13
O le aso faavaomalo mo tina ma tama‟itai, o se aso e faailogaina ma faamanatuina e le lalolagi atoa i tausaga taitasi i le aso 8 o Mati. Ma o le faamanatuina o lenei aso, na ave ai le faamuamua a le malo aua lava le faatauaina o tina ma tama‟ita‟i i totonu lava o Samoa, e ala lea i polokalame sa faatinoina e le Matagaluega o Tina ma Tama‟ita‟i, faatasi ai ma ana paaga na galulue so‟oso‟otauau ai. O le fa‟amanatuina o lenei aso, na mafai na ta‟ita‟i i se manatu autu e fa‟apea, “Fa’aoloaina o Tina & Tama’ita’i i tulaga o a’oa’oga”. E lima (5) vaega na vaevaeina ai le polokalame aua le faaailogaina o lea aso, ma sa valaaulia ai alo ma fanau tama‟ita‟i o lo‟o a‟otauina i aoga maualuluga eseese i totonu o Upolu mo lea faamoemoe. I lona vaega muamua, na faalia ai se tasi o ata tifaga fa‟alea‟oa‟oga ua taua “Girl Rising” i le Apollo Cinema. O lenei ata o lo‟o faaalia ai le malosiaga o tulaga tau a‟oa‟oga e ono mafai ai ona ausia e tama‟ta‟i ma faia ai ni suiga lelei. Faamanatu le Aso Faavaomalo mo Tina & Tama’ita’i O isi vaega e fa (4) o ni polokalame fa‟aleaoaoga na faatinoina e le Matagaluega ma sa faataunuuina i le Maota o Tooa Salamasina. O nei polokalame fa‟aleaoaoga, na valaaulia ai tina o lo‟o umia tofi maualuluga o le malo, ae le gata i lea o tama‟ita‟i o loo mautofi i Matagaluega eseese ma Faalapotopotoga eseese, aua le faasoaina o lo latou tomai ma le agavaa i itu tau a‟oa‟oga, i alo ma fanau tama‟ita‟i lea na auai i le faamoemoe. Na maua fo‟i le avanoa e fefaasoa‟i ai manatu aua le siitiaina o le iloa ma le atamai, ae le gata i lea o le faaosofia o vaega eseese e tuuina atu ai le fesoasoani i le lagolagoina o tulaga tau aoaoga mo nei tamaita‟i aoga. O lea e faafetaia ai e le Matagaluega le sao o i latou sa faapea ona auai mai i le faamanatuina o lenei aso taua, faapea i ana paaga eseese aemaise o sui mai Aoga maualuluga sa faapea ona iai le avanoa e auai mai ai, ae le gata i lea o Faalapotopotoga sa faapea ona fesoasoani, ma tau fai velo „aso ua mafai ai ona faataunuuina lea faamoemoe i le manuia. L: Afioga i le Minisita i lana saunoaga autu Below: Sui na auai lea faamoemoe. Fanau Aoga na auai i lea aso Lomiga: Mati-Aperila 2014

Lomiga: Mati-Aperila 2014 Faamanatu le Aso Faavaomalo mo ... WEBSITE/newsletters... · gata i lona tulaga Fa‟ata‟ita‟ifono e pei ona iai le Afioga i le Minisita, ae o le fa‟alauiloaina

Embed Size (px)

Citation preview

O le aso faavaomalo mo tina ma tama‟itai, o se aso e faailogaina ma faamanatuina e le lalolagi atoa i tausaga taitasi i le aso 8 o Mati. Ma o le faamanatuina o lenei aso, na ave ai le faamuamua a le malo aua lava le faatauaina o tina ma tama‟ita‟i i totonu lava o Samoa, e ala lea i polokalame sa faatinoina e le Matagaluega o Tina ma Tama‟ita‟i, faatasi ai ma ana paaga na galulue so‟oso‟otauau ai. O le fa‟amanatuina o lenei aso, na mafai na ta‟ita‟i i se manatu autu e fa‟apea, “Fa’aoloaina o Tina & Tama’ita’i i tulaga o a’oa’oga”. E lima (5) vaega na vaevaeina ai le polokalame aua le faaailogaina o lea aso, ma sa valaaulia ai alo ma fanau tama‟ita‟i o lo‟o a‟otauina i aoga maualuluga eseese i totonu o Upolu mo lea faamoemoe. I lona vaega muamua, na faalia ai se tasi o ata tifaga fa‟alea‟oa‟oga ua taua “Girl Rising” i le Apollo Cinema. O lenei ata o lo‟o faaalia ai le malosiaga o tulaga tau a‟oa‟oga e ono mafai ai ona ausia e tama‟ta‟i ma faia ai ni suiga lelei.

