Lütfen Cep Telefonlarınızı Sessize Alınız!

Lütfen Cep TelefonlarınızıSessize Alınız!

İş Teftiş Bursa Grup Başkanlığı Preslerde Güvenli Çalışma 1

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ TEFTİŞ KURULU

Preslerde Güvenli Çalışma Koşullarını Sağlamaya Yönelik

Eğitim Programı


PRESLERDE RİSKLER VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ


Ülkemizde meydana gelen iş kazalarının yoğun olarak yaşandığı sektörler;•İnşaat, •Maden ve •Metal sanayi sektörleridir.

Metal sanayinde meydana gelen uzuv kayıplı iş kazaları ağırlıklı olarak PRESLERLE yapılan çalışmalarda meydana gelmektedir.


Bu tür iş kazalarını önlemek amacıyla, presler üzerinde asgari iş güvenliği tedbir ve donanımlarının sağlanmasına yönelik çalışmaların yapılması amaçlanmıştır.

Preslerde Güvenli Çalışma Koşullarını Sağlamaya Yönelik Programlı Teftiş kapsamında BURSA ili pilot bölge olarak seçilmiştir.


Projenin Amacı

• İş Kazalarının Önlenmesi

• İş Ekipmanlarının Güvenli Hale Getirilmesi• Çalışanlara Güvenli Çalışma Yöntemlerinin

Benimsetilmesi


PRES ÇEŞİTLERİ

Mekanik Pres Hidrolik Pres


Kalıp TürleriAçık Kalıp Kapalı Kalıp


Prograsif Kalıp Transfer Kalıp


İş Kazalarının Önlenmesi1. Çift El Kumanda2. Acil Stop Butonu3. Işık Bariyeri4. Mekanik Koruyucu5. Ayak Pedal Koruyucusu6. Koruyucu El Aletleri7. Emniyet Takozu8. Görsel Koordinasyon9. Güvenlik PLC (Safety PLC)


Çift El Kumanda Tertibatı

BUTONLAR•Muhafaza İçinde Olmalı•Eşzamanlı Çalışmalı (Zaman Roleli)•Koç Başı Alt Ölü Noktaya İnene Kadar Basılı Tutulmalı



•İstem dışı hareketlerle butona basılmaya engel olacak şekilde muhafaza mevcut olmalıdır. •Butonlar arası en fazla 0,5 sn’lik gecikme ile koç başı harekete geçmelidir•Butonların her ikisinden ya da sadece bir tanesinden el çekildiğinde koç başı durmalıdır.




İş Teftiş Bursa Grup Başkanlığı Preslerde Güvenli Çalışma

14






Acil Stop Butonu

• Farkedilebilir• Ayırtedilebilir• Kolay Ulaşılabilir• Sistemi Tamamen Durdurmalı• Basıldığında Kalıcı Olmalı• Reset Butonuna Basılmadan Pres Çalışmamalı





Işık Bariyeri• Operasyon bölgesine girildiğinde sistemi durduracak şekilde

konumlandırılmalı• Operasyon bölgesine olan mesafe CE’ye göre belirlenmeli

Işık bariyeri ışın aralıkları:

Dikey için 14 mm-20 mm Yatay için 30 -50 mm olmalıdır.


Işık Bariyeri

• Operatörlerin yükleme ve boşaltma yaptığı yere konulmalıdır.

• EN999 ve diğer standartlar tarafından öngörüldüğü gibi; operatörün tehlikeli alana temasından önce makineyi durdurmakiçin gerekli olan minimum mesafeye yerleştirilmelidir.

• Presle dikey ışık bariyeri arasında ölü alan kalması durumunda, sisteme yatay ışın bariyeri de eklenmelidir.


Işık Bariyeri• Alıştırma ve deneme preslerinde olduğu gibi, operatör ışık bariyerini geçip

içerideki kalıp üzerinde bir işlem yapacak ise, ışık bariyeri her defasında manuel resetlenmelidir. Arka ısık bariyerleri sadece arkadan,ön ışık bariyerleri de sadece önden resetlenebilmelidir.




Işık Perdesinin Boyutu Pres İçin

Uygun Olmalıdır


Yere Sabitlenmiş Aynalı Işık Perdesi

Işık Bariyerlerin Sarsıntıdan Etkilenmesi Önlenmiştir.



Alan Tarama Sensörü• Alan tarama sensörleri hareketli

otomasyon (akıllı robot) sistemlerinin bulunduğu preslerde çalışma alanı içerisindeki nesneleri algılayarak makinenin güvenli bir şekilde çalışmasını sağlar.

