Upload
vuongdiep
View
216
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Załącznik nr 2 do Wniosku o przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego
AUTOREFERAT
dr n. wet. Marta Mendel
Zakład Farmakologii i Toksykologii
Katedra Nauk Przedklinicznych
Wydział Medycyny Weterynaryjnej
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Warszawa, 2017
Załącznik nr 2 do Wniosku o przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego
AUTOREFERAT
dr n. wet. Marta Mendel
Zakład Farmakologii i Toksykologii
Katedra Nauk Przedklinicznych
Wydział Medycyny Weterynaryjnej
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Warszawa, 2017
Załącznik nr 2 a'0 Wniosku 0 przeprawaa'zeníe postępowania habilítacyjnego
AUTOREFERAT
dr n. Wet. Marta Mendel
Zakład Farmakologii i Teksykologii
Katedra Nauk Przedklinicznyeh
Wydział Medycyny Weterynaryjnej
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego W Warszawie
Warszawa, 2017
Autoreferat | Marta Mendel
2
Spis treści
1. Imię i nazwisko ........................................................................................................................... 3
2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/artystyczne z podaniem nazwy, miejsca i roku ich
uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej: ....................................................................................... 3
3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych/ artystycznych: .......... 3
4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o
stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. nr 65
poz. 595 ze zm.) .................................................................................................................................. 4
4.1. Osiągnięcie naukowe zatytułowane: ................................................................................... 4
4.1.1. Prace oryginalne: ............................................................................................................. 4
4.1.2. Praca przeglądowa, która podsumowuje wiedzę na temat wpływu wtórnych
metabolitów roślinnych na motorykę przewodu pokarmowego bydła: ........................................... 5
4.2. Omówienie celu naukowego prac i osiągniętych wyników wraz z omówieniem ich
ewentualnego wykorzystania ........................................................................................................... 6
4.2.1. Wprowadzenie ................................................................................................................. 6
4.2.2. Syntetyczne omówienie publikacji stanowiących osiągnięcie badawcze...................... 11
4.2.3. Podsumowanie ............................................................................................................... 21
5. Pozostałe osiągnięcia naukowo-badawcze ................................................................................ 25
5.1. Osiągnięcia naukowo-badawcze przed osiągnięciem stopnia doktora .............................. 25
5.2. Osiągnięcia naukowo-badawcze po uzyskaniu stopnia doktora ........................................ 29
5.3. Nagrody i wyróżnienia ...................................................................................................... 38
5.4. Udział w projektach badawczych ...................................................................................... 39
5.5. Pozostała działalność naukowa ......................................................................................... 40
5.5.1. Współpraca naukowa..................................................................................................... 40
5.5.2. Udział w szkoleniach i warsztatach ............................................................................... 41
5.5.3. Członkostwo w towarzystwach naukowych .................................................................. 42
6. Informacje o osiągnięciach dydaktycznych i popularyzacji nauki ............................................ 43
6.1. Aktywność dydaktyczna .................................................................................................... 43
6.2. Aktywność dydaktyczna w ramach studiów podyplomowych i konferencji dla
praktykujących lekarzy weterynarii .............................................................................................. 45
6.3. Opieka nad projektami i pracami studenckimi .................................................................. 45
6.4. Popularyzacja nauki........................................................................................................... 46
Autoreferat | Marta Mendel
2
Spis treści
1. Imię i nazwisko ........................................................................................................................... 3
2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/artystyczne z podaniem nazwy, miejsca i roku ich
uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej: ....................................................................................... 3
3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych/ artystycznych: .......... 3
4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o
stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. nr 65
poz. 595 ze zm.) .................................................................................................................................. 4
4.1. Osiągnięcie naukowe zatytułowane: ................................................................................... 4
4.1.1. Prace oryginalne: ............................................................................................................. 4
4.1.2. Praca przeglądowa, która podsumowuje wiedzę na temat wpływu wtórnych
metabolitów roślinnych na motorykę przewodu pokarmowego bydła: ........................................... 5
4.2. Omówienie celu naukowego prac i osiągniętych wyników wraz z omówieniem ich
ewentualnego wykorzystania ........................................................................................................... 6
4.2.1. Wprowadzenie ................................................................................................................. 6
4.2.2. Syntetyczne omówienie publikacji stanowiących osiągnięcie badawcze...................... 11
4.2.3. Podsumowanie ............................................................................................................... 21
5. Pozostałe osiągnięcia naukowo-badawcze ................................................................................ 25
5.1. Osiągnięcia naukowo-badawcze przed osiągnięciem stopnia doktora .............................. 25
5.2. Osiągnięcia naukowo-badawcze po uzyskaniu stopnia doktora ........................................ 29
5.3. Nagrody i wyróżnienia ...................................................................................................... 38
5.4. Udział w projektach badawczych ...................................................................................... 39
5.5. Pozostała działalność naukowa ......................................................................................... 40
5.5.1. Współpraca naukowa..................................................................................................... 40
5.5.2. Udział w szkoleniach i warsztatach ............................................................................... 41
5.5.3. Członkostwo w towarzystwach naukowych .................................................................. 42
6. Informacje o osiągnięciach dydaktycznych i popularyzacji nauki ............................................ 43
6.1. Aktywność dydaktyczna .................................................................................................... 43
6.2. Aktywność dydaktyczna w ramach studiów podyplomowych i konferencji dla
praktykujących lekarzy weterynarii .............................................................................................. 45
6.3. Opieka nad projektami i pracami studenckimi .................................................................. 45
6.4. Popularyzacja nauki........................................................................................................... 46
Autorefemt | Marta Mendel
Spis treści
l. Imię i nazwisko ........................................................................................................................... 3
2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/artystyczne Z podaniem nazwy, miejsca i roku ichuzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej: ....................................................................................... 3
3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych/ artystycznych: .......... 3
4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. ostopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. nr 65poz. 595 ze zm.) .................................................................................................................................. 4
4. l. Osiągnięcie naukowe zatytułowane: ................................................................................... 4
4. l . l. Prace oryginalne: ............................................................................................................. 4
4. l .2. Praca przeglądowa, która podsumowuje wiedzę na temat wpływu wtórnychmetabolitów roślinnych na motorykę przewodu pokarmowego bydła: ........................................... 5
4.2. Omówienie celu naukowego prac i osiągniętych wyników wraz z omówieniem ichewentualnego wykorzystania........................................................................................................... 6
4.2. l . Wprowadzenie ................................................................................................................. 6
4.2.2. Syntetyczne omówienie publikacji stanowiących osiągnięcie badawcze ...................... ll
4.2.3. Podsumowanie ............................................................................................................... 2l
5. Pozostałe osiągnięcia naukowo-badawcze ................................................................................ 25
5.1. Osiągnięcia naukowo-badawcze przed osiągnięciem stopnia doktora .............................. 25
5.2. Osiągnięcia naukowo-badawcze po uzyskaniu stopnia doktora ........................................ 29
5.3. Nagrody i wyróżnienia ...................................................................................................... 38
5.4. Udział w projektach badawczych ...................................................................................... 39
5.5. Pozostała działalność naukowa ......................................................................................... 40
5.5.1. Współpraca naukowa..................................................................................................... 40
5.5.2. Udział w szkoleniach i warsztatach ............................................................................... 4l
5.5.3. Członkostwo w towarzystwach naukowych .................................................................. 42
6. Informacje o osiągnięciach dydaktycznych i popularyzacji nauki ............................................ 43
6. l. Aktywność dydaktyczna .................................................................................................... 43
6.2. Aktywność dydaktyczna w ramach studiów podyplomowych i konferencji dlapraktykujących lekarzy weterynarii .............................................................................................. 45
6.3. Opieka nad projektami i pracami studenckimi .................................................................. 45
6.4. Popularyzacja nauki ........................................................................................................... 46
Autoreferat | Marta Mendel
3
1. Imię i nazwisko
Marta Mendel, z domu Paprocka
2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/artystyczne z podaniem nazwy, miejsca i roku
ich uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej:
1998-2005 Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,
tytuł zawodowy lekarza medycyny weterynaryjnej (czerwiec 2005),
studia ukończone z oceną bardzo dobrą.
2003-2004 Uniwersytet Medycyny Weterynaryjnej, Hanower, Niemcy
wymiana w ramach program Erasmus
2005-2010 Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,
stopień naukowy doktora nauk weterynaryjnych (marzec 2010),
rozprawa doktorska nagrodzona wyróżnieniem
Tytuł rozprawy doktorskiej: „Wpływ wybranych substancji czynnych
pochodzących z bluszczu pospolitego (Hedera helix) na aktywność
motoryczną izolowanych wycinków żołądka szczura” (praca w języku
angielskim)
Promotor: prof. dr hab. Maria Wiechetek
Recenzenci: prof. dr hab. Romuald Zabielski; dr hab. Ireneusz P.
Grudziński
3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych/
artystycznych:
2008-2010 Asystent w Zakładzie Farmakologii i Toksykologii, Katedry Nauk
Przedklinicznych, na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej, w Szkole
Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
2010-obecnie Adiunkt w Zakładzie Farmakologii i Toksykologii, Katedry Nauk
Przedklinicznych, na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej, w Szkole
Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Autoreferat | Marta Mendel
3
1. Imię i nazwisko
Marta Mendel, z domu Paprocka
2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/artystyczne z podaniem nazwy, miejsca i roku
ich uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej:
1998-2005 Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,
tytuł zawodowy lekarza medycyny weterynaryjnej (czerwiec 2005),
studia ukończone z oceną bardzo dobrą.
2003-2004 Uniwersytet Medycyny Weterynaryjnej, Hanower, Niemcy
wymiana w ramach program Erasmus
2005-2010 Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,
stopień naukowy doktora nauk weterynaryjnych (marzec 2010),
rozprawa doktorska nagrodzona wyróżnieniem
Tytuł rozprawy doktorskiej: „Wpływ wybranych substancji czynnych
pochodzących z bluszczu pospolitego (Hedera helix) na aktywność
motoryczną izolowanych wycinków żołądka szczura” (praca w języku
angielskim)
Promotor: prof. dr hab. Maria Wiechetek
Recenzenci: prof. dr hab. Romuald Zabielski; dr hab. Ireneusz P.
Grudziński
3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych/
artystycznych:
2008-2010 Asystent w Zakładzie Farmakologii i Toksykologii, Katedry Nauk
Przedklinicznych, na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej, w Szkole
Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
2010-obecnie Adiunkt w Zakładzie Farmakologii i Toksykologii, Katedry Nauk
Przedklinicznych, na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej, w Szkole
Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
1. Imie i nazwisko
Autorefemt | Marta Mendel
Marta Mendel, z domu Paprocka
Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/artystyczne z podaniem nazwy, miejsca i roku
ich uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej :
1998-2005
2003-2004
2005-2010
3. Informacje o
artystycznych:
2008-2010
2010-obecnie
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego W Warszawie,
tytuł zawodowy lekarza medycyny weterynaryjnej (czerwiec 2005),
studia ukończone z oceną bardzo dobrą.
Uniwersytet Medycyny Weterynaryjnej, Hanower, Niemcy
wymiana w ramach program Erasmus
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,
stopień naukowy doktora nauk weterynaryjnych (marzec 2010),
rozprawa doktorska nagrodzona wyróżnieniem
Tytuł rozprawy doktorskiej: „Wpływ wybranych substancji czynnych
pochodzących z bluszczu pospolitego (Hedera helíx) na aktywność
motoryczna izolowanych wycinków żołądka szczura” (praca w języku
angielskim)
Promotor: prof. dr hab. Maria Wiechetek
Recenzenci: prof. dr hab. Romuald Zabielski; dr hab. Ireneusz P.
Grudziński
dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych/
Asystent w Zakładzie Farmakologii i Toksykologii, Katedry Nauk
Przedklinicznych, na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej, w Szkole
Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Adiunkt w Zakładzie Farmakologii i Toksykologii, Katedry Nauk
Przedklinicznych, na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej, w Szkole
Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Autoreferat | Marta Mendel
4
4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o
stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki
(Dz.U. nr 65 poz. 595 ze zm.)
4.1. Osiągnięcie naukowe zatytułowane:
„Ocena wpływu wybranych wtórnych metabolitów roślin na aktywność
motoryczną wycinków jelita czczego szczura oraz trawieńca i dwunastnicy bydła
w warunkach in vitro”
zostało przedstawione w monotematycznym cyklu sześciu prac (5 prac oryginalnych i
jedna praca przeglądowa), opublikowanych w latach 2015-2017.
4.1.1. Prace oryginalne:
A.1. Skalicka-Woźniak K., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N. (2016). Isolation
and evaluation of the myorelaxant effect of bergapten on isolated rat jejunum.
Pharmaceutical Biology, 54: 48-54. (MNiSW: 20 pkt., IF: 1,241)
Mój udział (60%) obejmował zaplanowanie części farmakologicznej
doświadczeń, nadzór nad wykonaniem eksperymentów na wycinkach jelita
czczego wyizolowanych od szczurów, analizę i interpretację uzyskanych
wyników oraz współtworzenie manuskryptu.
A.2. Mendel M., Skalicka-Woźniak K., Chłopecka M., Dziekan N. (2015). Effect of
imperatorin on the spontaneous motoric activity of rat isolated jejunum strips.
Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine (eCAM), Volume
2015, Article ID 614849. (MNiSW: 30 pkt., IF: 1,880)
Mój udział (75%) polegał na zaplanowaniu i wykonaniu doświadczeń
przeprowadzanych na wycinkach jelita czczego wyizolowanych od szczurów,
analizie i interpretacji uzyskanych wyników oraz współtworzeniu manuskryptu.
A.3. Mendel M., Chłopecka M, Dziekan N., Karlik W. (2016). Antispasmodic effect
of selected Citrus flavonoids on rat isolated jejunum specimens. European
Journal of Pharmacology, 791: 640-646. (MNiSW: 30 pkt., IF: 2,532).
Autoreferat | Marta Mendel
4
4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o
stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki
(Dz.U. nr 65 poz. 595 ze zm.)
4.1. Osiągnięcie naukowe zatytułowane:
„Ocena wpływu wybranych wtórnych metabolitów roślin na aktywność
motoryczną wycinków jelita czczego szczura oraz trawieńca i dwunastnicy bydła
w warunkach in vitro”
zostało przedstawione w monotematycznym cyklu sześciu prac (5 prac oryginalnych i
jedna praca przeglądowa), opublikowanych w latach 2015-2017.
4.1.1. Prace oryginalne:
A.1. Skalicka-Woźniak K., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N. (2016). Isolation
and evaluation of the myorelaxant effect of bergapten on isolated rat jejunum.
Pharmaceutical Biology, 54: 48-54. (MNiSW: 20 pkt., IF: 1,241)
Mój udział (60%) obejmował zaplanowanie części farmakologicznej
doświadczeń, nadzór nad wykonaniem eksperymentów na wycinkach jelita
czczego wyizolowanych od szczurów, analizę i interpretację uzyskanych
wyników oraz współtworzenie manuskryptu.
A.2. Mendel M., Skalicka-Woźniak K., Chłopecka M., Dziekan N. (2015). Effect of
imperatorin on the spontaneous motoric activity of rat isolated jejunum strips.
Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine (eCAM), Volume
2015, Article ID 614849. (MNiSW: 30 pkt., IF: 1,880)
Mój udział (75%) polegał na zaplanowaniu i wykonaniu doświadczeń
przeprowadzanych na wycinkach jelita czczego wyizolowanych od szczurów,
analizie i interpretacji uzyskanych wyników oraz współtworzeniu manuskryptu.
A.3. Mendel M., Chłopecka M, Dziekan N., Karlik W. (2016). Antispasmodic effect
of selected Citrus flavonoids on rat isolated jejunum specimens. European
Journal of Pharmacology, 791: 640-646. (MNiSW: 30 pkt., IF: 2,532).
Aatoreferat | Marta Mendel
4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o
stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki
(Dz.U. nr 65 poz. 595 Ze zm.)
4.1. Osiągnięcie naukowe zatytułowane:
„Ocena wplywu wybranych wtórnych metabolitów roślin na aktywność
motoryczną wycinków jelita czczego szczura oraz trawieńca i dwunastnicy bydła
w warunkach in vitro”
zostało przedstawione w monotematycznym cyklu sześciu prac (5 prac oryginalnych i
jedna praca przeglądowa), opublikowanych w latach 2015-2017.
4.1.1.
A.1.
A.2.
A3.
Prace oryginalne:
Skalicka-Woźniak K., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N. (2016). lsolation
and evaluation of the myorelaxant effect of bergapten on isolated rat j ejunum.
Pharmaceutieal Biology, 54: 48-54. (MNiSW: 20 pkt., IF: 1,241)
Mój udział (60%) obejmował zaplanowanie części farmakologicznej
doświadczeń, nadzór nad wykonaniem eksperymentów na wycinkach jelita
czczego wyizolowanych od szczurów, analizę i interpretację uzyskanych
wyników oraz współtworzenie manuskryptu.
Mendel M., Skalicka-Woźniak K., Chłopecka M., Dziekan N. (2015). Effect of
imperatorin on the spontaneous motoric activity of rat isolated jejunum strips.
Evidenee-Basecl Complementary ana' Alternative Medicine (eCAlW), Volume
2015, Article ID 614849. (MNiSW: 30 pkt., IF: 1,880)
Mój udział (75%) polegał na zaplanowaniu i wykonaniu doświadczeń
przeprowadzanych na wycinkach jelita czczego wyizolowanych od szczurów,
analizie i interpretacji uzyskanych wyników oraz współtworzeniu manuskryptu.
Mendel M., Chłopecka M, Dziekan N., Karlik W. (2016). Antispasmodic effect
of selected Citrus flaVonoids on rat isolated jejunum specimens. European
Journal ofPharmacology, 791: 640-646. (MNiSW: 30 pkt., IF: 2,532).
Autoreferat | Marta Mendel
5
Mój udział (80%) polegał na zaplanowaniu i przygotowaniu doświadczeń,
nadzorze nad wykonaniem eksperymentów, analizie i interpretacji uzyskanych
wyników oraz przygotowaniu manuskryptu (jestem autorem
korespondencyjnym pracy).
A.4. Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2016). Modification of
abomasum contractility by flavonoids present in ruminants diet: in vitro study.
Animal: The International Journal of Animal Biosciences, 10: 1431-1438.
(MNiSW: 35 pkt., IF: 1,841)
Mój udział (80%) obejmował zaplanowanie i przygotowanie doświadczeń,
nadzór nad wykonaniem eksperymentów, analizę i interpretację uzyskanych
wyników oraz przygotowaniu manuskryptu do publikacji (jestem autorem
korespondencyjnym pracy).
A.5. Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2016). The effect of alfalfa
saponins on the contractility of bovine isolated abomasum and duodenum
preparations. Livestock Science, 188: 153-158. (MNiSW: 30 pkt., IF: 1,171)
Mój udział (80%) obejmował zaplanowanie i przygotowanie doświadczeń,
nadzór nad wykonaniem eksperymentów, analizę i interpretację uzyskanych
wyników oraz przygotowaniu manuskryptu do publikacji (jestem autorem
korespondencyjnym pracy).
4.1.2. Praca przeglądowa, która podsumowuje wiedzę na temat wpływu wtórnych
metabolitów roślinnych na motorykę przewodu pokarmowego bydła:
A.6. Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2017). Phytogenic feed
additives as potential gut contractility modifiers – a review. Animal Feed Science
and Technology, 230: 30-46. (MNiSW: 45 pkt., IF: 1,755)
Mój udział (85%) polegał na zaprojektowaniu i przygotowaniu manuskryptu do
publikacji (jestem autorem korespondencyjnym pracy).
Łączna punktacja prac wchodzących w skład jednotematycznego cyklu publikacji (dla prac
opublikowanych w 2017 roku przyjęto wskaźniki z roku 2016):
- wg listy czasopism punktowanych MNiSW: 190 pkt.
Autoreferat | Marta Mendel
5
Mój udział (80%) polegał na zaplanowaniu i przygotowaniu doświadczeń,
nadzorze nad wykonaniem eksperymentów, analizie i interpretacji uzyskanych
wyników oraz przygotowaniu manuskryptu (jestem autorem
korespondencyjnym pracy).
A.4. Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2016). Modification of
abomasum contractility by flavonoids present in ruminants diet: in vitro study.
Animal: The International Journal of Animal Biosciences, 10: 1431-1438.
(MNiSW: 35 pkt., IF: 1,841)
Mój udział (80%) obejmował zaplanowanie i przygotowanie doświadczeń,
nadzór nad wykonaniem eksperymentów, analizę i interpretację uzyskanych
wyników oraz przygotowaniu manuskryptu do publikacji (jestem autorem
korespondencyjnym pracy).
A.5. Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2016). The effect of alfalfa
saponins on the contractility of bovine isolated abomasum and duodenum
preparations. Livestock Science, 188: 153-158. (MNiSW: 30 pkt., IF: 1,171)
Mój udział (80%) obejmował zaplanowanie i przygotowanie doświadczeń,
nadzór nad wykonaniem eksperymentów, analizę i interpretację uzyskanych
wyników oraz przygotowaniu manuskryptu do publikacji (jestem autorem
korespondencyjnym pracy).
4.1.2. Praca przeglądowa, która podsumowuje wiedzę na temat wpływu wtórnych
metabolitów roślinnych na motorykę przewodu pokarmowego bydła:
A.6. Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2017). Phytogenic feed
additives as potential gut contractility modifiers – a review. Animal Feed Science
and Technology, 230: 30-46. (MNiSW: 45 pkt., IF: 1,755)
Mój udział (85%) polegał na zaprojektowaniu i przygotowaniu manuskryptu do
publikacji (jestem autorem korespondencyjnym pracy).
Łączna punktacja prac wchodzących w skład jednotematycznego cyklu publikacji (dla prac
opublikowanych w 2017 roku przyjęto wskaźniki z roku 2016):
- wg listy czasopism punktowanych MNiSW: 190 pkt.
A.4.
A.5.
Aaroreferat | Maria Mendel
Mój udział (80%) polegał na zaplanowaniu i przygotowaniu doświadczeń,
nadzorze nad wykonaniem eksperymentów, analizie i interpretacji uzyskanych
Wyników oraz przygotowaniu manuskryptu (jestem autorem
korespondencyjnym pracy).
Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2016). Modification of
abomasum contractility by flaVonoids present in ruminants diet: in Vitro study.
Animal: The International Journal of Animal Biosciences, 10: 1431-1438.
(MNiSW: 35 pkt., IF: 1,841)
Mój udział (80%) obejmował zaplanowanie i przygotowanie doświadczeń,
nadzór nad wykonaniem eksperymentów, analizę i interpretacje uzyskanych
wyników oraz przygotowaniu manuskryptu do publikacji (jestem autorem
korespondencyjnym pracy).
Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2016). The effect of alfalfa
saponins on the contractility of boVine isolated abomasum and duodenum
preparations. Livestock Science, 188: 153-158. (MNiSW: 30 pkt., IF: 1,171)
Mój udział (80%) obejmował zaplanowanie i przygotowanie doświadczeń,
nadzór nad wykonaniem eksperymentów, analizę i interpretacje uzyskanych
wyników oraz przygotowaniu manuskryptu do publikacji (jestem autorem
korespondencyjnym pracy).
4.1.2. Praca przegladowa, która podsumowuje wiedze na temat wpływu wtórnych
A.6.
metabolitów roślinnych na motoryke przewodu pokarmowego bydła:
Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2017). Phytogenic feed
additiyes as potential gut contractility modifiers - a review. Animal Feed Science
and Technology, 230: 30-46. (MNiSW: 45 pkt., IF: 1,755)
Mój udział (85%) polegał na zaprojektowaniu i przygotowaniu manuskryptu do
publikacji (jestem autorem korespondencyjnym pracy).
Łączna punktacja prac wchodzących w skład jednotematycznego cyklu publikacji (dla prac
opublikowanych w 2017 roku przyj eto wskaźniki z roku 2016):
wg listy czasopism punktowanych MNiSW: 190 pkt.
Autoreferat | Marta Mendel
6
- łączny współczynnik wpływu (IF): 10,42
Kopie publikacji oraz oświadczenia współautorów, określające indywidualny wkład każdego
z nich w powstanie pracy znajdują się odpowiednio w załącznikach 4 i 5 do Wniosku o
przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego.
4.2. Omówienie celu naukowego prac i osiągniętych wyników wraz z omówieniem ich
ewentualnego wykorzystania
4.2.1. Wprowadzenie
Kilka lat temu zainicjowałam serię projektów, których głównym celem było wyjaśnienie
wpływu wtórnych metabolitów roślinnych (fitozwiązków) na kurczliwość mięśniówki gładkiej
przewodu pokarmowego. Moje zainteresowanie biologicznie czynnymi składnikami wyciągów
roślinnych, które należą do grupy wtórnych metabolitów roślinnych (PSM – z ang. plant
secondary metabolites) zostało wkrótce docenione, co zaowocowało przyznaniem mi dwóch
grantów badawczych. Początkowo zostałam kierownikiem projektu wspartego przez Szkołę
Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, a następnie zaproponowany przeze mnie
projekt badawczy otrzymał finansowanie z Narodowego Centrum Nauki. Uzyskanie dwóch
grantów na realizację badań stworzyło mi możliwość efektywnego rozwoju moich
zainteresowań naukowych. Rola lidera grupy badawczej, jaką pełniłam podczas realizacji obu
projektów, znajduje odzwierciedlenie w moim udziale w powstawaniu artykułów opisujących
wyniki prowadzonych badań. Prace te stanowią znaczącą część przedstawianego osiągnięcia
naukowego.
Moja decyzja o skoncentrowaniu badań na substancjach czynnych pochodzenia roślinnego
wynika z faktu, że stosowanie fitoterapii (ziołolecznictwa) oraz składników roślinnych w
żywności i paszy zyskuje coraz większą popularność na całym świecie. W wielu
społeczeństwach następuje powrót do wykorzystania produktów pochodzenia roślinnego w
profilaktyce i leczeniu chorób ludzi i zwierząt. Obecnie, zarówno w krajach rozwijających się,
jak i rozwiniętych obserwuje się nagły wzrost zainteresowania opinii publicznej „naturalnymi
metodami leczenia” oraz powszechną potrzebę akceptacji takich metod. Wychodząc naprzeciw
tym oczekiwaniom nastąpił rozwój rynku produktów alternatywnych, w tym leków roślinnych.
W konsekwencji doszło do zwiększenia dostępności nie tylko leczniczych produktów
pochodzenia roślinnego, ale przede wszystkim suplementów diety zawierających PSM, które
w tej chwili dostępne są już także w ogólnodostępnych placówkach handlu detalicznego (w tym
Autoreferat | Marta Mendel
6
- łączny współczynnik wpływu (IF): 10,42
Kopie publikacji oraz oświadczenia współautorów, określające indywidualny wkład każdego
z nich w powstanie pracy znajdują się odpowiednio w załącznikach 4 i 5 do Wniosku o
przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego.
4.2. Omówienie celu naukowego prac i osiągniętych wyników wraz z omówieniem ich
ewentualnego wykorzystania
4.2.1. Wprowadzenie
Kilka lat temu zainicjowałam serię projektów, których głównym celem było wyjaśnienie
wpływu wtórnych metabolitów roślinnych (fitozwiązków) na kurczliwość mięśniówki gładkiej
przewodu pokarmowego. Moje zainteresowanie biologicznie czynnymi składnikami wyciągów
roślinnych, które należą do grupy wtórnych metabolitów roślinnych (PSM – z ang. plant
secondary metabolites) zostało wkrótce docenione, co zaowocowało przyznaniem mi dwóch
grantów badawczych. Początkowo zostałam kierownikiem projektu wspartego przez Szkołę
Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, a następnie zaproponowany przeze mnie
projekt badawczy otrzymał finansowanie z Narodowego Centrum Nauki. Uzyskanie dwóch
grantów na realizację badań stworzyło mi możliwość efektywnego rozwoju moich
zainteresowań naukowych. Rola lidera grupy badawczej, jaką pełniłam podczas realizacji obu
projektów, znajduje odzwierciedlenie w moim udziale w powstawaniu artykułów opisujących
wyniki prowadzonych badań. Prace te stanowią znaczącą część przedstawianego osiągnięcia
naukowego.
Moja decyzja o skoncentrowaniu badań na substancjach czynnych pochodzenia roślinnego
wynika z faktu, że stosowanie fitoterapii (ziołolecznictwa) oraz składników roślinnych w
żywności i paszy zyskuje coraz większą popularność na całym świecie. W wielu
społeczeństwach następuje powrót do wykorzystania produktów pochodzenia roślinnego w
profilaktyce i leczeniu chorób ludzi i zwierząt. Obecnie, zarówno w krajach rozwijających się,
jak i rozwiniętych obserwuje się nagły wzrost zainteresowania opinii publicznej „naturalnymi
metodami leczenia” oraz powszechną potrzebę akceptacji takich metod. Wychodząc naprzeciw
tym oczekiwaniom nastąpił rozwój rynku produktów alternatywnych, w tym leków roślinnych.
W konsekwencji doszło do zwiększenia dostępności nie tylko leczniczych produktów
pochodzenia roślinnego, ale przede wszystkim suplementów diety zawierających PSM, które
w tej chwili dostępne są już także w ogólnodostępnych placówkach handlu detalicznego (w tym
Autorefemt | Marta Mendel
- łączny Współczynnik wpływu (IF): 10,42
Kopie publikacji oraz oświadczenia współautorów, określające indywidualny Wkład kazdego
z nich W powstanie pracy znajdują się odpowiednio w załącznikach 4 i 5 do Wniosku o
przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego.
4.2. Omówienie celu naukowego prac i osiągniętych wyników wraz z omówieniem ich
ewentualnego Wykorzystania
4.2.1. Wprowadzenie
Kilka lat temu zainicjowałam serię projektów, których głównym celem było wyjaśnienie
wpływu wtórnych metabolitów roślinnych (fitozwiązków) na kurczliWośc' mięśniówki gładkiej
przewodu pokarmowego. Moje zainteresowanie biologicznie czynnymi składnikami wyciągów
roślinnych, które należą do grupy wtórnych metabolitów roślinnych (PSM - z ang. plant
.secondary metabolites) zostało wkrótce docenione, co zaowocowało przyznaniem mi dwóch
grantów badawczych. Początkowo zostałam kierownikiem projektu wspartego przez Szkołę
Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, a następnie zaproponowany przeze mnie
projekt badawczy otrzymał finansowanie z Narodowego Centrum Nauki. Uzyskanie dwóch
grantów na realizację badań stworzyło mi mozliwość efektywnego rozwoju moich
zainteresowań naukowych. Rola lidera grupy badawczej, jaką pełniłam podczas realizacji obu
projektów, znajduje odzwierciedlenie w moim udziale W powstawaniu artykułów opisujących
wyniki prowadzonych badań. Prace te stanowią znaczącą część przedstawianego osiągnięcia
naukowego.
Moja decyzja o skoncentrowaniu badań na substancjach czynnych pochodzenia roślinnego
wynika z faktu, ze stosowanie f1toterapii (ziołolecznictwa) oraz składników roślinnych w
żywności i paszy zyskuje coraz większą popularność na całym świecie. W Wielu
społeczeństwach następuje powrót do wykorzystania produktów pochodzenia roślinnego w
profilaktyce i leczeniu chorób ludzi i zwierząt. Obecnie, zarówno w kraj ach rozwijających się,
jak i rozwiniętych obserwuje się nagły Wzrost zainteresowania opinii publicznej „naturalnymi
metodami leczenia” oraz powszechną potrzebę akceptacji takich metod. Wychodząc naprzeciw
tym oczekiwaniom nastąpił rozwój rynku produktów alternatywnych, W tym leków roślinnych.
W konsekwencji doszło do zwiększenia dostępności nie tylko leczniczych produktów
pochodzenia roślinnego, ale przede Wszystkim suplementów diety zawierających PSM, które
w tej chwili dostępne są juz takze w ogólnodostępnych placówkach handlu detalicznego (w tym
6
Autoreferat | Marta Mendel
7
wszelkiego rodzaju sklepach spożywczych, czy nawet stacjach benzynowych). Szacuje się, że
nawet cztery miliardy ludzi w krajach rozwijających się (co odpowiada około 80% światowej
populacji) uważa, że substancje roślinne powinny być podstawowym składnikiem produktów
leczniczych. Wykorzystanie roślin o właściwościach leczniczych jest w wielu kulturach
integralną częścią tradycyjnej medycyny uprawianej od setek lat. Natomiast w krajach
wysokorozwiniętych jednym z głównych powodów powrotu zainteresowania
ziołolecznictwem jest przekonanie, że stosowanie produktów roślinnych jest bezpieczne i
równocześnie stanowi element zdrowego trybu życia [1, 2]. Stosowanie preparatów ziołowych
jest dla wielu osób zrównoważoną i optymalną, w ich odczuciu, metodą terapeutyczną. Osoby
zażywające produkty roślinne jako domowe środki lecznicze lub leki kupowane bez recepty
(OTC), wydają na nie zawrotne sumy pieniędzy (miliardy dolarów rocznie). Powszechna,
ogólnoświatowa akceptacja dotycząca stosowania preparatów roślinnych potęguje ogólną
opinię o bezpieczeństwie i skuteczności fitoterapii. W konsekwencji coraz więcej osób zwraca
się ku medycynie niekonwencjonalnej, komplementarnej, alternatywnej (CAM – z ang.
complementary and alternative medicine) i ku fitoterapii, szczegónie w sytuacji, gdy choroby,
na które cierpią nie mogą być skutecznie lub w satysfakcjonującym stopniu leczone
konwencjonalną farmakoterapią. Zjawisko to obserwuje się nawet w przypadkach, gdy wiedza
o skuteczności terapii niekonwencjonalnej i fitoterapii jest niepewna lub w ogóle jej brak. Z
tego powodu w swojej pracy badawczej postanowiłam poświęcić się weryfikacji przydatności
substancji pochodzenia roślinnego do kontrolowania lub leczenia zaburzeń motoryki przewodu
pokarmowego na etapie badań przedklinicznych.
Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization – WHO) definiuje leki
ziołowe jako gotowe produkty lecznicze, które zawierają substancję czynną, naziemną lub
podziemną część rośliny albo inny materiał roślinny lub kombinacje wcześniej wymienionych.
Warto podkreślić, że niezależnie od złożoności formulacji, właściwości biologiczne preparatów
roślinnych przypisywane są zawsze poszczególnym substancjom czynnym (zwykle wtórnym
metabolitom roślinnym), ewentualnie ich kombinacjom. Jednak większość badań
farmakodynamicznych koncentruje się na działaniu przetworu roślinnego (zazwyczaj wyciągu)
lub wybranych frakcji bogatych w różne PSM, należące do rożnych klas chemicznych. Badania
takie nie pozwalają na określenie najbardziej aktywnych i tym samym najbardziej obiecujących
substancji roślinnych w odniesieniu do konkretnego działania farmakologicznego. Ponadto,
prace poświęcone weryfikacji działania poszczególnych substancji roślinnych zapewniają
poznanie i wyjaśnienie właściwości terapeutycznych roślin, a także mechanizmów ich
Autoreferat | Marta Mendel
7
wszelkiego rodzaju sklepach spożywczych, czy nawet stacjach benzynowych). Szacuje się, że
nawet cztery miliardy ludzi w krajach rozwijających się (co odpowiada około 80% światowej
populacji) uważa, że substancje roślinne powinny być podstawowym składnikiem produktów
leczniczych. Wykorzystanie roślin o właściwościach leczniczych jest w wielu kulturach
integralną częścią tradycyjnej medycyny uprawianej od setek lat. Natomiast w krajach
wysokorozwiniętych jednym z głównych powodów powrotu zainteresowania
ziołolecznictwem jest przekonanie, że stosowanie produktów roślinnych jest bezpieczne i
równocześnie stanowi element zdrowego trybu życia [1, 2]. Stosowanie preparatów ziołowych
jest dla wielu osób zrównoważoną i optymalną, w ich odczuciu, metodą terapeutyczną. Osoby
zażywające produkty roślinne jako domowe środki lecznicze lub leki kupowane bez recepty
(OTC), wydają na nie zawrotne sumy pieniędzy (miliardy dolarów rocznie). Powszechna,
ogólnoświatowa akceptacja dotycząca stosowania preparatów roślinnych potęguje ogólną
opinię o bezpieczeństwie i skuteczności fitoterapii. W konsekwencji coraz więcej osób zwraca
się ku medycynie niekonwencjonalnej, komplementarnej, alternatywnej (CAM – z ang.
complementary and alternative medicine) i ku fitoterapii, szczegónie w sytuacji, gdy choroby,
na które cierpią nie mogą być skutecznie lub w satysfakcjonującym stopniu leczone
konwencjonalną farmakoterapią. Zjawisko to obserwuje się nawet w przypadkach, gdy wiedza
o skuteczności terapii niekonwencjonalnej i fitoterapii jest niepewna lub w ogóle jej brak. Z
tego powodu w swojej pracy badawczej postanowiłam poświęcić się weryfikacji przydatności
substancji pochodzenia roślinnego do kontrolowania lub leczenia zaburzeń motoryki przewodu
pokarmowego na etapie badań przedklinicznych.
Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization – WHO) definiuje leki
ziołowe jako gotowe produkty lecznicze, które zawierają substancję czynną, naziemną lub
podziemną część rośliny albo inny materiał roślinny lub kombinacje wcześniej wymienionych.
Warto podkreślić, że niezależnie od złożoności formulacji, właściwości biologiczne preparatów
roślinnych przypisywane są zawsze poszczególnym substancjom czynnym (zwykle wtórnym
metabolitom roślinnym), ewentualnie ich kombinacjom. Jednak większość badań
farmakodynamicznych koncentruje się na działaniu przetworu roślinnego (zazwyczaj wyciągu)
lub wybranych frakcji bogatych w różne PSM, należące do rożnych klas chemicznych. Badania
takie nie pozwalają na określenie najbardziej aktywnych i tym samym najbardziej obiecujących
substancji roślinnych w odniesieniu do konkretnego działania farmakologicznego. Ponadto,
prace poświęcone weryfikacji działania poszczególnych substancji roślinnych zapewniają
poznanie i wyjaśnienie właściwości terapeutycznych roślin, a także mechanizmów ich
Aatoreferat | Marta Mendel
Wszelkiego rodzaju sklepach spożywczych, czy nawet stacjach benzynowych). Szacuje się, że
nawet cztery miliardy ludzi w krajach rozwijających się (co odpowiada około 80% światowej
populacji) uważa, że substancje roślinne powinny być podstawowym składnikiem produktów
leczniczych. Wykorzystanie roślin o właściwościach leczniczych jest w wielu kulturach
integralną częścią tradycyjnej medycyny uprawianej od setek lat. Natomiast w kraj ach
wysokorozwiniętych jednym z głównych powodów powrotu zainteresowania
ziołolecznictwem jest przekonanie, że stosowanie produktów roślinnych jest bezpieczne i
równocześnie stanowi element zdrowego trybu życia [1, 2]. Stosowanie preparatów ziołowych
jest dla wielu osób zrównoważoną i optymalną, w ich odczuciu, metodą terapeutyczną. Osoby
zażywające produkty roślinne jako domowe środki lecznicze lub leki kupowane bez recepty
(OTC), wydają na nie zawrotne sumy pieniędzy (miliardy dolarów rocznie). Powszechna,
ogólnoświatowa akceptacja dotycząca stosowania preparatów roślinnych potęguje ogólną
opinię o bezpieczeństwie i skuteczności fitoterapii. W konsekwencji coraz więcej osób zwraca
się ku medycynie niekonwencjonalnej, komplementarnej, alternatywnej (CAM - z ang.
complementary ana' alternative medicine) i ku fitoterapii, szczegónie w sytuacji, gdy choroby,
na które cierpią nie mogą być skutecznie lub w satysfakcjonującym stopniu leczone
konwencjonalną farmakoterapią. Zjawisko to obserwuje się nawet w przypadkach, gdy wiedza
o skuteczności terapii niekonwencjonalnej i fitoterapii jest niepewna lub w ogóle jej brak. Z
tego powodu w swojej pracy badawczej postanowiłam poświęcić się weryfikacj i przydatności
substancji pochodzenia roślinnego do kontrolowania lub leczenia zaburzeń motoryki przewodu
pokarmowego na etapie badań przedklinicznych.
Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization - WHO) definiuje leki
ziołowe jako gotowe produkty lecznicze, które zawierają substancję czynną, naziemną lub
podziemną część rośliny albo inny materiał roślinny lub kombinacje wcześniej wymienionych.
Warto podkreślić, że niezależnie od złożoności formulacji, właściwości biologiczne preparatów
roślinnych przypisywane są zawsze poszczególnym substancjom czynnym (zwykle wtórnym
metabolitom roślinnym), ewentualnie ich kombinacjom. Jednak większość badań
farmakodynamicznych koncentruje się na działaniu przetworu roślinnego (zazwyczaj wyciągu)
lub wybranych frakcji bogatych w różne PSM, należące do rożnych klas chemicznych. Badania
takie nie pozwalają na określenie najbardziej aktywnych i tym samym najbardziej obiecujących
substancji roślinnych w odniesieniu do konkretnego działania farmakologicznego. Ponadto,
prace poświęcone weryfikacji działania poszczególnych substancji roślinnych zapewniają
poznanie i wyjaśnienie właściwości terapeutycznych roślin, a także mechanizmów ich
Autoreferat | Marta Mendel
8
oddziaływania na układy biologiczne. Wiedza na temat działania (efektu biologicznego i jego
mechanizmu) poszczególnych substancji czynnych pochodzenia roślinnego pozwala ponadto
opracować protokoły terapeutycznego postępowania na wypadek przedawkowania,
wystąpienia idiosynkrazji lub nadwrażliwości lub interakcji pomiędzy równocześnie
podawanymi lekami (roślinnymi oraz roślinnymi i syntetycznymi). I dlatego celem wszystkich
podjętych i nadzorowanych przeze mnie badań było określenie wybranych biologicznych
właściwości pojedynczych fitozwiązków, które stanowią substancje czynne wchodzące w skład
leków roślinnych oraz składników żywności lub paszy.
W krajach rozwijających się leki pochodzenia roślinnego najczęściej wykorzystywane są w
leczeniu chorób przebiegających z biegunką czy zaparciem. Terapia objawowa tych zaburzeń
wymaga zazwyczaj zastosowania leków regulujących motorykę jelit. Natomiast w krajach
wysoko uprzemysłowionych jednym z głównych powodów stosowania fitoterapii są zaburzenia
czynnościowe przewodu pokarmowego, takie jak zespół nieszczelnego jelita (z ang. leaky gut
syndrome), dyspepsja czynnościowa, czy zespół jelita drażliwego (IBS). Konwencjonalna,
objawowa farmakoterapia wymienionych zaburzeń funkcjonowania przewodu pokarmowego
polega między innymi na podawaniu leków spazmolitycznych, które przyjmowane są przez
pacjentów przez dłuższy czas, a ich skuteczność często zmniejsza się podczas długotrwałej
terapii. Jest to jeden z powodów, dla których poszukuje się nowych leków, w tym
zawierających substancje pochodzenia roślinnego, które mogłyby zostać skutecznie
wykorzystane w terapii zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego. Rośliny z rodziny
selerowatych (Apiaceae) oraz rodzaju cytrus (Citrus) są dobrze znanymi przykładami roślin,
których przetwory stały się składnikami substancji czynnych leków, suplementów diety oraz
dodatków paszowych. Rośliny z rodziny selerowatych bogatych w furanokumaryny, w tym
bergapten oraz imperatorynę, należą do gatunków wykorzystywanych w medycynie ludowej i
do produkcji leków roślinnych uznawanych za skuteczne w leczeniu zaburzeń przewodu
pokarmowego, m.in. owrzodzeniu błony śluzowej żołądka czy nadmiernej kurczliwość żołądka
[3]. Również roślinny preparat STW5 (Iberogast®) zawierający między innymi wyciągi z roślin
z rodzaju Apiaceae, tj. wyciąg z korzenia arcydzięgla (Angelica archangelica L) oraz wyciąg z
owocu kminku (Carum carvi L.) posiada udowodnione działanie spazmolityczne [4]. Należy
podkreślić, że pomimo przedstawionych zastosowań preparatów roślinnych, wpływ
poszczególnych furanokumaryn na kurczliwość jelit nie został do tej pory zbadany. Dlatego też
postanowiłam zweryfikować przydatność wybranych substancji z grupy furanokumaryn do
regulowania aktywności motorycznej mięśniówki przewodu pokarmowego.