Faamanatu le Aso Faavaomalo mo Tina & Tama’ita’i

O isi vaega e fa (4) o ni polokalame fa‟aleaoaoga na faatinoina e le Matagaluega ma sa faataunuuina i le Maota o Tooa Salamasina. O nei polokalame fa‟aleaoaoga, na valaaulia ai tina o lo‟o umia tofi maualuluga o le malo, ae le gata i lea o tama‟ita‟i o loo mautofi i Matagaluega eseese ma Faalapotopotoga eseese, aua le faasoaina o lo latou tomai ma le agavaa i itu tau a‟oa‟oga, i alo ma fanau tama‟ita‟i lea na auai i le faamoemoe. Na maua fo‟i le avanoa e fefaasoa‟i ai manatu aua le siitiaina o le iloa ma le atamai, ae le gata i lea o le faaosofia o vaega eseese e tuuina atu ai le fesoasoani i le lagolagoina o tulaga tau aoaoga mo nei tamaita‟i aoga. O lea e faafetaia ai e le Matagaluega le sao o i latou sa faapea ona auai mai i le faamanatuina o lenei aso taua, faapea i ana paaga eseese aemaise o sui mai Aoga maualuluga sa faapea ona iai le avanoa e auai mai ai, ae le gata i lea o Faalapotopotoga sa faapea ona fesoasoani, ma tau fai velo „aso ua mafai ai ona faataunuuina lea faamoemoe i le manuia.

L: Afioga i le Minisita i lana saunoaga autu

Below: Sui na auai lea

faamoemoe.

Fanau Aoga na

auai i lea aso

Lomiga: Mati-Aperila 2014

E lua (2) vaiaso na auai atu ai le au usufono a Samoa i i le fonotaga a le Komiti o Malo a le Taupulega lea na faatinoina i Niu Ioka(New York). O sui o lenei usugafono e aofia ai le Afioga i le Minisita o le Matagaluega o Tina ma Tamaitai, Tofa Tolofuaivalelei Falemoe Leiataua, Afioga i le Ofisa Sili o Pulega ma sui o le Matagaluega, ae le gata i lea o sui mai isi Matagaluega a le Malo ma

Faalapotopotoga tumaoti. O lea faamoemoe o le Fonotaga lona sefulu ma le lua (12) a le Komiti o Malo o le Taupulega i fuafuaga e tuliloaina ai mataupu tau tina ma tamaita‟i, ma o lana Afioga i le Minisita, Tofa Tolofuaivalelei Falemoe Leiataua lea na fai ma ta‟ita‟ifono i lea fonotaga.O le faamoemoe o lea fonotaga, ia:

Fefa‟asoaa‟i atunuu o loo i totonu o lenei Komiti i le faatinoga o mataupu mo puipuiga o tamaitai ina ia mautinoa o loo ō gatasi ma le Fuafuaga Alualu mamao ua mae‟a ona faataatiaina mo lea faamoemoe

Faatalanoa ma tuliloa faatinoga a atunuu nei ia mautinoa o loo faatinoina i se tulaga lelei ma le maoa‟e.

Faatalanoa ma fefaasoaa‟i sui auai i le Lipoti o le Iloiloga a le Komiti lenei lea sa faatinoina ia Novema/Tesema 2013 ma le maliliega ia faalauiloaina ni auala e saga uunaia ma faaleleia ai lenei Iloiloga.

Auai Sui o Samoa i le Fonotaga a le Komiti o Malo o le

Taupulega i Niu Ioka

Na faaalia e sui o le Matagaluega na auai atu i lea faamoemoe, le tele ma le aoga o lenei fonotaga mo i latou. Ua maua ai le tomai ma le malamalamaaga fou i galuega faatino a isi atunuu, siitia ai le agavaa, atina‟eina ai o latou tagata taitoatasi, ae le gata i lea, o le avanoa ua mafai ona fefa‟asoaa‟i ai ma sui mai isi atunuu o le lalolagi lea na auai i lea faamoemoe. O le sao o le Matagaluega o Tina ma Tamaitai, e pei ona fai ai ma sui o Samoa i lenei fonotaga, e le gata i lona tulaga Fa‟ata‟ita‟ifono e pei ona iai le Afioga i le Minisita, ae o le fa‟alauiloaina ai foi le tulaga o lo‟o iai galuega faatino ma polokalame faalauiloa a le Matagaluega, o lo‟o mafai ona ōgatasi ma le fuafuaga autasi, i le fesoasoani lea i le atina’eina o tina ma tamaitai i totonu o nuu ma afio‟aga taitasi.