• Alan tarama sensörlerinin kullanım amacı ağırlığa duyarlı paspaslarla benzerlik göstermektedir.

• Alan tarama sensörleri çok daha hassas ve gelişmiş sisteme sahiptir.

• Mesafe ayarları ile farklı uygulama koşullarına elverişli oluşu tercih sebebi olmaktadır.


Kullanım Alanları


Akıllı Robot Hattı


Mekanik Koruyucu Tertibatı

• İş alıp verilen kısım dışındaki bölümleri kapatmalı

• Switch tertibatlı olmalı• Açıldığında sistemi tamamen durdurmalı• Resetlemeden tekrar çalışmamalı






Abkant Pres



Enjeksiyon preslerde, kapaklar switch teribatlı olmalı, kapaklar açıldığında sistem durmalıdır.


• Küçük parçaların fırlama riskinin olduğu preslerde açılır-kapanır fensler kullanılmalıdır.







Transmisyon tertibatı uygun mekanik koruyucu

ile kapatılmalıdır


Güvenli Pres

• Işık Bariyeri• Gömme Butonlu Çift El

Kumanda• Mekanik Yan Koruyucu• Fark Edilebilen Acil Stop



Kaza «Geliyorum»

Der


Kaza «Geliyorum»

Der


Ayak Pedal Koruyucusu

• Sadece kapalı kalıplarda kullanılmalı• Koruyucu sert, sağlam malzemeden olmalı• Ayak pedalı konumuna geçişler, kumanda

panosunda bulunan anahtarlı düğmeler ile sağlanmalı

• Ayak pedalları yetkili kişilerde bulunmalı



Ayak Pedalıyla Çalışırken;

Ayak pedalına bastıktan sonra her defasında ayak pedaldan çekilmeli, böylece ayaktaki kas yorulmalarına engel olunur.

Bu durum istemsiz basmaların önüne geçer.



Koruyucu El Aletleri

• Operasyon bölgesine yapılan beslemelerde parçanın boyutuna uygun olan maşa, mıknatıs, kıskaç gibi el aletleri kullanılmalıdır.

• Elle yapılan beslemeler minimum seviyeye indirilmelidir.





Güvenli Çalışma


Emniyet Takozu

• Pres makinalarında bakım, kalıp bağlama vb. durumlarda yeteri sağlamlıktaki takozlar, tabla aralarına konularak güvenli çalışma sağlanmalıdır.

• Operator tarafından emniyet takozları kolondan alındığında presin emniyet devresi, koç tablanın hareketini engelleyici yapıda olmalıdır.



Ahşap, takoz için uygun bir malzeme değildir.


Metal takozların kesiti presin tonajına

uygun olmalıdır.



Görsel Koordinasyon

• Birden fazla operatörün çalıştığı preslerde operatörlerin birbirlerini görebileceği ve gerektiğinde iletişim kurabileceği çalışma ortamı sağlanmalıdır.

• Presin çeşitli kısımlarında bulunan bütün çalışma butonlarına aynı anda basılmadan pres çalışmayacaktır.

• Durdurma butonlarının sadece birine basılmasıyla presin durması sağlamalıdır.

İş Teftiş Bursa Grup Başkanlığı Preslerde Güvenli Çalışma

68


PLC (Programmable Logic Controller )


PLC’ler; endüstri alanında kullanılmak üzere tasarlanmış, sayısal prensiplere göre yazılan fonksiyonu gerçekleştiren, sistemi giriş-çıkış kartları ile denetleyen, içinde barındırdığı zamanlama, sayma, saklama ve aritmetik işlem fonksiyonları ile genel kontrol sağlayan elektronik bir cihazdır.

PLC Kullanımına Örnekler• Start Butonu

• Stop Butonu

• Işık Bariyeri

• Ekipmanın çalışma plc sistemi dışında güvenliği ilgilendiren donanımların ayrı bir güvenlik PLC sistemine bağlanması gerekmektedir. Bu şekilde çalışma PLC sisteminde meydana gelebilecek bir arıza durumunda ekipmanın güvenlik tertibatlarının devre dışında kalması engellenmiş olacaktır.

• Aynı zamanda Güvenlik PLC sistemi yardımıyla güvenlik sistemlerinin aktif çalışma durumları sürekli kontrol edilecektir.



PLC

İş Ekipmanlarının Güvenli Hale Getirilmesi

• Pres Kontrol Panosu• Şartlandırıcı• Manometre ve Emniyet Ventili• Pres Emniyet Valfi• Kompresör Hava Kurutucu, Hava-Yağ Filtresi• Çember Korkuluk, Platform Korkuluğu• Pres Periyodik Kontrolü• Ergonomik Koşullar• Pres Kalıp İstifi


Pres Kontrol Panosu

• Pres kontrol panosunda çalışma konumlarını değiştiren buton kilitli olmalıdır.

