MƯA PHÁP CHUYỂN HÓA PHIỀN NÃO Tập 2sachbaoluutru.viengiac.de/sach-bao-2016/Aham - tap 2 - 2016.pdf · của Bắc truyền được tổng hợp cũng như sự giảo chánh

A HM

MA PHP CHUYN HA PHIN NO

Tp 2

T Sch Bo Anh Lc

MA PHP CHUYN HA PHIN NO

Tp 2

(Trn b 2 tp)

(Ti bn ln 3)

NH XUT BN HNG C - 2016

a ch Lin lc:

Huong Sen Buddhist Temple

19865 Seaton Avenue

Perris, CA 92570. USA

Tel: 951 657 7272

Cell: 951 616 8620

Email: [email protected], [email protected]

Web: www.huongsentemple.com
mailto:[email protected]#_blankmailto:[email protected]#_blankhttp://www.chuahuongsen.com/#_blank

MC LC

Li gii thiu........................................................................... vii

Li u ................................................................................... xii

Chng 1: Nhng Li Pht Dy trong Tp A-hm ................. 1

Chng 2: Nhng Li Pht Dy trong Tng Nht A-hm ... 294

Chng 3: Nhng Ch Chung trong A-hm ................... 630

Chng 4: Kt Lun ............................................................. 995

B i Chnh Tn Tu i Tng Kinh (Taisho Shinshu

Daijokyo) xut x t thi Vua Taisho (i Chnh) Nht

Bn t u th k th 20. y l mt b i Tng Kinh

ca Bc truyn c tng hp cng nh s gio chnh ca

cc nh hc gi Pht Gio Nht Bn lc ng thi qua

cc b Minh i Tng, Cn Long i Tng v.v Tng

cng gm 100 quyn, dy mng khc nhau, mi quyn

1.000 n 1.500 trang kh ln. C Ha Thng Thch

Tnh Hnh cho phin dch hon ton sang ting Vit ti

i Loan thnh 203 cun( in c 93 cun), mi cun

t 800 n 1.500 trang. Tng cng cc bn dch v Kinh,

Lut, Lun ca i Tha khng di 250.000 trang sch.

Ring Tng Nam Truyn, C Ha Thng Thch Minh

Chu - Vin Trng Vin i Hc Vn Hnh dch gn

xong trc khi Ngi vin tch t ting Pali sang ting Vit.

Tng cng Kinh, Lut, Lun c 13 quyn, mi quyn t

700 trang n 1.500 trang. y l tng bng ting Pali

c chnh thc vit thnh vn t nm 85 trc Dng

Lch. iu y cng c ngha rng Tng Nam Truyn cng

tri qua khu truyn ca cc v Thnh Tng trn di

500 nm nh vy. C hai b Nam v Bc Truyn u l

nhng Php Bo qu gi nht ca Pht Gio Vit Nam ni

ring cng nh Pht Gio th gii ni chung. Ngi hc

Pht du cho truyn thng no i chng na th trc sau

cng phi i vo i Tng mi c chiu su v Php c.

Nay Ni S Gii Hng tng hp c ch ring

phn A Hm ca Bc Truyn v Kinh Tng Nikaya qua

Nam Truyn xu nn nhng chui ngc ma ni lp lnh,

p tuyt vi qua li dy ca c Pht bng vn phong

dch thut, trong sng cng nh ch gii ca Ha Thng

Thch Tu S v Ha Thng Thch c Thng, l nhng

nh hc gi ca Pht Gio Vit Nam ng i, th cn

qu gi no hn na. V li sut nhng nm hc ti Hc

Vin Pht Gio Vit Nam, vn l hu thn ca i Hc

Vn Hnh, c trc tip do C Ha Thng Thch Minh

Chu hng dn, ging dy th chc rng Ni S thu

thp c rt nhiu, k c hai truyn thng Nam Bc ny.

C li ct cng tng hp, phn loi v c bit l theo th

t A, B, C c gi d nhn bit khi c cng nh tra

cu qua cc bn Kinh Trng A Hm, Trung A Hm, Tp

A Hm v Tng Nht A Hm. phn u v phn cui

ca tp 1 v tp 2 l nhng s nghin cu ca Tc Gi

dy cng tng hp li. y l mt cch lm vic mi m

ca nhng th h Tng Ni tr sau ny.

Ring ti ch c mt li nguyn l nhng ngy cn li

ca cuc i ny s c ht tt c 3 Tng Kinh, Lut, Lun

ca Bc truyn ny v cho n hm nay cng c xong

8 cun trong 203 cun, mi cun 800 trang n 1.500

trang v 4 ch A Hm bn trn. Do vy khi c li ln

ny nhng phn trch dn ca C Gii Hng th ti cng

quen i ri. Xin cm n C cng nh mi ngi cho

ti thm nhiu c hi n li nhng li dy nhim mu

ca c Pht, qua tc phm A Hm- Ma Php chuyn

ha phin no ny. c chim nghim, tu tp cng

nh luyn tm, v tm khng Tu th Tr khng sng, m Tr

khng sng th s hiu bit v gio l ca c Pht vn

cn nm ngoi tm tay ca hnh gi hc Pht.