Afioga i le Minisita, Tofa

Tolofuaivalelei Falemoe

Leiataua, faapea sui usufono

a Samoa i lea fonotaga.

Tatala Aloaia le Poloketi “TA FA’ASOA”

~Talanoa, Faasoa, Soalaupule~ E toa sefulu ma le iva (19) le aofa‟i o le u s u g a f o n o a S a m o a , m a i faalapotopotoga a le malo faapea ma faalapotopotoga tumaoti, na auai atu i se fonotaga e taua, “Pacific Youth and Sports Conference (PYASC)”, lea na faatinoina i Noumea, New Caledonia, mai le aso 2 i le aso 7 Tesema, 2013. Na faaalia le tele o le sao ma le taua o le auai atu o Samoa i lea faamoemoe, i lalo o le ta‟ita‟iga tuufaatasi a le Afioga

i le Ofisa Sili Lagolago o le Vaega o Tupulaga Talavou a le Matagaluega, le Susuga ia Seletuta Visesio Pita, faapea ai ma le Afioga i le Ofisa Sili o Pulega a le Asosi o Taaloga Soka a Samoa, Susuga Sarai Bareman. I lea fonotaga, na talanoaina ai e sui usufono, ae le gata i lea o le fefaasoa a‟i lea o manatu‟ i auala e avea ai taaloga (sports) e fai ma metotia e foia ai le tele o faafitauli o loo feagai ma tupulaga talavou i totonu o le Pasefika. I le sao o Samoa i lea faamoemoe, na faatuina ai e ona sui auai se poloketi, e faalauiloa ma fesoasoani atu ai i le faafitauli o le faaletonu o le mafaufau (mental illness), ma sa tuuina atu ma talia le latou pepa talaosaga e le UNICEF, mo se fesoasoani seleni e faatinoina ai lenei poloketi.

O le toe taliu mai o lea au malaga, na faapena ai loa ona amatalia ai galuega i lea faamoemoe, ma o le naunautaiga, ina ia faaititia le ma ma le fefe o loo aafia ai i le tulaga o le faaletonu o le mafaufau, ma ia aua ne‟i saisaitia tupulaga, mai le faasoa oa latou faafitauli, aemaise lava i latou o loo aafia, ina ia talanoa, faasoa ma soalaupule. O le aso 28 Mati, 2014, lea na faapena ona tatala aloaia ai loa lenei poloketi i le Maota o

Tooa Salamasina, ma ua taua “TA FAASOA– Talanoa, Faasoa, Soalaupule”, ma o le Afioga i le Tama‟ita‟i Minisita Lagolago, Gatoloaifa‟ana Amataga Alesana Gidlow, na fai ma ma fofoga autu o lea aso.

Ofisa Sili Lagolago o le Vaega mo Tupulaga Talavou,

Seletuta Visesio Pita

Tatalaina o lea poloketi

Na saunoa foi le alii foma‟i, Tofa Mulitalo Dr. George Tuitama i le taua o lea faamoemoe, e ala lea i le amanaiaina o le taua o fa‟alauiloa o le faaletonu o le mafaufau ma ona aafiaga i tagata Samoa. O le tatalaina la o lenei poloketi, na faailoa ai fo‟i ma le faamanuiga tau seleni $30,000 NZD mai le UNICEF, lea ua faamanuiaina ai Samoa aua le faatinoina o le

faamoemoe “TA FAASOA– Talanoa, Faasoa, Soalaupule”. O le naunautaiga lava i le faatinoina o lenei poloketi, ina ia ausia ai vaega nei;

Ina ia faia ni faalauiloa, fausia se malamalamaaga ma ia faaalia le manaoga ia foia tulaga faaletonu o le mafaufau i totonu o Afioaga uma i Samoa

Ia atagia ma aofia “Gasegase Faale Mafaufau” ma uunaia sootaga ma isi Vaega ina ia mafai ona tuuina atu ma faaauauina le lagolago I auala ma metotia eseese;