Autoreferat | Marta Mendel
8
oddziaływania na układy biologiczne. Wiedza na temat działania (efektu biologicznego i jego
mechanizmu) poszczególnych substancji czynnych pochodzenia roślinnego pozwala ponadto
opracować protokoły terapeutycznego postępowania na wypadek przedawkowania,
wystąpienia idiosynkrazji lub nadwrażliwości lub interakcji pomiędzy równocześnie
podawanymi lekami (roślinnymi oraz roślinnymi i syntetycznymi). I dlatego celem wszystkich
podjętych i nadzorowanych przeze mnie badań było określenie wybranych biologicznych
właściwości pojedynczych fitozwiązków, które stanowią substancje czynne wchodzące w skład
leków roślinnych oraz składników żywności lub paszy.
W krajach rozwijających się leki pochodzenia roślinnego najczęściej wykorzystywane są w
leczeniu chorób przebiegających z biegunką czy zaparciem. Terapia objawowa tych zaburzeń
wymaga zazwyczaj zastosowania leków regulujących motorykę jelit. Natomiast w krajach
wysoko uprzemysłowionych jednym z głównych powodów stosowania fitoterapii są zaburzenia
czynnościowe przewodu pokarmowego, takie jak zespół nieszczelnego jelita (z ang. leaky gut
syndrome), dyspepsja czynnościowa, czy zespół jelita drażliwego (IBS). Konwencjonalna,
objawowa farmakoterapia wymienionych zaburzeń funkcjonowania przewodu pokarmowego
polega między innymi na podawaniu leków spazmolitycznych, które przyjmowane są przez
pacjentów przez dłuższy czas, a ich skuteczność często zmniejsza się podczas długotrwałej
terapii. Jest to jeden z powodów, dla których poszukuje się nowych leków, w tym
zawierających substancje pochodzenia roślinnego, które mogłyby zostać skutecznie
wykorzystane w terapii zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego. Rośliny z rodziny
selerowatych (Apiaceae) oraz rodzaju cytrus (Citrus) są dobrze znanymi przykładami roślin,
których przetwory stały się składnikami substancji czynnych leków, suplementów diety oraz
dodatków paszowych. Rośliny z rodziny selerowatych bogatych w furanokumaryny, w tym
bergapten oraz imperatorynę, należą do gatunków wykorzystywanych w medycynie ludowej i
do produkcji leków roślinnych uznawanych za skuteczne w leczeniu zaburzeń przewodu
pokarmowego, m.in. owrzodzeniu błony śluzowej żołądka czy nadmiernej kurczliwość żołądka
[3]. Również roślinny preparat STW5 (Iberogast®) zawierający między innymi wyciągi z roślin
z rodzaju Apiaceae, tj. wyciąg z korzenia arcydzięgla (Angelica archangelica L) oraz wyciąg z
owocu kminku (Carum carvi L.) posiada udowodnione działanie spazmolityczne [4]. Należy
podkreślić, że pomimo przedstawionych zastosowań preparatów roślinnych, wpływ
poszczególnych furanokumaryn na kurczliwość jelit nie został do tej pory zbadany. Dlatego też
postanowiłam zweryfikować przydatność wybranych substancji z grupy furanokumaryn do
regulowania aktywności motorycznej mięśniówki przewodu pokarmowego.
Autorefemt | Marta Mendel
oddziaływania na układy biologiczne. Wiedza na temat działania (efektu biologicznego i jego
mechanizmu) poszczególnych substancji czynnych pochodzenia roślinnego pozwala ponadto
opracować protokoły terapeutycznego postepowania na wypadek przedawkowania,
wystąpienia idiosynkrazji lub nadwrażliwości lub interakcji pomiedzy równocześnie
podawanymi lekami (roślinnymi oraz roślinnymi i syntetycznymi). I dlatego celem wszystkich
podjętych i nadzorowanych przeze mnie badań było określenie wybranych biologicznych
właściwości pojedynczych fitozwiązków, które stanowią substancje czynne wchodzące w skład
leków roślinnych oraz składników żywności lub paszy.
W kraj ach rozwijających sie leki pochodzenia roślinnego naj częściej wykorzystywane są w
leczeniu chorób przebiegających z biegunką czy zaparciem. Terapia objawowa tych zaburzeń
wymaga zazwyczaj zastosowania leków regulujących motorykę jelit. Natomiast w krajach
wysoko uprzemysłowionych jednym z głównych powodów stosowania fitoterapii są zaburzenia
czynnościowe przewodu pokarmowego, takie jak zespół nieszczelnego jelita (z ang. leaky gut
Syndrome), dyspepsja czynnościowa, czy zespół jelita drażliwego (IBS). Konwencjonalna,
objawowa farmakoterapia wymienionych zaburzeń funkcjonowania przewodu pokarmowego
polega miedzy innymi na podawaniu leków spazmolitycznych, które przyjmowane są przez
pacjentów przez dłuższy czas, a ich skuteczność często zmniejsza sie podczas długotrwałej
terapii. Jest to jeden z powodów, dla których poszukuje sie nowych leków, w tym
zawierających substancje pochodzenia roślinnego, które mogłyby zostać skutecznie
wykorzystane w terapii zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego. Rośliny z rodziny
selerowatych (Apiaceae) oraz rodzaju cytrus (Citrus) są dobrze znanymi przykładami roślin,
których przetwory stały sie składnikami substancji czynnych leków, suplementów diety oraz
dodatków paszowych. Rośliny z rodziny selerowatych bogatych w furanokumaryny, w tym
bergapten oraz imperatoryne, należą do gatunków wykorzystywanych w medycynie ludowej i
do produkcji leków roślinnych uznawanych za skuteczne w leczeniu zaburzeń przewodu
pokarmowego, m.in. owrzodzeniu błony śluzowej żołądka czy nadmiernej kurczliwość żołądka
[3]. Również roślinny preparat STWS (Iberogast®) zawierający miedzy innymi wyciągi z roślin
z rodzaju Apiaceae, tj. wyciąg z korzenia arcydziegla (Angelica archangelíca L) oraz wyciąg z
owocu kminku (Carum carví L.) posiada udowodnione działanie spazmolityczne [4]. Należy
podkreślić, że pomimo przedstawionych zastosowań preparatów roślinnych, wpływ
poszczególnych furanokumaryn na kurczliwość jelit nie został do tej pory zbadany. Dlatego też
postanowiłam zweryfikować przydatność wybranych substancji z grupy furanokumaryn do
regulowania aktywności motorycznej mieśniówki przewodu pokarmowego.
Autoreferat | Marta Mendel
9
Wiele pojedynczych wyciągów roślinnych i preparatów złożonych wykorzystuje się ze
względu na rozmaite szerokie oddziaływanie farmakologicznego na różne tkanki. Należy
jednak zaznaczyć, że ich wpływ na aktywność motoryczną przewodu pokarmowego pozostaje
nadal nieznany. Flawonoidy występujące w roślinach z rodzaju cytrus dostarczane są do
organizmu człowieka z dietą głównie poprzez spożywanie owoców cytrusowych i ich
przetworów, z suplementami diety oraz lekami ziołowymi. Ich dobroczynne oddziaływanie na
organizm człowieka wynika przede wszystkim z silnych właściwości antyoksydacyjnych i
przeciwzapalnych [5]. Wiadomo również, że flawonoidy izolowane z roślin cytrusowych
zapobiegają chorobom układu sercowo-naczyniowego, takim jak choroba wieńcowa [6],
działają przeciwnowotworowo np. w przypadku nowotworów płuc i okrężnicy [7], a także
wykorzystywane są wspomagająco w terapii chorób przewlekłych, takich jak astma czy
niewydolność żylna [8]. Jednak również i w tym przypadku, wpływ poszczególnych
flawonoidów pozyskiwanych z roślin rodzaju cytrus na motorykę jelit pozostaje nieznany.
Ocena wpływu PSM na motorykę przewodu pokarmowego jest istotna ponieważ podawanie
tych fitozwiązków (zazwyczaj per os) nie wyklucza możliwości ich oddziaływania na
mięśniówkę przewodu pokarmowego, jako działania towarzyszącego innym efektom
obserwowanym w organizmie. Badania przedkliniczne prowadzone na izolowanych tkankach
przewodu pokarmowego szczura mogą być wykorzystywane w celu wypełnienia oluki, jaka
ciągle jest obecna w wiedzy na temat potencjalnego oddziaływania wybranych wtórnych
metabolitów roślinnych na motorykę przewodu pokarmowego u człowieka. Ponieważ badania
w tym zakresie nie były dotąd podejmowane ocena działania furanokumaryn z roślin z rodziny
selerowatych i flawonoidów z rodzaju cytrus stała się jednym z etapów mojej pracy badawczej.
Znaczący wzrost zainteresowania i zwiększenie wykorzystania leków roślinnych oraz
roślinnych dodatków paszowych odnotowuje się także w medycynie weterynaryjnej.
Właściciele zwierząt, a także obecnie obowiązujące prawodawstwo dążą do zwiększenia
stosowania preparatów zawierających substancje roślinne jako składniki aktywne, często
zamiast leków syntetycznych. Szczególnie świadomość problemu narastającej
antybiotykooporności bakterii w produkcji zwierzęcej oraz ryzyko obecności antybiotyków w
postaci pozostałości w produktach odzwierzęcych i tkankach zwierząt rzeźnych spowodowały
wprowadzenie legalnych ograniczeń w stosowaniu antybiotyków jako dodatków paszowych w
wielu krajach, w tym Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych (odpowiednio
Rozporządzenie EC 1831/2003 [9] i FDA-2010-N-0155 [10]), czemu dodatkowo sprzyja
ogólny trend promujący bardziej naturalne metody produkcji żywności. W rezultacie doszło do
Autoreferat | Marta Mendel
9
Wiele pojedynczych wyciągów roślinnych i preparatów złożonych wykorzystuje się ze
względu na rozmaite szerokie oddziaływanie farmakologicznego na różne tkanki. Należy
jednak zaznaczyć, że ich wpływ na aktywność motoryczną przewodu pokarmowego pozostaje
nadal nieznany. Flawonoidy występujące w roślinach z rodzaju cytrus dostarczane są do
organizmu człowieka z dietą głównie poprzez spożywanie owoców cytrusowych i ich
przetworów, z suplementami diety oraz lekami ziołowymi. Ich dobroczynne oddziaływanie na
organizm człowieka wynika przede wszystkim z silnych właściwości antyoksydacyjnych i
przeciwzapalnych [5]. Wiadomo również, że flawonoidy izolowane z roślin cytrusowych
zapobiegają chorobom układu sercowo-naczyniowego, takim jak choroba wieńcowa [6],
działają przeciwnowotworowo np. w przypadku nowotworów płuc i okrężnicy [7], a także
wykorzystywane są wspomagająco w terapii chorób przewlekłych, takich jak astma czy
niewydolność żylna [8]. Jednak również i w tym przypadku, wpływ poszczególnych
flawonoidów pozyskiwanych z roślin rodzaju cytrus na motorykę jelit pozostaje nieznany.
Ocena wpływu PSM na motorykę przewodu pokarmowego jest istotna ponieważ podawanie
tych fitozwiązków (zazwyczaj per os) nie wyklucza możliwości ich oddziaływania na
mięśniówkę przewodu pokarmowego, jako działania towarzyszącego innym efektom
obserwowanym w organizmie. Badania przedkliniczne prowadzone na izolowanych tkankach
przewodu pokarmowego szczura mogą być wykorzystywane w celu wypełnienia oluki, jaka
ciągle jest obecna w wiedzy na temat potencjalnego oddziaływania wybranych wtórnych
metabolitów roślinnych na motorykę przewodu pokarmowego u człowieka. Ponieważ badania
w tym zakresie nie były dotąd podejmowane ocena działania furanokumaryn z roślin z rodziny
selerowatych i flawonoidów z rodzaju cytrus stała się jednym z etapów mojej pracy badawczej.
Znaczący wzrost zainteresowania i zwiększenie wykorzystania leków roślinnych oraz
roślinnych dodatków paszowych odnotowuje się także w medycynie weterynaryjnej.
Właściciele zwierząt, a także obecnie obowiązujące prawodawstwo dążą do zwiększenia
stosowania preparatów zawierających substancje roślinne jako składniki aktywne, często
zamiast leków syntetycznych. Szczególnie świadomość problemu narastającej
antybiotykooporności bakterii w produkcji zwierzęcej oraz ryzyko obecności antybiotyków w
postaci pozostałości w produktach odzwierzęcych i tkankach zwierząt rzeźnych spowodowały
wprowadzenie legalnych ograniczeń w stosowaniu antybiotyków jako dodatków paszowych w
wielu krajach, w tym Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych (odpowiednio
Rozporządzenie EC 1831/2003 [9] i FDA-2010-N-0155 [10]), czemu dodatkowo sprzyja
ogólny trend promujący bardziej naturalne metody produkcji żywności. W rezultacie doszło do
Autorefemt | Marta Mendel
Wiele pojedynczych wyciągów roślinnych i preparatów złożonych Wykorzystuje się ze
względu na rozmaite szerokie oddziaływanie farmakologicznego na różne tkanki. Należy
jednak zaznaczyć, że ich Wpływ na aktywność motoryczną przewodu pokarmowego pozostaje
nadal nieznany. Flawonoidy występujące w roślinach z rodzaju cytrus dostarczane są do
organizmu człowieka z dietą głównie poprzez spożywanie owoców cytrusowych i ich
przetworów, z suplementami diety oraz lekami ziołowymi. Ich dobroczynne oddziaływanie na
organizm człowieka wynika przede wszystkim z silnych właściwości antyoksydacyjnych i
przeciwzapalnych [5]. Wiadomo również, że flawonoidy izolowane z roślin cytrusowych
zapobiegają chorobom układu sercowo-naczyniowego, takim jak choroba wieńcowa [6],
działają przeciwnowotworowo np. w przypadku nowotworów płuc i okrężnicy [7], a także
wykorzystywane są wspomagająco w terapii chorób przewlekłych, takich jak astma czy
niewydolność żylna [8]. Jednak również i w tym przypadku, wpływ poszczególnych
Ílawonoidów pozyskiwanych z roślin rodzaju cytrus na motorykę jelit pozostaje nieznany.
Ocena wpływu PSM na motorykę przewodu pokarmowego jest istotna ponieważ podawanie
tych fitozwiązków (zazwyczaj per os) nie wyklucza możliwości ich oddziaływania na
mięśniówkę przewodu pokarmowego, jako działania towarzyszącego innym efektom
obserwowanym w organizmie. Badania przedkliniczne prowadzone na izolowanych tkankach
przewodu pokarmowego szczura mogą być wykorzystywane w celu wypełnienia oluki, jaka
ciągle jest obecna w wiedzy na temat potencjalnego oddziaływania wybranych wtórnych
metabolitów roślinnych na motorykę przewodu pokarmowego u człowieka. Ponieważ badania
w tym zakresie nie były dotąd podejmowane ocena działania furanokumaryn z roślin z rodziny
selerowatych i Ílawonoidów z rodzaju cytrus stała się jednym z etapów moj ej pracy badawczej.
Znaczący wzrost zainteresowania i zwiększenie wykorzystania leków roślinnych oraz
roślinnych dodatków paszowych odnotowuje się także w medycynie weterynaryjnej.
Właściciele zwierząt, a także obecnie obowiązujące prawodawstwo dążą do zwiększenia
stosowania preparatów zawierających substancje roślinne jako składniki aktywne, często
zamiast leków syntetycznych. Szczególnie świadomość problemu narastającej
antybiotykooporności bakterii w produkcji zwierzęcej oraz ryzyko obecności antybiotyków w
postaci pozostałości w produktach odzwierzęcych i tkankach zwierząt rzeżnych spowodowały
wprowadzenie legalnych ograniczeń w stosowaniu antybiotyków jako dodatków paszowych w
wielu krajach, w tym Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych (odpowiednio
Rozporządzenie EC 1831/2003 [9] i FDA-2010-N-0155 [10]), czemu dodatkowo sprzyja
ogólny trend promujący bardziej naturalne metody produkcji żywności. W rezultacie doszło do
Autoreferat | Marta Mendel
10
wzrostu zainteresowania dodatkami paszowymi, które mogłyby stanowić alternatywę dla
dotychczas stosowanych antybiotyków. Grupą substancji, które wzbudzają od kilkunastu lat
coraz większe zaciekawienie i nadzieje są wtórne metabolity roślinne oraz wyciągi roślinne
[11]. W ostatniej dekadzie powstało wiele prac przeglądowych opisujących korzystne
oddziaływanie pojedynczych fitozwiązków oraz wyciągów roślinnych na procesy fermentacji
żwaczowej, metanogenezy oraz ogólną kondycję i produkcyjność przeżuwaczy [11, 12]. Jednak
żadna z nich nie omawia potencjalnego wpływu substancji pochodzenia roślinnego na
motorykę przewodu pokarmowego przeżuwaczy, pomimo że dzisiejsza produkcja tych
zwierząt, zwłaszcza krów mlecznych, boryka się z narastającym problemem występowania
przemieszczenia lub skrętu trawieńca w okresie okołoporodowym (dostępne dane mówią o
częstotliwości występowania tych zaburzeń na poziome 7,5% do nawet 20% w pojedynczych
stadach odpowiednio w Niemczech i Stanach Zjednoczonych) [13, 14]. Wielokrotnie
potwierdzano, że zmniejszenie motoryki trawieńca i następujące w konsekwencji
nagromadzenie gazów we wpustowej części trawieńca są kluczowymi przyczynami wszystkich
przypadków przemieszczenia trawieńca [15, 16]. Dodatkowo, zaburzenia kurczliwości
mięśniówki gładkiej jelit mogą doprowadzić do takich objawów jak biegunka czy zaparcia, co
może upośledzać procesy trawienia i wchłaniania, a wskutek tego ogólną kondycję i
produkcyjność zwierząt. Zatem kluczowym wydaje się określenie wpływu, jaki PSM
stosowane jako roślinne dodatki paszowe lub obecne w roślinach wykorzystywanych w
żywieniu przeżuwaczy wykazują na aktywność motoryczną przewodu pokarmowego. Badania
przedkliniczne z wykorzystaniem izolowanych wycinków trawieńca i dwunastnicy bydła, które
zostały przeze mnie zaplanowane i przeprowadzone są unikatowe i pionierskie w swojej
dziedzinie. Ich wyniki pozwalają na ekstrapolację działania badanych substancji (flawonoidów
i saponin) do warunków in vivo. Bardziej szczegółowa analiza możliwego wpływu wtórnych
metabolitów roślinnych stosowanych jako dodatki paszowe na motorykę przewodu
pokarmowego przeżuwaczy została przeze mnie przedstawiona w pracy przeglądowej
zatytułowanej „Phytogenic feed additives as potential gut contractility modifiers in ruminants
– a review” (A.6.).
Brak danych dotyczących oddziaływania różnych wtórnych metabolitów roślinnych
powszechnie wykorzystywanych w ziołolecznictwie i jako składniki żywienia na motorykę
przewodu pokarmowego skłoniło mnie do podjęcia badań, które koncentrowały się na
substancjach pochodzenia roślinnego i ich wpływie na aktywność mięśniówki gładkiej układu
pokarmowego.
Autoreferat | Marta Mendel
10
wzrostu zainteresowania dodatkami paszowymi, które mogłyby stanowić alternatywę dla
dotychczas stosowanych antybiotyków. Grupą substancji, które wzbudzają od kilkunastu lat
coraz większe zaciekawienie i nadzieje są wtórne metabolity roślinne oraz wyciągi roślinne
[11]. W ostatniej dekadzie powstało wiele prac przeglądowych opisujących korzystne
oddziaływanie pojedynczych fitozwiązków oraz wyciągów roślinnych na procesy fermentacji
żwaczowej, metanogenezy oraz ogólną kondycję i produkcyjność przeżuwaczy [11, 12]. Jednak
żadna z nich nie omawia potencjalnego wpływu substancji pochodzenia roślinnego na
motorykę przewodu pokarmowego przeżuwaczy, pomimo że dzisiejsza produkcja tych
zwierząt, zwłaszcza krów mlecznych, boryka się z narastającym problemem występowania
przemieszczenia lub skrętu trawieńca w okresie okołoporodowym (dostępne dane mówią o
częstotliwości występowania tych zaburzeń na poziome 7,5% do nawet 20% w pojedynczych
stadach odpowiednio w Niemczech i Stanach Zjednoczonych) [13, 14]. Wielokrotnie
potwierdzano, że zmniejszenie motoryki trawieńca i następujące w konsekwencji
nagromadzenie gazów we wpustowej części trawieńca są kluczowymi przyczynami wszystkich
przypadków przemieszczenia trawieńca [15, 16]. Dodatkowo, zaburzenia kurczliwości
mięśniówki gładkiej jelit mogą doprowadzić do takich objawów jak biegunka czy zaparcia, co
może upośledzać procesy trawienia i wchłaniania, a wskutek tego ogólną kondycję i
produkcyjność zwierząt. Zatem kluczowym wydaje się określenie wpływu, jaki PSM
stosowane jako roślinne dodatki paszowe lub obecne w roślinach wykorzystywanych w
żywieniu przeżuwaczy wykazują na aktywność motoryczną przewodu pokarmowego. Badania
przedkliniczne z wykorzystaniem izolowanych wycinków trawieńca i dwunastnicy bydła, które
zostały przeze mnie zaplanowane i przeprowadzone są unikatowe i pionierskie w swojej
dziedzinie. Ich wyniki pozwalają na ekstrapolację działania badanych substancji (flawonoidów
i saponin) do warunków in vivo. Bardziej szczegółowa analiza możliwego wpływu wtórnych
metabolitów roślinnych stosowanych jako dodatki paszowe na motorykę przewodu
pokarmowego przeżuwaczy została przeze mnie przedstawiona w pracy przeglądowej
zatytułowanej „Phytogenic feed additives as potential gut contractility modifiers in ruminants
– a review” (A.6.).
Brak danych dotyczących oddziaływania różnych wtórnych metabolitów roślinnych
powszechnie wykorzystywanych w ziołolecznictwie i jako składniki żywienia na motorykę
przewodu pokarmowego skłoniło mnie do podjęcia badań, które koncentrowały się na
substancjach pochodzenia roślinnego i ich wpływie na aktywność mięśniówki gładkiej układu
pokarmowego.
Autorefemt | Marta Mendel
wzrostu zainteresowania dodatkami paszowymi, które mogłyby stanowić alternatywę dla
dotychczas stosowanych antybiotyków. Grupą substancji, które wzbudzają od kilkunastu lat
coraz większe zaciekawienie i nadzieje są wtórne metabolity roślinne oraz wyciągi roślinne
[11]. W ostatniej dekadzie powstało wiele prac przeglądowych opisujących korzystne
oddziaływanie pojedynczych fitozwiązków oraz wyciągów roślinnych na procesy fermentacji
zwaczowej, metanogenezy oraz ogólną kondycję i produkcyjność przezuwaczy [11, 12]. Jednak
zadna z nich nie omawia potencjalnego wpływu substancji pochodzenia roślinnego na
motorykę przewodu pokarmowego przezuwaczy, pomimo ze dzisiejsza produkcja tych
zwierząt, zwłaszcza krów mlecznych, boryka się z narastającym problemem występowania
przemieszczenia lub skrętu trawieńca w okresie okołoporodowym (dostępne dane mówią o
częstotliwości występowania tych zaburzeń na poziome 7,5% do nawet 20% w pojedynczych
stadach odpowiednio w Niemczech i Stanach Zjednoczonych) [13, l4]. Wielokrotnie
potwierdzano, ze zmniejszenie motoryki trawieńca i następujące w konsekwencji
nagromadzenie gazów we wpustowej części trawieńca są kluczowymi przyczynami wszystkich
przypadków przemieszczenia trawieńca [15, 16]. Dodatkowo, zaburzenia kurczliwości
mięśniówki gładkiej jelit mogą doprowadzić do takich objawów jak biegunka czy zaparcia, co
moze upośledzać procesy trawienia i wchłaniania, a wskutek tego ogólną kondycję i
produkcyjność zwierząt. Zatem kluczowym wydaje się określenie wpływu, jaki PSM
stosowane jako roślinne dodatki paszowe lub obecne w roślinach wykorzystywanych w
żywieniu przezuwaczy wykazują na aktywność motoryczną przewodu pokarmowego. Badania
przedkliniczne z wykorzystaniem izolowanych wycinków trawieńca i dwunastnicy bydła, które
zostały przeze mnie zaplanowane i przeprowadzone są unikatowe i pionierskie w swojej
dziedzinie. Ich wyniki pozwalają na ekstrapolację działania badanych substancji (Ílawonoidów
i saponin) do warunków in viv0. Bardziej szczegółowa analiza możliwego wpływu wtórnych
metabolitów roślinnych stosowanych jako dodatki paszowe na motorykę przewodu
pokarmowego przezuwaczy została przeze mnie przedstawiona w pracy przeglądowej
zatytułowanej „Phytogenicfeed additives aspotentialgut contractility modifiers in ruminants
- a review” (A.6.).
Brak danych dotyczących oddziaływania róznych wtórnych metabolitów roślinnych
powszechnie wykorzystywanych w ziołolecznictwie i jako składniki żywienia na motorykę
przewodu pokarmowego skłoniło mnie do podjęcia badań, które koncentrowały się na
substancjach pochodzenia roślinnego i ich wpływie na aktywność mięśniówki gładkiej układu
pokarmowego.
10
Autoreferat | Marta Mendel
11
Podsumowując głównymi celami podjętych przeze mnie badań było:
i. ustalenie wpływu wybranych furanokumaryn (bergaptenu i imperatoryny)
otrzymanych z roślin z rodziny Apiaceae na aktywność motoryczną izolowanych
wycinków jelita czczego szczura, w tym analiza mechanizmu działania
imperatoryny;
ii. określenie wpływu i mechanizmu działania flawonoidów izolowanych z roślin
rodzaju Citrus na kurczliwość jelita czczego szczura w warunkach in vitro;
iii. zidentyfikowanie wpływu wtórnych metabolitów roślinnych (wybranych
flawonoidów i saponin), które są powszechnie wykorzystywane jako roślinne
dodatki paszowe lub stanowią integralną część diety przeżuwaczy, na aktywność
skurczową wycinków trawieńca i dwunastnicy pozyskiwanych od krów.
4.2.2. Syntetyczne omówienie publikacji stanowiących osiągnięcie badawcze
Podczas realizacji badań mających na celu ustalenie wpływu wybranych wtórnych
metabolitów roślinnych na motorykę przewodu pokarmowego szczura i krowy
koncentrowałam się na trzech grupach chemicznych substancji roślinnych: furanokumarynach,
flawonoidach oraz saponinach. Wszystkie zaplanowane i wykonane przeze mnie
doświadczenia przeprowadzane były z wykorzystaniem tak zwanych alternatywnych modeli
doświadczalnych, czyli na modelach, które pozwalają ograniczyć liczbę oraz cierpienie
zwierząt użytych do eksperymentów do niezbędnego minimum. Doświadczenia
przeprowadzone z wykorzystaniem tkanek gryzoni było zaakceptowane przez lokalną komisję
etyczną. Chciałabym jednak podkreślić, że zastosowanie metod alternatywnych do klasycznych
badań na zwierzętach nie zmniejszyło wiarygodności otrzymywanych wyników i nie wpłynęło
na możliwość ich ekstrapolacji do warunków in vivo (tzw. in-vitro in-vivo data extrapolation –
IVIVE).
Pierwszy z zainicjowanych przeze mnie projektów, którego wyniki stanowią część
omawianego osiągnięcia naukowego, poświęcony był ocenie oddziaływania dwóch
furanokumaryn – bergaptenu i imperatoryny – na aktywność motoryczną wycinków jelita
czczego, pozyskanych od szczurów. Realizacja tego projektu była możliwa dzięki podjętej
przeze mnie współpracy z Katedrą i Zakładem Farmakognozji z Pracownią Roślin Leczniczych,
gdzie obie furanokumaryny zostały wyizolowane z roślin rodziny Apiaceae przy zastosowaniu
Autoreferat | Marta Mendel
11
Podsumowując głównymi celami podjętych przeze mnie badań było:
i. ustalenie wpływu wybranych furanokumaryn (bergaptenu i imperatoryny)
otrzymanych z roślin z rodziny Apiaceae na aktywność motoryczną izolowanych
wycinków jelita czczego szczura, w tym analiza mechanizmu działania
imperatoryny;
ii. określenie wpływu i mechanizmu działania flawonoidów izolowanych z roślin
rodzaju Citrus na kurczliwość jelita czczego szczura w warunkach in vitro;
iii. zidentyfikowanie wpływu wtórnych metabolitów roślinnych (wybranych
flawonoidów i saponin), które są powszechnie wykorzystywane jako roślinne
dodatki paszowe lub stanowią integralną część diety przeżuwaczy, na aktywność
skurczową wycinków trawieńca i dwunastnicy pozyskiwanych od krów.
4.2.2. Syntetyczne omówienie publikacji stanowiących osiągnięcie badawcze
Podczas realizacji badań mających na celu ustalenie wpływu wybranych wtórnych
metabolitów roślinnych na motorykę przewodu pokarmowego szczura i krowy
koncentrowałam się na trzech grupach chemicznych substancji roślinnych: furanokumarynach,
flawonoidach oraz saponinach. Wszystkie zaplanowane i wykonane przeze mnie
doświadczenia przeprowadzane były z wykorzystaniem tak zwanych alternatywnych modeli
doświadczalnych, czyli na modelach, które pozwalają ograniczyć liczbę oraz cierpienie
zwierząt użytych do eksperymentów do niezbędnego minimum. Doświadczenia
przeprowadzone z wykorzystaniem tkanek gryzoni było zaakceptowane przez lokalną komisję
etyczną. Chciałabym jednak podkreślić, że zastosowanie metod alternatywnych do klasycznych
badań na zwierzętach nie zmniejszyło wiarygodności otrzymywanych wyników i nie wpłynęło
na możliwość ich ekstrapolacji do warunków in vivo (tzw. in-vitro in-vivo data extrapolation –
IVIVE).
Pierwszy z zainicjowanych przeze mnie projektów, którego wyniki stanowią część
omawianego osiągnięcia naukowego, poświęcony był ocenie oddziaływania dwóch
furanokumaryn – bergaptenu i imperatoryny – na aktywność motoryczną wycinków jelita
czczego, pozyskanych od szczurów. Realizacja tego projektu była możliwa dzięki podjętej
przeze mnie współpracy z Katedrą i Zakładem Farmakognozji z Pracownią Roślin Leczniczych,
gdzie obie furanokumaryny zostały wyizolowane z roślin rodziny Apiaceae przy zastosowaniu
Autorefemt | Marta Mendel
Podsumowując głównymi celami podjętych przeze mnie badań było:
i. ustalenie wpływu wybranych furanokumaryn (bergaptenu i imperatoryny)
otrzymanych z roślin z rodziny Apiaceae na aktywność motoryczną izolowanych
wycinków jelita czczego szczura, w tym analiza mechanizmu działania
imperatoryny;
ii. określenie wpływu i mechanizmu działania Ílawonoidów izolowanych z roślin
rodzaju Cirrus na kurczliwość jelita czczego szczura w warunkach in vitro;
iii. zidentyfikowanie wpływu wtórnych metabolitów roślinnych (wybranych
Ílawonoidów i saponin), które są powszechnie wykorzystywane jako roślinne
dodatki paszowe lub stanowią integralną część diety przeżuwaczy, na aktywność
skurczową wycinków trawieńca i dwunastnicy pozyskiwanych od krów.
4.2.2. Syntetyczne omówienie publikacji stanowiących osiągnięcie badawcze
Podczas realizacji badań mających na celu ustalenie wpływu wybranych wtórnych
metabolitów roślinnych na motorykę przewodu pokarmowego szczura i krowy
koncentrowałam się na trzech grupach chemicznych substancji roślinnych: furanokumarynach,
Ílawonoidach oraz saponinach. Wszystkie zaplanowane i wykonane przeze mnie
doświadczenia przeprowadzane były z wykorzystaniem tak zwanych alternatywnych modeli
doświadczalnych, czyli na modelach, które pozwalają ograniczyć liczbę oraz cierpienie
zwierząt użytych do eksperymentów do niezbędnego minimum. Doświadczenia
przeprowadzone z wykorzystaniem tkanek gryzoni było zaakceptowane przez lokalną komisję
etyczną. Chciałabym jednak podkreślić, ze zastosowanie metod alternatywnych do klasycznych
badań na zwierzętach nie zmniejszyło wiarygodności otrzymywanych wyników i nie wpłynęło
na możliwość ich ekstrapolacji do warunków in vívo (tzw. in-viíro in-vívo data extrapolatíon -
[VU/E).
Pierwszy z zainicjowanych przeze mnie projektów, którego wyniki stanowią część
omawianego osiągnięcia naukowego, poświęcony był ocenie oddziaływania dwóch
furanokumaryn - bergaptenu i imperatoryny - na aktywność motoryczną wycinków jelita
czczego, pozyskanych od szczurów. Realizacja tego projektu była możliwa dzięki podjętej
przeze mnie współpracy z Katedrą i Zakładem Farmakognozji z Pracownią Roślin Leczniczych,
gdzie obie furanokumaryny zostały wyizolowane z roślin rodziny Apiaceae przy zastosowaniu
11
Autoreferat | Marta Mendel
12
wysokosprawnej chromatografii przeciwprądowej (HPCCC) i następnie wykorzystane do
kierowanych przeze mnie badań farmakologicznych.
Pierwsza faza badań obejmowała weryfikację miorelaksacyjnego działania bergaptenu
otrzymanego z owoców Heracleum leskovii Grossh na mięśniówkę gładką jelita czczego
wyizolowanego od szczura. Najważniejsze wyniki przeprowadzonych eksperymentów zostały
zaprezentowane w pracy:
Isolation and evaluation of the myorelaxant effect of bergapten on isolated rat jejunum.
Skalicka-Woźniak K., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N. (2016). Pharmaceutical
Biology, 54: 48-54.
Otrzymane wyniki wykazały bardzo wyraźnie zdolność bergaptenu do modyfikowania
spontanicznej aktywności motorycznej jelita czczego szczura w warunkach in vitro, w szerokim
zakresie stężeń. Zastosowanie bergaptenu w bardzo niskiej dawce, wynoszącej zaledwie 0.0001
µM, doprowadzało do wyraźnej reakcji miorelaksacyjnej, której siła wynosiła 41.1±18.9%
odpowiedzi na podanie izoproterenolu wykorzystywanego jako substancja referencyjna o
działaniu relaksacyjnym. Wykrycie stosunkowo silnego działania miorelaksacyjnego
bergaptenu w tak niskim stężeniu ma wielkie znaczenie, ponieważ oznacza, że nawet jeśli
biodostępność tej furanokumaryny byłaby niewielka to zaobserwowane działanie
spazmolityczne jest prawdopodobne do powtórzenia w warunkach in vivo. Tym samym
otrzymany wynik pozwala stwierdzić, że bergapten mógłby być efektywnie wykorzystywany
do kontrolowania hipermotorycznych zaburzeń przewodu pokarmowego, które diagnozowane
są w przebiegu licznych chorób człowieka. Co ciekawe, stopniowe zwiększanie stężenia
bergaptenu (aż do 50 µM) nie powodowało statystycznie istotnego nasilenia działania
miorelaksacyjnego furanokumaryny. Ponadto zaskakującym było odkrycie, że zastosowanie
bergaptenu w relatywnie wysokich stężeniach, tj. 10 i 50 µM nie zawsze doprowadzało do
rozkurczowej odpowiedzi wycinków jelita czczego szczura. Tylko około połowa z testowanych
segmentów mięśniówki gładkiej jelita narażonych na działanie bergaptenu w dawce 10 i 50 µM
ulegała miorelaksacji. Pozostałe wycinki reagowały przeciwnie, ulegając znaczącemu
skurczowi, którego siła w przypadku podania badanej substancji roślinnej w najwyższym
testowanym stężeniu (50 µM) wynosiła 62.0±3.9% odpowiedzi na podanie acetylocholiny
(ACh) – substancji referencyjnej o działaniu skurczowym. Analiza otrzymanych wyników
pozwoliła mi stwierdzić, że bergapten jest odpowiedzialny lub przynajmniej współuczestniczy
w spazmolitycznym działaniu wyciągu z arcydzięgla litworu (Angelica archangelica L.) oraz
leku roślinnego Iberogast® (STW 5), którego działanie antyspazmodyczne opisywane było już
Autoreferat | Marta Mendel
12
wysokosprawnej chromatografii przeciwprądowej (HPCCC) i następnie wykorzystane do
kierowanych przeze mnie badań farmakologicznych.
Pierwsza faza badań obejmowała weryfikację miorelaksacyjnego działania bergaptenu
otrzymanego z owoców Heracleum leskovii Grossh na mięśniówkę gładką jelita czczego
wyizolowanego od szczura. Najważniejsze wyniki przeprowadzonych eksperymentów zostały
zaprezentowane w pracy:
Isolation and evaluation of the myorelaxant effect of bergapten on isolated rat jejunum.
Skalicka-Woźniak K., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N. (2016). Pharmaceutical
Biology, 54: 48-54.
Otrzymane wyniki wykazały bardzo wyraźnie zdolność bergaptenu do modyfikowania
spontanicznej aktywności motorycznej jelita czczego szczura w warunkach in vitro, w szerokim
zakresie stężeń. Zastosowanie bergaptenu w bardzo niskiej dawce, wynoszącej zaledwie 0.0001
µM, doprowadzało do wyraźnej reakcji miorelaksacyjnej, której siła wynosiła 41.1±18.9%
odpowiedzi na podanie izoproterenolu wykorzystywanego jako substancja referencyjna o
działaniu relaksacyjnym. Wykrycie stosunkowo silnego działania miorelaksacyjnego
bergaptenu w tak niskim stężeniu ma wielkie znaczenie, ponieważ oznacza, że nawet jeśli
biodostępność tej furanokumaryny byłaby niewielka to zaobserwowane działanie
spazmolityczne jest prawdopodobne do powtórzenia w warunkach in vivo. Tym samym
otrzymany wynik pozwala stwierdzić, że bergapten mógłby być efektywnie wykorzystywany
do kontrolowania hipermotorycznych zaburzeń przewodu pokarmowego, które diagnozowane
są w przebiegu licznych chorób człowieka. Co ciekawe, stopniowe zwiększanie stężenia
bergaptenu (aż do 50 µM) nie powodowało statystycznie istotnego nasilenia działania
miorelaksacyjnego furanokumaryny. Ponadto zaskakującym było odkrycie, że zastosowanie
bergaptenu w relatywnie wysokich stężeniach, tj. 10 i 50 µM nie zawsze doprowadzało do
rozkurczowej odpowiedzi wycinków jelita czczego szczura. Tylko około połowa z testowanych
segmentów mięśniówki gładkiej jelita narażonych na działanie bergaptenu w dawce 10 i 50 µM
ulegała miorelaksacji. Pozostałe wycinki reagowały przeciwnie, ulegając znaczącemu
skurczowi, którego siła w przypadku podania badanej substancji roślinnej w najwyższym
testowanym stężeniu (50 µM) wynosiła 62.0±3.9% odpowiedzi na podanie acetylocholiny
(ACh) – substancji referencyjnej o działaniu skurczowym. Analiza otrzymanych wyników
pozwoliła mi stwierdzić, że bergapten jest odpowiedzialny lub przynajmniej współuczestniczy
w spazmolitycznym działaniu wyciągu z arcydzięgla litworu (Angelica archangelica L.) oraz
leku roślinnego Iberogast® (STW 5), którego działanie antyspazmodyczne opisywane było już
Autorefemt | Marta Mendel
wysokosprawnej chromatografii przeciwpradowej (HPCCC) i następnie wykorzystane do
kierowanych przeze mnie badań farrnakologicznych.
Pierwsza faza badań obejmowała weryfikację miorelaksacyjnego działania bergaptenu
otrzymanego z owoców Heracleum leskovií Grossh na mięśniówkę gładka jelita czczego
wyizolowanego od szczura. Najważniejsze wyniki przeprowadzonych eksperymentów zostały
zaprezentowane w pracy:
Isolation and evaluation of the myorelaxant effect of bergapten on isolated rat jejunum.
Skalicka-Woźniak K., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N. (2016). Pharmaceutical
Biology, 54: 48-54.
Otrzymane wyniki wykazały bardzo wyrażnie zdolność bergaptenu do modyfikowania
spontanicznej aktywności motorycznej jelita czczego szczura w warunkach in vitro, w szerokim
zakresie stężeń. Zastosowanie bergaptenu w bardzo niskiej dawce, wynoszącej zaledwie 0.0001
uM, doprowadzało do wyrażnej reakcji miorelaksacyjnej, której siła wynosiła 4l.l±18.9%
odpowiedzi na podanie izoproterenolu wykorzystywanego jako substancja referencyjna o
działaniu relaksacyjnym. Wykrycie stosunkowo silnego działania miorelaksacyjnego
bergaptenu w tak niskim stężeniu ma wielkie znaczenie, ponieważ oznacza, że nawet jeśli
biodostępność tej furanokumaryny byłaby niewielka to zaobserwowane działanie
spazmolityczne jest prawdopodobne do powtórzenia w warunkach in vivo. Tym samym
otrzymany wynik pozwala stwierdzić, że bergapten mógłby być efektywnie wykorzystywany
do kontrolowania hipermotorycznych zaburzeń przewodu pokarmowego, które diagnozowane
sa w przebiegu licznych chorób człowieka. Co ciekawe, stopniowe zwiększanie stężenia
bergaptenu (aż do 50 uM) nie powodowało statystycznie istotnego nasilenia działania
miorelaksacyjnego furanokumaryny. Ponadto zaskakującym było odkrycie, że zastosowanie
bergaptenu w relatywnie wysokich stężeniach, tj. 10 i 50 uM nie zawsze doprowadzało do
rozkurczowej odpowiedzi wycinków jelita czczego szczura. Tylko około połowa z testowanych
segmentów mięśniówki gładkiej jelita narażonych na działanie bergaptenu w dawce 10 i 50 uM
ulegała miorelaksacji. Pozostałe wycinki reagowały przeciwnie, ulegajac znaczacemu
skurczowi, którego siła w przypadku podania badanej substancji roślinnej w najwyższym
testowanym stężeniu (50 uM) wynosiła 62.0±3.9% odpowiedzi na podanie acetylocholiny
(ACh) - substancji referencyjnej o działaniu skurczowym. Analiza otrzymanych wyników
pozwoliła mi stwierdzić, że bergapten jest odpowiedzialny lub przynajmniej współuczestniczy
w spazmolitycznym działaniu wyciągu z arcydzięgla litworu (Angelica archangelíca L.) oraz
leku roślinnego Iberogast® (STW 5), którego działanie antyspazmodyczne opisywane było już
12
Autoreferat | Marta Mendel
13
wcześniej [17, 18]. W świetle uzyskanych wyników pożądane u pacjentów cierpiących z
powodu nadmiernie pobudzonej motoryki przewodu pokarmowego, spazmolityczne działanie
bergaptenu powinno być oczekiwane tylko wówczas, jeśli podawane preparaty lecznicze
zawierałyby stosunkowo niewielkie ilości tej furanokumaryny. Inną niewątpliwą zaletą
wykorzystania bergaptenu u pacjentów z zaburzeniami motoryki przewodu pokarmowego jest
jego przemijające i całkowicie odwracalne działanie, co zostało potwierdzone w
przeprowadzonych przeze mnie doświadczeniach. Zarówno ograniczenie w czasie, jak i
odwracalność działania bergaptenu zapobiegają poważnym zaburzeniom funkcjonowania
przewodu pokarmowego, które mogłyby wynikać z nadmiernie i długotrwale obniżonej
motoryki jelit.
