Lubuskie po drodze. Turystyka sakralna śladami PROW

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralnaśladami PROW

Wydawca Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego ul. Podgórna 7 65-057 Zielona Góratel. +48 68 456 52 00www.lubuskie.pl

Tekst, redakcja Dominika Borówka-Sitnik, Witold Czajka, Andrzej Gogoc, Jolanta Sieradzka-Kasprzak, Anna Willman, Karolina Zych

Zdjęcia Archiwum Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego, Damian Danak (archiwum Muzeum Etnograficzne w Zielonej Górze z siedzibą w Ochli), Paweł Fabijański, Aleksander Lewandowski, Dariusz Wypych

Opracowanie EURO PILOT Sp. z o.o.ul. S. Konarskiego 301-355 Warszawatel./fax. 22 664 37 20, 22 664 50 91www.europilot.com.pl

Projekt graficzny Paweł Dobrzyński, Marek Klimek

Korekta tekstów Małgorzata Kuśnierz

Skład, przygotowanie do druku Ewa Chmielewska

ISBn 978-83-8009-120-7

Lubuskie po drodze Turystyka sakralna śladami PROW

2 3

WstępCo sprawia, że województwo lubuskie

jest naprawdę wyjątkowym miejscem na odkrywanie dawnych obiektów sakralnych? Istnieje wiele powodów – uroda samych obiektów, ich różnorodność płynąca z bogatej kultury i burzliwej przeszło-ści, ulokowanie pośród innych, nie-rzadko bardzo cennych zabytków regionu.

Poznawanie lubuskich świątyń to niezwykła lekcja historii, a za-razem sposobność do refleksji nad upływającym czasem i sferą mistyczną. Stanisław noakowski o architekturze napisał, że: „[…] jak każda sztuka, jest najdosko-nalszym zwierciadłem, w którym odbijała się epoka tworząca ją, i ze szczątków jej nawet można łatwo odgadnąć stopień materialnej i mo-ralnej kultury tych, którzy ją do życia powołali, choć sami od wieków do snu wiecznego się pokładli” (O stylach w ar-chitekturze, 1926). Otóż zwiedzając lubuskie obiekty sakralne, wybieramy się w po-dróż na wielu płaszczyznach. To po-dróż śladami dawnych budowniczych i ich wiedzy. To podróż po obowią-zujących stylach, zdobnictwie i po-czuciu piękna. na koniec to po-dróż po dziejach władzy, religii i dawnym porządku społecznym. Podróż ta wydaje się tym cie-kawsza, że prowadzi szlakiem wielowyznaniowym. Bowiem na ziemi lubuskiej po dziś dzień wierni kierują kroki do świątyń rzymskokatolickich, prawosław-nych, protestanckich czy judeo-chrześcijańskich. A zatem również jest to lekcja tolerancji…

Kluczem doboru przedstawionych w przewodniku obiektów jest udzielo-ne im wsparcie w ramach PROW 2007–2013, w szczególności w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi”. Dzięki przyznanym

środkom z funduszy europejskich udało się ocalić całe kościoły (naprawa więźby i pokrycia dachów), jak również ich cenne

elementy (witraże, płaskorzeźby, ołta-rze). Jednak oprócz ważnego tematu,

jakim jest unijna pomoc mająca na celu odnowę i rozwój, na pierwszym

planie naszej wyprawy pozosta-ją piękne świątynie województwa lubuskiego. niejednokrotnie są to obiekty leżące na Drodze św. Jakuba, uznawanej za najstar-szy szlak turystyczny świata, i na Lubuskim Szlaku Organo-wym. Wycieczkę można połączyć

również z odkrywaniem cudów Szlaku Drewnianych Kościołów

Regionu Kozła bądź tajemnic Szla-ku Kamiennych Zabytków Dawnego

Prawa, zwanym też Szlakiem Krzy-ży Pokutnych. należy przy tym pod-

kreślić, że w województwie nie brakuje słynnych atrakcji, które każdy pasjonat

turystyki sakralnej odwiedzić powinien. To m.in. współczesny pomnik Jezusa Chry-

stusa Króla Wszechświata, nawiązujący do figury Chrystusa Odkupiciela w Rio

de Janeiro, oraz Sanktuarium Mi-łosierdzia Bożego w Świebodzinie, zespół poaugustiański w Żaga-niu (Pomnik Historii), utrzymany mimo licznych zmian w dominu-jącym stylu gotyckim, piękne, późnobarokowe sanktuarium maryjne z bazyliką mniejszą w Rokitnie czy kościół pod we-zwaniem najświętszej Maryi

Panny i świętego Marcina z XIII--XIV wieku, wchodzący w skład

cysterskiego zespołu klasztornego w Paradyżu (obecnie Gościkowo).

Do dumnych wizytówek regionu na-leży także konkatedra pw. św. Jadwi-

gi w Zielonej Górze, łącząca elementy gotyckie, widoczne w elewacji, przyporach i południowym portalu oraz klasycystyczne


4 5

(wieża z 1832 roku). niemniej słynny jest także renesansowy kościół pw. nawiedzenia najświętszej Maryi Panny w Klępsku, wyjąt-kowy przykład sztuki protestanckiej, praw-dziwa perła architektury drewnianej.

Województwo lubuskie wyróżnia ponadto prawdziwe bogactwo zabytków pomilitar-nych i świadectw dziedzictwa kulturowe-go. Warto zatem zboczyć z obranej trasy i zwiedzić tak imponujące obiekty, jak mo-numentalna Twierdza Kostrzyn, bunkry i podziemne trasy Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego czy średniowieczne fortyfika-cje w Strzelcach Krajeńskich. Ciekawostką dla pasjonatów historii wojskowości będzie na pewno Żagań, nazywany pancerną stoli-cą Polski. Czeka tu na nich Szlak Czterech Pancernych, Muzeum Alianckich Obozów Jenieckich oraz Szlak Wielkiej Ucieczki upamiętniający miejsca związane z uciecz-ką jeńców alianckich z niemieckiego obo-zu Stalag Luft III w marcu 1944 roku (wy-darzenie zekranizowane w słynnym filmie z gwiazdorską obsadą The Great Escape). Osoby zainteresowane dorobkiem kulturo-wym na pewno chętnie ruszą Szlakiem Cy-sterskim, Żagańskim Szlakiem Książęcym lub Szlakiem Śladami Johannesa Keplera

związanym z postacią wielkiego astronoma. Wśród miejsc wyjątkowych warto wspo-mnieć także Ługi – ośrodek kultury łem-kowskiej, jednej z czterech uznanych praw-nie mniejszości etnicznych w Polsce.

Kolejny niekwestionowany atut wojewódz-twa stanowi przyroda. Rzeźba terenu jest bardzo urozmaicona, a niemal połowę ob-szaru Lubuskiego pokrywają lasy. Każdy, kto marzy o obcowaniu z nietkniętą przez czło-wieka naturą, ten z przyjemnością wybierze się do Parku narodowego Ujście Warty oraz do znajdującej się w jego otulinie RP Ptasiej. To rozległe, cenne ornitologicznie tereny, w dużej części podmokłe. Gniazduje tu lub żeruje blisko 270 gatunków ptaków!

Bogatą paletę atrakcji województwa lubu-skiego uzupełniają liczne święta i festiwale wywodzące się przeważnie z tradycji regio-nu. Uczestnictwo w nich daje możliwość bliskiego poznania barwnych obyczajów, które w innych częściach Polski odchodzą niestety w zapomnienie. niezwykle wiele lubuskich imprez jest organizowanych dla uczczenia potraw i lokalnych przysmaków, m.in. Targi Jadła Regionalnego w Wielisła-wicach, Święto Sandacza w Lubniewicach, słynne Winobranie w Zielonej Górze czy

Lubuskie Miodobranie w Lubiszynie. nie brakuje także jarmarków, są to Jarmark Strzelecki, Jarmark św. Michała w Żaganiu czy Jarmark Joannitów w Łagowie. niewąt-pliwie zwiedzając Lubuskie szlakiem obiek-tów sakralnych, będzie okazja do wzięcia udziału w którejś z hucznie obchodzonych tu uroczystości religijnych. niezwykle ciekawe okażą się na pewno główny odpust ku czci najświętszej Maryi Panny z Rokitna z Do-żynkami diecezjalnymi czy niedziela Pal-mowa i Boże Ciało w Kapliczce na Winnicy w Zielonej Górze.

niniejszy przewodnik został przygotowa-ny z myślą o przybliżeniu Państwu obiektów sakralnych w taki sposób, abyście chcie-li zbaczać z wytyczonego szlaku. Abyście podziwiali nie tylko strzeliste katedry czy kameralne kościoły zrębowe, lecz także odkrywali pobliskie miejscowości, a w nich pałace, miejskie rynki, winnice i podziemne trasy turystyczne. Każdy opis opatrzyliśmy praktycznymi wskazówkami o nieodległych atrakcjach i ciekawostkach znajdujących się po drodze. Korzystajcie z nich i cieszcie się przygodą w Lubuskiem!

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich. Odnowa i rozwój wsi

Województwo Lubuskie z Programu Roz-woju Obszarów Wiejskich w latach 2007–2013 dysponuje kwotą około 550 mln zł przeznaczoną na rozwój wsi i małych miast. Beneficjentami PROW są: Lubuski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze, starostwa powiatowe, gminy i związ-ki gmin, związki wyznaniowe, stowarzy-szenia, zakłady komunalne bądź jednostki

prowadzone przez gminy (np. domy kultu-ry), a nawet przysłowiowy Kowalski. PROW został stworzony z myślą o wsiach i małych miastach do 5000 osób. Jest jednak jeden wyjątek: z dofinansowania na targowiska mogą korzystać miejscowości mające do 50 000 mieszkańców, czyli w naszym regio-nie wszystkie oprócz Gorzowa Wielkopol-skiego i Zielonej Góry.

O pieniądze na scalanie gruntów mogą za-biegać jedynie starostwa powiatowe. Grunty rolników z małych rozdrobnionych działek stały się większe, a do tego wyprostowano ich kształt, modernizowane są drogi do-jazdowe do pól uprawnych, a także wyko-nywane drobne prace melioracyjne. Lubu-ski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze wykorzystuje pieniądze ze wsparcia w ramach działania „Gospo-darowanie rolniczymi zasobami wodnymi”. Dzięki jego projektom lubuskie rzeki i cieki wodne stają się coraz bezpieczniejsze. In-westycje te poprawiają bezpieczeństwo po-wodziowe Lubuszan.

Coraz nowocześniej jest dzięki programo-wi „Podstawowe usługi dla gospodarki i lud-ności wiejskiej”. Dzięki pieniądzom z tego działania powstają bądź modernizowane są sieci wodociągowe, stacje uzdatniania wody, sieci kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków. „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludno-ści wiejskiej” pozwalają również na dofinan-sowanie systemów zbiórki, segregacji albo wywozu odpadów komunalnych, wytwarza-nie bądź dystrybucję energii ze źródeł od-nawialnych oraz na – wspomnianą już – mo-dernizację lub budowę targowisk.

Lokalne Grupy Działania dysponują pie-niędzmi z osi Leader. W całym województwie jest 10 takich grup. należą do nich wszyst-kie lubuskie gminy. Zajmują się prowadze-niem naborów w ramach czterech działań: „Odnowa i rozwój wsi”, „Małe projekty”, „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” oraz „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej”. Oprócz tego LGD organizują szkolenia, prowadzą działania promocyjne i pobudzające aktywność lokalną, a także realizują projekty współpracy, czyli zadania służące wspólnym działaniom.

Dzięki działaniu „Odnowa i rozwój wsi” zmienia się społeczno-kulturalny obraz lu-buskich wsi, zmienia się wygląd zabytkowych wiejskich kościołów. W całym województwie

Wstęp

Geopark Łuk Mużakowa – widok z wieży

Żelechów, kościół pw. św. Stanisława


6 7

z PROW 2007–2013 odrestaurowano kilka-dziesiąt obiektów sakralnych. 46 kościołów wpisanych do rejestru zabytków zyskało nową elewację lub dach. Wybudowano, zmo-dernizowano bądź doposażono 273 świetlice czy domy kultury, wybudowano 532 km sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, oddano do użytku 7 oczyszczalni ścieków, odbudowano i wyremontowano 138,74 km rzek i kanałów. W ramach PROW 2007–2013 powstały 153 obiekty sportowe i place zabaw oraz wyre-montowano lub wyposażono 5 muzeów. Zor-ganizowano 174 imprezy kulturalne, rekrea-cyjne lub sportowe.

Publikacja ta ma na celu przybliżyć Pań-stwu zakres realizowanych projektów re-nowacji zabytkowych kościołów, perełek architektury województwa lubuskiego. Promuje działania zrealizowane w ramach PROW 2007–2013, zachęca do zwiedza-nia obiektów sakralnych, zapoznania się z ich historią oraz odkrywania walorów tu-rystycznych miejscowości województwa lubuskiego.

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem

Szlakiem zabytków architektury sakralnejGorzów Wielkopolski, katedra Wniebowzięcia najświętszej Maryi Panny

Dąbroszyn, kościół pw. św. Józefa


8 9

Lubuskie po drodzeDrogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

10 11

atrakcje w okolicyatrakcje w okolicy

Turystyka sakralna śladami PROW

odpust: 19 IIIodpust: 3 V

pOw

iat G

OrzO

wSkipO

wia

t G

Orz

Ow

Ski

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. nMP Matki Kościoła ul. Wyszyńskiego 2 66-470 Kostrzyn nad Odrą Projekt: Renowacja kościoła filialnego w DąbroszynieKwota wsparcia: 241 018,03 PLn

12 kmFort Sarbinowo, KostrzynCoś dla miłośników militariów: ceglano ziemny fort wybudowany w latach 1883–1887, jako element Twierdzy Kostrzyn.Adres: ul. Sportowa, Kostrzyn

24 kmPark Dinozaurów, nowiny WielkieWzdłuż długiej na 700 metrów, krętej leśnej ścieżki edukacyjnej, zobaczyć można kilkadziesiąt prehistorycznych gadów naturalnej wielkości. Ustawione zostały one w kolejności, w jakiej zamieszkiwały ziemię. Zwiedzać można go również po zmroku, gdy podświetlone figury dinozaurów robią niesamowite wrażenie. Adres: ul. Kolejowa 1b, nowiny Wielkiewww.park-dinozaurow.pltel. +48 95 781 41 08

Dąbroszyn, wieś licząca 820 mieszkań-ców, jako osada istniała już w XII wieku. W kolejnych stuleciach należała do tem-plariuszy, joannitów, a później prywatnych właścicieli. W XIX wieku była popularnym celem wycieczek kostrzyńskich mieszczan. O długiej historii przypomina dziś kilka in-teresujących zabytków, m.in. barokowa sie-dziba sławnych nowomarchijskich rodów, z którą wiąże się wiele romantycznych hi-storii. W sąsiedztwie pałacu wznosi się koś-ciół pw. św. Józefa. XIX-wieczny niemiecki

pisarz Theodor Fontane utrzymywał, że jest to stara gotycka budowla odrestaurowana przez Friedricha Schinkla, jednak według współczesnych historyków kościół powstał pod koniec XVII wieku, a w kolejnym stuleciu przebudowano go w modnym wówczas sty-lu neogotyckim, dodając wieżę. W na pozór skromnym wnętrzu uwagę przyciągają baro-kowe rzeźby upamiętniające dawnych właś-cicieli dóbr dąbroszyńskich. Podziemia kryją ich kryptę grobową.

n

Kościół pw. św. Józefa w Dąbroszynie

\ Współrzędne GPS: n 52°37’12” E 14°42’20”ul. kard. Stefana Wyszyńskiego 2, 66-470 Kostrzyn nad Odrą

3 kmPark narodowy Ujście Warty Polder Północny, Witnica 30-kilometrowa ścieżka rowerowo-piesza; na trasie wiaty turystyczne, wieże widokowe, pływający pomost, czatownia.Adres: Witnicawww.pnujsciewarty.gov.pltel. +48 95 752 40 27

8 kmZoosafari, Świerkocin Około 600 zwierząt z całego świata na ponad 20 hektarach. Zwierzęta poruszają się po swoim terenie, ludzie obserwują je z okien samochodów przemierzających powoli wyznaczoną trasę.Adres: Świerkocin 7a, Witnicawww.zoo-safari.com.pltel. +48 95 751 19 29

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Boskiej nieustającej Pomocy w Witnicy, ul. Gorzowska 2, 66-460 WitnicaProjekt: Rekonstrukcja pokrycia dachowego kościoła filialnego pw. Matki Boskiej Królowej Polski w BiałczuKwota wsparcia: 231 284,01 PLn

Białcz to wieś o „pocztowym rodowo-dzie”. Jej początki sięgają 1750 roku, kiedy to przy trakcie pocztowym z Berlina do Kró-lewca, w połowie drogi między Kostrzynem a Gorzowem, powstała stacja przesiadko-wa. W 1833 roku miała już do dyspozycji 56 koni tutejszych kolonistów i utrzymywała 15 wozów pocztowych obsługiwanych przez 14 woźniców-pocztylionów. Wraz z upowszech-nieniem się transportu kolejowego stacja straciła rację bytu, mimo to wokół niej nadal rozwijała się wieś.

Dzisiejszy Białcz liczy około 400 mieszkań-ców. W jego zabudowie dominuje monumen-talny neogotycki kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski. Jego charakterystycznym elementem jest wieża nakryta efektownym szpiczastym dachem. Jest to świątynia typu salowego. Powstała w 1895 roku na miejscu XVIII-wiecznego kościoła szachulcowego otoczonego cmentarzem, którego pozosta-łości przetrwały do dziś.

n

Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Białczu

\ Współrzędne GPS: n 52°40’33” E 14°56’27”Białcz, 66-460 Witnica


12 13



odpust: 1 V

6 kmLubuskie Święto Chleba, Bogdaniec Dwudniowe święto, odbywające się w drugiej połowie sierpnia, z wypiekami w roli głównej. Trzeba spróbować bogdanieckiej specjalności – chleba pieczonego na liściach kapusty. Oprócz chleba rozmaite słodkie przysmaki. Adres: Bogdaniec

6 kmMuzeum Kultury i Techniki Wiejskiej, Bogdaniec W zabytkowym szachulcowym budynku należącym do dawnego młyna zgromadzono między innymi interesującą kolekcję młynków do kawy.Adres: ul. Leśna 37, Bogdaniecwww.muzeumlubuskie.pltel. +48 95 751 00 07

pOw

iat G

OrzO

wSkipO

wia

t G

Orz

Ow

Ski

Jenińskie Olędry, czyli Jeninek, Jeniniec i Podjenin to wsie założone w XVIII wie-ku, na nieprzyjaznym dla osadnictwa te-renie tak zwanych Błot Warciańskich. Do ich ujarzmienia sprowadzono kolonistów znad noteci. Trudny teren wymusił okre-ślony typ zabudowy – domy, rozrzucone pośród podmokłych łąk i pastwisk, budo-wano na naturalnych lub sztucznie usypa-nych wzniesieniach. Z czasem wykształciły się trzy odrębne kolonie: Jeninek, Jeniniec i Podjenin. To właśnie w tym ostatnim zbu-dowano w 1865 roku górujący nad okolicą kościół filialny parafii w Bogdańcu. Wynio-sła, murowana z ceramicznej cegły budow-la z wysoką wieżą zwieńczoną okazałym strzelistym hełmem, stanowi przykład neogotyku. Została wzniesiona na planie prostokąta z wyodrębnionym prezbiterium i wieżą. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na interesujący układ przestrzenny z em-porami oraz neogotyckimi detalami archi-tektonicznymi i rzeźbiarskimi.

n

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela w Bogdańcu, ul. Mickiewicza 7, 66-450 BogdaniecProjekt: Remont i konserwacja XIX-wiecznego kościoła pw. Wniebowzięcia nMP w Podjeninie Kwota wsparcia: 186 363,00 PLn

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Józefa Rzemieślnika Wawrów 16, 66-400 Gorzów WielkopolskiProjekt: Wymiana pokrycia dachowego wraz z remontem połaci dachowej, remontem elewacji z wymianą okien w obiekcie zabytkowego kościoła w WawrowieKwota wsparcia: 299 080 PLn

5 kmPrace Władysława Hasiora, Gorzów WielkopolskiDruga co do wielkości (po zakopiańskiej) galeria dzieł tego oryginalnego twórcy, licząca 31 prac.Adres: ul. Pomorska 73 Gorzów Wielkopolskiwww.mosart.pltel. +48 95 733 25 67

5 kmReggae nad Wartą w gorzowskim amfiteatrze, Gorzów WielkopolskiLipcowa impreza, doskonale znana miłośnikom reggae, to festiwal o ustalonej od trzech dekad renomie. Adres: ul. Drzymały Gorzów Wielkopolskiwww.reggaenadwarta.eu

Wawrów to duża wieś położona na Równi-nie Gorzowskiej, w atrakcyjnej turystycznie gminie Santok. Przed wojną miejscowość należała do najbogatszych w okolicy – za-mieszkiwali ją zamożni pełnorolni chłopi. Dziś przypominają o tym okazale zdobione domy.

Przyjeżdżając do Wawrowa z dziećmi, koniecznie trzeba wybrać się do Centrum Ogrodniczego – jego właściciel zaprasza do minizoo, a ponadto oferuje wiele innych atrakcji, również dla dorosłych turystów.

Jedynym zabytkiem w miejscowości jest kościół pw. św. Józefa Rzemieślnika. To interesująca XV-wieczna budowla wzniesio-na z granitowych ciosów na fundamentach wcześniejszej świątyni z połowy XIII wieku. W XVIII stuleciu dobudowano do niej ryglowy przedsionek, a w pierwszej połowie XX wieku świątynia zyskała trójkondygnacyjną neogo-tycką wieżę. Przebudowano także wnętrze kościoła i znacznie zmieniono jego wystrój. Dokonywane na przestrzeni dziejów prze-róbki zatarły romańskie cechy architektu-ry, mimo to świątynia wciąż prezentuje się interesująco.

n

Kościół pw. św. Józefa Rzemieślnika w Wawrowie

\ Współrzędne GPS: n 52°44” E 15°17’33Wawrów 16, 66-400 Gorzów Wielkopolski

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Podjeninie

\ Współrzędne GPS: n 52°39’11” E 15°03’05” 66-460 Podjenin


14 15



odpust: 14 IX

poW

iat Kro

śnień

sKipoW

iat

Kro

śnie

ńsK

i

13 kmKościół pw. najświętszego Serca Jezusa, DąbieKościół filialny w stylu gotyckim, pochodzący z XIII wieku. Do dziś zachował swój oryginalny kształt, w tym charakterystyczne dla tego stylu okno szczelinowe. W wieku XVII obniżono jego dach, a w wieku XIX dokonano gruntownych zmian w elewacji, a także dodano lukarny w dachu na wieży.Adres: ul. Szeroka 2, Dąbie

15 kmMost żelazny, Krosno OdrzańskieMost kratownicowy, o długości 146 metrów. Oddano go do użytku w 1905 roku i do dziś jest wykorzystywany. Fakt ten czyni z niego najstarszy czynny most drogowy w województwie i prawdziwy zabytek techniki.Adres: ul. Ariańska, Krosno Odrzańskie

8 kmZespół zamkowy, Krosno OdrzańskieZamek o XIII-wiecznym rodowodzie; jego początki wiążą się z księciem Henrykiem Brodatym.Adres: ul. Szkolna 1, Krosno Odrzańskie

19 kmArchitektura szachulcowa, OsiecznicaZabytkowe domy murowano-szachulcowe (XIX wiek) oraz szachulcowy kościół (XIX wiek).Adres: Osiecznica

19 kmElektrownia, Dychównajstarsza w Polsce, szczytowo-pompowa, elektrownia wodna. Wybudowana została w 1933–1936 roku.Adres: Dychów

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła, Osiecznica, ul. ks. Emila Wilguckiego 1, 66-600 OsiecznicaProjekt: Remont kościoła filialnego w miejscowości Czetowice, gmina Krosno Odrzańskie Kwota wsparcia: 136 924 PLn

Czetowice to wieś na Pojezierzu Lu-buskim położona wśród stawów hodow-lanych i lasów. niedaleko jest stąd nad malownicze jeziora – Kamienieckie czy Dychowskie.

W miejscowości zachował się zabytko-wy układ przestrzenny z XIII wieku, tzw. ulicowo-placowy. Wieś, choć niewielka, ma kilka zabytków zasługujących na uwagę. należy do nich piękny późnogotycki koś-ciół z XV wieku, przebudowany w kolejnym

stuleciu w stylu renesansowym. Budowlę zdobi malownicza wieża z XVII wieku po-stawiona na planie koła, nakryta zgrabnym hełmem z latarnią zwieńczoną chorągwią wietrzną.

Większość wyposażenia świątyni pocho-dzi z XVI wieku. Szczególną uwagę warto zwrócić na epitafia z frontalnie ujętymi po-dobiznami zmarłych oraz wykonany z pia-skowca boczny ołtarz w formie tryptyku.

n

Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej w Czetowicach

\ Współrzędne GPS: n 52°05’55” E 15°04’13”Czetowice, 66-600 Krosno Odrzańskie

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, Bobrowice 58, 66-627 BobrowiceProjekt: Remont elewacji i wymiana pokrycia dachu iglicy wieży kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Bobrowicach Kwota wsparcia: 252 499 PLnProjekt: Remont dachu kościoła parafialnego pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w BobrowicachKwota wsparcia: 247 499 PLn

Bobrowice – dawniej wieś posiadała okresowo przywileje właściwe miastom, a przez pewien czas miała nawet prawa miejskie. Swoimi początkami historia wsi sięga XIII wieku, a w najstarszych źródłach pojawia się w 1413 roku. W XV wieku stał tu zamek należący do książąt głogowskich. Wcześniej jego miejsce prawdopodobnie zajmował gród, przy którym rozwinęło się podgrodzie (część środkowa dzisiejszej wsi). Z czasem na południe od niego wyty-czono rynek, będący przykładem nieudanej lokacji na prawie niemieckim.

W 1666 roku wieś otrzymała przywilej organizowania dwóch jarmarków w roku. Pod koniec XVII wieku po powodzi, która zniszczyła miejscowość, odbudowano ją na terenie położonym wyżej, na południe od rynku. Powstało tak zwane nowe mia-sto. Począwszy od 1735 roku rozwijała się północna część osiedla, zwana Przed-mieściem Krośnieńskim. Osiedliła się w nim liczna grupa sukienników przyby-łych z Saksonii. Pełne prawa miejskie Bo-browice uzyskały w 1809 roku i utrzymały je do 1945 roku.

Kościół w Bobrowicach zapewne istniał już w średniowieczu. Rycina z XIX wieku po-kazuje późnogotycki jednonawowy obiekt z potężną wieżą i korpusem przebudowa-nym dla potrzeb świątyni protestanckiej. Kościół ten z powodu znacznego osłabie-nia konstrukcji murów został rozebrany.

na jego miejscu August Stüller wzniósł w latach 1853–1857 zachowany do dziś, neogotycki gmach. Jest to kościół mu-rowany z cegły, bazylikowy, z eliptyczną absydą od wschodu oraz wysmukłą wieżą i arkadowym krużgankiem od zachodu.

n

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Bobrowicach

\ Współrzędne GPS: n 51°56’54” E 15°05’27”Bobrowice, 66-627 Bobrowice


16 17



odpust: 31 V

poW

iat Kro

śnień

sKipoW

iat

Kro

śnie

ńsK

i

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, Bobrowice 58, 66-627 BobrowiceProjekt: Przebudowa wieży zabytkowego kościoła w KosierzuKwota wsparcia: 57 440,16 PLn

8 kmKościół pw. najświętszego Serca Jezusa, DąbieKościół filialny w stylu gotyckim, pochodzący z XIII wieku. Do dziś zachował swój oryginalny kształt, w tym charakterystyczne dla tego stylu okno szczelinowe. Wybudowany został z rudy darniowej i kamienia polnego. W wieku XVII obniżono jego dach, a w wieku XIX dokonano gruntownych zmian w elewacji, a także dodano lukarny w dachu na wieży.Adres: ul. Szeroka 2, Dąbie

16 kmZespół zamkowy, Krosno Odrzańskie Zamek o XIII-wiecznym rodowodzie; jego początki wiążą się z księciem Henrykiem Brodatym.Adres: ul. Szkolna 1, Krosno Odrzańskie

Kosierz to niewielka wieś w położonej ma-lowniczo wśród lasów i jezior gminie Dąbie. Powstała w średniowieczu, o czym przypo-mina zabytkowy kościół z XIII wieku. Są tu także zabytki z późniejszych stuleci: pałac z około 1700 roku, park krajobrazowy oraz zabudowania pofolwarczne.