Ina ia mautinoa o loo ta mau polokalame mo se taimi umi e faaauauina ai pea O tulaga faaletonu o le mafaufau, o se tasi lea o faafitauli o loo feagai pea ma tagata

Samoa, aemaise lava i le tupulaga, ona o le le lava o le malamalama ma le iloa i mafuaaga

ma ona aafiaaga, e pei ona maua le siisii pea i luga o le fuainumera o tupulaga talavou o

loo tagomia fualaau faasaina, le faautauta i le ava malosi ma oo atu ai i isi tulaga pei o le

pule i le ola, sauaina, ae le gata i lea o maitaga le manaomia mo tupulaga teine talavou. O

le sini autu, ia tu‟u itiitia le feva‟ava‟ai a‟i i ituaiga ma faailoga tagata, ma unaia ma

faamalosiau i tupulaga talavou o loo aafia i ia faafitauli, ina ia FAASOA– Talanoa, Faasoa,

Soalaupule.

Sui Tupulaga Talavou faapea le au

usufono i le fonotaga i New Caledonia,

lea sa molimauina lea famoemoe taua.

O le 24 o Mati, 2014, na faataunuuina ai le galuega faatino lona lua (2) a le “Polokalame Faalauiloa mo le Fonotaga lona Tolu a Atumotu Laiti o le Lalolagi mo Tupulaga Talavou o Samoa”, i lalo o le Vaega o Tupulaga Talavou a le Matagaluega o Tina ma Tamaita‟i. O lenei galuega faatino na vaai patino i suiga o le tau aemaise o le puipuiga o le siosiomaga. Na faaalia foi le lagolagosua a paaga, pei o le UNESCO ma le Bluesky Samoa, i le tauaaoina lea o mitiafu, ma le tufatufaina o taga lapisi ma mea faigaluega, aua le aoina o le lapisi, ae le gata i lea o le tapenaina lea o se faamlositino mama, mo talavou, faapea i latou na auai i lea faamoemoe. O lenei faamoemoe sa amatalia i le aoina mai o lapisi i totonu o le taulaga, i le vaega o loo iai le fale o le malo i le Eleele Fou, ma faasolosolo mai i le vaega o loo faatali ai pasi, ae le gata i lea o le faamamaina lea o le fanua faasao i Sogi. Na faaalia le lagolagosua o paaga a le Matagaluega e ala lea i le auai o le vaega a le Youth With A Mission (YWAM), sui o le Koluse Mumu, sui o le Matagaluega faapea sui mai Malo Aufaatasi, ae le gata i lea o le Tausala o Samoa, tama‟ita‟i lalelei ia Susana Fanueli.

“Faamama Samoa mo Suiga o le Tau” -Polokalame Faalauiloa mo le Fonotaga lona Tolu a Atumotu Laiti o le

Lalolagi, mo Tupulaga Talavou o Samoa

O le a faaauauina le faia o galuega faatino a le Matagaluega i lona Vaega mo Tupulaga Talavou i le masina taitasi uma, e tauala lea i le fesoasoani ma le faasoaina mai o tomai ai tupulaga talavou, e ala i ni sini autu ua maea tapenaina. E aofia ai le tulaga o agafesoota‟i (faalogona, pule i le ola, ma i latou e iai manaoga faapitoa), tulaga o tulafono ma faamasinoaga, galuega ma soifua maloloina. O le naunautaiga fo‟i la a le Fesootaiga a Talavou mo le SIDs, ina ia faagasolo latou polokalame mo tupulaga talavou, aemaise i latou o loo i totonu o aoga maualuluga, ina ia siitia le iloa ma le

malamalama i le faagasologa o lea fono autu, ae le gata i lea o le faalauiloa ma le malamalama i atina‟e faaauau, aua so latou lumana‟i. Sa faafetaia e le Matagaluega ana paaga e aofia ai le

Youth With A Mission, Faalapotopotoga a Malo

Aufaatasi, Koluse Mumu faapea ma le Bluesky ona

o lo latou taimi taua ma lo latou lagolagosua i lea

faamoemoe.

