JAK BYSTRYM JESTE OBSERWATOREM?

W wywietlanym kilkanacie lat temu filmie Szampan dla Cezara z Ronaldem Colmanem w roli gwnej, bohater bierze udzia w telewizyjnym quizie i odpowiada na kade pytanie. W scenie finaowej Colman moe wygra kilka milionw dolarw, pod warunkiem, e pokona ostatni przeszkod i wymieni numer wasnej ksieczki ubezpieczeniowej. Oczywicie tego nie wie.

Jakiego koloru lampa zapala si u gry sygnalizatora wietlnego? Czerwona czy zielona? W pierwszej chwili pomylisz, e to bardzo proste. Ale wyobra sobie, e bierzesz udzia w Wielkiej Grze, wiesz, e za prawidow odpowied otrzymasz duo pienidzy, najwysz stawk, ale musisz odpowiedzie trafnie. A wic, jakie wiato zapala si na grze? Czerwone czy zielone? Jeli dobrze wczue si w rol uczestnika konkursu, chyba zawahasz si z odpowiedzi. Tak naprawd nie jeste do koca pewien, mam racj? Jeli nie, naleysz do tej mniejszoci, ktra widzi, podczas gdy wikszo z nas tylko patrzy. Fakt, e wikszo ludzi, ktrym zadaem powysze pytanie, albo odpowiada bdnie, albo nie jest pewna, wiadczy o tym, e midzy widzeniem a patrzeniem jest ogromna rnica. A przecie wiata na skrzyowaniach ogldamy niezliczon ilo razy i to codziennie! Oczywicie czerwone wiato zapala si zawsze na grze, zielone zawsze na dole. Jeli jest jaki trzeci kolor, to ty, zawsze porodku. Zgoda, bye pewien swojej odpowiedzi, ale moe wiar w bystro Twej obserwacji zachwieje inny test. Jeli masz zegarek tradycyjny, nie patrz na niego teraz i odpowiedz na pytanie: czy cyfra sze na cyferblacie jest arabska, czy rzymska? 6 czy VI? Zastanw si przez chwil, zanim spojrzysz na przegub rki. Znowu wyobra sobie uczestnictwo w grze o wielkie pienidze. Wic? Dobrze, zdecydowae si na odpowied. Sprawd wic, czy miae racj. I jak? A moe pomylie si w obu przypadkach, bo na Twoim zegarku w ogle nie ma szstki? Niektre zegarki maj przecie w tym miejscu niewielk tarcz z sekundnikiem. Nawet jeli odpowiedziae poprawnie, potem musiae dla pewnoci sam siebie sprawdzi. Zerkne na wskazwki. A czy moesz teraz powiedzie, ktra dokadnie bya wtedy godzina? Prawie pewne, e nie i oto spogldasz na zegarek raz jeszcze! Znowu patrzye, a nie widziae. Sprbuj zada to pytanie znajomym. Chocia spogldamy na zegarki dziesitki razy dziennie, mao kto potrafi opisa szstk na swoim czasomierzu. Jeszcze jedno pytanie do zabawy z przyjacimi, ale najpierw sprawd, czy sam na nie odpowiesz. Na awersie banknotu jednodolarowego widnieje charakterystyczna posta, ktr kady z nas oglda zapewne dziesitki razy. Kto to jest? Tak, to George Washington. Powiedzmy, e zgade. Ale na co patrzy prezydent Stanw Zjednoczonych i w ktr stron? Musisz spojrze i sprawdzi, prawda? Ot prezydent patrzy w prawo, na okrg zielon piecz Departamentu Stanu. W tym przypadku naprawd warto by spostrzegawczym i patrze uwanie, gdy jeli ta piecz jest niebieska, banknot pochodzi sprzed 1923 roku i dealerzy pac dzi za niego nawet trzysta dolarw. Nie tra za szybko dobrego samopoczucia, nawet jeli nie odpowiedziae na adne z tych pyta; jak powiedziaem zdarza si to wikszoci ludzi. Ludzie patrz, ale nie widz. A tak przy okazji, czy pamitasz numer swojego ubezpieczenia? Albo dowodu, paszportu? Chocia moje metody sprawi, e rozwiniesz wyobrani i automatycznie zaczniesz koncentrowa uwag na tym, co widzisz, w nastpnym rozdziale znajdziesz wicej wicze spraw dzajcych bystro obserwacji. Powicam tak wiele miejsca i uwagi tej sztuce, poniewa obserwacja to jedna z najwaniejszych rzeczy w wiczeniu pamici, podobnie jak skojarzenia. Nasz mzg nie jest w stanie zapamita niczego, czego wczeniej nie zobaczy, na czym nie skupi uwagi. Sygna wietlny lub dwikowy zapamitujesz tylko wtedy, kiedy po wiadomym zarejestrowaniu przez zmysy skojarzysz go z czym, co ju znasz, co pamitasz. Poniewa jak mwiem dziki mojej metodzie zaczniesz patrze i obserwowa, i to przyjdzie samo, nasz uwag skupimy przede wszystkim na skojarzeniach. Skojarzenia w aspekcie pamici to nic innego, jak powizanie, poczenie ze sob dwch lub wicej przedmiotw, poj, obrazw, sytuacji, itp. Powtarzam: jeli co zapamitujesz lub zapamitae, to tylko dlatego, e skojarzye to z czym innym. Niczym innym przecie jak skojarzeniem jest powizanie liczby dni poszczeglnych miesicy z ukadem knykci i dokw w zacinitych piciach. Pamitasz zapewne, e poczynajc od maego palca knykie to 31 dni, a doek 30.

Czy narysujesz z pamici map Wielkiej Brytanii? Albo Chin, Japonii czy dawnej Czechosowacji? Zapewne nie. Ale gdybym powiedzia: Wochy, zdecydowana wikszo z Was zobaczyaby w wyobrani but, czy nie? Narysuj but z wysok cholewk, a w przyblieniu zaznaczysz terytorium Woch. Jak to si stao, e wyobrania podsuna Ci taki wanie obraz? Poniewa kiedy, moe wiele lat temu, kto powiedzia Ci, albo sam do tego doszede, e zarys Pwyspu Apeniskiego przypomina but. Mapa Woch bya tym, co chciae zapamita, a but tym, co ju znae i moge uy do skojarzenia. A te wszystkie mnemotechniki i "rymowanki" szkolne, ktre pamita si przez cae ycie? "W pierwszej wszystkie s dodatnie, w drugiej tylko sinus, w trzeciej tangens i cotangens, a w czwartej cosinus" (w ten sposb zapamitywae znak funkcji trygonometrycznych zalenie od kta) albo: "Klio Mel Ter Tal Er Eu Ur Pol Kal" (chodzi oczywicie o Klio, Melpomen, Terpsychor, Tali, Erato, Euterpe, Urani, Polihymni i Kaliope). To te skojarzenia, wykorzystujce rym i rytm dla odmiany. W podobny sposb, chocia nie poprzez wierszyk, moesz zapamita dugi cig cyfr, tworzc cig sw, w ktrych liczba liter bdzie odpowiadaa kolejnej cyfrze. Np.: dla liczby p (3,14159265594...) bdzie to zdanie: "Daj, o Pani, o boska Mnemozyno, pi liczb, zwan take ludolfin tak..." Rwnie czst metod mnemotechniczn jest np. skojarzenie pocztkowych liter wyrazw z ich znaczeniem. Jeli np. zapamitasz bzdurne zdanie: "Ciupa Zenobii F.", spgoski w nim zawarte podpowiedz Ci kolejno barw w widmie wiata biaego. CiuPa ZeNoBii F, czyli Czerwony, Pomaraczowy, ty, Zielony, Niebieski, Bkitny i Fiolet. (Co to jest "ciupa"? pytacie. Na pewno wikszy od ciupaki...) Jest jednak jeden problem: nic nie pomaga Ci zapamita, e zdanie to odnosi si do barw tczy i odwrotnie. Jeli masz jakie sowo-klucz, to wietnie. Wtedy dasz sobie rad, ale z kolei jak zapamita to sowo? Nauczysz si tego w nastpnych rozdziaach. Poka Ci, jak dziki zasadzie prostych, wiadomych skojarze mona zapamita praktycznie wszystko. Tak, nie przejzyczyem si wszystko: nazwiska, twarze, nazwy, przedmioty, fakty, postaci, ksztaty, przemwienia, itd. Wszystko, z czym spotykasz si w codziennym yciu, i spoecznym, i zawodowym.

PRZYZWYCZAJENIE TO PAMI

Jestem przekonany, e nie da si niczego cakowicie zapomnie; lady pozostawione w pamici s nie do zatarcia. Thomas De Quincey Sprawna, dobra pami jest podstaw sukcesu w kadej dziedzinie. Ostatnie badania potwierdzaj, e caa nasza wiedza opiera si na pamitaniu. Platon uj to w ten sposb: "Wiedza to nic innego jak pami", a Cyceron przyda pamici rol skarbnika i stranika wszechrzeczy. Jeli za mao dowodw, oto jeszcze jeden bardzo przekonujcy: nie mgby przecie czyta tej ksiki, gdyby kiedy nie zapamita 25 znakw polskiego alfabetu. Z pozoru brzmi to jak due uproszczenie, ale jednak to prawda. Przecie gdyby straci pami cakowicie, musiaby uczy si wszystkiego od pocztku jak nowo narodzone dziecko. Nie wiedziaby jak si ubra, ogoli, zawiza buty, jak prowadzi samochd, jak uywa noa i widelca, itd. Tak to jest. Wszystko, co uwaamy za zwyczaj, w istocie rzeczy jest pamitaniem. Zwyczaj, nawyk to pami. Metody mnemotechniczne, istotny atrybut sprawnej pamici, nie s niczym nowym ani zadziwiajcym. Samo sowo "mnemotechniczny" pochodzi od imienia greckiej bogini Mnemozyny, a metod tych Grecy uywali ju u zarania swojej cywilizacji. Dziwi raczej fakt, e tak mao ludzi je zna i z nich korzysta. Tych, ktrzy poznali sekrety mnemotechniki zaskakuje nie tylko sprawno wasnej pamici, ale rwnie uznanie i podziw rodziny i przyjaci; niektrzy uznali wic, e lepiej nie dzieli si t tajemnic z innymi. Dlaczego nie by jedynym czowiekiem w biurze, ktry zna wszystkie numery akt albo ceny wyrobw? Albo jedynym na przyjciu, ktry moe zademonstrowa co nadzwyczajnego? Ja jednak uwaam, e sprawna pami powinna sta si udziaem wszystkich i taki jest cel tej ksiki. Chocia dla niektrych jestem czowiekiem estrady, nie mam zamiaru uczy Was pamiciowych sztuczek. Nie chc z Was robi magikw. Zaley mi jedynie na tym, bycie poznali w praktyce niezwyke zalety sprawnej pamici. Opisuj w ksice sporo trickw i zabaw, ktrymi moecie olni przyjaci, ale tak naprawd bd to po prostu doskonae wiczenia praktyczne. Ludzie bardzo czsto zadaj pytanie: czy nie pomiesza mi si w gowie, jeli bd pamita za duo? Ot nie. Nie ma granic dla ludzkiej pamici. Lucjusz Scypion pamita nazwiska wszystkich mieszkacw Rzymu, Cyrus potrafi wywoa kadego onierza swojej armii po imieniu, a Senece wystarczyo raz usysze dwa tysice sw, aby je zapamita i dokadnie powtrzy. Myl, e im wicej pamitasz, tym wicej moesz zapamita. Pami jest w tym wzgldzie bardzo podobna do mini. wiczysz je i wzmacniasz, jeli maj Ci dobrze suy; podobnie jest z pamici. Rnica polega tylko na tym, e minie moesz przetrenowa lub wywiczy do pewnego maksimum, a pami takich ogranicze nie ma. To, jak osign sprawn pami, wytumacz Ci moliwie najprociej i bdzie to atwiejsze, ni gdyby np. uczy si gra na jakim instrumencie. Jeli tylko czytasz i piszesz w swoim jzyku i masz troch zdrowego rozsdku, i jeli dokadnie przeczytasz moje wywody, bdziesz mistrzem superpamici. A rwnolegle z tym nabdziesz zapewne umiejtno lepszej koncentracji, baczniejszej obserwacji i, kto wie, bujniejszej wyobrani. Zapamitaj, prosz, e nie ma czego takiego jak za pami. By moe to szokujco brzmi dla tych, ktrzy w "zej" pamici znajdowali usprawiedliwienie przez cae lata, ale powtarzam: za pami nie istnieje, co najwyej le j wiczymy. Warto rwnie wiedzie, e pami nie wywiczona jest czsto jednostronna, tzn. jeli zapamitujemy nazwiska i twarze, to "nie mamy pamici" do numerw telefonw i adresw, i odwrotnie. S rwnie tacy, ktrych pami jest cakiem pojemna, chocia zapamituj z ogromn trudnoci, i tacy, ktrym wszystko wchodzi do gowy bardzo szybko, ale na krtko. Jeli zaczniesz stosowa metody, ktre opisuj w tej ksice, zapewniam, e bdziesz zapamitywa szybko i na dugo praktycznie wszystko, co zechcesz. Jak ju wspomniaem, zanim co zapamitasz, Twj umys musi, w ten czy w inny sposb skojarzy z tym, co ju wie. Oczywicie wikszo z Was powie, e zapamitywao wiele rzeczy bez adnych skojarze. To prawda. Ale pocztek drogi ku sprawnej, wywiczonej pamici to skojarzenia wiadome. Nie wiem jak pracuje Twoja podwiadomo; byby zapewne przeraony, wiedzc co w niej naprawd si dzieje, ale to fakt: zapamitujesz tylko wtedy, kiedy skojarzenia s silne. Jeli s sabe, zapominasz. I nie masz na to wpywu, bo ten delikatny proces dzieje si poza Twoj wiadomoci.

Chodzi wic o to, aby dokonywa skojarze wiadomie. To wanie decyduje o sprawnej pamici. Zwr uwag, e w ten sposb bdziesz tylko pomaga pamici naturalnej, tej, z ktrej korzystasz zawsze, czy o tym wiesz, czy nie; w miar treningu granica midzy pamici naturaln a pamici wywiczon stopniowo zniknie i to jest wspaniae. wiadome korzystanie z mojej metody na pocztku, z biegiem czasu stanie si automatyczne i podwiadome!

SPRAWD, JAK MASZ PAMI.