Kościół pw. niepokalanego Poczęcia nMP to niewielka urzekająca budowla z kamienia polnego. Uroku dodają jej wspinające się po

murach pnącze oraz zielona oprawa pobli-skich drzew. Kościół, zbudowany w XIII wie-ku w stylu gotyckim, był wielokrotnie przebudowywany, między innymi pod koniec XVII wieku wzbogacił się o drewnianą wieżę nakrytą namiotowym daszkiem, a w XIX wie-ku przekształcono otwory okienne.

Kościół jest filią parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Bobrowicach.

n

Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Kosierzu

\ Współrzędne GPS: n 51°56’56” E 15°10’30”Kosierz, 66-627 Bobrowice

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia najświętszej Maryi Panny Leśniów Wielki 82, 66-016 CzerwieńskProjekt: Remont elewacji kościoła filialnego pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w ŁagowieKwota wsparcia: 56 248 PLnProjekt: Remont ołtarza w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w ŁagowieKwota wsparcia: 17 763,76 PLn

3 kmZabytki architektury, Leśniów WielkiWieś z kilkoma ciekawymi zabytkami, do których należą: kościół pw. Wniebowzięcia nMP stanowiący interesujące połączenia gotyku i baroku, wiatrak z XIX wieku typu koźlak, słupy królewskie dawnej poczty.Adres: Leśniów Wielki

14 kmSkansen fortyfikacyjny, CzerwieńskCoś dla miłośników zabytków militarnych – sześć obiektów bojowych i obserwacyjnych z lat 30. XX wieku wbudowanych w wał przeciwpowodziowy.Adres: Czerwieńskwww.fortyfikacje.zgora.pl

Gmina Dąbie, w której znajduje się Łagów, leży w zachodniej części województwa lubu-skiego, w widłach Odry i Bobru. O jej tury-stycznej atrakcyjności stanowią lasy, cztery jeziora, trasy piesze i rowerowe, pomniki przyrody oraz ciekawe zabytki architektu-ry. Jeden z nich – kościół pw. Podwyższe-nia Krzyża Świętego – można podziwiać w Łagowie. Murowana z cegły świątynia, wzniesiona w 1698 roku w stylu barokowym, wyróżnia się ciekawą bryłą – wznosi się na

planie kwadratu, który na poziomie drugiej kondygnacji przechodzi w ośmiobok. Całość wieńczy kopulasty dach. Wnętrze obiegają z trzech boków drewniane empory z klat-kami schodowymi. Spośród dzieł sztuki zdobiących świątynię szczególne zaintere-sowanie budzi malowidło przedstawiające dzieje ludzkości, które zaczynają się od Ada-ma i Ewy, a kończą na Sądzie Ostatecznym.

n

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Łagowie

\ Współrzędne GPS: n 51°59’11” E 15°16’08”66-615 Łagów


18 19


Turystyka sakralna śladami PROWpo

Wia

t Krośn

ieńsKi

Maszewo to wieś licząca 480 mieszkań-ców, siedziba gminy wiejskiej. Jej atutem jest malownicze położenie nad Jeziorem Granicznym na skraju Puszczy Rzepińskiej, na terenie Krzesińskiego Parku Krajobra-zowego. Walory krajobrazowe, lasy, jeziora, czyste powietrze i spokój sprawiają, że jest to okolica atrakcyjna dla turystów pieszych, rowerowych, kajakarzy, a także dla wędka-rzy i grzybiarzy.

nad zabudowaniami Maszewa majesta-tycznie góruje kościół pw. św. Wojciecha Bi-skupa i Męczennika, wzniesiony w XV wieku,

a w XIX wieku gruntownie przebudowany. W jego bryle dominuje masywna wieża po-stawiona na planie prostokąta, nakryta na-miotowym dachem. na uwagę zasługują dwa dzwony z XV wieku. Okna i elementy dekoracyjne są charakterystyczne dla ar-chitektury neogotyckiej. We wnętrzu war-to zwrócić uwagę na jednokondygnacyjne drewniane empory z czasów baroku. Do naj-ciekawszych elementów należą eklektyczny konfesjonał, chrzcielnica i ambona.

n

Kościół pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Maszewie

\ Współrzędne GPS: n 52°04’06” E 14°54’19”Maszewo 69, 66-614 Maszewo

odpust: 23 IV

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Maszewie Maszewo 69, 66-614 MaszewoProjekt: Remont dachu kościoła parafialnego pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w MaszewieKwota wsparcia: 273 775,66 PLnProjekt: nasz Kościół – nasze dziedzictwoKwota wsparcia: 14 000 PLn

15 kmKościół pw. św. Jadwigi Śląskiej – Fara Maryjna, Krosno Odrzańskie Kościół wzniesiony w XIII wieku w stylu gotyckim, a w XVIII wieku przebudowany w stylu barokowym. Adres: ul. Kościelna, Krosno Odrzańskie

15 kmZespół zamkowy, Krosno Odrzańskie Zamek o XIII-wiecznym rodowodzie; jego początki wiążą się z księciem Henrykiem Brodatym. Adres: ul. Szkolna 1, Krosno Odrzańskie

Radnica, położona w gminie Krosno Od-rzańskie, to wieś o długich i ciekawych dziejach. Część jej historycznych sekretów ujawniły wykopaliska archeologiczne pro-wadzone na początku lat 90. ubiegłego stu-lecia. Odkryto wówczas pozostałości osady sezonowej z V wieku. Z XIV wieku pochodzą natomiast pierwsze pisemne wzmianki o wsi położonej na szlaku handlowym z Krosna do Świebodzina i Sulechowa. Czasy najwięk-szego rozkwitu Radnicy przypadły na okres międzywojenny – funkcjonowały tu wówczas piekarnie, restauracje, tartak i papiernia. Po wojnie osiedliła się tutaj ludność z Polski

centralnej i wschodniej. We wsi wznosi się kościół pw. najświętszej Maryi Panny Czę-stochowskiej z XX wieku, a przy nim rozciąga się cmentarz, którego zabytkowa część po-chodzi z XIX wieku. Jeszcze kilka lat temu teren był zaniedbany, zarośnięty. Przepro-wadzony remont przywrócił miejscu należny mu szacunek. Zabytkowe nagrobki i krzyże oczyszczono i odpowiednio wyeksponowano, teren uporządkowano i ogrodzono. Zabytko-wa nekropolia jest teraz ładnie utrzymaną, sprzyjającą zadumie enklawą zieleni.

n

Cmentarz parafialny w Radnicy

\ Współrzędne GPS: n 52°04’53” E 15°13’25”Radnica, 66-600 Krosno Odrzańskie

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej, Radnica 21, 66-600 Krosno OdrzańskieProjekt: Renowacja cmentarza parafialnego z XIX wieku w miejscowości RadnicaKwota wsparcia: 135 090 PLn

7 kmKościół pw. św. Jana Chrzciciela, GrabinBarokowa, szachulcowa świątynia, wybudowana w 1776 roku. Wewnątrz figury świętych i misa chrzcielna z XV wieku.Adres: Grabin

10 kmZespół zamkowy, Krosno OdrzańskieZamek o XIII-wiecznym rodowodzie; jego początki wiążą się z księciem Henrykiem Brodatym.Adres: ul. Szkolna 1, Krosno Odrzańskie

15 kmZabytkowa zabudowa, BytnicaBudynki mieszkalne z XIX wieku oraz kościół z 1308 roku, odbudowany w XVIII wieku, otoczony murami z dwiema barokowymi bramami.Adres: Bytnica

odpust: 26 VIII

poW

iat

Kro

śnie

ńsK

i


20 21



odpust: 25 XI

poW

iat M

iędzyrzec

KipoW

iat

Mię

dzy

rzec

Ki

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Katarzyny w Bledzewie, ul. Kościuszki 30, 66-350 BledzewProjekt: Przebudowa dachu nad kościołem pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w BledzewieKwota wsparcia: 150 759 PLn

12 kmPiknik Militarny M.A.S.H., Skwierzyna Cykliczny zlot pojazdów militarnych, miłośników fortyfikacji i militariów, któremu towarzyszą rekonstrukcje historyczne, pokazy batalistyczne itp. Adres: Poligon w Skwierzyniewww.mash.skwierzyna.pl

3 kmZabytkowa hydroelektrownia na Obrze, Bledzew Oryginalna, ponad stuletnia budowla przypominająca zamczysko. Adres: Bledzew

7 kmForteczny most obrotowy, Stary Dworek Coś dla miłośników zabytków techniki. Jeden z dziesięciu ruchomych mostów należących do Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego. Co ciekawe – nadal działa. Adres: Stary Dworek

Położony nad Obrą Bledzew to wieś o du-żym potencjale turystycznym. Malownicza okolica obfituje w lasy, jeziora, zabytki, szla-ki piesze, rowerowe i wodne. Dlatego turyści chętnie tu zaglądają.

Dzieje miejscowości wiążą się z istnie-jącym tu od pierwszej połowy XIII wieku klasztorem cystersów. W 1458 roku Kazi-mierz Jagiellończyk nadał wsi prawa miej-skie, którymi Bledzew cieszył do 1945 roku. Dziś o jego miejskiej przeszłości przypo-mina układ przestrzenny z prostokątnym rynkiem w centrum. najstarszym elemen-tem zabudowy jest kościół – wzmianka o jego powstaniu pochodzi z 1235 roku. Obecna, późnogotycka świątynia powstała w XV wieku, najprawdopodobniej z fundacji cystersów. Jest to budowla jednonawowa, z trójbocznym prezbiterium zamkniętym od

wschodu i wbudowaną w korpus neogoty-cką wieżą z końca XIX wieku. na zewnątrz kościół jest oszkarpowany. Zachowały się gotyckie, ostrołukowe, profilowane okna oraz gotycki portal w północnej elewacji. We wnętrzu znajduje się cenne barokowe wypo-sażenie – ołtarz boczny, ławy kolatorskie, rzeźby oraz obraz w neogotyckim ołtarzu głównym.

Spośród pozostałych zabytków Ble-dzewa warto wymienić pocysterski młyn z XVIII wieku, kilkanaście domów z drugiej połowy XIX wieku i barokową figurę Jana nepomucena stojącą na rynku. Mniej zabyt-kową, lecz bardzo sympatyczną i fotogenicz-ną atrakcją jest pomnik… świni siedzącej na postumencie, znajdujący się przy drodze do Templewa

n

Kościół pw. św. Katarzyny w Bledzewie

\ Współrzędne GPS: n 52°31’04” E 15°24’54”ul. Kościuszki 30, 66-350 Bledzew

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Mikołaja w Skwierzynie, ul. Plebańska 1, 66-440 SkwierzynaProjekt: Remont wieży kościelnej w MurzynowieKwota dofinansowania: 55 174 PLn

6 kmKościół pw. św. Zbawiciela, SkwierzynaWybudowany w latach 1847–1854 w stylu neoromańskim, początkowo był zborem ewangelickim. Budynek ma formę prostokątnej bryły, z ośmiokątną wieżą dzwonniczą, połączoną z budynkiem za pomocą otwartego przedsionka.Adres: ul. 2 Lutego, Skwierzyna

6 kmCmentarz żydowski, SkwierzynaJeden z największych kirkutów w regionie. Większość nagrobków pochodzi z XVIII i XIX wieku.Adres: ul. Okrężna, Skwierzyna

24 kmPałac Wiejce, Skwierzyna Majątek ziemski i dwór założony w XVIII wieku przez hrabiów Kwileckich. Współcześnie obiekt mieści wysokiej klasy hotel, oferujący gościom liczne atrakcje, m.in. przejażdżki konne.Adres: Wiejcewww.wiejce.pl

Murzynowo to spora wieś położona na prawym brzegu Warty, na zachodnim krańcu Puszczy noteckiej. Pierwsze wzmianki o osa-dzie pochodzą z XIII wieku. Murzynowo było wsią królewską w starostwie międzyrzeckim. W roku 1393 Władysław Jagiełło oddał je w zastaw nałęczom z nowego Dworu. Pierw-szy kościół w Murzynowie ufundował w 1774 roku ostatni starosta międzyrzecki kasztelan krakowski książę Antoni Jabłonowski. Świą-tynię, która stoi tu dziś, wzniesiono w 1837 roku w stylu neogotyckim, w roku 1883 do-budowano do niej chór i wieże, a po II wojnie światowej powiększono okna, dziś zdobią je współczesne witraże.

W Murzynowie na uwagę zasługuje także neoklasycystyczny pałac z początku XIX wie-ku, mieszczący obecnie szkołę. Przetrwały także XIX-wieczne zabudowania: gorzelnia, spichlerz, dwie oficyny oraz park z dwoma stawami i starodrzewem. W zabudowie wiej-skiej można jeszcze zobaczyć przykłady bu-dynków z przełomu XIX i XX wieku.

n

Kościół pw. Niepokalanego Serca Maryi w Murzynowie

\ Współrzędne GPS: n 52°38’34” E 15°26’50”ul. Kościelna, Murzynowo, 66-440 Skwierzyna


22 23



odpust: 23 IV

poW

iat M

iędzyrzec

KipoW

iat

Mię

dzy

rzec

Ki

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Trzcielu plac Wolności 21, 66-320 TrzcielProjekt: Roboty budowlane i konserwatorskie kościoła parafialnego w TrzcieluKwota wsparcia: 120 234 PLn

24 kmZespół dworski, ŁomnicaDwór z połowy XVIII wieku, wybudowany przez rodzinę Garczyńskich. Budynek parterowy, z mieszkalnym poddaszem, zwieńczony dachem łamanym polskim, z naczółkami. Otacza go park, w którym stoi obelisk z 1898 roku poświęcony Edwardowi Garczyńskiemu. W skład zespołu wchodzi również eklektyczne mauzoleum z tego samego roku oraz dwie oficyny.Adres: Łomnica

18 kmPocysterski zespół klasztorny, GościkowoZespół klasztorny, którego historia sięga 1230 roku, gdy został on ufundowany przez księcia Władysława Odonica. Z najdawniejszych czasów pozostał korpus nawowy ukończony w 1280 roku i pochodzące z XV wieku gotyckie freski.Adres: Gościkowo 3

Trzciel to niewielkie miasteczko nad Obrą, położone malowniczo między jeziorami Młyń-skim i Wielkim. Miłośnicy sportów wodnych doskonale je znają, gdyż przebiega przez nie atrakcyjny Lubuski Szlak Wodny.

W Trzcielu przetrwało sporo zabytkowych domów z XVIII i XIX wieku, a także synagoga i kirkut. W regionie znane są tutejsze wyroby wikliniarsko-trzciniarskie, a okolice miejsco-wości to prawdziwe szparagowe zagłębie. W czerwcu podczas Dni Miasta obchodzi się tu barwne Szparagowe Święto, któremu towa-rzyszą konkursy śpiewacze i inne imprezy.

Dzieje parafii w Trzcielu sięgają XIII wieku, ale tutejszy neogotycki kościół o konstrukcji szachulcowej pochodzi z 1824 roku. na po-czątku XX wieku dobudowano do niego wysoką na 42 metry wieżę z zegarem, nakrytą strzeli-stym hełmem z metalowym krzyżem w zwień-czeniu. We wnętrzu zachowało się barokowe wyposażenie. W prezbiterium warto zwrócić uwagę na XVII-wieczny wizerunek Chrystusa Ukrzyżowanego.

n

Kościół pw. św. Wojciecha w Trzcielu

\ Współrzędne GPS: n 52°22’10,56” E 15°52’51,6”pl. Wolności 21, 66-320 Trzciel

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Mikołaja w Skwierzynie, Plebańska 1, 66-440 SkwierzynaProjekt: Remont dachu kościoła filialnego pw. Matki Bożej Królowej Polski w ŚwiniarachKwota wsparcia: 79 581 PLn

Świniary to wieś położona w malowniczej dolinie Warty, na skraju Puszczy noteckiej. Wokół rozciągają się lasy atrakcyjne dla grzybiarzy, amatorów wędrówek i jazdy na rowerach. Brzegi Warty i jej rozlewiska są siedliskami wielu gatunków zwierząt, między innymi stanowią ostoję dla bobrów i ptactwa wodnego. Świniary, których dzieje sięgają XIII wieku, mają układ przestrzenny ukształ-towany w XIX wieku. Z tego samego okre-su pochodzi neogotycki kościół. Wcześniej w tym miejscu stała szachulcowa świątynia wzniesiona w 1616 roku, która w 1873 roku doszczętnie spłonęła od uderzenia pioruna. Pięć lat później ukończono budowę obecne-go kościoła. Jest to świątynia jednonawowa, z pięciobocznie zamkniętym prezbiterium. Reprezentuje styl neogotycki. Spacerując po Świniarach, warto obejrzeć świadectwa mi-nionych epok: rozległy podworski park kra-jobrazowy z pomnikowymi dębami i stawem, założony w XVIII wieku, ponad stuletnią ofi-cynę na terenie dawnego folwarku oraz kilka malowniczych starych domów.

n

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Świniarach

\ Współrzędne GPS: n 52°37’58” E 15°35’36”Świniary, 66-441

11 kmZespół urbanistyczno-krajobrazowy, SkwierzynaW mieście zachował się średniowieczny układ urbanistyczny, zarówno rynku, jak i odchodzących od niego ulic. Jednak znajdująca się tam zabudowa pochodzi głównie z XIX i XX wieku. Wynika to z faktu, że starsze budynki strawił pożar, który nawiedził miasto w 1821 roku. najstarszy budynek mieszkalny to dom z XVIII wieku, pod adresem Rynek 25.Adres: Skwierzyna

19 kmMuzeum Kultury Dawnej, DobrojewoPrywatna placówka gromadząca ciekawe i zabytkowe przedmioty z okolic. Kolekcja obejmuje eksponaty z dziedziny myślistwa, łowiectwa, kultury materialnej mieszczańskiej i ziemiańskiej, z połowy XIX i XX wieku.Adres: Dobrojewo 4, tel. +48 95 717 38 58


24 25



Wia

t no

Wo

solsKipo

Wia

t n

oW

oso

lsKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Anny, Broniszów 29, 67-129 BroniszówProjekt: Wymiana pokrycia dachowego kościoła w Broniszowie Kwota wsparcia: 89 903,16 PLn

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Wawrzyńca, Borów Wielki 56, 67-125 Borów WielkiProjekt: Renowacja i restauracja figury św. Józefa Kwota wsparcia: 25 000 PLnProjekt: Renowacja i restauracja kamiennej chrzcielnicy Kwota wsparcia: 25 000 PLnProjekt: Renowacja i restauracja rzeźby polichromowej św. Jana nepomucenaKwota wsparcia: 24 530,24 PLnProjekt: Renowacja i restauracja rewersu skrzydeł bocznych ołtarza głównego Kwota wsparcia: 23 281,81 PLn

12 kmGotycki kościół, Mirocin Górny Gotycka świątynia powstała w XIV wieku. W XV wieku została przebudowana – dobudowano kaplicę, kruchtę i wieżę, na której znajduje się dzwon z 1479 roku. Warto również zwrócić uwagę na znajdujące się tam polichromie, drewnianą rzeźbę „Ukrzyżowanie” (XIV/XV wiek) oraz płaskorzeźbę „Wielka rodzina św. Anny” (XVI wiek).Adres: Mirocin Górny

10 kmBarokowo-klasycystyczny pałac, Studzieniec Obronny dwór rozbudowany w roku 1786 w dużą, barokową rezydencję. Wokół niego utworzono park, ze stawem powstałym częściowo z dawnej fosy. Kolejna przebudowa, nadająca elementy stylu klasycystycznego, miała miejsce w XIX wieku. Powiększono wówczas park i rozbudowano sąsiadujący z pałacem zespół folwarczny.Adres: Studzieniec

6 kmZamek, Kożuchów Budowla powstała na przełomie XIII i XIV wieku. Często zmieniała właścicieli. Była książęcą rezydencją, zbrojownią, siedzibą znamienitych rodów, a także klasztorem zakonu karmelitów. Ci ostatni dokonali w nim największych zmian. Obecnie jest to czteroskrzydłowa budowla z kwadratowym dziedzińcem i wieżą wkomponowaną w jej zachodnia skrzydło. Dziś w kożuchowskim zamku mieści się Centrum Kultury „Zamek”. Adres: ul. Klasztorna 14, Kożuchów

Broniszów to wieś o długiej, sięgają-cej średniowiecza historii, znana w okolicy z kilku ciekawych zabytków. należy do nich późnorenesansowa rezydencja nawiązu-jąca formą do rycerskich dworów obron-nych, która ze względu na rozmiary i formę architektoniczną nazywana jest zamkiem. niegdyś odbywały się tu popularne w ca-łym kraju warsztaty fotograficzne, dziś nowi właściciele doprowadzają obiekt do stanu świetności. W Broniszowie na uwagę za-sługuje także szpital wiejski ufundowany w XVIII wieku przez ówczesną właścicielką Katarzynę Skrońską.

Tutejsza świątynia, której patronuje św. Anna, powstała w 1600 roku, ale jak wyni-ka ze źródeł historycznych, już w 1376 roku

istniał tu kościół, który uległ zniszczeniu w czasie wojny trzydziestoletniej. Ten, który go zastąpił, jest kamienno-ceglaną budowlą na planie prostokąta, otoczoną kamiennym murem z XV wieku. W 1609 roku kościół przejęli luteranie, lecz w 1654 roku powró-cił w ręce katolików. W 1676 roku świątynię zniszczył pożar, na szczęście w latach 1691–1694 udało się ją odbudować – z tego okre-su pochodzi zwieńczenie wieży oraz kruchta od strony południowej. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na rokokowe wyposażenie – drewniany ołtarz główny i dwa boczne, am-bonę, chrzcielnicę, chór, organy, a także interesujące rzeźby i obrazy.

n

Pierwsza wzmianka o Borowie Wielkim pochodzi z końca XIII stulecia – już wtedy wieś należała do największych w okolicy. najstarszą informację o kościele w tym miejscu zawierają dokumenty z 1376 roku.

Kościół w Borowie jest cennym zabytkiem architektury wczesnogotyckiej. Wzniesiono go w XIII wieku z kamienia i rudy darniowej, a w XV wieku dobudowano do niego wieżę na planie kwadratu oraz zakrystię. W XVIII stuleciu kościół wzbogacił się o kruchtę, a w XIX wieku powstało neogotyckie mau-zoleum rodzin von Arnhold oraz Unruh. Pod koniec XIX wieku kościół otrzymał neogoty-cki hełm na wieży.

Świątynia w swych długich dziejach przechodziła zmienne koleje losu. W dobie

reformacji trafiła w ręce protestantów, co odbyło się bez konfliktów, ponieważ zacho-wane zostały katolickie obrzędy, wprowadzo-no jedynie komunię pod dwiema postaciami. W latach 70. XVI wieku rozgorzały jednak spory na tle wyznaniowym, w których efekcie protestanci zniszczyli bogate gotyckie wnę-trze. Ostatecznie kościół wrócił do katolików w 1663 roku.

Zwiedzając świątynię, warto zwrócić uwagę na cenne elementy wyposażenia. Wśród nich szczególnie godne uwagą są: XVIII-wieczny ołtarz główny, elementy XV-wiecznego tryptyku, kamienna chrzciel-nica, polichromowana figura św. Jana ne-pomucena czy figura św. Józefa.

n

Kościół pw. św. Anny w Broniszowie

\ Współrzędne GPS: n 51°47’12” E 15°29’12”Broniszów, 67-120 Kożuchów

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Borowie Wielkim\ Współrzędne GPS: n 51°40’44” E 15°38’03”

Borów Wielki 56, 67-125 Borów Wielki

odpust: 26 VIIodpust: 10 VIII


26 27



Wia

t no

Wo

solsKipo

Wia

t n

oW

oso

lsKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Hieronima w Bytomiu OdrzańskimProjekt: Remont elewacji i dachów kościoła pw. św. Hieronima w Bytomiu OdrzańskimKwota wsparcia: 132 559 PLn

9 kmHistoryczny układ urbanistyczny, nowe Miasteczko W obrębie wytyczonego w XIII wieku rynku i w jego pobliżu na uwagę zasługują m.in. kościół Marii Magdaleny (XIV wiek), ratusz (XVIII–XIX wiek) i zespół zabytkowych kamienic (XVIII–XIX wiek).Adres: nowe Miasteczko

14 kmSolanin Film Festiwal, nowa Sól Ogólnopolski festiwal filmów niezależnych skierowany do młodych i ambitnych twórców. W programie przegląd najlepszych filmów światowego kina oraz konkurs kina niezależnego i offowego. Od 2012 roku festiwal ma charakter międzynarodowy. Adres: ul. marsz. Józefa Piłsudskiego 49 nowa Sólwww.solanin-film.pl

Bytom to jedno z tych miast, które urzeka-ją od pierwszego wejrzenia – piękne, zadbane i z tzw. atmosferą. Można tu podziwiać jeden z najpiękniejszych rynków w Polsce. W jego zabudowie wyróżniają się ratusz z wieżą nakrytą imponującym hełmem, a także uro-kliwe renesansowe kamieniczki. W pobliżu Rynku wznosi się gotycki kościół pw. św. Hieronima. Pierwotna romańska świąty-nia wzniesiona przy osadzie targowej, która dała początek miastu, miała za patrona św. Stefana. Pod koniec XIV wieku kościół prze-budowano w stylu gotyckim, a w kolejnym stuleciu dodano wysoką wieżę. W czasach gdy świątynię przejęła gmina luterańska,

poszerzono prezbiterium, zbudowano zakry-stię i dostawiono dwie kaplice szlacheckich rodów von Braun i Schönaich. Podziwiając świątynię z zewnątrz, warto zwrócić uwa-gę na pięć krzyży pokutnych wmurowanych w naroża wieży. Zwyczaj wykuwania ich w ka-mieniu przywędrował z zachodu Europy we wczesnym średniowieczu. Zgodnie z tym zwyczajem zabójca mógł uniknąć kary, je-śli pojednał się z bliskimi ofiary, zobowiązał się do zadośćuczynienia materialnego, odbył pielgrzymkę do świętego miejsca i postawił kamienny krzyż, na którym wykuł narzędzie zbrodni.

n

Kościół pw. św. Hieronima w Bytomiu Odrzańskim

\ Współrzędne GPS: n 51°43’47” E 15°49’36”ul. Maksymiliana Kolbego 1, 67-115 Bytom Odrzański

odpust: 30 IX

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Marii Magdaleny w nowym MiasteczkuProjekt: Remont elewacji kościoła w GołaszynieKwota wsparcia: 104 648 PLn

2 kmKościół pw. św. Marii Magdaleny, nowe Miasteczko Świątynia, łącząca w sobie elementy gotyku, renesansu i baroku.Adres: pl. 1 maja, nowe Miasteczko

2 kmZabytkowy układ urbanistyczny, nowe MiasteczkoZespół urbanistyczno architektoniczny, w którego skład wchodzi renesansowy ratusz z XVII wieku oraz zabytkowe domy, pochodzące z wieków XVIII i XIX.Adres: nowe Miasteczko

10 kmPałac, DrwalewiceDawniej w jego miejscu stał renesansowy dwór obronny, wzniesiony prawdopodobnie w XVI wieku. Stojąca tu obecnie neogotycka rezydencja w stylu angielskim wybudowana została w II połowie XIX wieku. Za pałacem utworzono wówczas ogród w stylu romantycznym, ze stawem.Adres: Drwalewice

