BASINÇ Atmosfer çeşitli gazların karışımıdır. Yer çekiminin

etkisinde olduğu için her cisim gibi gazlarında bir ağırlığı

vardır. Bu ağırlık yer ve cisimler üzerinde ağırlık olarak

kendini gösterir. Buna atmosfer basıncı ya da hava basıncı

denir. Bu basınsın değerleri çok büyüktür. Atmosferin

yeryüzünde yaptığı basınç her yerde aynı değildir.

Atmosfer basıncını etkileyen faktörler şunlardır: 1. Yükseklik: Yükseklik arttıkça basınç azalır. 2. Sıcaklık: Sıcaklık arttıkça basınç azalır. 3. Yerçekimi: Yerçekimi arttıkça basınç artar. 4.Dinamik Etkenler: Hava kütlesinin alçalarak yığılması ya da yükselerek seyrekleşmesi sonucunda oluşur. Basınç Merkezlerinin Özellikleri: 1) Alçak Basınç: 1013 milibardan daha az olan basınçlara alçak basınç denir. a) Dikey Yönlü Hava Hareketi: Alçak basınç alanının merkezinde hava hareketi yükselici bir özellik gösterir. b) Yatay Yönlü Hava Hareketi: Alçak basınç alanlarındaki yatay yönlü hava hareketi çevreden merkeze doğrudur. Ancak bir doğru boyunca ilerlemez. Dünyanın dönmesi nedeniyle sapmalar olur. 2) Yüksek Basınç: 1013 milibardan daha fazla olan basınçlara yüksek basınç denir. a) Dikey Yönlü Hava Hareketi: Yüksek basınç alanlarının merkezinde hava hareketi alçalıcı bir özellik gösterir. b) Yatay Yönlü Hava Hareketi: Yüksek basınç alanlarındaki yatay yönlü hava hareketi, merkezden çevreye doğrudur.

OLUŞUMLARINA GÖRE BASINÇ TÜRLERİ A) TERMİK BASINÇLAR: Termik basınçlar havanın soğuması ya da ısınmasıyla oluşan basınçlardır. Hava soğuduğu zaman yoğunluğu artar. Yoğunlaşan hava yerçekiminin de etkisiyle ağırlaşıp aşağıya doğru çöker. Bu ağır hava akımları böylece yeryüzüne daha fazla basınç yapar. Bunun sonucunda yeryüzüne yakın hava katlarında Termik Yüksek Basınç alanı oluşur. Hava ısındığı zaman ise genleşerek hafifler ve yükselir. Bunun sonucunda yere uyguladığı basınç azalır. Böylece Termik Alçak Basınç alanı oluşur. B) DİNAMİK BASINÇLAR: Ekvator ile kutuplar arasındaki basınç farkından doğan hava akımları dünyanın günlük hareketi sonucunda sapmaya uğrayarak 30 ve 60 derece enlemleri civarında kalıcı yeni basınç merkezleri oluşturur.

YERYÜZÜ

Okl

ar m

erke

ze =

AB

S =

Ku

zey

Yarı

m K

. Oklar M

erkeze = AB

Ters S = Gü

ney Y. K

.

AB AB

YERYÜZÜ

YB YB

Oklar D

ışarı = YB

Ters S = GYK

Okl

ar D

ışar

ı = Y

B

S =

Ku

zey

Yarı

m K

.

Kad

ir UÇ

AR

K

adir U

ÇA

R

Kad

ir UÇ

AR

K

adir U

ÇA

R