Kilku studentw zdawao egzamin tu przed witami Boego Narodzenia. Nie spodziewali si po nim niczego przyjemnego, gdy mia to by egzamin trudny. I taki by rzeczywicie. Jeden ze zdajcych odda swj arkusz egzaminacyjny z krtk notatk: "Tylko Pan Bg zna odpowied na te pytania. Wesoych wit". Profesor sprawdzi prace, a studentowi odpisa: "Pan Bg dostaje pitk, Ty pa. Szczliwego Nowego Roku!". Test 1 Test 2 Test 3 test 4 test 5 test 6

Nie sdz, aby testy, ktre przedstawiam w tym rozdziale byy a tak trudne. A nawet gdyby, jest to bez znaczenia, poniewa i tak nikt si nie dowie, jak Ci poszo. W poprzednich rozdziaach podaem kilka przykadw, pokazujcych, jak ogromn pomoc w zapamitywaniu czegokolwiek s wiadome skojarzenia. Jest to proste i szalenie skuteczne, co wicej, takie skojarzenia mzg moe przechowywa cae lata. Twierdz, e jeli zdoae zapamita cokolwiek, na krcej lub duej, dziki metodzie wiadomych skojarze, uda Ci si to rwnie w kadym innym przypadku. Tak twierdz i zamierzam to udowodni przy Twojej pomocy. Myl, e pniej sam przyznasz, i nie przypuszczae, e moe to by tak uyteczne i wartociowe. Pniej, bo gdybym np. powiedzia teraz, e dziki mojej metodzie zapamitasz nawet 50 cyfrowe liczby "na zawsze" i to po jednokrotnym ich ujrzeniu, uznaby chyba, e jestem szalony. Gdybym powiedzia, e zapamitasz kolejno kart w potasowanej talii, cho kad z nich zobaczysz tylko raz (lub tylko usyszysz, jak si j wymienia), stwierdziby, e wariuj coraz bardziej, a gdybym powiedzia, e zawsze ju bdziesz pamita nazwiska i twarze, list nawet 50 zakupw czy spraw do zaatwienia, e zapamitasz dokadnie tre caego miesicznika, dowolne ceny i wane numery telefonw, e w kocu z pamici okrelisz dzie tygodnia dowolnego roku to powiedziaby, e teraz dopiero "odbio mi pod sufitem". Przeczytaj jednak dokadnie ca ksik, a sam si przekonasz. Pomylaem sobie, e najlepszy sposb, aby udowodni, e mam racj, to pozwoli, aby sam notowa swoje postpy. W tym celu musz Ci najpierw pokaza, jak saba jest pami nie wiczona. Znajd wic teraz troch czasu i przerb testy, o ktrych za chwil. Po przeczytaniu stosownych rozdziaw wr do nich raz jeszcze. Da Ci to moliwo porwnania wynikw. To bardzo wane! Poniewa z kadym przeczytanym rozdziaem Twoja pami bdzie coraz sprawniejsza, chc, aby sam si o tym przekona. W ten sposb nabdziesz pewnoci siebie, tak istotnej w technice wiczenia pamici. Pod kadym testem znajdziesz wic miejsce na wpisanie wynikw obecnych i przyszych. I jeszcze jedno, zanim przystpisz do wicze nie czytaj z wyprzedzeniem rozdziaw, ktre jak sdzisz mogyby Ci pomc w tych sprawdzianach. Temu ma suy caa ksika i naprawd lepiej czyta j po kolei. Podaj wic spokojnie za mn i nie przeskakuj sam siebie. Nie zamartwiaj si, jeli uznasz, e uzyskane wyniki nie s zadowalajce. Te zadania powtrz su temu, aby mg stwierdzi wasne postpy w miar czytania tej ksiki, a po wtre unaoczni Ci, jak mao wiarygodna jest pami le wiczona. Nie trzeba wiele pracy ani wysiku, aby uzyska stuprocentowo dobre wyniki w tych testach. Prywatnie to, o czym pisz, bardzo lubi nazywa metodami "superpamici dla leniwych".

ROLA UWAGI W DZIAANIU PAMICI

Sztuka pamitania to sztuka koncentracji. Samuel Johnson Przeczytaj bardzo uwanie ponisz histori. Prowadzisz samochd, w ktrym jedzie 50 ludzi. Na pierwszym przystanku wysiada 10 osb i wchodz 3; na nastpnym wysiada 7 i dochodz 2. Na kolejnych 2 przystankach za kadym razem wysiada 4 pasaerw i wchodzi 1. W tym miejscu trasy autobus staje, gdy s kopoty z silnikiem. Cz osb spieszy si i woli i piechot; wysiada wic 8 z nich. Autobus rusza dalej i dowozi do kocowego przystanku reszt pasaerw. Teraz, bez ulegania pokusie powtrnego czytania, sprbuj odpowiedzie na dwa pytania. Jestem niemal pewny, e gdybym zapyta, ile osb zostao w autobusie podaby od razu prawidow odpowied, ale pytanie, ktre chc zada, brzmi: ile byo przystankw? Chyba niewielu z Was zwrcio na to uwag. Wikszo uznaa, e pytanie bdzie dotyczy liczby pasaerw, wic pracowicie dodawaa i odejmowaa wszystkich wsiadajcych i wysiadajcych. Interesowaa Was liczba pasaerw, inaczej mwic, chcielicie wiedzie (a wic i zapamita), ile osb zostao w autobusie. Nikt nie zakada, e wana bdzie ilo przystankw, nikt wic nie zwraca na przystanki uwagi, dlatego mzg nie znalaz odpowiedzi na podstawowe pytanie, nie zapamita jej. Ale jeli kto zaoy, e pytanie bdzie dotyczy iloci przystankw, z pewnoci poda prawidow odpowied, na tym bowiem skupi swoj uwag, tym by zainteresowany. Jeli rzeczywicie odpowiedziae na pierwsze pytanie, nie bd za bardzo szczliwy. Wtpi, czy odpowiesz na drugie, ktre brzmi: jak nazywa si kierowca? W istocie rzeczy caa zagadka jest bardziej sprawdzianem obserwacji, uwagi, ni testem pamici, a zacytowaem j tu gwnie dlatego, aby podkreli rol koncentracji w funkcjonowaniu pamici. Gdybym, zanim przeczytae historyjk z autobusem, powiedzia, e zapytam o nazwisko kierowcy, na tym skupiby uwag, to chciaby zauway i zapamita. Ale nawet wtedy mgby mie pewne trudnoci. Zagadka skonstruowana jest wedug zasady odwracania uwagi, co bardzo dobrze znaj wszyscy zawodowi prestidigitatorzy. Kluczowy ruch w sztuczce, waciwe "modus operendi", jest niedostrzegalny albo przykryty innym, wyraniejszym, bardziej sugestywnym. Ten wanie ruch zauwaasz i zapamitujesz, cho jest bez znaczenia, a ten najistotniejszy gubisz i dlatego dajesz si oszuka. Wikszo ludzi opisuje w tak nieprawdopodobny sposb popisy magikw, e sam artysta powinien uzna si za cudotwrc, a wszystko dlatego, e widz po prostu nie zauwaa waciwych ruchw. Pomijajc sztuczki z kapeluszem czy skrzyni i generalnie wszystkie tricki mechaniczne, gdyby nie to wspomniane "mylenie uwagi" kady prestidigitator byby w duym kopocie. Ja te wprowadziem Ci w bd sugerujc nie to, co bdzie wane i na co w ogle nie zwrcie uwagi. Chyba ju wystarczajco dugo naduyem Twojej cierpliwoci. Odpowied na drugie pytanie przynosi pierwsze sowo zagadki Ty prowadzisz autobus, a wic Ty sam jeste kierowc. Chodzi o Twoje wasne nazwisko! Zaproponuj t zabaw znajomym i przyjacioom i przekonaj si, jak niewielu z nich nie da si oszuka. Jak wspomniaem, historyjka z autobusem jest bardziej sprawdzianem obserwacji, ni testem pamici. Ale obserwacja i dobra pami id w parze. Wtpliwe, aby zapamita co, czego nie spostrzege; z kolei bardzo trudno jest zauway co, czego nie chce si zapamita lub czego zapamitanie nas nie ciekawi. To oczywicie prowadzi do narzucajcego si wniosku: jeli chcesz szybko polepszy swoj pami, chciej zapamitywa. Zmu si do postrzegania wszystkiego, co lub o czym chcesz pamita. Pisz: "zmu si", poniewa pocztkowo pewien wysiek jest konieczny, ale po zadziwiajco krtkim czasie przekonasz si, e wola (ch) zapamitania nic nie kosztuje. Pierwszy krok na tej drodze ju zrobie. Czytasz t ksik. Gdyby nie chcia usprawni swojej pamici, nie czytaby jej. "Bez motywacji trudno mwi o dobrej pamici" to dobre motto. Rwnie pomocna jest wiara, zaufanie do wasnej pamici. Jeli jeste pewien, e co zapamitasz w wikszoci przypadkw odniesiesz sukces. Myl o swojej pamici jak o sicie. Za kadym razem, kiedy czujesz lub mwisz: "Mam okropn pami", albo: "Nigdy tego nie zapamitam", robisz w tym sicie kolejn dziur. I odwrotnie, jeli mwisz "Mam wspania pami, z atwoci to zapamitam", itp. zatykasz jedn z nich. Wielu z moich znajomych wczeniej czy pniej pyta, dlaczego maj kopoty z pamitaniem, bo przecie zapisuj

dokadnie wszystko, co chc zapamita. Odpowiadam, e to jest tak, jakbym zapyta, dlaczego le pywaj, skoro uwizali sobie kamie do szyi. To, e zapominaj a moe raczej, e nie zapamituj, spowodowane jest wanie tym, e pisz. Moim zdaniem sowo "zapomniaem" naley wyrzuci ze sownika; z dwojga zego ju lepiej powiedzie: nie zdyem jeszcze zapamita. Nigdy nie zapomnisz czego, co naprawd zapamitae. Jeli piszesz, aby sobie pomc w zapamitaniu caoci lub wanych szczegw w porzdku. Ale jeli papier i owek maj by substytutem pamici (a tak wanie wiele osb uwaa), pamici nie polepszysz. Charakter pisma, szybko pisania moe tak, ale pamici nie, bo j lekcewaysz i nie wiczysz. Zazwyczaj piszesz tylko dlatego, e jeste za leniwy, e chronisz pami, aby jej bro Boe nie przemczy. Jak trafnie uj Oliver Wendell Holmes: "eby zapomnie, najpierw trzeba zapamita". Miej na uwadze, e pami lubi, kiedy jej si ufa. Im bardziej jej ufasz, tym bardziej moesz na niej polega. Notowa bez prby zapamitania, to ama wszelkie reguy wiczenia pamici. Nie ufasz swojej pamici, nie chcesz na niej polega, nie wiczysz jej, nie skupiasz uwagi na tym, co chcesz zapamita dlatego piszesz. A przecie zawsze moesz zgubi kalendarz czy notes, a gowy nigdy. Jeli mog pozwoli sobie na szczypt humoru: dopiero kiedy naprawd tracisz gow, nie ma znaczenia, czy co zapamitae, czy nie... Wiec powtrz: jeli koncentrujesz si na zapamitaniu, jeli wierzysz, e zapamitasz, naprawd nie musisz niczego zapisywa. Ilu rodzicw narzeka, e ich dzieci cigle zapominaj, co byo zadane, jakie maj lekcje w czwartek, itd., a przecie te same dzieci potrafi powiedzie, kto strzeli bramk w kilku kolejnych meczach ekstraklasy albo opisa wszystkie reguy gry w koszykwk i powiedzie, kto z kim wygra i kiedy w ubiegorocznej rundzie jesiennej. Jeli z atwoci pamitaj takie fakty i liczby, w takim razie dlaczego maj kopoty w szkole? Ot tylko dlatego, e bardziej ich ciekawi kosz czy pika nona ni algebra, historia czy geografia. Problem nie tkwi w zej pamici, a w braku zainteresowania. Potwierdza to rwnie fakt, e wikszo uczniw jest dobra lub bardzo dobra w jednym szczeglnym przedmiocie, cho w pozostaych zupenie nie byszczy. Jeli ucze pamita lekcje z danego przedmiotu jest z tego przedmiotu dobry, jeli nie nie daje sobie rady. Tak to po prostu jest. I jest to rwnie dowd na to, e ucze ma pami do rzeczy, ktre lubi lub ktrymi si interesuje. Wielu z Was miao w szkole redniej jzyk obcy, nawet dwa. I co? Cigle je pamitasz? Wtpi. Podrujesz teraz po wiecie i odwiedzasz miejsca, gdzie mwi si tymi jzykami, i nieraz plujesz sobie w brod, e nie uwaa na lekcjach. Oczywicie, gdyby wiedzia, e bdziesz podrowa, uczyby si jzyka pilniej, po prostu chciaby si go uczy i byby zdziwiony swoimi stopniami. W moim przypadku tak niestety nie byo. Nie wiedziaem, e przyda mi si znajomo jzykw obcych, no i nie miaem jeszcze wtedy wywiczonej pamici. Rwnie wiele kobiet skary si na okropn pami, pono niczego nie mog zapamita. Ale te same panie potrafi opisa w szczegach, co miaa na sobie przyjacika, ktr widziay kilka tygodni wczeniej, wicej zauwa inn kobiet za kierownic samochodu jadcego prawie 80 km/h i powiedz, jak bya ubrana, opisz kolor akietu, rodzaj uczesania, czy wosy byy naturalne, czy tlenione i, oczywicie, ile lat miaa ta baba! By moe okrel nawet zawarto portfela kobiety-kierowcy, co oczywicie wykracza poza sfer pamici, a dotyka raczej obserwacji psychologicznych. W kadym razie podkrelam raz jeszcze ogromn wag zainteresowania w dziaaniu pamici. Jeli potrafisz zapamita rzeczy, ktre Ci pasjonuj, to znaczy, e naprawd masz wietn pami. To znaczy rwnie, e gdyby interesowa si w podobny sposb czym innym, zapamitaby to rwnie dobrze. A wic podejmij decyzj, e od dzi chcesz zapamitywa nazwiska, twarze, daty, cyfry, fakty po prostu wszystko i e z wiar i zaufaniem potraktujesz swoje moliwoci w tym wzgldzie. Ju samo to, bez odwoywania si do systemw i metod skojarze, bardzo pomoe Twojej pamici; natomiast systemy i metody, jako rodki wspomagajce, wprowadz Ci na drog ku pamici niezwykej. Co udowodni ju w nastpnym rozdziale.