Obiecujące wyniki otrzymane podczas badań z użyciem bergaptenu skłoniły mnie do
kontynuowania tego kierunku badań i zapoczątkowania serii doświadczeń mających na celu
ocenę właściwości innej furanokumaryny – imperatoryny, w tym samym modelu
eksperymentalnym. Wyniki badań poświęconych ocenie wpływu imperatoryny na aktywność
motoryczną wycinków jelita czczego szczura w warunkach in vitro przedstawiłam pracy
zatytułowanej:
Effect of imperatorin on the spontaneous motoric activity of rat isolated jejunum strips.
Mendel M., Skalicka-Woźniak K., Chłopecka M., Dziekan N. (2015). Evidence-Based
Complementary and Alternative Medicine (eCAM), Volume 2015, Article ID 614849.
Dodatkowo zaplanowane doświadczenia wzbogaciłam o eksperymenty, które miały
wyjaśnić prawdopodobny mechanizm działania tej substancji roślinnej. W przeciwieństwie do
bergaptenu, którego właściwości opisane zostały we wcześniejszej pracy (A.1.), wszystkie
wycinki jelita czczego poddane inkubacji w obecności imperatoryny reagowały w ten sam
sposób, ulegając wyraźnej reakcji relaksacyjnej. Reakcja wywołana przez tę furanokumarynę
miała charakter dawko-zależny w zakresie stężeń od 1 do 100 µM. Warto podkreślić, że siła
rozkurczu powodowanego podaniem imperatoryny w najwyższych stężeniach (75 i 100 µM)
przewyższała rozmiar reakcji miorelaksacyjnej wynikającej z zastosowania substancji
referencyjnej – izoproterenolu, co dowodzi dużego potencjału działania spazmolitycznego tej
furanokumaryny. Ponadto, na podstawie przeprowadzonych badań, ustaliłam, że wywołane
przez imperatorynę reakcje były zawsze odwracalne i nie doprowadzały do trwałych zaburzeń
aktywności motorycznej jelita, czyli z pewnością substancja ta nie powoduje uszkodzeń
komórek mięśniówki gładkiej. Te spostrzeżenia są szczególnie istotne, ze względu na
potencjalne zastosowanie terapeutyczne imperatoryny u pacjentów cierpiących na zaburzenia
Autoreferat | Marta Mendel
13
wcześniej [17, 18]. W świetle uzyskanych wyników pożądane u pacjentów cierpiących z
powodu nadmiernie pobudzonej motoryki przewodu pokarmowego, spazmolityczne działanie
bergaptenu powinno być oczekiwane tylko wówczas, jeśli podawane preparaty lecznicze
zawierałyby stosunkowo niewielkie ilości tej furanokumaryny. Inną niewątpliwą zaletą
wykorzystania bergaptenu u pacjentów z zaburzeniami motoryki przewodu pokarmowego jest
jego przemijające i całkowicie odwracalne działanie, co zostało potwierdzone w
przeprowadzonych przeze mnie doświadczeniach. Zarówno ograniczenie w czasie, jak i
odwracalność działania bergaptenu zapobiegają poważnym zaburzeniom funkcjonowania
przewodu pokarmowego, które mogłyby wynikać z nadmiernie i długotrwale obniżonej
motoryki jelit.
Obiecujące wyniki otrzymane podczas badań z użyciem bergaptenu skłoniły mnie do
kontynuowania tego kierunku badań i zapoczątkowania serii doświadczeń mających na celu
ocenę właściwości innej furanokumaryny – imperatoryny, w tym samym modelu
eksperymentalnym. Wyniki badań poświęconych ocenie wpływu imperatoryny na aktywność
motoryczną wycinków jelita czczego szczura w warunkach in vitro przedstawiłam pracy
zatytułowanej:
Effect of imperatorin on the spontaneous motoric activity of rat isolated jejunum strips.
Mendel M., Skalicka-Woźniak K., Chłopecka M., Dziekan N. (2015). Evidence-Based
Complementary and Alternative Medicine (eCAM), Volume 2015, Article ID 614849.
Dodatkowo zaplanowane doświadczenia wzbogaciłam o eksperymenty, które miały
wyjaśnić prawdopodobny mechanizm działania tej substancji roślinnej. W przeciwieństwie do
bergaptenu, którego właściwości opisane zostały we wcześniejszej pracy (A.1.), wszystkie
wycinki jelita czczego poddane inkubacji w obecności imperatoryny reagowały w ten sam
sposób, ulegając wyraźnej reakcji relaksacyjnej. Reakcja wywołana przez tę furanokumarynę
miała charakter dawko-zależny w zakresie stężeń od 1 do 100 µM. Warto podkreślić, że siła
rozkurczu powodowanego podaniem imperatoryny w najwyższych stężeniach (75 i 100 µM)
przewyższała rozmiar reakcji miorelaksacyjnej wynikającej z zastosowania substancji
referencyjnej – izoproterenolu, co dowodzi dużego potencjału działania spazmolitycznego tej
furanokumaryny. Ponadto, na podstawie przeprowadzonych badań, ustaliłam, że wywołane
przez imperatorynę reakcje były zawsze odwracalne i nie doprowadzały do trwałych zaburzeń
aktywności motorycznej jelita, czyli z pewnością substancja ta nie powoduje uszkodzeń
komórek mięśniówki gładkiej. Te spostrzeżenia są szczególnie istotne, ze względu na
potencjalne zastosowanie terapeutyczne imperatoryny u pacjentów cierpiących na zaburzenia
Autorefemt | Marta Mendel
Wcześniej [17, 18]. W świetle uzyskanych Wyników pożądane u pacjentów cierpiących z
powodu nadmiernie pobudzonej motoryki przewodu pokarmowego, spazmolityczne działanie
bergaptenu powinno być oczekiwane tylko wówczas, jeśli podawane preparaty lecznicze
zawierałyby stosunkowo niewielkie ilości tej furanokumaryny. Inną niewątpliwą zaletą
wykorzystania bergaptenu u pacjentów z zaburzeniami motoryki przewodu pokarmowego jest
jego przemijające i całkowicie odwracalne działanie, co zostało potwierdzone w
przeprowadzonych przeze mnie doświadczeniach. Zarówno ograniczenie w czasie, jak i
odwracalność działania bergaptenu zapobiegają poważnym zaburzeniom funkcjonowania
przewodu pokarmowego, które mogłyby wynikać z nadmiernie i długotrwale obniżonej
motoryki jelit.
Obiecujące wyniki otrzymane podczas badań z użyciem bergaptenu skłoniły mnie do
kontynuowania tego kierunku badań i zapoczątkowania serii doświadczeń mających na celu
ocene właściwości innej furanokumaryny - imperatoryny, w tym samym modelu
eksperymentalnym. Wyniki badań poświęconych ocenie wpływu imperatoryny na aktywność
motoryczną wycinków jelita czczego szczura w warunkach in vitro przedstawiłam pracy
zatytułowanej :
Effect of imperatorin on the spontaneous motoric activity of rat isolated jejunum strips.
Mendel M., Skalicka-Woźniak K., Chłopecka M., Dziekan N. (2015). Evidence-Based
Complementary and Alternative Medicine (eCAJW), Volume 2015, Article ID 614849.
Dodatkowo zaplanowane doświadczenia wzbogaciłam o eksperymenty, które miały
wyjaśnić prawdopodobny mechanizm działania tej substancji roślinnej. W przeciwieństwie do
bergaptenu, którego właściwości opisane zostały we wcześniejszej pracy (A.1.), wszystkie
wycinki jelita czczego poddane inkubacji w obecności imperatoryny reagowały w ten sam
sposób, ulegaj ąc wyrażnej reakcji relaksacyjnej. Reakcja wywołana przez te furanokumaryne
miała charakter dawko-zależny w zakresie stężeń od 1 do 100 uM. Warto podkreślić, że siła
rozkurczu powodowanego podaniem imperatoryny w najwyższych steżeniach (75 i 100 uM)
przewyższała rozmiar reakcji miorelaksacyjnej wynikającej z zastosowania substancji
referencyjnej - izoproterenolu, co dowodzi dużego potencjału działania spazmolitycznego tej
furanokumaryny. Ponadto, na podstawie przeprowadzonych badań, ustaliłam, że wywołane
przez imperatoryne reakcje były zawsze odwracalne i nie doprowadzały do trwałych zaburzeń
aktywności motorycznej jelita, czyli z pewnością substancja ta nie powoduje uszkodzeń
komórek mieśniówki gładkiej. Te spostrzeżenia są szczególnie istotne, ze wzgledu na
potencjalne zastosowanie terapeutyczne imperatoryny u pacjentów cierpiących na zaburzenia
13
Autoreferat | Marta Mendel
14
funkcjonowania przewodu pokarmowego, którym towarzyszy nadmiernie pobudzona
motoryka jelit. Niewątpliwie ważnym osiągnięciem omawianej pracy było także określenie
prawdopodobnego mechanizmu oddziaływania imperatoryny na mięśniówkę jelita. Dostępne
wcześniej doniesienia literaturowe dotyczyły jedynie próby wyjaśnienia mechanizmu działania
tego fitozwiązku w odniesieniu do mięśniówki naczyń krwionośnych, natomiast
zapoczątkowane przeze mnie badania miały na celu po raz pierwszy przybliżyć sposób
oddziaływania imperatoryny na mięśniówkę przewodu pokarmowego. W pierwszej fazie badań
wykluczyłam udział szlaku sygnałowego tlenku azotu w reakcji rozkurczowej prowokowanej
przez imperatorynę. Wniosek ten wysnułam obserwując, że preinkubacja wycinków jelita w
obecności błękitu metylenowego, który hamuje rozpuszczalną cyklazę guanylową w
komórkach mięśni gładkich i tym samym zmniejsza w tkankach stężenie cyklicznego
guanozyno-3′,5′-monofosforanu (cGMP), nie wpływa na odpowiedź segmentów jelita na
podanie imperatoryny. Następnie wyeliminowałam udział receptorów 𝛽-adrenergicznych i
aktywowanych wapniem kanałów potasowych w mechanizmie miorelaksacji indukowanej
przez badaną furanokumarynę. W kolejnej serii doświadczeń udało mi się wykazać, że
imperatoryna ma zdolność zapobiegania lub przynajmniej zmniejszania stopnia depolaryzacji
błony komórkowej miocytów i tym samym upośledza napływ jonów wapnia do komórek przez
napięcio-zależne kanały wapniowe (przede wszystkim typu L), co może tłumaczyć jej działanie
spazmolityczne. Poza tym uzyskane przeze mnie wyniki wskazują, że imperatoryna wpływa na
pobudliwość receptorów muskarynowych, prawdopodobnie poprzez interakcje z procesami
napływu jonów wapnia do komórek.
Podsumowując, największym osiągnięciem opisanym w omawianych pracach
poświęconych oddziaływaniu wybranych furanokumaryn na aktywność motoryczną wycinków
przewodu pokarmowego, tj. pracach A.1. i A.2., jest odkrycie silnych właściwości
spazmolitycznych bergaptenu i imperatoryny względem mięśniówki gładkiej jelita czczego
szczura. Udowodnienie miorelaksacyjnego działania obu furanokumaryn może zostać
wykorzystane do wyjaśnienia skuteczności leków roślinnych, zawierających te fitozwiązki jako
substancje czynne w leczeniu pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi przewodu
pokarmowego. Ponadto określenie przeze mnie efektywnych stężeń bergaptenu i imperatoryny,
w których substancje te wywołują pożądane działanie spazmolityczne może być podstawą do
zaprojektowania badań klinicznych mających na celu określenie skuteczności i bezpieczeństwa
terapii lekami zawierającymi te substancje czynne.
Autoreferat | Marta Mendel
14
funkcjonowania przewodu pokarmowego, którym towarzyszy nadmiernie pobudzona
motoryka jelit. Niewątpliwie ważnym osiągnięciem omawianej pracy było także określenie
prawdopodobnego mechanizmu oddziaływania imperatoryny na mięśniówkę jelita. Dostępne
wcześniej doniesienia literaturowe dotyczyły jedynie próby wyjaśnienia mechanizmu działania
tego fitozwiązku w odniesieniu do mięśniówki naczyń krwionośnych, natomiast
zapoczątkowane przeze mnie badania miały na celu po raz pierwszy przybliżyć sposób
oddziaływania imperatoryny na mięśniówkę przewodu pokarmowego. W pierwszej fazie badań
wykluczyłam udział szlaku sygnałowego tlenku azotu w reakcji rozkurczowej prowokowanej
przez imperatorynę. Wniosek ten wysnułam obserwując, że preinkubacja wycinków jelita w
obecności błękitu metylenowego, który hamuje rozpuszczalną cyklazę guanylową w
komórkach mięśni gładkich i tym samym zmniejsza w tkankach stężenie cyklicznego
guanozyno-3′,5′-monofosforanu (cGMP), nie wpływa na odpowiedź segmentów jelita na
podanie imperatoryny. Następnie wyeliminowałam udział receptorów 𝛽-adrenergicznych i
aktywowanych wapniem kanałów potasowych w mechanizmie miorelaksacji indukowanej
przez badaną furanokumarynę. W kolejnej serii doświadczeń udało mi się wykazać, że
imperatoryna ma zdolność zapobiegania lub przynajmniej zmniejszania stopnia depolaryzacji
błony komórkowej miocytów i tym samym upośledza napływ jonów wapnia do komórek przez
napięcio-zależne kanały wapniowe (przede wszystkim typu L), co może tłumaczyć jej działanie
spazmolityczne. Poza tym uzyskane przeze mnie wyniki wskazują, że imperatoryna wpływa na
pobudliwość receptorów muskarynowych, prawdopodobnie poprzez interakcje z procesami
napływu jonów wapnia do komórek.
Podsumowując, największym osiągnięciem opisanym w omawianych pracach
poświęconych oddziaływaniu wybranych furanokumaryn na aktywność motoryczną wycinków
przewodu pokarmowego, tj. pracach A.1. i A.2., jest odkrycie silnych właściwości
spazmolitycznych bergaptenu i imperatoryny względem mięśniówki gładkiej jelita czczego
szczura. Udowodnienie miorelaksacyjnego działania obu furanokumaryn może zostać
wykorzystane do wyjaśnienia skuteczności leków roślinnych, zawierających te fitozwiązki jako
substancje czynne w leczeniu pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi przewodu
pokarmowego. Ponadto określenie przeze mnie efektywnych stężeń bergaptenu i imperatoryny,
w których substancje te wywołują pożądane działanie spazmolityczne może być podstawą do
zaprojektowania badań klinicznych mających na celu określenie skuteczności i bezpieczeństwa
terapii lekami zawierającymi te substancje czynne.
Autorefemt | Marta Mendel
funkcjonowania przewodu pokarmowego, którym towarzyszy nadmiernie pobudzona
motoryka jelit. Niewątpliwie ważnym osiągnięciem omawianej pracy było także określenie
prawdopodobnego mechanizmu oddziaływania imperatoryny na mięśniówkę jelita. Dostępne
wcześniej doniesienia literaturowe dotyczyły jedynie próby wyjaśnienia mechanizmu działania
tego fitozwiązku w odniesieniu do mięśniówki naczyń krwionośnych, natomiast
zapoczątkowane przeze mnie badania miały na celu po raz pierwszy przybliżyć sposób
oddziaływania imperatoryny na mięśniówkę przewodu pokarmowego. W pierwszej fazie badań
wykluczyłam udział szlaku sygnałowego tlenku azotu w reakcji rozkurczowej prowokowanej
przez imperatorynę. Wniosek ten wysnułam obserwując, że preinkubacja wycinków jelita w
obecności błękitu metylenowego, który hamuje rozpuszczalną cyklazę guanylową w
komórkach mięśni gładkich i tym samym zmniejsza w tkankach stężenie cyklicznego
guanozyno-3',5'-monofosforanu (cGMP), nie wpływa na odpowiedż segmentów jelita na
podanie imperatoryny. Następnie wyeliminowałam udział receptorów ,ß-adrenergicznych i
aktywowanych wapniem kanałów potasowych w mechanizmie miorelaksacji indukowanej
przez badaną furanokumarynę. W kolejnej serii doświadczeń udało mi się wykazać, że
imperatoryna ma zdolność zapobiegania lub przynajmniej zmniejszania stopnia depolaryzacj i
błony komórkowej miocytów i tym samym upośledza napływ jonów wapnia do komórek przez
napięcio-zależne kanały wapniowe (przede wszystkim typu L), co może tłumaczyć jej działanie
spazmolityczne. Poza tym uzyskane przeze mnie wyniki wskazują, że imperatoryna wpływa na
pobudliwość receptorów muskarynowych, prawdopodobnie poprzez interakcje z procesami
napływu jonów wapnia do komórek.
Podsumowując, największym osiągnięciem opisanym w omawianych pracach
poświęconych oddziaływaniu wybranych furanokumaryn na aktywność motoryczną wycinków
przewodu pokarmowego, tj. pracach A.l. i A2., jest odkrycie silnych właściwości
spazmolitycznych bergaptenu i imperatoryny względem mięśniówki gładkiej jelita czczego
szczura. Udowodnienie miorelaksacyjnego działania obu furanokumaryn może zostać
wykorzystane do wyjaśnienia skuteczności leków roślinnych, zawierających te fitozwiązki jako
substancje czynne w leczeniu pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi przewodu
pokarmowego. Ponadto określenie przeze mnie efektywnych stężeń bergaptenu i imperatoryny,
w których substancje te wywołują pożądane działanie spazmolityczne może być podstawą do
zaprojektowania badań klinicznych mających na celu określenie skuteczności i bezpieczeństwa
terapii lekami zawierającymi te substancje czynne.
14
Autoreferat | Marta Mendel
15
Doświadczenia zdobyte podczas badania właściwości furanokumaryn umożliwiły mi
zaplanowanie i rozpoczęcie kompleksowego projektu poświęconego zidentyfikowaniu wpływu
flawonoidów izolowanych z roślin rodzaju Citrus na motorykę jelita szczura w warunkach in
vitro. Pierwsza część eksperymentu zakładała weryfikację zdolności hesperytyny oraz
diosmetyny, a także ich pochodnych glikozydowych do modyfikacji reaktywności mięśniówki
gładkiej jelita czczego. Uzyskane przeze mnie wyniki wykazały, że hesperytyna, hesperydyna
(7-O-rutynozyd hesperytyny), diosmetyna i diosmina (7-O-rutynozyd diosmetyny) testowane
w zakresie stężeń od 0.001 do 100 μM nie wpływają znacząco na spontaniczną aktywność
motoryczną jelita cienkiego szczura w warunkach in vitro. Co więcej oba glikozydy, tj.
hesperydyna i diosmina, nie zmieniały odpowiedzi wycinków jelita na podanie roztworu KCl,
ani na podanie skurczowej substancji referencyjnej jaką była acetylocholina. Natomiast
flawonoidy w formie aglikonów (hesperytyna i diosmetyna) zastosowane w dawkach od 10 do
100 μM istotnie modyfikowały odpowiedź segmentów jelita czczego zarówno na podanie ACh,
jak i roztworu KCl. Dzięki uzyskanym wynikom udało się potwierdzić wcześniejsze tezy
odnośnie oddziaływania flawonoidów na różne tkanki, według których cukrowe (glikozydowe)
pochodne flawonoidów muszą ulec hydrolizie z uwolnieniem aglikonu lub być dostarczane
bezpośrednio w formie bezcukrowej, aby w pełni rozwijać spektrum właściwości
biologicznych. Warto podkreślić, że z przeprowadzonych przeze mnie badań wynika, że
hesperytyna i diosmetyna były zarówno zdolne do zniesienia skurczu wywołanego przez ACh,
jeśli ich podanie było poprzedzone aplikacją tej substancji skurczowej, jak i jego
uniemożliwienia lub przynajmniej ograniczenia, jeśli wycinki jelita były najpierw inkubowane
w obecności flawonoidów, a następnie poddane działaniu ACh. Zahamowanie skurczów
wywoływanych przez ACh poprzez hesperytynę i diosmetynę było bardzo znaczące, gdyż siła
reakcji skurczowej po podaniu flawonoidów wynosiła jedynie poniżej 30% (hesperytyna) i 40%
(diosmetyna) odpowiedzi na kontrolne podanie ACh. Odkrycie zdolności flawonoidów
cytrusów do redukcji siły skurczów prowokowanych przez ACh ma wielkie znaczenie ze
względu na fakt, że ACh jest głównym neuroprzekaźnikiem pobudzającym w jelitowym
układzie nerwowym i to zarówno w warunkach in vitro, jak i in vivo. Ujawnienie
antyspazmodycznego działania obu flawonoidów względem ACh jest istotne z punktu widzenia
rosnącego zapotrzebowania na skuteczne środki spazmolityczne do terapii zaburzeń
funkcjonowania przewodu pokarmowego o charakterze hipermotorycznym u ludzi i zwierząt.
Dodatkowo odwracalny charakter działania badanych flawonoidów cytrusowych na
mięśniówkę gładką jelita stwarza nadzieję, że ich zastosowanie in vivo nie będzie doprowadzać
do długotrwałych zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego.
Autoreferat | Marta Mendel
15
Doświadczenia zdobyte podczas badania właściwości furanokumaryn umożliwiły mi
zaplanowanie i rozpoczęcie kompleksowego projektu poświęconego zidentyfikowaniu wpływu
flawonoidów izolowanych z roślin rodzaju Citrus na motorykę jelita szczura w warunkach in
vitro. Pierwsza część eksperymentu zakładała weryfikację zdolności hesperytyny oraz
diosmetyny, a także ich pochodnych glikozydowych do modyfikacji reaktywności mięśniówki
gładkiej jelita czczego. Uzyskane przeze mnie wyniki wykazały, że hesperytyna, hesperydyna
(7-O-rutynozyd hesperytyny), diosmetyna i diosmina (7-O-rutynozyd diosmetyny) testowane
w zakresie stężeń od 0.001 do 100 μM nie wpływają znacząco na spontaniczną aktywność
motoryczną jelita cienkiego szczura w warunkach in vitro. Co więcej oba glikozydy, tj.
hesperydyna i diosmina, nie zmieniały odpowiedzi wycinków jelita na podanie roztworu KCl,
ani na podanie skurczowej substancji referencyjnej jaką była acetylocholina. Natomiast
flawonoidy w formie aglikonów (hesperytyna i diosmetyna) zastosowane w dawkach od 10 do
100 μM istotnie modyfikowały odpowiedź segmentów jelita czczego zarówno na podanie ACh,
jak i roztworu KCl. Dzięki uzyskanym wynikom udało się potwierdzić wcześniejsze tezy
odnośnie oddziaływania flawonoidów na różne tkanki, według których cukrowe (glikozydowe)
pochodne flawonoidów muszą ulec hydrolizie z uwolnieniem aglikonu lub być dostarczane
bezpośrednio w formie bezcukrowej, aby w pełni rozwijać spektrum właściwości
biologicznych. Warto podkreślić, że z przeprowadzonych przeze mnie badań wynika, że
hesperytyna i diosmetyna były zarówno zdolne do zniesienia skurczu wywołanego przez ACh,
jeśli ich podanie było poprzedzone aplikacją tej substancji skurczowej, jak i jego
uniemożliwienia lub przynajmniej ograniczenia, jeśli wycinki jelita były najpierw inkubowane
w obecności flawonoidów, a następnie poddane działaniu ACh. Zahamowanie skurczów
wywoływanych przez ACh poprzez hesperytynę i diosmetynę było bardzo znaczące, gdyż siła
reakcji skurczowej po podaniu flawonoidów wynosiła jedynie poniżej 30% (hesperytyna) i 40%
(diosmetyna) odpowiedzi na kontrolne podanie ACh. Odkrycie zdolności flawonoidów
cytrusów do redukcji siły skurczów prowokowanych przez ACh ma wielkie znaczenie ze
względu na fakt, że ACh jest głównym neuroprzekaźnikiem pobudzającym w jelitowym
układzie nerwowym i to zarówno w warunkach in vitro, jak i in vivo. Ujawnienie
antyspazmodycznego działania obu flawonoidów względem ACh jest istotne z punktu widzenia
rosnącego zapotrzebowania na skuteczne środki spazmolityczne do terapii zaburzeń
funkcjonowania przewodu pokarmowego o charakterze hipermotorycznym u ludzi i zwierząt.
Dodatkowo odwracalny charakter działania badanych flawonoidów cytrusowych na
mięśniówkę gładką jelita stwarza nadzieję, że ich zastosowanie in vivo nie będzie doprowadzać
do długotrwałych zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego.
Autoreferat | Marta Mendel
Doświadczenia zdobyte podczas badania Właściwości furanokumaryn umozliwiły mi
zaplanowanie i rozpoczęcie kompleksowego projektu poświęconego zidentyfikowaniu wpływu
Ílawonoidów izolowanych z roślin rodzaju Citrus na motorykę jelita szczura w warunkach in
vitro. Pierwsza część eksperymentu zakładała weryfikację zdolności hesperytyny oraz
diosmetyny, a także ich pochodnych glikozydowych do modyfikacji reaktywności mięśniówki
gładkiej jelita czczego. Uzyskane przeze mnie wyniki wykazały, ze hesperytyna, hesperydyna
(7-O-rutynozyd hesperytyny), diosmetyna i diosmina (7-O-rutynozyd diosmetyny) testowane
w zakresie stężeń od 0.001 do 100 uM nie wpływają znacząco na spontaniczna aktywność
motoryczną jelita cienkiego szczura w warunkach in vitro. Co więcej oba glikozydy, tj.
hesperydyna i diosmina, nie zmieniały odpowiedzi wycinków jelita na podanie roztworu KCl,
ani na podanie skurczowej substancji referencyjnej jaka była acetylocholina. Natomiast
Ílawonoidy w formie aglikonów (hesperytyna i diosmetyna) zastosowane w dawkach od 10 do
100 uM istotnie modyfikowały odpowiedz segmentów jelita czczego zarówno na podanie ACh,
jak i roztworu KCl. Dzięki uzyskanym wynikom udało się potwierdzić wcześniejsze tezy
odnośnie oddziaływania flawonoidów na rózne tkanki, według których cukrowe (glikozydowe)
pochodne flawonoidów muszą ulec hydrolizie z uwolnieniem aglikonu lub być dostarczane
bezpośrednio w formie bezcukrowej, aby w pełni rozwijać spektrum właściwości
biologicznych. Warto podkreślić, ze z przeprowadzonych przeze mnie badań wynika, że
hesperytyna i diosmetyna były zarówno zdolne do zniesienia skurczu wywołanego przez ACh,
jeśli ich podanie było poprzedzone aplikacja tej substancji skurczowej, jak i jego
uniemozliwienia lub przynajmniej ograniczenia, jeśli wycinki jelita były najpierw inkubowane
w obecności flawonoidów, a następnie poddane działaniu ACh. Zahamowanie skurczów
wywoływanych przez ACh poprzez hesperytynę i diosmetynę było bardzo znaczące, gdyz siła
reakcji skurczowej po podaniu Ílawonoidów wynosiłajedynie ponizej 30% (hesperytyna) i 40%
(diosmetyna) odpowiedzi na kontrolne podanie ACh. Odkrycie zdolności Ílawonoidów
cytrusów do redukcji siły skurczów prowokowanych przez ACh ma wielkie znaczenie ze
względu na fakt, ze ACh jest głównym neuroprzekaznikiem pobudzającym w jelitowym
układzie nerwowym i to zarówno w warunkach in vitro, jak i irz vivo. Ujawnienie
antyspazmodycznego działania obu Ílawonoidów względem AChjest istotne z punktu widzenia
rosnacego zapotrzebowania na skuteczne środki spazmolityczne do terapii zaburzeń
funkcjonowania przewodu pokarmowego o charakterze hipermotorycznym u ludzi i zwierzat.
Dodatkowo odwracalny charakter działania badanych Ílawonoidów cytrusowych na
mięśniówkę gładka jelita stwarza nadzieję, ze ich zastosowanie in vivo nie będzie doprowadzać
do długotrwałych zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego.
15
Autoreferat | Marta Mendel
16
Druga część eksperymentu zakładała wyjaśnienie mechanizmu działania hesperytyny na
mięśniówkę gładką jelita czczego. Wybór hesperytyny do dalszych badań farmakologicznych
wynikał z faktu, że flawonoid ten cechował się najsilniejszym działaniem antyspazmodycznym
pośród badanych fitozwiązków cytrusowych. Planując tę część projektu wybrałam do
weryfikacji te mechanizmy działania, o których wiadomo, że są punktami uchwytu dla
flawonoidów w innych tkankach. Stąd przeprowadzone przeze mnie badania uwzględniły
ocenę udziału kanałów potasowych, szlaku tlenku azotu oraz prostaglandyn w indukowanej
przez hesperytynę reakcji miorelaksacyjnej. Analiza otrzymanych wyników pozwoliła mi
stwierdzić, że kanały potasowe zależne od potencjału o szybkiej przewodności oraz kanały
potasowe zależne od ATP są częściowo odpowiedzialne za antyspazmodyczne działanie
hesperytyny. Poza tym hamowanie miorelaksacyjnego działania hesperytyny przez blokera
syntazy tlenku azotu (L-NAME) dowodzi udziału przewodnictwa nie-adrenergicznego, nie-
cholinergicznego (NANC) w mechanizmie działania tego flawonoidu. Dodatkowo
preinkubacja wycinków jelita w obecności indometacyny, nieselektywnego inhibitora
cyklooksygenazy (COX), wzmacniało siłę reakcji rozkurczowej powodowanej przez
hesperytynę. Potwierdza to wcześniej opisywaną zdolność wyciągu z roślin z rodzaju cytrus, a
także hesperytyny i hesperydyny do hamowania aktywności cyklooksygenazy i ich
wielokrotnie przedstawiane właściwości przeciwzapalne.
Otrzymane wyniki badań dotyczące roślin rodzaju cytrus mają olbrzymie znaczenie dla
zrozumienia systemowego oddziaływania tych flawonoidów na: (i) ludzi, którzy spożywają
owoce i soki cytrusowe lub przyjmują preparaty roślinne (leki, suplementy diety) zawierające
wyciągi cytrusowe; (ii) zwierzęta, które otrzymują wyciągi z roślin cytrusowych jako dodatki
paszowe ze względu na ich działanie probiotyczne, szczególnie korzystne na rozwój bakterii
kwasu mlekowego, np. Lactobacillus acidophilus, a także hamujące wzrost bakterii
patogennych, co w rezultacie wpływa korzystnie na odpowiedź immunologiczną przewodu
pokarmowego i ogólną kondycję zwierząt. Najważniejsze wyniki oraz wnioski dotyczące
wpływu flawonoidów otrzymywanych z roślin rodzaju cytrus na mięśniówkę gładką jelita oraz
mechanizmu działania hesperytyny zostały przedstawione w pracy:
Antispasmodic effect of selected Citrus flavonoids on rat isolated jejunum specimens.
Mendel M., Chłopecka M, Dziekan N., Karlik W. (2016). European Journal of
Pharmacology, 791: 640-646.
Analiza wyników otrzymanych podczas pracy z flawonoidami cytrusowymi, a zwłaszcza
rozważania dotyczące możliwego wpływu roślinnych dodatków paszowych na aktywność
Autoreferat | Marta Mendel
16
Druga część eksperymentu zakładała wyjaśnienie mechanizmu działania hesperytyny na
mięśniówkę gładką jelita czczego. Wybór hesperytyny do dalszych badań farmakologicznych
wynikał z faktu, że flawonoid ten cechował się najsilniejszym działaniem antyspazmodycznym
pośród badanych fitozwiązków cytrusowych. Planując tę część projektu wybrałam do
weryfikacji te mechanizmy działania, o których wiadomo, że są punktami uchwytu dla
flawonoidów w innych tkankach. Stąd przeprowadzone przeze mnie badania uwzględniły
ocenę udziału kanałów potasowych, szlaku tlenku azotu oraz prostaglandyn w indukowanej
przez hesperytynę reakcji miorelaksacyjnej. Analiza otrzymanych wyników pozwoliła mi
stwierdzić, że kanały potasowe zależne od potencjału o szybkiej przewodności oraz kanały
potasowe zależne od ATP są częściowo odpowiedzialne za antyspazmodyczne działanie
hesperytyny. Poza tym hamowanie miorelaksacyjnego działania hesperytyny przez blokera
syntazy tlenku azotu (L-NAME) dowodzi udziału przewodnictwa nie-adrenergicznego, nie-
cholinergicznego (NANC) w mechanizmie działania tego flawonoidu. Dodatkowo
preinkubacja wycinków jelita w obecności indometacyny, nieselektywnego inhibitora
cyklooksygenazy (COX), wzmacniało siłę reakcji rozkurczowej powodowanej przez
hesperytynę. Potwierdza to wcześniej opisywaną zdolność wyciągu z roślin z rodzaju cytrus, a
także hesperytyny i hesperydyny do hamowania aktywności cyklooksygenazy i ich
wielokrotnie przedstawiane właściwości przeciwzapalne.
Otrzymane wyniki badań dotyczące roślin rodzaju cytrus mają olbrzymie znaczenie dla
zrozumienia systemowego oddziaływania tych flawonoidów na: (i) ludzi, którzy spożywają
owoce i soki cytrusowe lub przyjmują preparaty roślinne (leki, suplementy diety) zawierające
wyciągi cytrusowe; (ii) zwierzęta, które otrzymują wyciągi z roślin cytrusowych jako dodatki
paszowe ze względu na ich działanie probiotyczne, szczególnie korzystne na rozwój bakterii
kwasu mlekowego, np. Lactobacillus acidophilus, a także hamujące wzrost bakterii
patogennych, co w rezultacie wpływa korzystnie na odpowiedź immunologiczną przewodu
pokarmowego i ogólną kondycję zwierząt. Najważniejsze wyniki oraz wnioski dotyczące
wpływu flawonoidów otrzymywanych z roślin rodzaju cytrus na mięśniówkę gładką jelita oraz
mechanizmu działania hesperytyny zostały przedstawione w pracy:
Antispasmodic effect of selected Citrus flavonoids on rat isolated jejunum specimens.
Mendel M., Chłopecka M, Dziekan N., Karlik W. (2016). European Journal of
Pharmacology, 791: 640-646.
Analiza wyników otrzymanych podczas pracy z flawonoidami cytrusowymi, a zwłaszcza
rozważania dotyczące możliwego wpływu roślinnych dodatków paszowych na aktywność
Autorefemt | Marta Mendel
Druga cześć eksperymentu zakładała Wyjaśnienie mechanizmu działania hesperytyny na
mieśniówke gładką jelita czczego. Wybór hesperytyny do dalszych badań farmakologicznych
wynikał z faktu, że flawonoid ten cechował sie naj silniej szym działaniem antyspazmodycznym
pośród badanych fitozwiązków cytrusowych. Planując te cześć projektu wybrałam do
weryfikacji te mechanizmy działania, o których Wiadomo, że są punktami uchwytu dla
flawonoidów w innych tkankach. Stąd przeprowadzone przeze mnie badania uwzględniły
ocene udziału kanałów potasowych, szlaku tlenku azotu oraz prostaglandyn w indukowanej
przez hesperytyne reakcji miorelaksacyjnej. Analiza otrzymanych wyników pozwoliła mi
stwierdzić, że kanały potasowe zależne od potencjału o szybkiej przewodności oraz kanały
potasowe zależne od ATP są częściowo odpowiedzialne za antyspazmodyczne działanie
hesperytyny. Poza tym hamowanie miorelaksacyjnego działania hesperytyny przez blokera
syntazy tlenku azotu (L-NAME) dowodzi udziału przewodnictwa nie-adrenergicznego, nie-
cholinergicznego (NANC) w mechanizmie działania tego flawonoidu. Dodatkowo
preinkubacja wycinków jelita w obecności indometacyny, nieselektywnego inhibitora
cyklooksygenazy (COX), wzmacniało siłe reakcji rozkurczowej powodowanej przez
hesperytyne. Potwierdza to wcześniej opisywaną zdolność wyciągu z roślin z rodzaju cytrus, a
także hesperytyny i hesperydyny do hamowania aktywności cyklooksygenazy i ich
wielokrotnie przedstawiane właściwości przeciwzapalne.
Otrzymane wyniki badań dotyczące roślin rodzaju cytrus mają olbrzymie znaczenie dla
zrozumienia systemowego oddziaływania tych flawonoidów na: (i) ludzi, którzy spożywają
owoce i soki cytrusowe lub przyjmują preparaty roślinne (leki, suplementy diety) zawierające
wyciągi cytrusowe; (ii) zwierzeta, które otrzymują wyciągi z roślin cytrusowych jako dodatki
paszowe ze wzgledu na ich działanie probiotyczne, szczególnie korzystne na rozwój bakterii
kwasu mlekowego, np. Lactobacíllus acidophílus, a także hamujące wzrost bakterii
patogennych, co w rezultacie wpływa korzystnie na odpowiedż immunologiczną przewodu
pokarmowego i ogólną kondycję zwierząt. Najważniejsze wyniki oraz wnioski dotyczące
wpływu flawonoidów otrzymywanych z roślin rodzaju cytrus na mieśniówke gładką jelita oraz
mechanizmu działania hesperytyny zostały przedstawione w pracy:
Antispasmodic effect of selected Citrus flavonoids on rat isolated jejunum specimens.
Mendel M., Chłopecka M, Dziekan N., Karlik W. (2016). European Journal of
Pharmacology, 791: 640-646.
Analiza wyników otrzymanych podczas pracy z flawonoidami cytrusowymi, a zwłaszcza
rozważania dotyczące możliwego wpływu roślinnych dodatków paszowych na aktywność
16
Autoreferat | Marta Mendel
17
przewodu pokarmowego zainspirowały mnie do zaplanowania serii doświadczeń, które
określiłyby wpływ wyciągów roślinnych lub pojedynczych wtórnych metabolitów roślinnych
na motorykę przewodu pokarmowego zwierząt gospodarskich. Moje szczególne
zainteresowanie skierowałam ku przeżuwaczom ze względu na specyfikę anatomii i fizjologii
ich układu pokarmowego. Według danych zebranych podczas ostatniej dekady hodowcy
wysokoprodukcyjnych stad krów mlecznych obserwują narastający problem zapadalności krów
w okresie okołoporodowym na przemieszczenie oraz skręt trawieńca. Zaburzenia motoryki
przewodu pokarmowego są wymieniane wśród czynników predysponujących do tego typu
chorób u krów [14]. Dlatego też uznałam za niezmiernie istotne ustalenie czy składniki diety
przeżuwaczy, w tym substancje obecne w roślinnych dodatkach paszowych, mają zdolność do
modyfikowania aktywności motorycznej przewodu pokarmowego. Pomysł ten wydał mi się
ważny także dlatego, że wprowadzony w 2006 roku przez Unię Europejską zakaz
prewencyjnego stosowania antybiotyków w hodowli zwierząt (Rozporządzenie EC 1831/2003)
[9] spowodował wzrost zainteresowania hodowców i lekarzy weterynarii dodatkami
paszowymi o charakterze roślinnym. Przygotowując się do nowego projektu badawczego
postanowiłam skupić się na dwóch grupach chemicznych PSM, które powszechnie występują
w roślinach stosowanych w żywieniu przeżuwaczy oraz w dodatkach paszowych, tj.
flawonoidach i saponinach.
W celu uzyskania jak najbardziej wiarygodnych wyników, które stwarzałyby możliwość
ekstrapolacji danych z warunków in vitro do in vivo, a jednocześnie starając się posługiwać
metodami alternatywnymi zgodnymi z zasadami 3R postanowiłam wykorzystać model
izolowanych wycinków mięśniówki gładkiej trawieńca i dwunastnicy krów. Tkanki zwierzęce
pozyskiwałam od poddawanych rutynowemu ubojowi dorosłych krów mlecznych, które
reprezentują większość produkcji bydlęcej w Polsce. Chciałabym zwrócić uwagę, że właściwa
część opisywanego projektu poprzedzona była wieloetapowym procesem optymalizacji
pobierania oraz preparacji tkanek od zwierząt rzeźnych, a także opracowaniem uniwersalnego
protokołu eksperymentalnego. Wyniki tego etapu projektu opisane zostały w oddzielnej pracy,
która nie stanowi części osiągnięcia naukowego (prezentacja pracy zamieszczona jest w
rozdziale 5. „Pozostałe osiągnięcia naukowo-badawcze”).
Wykorzystanie flawonoidów jako roślinnych dodatków paszowych wynika z szerokiego
spektrum ich właściwości farmakologicznych, mi in. działania antyoksydacyjnego,
przeciwzapalnego, przeciwbakteryjnego oraz prawdopodobnie przeciwpasożytniczego.
Zwłaszcza silnie wyrażone właściwości przeciwutleniające flawonoidów oraz ich zdolność do
Autoreferat | Marta Mendel
17
przewodu pokarmowego zainspirowały mnie do zaplanowania serii doświadczeń, które
określiłyby wpływ wyciągów roślinnych lub pojedynczych wtórnych metabolitów roślinnych
na motorykę przewodu pokarmowego zwierząt gospodarskich. Moje szczególne
zainteresowanie skierowałam ku przeżuwaczom ze względu na specyfikę anatomii i fizjologii
ich układu pokarmowego. Według danych zebranych podczas ostatniej dekady hodowcy
wysokoprodukcyjnych stad krów mlecznych obserwują narastający problem zapadalności krów
w okresie okołoporodowym na przemieszczenie oraz skręt trawieńca. Zaburzenia motoryki
przewodu pokarmowego są wymieniane wśród czynników predysponujących do tego typu
chorób u krów [14]. Dlatego też uznałam za niezmiernie istotne ustalenie czy składniki diety
przeżuwaczy, w tym substancje obecne w roślinnych dodatkach paszowych, mają zdolność do
modyfikowania aktywności motorycznej przewodu pokarmowego. Pomysł ten wydał mi się
ważny także dlatego, że wprowadzony w 2006 roku przez Unię Europejską zakaz
prewencyjnego stosowania antybiotyków w hodowli zwierząt (Rozporządzenie EC 1831/2003)
[9] spowodował wzrost zainteresowania hodowców i lekarzy weterynarii dodatkami
paszowymi o charakterze roślinnym. Przygotowując się do nowego projektu badawczego
postanowiłam skupić się na dwóch grupach chemicznych PSM, które powszechnie występują
w roślinach stosowanych w żywieniu przeżuwaczy oraz w dodatkach paszowych, tj.
flawonoidach i saponinach.
W celu uzyskania jak najbardziej wiarygodnych wyników, które stwarzałyby możliwość
ekstrapolacji danych z warunków in vitro do in vivo, a jednocześnie starając się posługiwać
metodami alternatywnymi zgodnymi z zasadami 3R postanowiłam wykorzystać model
izolowanych wycinków mięśniówki gładkiej trawieńca i dwunastnicy krów. Tkanki zwierzęce
pozyskiwałam od poddawanych rutynowemu ubojowi dorosłych krów mlecznych, które
reprezentują większość produkcji bydlęcej w Polsce. Chciałabym zwrócić uwagę, że właściwa
część opisywanego projektu poprzedzona była wieloetapowym procesem optymalizacji
pobierania oraz preparacji tkanek od zwierząt rzeźnych, a także opracowaniem uniwersalnego
protokołu eksperymentalnego. Wyniki tego etapu projektu opisane zostały w oddzielnej pracy,
która nie stanowi części osiągnięcia naukowego (prezentacja pracy zamieszczona jest w
rozdziale 5. „Pozostałe osiągnięcia naukowo-badawcze”).
Wykorzystanie flawonoidów jako roślinnych dodatków paszowych wynika z szerokiego
spektrum ich właściwości farmakologicznych, mi in. działania antyoksydacyjnego,
przeciwzapalnego, przeciwbakteryjnego oraz prawdopodobnie przeciwpasożytniczego.