C dnh tht l nhiu thi gian i vo i Tng. V

d nh trong Trng A Hm thuc Kinh Du B s 2 c tn

thn ca ngi v cng c vic hnh hng cc Thnh Tch

sau khi Pht nhp dit. Trng A Hm, Kinh Th K,

Phm 4, ni v a Ngc th 30. Trng A Hm phn ni

v ngi n v c Pht dn d Ngi A Nan nn b

nhng gii cm nh nht phn Kinh Du B s 2. Ni v

c Pht Di Lc, c Thch Ca Mu Ni cng dy cho

cn k trong Trng A Hm, Kinh Chuyn Lun Vng

Tu Hnh, s 6. Phn qu thn, c Pht cng ni trong

Trng A Hm, Kinh Th K, Phm 8 thuc ao Li

Thin s 30. n phn Su T Nim hay Thp Nim ca

Nam Truyn, c Pht cng ni trong Trng A Hm,

Kinh Tam T s 12. Ri n Bt Knh Php, c Pht

cng ni trong Trung A Hm, Kinh C m Di, Phm

10, s 116. K tip l Tp A Hm, c Pht ni v ba

lai Hng Thm cho Ngi A Nan v i chng nghe.

Phn th t l Tng Nht A Hm, c Pht cng ni v

Bt Quan Trai Gii, Ba Php, 24, Phm Cao Trng, Kinh

s 6. Cng trong Tng Nht A Hm ny, c Pht ni

v vic bo n cha m trong Hai Php 20, Phm Thin Tri

Thc, Kinh s 11. Phn Tm nh kh chuyn cnh th c

th tm trong Tng Nht A Hm, Mt Php 9, Phm Con

Mt, Kinh s 3 v cui cngNhng ch chung trong A

Hm l nhng nhn nh ca Tc Gi qua phn Kinh

Tng ny.

Ch nhng ai mun c i sng n c, nhn tnh

hnh tr li Pht dy th mi c thi gian thin tp, tng

Kinh, L bi, nim Pht v t mi c th thm thu

c li Pht dy qua hng trm ngn vn li vo th

qu kh xa xi trong hn 2.600 nm v trc. Cn nhng

v Php S no ng trn quan im ca mnh thuyt

ging m ni ci ny c Pht ni, ci kia khng phi c

Pht ni hay kinh in Bc truyn l do cc v T Trung

Hoa son ra th cng nn xem li nhng Kinh in cn

bn ny thy rng ti sao s thng hoa ca Pht Gio

i Tha phi c v t Kinh no trong ting gc Pali m

ch T n , Trung Hoa, i Hn, Nht Bn v Vit

Nam th hin nh vy. Tht ra th tinh thn Thng Ta

v i Chng B manh nha sau k kt tp Kinh in

ln th hai ti n cng nh tinh thn Trung Qun v

Bt Nh l do cc Ngi V Trc, Th Thn, M Minh,

Long Th gc ngi n hnh thnh h t tng ny

sau c Pht nhp dit 1.000 nm, ch khng phi hon

ton bin dng t Trung Quc hay Nht Bn. iu quan

trng ca cc v Php S khi ging php th nn ni rng:

theo s hiu bit ca ti hay theo quan nim ca ti l nh

vy v.v.. th ngi nghe s khng thc mc, nu bo chc

nch rng: c Pht khng ni nh vy hay ni nh vy

theo s hc, s kin ca mnh th cha hn hon ton

ng.

Vy iu cn bn v cn thit cho vic Tu v Hc Pht

l phi Hnh Tr cng nh nghin tm gio in qua

nhng trang Kinh trn, qua chng ta s thm thu c

li Pht dy v xin ng nhn danh bt c ci g chng

ta xa dn nhng li dy cn bn ca c Th Tn. Mong

c nh vy v xin trn trng gii thiu vi cc c gi

tc phm gi tr ny ca Ni S Thch N Gii Hng.

Vit xong li ta ny

vo lc 7 gi sng ngy 29 thng 12 nm t Mi

(nhm ngy 6 thng 2 nm 2016)

ti th phng cha Vin Gic Hannover.

Thch Nh in,

Phng Trng cha Vin Gic Hannover, c Quc.

Ma l mt dng ngng t ca hi nc khi gp iu kin lnh. Ma c th c s dng nh nc ung v l

ngun cung cp nc cho cc loi cy trng cho nn ma

c xem l ngun sng cho tt c cc loi sinh vt

trn hnh tinh ca chng ta. D l ma ro, ma phn hay

ma ngu, hng v ca ma tht l d chu, trong sng

nn ma c chng ta cho n vi mt s vui mng

thoi mi nh nhng. Cng th, php v A-hm tht nh

nhng, d hiu, lm ti sng tm t ca chng ta. A-hm

c th y tan nhng dc vng phin no ang thiu t

chng ta v nui ln gii thn tu mng thnh hin ca

chng ta, v th tc phm A-hm: Ma php chuyn ha

phin no (2 tp) xin c ra mt vi ni dung gii thiu

A-hm nh mt sui ngun Pht php khng th thiu

trong vic ti tm v nui dng ngun tm linh ca

chng ta.