ACUCHOWA METODA SKOJARZE Prawdziwym majtkiem czowieka jest jego pami. Nic innego nie decyduje o tym, czy jest bogaty, czy prawdziwie biedny. Aleksander Smith Ot ju teraz potrafisz zapamitywa, jak nigdy przedtem. Wtpi, aby bez wczeniejszego treningu potrafi wymieni 20 nie powizanych ze sob przedmiotw, widzc je (lub syszc, jak kto je wylicza) tylko raz. Chocia w to nie wierzysz, po uwanym przeczytaniu tego rozdziau poradzisz sobie nawet z trudniejszym zadaniem. Zanim przejdziemy do wicze, musz wyjani, e sprawno pamici, ktr osigniesz, bdzie opiera si prawie wycznie na obrazach mylowych, na pracy wyobrani. Obrazy te powinny by moliwie najbardziej zabawne. Oto 20 przedmiotw, ktre zapamitasz w zadziwiajco krtkim czasie:DYWAN, PAPIER, BUTELKA, KO, RYBA, KRZESO, OKNO, TELEFON, PAPIEROS, GWD, MASZYNA DO PISANIA, BUT, MIKROFON, PIRO, TELEWIZOR, TALERZ, PCZEK, SAMOCHD, FILIANKA I CEGA.

Kto sawny powiedzia kiedy, e metoda jest matk pamici. A wic naucz Ci teraz acuchowej Metody Skojarze, ktr dalej bd nazywa w skrcie MS. Jak wspomniaem, sprawna, wytrenowana pami pracuje przy pomocy zabawnych wyobrae; w takim razie stwrzmy mieszne zwizki dla powyszych 20 przedmiotw. Nie wpadaj w panik! To jak dziecica zabawa, w istocie rzeczy bardzo podobna do gry. Najpierw zakoduj w umyle pierwszy przedmiot DYWAN.

Kady wie jak wyglda dywan, wic zobacz ten dywan w

wyobrani. Nie sowo, ale obraz: albo dowolnego dywanu, albo dywanu z Twojego mieszkania, ktry przecie dobrze znasz. Mwiem poprzednio, e aby co zapamita, trzeba to skojarzy w jaki sposb z tym, co ju znamy. Zrobisz teraz dokadnie to samo, przy czym przedmioty z naszej listy bd takimi wanie punktami odniesienia. To, co ju znasz, co pamitasz, to "dywan", to, co chcesz zapamita, to "papier". Oto Twj pierwszy i najwaniejszy krok w treningu pamici. Musisz teraz skojarzy, powiza dywan iPAPIER,

ale moliwie

najmieszniej. Np. wyobra sobie, e dywan w Twoim mieszkaniu jest utkany z papieru. Zobacz, jak po nim stpasz, posuchaj, jak szeleci pod Twoimi stopami. Albo wyobra sobie, e piszesz co na dywanie jak na kawaku papieru. Kade z tych wyobrae jest skojarzeniem zabawnym. Papier lecy po prostu na dywanie nie spenia tego warunku, skojarzenie takie jest za logiczne. Obraz mylowy musi by mieszny lub bezsensowny. Uwierz na sowo, e jeli Twoje skojarzenie jest logiczne, nie zapamitasz go. A teraz co, o czym bd Ci przypomina nieustannie. Musisz choby przez uamek sekundy zobaczy w swoim umyle ten mieszny obraz. Nie prbuj oglda sw, ale konkretny obraz, ten, ktry wybrae. Zamknij na sekund oczy, to moe pomc. Jak tylko zwizualizujesz skojarzenie, przesta o nim myle i id dalej. Poniewa to, co ju znasz i zapamitae, to papier, wic musisz teraz skojarzy, powiza go z kolejnym przedmiotem na licie, tzn.BUTELK.

W tym miejscu w ogle nie zawracasz

ju sobie gowy "dywanem", tworzysz cakowicie nowy, mieszny obraz mylowy czcy papier z butelk. Moesz np. czyta ogromn butelk jak gazet, albo pisa na wielkiej butelce jak na kawaku papieru. Albo wyobra sobie, e z butelki wylewa si struga papieru jak wino, albo e w ogle caa butelka jest zrobiona z papieru. Wybierz najbardziej zabawne skojarzenie i zobacz je choby przez chwil w swej wyobrani. Nie wiem, czy uda mi si wystarczajco mocno podkreli wag tego, by rzeczywicie "widzie" skojarzenia i by one byy moliwie najmieszniejsze. Przy tym nie chodzi o to, aby przez 15 minut wymyla najbardziej nonsensowne zwizki; pierwsze zabawne skojarzenie, jakie przychodzi do gowy jest zwykle najlepsze. W dalszym cigu wiczenia zaproponuj Ci kilka sposobw, jakimi moesz powiza ze sob obrazowo kad par przedmiotw z naszej listy. Moesz wybra ten, ktry uznasz za najmieszniejszy, albo ten, ktry sam wymylie i tego si trzymaj. Poczylimy ju dywan z papierem i papier z butelk. Przejdmy do "KA". Szukamy zabawnego zwizku midzy butelk a kiem. Butelka leca w ku lub co w tym gucie jest za logiczne, a wic moe pisz w duej butelce zamiast w ku, albo "odkorkowujesz" ko zamiast butelki? Zobacz ktre z tych skojarze choby przez chwil i wicej do nich nie wracaj. Zorientowae si ju, e w tej zabawie kojarzymy kady poprzedni przedmiot z nastpnym. Poznae i zapamitae ju ko; kolejnym sowem, ktre chcesz zapamita jest "RYBA". A wic znajd mieszny zwizek midzy kiem a ryb. Moe ogromna ryba pica w Twoim ku, albo ko w ksztacie ogromnej ryby? Zobacz obraz, ktry wydaje Ci si najmieszniejszy. Teraz ryba iKRZESO

moe gigantyczna ryba siedzi na krzele, albo ryba, ktra udaje krzeso? Albo wycigasz wdk

krzeso zamiast ryby... Krzeso iOKNO.

Siedzisz na szklanej tafli jak na krzele, albo rozwcieczony rzucasz krzesem w zamknite okno. Znowu

zobacz ten obraz nim przejdziesz do nastpnego skojarzenia. Okno i TELEFON zobacz siebie jak odbierasz telefon, ale kiedy przykadasz suchawk do ucha okazuje si, e jest to okno. Moesz rwnie wyobrazi sobie okno w postaci wiekiej tarczy telefonu, ktr musisz unie, aby wyjrze na ulic. Albo e przenikasz rk okienn szyb, aby odebra telefon. I znowu zobacz w wyobrani najmieszniejsze skojarzenie. Telefon iPAPIEROS

zapalasz suchawk telefonu zamiast papierosa, albo trzymasz przy uchu wielkiego papierosa w

miejsce suchawki. A moe odbierasz telefon i ze suchawki sypie Ci si na twarz milion papierosw? Papieros i GWD zapalasz gwodzia lub wbijasz motkiem w cian papierosa jak gwd. Gwd iMASZYNA DO PISANIA

wbijasz gigantyczny gwd w maszyn, lub wszystkie jej klawisze s zakoczone

gwodziami, ktre kuj Ci w palce, kiedy piszesz. Maszyna do pisania iBUT

zamiast buta nakadasz maszyn do pisania, albo przepisujesz co na maszynie butami, albo

widzisz duy but z klawiatur i piszesz na nim jak na maszynie. But i MIKROFON na nodze masz mikrofon zamiast buta lub mwisz do buta jak do mikrofonu. Mikrofon i PIRO piszesz co mikrofonem jak duym owkiem lub mwisz do wielkiego pira. Piro iTELEWIZOR

z ekranu TV wylatuje tysice pir, albo ogldasz program TV, w ktrym wystpuj same pira, albo w zamiast ekranu TV widzisz talerz albo zjadasz co z telewizora jak z talerza, albo paaszujesz co z

ogromne piro wmontowany jest odbiornik TV i Ty wanie ogldasz jaki program. Telewizor i Talerz i talerzu. Pczek i SAMOCHD za kierownic widzisz pczek, albo sam prowadzisz wielki pczek, ktry udaje samochd. Samochd i Filianka i zamiast kawy. I to wszystko! Jeli rzeczywicie zobaczye te skojarzenia w wyobrani, nie bdziesz mia adnych trudnoci z zapamitaniem caego cigu, od dywanu do cegy. Oczywicie znacznie duej si o tym mwi ni robi; kade skojarzenie, podkrelam raz jeszcze, musiae "zobaczy", ale wystarczy na to uamek sekundy. Zobaczmy teraz, czy rzeczywicie wymienisz kolejno wszystkie zadane przedmioty. Zobaczye dywan; jaki obraz podsuwa Ci to natychmiast? Oczywicie papier. Zobaczye siebie piszcego po dywanie jak na kawaku papieru. Papier przywodzi na myl butelk, poniewa widzisz butelk zrobion z papieru. Co dalej? pisz w ogromnej butelce jak w ku, w ku pi ogromna ryba, owisz ryby i wycigasz krzeso, ktrym ciskasz w zamknite okno. Dalej rad sobie sam, ale przekonasz si, e wymienisz wszystkie 20 przedmiotw, nie zapomniawszy ani jednego. Fantastyczne? Niezwyke? Tak, ale jak widzisz cakiem moliwe, a nawet przyjemne. Skoro ju to wiesz, wymyl teraz wasn list przedmiotw i zapamitaj j w podobny sposb. Zdaj sobie oczywicie spraw z tego, e wszyscy zostalimy wychowani w kulcie logicznego mylenia. Poniewa proponuj, aby wymyla co nonsensownego i miesznego, moesz mie z tym pewne trudnoci. Ale wystarczy niewielka praktyka, by pierwsze skojarzenie, jakie przyjdzie na myl, byo nielogiczne i zabawne zarazem. W kadym razie pocztkujcym przydadz si cztery ponisze zasady: 1. WYRANIE PRZEJASKRAWIAJCZSTO SOWA SWOJE SKOJARZENIA, INNYMI SOWY, NIECH BD ZA DUE. FILIANKA TALERZ

talerza, ale w miar jak zjadasz odsania Ci si ekran TV z programem.PCZEK

gryziesz pczek, ktry pka Ci w ustach jak talerz, albo podaj Ci obiad na przeogromnym pczku jak na

wielka filianka prowadzi samochd, albo jedziesz wielk filiank jak samochodem. Albo zobacz

swj samochd w roli filianki, peen ciemnego pynu.CEGA

nalewasz kaw do filianki nie z dzbanka, ale z cegy, albo z dzbanka lec do filianki mae cegy

OPISUJC NIEKTRE

Z NICH W TYM ROZ DZIALE UYWAEM

"GIGANTYCZNE". O TO CHODZI.OBRAZY.

2. DYNAMIZUJ

ZWRO

UWAG: O WIELE LEPIEJ PAMITASZ WYDARZENIA GWATOWNE I PRZYKRE NI PRZYJEMNE.

NP.

WYPADEK

SAMOCHODOWY, NAWET JELI ZDARZY SI WIELE LAT TEMU, OPISZESZ BARDZO DOKADNIE Z PODANIEM WSZYSTKICH SZCZEGW. SKOJARZENIA BD TAKE PENE RUCHU, AKCJI.

NIECH TWOJE

3. WYOLBRZYMIAJ LICZB PRZEDMIOTW. ZE SUCHAWKI TELEFONICZNEJ WYLATUJE MILION PAPIEROSW, A NIE DWA. JELI S TO PAPIEROSY ZAPALONEI OSMAL

CI TWARZ, ZA JEDNYM ZAMACHEM MASZ TU I RUCH I PRZESAD W ILOCI.

4. ZASTPUJ JEDNE PRZEDMIOTY DRUGIMI. T METOD STOSUJ NAJCZCIEJ. ZAPALASZ GWDZIA ZAMIAST PAPIEROSA., ITP. A WIC:

1. ZA DUE. 2. DYNAMICZNE. 3. PRZESADNE CO DO ILOCI. 4. ZASTPUJCE SIEBIE NAWZAJEM. Wykorzystaj przynajmniej jedn z tych zasad we wasnych "obrazach mentalnych". Po krtkiej praktyce przekonasz si, e zabawne skojarzenia midzy dwoma dowolnymi przedmiotami znajdujesz niemal natychmiast. Poniewa zwizki midzy elementami, ktre chcesz zapamita, przypominaj form pewnego acucha, ca metod nazwaem wanie acuchow Metod Skojarze. Mona j sprowadzi do formuy: pocz pierwszy przedmiot z drugim, drugi z trzecim, trzeci z czwartym, itd. za pomoc moliwie najzabawniejszych i nonsensownych skojarze i co najwaniejsze zobacz je choby przez chwil w swojej wyobrani. W nastpnych rozdziaach naucz Ci, jak stosowa w praktyce ten system jak zapamita np. obszerny rozkad zaj, albo tre dugich wypowiedzi. MS pozwoli Ci rwnie zapamita wielocyfrowe liczby i wiele innych rzeczy, ale nie zawracaj sobie na razie tym gowy. Wrcimy do tego pniej. Oczywicie MS moesz wykorzysta ju teraz, robic np. list zakupw, albo bawic przyjaci i znajomych bardzo prostymi sztuczkami. Jeli chcesz zademonstrowa niezwyke moliwoci swojej pamici, popro, by wymienili dowolny cig przedmiotw i zapisali je gdzie dla pniejszego sprawdzenia. Aby unikn niebezpieczestwa, e zapomnisz co stoi na pocztku szeregu, na wszelki wypadek skojarz pierwszy przedmiot z osob, ktra Ci testuje. Wyobra sobie np., e jest owinita w dywan z poprzedniego przykadu. Sztuczka polega oczywicie na tym, e wymienisz wszystkie przedmioty. Moe si zdarzy, e w czasie pierwszego popisu zapomnisz "na amen" jakiego elementu cigu. Zapytaj wtedy, co to jest i wzmocnij skojarzenie, poniewa musiao by albo za mao mieszne, albo nie zobaczye go dostatecznie wyranie. A potem sprbuj raz jeszcze. Przekonasz si, e teraz wyrecytujesz ca list bezbdnie. Ale najwiksze wraenie wywrzesz wtedy, gdy poprosz Ci aby powtrzy t sztuk dwie lub trzy godziny pniej. Zrobisz to z t sam atwoci co poprzednio, gdy wszystkie skojarzenia bd cigle ywe. Co wicej, bdziesz w stanie wymieni wszystkie przedmioty w kolejnoci odwrotnej, od ostatniej do pierwszej pozycji i zrobisz to jak automat. Po prostu przypomnisz sobie ostatni przedmiot, a potem przejedziesz myl w d caego acucha. A teraz wr do testu 1 z rozdziau 3. Zobacz, jak pjdzie Ci teraz i porwnaj wynik z poprzednim, kiedy nie znae jeszcze MS.

ZAKADKOWA METODA PAMICI

Czonkowie pewnej organizacji zajmujcej si wymylaniem kawaw zjechali na doroczne spotkanie, zakoczone obiadem. Nastrj przyjcia by znakomity, tym bardziej, e gocie zaczli opowiada sobie dowcipy, ale w sposb nietypowy, wymieniali bowiem tylko numery dykteryjek: 148! Wszyscy rechocz. 305! Znowu ryk miechu. 408! Wyrywa si kto z nowo przyjtych czonkw i zapada cisza. Po duszej chwili ssiad pechowca odwraca si i mwi: Musisz zapamita, mody czowieku, e, akurat w tym dowcipie liczy si nie co, ale jak opowiadasz.

