128
: Louis Leger, La Mythologie Slave, 1901 . , 1904 (1843-1924), , . , , , , , . ( ), , . : , 2002. : : : : : : , 1984 " " : : : : 4000 : , : - :

Luj leå¾e~slovenska mitologija

  • Upload
    -

  • View
    77

  • Download
    19

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Luj leå¾e~slovenska mitologija

:Louis Leger, La Mythologie Slave, 1901

. , 1904

(1843-1924), , . , , ,

, ,. ( ), ,

.

:,

2002.

:

:

:

:

:

: ,

1984

" "

:

:

:

: 4000

: ,

: - :

Page 2: Luj leå¾e~slovenska mitologija

; ; :, , . -

: , , , ,Knytlinga Saga, , .- . - . - .

o I o II o III -

: :

o

o - ( )o

, - . - (Blaise)- . - . - . - . - , - Suarasici. -

. - - .

o - o

o

o

o

o - - Suarazicio

o - :

. - . - ( ). - . - . -. - . - . . .. ( ). - . - . -

o

o

o - o

o

o ( )o

o , , , , o

o

Page 3: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. - . - . - k.

o

o

. - . - . - . - . - . -. - . - .

. - ? - . - , . - . - . - ,

. - .

o ( ) o

o

. :

, . . 1865.

, : ?

[1] . ; , ,

. . 1880. . , Encyclopédie des sciences

religieuses . ,, .

, , .

Page 4: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , Revue de l'Histoire des Religions.

: Esquisse sommaire de la mythologie slave ( ,Leroux, 1882). ,

. Nouvelles étudesslaves.[2]

, , , , ,

. , , . . ,

, , , , . 1. . 1883.

Slovinac, . ,, .

Esquisse Sbornik Slovanský, . . , .1883 ( . 8 9). . ,

. , , , 1898).

Athenaeum (8. , 1882) Archiv fur slav. Philol. ( . VI, . 318) Beaudouin de Courtenay .

. ( , 1882) , , .

Collège de France. .

.

1895. . ., 1896. .

Revue de l' Histoire des Religions.. ( . ;

, .)[3]

, .

, , , ...

; ., , : , , , .

Page 5: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, .

II

1803. : Versuch einer slavischen Mythologie in alphabetischer Ordnung,[4]

. ,

Slavin- ( . . 263. ). ; , ,

. " , , , ."

, . ,,

., , . , ,

. .

, , . . , , , , ,

III . Sebran spisy ( , 1865.),,

II . Slovanske Starožitnosti ( . , 1863). , . ,

, ,, , ) , , .).

. 1842. ( ) Die Wissenschaftdes Slawischen Mythus. .

( Bajeslovný Kalendár,.).

.

1846. .

Page 6: Luj leå¾e~slovenska mitologija

Slovnik-u Nau ný ( ) ,

. ,,

. . ,

. 1866. . , asopis eského Muse ( . . 35)

, . , , .

. ,, - , .

.

, , .

, .

; , - , .

: (3. . ,1866. 69.) ;

, .[5] .

. ., 1868).

. (Bergaigne). , , .

, , , , .

[6], ., - , -

, , , , . .

(Famintsyne, Famincyne): ( , 1884.) , .

(Archiv, t. IX, . 168.) . .[7]

, , .

Page 7: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , , .

,

.[8]

, , . . ( , 1885).

, , , . .

. 1870. (Slovnyk nau ný, . VIII . 603 - .), :

; ;,

." Archiv fur sl. Philologie: "

.

a priori." ( . 1876. . 134)

, , : Einleitung in die slavischen Literaturgeschichte, II

. (Graz, 1887. . 378. 440.) , ,

. . , ,

. , , ,

, , .

. ; , ,

. , .

,

Page 8: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , .

, H. M chal-a: Nákres slovanskéhobajeslovi. ( ), 1891. .

, . , , .

. , ,

."[9]

, , . ,

, , , ,

. ,

. , , (Rachmanes, Perchta), : , .

. ; :

eský Lid), (Wista), ),(Zbornik za narodni život),

), ".,

.

, .[10]

, , . , , , Archiv fur

slav. Phil., , .

.

, - , -

; , ( .

Page 9: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, ). , .

, , (

; , , , ; ).

.

- , - ,

, , ., ; , -

, - , . ,

; .

, , - .

, ,, .

, ,

. ; , , ,

, , .

, . ,

, , .

, 1901. .

; ; ,, . -

Page 10: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , , , Knytlinga Saga, , . - . - . -.

; ,

. , , - ,

.

, , . ,

, , . , , - -

, , , -

, : , , , ,

.[11]

( ) . , ,

.

, , , , ,

, , . ,

" " , .[12]

, , :

1) ;

2) , , : , , , (Knytlinga Saga),

( . );

3) : , , ;

Page 11: Luj leå¾e~slovenska mitologija

4) (Massoudi-a, Ibn Fozlan- ) , ; ,

, , , ( );

5) , , ,;

6) ,;

7) , ,

, : . , ,

.

I

. XI XII . 988. .

. , , , , , , .

, , .

, , , , , ( ), .

.

( ), .1114. , ,

, , . ,, .

,, ,

Page 12: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, . .

: ". , .

, , ,, ,

, , ,,

? , , .[13]

(XII ), , ,,

: , , , , , . .

, :[14] "Ergo litate diis vestris asinum ut sint et ipsi vobis in asylum. Noc

votum fiere summus, Jupiter et ipse Mars, sororque eius Bellona atque gener Cererisiubet"... ,

), ( ), , , ? ( . II, 8)

, ,, , - , - sicut el hactenus multi villani

velpagani hic latices seu ignes colit, iste lucos et arbores aut lapides adorat, illemontibus sive collibus litat, alia quae ipse fecit, idola surda et muta rogat et orat.[15]

, . . , ,

III . II, , , .[16]

, ,

. , , ,

). , :

"Potom Kroh jide do navi"

).

Page 13: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, (II, 6) (Cech) ,

(d dky své), . (penates).

(XIV .) , .

: "cum in dicta marchia gens adhuc permixta Slavonika etSaxonika gentilitatis ritibus deserviret et coleret ydola".[17] ( .1153), , ,[18]

.

Gallus- [19] ( XII ), , .

: : "Istorum gesta quorum memoriamoblivio vetustatis abolevit et quos error et ydolatria defoedavit, memorarenegligamus".[20] ( . II, XLII),

.

, .

, , , , Longinus,

XV ( 1455 - 1481) Historia Poloniae.,

. . R. Br ckner[21] , , , . .

. , , ,

.[22] Yeszaom, Liadom, Dzydzilelya- m, Nijom, Dzevana- m,

Marzanom. (temperies) , Zywie; : "delubrum primariumad quod ex omnibus locis fiebat congressus."

. , , , , .

, , , , (), , , ,

, .; ,

. ,

Page 14: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, . ,

, nyja nav- , .

[23]

, . ; .

.

II

, , ,

, . ,

, . , X

) .

( ) , Gesta Hammaburgensis eclesiae pontificum.

XI ; , . ,

, . Gesta Hammaburgensis eclesiae pontificum

, ; III . Gottschalk-

, . , : "Inutile est acta non credentium

scrutari." . . II, XVIII) (Rh tra) ,

quorum princeps est Radigast; (II, 40, 41)

; (III, 60) .[24]

(Descriptio

Page 15: Luj leå¾e~slovenska mitologija

insularum, 18). , , ,

. , , ( : XXVI,

XXVII, XXVIII) : , (Fricco)., (I,

8).[25] , (II, 19). .

. , .

Chronicon Slavorum , ,. ,

, (Ploen) (Wagriens).[26]

. 1155., , .

. , : "Slavorum animi naturales sunt infidi et

ad malum proni ideoque cavendi". "natio prava et perversa" (I, 27). "terra horroris et vastae solitudinis". ,

. , , .

, , ; : ad laudem Lubecensis eclesiae (

). (testis estmagister Adamus).

, "qui omnes barbarorum gestas res in memoria tenent". (I, XIV)., ,

. : , (I, 52),

(83), , , , , ; ,

(), ,

; (83). , , . 52. 83, , 12.

, , , . . 1170.[27]

Page 16: Luj leå¾e~slovenska mitologija

( 976. 1018) , II . .

1009. . , , , . ,

: - , - ; , .

: "Et quia fuit haec apta bellis et in omnibus semper triumphalisantiquo more Martis signata est nomine". ,

: "Posteri autem ( . ) Mese, id est mediam regionis,nuncupabant eam vel a quadam virgine seducta".

. , IX .

. , .

, : "Belegori, quod pulcher mons dicitur" (IV, 56) "Bele knegini, id

est pulchra domina" (X, 4); "Bolizlaus qui maior laus interpretatur" (IV, 45);i Dobrawa, quae bona interpretatur (IV, 55). ,

. Medeburu ( ) mel prohibe., . (I, 10) . .

"Cum execranda gentilitas ibi veneraretur" (VIII, 59). "Quamvis autem de hiis aliquiddicere perhorrescam, tamen, ut scias, lector amate, vanam eorum superstitionem..."(VI, 23).

. , pagus Silensis(VIII, 59), (Zutibore).[28] ,

. (VIII, 65). (I, 14).

. ; ,. ,

, . , (III, 19). , ( ),

Riedegost, . , ,

(Redigost). , , (Zuarasici);[29] , ,

II. , , ,

,

Page 17: Luj leå¾e~slovenska mitologija

.[30] .. : "Quot regiones sunt in his partibus,

tot templa habentur et simulacra demonum singula ab infidelibus coluntur." (VI, 25) : "Praeter penates et idola quibus singula oppida redundabant" (I,

63).[31]

. . , XII . ,

,[32]

.[33] , ,

1168, , . Gesta

Danorum. ; ,. ?

, . , , , , .

. , , ("maiorum acta patrii sermonis

carminibus vulgata"), , (Tylensium) ("Absalonis asserta docili

animo stiloque complecti cure habui").

, , ,

, . , , , ,

. .

, . , ( ) ,

. , (Rugievithus, Porevitus, Porenutius),

, . .[34]

Knytlinga-Saga (HistoriaKnytidarum) . .

. , . , ,

, ; : ,

Page 18: Luj leå¾e~slovenska mitologija

(Turipid, Pizamar, Tiarnoglovius). ; , :

( arnoglavy). , . X ,

1187. (Olaf Tordzon). , , ,

. . Pryslav Freedevus. .

, , , .[35]

. , XI , .

IV.,

.[36] , 13. 1106. . . . 1123.

III ; , , ( ).

: Pyrice, , , Wollin, tetin, Koloberg (),[37] , .

20 000 , .

. . 1128. , , , , , ,

.

(Ebbo) 1151. 1152. VitaOttonis. , ,

(Udalric), , , , .

. . . , ,

. , , , .

, , . : Tanium esse gentis illius ferocitatem,

, ut magis necem ei inferre quam iugum fidei subire paratasit. , ( !)

.

Page 19: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , , ;

,[38] , , .

. , , .

; ,

: . ( ) . , . I).

II , , . ,

, , , . , .

, . , ;

, . ; .

.[39] , , , .

, , (magni decoris et miriartificii), .

, , . , . , .

. , , mirae magnitudinis etsculptaria arte incredibili coelata. , , ,

. . (V, 23) "Huius parietes

variae deorum, dearumque imagines mirifice insculptae exteriis ornant... interiusautem dii stant manu facti, singulis nominibus insculptis galeis atque loricis terribilitervestiti..."