Zwłaszcza silnie wyrażone właściwości przeciwutleniające flawonoidów oraz ich zdolność do
Aatoreferat | Marta Mendel
przewodu pokarmowego zainspirowały mnie do zaplanowania serii doświadczeń, które
określiłyby Wpływ wyciągów roślinnych lub pojedynczych wtórnych metabolitów roślinnych
na motorykę przewodu pokarmowego zwierząt gospodarskich. Moje szczególne
zainteresowanie skierowałam ku przezuwaczom ze względu na specyfikę anatomii i fizjologii
ich układu pokarmowego. Według danych zebranych podczas ostatniej dekady hodowcy
wysokoprodukcyjnych stad krów mlecznych obserwują narastający problem zapadalności krów
w okresie okołoporodowym na przemieszczenie oraz skręt trawieńca. Zaburzenia motoryki
przewodu pokarmowego są wymieniane wśród czynników predysponujących do tego typu
chorób u krów [14]. Dlatego tez uznałam za niezmiernie istotne ustalenie czy składniki diety
przezuwaczy, w tym substancje obecne w roślinnych dodatkach paszowych, mają zdolność do
modyfikowania aktywności motorycznej przewodu pokarmowego. Pomysł ten wydał mi się
wazny takze dlatego, ze wprowadzony w 2006 roku przez Unię Europejską zakaz
prewencyjnego stosowania antybiotyków w hodowli zwierząt (Rozporządzenie EC 1831/2003)
[9] spowodował wzrost zainteresowania hodowców i lekarzy weterynarii dodatkami
paszowymi o charakterze roślinnym. Przygotowując się do nowego projektu badawczego
postanowiłam skupić się na dwóch grupach chemicznych PSM, które powszechnie występują
w roślinach stosowanych w żywieniu przeżuwaczy oraz w dodatkach paszowych, tj.
flawonoidach i saponinach.
W celu uzyskania jak najbardziej wiarygodnych wyników, które stwarzałyby mozliwość
ekstrapolacji danych z warunków in vitro do in vivo, a jednocześnie starając się posługiwać
metodami altematywnymi zgodnymi z zasadami 3R postanowiłam wykorzystać model
izolowanych wycinków mięśniówki gładkiej trawieńca i dwunastnicy krów. Tkanki zwierzęce
pozyskiwałam od poddawanych rutynowemu ubojowi dorosłych krów mlecznych, które
reprezentują większość produkcji bydlęcej w Polsce. Chciałabym zwrócić uwagę, ze właściwa
część opisywanego projektu poprzedzona była wieloetapowym procesem optymalizacji
pobierania oraz preparacji tkanek od zwierząt rzeznych, a takze opracowaniem uniwersalnego
protokołu eksperymentalnego. Wyniki tego etapu projektu opisane zostały w oddzielnej pracy,
która nie stanowi części osiągnięcia naukowego (prezentacja pracy zamieszczona jest W
rozdziale 5. „Pozostałe osiągnięcia naukowo-badawcze ”.)
Wykorzystanie flawonoidów jako roślinnych dodatków paszowych wynika z szerokiego
spektrum ich właściwości farmakologicznych, mi in. działania antyoksydacyjnego,
przeciwzapalnego, przeciwbakteryjnego oraz prawdopodobnie przeciwpasozytniczego.
Zwłaszcza silnie wyrażone właściwości przeciwutleniające flawonoidów oraz ich zdolność do
17
Autoreferat | Marta Mendel
18
modulowania aktywności szeregu enzymów metabolicznych czynią te związki bardzo
obiecującymi dodatkami dla krów wysokomlecznych, które w okresie okołoporodowym
narażone są na silny stres oksydacyjny [19]. Ponadto suplementacja diety przeżuwaczy
flawonoidami poprawia parametry fermentacji żwaczowej, zmniejsza częstotliwość
występowania kwasicy żwacza i nieznacznie poprawia produkcję mleka u krów mlecznych.
Biorąc pod uwagę dane dotyczące biodostępności i farmakokinetyki flawonoidów u
przeżuwaczy postanowiłam skupić się na ustaleniu wpływu aglikonów tych związków na
kurczliwość mięśniówki gładkiej przewodu pokarmowego krów. Opis oddziaływania
apigeniny, luteoliny oraz kwercetyny – trzech flawonoidów powszechnie występujących w
paszy i dodatkach paszowych, na aktywność mięśniówki gładkiej trawieńca w warunkach in
vitro przedstawiłam w pracy:
Modification of abomasum contractility by flavonoids present in ruminants diet: in vitro
study. Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2016). Animal: The International
Journal of Animal Biosciences, 10: 1431-1438.
Uzyskane wyniki wykazały, że apigenina w sposób dawko-zależny doprowadzała do
miorelaksacji wycinków trawieńca, luteolina istotnie nasilała ich kurczliwość, gdy podawana
była w niskich dawkach i wykazywała tendencję do zwiększania skurczu powodowanego
podaniem ACh, gdy stosowana była w wysokich dawkach, natomiast kwercetyna używana w
zakresie niskich stężeń potęgowała skurcz indukowany przez ACh, a w zakresie stężeń
wysokich doprowadzała do znaczącej miorelaksacji. Co ciekawe, jeśli flawonoidy stosowane
były bezpośrednio w wysokich stężeniach, tzn. ich podanie w najwyższych dawkach nie było
poprzedzane kilkukrotnym narażeniem tkanek na niższe dawki tego samego fitozwiązku,
powodowały odpowiedź wycinków trawieńca porównywalną w charakterze i sile do reakcji
indukowanej podaniem tego samego flawonoidu, ale w najniższej dawce. Wynik ten sugeruje,
że segmenty mięśniówki gładkiej mogą ulegać przyzwyczajeniu do wpływu flawonoidów i tym
samym nie reagować odpowiednio na ich obecność we wzrastającym stężeniu podczas jednego
eksperymentu. Odkrycie to ma duże znaczenie praktyczne biorąc pod uwagę, że krowy są w
zasadzie w sposób ciągły narażone na działanie wtórnych metabolitów roślinnych, takich jak
flawonoidy. Biorąc pod uwagę ograniczoną biodostępność flawonoidów u dorosłych krów
powodowaną nasiloną degradacją glikozydów w żwaczu oraz ich potencjał działania
nasilającego kurczliwość mięśniówki (luteolina i kwercetyna zastosowane w niskich dawkach),
praktycznym wnioskiem nasuwającym się z analizy otrzymanych wyników jest stwierdzenie,
że luteolina i kwercetyna powodować będą działanie prokinetyczne w warunkach in vivo. W
Autoreferat | Marta Mendel
18
modulowania aktywności szeregu enzymów metabolicznych czynią te związki bardzo
obiecującymi dodatkami dla krów wysokomlecznych, które w okresie okołoporodowym
narażone są na silny stres oksydacyjny [19]. Ponadto suplementacja diety przeżuwaczy
flawonoidami poprawia parametry fermentacji żwaczowej, zmniejsza częstotliwość
występowania kwasicy żwacza i nieznacznie poprawia produkcję mleka u krów mlecznych.
Biorąc pod uwagę dane dotyczące biodostępności i farmakokinetyki flawonoidów u
przeżuwaczy postanowiłam skupić się na ustaleniu wpływu aglikonów tych związków na
kurczliwość mięśniówki gładkiej przewodu pokarmowego krów. Opis oddziaływania
apigeniny, luteoliny oraz kwercetyny – trzech flawonoidów powszechnie występujących w
paszy i dodatkach paszowych, na aktywność mięśniówki gładkiej trawieńca w warunkach in
vitro przedstawiłam w pracy:
Modification of abomasum contractility by flavonoids present in ruminants diet: in vitro
study. Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2016). Animal: The International
Journal of Animal Biosciences, 10: 1431-1438.
Uzyskane wyniki wykazały, że apigenina w sposób dawko-zależny doprowadzała do
miorelaksacji wycinków trawieńca, luteolina istotnie nasilała ich kurczliwość, gdy podawana
była w niskich dawkach i wykazywała tendencję do zwiększania skurczu powodowanego
podaniem ACh, gdy stosowana była w wysokich dawkach, natomiast kwercetyna używana w
zakresie niskich stężeń potęgowała skurcz indukowany przez ACh, a w zakresie stężeń
wysokich doprowadzała do znaczącej miorelaksacji. Co ciekawe, jeśli flawonoidy stosowane
były bezpośrednio w wysokich stężeniach, tzn. ich podanie w najwyższych dawkach nie było
poprzedzane kilkukrotnym narażeniem tkanek na niższe dawki tego samego fitozwiązku,
powodowały odpowiedź wycinków trawieńca porównywalną w charakterze i sile do reakcji
indukowanej podaniem tego samego flawonoidu, ale w najniższej dawce. Wynik ten sugeruje,
że segmenty mięśniówki gładkiej mogą ulegać przyzwyczajeniu do wpływu flawonoidów i tym
samym nie reagować odpowiednio na ich obecność we wzrastającym stężeniu podczas jednego
eksperymentu. Odkrycie to ma duże znaczenie praktyczne biorąc pod uwagę, że krowy są w
zasadzie w sposób ciągły narażone na działanie wtórnych metabolitów roślinnych, takich jak
flawonoidy. Biorąc pod uwagę ograniczoną biodostępność flawonoidów u dorosłych krów
powodowaną nasiloną degradacją glikozydów w żwaczu oraz ich potencjał działania
nasilającego kurczliwość mięśniówki (luteolina i kwercetyna zastosowane w niskich dawkach),
praktycznym wnioskiem nasuwającym się z analizy otrzymanych wyników jest stwierdzenie,
że luteolina i kwercetyna powodować będą działanie prokinetyczne w warunkach in vivo. W
Autoreferai | Maria Mendel
modulowania aktywności szeregu enzymów metabolicznych czynią te związki bardzo
obiecującymi dodatkami dla krów wysokomlecznych, które w okresie okołoporodowym
narażone są na silny stres oksydacyjny [19]. Ponadto suplementacja diety przeżuwaczy
Ílawonoidami poprawia parametry fermentacji żwaczowej, zmniejsza częstotliwość
występowania kwasicy żwacza i nieznacznie poprawia produkcję mleka u krów mlecznych.
Biorąc pod uwagę dane dotyczące biodostępności i farmakokinetyki flawonoidów u
przeżuwaczy postanowiłam skupić się na ustaleniu wpływu aglikonów tych związków na
kurczliwość mięśniówki gładkiej przewodu pokarmowego krów. Opis oddziaływania
apigeniny, luteoliny oraz kwercetyny - trzech flawonoidów powszechnie występujących w
paszy i dodatkach paszowych, na aktywność mięśniówki gładkiej trawieńca w warunkach in
vitro przedstawiłam w pracy:
Modification of abomasum contractility by flavonoids present in ruminants diet: in vitro
study. Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2016). Animal: The International
Journal ofAnimal Biosciences, 10: 1431-1438.
Uzyskane wyniki wykazały, że apigenina w sposób dawko-zależny doprowadzała do
miorelaksacji wycinków trawieńca, luteolina istotnie nasilała ich kurczliwość, gdy podawana
była w niskich dawkach i wykazywała tendencję do zwiększania skurczu powodowanego
podaniem ACh, gdy stosowana była w wysokich dawkach, natomiast kwercetyna używana w
zakresie niskich stężeń potęgowała skurcz indukowany przez ACh, a w zakresie stężeń
wysokich doprowadzała do znaczącej miorelaksacji. Co ciekawe, jeśli flawonoidy stosowane
były bezpośrednio w wysokich stężeniach, tzn. ich podanie w najwyższych dawkach nie było
poprzedzane kilkukrotnym narażeniem tkanek na niższe dawki tego samego fitozwiązku,
powodowały odpowiedż wycinków trawieńca porównywalną w charakterze i sile do reakcji
indukowanej podaniem tego samego flawonoidu, ale w najniższej dawce. Wynik ten sugeruje,
że segmenty mięśniówki gładkiej mogą ulegać przyzwyczajeniu do wpływu Ílawonoidów i tym
samym nie reagować odpowiednio na ich obecność we wzrastającym stężeniu podczas jednego
eksperymentu. Odkrycie to ma duże znaczenie praktyczne biorąc pod uwagę, że krowy są w
zasadzie w sposób ciągły narażone na działanie wtórnych metabolitów roślinnych, takich jak
Ílawonoidy. Biorąc pod uwagę ograniczoną biodostępność Ílawonoidów u dorosłych krów
powodowaną nasiloną degradacj ą glikozydów w żwaczu oraz ich potencjał działania
nasilającego kurczliwość mięśniówki (luteolina i kwercetyna zastosowane w niskich dawkach),
praktycznym wnioskiem nasuwającym się z analizy otrzymanych wyników jest stwierdzenie,
że luteolina i kwercetyna powodować będą działanie prokinetyczne w warunkach in vivo. W
18
Autoreferat | Marta Mendel
19
rezultacie obydwa flawonoidy mogłyby zmniejszać ryzyko chorób wynikających ze
zmniejszonej aktywności motorycznej trawieńca, takich jak prawo- lub lewostronne
przemieszczenie tego narządu, jeśli dieta krów byłaby suplementowana dodatkami bogatymi w
te PSM.
Inną grupę chemiczną wtórnych metabolitów roślinnych stosowanych w żywieniu
przeżuwaczy oraz w produkcji dodatków paszowych stanowią saponiny. Kiedyś nazywane
czynnikami antyżywieniowymi, dziś saponiny należą do jednych z najchętniej
wykorzystywanych PSM jako dodatków paszowych ze względu na liczne działania
farmakologiczne. Nieustająco wzrastające zainteresowanie saponinami w żywieniu i
suplementacji przeżuwaczy wynika z ich właściwości immunostymulujących,
przeciwzapalnych, hepatoprotekcyjnych, przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych i
przeciwgrzybiczych [20]. Ponadto w ciągu ostatnich lat opisano wiele satysfakcjonujących
prób wykorzystania saponin (in vitro oraz in vivo) do hamowania produkcji metanu w żwaczu
oraz regulacji aktywności pierwotniaków żwaczowych. Poza podstawowym wskazaniem do
stosowania saponin jako modulatorów aktywności pierwotniaków oraz produkcji metanu
proponuje się także, aby te fitozwiązki wykorzystywać do zwalczania infekcji pasożytniczych
[21]. Choć saponiny ulegają nasilonej degradacji w żwaczu uważa się, że ich wystarczająca
ilość (gwarantująca ujawnienie się pożądanych działań farmakologicznych) ulega wchłanianiu,
głównie w postaci aglikonów i dystrybucji do tkanek. Moje szczególne zainteresowanie
saponinami triterpenowymi wynika z wcześniejszych obserwacji, że tylko saponiny tego typu
izolowane z lucerny i mydłodrzewu właściwego (Quillaja saponaria), a nie saponiny
steroidowe otrzymywane z Yucca schidigera, wykazywały zdolność modyfikowania
aktywności motorycznej żwacza [22]. Dlatego też w kolejnej pracy zawarłam opis
oddziaływania hederageniny i kwasu medikagenowego, dwóch saponin triterpenowych w
formie bezcukrowej (aglikonów), na aktywność motoryczną wycinków mięśniówki gładkiej
przewodu pokarmowego krów:
The effect of alfalfa saponins on the contractility of bovine isolated abomasum and
duodenum preparations. Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2016).
Livestock Science, 188: 153-158.
Obydwie badane substancje roślinne, hederagenina i kwas medikagenowy, okazały się być
silnymi czynnikami proskurczowymi w stosunku do mięśniówki trawieńca i dwunastnicy, w
warunkach in vitro. Prokinetyczne działanie obu badanych saponin było ewidentne podczas
analizy różnych parametrów aktywności skurczowej mięśniówki, w tym zmian napięcia
Autoreferat | Marta Mendel
19
rezultacie obydwa flawonoidy mogłyby zmniejszać ryzyko chorób wynikających ze
zmniejszonej aktywności motorycznej trawieńca, takich jak prawo- lub lewostronne
przemieszczenie tego narządu, jeśli dieta krów byłaby suplementowana dodatkami bogatymi w
te PSM.
Inną grupę chemiczną wtórnych metabolitów roślinnych stosowanych w żywieniu
przeżuwaczy oraz w produkcji dodatków paszowych stanowią saponiny. Kiedyś nazywane
czynnikami antyżywieniowymi, dziś saponiny należą do jednych z najchętniej
wykorzystywanych PSM jako dodatków paszowych ze względu na liczne działania
farmakologiczne. Nieustająco wzrastające zainteresowanie saponinami w żywieniu i
suplementacji przeżuwaczy wynika z ich właściwości immunostymulujących,
przeciwzapalnych, hepatoprotekcyjnych, przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych i
przeciwgrzybiczych [20]. Ponadto w ciągu ostatnich lat opisano wiele satysfakcjonujących
prób wykorzystania saponin (in vitro oraz in vivo) do hamowania produkcji metanu w żwaczu
oraz regulacji aktywności pierwotniaków żwaczowych. Poza podstawowym wskazaniem do
stosowania saponin jako modulatorów aktywności pierwotniaków oraz produkcji metanu
proponuje się także, aby te fitozwiązki wykorzystywać do zwalczania infekcji pasożytniczych
[21]. Choć saponiny ulegają nasilonej degradacji w żwaczu uważa się, że ich wystarczająca
ilość (gwarantująca ujawnienie się pożądanych działań farmakologicznych) ulega wchłanianiu,
głównie w postaci aglikonów i dystrybucji do tkanek. Moje szczególne zainteresowanie
saponinami triterpenowymi wynika z wcześniejszych obserwacji, że tylko saponiny tego typu
izolowane z lucerny i mydłodrzewu właściwego (Quillaja saponaria), a nie saponiny
steroidowe otrzymywane z Yucca schidigera, wykazywały zdolność modyfikowania
aktywności motorycznej żwacza [22]. Dlatego też w kolejnej pracy zawarłam opis
oddziaływania hederageniny i kwasu medikagenowego, dwóch saponin triterpenowych w
formie bezcukrowej (aglikonów), na aktywność motoryczną wycinków mięśniówki gładkiej
przewodu pokarmowego krów:
The effect of alfalfa saponins on the contractility of bovine isolated abomasum and
duodenum preparations. Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2016).
Livestock Science, 188: 153-158.
Obydwie badane substancje roślinne, hederagenina i kwas medikagenowy, okazały się być
silnymi czynnikami proskurczowymi w stosunku do mięśniówki trawieńca i dwunastnicy, w
warunkach in vitro. Prokinetyczne działanie obu badanych saponin było ewidentne podczas
analizy różnych parametrów aktywności skurczowej mięśniówki, w tym zmian napięcia
Autorefemt | Marta Mendel
rezultacie obydwa flawonoidy mogłyby zmniejszać ryzyko chorób wynikających ze
zmniejszonej aktywności motorycznej trawieńca, takich jak prawo- lub lewostronne
przemieszczenie tego narządu, jeśli dieta krów byłaby suplementowana dodatkami bogatymi W
te PSM.
Inną grupe chemiczną wtórnych metabolitów roślinnych stosowanych w żywieniu
przezuwaczy oraz w produkcji dodatków paszowych stanowią saponiny. Kiedyś nazywane
czynnikami antyzywieniowymi, dziś saponiny należą do jednych z najchetniej
wykorzystywanych PSM jako dodatków paszowych ze wzgledu na liczne działania
farmakologiczne. Nieustająco wzrastające zainteresowanie saponinami w żywieniu i
suplementacji przezuwaczy wynika z ich właściwości immunostymulujących,
przeciwzapalnych, hepatoprotekcyjnych, przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych i
przeciwgrzybiczych [20]. Ponadto w ciągu ostatnich lat opisano wiele satysfakcjonujących
prób wykorzystania saponin (in vitro oraz in vivo) do hamowania produkcji metanu w zwaczu
oraz regulacji aktywności pierwotniaków zwaczowych. Poza podstawowym wskazaniem do
stosowania saponin jako modulatorów aktywności pierwotniaków oraz produkcji metanu
proponuje sie takze, aby te fitozwiązki wykorzystywać do zwalczania infekcji pasozytniczych
[21]. Choć saponiny ulegają nasilonej degradacji w zwaczu uwaza sie, ze ich wystarczająca
ilość (gwarantująca ujawnienie się pożądanych działań farmakologicznych) ulega wchłanianiu,
głównie w postaci aglikonów i dystrybucji do tkanek. Moje szczególne zainteresowanie
saponinami triterpenowymi wynika z wcześniej szych obserwacji, ze tylko saponiny tego typu
izolowane z lucemy i mydłodrzewu właściwego (Quillaja saponaria), a nie saponiny
steroidowe otrzymywane z Yucca schidigera, wykazywały zdolność modyfikowania
aktywności motorycznej zwacza [22]. Dlatego tez w kolejnej pracy zawarłam opis
oddziaływania hederageniny i kwasu medikagenowego, dwóch saponin triterpenowych w
formie bezcukrowej (aglikonów), na aktywność motoryczną wycinków mieśniówki gładkiej
przewodu pokarmowego krów:
The effect of alfalfa saponins on the contractility of bovine isolated abomasum and
duodenum preparations. Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2016).
Livestock Science, 188: 153-158.
Obydwie badane substancje roślinne, hederagenina i kwas medikagenowy, okazały sie być
silnymi czynnikami proskurczowymi w stosunku do mięśniówki trawieńca i dwunastnicy, w
warunkach in vitro. Prokinetyczne działanie obu badanych saponin było ewidentne podczas
analizy róznych parametrów aktywności skurczowej mięśniówki, w tym zmian napiecia
19
Autoreferat | Marta Mendel
20
wyrażanych jako pole pod krzywą, poziomu linii bazowej aktywności spontanicznej czy
częstotliwości rejestrowanych skurczów. Hederagenina zastosowana w bardzo niskim stężeniu
wynoszącym 0.01 µM oraz wyższych doprowadzała do znaczącego, dawko-zależnego
nasilenia odpowiedzi wycinków na podanie ACh. Najsilniejszą reakcję skurczową
zaobserwowano podczas podania hederageniny w dawce 100 µM. W przypadku wycinków
trawieńca najsilniejsza odpowiedź dotyczyła skrawków mięśniówki okrężnej i wynosiła
184.11±15.50% reakcji indukowanej podaniem substancji referencyjnej (ACh), a w przypadku
segmentów dwunastnicy dotyczyła mięśniówki podłużnej i przekraczała nawet dwukrotnie siłę
skurczu wywołanego podaniem ACh. Kwas medikagenowy doprowadzał do istotnego nasilenia
kurczliwości mięśniówki trawieńca nawet podczas zastosowania najniższego testowanego
stężenia, tj. 0.001 µM, a obserwowana wówczas reakcja była równa 142.35±4.92% skurczu
indukowanego kontrolnym podaniem ACh. Zastosowanie wyższych dawek kwasu
medikagenowego doprowadzało do dalszego wzrostu kurczliwości mięśniówki trawieńca,
jednak bez wyraźnej zależności dawka-efekt. W przeciwieństwie do trawieńca, w przypadku
badań wykorzystujących wycinki dwunastnicy nie udało się zaobserwować jednoznacznego i
istotnego wpływu kwasu medikagenowego na kurczliwość mięśniówki gładkiej. Biorąc pod
uwagę raczej niską biodostępność saponin u krów warto podkreślić, że zgodnie z wynikami
przeprowadzonych przeze mnie doświadczeń obie saponiny triterpenowe doprowadzały do
znaczącego nasilenia kurczliwości trawieńca i dwunastnicy (tylko hederagenina) nawet
podczas zastosowania bardzo niskich stężeń (0.001 i 0.01 µM). Proskurczowy charakter efektu
wywoływanego przez obie substancje oraz odwracalność wywoływanych przez nie reakcji
pozwala wnioskować, że wpływ tych saponin nie wynika z uszkodzenia miocytów, a raczej jest
rezultatem zmiany przepuszczalności ich błon komórkowych i nasilonego przepływu jonów,
tym Ca2+, przez kanały błonowe. Można zatem wnioskować, że zastosowanie roślin bogatych
w saponiny triterpenowe może być pomocne w zapobieganiu chorób trawieńca wynikających
z osłabienia motoryki tego narządu. Z drugiej strony nadmierne pobudzenie motoryki
dwunastnicy może upośledzać procesy trawienia i wchłaniania składników odżywczych w
jelicie, choć wyniki wcześniejszych badań wskazują, że saponiny lucerny wpływają korzystnie
na procesy trawienia w jelicie cienkim. Dodatkowo przeprowadzone doświadczenia dowodzą,
że saponiny triterpenowe nie uszkadzają komórek mięśniówki gładkiej, pomimo że działanie
cytotoksyczne jest często przypisywaną właściwością saponin. Z wykonanych przeze mnie
badań wynika, że nawet ponad 60 minutowa inkubacja wycinków mięśniówki gładkiej w
obecności hederageniny lub kwasu medikagenowego nie doprowadzała do nieodwracalnych
perturbacji aktywności motorycznej trawieńca i dwunastnicy, zaburzeń reaktywności, ani
Autoreferat | Marta Mendel
20
wyrażanych jako pole pod krzywą, poziomu linii bazowej aktywności spontanicznej czy
częstotliwości rejestrowanych skurczów. Hederagenina zastosowana w bardzo niskim stężeniu
wynoszącym 0.01 µM oraz wyższych doprowadzała do znaczącego, dawko-zależnego
nasilenia odpowiedzi wycinków na podanie ACh. Najsilniejszą reakcję skurczową
zaobserwowano podczas podania hederageniny w dawce 100 µM. W przypadku wycinków
trawieńca najsilniejsza odpowiedź dotyczyła skrawków mięśniówki okrężnej i wynosiła
184.11±15.50% reakcji indukowanej podaniem substancji referencyjnej (ACh), a w przypadku
segmentów dwunastnicy dotyczyła mięśniówki podłużnej i przekraczała nawet dwukrotnie siłę
skurczu wywołanego podaniem ACh. Kwas medikagenowy doprowadzał do istotnego nasilenia
kurczliwości mięśniówki trawieńca nawet podczas zastosowania najniższego testowanego
stężenia, tj. 0.001 µM, a obserwowana wówczas reakcja była równa 142.35±4.92% skurczu
indukowanego kontrolnym podaniem ACh. Zastosowanie wyższych dawek kwasu
medikagenowego doprowadzało do dalszego wzrostu kurczliwości mięśniówki trawieńca,
jednak bez wyraźnej zależności dawka-efekt. W przeciwieństwie do trawieńca, w przypadku
badań wykorzystujących wycinki dwunastnicy nie udało się zaobserwować jednoznacznego i
istotnego wpływu kwasu medikagenowego na kurczliwość mięśniówki gładkiej. Biorąc pod
uwagę raczej niską biodostępność saponin u krów warto podkreślić, że zgodnie z wynikami
przeprowadzonych przeze mnie doświadczeń obie saponiny triterpenowe doprowadzały do
znaczącego nasilenia kurczliwości trawieńca i dwunastnicy (tylko hederagenina) nawet
podczas zastosowania bardzo niskich stężeń (0.001 i 0.01 µM). Proskurczowy charakter efektu
wywoływanego przez obie substancje oraz odwracalność wywoływanych przez nie reakcji
pozwala wnioskować, że wpływ tych saponin nie wynika z uszkodzenia miocytów, a raczej jest
rezultatem zmiany przepuszczalności ich błon komórkowych i nasilonego przepływu jonów,
tym Ca2+, przez kanały błonowe. Można zatem wnioskować, że zastosowanie roślin bogatych
w saponiny triterpenowe może być pomocne w zapobieganiu chorób trawieńca wynikających
z osłabienia motoryki tego narządu. Z drugiej strony nadmierne pobudzenie motoryki
dwunastnicy może upośledzać procesy trawienia i wchłaniania składników odżywczych w
jelicie, choć wyniki wcześniejszych badań wskazują, że saponiny lucerny wpływają korzystnie
na procesy trawienia w jelicie cienkim. Dodatkowo przeprowadzone doświadczenia dowodzą,
że saponiny triterpenowe nie uszkadzają komórek mięśniówki gładkiej, pomimo że działanie
cytotoksyczne jest często przypisywaną właściwością saponin. Z wykonanych przeze mnie
badań wynika, że nawet ponad 60 minutowa inkubacja wycinków mięśniówki gładkiej w
obecności hederageniny lub kwasu medikagenowego nie doprowadzała do nieodwracalnych
perturbacji aktywności motorycznej trawieńca i dwunastnicy, zaburzeń reaktywności, ani
Autorefemt | Marta Mendel
wyrażanych jako pole pod krzywą, poziomu linii bazowej aktywności spontanicznej czy
częstotliwości rejestrowanych skurczów. Hederagenina zastosowana w bardzo niskim stężeniu
wynoszącym 0.01 uM oraz wyższych doprowadzała do znaczącego, dawko-zależnego
nasilenia odpowiedzi wycinków na podanie ACh. Najsilniejszą reakcję skurczową
zaobserwowano podczas podania hederageniny w dawce 100 uM. W przypadku wycinków
trawieńca naj silniejsza odpowiedż dotyczyła skrawków mięśniówki okrężnej i wynosiła
184.1 l±15.50% reakcji indukowanej podaniem substancji referencyjnej (ACh), a w przypadku
segmentów dwunastnicy dotyczyła mięśniówki podłużnej i przekraczała nawet dwukrotnie siłę
skurczu wywołanego podaniem ACh. Kwas medikagenowy doprowadzał do istotnego nasilenia
kurczliwości mięśniówki trawieńca nawet podczas zastosowania najniższego testowanego
stężenia, tj. 0.001 uM, a obserwowana wówczas reakcja była równa l42.35±4.92% skurczu
indukowanego kontrolnym podaniem ACh. Zastosowanie wyższych dawek kwasu
medikagenowego doprowadzało do dalszego wzrostu kurczliwości mięśniówki trawieńca,
jednak bez wyrażnej zależności dawka-efekt. W przeciwieństwie do trawieńca, w przypadku
badań wykorzystujących wycinki dwunastnicy nie udało się zaobserwować jednoznacznego i
istotnego wpływu kwasu medikagenowego na kurczliwość mięśniówki gładkiej. Biorąc pod
uwagę raczej niską biodostępność saponin u krów warto podkreślić, że zgodnie z wynikami
przeprowadzonych przeze mnie doświadczeń obie saponiny triterpenowe doprowadzały do
znaczącego nasilenia kurczliwości trawieńca i dwunastnicy (tylko hederagenina) nawet
podczas zastosowania bardzo niskich stężeń (0.001 i 0.01 uM). Proskurczowy charakter efektu
wywoływanego przez obie substancje oraz odwracalność wywoływanych przez nie reakcji
pozwala wnioskować, że wpływ tych saponin nie wynika z uszkodzenia miocytów, a raczej jest
rezultatem zmiany przepuszczalności ich błon komórkowych i nasilonego przepływu jonów,
tym Ca2+, przez kanały błonowe. Można zatem wnioskować, że zastosowanie roślin bogatych
w saponiny triterpenowe może być pomocne w zapobieganiu chorób trawieńca wynikających
z osłabienia motoryki tego narządu. Z drugiej strony nadmierne pobudzenie motoryki
dwunastnicy może upośledzać procesy trawienia i wchłaniania składników odżywczych w
jelicie, choć wyniki wcześniej szych badań wskazują, że saponiny lucerny wpływają korzystnie
na procesy trawienia w jelicie cienkim. Dodatkowo przeprowadzone doświadczenia dowodzą,
że saponiny triterpenowe nie uszkadzają komórek mięśniówki gładkiej, pomimo że działanie
cytotoksyczne jest często przypisywaną właściwością saponin. Z wykonanych przeze mnie
badań wynika, że nawet ponad 60 minutowa inkubacja wycinków mięśniówki gładkiej w
obecności hederageniny lub kwasu medikagenowego nie doprowadzała do nieodwracalnych
perturbacji aktywności motorycznej trawieńca i dwunastnicy, zaburzeń reaktywności, ani
20
Autoreferat | Marta Mendel
21
aktywności spontanicznej mięśniówki, nawet jeśli saponiny podawane były w najwyższych
stężeniach (100 µM). Obserwacja ta ma szczególne znaczenie dla praktycznego wykorzystania
saponin triterpenowych w żywieniu zwierząt oraz suplementacji paszy.
Praca opisująca wpływ saponin lucerny na motorykę przewodu pokarmowego krów (A.5.)
została wyróżniona jako jedna z pięciu najlepszych prac oryginalnych w konkursie Nor-Feed
Veterinary Award 2016 promującym badania weterynaryjne poświęcone ocenie właściwości
biologicznych roślin oraz roślinnych dodatków paszowych.
W celu kompleksowego przedstawienia problematyki możliwych konsekwencji narażenia
przeżuwaczy na różne PSM (olejki eteryczne, taniny, saponiny) zawarte w diecie i roślinnych
dodatkach paszowych zainicjowałam powstanie pracy przeglądowej:
Phytogenic feed additives as potential gut contractility modifiers – a review. Mendel M.,
Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2017). Animal Feed Science and Technology, 230:
30-46.
Praca ta podsumowuje wiedzę i doświadczenie zespołu uczestniczącego w przedstawianych
badaniach eksperymentalnych w zakresie oddziaływania PSM na mięśniówkę gładką przewodu
pokarmowego.
4.2.3. Podsumowanie
Prowadzone przez mnie badania pozwoliły na ustalenie wpływu wybranych wtórnych
metabolitów roślinnych na aktywność motoryczną mięśniówki gładkiej przewodu
pokarmowego szczurów i krów. Opisanie oddziaływania badanych fitozwiązków na
kurczliwość mięśniówki gładkiej w warunkach in vitro pozwala przewidzieć charakter ich
wpływu na motorykę przewodu pokarmowego in vivo. Tym samym wnioski z
przeprowadzonych badań umożliwiają wytłumaczenie i ewentualnie potwierdzenie
skuteczności terapii preparatami roślinnymi, które jako dominujące substancje czynne
zawierają omawiane w moich pracach wtórne metabolity roślinne. Biorąc pod uwagę
anatomiczne i fizjologiczne podobieństwa układu pokarmowego gryzoni i człowieka,
uzasadniona wydaje się ekstrapolacja danych uzyskanych w doświadczeniach
przeprowadzanych na tkankach szczurów na organizm człowieka. Otrzymane wyniki dowodzą,
że furanokumaryny i flawonoidy wykazują wyraźne działanie spazmolityczne, które jest
spodziewane nie tylko u pacjentów przyjmujących leki roślinne, ale także u osób
spożywających flawonoidy wraz z dietą, w tym z suplementami diety bogatymi w te PSM.
Wyjaśnienie oddziaływania furanokumaryn na motorykę jelit stanowi dodatkowo
Autoreferat | Marta Mendel
21
aktywności spontanicznej mięśniówki, nawet jeśli saponiny podawane były w najwyższych
stężeniach (100 µM). Obserwacja ta ma szczególne znaczenie dla praktycznego wykorzystania
saponin triterpenowych w żywieniu zwierząt oraz suplementacji paszy.
Praca opisująca wpływ saponin lucerny na motorykę przewodu pokarmowego krów (A.5.)
została wyróżniona jako jedna z pięciu najlepszych prac oryginalnych w konkursie Nor-Feed
Veterinary Award 2016 promującym badania weterynaryjne poświęcone ocenie właściwości
biologicznych roślin oraz roślinnych dodatków paszowych.
W celu kompleksowego przedstawienia problematyki możliwych konsekwencji narażenia
przeżuwaczy na różne PSM (olejki eteryczne, taniny, saponiny) zawarte w diecie i roślinnych
dodatkach paszowych zainicjowałam powstanie pracy przeglądowej:
Phytogenic feed additives as potential gut contractility modifiers – a review. Mendel M.,
Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2017). Animal Feed Science and Technology, 230:
30-46.
Praca ta podsumowuje wiedzę i doświadczenie zespołu uczestniczącego w przedstawianych
badaniach eksperymentalnych w zakresie oddziaływania PSM na mięśniówkę gładką przewodu
pokarmowego.
4.2.3. Podsumowanie
Prowadzone przez mnie badania pozwoliły na ustalenie wpływu wybranych wtórnych
metabolitów roślinnych na aktywność motoryczną mięśniówki gładkiej przewodu
pokarmowego szczurów i krów. Opisanie oddziaływania badanych fitozwiązków na
kurczliwość mięśniówki gładkiej w warunkach in vitro pozwala przewidzieć charakter ich
wpływu na motorykę przewodu pokarmowego in vivo. Tym samym wnioski z
przeprowadzonych badań umożliwiają wytłumaczenie i ewentualnie potwierdzenie
skuteczności terapii preparatami roślinnymi, które jako dominujące substancje czynne
zawierają omawiane w moich pracach wtórne metabolity roślinne. Biorąc pod uwagę
anatomiczne i fizjologiczne podobieństwa układu pokarmowego gryzoni i człowieka,
uzasadniona wydaje się ekstrapolacja danych uzyskanych w doświadczeniach
przeprowadzanych na tkankach szczurów na organizm człowieka. Otrzymane wyniki dowodzą,
że furanokumaryny i flawonoidy wykazują wyraźne działanie spazmolityczne, które jest
spodziewane nie tylko u pacjentów przyjmujących leki roślinne, ale także u osób
spożywających flawonoidy wraz z dietą, w tym z suplementami diety bogatymi w te PSM.
Wyjaśnienie oddziaływania furanokumaryn na motorykę jelit stanowi dodatkowo
Autorefemt | Marta Mendel
aktywności spontanicznej mieśniówki, nawet jeśli saponiny podawane były w najwyższych
steżeniach (100 uM). Obserwacja ta ma szczególne znaczenie dla praktycznego wykorzystania
saponin triterpenowych w żywieniu zwierząt oraz suplementacji paszy.
Praca opisująca wpływ saponin lucerny na motoryke przewodu pokarmowego krów (A5.)
została wyróżniona jako jedna z pięciu najlepszych prac oryginalnych w konkursie Nor-Feed
Veterinary Award 2016 promującym badania weterynaryjne poświęcone ocenie właściwości
biologicznych roślin oraz roślinnych dodatków paszowych.
W celu kompleksowego przedstawienia problematyki możliwych konsekwencji narażenia
przeżuwaczy na różne PSM (olejki eteryczne, taniny, saponiny) zawarte w diecie i roślinnych
dodatkach paszowych zainicjowałam powstanie pracy przeglądowej:
Phytogenic feed additives as potential gut contractility modifiers - a review. Mendel M.,
Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2017). Animal Feed Science and Technology, 230:
30-46.
Praca ta podsumowuje wiedze i doświadczenie zespołu uczestniczącego w przedstawianych
badaniach eksperymentalnych w zakresie oddziaływania PSM na mieśniówke gładką przewodu
pokarmowego.
4.2.3. Podsumowanie
Prowadzone przez mnie badania pozwoliły na ustalenie wpływu wybranych wtórnych
metabolitów roślinnych na aktywność motoryczną mieśniówki gładkiej przewodu
pokarmowego szczurów i krów. Opisanie oddziaływania badanych fitozwiązków na
kurczliwośó mieśniówki gładkiej w warunkach in vitro pozwala przewidzieć charakter ich
wpływu na motoryke przewodu pokarmowego in vivo. Tym samym wnioski z
przeprowadzonych badań umożliwiają wytłumaczenie i ewentualnie potwierdzenie
skuteczności terapii preparatami roślinnymi, które jako dominujące substancje czynne
zawierają omawiane w moich pracach wtórne metabolity roślinne. Biorąc pod uwage
anatomiczne i fizjologiczne podobieństwa układu pokarmowego gryzoni i człowieka,
uzasadniona wydaje sie ekstrapolacja danych uzyskanych w doświadczeniach
przeprowadzanych na tkankach szczurów na organizm człowieka. Otrzymane wyniki dowodzą,
że furanokumaryny i flawonoidy wykazują wyrażne działanie spazmolityczne, które jest
spodziewane nie tylko u pacjentów przyjmujących leki roślinne, ale także u osób
spożywających Ílawonoidy wraz z dietą, w tym z suplementami diety bogatymi w te PSM.
Wyjaśnienie oddziaływania furanokumaryn na motoryke jelit stanowi dodatkowo
21
Autoreferat | Marta Mendel
22
potwierdzenie tradycyjnych wskazań stosowania roślin z rodziny Apiaceae w chorobach układu
pokarmowego. Ponadto, określenie spazmolitycznego mechanizmu działania furanokumaryn
(imperatoryny) i flawonoidów (hesperytyny) na mięśniówkę jelita czczego może być podstawą
do dalszych rozważań, dotyczących ewentualnych interakcji pomiędzy równocześnie
podawanymi lekami, które często muszą być stosowane równolegle podczas terapii pacjentów
z nadmiernie pobudzoną motoryką przewodu pokarmowego. Moje doświadczenia
przeprowadzone w celu wyjaśnienia mechanizmu działania badanych substancji roślinnych
ujawniły, że w celu uniknięcia interakcji o charakterze farmakodynamicznym stosowanie
furanokumaryn takich jak imperatoryna nie powinno być łączone z lekami modulującymi
napływ jonów Ca2+ do komórek, natomiast stosowaniu hesperytyny nie powinna towarzyszyć
terapia lekami modulującymi działanie kanałów potasowych oraz wpływających na
przewodnictwo nie-adrenergiczne, nie-cholinergiczne. Dodatkowo jednoczesne podawanie
inhibitorów cyklooksygenazy i flawonoidów cytrusowych może doprowadzić do
synergistycznej odpowiedzi ze strony mięśniówki gładkiej jelit.
W przypadku danych otrzymanych w eksperymentach przeprowadzonych z
wykorzystaniem segmentów przewodu pokarmowego bydła powinny one posłużyć do
prognozowania wpływu substancji roślinnych na motorykę układu pokarmowego wyłącznie u
przeżuwaczy, zwłaszcza krów mlecznych, od których pozyskiwano tkanki. Wyniki moich
badań wskazują, że ani saponiny, ani flawonoidy nie doprowadzają do poważnych,
długotrwałych zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego bydła. W tym kontekście uzyskane
dane potwierdzają bezpieczeństwo wykorzystania tych substancji jako dodatków paszowych
oraz składników standardowej diety przeżuwaczy. Intensywny proces degradacji PSM w
świetle przewodu pokarmowego, zwłaszcza w żwaczu, powoduje, że bardzo interesujące są
wyniki badań dotyczących działania saponin i flawonoidów stosowanych w zakresie niskich
stężeń. W niskich dawkach szczególnie saponiny można uznać za czynniki silnie pobudzające
kurczliwość mięśniówki trawieńca. Pamiętając o negatywnych konsekwencjach okresowo
osłabionej motoryki żołądka u krów, proskurczowy efekt wywoływany przez hederageninę i
kwas medikagenowy jest bardzo ważny, gdyż może być wykorzystany w prewencji poważnych
zaburzeń funkcjonowania przewodu pokarmowego u krów w okresie okołoporodowym.
Uogólniona ocena wpływu flawonoidów na motorykę trawieńca i dwunastnicy jest bardziej
złożona ze względu na dużą zmienność oddziaływania poszczególnych flawonoidów, zależną
między innymi od wielkości stosowanej dawki oraz częstotliwości narażenia tkanek.
Flawonoidy należą do grupy PSM, które zarówno w roślinach, jak i w paszy nigdy nie
Autoreferat | Marta Mendel
22
potwierdzenie tradycyjnych wskazań stosowania roślin z rodziny Apiaceae w chorobach układu
pokarmowego. Ponadto, określenie spazmolitycznego mechanizmu działania furanokumaryn
(imperatoryny) i flawonoidów (hesperytyny) na mięśniówkę jelita czczego może być podstawą
do dalszych rozważań, dotyczących ewentualnych interakcji pomiędzy równocześnie
podawanymi lekami, które często muszą być stosowane równolegle podczas terapii pacjentów
z nadmiernie pobudzoną motoryką przewodu pokarmowego. Moje doświadczenia
przeprowadzone w celu wyjaśnienia mechanizmu działania badanych substancji roślinnych
ujawniły, że w celu uniknięcia interakcji o charakterze farmakodynamicznym stosowanie
furanokumaryn takich jak imperatoryna nie powinno być łączone z lekami modulującymi
napływ jonów Ca2+ do komórek, natomiast stosowaniu hesperytyny nie powinna towarzyszyć
terapia lekami modulującymi działanie kanałów potasowych oraz wpływających na
przewodnictwo nie-adrenergiczne, nie-cholinergiczne. Dodatkowo jednoczesne podawanie
inhibitorów cyklooksygenazy i flawonoidów cytrusowych może doprowadzić do
synergistycznej odpowiedzi ze strony mięśniówki gładkiej jelit.