Chocia powysza, anegdota jest cakiem zmylona i wikszo ludzi uwaa, e zapamitanie dowcipw wedug numerw to czysta, abstrakcja, pozwol sobie mie w tym wzgldzie odmienne zdanie. Zapewniam, e jest to moliwe, co wicej, naucz Ci tego w nastpnym rozdziale. Musisz jednak opanowa najpierw sztuk zapamitywania liczb. Liczby trudno jest zapamita, poniewa s cakowicie, abstrakcyjne i nieuchwytne; nie da si ich np. namalowa, ani odda w jakim obrazie. Liczba to po prostu znak, konstrukcja geometryczna, ktra nic nie mwi naszemu umysowi, chyba e zostanie skojarzona z czym, co znalimy wczeniej, jak wasny, adres lub numer telefonu. Chodzi jednak o to aby zapamitywa drog skojarze kad liczb, wtedy, kiedy zechcesz, i eby to by proces atwy i szybki. Powiedzmy, e wracasz do dawno odoonej ksiki w miejscu, w ktrym skoczye czyta. Waciwej strony nie znajdziesz od razu; a jeli, to po duszym szukaniu. Co innego, gdyby mia zakadk. Po prostu otwierasz ksik na odpowiedniej stronie i ju. Ot dam Ci takie zakadki. Oczywicie nie do ksiki ale do gowy, aby je sobie tam poukada na zawsze. Od tej chwili, jeli bdziesz chcia zapamita cokolwiek w zwizku z liczbami, wystarczy, e otworzysz "ksik pamici" na odpowiedniej zakadce. Dlatego cay ten system nazwaem Zakadkow Metod Pamici (w skrcie ZMP). ZMP pomoe Ci liczy za pomoc atwych do wyobraenia przedmiotw, a nie liczb. Nie jest to rzecz szczeglnie nowa. Pierwszy wypowiada si na ten temat Stanislaus Mink von Wennsshein w 1648 r. W 1730 r. jego metod zmodyfikowa dr Richard Grey, Anglik, i da jej now nazw: "Literowe ekwiwalenty liczb". Idea bya znakomita, sama metoda troch mniej, gdy autor uywa w niej zarwno samogosek, jak i spgosek, ale od tamtego czasu udao si j znacznie udoskonali, nie naruszajc samej zasady. Aby zrozumie ZMP musisz najpierw nauczy si prostego, alfabetu fonetycznego. Nie wpadaj w panik chodzi tylko o 10 dwikw; z moj pomoc nie zajmie Ci to wicej ni 10 minut. A bd to najcenniejsze minuty jakie stracisz w yciu, gdy alfabet fonetyczny pozwoli Ci zapamitywa liczby lub zwizki liczbowe w sposb, ktry kiedy uznaby za niemoliwy. Oto 10 rnych spgosek, ktrym przyporzdkowane s cyfry 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0. Tych relacji musisz nauczy si na pami, w czym pomoe Ci zawarta w nich pewna logika. Przeczytaj poniszy tekst powoli i moliwie uwanie: Dwikowy odpowiednik cyfry 1 to dla Ciebie od dzi T lub D. Litera T ma jedn kresk pionow. Dwikowym odpowiednikiem cyfry 2 jest N. Litera N ma dwie pionowe kreski. Dwikowym odpowiednikiem cyfry 3 jest M. Litera M ma trzy pionowe kreski. Dwikowym odpowiednikiem cyfry 4 bdzie R. Jest to dominujca goska w sowie czteRy. Dwikowym odpowiednikiem cyfry 5 bdzie L. Rzymskie L pidziesit zawiera w sobie sowo "pi". Dwikowym odpowiednikiem cyfry 6 bdzie J. "Pisane" mae j, ale odwrcone przypomina szstk (rysunek). Dwikowym odpowiednikiem cyfry 7 bdzie K lub G. Z dwch sidemek mona stworzy liter K, jedna pisana normalnie, druga odwrcona, przylegajca "gwk" do poprzedniej (rysunek). Dwikowym odpowiednikiem cyfry 8 bdzie F lub W. "Pisane" mae f przypomina semk (rysunek, 8). Dwikowym odpowiednikiem cyfry 9 bdzie P lub B. Odwrcone 9 przypomina P. Dwikowym odpowiednikiem cyfry 0 bdzie S lub Z. Jest to pierwsza litera w sowie "zero". Nie powiniene mie kopotw z zapamitaniem tych zwizkw, jeli tylko zrozumiae zasady ich tworzenia (podobiestwo liter i cyfr). Wane, by pamita, e litery nie maj tu takiego znaczenia jak dwiki. Dlatego mwiem o alfabecie fonetycznym. Niektrym cyfrom przypisaem dwie litery, ale ich zapis fonetyczny jest niemal taki sam. Aparat mowy pracuje podobnie przy wymawianiu goski P, jak i B, porwnaj take: F i W, Z i S oraz K i G. Nasz alfabet fonetyczny wyglda wic tak:

1. T, D 2. N 3. M 4. R 5. L 6. J 7. K, G 8. F, W 9. P, B 0. Z, S Nie patrz teraz w ksik i sprawd, czy potrafisz odtworzy wszystkie litery (goski) od 1 do 0, a potem na wyrywki. Ju powiniene je zna; jeli nie, oto jeszcze jeden sposb, aby szybko zapamita ich kolejno: ToNa MoReLi i JuKa W BaZiach Podkrelam jednak, e trzeba ten alfabet zna w obie strony, a wic niezbyt dugo polegaj na tym nonsensownym zdaniu; pocztkowe wyjanienia powinny wystarczy. Alfabet fonetyczny jest rzeczywicie ogromnie wany. wicz go tak dugo a stanie si Twoj drug natur. Oto sposb, ktry moe by w tym pomocny. Jeli zobaczysz jaki numer czy liczb, rozbij je w pamici na dwiki. Np. 3746 na tablicy rejestracyjnej da si odczyta jako mkrj. Numer mieszkania 219 przy adresie czytasz jak ntp. W podobny sposb sowa moesz "przetumaczy" na cyfry. "Motor" to 314, "papier" 994, a papieros 9940. W alfabecie fonetycznym, jak widzisz, ani samogoski, ani zoenia typu sz, cz, d, rz, itp. nie maj znaczenia. Zanim przejdziemy dalej, zrb ponisze wiczenie. Zamie sowa na liczby, a liczby na litery. karp 6124 deska 8903 butla 1394 wrak 0567 Dorotka 1109 paranoja 8374. Teraz moemy ju zacz nauk wspomnianych "zakadek" pamici; teraz, tzn. kiedy znasz cay alfabet fonetyczny na wylot. Poniewa kadej cyfrze od 0 do 9 odpowiada okrelona goska, w takim razie kadej liczbie, nawet dowolnie duej, mona przypisa jakie sowo, np. dla liczby 21 bdzie to NiT, NeT, albo szNyT, poniewa zawieraj w kolejnoci goski N (2) i T (1), a pozostae nie maj znaczenia. Dla 14 mona dobra np. TIR, TaRa, albo DuR (T lub D jako 1 i R jako 4), itd. Chwycie ju zasad? W takim razie przejdmy do pierwszych zakadek. Wane, e kada z nich bdzie sowem dajcym si do atwo wyobrazi. Poniewa liczba 1 zawiera tylko jedn cyfr, a ta ma swj odpowiednik dwikowy w gosce T lub D, poszukujemy takiego sowa, w ktrym znajdzie si tylko ta jedna znaczca spgoska. Przyjmijmy, e bdzie nim "d". Od dzisiaj "d" to dla Ciebie zawsze liczb 1. Sowo "Noe" odpowiada liczbie 2. Wyobra sobie starego patriarch, z dug bia brod, siedzcego na arce. Liczbie 3 przydamy sowo "mysz". Mae, szare, zwinne stworzenie z bystrymi oczkami. "Ry" to liczba 4. Wyobra sobie albo ry na botnistych polach, albo biae ziarenka w worku. A wic zasad tworzenia sw odpowiednikw liczb-jednostek ju znasz. Wszystkie mog zawiera tylko jedn znaczc spgosk, ktra reprezentuje konkretn cyfr. Pamitaj rwnie, e jeli zdecydujesz si na jakie skojarzenie, nie zmieniaj go w przyszoci. Idmy dalej. "Li" niech bdzie liczb 5. Li spada agodnie z drzewa. I dalej 6 to "je", 7 "kosz", 8 mydeko Fa, 9 "pszczoa" (do skomplikowane, ale atwe do wyobraenia), natomiast 10 to ju dwie cyfry. Znamy ich odpowiedniki dwikowe: T i Z (albo D i S). Odpowiednie sowo-zakadk trzeba wic zbudowa z tych 2 liter. Niele wyglda TeZeusz, bohater antyczny, np. w penej zbroi greckiego hoplity. Zapamitanie 10 nie zwizanych ze sob sw moe stanowi pewn trudno, ale uatwieniem jest to, e kada z nich musi zawiera okrelone goski. Tak naprawd, jeli przeczytae te 10 sw chocia raz z odrobin uwagi, zapewne ju je

pamitasz. Sprbuj! Pomyl jak liczb od 1 do 10, przypomnij sobie gosk z alfabetu fonetycznego, a potem sowo-zakadk. Zrb to samo w kolejnoci i na wyrywki. Powiniene wiedzie, e 4 to ry, bez powtarzania d, Noe, mysz, ry. wicz tak dugo a te dziesi sw wbijesz sobie mocno do gowy. Jest to warunek powodzenia w przyszoci. Inaczej nie udowodnisz, jak fantastycznie sprawna moe by Twoja pami. Jeli nie moesz sobie przypomnie zakadki dla jakiej liczby, najpierw przypomnij sobie gosk (liter), a pniej wszystkie sowa, ktre Ci przyjd na myl i ktre zaczynaj si od tej goski, i zawieraj tylko j jedn. Kiedy trafisz na waciwe sowo, po prostu "zadzwoni" Ci w gowie. Np. liczba 3; zapomniae zakadk, wic sprawdzasz: miecz, mech, miech, mocz, moszcz, wreszcie mysz. Oczywicie to jest mysz! Tak wic z kadym krokiem wiesz coraz wicej. Opanowae ju alfabet fonetyczny, ktry pomg Ci zapamita bardzo wane sowa-zakadki; te z kolei umoliwi Ci zapamitywanie wszystkiego, co wie si z liczbami. Zakadki (w przyszoci bd rwnie uywa okrelenia "zakadki bazowe"). Naucz si ich "na blach". 1. d 2. Noe 3. mysz 4. ry 5. li 6. je 7. kosz 8. Fa 9. pszczoa 10. Tezeusz. Poka Ci teraz, jak wykorzysta ZMP aby zapamita w kolejnoci i na wyrywki cig rnych przedmiotw. Poniej znajdziesz 10 rnych obiektw ponumerowanych przypadkowo. Udowodni, e zapamitasz je wszystkie bezbdnie, cho przeczytasz je tylko raz. 9 portmonetka, 6 papieros, 4 popielniczka, 7 solniczka, 3 lampa, 5 maszyna do pisania, 2 telewizor, 8 zegarek, 1 dugopis, 10 telefon. Pierwsz pozycj w szeregu jest portmonetka. Wszystko, co musisz zrobi, to w znany ju sposb, tzn. miesznie, nawet absurdalnie ale obrazowo powiza j z "zakadk" nr 9, a wic z pszczo. Moe wic portmonetka pena brzczcych pszcz jak w ulu? Dalej papieros i je (6). Je zaciga si papierosem. Popielniczka i ry (4)? W popielniczce garstka ryu i sterczce pety. Solniczka i kosz (7)? Maleki kosz na bielizn, peen soli, na stole. Lampa i mysz (3)? Moe myszy z zadartymi ogonami a po abaurze lampy? Li (5) i maszyna do pisania? Li siedzi pod drzewem i pisze na maszynie. I dalej w tym stylu: Noe oglda telewizor albo pynie na telewizorze jak w arce, zegarek jest w mydle Fa zamiast na pasku, wielki dugopis w dole wbity na sztorc szczerzy zby. Tezeusz w zbroi i z dzid rozmawia przez telefon... Zobaczye to wszystko choby przez uamek sekundy? Umiechne si? W takim razie we kartk papieru, wypisz liczby od 1 do 10 i wpisz obok odpowiadajce im sowa nie zagldajc do ksiki. Zacznij od 1 a wic przypomnij sobie odpowiedni "zakadk". D. I mieszny obraz... Oczywicie. Dugopis w dole. A wiec 1 to dugopis. Stary Noe... Co robi? Oglda telewizj, a wic 2 to telewizor, 3 mysz ...., itd. W ten sposb atwo przypomnisz sobie wszystkie pozostae liczby i sowa. Mao tego, wymienisz je w dowolnej kolejnoci, poniewa w praktyce nie robi to adnej rnicy. Zakadkowa Metoda Pamici jest niezawodna. Pierwszy krok masz wic ju za sob. Przy kocu tego rozdziau znajdziesz sowa-zakadki dla liczb od 11 do 25. Naucz si ich tak, jak to zrobie dla pierwszej dziesitki. Kiedy wryjesz je sobie mocno w pami, moesz zaskoczy przyjaci pierwszymi "sztuczkami". Popro, aby wypisali na kartce numery od 1 do 25, a potem niech wywouj te liczby (nie w kolejnoci), kad z dowolnie wybranym przedmiotem, ktry powinni zapisa przy odpowiednim numerze, a kiedy nie bdzie ju wolnych numerw, zadaj: "Orkiestra tusz!" i ... wymie ca list w kolejnoci od 1 do 25, a potem mog Ci pyta na wyrywki: oni Ci sowo Ty im numer i odwrotnie. Nie zaczynaj lektury nastpnego rozdziau, zanim nie opanujesz te na wyrywki "zakadek" od 1 do 25. 11 TaTo, 12 DoN (Kichot), 13 DoM, 14 TiR, 15 TaLerz, 16 TuJa, 17 TKacz, 18 ToFfi, 19 DB,

20 NoS, 21 NiT, 22 NeoN, 23 NeMo, 24 NuR, 25 NiL Toffi 18 wymawia si jak "tofi", wic nie prowadzi to do pomyek, a NuR 24 to ptak morski. Jeszcze raz przypomn mog by inne rozwizania: np. 15 TaLia (kart), 18 TuF, 22 DziaNiNa (materia), itp., ale jeli zdecydowae si na jakie konkretne skojarzenie, wtedy ju go nie zmieniaj. Moesz teraz wrci do testu nr 2 w rozdziale 3. Przerb go raz jeszcze i porwnaj wynik z poprzednim.