. , , pyramides magnae et inaltum more paganico muratae. ,

, . ? , ,

. (18) , , [40] (idolo consecratum),

, . ,

Page 20: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, . . .[41]

. Ipsum autem in carne non vidi, ; ,

. , . ,

. . .

, ; .

. .

. . (Jaff ) ; (Koepke, Klempin) .

, . .:

, .[42]

, , (II, 6), (4, 7, 11, 24)

(II, 26).[43] , (II, 29), ,

continae fana (ib. 31,). continae , , : Sclavica lingua in plerisque vocibus latinitatem

attingit, et ideo puto ab eo quod est continere continas esse vocatas". continae, ,

.[44] , , .

. , ,

:asserens hunc magis quadrigis, quam propheciis idoneum (II, 33).[45]

, , . ,

(II, 36). , . III

(III, 4), . : (ib. 6) (Gerovit.) qui

lingua latina Mars dicitur, , ; Gozgaugia (sic!) ( ).

, , , . ,

Page 21: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, . , , , .

, (III, 14), (III, 17, 18, 20,),

, (ib. 25) , .[46]

, , .

, (quae a notis religiosisque personis), .

. . ; . (

. , !?).

continae. . , .

, : , ,.

VI , , . ,

. , , , , , ,

. , .

: , , , , (De bello gothico. t. III, c. XIV).

, .

, , , , .

(X .) .. , ( )

X , .

. , (XI .) , : ( )

, : " ,

Page 22: Luj leå¾e~slovenska mitologija

; ) ; , ."[47]

, , , .[48]

III -

, , .

, : , , , . , .

, - , -. : ;

(Zbrucu), ;; ,

, Archiv fur Antropologie1894.[49] .

, , .

, .[50] . ,

. .

. - , , .

.[51]

, . ; , .

, .

. , , - . .

, : , ; : (Zcernoboh, id est deum

nigrum).[52]

Page 23: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, bhaga.,

baga, bagha, - ). Bagha: , . ,

. , , , : , , ( ,

), (Zbožo, fortuna, pecus), , ; zbozi - , . ,

. , , .

( - ). , , .

- , . , Pisamar.

( ) , , , , ( ) ,

( ) - , . , .

. scrato ().

. - ( ) . ,

: , - - chirichha ( [53])

castellum.

, , . contina, .

; ( ), ; ,

.: Konczyna. Konczyna

, .

: .,[54]

( ). .

Page 24: Luj leå¾e~slovenska mitologija

: , ,, , .

, -[55] .

, ,. r. -: , ( . ) ,

, .. , - .

. ,. , .

, (Etym. Worterb. sub.voce): kumarsaa - ( [56] kumartaa

komans)., , . ,

, -,

. , , . , .

(), ( , . ( , sub voce),

: , . . ( -

); ( , ) [57] : ) , .[58]

. , , .[59]

, , , ; .

. , , - .

(§ 28) mrd "conterere", , ,

, , : - . .

.

, ., - - ,

Page 25: Luj leå¾e~slovenska mitologija

sacerdos. , .: ;

, .[60]

, , (). .

: , ,[61] , , ksi dz, , kuning.

, monseigneur, : , ;

. , , ,.

, . , ,

.[62]

,: , .

. (vels), , - , ., - , .

: arodéjnik, czarodziej, - ary.cara , . ,

, , ? : ernoknižnik,czarnoksiežnik, .

, .

, . nav ( ) , ,

. .[63]

. .

.

: tryzna. . , ( . , Einleitung, . 435.)

, , -.[64]

Page 26: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, (, . 30, 37, 44; . . . 77, 81, 87, 116). ,

. . ,

(X .) : " , , i ), , ;

" ( ).

, , , , ,

, : , , ,, , , .

. , .

XVIII . ., . , , ,

. , . Archiv f. slav.

Phil. ( . . . 193 - 215, II, . 388.) (Mi karzyn)

, ; . , , .[65]

, (L beck, 1659.) .[66]

XIX , , ,

. [67] (kralovedvor). :

: , , (Bies, Tras, Morana), , . Mater

verborum. .Mater verborum- .,

, III, . , , XIII .

. . XIX .

Revue d'histoire des religions ( . 1881, . IV, . 134. 135.). , , , ,

Page 27: Luj leå¾e~slovenska mitologija

.[68] , , ; , .

, , .[69] , .

, , ?

, , , .

, .

, , , , ; .

, , ., ,

, . , ,, .

, , ".[70]

, . (I, 83): "

, , , , : , , .

. , , .

, , ." ,

. .

, , , , : Suarasici, , ; Porenutius

- - ; .

, , : -, , . (II, 12). " ,

Page 28: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. - , ,

(illum deum deorum esse profitentes)."

, ", , ,

. (II, 1) . ,

. , . : . , , ,

, . " , , , , ,

, , ?... !..."

, . ,

, .

945. . , , : "

, , ".[71]

, , .

, ., .

, ,[72]

. , , " "

.

Svéboh, : svébohy.,

: Sv boh - , . . praboh,

prab h. ( ) per, ur: Perdeus.Urgott, , . [73]

, . : eb h, : Ach Bože, P ebože; Rozbože (

) Ach Bože, Rozbože. rozpr . ,

.[74]

Page 29: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, .

: . - ; . -

: , , Porenutius. - . . - -. - ; . - . -

. - - (- ): , (Gerovit) . - .

: , (

) , . .

, , , , , , -

, - Suarasici - ,, , ,

-y.

: , , ,

, , , .

, . .

, , 907.

945. .[75]

, , , . : "

Page 30: Luj leå¾e~slovenska mitologija

( ) , ,

". : ")

, :) . ". ;

, : .

, 971. . . "

, , ,."

980 . , .

, , . : , , , , ,

. . , .

. 988. ; ; ,: " , ,

; ,. ,

. , , . : ' , ,

, '. , , ."

XII . .

. . . . [76]

, . , , , ,

. :

. 6497 (989) . , ( ), , ;

; , : ' ! '.

Page 31: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , , . ,

) , [77]

, , : ,, , '!

".[78]

:, .

, .1578. : Sarmatiae Europae descriptio. " ,

, , , . - , . ;

, ' ' ..

, , , , , ."

; : ?...

. XIV XV ,

.[79] . 1302.

.[80]

.[81] , ,: " , ."

. ( )? ;

. ().[82]

, , . ,

.[83] , () .

, . , , iris

germanica. , veronica,

Page 32: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. veronica . iris germanica.

, ( - ). , , .

: . .[84]

: ( ).

, , . , , ( ),

; , . , . . , ,

? - , ( ), :

Bouh Parom zaoblacom;

A vidi to nahn vany.

Tresk! zahrmi jej do ela

Hned i z deckem zkameri la.

, , , ).[85]

:

Za onijeh asov

Za starych Bohov

Za Boha Paroma.

, , .)

. . , .[86]

; , . Kott- (sub voce - )

, peruntati -

Page 33: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, perunsky, . .

( , . 389.). .

: houn, , kr kloun, .

.[87]

Donnerstag.? Proven-y, ?[88]

, . , .

, . (penates) ;

. , , , .

, , . ,

, ."

:[89] "Deus Altenburgensisterrae" - . ("quibus nullaesunt effigies expressae"). :

. , - , .[90]

(Porenutius), , , .[91] , ( ?) .

. , .

, ; ,.

.[92]

, Peruny,Piorunow, , , ,

. piorunek:[93]

Tarnobrzeg, Lasovakis- , , Piorun-

.[94] : ". , ,

. ,

Page 34: Luj leå¾e~slovenska mitologija

., . ' , .

'. - , . , ,

. , , .

, , '. , : ' , ;

, . , ; , '.

, , ,, . Pieron,

. , . ; ,

, , ."

, , . .

.[95] , . , -

. : -, - .

: - , - ; - . , , piorun, paron

. . ? ,

.[95] .[96]

, . .

, . " , ,

." (De belle gothico, III, 14.)

, , ,

: , . , ,

, . ., ?

Page 35: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. . . ,

, . , .. . " ,

, , , , . . ,

. , . ."[97]

. , ... " , :

; . . ( ) , :

, , !' ".[98]

, , :

. . , ((’ ) , , . .

Dictionnairephilosophique. ,

, . . . ;

.[99]

. .[100]

, , , .

, , ,

. . .,

. , . .

, . , . , , . : , , , .

, , : " . ,

. , , ." 20. , .

.

Page 36: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , . , .

20. . . ,,

. , .[100] .

.[101]

?

. , , , .

, , , ; : , , .[102]

, , , . . ,

. , . ,

, , , ., ,

.

. . ,[103] .

, . , . .. .

"".[104]

, . ,

, .[105]

. , . 1886. , . 20 .[106]

.

Page 37: Luj leå¾e~slovenska mitologija

.. ,

, ; , :. ". , ,

, . . , . , : "

." , . .

; , . . .

."

. . .

. . .

: , , .[107] ,

. . , .[108]

. , , , , . ,

, , .

.

, ; ,

. [109] ,

; . ,. .

[110] . . ", , . , ,

; . , , ,

. , .[111]

Page 38: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , (lucos et arbores)

. , , ,

.[112] (XVI ). .

. ( . 991) (Lorenzberg) ,

, , ; .

. , - . ; , [113]

. , ,

.

- ( )

, . . 52.

: "(Zvantevith), . , .

. , , , ,

. . ;

, .[114] , ,

. , , .

, ".

[115] 1168. . ,

, , . , , ;

, , , . , , ...

, , , , (Guy),

Page 39: Luj leå¾e~slovenska mitologija

: " , , .

, , , .

. , . ,

.[116] , , . -

" (I, 38).

:

, ."[117]

: " , ,

, , . (accurato

celamine) ".[118] ". :

, , , .

, ; ,[119] , ; , . , , ; ;

( );[120] , . .

. ,

. , , ".

: , .,

.

. , , ,

, . ,,

. ,

Page 40: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , . , ,

.[121]

, , ( ) , : .

, , ; .

, .

, . , ,,

, . , ,

.

,; , , .

, : . : ,

.[122] , , ,

.

; . .

( ), . .

. . ,

. ( ). , .

, .

, , . .

, , ,. ,

, . . . ( ),

.

Page 41: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. . , ( )

. : , . ,

[123] : ,.

. , , , .

, ; .

.[124]

, ,[125] ,

) . , , ... ...

, , . .

, .

, , ., ,

, , , , . . ,

, , . . , ,

. , , , . ,

. , ,, .

, ..."

Knytlinga Saga (Historia Knytidarum) . (Sonius), , , Svanteviz- , . .[126]

.[127]

. (Sanctus Vitus) . : "II, . IX (Corvey)[128] ,

Page 42: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. ,

. , . , . . ,

, , , . ,

. . , ,

, . ,

. ( ) .

."[129]

Sanctus Vitus:.

, . II . XII ,

, , , .

, ,;

.[130] , , , ,

. , ,, ,

, . ,

,[131] . , , ,

. , , , ..."[132]

( . 444) .. (Cf. . 508: servitutem superstitione mutarunt instituto domi simulacro, quod

sancti viti vocabulo censuerunt).

, , , , . ,

. , (I, 2)

Page 43: Luj leå¾e~slovenska mitologija

IX , . , . (Voelkel)[133]

XII , veterumantiqua relatio.

.