Tupulaga Talavou faapea i latou na

faaali le lagolagosua

O le aso 21 o Aperila lea na maua ai le

Kolisi o Anoamaa le avanoa e

faatalatalanoaina ai le polokalame o “Polokalame Faalauiloa mo le Fono-taga lona Tolu a Atumotu Laiti o le Lalolagi mo Tupulaga Talavou o Sa-moa” lea sa faatinoina e le Vaega mo Tupulaga Talavou a le Matagaluega. I lea polokalame na faatasi atu ai fo‟i ma le sui o Samoa, lea na auai i le fonotaga a le SIDS na faatinoina i Rio, Brazil i le tausaga ua mavae, le tama‟ita‟i ia Brianna Fruean, e faasoa atu ai lona tomai, agavaa ma le sao o Samoa i lea fonotaga. O le faamoemoe, ia malamalama tupulaga talavou e uiga i lea Mata‟upega, ae le gata lea o le faalauiloaina o fuafuaaga faataatitia a le Polokalame Faalauiloa mo le Fonotaga lona Tolu a Atumotu Laiti o le Lalolagi mo Tupulaga Talavou o Samoa, lea e fuafuaina mo le Fonotaga Faavaomalo a le SIDS ia Setema, ae le gata i lea o le aoaoina lea o manatu mai le fanau aoga, aua se leo o tupulaga Samoa i le faamoemoe o loo luma nei. Na maitauina fo‟i le fiafia o le fanau aoga e maimoa i ni faatinoga sa tuufaatasia e nisi o tupulaga talavou, e ala lea i tulaga tau galuega, soifua maloloina, tulafono ma faamasinoga, ae le gata i lea o nisi o

vaega sa faatinoina. O nisi o vaega o lea faamoemoe, sa faia ai ni faatalatalanoaga o vaega taua mo le soifuaga o tupulaga talavou i vasega matutua. I totonu o lenei polokalame, o loo ave le faamamafa i “Suiga o le Tau”, ma o se tasi foi lea o maataupu taua o le a faatalanoaina i le Fono Faavaomalo o Atu Motu laiti o le Pasefika, ina ia iai se sao o tupulaga talavou e faaleoina ai o latou manatu i ona aafiaga ogaoga e ono lamatia ai si o tatou atunuu.

Aga’i Polokalame Fa’alauiloa a le Vaega mo

Tupulaga Talavou mo le Kolisi o Anoama’a

Se vaaiga i lea faamoemoe lea na faatinoina i le

Kolisi o Anoama’a

O le Aso 10-14 o Mati le sa asia ai e le tamaita‟i ia Pauline Kleinitz, o se ofisa Faufautua Faapitoa mo i latou e iai manaoga Faapitoa o le Faalapotpotoga o le Soifua maloloina i le Lalolagi. O le auga lava ma le faamoemoe o le asiasi mai o lenei tamaita‟i ona o le fia tulituliloaina lea o fautuaga sa faatautaia i le taimi o le aoaoga o auaunaga mo Tagata e iai o latou manaoga faapitoa i Nuu ma afioaga (CBR), lea sa faatautaia o se tasi o vaega o le faamanatuina o le Aso Faavaomalo mo i latou e iai o latou manaoga faapitoa na faia i le aso 7 o Setema 2013 I totonu o se talanoaga ma paaga eseese mo i latou e iai manaoga faapitoa, o loo taumafai ai Samoa ina ia iai se mafutaga vavalalata mo le faatinoina lea o fuafuaga, e unaia ai le galulue faatasi faapaaga ina ia mafai ai ona tuuina atu “Auaunaga mo Tagata e iai manaoga faapitoa i Nuu ma afioaga” (CBR), ma ia o gatusa ma le Faasamoa. O “Auaunaga mo Tagata e iai manaoga Faapitoa i Nuu ma Afioaga” (CBR) na amata faatuina ma lagolagoina e le Faalapotopotoga o le Soifua Maloloina i le Lalolagi (WHO), o se taunuuga moomia mo le toe fauisa, avanoa tutusa aemaise o le auai o i latou e iai manaoga Faapitoa i Nuu ma Afioaga. I le taimi nei, o loo ua faatinoina nei “auaunaga mo i tagata e iai manaoga faapitoa” i atunuu e 90 o le lalolagi ma o loo tuuina mo soo se vaega o taunuuga moomia i atunuu uma, i le fausia la o le mafai ona auai i tulaga o le soifua maloloina, o aoaoga aemaise o avanoa mo tulaga manuia ma le soifua maua. Ae peita‟i o loo maitauina le laititi o le auai o i latou i avanoa eseese i nisi o Atunuu aemaise lava o tulaga tau ao‟a‟oga. O “Auaunaga mo Tagata e iai Manaoga Faapitoa” (CBR) o se vaega taua lea i le aoaoina