Gołaszyn to wieś licząca 110 mieszkań-ców, leżąca w gminie nowe Miasteczko. Wznosi się tu kościół o długim rodowo-dzie. Świątynia powstała w drugiej połowie XIII wieku, ale jej wysoką smukłą wieżę nakrytą szpiczastym hełmem dobudowano dopiero pod koniec XIX stulecia. Wzniesio-na z kamienia polnego świątynia ma jed-ną nawę i węższe, zamknięte trójbocznie prezbiterium od wschodu. Od południa przylega do niego kruchta, a od północy zakrystia. Budowlę otacza zabytkowy mur,

prawdopodobnie z XV wieku. We wnętrzu zachowało się barokowe wyposażenie. W nawie warto zwrócić uwagę na barokową polichromię zdobiącą drewniany strop, z ko-lei nad prezbiterium rozpina się efektowne sklepienie sieciowe pochodzące z XVI wieku. Wyposażenie wnętrza reprezentuje głównie styl barokowy. W Gołaszynie przetrwały tak-że elementy dawnego zespołu folwarcznego z XVIII–XIX wieku, jak dwa domy mieszkalne, obora, chlewnia i stodoła.

n

Kościół pw. św. Marcina w Gołaszynie

\ Współrzędne GPS: n 52°41’58” E 15°43’32”Gołaszyn, 67-124 Gołaszyn


28 29



Wia

t no

Wo

solsKipo

Wia

t n

oW

oso

lsKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Wawrzyńca w Ługach Ługi 34, 67-106 OtyńProjekt: Wymiana pokrycia dachowego na wieży kościoła parafialnegoKwota wparcia: 38 988 PLn

14 kmWinnica Julia, Stary Kisielin najstarsza winnica w regionie, udostępniana do zwiedzania w jeden weekend w miesiącu.Adres: ul. Pionierów Lubuskich 15 Stary Kisielinwww.winnicajulia.pltel. +48 603 382 854

9 kmMuzeum Etnograficzne, Ochla Skansen, w którym można zobaczyć ostatnią wieżę winiarską na ziemiach polskich.Adres: ul. Muzealna 5, Ochlawww.muzeumochla.pl

20 kmŚwięto Bzów, Siedlisko Konkursy, spektakle, średniowieczne jarmarki i wiele innych atrakcji. Warto też zobaczyć ruiny magnackiej rezydencji oraz szachulcowy kościół z XVII wieku.Adres: Siedliskowww.karolat.org/swieto-bzow

Ługi to licząca 340 mieszkańców wieś w gminie Otyń, nad rzeczką Śląska Ochla. Zachował się tu owalnicowy układ prze-strzenny, a w zabudowie przetrwały domy z połowy XIX i początku XX wieku. Ługi są znanym w okolicy ośrodkiem kultury łem-kowskiej. Każdego roku odbywa się tutaj impreza pod nazwą Łemkowska Watra. Tu-tejszy kościół został wzniesiony w drugiej połowie XIII wieku z rudy darniowej i kamie-nia, a około 1411 roku poddano go przebu-dowie. W XVI wieku przez pewien czas był świątynią luterańską. W latach 30. XX wieku

do zachodniej części nawy dobudowano wie-żę z bocznymi przybudówkami i kruchtą. Dzisiejsza świątynia, zarówno budulcem, jak i stylem nawiązuje do swej pierwotnej goty-ckiej formy. Warto zwrócić uwagę na tkwiący w szczycie kościoła krzyż pokutny z rudy dar-niowej. W średniowieczu tego typu kamienne krzyże, zwane krzyżami pojednania, stawiali zabójcy, na ogół w miejscu, w którym doko-nali zbrodni. Znacznie rzadziej umieszczano je w pobliżu kościołów lub w ich murach.

n

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Ługach

\ Współrzędne GPS: n 51°50’00” E 15°36’59”Ługi 34, 67-106 Otyń

odpust: 10 VIII

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Marii Magdaleny w nowym Miasteczku ul. Polna 2, 67-124 nowe MiasteczkoProjekt: Konserwacja i restauracja balustrady empory bocznej nawyKwota wsparcia: 24 999 PLnProjekt: Konserwacja i restauracja rzeźby kamiennej św. Jana nepomucenaKwota wsparcia: 24 931 PLn

9 kmKościół pw. św. Hieronima, Bytom Odrzański Pierwotny kościół stanął w tym miejscu już w XII wieku i był pod wezwaniem św. Stefana. Romańską świątynię przebudowano w stylu gotyckim pod koniec XIV wieku, a w XV wieku dobudowano do niej wieżę od strony zachodniej. W 1503 roku wezwanie zmieniono na św. Hieronima. Pod koniec XVI wieku kościół przebudowano w stylu późnego gotyku.Adres: ul. Kolbego 1, Bytom Odrzański

13 kmSolanin Film Festiwal, nowa Sól Ogólnopolski festiwal filmów niezależnych skierowany do młodych i ambitnych twórców. Adres: ul. marsz. Józefa Piłsudskiego 49 nowa Sólwww.solanin-film.pl

Wbrew mylącej nazwie położone nad Białą Wodą miasto należy do najstarszych w regio-nie. najprawdopodobniej założył je w XIII wielu książę Henryk III Głogowski i to właśnie dzięki jego staraniom powołano tu parafię.

Sercem nowego Miasteczka jest starówka, która zachowała zabytkowy średniowieczny układ urbanistyczny z prostokątnym rynkiem i siatką ulic. Średniowieczny rodowód ma tak-że wznoszący się na zachód od Rynku kościół pw. św. Marii Magdaleny – kamienny świadek wielowiekowej historii miasta. Zbudowano go w XIV wieku na miejscu pierwotnej drewnianej świątyni, w stylu gotyckim. W XV wieku świą-tynię powiększono i dodano wieżę, a podczas przebudowy w kolejnym stuleciu dobudowano nawę boczną, nadając jej oraz wieży formę

renesansową. W latach 1540–1634 kościół pełnił funkcję zboru ewangelickiego. Później zniszczoną w pożarze budowlę przejęli jezuici, którzy odbudowali ją w duchu baroku. Świąty-nia pozostawała w ich rękach do czasu kasaty zakonu. W XIX wieku do kościoła dobudowano kruchtę.

Długie i złożone dzieje kościoła sprawiły, że zabytek przetrwał do naszych czasów w go-tycko-renesansowo-barokowej formie. We wnętrzu można podziwiać wyposażenie głów-nie barokowe, ufundowane przez jezuitów, są jednak także elementy z wcześniejszych epok, m.in. gotyckie rzeźby oraz tryptyk ołtarzowy Mistrza z Gościszowic z XV wieku, przeniesiony tu z kościoła w Gołaszynie.

n

Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Nowym Miasteczku

\ Współrzędne GPS: n 51°41’27” E 15°43’47” ul. Polna 2, 67-124 nowe Miasteczko

odpust: 22 VII

fot. Jan Wojtasik


30 31



PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Gromnicznej w Kożuchowie plac Matejki 3, 67-120 KożuchówProjekt: Wymiana pokrycia dachowego w kościele. Kościół filialnym pw. św. Jadwigi w StypułowieKwota wsparcia: 136 023 PLn

7 kmZabytkowa zabudowa, KożuchówMiejski zespół urbanistyczno-krajobrazowy miasta ma swój rodowód w średniowieczu, obejmuje bowiem kamienice zajmujące parcele wytyczone już w XIII wieku. W jego skład wchodzą również Kościół Oczyszczenia najświętszej Maryi Panny, zamek, ratusz oraz mury obronne otaczające tę część miasta. Zespół zabytkowej zabudowy mieszkalnej obejmuje 270 obiektów z okresu od XVI do XX wieku.Adres: Kożuchów

8,5 kmKościół narodzenia najświętszej Maryi, ChotkówŚwiątynia z XIII wieku, wielokrotnie Przebudowywana. Wewnątrz cenne wyposażenie.Adres: Chotków

Stypułów to wieś licząca 950 mieszkań-ców, położona nad rzeką Brzeźnicą. Jej początki sięgają XIII wieku. Prawdopodob-nie w XIV wieku została podzielona na trzy części, z których każda miała innego właści-ciela – ich tarcze herbowe można zobaczyć w tutejszej świątyni wzniesionej w XIV wie-ku. Jest to gotycka budowla postawiona na planie wydłużonego prostokąta, zamknię-tego od wschodu pięciobocznym prezbi-terium. Do jej budowy wykorzystano rudę darniową, czyli skałę zawierającą związki żelaza, odpowiedzialne za brunatny kolor murów. Pierwotnie rudę wykorzystywano do wytopu żelaza, dopiero później znalazła

zastosowanie w budownictwie. Okazała trójkondygnacyjna wieża kościoła powstała w XV stuleciu, a w 1930 roku została wyre-montowana i nakryta namiotowym dachem. Wtedy także otoczono murem przykościelny cmentarz. We wnętrzu świątyni warto zwró-cić uwagę na renesansowe wyposażenie, m.in. ołtarz i ambonę. Zachowały się także epitafia nagrobne przedstawicieli lokalnych rodów rycerskich – kościół był miejscem ich pochówku. W Stypułowie przetrwał tak-że klasycystyczny pałac z 1800 roku, dawna siedziba Ernsta von Knobelsdorffa.

n

Kościół pw. św. Jadwigi w Stypułowie

\ Współrzędne GPS: n 51°42’18” E 15°33’6”Stypułów, 67-120 Kożuchów

poW

iat słubic

Ki po

Wia

t n

oW

oso

lsKi

6 kmMuzeum Łąki w Stacji Terenowej Klubu Przyrodników, Owczary Jedyne takie muzeum, czyli wszystko o łąkach i trawach Polski i świata. Przy stacji hoduje się owce rzadkiej rasy wrzosówka, kozy i koniki polskie.Adres: Owczary 17tel. +48 095 759 12 20

5 kmKościółek, RadówJeden z najstarszych kościołów województwa lubuskiego, wzniesiony w stylu romańskim. Adres: Radów

16 kmPark narodowy Ujście Warty, Chyrzno Chroniący rozlewiska Warty, podmokłe pastwiska i łąki, park jest jedną z najważniejszych i najpiękniejszych ostoi ptactwa wodnego i błotnego w Polsce.Adres: Chyrzynowww.pnujsciewarty.gov.pl

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. narodzenia najświętszej Maryi Panny w Laskach Lubuskich Laski Lubuskie, 69-113 GórzycaProjekt: Remont kościoła parafialnego w Laskach Lubuskich, gmina GórzycaKwota wsparcia: 140 277,21 PLn

Położone w gminie Górzyca Laski Lubu-skie to wieś o średniowiecznym pochodze-niu, wymieniana w źródłach historycznych w 1317 roku jako posiadłość biskupów lu-buskich rezydujących w Górzycy. Historycy sztuki nie są zgodni co do daty powstania świątyni – według ostatnich ustaleń powsta-ła w drugiej połowie XIV wieku, wiele źródeł wskazuje jednak na jej XV-wieczny rodowód. Czterokondygnacyjna wieża została dobudo-wana w XVIII stuleciu. Późniejsze są również kruchta i zakrystia. Wyposażenie wnętrza jest współczesne, nie zachowały się bowiem elementy zabytkowego wystroju. na otoczo-nym kamiennym murem przykościelnym cmentarzyku przetrwały nieliczne zabytko-we nagrobki.

n

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Laskach Lubuskich

\ Współrzędne GPS: n 52°27’45” E 14°41’26”Laski Lubuskie, 69-113 Górzyca

odpust: 8 IX


32 33



PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. najświętszego Serca Pana Jezusa w Rzepinie, pl. Kościelny 4, 69-110 Rzepin Projekt: Remont kapitalny wieży i dachu kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Lubiechni MałejKwota wsparcia: 119 372,53 PLn

10 kmMuzeum Ziemi Torzymskiej, Ośno LubuskieMuzeum mieści się w neogotyckim ratuszu. Poświęcone jest historii miasta i regionu. Zbiory pochodzą z prywatnych kolekcji, a także z zabytków będących własnością miasta, jednak wcześniej nie eksponowanych. Kolekcja stale się rozwija, dzięki darowiznom i nowym zakupom dokonywanym przez gminę.Adres: ul. Rynek 1, Ośno Lubuskiewww.osno.pltel. +48 95 757 60 29

26 kmMiędzynarodowy Festiwal Sztuki Most, SłubiceSeanse filmowe, wystawy, warsztaty, spotkania z twórcami i koncerty odbywające się w Słubicach i we Frankfurcie, połączone mostem nad Odrą. Adres: Słubicewww.festiwalmost.pl

Lubiechnia Mała leży w gminie Rzepin, która – z racji położenia wśród lasów – na-zywana jest zieloną stolicą województwa. Oprócz lasów turystycznym atutem gminy są także pobliskie jeziora Pojezierza Ła-gowskiego oraz interesujące zabytki, m.in. szachulcowo-drewniany kościół w Lubiech-ni Małej, reprezentujący styl typowy dla wiejskiej architektury sakralnej regionu. Stojący na niewysokim wzniesieniu i oto-czony kamiennym murem kościół powstał w 1669 roku na miejscu starszej świątyni. W 1818 roku od strony zachodniej dobu-dowano do niego drewnianą wieżę na ka-miennym cokole, a od południa kruchtę. W świątyni zachowało się wiele elementów pierwotnego XVII-wiecznego wyposażenia, m.in. barokowy ołtarz w typie ludowym ze sceną Ukrzyżowania, ambona oraz empora przy ścianie zachodniej i części ściany połu-dniowej. Pozostałości prospektu organowe-go i ławki kolatorskie pochodzą z XIX wieku.

n

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Lubiechni Małej

\ Współrzędne GPS: n 52°24’17” E 14°50’36”Lubiechnia Mała

poW

iat

słub

icKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. najświętszego Serca Pana Jezusa w Drezdenku ul. niepodległości 41, 66-530 DrezdenkoProjekt: Remont kościoła filialnego pw. Matki Bożej Szkaplerznej w miejscowości LubiewoKwota wparcia: 118 842,55 PLn

Lubiewo to niewielka, licząca 80 miesz-kańców wieś leżąca w gminie Drezdenko, w pobliżu jeziora Lubiewo. Okolice sprzyjają miłośnikom spokojnego wypoczynku na ło-nie natury, a także wędkarzom oraz amato-rom pieszych i rowerowych wędrówek. We wsi działa ośrodek wczasowy. Wznosi się tu kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej z XIX wieku należący do parafii pw. najświęt-szego Serca Pana Jezusa w Drezdenku. Zbudowana w stylu neogotyckim świątynia w Lubiewie była kościołem ewangelickim.

n

Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Lubiewie

\ Współrzędne GPS: n 52°53’14” E 15°54’10”Lubiewo, 66-530 Drezdenko

poW

iat strzelec

Ko-d

rezden

cKi

5 kmFarma danieli i jeleni, PławinW pierwszy weekend lipca organizowane są tu Dni Daniela. W ramach imprezy odbywają się konferencje, pokazy, zwiedzanie gospodarstwa, kiermasze i wystawy, koncerty i występy zespołów ludowych oraz gry i zabawy.Adres: Pławin 33www.jelenie-daniele.eu/pl/

17 kmUkład urbanistyczny, DrezdenkoW skład zabytkowego układu urbanistycznego wchodzą dwa rynki, kościoły Przemienienia Pańskiego, najświętszego Serca Pana Jezusa i Matki Boskiej Różańcowej, a także spichlerz szachulcowy oraz zabytkowy młyn znajdujący się nad notecią.Adres: Drezdenko


34 35



PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Królowej Polski w Trzemesznie Lubuskim ul. Poznańska 65 69-213 Trzemeszno LubuskieProjekt: Odnowienie elewacji zewnętrznej poprzez odtworzenie stolarki okiennej w budynku architektury sakralnej wpisanego do rejestru zabytków (dotyczy kościoła w Gliśnie)Kwota wsparcia: 46 073 PLn

9 kmPark Miłości dr Michaliny Wisłockiej, LubniewiceCzęść zabytkowego parku z licznymi rzeźbami związanymi tematycznie z miłością. Jest także ławeczka patronki parku, która właśnie tu, w Lubniewicach została trafiona strzałą Amora.Adres: Lubniewice

10 kmImprezy cykliczne, Sulęcinnależą do nich m.in. Międzynarodowy Zjazd Cyklistów (IX), Polsko-niemieckie Warsztaty nordic Walking (IX), Dni Sulęcina (V), Polsko-niemiecki Jarmark Koguci (w niedzielę Palmową).Adres: Sulęcin

Wieś Glisno, położona w gminie Lubnie-wice, przyciąga malowniczym położeniem, bogactwem atrakcji przyrodniczych oraz ciekawymi zabytkami. W okolicy znajdu-ją się trzy piękne jeziora, wokół których biegną ścieżki piesze, rowerowe oraz trasy wycieczkowe. największe i najlepiej zago-spodarowane jest jezioro Lubiąż z licznymi ośrodkami wypoczynkowymi, plażami i wy-pożyczalniami sprzętu wodnego. Wznoszący się w Gliśnie kościół, pierwotnie ewangeli-cki, powstał w 1837 roku według projektu cenionego architekta berlińskiego Karla Friedricha Schinkla na miejscu wcześniej-szego kościoła szachulcowego. Świątynia,

utrzymana w stylu klasycystycznym, zosta-ła zbudowana na planie prostokąta. na-krywa ją dwuspadowy dach z przylegającą od zachodu wysoką czworoboczną wieżą zwieńczoną namiotowym hełmem. Salowe wnętrze świątyni nakrytej drewnianym stro-pem obiegają empory boczne oraz empora organowa z prospektem organowym. Fun-datorem świątyni był Moses Henoch, jeden z kolejnych właścicieli imponującego mająt-ku, o którym przypomina dziś okazały pałac wzniesiony w latach 1790–1793 w stylu roko-kowym, otoczony parkiem krajobrazowym.

n

Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Gliśnie

\ Współrzędne GPS: n 52°28’30” E 15°14’37”Glisno, 69-210 Lubniewice

poW

iat sulęc

ińsKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Starym Kurowie ul. Daszyńskiego 4, 66-540 Stare KurowoProjekt: Poprawa stanu dziedzictwa kulturowego poprzez odnowienie elewacji wraz z wymianą stolarki oraz remont dachu kościoła parafialnego w Starym KurowieKwota wsparcia: 379 232 PLn

5 kmFarma danieli i jeleni, PławinW pierwszy weekend lipca organizowane są tu Dni Daniela. W ramach imprezy odbywają się konferencje, pokazy, zwiedzanie gospodarstwa, kiermasze i wystawy, koncerty i występy zespołów ludowych oraz gry i zabawy.Adres: Pławin 33www.jelenie-daniele.eu

8 kmWilla fabrykancka, TrzebiczPowstała w latach 20 XX wieku, unikatowa willa wzniesiona na planie ośmioramiennej gwiazdy. Powstała na zlecenie właściciela miejscowego tartaku. na schodach zachowały się wspaniałe alegoryczne płaskorzeźby.Adres: Trzebicz

Stare Kurowo to duża wieś będąca siedzibą gminy, położona w urokliwej pradolinie no-teci. Od północy otaczają ją lasy należące do Puszczy Drawskiej. We wsi można odnaleźć atmosferę zacisznego letniska zachęcające-go do odpoczynku czy wędrówek biegnący-mi tędy szlakami – czerwonym do Strzelec Krajeńskich i Zagórza oraz niebieskim do Trzebicza. Spacerując po Starym Kurowie, warto zwrócić uwagę na szachulcowe domy.

Miłośnicy militariów mogą poszukać w oko-licy pozostałości umocnień hitlerowskich z czasów II wojny światowej. Dominujący w zabudowie miejscowości kościół to jedno-nawowa budowla neogotycka z wieżą zwień-czoną charakterystycznym murowanym hełmem pokrytym blachą cynkową. Przed II wojną służył protestantom. Wystrój świątyni pochodzi z lat 80. XX wieku.

n

Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Starym Kurowie

\ Współrzędne GPS: n 52°51’14” E 15°42’52”ul. Daszyńskiego 4, 66-540 Stare Kurowo

poW

iat

strz

elec

Ko-d

rezd

enec

Ki

odpust: 29 VI


36 37



odpust: 26 VIII

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Częstochowskiej, Słońsk, pl. Wolności 1, 66-436 SłońskProjekt: Remont konserwatorski (renowacja i rekonstrukcja) stolarki okiennej i drzwiowej w kościele parafialnym pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Słońsku Kwota wsparcia: 206 892,89 PLn

15 kmPrzystanek Woodstock, Kostrzyn nad OdrąBarwna impreza będąca czymś znaczniewięcej niż festiwalem muzycznym. Wartoprzekonać się o tym osobiście.Adres: Kostrzyn nad Odrąwww.wosp.org.pl/przystanek_woodstock

4 kmWeekend w Rzeczpospolitej Ptasiej, SłońskOkolice Słońska, w otulinie Parku narodowego Ujście Warty, to raj dla ornitologów i fotografów. Rzeczpospolita Ptasia – stowarzyszenie miłośników ptaków odwiedzających Słońsk – oferuje urozmaicony program weekendowych atrakcji w tym niezwykłym miejscu.Adres: Słońsk

Słońsk to duża wieś będąca siedzibą gmi-ny położonej w wyjątkowo cennej pod wzglę-dem przyrodniczym części regionu. niemal 80 procent jej powierzchni znajduje się na obszarach chronionych, z czego ponad 4 hektary mieszczą się w obrębie Parku naro-dowego Ujście Warty.

Przez długie stulecia miejscowość była siedzibą joannitów, którzy w pierwszej po-łowie XV wieku wznieśli tu potężny zamek. Dziś pozostały po nim tylko ruiny, przetrwał natomiast piękny kościół – dawna kapli-ca zamkowa. Świątynia, postawiona w la-tach 1475–1508, a przebudowana w latach 1652–1667, reprezentuje architekturę póź-nogotycką. W 1818 roku nadbudowano wieżę według projektu Karla Friedricha Schinkla,

przez co budowla nabrała wyglądu kojarzą-cego się z gotykiem południowej Anglii.

Kościół ma trzy nawy z poligonalnie za-mkniętym chórem i obejściem oraz za-krystią od strony północnej. Zwiedzając wnętrze, warto spojrzeć w górę, by móc po-dziwiać piękne sklepienie gwiaździste ozdo-bione późnogotyckimi malowidłami z 1522 roku. Uwagę przyciąga także renesansowy ołtarz główny oraz wykonana z czarnego marmuru ambona. W witrażowych oknach widnieją herby rodowe joannitów poległych w I wojnie światowej. W zabytkowym sza-chulcowym budynku obok kościoła warto zobaczyć ciekawą Wystawę Regionalnych Pamiątek.

n

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Słońsku

\ Współrzędne GPS: n 52°34’13 E 14°48’17”pl. Wolności 1, 66-436 Słońsk

poW

iat sulęc

ińsKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Różańcowej w Lubniewicach, ul. Osadników Wojskowych 25, 69-210 Lubniewice Projekt: Remont dzwonnicy przy kościele filialnym w JarnatowieKwota wsparcia: 29 518,81 PLn

6 kmZabytki LubniewicWarto zobaczyć: gotycki kościół parafialny(XV wiek), pałace: neorenesansowy i neoklasycystyczny, szachulcowy dom przyul. Jana Pawła II, zabytkowe kamieniczki,zabytkowy park wraz z Parkiem Miłości.Adres: Lubniewice

6 kmŚledzik Lubniewicki i Przegląd Piwniczny, LubniewiceDoroczne kulinarne święto (w ostatki) z konkursem na najlepszą potrawę ze śledzi oraz najciekawsze i najsmaczniejsze przetwory domowe.Adres: ul Jana Pawła II 51b, Lubniewice

6 kmRezerwat Janie, LubniewiceRezerwat chroniący urokliwe zarastające jeziorko. Prowadzą do niego szlaki piesze i rowerowe, konne, trekkingowe oraz fragment szlaku św. Jakuba.Adres: Lubniewice Jarnatów to malownicza wieś położona

w znanej z walorów krajobrazowych gminie Lubniewice. Krajobraz okolic – miejscami łagodnie pofalowany – jest dziełem lodow-ca skandynawskiego. Polodowcowy rodowód ma także Jezioro Jarnatowskie – kolejna atrakcja turystyczna. Jeśli dodać do tego klimat o cechach uzdrowiskowych panujący w okolicy, nie trzeba dłużej się zastanawiać, by zaplanować tu wypoczynek. W Jarnato-wie przetrwało kilka zabytków, z których najważniejszym jest wznoszący się pośrod-ku wsi niewielki kościół poewangelicki pw. Matki Boskiej Szkaplerznej, zbudowany

w XVIII wieku w stylu barokowym. Warto zwrócić uwagę na zdobiące jego narożniki boniowanie. Salowe, pełne światła wnętrze pozbawione jest bogatych dekoracji, co cha-rakterystyczne dla świątyń poewangelickich. Zachował się tu barokowy ołtarz, a obiega-jące ściany empory przetrwały tylko częś-ciowo w postaci prospektu organowego. Do pozostałych zabytków wsi należą pałac wraz z otaczającym go parkiem, a także oryginal-ny grobowiec rodziny von Waldow, przypo-minający greckie budowle.

n

Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Jarnatowie

\ Współrzędne GPS: n 52°31’02” E 15°10’04”Jarnatów, 69-210 Lubniewice

poW

iat

sulę

ciń

sKi


38 39



Wia

t śWiebo

dziń

sKi

13 kmJezioro niesłysz, niesuliceMekka miłośników sportów wodnychnad malowniczym, czystym jeziorem,największym na pojezierzu.Adres: niesulice

10 kmKościół pw. św. Jadwigi, Rokitnica (s. 39)Świątynia wybudowana w latach 1832–1833, w konstrukcji szkieletowej, z wypełnieniem ceglanym. Powstała na planie prostokąta z czworoboczną wieżą, która zwieńczona jest baniastym hełmem z wysoką latarnią. Dach dwuspadowy kryty jest dachówką, natomiast wieża blachą cynkową. Strop we wnętrzu kościoła jest prosty i deskowany, przy trzech ścianach znajdują się empory wsparte na drewnianych słupach.Adres: Rokitnica

16 kmPosąg Chrystusa Króla, ŚwiebodzinMierzący 33 metry, największy na świecie posąg Chrystusa.Adres: ul. Sulechowska, Świebodzin

Pałck to niewielka wieś położona w oto-czeniu czystych jezior i lasów, rezerwatów, szlaków pieszych, rowerowych i wodnych. W centrum wsi wznosi się barokowy kościół pw. Zwiastowania nMP, zbudowany w latach 1732–1735 jako zbór protestancki. Świąty-nia stanowiła część założenia dworskiego z pałacem, folwarkiem i parkiem, którego pozostałości przetrwały do dziś. Charakte-rystyczną cechą architektoniczną budowli

jest wydłużona nawa nakryta mansardowym dachem. Od wschodu przylega do niej zakry-stia, a od zachodu wieża z dwiema niskimi kaplicami po bokach, kryjącymi wykonane ze śląskiego marmuru sarkofagi dawnych właścicieli tych ziem – fundatorów świąty-ni. Wejście prowadzące przez kruchtę pod wieżą zdobi efektowny portal. We wnętrzu zachowało się barokowe wyposażenie.

n

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. najświętszego Serca Pana Jezusa w Kijach Kije 126a, 66-100 SulechówProjekt: Wymiana pokrycia dachowego w kościele pw. Zwiastowania najświętszej Maryi Panny w PałckuKwota wsparcia: 73 083 PLn

Kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Pałcku

\ Współrzędne GPS: n 52°07’37” E 15°29’35”Pałck, 66-213 Skąpe

poW

iat

śWie

bod

ziń

sKi

7 kmJezioro niesłysz, niesuliceMekka miłośników sportów wodnychnad malowniczym, czystym jeziorem,największym na pojezierzu.Adres: niesulice

26 kmZamek Joannitów, ŁagówPotężna budowla wzniesiona na wzgórzu, na przesmyku dwóch jezior – Trześniowskiego i Łagowskiego. Jego historia sięga 1350 roku. Obecny budynek pochodzi z XVII wieku i składa się z czterech skrzydeł tworzących renesansowy dziedziniec oraz z wysokiej na 24 metry wieży, wybudowanej w XVI wieku. na zamku zwiedzić można komnatę komtura, katownię i salę rycerską, można także wspiąć się na wieżę.Adres: ul Kościuszki 3, Łagówwww.zamek-lagow.com