, , . , , . ,

; , , , , .

. , (Nova Corbeia germanica).

, .[134] . .

. , . ,

? , ,

, , .[135]

. (Chronicon II, 37.. 97.). , ,

, , , , ,

. ,: , : eleri stat in frutectum - ( )

, - . , . ".

Sanctus Vitus , ,

, , .

. Porevithus- ,[136]

Rugievitus[137] - ; , , Nerovith- Gerovith- .[138] -

.

(vit vith) . , ?

Page 44: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, svent - .[139]

sanctus, .

. vit , , , ,

. ?(Semovith Semovithan), , (Gallus, .I, . III) XII . ,

, XV .[140]

(XI - XII .) (Hostivit, Hostiwyt,Goztivit) , ;

, ().[141]

( ) (Eginard) , , Liudevitus.

.[142]

- : ,, , , . ,

.

, , , , , : .

. , heilig, , , .

, :"Szvantovit, deus terrae Rugianorum, inter omnia numina Slavorum primatum obtinuitclarior ut victoriis, efficacior in responsis."[143]

.[144]

; .

, XVI . , Svantovit- lumen.[145]

. , .

: , .. [146] , - ( ) - " ".

. , , , ,

, , , . , , : , ,

Page 45: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , , .

, , , , . ,

, , .

, ; , , . ,

, . , Archon, Arcon.[147] ,

. , .[148]

: , ., .

, 15. 1168. . .

. ,.[149]

. ,. ,

. .

1868. ,[150] . .

, .

, ,

. , . ( .)

. , ,

. , ., , ,

. , , ,, . ,

, . , . ,

.[151]

Page 46: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , . , ,

. , , .

1848. . , , .

(Towarzystwo naukowe), .

, , . . (Rocznik)

, . 1852. , . ,

, , , . : " ,

; , ". , , ;

, .[152]

. . (2 70 ).

. ; .

. , . ( ,

.)[153]

; , ( ),, .

. .

(Zbrucz) .[154] ( ) . XIX ,

, , . ,

, , [155]

. .

, . , . Beaudouin de

Courtenay, , , ,

Page 47: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. , (Miekorzyn)[156] , .

XIX . ;

!

. , (ossolinski) ), : " ,

, , , .

."

, . Swiatovit (?) ? (

). , ? .

; - ".[157]

, - , ,

. () ( ).

. ; , .

. , , , ,

. , , , ,

. (sub oris eius lineamentis) ; .

. . ( ).

, , , .

(Porevit).[158]

, . , .

; , , , . , . ,

, ,

Page 48: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , nec minus trahentes rubore quampondere vexavit, .[159]

Herovith - Gerovit - Gerovid, qui lingua latina Mars dicitur, deusmilitiae ( [160] guerra).

, . ,

, . , , "

." , , . (Havoliens) . (Holagosta, Volgast)

( ). . , :

.[161] , , .

.

. , ( ) , . . .

, , :

1873. (Iwonicz) . , ,: . 1848. ,

, , , ., , ,

, ; , . , .

, ; , , .

. , , .

; , . , . ,

. ,.

, . ,

Page 49: Luj leå¾e~slovenska mitologija

; . ,

, , .

, . , .

. , .

, , .

.

, 13. 1896. .

. "

, - . - (Blaise) - .- . - . - . - , - Suarasici. - . -

- .

-

, , , .[162] ,

. , " ,

, ( - ). ,

. (XI ) . ,[163] ,

. (XII .)[164]

(sic), .[165] " " : .[166]

, ( ) .

Page 50: Luj leå¾e~slovenska mitologija

", , , .[167]

- , , ,. , ,

. . , . ,

. , , - ,

. .

,[168] . , , .

. . : "". .

, . , .[169]

- , . . ,

, , ; .; . . , .[170]

. ( ) - ,, , .

. ; . ( , ) .

: . . , .

: Blasius,Blažej, .

, XV XVI ., - .

: " ." ( 1471. .) ", ?",

.(Tkadle ek), XIV . (XVI .) ( Ecclesiastes) :

, , ". : "dass ein solche boess Weib wer

ein Ganss und fluege ber Meer und keme nimmermehr heim"; : " , ."

Page 51: Luj leå¾e~slovenska mitologija

XVI ,. : .

.

- .(Etym. Wörterbuch, sub voce), , , ,

,[171] , , Bl sios, ,

. . , , (Priape).[172]

, . ; .

. Welnes-

.[173]

, , - .[174] .

, ( ); . .

. .[175] .

, ( ). ,.[176] .

. (cornua -): (lux - , ), .

(teigne - ). . , ; .[177]

, : ( ), , , .

, . 980, , , .

XII - XV .[178]

.

. ,

Page 52: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, .[179] , , ( ) , ,

. . , .

. ( 391) , , .

, . , , (chorn),

: , , .?

, ? ; : "

, ." . , .

, .[180]

, , , .

, ,

, . 1114. :

, : , ... .

. , . , : ,

(Jougriens) . ; , , ;

. , ; . ,

(sic! ).

; , .

, . ' ',

(Cham), , . .[181]

, ,

Page 53: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, . , , , .

., . , , , : ' '; .

, , , .

. , . 7470 , , . , , . ,

, . . , ,

, ;;

..."

,[182] , .

.

, . . [183].

, . , , .

. - . ,

. , . (Arch. f. slav. Phil. . . 114.)[184]

. diabolus; - ,

. - .

, , , . ,

: - , . .

Page 54: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. . . (de Guth) ( ); (Hamath) , (

). ; . ,

. . ,.[185]

; , .

,, .

, . ( . Einleitung, . 395 - 407.)

XVI , , . ( .. ., 1889.) ,

. , : "?" .

, , , .[186]

, : . . ,

. . . ( , , . I.

.)

, . , .

( , ); . (Arch. f. slav. Phil. . , . 7.) , .

, , , . ,

.[187]

Page 55: Luj leå¾e~slovenska mitologija

- - Suarazici

, , , . .

XIV, XV XVI : : ", ".

Zuarasici, , (VI, 23). "

, , , . Zuarasici -

. . ".

, Zuarasici, . ( ) II. XI

. , (V létes), .

, : "Bonumne est persequi christianum et haberein amicitia populum paganum? Quae conventio est Christi ad Belial?[188] Quaecomparatio lucis ad tenebras? Quomodo convenient Zuarasiz diabolus et duxsanctorum vester et noster Mauritius? Qua fronte coeunt sacra lancea et diabolicavexilla?"[189] ,

. Suarasiz Knytlinga Saga.[190]

, , , . ,

? . (Archiv, IV, 412.) , Zuarasici -,

.

. . , ,

. , , . , ,

, , - . Suarozici

Suarasici .

Page 56: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, ( . 332) (svarga , , ).

, . ,. . . ( . . .

- 1887.) , , ,. . . ,

, . Dict. tymologique sub voce svarog,

[191] . ,. ,

. .

, , , , Svarasici - . ici

. , . ,

. , . .[192]

, , , .

, .

, ., ,

. , XIII ,

. . ,

.

. st rêti), styrieti, starr, steif sein, erstarren, , ,

. . , .

Page 57: Luj leå¾e~slovenska mitologija

-

: (’

.) XII.[193] ,

. , , .

, , , , . .: "

, , , , : , , , , ,

: , , ." XVI , ,

, ( ).[194] : ; , , .

, . ,[195]

. , ,

, .

( ). , ,

( . ).[196]

, , ,.

.

: Valul lui Trajan ), calea luiTrajan ( ); masa lui Trajan ( , ); pratul luiTrajan ).[197]

. , , ), , ;

, . , 1553. . , , ,

.[198] , , , ,

, .[199]

Page 58: Luj leå¾e~slovenska mitologija

,.[200]

( ) Ulpia augusta Trajana; , , .

, , ; . .

. , , ;

Burnum- . . .

; .

. - . XI .

, .[201]

. , , ,

.

. , , . ,

; , , .

, , ..

, , . ,

. ; ; , .[202]

: ". (

- ). , , . ,

(Tsirina). , . , , ,

: . ' ', ., . ,

, ,

Page 59: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. , , . ; . -

, ,, , ,

, ."

. . ,

.

(II . . 150-152) , ( : ).

XII . Tzetz s u Chiliades ( . Zeitschrift furAesterreichische Gymnasien) ,

. " " (). ,

.

. Koehler, , : .

, XV . "ung empereur appel Trojan, lequel avait, ce disaient les Grecs, une oreille ainsi

que ung mouton".

( , , .IV, . 182) , .

. .

. ,

( ). , , ,: " ". .

, , ( 31. 38.),

, . 31. ; ,

, ( ).

Page 60: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , , .

, - - , - ?[203]

. , .

; , , ,

. , , , .

, , ;

, (divus Augustus); . ,

, , . .

, , III.,

, . .

. - . - ( ). - . - . - . -. - . . . .

). - . - . -

, , , . .

., , continae ( , II, 32.) .

. continae : "Sclavicalingua, , in plerisque locis latinitatem attingit et ideo puto ab eo quod

Page 61: Luj leå¾e~slovenska mitologija

est continere continas esse vocatas". . .

. , contina , konczyna (fastigium).

. Konczyna , , . ,

, . .

, , , : , ,

, , , . , .

. , ,

, .

Triglous- . ; - , .

Terglou. .[204]

, . , ,

. . . ,

, , , . , ,

, , . (Herb. II, 32.)., , umbre atque

amenitatis gratia.

( ) , . ,

. . ,

, . , ,

. , .

(Herb. II, 35.). ,

Page 62: Luj leå¾e~slovenska mitologija

(Herb. II, 3.) , , .

(Prifl. II, 11.), .

(Volyn). , , ,

(Ebbo, II. 13.). " ,,

. , ,.

, , , .

, . ('Solummodoforamen modicum ubi sacrificium inferretur in trunco patebat '.)

, . . , ,

; .[205] ,

. .

, . , , , .

. , , , .

, ,, .

, , , , ;

. , , (sputaculum ingens). , . ,

. , . .

, , ."

. , ; , ,

? .

Page 63: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. , , . .

, , ,, .

. (Ebbo, III; 1.) . , ,

. ..

: , , , . ,

. .

, , ; ,, , .[206] . , . , . . . ,

, ( ).

(Ebbo, III, 1.), , , . ,

, , , ,

. . , .

, . , , ; ,

, . ,, , .

, , . (Ebbo, III, 1. - , III, 16.)

; . , : " ,

; " (teutonici dei). , , ,

: " , , ? ' , , '.

. . "

Page 64: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , ". ,

, .

. . (Mon. germ. t. XII, . 91.), .

; . ,

- . , .[207] ,

.

. , ,

, . . - Wollin - .

, ? , (Ebbo, II, 1; III,

1, - Herb. III, 26.). , , ob memoriam eius.. ,

, .

-

. . (Arch. f. slav. Phil. t.

XIV) , . . , (VI, 23) : "Est

urbs quaedam in pago Riedirierum nomine, tricornis ac tres in se continens portas,etc..." ( ) ,

. ; , ,

. (in eadem) , .[208]

Page 65: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. ; ;[209] ,

, . (Zuarasici),[210] .

, . .

. , , ,

, (invicem clanculummussantes); , ,

. , , ,

;[211]

, . , ;

, . : ,

, , , ,

.

, ,. , .

, ,.

, .

".

. : ,

; , , . , ,

.

, Riedigost . . , (Lisch) , ,

, , . ( ) .