mai o sui o Afioaga eseese ina ia iai so latou sao i le puipuia ma le atina‟eina lea o i latou

e iai manaoga faapitoa i Nuu ma Afioaga. Aemaise o le tele o taimi e moomia ai tulaga o

auaunaga faasoifua maloloina, vaega moomia o loo avea o se faafiatuli e le

gafataulimaina ona o tulaga tau seleni. O le tuuina atu lea i tagata , o le tomai ma le

agavaa e moomia mo i latou e ia manaoga faapitoa, ina ia ausia tulaga lelei o le soifua

maloloina (faalemafaufau ma faaletino), ma ia vaavaaia ma puipuia le alualu i luma o

tulaga tau agafesooti ma tulaga tautupe ina ia mafai ona ausia tulaga o Aoaoga, o

galuega ma ia faatuputupulaia ai le auai i polokalame i Nuu ma afioaga. O le

naunautaiga lava o “Auaunaga mo i latou e iai manaoga Faapitoa) (CBR) ina ia aveese le

faailoga tagata o loo i totonu o Afioaga ma ia iai se siosiomaga e malupuipuia, ma

lagolagoina ai Aia Tatau mo i latou e iai manaoga Faapitoa.

Tulaga lata mai i Galuega mo i latou e iai Manaoga Faapitoa....

Auaunaga mo Tagata e iai

Manaoga Fa’apitoa i Nuu ma Afioaga

Tama’ta’i Faufautua Faapitoa,

Pauline Kleinitz

E toalua fo‟i nisi sui na asiasi mai i Samoa mai le Aso 24 mati- Aso 4 Aperila 2014 le susuga ia Sarah Dyer, O se faufautua mo puleaina o Polokalame le susuga ia Rob Boddy. Procurement specialist

O le auga ma le faamoemoe o le asiasi mai ona o le fia fesoasoani lea i le Matagaluega i le amataina ma le faatinoina lea o “Polokalame mo i latou e iai Manaoga Faapitoa i Samoa”, e amataina ia Novema 2013 seia oo ia Iuni 2017, ma ia mautinoa o Matafaioi ia ina ia ausia se tulaga maualuga. O le naunautaiga lava ina ia mautinoa e le Matagaluega o Tina ma Tamaita‟i atina‟e o Nuu ma afioaga ma Agafesoota‟i poo ai le vaega o lea fitoitonu ai lenei vaega, aemaise o vaega patino mo lona faatinoina e aofia ai le Nuanua o le Alofa ma auaunaga Faalesoifua Maloloina i le atunuu ina ia mafai:

Ona ausia ia vaega uma o ripoti i lalo o le maliega ma le malo o Ausetalia e aofia ai (Vaavaaia, puleina o faafitauli ma tulaga tau tupe)

E iai fuafuaga, pasiaina, ripotiina ma le faatinoina lea o tulaga tau tupe o lea tuuina mai i se tulaga maioio lelei

Tuuina mai o le lagolagoina i fuafuaga ma le faia o ni vaega e agatonu lelei ma le alualu i luma o auaunaga i lalo o polokalame mo i latou e iai manaoga faapitoa

O lenei faatalatalanoaga na faia e fua i vaega patino e aofia ai paaga eseese i le taimi na aisa ai e nei sui le atunuu.

Polokalame mo i latou e iai Manaoga Faapitoa i Samoa

Ia Oketopa 2012, o lea na tuuina mai ai e le malo o Ausetalia la latou lagolago mo i latou e iai manaoga faapiota i le atina‟eina o auaunaga lautele mo i latou e iai manaoga faapitoa, e tauala lea i le faailoaina mai o se seleni AUS $ 4 million e faatautaia ai lenei polokalame e tusa ma le (WST$10million) i le ova ma 4 tausaga. I lenei la polokalame, o lea tuuina mai ai e le malo o Ausetalia ni vaega manaomia, o masini, fesootaiga aemaise o ni tagata agai i le taumafaiga a Samoa, e ala i la latou fua faatatau i le faamalosia o vaega o le malo ma le DPOs. O le unaia o avanoa mo le lagolagoina o auaunaga aemaise o le tuuina atu o tomai mo le Atina‟e ma le faauauina o tulaga o le aoaoaina. O lenei polokalame o loo auamai ai se galuega taua o loo manaomia e Samoa aua le sainia lea o le Feagaiga mo i latou o loo iai o latou Manaoga Faapitoa. Ma o Galuega Faatino la o loo i lea polokalame e faatatau i ni vaega se 4

Sainiaina lea o le feagaiga mo i latou e iai Manaoga Faapitoa (CRPD) Faatuputupulaia o le aia tatau ma Avanoa mo i latou o loo iai o latou manaoga

faapitoa Meafaigaluega ma mea faatino mo i latou o loo iai o latou manaoga faapitoa Atina‟e o tulaga tau tupe ma avanoa faigaluega.