• Emniyet kilidi sadece yetkili kişilerde olmalıdır.

• Emniyet kilidi olmadan presin çalışma konumunda değişiklik yapılamamalıdır.




Pres Kontrol Panosunun Üstündeki Yazılar Yabancı

Dilde Olmamalıdır


Tipik Kompresör Tesisi


Kompresör Hava Kurutucu

• Hava kurutucu kullanılmayan hava hatlarına bağlanan makineler çoğunlukla nem nedeniyle arızalanırlar.

• İşlem görmemiş basınçlı hava içerdiği nem, toz, yağ nedeniyle kullanılacak makinelerde arızalara ve kapasite kayıplarına neden olur.


Kompresör Hava Kurutucu Hava-Yağ Filtresi

• Kompresörden gelen havanın içinde en az 6 ppm miktarında yanmış yağ, hava içerisindeki su ve toz ile birleşerek basınçlı hava ile preslerde, ekipmanların bağlantı noktalarını, keçelerini bozar; hava kaçaklarına, paslanmalara ve valflerin tutukluk yapmasına neden olur.


Şartlandırıcı

Prese gelen basınçlı hava şartlandırıcıdan geçerek nihai özelliğini kazanır.

•Filtre (Yabancı madde ve suyu ayırır)•Basınç regülatörü (Prese gelen basıncı düzenler, sabitler)•Yağlayıcı (Havanın bir miktar yağlanmasını sağlar ve presteki aşınma, sürtünme ve korozyonu önler)

Böylece daha güvenli bir pres çalışmak mümkündür



Dikkat!

• Patlama ve parça fırlatma riski olan iş ekipmanları, çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak amacıyla işçilerden uzak bir şekilde, çalışma mahalli dışında konuşlandırılmalıdır.


Manometre ve Emniyet Ventili• Manometreler hidrolik ve

pnömatik sistemlerin her ikisinde de kullanılmaktadır.

• Hidrolik sistemlerde sıvının basıncını, pnömatik sistemlerde ise havanın basıncını ölçmek için kullanılmaktadır.

• Devrenin sürekli olarak basıncını göstererek güvenli bir çalışma ortamı oluşturur.


Emniyet Ventili

•Borulama sistemleri ve basınçlı sistemlerde meydana gelecek aşırı basınçları önlemeyi sağlar.

•Basınç istem dışı yükseldiği zaman bu ventil yay ile açılıp sadece fazla basıncı dışarı salar.

•Fazla basınçtan dolayı oluşabilecek bir kazada, insanların, çalışma alanının(fabrika gibi) ve çevrenin tehlikeye düşmesini önler.



Pres Emniyet Valfi

• Pnömatik sistemlerde kavrama/Fren grubunu aktif hale getiren hava akımını bu gruba sevk eden sistemdir.

• Valfin tek bobinli olması durumunda meydana gelebilecek herhangi tıkanıklık ya da elektriksel arıza nedeniyle, istem dışı kavrama ile koç başında beklenmedik bir hareket meydana gelebilir.

• Çift bobinli valfler presin güvenli çalışmasını temin ederek makinenin güvenli çalışması sağlanmaktadır.


Çift Bobinli Emniyet Valfi


PLC bağlantısı yapılarak sistem güvenliği sürekli

kontrol edilebilir.

• İki bobin vasıtasıyla, senkronize çalışan pistonlar kontrol edilir.

• İki piston birbirinden bağımsız çalışır ve her çevrimde birbirlerinin faaliyetini kontrol eder.

• Olası elektriksel(bobinin yüklü kalması, vb.) ya da mekanik (piston tıkanması, vb.) arıza durumunda sistemin çalışmasını engelleyen sinyali gönderir.

• İkinci bobin havayı süratle tahliye ederek sistemin hızlıca durdurulmasını temin eder.

• Valfin dolayısıyla presin ileriki çalışmasını engelleyerek sistemin güvenli durumda kalmasını sağlar.

Çember Korkuluk

Platform Korkuluğu• Preslerin üzerine çıkmayı sağlayan merdivende ve üst

platformda yüksekten düşmeyi önleyecek korkuluk bulunacaktır.

• Çember korkuluk standartlara göre yerden 220 cm yükseklikten sonra başlamalıdır.