: De Adamo Bremensis geographo(Paris, 1895. . 66.).

Page 66: Luj leå¾e~slovenska mitologija

? (II, 18)

, (Rhetarii). ,

( , ). ,

.[212] , . ; ;

, , , . ( , ,

). , , ." ( . III, 52) , ,

, , . , , ,

. 10. , .

.

(I, 2) , , . (I, 23)

(Liutitses et Riaduri),,

, , , , ."

, §. 52) , " ( -), , ."

(Botho) XV (sub anno 1113)[213]

; , .

, , , .

, . . XVII . , ,

, . ; ,

, , .

, , ,

Page 67: Luj leå¾e~slovenska mitologija

Rethra. , .

, - .: . .

, . , ,

975. . [214] Carum hospitium habens qui hospes carus est; Gostirad,

Hostirad. , : Bydgoszcz (); Radgoszcs .

, Radhost. Moraviasacra - ,[215] XVIII ,

. , ? ,

: " Radhost- ( ).

. Hochwald-, ; ;

, , ."

, . ,

.

(I, 83) : " , ,

. , , ..." .

. (Arch. f. slav. Phil. X.) , , , ,

; : in expergefactione validus. ( ).

. ( )?

Page 68: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. , (Arch. f. sl. Phil. t. XIV, . 170. .).[216]

1108. . . ( Arch. f. slav. Phil.

. IV, 223.) . Wattenbach- , , .

.

: " , , ; ...

. , . , ., : ' '.

, Belphegor,[217]

, : ', ;

'. , ,

?"

?

. . : , , .

: , ,.[218] -

, ? (Dict. Romult. sub.voce.) ?

, , , , .

( )

: . (I, 53):

Page 69: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , . , , , ,

: ; , , .

.[219] , , .

. , (Belbuck - ; Bia obože Bia obožnica

; B lobozice ). . .[220]

(VIII, 64) , .

. , . ,

, .

, , , ,

Knytlinga Saga ( . XI)., ,

(Korrenzia), , : , .

( - ). ( ).

: trepoet, trepoetose s , , ). . , ( -

); , .[221] , ,

: ?

, , , , . .

Page 70: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , (VIII, 64) ,

, .

. (I, 52) , ,

. . MaterVerborum- , dea frumenti. ,

aiunt.

. . ,

, ; . . ,

. (Sinna).

. , : .

XV ( , . 384) . (XIV .)[222] ,

Dzevana.[223]

, Zywie.

, (Dzidzilelya), , .

(dziecilela, ).

: , ; , . .

.

(I, 52), (penates). (82).

Page 71: Luj leå¾e~slovenska mitologija

: "Domesticos colunt deos multumque sibi prodesse eosdem sperantes eisimmolant (XIII, 69)", : "Audivi de quondam loculo in cuius summitatemanus erat unum in se (ferreum) tenens circulum, quod cum pastores illius villae, inquo is fuerat per omnes domos has singulariter ductus, in primo introitu a portitare suosic salutaretur: Vigila, Hennil, vigila! Sic enim rustica vocabatur lingua et de eiusdemse tueri custodia stulti autumabant..." Hennil.

( - ).

, , , (I, 2),

; : "primas posuit sedes, primasfundavit et aedes et quos in humeris secum apportarat humi sisti penates gaudebat."

: "o socii, non semel mecum graveslabores perpessi sistite gradum; vestris penatibuslibate libamen gratum quorum opemper mirificam hanc... venistis ad patriam." ,

, dietky své na plecúnesa ( ). ,

dky, . .

. , . ; , , . , ,

. . , ; , ,

. . , ,

, ( : hospoda ek). , ; , ,

. . ;; . ,

. , . , ,

.[224]

(Hucules) (Bo ci) , ( ). domowyk chowonec ( ),krasnoludek (

). Dziady ( ) , . dziady .[225]

Page 72: Luj leå¾e~slovenska mitologija

Skrzat: "Bodaj ci skrzaci wzi li", : " ." , ,

"Wygl da jako skrzat". skrzat- . .

, hospoda ek.. (Kott).

. XVII XVIII . .

, . Sk itek, skrzat-y .

lar domesticus.sk itek diabolus.

: " , Sk itek", .. ,

, : Aby te skritek vzal - ![226]

szkrat , kratek , skritek - . (Matzenauer)

( . 81), : .scrato, scratum (larvae, lares mali, lemures);: schrat, schratze, schretze (faunus daemon), schretel (spiritus familiaris) etc.

, .chrat , czart, -

? , , , . , ,

. , ,. ,

, , . , .

: Buožik, buoži ek domaci. XVI . : skryatkowie domowevbož ta ( ).

. - . - . - k .

(De bello gottiico, III, 14.): ", , .

Page 73: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , , , ( ); , ,

, . , . ( ), ."

, . ,

, , , .

. , ( -) ( , ). ( ,

. III, . 416.) XII : " ,

? - , ." (LXV, 11, 12).

, , , , ( . )

, , .").

, 1271. . : ", ."

, , , , ,

. . ,

, ,, . ,

,[227] : " ". XV ( . . ) : "

". . :, , , , ,

, ( ) , . . : (

, , ). . .

, , ; ; . .

, : , .

Page 74: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , - fatum-y, ,

. Parce .

" .

, .

( , . 314) , , , , ,

. : , , . .

XIV XV ; .

.[228]

XVIII , , , . , ,

.; XIV

Lexicon). (XIII .) - . XV XVI

(Archiv. 1.1, . 609.) : " ."

, , .,

. (Spevanky I, 412.). .

, , . , , , .

. (Sieradz) , , .

, , . , , , ,

. , : "Die Vile hat ihn verfurt ( ). (Hradec)

, bludi ky .

Page 75: Luj leå¾e~slovenska mitologija

? , , .

.. ,

, :, ); .

(XIV ): - , ,: vilil jest lid se dcery moabskymi,

; viln - ; - , etc. : wila - ,; wilowac - , sza awi a, , , .

- .

, , , .

). .[229] ., ;

welis, , ,; -

, (Walhalla). . .

., .

dies rosae, rosalia. ( , ), dies violae. violae . ,

.

( ) . , .

, ; ,

.

.[230]

:

,

."

, , :

Page 76: Luj leå¾e~slovenska mitologija

,

,

, ."

, , " " "; : " ." ,

, :

!

'

,

,

,

;

,

,

.

,

.

,

,

."

, . ,

.[231] .

Page 77: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , ..

. , , , . , ,

; , . , , , .

. :[232]

,

;

:

,

;

,

;

,

;

, -

;

,

,

,

;

Page 78: Luj leå¾e~slovenska mitologija

,

."

. . ., , . .

, . . , , , .

, . , , .

, . . . , , . ,

, . , ,. ,

.

. ; . .

.[233]

( , , ).

, ; . .

, ; . .

, . , , , ,

. , , ; . ). ,

. , , .

, , , , .

. -: , , ,

, : " , , , ".

Page 79: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , . . " ,

,[234] , , .

, . , . , .

, ,[235] . ;

, ."

, ) thymus serpillum i Dictamus albus.

: , , , . . .

, , , , .

. ;; .

. ,. .

; , , .[236]

. ? , .

?

. , - , [237] -

.[238] , , ( ), . ( . ), ,

, . ,,

, divi lidé, dive žieny, dzivožony.[239]

, , , , . .

, . , .

Page 80: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, ,dza, j dzina, j dzi baba , )?

, , , . , ( .

) . . , , ,

sibylla judae. , , . .

[240] . , , ,

? . , ,

. .

, . , , .

. . , . ,

, ( ), ( ). ,

.

(XVIII .) . , ,

, .[241] , rosaria,

rosalia, pascarosata, pascha rosarum. , ,, ,

. rosa Rosentag). -

, ( . ), , ,, , .

. , .

( , , ) . , ,

Page 81: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. . Beffania (); , ,

. .

" " ( . 25), ,. , ,

. : , :

.

- , !

- . , .

."[242]

..

.[243] . , . , .

. , .

, , . (I. 4),

, , . :"Multi villani pel pagani, hic latices, seu ignes colit, iste lucos et arbores aut lapidesadorat, ille montibus, sive collibus litat, aliumquae ipsa fecit ydola surda et muta rogatet orat ut domum suam et se ipsum regant". III .

. : "offerantes libamina super fontes mactabantvictimas". .

Vodni Panny. ili Ženy; Vodopanenky.. ,

. Wodne jugfry (jungfrau).

. Bogunki ). Boginiarz.[244]

Page 82: Luj leå¾e~slovenska mitologija

Nemodliki (ne - ; modliti - ). , , ,

.

. - . - . - . - . - . - . -. - .

, ,.

, , .

. . ,

modla, , modlitise ( ) , modli si ) .[245]

. (De bello gothico, III, 14.)

.( ).

(I, 25) " , , , .

. , .

. , , , , ". "

, ( ), , ,,[246] ,

, ..."

, , ,

, .

Page 83: Luj leå¾e~slovenska mitologija

VI : ", , ,

."

( XXIII) (Sorabes)., , , .

, , . ( LXIX) . LXXXIII

, , . ,

, , .

(Ebbo, V, 13. 15; III, 1,18.) : , ,

, .

, . ; , ,

. . : [247] " , ;

: " , , ."

( ) ; , . ."

( . . 64) , , : , , , .

; . ..."

, . , .

, [248]

. , .

( . 172) . , XVI ,

,[249]

, : " , , ?"

Page 84: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , , , ,

( ). .

, . . ,

, : " (I, 4) ), , , ,

." (III, 1) , III . 1092. , .

, , , ,

.

. , : ,

, . .

, :

. , ( , )?

, , ? ,.

. (Zutibor)"ab accolis, ut Deum in omnibus honoratum". (VI, 38)

.Schkeitbar ( L tzen- Zwenkau).

, .[250]

.[251] ( ) . . ( esky lid, III, . 78.)

, , .

, , , : Svat , Svatépole, Svata hora (svat - ); Vi eboha,

Nizebohy, Boharne, Božna, Zbožna, Zbožnice, Svetice, Svatobor, Modlany,Modlanice. ;

,

Page 85: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, . (I, 4; III, 1; ; (super fontes mactabant).

. I, 3) ( ) , , . .

, , , . ,

. , .

XVII , "alii solem alii lunam et sidera colebant, alii flumina et

ignes, alii montes et arbores sicut et adhuc pagani multi faciunt et plurimi etiam in hacterra nostra adorant daemonia et tantum modo christianum nomen habentes peioressunt quam pagani."

(VIII, 59) pagus Silensis (); ,

.

. , . ,

. " , ; ,; , ," - ,

.[252]

.

. . (I, 52) "

, , : , , ; , .

, . . ,

. , "., . 156 - 157).

, , . . "

." (§ 38) , ;

, , . " , (§ 36), ."

Page 86: Luj leå¾e~slovenska mitologija

:

1. , , (I, 13). "

, , ,."

2. , . (I, 6)

3. ; (I, 23).

LXIX . , .

, contin , , .

(Ebbo, III, 13, 15; III, 1, 18) , , .

, . ,

, .

( ) ; ,

, , ; , .

, ( ).

.[253]

. . , .

(VI, 17) ( ) , .

, ,;[254]

. (Zuarasici). .

Page 87: Luj leå¾e~slovenska mitologija

( ), , , .

, (VI, 18), ; . ,

; ; , , , :

. - ".