Rozdzia 7 Zastosowanie ZMP i MS

Pacjent do lekarza: Panie doktorze, bagam o pomoc. Niczego nie mog zapamita. Wszystko wylatuje mi z gowy. Co usysz, zapominam od razu. Co robi?! Lekarz: Zapaci z gry! Trudno mie pretensje do lekarza w takiej sytuacji, ale myl te, e wikszo z nas nie paci rachunkw, poniewa nie chce o tym pamita. Jak mwi Austin O'Malley: "Zwyczaj wpadania w dugi bardzo osabia pami". Niestety, samo ycie bardzo szybko o wierzycielach przypomina. Jeli chwycie ide ZMP i MS, poznae ju dwie z trzech rzeczy, ktre stanowi filary sprawnej pamici. Trzeci to system sw lub poj zastpczych, ale do nich wrcimy pniej. Natomiast ju teraz moesz zastosowa w praktyce to, co wiesz. Niekoniecznie, aby pamita o dugach; o tym z pewnoci wolaby zapomnie, ale np. o tym, co masz do zrobienia dzi lub jutro. Jeli do tej pory robie list zakupw, dlaczego nie miaby nauczy si jej na pami przy uyciu MS? Pocz pierwszy zakup z drugim, drugi z trzecim i tak dalej, a do koca. Jutro moesz zapamita zupenie inne zakupy bez obawy, e wszystko Ci si poplcze. Pikne w MS jest to, e kad tak list moesz zapomnie "na danie"; wyleci Ci z pamici i ustpi miejsca drugiej, cho oczywicie moesz zatrzyma w gowie tyle list (i skojarze), ile tylko chcesz. Umys to niezwyka, fantastyczna maszyna; mona go porwna do wielkiego archiwum. Pozostajc jeszcze przy licie zakupw jeli zapamitae j wedug MS i chcesz j zapamita na duej moesz to zrobi. Po prostu chciej tego, daj sobie tak komend. T list zapewne chcesz jako wykorzysta, gdy inaczej nie zaleaoby Ci na wbijaniu jej sobie do gowy i ju samo to uaktywni i zmobilizuje Twoj pami. Jeli chcesz odtworzy t list za miesic, za rok, moesz to zrobi rwnie. Wystarczy, e przypomnisz j sobie nazajutrz, a potem po paru dniach i jeszcze raz po paru. Po kilkakrotnym powtrzeniu odtworzysz j potem na kade danie. A ju niedugo poka Ci jak MS pomaga w zapamitaniu treci przemwienia artykuu, dowcipu, itd. Oczywicie, kady z nas wie, e czasami trzeba umie zapomnie. Benjamin Disraeli, zapytany jak to robi, e cieszy si tak dobr opini dworu krlewskiego, odpowiedzia: "Nigdy nie zaprzeczam, nigdy si nie sprzeciwiam, czasami co zapomn". To oczywicie bardziej kwestia dyplomacji ni dobrej pamici; Ciebie to nie dotyczy, w kocu nie czytasz tej ksiki po to, aby wiedzie jak zapomina, lecz jak zapamitywa. Wracajc do tematu, zasadnicza rnica midzy MS i ZMP polega na tym, e t pierwsz stosujesz do zapamitania kolejnoci, a t drug rwnie kolejnoci wyrywkowej. By moe pomylisz, e pamitanie czego na wyrywki jest niepotrzebne. Uwierz mi jednak, e moe si to przyda. ZMP jest niezastpiony w zapamitywaniu numerw telefonw, numerw seryjnych, adresw, liczb wielocyfrowych waciwie wszystkiego, co w jakikolwiek sposb wie si z liczbami, nie mwic ju o fantastycznych sztuczkach, ktrymi zabawisz przyjaci i znajomych. W nastpnych rozdziaach zapoznam Ci z metod zapamitywania terminw, dat i rozkadu zaj w cigu dnia, tygodnia i miesica, ale ju teraz moesz zrobi pierwszy krok w tym kierunku wiedzc to, czego nauczye si do tej pory. Moesz wykorzysta, albo MS, albo ZMP, albo jedno i drugie. Powiedzmy, e masz dzisiaj nastpujcy program: umy samochd (pewnie jak na zo bdzie pada), zoy depozyt w banku, wysa list, i do dentysty, zabra parasol zostawiony u kolegi (jeszcze nie przeczytae rozdziau Jak przesta by roztargniony), kupi perfumy dla ony, zadzwoni do punktu naprawy TV, kupi w supersamie arwki, motek, ramki do obrazu, przeduacz i desk do prasowania, w ksigarni naby egzemplarz tej ksiki dla roztargnionego przyjaciela, potem odda zegarek do naprawy i wreszcie przynie do domu tuzin jajek (do licha, ale dzie!). Jak wspomniaem, taki "rozkad jazdy" moesz zapamita wykorzystujc MS i/lub ZMP. Co jest na pocztku listy? Samochd i bank. Wymyl wic zabawne skojarzenie, ktre je poczy moe wjedasz do banku wieo umytym samochodem? Wpacasz tam listy, w miejsce pienidzy. Teraz wyobra sobie dentyst, ktry wyrywa Ci listy zamiast zbw, albo wierci w nich dziur listem, zamiast wiertem i trzyma nad gow parasol. Parasol pocz zabawnie z perfumami, a perfumy z telewizorem, z kolei telewizor z supersamem, supersam z ksik, ksik z zegarkiem i wreszcie zegarek z jajkami. Podaem Ci przykady skojarze tylko dla pierwszych pozycji, poniewa chc, aby uywa jak najczciej wasnej wyobrani. W tym przypadku postpuj dokadnie tak, jak przy zapamitywaniu cigu przedmiotw aby skojarzy napraw

zegarka z zakupem jajek nie musisz wyobrazi sobie czynnoci, jako takiej, wyobra sobie, e np. rozbijasz jajko i do talerza spada Ci z rki zegarek albo, e masz na rku jajko zamiast zegarka. Ten uproszczony obraz sam przywiedzie na myl waciwe dziaanie. Takie "zakadki" zupenie wystarcz. Poniewa w Supersamie masz kupi 5 rzeczy dobrze jest zbudowa dla nich osobny cig skojarze. Zobacz arwk w roli np. dyrektora magazynu, arwk rozbijasz motkiem, motek oprawiasz w ramki i wieszasz na cianie, itd., a do deski do prasowania. Tak wic kade ogniwo acucha przypomni Ci o nastpnym, ale nie musisz zaatwia wszystkich spraw w kolejnoci, tak jak narzuca to MS. Nie, zaatw jedn spraw, po czym przebiegnij w myli ca list od pocztku i wybierz kolejn, ktr moesz zaatwi teraz, w danym miejscu i chwili. Jeli wydaje Ci si, e zaatwie wszystko, znowu przypomnij sobie ca list, i sprawd, czy co nie zostao. W podobny sposb moesz wykorzysta ZMP. Po prostu pocz samochd z obrazem cyfry 1, czyli doem. Samochd, jak wilk, miota si w dole i szczerzy zby. Podobnie kojarzysz: bank z Noem (2) list z mysz (3) dentyst z ryem (4) parasol z liciem (5) perfumy z jeem (6) telewizor z koszem (7) supersam z Fa (8) ksigarni z pszczo (9) zegarek z Tezeuszem (10) jajka z Twoim ojcem (11). MS wykorzystaj do zapamitania zakupw w supersamie, chocia ZMP te moe by tutaj przydatna, jeli arwk poczysz z doem, Noego z motkiem, itd. Nie ma obawy, e co Ci si pomiesza, a acuch skojarze bdzie krtszy. A wic, kiedy zaczynasz program dnia, zobacz d (1) a w nim samochd, ktry masz umy. Potem zobacz Noego (2), ktry Ci przypomni, e masz i do banku, itd. Nie musisz zaatwia wszystkiego w kolejnoci od 1 do 11, po prostu przypomnij sobie wszystkie zakadki, a nie zaatwiona sprawa wyskoczy sama, jak diabe z pudeka. Ju nigdy nie zawiedziesz. Koniec z wymwkami ony, e zapomniae umy samochd, kupi jajka czy i do spdzielni; poza tym, jak obiecaem, w nastpnych rozdziaach naucz Ci, jak zapamita terminy i list spraw do zaatwienia rwnie na cay tydzie. Pki co, z zapamitaniem prostego planu dnia nie powiniene mie kopotu. Zanim si pooysz, napisz co masz jutro do zrobienia, naucz si tego na pami, jak w powyszym przykadzie, a rano przypomnij sobie wszystko raz jeszcze. To wszystko. Zanim skoczymy ten rozdzia, naucz si kolejnych zakadek od 26 do 50, ktre oczywicie powstay ze znanego Ci ju, alfabetu fonetycznego. 26 NadzieJa 27 doNKa 28 NaWa 29 NieBo 30 MuS 31 MaTa 32 MiNa 33 MaMa 34 MuR 35 MoL 36 MiJa 37 MaK 38 MeWa 39 MaPa 40 RoSa 41 RuDy 42 RaNa

43 RaMa 44 RuRa 45 RoLa 46 RaJa 47 RaK 48 RaFa 49 RyBa 50 LaS Nie czytaj dalej, zanim nie opanujesz dobrze tych pidziesiciu liczb-obrazw, w kolejnoci i na wyrywki. Dobrym wiczeniem jest prba zapamitania 25 przedmiotw ponumerowanych od 26 do 50. Nazajutrz lub po dwch dniach, jeli jeste ambitny, moesz rozszerzy t list do 50 pozycji. Jeli uyjesz silnych, zabawnych skojarze, zapamitasz j bez adnych kopotw.

Rozdzia 8 Jak wiczy sztuk obserwacji

Pami jest jak skarbnik, ktremu trzeba paci, za korzystanie z jego usug. Rowe

Wszystkie Leje jak

dziecie z z

s cebra. nasze. xx

Leje jak Leje jak z

zz

z cebra. cebra.

xx

Czy spojrzae na napis umieszczony w powyszym prostokcie? Jeli tak, przeczytaj napisane zdanie jeszcze raz, po czym odwr gow i powtrz je z pamici. Sprawd, czy powtrzye dokadnie jego tre, nawet jeli uwaasz, e wymagam rzeczy do gupiej. Wiem, e zdanie to jest bardzo proste. A wic, jeli przeczytae je co najmniej trzy razy, jak ono brzmi? Leje jak z cebra? Przypuszczam, e wikszo z Was kiwnie twierdzco gow. W takim razie, naraajc si na mieszno, poprosz; sprawd jeszcze raz, dobrze? Spojrzae? Jeli i teraz odczytasz: "Leje jak z cebra", Twoja sztuka obserwacji pozostawia wiele do yczenia. Przeczytaj raz jeszcze, akcentujc sowo po sowie. No tak, jak moge nie zauway: to zdanie brzmi: "Leje jak z z cebra". Jest w nim o jedno "z" za duo! Teraz ju wiesz, dlaczego prosiem, by przyjrza si temu napisowi kilkakrotnie. Chciaem udowodni, e nawet wtedy cigle opuszczasz to dodatkowe "z". Jeli zauwaye je od razu, te nie masz powodu do nadmiernej dumy, gdy tak naprawd nie wiedziaem, jak uda si ta niepozorna sztuczka po wydrukowaniu w ksice. W kadym razie sprawdziem ten trick ju na kilkuset osobach i wiem, e tylko dwie lub trzy szybko zauwaay rnic. Sam moesz si o tym przekona, piszc to zdanie na fiszce o wymiarach 3 x 5 cm. To, co odwraca uwag czytajcego, to mae "x" pod sowem "cebra", ktre zmusza oko do szybkiego ruchu w d, przez co umys rejestruje cae zdanie do niedbale, jako zbyt dobrze znane. Wyprbuj t zabaw na kim z Twoich znajomych. Pamitam przypadki, e ludzie patrzyli na t kartk dziesi i pitnacie razy i zakadali si o kade pienidze, e dokadnie pamitaj, co tam jest napisane, a kiedy prosiem: "No, to powiedz", syszaem: "Leje jak z cebra". Pisz o tym wszystkim dlatego, e ostro obserwacji u wikszoci z nas jest po prostu lekko przytpiona. Zaznaczaem wczeniej, e moje metody waciwie stosowane same zmusz Ci do koncentracji, ale moesz j wczeniej poprawi w zupenie inny, prosty sposb. Nie lekcewa obserwacji, jeli chcesz usprawni swoj pami. Mwic krtko, niczego nie zapamitasz, jeli najpierw nie zauwaysz. Znany wykadowca Eustace H. Miles uj to w ten sposb: "Czego kto dobrze sobie nie uwiadomi, nigdy dobrze nie zapamita". Nie zauwaye czego, a wic nie zanotowae w wiadomoci, nie zapamitae. Jeli Ci si nie spieszy, oto prosta metoda, jak wiczy umiejtno uwanego patrzenia. By moe czytasz t ksik w domu, w pokoju, ktry dobrze znasz. We w takim razie kawaek papieru i bez ogldania si wok zapisz wszystko co Ci otacza. Opisz pokj dokadnie: kad popielniczk, kady mebel, obraz, serwetk, itd. A teraz podnie gow i zaznacz, co opucie, co umkno Twojej uwadze, chocia na pewno widziae to niezliczon ilo razy. Przyjrzyj si tym nie zauwaonym rzeczom. Wyjd z pokoju i powtrz wiczenie raz jeszcze. Twoja lista powinna si ju wyduy. Zrb to samo i w innych pokojach. Taki trening, jeli bdzie systematyczny, wyostrzy Twoj uwag niezalenie od miejsca, w ktrym si znajdziesz. Wikszo z Czytelnikw zapewne syszaa o eksperymencie, jaki pewien profesor przeprowadzi ze swymi studentami. Na zajciach zaaranowa niespodziewan scen zabjstwa, bardzo przekonujc. Oczywicie studenci nie wiedzieli, e byo to zaplanowane. Kiedy wszystkich, jako wiadkw poproszono o szczegowe opisanie tego zdarzenia, okazao si, e kade zeznanie rnio si od pozostaych, nawet w tak podstawowej kwestii jak wygld mordercy. Wszyscy widzieli to samo, ale ich uwaga i pami skupiay si na rnych sprawach. Potwierdza to rwnie ostatnio popularny komik Steve Allen w programie TV Tonight. Wystpujcy aktorzy odegrali nagle przed kamerami gwatown scen. Kto strzela kilkakrotnie z rewolweru (lepymi nabojami, oczywicie), komu podarto ubranie, itp. Caa szamotanina nie trwaa duej ni minut, po czym S. Allen poprosi z widowni trzy osoby, aby odpowiedziay na kilka pyta dotyczcych ogldanego zamieszania. Kto do kogo strzela, ile razy, jaki by kolor ubrania, itp. adna relacja nie pokrywaa si z inn i tak naprawd nikt niczego nie by stuprocentowo pewny. Nawet aktor, ktry strzela, nie by w stanie powiedzie, ile razy nacisn na spust. Oczywicie nie chodzi o to, aby wszdzie wypatrywa gwatownych scen i tylko na nich wiczy swoj uwag; nie najlepiej rb tak: pomyl o kim, kogo dobrze znasz. Przypomnij sobie jego twarz i opisz j moliwie najdokadniej. Wypisz wszystkie istotne cechy, jak kolor wosw i oczu, karnacj, ksztat nosa, uszu, czoa, wykrj ust, fryzur, czy ma przedziaek i po ktrej stronie, czy nosi okulary, a jeli tak, to jakie, itd. Przy pierwszej okazji zanotuj to, co pomine lub zapamitae niewaciwie; i sprbuj raz jeszcze. W ten sposb dokonasz znaczcych postpw.