Obecny kościół wybudowano na niewiel-kim wzniesieniu w miejscu dawnej świątyni, której historia sięgała początków XIII wieku. Zmienne dzieje regionu sprawiły, że tutej-sza parafia znajdowała się raz to w rękach ewangelików, raz katolików. Ustabilizowa-nie sytuacji przypadło na lata 30. XIX wieku (wejście w życie pruskiej „Umowy regulu-jącej majętność między katolikami i ewan-gelikami”) i zaowocowało ufundowaniem obecnego kościoła. Prosta bryła, nakryta dachem dwuspadowym, wzniesiona została

w konstrukcji szkieletowej z otynkowanym, białym ceglanym wypełnieniem. Prosto-kątny plan wzbogaca od wschodu czworo-boczna wieża, u której podstawy znajduje się wejście główne. Wnętrze jest jednona-wowe, ale uwagę zwiedzających przykują trzy u-kształtne empory, wsparte na drew-nianych słupach. W południowo-zachodniej części świątyni znajduje się zakrystia, u wej-ścia której umieszczono kosz, pochodzący z dawnego ołtarza ambonowego.

n

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymsko--Katolicka pw. św. Bartłomieja w Ołoboku, Ołobok, ul. Kościelna 3, 66-213 SkąpeProjekt: Remont wieży zabytkowego kościoła pw. św. Jadwigi w RokitnicyKwota dofinansowania: 171 284 PLn

Kościół pw. św. Jadwigi w Rokitnicy

\ Współrzędne GPS: n 52°10’54.48” E 15°23’31.82”Rokitnica, 66-213 Skąpe


40 41



Wia

t śW

iebo

dzi

ńsK

i

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymsko-Katolicka pw. św. Bartłomieja w Ołoboku, Ołobok, ul. Kościelna 3, 66-213 SkąpeProjekt: Odtworzenie witraży i naprawa konstrukcji ram okien w kościele pw. najświętszego Serca Pana Jezusa w WęgrzynicachKwota wsparcia: 82 908,00 PLn

neogotycki, ceglany kościół położony jest w samym sercu wioski, której historia sięga XII wieku. Co ciekawe Węgrzynice są typową wsią owalnicową, w której zwarte zabudowania tworzą zamknięty pierścień wokół centralnego placu. Sam kościół po-wstał w 1885 roku na miejscu starszego. Od północy i zachodu okala go stary cmentarz. Konstrukcja obiektu jest tradycyjna. Wyso-ką nawę główną okrywa dwuspadowy dach. Od zachodu wznosi się czterokondygnacyjna wieża zwieńczona iglicą z krzyżem na kuli. Warto poświęcić dłuższa chwilę aby podzi-wiać świeżo odrestaurowane witraże.

n

Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Węgrzynicach

\ Współrzędne GPS: n 52°11’27.39” E 15°20’37.88”Węgrzynice, 66-213 Skąpe

poW

iat śW

iebod

zińsKi

3 kmGryżyński Park KrajobrazowyOchrania unikalne walory obszaruobejmującego jeziora, stawy i wały ozóww dolinie rzeki Gryżyński Potok.Adres: Zawiszewww.zpkwl.gorzow.pl

4 kmKanał OłobokKiedyś była to zwykła rzeka, o długości zaledwie 29 km, wypływająca z Jeziora niesłysz i uchodząca do Odry obok Czerwieńska. Przed II wojną światową została włączona do systemu Frontu Umocnionego Łuku Odry-Warty (MRU), tzw. Linii Zapór niesłysz-Obra. Powstało na niej 15 obiektów hydrotechnicznych – dziewięć jazów, w tym tzw. zamek wodny oraz sześć mostów przesuwnych, po części o funkcjach piętrzących. Do obrony tych obiektów, na zachodnim brzegu wybudowano 19 schronów bojowych.Adres: Ołobok

odpust: 8 V

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela w Łagowie, ul. Sulęcińska 11, 66-220 Łagów LubuskiProjekt: Wymiana drewnianej elewacji zewnętrznej wieży i ściany frontowej kościoła filialnego w ŻelechowieKwota wsparcia: 44 218 PLn

4 kmZabytki Łagowanazywany lubuską perłą Łagów to pełna uroku wieś, której centrum stanowi dawne podzamcze gotyckiego zamku joannitów.Adres: Łagówwww.lagow.pl

4 kmLubuskie Lato Filmowe, Łagównajstarszy festiwal filmowy w Polsce, organizowany od 1969 roku.Adres: Łagówwww.llf.pl

8 kmSkansen Maszyn Rolniczych, Jemiołównad stawem w centrum wsi znajduje się bardzo ciekawa kolekcja maszyn i narzędzi rolniczych. Wszystkie eksponaty można popodziwiać z bliska. Muzeum jest bezpłatne i otwarte całodobowo.Adres: Jemiołów

Żelechów, niewielka wieś w pobliżu Łago-wa, po raz pierwszy pojawiła się w źródłach historycznych w 1421 roku, kiedy to sta-ła się własnością joannitów. Od 1466 roku właścicielami Żelechowa była rodzina Horn. W XVII wieku osiedliła się tutaj grupa prze-śladowanych na terenie Rzeczypospolitej arian zwanych braćmi polskimi. Wieś po-wstała na planie owalnicowym i układ ten jest wciąż czytelny. W północnej części, na niewielkim placu w otoczeniu kilkusetlet-nich lip stoi niewielki kościół z 1648 roku – jedna z najstarszych budowli szachulcowych w regionie. Powstał jako skromna budowla, do której w późniejszym czasie – prawdopo-dobnie w XIX wieku – dobudowano zakrystię oraz wiodącą do wnętrza kruchtę. Charak-terystycznym elementem jest wznosząca się nad częścią korpusu drewniana wieża na-kryta szpiczastym blaszanym hełmem.

W Żelechowie przetrwał także renesanso-wy pałac otoczony zabytkowym parkiem.

n

Kościół pw. św. Stanisława w Żelechowie

\ Współrzędne GPS: n 52°18’50” E 15°20’51”Żelechów, 66-220 Łagów


42 43



Wia

t W

sch

oW

sKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. narodzenia nMP i św. Jana Apostoła, Siedlnica 39, 67-406 SiedlnicaProjekt: Remont dachu kościoła filialnego pw. Błogosławionego Jana z Dukli w JędrzychowicachKwota wsparcia: 186 699,43 PLn

5 kmZabytkowy układ urbanistyczny, SzlichtyngowaW mieście zachował się oryginalny układ zabudowy z XVII wieku, z kwadratowym rynkiem i szachownicowo rozchodzącymi się od niego ulicami. na rynku znajduje się zwarta, kalenicowa zabudowa, pochodząca głównie z XIX wieku i początków XX.Adres: Szlichtyngowa

8 kmŚcieżka przyrodnicza Ujście Baryczy, WyszanówŚcieżka długości 3 km, zaczynająca i kończąca się w Wyszanowie. Miejscowe bogactwo ryb, spowodowało, że wśród tutejszych łęgów żeruje mnóstwo żywiących się rybami ptaków, takich jak kormoran, czapla siwa, kania czarna czy kania ruda, a także ssaków, takich jak wydry i norki amerykańskie.Adres: Wyszanówwww.szlakodry.pl

Jędrzychowice to licząca 700 mieszkań-ców wieś w gminie Szlichtyngowa. Warto tu zajrzeć ze względu na dwa ciekawe zabytki. Architekturę sakralną reprezentuje muro-wany gotycki kościół pw. św. Jana z Dukli, wzniesiony w XIV wieku, a w kolejnych stu-leciach wielokrotnie przebudowywany. Jest to świątynia jednonawowa z węższym i niż-szym prostokątnym prezbiterium, do które-go przylega zakrystia. W XVII wieku kościół służył braciom czeskim, a następnie, do 1945 roku, ewangelikom. We wnętrzu za-chowało się cenne barokowe wyposażenie, m.in. ambona z XVII wieku i chrzcielnica

oraz bogato dekorowane epitafium hrabiego Andrzeja Potworowskiego z końca XVII wie-ku. XIX-wieczny ołtarz główny jest utrzy-many w stylu klasycystycznym. Zabytkiem architektury świeckiej jest efektowny pałac z XVIII wieku zwany Czerwony Róg, otoczo-ny rozległym parkiem. Został odbudowany przez potomkinię założycieli miasta Szlich-tyngowa hrabinę Sigrun von Schlichting-Bu-kowiec, a dziś mieści hotel. Spacerując po miejscowości, warto także rzucić okiem na budynek dawnego zajazdu pod numerem 76.

n

Kościół pw. Błogosławionego Jana z Dukli w Jędrzychowicach

\ Współrzędne GPS: n 51°44’40” E 16°16’55”Jędrzychowice

poW

iat W

sch

oW

sKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Michała Archanioła w Sławie, pl. ks. Kazimierza Tomkiewicza 1, 67-410 SławaProjekt: Remont dachu i elewacji zabytkowego kościoła pw. św. Michała Archanioła w SławieKwota wsparcia: 409 367,86 PLn

Sława to pełne uroku, zadbane, przyjazne turystom miasteczko nad pięknym jeziorem, idealne dla wszystkich tych, którzy szukają odpoczynku od codziennych obowiązków, pośpiechu i hałasu wielkich miast. na tury-stów czekają liczne zabytki, mnóstwo zieleni, tereny rekreacyjne, a także ciekawe imprezy sportowe i artystyczne, m.in. Ogólnopolski Festiwal Bluesowy „Las, Woda & Blues”. Gwiazdy bluesa mają tu swoje miejsce – pierwszą w Polsce Aleję Sław Bluesa. Sława zachowała czytelny układ średniowiecznego miasta, a do architektonicznych pamiątek późniejszych epok należą m.in. barokowy pałac z XVIII wieku, późnoklasycystyczny kościół pw. Miłosierdzia Bożego (dawniej ewangelicki) czy zabytkowa zabudowa wokół

Rynku. na szczególną uwagę zasługuje póź-norenesansowy kościół pw. św. Michała Archanioła wznoszący się na obrzeżach pięknego parku miejskiego. W masywnej, zwartej bryle świątyni wyróżnia się wieża na planie kwadratu, w górnej kondygnacji prze-chodząca w ośmiobok, zwieńczona ośmio-boczną iglicą. Wieżę wzmacniają przypory, sięgające połowy wysokości budowli. Świą-tynia kryje we wnętrzu prawdziwe skarby, m.in. ambonę z początku XVII wieku uznawa-ną za arcydzieło sztuki kamieniarskiej, póź-nogotycką rzeźbę Jezusa Frasobliwego z XVI stulecia, późnobarokowy prospekt organowy z XVIII wieku i ołtarz główny z XVII wieku.

n

7 kmJezioro Sławskie, SławaAtrakcyjny akwen o urozmaiconej linii brzegowej, z powodu dużych rozmiarów zwany Śląskim Morzem, jest piękny o każdej porze roku. Oferuje znakomite warunki do wypoczynku oraz zaplecze w postaci 40 ośrodków wypoczynkowych.Adres: ul. Odrodzonego Wojska Polskiego 19, Sława, www.sckiw.slawa.pl

21 kmCykliczne imprezy kulturalne, WschowaCiekawą ofertę powiatowego miasta tworzą m.in. Boogie-woogie z Centryfugi (VI), Mieszczański Jarmark Produktów Tradycyjnych (VII), Królewski Festiwal Muzyki (IX), Festiwal Podróżników „100droga” (I/II).Adres: Wschowa

Kościół pw. św. Michała Archanioła w Sławie

\ Współrzędne GPS: n 51°52’39” E 16°04’11” pl. ks. Kazimierza Tomkiewicza 1, 67-410 Sława

odpust: 29 IX


44 45



PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia najświętszej Maryi Panny, Leśniów Wielki 82, 66-016 CzerwieńskProjekt: Remont dachu kościoła filialnego pw. św. Mikołaja w DrzonowieKwota wsparcia: 27 725 PLn

5 kmKościół Wniebowzięcia nMP, Leśniów WielkiArchitektura świątyni stanowi ciekawe połączenie stylu gotyckiego i barokowego. Przy kościele znajduje się barokowa kaplica grobowa.Adres: Leśniów Wielki

9 kmMuzeum Archeologiczne Środkowego nadodrza, ŚwidnicaMuzeum mieści się w renesansowym dworze wybudowanym w 1602 roku, według projektu włoskiego architekta Alberta Antonio z Urbino, dla rodziny von Kittlitz. Zbiory muzeum dokumentują osadnictwo na terenach nadodrzańskich, od pradziejów po czasy nowożytne. Większość zabytków pochodzi z wykopalisk prowadzonych przez muzeum.Adres: ul. Długa 27, Świdnicawww.muzeum-swidnica.org

Drzonów to niewielka wieś położona na skraju dużego kompleksu leśnego w pobli-żu Zielonej Góry. W jej zabudowie najokaza-lej i najdostojniej prezentuje się kościół pw. św. Mikołaja wznoszący się na niewielkiej górce, w otoczeniu pałacowego parku. Zbu-dowany w 1817 roku, jest budowlą w stylu klasycystycznym, murowaną, typu salowego, na rzucie prostokąta z kwadratową wieżą ozdobioną zegarem. Cennym elementem wyposażenia wnętrza są zabytkowe organy jedenastogłosowe. Z tego samego okresu co kościół pochodzi klasycystyczny pałac,

doskonale znany miłośnikom militariów, tu bowiem mieści się oddział zielonogór-skiego Lubuskiego Muzeum Wojskowego. To jedna z największych tego typu ekspo-zycji w Polsce, składająca się z ponad 5000 eksponatów. Placówka jest organizatorem imprezy, która z roku na rok przyciąga do Drzonowa coraz więcej turystów – obfitują-cej w atrakcje Europejskiej nocy Muzeów, której towarzyszą rozmaite koncerty, pokazy i rekonstrukcje historyczne.

n

Kościół pw. św. Mikołaja w Drzonowie

\ Współrzędne GPS: n 51°56’37.6” E 15°19’23”Drzonów

poW

iat

ziel

on

og

órs

Ki

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Podwyższenia Krzyża w Sulechowie, pl. Kościelny 4, 66-100 SulechówProjekt: Remont dachu kościoła w Kalsku, nr działki 198Kwota wsparcia: 228 804 PLn

5 kmZabytki architektury, Sulechówna uwagę zasługują m.in. kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (XIV–XVII wiek), zamek z wieżą (XV–XVIII wiek), mury obronne (XIV–XVI wiek), Brama Krośnieńska.Adres: Sulechów

6 kmPałac, BukówPałac z 1870 roku z częścią folwarczną,odnowiony pod koniec lat 80. XX wieku.Adres: Buków 1

15 kmPosąg Chrystusa Króla, ŚwiebodzinMierzący 33 metry, największy na świecie posąg Chrystusa.Adres: ul. Sulechowska, Świebodzin

Kalsk to duża wieś leżąca w gminie Su-lechów, w południowej części Pojezierza Łagowskiego. Przetrwało tu kilka interesu-jących zabytków, m.in. pałac z ośmioboczną wieżą wzniesiony na przełomie XVII i XVIII wie-ku, w późniejszych czasach rozbudowany o skrzydło północne i południowe. Obecnie jest siedzibą Wyższej Szkoły Zawodowej Ad-ministracji Publicznej w Sulechowie. Ciekawe miejsce stanowi założony w latach 2004–2005 przez studentów tej szkoły ogród dydaktyczny na terenie dawnego folwarku. Rosną tu m.in. róże, krzewy liściaste, pnącza, wrzosy, krze-wy iglaste i rośliny wodne.

Dziedzictwo architektury sakralnej re-prezentuje pochodzący z początku XVI wie-ku kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej. Jest to budowla w stylu późnogotyckim, jed-nonawowa, wzniesiona z kamienia i cegły, pokryta gontem. Drewniana wieża frontowa została dodana w latach 1826–1828. War-to zwrócić uwagę na późnogotyckie porta-le zamknięte łukiem o wykroju w tzw. ośli grzbiet. niestety, pierwotne wyposażenie świątyni nie zachowało się – zostało znisz-czone po II wojnie światowej.

n

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Kalsku

\ Współrzędne GPS: n 52°07’30” E 15°35’28”pl. Kościelny 4, 66-100 Kalsk

poW

iat zielo

no

gó

rsKi


46 47



odpust: 13 VI

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Antoniego Padewskiego w Przylepie ul. 22 lipca 63, 66-015 PrzylepProjekt: Modernizacja elewacji na dzwonnicy kościelnej w Przylepie Kwota dofinansowania: 45 087 złProjekt: Modernizacja dzwonnicy kościelnej w Przylepie Kwota dofinansowania: 44 215 zł

6 kmEuropejskie Ogrody Sztuki, Zielona GóraCałoroczne działania artystyczne, różnych formacji artystycznych obejmujące festiwale, przeglądy, jak i inne imprezy kulturowe, dotyczące wszelkich dziedzin sztuki. Występy zarówno uznanych artystów, jak i debiutantów, zarówno z Polski, jak i z wielu innych krajów Europy.Adres: Stary Rynek 17, Zielona Górawww.4roze.pl

19 kmPałac, PrzytokPałac neorenesansowy w Przytoku został wybudowany w latach 1864–1867 w miejscu starej budowli gotyckiej. na szczególną uwagę zasługują: sala balowa, sień oraz klatka schodowa.Adres: Przytok 91

Przylep to wieś licząca 3000 mieszkań-ców, położona w gminie Zielona Góra, nad rzeką Łączą. Łagodny klimat i ukształtowa-nie terenu obfitujące w nasłonecznione pa-górki sprawiły, że przeszłość miejscowości związana była z uprawą winorośli. Jeszcze na początku XX wieku istniało tu 12 cieszą-cych się renomą winnic. W Przylepie zacho-wało się kilka zabytków. najciekawszym i najokazalszym z nich jest smukła dzwon-nica w samym sercu wsi, w pobliżu współ-czesnego kościoła parafialnego. Ceglana budowla, wzniesiona w XIX wieku, reprezen-tuje styl neogotycki.

Przy ulicy Turystycznej uwagę przyciąga budynek dawnego młyna. We wsi zachowa-ły się także pozostałości folwarku z końca XIX wieku. Dziś Przylep znany jest dosko-nale miłośnikom podniebnych akrobacji. To właśnie tu ma siedzibę znany w całej Polsce Aeroklub Ziemi Lubuskiej. W pobliżu trawia-stego lotniska znajduje się hotelik, a przy nim stadnina oferująca jazdę konną.

n

Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Przylepie

\ Współrzędne GPS: n 51°58’03” E 15°26’59”ul. 22 lipca 63, 66-015 Przylep

poW

iat zielo

no

gó

rsKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. nawiedzenia najświętszej Maryi Panny w KlenicyProjekt: Remont poszycia dachu kościoła parafialnego pw. nawiedzenia najświętszej Maryi Panny w KlenicyKwota wsparcia: 234 263 PLn

5 kmZabytki architektury, Bojadłana uwagę zasługują tu kościół szachulcowy z XVIII wieku, klasycystyczna plebania oraz zespół pałacowo-parkowy z XVIII wieku.Adres: Bojadła

5 kmŚlady secesji, TrzebiechówW kompleksie dawnego sanatorium (dziś Dom Opieki Społecznej) przetrwały dzieła belgijskiego mistrza secesji Clementa van der Velde – detale architektoniczne, dekoracje, meble i inne elementy wystroju wnętrz. We wsi na uwagę zasługuje także pałac Henryka von Rauss, mieszczący obecnie szkołę.Adres: Trzebiechów

Klenica, wieś licząca 1400 mieszkańców, leży w gminie Bojadła, na prawym brzegu środkowego biegu Odry w Kotlinie Kargow-skiej. Przyrodniczą atrakcją okolic są lasy, dobrze znane miłośnikom grzybobrań, wę-drówek i bezkrwawych łowów z aparatem fo-tograficznym. W Klenicy na uwagę zasługuje kilka cennych zabytków, wśród nich klasy-cystyczny kościół wzniesiony w 1793 roku, a w XIX stuleciu rozbudowany. Jest to świą-tynia trzynawowa typu halowego, wzniesiona na planie wydłużonego prostokąta, z pięcio-bocznym prezbiterium od południa i wieżą od

północy. nawę nakrywa trójspadowy dach, a wieżę – dzwonowaty hełm zwieńczony kulą. Przy otaczającym kościół murze stoi XIX-wieczna figura św. Jana nepomucena.

W Klenicy warto także obejrzeć eklektycz-ny pałacyk myśliwski należący niegdyś do Radziwiłłów, mieszczący obecnie Młodzie-żowy Ośrodek Socjoterapii. Zabytkiem god-nym uwagi jest także dwór, zwany domem gościnnym, wchodzący w skład zespołu pa-łacowo-folwarczno-parkowego, z założenia tego przetrwał także park krajobrazowy.

n

Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Klenicy

\ Współrzędne GPS: n 51°59’35” E 15°47’10” ul. Bolesława Chrobrego 66, 66-133 Klenica

poW

iat

ziel

on

og

órs

Ki

odpust: 31 V


48 49



odpust: 19 III

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia pw. św. Józefa w Zaborzeul. Wincentego Witosa 10, 66-003 ZabórProjekt: Remont dachu prezbiterium kościoła pw. św. Józefa w Zaborze Kwota wsparcia: 21 646,00 PLn

17 kmKonkatedra pw. św. Jadwigi, Zielona GóraPierwszą stojącą w tym miejscu świątynię wybudowano w II połowie XIII wieku. Po pożarze w 1419 roku otrzymała w wyniku odbudowy obecną ceglaną, halową bryłę. Po zawaleniu się w 1776 roku wieży, kościół zwieńczono niskim, rozczłonkowanym dachem. nową klasycystyczną wieżę, z kopułą i tarasem wybudowano w 1832 roku. na wyposażenie wnętrza składa się między innymi barokowy chór z malowanymi przedstawieniami świętych, z XVII wieku i renesansowa krata w Kaplicy Oliwnej.Adres: pl. ks. Biskupa Wilhelma Pluty, Zielona Góra

17 kmImprezy cykliczne, Zielona GóraSą to m.in. Winobranie (IX), Lato Muz Wszelakich (VII), Festiwal Piosenki Rosyjskiej (VIII) i odbywające się przez cały rok imprezy z cyklu Europejskie Ogrody Sztuki.Adres: Zielona Góra

Zabór jest siedzibą gminy położonej w południowo-wschodniej części wojewódz-twa lubuskiego, na dawnym szlaku saskim, w malowniczej pradolinie Odry. Krajobraz tworzą tu łagodne wzniesienia, sosnowe lasy, jeziora i niewielkie stawy, nie brakuje więc ciekawych szlaków pieszych, rowerowych czy konnych. Klimat sprzyja uprawie winnej latorośli, enoturyści znajdą zatem w okolicy kilka winnic, które można zwiedzać. We wsi Zabór na uwagę zasługuje przede wszystkim

kościół pw. św. Józefa zbudowany w latach 1905–1908. Jest to ceglana budowla w stylu neogotyckim, wzniesiona na planie prosto-kąta, nakryta dwuspadowym dachem, nad którym góruje wieża. We wnętrzu uwagę przyciąga neogotycki ołtarz, a także witraż z wizerunkiem patrona. Kościół to nie jedyny zabytek w Zaborze. Przetrwał tu także baro-kowy pałac wraz z oficyną, zabudowaniami gospodarczymi i parkiem.

n

Kościół pw. św. Józefa w Zaborze

\ Współrzędne GPS: n 51°57’02” E 15°42’52”ul. Wincentego Witosa 10, 66-003 Zabór

poW

iat zielo

no

gó

rsKi

6 kmDąb napoleona, ZabórDąb szypułkowy zaliczany do największych drzew w Polsce, liczący sobie 650 lat, z ogromną dziuplą, w której mieści się kilkanaście osób.Adres: Zabór

13 kmZabytki i inne atrakcje, Zielona GóraSzczególnie warto przyjechać tu podczas Winobrania, czyli dorocznego święta lubuskiego wina. Koniecznie trzeba zajrzeć do jedynego w Polsce Muzeum Wina, a podczas spacerów po mieście wypatrywać pełnych uroku posążków bachusików.Adres: Zielona Góra

Przytok to idealne miejsce wypadowe do wycieczek po okolicznych lasach. Miłośnicy dwóch kółek kojarzą miejscowość z corocz-nym wyścigiem kolarskim Piekło Przytoku.

W samej wsi warto zwiedzić klasycystycz-ny kościół, pierwotnie ewangelicki, a obec-nie rzymskokatolicki, wzniesiony w latach 70. XVIII wieku. Jest to budowla z kamienia i cegły o trójbocznym zamknięciu od strony ołtarzowej, nakryta dwuspadowym dachem, nad którym wznosi się niewysoka wieża. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na ołtarz

główny z wizerunkiem Matki Bożej Wniebo-wziętej. Spacerując po Przytoku, koniecznie trzeba obejrzeć neorenesansowy pałac wy-budowany w latach 1864–1867, będący dziś siedzibą Ośrodka Szkolno-Wychowawczego. Zabytek wyróżnia się bogato dekorowaną elewacją, a jego charakterystycznym ele-mentem jest wieża z latarnią. We wnętrzu szczególnie pięknie prezentują się sala ba-lowa, sień oraz klatka schodowa. na tyłach budowli rozciąga się park.

n

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia najświętszej Maryi Panny w Przytoku ul. Kisielińska 8, 66-003 PrzytokProjekt: Wymiana stolarki okiennej w kościele parafialnym pw. Wniebowzięcia najświętszej Maryi Panny w PrzytokuKwota wsparcia: 156 430 PLn

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Przytoku

\ Współrzędne GPS: n 51°57’43 E 15°37’24 ul. Kisielińska 8, 66-003 Przytok

poW

iat

ziel

on

og

órs

Ki

odpust: 15 VIII


50 51



Wia

t żag

ań

sKipoW

iat

żag

ań

sKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Bartłomieja Apostoła w Miłakowie, Miłaków 11, 67-124 nowe MiasteczkoProjekt: Remont pokrycia dachowego kościoła w BukowicyKwota wsparcia: 74 637 PLn

16 kmZespół pałacowo-folwarczny, CieciszówUlokowany w południowej części wsi zespół pałacowy, od południowego wschodu otoczony jest zabudowaniami gospodarczymi, natomiast od północnego zachodu parkiem krajobrazowym. Obecna rezydencja powstała w połowie XIX wieku.Adres: Cieciszów

17 kmPałac, DrwalewiceDawniej w tym miejscu stał renesansowy dwór obronny, wzniesiony prawdopodobnie w XVI wieku. Stojąca tu obecnie, neogotycka rezydencja w stylu angielskim wybudowana została w II połowie XIX wieku. Za pałacem utworzono wówczas ogród w stylu romantycznym, ze stawem.Adres: Drwalewice

Bukowica to niewielka, licząca 140 miesz-kańców wieś położona wśród lasów na skraju Wzgórz Dalkowskich. Malownicze otoczenie, czyste powietrze, cisza, spokój i piękne widoki – to wystarczające powody, by się tu zatrzymać.

Zabytkiem, który warto zwiedzić, jest koś-ciół filialny pw. św. Andrzeja Boboli. Goty-cka świątynia, której dzieje sięgają połowy

XII wieku, została przebudowana w XVI, a na-stępnie na początku XX wieku. To budowla jednonawowa, murowana, z prostokątnym prezbiterium i wieżą. najcenniejszym zabyt-kiem sztuki sakralnej we wnętrzu jest goty-cko-renesansowy tryptyk z pierwszej połowy XVI wieku.

n

Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Bukowicy

\ Współrzędne GPS: n 51°38’51.05” E 15°46’08.93”Bukowica, 67-312 niegosławice

odpust: 22 VII

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela w Dzietrzychowicach Dzietrzychowice 82, 68-111 MiodnicaProjekt: Remont dachu kościoła pw. św. Jerzego w miejscowości Gorzupia DolnaKwota wsparcia: 80 175,69 PLn

20 kmKościół pw. niepokalanego Poczęcia nMP, BieniówWczesnogotycki kościół z XIV wieku, o dobrze zachowanych cechach tego stylu. Przy kościele znajduje się ciekawe lapidarium, a w pobliżu barokowa plebania z XVIII wieku.Adres: Bieniów

1 kmHydroelektrownia na Bobrze, Gorzupia DolnaCoś dla miłośników specyficznego piękna architektury przemysłowej.Adres: Gorzupia Dolna

1 kmFilmowy most, Gorzupia DolnaStalowo-drewniany most na Bobrze, który w kultowych Czterech pancernych „zagrał” przeprawę na Bugu.Adres: Gorzupia Dolna

Gorzupia Dolna to niewielka, położona nad rzeką Bóbr wieś licząca 190 mieszkańców.