? ? . (X )

, ; , .

, , LXIV ( .IV) " ,

: " ; .

: , , ,

, , ; , , ,

; , .

(MontagneNoire). ,

, .[255]

, , ,

. , , , ,

.

.[256] . , ,

: , , . .[257]

, .

Page 88: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, ..."

, . , ,

, .

, ( ) . , ;

, , , . , , ;

, .[258]

, , czarodziej,. ( ) .

. ,? ,

czarnoksi znik, , . . .

. . (III, 8). . 1092. ,

(II, 136.). . (XII )

.[259]

. 1091. . ( . 148 - 149).

, . " , , (I, 52), ,

." , , , .[260]

, .

. ( .)

(VI, 24) , . .

.

Page 89: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. (XIV, . 567, Holzer- ) ,

, , ,

. (Herbord, II, 32, 33;Ebbo, II, 12; Priening, II, 11.), , ,

. , ... Pyris-y

. (Ebbo, II, 12, 13.).

. - ? - . - , . - . - . - ,

. - .

, , II 1092. . : "Jtem sepulturas quaefiebant in sylvis et cargpis atque scenas [261] quas ex gentili ritu faciebant in biviis et intriviis quasi ob animarum pausationem, item et jocos profanos quos super mortuossuos inanes cientes manes ac induti faciem lavis bacchando exercebant exterminavit."

. , ; , ,

ob animarum pausationem.. .

[262] XII . , , ,

.

, , (§ 14) , : "Ne muti canis obprobrio noter inlitteratis et maxime Sclavis,

qui cum morte temporali omnia putant finiri haec loquor..."

. , ( . 88. . .)

, : " ,

Page 90: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, . , , ."

, " ".

. , . , .

, .

.

, . ( ),

, , ,. , , ,

ny, ( : unaviti ; - , , ; , ).

, , , , . , (III,

5).[263] , , -: , . ,

, . , .

navî ( : Lexikonpaleoslavenicolalinum, . 400.).

( . 47.) ,: "Plutonem cognominabant Nya

quem inferorum deum et animarum, dum corpora linquunt, servatorem et custodemopinabantur; postulabant se ab eo post mortem in meliores inferni sedes deduci."

Nya., : , nya, -

. , , .

, ,nyja, - .

Page 91: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , ,.[264]

, Machal ( . 121) , , , .

, - ( ).

.. ( . 188),

, , . ,

, .

; .

. .[265] ,

, . , ,

.[266]

, : ; ;

, , , . ,

, ( -), , : " , ,

; , ; ,, ."

, , . .

. "quaefiebant in silvis et in campis".

, : "Ne sepeliant mortuos chistianosinter paganos in silvis aut in campis."[267]

, XIII ., , "Funebres superstitiones quas eciam hodie in funebris exercet

gentilitas."[268]

, . [269] , pugna,

Page 92: Luj leå¾e~slovenska mitologija

- . . ,

( )[270]

.[271] , , , ,

: "Postquam talibus lamentis est defletusstravam super tumulum eius quem appellant, ipsi ingenti commessationeconcelebrant..." ( . , . XLIX, . 258)

. , , . , ,

.

,:

, ; , , .

, . ."

969. ( . 54. . .) : " . . , ;

, ." .

.; , , . ,

, , , ,

. . , ,

, XVI, Roxolania:

Quin etiam mos est morientum poscere manes

Portari tepidos ad monumenta cibos

Creduntur volucres vesci nidoribus umbrae.

Ridiculaque fide carne putantur ali.

Page 93: Luj leå¾e~slovenska mitologija

Dziady ( ) ,

. , ,

. :. ( , .

, III, vol. in 8°, 1896.).

III ( . 582. ) . . dziady, dzidy,

diady ( . ) . . dziady- ,

, , .

, . .

Dziady. , ,.

. , ,. .

. , , , ;, :

, ,, ,

.,

., , , .

, , , . .

, , . ( ). ,

. ; ,, , , .

, . , , :

, ,,

Page 94: Luj leå¾e~slovenska mitologija

,, ?

, .

; , .

. .

, , , .

. , , , . .

, , ,

.[272]

( ) [273]

,, , ,

, , ,

Sanctus Vitus- . ,

. ,

, . . .[274]

, , . vi - , . ,

: , , , , ,.

. , heilig); , . ,

Page 95: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , , . ( ) ).

(op. Gallus, II, 27) , , .

( ) nctus, , s nctus

sfint, . .

S nctus Vitus, .

, . ,

, , . , .

. (S nctusVitus) , ,

, .

, . Chronic Sl vorum

. : "Sinus huius m ris... ppell tur ideo B lticuseo quod in modum b ltei longo tr ctu per Scythic s regiones tend tur usque inGr ci m." ,

(Descriptio insul rum Aquilonis, 10.). , ,

(Vinules) .

, , , qu e dicitur Wolig st; " pud urb niores ( ) voc tur Juli

August propter urbis conditorem Julium C es rem? - , S nctus Vitus

.

contm e.[275]

:

Qu re ill templ voc nt contin s?"

:

Page 96: Luj leå¾e~slovenska mitologija

"Scl vic lingu in plerisque vocibus l tinit tem ttingit, et ideo puto b eo quod estcontinere contin s esse voc nt."

, .

, , : "Polonis

est koncizn finis, contin e igitur edifici f stig ." .

. , contin ( ) ,

, , koutina. (Gesindstube, Kott, Supplément,. 698.) contin .

.[276]

, .

: mezi bora ( mezi, meize; : miedzi, ; ,, ).

burg. , , , ,

merse .

"Et qui tunc fuit h ec pt bellis et in omnibus semper triumph lis ntiquo M rtisign est nomine. Posteri utem mese, id est medi m regionis nuncup nt e m vel qu ni virgine sic dict ."

; , .[277] ( )

. Mons Silensis, (Silezije Szl zek, Chlonzek ).

Mons Silensis II (apud Jaff . 2. II, 2998). MonsSilentii!

, , [278] () , (

) , . ,

( ) . ,

Julius , ,

Page 97: Luj leå¾e~slovenska mitologija

(Sv ntovitus S nctus Vitus)?

. , (XIII .) (Cro tes)

Cur tes Coryb ntes: "H ec regio ntiquitus voc tur Cureti et populiqui nunc dicuntur Chro ti diceb ntur Curetes vel Corib ntes."[279]

. , Curètes: "Diceb ntur vero Curetes qu si currentes et inst biles; qui

per montes et silv s oberr ntes grestem vit m duceb nt."

Chronic Sl vorum (XIII .) , : "Jn

medio nemoris cuius h bit tores Servi dicuntur filii Beli l, sine jugo Dei, illecebrisrnis et gul e dediti et secundum nomen suum immunditiis omnibus servientes. "[280]

, , .

, , . (De bello gothico, . III, 14.) "

, . , , ".

(XI .) , . Pr g - Pr pr h - , ,

.[281] .[282]

pan , dala mat(dedit mater).

. : ,

( ). , Zv ntovitus, Sv ntovitus -

, , S nctus Vitus - . .

Page 98: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, Archiv furAnthropologie (Brunswik, . XI, . 45., ). Weigel- .

1. . 104 - 105 . 2. , . ,

. , 1.,

.

3. . 105. .

4. , Mosg u Grossherzogw lde (

Rosenberg, ). .

5. .

6. , Rosenverg- Rosen u ( ).

, . - .

7. , Rosenberg- Grossnink u ( . ). - .

8. , Goldan Heinrich u ( . ). - .

9. , . Gross-lesen-y Rosenberg (

).

10. 11. ; .

.

12. 13. , 1859. .

14. 15. , .

16. 17. , . - . . ( ).

Page 99: Luj leå¾e~slovenska mitologija

18. Alt. Fries ck ( Ruppin, ). -.

19. , Rhinow-y, H vell nd ( ).. - .

20. 21. Schw rzort-y - ( . ). .

22. , , Kleinz strow, Greifsw ld ( ).

23. . Thorn- ( ). - .

, . . . , , .[283]

, . 12, 1. 2. .

: (Weigel: Archiv f. Antropologie, 1894.). (H rtm nn, Koechler, ibid. 1896.).

, , , . ,

. . Niderle- , .

, , , .

tky Arch ologicke 1880. . ( . 338. ). : XVI - XVIII

. (Bijenenberg) : Versuch über einige merkwürdigeAlterthümer in Königreich Boehmen - (Koenigr tz, 1779 - 1785),

, (l res). , , .

.

Page 100: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. III, . 27 - 29. ( ) , ,

, Clementinum- . ? .

sopis Olomouckecho Muse (Ollmütz,1889. 58.)

, .

Schlesiens Vorzeit ( , ), , (St novice) zwei

Göolzenbilder ( ).

Boehmens heidnische Opferpl tze - , 1836. . 167. -, , ,

, , , , .

Mitteilungen der Centr l-Comission (1890. . 226.) ,,

(k menne b by).

, , , . (Ros Bohemic ,

1868.) sopis eského Museum, . 1891. . 417.

: "rude quodd m s xum, truncum et ceph lum d inst r cylindri truncumpotius qu m st tu m repr esent ns. A summo, quo pectus ob humeris descendit...cuius cumque bubulci m nus supercili , oculos, n sum, os et mentum cl vo, velquocunque ferro sculpsit, m mm s eti m mulicbres djecit... Utero pr egr ndi tumetillius s xum qu si p rturiens foetum."

, .

. :

" " , - 1904, , 1901. ,

, , , ,

Page 101: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. , ; ,

.

, ,

, . , , ; ,

, , , ,

- . . , . . , . . , . . , , ,

, , , ,

, ; ,

, .

, , ,

, . 1843. ;

", , (Chodzko) . ,

(1829-1889), , 1840, , , ,

, . .

. . 1867. , .,

, , , . -

" (L conversion des Sl ves uChristi nisme) " " (L Chronique du moine Nestor),

; ,

, , . .

Page 102: Luj leå¾e~slovenska mitologija

"Journ l", , , ,

; ((Ecoles des l ngues viv ntes orient les),

, , .

: " " (1880), " XIX " (1882), " " (1866),

", " ",. , , "

". 1923. .

" " , ,

, . , ,

, ,

. , ,

, , ,

, , "" .

, , ,

, , , .

, ; , ,

, . , , X ,

. , , " ", ,

, , .

, (Kosimus Pr gensis), "Fontes

rerum bohemic rum", , X , (Longinus) "Histori Poloni e"

Page 103: Luj leå¾e~slovenska mitologija

XV , , .

, , ;

, , , , ,

. " ",

1885. 1890. " " ,

" ". - ,

, , , ,

, , . , . ,

. .

, , "", .

, . . . - "

" ( 1810),

, : , , . . ,

, . . , " " ( , 1860) ,

; ,

.

, ; ,

, . , .

" " ,,

.

Page 104: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , XI ; ,

"M gistri Ad mi Bremensis Gest H mm burgensis ecclesi e pontificum",,

; , " ", ,

, - - , .

, "", ;

XII , , , 1110 1117, , ;

- 1172. , ,

. ,,

, ,

. , ,

, , - - .

.

, , , , ,

. "Gest D norum", ,

, . "Vit Otonis" (XII ),

1151 1152 ; . , , ,

, , (Gerovit), .

, .

, , ,

"De Bello Gothico" ( ) , , ,

Page 105: Luj leå¾e~slovenska mitologija

. , ,

"",

. .

, ,

, .