Vaaiga Lautele i Polokalame mo i latou e iai

Manaoga Faapitoa i Samoa

O le Aso 8-10 o Aperila sa faataunuuina ai se polokalame faalea‟oa‟oga sa faatautaia i Nadi Fiti, lea sa auai atu ai se tasi o sui o o le Matagaluega, le tamaita‟i Sinia ia Elizabeth Ah Poe, e faapitoa mo i latou e iai o latou manaoga faapitoa ma nisi sui mai Matagaluega eseese a le malo. O lenei polokalame e mo le “Atina’eina o Fua Faatatau a le Pasefika mo A’oa’oga Sauo’o”. O lenei faamoemoe na galulue soosootauau ai le malo o Ausetalia ma le CBM-Nossal Institute Partnership Inclusive Development, Disability Forum ma le Pacific Island Forum Secretariat e tauala mai lea i le atina‟e o Suesuega a Ausetalia. O le‟ auga lava ma le faamoemoe o lenei aoaoga o le fetufaai lea o faamatalga ma

ia puepue maua mai ni manatu lelei faaalia i tulaga o le poloketi “o le faalauaiteleina ma le faataitaiina o vaega moomia mo i latou e iai manaoga faapitoa ma aoaoga masani i le Pasefika”

Atina’eina o Fua Faatatau a le Pasefika mo

A’oa’oga Sauo’o

O le faamoemoe lava mo lenei suesuega ina ia mafai ona ausia ni vaega moomia lelei mo auaunaga lautele masani mo I latou e iai manaoga faapitoa i le

Pasefika aemaise ai ni taiala mo lona faatinoina. O vaega manaomia o lea fesoasoani lea i atunuu I le auiliilina o le latou silafia ma le iloa ma atina‟e nisi o fuafuaga alualumamao e faasino tonu lea i le aumaia o ni aoaoga lelei atoatoa mo fanau o loo iai o latou manaoga faapitoa . I totonu o lenei suesuega o le a vaevaeina ai i vaega se tolu ina ia faalautele ai ia vaega moomia ma le faataitaiga mo Atunuu e fa e aofia ai Samoa, Fiti, Solomona ma Vanuatu.

L: Tama’ita’i ia Elizabeth lea na fai

ma sui o le Matagaluega

Below: Nisi o au usufono

Sui auai mai atunuu

eseese i lea polokalame

faaleaoaoga

O le Aso To‟anai, 26 Aperila, lea sa faatinoina ai e le SENESE se polokalame mo le faamamaina o le taulaga o Apia. E tele matagaluega ma faalopotopotoga eseese a le malo na lagolago i lea faamoemoe, ma sa faapena fo‟i ona faaali le lagalagosua a le Matagaluega o Tina ma Tamaita‟i, ma ana paaga eseese, e ala lea i le auai ma ofoina atu le fesoasoani mo lea faamoemoe. O le auga ma le faamoemoe o lea faatinoga, ina ia tuu itiitia le lafoa‟i solo o le lapisi ma le faaaogaina o plastics, ae le gata i lea o le unaia lea o tagata uma ma faamanatu le tatou matafaioi o le vaavaaia lelei lea o tatou lava siosiomaga, aua o le olaga tumama o tagata amata mai lava i totonu o lona ia lotoifale. O lea na matua faafetaia ai foi le lagolago a tagata taito‟atasi, aemaise o paaga eseese ona o le latou tali i le valaau, aemaise o le faaavanoina mai o latou taimi i lenei faamoemoe.

O lenei galuega faatino ua fuafuaina e faaauau pea lona faatinoina i masina taitasi, ma o

lenei polokalame, o se tasi o vaega taua mo le soifau a‟oa‟oina o fanau, o loo iai o latou

manaoga faapitoa.