• Üst platform korkuluğu en az 90 cm yüksekliğinde ve herhangi bir yönden gelebilecek en az 100 kilogramlık bir yüke dayanabilecek şekilde olmalıdır.



Pres Periyodik Kontrolü

• Özel bir iş ekipmanı olan presin yılda 1 kez uzman kişilerce kontrolünün yapılması gerekmektedir.

• Presler konusunda bilgili ve deneyimli olan makine mühendisleri bu kontrolleri

yaparak presin güvenli çalıştığını form düzenleyerek onaylamalıdır.


Ergonomik Koşullar

• Çalışanı işe uymayı zorlamak yerine, işi çalışana uygun hale getirmektir.


ErgonomiKüçük Sandalye•Bacaklara giden kan akımını engeller•Oturma yerine normalden fazla baskı yapar•İç organlara baskıya neden olur

Doğru koltuk •En az 5 ayaklı•Koltuk yüksekliği, kolların dirsek kısmı ve bacakların diz kısmı dik açı yapacak şekilde ayarlanabilmelidir.•Koltuğun arkalık kısmı bel dahil tüm sırtı kaplayacak büyüklükte olmalıdır.


Vücut Konumuna Göre Olası Rahatsızlıklar

İŞ ANINDA VÜCUT KONUMU OLASI ŞİKAYETLER , RAHATSIZ ORGANLAR

Ayakta Durma Ayak ve Bacakta rahatsızlık , Varis

Taburede Dik Oturma Sırt Kasları

Çok Yüksek Sandalye Diz , Baldırlar , Ayaklar

Çok Alçak Sandalye Omuz , Boyun

Öne Eğik Oturma veya Ayakta Durma Bel Ağrıları , Disk Aşınmaları

Öne,Yana veya Yukarıya Uzanmış Kol Omuz , Kol Ağrıları, Eklem Çevresinde İltihap

Baş Çok Fazla Öne veya Arkaya Eğik Boyun , Disk Aşınması

Kumanda Elemanlarını Doğal Olmayan Elle Tutma

Dirsek ve El Arası Bölgede İltihaplanma






Pres Kalıp İstifi

Pres kalıpları1. Aydınlatmayı engellemeyecek2. Makinanın çalışmasını güçleştirmeyecek3. İş yerindeki gidiş gelişi aksatmayacak4. Devrilmeyecek şekilde istiflenmelidir.





İşçilerin Eğitilmesi

• Mesleki Eğitim• Pres Operatörlüğü Belgesi• Uygulamalı İş Güvenliği Eğitimi• Kişisel Koruyucu Donanım• Preslerde Güvenli Çalışma Talimatı


Mesleki Eğitim

AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLERDE ÇALIŞTIRILACAK İŞÇİLERİN MESLEKİ EĞİTİMLERİNE DAİR TEBLİĞ

•Çalışanları mesleğe hazırlamak,

•Meslek sahibi olanların mesleklerinde gelişmelerini sağlamak

•Yeni mesleklere uyumlarını sağlamak

•Gerekli bilgi, beceri, tavır ve değer duygularını geliştirmek

•Çalışanların fiziki, sosyal, kültürel ve ekonomik yeteneklerini geliştirmekİş Teftiş Bursa Grup Başkanlığı Preslerde

Güvenli Çalışma 104

Pres Operatörlüğü Belgesi

• Presi kullanmakla görevli işçilere, makinenin kullanımından kaynaklanacak riskler ve bunlardan kaçınma yollarını içeren EĞİTİM verilmelidir.

• Presler, sadece bu belgeye sahip olan işçiler tarafından kullanılmalıdır.


Uygulamalı İş Güvenliği Eğitimi

• Ramak Kala Verileri• İş Kazası Verileri • Preslerle İlgili Risk Analizi Verileri • Pres Makinası Kullanımındaki Veriler• Tehlikeli Davranış ve Durum İçeren Veriler• KKD Kullanımındaki Veriler• Uyarı İkaz ve İşaret Verileri• Meslek Hastalığı Riskleri Taşıyan Veriler


Toplanan verileri içeren İŞ GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ, presler konusunda uzman ve sertifikalı

kişilerce;operatörlere verilmelidir

Sürekli gelişimler takip edilerek devamlılığı sağlanmalıdır.


Kişisel Koruyucu Donanımlar


• Kişisel koruyucu donanımların kullanıma ait eğitimler verilmelidir.

• İşyerinde, kişisel koruyucu donanımların kullanım yerleriyle ilgili gerekli işaretlemeler yapılmalıdır.

• Yapılan işe uygun olarak baret kullanımı sağlanmalıdır.

El Koruyucuları

• Eldiven işçinin eline uygun boyutta olmalıdır.