, , ,

terra incognita, , , ,

. : .. . . :

, 1974), . . : "", , 1982), . . : "

" ( , 1978), . ., . ,

, , , , ,

: , , .

" ", , ,

, ,

, , , .

, , , ,

. .

.

Page 106: Luj leå¾e~slovenska mitologija

1. P ris, Vieweg, 1868.

2. Leroux, 1886.

3. M isonneuve.

4. 1782. 1813. , . . 1806.

. De m numittendis per Russi m servis; Dessert tio in ugur lisphilosophico-politic .

. ( , 1807. . 2. . ib. 1819.) . , LXV

1899.

5. . , : , . I,

. 860. .) . (The songs of the Russi n

people, , 1872; Russi n folkt les; ib. 1873.).

6. : ,, 1868. - (

1891. .).

7 (C simirSzulz): Mythologi Sl vi nsk (Posn n, 1881.). .

. . O religiipoganskih Slowian.

8. . . . . . 1884. .

9. Archiv fur sl v. Phil. t. XVII, . 583. . ,

, .

10. , (Jen erLiter turzeitung, 1875, . 43.) " , ,

Page 107: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, ". .

"Esquisses" (Sbornik Slov nsk , 1883. . 392.): ",

. ". ( . ).

11. "Inv luitque in diebus illis per univers m Scl vi m multiplex ydolorum cultur ...Mir utem diligenti circ f ni diligenti m ffecti sunt (Helmold, I, 52.): "Pr eterpen tes enim et ydol quibus singul oppid redund nt..." (ib. I. 83).

: "Prove deus Aldenburg quibus nulle sunt effigiesexpresse". "Quot regiones sunt in his p rtibus, tot templ h bentur et simul crdemonum singul b infidelibus coluntur..." (Thietm r, VI, 24.)

.

12. Cf. Thietm r: "Qu mvis utem de hiis liquid dicere perhorressc m, t men, utsci s, lector te, v m eorum superstitionem in nioremque populi istiusexecutionem, qui sunt vel unde huc venerint (dii Liuzicorum) strictim enod bo" (VI.23) cf. p. 9.

13. , (P ris,Leroux, 1884.); -

. "" ( , . 21 - 23).

14. Fontes rerum bohemic rum, . II, , 1874. . 21.

15. Ib. . 8.

16. : "Novus dux Bracislaus iunior... omnes magos,ariolos et sortilegos extrusit regni sui e medio, similiter et lucos sive arbores, quas inmultis locis colebat vulgus ignobile extirpavit et igne cremavit. Item et superstitiosasinstitutiones, quas villani adhuc semipagani in Pentecosten tertia sive quarta feriaobservabant, offerentes libamina super fontes mactabant victimas et daemonibusimmolabant, item sepulturas, quae fiebant in silvis et in campis, atque scenas, quas exgentili ritu faciebant, in biviis et in triviis, quasi ob animarum pausationem, item etiocos profanos, quos super mortuos suos, inanes cientes manes ac induti faciem larvisbachando exorcebant; has abominationes et alias sacrilegas adinventiones dux bonus,ne ultra fierent in populo Dei, exterminavit".

17. Fontes rerum bohemic rum, t. , . 15.

Page 108: Luj leå¾e~slovenska mitologija

18. Ib. . 88.

19. lli-chronicon, ap. Bielowski, Monument Poloni e historic . t. v, Lwów, 1864.- M x- Gumplowicz- : Bischof B lduin G llusvonKruszwic (Sitzungsbesichte der k is. Ak demie, Vien, 1895.).

20. Cf. d. Brem. Descriptio insul rum Aquilonis: "C eterum neni e qu e in eiusmodi ritu lib tionis fieri solent

multiplices et inhonest e ideoque melius reticend e". (28)

21. Archiv fur sl v. Phil. t... XIV, . 170. .

22. Dlugosz, Oper , t. x, Cr covie, 1873. . 47. .

23. Archiv. f. sl v. Phil. loc. cit. . 183. .

24. , ap. Pertz (Mon. germ. t. VII). in usum schol rum,1 vol. in 8° Hahn, 1876.

, . , De Ad mo

Bremensi geogr pho ( . ,Hachette) 1896, . S. Günther, Sitzungsberichte der königl, boem Gesellschaft derWissensch ften - , 1894. - . 1072.

: Descriptio insul rrumAquilonis. - W ttenb ch Deutschl nds Geschichtsquellen im Mittel lter, 4°

. , 1877.

25. Orderic Vit l (XII ) Germanaca: "In Leutici populosissim n tio constiteb t qu e Guodenem et ThurumFre mque liosque f ls s deos coleb t." (Monum. Germ. hist. t. XX, . 55.)

26. . .

). . 804. 300 . - -

. : (Gottsch k), 1066,. , 1124. . ,

. . 1132. , . : ,

.

Page 109: Luj leå¾e~slovenska mitologija

Bos , , , ; , (Bischofsee).

270 . ; X, .

.

.

27. 1556 . . Scriplores rerum

Brunswicensium, Monument ( . XXI). in usumschol rum 1868. . Voelkel, Diesl wenchronik Helmolds ( ) , 1873., , Dieslavenchronik des Presbyter Helmold, , H lle, 1874; -

, Forschungen zur deutschen Geschichte . XXII, 1882.; ( , 1862);

1131. - 1170; . : (

1876.) . ( . 119 - 207).

. , .

28. Zutibore . Sciudibure, Schkeitb r. p gus Silensis, II Mons

Silentii. , nctus Vutus.

29. .

30. .

31. , III . Scriptores rerum germ mcum .

. (in usum schol rum, H novre, H hn, 1889). ,

in usum schol rum. . I

. Monument historic Pol nia . 230. 318). . : ttenb ch,

Geschichtsquellen; Strebitzki, Thietm rus quibus fontibus usus sit, Koenigsberg, 1870., Titmar Merzeburskij i chronik , St. Petersbourg, 1872., . ,

.

Page 110: Luj leå¾e~slovenska mitologija

32. . , ; LondinumGothorum.

.

33. , : Mohnik:Abs lon Bichof von Roeskilde, 1832.

34. 1514. Histori D nic (Strasburg) Tr bner, 1886.

, . ( ) , , ,

, . 1886.

, 1876.

35. Script historicIsl ndorum (Copenh gue 1842., . XI). -

(Geschichte von D nem , , . 1840 - 43), W ttenb ch,. .

, , Monument germ nic , od Pertz ,. XXIII, .

.

36. "Lingu m quoque terr e illius opprehendit" ( , III, 32.).

37. Pyrice Pyrtz , ; Wolyn - , .

M rienwerder, Hatow, . , Mochd. 1586 , . . (400 . 49. ).

.

38. .

39. Cf. Thietm r, VI, 23. In p go Riedirierum... dii st nt m nu f cti... g leis tqueloreis terribiliter vestiti.

40. .

Page 111: Luj leå¾e~slovenska mitologija

41. , . W. von Sommerfeld: Geschichte der Germ nisirung des

Herzogtums Pommern (Leipzig, 1896.). Meklenburgischen Urkund-Buch. 1219. , ,

, .

42. ; Pomer ni : Pomer ni provinci , ex ips nominis etymologi qu lit tem sui

situs indic re videtur. N m Pome linqu Scl vorum juxt son t vel circ , morizutem m re; inde Pomer ni qu si Pomerizi , id est juxt vel circ m re sit -

( , , : -. Pomorze).

contin continere.

43. Apud Christi nos iunt, fures, sunt, l trones sunt, trunc ntur pedibus, priv nturoculis et omni gener sc e lerum et p en rum christi nus exercet in christi num.Absit nobis religio t lis!

44. , , contin konczyn ,limis,stigium: contin igitur edifici f stig . . .

45. , ( ).

, .

46. ( . XII, . XX. Scriptores). De vit Ottonis,

( , editio in usum schol rum, . 1868.) ff , Bibliothec rerum germ nic rum, 1869. . 580 - 841; Ebonis vit Ottonis;

, 1863.) Herbordi Di logus de Ottone, episcopo B mbergensi (ib. 1869).

ltische Studien ( . XI, f scikul , Stettin, 1842). . ,

, : "" ( ).

1874, Klaudy). Corpus , .

. . . ( . 1882. 1883).

47. : .: . ( . V .

. 19.). .

Page 112: Luj leå¾e~slovenska mitologija

48. . - Op. Krek, Einleitung, . 394. .

48. (?) . .

49. F num de ligno rtificiose compositum... Huius p rietes v ri e deorumde rumque im gines mirifice insculpt e exterius orn nt; interius utem dii st nt m nu

cti singulis nominibus insculptis g leisque tque loricis terribilitervestiti... (Chron..., VI, 23. 17.)

50. (Mitteilungen) - - . 1875.

51. Chron. sl v. I, 52.

52. : Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Spr che.

53. : : -

54. - , .

55. , , 1890. . 143.

56. : , ; .: .

.

57. ( . . 1871.).

[58] : Die Bildung der Ortsnamen aus Personennamen im slavischen, . 65. ,

.

[59] , Einleitung, . 397.

[60] , .

[61] , . . .

.

[62] : Einleitung, . 419. : . , Lexicon Paleoslavenico-greco-

latinum, sub voce).

Page 113: Luj leå¾e~slovenska mitologija

[63] - : " " - .

.

.

[64] 1837. , Sebr

sp sy - , 1865., . 96-110.

[65] (Arch. f. slav. Phil. . . . 204.).

[66] 1866. .

, . , . . . Einleitung, .

418.

[67] Belboh - , beel, b l, ydolum.

Besy - , , demon bus.

s - , genius;

Dev letnicina i perunova dci - , , - Diana Latone et Jovis filia. .

, , - - ,

. ;

, . .

Lada - Venus, dea libidinis, cytherea.

Liutice - , furia, dea infemalis.

Perun, , .

- Jov s sororem - ( . ).

- ( ) Aphrodis grece, latine Venus.

Radihost, vnuk krtov - , , - . Mercurius a mercibus et dictus. : 1)

; 2)

.

Svatovit - , Ares, bellum. - : Ares bellum nuncupatur. Ca nuncupatur .

: .

Sytivrat, Saturnus. sytivrat , . Jacob Grimm,

.

Straces Sytivratov syn, , ; Picus Saturni filius. Straka ( . .)

Page 114: Luj leå¾e~slovenska mitologija

Trihlav - , triceps, qui habet capita tria caprae. ,

.

Veles - Pan - imago hircina.

Siva - , Dea Frumenti, Ceres, Siva imperatrix. aiunt, .

, , .

Mater verborum- ; ,

. , .

[68] Nouvelles tudes slaves, - Paris, . 49. .

[69] De bello gothico, . III, XIV.

[70] . 41. ( .).

[71] I, 250.

[72] : " ", " " - . : " ".

.

[73] : : , , nebengott.

[74] Chronique dite de Nestor, . L. Leger, Paris Leroux, 1884. sub voce: Peroun.

[75] ( , 1885.).

[76] , .

[77] , . . , . 1. 2. . 1879.

[78] . : Einleitung in die slav. Litteratur-Geschichte. ( - . Graz, 1887., . 384 - 386)

[79] : ( Machal- , , , . 22.).

[80] : , , I. . 250.

[81] Procope: De bello gothico, . III XIV.

[82] : . ; Duvernois.

, 1886. .) . . ,

, .

[83] , . . 1882. .