W przypadku danych otrzymanych w eksperymentach przeprowadzonych z
wykorzystaniem segmentów przewodu pokarmowego bydła powinny one posłużyć do
prognozowania wpływu substancji roślinnych na motorykę układu pokarmowego wyłącznie u
przeżuwaczy, zwłaszcza krów mlecznych, od których pozyskiwano tkanki. Wyniki moich
badań wskazują, że ani saponiny, ani flawonoidy nie doprowadzają do poważnych,
długotrwałych zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego bydła. W tym kontekście uzyskane
dane potwierdzają bezpieczeństwo wykorzystania tych substancji jako dodatków paszowych
oraz składników standardowej diety przeżuwaczy. Intensywny proces degradacji PSM w
świetle przewodu pokarmowego, zwłaszcza w żwaczu, powoduje, że bardzo interesujące są
wyniki badań dotyczących działania saponin i flawonoidów stosowanych w zakresie niskich
stężeń. W niskich dawkach szczególnie saponiny można uznać za czynniki silnie pobudzające
kurczliwość mięśniówki trawieńca. Pamiętając o negatywnych konsekwencjach okresowo
osłabionej motoryki żołądka u krów, proskurczowy efekt wywoływany przez hederageninę i
kwas medikagenowy jest bardzo ważny, gdyż może być wykorzystany w prewencji poważnych
zaburzeń funkcjonowania przewodu pokarmowego u krów w okresie okołoporodowym.
Uogólniona ocena wpływu flawonoidów na motorykę trawieńca i dwunastnicy jest bardziej
złożona ze względu na dużą zmienność oddziaływania poszczególnych flawonoidów, zależną
między innymi od wielkości stosowanej dawki oraz częstotliwości narażenia tkanek.
Flawonoidy należą do grupy PSM, które zarówno w roślinach, jak i w paszy nigdy nie
Autorefemt | Marta Mendel
potwierdzenie tradycyjnych wskazań stosowania roślin z rodziny Apiaceae w chorobach układu
pokarmowego. Ponadto, określenie spazmolitycznego mechanizmu działania furanokumaryn
(imperatoryny) i flawonoidów (hesperytyny) na mięśniówkę jelita czczego może być podstawą
do dalszych rozważań, dotyczących ewentualnych interakcji pomiędzy równocześnie
podawanymi lekami, które często muszą być stosowane równolegle podczas terapii pacjentów
z nadmiernie pobudzoną motoryką przewodu pokarmowego. Moje doświadczenia
przeprowadzone w celu wyjaśnienia mechanizmu działania badanych substancji roślinnych
ujawniły, że w celu uniknięcia interakcji o charakterze farmakodynamicznym stosowanie
furanokumaryn takich jak imperatoryna nie powinno być łączone z lekami modulującymi
napływ jonów Ca2+ do komórek, natomiast stosowaniu hesperytyny nie powinna towarzyszyć
terapia lekami modulującymi działanie kanałów potasowych oraz wpływających na
przewodnictwo nie-adrenergiczne, nie-cholinergiczne. Dodatkowo jednoczesne podawanie
inhibitorów cyklooksygenazy i flawonoidów cytrusowych może doprowadzić do
synergistycznej odpowiedzi ze strony mięśniówki gładkiej jelit.
W przypadku danych otrzymanych w eksperymentach przeprowadzonych z
wykorzystaniem segmentów przewodu pokarmowego bydła powinny one posłużyć do
prognozowania wpływu substancji roślinnych na motorykę układu pokarmowego wyłącznie u
przeżuwaczy, zwłaszcza krów mlecznych, od których pozyskiwano tkanki. Wyniki moich
badań wskazują, że ani saponiny, ani flawonoidy nie doprowadzają do poważnych,
długotrwałych zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego bydła. W tym kontekście uzyskane
dane potwierdzają bezpieczeństwo wykorzystania tych substancji jako dodatków paszowych
oraz składników standardowej diety przeżuwaczy. Intensywny proces degradacji PSM w
świetle przewodu pokarmowego, zwłaszcza w żwaczu, powoduje, że bardzo interesujące są
wyniki badań dotyczących działania saponin i flawonoidów stosowanych w zakresie niskich
stężeń. W niskich dawkach szczególnie saponiny można uznać za czynniki silnie pobudzające
kurczliwość mięśniówki trawieńca. Pamiętając o negatywnych konsekwencjach okresowo
osłabionej motoryki żołądka u krów, proskurczowy efekt wywoływany przez hederageninę i
kwas medikagenowy jest bardzo ważny, gdyż może być wykorzystany w prewencji poważnych
zaburzeń funkcjonowania przewodu pokarmowego u krów w okresie okołoporodowym.
Uogólniona ocena wpływu Ílawonoidów na motorykę trawieńca i dwunastnicy jest bardziej
złożona ze względu na dużą zmienność oddziaływania poszczególnych Ílawonoidów, zależną
między innymi od wielkości stosowanej dawki oraz częstotliwości narażenia tkanek.
Flawonoidy należą do grupy PSM, które zarówno w roślinach, jak i w paszy nigdy nie
22
Autoreferat | Marta Mendel
23
występują pojedynczo. Analiza składu fitochemicznego wyciągów roślinnych i ich preparatów
wykazuje zawsze obecność kilku flawonoidów w ilościach i wzajemnych proporcjach
charakterystycznych dla poszczególnych roślin. Dlatego uważam, że miorelaksacyjne działanie
apigeniny (i być może innych flawonoidów) jest kompensowane proskurczowym
oddziaływaniem innych PSM tej grupy, na przykład powszechnie występującymi w roślinach
kwercetyną i luteoliną. I dlatego prognozowany przeze mnie na podstawie przedstawionych
wyników ostateczny wpływ flawonoidów na motorykę przewodu pokarmowego powinien być
nieznaczny i raczej nasilający niż osłabiający kurczliwość.
Podsumowując uzyskane przeze mnie wyniki wskazują, że wszystkie badane przeze mnie
wtórne metabolity roślinne znacząco wpływają na motorykę przewodu pokarmowego, ale mogą
być bezpiecznie stosowane w fitoterapii i diecie ludzi oraz zwierząt, ponieważ ich zastosowanie
nie powoduje ryzyka wystąpienia poważnych, nieodwracalnych zaburzeń aktywności
motorycznej przewodu pokarmowego;
Piśmiennictwo:
[1] Pal, S.K., Shukla, Y. (2003). Herbal medicine: current status and the future. Asian J
Cancer Prev. 4: 281-288.
[2] WHO global atlas of traditional, complementary and alternative medicine, (2005). In:
Map Volume eds Ong C. K., Bodeker G., Grundy C., et al., editors. Geneva, World
Health Organization.
[3] Abbaskhan, A., Choudhary, M.I., Ghayur, M.N., et al. (2012). Biological activities of
Indian celery, Seseli diffusum (Roxb. ex Sm.) Sant. & Wagh. Phytother Res 26: 783-
786.
[4] Ammon, H.P.T., Kelber, O., Okpanyi, S.N. (2006). Spasmolytic and tonic effect of
Iberogasts (STW 5) in intestinal smooth muscle. Phytomedicine 13: 67-74.
[5] Parhiz, H., Roohbakhsh, A., Soltani, F., et al. (2015). Antioxidant and anti-inflammatory
properties of the citrus flavonoids hesperidin and hesperetin: an updated review of their
molecular mechanisms and experimental models. Phytother Res 29: 323-331.
[6] Gross, M. (2004). Flavonoids and cardiovascular disease. Pharm Biol 42: 21-35.
[7] Roohbakhsh, A., Parhiz, H., Soltani, F., et al. (2015). Molecular mechanisms behind the
biological effects of hesperidin and hesperetin for the prevention of cancer and
cardiovascular diseases. Life Sci 124: 64-74.
Autoreferat | Marta Mendel
23
występują pojedynczo. Analiza składu fitochemicznego wyciągów roślinnych i ich preparatów
wykazuje zawsze obecność kilku flawonoidów w ilościach i wzajemnych proporcjach
charakterystycznych dla poszczególnych roślin. Dlatego uważam, że miorelaksacyjne działanie
apigeniny (i być może innych flawonoidów) jest kompensowane proskurczowym
oddziaływaniem innych PSM tej grupy, na przykład powszechnie występującymi w roślinach
kwercetyną i luteoliną. I dlatego prognozowany przeze mnie na podstawie przedstawionych
wyników ostateczny wpływ flawonoidów na motorykę przewodu pokarmowego powinien być
nieznaczny i raczej nasilający niż osłabiający kurczliwość.
Podsumowując uzyskane przeze mnie wyniki wskazują, że wszystkie badane przeze mnie
wtórne metabolity roślinne znacząco wpływają na motorykę przewodu pokarmowego, ale mogą
być bezpiecznie stosowane w fitoterapii i diecie ludzi oraz zwierząt, ponieważ ich zastosowanie
nie powoduje ryzyka wystąpienia poważnych, nieodwracalnych zaburzeń aktywności
motorycznej przewodu pokarmowego;
Piśmiennictwo:
[1] Pal, S.K., Shukla, Y. (2003). Herbal medicine: current status and the future. Asian J
Cancer Prev. 4: 281-288.
[2] WHO global atlas of traditional, complementary and alternative medicine, (2005). In:
Map Volume eds Ong C. K., Bodeker G., Grundy C., et al., editors. Geneva, World
Health Organization.
[3] Abbaskhan, A., Choudhary, M.I., Ghayur, M.N., et al. (2012). Biological activities of
Indian celery, Seseli diffusum (Roxb. ex Sm.) Sant. & Wagh. Phytother Res 26: 783-
786.
[4] Ammon, H.P.T., Kelber, O., Okpanyi, S.N. (2006). Spasmolytic and tonic effect of
Iberogasts (STW 5) in intestinal smooth muscle. Phytomedicine 13: 67-74.
[5] Parhiz, H., Roohbakhsh, A., Soltani, F., et al. (2015). Antioxidant and anti-inflammatory
properties of the citrus flavonoids hesperidin and hesperetin: an updated review of their
molecular mechanisms and experimental models. Phytother Res 29: 323-331.
[6] Gross, M. (2004). Flavonoids and cardiovascular disease. Pharm Biol 42: 21-35.
[7] Roohbakhsh, A., Parhiz, H., Soltani, F., et al. (2015). Molecular mechanisms behind the
biological effects of hesperidin and hesperetin for the prevention of cancer and
cardiovascular diseases. Life Sci 124: 64-74.
Aaroreferat | Marta Mendel
Występują pojedynczo. Analiza składu fitochemicznego wyciągów roślinnych i ich preparatów
Wykazuje zawsze obecność kilku flawonoidów W ilościach i wzajemnych proporcjach
charakterystycznych dla poszczególnych roślin. Dlatego uwazam, ze miorelaksacyjne działanie
apigeniny (i być moze innych flawonoidów) jest kompensowane proskurczowym
oddzialywaniem innych PSM tej grupy, na przyklad powszechnie wystepujacymi w roślinach
kwercetyna i luteolina. I dlatego prognozowany przeze mnie na podstawie przedstawionych
wyników ostateczny wpływ flawonoidów na motoryke przewodu pokarmowego powinien być
nieznaczny i raczej nasilaj acy niz osłabiajacy kurczliwość.
Podsumowuj ac uzyskane przeze mnie wyniki wskazuj a, że wszystkie badane przeze mnie
wtórne metabolity roślinne znacząco wpływają na motoryke przewodu pokarmowego, ale moga
być bezpiecznie stosowane w fitoterapii i diecie ludzi oraz zwierzat, poniewaz ich zastosowanie
nie powoduje ryzyka wystąpienia poważnych, nieodwracalnych zaburzeń aktywności
motorycznej przewodu pokarmowego;
Piśmiennictwo:
[1] Pal, S.K., Shukla, Y. (2003). Herbal medicine: current status and the future. Asian J
Cancer Prev. 4: 281-288.
[2] WHO global atlas of traditional, complementary and alternative medicine, (2005). In:
Map Volume eds Ong C. K., Bodeker G., Grundy C., et al., editors. Geneva, World
Health Organization.
[3] Abbaskhan, A., Choudhary, M.I., Ghayur, M.N., et al. (2012). Biological activities of
Indian celery, Seseli a'ífiasam (RoXb. eX Sm.) Sant. & Wagh. Phytother Res 26: 783-
786.
[4] Ammon, H.P.T., Kelber, O., Okpanyi, S.N. (2006). Spasmolytic and tonic effect of
Iberogasts (STW 5) in intestinal smooth muscle. Phytomea'ieine 13: 67-74.
[5] Parhiz, H., Roohbakhsh, A., Soltani, F., et al. (2015). AntioXidant and anti-inflammatory
properties of the citrus flavonoids hesperidin and hesperetin: an updated review of their
molecular mechanisms and experimental models. Phytother Res 29: 323-331.
[6] Gross, M. (2004). Flavonoids and cardiovascular disease. Pharm Bíol 42: 21-35.
[7] Roohbakhsh, A., Parhiz, H., Soltani, F., et al. (2015). Molecular mechanisms behind the
biological effects of hesperidin and hesperetin for the prevention of cancer and
cardiovascular diseases. Life Sei 124: 64-74.
23
Autoreferat | Marta Mendel
24
[8] Garg, A., Garg, S., Zaneveld, L.J.D., et al. (2001). Chemistry and Pharmacology of the
citrus bioflavonoid hesperidin. Phytother Res 15: 655-669.
[9] EU Regulation No. 1831/2003. EU Regulation No. 1831/2003 of the European
Parliament and of Council of 22 September 2003.
[10] FDA-2010-N-0155, Food and Drug Administration, U. S., Department of Health and
Human Services. Veterinary Feed Directive. 21 CFR Parts 514 and 558, Docket No.
FDA-2010-N-0155, RIN 0910-AG95.
[11] Patra, A.K., Saxena, J. (2010). A new perspective on the use of plant secondary
metabolites to inhibit methanogenesis in the rumen. Phytochemistry 71: 1198-1222.
[12] Wina, E., Muetzel, S., Becker, K. (2005). The Impact of saponins or saponin-containing
plant materials on ruminant productions – a review. J Agric Food Chem 53: 8093-8105.
[13] Constable, P.D., Miller, G.Y., Hoffsis, G.F., et al. (1992). Risk factors for abomasal
volvulus and left abomasal displacement in cattle. Am J Vet Res 53: 1184-1192.
[14] Doll, K., Sickinger, M., Seeger, T. (2009). New aspects in the pathogenesis of abomasal
displacement. Vet J 181: 90-96.
[15] Van Winden, S., Kuiper, R. (2003). Left displacement of the abomasum in dairy cattle:
recent development n epidemiological and etiological aspects. Vet Res 34: 47-56.
[16] Niederberger, M.D., Hirsbrunner, G., Steiner, A., et al. (2010). In vitro effects of
bethanechol on abomasal and duodenal smooth muscle preparations from dairy cows
with left displacement of the abomasum and from healthy dairy cows. Vet J 184: 88-94.
[17] Heinle, H., Hagelauer, D., Pascht, U., et al. (2006). Intestinal spasmolytic effect of STW
5 (Iberogast®) and its components. Phytomedicine 13: 75-79.
[18] Schemann, M., Michel, K., Zeller, F., et al. (2006). Regio-specific effects of STW 5
(Iberogast®) and its components in gastric fundus, corpus and antrum. Phytomedicine
13: 90-99.
[19] Kobayashi, Y., Miyazawa, M., Kamei, A., et al. (2010). Ameliorative effects of
mulberry (Morus alba L.) leaves on hyperlipidemia in rats fed a high-fat diet: induction
of fatty acid oxidation, inhibition of lipogenesis, and suppression of oxidative stress.
Biosci Biotech Biochem 74: 2385-2395.
[20] Sprag, S.G, Light, M.E., van Staden, J. (2004). Biological activities and distribution of
plant saponins. J Ethnopharmacol 94: 219-243.
Autoreferat | Marta Mendel
24
[8] Garg, A., Garg, S., Zaneveld, L.J.D., et al. (2001). Chemistry and Pharmacology of the
citrus bioflavonoid hesperidin. Phytother Res 15: 655-669.
[9] EU Regulation No. 1831/2003. EU Regulation No. 1831/2003 of the European
Parliament and of Council of 22 September 2003.
[10] FDA-2010-N-0155, Food and Drug Administration, U. S., Department of Health and
Human Services. Veterinary Feed Directive. 21 CFR Parts 514 and 558, Docket No.
FDA-2010-N-0155, RIN 0910-AG95.
[11] Patra, A.K., Saxena, J. (2010). A new perspective on the use of plant secondary
metabolites to inhibit methanogenesis in the rumen. Phytochemistry 71: 1198-1222.
[12] Wina, E., Muetzel, S., Becker, K. (2005). The Impact of saponins or saponin-containing
plant materials on ruminant productions – a review. J Agric Food Chem 53: 8093-8105.
[13] Constable, P.D., Miller, G.Y., Hoffsis, G.F., et al. (1992). Risk factors for abomasal
volvulus and left abomasal displacement in cattle. Am J Vet Res 53: 1184-1192.
[14] Doll, K., Sickinger, M., Seeger, T. (2009). New aspects in the pathogenesis of abomasal
displacement. Vet J 181: 90-96.
[15] Van Winden, S., Kuiper, R. (2003). Left displacement of the abomasum in dairy cattle:
recent development n epidemiological and etiological aspects. Vet Res 34: 47-56.
[16] Niederberger, M.D., Hirsbrunner, G., Steiner, A., et al. (2010). In vitro effects of
bethanechol on abomasal and duodenal smooth muscle preparations from dairy cows
with left displacement of the abomasum and from healthy dairy cows. Vet J 184: 88-94.
[17] Heinle, H., Hagelauer, D., Pascht, U., et al. (2006). Intestinal spasmolytic effect of STW
5 (Iberogast®) and its components. Phytomedicine 13: 75-79.
[18] Schemann, M., Michel, K., Zeller, F., et al. (2006). Regio-specific effects of STW 5
(Iberogast®) and its components in gastric fundus, corpus and antrum. Phytomedicine
13: 90-99.
[19] Kobayashi, Y., Miyazawa, M., Kamei, A., et al. (2010). Ameliorative effects of
mulberry (Morus alba L.) leaves on hyperlipidemia in rats fed a high-fat diet: induction
of fatty acid oxidation, inhibition of lipogenesis, and suppression of oxidative stress.
Biosci Biotech Biochem 74: 2385-2395.
[20] Sprag, S.G, Light, M.E., van Staden, J. (2004). Biological activities and distribution of
plant saponins. J Ethnopharmacol 94: 219-243.
[8]
[9]
[10]
[11]
[12]
[13]
[14]
[15]
[16]
[17]
[18]
[19]
[20]
Autorefemt | Marta Mendel
Garg, A., Garg, S., Zaneveld, L.J.D., et al. (2001). Chemistry and Pharmacology of the
citrus bioflavonoid hesperidin. Phytother Res 15: 655-669.
EU Regulation No. 1831/2003. EU Regulation No. 1831/2003 of the European
Parliament and of Council of 22 September 2003.
FDA-2010-N-0155, Food and Drug Administration, U. S., Department of Health and
Human Services. Veterinary Feed Directive. 21 CFR Parts 514 and 558, Docket No.
FDA-2010-N-0155, RIN 0910-AG95.
Patra, A.K., SaXena, J. (2010). A new perspective on the use of plant secondary
metabolites to inhibit methanogenesis in the rumen. Phytoehemistry 71: 1198-1222.
Wina, E., Muetzel, S., Becker, K. (2005). The Impact of saponins or saponin-containing
plant materials on ruminant productions - a review. JAgrie Food Chem 53: 8093-8105.
Constable, P.D., Miller, G.Y., Hoffsis, G.F., et al. (1992). Risk factors for abomasal
volvulus and left abomasal displacement in cattle. Am J Vet Res 53: 1184-1192.
Doll, K., Sickinger, M., Seeger, T. (2009). New aspects in the pathogenesis of abomasal
displacement. Vet J 181: 90-96.
Van Winden, S., Kuiper, R. (2003). Left displacement of the abomasum in dairy cattle:
recent development n epidemiological and etiological aspects. Vet Res 34: 47-56.
Niederberger, M.D., Hirsbrunner, G., Steiner, A., et al. (2010). In vitro effects of
bethanechol on abomasal and duodenal smooth muscle preparations from dairy cows
with left displacement of the abomasum and from healthy dairy cows. Vet J 184: 88-94.
Heinle, H., Hagelauer, D., Pascht, U., et al. (2006). Intestinal spasmolytic effect of STW
5 (lberogast®) and its components. Phytomedícine 13: 75-79.
Schemann, M., Michel, K., Zeller, F., et al. (2006). Regio-speciflc effects of STW 5
(lberogast®) and its components in gastric fundus, corpus and antrum. Phytomedícine
13: 90-99.
Kobayashi, Y., Miyazawa, M., Kamei, A., et al. (2010). Ameliorative effects of
mulberry (Morus alba L.) leaves on hyperlipidemia in rats fed a high-fat diet: induction
of fatty acid oXidation, inhibition of lipogenesis, and suppression of oXidative stress.
Biosci Bioíeeh Biochem 74: 2385-2395.
Sprag, S.G, Light, M.E., van Staden, J. (2004). Biological activities and distribution of
plant saponins. JEthnopharmaeol 94: 219-243.
24
Autoreferat | Marta Mendel
25
[21] Mehlhorn, H., Al-Quraishy S., Al-Rasheid, K.A.S., et al. (2011). Addition of a
combination of onion (Allium cepa) and coconut (Cocos nucifera) to food of sheep stops
gastrointestinal helminthic infections Parasitol Res 108: 1041-1046.
[22] Lindahl, I.L., Shalkot, W.T., Dougherty, R.W., et al. (1957). Alfalfa saponins. Studies
on their chemical, pharmacological, and physiological properties in relation to ruminant
bloat. U.S. Department of Agriculture Technical Bulletin, 1161.
5. Pozostałe osiągnięcia naukowo-badawcze
5.1. Osiągnięcia naukowo-badawcze przed osiągnięciem stopnia doktora
Moje pierwsze doświadczenia naukowe pochodzą z okresu ostatnich dwóch lat studiów,
kiedy jako studentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej odbywałam staż przedasystencki w
Zakładzie Farmakologii i Toksykologii. Współpraca nawiązana w tym czasie była dla mnie
szansą pogłębienia wiedzy z zakresu toksykologii, zawłaszcza toksykologii eksperymentalnej i
udziału w badaniach realizowanych ówcześnie w Zakładzie Farmakologii i Toksykologii.
Pierwszy projekt, w którym brałam znaczący udział był poświęcony stworzeniu
Weterynaryjnego Centrum Informacji Toksykologicznej (WCIT). Wspólnie z grupą
informatyków starałam się stworzyć system wnioskowania na podstawie znanych przypadków,
(z ang. Case-Based Reasoning – CBR) dla diagnozowania zatruć zwierząt z zastosowaniem
obserwacji objawów zatrucia. W ramach realizacji projektu opracowaliśmy zestaw typowych
zapytań niekompletnych, który mógłby być używany do testowania i weryfikacji aparatu
wnioskującego. Ten unikalny system miał wspomóc lekarza weterynarii podczas
diagnozowania przypadków toksykologicznych. Była to pierwsza w Polsce próba stworzenia
diagnostycznego programu informatycznego na potrzeby medycyny weterynaryjnej. Mój
udział w tym projekcie polegał na przygotowaniu danych toksykologicznych, które byłyby
treścią systemu wnioskowania na podstawie znanych przypadków (CBR). Wyniki prac nad
stworzeniem programu zostały zaprezentowane w jednej pracy oryginalnej oraz w postaci
jednego doniesienia konferencyjnego:
1) Kluza A., Jabłonkowski S., Paprocka M1. (2005). Zastosowanie metody wnioskowania
w diagnozowaniu zatruć zwierząt. Medycyna Weterynaryjna, 61, 723-725. (MNiSW:
15, IF: 0.259)
2) Kluza A., Jabłonkowski S., Paprocka M. (2005). Analiza przetwarzania niekompletnej
informacji we wspomaganiu diagnozowania zatruć zwierząt. Materiały Konferencyjne
1 Paprocka to moje nazwisko panieńskie
Autoreferat | Marta Mendel
25
[21] Mehlhorn, H., Al-Quraishy S., Al-Rasheid, K.A.S., et al. (2011). Addition of a
combination of onion (Allium cepa) and coconut (Cocos nucifera) to food of sheep stops
gastrointestinal helminthic infections Parasitol Res 108: 1041-1046.
[22] Lindahl, I.L., Shalkot, W.T., Dougherty, R.W., et al. (1957). Alfalfa saponins. Studies
on their chemical, pharmacological, and physiological properties in relation to ruminant
bloat. U.S. Department of Agriculture Technical Bulletin, 1161.
5. Pozostałe osiągnięcia naukowo-badawcze
5.1. Osiągnięcia naukowo-badawcze przed osiągnięciem stopnia doktora
Moje pierwsze doświadczenia naukowe pochodzą z okresu ostatnich dwóch lat studiów,
kiedy jako studentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej odbywałam staż przedasystencki w
Zakładzie Farmakologii i Toksykologii. Współpraca nawiązana w tym czasie była dla mnie
szansą pogłębienia wiedzy z zakresu toksykologii, zawłaszcza toksykologii eksperymentalnej i
udziału w badaniach realizowanych ówcześnie w Zakładzie Farmakologii i Toksykologii.
Pierwszy projekt, w którym brałam znaczący udział był poświęcony stworzeniu
Weterynaryjnego Centrum Informacji Toksykologicznej (WCIT). Wspólnie z grupą
informatyków starałam się stworzyć system wnioskowania na podstawie znanych przypadków,
(z ang. Case-Based Reasoning – CBR) dla diagnozowania zatruć zwierząt z zastosowaniem
obserwacji objawów zatrucia. W ramach realizacji projektu opracowaliśmy zestaw typowych
zapytań niekompletnych, który mógłby być używany do testowania i weryfikacji aparatu
wnioskującego. Ten unikalny system miał wspomóc lekarza weterynarii podczas
diagnozowania przypadków toksykologicznych. Była to pierwsza w Polsce próba stworzenia
diagnostycznego programu informatycznego na potrzeby medycyny weterynaryjnej. Mój
udział w tym projekcie polegał na przygotowaniu danych toksykologicznych, które byłyby
treścią systemu wnioskowania na podstawie znanych przypadków (CBR). Wyniki prac nad
stworzeniem programu zostały zaprezentowane w jednej pracy oryginalnej oraz w postaci
jednego doniesienia konferencyjnego:
1) Kluza A., Jabłonkowski S., Paprocka M1. (2005). Zastosowanie metody wnioskowania
w diagnozowaniu zatruć zwierząt. Medycyna Weterynaryjna, 61, 723-725. (MNiSW:
15, IF: 0.259)
2) Kluza A., Jabłonkowski S., Paprocka M. (2005). Analiza przetwarzania niekompletnej
informacji we wspomaganiu diagnozowania zatruć zwierząt. Materiały Konferencyjne
1 Paprocka to moje nazwisko panieńskie
Aatoreferat | Marta Mendel
[21] Mehlhom, H., Al-Quraishy S., Al-Rasheid, K.A.S., et al. (2011). Addition of a
combination ofonion (Allianz cepa) and coconut (Cocos nacifera) to food of sheep stops
gastrointestinal helminthic infections Parasitol Res 108: 1041-1046.
[22] Lindahl, I.L., Shalkot, W.T., Dougherty, R.W., et al. (1957). Alfalfa saponins. Studies
on their chemical, pharmacological, and physiological properties in relation to ruminant
bloat. U.S. Department ofAgriculture Technical Bulletin, 1161.
5. Pozostałe osiągnięcia naukowo-badawcze
5.1. Osiągnięcia naukowo-badawcze przed osiągnięciem stopnia doktora
Moje pierwsze doświadczenia naukowe pochodzą z okresu ostatnich dwóch lat studiów,
kiedy jako studentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej odbywałam staż przedasystencki w
Zakładzie Farmakologii i Toksykologii. Współpraca nawiązana w tym czasie była dla mnie
szansą pogłębienia wiedzy z zakresu toksykologii, zawłaszcza toksykologii eksperymentalnej i
udziału w badaniach realizowanych ówcześnie w Zakładzie Farmakologii i Toksykologii.
Pierwszy projekt, w którym brałam znaczący udział był poświęcony stworzeniu
Weterynaryjnego Centrum Informacji Toksykologicznej (WCIT). Wspólnie z grupą
informatyków starałam się stworzyć system wnioskowania na podstawie znanych przypadków,
(z ang. Case-Based Reasoníng - CBR) dla diagnozowania zatruć zwierząt z zastosowaniem
obserwacji objawów zatrucia. W ramach realizacji projektu opracowaliśmy zestaw typowych
zapytań niekompletnych, który mógłby być używany do testowania i weryfikacji aparatu
wnioskującego. Ten unikalny system miał wspomóc lekarza weterynarii podczas
diagnozowania przypadków toksykologicznych. Była to pierwsza w Polsce próba stworzenia
diagnostycznego programu informatycznego na potrzeby medycyny weterynaryjnej. Mój
udział w tym projekcie polegał na przygotowaniu danych toksykologicznych, które byłyby
treścią systemu wnioskowania na podstawie znanych przypadków (CBR). Wyniki prac nad
stworzeniem programu zostały zaprezentowane w jednej pracy oryginalnej oraz w postaci
jednego doniesienia konferencyjnego:
1) Kluza A., Jabłonkowski S., Paprocka M1. (2005). Zastosowanie metody wnioskowania
w diagnozowaniu zatruć zwierząt. Medycyna Weterynaryjna, 61, 723-725. (MNiSW:
15, IF: 0.259)
2) Kluza A., Jabłonkowski S., Paprocka M. (2005). Analiza przetwarzania niekompletnej
informacji we wspomaganiu diagnozowania zatruć zwierząt. Materiały Konferencyjne
1 Paprocka to moje nazwisko panieńskie
25
Autoreferat | Marta Mendel
26
XIV Krajowej Konferencji Naukowej „Biocybernetyka i Inżynieria Biomedyczna”
Częstochowa 2005, tom 2, str. 981-986 (MNiSW: 6.0)
Podczas kolejnych dwóch lat moje zainteresowania koncentrowały się głównie na
toksyczności metali ciężkich i mikroelementów oraz zatruć powodowanych tymi związkami u
zwierząt. W serii prac przeglądowych naświetliłam okoliczności, toksokinetykę, mechanizm
działania toksycznego oraz objawy kliniczne i konsekwencje narażenia na żelazo, miedź i ołów.
Poza tym w swoich pracach starałam się zwrócić szczególną uwagę na omówienie trudności
diagnostycznych i terapeutycznych w omawianych zatruciach u zwierząt. Zabrane i poddane
krytycznej analizie dane dotyczące zatruć żelazem, miedzą i ołowiem zostały przedstawione w
następujących pracach:
1) Mendel M., Wiechetek M. (2006). Zatrucia zwierząt żelazem. Medycyna
Weterynaryjna, 62: 1357-1361(MNiSW: 15, IF: 0.259)
2) Mendel M., Wiechetek M. (2007). Terapia zatruć żelazem. Medycyna Weterynaryjna,
63: 266-269 (MNiSW: 10, IF: 0.259)
3) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N. (2007). Haemolytic crisis in sheep as a result
of chronic exposure to copper. Polish Journal of Veterinary Sciences, 10: 51-56
(MNiSW: 20, IF: 0.291)
4) Chłopecka M., Mendel M. (2008). Zatrucie ołowiem u małych zwierząt. Część I.
Magazyn Weterynaryjny 140: 1232-1236. (MNiSW: 2.0)
5) Chłopecka M., Mendel M. (2009). Zatrucie ołowiem u małych zwierząt. Cz. II –
rozpoznawanie i leczenie Magazyn Weterynaryjny 142: 84-88. (MNiSW: 2.0)
Nieco później przygotowując się do realizacji zadań związanych z wykonaniem
eksperymentalnej części mojej pracy doktorskiej uczestniczyłam w doświadczeniach mających
na celu standaryzację alternatywnego modelu eksperymentalnego, który umożliwia badanie
wpływu ksenobiotyków na motorykę przewodu pokarmowego. Wyniki badań
przeprowadzonych w tym czasie zostały opublikowane w następujących pracach:
1) Chłopecka M., Dziekan N., Bąkała A., Wiechetek M., Mendel M. (2007). Papaverine
should not be used as an indicator for controlling the ability of gastrointestinal tract
muscle to relax in vitro. Medycyna Weterynaryjna 63: 1437-1439 (MNiSW: 10, IF:
0.259)
2) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Bąkała A., Małdyk J., Wiechetek M. (2007).
Evaluation of time-stability of an alternative research model based on isolated rat
Autoreferat | Marta Mendel
26
XIV Krajowej Konferencji Naukowej „Biocybernetyka i Inżynieria Biomedyczna”
Częstochowa 2005, tom 2, str. 981-986 (MNiSW: 6.0)
Podczas kolejnych dwóch lat moje zainteresowania koncentrowały się głównie na
toksyczności metali ciężkich i mikroelementów oraz zatruć powodowanych tymi związkami u
zwierząt. W serii prac przeglądowych naświetliłam okoliczności, toksokinetykę, mechanizm
działania toksycznego oraz objawy kliniczne i konsekwencje narażenia na żelazo, miedź i ołów.
Poza tym w swoich pracach starałam się zwrócić szczególną uwagę na omówienie trudności
diagnostycznych i terapeutycznych w omawianych zatruciach u zwierząt. Zabrane i poddane
krytycznej analizie dane dotyczące zatruć żelazem, miedzą i ołowiem zostały przedstawione w
następujących pracach:
1) Mendel M., Wiechetek M. (2006). Zatrucia zwierząt żelazem. Medycyna
Weterynaryjna, 62: 1357-1361(MNiSW: 15, IF: 0.259)
2) Mendel M., Wiechetek M. (2007). Terapia zatruć żelazem. Medycyna Weterynaryjna,
63: 266-269 (MNiSW: 10, IF: 0.259)
3) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N. (2007). Haemolytic crisis in sheep as a result
of chronic exposure to copper. Polish Journal of Veterinary Sciences, 10: 51-56
(MNiSW: 20, IF: 0.291)
4) Chłopecka M., Mendel M. (2008). Zatrucie ołowiem u małych zwierząt. Część I.
Magazyn Weterynaryjny 140: 1232-1236. (MNiSW: 2.0)
5) Chłopecka M., Mendel M. (2009). Zatrucie ołowiem u małych zwierząt. Cz. II –
rozpoznawanie i leczenie Magazyn Weterynaryjny 142: 84-88. (MNiSW: 2.0)
Nieco później przygotowując się do realizacji zadań związanych z wykonaniem
eksperymentalnej części mojej pracy doktorskiej uczestniczyłam w doświadczeniach mających
na celu standaryzację alternatywnego modelu eksperymentalnego, który umożliwia badanie
wpływu ksenobiotyków na motorykę przewodu pokarmowego. Wyniki badań
przeprowadzonych w tym czasie zostały opublikowane w następujących pracach:
1) Chłopecka M., Dziekan N., Bąkała A., Wiechetek M., Mendel M. (2007). Papaverine
should not be used as an indicator for controlling the ability of gastrointestinal tract
muscle to relax in vitro. Medycyna Weterynaryjna 63: 1437-1439 (MNiSW: 10, IF:
0.259)
2) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Bąkała A., Małdyk J., Wiechetek M. (2007).
Evaluation of time-stability of an alternative research model based on isolated rat
Aatoreferat | Marta Mendel
XIV Krajowej Konferencji Naukowej „Biocybernetyka i Inżynieria Biomedyczna”
Czestochowa 2005, tom 2, str. 981-986 (MNiSW: 6.0)
Podczas kolejnych dwóch lat moje zainteresowania koncentrowały sie głównie na
toksyczności metali cieżkich i mikroelementów oraz zatruć powodowanych tymi związkami u
zwierzat. W serii prac przegladowych naświetliłam okoliczności, toksokinetyke, mechanizm
dzialania toksycznego oraz objawy kliniczne i konsekwencje narażenia na żelazo, miedż i ołów.
Poza tym w swoich pracach starałam sie zwrócić szczególna uwage na omówienie trudności
diagnostycznych i terapeutycznych w omawianych zatruciach u zwierzat. Zabrane i poddane
krytycznej analizie dane dotyczace zatruć żelazem, miedza i olowiem zostały przedstawione w
nastepuj acych pracach:
1) Mendel M., Wiechetek M. (2006). Zatrucia zwierzat żelazem. Medycyna
Weterynaryjna, 62: 1357-1361(MNiSW: 15, IF: 0.259)
2) Mendel M., Wiechetek M. (2007). Terapia zatruć żelazem. Medycyna Weterynaryjna,
63: 266-269 (MNiSW: 10, IF: 0.259)
3) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N. (2007). Haemolytic crisis in sheep as a result
of chronic exposure to copper. Polish Journal of Veterinary Sciences, 10: 51-56
(MNiSW: 20, IF: 0.291)
4) Chłopecka M., Mendel M. (2008). Zatrucie ołowiem u malych zwierzat. Cześć I.
Magazyn Weterynaryjny 140: 1232-1236. (MNiSW: 2.0)
5) Chłopecka M., Mendel M. (2009). Zatrucie ołowiem u malych zwierzat. Cz. II -
rozpoznawanie i leczenie Magazyn Weterynaryjny 142: 84-88. (MNiSW: 2.0)
Nieco póżniej przygotowując sie do realizacji zadań zwiazanych z wykonaniem
eksperymentalnej cześci moj ej pracy doktorskiej uczestniczyłam w doświadczeniach majacych
na celu standaryzacje alternatywnego modelu eksperymentalnego, który umożliwia badanie
wpływu ksenobiotyków na motorykę przewodu pokarmowego. Wyniki badań
przeprowadzonych w tym czasie zostaly opublikowane w nastepujacych pracach:
1) Chłopecka M., Dziekan N., Bakała A., Wiechetek M., Mendel M. (2007). PapaVerine
should not be used as an indicator for controlling the ability of gastrointestinal tract
muscle to relaX in vitro. Mea'ycyna Weterynaryjna 63: 1437-1439 (MNiSW: 10, IF:
0.259)
2) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Bakała A., Maldyk J., Wiechetek M. (2007).
Evaluation of time-stability of an alternative research model based on isolated rat
26
Autoreferat | Marta Mendel
27
gastrointestinal strips. Journal of Physiology and Pharmacology 58: 73-86. (MNiSW:
20, IF: 2.974)
3) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Wiechetek M. (2008). Izolowane wycinki jelita
czczego szczura – alternatywny model badawczy do badania działania ksenobiotyków.
Prace i Materiały Zootechniczne 66: 174-176. (MNiSW: 2.0)
4) Dziekan N., Chłopecka M., Mendel M., Wiechetek M. (2008). Schemat postępowania
doświadczalnego w badaniach prowadzonych na izolowanych wycinkach przewodu
pokarmowego szczura. Prace i Materiały Zootechniczne 66: 190-192. (MNiSW: 2.0)
Wymienione prace zawierają dokładny opis zaproponowanego protokołu
eksperymentalnego dla badań wykorzystujących wycinki przewodu pokarmowego izolowane
od szczurów. Ponadto w pracach tych omówiono przydatność różnych substancji
referencyjnych do weryfikacji reaktywności mięśniówki gładkiej oraz problem wiarygodności
otrzymywanych danych względem długości trwania eksperymentu.
Ponadto, wstępne wyniki uzyskane podczas realizacji mojej pracy doktorskiej posłużyły mi
do przygotowania artykułu:
1) Mendel M., Dziekan N., Chłopecka M., Wiechetek M. (2008). Stosowane w
doświadczeniach rozpuszczalniki organiczne, a wiarygodność otrzymanych wyników:
badania in vitro na izolowanych wycinkach żołądka szczura. Prace i Materiały
Zootechniczne 66: 193-195, (MNiSW: 2.0)
Praca ta przedstawia otrzymane przeze mnie wyniki dotyczące wpływu różnych
rozpuszczalników powszechnie wykorzystywanych w badaniach in vitro na wiarygodność
otrzymywanych wyników. Omawiane w pracy zagadnienie było dla mnie szczególnie istotne
ze względu na fakt, że substancje pochodzenia roślinnego, które były w świetle moich
ówczesnych zainteresowań, należą do grupy związków chemicznych nierozpuszczalnych w
wodzie i tym samym w mediach inkubacyjnych, a to oznacza potrzebę użycia dodatkowych
rozpuszczalników. Wnioski z przeprowadzonych badań umożliwiły mi kontynuację
doświadczeń z wykorzystaniem substancji roślinnych i późniejszą dyskusję uzyskanych przeze
mnie wyników z danymi przedstawianymi przez innych autorów wykorzystujących różne
rozpuszczalniki.
Ponadto wyniki badań, w których uczestniczyłam zostały wykorzystane do przygotowania
doniesień na krajowych i międzynarodowych konferencjach:
a) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M.: Wpływ saponin triterpenowych
(α- hederyny) z bluszczu pospolitego (Hedera helix) na mięśniówkę gładką
Autoreferat | Marta Mendel
27
gastrointestinal strips. Journal of Physiology and Pharmacology 58: 73-86. (MNiSW:
20, IF: 2.974)
3) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Wiechetek M. (2008). Izolowane wycinki jelita
czczego szczura – alternatywny model badawczy do badania działania ksenobiotyków.
Prace i Materiały Zootechniczne 66: 174-176. (MNiSW: 2.0)
4) Dziekan N., Chłopecka M., Mendel M., Wiechetek M. (2008). Schemat postępowania
doświadczalnego w badaniach prowadzonych na izolowanych wycinkach przewodu
pokarmowego szczura. Prace i Materiały Zootechniczne 66: 190-192. (MNiSW: 2.0)
Wymienione prace zawierają dokładny opis zaproponowanego protokołu
eksperymentalnego dla badań wykorzystujących wycinki przewodu pokarmowego izolowane
od szczurów. Ponadto w pracach tych omówiono przydatność różnych substancji
referencyjnych do weryfikacji reaktywności mięśniówki gładkiej oraz problem wiarygodności
otrzymywanych danych względem długości trwania eksperymentu.
Ponadto, wstępne wyniki uzyskane podczas realizacji mojej pracy doktorskiej posłużyły mi
do przygotowania artykułu:
1) Mendel M., Dziekan N., Chłopecka M., Wiechetek M. (2008). Stosowane w
doświadczeniach rozpuszczalniki organiczne, a wiarygodność otrzymanych wyników:
badania in vitro na izolowanych wycinkach żołądka szczura. Prace i Materiały
Zootechniczne 66: 193-195, (MNiSW: 2.0)
Praca ta przedstawia otrzymane przeze mnie wyniki dotyczące wpływu różnych
rozpuszczalników powszechnie wykorzystywanych w badaniach in vitro na wiarygodność
otrzymywanych wyników. Omawiane w pracy zagadnienie było dla mnie szczególnie istotne
ze względu na fakt, że substancje pochodzenia roślinnego, które były w świetle moich
ówczesnych zainteresowań, należą do grupy związków chemicznych nierozpuszczalnych w
wodzie i tym samym w mediach inkubacyjnych, a to oznacza potrzebę użycia dodatkowych
rozpuszczalników. Wnioski z przeprowadzonych badań umożliwiły mi kontynuację
doświadczeń z wykorzystaniem substancji roślinnych i późniejszą dyskusję uzyskanych przeze
mnie wyników z danymi przedstawianymi przez innych autorów wykorzystujących różne
rozpuszczalniki.