Amatorów pieszych wędrówek zaintere-suje to, że właśnie tu kończy się odcinek zielonego szlaku turystycznego wiodącego z Żagania do Szprotawy. W Gorzupi Dolnej warto obejrzeć kościół wzniesiony w drugiej połowie XIII wieku, w późniejszych wiekach poddawany przebudowom. W swym obecnym kształcie reprezentuje cechy stylu gotyckie-go i renesansowego. Murowana z kamienia

polnego i cegły świątynia składa się z nawy z prostokątnym prezbiterium, do którego od północy przylega zakrystia, od zachodu wie-ża, a od południa kruchta. Kościół jest opa-sany średniowiecznym kamiennym murem. Wystrój wnętrza reprezentuje barok, ale zachowało się także wiele zabytków sztuki sakralnej z wcześniejszych epok, m.in. goty-cka rzeźba Madonny oraz renesansowe płyty nagrobne.

n

Kościół pw. św. Jerzego w Gorzupi Dolnej

\ Współrzędne GPS: n 51°43’47” E 15°16’55”Gorzupia Dolna


52 53



Wia

t ża

ga

ńsK

i

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Bolesnej w Dzikowicach, Dzikowice 78, 67-300 SzprotawaProjekt: Remont pokrycia dachowego kościoła pw. św. Katarzyny w GościeszowicachKwota wsparcia: 134 633 PLn

12 kmZabytki Szprotawyna szczególną uwagę zasługują: kościół pw. Wniebowzięcia nMP (XV wiek), kościół pw. św. Andrzeja Apostoła (XIII wiek), ratusz miejski z dwiema wieżami, zabytkowe kamieniczki, pozostałości murów miejskich, Brama Żagańska.Adres: Szprotawa

7 kmZespół dworski z XVIII–XIX wieku, WiechliceOtoczony parkiem, starannie odrestaurowany obiekt położony na Lubuskim Szlaku Miodu i Wina. Hotel, SPA, park, winnica, piwniczka winna i mnóstwo innych atrakcji dla gości.Adres: Wiechlice 45bwww.palacwiechlice.pl

Źródła historyczne wymieniają Gościeszo-wice już na początku XIV stulecia. Pojawiają-ca się w dokumentach nazwa „Gozwinisdorf” oznacza „wieś rodu Goćwinów” i wskazuje na słowiańskie pochodzenie miejscowości.

W Gościeszowicach wznosi się kościół pw. św. Katarzyny, otoczony zabytkowym murem z bramą. Wczesnogotycka murowa-na z kamienia polnego, cegły i rudy darnio-wej świątynia powstała w drugiej połowie XIII wieku, lecz w kolejnych stuleciach była wielokrotnie przebudowywana, czego świa-dectwem są m.in. późnogotycka wieża oraz klasycystyczna kaplica grobowa z renesan-sowymi płytami nagrobnymi wmurowany-mi w ścianę. najcenniejszym elementem

wyposażenia jest datowany na 1505 rok gotycki ołtarz w formie pentaptyku pocho-dzący z pracowni Mistrza z Gościeszowic. W środkowej części tryptyku przedstawiona jest Madonna z Dzieciątkiem na lewym ręku. Jej przepełniony macierzyńską miłością wizerunek ujmuje niezwykłą delikatnością. Sam ołtarz przeszedł do historii sztuki, roz-sławiając przy tym miejscowość, gdyż jako pierwszy został przypisany warsztatowi ar-tysty tworzącego na Dolnym Śląsku. niezna-nego twórcę określa się jako Mistrza Ołtarza z Gościeszowic, mimo iż jego warsztat znaj-dował się najprawdopodobniej w Żaganiu.

n

Kościół pw. św. Katarzyny w Gościeszowicach\ Współrzędne GPS: n 51°36’41” E 15°39’45”

66-312 Gościeszowice

poW

iat ża

ga

ńsKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Mikołaja w Jeleninie Jelenin 1, 68-114 BrzeźnicaProjekt: Remont elewacji kościoła pw. św. Mikołaja w JeleninieKwota wsparcia: 116 443,48 PLn

4 kmKościół pw. św. Andrzeja, JabłonówŚwiątynia pochodząca z końca XIII wieku lub początku XIV, gdy Zakon Augustianów założył wieś Jabłonów. Jednonawowa budowla, z kamienia i cegły. W XV wieku powiększony o kruchtę, wieżę oraz kaplicę. Zmieniono wówczas również sklepienia, których kościół posiada aż trzy rodzaje – sieciowe, krzyżowe z rozetami i żaglowe. Wyposażenie wnętrza jest późnobarokowe (XVIII wieku). Z oryginalnego zachował się jedynie dzwon z 1448 roku.Adres: ul. Zielona 12, Jabłonów

4,5 kmKościół narodzenia najświętszej Marii Panny, ChotkówGotycka świątynia z XIII wieku wzniesiona z kamienia otoczona murem z piętrową bramą.

Jelenin, wieś w północno-wschodniej części gminy Żagań, ma ciekawą, sięgają-cą XIII stulecia historię. Przypominają o niej pamiątki przeszłości, m.in. pozostałości dwóch założeń pałacowo-parkowych. naj-cenniejszym zabytkiem Jelenina jest kościół pw. św. Mikołaja wzniesiony w XIII wieku. Przypuszcza się, że inicjatorką jego budowy była księżniczka śląska Jadwiga, żona Hen-ryka Brodatego, późniejsza święta. Świąty-nia, pierwotnie jednonawowa, wzniesiona z kamienia polnego i rudy bagiennej, w ko-lejnych stuleciach wzbogaciła się o wieżę postawioną na planie prostokąta, zakrystię

i kruchtę, a jej konstrukcję wzmocniły ma-sywne przypory. We wnętrzu można zoba-czyć dzieła sztuki sakralnej z różnych epok. najstarszym z nich jest fragment polichro-mii z XIV wieku w łuku tęczowym przed-stawiający św. Jerzego walczącego ze smokiem. Cennym zabytkiem sztuki goty-ckiej jest także rzeźbiony w drewnie tryptyk ołtarza głównego przedstawiający Matkę Bożą z Dzieciątkiem i dwunastu Apostołów. na odwrocie skrzydeł bocznych przetrwały cztery sceny z życia św. Mikołaja, patrona świątyni.

n

Kościół pw. św. Mikołaja w Jeleninie

\ Współrzędne GPS: n 51°40’12” E 15°27’49”Jelenin 1, 68-114 Brzeźnica

odpust: 6 XII


54 55



PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela Dzietrzychowice 82, 68-111 MiodnicaProjekt: Remont pokrycia dachu kościoła pw. Matki Bożej Bolesnej w miejscowości KarczówkaKwota wsparcia: 57 790 PLn

6 kmKościół pw. św. Andrzeja, JabłonówŚwiątynia pochodząca z końca XIII wieku lub początku XIV, gdy Zakon Augustianów założył wieś Jabłonów. Jednonawowa budowla, z kamienia i cegły. W XV wieku powiększony o kruchtę, wieżę oraz kaplicę. Zmieniono wówczas również sklepienia, których kościół posiada aż trzy rodzaje – sieciowe, krzyżowe z rozetami i żaglowe. Wyposażenie wnętrza jest późnobarokowe (XVIII wieku). Z oryginalnego zachował się jedynie dzwon z 1448 roku.Adres: ul. Zielona 12, Jabłonów

6 kmDwór opata, JabłonówBarokowa budowla na planie prostokąta, z XVII wieku, rozbudowywana w 1752 roku i w XIX wieku. nad wejściem znajduje się rokokowy kartusz z herbem opata. Przed fasadą znajduje się kolumna z rzeźbą przedstawiającą pietę, pochodząca z 1694 roku.Adres: Jabłonów

Karczówka to nieduża, licząca około 150 mieszkańców wieś na południu gminy Brzeźnica. Od XVII wieku była ona własnoś-cią opactwa augustianów z Żagania. Space-rując po Karczówce, warto zwrócić uwagę na zespół zabudowy mieszkalnej z przełomu XIX i XX wieku, a także dwa zabytkowe folwar-ki. najważniejszy jest barokowy kościół pw. Matki Bożej Bolesnej, zbudowany w latach

1691–1698 na miejscu starszego. Murowa-na z cegły i otynkowana świątynia ma jedną nawę, do której od zachodu przylega prezbi-terium, a od wschodu kruchta. Ozdobą koś-cioła jest wieżyczka z barokowym hełmem i latarnią, wbudowana w kalenicę dachu.

n

Kościół pw. Matki Bożej Bolesnej w Karczówce

\ Współrzędne GPS: n 51°41’33” E 15°22 21”Karczówka, 68-113 Brzeźnica

poW

iat

żag

ań

sKi

10 kmZamek, ŻagańPierwsza budowla w tym miejscu powstała pod koniec XIII wieku. Wielokrotnie zmieniała właścicieli i pod koniec XVI wieku znalazła się w rękach Habsburgów. Wtedy została przebudowana w renesansowy dwór. W 1628 roku w jego miejscu wybudowano okazały pałac. Późniejszy właściciel dokonał kolejnej przebudowy pozbawiając go charakteru obronnego.Adres: ul. Szprotawska 4, Żagań

10 kmSzlak Czterech Pancernych, ŻagańPopularny szlak wiodący śladami równie popularnego po dziś dzień serialu. To właśnie w okolicach Żagania nakręcono 8 z 17 odcinków przygód dzielnych pancernych i psa Szarika.Adres: Żagań

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela Dzietrzychowice 82, 68-111 MiodnicaProjekt: Remont elewacji kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w MiodnicyKwota wsparcia: 73 244 PLn

Licząca 600 mieszkańców Miodnica leży przy dawnym trakcie wiodącym z nowogro-du Bobrzańskiego do Żagania. W centrum wsi wznosi się kościół datowany na drugą połowę XIII wieku. W swej długiej historii był wielokrotnie przebudowywany, zachował jednak do dziś cechy stylu gotyckiego. Jest to budowla jednonawowa z prostokątnym prezbiterium i zakrystią po północnej stro-nie. Od zachodu do nawy przylega prostokąt-na wieża, a od północy kruchta. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na jednoprzęsłowe sklepienie krzyżowo-żebrowe w prezbite-rium. Wystrój świątyni utrzymany jest w sty-lu barokowym, choć zachowały się także elementy z wcześniejszych epok, m.in. go-tyckie rzeźby. W pobliżu kościoła przetrwały zabudowania założenia dworskiego.

n

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Miodnicy

\ Współrzędne GPS: n 51°41’41” E 15°18’14” 68-111 Miodnica

poW

iat ża

ga

ńsKi


56 57



PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Anny w niegosławicach, niegosławice 52, 67-312 niegosławiceProjekt: Remont dachu i wymiana pokrycia dachowego na kościele w PrzecławiuKwota wsparcia: 47 457 PLn

6 kmPrzemkowski Park Krajobrazowy, Przemków35 malowniczych stawów, o powierzchni około 100 ha, będących ostoją ptactwa wodnego.Adres: Przemków

9 kmCerkiew pw. Michała Archanioła, PrzemkówPrawosławna cerkiew z połowy XVIII wieku, będąca pierwotnie kościołem ewangelickim. Wieża wybudowana została pod koniec XIX wieku.Adres: pl. Kościelny 6a, Przemków

9 kmZespół pałacowy, Sucha DolnaZespół pałacowo-folwarczny kilkakrotnie przebudowywany między XVII a XIX wiekiem. Z zewnątrz pałac przebudowano w XVIII wieku, zmieniając barokowy charakter budowli w duchu klasycyzmu.Adres: Sucha Dolna

Przecław to niewielka, licząca 550 miesz-kańców wieś w centralnej części gminy niegosławice, na północnej rubieży Bagien Przemkowskich. Ma ciekawy układ prze-strzenny, przypominający o tym, że w swych długich, sięgających XIII stulecia dzie-jach wieś dzieliła się na Przecław Górny i Dolny – dwie części łączące się w miej-scu, gdzie wznosi się kościół św. Jakuba. Jest to budowla gotycka, jednonawowa, wzniesiona z kamienia polnego na począt-ku XIV wieku, a w późniejszych czasach

wielokrotnie przebudowywana, częściowo otynkowana. Ma charakterystyczną ka-mienną wieżę zwieńczoną drewnianą izbi-cą i wysokim czterospadowym dachem. We wnętrzu zachowała się chrzcielnica z koń-ca XVI wieku, a na zewnątrz płyty nagrobne z XVII i XVIII wieku. W pobliżu znajdują się ru-iny XVIII-wiecznego kościoła ewangelickiego oraz pastorówki. W miejscowości przetrwa-ły także pozostałości dawnego założenia parkowego.

n

Kościół pw. św. Jakuba w Przecławiu

\ Współrzędne GPS: n 51°36’19” E 15°45’23”Przecław, 67-312 niegosławice

poW

iat ża

ga

ńsKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Mikołaja w Mycielinie, niegosławice 52, 67-312 niegosławiceProjekt: Wymiana pokrycia dachowego na kościele pw. św. Mikołaja w MycielinieKwota wsparcia: 209 645 PLn

8 kmZabytkowy zespół urbanistyczny, nowe MiasteczkoLokacja miasta miała miejsce w XIII wieku i choć nie zachowała się oryginalna zabudowa, zachował się układ ulic i działek. W mieście zobaczyć można wiele budynków mieszkalnych z XVIII i XIX wieku, a także kościół św. Marii Magdaleny z XIV-XVI wieku oraz ratusz z XVIII-XIX wieku.Adres: nowe Miasteczko

33 kmJarmark św. Michała, ŻagańTrzydniowy festyn organizowany napoczątku września, nawiązujący dohandlowych tradycji miasta. W programieliczne imprezy artystyczne i rozrywkowe.Adres: Żagań

Mycielin, niewielką, liczącą 430 miesz-kańców wieś w gminie niegosławice, warto odwiedzić ze względu na interesujący zaby-tek sakralny – wczesnogotycki kościół pw. św. Mikołaja. Świątynia powstała w drugiej połowie XIII wieku, a w połowie XVI stule-cia przeprowadzono jej rozbudowę, dodając m.in. wieżę. W XVII i XVIII wieku budow-la wzbogaciła się o kruchtę i mauzoleum. Kościół w Mycielinie to kamienna jednona-wowa budowla z prostokątnym prezbite-rium, z przylegającymi do niego zakrystią

od północy i kruchtą od południa. Wnętrze świątyni kryje cenne dzieła sztuki sakralnej, jak rzeźba Madonny z XV wieku, trzy póź-nogotyckie tryptyki datowane na XVI wiek oraz krucyfiks z tego samego okresu. Za-chowały się także renesansowe i barokowe płyty nagrobne. Świątynię otacza mur ob-wodowy z charakterystyczną wieżą obronną z XVI wieku. W Mycielinie przetrwał także park będący pozostałością założenia pała-cowego z XIX wieku.

n

Kościół pw. św. Mikołaja w Mycielinie

\ Współrzędne GPS: n 51°37’48,85” E 15°41’53,43”Mycielin 84, 67-312 niegosławice

poW

iat

żag

ań

sKi

odpust: 6 XII


58 59



13 kmKościół pw. św. Marcina, WichówJednonawowa budowla z cegły i kamienia z XIII wieku, przebudowywana w wieku XVI, gdy dobudowano do niej między innymi wieżę. We wnętrzu późnogotycki tryptyk z 1500 roku i zdobiona malowidłami ambona z wieku XVIII.Adres: Wichów

9 kmKościół pw. Matki Boskiej Bolesnej, KarczówkaBarokowa murowana świątynia wybudowana w latach 1691–1698. Jednonawowa budowla, o dwuspadowym dachu, zwieńczonym wieżyczką z hełmem i latarnią.Adres: Karczówka

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Marii Magdaleny w Brzeźnicy, ul. Zielonogórska 25, 68-113 BrzeźnicaProjekt: Remont pokrycia dachowego w kościele pw. św. Mikołaja w StanowieKwota wsparcia: 153 361 PLn

Stanów jest niewielką wsią, liczy bowiem 250 mieszkańców, z których 90 procent stanowią górale czadeccy – grupa etnicz-na górali polskich zasiedlających dorzecze górnej Kisucy na Słowacji, a wywodząca się z osadników ze Śląska Cieszyńskiego i Ży-wiecczyzny. W XIX wieku spora część górali czadeckich wyjechała „za chlebem” na ru-muńską Bukowinę, a gdy po II wojnie świa-towej ich rodzinne ziemie znalazły się poza granicami Polski, osiedlali się w miejscach narzucanych przez komunistyczną władzę, między innymi na Dolnym Śląsku i ziemi lubuskiej. Pierwsze wzmianki o kamiennym kościele w Stanowie pochodzą z XIV wieku, kiedy to razem ze wsią przeszedł w ręce zakonu augustianów. W XVIII wieku kościół rozebrano, po czym wzniesiono nowy, w sty-lu barokowym. We wnętrzu można podzi-wiać późnobarokowe wyposażenie z połowy XVIII wieku. Z pierwotnego kościoła zacho-wała się natomiast gotycka rzeźba Matki Bo-skiej z Dzieciątkiem.

n

Kościół pw. św. Mikołaja w Stanowie

\ Współrzędne GPS: n 51°43’18.9” E 15°20’05.3”68-113 Stanów

poW

iat ża

ga

ńsKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Katolicka pw. św. Wawrzyńca, Borów Wielki 56, 67-125 Borów WielkiProjekt: Renowacja dachu wieży kościoła w SiecieborzycachKwota wsparcia: 144 384 PLn

9 kmDwór, ChotkówRenesansowa rezydencja wybudowana w połowie XVI wieku, murowana z kamienia i otoczona murem, z czterema bastejami w narożnikach. W 1709 roku przebudowano ją w stylu barokowym. Dwie z bastei podwyższono nadając im charakter wież. W XIX wieku zasypano fosę i rozebrano fortyfikacje, pozostawiając dwie wieże.Adres: Chotków

15 kmKościół pw. św. Jerzego, Mirocin GórnyGotycka świątynia powstała w XIV wieku. W XV wieku została przebudowana – dobudowano kaplicę, kruchtę i wieżę, na której znajduje się dzwon z 1479 roku. We wnętrzach znajdują się sklepienia kolebkowe, kolebkowo-krzyżowe i sieciowe. Warto również zwrócić uwagę na znajdujące się tam polichromie, drewnianą rzeźbę „Ukrzyżowanie” (XIV/XV wiek) oraz płaskorzeźbę „Wielka rodzina św. Anny” (XVI wiek).Adres: Mirocin

Liczące 1000 mieszkańców Siecieborzyce w północnej części gminy Szprotawa wyróż-niają się urokliwym sielskim położeniem pośród równinnych pól uprawnych i lasów. Wieś, założona w XIII wieku przez kolonistów niemieckich, pod koniec średniowiecza skła-dała się z trzech folwarków należących do różnych właścicieli. na kartach historii za-pisała się w szczególny sposób w wieku XVIII za sprawą buntów chłopskich spowodowa-nych uciskiem pańszczyźnianym. Tutejsza, wzniesiona z kamienia i cegły świątynia jest niemal tak stara jak sama wieś – liczy po-nad siedem wieków; wieża jest jednak młod-sza – wzniesiono ją na początku XVI stulecia.

W kościele uwagę przyciąga wczesnobaro-kowy ołtarz z 1588 roku, a do cennych zabyt-ków należą także gotyckie drzwi z okuciami i zamkami oraz zdobione reliefami renesan-sowe i barokowe płyty nagrobne. Spacerując po Siecieborzycach, warto dotrzeć do pałacu o XVI-wiecznym rodowodzie, wzniesionego jako dwór obronny otoczony fosą. Przebu-dowy przeprowadzane na przestrzeni stuleci sprawiły, że dziś stanowi ciekawą mozaikę stylów renesansowego i barokowego. W po-bliżu zabytku roztacza się rozległy park z drugiej połowy XIX wieku.

n

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Siecieborzycach

\ Współrzędne GPS: n 51°40’10” E 15°33’26”67-130 Siecieborzyce

poW

iat

żag

ań

sKi


60 61



odpust: 13 VI

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Antoniego Padewskiego w Lipinkach Łużyckich ul. Główna, 68-213 Lipinki ŁużyckieProjekt: Zabezpieczenie zabytków sakralnych parafii (dotyczy kościoła w Lipinkach Łużyckich)Kwota wsparcia: 196 029 PLn

7 kmKościół pw. narodzenia nMP, GrotówWybudowany w latach 1829–1830, murowany, klasycystyczny kościół, na planie prostokąta. na placu kościelnym znajduje się jedyna zachowana śląska figura św. Jana nepomucena, pochodząca z XIX wieku.Adres: Grotów

14 kmKościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, DrożkówWczesnogotycki kościół wzniesiony w XIII wieku, należący do najstarszych w regionie. Budynek jednonawowy, wykonany z kamienia i nieotynkowany. na wieży znajduje się wiatrowskaz w kształcie głowy smoka, pochodzący z 1803 roku.Adres: Drożków

Liczące 1800 mieszkańców Lipinki Łu-życkie leżą w południowej części powiatu żarskiego, na obszarze Wzniesień Żarskich. Wieś ma średniowieczny rodowód – wia-domo, że już pod koniec XIV stulecia była własnością niejakiego Johanna I Schoenai-cha, rycerza lennika żarskich Bibersteinów. To właśnie on ufundował istniejący do dziś kościół będący siedzibą parafii. Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego powstał jako budowla gotycka pod koniec XIV wieku. Wie-ża z kamienia i cegły została dobudowana

w 1518 roku, a w latach 1822– 1823 świą-tynię poddano gruntownej przebudowie. Jest to budowla jednonawowa z prostokąt-nym prezbiterium od zachodu i wieżą od wschodu.

Spacerując po wsi, warto zwrócić uwagę na pamiątkowy głaz na skrzyżowaniu ulic Głównej i Żarskiej, w miejscu, gdzie prze-biega południk 15 długości geograficznej zachodniej.

n

Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Lipinkach Łużyckich

\ Współrzędne GPS: n 51°38’28” E 14°59’56”ul. Główna, 68-213 Lipinki Łużyckie

poW

iat ża

rsKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia nMP w Szprotawie, ul. Piastowska 5, 67-300 SzprotawaProjekt: Konserwacja i restauracja zabytkowego ołtarza pw. św. Józefa, wcześniej św. Jana nepomucenaKwota wsparcia: 25 000 PLnProjekt: Konserwacja i restauracja ołtarza bocznego pw. Jezusa Miłosiernego /Miłosierdzia BożegoKwota wsparcia: 16 471 PLnProjekt: Konserwacja i restauracja poszczególnych figur wchodzących w skład ołtarza pw. Matki Bożej nieustającej PomocyKwota wsparcia: 25 000 PLn

18 kmJarmark św. Michała, ŻagańTrzydniowy festyn organizowany na początku września nawiązujący do handlowych tradycji miasta.Adres: Żagań

18 kmMuzeum Martyrologii Alianckich Jeńców Wojennych, ŻagańMuzeum powstałe w miejscu ucieczki lotników alianckich. Szczególną atrakcją jest rekonstrukcja historyczna tego zrywu znanego jako wielka ucieczka – The Great Escape.Adres: ul. Lotników Alianckich 6, Żagańwww.muzeum.eline2.serwery.pl

Szprotawa to malownicze, pełne uroku miasto leżące na Równinie Szprotawskiej, nad rzekami Bóbr i Szprotawa. W 1000 roku miało tu miejsce doniosłe wydarze-nie – właśnie na przedmieściach dzisiejszej Szprotawy książę Bolesław Chrobry witał cesarza niemiec Ottona III zmierzającego do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie. W Szpro-tawie przetrwało wiele zasługujących na uwagę zabytków, m.in. XIII-wieczny kościół pw. św. Andrzeja Apostoła, późnoromański kościół pw. św. Zbawiciela, ratusz z dwiema wieżami, zabytkowa starówka i pozostałości

miejskich obwarowań. W najwyższym punk-cie Starego Miasta wznosi się kościół pw. Wniebowzięcia najświętszej Maryi Panny, wzmiankowany po raz pierwszy w 1260 roku. Pierwotnie była to drewniano-kamienna bu-dowla romańska, którą w pierwszej połowie XV wieku rozbudowano w stylu gotyckim, do-dając dwie nawy i ambit. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na barokowy i rokokowy wy-strój. W jednej z kościelnych kaplic znajdu-je się sarkofag św. Faustyny Męczenniczki Rzymskiej.

n

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Szprotawie

\ Współrzędne GPS: n 51°33’54” E 15°32’14” pl. Kościelny, 67-300 Szprotawa

poW

iat

żag

ań

sKi

odpust:15 VIII


62 63



PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Chrystusa Króla w Tuplicach, ul. Świerczewskiego 14, 68-219 TupliceProjekt: Remont elewacji i wymiana dachu wraz ze stolarką w kościele pw. nMP Królowej Polski w nowej RoliKwota wsparcia: 256 482 PLn

22 km„Manhattan”, Łęknicanajwiększy bazar w Europie, na którym można kupić dosłownie wszystko, w tym wyroby z wikliny, ceramikę i mnóstwo wszelkich pamiątek.Adres: Łęknica

14kmPark Krajobrazowy Łuk MużakowaPark krajobrazowy na terenie gmin Brody, Tuplice, Trzebiel, Łęknica, Przewóz chroni polską część moreny czołowej ukształtowanej przez lodowiec skandynawski.Adres: ul. Żarska 52, Trzebiel

6kmKościół pw. Chrystusa Króla, TupliceGotycki kościół pochodzący z pierwszej połowy XIV wieku, stojący wśród zabytkowej zabudowy z XIX i początków XX wieku. Budowla murowana z kamienia polnego, na planie prostokąta. Późniejsze przebudowy przetrwało tylko jedno gotyckie okno z ostrołukami.Adres: Tuplice

nowa Rola to wieś w środkowo--zachodniej części powiatu żarskiego. O ist-nieniu w tym miejscu parafii wspominają źródła z XIV wieku, w roku 1678 roku utwo-rzono tu natomiast osadę targową z ograni-czonymi prawami miejskimi. najstarszym zabytkiem w nowej Roli jest neoklasycy-styczny kościół wzniesiony w 1863 roku na miejscu świątyni szachulcowej z XIV wieku. Murowaną z cegły jednonawową świątynię zbudowano na planie prostokąta z półko-liście zamkniętym prezbiterium od wscho-du i pięciokondygnacyjną wieżą po stronie

zachodniej. nawę nakrywa dwuspadowy dach, prezbiterium – dach stożkowy, a wieżę – hełm w formie ostrosłupa. W bocznych sy-metrycznych elewacjach umieszczono dwa rzędy okien zamkniętych półokrągłym łu-kiem. niedawny remont świątyni przywrócił jej murom pierwotny kolor oraz wygląd ele-wacji w formie boniowania opracowanego w uzupełnionym tynku. W skład kompleksu kościelnego wchodzi także zabytkowe ogro-dzenie i lamus.

n

Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Nowej Roli

\ Współrzędne GPS: n 51°43’58” E 14°53’44”nowa Rola, 68-300 Lubsko

poW

iat ża

rsKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Barbary w Mirostowicach Dolnych, 68-206 Mirostowice DolneProjekt: Zabezpieczenie zabytków sakralnych parafii (dotyczy kościoła w Mirostowicach Górnych)Kwota wsparcia: 233 814 PLn

11 kmLiczne zabytki miasta, ŻaryWśród zabytków tych znajdują się między innymi: wczesnogotycki kościółek pw. Świętych Piotra i Pawła, neorenesansowy zamek Dewinów-Bibersteinów, barokowy pałac Promnitzów, gotycki kościół pw. najświętszego Serca Pana Jezusa, wieża wartownicza, zabudowa rynku miejskiego z ratuszem i zabytkowymi kamieniczkamiAdres: Żary

38 kmMużakowski Park narodowy, ŁęknicaPolska brama do wpisanego na Listę UnESCO Parku Mużakowskiego zaliczanego do najwybitniejszych osiągnięć europejskiej architektury ogrodowej XIX wieku.Adres: Punkt Informacji Turystycznej ul. Wybrzeżna 25, Łęknicawww.park-muzakowski.pl

Mirostowice Górne to wieś o średnio-wiecznym rodowodzie, położona w gminie Żary.

na uwagę zasługuje tam gotycki kościół z końca XIV wieku, przebudowany w XVIII stuleciu. Jest to budowla jednonawowa, mu-rowana z kamienia polnego i cegły. Wnętrze reprezentuje styl barokowy. Otaczający te-ren kościoła kamienny mur pochodzi z XVI stulecia. W jego linii ładnie prezentuje się murowana brama-dzwonnica z zamkniętym

półkoliście przejazdem, wzniesiona w 1781 roku. Dzwonnicę nakrywa namiotowy dach z latarnią. Świątynia pw. Matki Bożej Czę-stochowskiej jest kościołem filialnym parafii pw. św. Barbary w odległych o około 4 ki-lometry Mirostowicach Dolnych. Warto tam zajrzeć, by zwiedzić wczesnogotycki kościół parafialny wzniesiony w XIII wieku, a przebu-dowywany w kolejnych stuleciach.

n

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Mirostowicach

Górnych\ Współrzędne GPS: n 51°34’33” E 15°05’52”

68-206 Mirostowice Górne

poW

iat

żars

Ki


64 65



odpust: 7 X

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Różańcowej w Żarkach Wielkich ul. Zwycięstwa 22, 68-210 nowe CzapleProjekt: Remont dachu zabytkowego kościoła pw. Matki Bożej Różańcowej w Żarkach WielkichKwota wsparcia: 192 228 PLn

11 kmLiczne zabytki miasta, ŻaryWśród zabytków tych znajdują się między innymi: wczesnogotycki kościółek pw. Świętych Piotra i Pawła, neorenesansowy zamek Dewinów-Bibersteinów, barokowy pałac Promnitzów, gotycki kościół pw. najświętszego Serca Pana Jezusa, wieża wartownicza, zabudowa rynku miejskiego z ratuszem i zabytkowymi kamieniczkamiAdres: Żary

2 kmSkansen, Buczynyna północ od Żarek Wielkich, przy trasie Trzebiel – Łęknica, w niewielkiej wsi Buczyny, warto odwiedzić skansen budownictwa ludowego Dolnych Łużyc, a także znajdującą się w jej obrębie Karczmę Łużycką.Adres: Buczynywww.skansenluzycki.pl

Żarki Wielkie to wieś licząca 580 miesz-kańców, znajdująca się w gminie Trzebiel, położona nad nysą Łużycką. W odległej przeszłości należała do rycerskiego rodu Hackenbornów – dziś jeszcze można zoba-czyć ruiny ich dawnej siedziby.