• Eldiven kesilmelere karşı dayanaklı olmalıdır

• Parça tutma ve parça taşımalara uygun yapıda olmalıdır

Ayak Koruyucuları

•Kompozit Burun Koruyucu•Delinmeye Karşı Dirençli•Antistatik, Şok Emicili Kaymaz Taban•Terleme ve Aşınma Dirençli İç Astar



Koruyucu Gözlükler• Uygun konfor ve hafiflik• Çizilmelere ve

kırılmaya karşı dayanıklı polikarbonat şeffaf lens

• Buğulanmaz lensler

İş Elbiseleri• Yüzük, saat, bilezik ve

benzeri eşyalar çalışmaya başlamadan önce çıkartılmalıdır.

• Bol, yırtık veya saçaklı iş elbiseleri giyilmemelidir

• Kol ağızları uygun olarak kapatılmış olmalıdır.

111İş Teftiş Bursa Grup Başkanlığı Preslerde Güvenli Çalışma

Kulak Koruyucular• Uygun kulaklık, iş

güvenliğinden sorumlu teknik personelin oluşturduğu risk analizi ile işyeri hekimininin çalışanları muayenesi sonucu göz elde ettiği verilere dayanarak seçilmelidir.

•Kulak yolunda akıntısı, ağrısı ya da geçirilmiş ameliyat vb. durumu bulunanlar kulak tıkacı takmamalıdırlar.

Yeterli dinlenme araları verilmelidir


Kulak Koruyucuları

Preslerin çalışma alanındaki ortalama gürültü düzeyi

90-110 desibel aralığındadır.

Gürültü Düzeyi İşitme Yeteneği Kaybı (%)

(dB) 5 yıl sonra 10 yıl sonra 20 yıl sonra

80 0 0 0 90 4 10 15 100 12 29 42 110 26 55 78


Preslerde Güvenli Çalışma Talimatı• Pres üzerindeki kullanım talimatında makinenin güvenli çalışma

şartlarını içeren faktörler bulundurulmalıdır.

• Talimatname, işçilerin rahatlıkla gözüne çarpacak şekilde, makine üzerinde, operasyon bölgesine yakın ve mümkün oldukça görsel bir formatta hazırlanmalıdır.

• Genel Kurallara Örnek:

1. Güvenlik sistemlerinin devre dışı bırakılması yasaktır.2. İşçi anormal bir durumun olması halinde üst amirine bildirmek

zorundadır.3. Bakım, arıza, montaj ve kalıp ayarları ancak görevlendirilmiş

personel tarafından yapılacaktır.4. Operasyon bölgesindeki arıza durumunda, sistemin panodan

elektrik bağlantısı kesildikten sonra emniyet takozu kalıp içine yerleştirilecektir.



CE (CONFORMITY EUROPE):

•Birçok ürünün Avrupa Birliği üyesi ülkelerde serbestçe dolasabilmesi icin, Avrupa Konseyi tarafından yayınlanan Yeni Yaklaşım Direktiflerine ve uyumlaştırılmış standartlara uygun olması gerekmektedir.

•Bu uygunluğu belgeleyen işaret CE işaretidir.

•Uyumlaştırılmış yasalar çerçevesinde 2003 yılından itibaren Türkiye’de de bu durum zorunlu hale gelmiştir.

•Presler için CE İşareti gerektiren Yeni Yaklaşım Direktifleri «Makine Emniyet Yönetmeliği» dir. Halen Sanayi Bakanlığı tarafından Makine Emniyet Yönetmeliği çerçevesinde üretime izin verilmektedir.

PRESLERDE CE BELGESİ


Mandallı Presler


Programlı Teftiş Sonuçları

• 90 işyerinde programlı teftiş yapıldı.

• Bu kapsamda 11.996 erkek, 1.087 kadın işçiye ulaşıldı.

• Teftişlerde 1837 pres üzerinde noksanlıklar tespit edildi.

• 63 işyerinde çift el kumanda tertibatı,

• 84 işyerinde mekanik koruyucu,• 79 işyerinde ışık bariyeri olmadan çalışıldığı tespit edildi.

• 75 işyerinde, preslerde çalışan işçilerin mesleki eğitim alması gerektiği görüldü.


Sonuç

Güvenlik Önlemi Almak Kolaydır Ancak

Hiçbir Uzuv Parayla Satın Alınamaz


Eller Değerlidir

Onlara Gereken Değeri Verelim


Pres Ekibiİş Müfettişleri


Documents

Lütfen Cep Telefonlarınızı Sessize Alınız!