Ponadto wyniki badań, w których uczestniczyłam zostały wykorzystane do przygotowania
doniesień na krajowych i międzynarodowych konferencjach:
a) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M.: Wpływ saponin triterpenowych
(α- hederyny) z bluszczu pospolitego (Hedera helix) na mięśniówkę gładką
Aatoreferat | Marta Mendel
gastrointestinal strips. Journal ofPhysiology ana' Pharmacology 58: 73-86. (MNiSW:
20, IF: 2.974)
3) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Wiechetek M. (2008). Izolowane wycinki jelita
czczego szczura - alternatywny model badawczy do badania działania ksenobiotyków.
Prace iMateriały Zootechniczrte 66: 174-176. (MNiSW: 2.0)
4) Dziekan N., Chłopecka M., Mendel M., Wiechetek M. (2008). Schemat postępowania
doświadczalnego W badaniach prowadzonych na izolowanych wycinkach przewodu
pokarmowego szczura. Prace iMateriały Zootechniczrte 66: 190-192. (MNiSW: 2.0)
Wymienione prace zawieraja dokładny opis zaproponowanego protokołu
eksperymentalnego dla badań wykorzystujących wycinki przewodu pokarmowego izolowane
od szczurów. Ponadto w pracach tych omówiono przydatność róznych substancji
referencyjnych do weryfikacji reaktywności mięśniówki gładkiej oraz problem wiarygodności
otrzymywanych danych względem długości trwania eksperymentu.
Ponadto, wstępne wyniki uzyskane podczas realizacji moj ej pracy doktorskiej posłuzyły mi
do przygotowania artykułu:
1) Mendel M., Dziekan N., Chłopecka M., Wiechetek M. (2008). Stosowane w
doświadczeniach rozpuszczalniki organiczne, a wiarygodność otrzymanych wyników:
badania in vitro na izolowanych wycinkach żołądka szczura. Prace i Materiały
Zootechniczne 66: 193-195, (MNiSW: 2.0)
Praca ta przedstawia otrzymane przeze mnie wyniki dotyczace wpływu róznych
rozpuszczalników powszechnie wykorzystywanych w badaniach in vitro na wiarygodność
otrzymywanych wyników. Omawiane w pracy zagadnienie było dla mnie szczególnie istotne
ze względu na fakt, ze substancje pochodzenia roślinnego, które były w świetle moich
ówczesnych zainteresowań, naleza do grupy związków chemicznych nierozpuszczalnych w
wodzie i tym samym w mediach inkubacyjnych, a to oznacza potrzebę użycia dodatkowych
rozpuszczalników. Wnioski z przeprowadzonych badań umozliwiły mi kontynuację
doświadczeń z wykorzystaniem substancji roślinnych i pózniej sza dyskusję uzyskanych przeze
mnie wyników z danymi przedstawianymi przez innych autorów wykorzystujących rózne
rozpuszczalniki.
Ponadto wyniki badań, w których uczestniczyłam zostały wykorzystane do przygotowania
doniesień na krajowych i międzynarodowych konferencjach:
a) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M.: Wpływ saponin triterpenowych
(ot- hederyny) z bluszczu pospolitego (Hea'era helix) na mięśniówkę gładką
27
Autoreferat | Marta Mendel
28
izolowanych wycinków przewodu pokarmowego. Konferencja zatytułowana
„Współczesna fitoterapia – działania niepożądane i interakcje, 07.11.2006, Poznań,
Polska
b) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M.: α-Hederin – a miorelaxant agent
of Hedera helix? Vth Physiology Conference of Young Sciences on Digestive System,
11-12.05.2007, Lublin, Polska
c) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N.: In vitro models to measure gastrointestinal tract
contractions – Standardization if experimental conditions. 3rd ADInstruments Workshop
in Poland, 13-14.06.2007, Warsaw, Polska
d) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M.: The effect of organic solvents
on stomach muscle motility; in vitro experiments. IX Zjazd Polskiego Towarzystwa
Toksykologicznego, 09.-12.09.2008, Szczyrk, Polska
e) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M.: Effect of triterpenoid saponins
and the whole plant extract of Hedera helix on the motoric activity of isolated stomach
strips. Annual meeting and conference of „Society for Medical Plant and Natural
Product Research”, 16-20.08.2009, Genewa, Szwajcaria
f) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M., Karlik W.: Effect of triterpenoid
saponins extracted from Hedera helix on the motoric activity of isolated stomach strips.
46. Kongres Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13-
16.08.2009, Drezno, Niemcy
g) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Wiechetek M.: The response of isolated GI
strips to reference substances’ during long-term incubation. 46. Kongres Europejskich
Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13-16.08.2009, Drezno, Niemcy
h) Dziekan N., Chłopecka M., Mendel M., Wiechetek M.: The response of gastrointestinal
smooth muscle strips to different reference substances may dependent on the
preparation’s origin. 46. Kongres Europejskich Towarzystw Toksykologicznych
EUROTOX, 13-16.08.2009, Drezno, Niemcy
Warto podkreślić, że w roku 2009 w trybie konkursowym otrzymałam stypendium naukowe
Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego na udział w 46. Kongresie Europejskich
Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX w Dreźnie, w Niemczech.
Przed uzyskaniem stopnia naukowego doktora uczestniczyłam w trzech grantach
badawczych:
Autoreferat | Marta Mendel
28
izolowanych wycinków przewodu pokarmowego. Konferencja zatytułowana
„Współczesna fitoterapia – działania niepożądane i interakcje, 07.11.2006, Poznań,
Polska
b) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M.: α-Hederin – a miorelaxant agent
of Hedera helix? Vth Physiology Conference of Young Sciences on Digestive System,
11-12.05.2007, Lublin, Polska
c) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N.: In vitro models to measure gastrointestinal tract
contractions – Standardization if experimental conditions. 3rd ADInstruments Workshop
in Poland, 13-14.06.2007, Warsaw, Polska
d) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M.: The effect of organic solvents
on stomach muscle motility; in vitro experiments. IX Zjazd Polskiego Towarzystwa
Toksykologicznego, 09.-12.09.2008, Szczyrk, Polska
e) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M.: Effect of triterpenoid saponins
and the whole plant extract of Hedera helix on the motoric activity of isolated stomach
strips. Annual meeting and conference of „Society for Medical Plant and Natural
Product Research”, 16-20.08.2009, Genewa, Szwajcaria
f) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M., Karlik W.: Effect of triterpenoid
saponins extracted from Hedera helix on the motoric activity of isolated stomach strips.
46. Kongres Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13-
16.08.2009, Drezno, Niemcy
g) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Wiechetek M.: The response of isolated GI
strips to reference substances’ during long-term incubation. 46. Kongres Europejskich
Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13-16.08.2009, Drezno, Niemcy
h) Dziekan N., Chłopecka M., Mendel M., Wiechetek M.: The response of gastrointestinal
smooth muscle strips to different reference substances may dependent on the
preparation’s origin. 46. Kongres Europejskich Towarzystw Toksykologicznych
EUROTOX, 13-16.08.2009, Drezno, Niemcy
Warto podkreślić, że w roku 2009 w trybie konkursowym otrzymałam stypendium naukowe
Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego na udział w 46. Kongresie Europejskich
Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX w Dreźnie, w Niemczech.
Przed uzyskaniem stopnia naukowego doktora uczestniczyłam w trzech grantach
badawczych:
Autorefemt | Marta Mendel
izolowanych wycinków przewodu pokarmowego. Konferencja zatytułowana
„Współczesna fitoterapia - działania niepożądane i interakcje, 07.11.2006, Poznań,
Polska
b) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M.: ot-Hederin - a miorelaXant agent
of Hedem helíx? Vth Physiology Conference of Young Sciences on DigestiVe System,
11-12.05.2007, Lublin, Polska
c) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N.: In vitro models to measure gastrointestinal tract
contractions - Standardization ifexperimental conditions. 31”d ADInstruments Workshop
in Poland, 13-14.06.2007, Warsaw, Polska
d) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M.: The effect of organic solVents
on stomach muscle motility; in vitro experiments. IX Zjazd Polskiego Towarzystwa
Toksykologicznego, 09-12.09.2008, Szczyrk, Polska
e) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M.: Effect of triterpenoid saponins
and the whole plant eXtract of Hedem helíx on the motoric activity of isolated stomach
strips. Annual meeting and conference of „Society for Medical Plant and Natural
Product Research”, 16-20.08.2009, Genewa, Szwajcaria
f) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Wiechetek M., Karlik W.: Effect of triterpenoid
saponins eXtracted from Hedera helix on the motoric activity of isolated stomach strips.
46. Kongres Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13-
16.08.2009, Drezno, Niemcy
g) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Wiechetek M.: The response of isolated GI
strips to reference substances” during long-term incubation. 46. Kongres Europejskich
Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13-16.08.2009, Drezno, Niemcy
h) Dziekan N., Chłopecka M., Mendel M., Wiechetek M.: The response of gastrointestinal
smooth muscle strips to different reference substances may dependent on the
preparation”s origin. 46. Kongres Europejskich Towarzystw Toksykologicznych
EUROTOX, 13-16.08.2009, Drezno, Niemcy
Warto podkreślić, ze w roku 2009 w trybie konkursowym otrzymałam stypendium naukowe
Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego na udział w 46. Kongresie Europejskich
Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX w Dreznie, w Niemczech.
Przed uzyskaniem stopnia naukowego doktora uczestniczyłam w trzech grantach
badawczych:
28
Autoreferat | Marta Mendel
29
1) Grant promotorski MNiSW, Nr N N308 249636, zatytułowany: „Wpływ wybranych
substancji czynnych pochodzących z roślin rodzaju Hedera na aktywność motoryczną
mięśniówki gładkiej izolowanych wycinków przewodu pokarmowego szczura”.
Czas trwania: 24.04.2009-31.03.2010.
Mój udział w projekcie: jedyny wykonawca.
2) Mazowieckie Stypendium Doktoranckie, No 11/162/09, ufundowane przez Europejski
Fundusz Społeczny oraz Budżet Państwa w ramach Zintegrowanego Programu
Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006
Czas trwania: październik 2008-kwiecień 2009.
Mój udział w projekcie: kierownik i jedyny wykonawca.
3) Grant wewnętrzny Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Nr 504-
02340018, zatytułowany: „Standaryzacja metody badawczej wykorzystującej wycinki
przewodu pokarmowego jako alternatywnej metody badań wpływu substancji na
motorykę mięśniówki przewodu pokarmowego”.
Czas trwania: styczeń-grudzień 2007
Mój udział w projekcie: wykonawca.
Poza tym w okresie przed uzyskaniem stopnia doktora brałam udział w akcjach
popularyzujących wiedzę z zakresu medycyny weterynaryjnej. Udzieliłam dwóch wywiadów:
„Koci pazur” w Kocie sprawy, 2009, 03/77: 34-35
„Robale czyli życie wewnętrzne kota” w Kocie sprawy, 2009, 05/79: 32-33
5.2. Osiągnięcia naukowo-badawcze po uzyskaniu stopnia doktora
Po uzyskaniu stopnia doktora nauk weterynaryjnych zostałam awansowana na stanowisko
adiunkta w Zakładzie Farmakologii i Toksykologii Wydziału Medycyny Weterynaryjnej,
SGGW w Warszawie, gdzie kontynuowałam badania nad wpływem substancji biologicznie
czynnych pochodzenia roślinnego na aktywność motoryczną przewodu pokarmowego. W
pierwszych latach po obronie pracy doktorskiej udało mi się opublikować serię artykułów
poświęconych saponinom triterpenowym i wyciągowi z liści bluszczu pospolitego, który jest
bogatym źródłem tych związków. Opublikowane prace przedstawiają dokładną analizę ich
wpływu na aktywność mięśniówki gładkiej żołądka szczura oraz wyjaśnienie mechanizmu
działania α-hederyny. Wyniki opisane w trzech poniżej wymienionych pracach zostały
uzyskane w badaniach, których byłam inicjatorem i które koordynowałam:
1) Mendel M.*, Chlopecka M., Dziekan N., Wiechetek M. (2011). The effect of the whole
extract of common ivy (Hedera helix) leaves and its selected active substances on the
Autoreferat | Marta Mendel
29
1) Grant promotorski MNiSW, Nr N N308 249636, zatytułowany: „Wpływ wybranych
substancji czynnych pochodzących z roślin rodzaju Hedera na aktywność motoryczną
mięśniówki gładkiej izolowanych wycinków przewodu pokarmowego szczura”.
Czas trwania: 24.04.2009-31.03.2010.
Mój udział w projekcie: jedyny wykonawca.
2) Mazowieckie Stypendium Doktoranckie, No 11/162/09, ufundowane przez Europejski
Fundusz Społeczny oraz Budżet Państwa w ramach Zintegrowanego Programu
Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006
Czas trwania: październik 2008-kwiecień 2009.
Mój udział w projekcie: kierownik i jedyny wykonawca.
3) Grant wewnętrzny Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Nr 504-
02340018, zatytułowany: „Standaryzacja metody badawczej wykorzystującej wycinki
przewodu pokarmowego jako alternatywnej metody badań wpływu substancji na
motorykę mięśniówki przewodu pokarmowego”.
Czas trwania: styczeń-grudzień 2007
Mój udział w projekcie: wykonawca.
Poza tym w okresie przed uzyskaniem stopnia doktora brałam udział w akcjach
popularyzujących wiedzę z zakresu medycyny weterynaryjnej. Udzieliłam dwóch wywiadów:
„Koci pazur” w Kocie sprawy, 2009, 03/77: 34-35
„Robale czyli życie wewnętrzne kota” w Kocie sprawy, 2009, 05/79: 32-33
5.2. Osiągnięcia naukowo-badawcze po uzyskaniu stopnia doktora
Po uzyskaniu stopnia doktora nauk weterynaryjnych zostałam awansowana na stanowisko
adiunkta w Zakładzie Farmakologii i Toksykologii Wydziału Medycyny Weterynaryjnej,
SGGW w Warszawie, gdzie kontynuowałam badania nad wpływem substancji biologicznie
czynnych pochodzenia roślinnego na aktywność motoryczną przewodu pokarmowego. W
pierwszych latach po obronie pracy doktorskiej udało mi się opublikować serię artykułów
poświęconych saponinom triterpenowym i wyciągowi z liści bluszczu pospolitego, który jest
bogatym źródłem tych związków. Opublikowane prace przedstawiają dokładną analizę ich
wpływu na aktywność mięśniówki gładkiej żołądka szczura oraz wyjaśnienie mechanizmu
działania α-hederyny. Wyniki opisane w trzech poniżej wymienionych pracach zostały
uzyskane w badaniach, których byłam inicjatorem i które koordynowałam:
1) Mendel M.*, Chlopecka M., Dziekan N., Wiechetek M. (2011). The effect of the whole
extract of common ivy (Hedera helix) leaves and its selected active substances on the
Autorefemt | Marta Mendel
l) Grant promotorski MNiSW, Nr N N308 249636, zatytułowany: „Wpływ wybranych
substancji czynnych pochodzących z roślin rodzaju Hedem na aktywność motoryczną
mięśniówki gładkiej izolowanych wycinków przewodu pokarmowego szczura”.
Czas trwania: 24.04.2009-3l.03.2010.
Mój udział w projekcie: jedyny wykonawca.
2) Mazowieckie Stypendium Doktoranckie, No ll/162/09, ufundowane przez Europejski
Fundusz Społeczny oraz Budżet Państwa w ramach Zintegrowanego Programu
Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006
Czas trwania: październik 2008-kwiecier'1 2009.
Mój udział w projekcie: kierownik i jedyny wykonawca.
3) Grant wewnętrzny Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Nr 504-
02340018, zatytułowany: „Standaryzacja metody badawczej wykorzystującej wycinki
przewodu pokarmowego jako alternatywnej metody badań wpływu substancji na
motorykę mięśniówki przewodu pokarmowego”.
Czas trwania: styczeń-grudzień 2007
Mój udział w projekcie: wykonawca.
Poza tym w okresie przed uzyskaniem stopnia doktora brałam udział w akcjach
popularyzujących wiedzę z zakresu medycyny weterynaryjnej. Udzieliłam dwóch wywiadów:
„Koci pazur” w Kocie Sprawy, 2009, 03/77: 34-35
„Robale czyli zycie wewnętrzne kota” w Kocie sprawy, 2009, 05/79: 32-33
5.2. Osiągnięcia naukowo-badawcze po uzyskaniu stopnia doktora
Po uzyskaniu stopnia doktora nauk weterynaryjnych zostałam awansowana na stanowisko
adiunkta w Zakładzie Farmakologii i Toksykologii Wydziału Medycyny Weterynaryjnej,
SGGW w Warszawie, gdzie kontynuowałam badania nad wpływem substancji biologicznie
czynnych pochodzenia roślinnego na aktywność motoryczną przewodu pokarmowego. W
pierwszych latach po obronie pracy doktorskiej udało mi się opublikować serię artykułów
poświęconych saponinom triterpenowym i wyciągowi z liści bluszczu pospolitego, który jest
bogatym Źródłem tych związków. Opublikowane prace przedstawiają dokładną analizę ich
wpływu na aktywność mięśniówki gładkiej żołądka szczura oraz wyjaśnienie mechanizmu
działania ot-hederyny. Wyniki opisane w trzech ponizej wymienionych pracach zostały
uzyskane w badaniach, których byłam inicjatorem i które koordynowałam:
l) Mendel M.*, Chlopecka M., Dziekan N., Wiechetek M. (2011). The effect of the whole
eXtract of common iVy (Hedera helíx) leaVes and its selected active substances on the
29
Autoreferat | Marta Mendel
30
motoric activity of rat isolated stomach strips. Journal of Ethnopharmacology 134: 796-
802. (MNiSW: 35, IF: 3,014)
2) Mendel M.*, Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek M. (2012). The
participation of cholinergic pathways in α-hederin-induced contraction of rat isolated
stomach strips. Phytomedicine 19: 591-595. (MNiSW: 35, IF: 2,972)
3) Mendel M.*, Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek M. (2013). The
participation of extracellular calcium in α-hederin-induced contraction of rat isolated
stomach strips. Journal of Ethnopharmacology 146: 423-426 (MNiSW: 40, IF: 2,939)
*autor korespondencyjny
Innym polem moich naukowych zainteresowań jest toksyczność pestycydów. Kilka lat
temu dołączyłam do badań kierowanych przez dr Magdalenę Chłopecką i rozpoczęłam
współpracę w ramach realizacji projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.
Głównym celem podjętych badań było określenie toksyczności herbicydu Roundup wobec
wycinków mięśniówki gładkiej jelita szczura. Poza preparatem herbicydowym oceniliśmy
również wpływ substancji aktywnej, tj. glifosatu oraz surfaktantu – POEA. Głównym powodem
ukierunkowania badań na ocenę właściwości tego kontrowersyjnego herbicydu był brak danych
dotyczących jego wpływu na motorykę przewodu pokarmowego, pomimo że herbicydy
zawierające glifosat należą do najczęściej stosowanych środków chwastobójczych na świecie.
Największym odkryciem przeprowadzonych badań jest spostrzeżenie, że glifosat zaburza
aktywność motoryczną wycinków przewodu pokarmowego, jeśli stosowany jest w dawkach
równych stężeniom glifosatu, które wykrywane są u ludzi narażonych na uważane za
nietoksyczne dawki tej substancji. Istotne zmiany w aktywności spontanicznej mięśniówki
jelita dotyczyły wycinków inkubowanych w roztworach glifosatu zbuforowanych do
fizjologicznego pH (czysty glifosat ma charakter silnie kwasowy), a obserwowane zaburzenia
motoryki miały charakter dwufazowy, tzn. odpowiedź skrawków jelita miałam zarówno
charakter skurczowy, jak i miorelaksacyjny. Ponadto otrzymane dane wskazują, że zarówno
Roundup, jak i POEA (najczęściej występujący koformulant pestycydów glifosatowych)
stosowane w szerokim zakresie stężeń zmieniają znacząco aktywność motoryczną tkanek
przewodu pokarmowego, co oznacza, że mogą się przyczyniać do występowania objawów
klinicznych będących konsekwencją narażenia na herbicydy. Dane eksperymentalne wskazują,
że konsekwencje wielokrotnego narażenia na niskie dawki herbicydów zawierających glifosat
oraz POEA wyrażone w postaci przejściowych zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego u
ludzi i zwierząt mogą występować u osobników, które nie wykazują wyraźnych objawów
Autoreferat | Marta Mendel
30
motoric activity of rat isolated stomach strips. Journal of Ethnopharmacology 134: 796-
802. (MNiSW: 35, IF: 3,014)
2) Mendel M.*, Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek M. (2012). The
participation of cholinergic pathways in α-hederin-induced contraction of rat isolated
stomach strips. Phytomedicine 19: 591-595. (MNiSW: 35, IF: 2,972)
3) Mendel M.*, Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek M. (2013). The
participation of extracellular calcium in α-hederin-induced contraction of rat isolated
stomach strips. Journal of Ethnopharmacology 146: 423-426 (MNiSW: 40, IF: 2,939)
*autor korespondencyjny
Innym polem moich naukowych zainteresowań jest toksyczność pestycydów. Kilka lat
temu dołączyłam do badań kierowanych przez dr Magdalenę Chłopecką i rozpoczęłam
współpracę w ramach realizacji projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.
Głównym celem podjętych badań było określenie toksyczności herbicydu Roundup wobec
wycinków mięśniówki gładkiej jelita szczura. Poza preparatem herbicydowym oceniliśmy
również wpływ substancji aktywnej, tj. glifosatu oraz surfaktantu – POEA. Głównym powodem
ukierunkowania badań na ocenę właściwości tego kontrowersyjnego herbicydu był brak danych
dotyczących jego wpływu na motorykę przewodu pokarmowego, pomimo że herbicydy
zawierające glifosat należą do najczęściej stosowanych środków chwastobójczych na świecie.
Największym odkryciem przeprowadzonych badań jest spostrzeżenie, że glifosat zaburza
aktywność motoryczną wycinków przewodu pokarmowego, jeśli stosowany jest w dawkach
równych stężeniom glifosatu, które wykrywane są u ludzi narażonych na uważane za
nietoksyczne dawki tej substancji. Istotne zmiany w aktywności spontanicznej mięśniówki
jelita dotyczyły wycinków inkubowanych w roztworach glifosatu zbuforowanych do
fizjologicznego pH (czysty glifosat ma charakter silnie kwasowy), a obserwowane zaburzenia
motoryki miały charakter dwufazowy, tzn. odpowiedź skrawków jelita miałam zarówno
charakter skurczowy, jak i miorelaksacyjny. Ponadto otrzymane dane wskazują, że zarówno
Roundup, jak i POEA (najczęściej występujący koformulant pestycydów glifosatowych)
stosowane w szerokim zakresie stężeń zmieniają znacząco aktywność motoryczną tkanek
przewodu pokarmowego, co oznacza, że mogą się przyczyniać do występowania objawów
klinicznych będących konsekwencją narażenia na herbicydy. Dane eksperymentalne wskazują,
że konsekwencje wielokrotnego narażenia na niskie dawki herbicydów zawierających glifosat
oraz POEA wyrażone w postaci przejściowych zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego u
ludzi i zwierząt mogą występować u osobników, które nie wykazują wyraźnych objawów
Autorefemt | Marta Mendel
motoric activity of rat isolated stomach strips. Journal ofEthnopharmacology 134: 796-
802. (MNiSW: 35, IF: 3,014)
2) Mendel M.*, Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek M. (2012). The
participation of cholinergic pathways in ot-hederin-induced contraction of rat isolated
stomach strips. Phytomedicíne 19: 591-595. (MNiSW: 35, IF: 2,972)
3) Mendel M.*, Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek M. (2013). The
participation of eXtracellular calcium in ot-hederin-induced contraction of rat isolated
stomach strips. Journal ofEthnopharmacology 146: 423-426 (MNiSW: 40, IF: 2,939)
*autor korespondencyjny
Innym polem moich naukowych zainteresowań jest toksyczność pestycydów. Kilka lat
temu dołączyłam do badań kierowanych przez dr Magdalenę Chłopecką i rozpoczęłam
współpracę w ramach realizacji projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.
Głównym celem podjętych badań było określenie toksyczności herbicydu Roundup wobec
wycinków mięśniówki gładkiej jelita szczura. Poza preparatem herbicydowym oceniliśmy
również wpływ substancji aktywnej, tj. glifosatu oraz surfaktantu - POEA. Głównym powodem
ukierunkowania badań na ocenę właściwości tego kontrowersyjnego herbicydu był brak danych
dotyczących jego wpływu na motorykę przewodu pokarmowego, pomimo że herbicydy
zawierające glifosat należą do najczęściej stosowanych środków chwastobójczych na świecie.
Największym odkryciem przeprowadzonych badań jest spostrzeżenie, że glifosat zaburza
aktywność motoryczną wycinków przewodu pokarmowego, jeśli stosowany jest w dawkach
równych stężeniom glifosatu, które wykrywane są u ludzi narażonych na uważane za
nietoksyczne dawki tej substancji. Istotne zmiany w aktywności spontanicznej mięśniówki
jelita dotyczyły wycinków inkubowanych w roztworach glifosatu zbuforowanych do
fizjologicznego pH (czysty glifosat ma charakter silnie kwasowy), a obserwowane zaburzenia
motoryki miały charakter dwufazowy, tzn. odpowiedż skrawków jelita miałam zarówno
charakter skurczowy, jak i miorelaksacyjny. Ponadto otrzymane dane wskazują, że zarówno
Roundup, jak i POEA (najczęściej występujący koformulant pestycydów glifosatowych)
stosowane w szerokim zakresie stężeń zmieniają znacząco aktywność motoryczną tkanek
przewodu pokarmowego, co oznacza, że mogą się przyczyniać do występowania objawów
klinicznych będących konsekwencją narażenia na herbicydy. Dane eksperymentalne wskazują,
że konsekwencje wielokrotnego narażenia na niskie dawki herbicydów zawierających glifosat
oraz POEA wyrażone w postaci przejściowych zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego u
ludzi i zwierząt mogą występować u osobników, które nie wykazują wyrażnych objawów
30
Autoreferat | Marta Mendel
31
zatrucia herbicydami. Dodatkowo autorzy badań wnioskują, że POEA oddziałuje bardziej
toksycznie na aktywność motoryczną przewodu pokarmowego niż środki chwastobójcze
zawierające glifosat i surfaktant. Poza tym na podstawie przeprowadzonych badań można
powiedzieć, że glifosat i POEA działają antagonistycznie względem aktywności mięśniówki
gładkiej przewodu pokarmowego. Najważniejsze wyniki uzyskane podczas realizacji tych
badań autorzy przedstawili w dwóch pracach:
1) Chłopecka M., Mendel M.*, Dziekan N., Karlik W. (2014). Glyphosate affects the
spontaneous motoric activity of intestine at very low doses – in vitro study. Pesticide
Biochemistry and Physiology 113: 25-30. (MNiSW: 25, IF: 2.014)
2) Chłopecka M., Mendel M.*, Dziekan N., Karlik W. (2017). The effect of glyphosate-
based herbicide Roundup and its surfactant, POEA, on the motoric activity of rat
intestine – in vitro study. Environmental Toxicology and Pharmacology, 49: 156-162.
(MNiSW: 25, IF2016: 2.187)
*autor korespondencyjny
W roku 2015 jako uznanie mojej wiedzy eksperckiej w zakresie toksykologii pestycydów
zastałam członkiem grupy ekspertów Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, powołanej do
oceny środków ochrony roślin (ŚOR) w zakresie toksykologii ssaków.
Rozpoczęcie prac wykorzystujących tkanki zwierząt gospodarskich poprzedziłam pracami
metodycznymi, w celu optymalizacji izolacji i preparacji wycinków mięśniówki gładkiej
przewodu pokarmowego pozyskiwanych poubojowo od świń i krów. Zaplanowałam i
przeprowadziłam serię doświadczeń w celu opracowania protokołu eksperymentalnego
pozwalającego wiarygodnie wykorzystywać tkanki przewodu pokarmowego krów do oceny
działania ksenobiotyków. Najważniejsze uzyskane wyniki oraz wnioski z wykonanych nadań
przedstawiłam w pracy zbiorowej:
1) Mendel M*., Chłopecka M., Dziekan N., Sobczak-Filipiak M., Bielecki W., Karlik W.
(2016). Bovine isolated abomasum specimens – a useful tool in preclinical in vitro
studies. Research & Reviews: Journal of Veterinary Sciences 2: 76-83 (MNiSW: 0)
*autor korespondencyjny
Praca ta zawiera szczegółową charakterystykę izolacji wycinków trawieńca i dwunastnicy
od krów poddawanych rutynowemu ubojowi, a następnie opis metody preparacji mięśniówki
wycinków przewodu pokarmowego w warunkach laboratoryjnych. Poza tym w pracy
porównano przydatność różnych substancji referencyjnych do weryfikacji użyteczności
wycinków mięśniówki gładkiej do badań in vitro, stabilność modelu w czasie oraz wpływ
Autoreferat | Marta Mendel
31
zatrucia herbicydami. Dodatkowo autorzy badań wnioskują, że POEA oddziałuje bardziej
toksycznie na aktywność motoryczną przewodu pokarmowego niż środki chwastobójcze
zawierające glifosat i surfaktant. Poza tym na podstawie przeprowadzonych badań można
powiedzieć, że glifosat i POEA działają antagonistycznie względem aktywności mięśniówki
gładkiej przewodu pokarmowego. Najważniejsze wyniki uzyskane podczas realizacji tych
badań autorzy przedstawili w dwóch pracach:
1) Chłopecka M., Mendel M.*, Dziekan N., Karlik W. (2014). Glyphosate affects the
spontaneous motoric activity of intestine at very low doses – in vitro study. Pesticide
Biochemistry and Physiology 113: 25-30. (MNiSW: 25, IF: 2.014)
2) Chłopecka M., Mendel M.*, Dziekan N., Karlik W. (2017). The effect of glyphosate-
based herbicide Roundup and its surfactant, POEA, on the motoric activity of rat
intestine – in vitro study. Environmental Toxicology and Pharmacology, 49: 156-162.
(MNiSW: 25, IF2016: 2.187)
*autor korespondencyjny
W roku 2015 jako uznanie mojej wiedzy eksperckiej w zakresie toksykologii pestycydów
zastałam członkiem grupy ekspertów Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, powołanej do
oceny środków ochrony roślin (ŚOR) w zakresie toksykologii ssaków.
Rozpoczęcie prac wykorzystujących tkanki zwierząt gospodarskich poprzedziłam pracami
metodycznymi, w celu optymalizacji izolacji i preparacji wycinków mięśniówki gładkiej
przewodu pokarmowego pozyskiwanych poubojowo od świń i krów. Zaplanowałam i
przeprowadziłam serię doświadczeń w celu opracowania protokołu eksperymentalnego
pozwalającego wiarygodnie wykorzystywać tkanki przewodu pokarmowego krów do oceny
działania ksenobiotyków. Najważniejsze uzyskane wyniki oraz wnioski z wykonanych nadań
przedstawiłam w pracy zbiorowej:
1) Mendel M*., Chłopecka M., Dziekan N., Sobczak-Filipiak M., Bielecki W., Karlik W.
(2016). Bovine isolated abomasum specimens – a useful tool in preclinical in vitro
studies. Research & Reviews: Journal of Veterinary Sciences 2: 76-83 (MNiSW: 0)
*autor korespondencyjny
Praca ta zawiera szczegółową charakterystykę izolacji wycinków trawieńca i dwunastnicy
od krów poddawanych rutynowemu ubojowi, a następnie opis metody preparacji mięśniówki
wycinków przewodu pokarmowego w warunkach laboratoryjnych. Poza tym w pracy
porównano przydatność różnych substancji referencyjnych do weryfikacji użyteczności
wycinków mięśniówki gładkiej do badań in vitro, stabilność modelu w czasie oraz wpływ
Aatoreferat | Marta Mendel
zatrucia herbicydami. Dodatkowo autorzy badań wnioskuja, ze POEA oddziałuje bardziej
toksycznie na aktywność motoryczna przewodu pokarmowego niz środki chwastobójcze
zawierające glifosat i surfaktant. Poza tym na podstawie przeprowadzonych badań można
powiedzieć, że glifosat i POEA działaja antagonistycznie wzgledem aktywności mieśniówki
gładkiej przewodu pokarmowego. Najwazniejsze wyniki uzyskane podczas realizacji tych
badań autorzy przedstawili w dwóch pracach:
1) Chłopecka M., Mendel M.*, Dziekan N., Karlik W. (2014). Glyphosate affects the
spontaneous motoric activity of intestine at Very low doses - in vitro study. Pesticia'e
Biochemistry ana' Physiology 113: 25-30. (MNiSW: 25, IF: 2.014)
2) Chłopecka M., Mendel M.*, Dziekan N., Karlik W. (2017). The effect of glyphosate-
based herbicide Roundup and its surfactant, POEA, on the motoric activity of rat
intestine - in vitro study. Environmental Toxicology ana' Pharmacology, 49: 156-162.
(MNiSW: 25, IF2016: 2.187)
*autor korespondencyjny
W roku 2015 jako uznanie mojej wiedzy eksperckiej w zakresie toksykologii pestycydów
zastałam członkiem grupy ekspertów Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, powołanej do
oceny środków ochrony roślin (SOR) w zakresie toksykologii ssaków.
Rozpoczęcie prac wykorzystujących tkanki zwierzat gospodarskich poprzedziłam pracami
metodycznymi, w celu optymalizacji izolacji i preparacji wycinków mieśniówki gładkiej
przewodu pokarmowego pozyskiwanych poubojowo od świń i krów. Zaplanowałam i
przeprowadziłam serię doświadczeń w celu opracowania protokołu eksperymentalnego
pozwalającego wiarygodnie wykorzystywać tkanki przewodu pokarmowego krów do oceny
działania ksenobiotyków. Najwazniej sze uzyskane wyniki oraz wnioski z wykonanych nadań
przedstawiłam w pracy zbiorowej:
1) Mendel M*., Chłopecka M., Dziekan N., Sobczak-Filipiak M., Bielecki W., Karlik W.
(2016). BoVine isolated abomasum specimens - a useful tool in preclinical in vitro
studies. Research & Reviews: Journal of Veterinary Sciences 2: 76-83 (MNiSW: 0)
*autor korespondencyjny
Praca ta zawiera szczegółowa charakterystykę izolacji wycinków trawieńca i dwunastnicy
od krów poddawanych rutynowemu ubojowi, a nastepnie opis metody preparacji mięśniówki
wycinków przewodu pokarmowego w warunkach laboratoryjnych. Poza tym w pracy
porównano przydatność róznych substancji referencyjnych do weryfikacji użyteczności
wycinków mięśniówki gładkiej do badań in vitro, stabilność modelu w czasie oraz wpływ
31
Autoreferat | Marta Mendel
32
różnych rozpuszczalników organicznych na aktywność badanych tkanek. Co ciekawe dane
otrzymane z eksperymentów oceniających stabilność modelu w czasie wykazały, że wycinki
mięśniówki gładkiej trawieńca krów zachowują niezaburzoną morfologię i reaktywność
podczas 48-godzinnego przechowywania w temperaturze 0-4º C. Warto podkreślić, że
reaktywność segmentów trawieńca na podanie ACh pozostawała niezmieniona podczas 4,5-
godzinnej inkubacji in vitro w dniu pobrania tkanki oraz po 24 i 48 godzinach przechowywania
w warunkach chłodniczych. Morfologia mięśniówki gładkiej ulegała tylko nieznacznym
zmianom wstecznym podczas długotrwałej inkubacji w temp. 37º C oraz pozostawała
niezmieniona podczas 24-godzinnego przechowywania w zimnym (0-4º C) buforze
inkubacyjnym.
Opracowanie protokołu doświadczalnego dla modelu izolowanych bydlęcych wycinków
przewodu pokarmowego umożliwiło mi w późniejszym okresie podjęcie badań mających na
celu określenie wpływu substancji pochodzenia roślinnego i wyciągów roślinnych na motorykę
przewodu pokarmowego świń i krów (których wyniki zostały zaprezentowane między innymi
w pracach A.4. i A.5. stanowiących część prezentowanego osiągnięcia naukowego).
Kontynuacją badań, w których oceniłam charakter oddziaływania wtórnych metabolitów
roślinnych obecnych w paszy i dodatkach paszowych na aktywność mięśniówki gładkiej
trawieńca i dwunastnicy krów była seria doświadczeń zaplanowanych w celu weryfikacji
ewentualnych interakcji pomiędzy substancjami roślinnymi, a lekami stosowanymi w terapii
chorób bydła. W badaniach tych postanowiłam skupić się na lekach, o których widomo, że poza
podstawowym działaniem terapeutycznym mają zdolność modyfikowania motoryki przewodu
pokarmowego. W związku z tym w doświadczeniach przeprowadzonych wraz z zespołem
ustaliłam wpływ jaki flawonoidy i saponiny wywołują na odpowiedź mięśniówki gładkiej
trawieńca i dwunastnicy na podanie erytromycyny, fluniksyny oraz lewamizolu. W przypadku
łącznego testowania saponin triterpenowych i wymienionych leków zaobserwowana interakcja
miała zawsze charakter synergistyczny. Uzyskany wynik usprawiedliwia wykorzystanie roślin
bogatych w te związki w żywieniu i suplementacji krów podczas terapii erytromycyną,
fluniksyną lub lewamizolem bez ryzyka wywołania silnych zaburzeń funkcjonowania
przewodu pokarmowego o podłożu hipomotorycznym. Podobnie stosowanie w żywieniu
zwierząt paszy o normalnej zawartości flawonoidów, tj. bez dodatkowej suplementacji diety
wyciągami roślinnymi bogatymi w te substancje roślinne, nie powinno doprowadzać do utraty
prokinetycznego działania erytromycyny, fluniksyny i lewamizolu w stosunku do przewodu
pokarmowego krów. Natomiast jednoczesne stosownie erytromycyny, fluniksyny lub
Autoreferat | Marta Mendel
32
różnych rozpuszczalników organicznych na aktywność badanych tkanek. Co ciekawe dane
otrzymane z eksperymentów oceniających stabilność modelu w czasie wykazały, że wycinki
mięśniówki gładkiej trawieńca krów zachowują niezaburzoną morfologię i reaktywność
podczas 48-godzinnego przechowywania w temperaturze 0-4º C. Warto podkreślić, że
reaktywność segmentów trawieńca na podanie ACh pozostawała niezmieniona podczas 4,5-
godzinnej inkubacji in vitro w dniu pobrania tkanki oraz po 24 i 48 godzinach przechowywania
w warunkach chłodniczych. Morfologia mięśniówki gładkiej ulegała tylko nieznacznym
zmianom wstecznym podczas długotrwałej inkubacji w temp. 37º C oraz pozostawała
niezmieniona podczas 24-godzinnego przechowywania w zimnym (0-4º C) buforze
inkubacyjnym.
Opracowanie protokołu doświadczalnego dla modelu izolowanych bydlęcych wycinków
przewodu pokarmowego umożliwiło mi w późniejszym okresie podjęcie badań mających na
celu określenie wpływu substancji pochodzenia roślinnego i wyciągów roślinnych na motorykę
przewodu pokarmowego świń i krów (których wyniki zostały zaprezentowane między innymi
w pracach A.4. i A.5. stanowiących część prezentowanego osiągnięcia naukowego).
Kontynuacją badań, w których oceniłam charakter oddziaływania wtórnych metabolitów
roślinnych obecnych w paszy i dodatkach paszowych na aktywność mięśniówki gładkiej
trawieńca i dwunastnicy krów była seria doświadczeń zaplanowanych w celu weryfikacji
ewentualnych interakcji pomiędzy substancjami roślinnymi, a lekami stosowanymi w terapii
chorób bydła. W badaniach tych postanowiłam skupić się na lekach, o których widomo, że poza
podstawowym działaniem terapeutycznym mają zdolność modyfikowania motoryki przewodu
pokarmowego. W związku z tym w doświadczeniach przeprowadzonych wraz z zespołem
ustaliłam wpływ jaki flawonoidy i saponiny wywołują na odpowiedź mięśniówki gładkiej
trawieńca i dwunastnicy na podanie erytromycyny, fluniksyny oraz lewamizolu. W przypadku
łącznego testowania saponin triterpenowych i wymienionych leków zaobserwowana interakcja
miała zawsze charakter synergistyczny. Uzyskany wynik usprawiedliwia wykorzystanie roślin
bogatych w te związki w żywieniu i suplementacji krów podczas terapii erytromycyną,
fluniksyną lub lewamizolem bez ryzyka wywołania silnych zaburzeń funkcjonowania
przewodu pokarmowego o podłożu hipomotorycznym. Podobnie stosowanie w żywieniu
zwierząt paszy o normalnej zawartości flawonoidów, tj. bez dodatkowej suplementacji diety
wyciągami roślinnymi bogatymi w te substancje roślinne, nie powinno doprowadzać do utraty
prokinetycznego działania erytromycyny, fluniksyny i lewamizolu w stosunku do przewodu
pokarmowego krów. Natomiast jednoczesne stosownie erytromycyny, fluniksyny lub
Autorefemt | Marta Mendel
róznych rozpuszczalników organicznych na aktywność badanych tkanek. Co ciekawe dane
otrzymane z eksperymentów oceniających stabilność modelu w czasie wykazały, ze wycinki
mieśniówki gładkiej trawieńca krów zachowują niezaburzoną morfologię i reaktywność
podczas 48-godzinnego przechowywania w temperaturze 0-40 C. Warto podkreślić, ze
reaktywność segmentów trawieńca na podanie ACh pozostawała niezmieniona podczas 4,5-
godzinnej inkubacji in vitro w dniu pobrania tkanki oraz po 24 i 48 godzinach przechowywania
w warunkach chłodniczych. Morfologia mieśniówki gładkiej ulegała tylko nieznacznym
zmianom wstecznym podczas długotrwałej inkubacji w temp. 37° C oraz pozostawała
niezmieniona podczas 24-godzinnego przechowywania w zimnym (0-40 C) buforze
inkubacyjnym.
Opracowanie protokołu doświadczalnego dla modelu izolowanych bydlecych wycinków
przewodu pokarmowego umożliwiło mi w późniejszym okresie podjęcie badań mających na
celu określenie wpływu substancji pochodzenia roślinnego i wyciągów roślinnych na motoryke
przewodu pokarmowego świń i krów (których wyniki zostały zaprezentowane miedzy innymi
w pracach A.4. i A.5. stanowiących cześć prezentowanego osiągnięcia naukowego).
Kontynuacją badań, w których oceniłam charakter oddziaływania wtórnych metabolitów
roślinnych obecnych w paszy i dodatkach paszowych na aktywność mieśniówki gładkiej
trawieńca i dwunastnicy krów była seria doświadczeń zaplanowanych w celu weryfikacji
ewentualnych interakcji pomiedzy substancjami roślinnymi, a lekami stosowanymi w terapii
chorób bydła. W badaniach tych postanowiłam skupić sie na lekach, o których widomo, że poza
podstawowym działaniem terapeutycznym mają zdolność modyfikowania motoryki przewodu
pokarmowego. W związku z tym w doświadczeniach przeprowadzonych wraz z zespołem
ustaliłam wpływ jaki Ílawonoidy i saponiny wywołują na odpowiedz mieśniówki gładkiej
trawieńca i dwunastnicy na podanie erytromycyny, fluniksyny oraz lewamizolu. W przypadku
łącznego testowania saponin triterpenowych i wymienionych leków zaobserwowana interakcja
miała zawsze charakter synergistyczny. Uzyskany wynik usprawiedliwia wykorzystanie roślin
bogatych w te związki w żywieniu i suplementacji krów podczas terapii erytromycyną,
Íluniksyną lub lewamizolem bez ryzyka wywołania silnych zaburzeń funkcjonowania
przewodu pokarmowego o podłozu hipomotorycznym. Podobnie stosowanie w żywieniu
zwierząt paszy o normalnej zawartości flawonoidów, tj. bez dodatkowej suplementacji diety
wyciągami roślinnymi bogatymi w te substancje roślinne, nie powinno doprowadzać do utraty
prokinetycznego działania erytromycyny, Íluniksyny i lewamizolu w stosunku do przewodu
pokarmowego krów. Natomiast jednoczesne stosownie erytromycyny, Íluniksyny lub
32
Autoreferat | Marta Mendel
33
lewamizolu oraz diety bogatej we flawonoidy, takie jak apigenina czy kwercetyna może
doprowadzić do ich antagonistycznego oddziaływania na motorykę przewodu pokarmowego
doprowadzając do częściowej albo nawet całkowitej utraty prokinetycznego działania
badanych leków. Najważniejsze wyniki z przeprowadzonych badań zostały przedstawione w
pracy:
1) Mendel M*., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2017). Interactions between
erythromycin, flunixin meglumine, levamisole and plant secondary metabolites towards
bovine gastrointestinal motility – in vitro study. Journal of Veterinary Pharmacology
and Therapeutics, DOI: 10.1111/jvp.12455. (MNiSW: 25, IF2016: 1,202)
*autor korespondencyjny
Poza wcześniej wymienionymi projektami w ciągu ostatnich lat zaangażowana byłam w
wiele badań poświęconych ocenie metabolizmu ksenobiotyków przy wykorzystaniu różnych
modeli eksperymentalnych, które tradycyjnie były rozwijane w Zakładzie Farmakologii i
Toksykologii. W ten sposób stałam się inicjatorem badań, których celem była ocena wpływu
wtórnych metabolitów roślinnych na aktywność cytochromu P450 (CYP450) w modelu
izolowanych mikrosomów oraz frakcji post-mitochondrialnej (S9), a także weryfikacja ich
interakcji z lekami przeciwpasożytniczymi wobec cytochromu P450. Wyniki uzyskane podczas
realizacji badań zostały zaprezentowane w postaci kilku doniesień konferencyjnych
(podrozdział dotyczący udziału w konferencjach krajowych i zagranicznych).