Będąc w Żarkach Wielkich, warto zwiedzić barokowy kościół będący siedzibą parafii pw. Matki Bożej Różańcowej. Kościół wznoszono pod koniec XVII wieku, w latach 1693–1695, pod okiem mistrza murarskiego Fryderyka Pulta i majstra ciesielskiego Dawida Alti-na. Jest to świątynia typu salowego z trój-ściennym zamknięciem i wieżą od strony zachodniej, zbudowaną z kamienia polnego. W Żarkach na uwagę zasługuje także kilka najstarszych budynków, między innymi ple-bania z XVII wieku, dom przy ulicy Kościelnej 6 z 1790 roku oraz drewniany dom z połowy XIX wieku przy ulicy Zwycięstwa 30.

n

Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Żarkach Wielkich\ Współrzędne GPS: n 51°35’36” E 14°45’41”

Żarki Wielkie, ul. Zwycięstwa 22, 68-210 nowe Czaple

poW

iat ża

rsKi

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. niepokalanego Poczęcia najświętszej Maryi Panny w Przewozie ul. Krótka 10, 68-132 PrzewózProjekt: Odbudowa zadaszenia wieży przy kościele pw. najświętszej Maryi Panny w PrzewozieKwota wsparcia: 252 361,41 PLn

23 kmZabytkowa zabudowa, ŻaryRynek z ratuszem pochodzącym z XIV-XVI wieku, przebudowywany w XVIII i XX wieku, posiadający wspaniały renesansowy portal, a także otaczająca go zabudowa z XIX i XX wieku. Warte zobaczenia są także kamienice przy ulicy króla Bolesława Chrobrego, z których najstarsze pochodzą z XVII wieku.Adres: Żary

23 kmJarmark Staroci, ŻaryTargi odbywają się w każdą pierwszą sobotę miesiąca na żarskim deptaku w pobliżu ratusza.Adres: ul. Rynek, Żary

Przewóz to licząca 850 mieszkańców wieś, siedziba gminy, która dzięki walorom przyrodniczo-krajobrazowym ma spory po-tencjał turystyczny. Czyste powietrze, roz-ległe lasy, wiele stawów i rzek stwarzają idealne warunki do wypoczynku. Duchowym centrum gminy jest parafia pw. najświętszej Maryi Panny. Parafialna świątynia stanowi ciekawy zabytek, którego początki sięga-ją XIII stulecia, lecz jej dzisiejszy kształt to efekt wielu zmian, jakim w ciągu wieków była poddawana. Jest to budowla trzynawo-wa, zamknięta pięciobocznym prezbiterium,

z masywną wieżą na planie czworoboku. Reprezentuje styl gotycki, jednak budulec, jakiego użyto – kamień polny i cegła spo-jona wapienną zaprawą – sprawia, że bryła kościoła wydaje się przysadzista i masywna. Świątynia słynie w okolicy z organów o wy-jątkowej barwie dźwięków. Elementy wy-posażenia pochodzą z różnych epok: ołtarz główny, chrzcielnica i ambona – z baroku, witraże prezbiterium – z początku XX wieku, a pozostałe okna – z początku XXI wieku.

n

Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny w Przewozie

\ Współrzędne GPS: n 51°28’46” E 14°57’06”ul. Krótka 10, 68-132 Przewóz

poW

iat

żars

Ki

odpust: 8 XII

Lubuskie po drodze

66 67


Turystyka sakralna śladami PROWDrogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnejDrogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

poW

iat po

lKoW

icKi

odpust: 29 IX

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Michała Archanioła Kwielice 75, 67-220 GrębociceProjekt: Wykonanie prac renowacyjnych i konserwatorskich przy zabytkowym obrazie Ostatnia Wieczerza z kościoła parafialnego pw. św. Michała Archanioła w Kwielicach Kwota wsparcia: 25 000 PLn

23 kmZabytkowy układ urbanistyczny, SzlichtyngowaW mieście zachował się oryginalny układ zabudowy z XVII wieku, z kwadratowym rynkiem i szachownicowo rozchodzącymi się od niego ulicami. na rynku znajduje się zwarta, kalenicowa zabudowa, pochodząca głównie z XIX wieku i początków XX.Adres: Szlichtyngowa

21 kmStarówka, PolkowiceJedna z najładniejszych starówek w Polsce, z cennymi zabytkami sakralnymi (kościoły pw. św. Barbary i pw. św. Michała Archanioła), ratuszem i kamienicami, odnowionymi bądź zrekonstruowanymi na podstawie dawnych planów zabudowy.Adres: Polkowice

Kwielice, wieś należąca do gminy Grębo-cice, leży u podnóża Wzgórz Dalkowskich. Jej dzieje sięgają prawdopodobnie XII wie-ku, natomiast pierwsza wzmianka o ist-niejącym tu kościele pochodzi z 1293 roku. Pierwotnie świątynia była murowaną z ka-mienia i otynkowaną budowlą jednonawową. Przylegająca do niej kaplica i prostokątne prezbiterium z zakrystią zostały dobudowa-ne w XV i XVI stuleciu. Kościół jest otoczo-ny XVI-wiecznym murem z wbudowaną od wschodu bramą. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na kolebkowo-krzyżowe sklepienie w prezbiterium ozdobione XVIII-wieczną po-lichromią. Pozostałe części świątyni nakry-wa sklepienie kolebkowe. Barokowy wystrój wnętrza pochodzi z XVIII stulecia. Główny ołtarz jest poświęcony patronowi świątyni,

ołtarze boczne – najświętszej Maryi Pannie oraz św. Annie. Warto także zwrócić uwagę na obraz Ostatnia Wieczerza, który po prze-prowadzonej niedawno renowacji odzyskał dawny blask. Ciekawostką jest to, że pod-czas remontu w 2013 roku w kuli wieńczącej kopułę znaleziono kapsułę czasu z doku-mentami z minionych wieków. Uzupełniono ją o współczesne pamiątki, m.in. list miesz-kańców do przyszłych odkrywców. W cen-trum wsi, przy drodze obok mostku stoi figura św. Jana nepomucena. Święty, który zginął w nurcie Wełtawy, ponieważ odmówił ujawnienia tajemnicy spowiedzi królowej Zo-fii, żony czeskiego króla Wacława, jest pa-tronem mostów i przepraw.

n

Kościół pw. św. Michała Archanioła w Kwielicach

\ Współrzędne GPS: n 51°35’43” E 16°07’24” Kwielice 75, 67-220 Grębocice

PROW 2007–2013

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jakuba Apostoła Jakubów 34, 67-223 RadwaniceProjekt: Renowacja obrazu Królowej Różańca Świętego z kościoła pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w Jakubowie jako I etap renowacji ołtarza bocznegoKwota wsparcia: 24 999 PLn Projekt: Konserwacja i restauracja ołtarza głównego posoborowego w kościele pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w JakubowieKwota wsparcia: 18 093,72 PLn

0,3 kmZespół pałacowy, JakubówW skład zespołu wchodzą ruiny pałacu i otaczający je park. Pałac wzniesiono w XVI wieku, ale rozpoznawalny dziś kształt, z charakterystycznymi cylindrycznymi basztami, nadano mu w trakcie przebudowy w stylu neogotyckim, w 1850 roku. Został zniszczony w 1945 roku, w trakcie natarcia wojsk radzieckich. Obecnie pozostała po nim jedynie malownicza ruina.Adres: Jakubów

7 kmKościół pw. niepokalanego Poczęcia nMP, Radwaniceneoklasycystyczna świątynia z 1878 roku.Adres: ul. Kościelna, Radwanice

Jakubów to niewielka wieś znajdująca się w gminie Radwanice, niedaleko Głogo-wa. Przebiega przez nią szlak św. Jakuba łączący Dolny Śląsk ze słynnym hiszpań-skim Santiago de Compostela. Miejscowość zawdzięcza nazwę patronowi tutejszego kościoła, istniejącego, według parafialne-go kronikarza, od 991 roku. Obok kościoła wznosiła się niegdyś obronna wieża, którą na początku XVI stulecia rozebrano do po-łowy i nakryto drewnianą kopułą. Umiesz-czono w niej dzwon, który wisi do dziś na zbudowanej w 1877 roku wieży. W 1571 roku kościół przeszedł w ręce ewangelików, do katolików powrócił w 1654 roku. Kamienny mur otaczający zabytek pochodzi z XVI wie-ku; w jego obrębie zamyka się cmentarz z kaplicą grobową rodów von Stosch i von Kreckwitz. Wnętrze kościoła kryje cenne

dzieła sztuki sakralnej, m.in. rokokowy oł-tarz główny z obrazem przedstawiającym patrona, gotyckie rzeźby z początku XVI wie-ku, renesansową emporę organową oraz neogotycką ambonę. Kościół w Jakubowie jest jednym z sześciu sanktuariów diecezji zielonogórsko-gorzowskiej. Przechowywa-ne są tu relikwie św. Jakuba Apostoła przy-wiezione z Rzymu. Zwiedziwszy świątynię, w samym centrum wsi można jeszcze obej-rzeć pozostałości pałacu, którego początki sięgają XVI wieku.

n

Kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w Jakubowie

\ Współrzędne GPS: n 51°35’43” E 16°07’21”Jakubów 34, 67-223 Radwanice

odpust: 28 i 29 VIII

poW

iat

polK

oW

icKi

Lubuskie po drodze

68 69

Turystyka sakralna śladami PROWDrogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Zakres prac realizowanych w kościołach nr strony

Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski w BiałczuWymiana pokrycia ceramicznego i cementowego na dachówkę karpiówkę na dachu kościoła oraz na wieży, wymiana zdegradowanych elementów więźby dachowej, a także jej odgrzybienie i impregnacja, wymiana rynien i naprawa instalacji odgromowej

10

Kościół pw. św. Józefa w DąbroszynieRenowacja ścian zewnętrznych nad cokołem oraz istniejących tynków na ścianach, naprawa uszkodzonych fragmentów muru, a także elementów ozdobnych na elewacjach – opaski, fryzy, rozety, szyszki, pilastry

11

Kościół pw. Wniebowzięcia najświętszej Maryi Panny w PodjeninieRemont i konserwacja kościoła oraz roboty remontowo-renowacyjne w kościele 12

Kościół pw. św. Józefa Rzemieślnika w WawrowieWymiana dachu, odnowienie elewacji całego kościoła oraz wieży, a także urządzenie terenu wokół świątyni

13

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w BobrowicachProjekt I: Remont elewacji południowej, wschodniej i północnej, renowacja cokołów kamiennych, naprawa gzymsów ceglanych, naprawa murów ceglanych płaskich, elewacji bocznych oraz remont elewacji frontowej i wymiana pokrycia dachu iglicy wieży, obróbki blacharskie, stolarka wieży, a także zabezpieczenie konstrukcji dachowej kościoła Projekt II: Remont dachu w nawie głównej oraz absydzie nad prezbiterium (bez wieży), wymiana instalacji odgromowej, odprowadzenia wód opadowych, usunięcie spękania przybudówki oraz murów na wysokości cokołu kościoła

14

Kościół pw. Matki Bożej Bolesnej w CzetowicachWymiana dachu oraz remont elewacji kościoła 15

Kościół pw. niepokalanego Poczęcia najświętszej Maryi Panny w KosierzuPrace rozbiórkowe, odgrzybianie i impregnacja konstrukcji dachowej, wymiana pokrycia wieży oraz wymiana deskowania na elewacji i wieży w kościele murowanym

16

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w ŁagowieProjekt I: Odnowienie i pomalowanie elewacji kościołaProjekt II: Remont ołtarza

17

Kościół pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w MaszewieProjekt I: Renowacja drzwi w kościeleProjekt II: Roboty remontowo-konserwatorskie z wymianą dachu nad główną nawą oraz nad prezbiterium, impregnacja istniejącej więźby dachowej, remont tynków zewnętrznych nawy głównej, położenie nowych dachówek i remont tynków na wieży kościoła, wymiana instalacji odgromowej, odprowadzenie wód opadowych w kościele

18

Cmentarz parafii pw. najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej w RadnicyWykonanie ogrodzenia z gotowych elementów stalowych, bramy z furtką oraz ciągu pieszo-jezdnego z placem z kostki betonowej i ciągu pieszego z grysu bazaltowego na cmentarzu przy kościele

19

Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w BledzewieOdnowienie dachu kościoła 20

Kościół pw. niepokalanego Serca Maryi w MurzynowieWymiana drewnianych elementów konstrukcyjnych hełmu oraz deskowania pokrycia dachowego wieży kościoła

21

Kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski w ŚwiniarachRemont dachu kościoła, roboty wstępne, przygotowawcze, rozbiórkowe, ciesielsko-dekarskie i impregnacyjne, prace konserwatorskie

22

Kościół pw. św. Wojciecha w TrzcieluWymiana dachu, rynien i stolarki okiennej w kościele 23

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Borowie Wielkim Projekt I: Renowacja i restauracja figury św. Józefa w kościeleProjekt II: Renowacja i restauracja kamiennej chrzcielnicy w kościele Projekt III: Renowacja i restauracja rzeźby polichromowej św. Jana nepomucena w kościeleProjekt IV: Renowacja i restauracja rewersu skrzydeł bocznych ołtarza głównego w kościele

24

Kościół pw. św. Anny w BroniszowieWymiana dachu kościoła 25

Kościół pw. św. Hieronima w Bytomiu OdrzańskimRoboty blacharsko-dekarskie, wymiana dachów kaplic, pomalowanie elewacji zabytku 26

Kościół pw. św. Marcina w GołaszynieRenowacja murów, tynkowanie i malowanie fasad, remont cokołu, odnowienie stolarki drzwiowej i okiennej, umocowanie płyty pamiątkowej w kościele

27

Kościół pw. św. Wawrzyńca w ŁugachWymiana dachu na wieży kościoła 28

Kościół pw. św. Marii Magdaleny w nowym MiasteczkuProjekt I: Konserwacja i restauracja balustrady empory bocznej nawyProjekt II: Konserwacja i restauracja rzeźby kamiennej św. Jana nepomucena

29

Kościół pw. św. Jadwigi w StypułowieWymiana dachu kościoła 30

Kościół pw. narodzenia najświętszej Maryi Panny w Laskach LubuskichWymiana pokrycia dachowego oraz rynien i elementów blacharskich, remont i impregnacja więźby dachowej kościoła

31

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Lubiechni MałejRemont pokrycia i konstrukcji dachu, odnowienie wieży oraz schodów zabytku 32

Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej w LubiewieRemont dachu, wymiana pokrycia dachowego, czyszczenie elewacji, zainstalowanie instalacji odgromowej w kościele

33

Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Starym KurowieSpoinowanie murów, malowanie stolarki okiennej, wymiana instalacji odgromowej, wykonanie i montaż gzymsów z blachy tytanowo-cynkowej, impregnacja grzybobójcza oraz ognioochronna, krycie dachów dachówką karpiówką, piaskowanie elewacji kościoła

34

Kościół pw. najświętszego Serca Jezusowego w GliśnieOdtworzenie zabytkowej stolarki okiennej kościoła 35

Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w JarnatowieRemont pokrycia dachowego, odnowienie ścian zewnętrznych, zamontowanie instalacji odgromowej w kościele

36

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w SłońskuDemontaż stolarki drzwiowej i okiennej, jej konserwacja i rekonstrukcja oraz szklenie 37

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnejDrogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół w Dąbroszynie

Kościół w Wawrowie Kościół w Ługach

Kościół w Gołaszynie

Lubuskie po drodze

70 71


Kościół pw. Zwiastowania najświętszej Maryi Panny w PałckuRemont dachu kościoła 38

Kościół pw. św. Jadwigi w RokitnicyRekonstrukcja dwóch ścian wieży kościoła 39

Kościół pw. najświętszego Serca Pana Jezusa w WęgrzynicachOdtworzenie zniszczonych witraży i renowacja ram okiennych w kościele 40

Kościół pw. św. Stanisława w ŻelechowieWymiana deskowania zewnętrznego wieży i ściany frontowej, wymiana gzymsów i okapów, wymiana biologicznie skorodowanych elementów konstrukcyjnych, usztywnienie wieży oraz wymiana stolarki okiennej na wieży, zgodnie z zachowanym wzorem na drewniane krosnowe

41

Kościół pw. Błogosławionego Jana z Dukli w JędrzychowicachRoboty ciesielskie i dekarskie w kościele 42

Kościół pw. św. Michała Archanioła w SławieRoboty ciesielskie, dekarskie, wymiana dachu, remont elewacji z wykonaniem tynków i malowaniem kościoła

43

Kościół pw. św. Mikołaja w DrzonowieWymiana dachu kościoła 44

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w KalskuWymiana pokrycia połaci dachowej ze wzmocnieniem więźby drewnianej oraz wykonanie instalacji odgromowej w kościele

45

Kościół pw. nawiedzenia najświętszej Maryi Panny w KlenicyRemont kościoła, roboty rozbiórkowe i przygotowawcze, przemurowanie kominów, obróbki blacharskie, rynny, rury spustowe, zainstalowanie instalacji odgromowej w kościele

46

Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w PrzylepieProjekt I: Renowacja murowanej elewacji dzwonnicy Projekt II: Wymiana dachu na wieży, renowacja stolarki okiennej i metalowej oraz remont murów dzwonnicy

47

Kościół pw. Wniebowzięcia najświętszej Maryi Panny w PrzytokuWymiana stolarki okiennej w kościele 48

Parafia pw. św. Józefa w ZaborzeRemont dachu prezbiterium, roboty rozbiórkowe oraz remontowo-konserwatorskie, nowe roboty pokrywcze w kościele

49

Kościół pw. Andrzeja Boboli w BukowicyImpregnacja i wzmocnienie konstrukcji dachu, położenie dachówek, doprowadzenie sieci kanalizacji deszczowej, badanie zagęszczenia gruntu wokół kościele

50

Kościół pw. św. Jerzego w Gorzupi DolnejWymiana dachówek i wzmocnienie konstrukcji dachowej kościoła 51

Kościół pw. św. Katarzyny w GościeszowicachWzmocnienie konstrukcji drewnianej dachu, wykonanie izolacji z folii, przybicie łat i kontrłat oraz pokrycia z dachówki, obróbki blacharskie i roboty wykończeniowe

52

Kościół pw. św. Mikołaja w JeleninieWykonanie remontu elewacji kościoła 53

Kościół pw. Matki Bożej Bolesnej w KarczówceRemont pokrycia dachowego kościoła, elementy obróbek blacharskich, zainstalowanie instalacji odgromowej kościoła

54

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w MiodnicyRemont cokołu, renowacja murów i wykonanie tynków renowacyjnych, malowanie elewacji, odnowienie gzymsów okapowych przy kruchcie oraz gzymsów drewnianych w kościele

55

Kościół pw. św. Mikołaja w MycielinieWzmocnienie konstrukcji dachu i pokrycie dachówką ceramiczną, wyposażenie kościoła w instalację odgromową

56

Kościół pw. św. Jakuba w PrzecławiuWzmocnienie konstrukcji dachu, położenie dachówki, wyposażenie kościoła w instalację odgromową

57

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w SiecieborzycachWykonanie remontu dachu wieży kościoła 58

Kościół pw. św. Mikołaja w StanowieWykonanie remontu pokrycia dachowego, odnowienie nawy, prezbiterium, zakrystii oraz krypty kościoła

59

Kościół pw. Wniebowzięcia najświętszej Maryi Panny w Szprotawie Projekt I: Prace konserwatorsko-restauratorskie, doprowadzenie do pierwotnego stanu ołtarza św. JózefaProjekt II: Prace konserwatorsko-restauratorskie, doprowadzenie do pierwotnego stanu figur z ołtarza Matki Bożej nieustającej PomocyProjekt III: Konserwacja i restauracja ołtarza bocznego pw. Jezusa Miłosiernego / Miłosierdzia Bożego

60

Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Lipinkach ŁużyckichWykonanie remontu dachu i daszków kościoła 61

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Mirostowicach GórnychWykonanie remontu dzwonnicy i odnowienie dachu kościoła 62

Kościół pw. najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w nowej RoliRozbiórka i naprawa konstrukcji dachu, zawieszenie rynien, wykonanie elewacji kościoła i wieży oraz zamontowanie instalacji odgromowej

63

Kościół pw. najświętszej Maryi Panny w PrzewozieRekonstrukcja wieży w pierwotnej formie, roboty przygotowawcze i rozbiórkowe, roboty murowe, ciesielskie oraz pokrywcze kościoła

64

Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Żarkach WielkichWymiana więźby dachowej z robotami towarzyszącymi oraz rynien i rur spustowych, wykonanie instalacji odgromowej

65

Kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w JakubowieProjekt I: Renowacja obrazu Królowej Różańca ŚwiętegoProjekt II: Konserwacja i restauracja ołtarza głównego posoborowego w kościele

66

Kościół pw. Michała Archanioła w KwielicachPrace renowacyjno-konserwatorskie malarstwa sztalugowego na płóciennym podłożu przy obrazie Ostatnia Wieczerza

67

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnejDrogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół w Pałcku Kościół w Stanowie

Kościół w Kalsku Kościół w Przecławiu

Radość święta i zadumy. Tradycyjne odpusty, jarmarki i święta kościelne

72 73


Gorączka przedświątecznanajważniejsze święta tradycji chrześcijańskiej to czas zadumy oraz refleksji nad życiem Jezusa Chrystusa, lecz także własnym. To również czas radości spędzany w gronie rodziny i najbliższych. Dni te poprzedzają jednak gorączkowe zakupy w atmosferze niecierpliwego wyczekiwania. Każdy bowiem chce, by jego dom pięknie prezentował się podczas świąt Bożego narodzenia lub Wielkanocy – aby choinki niosły światło i uciechę dzieciom, zaś palmy wielkanocne były ozdobą niedzieli Palmowej. Aby spełnić marzenia o wyjątkowej oprawie i poczuć niezwykłą atmosferę świąt, wystarczy udać się na jeden z organizowanych jarmarków świątecznych.

Święta parafialneTym, co łączy daną społeczność, jest niewątpliwie możliwość wspólnego spędzania czasu, zarówno podczas wydarzeń wzniosłych, jak i tych lekkich, mających na celu rozrywkę. Wiele parafii wychodząc więc naprzeciw oczekiwaniom wiernych, organizuje imprezy plenerowe, podczas których zbierane są datki na rzecz kościołów. To okazja do wspólnego wypoczynku oraz chwili zabawy w gronie rodziny, znajomych i sąsiadów. nic więc dziwnego, że są to wydarzenia przyciągające nie tylko parafian, lecz także turystów.

Kaziuki iv

Miejsce: Skansen w OchliMuzycznie: muzyka ludowaTradycyjnie: możliwość zakupu już przygo-towanych palm wielkanocnych lub według własnego projektu, prezentacje zdobienia pisanek różnymi metodamiDla każdego: stragany z ozdobami świątecz-nymi oraz wszystkim, co powinno znaleźć się w koszyczku; stragany z rękodziełem oraz z produktami regionalnymi, prezentacja twórczości ludowejDla dzieci: zdobienie pisanek

Odpust i festyn parafialny vii ku czci św. Henryka

Miejsce: SulęcinSmacznie: prosię z rożna, tradycyjne słody-cze, korale z ciasta, ptysiowe misieMuzycznie: występy dzieci i młodzieży oraz zespołów religijnychTradycyjnie: msza święta

Dla każdego: loteria z nagrodami, stragany z dewocjonaliamiDla dzieci: dmuchane zamki, stoiska z zabawkami, malowanie twarzy, konkursyniebanalnie: bieg ku czci św. Henryka

Parafialny Festyn Rodzinny u św. Anny viiMiejsce: Jordanowo Smacznie: potrawy tradycyjnej polskiej kuchniMuzycznie: muzyka ludowa i taneczna; pieśni religijne; występy dzieci i młodzieży

Dla każdego: loteria fantowa, zabawa taneczna, wystawy rękodzieła, stoisko z książkami religijnymiDla dzieci: gry i konkursy, przejazdy konno i bryczką

Letni Festiwal Muzyki viiiOrganowej i Kameralnej

Miejsce: IłowaMuzycznie: muzyka organowa, a także nie-codzienne instrumenty: fletnia Pana, róg

alpejski, cymbały, harmonijki ustne, szklana harfa; wykonawcy polscy oraz światowiwww.ilowa.pl

Radość święta i zadumy tradycyjne odpusty, jarmarki i święta kościelne

Lubuskie po drodzeRadość święta i zadumy. Tradycyjne odpusty, jarmarki i święta kościelne

74 75


Chóry anielskieMuzyka jest jedną z muz, w której najłatwiej można się rozkochać. Potrafi dotrzeć do każdego, niezależnie od wieku, płci lub przekonań. nie trzeba jej rozumieć, wystarczy dać się porwać. najwznioślejszym jej rodzajem jest muzyka sakralna, a zaraz za nią orkiestrowa oraz chóralna. To na tych trzech głównych filarach opierają się koncerty odbywające się w kościołach w województwie lubuskim. Piękno dźwięków wydobywających się z instrumentów oraz zharmonizowane głosy ludzkie roznoszące się w idealnej akustyce świątyń są tym, co przyciąga nie tylko wiernych, lecz także turystów

Za odpuszczenie grzechówPojęcie „odpust” już w czasach średniowiecznych miało drugie znaczenie. W mentalności sprzed wieków istniało przekonanie, że można otrzymać odpuszczenie, jeżeli tylko... zapłaci się za nie. Mogło być wycenione w monetach lub symbolicznym zakupie ikony świętego czy relikwii. Obecnie jest to obrządek o charakterze znacznie bardziej religijnym, pozostała jednak tradycja towarzyszącego jarmarku. niemal każdy większy kościół parafialny jest organizatorem takiego święta, odbywającego się najczęściej w dzień patrona lub ku czci Matki Boskiej.

vii/viii Festiwal Muzyka w Raju Miejsce: województwo lubuskieMuzycznie: cykl koncertów polskich i zagra-nicznych wykonawców; muzyka klasyczna

oraz arie i recytatywywww.muzykawraju.pl

iX Festiwal Jadwigensis Miejsce: Krosno OdrzańskieMuzycznie: polscy i międzynarodowi wykonawcy muzyki poważnej, a także artyści

popularni; każdy dzień festiwalu ma inny temat przewodni

Xi Odpust ku czci św. Marcina Miejsce: sanktuarium w ParadyżuSmacznie: grochówka, marcińskie rogaleMuzycznie: koncerty organoweTradycyjnie: msza święta i procesja, modlitwa różańcowaDla każdego: przedstawienia teatralneDla dzieci: gry i zabawy

Xii Jarmark Bożonarodzeniowy

Miejsce: deptak w Zielonej GórzeSmacznie: tradycyjne potrawy wigilijne: barszcz z uszkami, pierogi z kapustą i grzybami, karp, kapusta z grzybami; wędzone kiełbasy, wypieki świąteczne, grillowane sery, rozgrzewające grzańceMuzycznie: koncerty kolęd i pastorałek w wykonaniu znanych artystówDla każdego: stoiska ze świątecznymi ozdobami, występy teatralne, pokazy wypieku chlebówniebanalnie: miejska Wigilia, festiwal grzańca

Mistyczne piękno Szlakiem lubuskich atrakcji

Lubuskie po drodzeMistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

76 77

trasa wycieczki

wyc

ieczka

pieszaw

ycie

czk

a p

iesz

aTurystyka sakralna śladami PROW

Wioskę opuszczamy, idąc na południe zie-loną trasą rowerową w kierunku Lubikowa. Tu dołącza szlak pieszy droga św. Jakuba, którą podążamy kierując się znakami szlaku przedstawiającymi muszlę. Zbliżamy się do Pszczewskiego Parku Krajobrazowego, na którego terenie znajduje się m.in. czwarte pod względem wielkości jezioro Pojezierza Lubu-skiego – 4 Jezioro Lubikowskie. Jest to je-zioro morenowe, typu zaporowego, powstałe wskutek zatamowania wód polodowcowych. Od strony Lubikowa (wschodnia część jezio-ra) powstało kilka obiektów wypoczynkowych, pole biwakowe, a także duża piaszczysta plaża z długim pomostem. na uwagę zasługują tak-że bardzo urozmaicony brzeg południowy oraz znajdująca się w zatoce Wyspa Konwaliowa.