Page 115: Luj leå¾e~slovenska mitologija

[84] , ,

.

[85] , : Russes et Slaves, Paris, 1890.

[86] Schleicher, Laut-Formenlehre der polabischen Sprache. . , 1871.

[87] , Chronica Slavorum, I, 83. . Monumenta Pertz-a, Hanovre, 1868.

[88] I, 52. 93.

[89] "Visitavit Altenburg, , , et receptus est a barbaris habitatoribus terrae illius quorum deus erat Prove. Porro

nomen flaminis qui preerat superstitioni eorum eratMike." , "Rochel, de semine Krutonis."

[90] Saxo Grammaticus, . (Strasbourg, 1886. . 578.).

[91] Haec statua quatuor facies repraesentans quintam pectori insertam habebat, cuius frontem leva, mentem dextera tangebat."

(I, 83) (policefale): "multos etiam duobus vel tribus vel eo amplius capitibus

exculpunt."

[92] "Vulgus nostrum lapillos quosdam, virgae in lapidem versae et con fractae similes putat esse fulminis". Linde: Dictionnaire polonais,

piorun.

[93] Archiv f. slav. Phil. . , . 631.

[94] . : Einleitung, . 385.

[95] ; Etimologisches Vörterbuch, sub voce.

[96] , XXX, 19.

[97] Ib., IX, 14.

[98] : ( . , 1886.).

[99] Legatio Luitpranda ( , ed. Bonn. . 356.): "Decimo tertio kalendas augusti quo die leves Graeci raptionem Eliae prophetae ad

coelos ludis scenicis celebrant. . .

[100] , , , ,

- " ". -

, , . ,

. . ,

.

. .

. . . . .

. " 1896. . . 882.)

Page 116: Luj leå¾e~slovenska mitologija

.

[101] : . ... t. I. Passim.

[102] . : . . LXXXIX.

[103] : . - . 5. . . 82 - 83, 8 . - .

- . - . 1889. ; . III. . 15, . . . 29; x. . 24.

, . 525. -

[104] . . ;

, . , 20 - 27 ; . .

. ( . .

).

[105] Sbornik Slovansky t. v. Prague, 1886.

[106] Fr. Krauss, Sagen uhd Maerchen der Sudslaven, I, 64.

[107] (Revue Slov ne), IV, 402.

[108] II, 31.; " " Monumenta Pertz- (X, XII). in usum scholaruni, 1868. .

[109] De administrando imperio, . IX.

[110] 1721. , ,

. , , . ,

, , , (M ch l, . 63.). : ( . 5) "

. , ,

, ), , , ,

. , , ,

. ( , Paris, 1874. .)

[111] Das Homiliar des Bischofs von Prag, Beitrage zur Geschichte Boemens; I, . 1863. ( XII .)

[112] , Etymologisches W rterbuch, . 80.

[113] Helmoldi presbyteri Chronica Slavorum, Pertz- , in usuin scholarum, Hanovre, . I. 6. "Nam neque iuramentis facile indulgent,

neque ambitum fani vel in hostibus temerari patiuntur." , 83: "Tantum enim sacris suis

Sclavi exhibent reverentiam, ut ambitum fani, nec in hostibus sanguine pollui sinant. Jurationes difficillime admittunt, nam iurare apud Sclavos

quasi perjurare est ob vindicem deorum iram."

[114] II, XII.

[115] Cf. I, 6. "Flaminem suum non minus quam regem venerantur".

Page 117: Luj leå¾e~slovenska mitologija

[116] Historia Danica, . Holder, Strasburg, 1886. . XIV, . 444.: "Erat enien simulacrum urbi praecipua civium religione cultum... sed

falso sacri Viti vocabulo insignitum''.

[117] Cf. Thietmar, Chron. . VI ( .)

[118] . Cf. , . "Mutlos

(deos) duobus vel tribus, vel eo amplius capitibus exsculpunt. (Helm. I, 83.) "Dum in urbe Brandeburgensi ydolum tribus coleretur" (

. 1156, Fontes rerum Bohem rum, .) , , 1893. . 89.

[119] , .

[120] (XVI .) , .

[121] . ,

. : : , ? - . - , . - ,

, ." . .- . , , . III. , 1872.

- . Schein - : ... , . I (

, . 607). - ( , , ) - ,

: " ?" - " ", - ... " , " ( .

, , ).

[122] Thietmar- , Riedgast- (R thra?) , : "Cum huc

idolis immolore seu iram eorum placare conveniunt, sedent hi duntaxat cae teris astantibus et invicem clanculum mussantas terram cum tremore

infodiunt, quo sortibus emissis rerum certitudinem dubiarum perquirant. Quibus finitis, cespite viridi operientes equum qui maximus inter alios

habetur et ut sacer ab his veneratur super fixas in terram duarum cuspides hostilium inter se transmissarum supplici obsequio ducunt et prae missis

sortibus (quibus id.) exploravere prius, per hunc quasi divinum denuo auguriantur" (Chronicon, VI, 24.).

(Herbordi Vita Ottonis, II, 33.). "Habebant caballum mirae magnitudinis... Iste toto anni tempore vacobat tantaeque fuit sanctitatis ut

nullum dignaretur assessorem, habuitque unum de quatuor sacerdotibus templorum custodem diligentissimum. Quando ergo itinere terrestri contra

hostes aut praedatum ire cogitabant, eventum rei hoc modo per illium solebant praedicare: Hastae 9 disponebantur humo, spacio unius cubiti ab

invicem disiunctae. Strato ergo caballo atque frenato, sacerdos tantum freno per jacentes hastas in transversum ducebat ter atque reducebat. Quod

si pedibus inoffensis hastisque indisturbatis, equus transibat, signum habuere prosperitatis et securi pergebant; sin autem, quiescebant."

: Die Deutschen Opfergebräuche - (Breslau, 1883. . 24.). - Hopf, Thierorakel und Orakelthier, . 68; -

Saupe, Der Jndiculus superstitionum (Leipzig, 1891, . 18. . 1894.)

[123] , (stanitsa)

. 569). . .

, , ... " ,

." , .

[124] . 574.

[125] Scripta historia Jslandorum, - Hafniae, 1842, tome XI, . 348.

[126] ( . . . . 173.) - Szventovit, - . 1170.

. (Codex Pomeranus; 28.) .

Page 118: Luj leå¾e~slovenska mitologija

[127] , 822. . .

, . .

.

[128] Helmold, I, 6.

[129] Metuntur propter familiaritatem deorum, vel potius daemonum quos maiori cultu venerantur quam ceteri,

(Descriptio Jnsularum Aquilonis, 165.).

[130] Cf. Saint Matthieu, . XXVII, - V. 64.

[131] . : "qui cum esset admirandae sanctitatis ad augmentum virtutum

suarum beataeque memoriae Saxoniae preciosum attulit thesaurum reliquias videlicet pretiosi martyris Viti." (Widukindi Res gestae Saxoniae, .

III, 2.) . X . . ,

, . . - 822. . .

: "Veniente eo ad urbem que nova Corbia vocatur, ab ea nomen sortita, unde cepit sclicet, ab illa Francorum Latinorum Corbia, ubi

requiescit sanctus Vitus infans et martir..." (Thietmari Chronicon, II, 19. (11) ad ann. 1002.)

[132] Die Slavenchronik Helmolds - Gaettingue, - 1873; . : Wigger: Mecklenburgische Annalen, Schwerin, 1861,

. 144, 148;

Harenberg: Monumenta historica adhuc inedita - Braunschweig, 1750, Prolegomena critica;

Wigand: Cesch. d. gefurst. Reichsabtei. Corvey, . 148;

Ledeburg: Allgem. Archiv fur die Geschichtskunde des Preussischen Staats, . . 331. ;

Giesebrecht: Wendische Geschichten, . 280, .

[133] ,

, . , . : . (

Pourrières) (Campi putridi); , ; , .

. .

[134] Mactantque diis suis hostias de bobus et ovibus, plerique etiam de hominibus cristianis quorum sanguine deos suos oblectari jactitant

(Helmold, I, 52, Cf. ib., 83.). Nec tam dulicia vel iocunda nobis fuerunt Slavorum pocula quod videremus compedes et diversa tormentorum

genera quae inferebantur Christicolis de Dania advectis. - Cf. , . XXXIX ( . 66. . ).

Maligni homines insano furore correpti, magno tumultu, securibus et gladiis aliisque, telis armati sine ulla reverentia in ipsam ducis curtim

irrumpentes, mortem nobis sine ulla retractatione, nisi quantocius de curia et de ipsa civitate fugeremus comminebantur (Herbordi Vita Ottonis, II,

24.).

: "Deinde reliquam peragrantes Sclavoniam Sclavi rebellantes omnes ecclesias incenderunt et ad solum diruerunt. Sacerdotes

autem et reliquos ecclesiarum ministros variis supplilciis enecantes nullum christianitatis vestigium trans Albiam reliquerunt (II, 40)

1002. . (III . . 1066) : "Johannes episcopus senex cum ceteris christianis in Magnopoli civitate

Page 119: Luj leå¾e~slovenska mitologija

(Mecklenburg.) captus servabatur ad triumphum. Jlle igitur pro confessione Christi fustibus caesus, deinde per singulas civitates Slavorum ductus

ad ludibrium, cum a Christi nomine flecti non posset, trunctatis manibus ac pedibus in platea corpus eius projectum est, caput vero eius desectum,

quod pagani conto praefigentes in titulum victoriae deo suo Redigast immolarunt... Jtaque omnes Sclavi, facta conspiratione generali, ad

paganismum denuo relapsi sunt, eis occisis qui perstiterunt in fide". , , ,

.

[135] Pom. . . 578.

[136] Jbid. 577.

[137] Monumenta Germaniae historica, od Pertza, XII, . 868.

[138] Cf. Zend: çpénta, .

[139] O. Belzer, Genealogia Piastow, Krakov, 1895 4%. Bulletin international de l' Acad mie des Sciences de Cracovie -

, 1896.

[140] Fontes rerum Bohemicarum, , , . 17, 18, 369 - 386.

[141] Contra Liudevitum quoque sclavum ex Panoniae, . . 94.

[142] ( . LXXXI, 1886).

Archiv- , . Vit laetus;

fortis laetusque (Archiv, . x, . 136.) . , ,

, . . ,

. . .

. 148. curent, , , fastnacht (vigil - , ) : vergl. Klr.

kurent, fr hliche, hochzeitsarie. . , - -

, , "courante" ,

: , .

Jl faut que je vous chante

Certain aire que j' ai fait de petite courante

(Moliere, les Facheux, II, 5.)

[143] (Archiv. f. slav. Phil. . XIX, . 368.), ( , ) - , .

.

[144] - .

[145] Einleitung, 396.

[146] Arcon opidum vetustissimi simulacri cultu inclytum (XIII, . 505). simulacrum .

Page 120: Luj leå¾e~slovenska mitologija

[147] , , - .

[148] : - mundus, ?

. , , ,

. , , ,

.

.

[149] J. Wunsch, Rujana . : Osv ta, 1875. .

. (Rudolf Baier)Die Jnsel Rügen nach ihrer archaeologischen Bedeutung (Stralsund, 1886.). -

Archiv. fur Anthropologie, . XXI . 591, Antrophologie, . 1894 ( Salomon- Reinach- ).

[150] Aarboger for nordick Oldyndighed og Historie, . 1873., . 327 ( . W.