Poza tym, wykorzystując swoją wiedzę z zakresu toksykologii weterynaryjnej
uczestniczyłam w powstaniu dwóch rozdziałów w monografiach:
1) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W., Wiechetek M. (2011). Zagrożenia
toksykologiczne związane z obecnością związków trujących w paszach. Aktualne
Problemy Bujatryki XXI Wieku. ISBN 978-83-861775-63-5 Wyd. Łomżyńskie
Towarzystwo Naukowe im. Wagów, 2011, pp. 127-140 (MNiSW: 6.0)
2) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W. (2012). Jakość chemiczna wody a
dobrostan krów mlecznych, Dobrostan i bioasekuracja - ważne elementy współczesnej
bujatrii, PTNW Oddział Łomżyńsko-Ostrołęcki, Polskie Towarzystwo Bujatryczne,
Wyższa Szkoła Agrobiznesu w Łomży, Łomża 2012, pp. 9-16 (MNiSW: 6.0)
Ponadto, podobnie jak przed uzyskaniem stopnia naukowego doktora brałam udział w
powstawaniu prac dedykowanych praktykującym lekarzom weterynarii. Prace te poświęcone
były omówieniu okoliczności, przebiegu, diagnostyki oraz możliwości terapeutycznych zatruć
żelazem u prosiąt oraz paracetamolem u zwierząt towarzyszących (psów i kotów).
Autoreferat | Marta Mendel
33
lewamizolu oraz diety bogatej we flawonoidy, takie jak apigenina czy kwercetyna może
doprowadzić do ich antagonistycznego oddziaływania na motorykę przewodu pokarmowego
doprowadzając do częściowej albo nawet całkowitej utraty prokinetycznego działania
badanych leków. Najważniejsze wyniki z przeprowadzonych badań zostały przedstawione w
pracy:
1) Mendel M*., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2017). Interactions between
erythromycin, flunixin meglumine, levamisole and plant secondary metabolites towards
bovine gastrointestinal motility – in vitro study. Journal of Veterinary Pharmacology
and Therapeutics, DOI: 10.1111/jvp.12455. (MNiSW: 25, IF2016: 1,202)
*autor korespondencyjny
Poza wcześniej wymienionymi projektami w ciągu ostatnich lat zaangażowana byłam w
wiele badań poświęconych ocenie metabolizmu ksenobiotyków przy wykorzystaniu różnych
modeli eksperymentalnych, które tradycyjnie były rozwijane w Zakładzie Farmakologii i
Toksykologii. W ten sposób stałam się inicjatorem badań, których celem była ocena wpływu
wtórnych metabolitów roślinnych na aktywność cytochromu P450 (CYP450) w modelu
izolowanych mikrosomów oraz frakcji post-mitochondrialnej (S9), a także weryfikacja ich
interakcji z lekami przeciwpasożytniczymi wobec cytochromu P450. Wyniki uzyskane podczas
realizacji badań zostały zaprezentowane w postaci kilku doniesień konferencyjnych
(podrozdział dotyczący udziału w konferencjach krajowych i zagranicznych).
Poza tym, wykorzystując swoją wiedzę z zakresu toksykologii weterynaryjnej
uczestniczyłam w powstaniu dwóch rozdziałów w monografiach:
1) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W., Wiechetek M. (2011). Zagrożenia
toksykologiczne związane z obecnością związków trujących w paszach. Aktualne
Problemy Bujatryki XXI Wieku. ISBN 978-83-861775-63-5 Wyd. Łomżyńskie
Towarzystwo Naukowe im. Wagów, 2011, pp. 127-140 (MNiSW: 6.0)
2) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W. (2012). Jakość chemiczna wody a
dobrostan krów mlecznych, Dobrostan i bioasekuracja - ważne elementy współczesnej
bujatrii, PTNW Oddział Łomżyńsko-Ostrołęcki, Polskie Towarzystwo Bujatryczne,
Wyższa Szkoła Agrobiznesu w Łomży, Łomża 2012, pp. 9-16 (MNiSW: 6.0)
Ponadto, podobnie jak przed uzyskaniem stopnia naukowego doktora brałam udział w
powstawaniu prac dedykowanych praktykującym lekarzom weterynarii. Prace te poświęcone
były omówieniu okoliczności, przebiegu, diagnostyki oraz możliwości terapeutycznych zatruć
żelazem u prosiąt oraz paracetamolem u zwierząt towarzyszących (psów i kotów).
Autorefemt | Marta Mendel
lewamizolu oraz diety bogatej we flawonoidy, takie jak apigenina czy kwercetyna może
doprowadzić do ich antagonistycznego oddziaływania na motorykę przewodu pokarmowego
doprowadzając do częściowej albo nawet całkowitej utraty prokinetycznego działania
badanych leków. Najwazniej sze wyniki z przeprowadzonych badań zostały przedstawione w
pracy:
1) Mendel M*., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W. (2017). Interactions between
erythromycin, Ílunixin meglumine, leVamisole and plant secondary metabolites towards
boVine gastrointestinal motility - in Vitro study. Journal of Veterinary Pharmacology
and Therapeutics, DOI: 10.1111/i.12455. (MNiSW: 25, IF2016: 1,202)
*autor korespondencyjny
Poza wcześniej wymienionymi projektami w ciągu ostatnich lat zaangażowana byłam w
wiele badań poświęconych ocenie metabolizmu ksenobiotyków przy wykorzystaniu różnych
modeli eksperymentalnych, które tradycyjnie były rozwijane w Zakładzie Farmakologii i
Toksykologii. W ten sposób stałam się inicjatorem badań, których celem była ocena wpływu
wtórnych metabolitów roślinnych na aktywność cytochromu P450 (CYP450) w modelu
izolowanych mikrosomów oraz frakcji post-mitochondrialnej (S9), a także weryfikacja ich
interakcji z lekami przeciwpasozytniczymi wobec cytochromu P450. Wyniki uzyskane podczas
realizacji badań zostały zaprezentowane w postaci kilku doniesień konferencyjnych
(podrozdział dotyczący udziału w konferencjach krajowych i zagranicznych).
Poza tym, wykorzystując swoją wiedzę z zakresu toksykologii weterynaryjnej
uczestniczyłam w powstaniu dwóch rozdziałów w monografiach:
1) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W., Wiechetek M. (2011). Zagrożenia
toksykologiczne związane z obecnością związków trujących w paszach. Aktualne
Problemy Bujatryki XXI Wieku. ISBN 978-83-861775-63-5 Wyd. Łomżyńskie
Towarzystwo Naukowe im. Wagów, 2011, pp. 127-140 (MNiSW: 6.0)
2) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W. (2012). Jakość chemiczna wody a
dobrostan krów mlecznych, Dobrostan i bioasekuracj a - ważne elementy współczesnej
bujatrii, PTNW Oddział Łomżyńsko-Ostrołęcki, Polskie Towarzystwo Bujatryczne,
Wyższa Szkoła Agrobiznesu w Łomży, Łomża 2012, pp. 9-16 (MNiSW: 6.0)
Ponadto, podobnie jak przed uzyskaniem stopnia naukowego doktora brałam udział w
powstawaniu prac dedykowanych praktykującym lekarzom weterynarii. Prace te poświęcone
były omówieniu okoliczności, przebiegu, diagnostyki oraz możliwości terapeutycznych zatruć
żelazem u prosiąt oraz paracetamolem u zwierząt towarzyszących (psów i kotów).
33
Autoreferat | Marta Mendel
34
1) Chłopecka M., Mendel M., Dziekan N. (2013). Przyczyny działań niepożądanych
preparatów żelaza u nowo narodzonych prosiąt. Cz. II. Magazyn Weterynaryjny 22:
133-139. (MNiSW: 3,0)
2) Chłopecka M., Mendel M., Dziekan N. (2012). Przyczyny działań niepożądanych
preparatów żelaza u nowo narodzonych prosiąt. Cz. I. Magazyn Weterynaryjny 21:
1133-1135. (MNiSW: 3,0)
3) Dziekan N., Chłopecka M., Mendel M. (2012). Zatrucie paracetamolem u psów i
kotów. Magazyn Weterynaryjny 21: 1136-1138. (MNiSW: 3,0)
Dodatkowo byłam współautorem pracy propagującej wiedzę dotyczącą zatruć roślinami u
zwierząt roślinożernych:
1) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M. (2012). Zatrucia orlicą pospolitą, nostrzykiem
oraz roślinami wywołującymi nadwrażliwość na światło słoneczne, Bydło, 5: 14-18.
Wyniki prac eksperymentalnych, w których brałam udział były prezentowane na wielu
konferencjach krajowych i zagranicznych:
a) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek W.: Evaluation of the
cholinergic pathways in α-hederin-induced contraction of rat isolated stomach strips.
11th Congress of the International Society of Ethnopharmacology 20-25.09.2010,
Albacete, Hiszpania.
b) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek W.: Wpływ
hederakozydu C i całego wyciągu z liści bluszczu pospolitego (Hederae helicis folium
extract) na aktywność motoryczną izolowanych wycinków żołądka szczura.
Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i toksykologiczne aspekty działania
ksenobiotyków”, 24-25.06.2010, Olsztyn, Polska.
c) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W., Wiechetek M.: Zagrożenia
toksykologiczne związane z obecnością związków trujących w paszach. Konferencja
zatytułowana: „Aktualne problemy bujatryki XXI wieku”. 8-10.10.2011, Łomża,
Polska.
d) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek N.: Zatrucia zwierząt
wywołane roślinami zawierającymi saponiny. Możliwość oceny wpływu substancji
pochodzenia roślinnego na modelu izolowanych wycinków przewodu pokarmowego
Autoreferat | Marta Mendel
34
1) Chłopecka M., Mendel M., Dziekan N. (2013). Przyczyny działań niepożądanych
preparatów żelaza u nowo narodzonych prosiąt. Cz. II. Magazyn Weterynaryjny 22:
133-139. (MNiSW: 3,0)
2) Chłopecka M., Mendel M., Dziekan N. (2012). Przyczyny działań niepożądanych
preparatów żelaza u nowo narodzonych prosiąt. Cz. I. Magazyn Weterynaryjny 21:
1133-1135. (MNiSW: 3,0)
3) Dziekan N., Chłopecka M., Mendel M. (2012). Zatrucie paracetamolem u psów i
kotów. Magazyn Weterynaryjny 21: 1136-1138. (MNiSW: 3,0)
Dodatkowo byłam współautorem pracy propagującej wiedzę dotyczącą zatruć roślinami u
zwierząt roślinożernych:
1) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M. (2012). Zatrucia orlicą pospolitą, nostrzykiem
oraz roślinami wywołującymi nadwrażliwość na światło słoneczne, Bydło, 5: 14-18.
Wyniki prac eksperymentalnych, w których brałam udział były prezentowane na wielu
konferencjach krajowych i zagranicznych:
a) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek W.: Evaluation of the
cholinergic pathways in α-hederin-induced contraction of rat isolated stomach strips.
11th Congress of the International Society of Ethnopharmacology 20-25.09.2010,
Albacete, Hiszpania.
b) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek W.: Wpływ
hederakozydu C i całego wyciągu z liści bluszczu pospolitego (Hederae helicis folium
extract) na aktywność motoryczną izolowanych wycinków żołądka szczura.
Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i toksykologiczne aspekty działania
ksenobiotyków”, 24-25.06.2010, Olsztyn, Polska.
c) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W., Wiechetek M.: Zagrożenia
toksykologiczne związane z obecnością związków trujących w paszach. Konferencja
zatytułowana: „Aktualne problemy bujatryki XXI wieku”. 8-10.10.2011, Łomża,
Polska.
d) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek N.: Zatrucia zwierząt
wywołane roślinami zawierającymi saponiny. Możliwość oceny wpływu substancji
pochodzenia roślinnego na modelu izolowanych wycinków przewodu pokarmowego
Aatoreferat | Marta Mendel
1) Chłopecka M., Mendel M., Dziekan N. (2013). Przyczyny działań niepożądanych
preparatów żelaza u nowo narodzonych prosiąt. Cz. II. Magazyn Weterynaryjny 22:
133-139. (MNiSW: 3,0)
2) Chłopecka M., Mendel M., Dziekan N. (2012). Przyczyny działań niepożądanych
preparatów żelaza u nowo narodzonych prosiąt. Cz. l. Magazyn Weterynaryjny 21:
1133-1135. (MNiSW: 3,0)
3) Dziekan N., Chłopecka M., Mendel M. (2012). Zatrucie paracetamolem u psów i
kotów. Magazyn Weterynaryjny 21: 1136-1138. (MNiSW: 3,0)
Dodatkowo byłam współautorem pracy propagującej wiedzę dotyczącą zatruć roślinami u
zwierząt roślinożernych:
1) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M. (2012). Zatrucia orlicą pospolitą, nostrzykiem
oraz roślinami wywołującymi nadwrażliwość na światło słoneczne, Bydło, 5: 14-18.
Wyniki prac eksperymentalnych, w których brałam udział były prezentowane na wielu
konferencjach krajowych i zagranicznych:
a) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek W.: Evaluation of the
cholinergic pathways in ot-hederin-induced contraction of rat isolated stomach strips.
11th Congress of the International Society of Ethnopharmacology 20-25.09.2010,
Albacete, Hiszpania.
b) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek W.: Wpływ
hederakozydu C i całego wyciągu z liści bluszczu pospolitego (Hea'erae helíeís folium
extract) na aktywność motoryczną izolowanych wycinków żołądka szczura.
Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i toksykologiczne aspekty działania
ksenobiotyków”, 24-25.06.2010, Olsztyn, Polska.
c) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W., Wiechetek M.: Zagrożenia
toksykologiczne związane z obecnością związków trujących w paszach. Konferencja
zatytułowana: „Aktualne problemy bujatryki XXI wieku”. 8-10.10.2011, Łomża,
Polska.
d) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Wiechetek N.: Zatrucia zwierząt
wywołane roślinami zawierającymi saponiny. Możliwość oceny wpływu substancji
pochodzenia roślinnego na modelu izolowanych wycinków przewodu pokarmowego
34
Autoreferat | Marta Mendel
35
szczura. X Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19-22.09.2011, Jurata,
Polska.
e) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W., Achinger J., Wiechetek M.: Wpływ
glifosatu i jego handlowego preparatu Roundup na aktywność motoryczną wycinków
dwunastnicy szczura, X Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19-
22.09.2011, Jurata, Polska.
f) Dziekan N., Chłopecka M., Łach A., Mendel M., Karlik W., Małdyk J., Wiechetek M.:
Standaryzacja alternatywnego modelu doświadczalnego do badania wpływu
ksenobiotyków na motorykę mięśniówki przewodu pokarmowego: sposób
pozyskiwania a aktywność motoryczna i morfologia wycinków jelita, X Zjazd
Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19.-22.09.2011, Jurata, Polska.
g) Karlik W., Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Wiechetek M.: Wykorzystanie
wątroby zwierząt zabijanych w rzeźni do badań klirensu leków w warunkach in vitro.
X Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19.-22.09.2011, Jurata, Polska.
h) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: The effect of glyphosate on the
spontaneous motoric activity of rat isolated jejunum strips. 49. Kongres Europejskich
Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 01.-04.09.2013, Interlaken, Szwacjaria.
i) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Skalicka-Woźniak K.: The effect of
selected furanocoumarins on the spontaneous motoric activity of rat isolated intestine
strips. Kongres Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 01.-
04.09.2013, Interlaken, Szwajcaria.
j) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Wykorzystanie w badaniach
alternatywnych hepatocytów pozyskiwanych od zwierząt rzeźnych. XI Zjazd Polskiego
Towarzystwa Toksykologicznego, 16.-19.09.2014, Olsztyn, Polska
k) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W.: Wpływ surfaktantu zawartego w
preparacie handlowym Roundup na izolowane wycinki przewodu pokarmowego
szczura. XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 16.-19.09.2014,
Olsztyn, Polska.
l) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W.: Mechanizm działania glifosatu na
izolowane wycinki przewodu pokarmowego szczura. XI Zjazd Polskiego Towarzystwa
Toksykologicznego, 16-19.09.2014, Olsztyn, Polska.
m) Dziekan N., Karlik W., Chłopecka M., Mendel M., Strzelczyk A.: Ocena przydatności
wybranych organizmów w badaniach ekotoksyczności ksenobiotyków. XI Zjazd
Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 16.-19.09.2014, Olsztyn, Polska.
Autoreferat | Marta Mendel
35
szczura. X Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19-22.09.2011, Jurata,
Polska.
e) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W., Achinger J., Wiechetek M.: Wpływ
glifosatu i jego handlowego preparatu Roundup na aktywność motoryczną wycinków
dwunastnicy szczura, X Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19-
22.09.2011, Jurata, Polska.
f) Dziekan N., Chłopecka M., Łach A., Mendel M., Karlik W., Małdyk J., Wiechetek M.:
Standaryzacja alternatywnego modelu doświadczalnego do badania wpływu
ksenobiotyków na motorykę mięśniówki przewodu pokarmowego: sposób
pozyskiwania a aktywność motoryczna i morfologia wycinków jelita, X Zjazd
Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19.-22.09.2011, Jurata, Polska.
g) Karlik W., Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Wiechetek M.: Wykorzystanie
wątroby zwierząt zabijanych w rzeźni do badań klirensu leków w warunkach in vitro.
X Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19.-22.09.2011, Jurata, Polska.
h) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: The effect of glyphosate on the
spontaneous motoric activity of rat isolated jejunum strips. 49. Kongres Europejskich
Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 01.-04.09.2013, Interlaken, Szwacjaria.
i) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Skalicka-Woźniak K.: The effect of
selected furanocoumarins on the spontaneous motoric activity of rat isolated intestine
strips. Kongres Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 01.-
04.09.2013, Interlaken, Szwajcaria.
j) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Wykorzystanie w badaniach
alternatywnych hepatocytów pozyskiwanych od zwierząt rzeźnych. XI Zjazd Polskiego
Towarzystwa Toksykologicznego, 16.-19.09.2014, Olsztyn, Polska
k) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W.: Wpływ surfaktantu zawartego w
preparacie handlowym Roundup na izolowane wycinki przewodu pokarmowego
szczura. XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 16.-19.09.2014,
Olsztyn, Polska.
l) Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W.: Mechanizm działania glifosatu na
izolowane wycinki przewodu pokarmowego szczura. XI Zjazd Polskiego Towarzystwa
Toksykologicznego, 16-19.09.2014, Olsztyn, Polska.
m) Dziekan N., Karlik W., Chłopecka M., Mendel M., Strzelczyk A.: Ocena przydatności
wybranych organizmów w badaniach ekotoksyczności ksenobiotyków. XI Zjazd
Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 16.-19.09.2014, Olsztyn, Polska.
g)
h)
j)
k)
1)
Autorefemt | Marta Mendel
szczura. X Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19-22.09.2011, Jurata,
Polska.
Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W., Achinger J., Wiechetek M.: Wpływ
glifosatu i jego handlowego preparatu Roundup na aktywność motoryczną wycinków
dwunastnicy szczura, X Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19-
22.09.2011, Jurata, Polska.
Dziekan N., Chłopecka M., Łach A., Mendel M., Karlik W., Małdyk J., Wiechetek M.:
Standaryzacj a alternatywnego modelu doświadczalnego do badania wpływu
ksenobiotyków na motoryke mieśniówki przewodu pokarmowego: sposób
pozyskiwania a aktywność motoryczna i morfologia wycinków jelita, X Zjazd
Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19-22.09.2011, Jurata, Polska.
Karlik W., Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Wiechetek M.: Wykorzystanie
wątroby zwierzat zabij anych w rzeźni do badań klirensu leków w warunkach in vitro.
X Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19.-22.09.2011, Jurata, Polska.
Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: The effect of glyphosate on the
spontaneous motoric activity of rat isolated jejunum strips. 49. Kongres Europejskich
Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 01.-04.09.2013, Interlaken, Szwacjaria.
Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W., Skalicka-Wozniak K.: The effect of
selected furanocoumarins on the spontaneous motoric activity of rat isolated intestine
strips. Kongres Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 01.-
04.09.2013 , Interlaken, Szwajcaria.
Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Wykorzystanie w badaniach
alternatywnych hepatocytów pozyskiwanych od zwierzat rzeznych. XI Zjazd Polskiego
Towarzystwa Toksykologicznego, 16-19.09.2014, Olsztyn, Polska
Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W.: Wpływ surfaktantu zawartego w
preparacie handlowym Roundup na izolowane wycinki przewodu pokarmowego
szczura. XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 16-19.09.2014,
Olsztyn, Polska.
Chłopecka M., Dziekan N., Mendel M., Karlik W.: Mechanizm działania glifosatu na
izolowane wycinki przewodu pokarmowego szczura. XI Zjazd Polskiego Towarzystwa
Toksykologicznego, 16-19.09.2014, Olsztyn, Polska.
m) Dziekan N., Karlik W., Chłopecka M., Mendel M., Strzelczyk A.: Ocena przydatności
wybranych organizmów w badaniach ekotoksyczności ksenobiotyków. XI Zjazd
Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 16.- 19.09.2014, Olsztyn, Polska.
35
Autoreferat | Marta Mendel
36
n) Karlik W., Dziekan N., Chłopecka M., Mendel M.: Ekotoksyczność leków
weterynaryjnych- problem europejski czy narodowy? XI Zjazd Polskiego Towarzystwa
Toksykologicznego, 16.-19.09.2014, Olsztyn, Polska.
o) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Przydatność modelu izolowanych
wycinków dwunastnicy krów do badań farmakologicznych i toksykologicznych.
Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i toksykologiczne aspekty stosowania
substancji antropogennych”. 14.-16.06.2015. Gdańsk, Polska.
p) Karlik W., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N.: Problem wykorzystania w badaniach
in vitro wątrób krów pozyskanych z rzeźni w świetle zmienności osobniczej zwierząt.
Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i toksykologiczne aspekty stosowania
substancji antropogennych”. 14.-16.06.2015. Gdańsk, Polska.
q) Dziekan N., Antoniadou M., Karlik W., Chłopecka M., Mendel M.: Zaskakujący
antagonizm działania trimetoprimu i oksytetracykliny w teście toksyczności ostrej
wobec Daphnia magna. Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i
toksykologiczne aspekty stosowania substancji antropogennych”. 14.-16.06.2015.
Gdańsk, Polska.
r) Chłopecka M., Mendel M., Dziekan N., Karlik W.: Porównanie działania Roundupu i
jego substancji czynnej – glifosatu na aktywność motoryczną wycinków dwunastnicy
szczura. Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i toksykologiczne aspekty
stosowania substancji antropogennych”. 14.-16.06.2015. Gdańsk, Polska.
s) Mendel M., Karlik W., Chłopecka M., Dziekan N.: Usefulness of 3D-agar culture for
studies on bovine isolated hepatocytes. 51. Kongres Europejskich Towarzystw
Toksykologicznych EUROTOX, 13.16.09.2015, Porto, Portugalia.
t) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Ion channels’ disturbances are
responsible for biphasic jejunum strips reaction to glyphosate. 51. Kongres
Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13.16.09.2015, Porto,
Portugalia.
u) Mendel M., Dziekan N., Karlik W., Antoniadou M., Chłopecka M.: Acute toxicity of
sulfamethoxazole and trimethoprim mixtures on Daphnia magna. 51. Kongres
Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13.16.09.2015, Porto,
Portugalia.
v) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: The utility of bovine isolated
abomasum strips as an alternative experimental model. 51. Kongres Europejskich
Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13.16.09.2015, Porto, Portugalia.
Autoreferat | Marta Mendel
36
n) Karlik W., Dziekan N., Chłopecka M., Mendel M.: Ekotoksyczność leków
weterynaryjnych- problem europejski czy narodowy? XI Zjazd Polskiego Towarzystwa
Toksykologicznego, 16.-19.09.2014, Olsztyn, Polska.
o) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Przydatność modelu izolowanych
wycinków dwunastnicy krów do badań farmakologicznych i toksykologicznych.
Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i toksykologiczne aspekty stosowania
substancji antropogennych”. 14.-16.06.2015. Gdańsk, Polska.
p) Karlik W., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N.: Problem wykorzystania w badaniach
in vitro wątrób krów pozyskanych z rzeźni w świetle zmienności osobniczej zwierząt.
Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i toksykologiczne aspekty stosowania
substancji antropogennych”. 14.-16.06.2015. Gdańsk, Polska.
q) Dziekan N., Antoniadou M., Karlik W., Chłopecka M., Mendel M.: Zaskakujący
antagonizm działania trimetoprimu i oksytetracykliny w teście toksyczności ostrej
wobec Daphnia magna. Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i
toksykologiczne aspekty stosowania substancji antropogennych”. 14.-16.06.2015.
Gdańsk, Polska.
r) Chłopecka M., Mendel M., Dziekan N., Karlik W.: Porównanie działania Roundupu i
jego substancji czynnej – glifosatu na aktywność motoryczną wycinków dwunastnicy
szczura. Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i toksykologiczne aspekty
stosowania substancji antropogennych”. 14.-16.06.2015. Gdańsk, Polska.
s) Mendel M., Karlik W., Chłopecka M., Dziekan N.: Usefulness of 3D-agar culture for
studies on bovine isolated hepatocytes. 51. Kongres Europejskich Towarzystw
Toksykologicznych EUROTOX, 13.16.09.2015, Porto, Portugalia.
t) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Ion channels’ disturbances are
responsible for biphasic jejunum strips reaction to glyphosate. 51. Kongres
Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13.16.09.2015, Porto,
Portugalia.
u) Mendel M., Dziekan N., Karlik W., Antoniadou M., Chłopecka M.: Acute toxicity of
sulfamethoxazole and trimethoprim mixtures on Daphnia magna. 51. Kongres
Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13.16.09.2015, Porto,
Portugalia.
v) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: The utility of bovine isolated
abomasum strips as an alternative experimental model. 51. Kongres Europejskich
Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13.16.09.2015, Porto, Portugalia.
p)
q)
t)
Autorefemt | Marta Mendel
Karlik W., Dziekan N., Chłopecka M., Mendel M.: Ekotoksyczność leków
weterynaryjnych- problem europejski czy narodowy? XI Zjazd Polskiego Towarzystwa
Toksykologicznego, 16-19.09.2014, Olsztyn, Polska.
Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Przydatnośc' modelu izolowanych
wycinków dwunastnicy krów do badań farmakologicznych i toksykologicznych.
Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i toksykologiczne aspekty stosowania
substancji antropogennych”. 14.-16062015. Gdańsk, Polska.
Karlik W., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N.: Problem wykorzystania w badaniach
in vitro watrób krów pozyskanych z rzeźni w świetle zmienności osobniczej zwierzat.
Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i toksykologiczne aspekty stosowania
substancji antropogennych”. 14.-16062015. Gdańsk, Polska.
Dziekan N., Antoniadou M., Karlik W., Chłopecka M., Mendel M.: Zaskakujacy
antagonizm działania trimetoprimu i oksytetracykliny w teście toksyczności ostrej
wobec Daphnia magnez. Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i
toksykologiczne aspekty stosowania substancji antropogennych”. 14.-16062015.
Gdańsk, Polska.
Chłopecka M., Mendel M., Dziekan N., Karlik W.: Porównanie działania Roundupu i
jego substancji czynnej - glifosatu na aktywność motoryczna wycinków dwunastnicy
szczura. Konferencja zatytułowana: „Farmakologiczne i toksykologiczne aspekty
stosowania substancji antropogennych”. 14.-16062015. Gdańsk, Polska.
Mendel M., Karlik W., Chłopecka M., Dziekan N.: Usefulness of 3D-agar culture for
studies on boVine isolated hepatocytes. 51. Kongres Europejskich Towarzystw
Toksykologicznych EUROTOX, 13.16.09.2015, Porto, Portugalia.
Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Ion channels” disturbances are
responsible for biphasic jejunum strips reaction to glyphosate. 51. Kongres
Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13.16.09.2015, Porto,
Portugalia.
Mendel M., Dziekan N., Karlik W., Antoniadou M., Chłopecka M.: Acute toxicity of
sulfamethoxazole and trimethoprim mixtures on Daphnia magna. 51. Kongres
Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13.16.09.2015, Porto,
Portugalia.
Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: The utility of boVine isolated
abomasum strips as an alternative experimental model. 51. Kongres Europejskich
Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX, 13.16.09.2015, Porto, Portugalia.
36
Autoreferat | Marta Mendel
37
w) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Flavonoids present in ruminant diet
affect the contractility of bovine isolated abomasum specimens. 63rd International
Congress and Annual Meeting of the Society for Medicinal Plant and Natural Product
Research (GA). 23.-26.08.2015, Budapeszt, Węgry.
x) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Hederagenin and medicagenic acid
effects on the contractility of bovine isolated abomasum specimens. 9th Joint Natural
Products Conference 2016. 24.-27.07.2016. Kopenhaga, Dania.
y) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Henriksen Cronberg A., Kearney R., Karlik W.:
Wpływ jednoczesnego narażenia mięśniówki gładkiej na saponiny lucerny i wybrane
leki – badania z wykorzystaniem izolowanych wycinków przewodu pokarmowego
bydła. XV Kongres Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych, 22.-24.09.2016,
Lublin, Polska.
z) Chłopecka M., Mendel M., Dziekan N., Karlik W.: Rola interakcji pomiędzy glifosatem
i POEA w zaburzeniach aktywności motorycznej wycinków przewodu pokarmowego
wywołanych preparatem ROUNDUP. XV Kongres Polskiego Towarzystwa Nauk
Weterynaryjnych, 22.-24.09.2016, Lublin, Polska.
aa) Dziekan N., Niemiec T., Dudek W., Karlik W., Chłopecka M., Mendel M.:
Standaryzacja warunków przeprowadzania testów oceny ekotoksyczności
nanocząsteczek. XV Kongres Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych, 22.-
24.09.2016, Lublin, Polska.
bb) Karlik W., Królicka M., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N.: Różnice w aktywności
cytochromu P450 pomiędzy płatami wątroby u dorosłych krów. XV Kongres Polskiego
Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych, 22.-24.09.2016, Lublin, Polska.
cc) Mendel M., Benarbia A., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Wpływ wyciągów
roślinnych bogatych w saponiny na aktywność motoryczną wycinków przewodu
pokarmowego bydła. Konferencja zatytułowana: „Nowe trendy w farmakologii i
toksykologii weterynaryjnej”, 27.-29.06.06.2017, Warchały, Polska.
dd) Mendel M., Pettersen Hultén E.M., Benarbia A.: In vitro screening of the antispasmodic
effect of Citrus extract based product and its main flavonoids on porcine intestine. 65th
International Congress and Annual Meeting of the Society for Medicinal Plant and
Natural Product Research (GA). 03.-07.09.2017, Bazylea, Szwajcaria.
ee) Mendel M., Karlik W., Chłopecka M., Dziekan N.: Verification of flavonoids effect on
bovine cytochrome P450 activity in liver S9 fraction. 65th International Congress and
Autoreferat | Marta Mendel
37
w) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Flavonoids present in ruminant diet
affect the contractility of bovine isolated abomasum specimens. 63rd International
Congress and Annual Meeting of the Society for Medicinal Plant and Natural Product
Research (GA). 23.-26.08.2015, Budapeszt, Węgry.
x) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Hederagenin and medicagenic acid
effects on the contractility of bovine isolated abomasum specimens. 9th Joint Natural
Products Conference 2016. 24.-27.07.2016. Kopenhaga, Dania.
y) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Henriksen Cronberg A., Kearney R., Karlik W.:
Wpływ jednoczesnego narażenia mięśniówki gładkiej na saponiny lucerny i wybrane
leki – badania z wykorzystaniem izolowanych wycinków przewodu pokarmowego
bydła. XV Kongres Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych, 22.-24.09.2016,
Lublin, Polska.
z) Chłopecka M., Mendel M., Dziekan N., Karlik W.: Rola interakcji pomiędzy glifosatem
i POEA w zaburzeniach aktywności motorycznej wycinków przewodu pokarmowego
wywołanych preparatem ROUNDUP. XV Kongres Polskiego Towarzystwa Nauk
Weterynaryjnych, 22.-24.09.2016, Lublin, Polska.
aa) Dziekan N., Niemiec T., Dudek W., Karlik W., Chłopecka M., Mendel M.:
Standaryzacja warunków przeprowadzania testów oceny ekotoksyczności
nanocząsteczek. XV Kongres Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych, 22.-
24.09.2016, Lublin, Polska.
bb) Karlik W., Królicka M., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N.: Różnice w aktywności
cytochromu P450 pomiędzy płatami wątroby u dorosłych krów. XV Kongres Polskiego
Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych, 22.-24.09.2016, Lublin, Polska.
cc) Mendel M., Benarbia A., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Wpływ wyciągów
roślinnych bogatych w saponiny na aktywność motoryczną wycinków przewodu
pokarmowego bydła. Konferencja zatytułowana: „Nowe trendy w farmakologii i
toksykologii weterynaryjnej”, 27.-29.06.06.2017, Warchały, Polska.
dd) Mendel M., Pettersen Hultén E.M., Benarbia A.: In vitro screening of the antispasmodic
effect of Citrus extract based product and its main flavonoids on porcine intestine. 65th
International Congress and Annual Meeting of the Society for Medicinal Plant and
Natural Product Research (GA). 03.-07.09.2017, Bazylea, Szwajcaria.
ee) Mendel M., Karlik W., Chłopecka M., Dziekan N.: Verification of flavonoids effect on
bovine cytochrome P450 activity in liver S9 fraction. 65th International Congress and
Autorefemt | Marta Mendel
W) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: FlaVonoids present in ruminant diet
affect the contractility of boVine isolated abomasum specimens. 63rd International
Congress and Annual Meeting of the Society for Medicinal Plant and Natural Product
Research (GA). 23.-26.08.2015, Budapeszt, Węgry.
X) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Hederagenin and medicagenic acid
effects on the contractility of boVine isolated abomasum specimens. 9th Joint Natural
Products Conference 2016. 24-27.07.2016. Kopenhaga, Dania.
y) Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N., Henriksen Cronberg A., Keamey R., Karlik W.:
Wpływ jednoczesnego narażenia mieśniówki gładkiej na saponiny lucerny i wybrane
leki - badania z wykorzystaniem izolowanych wycinków przewodu pokarmowego
bydła. XV Kongres Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych, 22.-24.09.2016,
Lublin, Polska.
z) Chłopecka M., Mendel M., Dziekan N., Karlik W.: Rola interakcji pomiedzy glifosatem
i POEA w zaburzeniach aktywności motorycznej wycinków przewodu pokarmowego
wywołanych preparatem ROUNDUP. XV Kongres Polskiego Towarzystwa Nauk
Weterynaryjnych, 22.-24.09.2016, Lublin, Polska.
aa) Dziekan N., Niemiec T., Dudek W., Karlik W., Chłopecka M., Mendel M.:
Standaryzacj a warunków przeprowadzania testów oceny ekotoksyczności
nanoczasteczek. XV Kongres Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych, 22.-
24.09.2016, Lublin, Polska.
bb) Karlik W., Królicka M., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N.: Różnice w aktywności
cytochromu P450 pomiedzy płatami wątroby u dorosłych krów. XV Kongres Polskiego
Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych, 22.-24.09.2016, Lublin, Polska.
cc) Mendel M., Benarbia A., Chłopecka M., Dziekan N., Karlik W.: Wpływ wyciągów
roślinnych bogatych w saponiny na aktywność motoryczna wycinków przewodu
pokarmowego bydła. Konferencja zatytułowana: „Nowe trendy w farmakologii i
toksykologii weterynaryjnej”, 27.-29.06.06.2017, Warchały, Polska.
dd) Mendel M., Pettersen Hultén E.M., Benarbia A.: In vitro screening of the antispasmodic
effect of Citrus eXtract based product and its main flaVonoids on porcine intestine. 65th
International Congress and Annual Meeting of the Society for Medicinal Plant and
Natural Product Research (GA). 03.-07.09.2017, Bazylea, Szwajcaria.
ee) Mendel M., Karlik W., Chłopecka M., Dziekan N.: Verification of flaVonoids effect on
boVine cytochrome P450 activity in liver S9 fraction. 65th International Congress and
37
Autoreferat | Marta Mendel
38
Annual Meeting of the Society for Medicinal Plant and Natural Product Research (GA).
03.-07.09.2017, Bazylea, Szwajcaria.
ff) Mendel M., Chłopecka M.: The benefits of employing saponin-rich plants as feed
additives in cattle. 65th International Congress and Annual Meeting of the Society for
Medicinal Plant and Natural Product Research (GA). 03.-07.09.2017, Bazylea,
Szwajcaria.
gg) Mendel M., Karlik W., Havervall C., Chłopecka M., Dziekan N.: Wpływ wtórych
metabolitów roślin na aktywność metaboliczną cytochromu P450 w wątrobie krów. XII
Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19.-22.09.2017, Puławy, Polska.
hh) Karlik W., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N.: Porównanie aktywności cytochromu
P450 w wątrobie krów w różnych modelach in vitro. XII Zjazd Polskiego Towarzystwa
Toksykologicznego, 19.-22.09.2017, Puławy, Polska.
Poza uczestnictwem w wymienionych kongresach naukowych dwukrotnie brałam udział w
przygotowaniu krajowych konferencji:
- X Zjazdu Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego (19.-22.09.2011, Jurata, Polska)
jako członek komitetu organizacyjnego,
- Konferencji zatytułowanej: „Nowe trendy w farmakologii i toksykologii
weterynaryjnej” (27.-29.06.06.2017, Warchały, Polska) jako członek komitetu
naukowego.
5.3. Nagrody i wyróżnienia
Prezentowane przeze mnie wyniki badań naukowych zostały docenione na forum krajowym
i międzynarodowym i uhonorowane następującymi nagrodami/stypendiami:
- I nagroda Dziekana Wydziału Medycyny Weterynaryjnej za najlepszą prezentację
wyników badań naukowych na dorocznych przeglądzie dorobku Katedr – 2007
- Stypendium ufundowane przez Zarząd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego na
udział w 46. Kongresie Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX –
2009
- Nagroda II stopnia Rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego za osiągnięcia
naukowe – 2011
- Wyróżnienie pracy „The effect of alfalfa saponins on the contractility of bovine isolated
abomasum and duodenum preparations” (A.5.) jako jednej z pięciu najlepszych prac w
konkursie Nor-Feed Veterinary Award 2016.
Autoreferat | Marta Mendel
38
Annual Meeting of the Society for Medicinal Plant and Natural Product Research (GA).
03.-07.09.2017, Bazylea, Szwajcaria.
ff) Mendel M., Chłopecka M.: The benefits of employing saponin-rich plants as feed
additives in cattle. 65th International Congress and Annual Meeting of the Society for
Medicinal Plant and Natural Product Research (GA). 03.-07.09.2017, Bazylea,
Szwajcaria.
gg) Mendel M., Karlik W., Havervall C., Chłopecka M., Dziekan N.: Wpływ wtórych
metabolitów roślin na aktywność metaboliczną cytochromu P450 w wątrobie krów. XII
Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19.-22.09.2017, Puławy, Polska.
hh) Karlik W., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N.: Porównanie aktywności cytochromu
P450 w wątrobie krów w różnych modelach in vitro. XII Zjazd Polskiego Towarzystwa
Toksykologicznego, 19.-22.09.2017, Puławy, Polska.
Poza uczestnictwem w wymienionych kongresach naukowych dwukrotnie brałam udział w
przygotowaniu krajowych konferencji:
- X Zjazdu Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego (19.-22.09.2011, Jurata, Polska)
jako członek komitetu organizacyjnego,
- Konferencji zatytułowanej: „Nowe trendy w farmakologii i toksykologii
weterynaryjnej” (27.-29.06.06.2017, Warchały, Polska) jako członek komitetu
naukowego.
5.3. Nagrody i wyróżnienia
Prezentowane przeze mnie wyniki badań naukowych zostały docenione na forum krajowym
i międzynarodowym i uhonorowane następującymi nagrodami/stypendiami:
- I nagroda Dziekana Wydziału Medycyny Weterynaryjnej za najlepszą prezentację
wyników badań naukowych na dorocznych przeglądzie dorobku Katedr – 2007
- Stypendium ufundowane przez Zarząd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego na
udział w 46. Kongresie Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX –
2009
- Nagroda II stopnia Rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego za osiągnięcia
naukowe – 2011
- Wyróżnienie pracy „The effect of alfalfa saponins on the contractility of bovine isolated
abomasum and duodenum preparations” (A.5.) jako jednej z pięciu najlepszych prac w
konkursie Nor-Feed Veterinary Award 2016.
Autorefemt | Marta Mendel
Annual Meeting of the Society for Medicinal Plant and Natural Product Research (GA).
09-07.09.2017, Bazylea, Szwajcaria.
ff) Mendel M., Chłopecka M.: The benefits of employing saponin-rich plants as feed
additives in cattle. 65th International Congress and Annual Meeting of the Society for
Medicinal Plant and Natural Product Research (GA). 03.-07092017, Bazylea,
Szwajcaria.
gg) Mendel M., Karlik W., HaVerVall C., Chłopecka M., Dziekan N.: Wpływ wtórych
metabolitów roślin na aktywność metaboliczną cytochromu P450 w wątrobie krów. XII
Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, 19-22.092017, Puławy, Polska.
hh) Karlik W., Mendel M., Chłopecka M., Dziekan N.: Porównanie aktywności cytochromu
P45 0 w wątrobie krów w róznych modelach in vitro. XII Zjazd Polskiego Towarzystwa
Toksykologicznego, 19-22.09.2017, Puławy, Polska.
Poza uczestnictwem w wymienionych kongresach naukowych dwukrotnie brałam udział w
przygotowaniu krajowych konferencji:
5.3.
- X Zjazdu Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego (19-22.092011, Jurata, Polska)
jako członek komitetu organizacyjnego,
- Konferencji zatytułowanej: „Nowe trendy w farmakologii i toksykologii
weterynaryjnej” (27.-2906.06.2017, Warchały, Polska) jako członek komitetu
naukowego.
Nagrody i wyróżnienia
Prezentowane przeze mnie wyniki badań naukowych zostały docenione na forum krajowym
i międzynarodowym i uhonorowane następującymi nagrodami/stypendiami:
I nagroda Dziekana Wydziału Medycyny Weterynaryjnej za najlepszą prezentację
wyników badań naukowych na dorocznych przeglądzie dorobku Katedr - 2007
- Stypendium ufundowane przez Zarząd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego na
udział w 46. Kongresie Europejskich Towarzystw Toksykologicznych EUROTOX -
2009
- Nagroda II stopnia Rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego za osiągnięcia
naukowe - 2011
- Wyróżnienie pracy „The eflecí ofalfalfa saponíns on the contractility ofbovíne isolaíed
abomasum and duodenum preparations” (A.5.) jako jednej z pięciu najlepszych prac w
konkursie Nor-Feed Veterinary Award 2016.