wietnym miejscem do takich wicze jest autobus, tramwaj, metro i generalnie kade pomieszczenie, gdzie jest duo ludzi. Przyjrzyj si dusz chwil jakiej twarzy, zamknij oczy i sprbuj w mylach opisa j dokadnie. Wyobra sobie, e jeste wiadkiem w sdzie i e Twoje zeznania maj najwysz wag. Spjrz na t twarz raz jeszcze (ale nie gap si zbyt uporczywie, bo sam bdziesz mia spraw) i sprawd, co pomine. Zobaczysz, e z kad tak prb koncentrujesz si na obserwacji coraz lepiej. I jeszcze jedna sugestia: wystawy sklepowe. Sprbuj zapamita wszystko, co na nich jest (bez korzystania z MS i ZMP), a pniej, najlepiej w domu, zapisz to, co zaobserwowae i sprawd wszystko przy najbliszej okazji. Zanotuj to, co pomine i zapamitaj wszystko raz jeszcze. Jeli uznasz, e idzie Ci dobrze, zacznij zapamitywa ceny. Po kadym takim wiczeniu Twj zmys obserwacji bdzie coraz ostrzejszy, co wicej, po pewnym czasie zaczniesz obserwowa nie tylko lepiej, ale i bezwiednie. Zanim przejdziemy do nastpnego rozdziau prosz, aby zapamita kolejne "zakadki" od 51 do 75, na razie tak jak je podaem. Oczywicie, znajc ju alfabet fonetyczny, moesz wymyli je samodzielnie z rwnie dobrym skutkiem, nie chc jednak, aby wybra sowa, ktrych bdziemy w przyszoci uywa do innych celw. Lepiej wic poczekaj, a przeczytasz ksik do koca, a potem zrb ze swoimi zakadkami co tylko chcesz. 51 LoDy 52 LiNa 53 LaMa 54 LiRa 55 LaLa 56 LeJ 57 LeK 58 LeW 59 LeP 60 JaZ 61 JeTi 62 JeyNa 63 JaMa 64 JaR 65 JeLe 66 JaJo 67 JasieK 68 JaWa 69 JeeP 70 KoS 71 KoT 72 KuNa 73 KaMea 74 KuR 75 KoaLa

Rozdzia 9 Jak zapamita przemwienia, tre artykuu, tekst roli, notatki i dowcipy. Mwc poproszono o zabranie gosu. Wyranie zdenerwowany podszed do mikrofonu i wyjka: D-d-drodzy przyjaciele, k-k-kiedy przyjechaem dzi wieczorem, tylko Pan Bg i ja wiedzielimy, co mam powiedzie. W tej chwili wie o tym tylko Pan Bg. To chyba jedna z najbardziej przykrych scen: zapomnie "jzyka w gbie" w obecnoci wielu ludzi. A zaraz po niej kopotliwe lawirowanie, zdradzajce niepewno, co si ma powiedzie. Jest spraw oczywist, e kady, kto wygasza mow na jaki temat, powinien ten temat zna dobrze; w przeciwnym razie poproszono by przecie o to kogo innego. Nie, kopoty mwcw w trakcie wystpie bior si std, e zapominaj jakiego sowa, albo boj si, e im si to przytrafi. Na tym, jak sdz, polega problem. Jeli przemwienie zapamituje si sowo w sowo i ktre z nich w pewnym momencie wylatuje z pamici, przemwienie kuleje. Ale dlaczego masz sobie zawraca gow okrelonymi sowami? Przecie moesz uy innych, sucych temu samemu celowi. To znacznie lepsze, ni jka si i duka w nadziei, e pami podsunie waciwe zdanie, wykute uprzednio "na blach". Ludzie, ktrzy znaj te trudnoci, uwaaj, e lepiej ju czyta z kartki. Tak, to rozwizuje problem, chyba e zapomnisz, w ktrym miejscu czytae albo w ogle o czym. Wszyscy jednak wiemy, e czytanie z kartki wywouje u suchaczy pewne znudzenie; w kocu rwnie dobrze mogliby zabra tekst przemwienia do domu i przeczyta je w wolnej chwili. Wic co, nie przygotowywa si wcale? Niezupenie. Nawet jeli siedzisz w temacie, moesz o czym zapomnie, tak jak ten wdrowny kaznodzieja, ktry zawsze narzeka, e najlepsze kazanie wygasza w drodze do domu, kiedy przypomina sobie to wszystko, czego nie powiedzia swoim wiernym, ale wtedy jego jedynym suchaczem jest ko. Wedug mnie najlepszy sposb przygotowania przemwienia, to rozoy je na kolejne kwestie. Tak postpuje wielu wytrawnych mwcw. Po prostu robi list gwnych tez i myli i t list traktuj jak notatki. Postpujc podobnie, nigdy nie zapomnisz adnego sowa, bo adnego nie musisz pamita; wtpi rwnie, aby si zgubi, gdy szybkie spojrzenie na kartk wyjani, ktr kolejn myl zakoczye i ktr powiniene zacz. Ale dla tych, ktrzy nie chc polega na wistkach papieru, najwiksz pomoc okae si teraz MS. Jeli chcesz zapamita przemwienie myl po myli, od pocztku do koca, znaczy to, e chcesz zapamita pewn kolejno, a do tego, jak wiesz, najlepsza jest wanie ta metoda. Do tego zadania moesz podej w nastpujcy sposb: najpierw napisz albo przeczytaj cae przemwienie, nanie poprawki i przeczytaj je raz jeszcze (nawet dwukrotnie), aby uchwyci wraenie caoci. Nastpnie we kartk papieru i wypisz sowa-klucze. To z kolei robisz tak: Przeczytaj pierwsz tez przemwienia. Bdzie to jedno albo wicej zda, co nie ma znaczenia, w kadym razie wybierz z nich takie sowo lub zdanie, ktre przypomni Ci ca myl. To nie jest trudne. W kadym akapicie taki "klucz" znajdziesz zawsze. Jeli masz ju pierwsze z nich, szukaj nastpnych dla kolejnych myli, i tak a do koca. W ten sposb powstanie lista sw, ktre przypomn Ci tre caego przemwienia. Moesz j oczywicie pooy przed sob jak notatki, skutek bdzie ten sam, ale rwnie dobrze moesz j zapamita dziki MS i wyrzuci wszystkie papiery. Powiedzmy, e na zebraniu Komitetu Rodzicielskiego masz mwi o problemach szkoy, i e Twoja lista sw-kluczy wyglda tak: tum, nauczyciele, poar, meble, przedmioty, boisko. Wiesz wtedy, e powiniene zacz od przedstawienia ciasnoty w klasach, potem przechodzisz do metod nauczania i nauczycielskich pensji, dalej mwisz o przepisach i szkoleniu ppo., co prowadzi Ci do omwienia wyposaenia szkoy w awki, krzesa, tablice, sprzt laboratoryjny, itd. a do Twoich propozycji w sprawie przedmiotw nauczania, rekreacji i lekcji wf. W acuchu skojarze, w ktrym tum czy si z nauczycielem, nauczyciel z poarem, poar z meblami, itd., kada myl prowadzi Ci do nastpnej, gadko i precyzyjnie, a do koca wystpienia. Z pocztku bdziesz znajdowa zapewne dwa lub trzy sowa-klucze dla kadej tezy. Nie szkodzi. Zapisuj tyle, ile potrzebujesz, by zapamita cao. W miar praktyki liczba tych sw bdzie si zmniejsza, a co najwaniejsze, bdziesz mwi z coraz wiksz pewnoci siebie, gdy przestaniesz si ba, e o czym zapomnisz. Bdziesz mg swobodnie koncentrowa si tylko na tym, co masz do powiedzenia i jak, sowa przyjd same. Jeli z jakich powodw musisz zapamita co sowo w sowo, uyj tej samej metody. Skojarze bdzie tylko wicej. Pamitaj, e metody, ktre tu opisuj, pomagaj Twojej pamici dugotrwaej w tym sensie, e jeli zapamitasz myl gwn, szczegy przyjd same; szczegy, czyli wszystkie "gdyby", "ale", "i", "poza tym", itd. W podobny sposb moesz, jeli chcesz, zapamita tre artykuu. Najpierw oczywicie go przeczytaj, eby zorientowa

si jak wyglda cao, po czym wypisz sowa-klucze dla kadej zawartej w nim myli i zapamitaj je poprzez acuch skojarze. To wszystko. Po krtkiej praktyce bdziesz mg to robi w trakcie czytania. Bardzo czsto, nawet kiedy czytam dla rozrywki, trafiam na informacje, ktre chc zapamita. Wic czytam i dokonuj wiadomych skojarze. To bardzo przyspiesza samo czytanie. Wielu ludzi dlatego tak wolno czyta, e zanim dotr do trzeciego akapitu, zapominaj co byo w pierwszym i musz wraca. Co do wspomnianych skojarze: nie musisz czy nimi wszystkiego co czytasz, a tylko to, co chcesz zapamita. Wtedy by moe znajdziesz si w pierwszej, a nie drugiej kategorii czytelnikw, o ktrych amerykaski wychowawca William Lyon Phelps pisa, e "... dziel si na tych, ktrzy czytaj, aby zapamita i tych, ktrzy czytaj, aby zapomnie". Metoda czenia sw-kluczy przydaje si rwnie w nauce rl teatralnych i piosenek. Poniewa w tym przypadku musisz zapamita tekst sowo w sowo, tych "kluczy" bdzie oczywicie wicej, ale sama praca jest atwiejsza. Jeli masz np. kopoty z zapamitaniem co i kiedy mwisz na scenie, skojarz ostatnie sowo kwestii partnera z pierwszym Twojej. Moesz to zrobi rwnie wtedy, kiedy rola wymaga gestu, nie sw. Jeli po ostatnim sowie partnera, np. "spacer", powiniene si schyli i podnie niedopaek papierosa, zobacz siebie w czasie spaceru, jak co krok zbierasz pety (w ten sposb nigdy nie wejdziesz w nie swoje kwestie). I jeszcze jedno zastosowanie skojarze i sw-kluczy. Jak czsto zdarzao Ci si, e syszae par niezych dowcipw, a kiedy chciae je powtrzy, nic z tego nie wyszo, bo wszystkie zapomniae? Mwisz, e wszystkie ostatnio syszane kaway wylatuj Ci co do jednego z pamici. C, jak twierdzi Irwin S. Cobb: "Dobry opowiadacz dowcipw to facet, ktry ma dobr pami i nadziej, e pami jego suchaczy jest o wiele gorsza"; ale wracajc do rzeczy, system sw-kluczy rwnie i tu przydaje si znakomicie. Wystarczy wzi tylko jedno sowo z dowcipu, najlepiej z pointy, ktre przypomni Ci ca jego tre, po czym wykorzystujc skojarzenia sw-kluczy i ZMP zapamita wszystkie kaway albo w kolejnoci, albo wedug numerw. Powiedzmy, e syszae taki dowcip: Dwch facetw poszo do kina na film O jeden most za daleko. W poowie filmu zawizuje si rozmowa: Wezm ten most, czy nie wezm? Nie wiem. Zakad, e nie wezm? O p miliona? Zakad. Mostu, jak wiadomo, nie wzito. Ten, ktry wygra zakad mwi: Wiesz, stary, artowaem z tym zakadem. Ja ju widziaem ten film. Ja te, mwi ten drugi, i to dwa razy. Ale mylaem, e do trzech razy sztuka. Jeli chcesz zapamita ten dowcip razem , powiedzmy, z dziesicioma innymi, moesz jako sw-kluczy uy: "most", lub: "dwch ludzi w kinie". Kade z nich przypomni Ci tre anegdoty, jeli oczywicie wczysz je do acucha skojarze. Jedna z pamiciowych sztuczek z gazet, ktr czsto prezentuj w czasie swoich wystpw, take ma wiele zastosowa. Jest bardzo efektowna, cho w istocie bardzo prosta i atwa. Wyglda tak: publicznoci rozdaj najpierw kilka egzemplarzy jakiego magazynu ilustrowanego, po czym prosz o podanie numeru strony. Sztuczka polega na tym, e opisuj dokadnie wszystkie zdjcia widoczne na tej stronie. W istocie chodzi tylko o wykorzystanie ZMP i, okazjonalnie, MS. Aby zapamita, co jest na poszczeglnych stronach, wystarczy skojarzy numer strony, czyli odpowiedni zakadk, z tym, co na tej stronie wida. Na przykad: Jeli na stronie 1 umieszczono zdjcie samolotu, znajduj mieszne skojarzenie midzy "doem" (1) a samolotem. Strona 2 to reklama pasty do butw. cz "Noego" (2) z past. Na stronie 3 widz zdjcie stadniny koskiej. Kojarz "mysz" z koniem. Strona 4 to scena cyrkowa. Wi "ry" (4) z cyrkiem. Na stronie 5 widnieje reklama telewizora. Kojarz "li" (5) z odbiornikiem TV. Na stronie 6 przegld nowoci wydawniczych. cz "jea" (6) z ksikami. I to wszystko. Wystarczy powtrzy te wszystkie skojarzenia 2-3 razy, aby zapamita dokadnie, co jest na kadej stronie. Jeli na ktrej z nich jest wicej fotografii, wykorzystaj MS. Powiedzmy, e strona 14 powicona jest modzie i przedstawia kapelusz, rkawiczki, a na trzecim zdjciu sukienk. Najpierw pocz TIR (14) z pierwszym zdjciem, tj. kapeluszem a potem skojarz kapelusz z rkawiczkami, a te z sukienk.