Po opuszczeniu wsi i przebyciu około 3,5 km jesteśmy z powrotem przed bazyliką w Rokit-nie. Jeśli mamy jeszcze czas i ochotę, możemy wybrać się na wędrówkę na Kalwarię Rokit-niańską. Pomiędzy dwoma jeziorami – Lubi-kowskim i Rokitniańskim, wzdłuż kamienistej drogi o długości 4,5 km znajdują się 32 stacje.

n

Motel Folwark Helena Adres: Dziubielewo 1 (kierunek Ośrodek Wypoczynkowy w Lubikowie) Przytoczna tel. +48 95 749 32 91

Apartamenty - Folwark AmaliaAdres: Lubikówko 5, Przytoczna tel. +48 95 741 27 97, +48 601 575 965www.folwarkamalia.pl

Karczma Lubuska Adres: ul. Główna 48, Przytoczna tel. +48 95 749 35 69Restauracja Amalia

Lubikówko 5Adres: Przytoczna tel. +48 95 749 47 32

noclegi i gastronomia

imprezy w okolicy:

VIII Coroczne regaty żeglarskie na Jeziorze Lubikowskim (ostatni weekend)

VIII Gminne Święto Pomidora, Przytoczna (ostatni weekend)

VIII Święto Plonów w Sanktuarium Maryjnym, Rokitno

Wycieczkę rozpoczynamy w 1 Rokitnie (n 52°32’57” E 15°38’31”). Dla jadących dro-gą ekspresową S3 od Szczecina zjazd Między-rzecz Północ, a dla jadących od Zielonej Góry lub autostrady A2 zjazd Międzyrzecz Południe, z koniecznością przejechania przez miasto. Osoby dojeżdżające koleją powinny wysiąść na stacji Popowo Skwierzyńskie, a następnie przejść 10 km na wschód żółtą trasą rowero-wą do Rokitna. Warto jednak ze stacji powę-drować najpierw 7,5 km na zachód i odwiedzić 2 Bledzew, a w nim kościół pw. św. Katarzy-

ny z XIV wieku (s. 20). Po zwiedzeniu sanktuarium rokitniańskie-

go i zobaczeniu w nim słynącego z cudów obrazu Matki Boskiej (XVI w., pędzla mistrza szkoły niderlandzkiej) wychodzimy z wioski na północ drogą asfaltową, żeby za chwilę skrę-

cić zgodnie z żółtymi znakami trasy rowerowej w prawo na drogę polną. Idziemy 3,5 km skra-jem lasu do 3 Przytocznej. Przed jeziorem Przytoczno skręcamy w prawo i dochodzimy do kościoła pw. Trójcy Świętej z 1870 roku zbudowanego w stylu neoromańskim. W prez-biterium mieszczą się barokowy ołtarz główny oraz obraz Trójcy Świętej z XIX wieku. W grud-niu 2005 roku parafia otrzymała relikwie św. o. Pio, co dało początek kultowi świętego.n Kościół pw. Trójcy Świętejn 52°34’33” E 15°41’05” ul. Jeziorna 8, Przytoczna www.parafiaprzytoczna.pl

Będąc w Przytocznej, warto obejrzeć rów-nież dwór barokowy z drugiej połowy XVIII wie-ku z parkiem o powierzchni blisko 10 ha.

Rokitno – Przytoczna – Lubikowo – Rokitno

Długość trasy: 13 km, z możliwością wydłużenia o 6 km (dojście i przejście drogi krzyżowej)

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

n Sanktuarium Matki Bożej Cierpliwie Słuchającej w Rokitnie

Rokitno, Sanktuarium

Pszczewski Park Krajobrazowy

Pszczewski Park Krajobrazowy

79

wyc

ieczka

pieszaTurystyka sakralna śladami PROWLubuskie po drodze

Mistyczne piękno. szlakiem lubuskich atrakcji

78

trasa wycieczki

wyc

iec

zka

pie

sza



Dom noclegowy MłynówkaAdres: ul. Strumykowa 3, Ochlawww.as.zgora.pltel. +48 68 321 15 86

Pensjonat i Restauracja BartoszAdres: ul. Żarska 4668-100 Żagańtel. +48 500 035 766www.pensjonatbartosz.pl

Restauracja Hotel Willa Park Adres: ul. Piłsudskiego 19c tel. +48 668 175 577, +48 68 478 18 33-34www.willapark.pl

Restauracja KeplerAdres: Rynek 27/28, Żagańtel. +48 502 299 133www.kepler.com.pl

Restauracja Cesarski Ogród Adres: ul. X-lecia Polski Ludowej 5, Żagańtel. +48 503 906 625www.cesarskiogrod.pl

Pizzeria O Sole Mio…Adres ul. Warszawska 14, Żagańtel. +48 68 477 57 00www.osolemio.pl

portret Johannesa Keplera, który ostatnie lata życia spędził w Żaganiu). Spichlerz zbudowany w XV wieku stanowi południowe zakończenie dziedzińca klasztornego.

Kierując się na południowy wschód ulicami II Armii Wojska Polskiego, Rynek i Warszaw-ską w niecałe 10 minut dojdziemy do Pałacu Lobkowitzów.

Z zespołu poklasztornego kierujemy się w prawo na ulicę Jana Pawła II (droga woje-wódzka nr 296). Przed nami widać eklektyczny budynek poczty zbudowanej w latach 1883–1884. Maszerujemy w kierunku wschodnim. Po około 200 m dostrzegamy po lewej stronie kla-sycystyczną willę fabrykanta Meyera (obecnie budynek UM). na placu Jana Keplera znajdo-wał się cmentarz gminy ewangelickiej, obec-nie ten fakt upamiętnia głaz z medalionem Jana Keplera. na północ od miejsca, w którym

się znajdujemy, stoi kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (n 51°37’6” E 15°19’24”) zbu-dowany w stylu neoromańskim w 1902 roku, a także wieża widokowa (70 m), pozostałość po ewangelickim kościele Łaski. Za skrzyżowa-niem po lewej stronie przy ulicy Armii Krajowej znajduje się barokowy kościół pw. Świętego Ducha (n 51°37’05” E 15°19’29”), wybudowany w miejscu dawnej kaplicy szpitalnej. Dochodzi-my do ronda, skąd kierujemy się na ulicę Ko-żuchowską, mijając po prawej stronie rozległy kompleks cmentarny, pierwotnie ewangelicki. Część wartościowych płyt nagrobnych tworzy lapidarium w zachodniej części nekropolii. Kaplicę cmentarną zbudowano w 1865 roku. Za chwilę szlak nasz skręca w lewo (za ulicą M. Fornalskiej) w spacerową ścieżkę prowa-dzącą na szczyt wzniesienia (135 m n.p.m.) zwanego Wzgórzem Szubienicznym. Tam

Żagań, położony w południowej części wo-jewództwa lubuskiego, jest dobrze skomuni-kowany. Przez miejscowość prowadzą droga krajowa nr 12 oraz drogi wojewódzkie nr 296 i 295. na południe od Żagania biegnie auto-strada A18. Możemy tu dotrzeć koleją, a także autobusem.

Trasa naszej wycieczki rozpoczyna się i kończy w 1 Żaganiu. Startujemy z placu Klasztornego przy Domu Turysty (w remoncie) i zespole poklasztornym Augustianów – najcie-kawszym obiekcie miasta. należący do zespołu kościół pw. Wniebowzięcia nMP (n 51°36’57” E15°19’07”) został wzniesiony w drugiej poło-wie XIV wieku, w miejsce starszej świątyni. Jej charakterystycznym akcentem jest późnogoty-cki szczyt schodkowy, dekorowany blendami na kilku poziomach z ozdobnym renesanso-wym krużgankiem z przeszkloną loggią. na

56-metrowej wieży nakrytej dachem mansar-dowym zainstalowano w 1778 roku pierwszy w Europie odgromnik. Od północy przylega do kościoła dawny klasztor, który obecny charak-ter uzyskał po przebudowie po pożarze w 1730 roku. Wtedy to powstał też wspaniały wystrój biblioteki ze sklepieniami ozdobionymi fre-skami G.W. neunhertza. W wyposażeniu są dwa globusy z 1640 roku – Ziemi i Gwiazdo-zbioru. Wnętrze wyróżnia się doskonałą aku-styką i jest ewenementem na skalę światową. należy do tzw. sklepień szeptanych. W latach 1783–1795 w klasztorze funkcjonowało obser-watorium pierwszej na świecie sieci meteoro-logicznej – Societas Meteorologica Palatina. Dziedziniec od północy i zachodu zamyka póź-nobarokowy budynek konwiktu nakrytego da-chem dwuspadowym. Wewnątrz znajdują się malowidła o tematyce astronomicznej (m.in.

Pętla Żagań – Dzietrzychowice – Pożarów – Miodnica – Żagań

Długość trasy: 27 km

Żagań, eklektyczny budynek poczty

Dzietrzychowice, wieża rycerska

81

wyc

ieczka

pieszaTurystyka sakralna śladami PROWLubuskie po drodze

80

wyc

iec

zka

pie

sza

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

się do 4 ruiny XIV-wiecznej wieży rycer-skiej (10,1 km) zbudowanej z kamienia pol-nego, cegły i rudy darniowej. Mury o grubości 1,5 m wskazują na jej obronny charakter. Za mostkiem skręcamy na zachód, w kierunku miejscowości Pożarów. Po minięciu ostat-nich zabudowań wchodzimy do lasu. Po lewej stronie mijamy gospodarstwo leśne z niewiel-kim stawem. Dalej przechodzimy obok szkoły w Pożarowie (11,2 km), dochodząc do drogi wojewódzkiej nr 295. Tu skręcamy w pra-wo, aby po 5 km dotrzeć do 5 kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Miodnicy (n 51°41’36” E 15°18’04”, s. 55). Wracamy do Żagania. Żółtym szlakiem idziemy w prawo w kierunku rzeki Bóbr. Wybieramy marsz na południe do 6 Starego Żagania, gdzie zatrzy-mujemy się przy romańskim kościele pw. św. Wincentego (22,3 km; n 51°39’0” E 15°18’59”). Świątynia powstała w XII wieku z kamienia polnego. W ogrodzenie z kamiennego muru wmurowane są cztery krzyże pokutne, dobrze widoczne z drogi.

Po minięciu kościoła (80 m) po lewej stronie widzimy niepozorny neoklasycystyczny dwór z końca XIX wieku. na końcu wsi na łuku drogi odbijamy w prawo do Puszczykowa (23,6 km). Przy krzyżu skręcamy w prawo, a po 200 m w lewo, by obejść ogródki działkowe i dotrzeć do rzeki Bóbr.

Tam wkraczamy na „porzucony” szlak żół-ty i idąc między brzegiem rzeki a ogródkami działkowymi, docieramy do ulicy X-lecia Polski Ludowej. Mijamy po lewej Urząd Skarbowy, a po dojściu do mostu skręcamy w lewo, by po wykonaniu pętli zakończyć naszą wędrówkę w miejscu jej rozpoczęcia (27 km).

n

znajduje się wieża ciśnień, tzw. Wieża Bis-marcka (1,9 km). Z tego miejsca rozpoście-ra się wspaniały widok na panoramę miasta. Wychodzimy z parku w kierunku wschodnim i poruszamy się drogą polną, orientując się na zabudowania przemysłowo -magazynowe. Po około 1000 m droga skręca na północ w kie-runku 2 wsi Marysin. Wieś została założona pod koniec XIII wieku. Przez pewien czas nosi-ła nazwę Folwark św. Anny. Przy drewnianym krzyżu (3,9 km) skręcamy w prawo, po chwili mijamy wybudowany w 1800 roku dwór po-wstały na wzór modnego wówczas landhau-su. nad wejściem znajduje się ciekawy relief przedstawiający siedem antycznych bóstw. Przechodzimy obok stawu rybnego (4,1 km). Kierując się na północ zadrzewioną polną dro-gą, docieramy do skraju lasu liściastego, gdzie skręcamy w prawo. na rozwidleniu dróg (5,4 km) skręcamy ostro w kierunku północnym (wchodzimy do lasu). Chętni mogą kontynuo-wać marsz prosto do oddalonego o około 800

m pomnika przyrody – Diabelskiego Kamienia (głaz narzutowy pod względem wielkości zaj-muje dziewiąte miejsce w Polsce).

Po zmianie kierunku na północny i poko-naniu około 1,4 km docieramy do drogi asfal-towej, skręcamy w prawo i zbliżamy się do 3 Dzietrzychowic. na głównym skrzyżowa-

niu w miejscowości skręcamy w lewo i mija-my kościół (8,1 km) pw. św. Jana Chrzciciela (n 51°39’52” E 15°21’19”) wzniesiony w drugiej połowie XIII wieku. Przy portalu wejściowym na przykościelny cmentarz znajduje się krzyż pokutny. Parafia w Dzietrzychowicach ma filię w Karczówce – kościół pw. Matki Bożej Boles-nej (s. 54). Jeśli czas pozwoli, warto odwiedzić tę XVII-wieczną świątynię odrestaurowaną dzięki funduszom europejskim.

Kontynuujemy naszą wędrówkę w kie-runku Starego Żagania. Po przejściu 1,6 km skręcamy w prawo w drogę gruntową, a po przekroczeniu mostka nad strumieniem wy-pływającym z zarastającego stawu zbliżamy

imprezy w okolicy:

V Jarmark Łużycki, Żary VII Jagodowe Lato, Dzietrzychowice VIII Letnia Akademia Muzyczna, Żagań VIII Dni Borów Dolnośląskich, Wymiarki VIII Święto Dyni, Leszno Górne VIII Święto Grzyba, Bobrowice VIII Ogólnopolski turniej łuczniczy

o Złoty Maszkaron, Żagań IX Kartoflada, BieniówIX Jarmark Miodu i Wina, Żary

Żagań, Pałac Lobkowitzów

Żagań, kościół pw. Wniebowzięcia nMP

Miodnica, kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego

Żagań, zespół klasztorny

83


Turystyka sakralna śladami PROWLubuskie po drodzeMistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

82

trasa wycieczki


Wyc

ieczKa

roW

eroW

aW

ycie

czK

a r

oW

ero

Wa

Hotel Bastion Adres: ul. Graniczna 1Kostrzyn nad Odrątel. +48 95 752 42 46www.hotel-bastion.pl

Dom TurystyAdres: ul. Piastowska 8Gorzów Wielkopolskitel. +48 95 752 30 41www.domturysty.ta.pl

Hotel Leśne Ustronie Adres: ul. Myśliwska 12, Witnicatel. +48 95 751 66 16

Hotel GorzówAdres: ul. Walczaka 20Gorzów Wielkopolskitel. +48 95 722 11 33www.hotelgorzow.pl

Restauracja Kuźnia Adres: ul. Orła Białego 2Kostrzyn nad Odrątel. +48 95 752 04 59www.restauracja-kuznia.pl

Restauracja Don VittorioAdres: ul. Sikorskiego 21Gorzów Wielkopolski, tel.+48 95 720 58 24

Wycieczkę rozpoczynamy w 1 Gorzowie Wielkopolskim (miasto jest dobrze skomu-nikowane z resztą kraju dzięki drodze eks-presowej S3 oraz bezpośrednim połączeniom kolejowym z Poznaniem, Zieloną Górą, Ko-strzynem nad Odrą). Po zwiedzeniu katedry Wniebowzięcia najświętszej Maryi Panny (n 52°43’51” E 15°14’22”) ulicą Sikorskiego – droga wojewódzka nr 132, jedziemy w kie-runku Kostrzyna. nasza trasa jest częścią Rowerowego Szlaku Królewskiego. Mijamy rezerwat przyrody Gorzowskie Murawy. Po przejechaniu pod obwodnicą miasta docieramy do 2 kościoła pw. Świętej Trójcy w Wieprzy-cach. Jest to klasycystyczna świątynia z 1833 roku. 4 km dalej, w 3 Łupowie oglądamy stojący w centrum neobarokowy kościół z po-czątku XIX wieku oraz klasycystyczny dworek. Po kolejnych 4 km docieramy do 4 kościoła w Jeninie, XIV-wiecznej wsi założonej przez

cystersów. Świątynię wybudowano w 1811 roku w stylu klasycystycznym. Dojeżdżamy do 5 Bogdańca, w którego pobliżu, na północ od

drogi znajdują się trzy leśne rezerwaty przyro-dy. Zbaczając kilkaset metrów na północ w głąb wioski, dotrzeć możemy do Muzeum Budowni-ctwa i Techniki Wiejskiej z ciekawą ekspozy-cją, m.in. wyposażenia domu młynarza. Wyjeż-dżając z wioski, mijamy kościół pw. św. Jana Chrzciciela pochodzący z końca XVIII wieku. Po 3,5 km jesteśmy przy skrzyżowaniu z drogą wojewódzką nr 131 na Krzeszyce. Skręcając w lewo, jedziemy 1,5 km do 6 Parku Dino-zaurów w nowinach Wielkich oraz trochę da-lej do 7 Świerkocina z Zoo Safari. Wracamy na drogę wojewódzką nr 132 i zmierzamy 7 km do Witnicy. Po drodze w 8 Białczu zwiedza-my kościół filialny pw. MB Królowej Polski (s. 10). W centrum 9 Witnicy zwiedzamy neogo-tycki XIX-wieczny kościół pw. Matki Boskiej

nieustającej Pomocy z drewnianym stropem oraz Park Drogowskazów na skwerze. Będąc w Witnicy, nie można pominąć Prywatnego Muzeum Chwały Oręża Polskiego, w którym eksponowane są m.in. kolekcje broni i umun-durowania z czasów II wojny światowej. Wy-jeżdżamy z miasta, żeby po 9 km dotrzeć do Kamienia Małego. To może być punkt wypa-dowy do Parku Krajobrazowego i Parku na-rodowego Ujście Warty, na południe od szo-sy. na obszarze 8074 ha parku narodowego zaobserwowano ponad 270 gatunków ptaków, z czego lęgi stwierdzono u więcej niż 170 ga-tunków. Kilkanaście z nich figuruje w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, np. bączek, ohar, cyraneczka, mewa mała, kulik wielki. na pół-noc od Kamienia Małego znajduje się wioska 10 Kamień Wielki z XIV-wiecznym kościołem

pw. św. Antoniego. Przed Kostrzynem warto zatrzymać się jeszcze w 11 Dąbroszynie, aby

obejrzeć zespół pałacowo-parkowy usytuo-wany po obu stronach drogi. W parku oprócz XVII-wiecznego barokowego pałacu znajduje się neogotycki kościół pw. św. Józefa (s. 11), pełniący w przeszłości funkcje mauzoleum rodowego z m.in. kryptą zawierającą sarkofag Hansa Adama II von Schöninga – właściciela majątku. Po 6,5 km docieramy do 12 Kostrzy-na nad Odrą. Miasto bardzo ucierpiało podczas II wojny światowej. Zniszczeniu uległo ponad 90 procent zabudowy. Obecnie ruiny dawnego Starego Miasta i twierdzy nazywane są ko-strzyńskimi Pompejami. Wycieczkę kończymy przy ruinach kościoła Mariackiego w Starym Kostrzynie (n 52°34’46” E 14°38’06”).

Do Gorzowa Wielkopolskiego wracamy po-ciągiem z kostrzyńskiego dwupoziomowego dworca kolejowego.

n

Gorzów Wielkopolski – Kostrzyn nad Odrą


n Zoo Safari w Świerkocinie

Gorzów Wielkopolski, katedra Wniebowzięcia najświętszej Maryi Panny

85



84

trasa wycieczki


Wyc

ieczKa

roW

eroW

aW

ycie

czK

a r

oW

ero

Wa

Villa Cztery Pory RokuAdres: Chlastawa 33, Zbąszynektel. +48 68 384 95 16 www.villaczteryporyroku.pl

Dwór KolesinAdres: Kolesin 14, Babimost tel. +48 506 199 518www.dworkolesin.pl

Karczma Cykada Adres: Chlastawa 18a, Zbąszynektel. +48 515 281 508www.karczmacykada.pl

Centrum Konferencyjne BranconAdres: ul. 1 Maja 18, Babimosttel. +48 607 676 548www.brancon.pl

Karczma TaberskaAdres: Janowiec 1, nowe Kramskotel. +48 68 351 11 30www.karczmataberska.pl

Spichlerz / Loft KolesinAdres: Kolesin 14, Babimost tel. +48 506 199 518www.spichlerzkolesin.pl

3 Janowiec, gdzie zlokalizowana jest Kar-czma Taberska. Możemy tutaj skosztować smaków kuchni wywodzących się z tego regionu.

Jedziemy dalej wzdłuż drogi wojewódz-kiej nr 304 nowo wybudowaną ścieżką ro-werową (Janowiec – Babimost) do Kolesina (13,5 km), wsi położonej przy północnym krańcu Jeziora Wojnowskiego Zachodniego. W południowej jej części znajduje się zespół dworsko -folwarczno -parkowy z okazałym drzewostanem, w którym króluje lipa. Szacuje się, że jego rodowód sięga pierwszej połowy XVIII wieku. Obecnie znajdują się tutaj obiekty hotelowo-gastronomiczne (Dwór Kolesin, Spi-chlerz / Loft Kolesin).

Kolejnym etapem trasy jest 4 nowe Kram-sko (14,5 km), w latach międzywojennych je-den z głównych ośrodków polskości na terenie

III Rzeszy. We wsi znajduje się późnobarokowy kościół z lat 1759–1769 z wieżą dobudowaną w 1855 roku. Skręcając w prawo na drogę wo-jewódzką nr 456, dojedziemy do Portu Lotni-czego Zielona Góra/Babimost, obsługującego połączenia krajowe z Warszawą i Krakowem.

Kontynuujemy naszą podróż, kierując się do 5 Babimostu (19,6 km), miasta położonego

nad Gniłą Obrą. W okresie międzywojennym wraz z kilkoma okolicznymi wsiami Babimost tworzył wyspę polskości. Za skrzyżowaniem z drogą wojewódzką nr 303 (rondo) skręcamy w prawo w ulicę Sulechowską, która dopro-wadzi nas do rynku, gdzie zlokalizowany jest późnoklasycystyczny ratusz. Tutaj stoją także dwie kolumny z figurami upamiętniającymi według legendy babimojskich księży spalo-nych przez Szwedów. Przy Rynku znajduje się późnobarokowy kościół pw. św. Wawrzyńca.

Wycieczkę rozpoczynamy w centrum 1 Kalska. najlepiej dojechać do wsi z Sule-

chowa. Miasto jest dobrze skomunikowane dzięki przebiegającej trasie S3 a także drodze krajowej nr 32. Z drogi S3 należy zjechać na węźle Sulechów do centrum miasta i kierować się dalej na północ, dawną drogą krajową nr 3. na miejsce możemy dotrzeć także koleją, wybierając stację w Sulechowie, Łęgowie Su-lechowskim lub Babimoście.

Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Kalsku jest murowano-drewniany, z po-czątku XVI wieku, kryty gontem (s. 45). Prze-budowany został w 1826 roku (n 52°07’29” E 15°35’26”). Jedziemy na północny-wschód, do Bukowa, by przez Łęgowo po 10 km doje-chać do 2 Klępska. Kościół filialny pw. na-wiedzenia najświętszej Maryi Panny w Klęp-sku (n 52°6’57” E 15°43’04”) wybudowano

na zboczu niewielkiego wzniesienia w latach 1367–1377. Jest jednonawową budowlą z węż-szym prezbiterium od strony wschodniej i przylegającą od zachodu wieżą o konstrukcji słupowej zwieńczonej iglicą. Wnętrze świątyni wykonane jest w stylu gotycko-renesansowym. najstarszym elementem wyposażenia jest późnogotycki ołtarz z rzeźbą Madonny z Dzie-cięciem. na uwagę zasługują także chrzciel-nica, ambona, empory, polichromia stropów tematyką nawiązująca do Starego i nowego Testamentu.

Świątynia otoczona jest otynkowanym ogro-dzeniem z kamienia narzutowego. W pobliżu znajduje się niewielki cmentarz, a także ka-pliczki – neogotycka i współczesna.

Po zwiedzeniu kościoła wyruszamy na trasę w kierunku północno-wschodnim. Po około 12,3 km docieramy do miejscowości

Kalsk – Klępsk – Kolesin – Chlastawa

Długość trasy: 30,8 km

n Szlak Kościołów Drewnianych Regionu Kozławww.atrakcjelubuskie.pl


87

atrakcje w okolicy


86

Wyc

ieczKa

roW

eroW

aW

ycie

czK

a r

oW

ero

Wa

� Izba Pamiątek Regionalnych w Babimościepl. Powstańców Wielkopolskich 9Babimosttel. +48 68 351 20 69www.babimost.pl

� Koło Sokolników przy Zespole Szkół Leśnych Jedno z niewielu miejsc w kraju szkolących sokoły. Rogoziniec 115, Zbąszynektel. +48 68 384 02 41

w kierunku wsi Kręcko, gdzie w dolinie Gni-łej Obry zlokalizowany jest rezerwat przyrody Kręcki Łęg chroniący lasy łęgowo-olsowe.

Docieramy do 7 Kosieczyna (28,7 km). Mo-żemy tu podziwiać kościół pw. Świętych Apo-stołów Szymona i Judy Tadeusza (n 52°13’48” E 15°49’13”), który powstał najprawdopodob-niej w 1389 roku (może być najstarszym dotąd rozpoznanym kościołem drewnianym wznie-sionym na terenie Polski). Postawiony w cało-ści z drewna, obiekt stanowi rzadki przykład wczesnej architektury drewnianej o unika-towej, zachowanej w oryginalnej formie kon-strukcji zrębowej.