38
Autoreferat | Marta Mendel
39
5.4. Udział w projektach badawczych
Po uzyskaniu stopnia naukowego doktora uczestniczyłam w następujących projektach
badawczych finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki, Konsorcjum Naukowe KNOW
„Zdrowe Zwierzę – Bezpieczna Żywność” oraz Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w
Warszawie:
a) „Wpływ wybranych furanokumaryn na aktywność motoryczną izolowanych wycinków
przewodu pokarmowego szczura” grant badawczy dla młodych naukowców Szkoły
Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (nr uczelniany 505-10-02340051).
Czas trwania: 01.01.2011-31.12.2011. – kierownik projektu
b) „Interakcje pomiędzy roślinnymi substancjami aktywnymi biologicznie zawartymi w
paszy, a wybranymi lekami stosowanymi w leczeniu chorób bydła – badania in vitro”
grant badawczy finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu
SONATA (UMO-2012/05/D/NZ9/01610). Czas trwania: 28.02.2013-27.02.2017. –
kierownik i główny wykonawca projektu
c) „Ocena możliwości wykorzystania wybranych bioindykatorów do badania
ekotoksyczności leków weterynaryjnych” grant badawczy dla młodych naukowców
Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (nr uczelniany 505-10-
023400-K00160). Czas trwania: 01.01.2013-31.12.2013. – kierownik projektu
d) „Ocena zdolności chlorofiliny do hamowania wchłaniania deoksyniwalenolu na modelu
izolowanej śluzówki jelita świni”, grant badawczy ESR3 w ramach „Konsorcjum
Naukowego KNOW „Zdrowe Zwierzę – Bezpieczna Żywność
(KNOW2016/SGGW/ESR3/01/1). Czas trwania: 01.01.2017-31.12.2017. – kierownik
i jeden z dwóch wykonawców projektu.
e) „Interakcje mikotoksyn i antybiotyków w układzie pokarmowym i immunologicznym
świni – badania in-vitro”, grant badawczy finansowany przez Narodowe Centrum Nauki
w ramach konkursu OPUS (UMO-2016/23/B/NZ7/02273) przyznany konsorcjum
naukowemu, w którym Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut
Badawczy w Puławach pełni rolę lidera projektu, a Szkoła Główna Gospodarstwa
Wiejskiego w Warszawie pełni rolę partnera. Czas trwania: wrzesień 2017-sierpień
2020. – kierownik partnera konsorcjum i wykonawca projektu.
Autoreferat | Marta Mendel
39
5.4. Udział w projektach badawczych
Po uzyskaniu stopnia naukowego doktora uczestniczyłam w następujących projektach
badawczych finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki, Konsorcjum Naukowe KNOW
„Zdrowe Zwierzę – Bezpieczna Żywność” oraz Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w
Warszawie:
a) „Wpływ wybranych furanokumaryn na aktywność motoryczną izolowanych wycinków
przewodu pokarmowego szczura” grant badawczy dla młodych naukowców Szkoły
Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (nr uczelniany 505-10-02340051).
Czas trwania: 01.01.2011-31.12.2011. – kierownik projektu
b) „Interakcje pomiędzy roślinnymi substancjami aktywnymi biologicznie zawartymi w
paszy, a wybranymi lekami stosowanymi w leczeniu chorób bydła – badania in vitro”
grant badawczy finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu
SONATA (UMO-2012/05/D/NZ9/01610). Czas trwania: 28.02.2013-27.02.2017. –
kierownik i główny wykonawca projektu
c) „Ocena możliwości wykorzystania wybranych bioindykatorów do badania
ekotoksyczności leków weterynaryjnych” grant badawczy dla młodych naukowców
Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (nr uczelniany 505-10-
023400-K00160). Czas trwania: 01.01.2013-31.12.2013. – kierownik projektu
d) „Ocena zdolności chlorofiliny do hamowania wchłaniania deoksyniwalenolu na modelu
izolowanej śluzówki jelita świni”, grant badawczy ESR3 w ramach „Konsorcjum
Naukowego KNOW „Zdrowe Zwierzę – Bezpieczna Żywność
(KNOW2016/SGGW/ESR3/01/1). Czas trwania: 01.01.2017-31.12.2017. – kierownik
i jeden z dwóch wykonawców projektu.
e) „Interakcje mikotoksyn i antybiotyków w układzie pokarmowym i immunologicznym
świni – badania in-vitro”, grant badawczy finansowany przez Narodowe Centrum Nauki
w ramach konkursu OPUS (UMO-2016/23/B/NZ7/02273) przyznany konsorcjum
naukowemu, w którym Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut
Badawczy w Puławach pełni rolę lidera projektu, a Szkoła Główna Gospodarstwa
Wiejskiego w Warszawie pełni rolę partnera. Czas trwania: wrzesień 2017-sierpień
2020. – kierownik partnera konsorcjum i wykonawca projektu.
5.4.
Autorefemt | Marta Mendel
Udział W projektach badawczych
Po uzyskaniu stopnia naukowego doktora uczestniczyłam w następujących projektach
badawczych finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki, Konsorcjum Naukowe KNOW
„Zdrowe Zwierzę - Bezpieczna Zywność” oraz Szkołę Główna Gospodarstwa Wiejskiego w
Warszawie:
al)
b)
d)
„Wpływ wybranych furanokumaryn na aktywność motoryczną izolowanych wycinków
przewodu pokarmowego szczura” grant badawczy dla młodych naukowców Szkoły
Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (nr uczelniany 505-10-02340051).
Czas trwania: 01.01.2011-31.12.2011. - kierownik projektu
„Interakcje pomiędzy roślinnymi substancjami aktywnymi biologicznie zawartymi w
paszy, a wybranymi lekami stosowanymi w leczeniu chorób bydła - badania in vitro”
grant badawczy finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu
SONATA (UMO-2012/05/D/NZ9/01610). Czas trwania: 28.02.2013-27.02.2017. -
kierownik i główny wykonawca projektu
„Ocena mozliwości wykorzystania wybranych bioindykatorów do badania
ekotoksyczności leków weterynaryjnych” grant badawczy dla młodych naukowców
Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (nr uczelniany 505-10-
023400-K00160). Czas trwania: 01.01.2013-3 1 . 12.2013. - kierownik projektu
„Ocena zdolności chlorofiliny do hamowania wchłaniania deoksyniwalenolu na modelu
izolowanej śluzówki jelita świni”, grant badawczy ESR3 w ramach „Konsorcjum
Naukowego KNOW „Zdrowe Zwierzę - Bezpieczna Zywność(KNOW2016/SGGW/ESR3/01/1). Czas trwania: 01 .01 .2017-3 1 . 12.2017. - kierownik
i jeden z dwóch wykonawców projektu.
„Interakcje mikotoksyn i antybiotyków w układzie pokarmowym i immunologicznym
świni - badania ín-vitro”, grant badawczy finansowany przez Narodowe Centrum Nauki
w ramach konkursu OPUS (UMO-2016/23/B/NZ7/02273) przyznany konsorcjum
naukowemu, w którym Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut
Badawczy w Puławach pełni rolę lidera projektu, a Szkoła Główna Gospodarstwa
Wiejskiego w Warszawie pełni rolę partnera. Czas trwania: wrzesień 2017-sierpień
2020. - kierownik partnera konsorcjum i wykonawca projektu.
39
Autoreferat | Marta Mendel
40
5.5. Pozostała działalność naukowa
5.5.1. Współpraca naukowa
Wkrótce po obronie pracy doktorskiej nawiązałam współpracę z Katedrą Farmakognozji z
Pracownią Roślin Leczniczych Lubelskiego Uniwersytetu Medycznego. Dzięki zawiązanej
współpracy w prowadzonych przeze mnie badaniach farmakologicznych mogłam
wykorzystywać substancje czynne pochodzenia roślinnego, które izolowane były z roślin
leczniczych w lubelskim ośrodku. Wyniki wspólnej pracy zostały opublikowane w dwóch
pracach oryginalnych opisywanych wcześniej (A.1. i A.2.).
Wykonanie części eksperymentów w ramach realizacji projektu „Interakcje pomiędzy
roślinnymi substancjami aktywnymi biologicznie zawartymi w paszy, a wybranymi lekami
stosowanymi w leczeniu chorób bydła – badania in vitro” możliwe było tylko dzięki
współpracy z patologami z Zakładu Patologii Zwierząt Egzotycznych, Laboratoryjnych,
Nieudomowionych i Ryb Wydziału Medycyny Weterynaryjnej, SGGW w Warszawie.
Ponadto od 2015 roku jestem aktywnym członkiem grupy roboczej skupiającej naukowców
badających właściwości roślin leczniczych i produktów naturalnych, które mogą być
wykorzystane w leczeniu lub prewencji chorób zwierząt (GA networking group on Medicinal
Plants and Natural Products in Animal Healthcare and Veterinary Medicine). Grupa ta działa
w ramach Society for Medicinal Plant and Natural Product Research. Działalność powołanej
grupy roboczej ukierunkowana jest na: szerzenie wiedzy dotyczącej stosowania roślin bogatych
we wtórne metabolity roślinne (wykorzystywanych jako leki, dodatki paszowe, suplementy
diety oraz preparaty pielęgnacyjne); poprawianie dostępności roślin leczniczych dla zwierząt,
w szczególności dla zwierząt gospodarskich (rozwiązania prawne); propagowaniu
świadomości potencjału leczniczego jaki mają rośliny i jaki może zostać wykorzystany w
medycynie weterynaryjnej; zachęcaniu do interdyscyplinarnej współpracy pomiędzy
naukowcami reprezentującymi różne dziedziny w celu realizacji idei wspólnego zdrowia. Moja
działalność w grupie roboczej polegała do tej pory na aktywnym uczestnictwie (wystąpienia
ustne) podczas wszystkich dorocznych spotkań Towarzystwa. Od 2017 roku jestem jednym z
koordynatorów GA networking group on Medicinal Plants and Natural Products in Animal
Healthcare and Veterinary Medicine.
Dodatkowo od czasu udziału w pierwszej edycji konkursu Nor-Feed Veterinary Award w
2015 roku współpracuję z francuskim konsorcjum Nor-Feed SUD produkującym roślinne
dodatki paszowe dla zwierząt. W ramach nawiązanej współpracy do tej pory oceniony został
Autoreferat | Marta Mendel
40
5.5. Pozostała działalność naukowa
5.5.1. Współpraca naukowa
Wkrótce po obronie pracy doktorskiej nawiązałam współpracę z Katedrą Farmakognozji z
Pracownią Roślin Leczniczych Lubelskiego Uniwersytetu Medycznego. Dzięki zawiązanej
współpracy w prowadzonych przeze mnie badaniach farmakologicznych mogłam
wykorzystywać substancje czynne pochodzenia roślinnego, które izolowane były z roślin
leczniczych w lubelskim ośrodku. Wyniki wspólnej pracy zostały opublikowane w dwóch
pracach oryginalnych opisywanych wcześniej (A.1. i A.2.).
Wykonanie części eksperymentów w ramach realizacji projektu „Interakcje pomiędzy
roślinnymi substancjami aktywnymi biologicznie zawartymi w paszy, a wybranymi lekami
stosowanymi w leczeniu chorób bydła – badania in vitro” możliwe było tylko dzięki
współpracy z patologami z Zakładu Patologii Zwierząt Egzotycznych, Laboratoryjnych,
Nieudomowionych i Ryb Wydziału Medycyny Weterynaryjnej, SGGW w Warszawie.
Ponadto od 2015 roku jestem aktywnym członkiem grupy roboczej skupiającej naukowców
badających właściwości roślin leczniczych i produktów naturalnych, które mogą być
wykorzystane w leczeniu lub prewencji chorób zwierząt (GA networking group on Medicinal
Plants and Natural Products in Animal Healthcare and Veterinary Medicine). Grupa ta działa
w ramach Society for Medicinal Plant and Natural Product Research. Działalność powołanej
grupy roboczej ukierunkowana jest na: szerzenie wiedzy dotyczącej stosowania roślin bogatych
we wtórne metabolity roślinne (wykorzystywanych jako leki, dodatki paszowe, suplementy
diety oraz preparaty pielęgnacyjne); poprawianie dostępności roślin leczniczych dla zwierząt,
w szczególności dla zwierząt gospodarskich (rozwiązania prawne); propagowaniu
świadomości potencjału leczniczego jaki mają rośliny i jaki może zostać wykorzystany w
medycynie weterynaryjnej; zachęcaniu do interdyscyplinarnej współpracy pomiędzy
naukowcami reprezentującymi różne dziedziny w celu realizacji idei wspólnego zdrowia. Moja
działalność w grupie roboczej polegała do tej pory na aktywnym uczestnictwie (wystąpienia
ustne) podczas wszystkich dorocznych spotkań Towarzystwa. Od 2017 roku jestem jednym z
koordynatorów GA networking group on Medicinal Plants and Natural Products in Animal
Healthcare and Veterinary Medicine.
Dodatkowo od czasu udziału w pierwszej edycji konkursu Nor-Feed Veterinary Award w
2015 roku współpracuję z francuskim konsorcjum Nor-Feed SUD produkującym roślinne
dodatki paszowe dla zwierząt. W ramach nawiązanej współpracy do tej pory oceniony został
Autoreferat | Marta Mendel
5.5. Pozostała działalność naukowa
5.5. l . Współpraca naukowa
Wkrótce po obronie pracy doktorskiej nawiązałam współpracę z Katedra Farmakognozji z
Pracownia Roślin Leczniczych Lubelskiego Uniwersytetu Medycznego. Dzięki zawiązanej
współpracy W prowadzonych przeze mnie badaniach farmakologicznych mogłam
wykorzystywać substancje czynne pochodzenia roślinnego, które izolowane były z roślin
leczniczych w lubelskim ośrodku. Wyniki wspólnej pracy zostały opublikowane w dwóch
pracach oryginalnych opisywanych wcześniej (A. l. i A.2.).
Wykonanie części eksperymentów w ramach realizacji projektu „Interakcje pomiędzy
roślinnymi substancjami aktywnymi biologicznie zawartymi w paszy, a wybranymi lekami
stosowanymi w leczeniu chorób bydła - badania in vitro” mozliwe było tylko dzięki
współpracy z patologami z Zakładu Patologii Zwierząt Egzotycznych, Laboratoryjnych,
Nieudomowionych i Ryb Wydziału Medycyny Weterynaryjnej, SGGW w Warszawie.
Ponadto od 2015 roku jestem aktywnym członkiem grupy roboczej skupiającej naukowców
badających właściwości roślin leczniczych i produktów naturalnych, które mogą być
wykorzystane w leczeniu lub prewencji chorób zwierząt (GA networking group on Medicinal
Plants and Natural Products in Animal Healthcare and Veterinary Medicine). Grupa ta działa
w ramach Society for Medicinal Plant and Natural Product Research. Działalność powołanej
grupy roboczej ukierunkowana jest na: szerzenie wiedzy dotyczącej stosowania roślin bogatych
we wtórne metabolity roślinne (wykorzystywanych jako leki, dodatki paszowe, suplementy
diety oraz preparaty pielęgnacyjne); poprawianie dostępności roślin leczniczych dla zwierząt,
w szczególności dla zwierząt gospodarskich (rozwiązania prawne); propagowaniu
świadomości potencjału leczniczego jaki mają rośliny i jaki moze zostać wykorzystany w
medycynie weterynaryjnej; zachęcaniu do interdyscyplinarnej współpracy pomiędzy
naukowcami reprezentującymi rózne dziedziny w celu realizacji idei wspólnego zdrowia. Moja
działalność w grupie roboczej polegała do tej pory na aktywnym uczestnictwie (wystąpienia
ustne) podczas wszystkich dorocznych spotkań Towarzystwa. Od 2017 roku jestem jednym z
koordynatorów GA networking group on Medicinal Plants and Natural Products in Animal
Healthcare and Veterinary Medicine.
Dodatkowo od czasu udziału w pierwszej edycji konkursu Nor-Feed Veterinary Award w
2015 roku współpracuj ę z francuskim konsorcjum Nor-Feed SUD produkującym roślinne
dodatki paszowe dla zwierząt. W ramach nawiązanej współpracy do tej pory oceniony został
40
Autoreferat | Marta Mendel
41
wpływ kilku wyciągów roślinnych oraz ich mieszanin na motorykę przewodu pokarmowego
świń i bydła. Rezultaty wspólnie przeprowadzonych doświadczeń zostały zaprezentowane w
postaci dwóch doniesień konferencyjnych w 2017 roku.
W ubiegłym roku, tj. 2016, brałam udział w stworzeniu konsorcjum naukowego pomiędzy
Państwowym Instytutem Weterynaryjnym – Państwowym Instytutem Badawczym w
Puławach, a Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego w celu wspólnego aplikowania o grant
badawczy w Narodowym Centrum Nauki. Przedstawiony przez obie instytucje projekt został
zakwalifikowany do realizacji i tym samym zapewnił współpracę z PIW-PIB w Puławach przez
kolejne trzy lata, tj. do roku 2020.
5.5.2. Udział w szkoleniach i warsztatach
W celu pogłębienia wiedzy z zakresy farmakologii i toksykologii, a także w celu poznania
nowych technik i metod laboratoryjnych brałam udział w następujących szkoleniach:
- ADInstruments Workshop – Autumn 2005, 07.-11.11.2005, Budapeszt, Węgry;
- Sokrates Intensive Programme „Food & Health” (organizatorzy: Gent University, The
Graduale School VLAG, Wageningen, SGGW w Warszawie), 28.05.-10.06.2006;
Warszawa, Polska;
- Szkolenie z zakresu farmacji weterynaryjnej „Prawodawstwo wspólnotowe dotyczące
produktów leczniczych (Zezwolenie na wprowadzenie do obrotu leku weterynaryjnego
we Francji i w Unii Europejskiej, Nadzór farmaceutyczny w Unii Europejskiej), 24.-
27.07.2006, Kraków, Polska;
- Szkolenie z zakresu farmacji weterynaryjnej „Nadzór nad stosowaniem produktów
leczniczych” 04.-08.09.2006, Warszawa, Polska;
- Szkolenie z zakresu farmacji weterynaryjnej „Nadzór nad obrotem detalicznym i
stosowaniem produktów leczniczych”, 11.-14.09.2006, Kraków, Polska;
- 3rd ADInstruments Workshop in Polska – 13.-14.06.2007, Warszawa (uczestnik i
organizator);
- 31. Schweizerische Jahrestagung für Phytotherapie, 09.-11.11.2016, Baden, Szwajcaria;
- Workshop on the Interpretation of the Data Requirements on Acute Inhalation Toxicity,
07.-08.06.2017, Kopenhaga, Dania.
Autoreferat | Marta Mendel
41
wpływ kilku wyciągów roślinnych oraz ich mieszanin na motorykę przewodu pokarmowego
świń i bydła. Rezultaty wspólnie przeprowadzonych doświadczeń zostały zaprezentowane w
postaci dwóch doniesień konferencyjnych w 2017 roku.
W ubiegłym roku, tj. 2016, brałam udział w stworzeniu konsorcjum naukowego pomiędzy
Państwowym Instytutem Weterynaryjnym – Państwowym Instytutem Badawczym w
Puławach, a Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego w celu wspólnego aplikowania o grant
badawczy w Narodowym Centrum Nauki. Przedstawiony przez obie instytucje projekt został
zakwalifikowany do realizacji i tym samym zapewnił współpracę z PIW-PIB w Puławach przez
kolejne trzy lata, tj. do roku 2020.
5.5.2. Udział w szkoleniach i warsztatach
W celu pogłębienia wiedzy z zakresy farmakologii i toksykologii, a także w celu poznania
nowych technik i metod laboratoryjnych brałam udział w następujących szkoleniach:
- ADInstruments Workshop – Autumn 2005, 07.-11.11.2005, Budapeszt, Węgry;
- Sokrates Intensive Programme „Food & Health” (organizatorzy: Gent University, The
Graduale School VLAG, Wageningen, SGGW w Warszawie), 28.05.-10.06.2006;
Warszawa, Polska;
- Szkolenie z zakresu farmacji weterynaryjnej „Prawodawstwo wspólnotowe dotyczące
produktów leczniczych (Zezwolenie na wprowadzenie do obrotu leku weterynaryjnego
we Francji i w Unii Europejskiej, Nadzór farmaceutyczny w Unii Europejskiej), 24.-
27.07.2006, Kraków, Polska;
- Szkolenie z zakresu farmacji weterynaryjnej „Nadzór nad stosowaniem produktów
leczniczych” 04.-08.09.2006, Warszawa, Polska;
- Szkolenie z zakresu farmacji weterynaryjnej „Nadzór nad obrotem detalicznym i
stosowaniem produktów leczniczych”, 11.-14.09.2006, Kraków, Polska;
- 3rd ADInstruments Workshop in Polska – 13.-14.06.2007, Warszawa (uczestnik i
organizator);
- 31. Schweizerische Jahrestagung für Phytotherapie, 09.-11.11.2016, Baden, Szwajcaria;
- Workshop on the Interpretation of the Data Requirements on Acute Inhalation Toxicity,
07.-08.06.2017, Kopenhaga, Dania.
Autorefemt | Marta Mendel
Wpływ kilku wyciągów roślinnych oraz ich mieszanin na motorykę przewodu pokarmowego
Świń i bydła. Rezultaty Wspólnie przeprowadzonych doświadczeń zostały zaprezentowane w
postaci dwóch doniesień konferencyjnych w 2017 roku.
W ubiegłym roku, tj. 2016, brałam udział w stworzeniu konsorcjum naukowego pomiędzy
Państwowym Instytutem Weterynaryjnym - Państwowym Instytutem Badawczym w
Puławach, a Szkoła Główną Gospodarstwa Wiejskiego w celu wspólnego aplikowania o grant
badawczy w Narodowym Centrum Nauki. Przedstawiony przez obie instytucje projekt został
zakwalifikowany do realizacji i tym samym zapewnił współpracę z PIW-PIB w Puławach przez
kolejne trzy lata, tj. do roku 2020.
5.5.2. Udział w szkoleniach i warsztatach
W celu pogłębienia wiedzy z zakresy farmakologii i toksykologii, a takze w celu poznania
nowych technik i metod laboratoryjnych brałam udział w następujących szkoleniach:
- ADInstruments Workshop - Autumn 2005, 07.-11.11.2005, Budapeszt, Węgry;
- Sokrates Intensive Programme „Food & Health” (organizatorzy: Gent University, The
Graduale School VLAG, Wageningen, SGGW w Warszawie), 28.05 .-10.06.2006;
Warszawa, Polska;
- Szkolenie z zakresu farmacji weterynaryjnej „Prawodawstwo wspólnotowe dotyczace
produktów leczniczych (Zezwolenie na wprowadzenie do obrotu leku weterynaryjnego
we Francji i w Unii Europejskiej, Nadzór farmaceutyczny w Unii Europejskiej), 24.-
27.07.2006, Kraków, Polska;
- Szkolenie z zakresu farmacji weterynaryjnej „Nadzór nad stosowaniem produktów
leczniczych” 04-08.09.2006, Warszawa, Polska;
- Szkolenie z zakresu farmacji weterynaryjnej „Nadzór nad obrotem detalicznym i
stosowaniem produktów leczniczych”, 11.-14.09.2006, Kraków, Polska;
- 3rd ADInstruments Workshop in Polska - 13.-14.06.2007, Warszawa (uczestnik i
organizator);
- 31. Schweizerische Jahrestagung für Phytotherapie, 09.-11.11.2016, Baden, Szwajcaria;
- Workshop on the Interpretation of the Data Requirements on Acute Inhalation Toxicity,
07.-08.06.2017, Kopenhaga, Dania.
41
Autoreferat | Marta Mendel
42
5.5.3. Członkostwo w towarzystwach naukowych
- Polskie Towarzystwo Toksykologiczne (członek od 2008, sekretarz Oddziału
Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego od 2014)
- Society for Medicinal Plant and Natural Product Research (członek od 2009, członek
grupy roboczej Medicinal Plants and Natural Products in Animal Healthcare and
Veterinary Medicine od 2015, koordynator grupy od 2017 roku)
Ponadto od 2013 roku jestem członkiem Podkomisji Antydopingowej w Komisji
Weterynaryjnej, w Polskim Związku Jeździeckim.
Autoreferat | Marta Mendel
42
5.5.3. Członkostwo w towarzystwach naukowych
- Polskie Towarzystwo Toksykologiczne (członek od 2008, sekretarz Oddziału
Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego od 2014)
- Society for Medicinal Plant and Natural Product Research (członek od 2009, członek
grupy roboczej Medicinal Plants and Natural Products in Animal Healthcare and
Veterinary Medicine od 2015, koordynator grupy od 2017 roku)
Ponadto od 2013 roku jestem członkiem Podkomisji Antydopingowej w Komisji
Weterynaryjnej, w Polskim Związku Jeździeckim.
Autorefemt | Marta Mendel
5.5.3. Członkostwo w towarzystwach naukowych
- Polskie Towarzystwo Toksykologiczne (członek od 2008, sekretarz Oddziału
Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego od 2014)
- Society for Medicinal Plant and Natural Product Research (członek od 2009, członek
grupy roboczej Medicinal Plants and Natural Products in Animal Healthcare and
Veterinary Medicine od 2015, koordynator grupy od 2017 roku)
Ponadto od 2013 roku jestem członkiem Podkomisji Antydopingowej w Komisji
Weterynaryjnej, w Polskim Zwiazku Jezdzieckim.
42
Autoreferat | Marta Mendel
43
ZBIORCZE ZESTAWIENIE OSIĄGNIĘĆ NAUKOWYCH
Przed uzyskaniem
stopnia doktora
Po uzyskaniu
stopnia doktora
Liczba publikacji w
czasopismach z listy A
MNiSW
6 12
Liczba publikacji w
czasopismach z listy B
MNiSW
2 3
Liczba rozdziałów w
monografiach - 2
Wyniki prezentowane na
konferencjach naukowych
krajowych zagranicznych krajowych zagranicznych
5 4 22 12
W całym okresie pracy naukowej
Liczba cytowań
(bez autocytowań)
A* B*
24 32
Liczba cytowań
(z autocytowaniami)
A* B*
36 44
Indeks Hirscha
A* B*
4 5
Sumaryczny współczynnik
IF 29,049
Sumaryczna liczba punktów
wg MNiSW 502
A* - według Web of Science – Core Collection, B* - według Web of Science – All Databases
6. Informacje o osiągnięciach dydaktycznych i popularyzacji nauki
6.1. Aktywność dydaktyczna
Jako członek zespołu naukowo-dydaktycznego Zakładu Farmakologii i Toksykologii od
czasu pierwszego zatrudnienia jestem zaangażowana w prowadzenie zajęć na następujących
wydziałach w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie:
Autoreferat | Marta Mendel
43
ZBIORCZE ZESTAWIENIE OSIĄGNIĘĆ NAUKOWYCH
Przed uzyskaniem
stopnia doktora
Po uzyskaniu
stopnia doktora
Liczba publikacji w
czasopismach z listy A
MNiSW
6 12
Liczba publikacji w
czasopismach z listy B
MNiSW
2 3
Liczba rozdziałów w
monografiach - 2
Wyniki prezentowane na
konferencjach naukowych
krajowych zagranicznych krajowych zagranicznych
5 4 22 12
W całym okresie pracy naukowej
Liczba cytowań
(bez autocytowań)
A* B*
24 32
Liczba cytowań
(z autocytowaniami)
A* B*
36 44
Indeks Hirscha
A* B*
4 5
Sumaryczny współczynnik
IF 29,049
Sumaryczna liczba punktów
wg MNiSW 502
A* - według Web of Science – Core Collection, B* - według Web of Science – All Databases
6. Informacje o osiągnięciach dydaktycznych i popularyzacji nauki
6.1. Aktywność dydaktyczna
Jako członek zespołu naukowo-dydaktycznego Zakładu Farmakologii i Toksykologii od
czasu pierwszego zatrudnienia jestem zaangażowana w prowadzenie zajęć na następujących
wydziałach w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie:
Autorefemt | Marta Mendel
zBIoRCzE ZESTAWIENIE osIĄGNIEĆ NAUKowYCH
wg MNiSW
Przed uzyskaniem Po uzyskaniustopnia doktora stopnia doktora
Liczba publikacji wczasopismach z listy A 6 12MNiSW
Liczba publikacji wczasopismach z listy B 2 3MNiSW
Liczba rozdziałów w _ 2monografiach
Wyniki prezenœwane na krajowych zagramcznych krajowych zagranlcznych
konferencjach naukowych 5 4 22 12
W całym okresie pracy naukowej
>l< >l<
Liczba cytowań A B(bez autocytowań) 24 32
>l< >l<
Liczba cytowań A B(z autocytowaniami) 3 6 44
A* B”<Indeks Hirscha
4 5
Sumaryczny współczynnikIF 29,049
Sumaryczna liczba punktów 5 02
A* - według Web of Science - Core Collection, B* - według Web of Science - All Databases
6. Informacje o osiągnięciach dydaktycznych i popularyzacji nauki
6.1. Aktywność dydaktyczna
Jako członek zespołu naukowo-dydaktycznego Zakładu Farmakologii i Toksykologii od
czasu pierwszego zatrudnienia jestem zaangażowana w prowadzenie zajęć na następujących
wydziałach w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie:
43
Autoreferat | Marta Mendel
44
WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ – STUDENCI POLSKOJĘZYCZNI:
- Toksykologia (ćwiczenia) – od 2005 roku
- Kliniczna toksykologia małych zwierząt (wybrane wykłady) – od 2010 roku,
koordynator przedmiotu od 2012 roku
- Kliniczna toksykologia małych zwierząt (wybrane wykłady) – od 2010 roku
WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ – STUDENCI ANGLOJĘZYCZNI:
- Toxicology (wykłady i ćwiczenia) – od 2011 roku, koordynator przedmiotu od 2012
roku
- Clinical toxicology of small animals (wykłady) – od 2011 roku, od początku jestem
koordynatorem przedmiotu
- Clinical toxicology of large animals (wykłady) – od 2012 roku, od początku jestem
koordynatorem przedmiotu
- Differential diagnostics based on laboratory results (wykłady) – od 2017 roku, od
początku jestem koordynatorem przedmiotu
Chciałabym podkreślić, że jestem autorem wszystkich sylabusów i zajęć z zakresu
toksykologii prowadzonych obecnie dla studentów międzynarodowego toku studiów na
Wydziale Medycyny Weterynaryjnej, w SGGW w Warszawie.
WYDZIAŁ OGRODNICTWA, BIOTECHNOLOGII I ARCHITEKTURY
KRAJOBRAZU, kierunek BIOTECHNOLOGIA
- Bezpieczeństwo chemiczne środowiska (wybrane ćwiczenia) – od 2006 roku
- Hodowle tkankowe i komórkowe (wybrane ćwiczenia) – od 2006 roku
WYDZIAŁ ROLNICTWA I BIOLOGII, kierunek BIOLOGIA
- Podstawy toksykologii (wybrane ćwiczenia) – od 2005 roku
- Kultury in vitro (wybrane ćwiczenia) – od 2016 roku
WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I INŻYNIERII ŚRODOWISKA, kierunek OCHRONA
ŚRODOWISKA
- Podstawy toksykologii (wybrane ćwiczenia) – od 2005 roku
- Ekotoksykologia (wybrane wykłady i ćwiczenia) – od 2009 roku
- Ecotoxicology, zajęcia w języku angielskim (wykłady i ćwiczenia) – w latach 2014-
2016
Autoreferat | Marta Mendel
44
WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ – STUDENCI POLSKOJĘZYCZNI:
- Toksykologia (ćwiczenia) – od 2005 roku
- Kliniczna toksykologia małych zwierząt (wybrane wykłady) – od 2010 roku,
koordynator przedmiotu od 2012 roku
- Kliniczna toksykologia małych zwierząt (wybrane wykłady) – od 2010 roku
WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ – STUDENCI ANGLOJĘZYCZNI:
- Toxicology (wykłady i ćwiczenia) – od 2011 roku, koordynator przedmiotu od 2012
roku
- Clinical toxicology of small animals (wykłady) – od 2011 roku, od początku jestem
koordynatorem przedmiotu
- Clinical toxicology of large animals (wykłady) – od 2012 roku, od początku jestem
koordynatorem przedmiotu
- Differential diagnostics based on laboratory results (wykłady) – od 2017 roku, od
początku jestem koordynatorem przedmiotu
Chciałabym podkreślić, że jestem autorem wszystkich sylabusów i zajęć z zakresu
toksykologii prowadzonych obecnie dla studentów międzynarodowego toku studiów na
Wydziale Medycyny Weterynaryjnej, w SGGW w Warszawie.
WYDZIAŁ OGRODNICTWA, BIOTECHNOLOGII I ARCHITEKTURY
KRAJOBRAZU, kierunek BIOTECHNOLOGIA
- Bezpieczeństwo chemiczne środowiska (wybrane ćwiczenia) – od 2006 roku
- Hodowle tkankowe i komórkowe (wybrane ćwiczenia) – od 2006 roku
WYDZIAŁ ROLNICTWA I BIOLOGII, kierunek BIOLOGIA
- Podstawy toksykologii (wybrane ćwiczenia) – od 2005 roku
- Kultury in vitro (wybrane ćwiczenia) – od 2016 roku
WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I INŻYNIERII ŚRODOWISKA, kierunek OCHRONA
ŚRODOWISKA
- Podstawy toksykologii (wybrane ćwiczenia) – od 2005 roku
- Ekotoksykologia (wybrane wykłady i ćwiczenia) – od 2009 roku
- Ecotoxicology, zajęcia w języku angielskim (wykłady i ćwiczenia) – w latach 2014-
2016
Autorefemt | Marta Mendel
WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ - STUDENCI POLSKOJĘZYCZNI:
- Toksykologia (ćwiczenia) - od 2005 roku
- Kliniczna toksykologia małych zwierzat (Wybrane Wykłady) - od 2010 roku,
koordynator przedmiotu od 2012 roku
- Kliniczna toksykologia małych zwierzat (Wybrane Wykłady) - od 2010 roku
WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ - STUDENCI ANGLOJĘZYCZNI:
Toxicology (Wykłady i ćwiczenia) - od 2011 roku, koordynator przedmiotu od 2012
roku
- Clinical toxicology of small animals (Wykłady) - od 2011 roku, od poczatku jestem
koordynatorem przedmiotu
- Clinical toxicology of large animals (Wykłady) - od 2012 roku, od poczatku jestem
koordynatorem przedmiotu
- Differential diagnostics based on laboratory results (Wykłady) - od 2017 roku, od
poczatku jestem koordynatorem przedmiotu
Chciałabym podkreślić, ze jestem autorem Wszystkich sylabusów i zajęć z zakresu
toksykologii prowadzonych obecnie dla studentów międzynarodowego toku studiów na
Wydziale Medycyny Weterynaryjnej, w SGGW w Warszawie.
WYDZIAŁ OGRODNICTWA, BIOTECHNOLOGII I ARCHITEKTURY
KRAJOBRAZU, kierunek BIOTECHNOLOGIA
- Bezpieczeństwo chemiczne środowiska (wybrane ćwiczenia) - od 2006 roku
- Hodowle tkankowe i komórkowe (wybrane ćwiczenia) - od 2006 roku
WYDZIAŁ ROLNICTWA I BIOLOGII, kierunek BIOLOGIA
- Podstawy toksykologii (Wybrane ćwiczenia) - od 2005 roku
- Kultury in vitro (wybrane ćwiczenia) - od 2016 roku
WYDZIAŁ BUDoWNIcTWA 1 eYNrERn sRoDoWIsKA, kierunek ocHRoNA
ŚRoDoWIsKA
- Podstawy toksykologii (Wybrane ćwiczenia) - od 2005 roku
- Ekotoksykologia (Wybrane wykłady i ćwiczenia) - od 2009 roku
- EcotoXicology, zajecia w jezyku angielskim (Wykłady i ćwiczenia) - W latach 2014-
2016
44
Autoreferat | Marta Mendel
45
WYDZIAŁ NAUK O ZWIERZĘTACH, kierunek BIOINŻYNIERIA
- Alternatywne metody oceny bezpieczeństwa ksenobiotyków (wybrane ćwiczenia) – od
2016 roku
6.2. Aktywność dydaktyczna w ramach studiów podyplomowych i konferencji dla
praktykujących lekarzy weterynarii
Od czasu uzyskania stopnia doktora prowadziłam zajęcia na następujących studiach
podyplomowych/specjalizacyjnych:
- Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, studia specjalizacyjne „Choroby małych
zwierząt”
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, studia specjalizacyjne „Choroby małych
zwierząt”
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, studia specjalizacyjne „Weterynaryjna
Diagnostyka Laboratoryjna”
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, studia specjalizacyjne „Choroby ptaków”
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, studia podyplomowe „Rośliny i surowce
roślinne dla zdrowia – jakość i wykorzystanie”
- Wydział Zarządzania, Uniwersytet Warszawski, studia podyplomowe „Kot:
zachowania prawidłowe i zaburzenia behawioralne”
Ponadto wygłosiłam dwa wykłady na kongresach, których słuchaczami byli praktykujący
lekarze weterynarii:
- VII Kongres „Akademia po Dyplomie” – Vademecum lekarza w gabinecie – zagadki,
przypadki kliniczne (Zatrucia psów i kotów)
- III Kongres Weterynaryjnej Medycyny Behawioralnej – Leki roślinne w terapii kotów
– bezpieczne, bo naturalne, czy jednak trzeba uważać?
Dodatkowo jestem jednym w autorów publikujących artykuły w ramach internetowego
blogu promującego m.in. racjonalną fitoterapię (https://dogosfera.pl/). Moje doniesienia
dotyczą możliwości wykorzystania preparatów/leków roślinnych w terapii psów.
6.3. Opieka nad projektami i pracami studenckimi
W 2017 roku zostałam opiekunem sekcji toksykologicznej działającej w ramach Koła
Naukowego przy Wydziale Medycyny Weterynaryjnej, w SGGW w Warszawie. Członkowie
Autoreferat | Marta Mendel
45
WYDZIAŁ NAUK O ZWIERZĘTACH, kierunek BIOINŻYNIERIA
- Alternatywne metody oceny bezpieczeństwa ksenobiotyków (wybrane ćwiczenia) – od
2016 roku
6.2. Aktywność dydaktyczna w ramach studiów podyplomowych i konferencji dla
praktykujących lekarzy weterynarii
Od czasu uzyskania stopnia doktora prowadziłam zajęcia na następujących studiach
podyplomowych/specjalizacyjnych:
- Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, studia specjalizacyjne „Choroby małych
zwierząt”
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, studia specjalizacyjne „Choroby małych
zwierząt”
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, studia specjalizacyjne „Weterynaryjna
Diagnostyka Laboratoryjna”
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, studia specjalizacyjne „Choroby ptaków”
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, studia podyplomowe „Rośliny i surowce
roślinne dla zdrowia – jakość i wykorzystanie”
- Wydział Zarządzania, Uniwersytet Warszawski, studia podyplomowe „Kot:
zachowania prawidłowe i zaburzenia behawioralne”
Ponadto wygłosiłam dwa wykłady na kongresach, których słuchaczami byli praktykujący
lekarze weterynarii:
- VII Kongres „Akademia po Dyplomie” – Vademecum lekarza w gabinecie – zagadki,
przypadki kliniczne (Zatrucia psów i kotów)
- III Kongres Weterynaryjnej Medycyny Behawioralnej – Leki roślinne w terapii kotów
– bezpieczne, bo naturalne, czy jednak trzeba uważać?
Dodatkowo jestem jednym w autorów publikujących artykuły w ramach internetowego
blogu promującego m.in. racjonalną fitoterapię (https://dogosfera.pl/). Moje doniesienia
dotyczą możliwości wykorzystania preparatów/leków roślinnych w terapii psów.
6.3. Opieka nad projektami i pracami studenckimi
W 2017 roku zostałam opiekunem sekcji toksykologicznej działającej w ramach Koła
Naukowego przy Wydziale Medycyny Weterynaryjnej, w SGGW w Warszawie. Członkowie
Autorefemt | Marta Mendel
WYDZIAŁ NAUK O ZWIERZĘTACH, kierunek BIOINŹYNIERIA
- Alternatywne metody Oceny bezpieczeństwa ksenobiotyków (Wybrane ćwiczenia) - od
2016 roku
6.2. Aktywność dydaktyczna w ramach studiów podyplomowych i konferencji dla
praktykujących lekarzy weterynarii
Od czasu uzyskania stopnia doktora prowadziłam zajęcia na następujących studiach
podyplomowych/specjalizacyjnych:
- Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, studia specjalizacyjne „Choroby małych
zwierząt”
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, studia specjalizacyjne „Choroby małych
zwierząt”
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, studia specjalizacyjne „Weterynaryjna
Diagnostyka Laboratoryjna”
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, studia specjalizacyjne „Choroby ptaków”
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, studia podyplomowe „Rośliny i surowce
roślinne dla zdrowia - jakość i wykorzystanie”
- Wydział Zarządzania, Uniwersytet Warszawski, studia podyplomowe „Kot:
zachowania prawidłowe i zaburzenia behawioralne”
Ponadto wygłosiłam dwa wykłady na kongresach, których słuchaczami byli praktykujący
lekarze weterynarii:
- VII Kongres „Akademia po Dyplomie” - Vademecum lekarza w gabinecie - zagadki,
przypadki kliniczne (Zatrucia psów i kotów)
- III Kongres Weterynaryjnej Medycyny Behawioralnej - Leki roślinne w terapii kotów
- bezpieczne, bo naturalne, czy jednak trzeba uważać?
Dodatkowo jestem jednym w autorów publikujących artykuły w ramach internetowego
blogu promującego m.in. racjonalną fitoterapię (https://dogosfera.pl/). Moje doniesienia
dotyczą mozliwości wykorzystania preparatów/leków roślinnych w terapii psów.
6.3. Opieka nad projektami i pracami studenckimi
W 2017 roku zostałam opiekunem sekcji toksykologicznej działającej w ramach Koła
Naukowego przy Wydziale Medycyny Weterynaryjnej, w SGGW w Warszawie. Członkowie
45
„'inforejirƒ'rn l .fi-Írn'frt ;ifz'irntieí
sekcji wykonują pod moją opieka eksperymentalne prace badawcze z wykorzystaniem modeli
alternatywnychł
Do tej pory byłam promotorem:
- 7 prac dyplomowych (Honor theses) studentów międzynarodowego toku studiów na
Wydziale Medycyny Weterynaryjnej
- 1 pracy magisterskiej studentki kierunku: Biotechnologia
- 2 prac inżynierskich studentów na kierunkach: Bioinzynieria i Ochrona Srodowiska
6.4. Popularyzacja nauki
Od 2014 roku biore udział w wykładach oraz imprezach weekendowych organizowanychw ramach warszawskiej edycji Festiwalu Nauki.
Do tej pory wygłosiłarn nastepujace wykłady:
- Najważniejsze katastrofy ekologiczne na świecie (2014)
- Trucizny wokół nas -~ zagrożenia dla psów i kotów (2014)
- Zwierzeta, które zmieniły bieg historii świata. Cześć I. (2016)
- Zwierzęta, które zmieniły bieg historii świata. Część II. (2017)
Poza tym od 2015 uczestniczę w przygotowaniu i przeprowadzeniu imprezy weekendowejdla dzieci i dorosłych zatytułowanej „Ciekawy świat zi'yierzaf,J podczas której prezentowanesą różne oblicza pracy lekarza weterynarii.
W latach 2016 i 2017 prowadziłam także Wykłady dotyczace zatruć truciznami naturalnymi
dla zagranicznych studentów (Szwedów i Słowaków) uczestniczących w wymianiezorganizowanej przez Warszawski Oddział Międzynarodowego Stowarzyszenia StudentówWeterynarii (International Vererinary Student Association 'w IVSA).
MMM'
46