Kiedy usyszysz nr strony, TIR przywiedzie Ci na myl kapelusz, kapelusz przypomni o rkawiczkach, a rkawiczki wywoaj obraz sukienki. W czasie swoich wystpw okrelaem rwnie, w ktrym miejscu strony znajduje si konkretne zdjcie; czy na grze, czy w dolnym lewym rogu, na rodku, itd. Oczywicie Ty te to potrafisz i to bez dodatkowego wysiku. Wiesz, bo powtarzam to do znudzenia, e wikszo roboty wykonuje za nas pami dugotrwaa; opisywane przeze mnie metody wzmacniaj j tylko i uatwiaj jej prac. Najlepszym przykadem jest wlanie to wiczenie z gazet. Aby dokona jakichkolwiek skojarze, musisz przede wszystkim co naprawd zobaczy. Wic po wywoaniu numeru strony, odpowiednia zakadka "zreprodukuje" w Twoim umyle wszystko co na niej jest, niemal w kadym szczegle. Po prostu bdziesz wiedzia, w jakim miejscu strony jest jakie zdjcie. Moesz to jednak sprawdzi tylko prbujc. Czego na razie jeszcze nie potrafisz, to zapamita nazwiska wydrukowanego w gazecie. Stanie si to atwe, kiedy przeczytasz rozdziay o zapamitywaniu twarzy i nazwisk, i o tym, jak wykorzysta sowa lub zdania zastpcze. A teraz opanuj ostatnie zakadki do penej liczby 100: 76 KiJ 77 KuK 78 KaWa 79 KaPe 80 WZ 81 WaTa 82 WiNo 83 WyMi 84 WR 85 FaLa 86 WiJ 87 WeK 88 WarzyWa 89 WiePrz 90 PieS 91 BuT 92 PioN 93 IBM 94 BaR 95 BaL 96 BoJa 97 PK 98 PaW 99 PaPa 100 Dzeus Potrafisz teraz liczy od jednego do stu tylko przy pomocy obrazw. Wspaniale. Co wicej, wcale nie musisz tego specjalnie wiczy. Jadc do pracy lub robic co, co nie wymaga specjalnego skupienia, przypominaj sobie po prostu wszystkie te obrazki. Taki sporadyczny nawet trening sprawi, e bdziesz je zna tak dobrze, jak cyfry od 1 do 100.

Rozdzia 10 Jak zapamita rozkad kart

Tak, mj dziadek by hazardzist i zmar w bardzo modym wieku. Och, to przykre. A na co zmar? Na pitego asa! Poniewa chc, aby y jak najduej, do wicze pamici w tym rozdziale wystarczy "uczciwa" talia kart, z czterema asami. Wana uwaga na pocztek: zapoznam Ci tu jedynie z demonstracj tego, co mona robi z kartami, gdy si ma sprawn pami; nabyt umiejtno moesz oczywicie wykorzysta w kadej grze w karty, ale nie myl, e wtedy zaczniesz wygrywa. Mistrzowie bywaj nie do pokonania. W kadym razie, ja ogranicz si tylko do pokazu; co z tym zrobisz, pozostawiam Tobie. Damon Runyon tak opowiada w jednej ze swoich historii: "Synu, mwi stary ojciec choby podrowa nie wiem jak dugo i by nie wiem jak mdry, zawsze pamitaj: pewnego dnia moe podej do Ciebie facet, ktry pokae Ci nowiutek, nie rozpakowan tali kart i zaoy si z Tob, e z tej talii wyskoczy walet treflowy i siknie Ci piwem w ucho. Ale synu, mwi dalej stary ojciec nie przyjmuj tego zakadu, bo moe sie okaza, e bdziesz mia uszy pene piwa". Sztuczki pamiciowe z kartami, ktrych nauczysz sie w tym rozdziale bd co najmniej tak efektowne, jak w opowiedzianej historii. Poniewa przy okazji s to rwnie doskonae wiczenia pamici, proponuj, by je przerobi, nawet jeli nie lubisz gra w karty. Karty s trudne do zobrazowania, podobnie jak cyfry, o czym ju pisaem. Aby mc je zapamita, poka Ci, co zrobi, aby zaczy co znaczy, aby day si skojarzy z jakim obrazem. Kilka lat temu w jednym z popularnych magazynw czytaem o pewnym profesorze, ktry prbowa nauczy ludzi, jak zapamita kolejno potasowanych kart talii. Po 6 miesicach wicze osign swj cel. Jego studenci byli w stanie po 20 minutach obserwacji dokona tej sztuki, tzn. poda miejsce, gdzie ktra karta ley. Nie wiem z jakiej metody korzysta, ale jestem pewien, e w gr wchodziy obrazy rozoonych kart, widziane w pamici. Nic nie mam przeciwko takiemu systemowi, cho twierdz, e jest zdecydowanie za dugi. Moj metod opanujesz najwyej w dwa dni, a potem wystarczy Ci nie 20, a 10 minut na zapamitanie caej talii; po duszej praktyce moesz skrci ten czas nawet do 5 minut! Aby zapamitywa karty, musisz nauczy si waciwie tylko dwch rzeczy. Po pierwsze, zakadek pamiciowych dla 52 cyfr, co ju znasz, i podobnych "zakadek" dla kadej karty z talii, o czym dalej. Te ostatnie wybierzemy nieprzypadkowo. Podobnie jak dla cyfr, poszukamy takich zakadek, ktre dadz si atwo zobrazowa i jednoczenie uj w pewien logiczny system. W skrcie wyglda to tak: Pomijajc kilka wyjtkw, o ktrych pniej, zakadka dla kadej karty zaczyna si zawsze od pocztkowej litery koloru. W polskim systemie uyjemy starego nazewnictwa: od, dzwonek, czerwie (serca) i wino; tak wic wszystkie zakadki dla wina zaczynaj si na W, dla odzi na (lub Rz, zgodnie z alfabetem fonetycznym oczywicie), dla dzwonkw na D i dla czerwieni na S (jak serca, gdy goska Cz w alfabecie fonetycznym nie istnieje). Oprcz tego kada zakadka zawiera jeszcze jedn (i tylko jedn) znaczc spgosk (znaczc w alfabecie fonetycznym), odpowiadajc wartoci karty, dziki czemu kade utworzone sowo bdzie oznacza tylko jedn, konkretn kart. Pierwsza litera to kolor, spgoska to warto. Oto kilka przykadw: zakadka dla dwjki treflowej musi zaczyna si na i zawiera N (2), wic np. oNa. ona od dzi to zawsze dwjka odna. Jak kart reprezentuje sowo DuDy? Tylko jedn. Zaczyna si na D, a wic bdzie to dzwonek, i ma jeszcze jedno "D" oznaczajce "1" chodzi wic o, asa karo. Co znajdziemy dla 9 kier? S musi by na pocztku (serce) i P gdzie dalej (9); uyjmy wic sowa SP. Poniej znajdziesz 52 zakadki dla caej talii. Przeczytaj je uwanie. Zapewniam, e wystarczy 20-30 minut, aby je zapamita; pki co najpierw je przeczytaj, potem naucz si obrazowa co trudniejsze, wreszcie poznaj wyjtki. Pod koniec rozdziau dowiesz si, w jaki sposb zapamita to wszystko dokadnie i bez kopotu. Trefle (od) A yTo 2 oNa

3 Rzym 4 aR 5 eL 6 ujeC 7 uK 8 W 9 RzeP 10 RzSa W od D ylaSTa K uL Pik (Wino) W A WaTa W 2 WaNia W 3 WyMi W 4 WR W 5 WaL W 6 WiJ W 7 WeK W 8 WarzyWa W 9 Wieprz W 10 WZ W W Wino W D WSata W K WiR Kier (Serce) S A SaD S 2 SaN S 3 SaM S 4 SeR S 5 SL S 6 SieJa S 7 SaK S 8 SaWa S 9 SP S 10 SoS S W Serce S D Krlowa S K Krl Karo (Dzwonek) D A DuDy D 2 DNA D 3 DoM D 4 DoRy D 5 DyL D 6 DuJ D 7 DoK D 8 DrzWi D 9 DB

D 10 DoS D W Dzwonek D D DZiobaTa D K Dwr. Cay ten system jest prosty i czytelny od asa (jedynki) do dziesitki, dla ktrej jako cyfr znaczc przyjem zero. Wyej jest troch trudniej. Gdyby stosowa t sam zasad do "obrazka", kada zakadka musiaaby zawiera jeszcze dwie spgoski, oprcz pierwszej litery koloru, gdy walet to 11, dama 12, a krl 13. eby si z tym upora, dla waletw przyjem oznaczenie samego koloru (kolor w starym systemie atwo zobrazowa), Dam i Krla kier, najbardziej reprezentacyjn par w caej talii nazywam po prostu Krl i Krlowa, a dla pozostaych "wadcw" wybraem sowa, ktre mniej lub bardziej rymuj si ze sowem krl i zaczynaj na odpowiedni do koloru liter. Najgorzej maj pozostae krlowe, gdy przydaem im zaczynajce si na liter ich koloru raczej odpychajce cechy fizjologiczne. Niech Ci te wyjtki nie odstraszaj; zapamitasz je przez to wanie, e s wyjtkami. Jeli przeczytae ca list karcianych zakadek, zauwaye zapewne, e niektre z nich s identyczne jak zakadki liczbowe. Nie prowadzi to jednak do zamieszania, o ile bdziesz pamita, e talia liczy tylko 52 karty. Z zakadkami dla kart robisz to samo, co w przypadku sw-liczb. ar to tlce si ognisko albo ar-ptak z piknym ogonem. Sam, to wntrze sklepu samoobsugowego lub rakieta bojowa. W miejsce Sawy podstaw obraz pudeka margaryny; w przypadku DNA wyobra sobie poskrcany acuch kuleczek jakiego genu, a Dory to otwarta d rybacka (powszechna na Nowej Funlandii). W obrazie Dyla zobacz beztroskiego modego wdrowca z kijem na ramieniu (Dyl Sowizdrza), Wania to rosyjski chop w rubaszce, a Duj to tgi wiatr, DOS natomiast to program komputerowy, ktry moesz sobie wyobrazi w postaci dyskietki. Z ujcem by najwikszy kopot. Nie znalazem stosownego, ju istniejcego sowa, wic wymyliem nowe Wyobra sobie dziwne zwierz, podobne do pimotroka, ktry ma dwa takie same, chocia do gry... ujec. Podkrelam raz jeszcze, e rwnie dobrze moesz wymyli wasne sowa dla caej talii, byleby tylko trzyma si podanej zasady. Wiesz ju teraz wszystko, aby nauczy si zakadek kart na pami. Poniewa kada karta to jedno konkretne skojarzenie, Twoje zadanie to po prostu zapamita, zgodnie z ZMP, 52 przedmioty. To wszystko. Jeli pierwsz kart jest np. 5 pik; zobacz wielki d (1) z szamoczcym si w rodku wielkim wielorybem (wal). Jeli druga karta to 8 karo, wyobra sobie, e Noe (2) prbuje wyway drzwi na arce, trzecia karta 6 kier zobacz mysz (3) pync na grzbiecie ryby. Czwarta karta Dama karo. Moe worek ryu (4) i siedzc na nim dziobat, ospowat, paskudn bab w koronie? Karta pita 3 trefl. Moc lici (5) spada na staroytne miasto lub w ogle na Forum Romanum, itd. W czasie prezentacji rb tak: zanim zobaczysz pierwsz kart, wywoaj w pamici obraz jedynki, tzn. zobacz d i kiedy usyszysz, albo ujrzysz np. 5 pik, skojarz d z walem i natychmiast zobacz numer 2, tzn. Noego, itd. Kiedy zapamitasz w ten sposb ca tali, bdziesz mg wymieni wszystkie karty po kolei (rozoone na stole, koszulkami do gry oczywicie), albo wyrywkowo kad z nich, jeli usyszysz numer, czyli miejsce gdzie ley. Rzecz jasna, nie musisz zapamitywa wszystkich 52 kart, eby wprawi w zdumienie przyjaci. Ta sztuczka jest rwnie efektowna z poow talii. Dla kogo o nie wytrenowanej pamici zapamitanie w kolejnoci i na wyrywki 26 kart te bdzie graniczy z niemoliwoci. Skoro jestemy przy krtszych demonstracjach oto jedna z najbardziej efektownych, a zarazem najatwiejszych sztuczek. Nazywa si "brakujca karta". Prosisz, aby odoono do pudeka 5, 6 kart z talii, po czym kto w umiarkowanym tempie wymienia wszystkie pozostae. Kiedy skoczy, Ty mwisz jakich kart brakuje. Napisaem, e to bardzo atwe i tak jest w rzeczywistoci. Oto, co trzeba zrobi: gdy tylko usyszysz pierwsz kart, wywoaj obraz jej zakadki i jako j "okalecz", zepsuj! Np. 4 kier, ser zobacz, e jest zgniy, nadpsuty i jedz go robaki. Jeli to 5 karo, zobacz kulejcego Dyla. Krl karo? Dwr si pali, albo przewraca, jak domek z kart. To wszystko. Nie zastanawiaj si nad skojarzeniami, zobacz przez uamek sekundy pierwsze, jakie Ci przyjdzie do gowy i czekaj na nastpn kart. Idzie to szybko dlatego, e nie zawracasz sobie gowy numerami. Zakadki liczb nie s Ci tu w ogle potrzebne. To jak szybko kto ma Ci wymienia i pokazywa karty, zaley oczywicie od wprawy. Zapewniam, e po kilkunastu wiczeniach bdziesz mia "obraz" karty w gowie, na samo haso, zanim j jeszcze zobaczysz. Teraz kiedy pokazano Ci ju ca tali przebiegnij w mylach zakadki dla wszystkich 52 kart, najlepiej od asa do krla dla kadego koloru. Kiedy napotkasz obraz nie znieksztacony, nie uszkodzony, wiesz, e takiej karty w talii nie byo. Np. zaczynasz od kierw. Sad poamany, San brudny, zanieczyszczony, Sam wybuchajca w powietrzu rakieta, Ser nadgniy, Sl nie widzisz nic zego w solniczce penej soli. Aha odoyli 5 kier! Nie znieksztacone obrazy zobaczysz bardzo

wyranie, nie do pomylenia. Wystarczy jedna prba, aby si o tym przekona. Radz sprawdza karty kolorami wedug staego porzdku, np.: od, Wino, Serca (Czerwie) i Dzwonek; moe by inny, wane, aby go nie zmienia. Ja stosuj ten wasnie porzdek, gdy atwo zapamitaem go dziki skojarzeniu: aby W SDzie. Chc jeszcze zaznaczy, e ilo odkadanych kart nie ma w tej sztuczce adnego znaczenia, moe by to nawet poowa talii (brydystw zaciekawi pewnie 13 kart). Z dowiadcze po moich wystpach wiem, e to, o czym ludzie mwi najczciej, moe z wyjtkiem zapamitywania twarzy i nazwisk, to wanie sztuczki z kartami, ktre bardzo dziaaj na wyobrani, niezalenie, czy kto gra w karty, czy nie. Jestem pewny, e doczytae do tego miejsca nie uczc si jeszcze adnej "karcianej" zakadki na pami. Teraz, skoro ju wiesz do czego su, moesz si wzi do roboty. A przy okazji, czy przyszo Ci do gowy, jak "brakujc kart" mona wykorzysta w takich grach jak bryd, Pinochle, Cosins i inne, w ktrych warto wiedzie, jaka karta zesza, a jaka nie? W razie czego jednak mnie do tego nie mieszaj... W kolejnych rozdziaach opisz kolejne zabawy i wiczenia z kartami; teraz tylko jedna uwaga. Gdyby chcia zapamita jedynie sam kolejno kart w talii, moesz to zrobi bardzo szybko przy uyciu MS. Po prostu, widzc karty czysz ich kolejne zakadki jedn po drugiej. Oczywicie, przy tej metodzie nie wymienisz ich na wyrywki. I jeszcze jedna uwaga: dla efektu kocowego nie ma znaczenia, czy kto mwi jak kart widzi, czy Ci j pokazuje. Zapamitasz j w obu przypadkach, chocia wywrzesz wiksze wraenie, jeli na karty nie patrzysz. Kiedy nauczysz si wszystkich zakadek, moesz wiczy sam, z wasn tali. Potasuj karty i wykadaj je koszulkami do dou, wymieniajc kolejne zakadki na gos lub w myli. Jeli uda Ci si zrobi to w miar szybko, moesz uzna, e znasz je w wystarczajcym stopniu. Moesz teraz sprawdzi nowo nabyte umiejtnoci i wrci do testu nr 4 w rozdziale 3. Myl, e uzyskany wynik sprawi Ci naprawd du przyjemno.