Lagolagoina e le Matagaluega le

Faamoemoe a le Senese

Mamalu o le atunuu sa

faaali le lagolagosua e ala

lea i le auai i lea

faamoemoe

O se tasi nei o polokalame o loo faatinoina pea e le Vaega mo le Lotoifale a le matagaluega o Tina ma Tamaita‟i i tausaga taitasi e ala i le faatinoina o le polokalame mo Tulafono laiti i nuu ma afioaga aemaise o Fuafuaga Gafataulima mo le Manuia o Nuu. O nei polokalame na amata faatinoina mai Afioaga e aofia ai Ta‟elefaga ma Fagaloa. E tolu aso sa faatinoina ai lenei polokalame ma sa molimauina le toatele o i latou sa matuai lagolagoina, e le gata i le itupa o tama aemaise le lagolagosua a tina ma fanau, na maua le avanoa latou te maimoa ma faalogologo ai i lenei polokalame. O lenei polokalame na tatala aloaia i se folasaga na faatautaia e le vaega o Komisi o Toefuataina Tulafono a Samoa e faatatau i faavae aemaise o le Tulafono o Nuu 1990. O le „auga lava ma le faamoemoe ina ia nofo malamalama tagata uma i faavae aemaise o tulaga tau i tulafono aua le nofo lelei ma le malu puipuia o Nuu ma afioaga. O Ta‟elefaga o se tasi lea o nuu sa mafai ona faatinoina ai fo‟i lenei polokalame ma sa

sologa lelei lona amataina ona o le galulue faapaaga ai ma le CCAP (Coastal Community Adaptation Projects). O lenei vaega tau i fesoasoani e tauala mai le malo Iunaite Setete o Amerika lea sa faasafua atu lana fesoasoani i Afioaga e 5 mai Salafai. Sa tapa e le vaegaa le CCAP le fesoasoani a le Matagaluega o Tina ona o loo ua aofia ai ma le afioaga o Ta‟elefaga.O se tasi lenei o Afioaga sa faatautaia ai le Faatalatalanoaga o tulafono laiti aemaise o fuafuaga Gafataulima mo le manuia o nuu. O Afioaga uma la nei o lea latou mauaina fesoasoani mai le vaega o le CCAP e aofia ai Taelefaga ma Laulii mo le motu o Upolu faapea ai Afioaga o Salailua ma Taga mo Savaii. O nei Afioaga saauai i faatalatalanoaga o Tulafono laiti aemaise o Fuafuaga Gafataulima mo le manuia o Nuu, ma o i latou fo‟i nei ua faamauina o le a ave iai le faamuamua mo le saogalemu, ma le tulaga manaomia o le suavai.

Fuafuaga Gafataulima mo le Manuia o Atina’e

o Nuu ma Afioaga

Pu’eina o le isi vaega o le Polokalame o le Toe

Sasaa le Fafao O lea faatoa maea ona pueina le isi vaega o le polokalame a le Faleula o Samoa sa

faatautaia i Falealupo i totonu o le masina o Aperila. Sa galulue so‟oso‟o tauau faatasi ai

ma sui o Afioaga o loo i totonu o le Komiti o le Faleula o Samoa. O le isi vaega o le

polokalame o lea patino lea i le suiga o le tau ma faalavelave faalenatura. O lenei

faatalatalanoaga sa faaalia ai ia aafiaga o le tau ae maise ai o lapataiga mo le nofo

malamalama i faailoga e atagia ai se faalavelave faalenatura pe a oo ina tupu aemaise

lava i tulaga o mafuie, afa malolosi ma isi falavelave faalenatura. O lenei polokalame o se

tasi o galuega faatino o loo gafa ma le Vaega o le Lotoifale a le Matagaluega o Tina ma

Tamaita‟i Atina‟e o Nuu ma Agafesoota‟i.

Faafeiloa’i atu le Matagaluega

i ona Sui Fou

Faafofoga Peseta

Policy Officer

Vaega o Suesuega ma

Faiga Faavae

Meritiana Fepulea’i-Tanuvasa

Country Focal Officer

(MWCSD-SPC RRRT)

Vaega o Tina ma Tama’ita’i

Hati Talisau

Driver

Vaega o Tina ma

Tama’ita’i (Savaii)

Fa’amanuia le Atua i tiute ma faiva ua atofaina ai, aua le tautuaina o si o tatou malo ma le atunu’u.

Mo nisi faamatalaga, faafesoota’i:

Matagaluega o Tina ma Tama’ita’i,

Atina’e o Nu’u ma Afioaga ma

Agafeso’ota’i

Telefoni: 27752/ 27753

Laina: 261/257

www.mwcsd.gov.ws

Faalauiloa a le Matagaluega……..