W pobliżu świątyni są dwa obiekty godne obejrzenia: neogotycki pałac z drugiej połowy XIX wieku oraz starszy – dwór wzniesiony pod koniec XVIII wieku. Wędrówkę kończymy we wsi 8 Chlastawa (30,8 km), położonej przy

trasie prowadzącej z Babimostu do Zbąszynka.Tuż przy drodze, w południowej części wsi

zlokalizowany jest malowniczy zespół sakralny o wyjątkowych walorach historycznych i po-znawczych. Składają się na niego drewniany kościółek z XVII w., dzwonnica-brama wybu-dowana w 1690 roku, a także dawny cmen-tarz. Świątynia może poszczycić się bogatą polichromią pochodzącą z 1637 roku. Kościół pw. narodzenia najświętszej Maryi Panny (n 52°14’38” E 15°50’07”) wzniesiono w 1637 roku. W latach 1907–1911 został gruntownie odremontowany i rozbudowany o wieżę. W la-tach 90. XX wieku odnowiono witraże, wieżę oraz polichromię przedstawiającą sceny Sądu Ostatecznego oraz motywy roślinne.

n

Po minięciu Rynku jedziemy ulicą Marszał-ka Piłsudskiego. na skrzyżowaniu z drogą wojewódzką nr 304 bierzemy kurs na nowy Tomyśl. W pobliżu Babimostu usytuowane są dwa rezerwaty przyrody – w kierunku północ-no-zachodnim w dolinie Gniłej Obry rezerwat Laski (leśny), a w kierunku wschodnim Wyspa na Jeziorze Chobienickim (ptasi).

Kolejnym etapem na trasie wycieczki są Podmokle Wielkie (23,6 km). Skręcając w lewo, po 1 km dojedziemy do 6 Podmokli Małych, żeby zwiedzić Skansen Maszyn i Urządzeń Rolniczych przy Szkole Podstawowej. Znajduje się w nim ponad 200 eksponatów, a w central-nym miejscu stoi czynny piec chlebowy, w któ-rym przy okazji różnych uroczystości można wypiekać chleb.

Kontynuując jazdę w kierunku północnym, docieramy do skrzyżowania z drogą wojewódz-ką nr 302 (26,4 km), wybieramy kierunek na nowy Tomyśl. Warto jednak zboczyć z trasy

imprezy w okolicy:

III Jarmark z Jajem, Kosieczyn VI Dąbrowieckie Spotkania

Folklorystyczne „U Progu Lata”, Dąbrówka Wielkopolska

VI Kozzi Gangsta Festiwal, KargowaIX Święto Czekolady, Kargowa IX Święto Pieczonego Ziemniaka,

Smardzewo, Dąbrówka Mała IX Święto Dyni, Dąbrówka Mała

Kosieczyn, kościół pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza

Wyspa na Jeziorze Chobieckim, czapla siwa Klępsk, kościół pw. nawiedzenia najświętszej Maryi Panny


89



88

trasa wycieczki

Wyc

ieczKa

saM

oc

ho

do

Wa

Wyc

iec

zKa

sa

Mo

ch

od

oW

a

Hotel Dom nad RzekąAdres: ul. Mostowa 3, Skwierzynatel. +48 95 717 30 00www.domnadrzeka.com.pl

Hotel i Restauracja neoAdres: ul. Malczewskiego 2, Międzyrzecztel. +48 95 741 22 02www.neo-petrol.pl

Hotel Kęszyca LeśnaAdres: Kęszyca Leśna 57, Międzyrzecz tel. +48 95 741 82 01www.hotelkeszycalesna.pl

PiastowskaAdres: ul. Młyńska 3, Międzyrzecztel. +48 95 741 23 65

JumarAdres: ul. Waszkiewicza 69, Międzyrzecztel. +48 95 741 10 92

Dworek KaławaAdres: Kaława 68a, Międzyrzecztel. +48 95 742 24 57, +48 515 233 447

na Sulęcin. Ulicą Zachodnią dojeżdżamy do sanktuarium Pierwszych Męczenników Pol-ski w Międzyrzeczu (n 52°26’28” E 15°33’51”). Pięciu Braci Męczenników było mieszkań-cami pierwszego opactwa benedyktyńskiego ufundowanego przez Bolesława Chrobrego. W nocy z 10 na 11 listopada 1003 roku zostali zamordowani podczas napadu rabunkowego. Rok po męczeńskiej śmierci zakonników pa-pież Jan XVIII polecił zaliczyć ich w poczet mę-czenników chrześcijaństwa. W Międzyrzeczu możemy również zwiedzić murowany zamek

wzniesiony za czasów Kazimierza Wielkiego wraz z największą w Polsce kolekcją portretów trumiennych w Muzeum Regionalnym. Żeby dostać się do następnej miejscowości na trasie wycieczki, musimy wrócić do centrum miasta i zaraz za Rynkiem, na którym stoi ratusz miej-ski oraz późnoklasycystyczny kościół pw. św. Wojciecha z pierwszej połowy XIX wieku, skrę-cić na lewo w ulicę Waszkiewicza. Przejeżdża-my przez Obrę i po 1 km skręcamy w prawo w ulicę Rokitniańską. Przed nami 13 km przy-jemnej, częściowo biegnącej przez Pszczewski

Wycieczkę rozpoczynamy od zwiedza-nia 1 pocysterskiego zespołu klasztor-nego w Gościkowie -Paradyżu (n 52°20’13” E 15°32’44”). Bardzo dogodny jest dojazd au-tostradą A2, zjazdem Jordanowo dostajemy się na drogę ekspresową S3, którą dojeżdżamy do węzła Świebodzin Północny. Stąd jedziemy 8 km w kierunku Międzyrzecza. Przed obiek-tem znajduje się obszerny plac parkingowy na kilkadziesiąt samochodów. Zespół klasz-torny jest jednym z najcenniejszych zabytków architektury sakralnej w Polsce. W jego skład wchodzą klasztor, w którym obecnie mieści się Wyższe Seminarium Duchowne, oraz koś-ciół pw. Wniebowzięcia nMP i św. Marcina. na terenie klasztoru działa kawiarenka, w któ-rej serwowany jest smaczny sernik paradyski. Paradyż znajduje się na trasie pieszego Szlaku Cysterskiego na odcinku Obra – Bledzew. na

tyłach klasztoru płynie rzeka Paklica, na której odbywają się dwuetapowe spływy kajakowe, na trasach Lubrza – Gościkowo oraz Gościko-wo – Skoki.

Ruszając z parkingu w dalszą podróż, skrę-camy w lewo na Międzyrzecz (14 km). Po nie-spełna 4 km dojeżdżamy do Kaławy, na skrzy-żowaniu możemy skręcić w lewo i pojechać do 2 Pniewa (2 km), gdzie mieści się muzeum

oraz całoroczna Podziemna Trasa Turystyczna MRU. Teren MRU, ze względu na liczne wystę-powanie nietoperzy, objęty jest ochroną w ra-mach rezerwatu nietoperek I i nietoperek II.

Do 3 Międzyrzecza wjeżdżamy ulicą Świerczewskiego. W tym mieście, w kościele przy ulicy Krasińskiego, podniesionym do ran-gi sanktuarium, znajdują się relikwie Pięciu Braci Męczenników Polski. na skrzyżowaniu z drogą wojewódzką nr 137 skręcamy w lewo

Gościkowo – Międzyrzecz – Rokitno –

Skwierzyna – Santok – Gorzów WielkopolskiDługość trasy: 78 km.

n Międzyrzecki Rejon Umocniony

Gorzów Wielkopolski, bulwary

Pętla Boryszyńska, Międzyrzecki Rejon Umocniony


91

atrakcje w okolicy


90

Wyc

ieczKa

saM

oc

ho

do

Wa

Wyc

iec

zKa

sa

Mo

ch

od

oW

a

� Muzeum Regionalneul. Podzamcze 2, Międzyrzecztel. +48 95 7412567www.muzeum-miedzyrzecz.pl

� Międzyrzecki Rejon Umocniony – Muzeum Fortyfikacji i nietoperzy w PniewiePniewo 1, Międzyrzecztel. +48 95 741 99 99www.bunkry.nazwa.pl

zabytkową wieżę kościelną (s. 21). Za mostem nad notecią po lewej stronie znajduje się ho-tel Dom nad Rzeką. Droga prowadzi skrajem Puszczy noteckiej. Mijamy wieś 8 Dobrojewo, gdzie działa prywatne Muzeum Kultury Daw-nej gromadzące zbiory z dziedziny myślistwa, łowiectwa, materialnej kultury mieszczańskiej i ziemiańskiej z połowy XIX i XX wieku. n Muzeum Kultury Dawnej, Stanisław Kaczorowski Dobrojewo 4tel. +48 95 717 38 58

Skręcamy w drogę nr 158 na Gorzów Wiel-kopolski. Po 6 km jesteśmy w Santoku, dużej wsi o bogatej historii, sięgającej VIII wieku. Jej przeszłość można poznać w 9 Muzeum Gro-du Santok. n Muzeum Grodu Santok ul. Wodna 4, Santoktel. +48 95 731 61 08

Z mostu po lewej widoczne są przystań rzeczna, bar, wiata dla rowerzystów oraz ścieżki rowerowe. Za mostem skręcamy w lewo na Czechów. Po 600 m jest skrzyżowa-nie – w lewo do muzeum, grodziska i przepra-wy promowej, w prawo do neogotyckiego koś-cioła z 1858 roku i kamiennej wieży widokowej z 1936 roku. Droga z Santoka prowadzi doliną Warty wzdłuż linii kolejowej. Po minięciu Cze-chowa wjeżdżamy do Gorzowa ulicą Warszaw-ską. Po 4 km ulicą Sikorskiego dojeżdżamy do 10 katedry gorzowskiej pw. Wniebowzię-cia najświętszej Maryi Panny (n 52°43’51” E 15°14’22”). Jest to najstarszy i najcenniejszy zabytek miasta. Pierwsza wzmianka o koście-le pochodzi z 1298 roku. Zwiedzanie katedry i 40-metrowej, 7-kondygnacyjnej wieży możli-we jest codziennie od godziny 12.00.

n

Park Krajobrazowy drogi. Przejeżdżamy obok 4 Jeziora Lubikowskiego słynącego z krystalicznie czystej wody. Po lewej stronie drogi – niewielki plac parkingowy i początek Kalwarii Rokitniańskiej. na horyzoncie wi-dać wieżę sanktuarium.

5 Sanktuarium Matki Bożej Cierpli-wie Słuchającej w Rokitnie (n 52°32’57” E 15°38’31”), wraz z jego głównym przed-miotem religijnej czci – cudownym obra-zem Matki Bożej, ma wielowiekową historię. Bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokit-niańskiej to kościół barokowy z rokokowym wnętrzem. Został wzniesiony w latach 1740–1762. Wizerunek Matki Bożej Cierpli-wie Słuchającej pochodzi z pierwszej połowy XVI wieku. Został namalowany na drewnie lipowym przez nieznanego artystę. Odsło-nięte ucho Maryi jest charakterystycznym znakiem tego wizerunku, stąd też pochodzi

tytuł obrazu. Opuszczamy Rokitno, jadąc na północ. Po 3 km dojeżdżamy do drogi krajowej nr 24. Tu, po prawej stronie przy stacji benzy-nowej znajduje się restauracja, która dyspo-nuje miejscami noclegowymi (2 km na prawo w stronę Przytoczna). Skręcamy w lewo, wjeż-dżając na drogę krajową. Jedziemy w kierunku Skwierzyny. Po około 4 km zjeżdżamy w prawo do Chełmska. Z drogi, po prawej stronie widać wzgórze morenowe – Górę Szubieniczą (107 m n.p.m.).

Od tego miejsca droga obniża się w kierun-ku doliny Warty. Wjeżdżamy do 6 Skwierzyny ulicą Poznańską. Przy ulicy Ratuszowej 1 mie-ści się późnogotycki kościół pw. św. Mikołaja z końca XV wieku (n 52°35’58” E 15°30’10”). W wyposażeniu świątyni zwraca uwagę XVIII-wieczny obraz Matki Boskiej Wspomoże-nia Wiernych. Wyjeżdżamy z miasta drogą nr 159 na 7 Murzynowo, gdzie warto zobaczyć

imprezy w okolicy:

I Zimowy Spływ Twardzieli o tytuł Oberstronga, Skwierzyna

VII Festyn u św. Anny, JordanowoVIII Muzyka w Raju, GościkowoVIII Piknik Militarny, SkwierzynaVIII Święto Plonów w sanktuarium

maryjnym, Rokitno IX Turniej Rycerski o Miecz Kasztelana

Santockiego, Santok

Pniewo, Międzyrzecki Rejon Umocniony

Pniewo, MiędzyrzeckiRejon Umocniony

Międzyrzecz, zamek


93



92

trasa wycieczki

Wyc

ieczKa

saM

oc

ho

do

Wa

Wyc

iec

zKa

sa

Mo

ch

od

oW

a

Gościniec Alicja Adres: ul. Wolsztyńska 30Krężoły k. Sulechowatel. +48 68 385 58 27

Hotel ODR w Kalsku Adres: Kalsk 91, Sulechówtel. +48 68 385 20 91

Pensjonat SłoneczkoAdres: ul. Odrodzonego Wojska Polskiego19, Sława tel. +48 68 356 57 37www.pensjonatsloneczko.eu

Zamek KrólewskiAdres: pl. Zamkowy 7, Wschowatel. +48 65 540 79 07www.zamekkrolewski.wschowa.net.pl

Pizzeria De FactoAdres: ul. Sportowa 10. Sulechówwww.pizzeria.defacto.w.interia.pl

Bar Tadż-Mahal Adres: ul. Armii Krajowej 15, Sulechówtel. +48 68 352 99 39www.tadzmahal.p

krajową nr 3, obecnie gminną, na Sulechów (18 km). Po 12,5 km dojeżdżamy do 2 Kalska. Tu znajduje się późnogotycki kościół filialny pw. MB Częstochowskiej (s. 45). W wiosce są także pałac i kaplica nagrobna rodziny von Sy-dow z XIX wieku.

Ruszamy do 3 Sulechowa, gdzie w cen-trum usytuowany jest kościół pw. Podwyż-szenia Krzyża Świętego – najstarsza i najo-kazalsza świątynia w mieście. W XVIII wieku ołtarz główny wzbogacono o obraz Zdjęcie Chrystusa z krzyża pędzla Bernarda Rode. Oprócz kościoła oglądamy zamek przy alei Wielkopolskiej, ratusz miejski i Bramę Kroś-nieńską, jedyną zachowaną z czterech istnie-jących niegdyś bram miejskich. Budowlę, o ty-powych cechach baroku, wybudowano w 1704 roku i bogato ozdobiono. Z miasta wyjeżdżamy

drogą wojewódzką nr 272, by po 7 km w Ra-dowicach skręcić do oddalonego o 1,5 km 4 Podlegórza. Tu zwiedzamy kościół pw.

Krzyża Świętego z lat 1876–1902, wybudowany w stylu neoromańskim, z pięknymi witrażami, oraz cmentarz z rodzinnym grobowcem ksią-żąt Reussów.

Wracamy na drogę wojewódzką i po 4 km jesteśmy w 5 Trzebiechowie, gdzie oprócz neoklasycystycznej świątyni pw. Wniebowzię-cia nMP oraz zespołu pałacowo-parkowego książąt Reussów warto odwiedzić kompleks dawnego sanatorium. Jego wnętrza i wypo-sażenie zaprojektował Henry Clement van de Velde, jeden z czołowych twórców i teorety-ków secesji. następne na trasie są 6 Klenica z klasycystycznym kościołem pw. nawiedzenia nMP i 7 Bojadła z kościołem pw. św. Teresy

Wycieczkę rozpoczynamy w 1 Świebodzi-nie. Miasto stało się sławne z chwilą wybu-dowania na jego przedmieściu figury Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata (n 52°14’11” E15°32’48”, www.figurachrystusakrola.pl).

Pomnik, wysoki na 36 m, swoim wyglądem nawiązuje do pomnika Chrystusa Odkupiciela w Rio de Janeiro. Figura widoczna jest z kilku kilometrów z drogi krajowej 92 i drogi ekspre-sowej S3. Bardzo dogodny jest dojazd auto-stradą A2, zjazdem Jordanowo dostajemy się na drogę ekspresową S3, którą dojeżdżamy do węzła Świebodzin Południowy. Stąd drogą wo-jewódzką nr 276 jedziemy w kierunku miasta, by po chwili zjechać na duży parking przy figu-rze Chrystusa. Znajduje się tam Droga Krzy-żowa, budowane są dom pielgrzyma i kaplica. Jadąc w kierunku miasta, po 500 m docieramy do sanktuarium Miłosierdzia Bożego

n Sanktuarium Miłosierdzia Bożego(os. Łużyckie 52, 66-200 Świebodzintel. +48 699 973 439 tel. + 48 683 829 222www.sanktuariummilosierdziabozego.pl).Jedziemy dalej do centrum, na plac Jana

Pawła II. W jego okolicach warto obejrzeć ratusz – zbudowany w XIV wieku (neogotycką formę architektoniczną otrzymał w XIX wie-ku), w którym znajduje się Muzeum Regio-nalne, kościół pw. św. Michała, cenny obiekt zabytkowy z końca XV wieku oraz zamek wzniesiony w stylu gotyckim najprawdopo-dobniej w XIV wieku, obecnie mieści się w nim sanatorium.

Świebodzin opuszczamy, kierując się na po-łudnie tą samą drogą, którą do niego wjecha-liśmy. Mijamy figurę Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata, aby dalej jechać dawną drogą

Świebodzin – Sulechów – Sława – Wschowa


n Sławskie Centrum Kultury i Wypoczynku w Sławie

Świebodzin, Figura Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata


95

atrakcje w okolicy


94

Wyc

ieczKa

saM

oc

ho

do

Wa

Wyc

iec

zKa

sa

Mo

ch

od

oW

a

� Szosa Sulechów – Wolsztyn Przy zielonym szlaku pieszym – sosna Waligóra, sosna pospolita o obwodzie 620 cm, rosnąca w lesie.

� PyrnikDzwonnica wiejska o szkieletowej konstrukcji wypełnionej cegłą, wieńczy ją drewniana latarnia z przeźroczami, całość nakrywa dach namiotowy kryty gontem.

� Stare Strącze Stół sędziowski. Obok gospodarstwa nr 39 pod wiekową lipą leży duży płaski głaz. Odbywały się przy nim publiczne rozprawy sądowe.

imprezy w okolicy:

III Konkurs Wypieków Wielkanocnych, Sława

V Jarmark Produktu Lokalnego na pograniczu polsko-niemieckim, Sława

V Puchar Polski w Klasie Omega, Jezioro Sławskie

VI–IX Mieszczański Jarmark Produktów Tradycyjnych, Wschowa

VI/VII Dni Wschowy, Wschowa VIII Święto Indyka, Trzebiechów

wieżę, szkołę ewangelicką i budynek pa-storówki ze względu na prowadzone prace archeologiczne zamknięty jest dla dużych grup zwiedzających. Wejście jest możliwe po wcześniejszym umówieniu (tel. +48 65 540 59 98 lub +48 65 540 86 09, n 51°48’17.41” E 16°19’3.72”).

nad Rynkiem wznosi się neogotycki ra-tusz miejski. Otaczają go kolorowe rzędy kamienic mieszczańskich o pięknych fasa-dach i bogatych wnętrzach. W jednej z nich znajduje się Muzeum Ziemi Wschowskiej. Jednym z cenniejszych obiektów zabytkowych w mieście jest zespół klasztorny Bernar-dynów (obecnie Franciszkanów). Do zespo-łu należą kościół pw. św. Józefa, klasztor, dziedziniec zewnętrzny (odpustowy) i kaplica Świętego Krzyża. Kolejnym obiektem archi-tektury sakralnej, który należy zwiedzić, jest

kościół farny pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika.

Obecną świątynię ceglaną prawdopodobnie zbudowano w XIV stuleciu. Ścianę wschodnią zdobi XVIII-wieczny obraz przedstawiający pa-noramę Wschowy. Warto zwrócić uwagę m.in. na późnobarokowy ołtarz z pierwszej połowy XVIII stulecia oraz na XVIII-wieczne ołtarze boczne.

naszą wycieczkę zakończymy w 11 Dębo-wej Łęce, 3 km od Wschowy, jadąc drogą kra-jową nr 12, gdzie znajduje się cenny zabytkowy kościół gotycki pw. św. Jadwigi z XV wieku.

Świątynia jest murowana, o układzie pol-skim, wybudowana z cegły, z użyciem kamie-nia w ścianie zachodniej. W drewnianej dzwon-nicy z 1793 roku zachował się gotycki dzwon z roku 1460.

n

z połowy XVIII wieku. Za Konotopem wjeżdża-my na Pojezierze Sławskie. Po przebyciu 13,5 km wzdłuż dużego pięknego 8 Jeziora Sław-skiego dojeżdżamy do Sławy.

9 Sława – trzytysięczne miasteczko – to centrum sportów wodnych z licznymi portami jachtowymi i wypożyczalniami sprzętu pływa-jącego. Atrakcją, trwającą około godziny, jest rejs po jeziorze statkiem Lubuszanin II. W Sła-wie bierze początek Lubuski Szlak Wodny (Sła-wa – Santok, 220 km). W mieście zwiedzamy późnorenesansowy kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła z XVII wieku (s. 43). Wybudowany został na polecenie dawnych właścicieli Sławy, Rechenbergów. Znajdu-je się w nim zabytkowa ambona z począt-ku XVIII wieku, będąca arcydziełem sztuki kamieniarskiej. W rynku obok zabytkowej zabudowy mieszkalnej z końca XVII wieku

stoi 9 kościół filialny pw. Miłosierdzia Bożego – późnoklasycystyczny, zbudowany w latach 1834–1836. W Sławie warto jeszcze zobaczyć zespół pałacowy – zabytek archi-tektury barokowej wybudowany w latach 30. XVIII wieku.

Wyjeżdżając z miasta, kierujemy się drogą wojewódzką 278 na 10 Wschowę. 20 kilome-trów przejedziemy w niespełna pół godziny. Zwiedzanie miasta królewskiego może-my zacząć od Staromiejskiego Cmentarza Ewangelickiego. Między ulicami Polną, Sol-ną i Spokojną znajduje się unikatowa na skalę europejską nekropolia. na jej murach i kaplicach umieszczono ponad 170 XVII- i XVIII-wiecznych płyt epitafijnych. Arcycie-kawym obiektem Starego Miasta jest dawny kościół ewangelicki pw. Żłóbka Chrystuso-wego. Zespół obiektów obejmujący kościół,

Trzebiechów, zespół pałacowo-parkowy książąt Reussów

Sława, Jezioro SławskieŚwiebodzin, Rynek

Lubuskie po drodze

96

Wstęp ..........................................................................................................................3

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

PROW – Mapa lubuskich świątyń ....................................................................8

Powiat gorzowskiKościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Białczu ...........................................10Kościół pw. św. Józefa w Dąbroszynie .....................................................................11Kościół pw. Wniebowzięcia najświętszej Maryi Panny w Podjeninie ..............12Kościół pw. św. Józefa Rzemieślnika w Wawrowie ................................................13

Powiat krośnieńskiKościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Bobrowicach ............................14Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej w Czetowicach ............................................15Kościół pw. niepokalanego Poczęcia najświętszej Maryi Panny w Kosierzu .......................................................................................................................16Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Łagowie .....................................17Kościół pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Maszewie .........................18Cmentarz parafialny w Radnicy .................................................................................19

Powiat międzyrzeckiKościół pw. św. Katarzyny w Bledzewie ...................................................................20Kościół pw. niepokalanego Serca Maryi w Murzynowie ....................................21Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Świniarach.....................................22Kościół pw. św. Wojciecha w Trzcielu .......................................................................23

Powiat nowosolskiKościół pw. św. Wawrzyńca w Borowie Wielkim ....................................................24Kościół pw. św. Anny w Broniszowie ........................................................................25Kościół pw. św. Hieronima w Bytomiu Odrzańskim .............................................26Kościół pw. św. Marcina w Gołaszynie .....................................................................27Kościół pw. św. Wawrzyńca w Ługach ......................................................................28Kościół pw. św. Marii Magdaleny w nowym Miasteczku ....................................29Kościół pw. św. Jadwigi w Stypułowie .....................................................................30

Powiat słubickiKościół pw. narodzenia najświętszej Maryi Panny w Laskach Lubuskich ....................................................................................................31Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Lubiechni Małej .......................32

Powiat strzelecko-drezdenckiKościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Lubiewie................................................33Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Starym Kurowie ................34

Powiat sulęcińskiKościół pw. najświętszego Serca Jezusowego w Gliśnie ....................................35Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Jarnatowie .........................................36Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Słońsku ..........................................37

Powiat świebodzińskiKościół pw. Zwiastowania najświętszej Maryi Panny w Pałcku ........................38Kościół pw. św. Jadwigi w Rokitnicy .........................................................................39Kościół pw. najświętszego Serca Pana Jezusa w Węgrzynicach ......................40Kościół pw. św. Stanisława w Żelechowie ..............................................................41

Powiat wschowskiKościół pw. Błogosławionego Jana z Dukli w Jędrzychowicach .......................42Kościół pw. św. Michała Archanioła w Sławie .......................................................43

Powiat zielonogórskiKościół pw. św. Mikołaja w Drzonowie ....................................................................44Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Kalsku .............................................45Kościół pw. nawiedzenia najświętszej Maryi Panny w Klenicy ........................46Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Przylepie .........................................47Kościół pw. Wniebowzięcia najświętszej Maryi Panny w Przytoku .................48Kościół pw. św. Józefa w Zaborze ..............................................................................49

Powiat żagańskiKościół pw. św. Andrzeja Boboli w Bukowicy .......................................................50Kościół pw. św. Jerzego w Gorzupi Dolnej ............................................................51Kościół pw. św. Katarzyny w Gościeszowicach ......................................................52Kościół pw. św. Mikołaja w Jeleninie ........................................................................53Kościół pw. Matki Bożej Bolesnej w Karczówce.....................................................54Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Miodnicy ...................................55Kościół pw. św. Mikołaja w Mycielinie ......................................................................56Kościół pw. św. Jakuba w Przecławiu .......................................................................57Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Siecieborzycach ..........................58Kościół pw. św. Mikołaja w Stanowie ......................................................................59Kościół pw. Wniebowzięcia najświętszej Maryi Panny w Szprotawie .............60

Powiat żarskiKościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Lipinkach Łużyckich ....................61Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Mirostowicach Górnych...............62Kościół pw. najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w nowej Roli..............63Kościół pw. najświętszej Maryi Panny w Przewozie .............................................64Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Żarkach Wielkich ..................................65

Powiat polkowicki (województwo dolnośląskie)Kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w Jakubowie ..................................66Kościół pw. św. Michała Archanioła w Kwielicach ...............................................67

Zakres prac realizowanych w kościołach......................................................................68

Radość święta i zadumy. Tradycyjne odpusty, jarmarki i święta kościelne

Kaziuki .............................................................................................................................73Odpust i festyn parafialny ku czci św. Henryka ....................................................73Parafialny Festyn Rodzinny u św. Anny ..................................................................73Letni Festiwal Muzyki ..................................................................................................73Organowej i Kameralnej ..............................................................................................73Festiwal Muzyka w Raju ..............................................................................................74Festiwal Jadwigensis ...................................................................................................74Odpust ku czci św. Marcina ........................................................................................74Jarmark Bożonarodzeniowy ......................................................................................74


Rokitno – Przytoczna – Lubikowo – Rokitno..........................................................76Pętla Żagań – Dzietrzychowice – Pożarów – Miodnica – Żagań .....................78Gorzów Wielkopolski – Kostrzyn nad Odrą ...........................................................82Kalsk – Klępsk – Kolesin – Chlastawa .......................................................................84Gościkowo – Międzyrzecz – Rokitno – Skwierzyna – Santok – Gorzów Wielkopolski ....................................................................................................................88Świebodzin – Sulechów – Sława – Wschowa ........................................................92

Spis treści

Documents

Lubuskie po drodze. Turystyka sakralna śladami PROW