Thomsen- ) u Archiv. fur Anthropologie, . XXI Anthropologie . 1898. .

[151] , Swiatowit.

[152] Weige- (Archiv. f. Anthropologie, tome XXI, . 591.) . A. Hartmann- Becherstatuen in Ost.

Preussen. ( , . III.)

[153] Revue d' archéologie, . .

[154] . :

, Thomsen- .

. , Beaudouin de Courtenay, ( )

, 1847 - 1848. . ;

, . .

( . 112 - 113.). ;

? , , .

1109. . : "Est beati Viti Crusvicae ( )

basilica, in cuius pinnaculo quidam inaestimabilis et habitus et fromae visus est adolcscens, cuius indicibilis, ut aiunt, splendor non modo urbem

sed urbis quoque proostia illustrabat. Hic eo desiliens cum aureo pilo turmas eminus antecedit, non paucis claram numinis virtutem cernentibus et

rei tantae mysterium tacita veneratione stupentibus; donec ad urbem Nekel pilum quod gestabat, quasi vibrans, disparuit..."

, , . , ,

(Vincentii Cracoviensis episcopi Chronicon, ap. Bielowki, Monumenta, II, . 340).

[155] . , Zurslav. Runenfragfn, Archiv. f. slav. Philologie, . , . 193; - .

, , ,

. . . , . ,

, . ,

.

. 1874. , . , ,

. . ,

Page 121: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, . 21886. - . Anthropologie . 1894. . 174;

. . .

[156] . 112- 113.

[157] Knytlinga Saga (loc. cit.) Repvit- Puruvit- .

[158] , - .

, : Nec mirum si illorum potentiam formidabant a quibus stupra sua saepe numero punita meminerant. Si quidem

mares in ea urbe cum foeminis in concubitum adcitis canum exemplo cohaerere solebant, nec ab ipsis morando divelli poterant, interdum utrique

perticis e diverso appensi inusitato nexu ridiculum populu spectaculum praebuere. Ei miraculi foeditate solennis ignobilibus statuis cultus accessit

creditumque est earum viribus effectum quod daemonum erat poraestigiis adumbratum". Knytlinga Saga. ( . 579).

. "Nec praedicationis eorum ministerio miracula

defuere". , , , .

[159] Ebbo, III, ap. Pertz. Monumenta, VII, str. 861, 865, Herbord, III, 6.

[160] "Civitas vexsillis undique circumstantibus cuiusdam idoli Geroviti nomine celebritateni agebat."

[161] 1876. Archiv. f. slav. Philol. , (Blasius).

.

[162] , . 425; . .

[163] .

[164] y, ib.

[165] , Archiv, XII, . 305.

[166] . .

[167] I, . 697.

[168] , . 474, 475, 476, 697 - 98.

[169] , . , II, 637.

[170] . .

[171] Archiv f. slav. Phil. XII, , 601.

[172] , 1898, 318.

[173] , . 476. , .

Page 122: Luj leå¾e~slovenska mitologija

[174] Bernh. Schmidt, Das Volkleb des Neugrichen, I, 35.

[175] . , , , . XI, . 531.

[176] : ( , 1883, . 113- 115).

[177] Einleitung, ( . 384-385).

[178] , , . . ,

.

[179] Archiv fur slav. Phil. , . 8 - 9. Kwares- , .

[180] .

[181] XI ., . Krumbacher, Gesch. d. Byzant. Litteratur, . 129.

[182] , Archiv f. slav. Philol. . , . 1.

[183] , .

; , , .

[184] Arch. f. slav. Phil. . , . 6. ( ).

, Suarasici? . .

[185] , XVI ;

Chronica Nestoris - Vienne, 1860. . 46, 27.

[186] . (407) : , , , ,

.

[187] . , II, VI, 15.

[188] Bjelovski, Monumenta Polonis: historica, t. I, . 226.

[189] Archiv fur sl. Philol. IV, . 124.

[190] - Kassuby, . , , ,

. , - . ,

, : . .

. . 1890. 55 000 ; 100 000 ;

. ; . ,

. . .

.

Page 123: Luj leå¾e~slovenska mitologija

[191] Razpravy zoboru v d slavanskych. (Prag, 1865.)

[192] , XII . . ;

- 1869. 4°.

[193] , . , . . ( . IV, ,

1891).

[194] ( .) . 22.

[195] : - . ; ( . IV, . 512.).

[196] Henopol: Histoire des Roumains - Paris, Leroux, 1896. t. I, . 107.

[197] Jter Buda Adrianopolim, anno, 1553. Fortis Viaggio in Dalmazia; (Szalay) Monumenta

Hungariae, Historici Scriptores, t. II.

[198] . : Cesty po Bulharsku Prag. 1886, . 75.

[199] XVIII ( ) . 648 - 9. 656

- 7. : Epopée bysantine au X sièle. 1835. . 1836.

.

[200] : . , ( ) 1882, . 93 - 95. - !

.

[201] . 774. - (Schmidt, Griechische M rchen,

Leipzig, 1877, . 30, 31.) - Haxthausen (Studien über die neure Zustände Russlands) II, . 460.

.

[202] (306. 5). . divi Traiani. Divus

. . - , Das christliche Element in der Balkanl nder, Vien, 1895 - . 98.

[203] "Temporibus Svigeri decimi tertii episcopi Brandenburgensis fuit in Brandenburg rex Henricus qui slavice dicebatur Pribislaus, qui

christianus factus, idolum quod in Brandenburg fuit cum tribus capitibus quod Triglav slavice dicebatur destruxit" ( Chron. Brandenb. ap.

Mader, . 264.).

(XVI. .; Fontes rerum Bohemicarum, t. V, . 89.): "Jn illis

diebus fuit quidam Henricus rex Prybislaus slavonice nominatus urbis Brandenburgensis et terrarum adjacencium, sicut Brandenburgensis testator

Chronica... Hic dum adhuc gens esset ibi permixta Slavonica et Saxonica, deserviens ritibus paganorum et in urbe Brandenburgensi ydolum tribus

capitibus inhonestum ab incolis colebatur." : " ".

[204] , .

, . , , . ,

Page 124: Luj leå¾e~slovenska mitologija

, , , , ,

. , . .

, , : ".

, . , , ,

.

[205] . . . . . 1885.

[206] . , . 123 - 124.

[207] ; . (

, .). .

[208] . .

[209] . 126 - 129.

[210] .

[211] Scriptores rerum Brunswicensium, I, . 191. : :

"Post mortem Caroli imperatoris quidam non veri christiani praecipue trans Albeam susceptam fidem Christi relinquentes idola sua projecta,

Hammon scilicet Suentobuck ( , : ), Witulubbe (?) Radegast cuni ceteris erexerunt et in loco pristino statuerunt."

[212] , Archiv, V, . 204.

[213] . . . LXXXI.

[214] Sacra Moraviae- historia, , 1710.

[215] poegoeda , . Dictionnaire de Ramult (sub. voce) Cracovie,

1893. .

[216] . ?

, . .

[217] , , LXXXI.

[218] Knytlinga Saga Tiernoglav ( ).

[219] . . 1835. , ,

, , Carni

Bog. , . . ,

Sébrene Spisy, . 96 - 100, .

. ,

, . - . . Archiv. f. slav. Phil. . , . 193. .

Page 125: Luj leå¾e~slovenska mitologija

[220] . . Chronica Slavorum: Geromarus (III, 82). Jeromarus (VI, 10).

[221] . : Myth. Studien u Arch. f. slav. Phil. . XIV.

[222] , , (Machal, . 119.).

[223] Ralston, The Songs of the russian people, . 120 - 139. , Machal, . 95.

[224] Dziady , , .

.

[225] . Zibrt, Starofeske oby ejé. : 195. . Fontes rerum Bohemicarum ( , 1884.) . 484. "Spiritus qui Krzetky

dicuntur." : Sk itek v lidovim podáni staro eskem (

), , , 1891.

[226] , 6. ; , 1892, . 168.

[227] , ... . 295; , sub voce. .

[228] , , . ( . 178. .)

[229] , I, 65.

[230] , ( , , . 241.).

[231] , I, 158.

[232] . . :

- , 1894.

[233] Cesty po Bulharsku - Prague, 1888.

[234] .

. .

[235] Duvernois, : , , , .

- , . IX, . 80. - .

[236] : T rkische Elemente, .

[237] : . . ( , . IX, . 553.).

[238] Machal, . 126 - 130, 132, 144. .

[239] , . , . XLVL . 181 - 185).

Page 126: Luj leå¾e~slovenska mitologija

[240] , , ( 1833,

Sebrane Spisy, , 1865) ( ) . IX. . -

: Die Rosalien, ein Beitrag zur slav. Mythologie. (Sitzungsberichte der Kais. Akad. der Wiss. - Vienne, 1869.),

, Ueber Brumalia und Rusalia (ib. 1869.); . . ., 1885. . . .

VI, 1890.

[241] -

. .

.

[242] . , Machal . 115. ,

Ralston: The songs of the Russian people. Londres 1872, . 139 - 146.

[243] , . 149.

[244] , Etym. Wörterbuch, sub. voce.

[245] .

[246] ., . 983. . 67. . .

[247] .

[248] , . , . 124.

[249] "slavy Dcera" ( . II, 28)

; . , .

, . , Zutiberus .

[250] Ebbo II, 18.

[251] , . II, 325.

[252] Ebbo, III, 9. . III, 7.

[253] . , .

[254] , . . Fr. Westberg,

, . (1899. . XI. 5, . 212)

, , , .

[255] (?) Westberg .

[256] .

Page 127: Luj leå¾e~slovenska mitologija

[257] . ( ).

[258] Zibrt- , Seznam, . 85.

[259] , , : "

( ), : , ? - , . -

!" ( : , , . II. . 601

[260] , S vaza, coenas. .

[261] Hecht, , 1865.

[262] , Dict. etym. . 211; .

[263] , . . , 1890., . 269.; Machal, . 121. . :

( 1896.); . : . ( . 1896. . 213 - 218.).

.

[264] 1868, . . ( , . X IX, 1071.)

[265] .

[266] Pertz, Monum. VIII, . 263.

[267] , Mol. hist. Pol. . II.

[268] Etym. Wurterbuch, sub voce.

[269] , .

[270] , Einleitung, . 435. .

[271] , Einleitung, . 418.

[272] Academie de l' Jnscription, 6. . 1900. .

[273]Arch. f. slav. Phil. . XIX, 318. Gorovid qui lingua latina Mars dicitur, deus

militiae. Zur Entstehungs Geschichte der Kirchenslavischen Sprache ( . ) .

, - Witemir Conversio Carantanarum ( . 6. 86). Unevit.

[274] Herbordi Dialogus de vita Ottonis, . Pertz-a. Hanovre, 1868 ( . II, 31).

[275] Einleitung in die slav. Litteratur-Geschichte, . Graz, 1885., . 139 - 412. contina,

. sub. voce .

Page 128: Luj leå¾e~slovenska mitologija

[276] : belegori, beleknegine, Jaremirus. . Medebor

), Mel prohibe.

[277] , II, 1.

[278] Historia Salonitana, . , 1894.

[279] . 1. 3. . Lappenberg Hanovre, 1868.

[280] Fontes rerum Bohemicarum - , 1874 - 1882, . II, . 16 111 . 17.

[281] Einleitung, . 562.

[282] 24-32 . . .

. , . .

.