Rozdzia 11 Jak zapamita liczby wielocyfrowe

... Wic inspektor szlaku wezwa maszynist do kancelarii i mwi: "Na szesnastym torze jest lokomotywa numer 4268. Ja wiem, e pan nie ma dobrej pamici do liczb, a gdy si panu jak liczb wypisze na kartce, to pan kartk gubi. Skoro wic ma pan tak sab pami do liczb, to prosz uwaa, a ja panu dowiod, e to bardzo atwo zapamita sobie jakkolwiek liczb. Patrz pan: lokomotywa, ktr ma pan odstawi do ysej nad ab, ma numer 4268. Wic baczno: pierwsza liczba czwrka, druga dwjka. Moesz pan ju zapamita 42, to jest dwa razy dwa, o ile bierze si rzecz od dwjki, albo te mamy 4 podzielone przez 2, rwna si dwom i znowu masz pan 4 i 2 obok siebie. A teraz, tylko nic si pan nie bj, ile to bdzie dwa razy cztery? Osiem, nieprawda? Wic wbij pan sobie w pami, e semka z tej liczby jest ostatni w szeregu. Gdy wic pan ju wie, e pierwsza liczba jest 4, potem idzie 2, a czwarta jest 8, to i trzeci zapamita nietrudno, jeli si sprytnie zabra do rzeczy. Strasznie to proste, bo chodzi o 6. Pierwsza 4, druga 2, czyli e razem 6. Murowane i pewne, e tej szstki z trzeciego miejsca zapomnie nie mona. I oto masz pan liczb 4268 utkwion w gowie na zawsze. Albo te moe pan doj do tych samych wynikw w sposb jeszcze prostszy..." Feldfebel przesta pali i wytrzeszczy oczy na Szwejka. Kappe ab! zamrucza pod nosem a Szwejk z wielk powag mwi dalej: Wic zacz mu objania ten atwiejszy sposb, eby numer lokomotywy 4268 nie wylecia z pamici. Gdy si od 8 odejmuje 2, zostaje 6. A wic ju masz 68. Sze mniej dwa rwna si cztery, jest wic i czwrka, czyli 4 68,a gdy si wstawi na drugie miejsce dwjk, to si ma ca liczb: 4268. Mona t rzecz zrobi jeszcze atwiej, przy pomocy mnoenia i dzielenia a rezultat jest taki sam. Pamitaj pan tylko tyle, e dwa razy 42 rwna si 84. Rok ma dwanacie miesicy. Odliczamy wic dwanacie od 84 i pozostaje 72, od tego odliczamy jeszcze 12 miesicy, mamy 60. Szstka jest ju murowana a zero odrzucamy. Wiemy ju 42, 68, 4. Kiedymy ju skrelili zero, to skrelimy i t czwrk na kocu i znowu ogromnie jasno i wyranie otrzymujemy 4268, czyli numer lokomotywy, ktr trzeba odstawi do ysej nad ab. A z dzieleniem sprawa te jest nietrudna. Wyliczam sobie koeficjent wedug taryfy celnej. Czy panu sabo, panie feldfebel? Jeli pan chce, to mog zacz od general de charge. Fertig! Hoch an! Feuer! E, do pioruna! Pan kapitan nie powinien by wysya nas na takie ostre soce. Trzeba lecie po nosze. Przywoany lekarz stwierdzi poraenie soneczne albo te ostre zapalenie opon mzgowych. Kiedy feldfebel odzyska przytomno, Szwejk, stojc nad nim, rzek: Musz to panu dokoczy. Czy pan myli, panie feldfebel, e ten maszynista sobie to zapamita? Wszystko pomiesza i poplta, i pomnoy przez trzy, poniewa przypomnia sobie o Trjcy Boej. /.../ J. Haek. Przygody dobrego wojaka Szwejka (tum. Pawe Hulka-Laskowski). Nie ma obawy, po lekturze tego rozdziau nie zemdlejesz na pewno. Feldfebla dobia nie sama metoda, a raczej sposb jej prezentacji. My to zrobimy inaczej. Na pocztku jednak kilka wyjanie. Pamitam, jak kiedy w czasie wystpu w hotelu Concord w Nowym Jorku, "przyjaciel" spord publicznoci zada, abym zapamita numer 414 233 442 475 059 125. Zrobiem to oczywicie, bo bya w tym pewna metoda. Wspominam o tym teraz, gdy t wanie sztuczk popisywaem si w dziecistwie. Zadziwiaem wtedy cae podwrko niezwyk pamici, proszc jednego z kolegw (podstawionego oczywicie), aby wymieni jak dug, wielocyfrow liczb, a on zaczyna wylicza kolejne przystanki nowojorskiego metra kursujcego wzdu 6 Alei. Wszyscymy znali te przystanki i kady wiedzia, co znaczy 4, 14 potem 23 itd, ale poczenie tych liczb w trjki mylio niewtajemniczonych. W tamtych latach metro stawao przy 4 Zachodniej, 14 Zachodniej, 23, 34, 42, 47 i 50, potem 59, 125, itd., wic po prostu wymieniaem te przystanki jeden po drugim (ale w trjkach), a kolesie okrzykami zdumienia kwitowali moj fantastyczn pami. Co udowadnia ta historia? e liczby dadz si zapamita, jeli tylko co dla nas znacz. Nie musz Ci o tym mwi, bo przecie znasz ju ZMP. Kada liczba, czy bd to przystanki metra, czy numery serii, moe co wyobraa i wedug mnie jest to jedyny sposb, aby j zapamita, a potem odtworzy. Tak, syszaem o kilku rzadkich przypadkach, e ludzie zapamitywali due liczby w uamku sekundy. Syszaem nawet o facecie, ktry zapamitywa due liczby, wywietlane tylko przez chwil na ekranie (chciabym to umie!). Ale ci ludzie nie wiedz jak zapamitywa, oni po prostu to robi. Niestety s to wyjtki, ktre utwierdzaj mnie tylko w moim przewiadczeniu. Jak poradzisz sobie z zapamitaniem liczby 522641637527? Oto, co doradza swoim uczniom ekspert od spraw pamici z

ubiegego stulecia: najpierw rozbij t liczb na "trjki", a wic 522 641 637 527, po czym, cytuj: "porwnujc pierwsz i czwart grup widzisz od razu, e czwarta jest wiksza od pierwszej o pi, podobnie druga od trzeciej o cztery. Z kolei trzecia jest wiksza od czwartej o 110, ale obie maj na kocu sidemk. Czyli jeli do grupy czwartej dodasz 110 otrzymasz grup trzeci, dodajesz do tej 4, masz grup drug; a pierwsza, to grupa czwarta pomniejszona o 5". (Troch to przypomina Szwejka, nieprawda?). T metod, bez adnych zmian, stosuje rwnie wielu dzisiejszych nauczycieli. Kiedy zetknem si z tym po raz pierwszy, pomylaem, e trzeba mie niez pami, aby zapamita najpierw same zasady tego systemu! Poza tym, nawet jeli zapamitae w ten sposb jak liczb, czy zatrzymasz j w pamici na duej? Nie zwizae jej przecie z adnym miesznym obrazem ani skojarzeniem. Natomiast wiem chyba, dlaczego nauczyciele mimo wszystko trzymaj si tej metody. Ot zmusza ona do skupienia uwagi na tym co chcesz zapamita, a to ju poowa sukcesu. Zaley Ci na zapamitaniu, uwaniej patrzysz, a wic musi to przynie jaki skutek. Jest to jednak strzelanie z armaty do wrbla. Wysiek jest niewspmiernie duy do rezultatu. ZMP w przypadku zapamitywania duych liczb (a wanie t metod zastosujemy), to waciwie znane Ci ju poczenie zakadek z MS. To take zmusza do koncentracji, ale jest znacznie prostsze, a poza tym zadziwiajco skuteczne i miesznie atwe, jeli zna si zakadki dla liczb od 1 do 100. Najwysza pora, aby si ich nauczy, gdy teraz dopiero okae si, jak s przydatne. Wrmy wic do ostatniej liczby. Najpierw rozbijmy j na grupy dwucyfrowe: 52 26 41 63 75 27. Kada z nich ma oczywicie swoj zakadk: 52 26 41 63 75 27 lina nadzieja rosa jama koala donka I teraz wystarczy jedynie poczy skojarzeniami te sze sw! Lub inne, jeli je sam wymylie. Wyobra sobie np. cig wydarze: lina z wydtym brzuszkiem (jest przy nadziei!) biegnie po rosie i wpada nagle do jamy, gdzie wita j mi koala, po czym razem wsiadaj na chisk donk. Powiniene wymyli i zobaczy te skojarzenia w cigu 30 sekund. Przebiegnij je w myli dwu- trzykrotnie, aby je dobrze zapamita, a nastpnie powtrz ca t liczb transponujc teraz zakadki na poszczeglne cyfry. Czy zauwaye, e w tym systemie wymienisz rwnie wszystkie cyfry od tyu?! Niewielka wprawa wystarczy, aby sowne zakadki kojarzy ze sob ju w trakcie czytania. A wic sam widzisz. Wystarczyo skojarzy ze sob 6 sw, aby zapamita 12-cyfrow liczb, w dodatku na tak dugo, jak tylko zechcesz. Moesz by z siebie dumny. Mwi tak dlatego, e zgodnie z niektrymi testami inteligencji, rednio uzdolniony czowiek zapamituje 6-cio cyfrow liczb pono od razu, a wyranie utalentowany liczb 8 cyfrow. A Ty pamitasz liczb 12cyfrow, przy czym masz j w gowie praktycznie na zawsze. Nie pozwalaj, aby inni pomniejszali Twj sukces, e to niby nie fair, bo stosujesz jaki system, itp. Mwi tak z zazdroci, bo sami tego nie potrafi, czy z systemem, czy bez. Zawsze znajd si tacy, co krzykn: "To nienaturalne, taka metoda, zrb to przy pomocy wasnej pamici, z gowy!" A dlaczego taka metoda ma by nienaturalna? Na pewno czym bardziej naturalnym jest pamita ni zapomina, a przecie kada z moich metod to tylko pomoc dla tej wanie pamici naturalnej1. Wiesz ju, e cokolwiek zapamitujesz, kojarzysz najpierw z czym, co ju znasz, co zapamitae wczeniej. Ludzie robi to zawsze, cho na og nie zdaj sobie z tego sprawy; my tylko to porzdkujemy. "W tym szlestwie jest metoda" jak mwi Szekspir. Jeli kto utrzymuje, e metody usprawniania pamici s nienaturalne, znaczy to, e nic o nich nie wie albo nie wie jak je stosowa. Teraz wic, skoro wybroniem Twoje nowo nabyte umiejtnoci, pjdmy krok dalej. Jeli zrozumiae, na czym polega idea, dlaczego nie wykorzysta wyobrani i nie uatwi sobie tej zabawy jeszcze bardziej? 12 cyfrow liczb zapamitasz rwnie czc skojarzeniami tylko cztery wyrazy, a nie sze. Wymyl po prostu odpowiednie sowa dla czterech grup 3cyfrowych. Np. Lennon (522) (czytaj Lenon, w alfabecie fonetycznym bd tu tylko trzy znaczce spgoski) nieyjcy ju Beatles wchodzi do kopulastego namiotu jurty (641) a tam z sufitu wyrastaj tysicami malekie jemioki (631), pomidzy ktrymi wij si jak robaczki cieniutkie plecione linki (527). Mog na Lennona spada, bdzie wic dynamika. A to drugi przykad (skojarz te 4 sowa sam): 941 742 800 195 beret kran wisus debil Jeli liczb wielocyfrow podzielisz na grupy czterocyfrowe, ktrym da si przyporzdkowa konkretne sowa, tym lepiej. Wykorzystaj to! W ten sposb uda Ci si zapamita "na zawsze" liczb 20 cyfrow przez skojarzenie tylko piciu sw, np.: 14170947971415825217.

1 lub dugotrwaej przyp. tum

Czy ta liczba nie wyglda wspaniale? Tak, ale spjrz teraz: 1417 0947 9714 1582 5217 trutka spyrka bakteria telefon lunatyk Pocz trutk ze spyrk, spyrk z bakteri, bakteri z telefonem i telefon z lunatykiem i zapamitaj tego tasiemca! Jeli w pracy stykasz si z dugimi numerami, ktre warto, aby zna na pami, szybko nauczysz si wynajdywa sowa pasujce do pewnych 2, 3 lub 4 cyfr. Nie ma reguy, e za kadym razem musz to by tylko sowa "dwucyfrowe". Aby szybko zapamita du liczb, mona wymyla sowa dowolnej dugoci, to sprawa tylko Twojej wyobrani. Zanim jednak dojdziesz do wprawy, na razie uywaj zakadek krtszych. Teraz ju rozumiesz, jak wana jest