Tp 1 (Chng 1. S Hnh Thnh & Cu Trc ca A-

hm & Nikaya; 2. Ngha A-hm; 3. Nhng Li Pht Dy

trong Trng A-hm; 4. Nhng Li Pht Dy trong Trung

A-hm)

Tp 2 (Chng 1.Nhng Li Pht Dy trong Tp A-

hm; 2.Nhng Li Pht Dy trong Tng Nht A-hm;

3.Nhng Ch Chung trong A-hm; 4. Kt Lun)

Bn b A hm xut pht t ting Phn, Hn v Thng

Ta Tu S cng T Kheo Thch c Thng dch qua

Vit Ng. Bn b Nikaya xut pht t ngn ng Pali v

Ha Thng Thch Minh Chu dch qua Vit Ng. V xut

pht t ngn ng (Phn v Pali) khc nhau nn vn phong

chuyn dch sang Vit Vn c ngn di khc nhau, nhng

nhn chung ni dung tng u ging nhau. Nn nu

chng ta hiu bn b A-hm th chng ta cng s hiu

c bn b Nikaya. l l do trong chng 1, tc gi

c s so snh v cu trc c hai b A-hm v Nikaya.

Bn b A-hm gm c 2086 bi php thoi, nn

chng 3 & 4 ca tp 1 v chng 1 v 2 ca tp 2 l phn

tm gn cc bi php thoi A-hm ny. V ta ca tc

phm l Ma php nn tc gi ch ch trng v sp xp

cc on vn kinh tm gn khng theo s th t tun t

ca bn b A-hm m theo th t ca nhng c hnh,

tnh cch, tng ca tng b kinh m c Pht tng

cho chng ta. Nhng ch c hnh ny c kh nng

gip chng ta c ci nhn hng thng hn v cuc sng,

nhn cch, tnh tnh, tp qun v s tu tp gii thot. V

cch y 2600 nm, thi ca c Pht cha c ngh thut

in n nn mi khi thuyt ging c Pht t bi, chu kh

trng tuyn li nhiu ln cho cc thnh chng d nh, cn

by gi chng ta may mn c ngh thut in n nn c

nhng on vn, tc gi trch y nh chnh vn dch, nhng

cng c nhng on tc gi lc b nhng phn ph v

mu vn trng lp do thi xa truyn khu on vn

ngn gn hn nhng vn ni ln chnh ca c Pht

ging. Tiu ca nhng on vn ny l do tc gi t

da theo ni dung gip c gi d theo di v nm

chnh ca nhng on m chng ta sp c. Mi on u

c ghi xut x, s gip qu c gi d i chiu vi chnh

vn kinh. Xut x khng c ghi s trang v tc gi da vn

kinh A-hm trn website ca http://quangduc.com/

kinhdien/aham.

Nh vy, u tin kinh Pht khng c bn ch vit m

ch da vo truyn khu trng tng. Sau khi, c Pht dit

my trm nm, nh bn k kit tp m kinh tng c

kt tp li nh nhng si ch ng sc kt xu nhng bi

php thoi ri rc ca c Pht li thnh nhng chui

ngc trn bo qu gi trang nghim o tm ca chng

ta. Theo thi gian cc t mi dng ngn ng n c i

Pali, Phn ng vit Tam tng kinh in thnh bn vn

c khc trn bn , bn ng, giy lot, vv... Ri khi

Pht gio hng thnh, nhng li dy ca c Pht vt

khi bin gii ca n n khp nm chu bn bin

trn th gii. Tam tng kinh in xut hin n u th ty

theo ngn ng ca t nc m c chuyn dch ra.

Nh ti Vit Nam, cc kinh c dch, xut x t ngn

ng Pali th gi l Kinh tng Nikaya (Nam truyn) v kinh

c dch t ting Hn (gc t Phn ng) th gi l Kinh A
http://quangduc.com/%20kinhdien/ahamhttp://quangduc.com/%20kinhdien/aham

Hm (Bc truyn). Do , c th ni kinh in Pht gio l

vn hc phin dch tc chng ta khng hc thng ngn

ng ca c Pht m c chuyn ng do v t nc v

ngn ng gia chng ta v c Pht vn khc nhau. Tuy

nhin, ni dung gio ngha ca c Pht dy th bt c

dn tc no, ngn ng no hay ti t nc no cng c

th ng dng gii thot v tt c loi ngi u c

chung mt bnh tm l tham sn si v u b lun chuyn

trong la sanh t lun hi thiu t. Nn xu chui A-hm

qu gi ca c Pht c kh nng phc v nh mt

phng thuc hu hiu v gi tr bnh tm v bnh sanh

t ca tt c chng ta nn u u cng c th ung v

u c hu hiu c.

Chng 3 & 4 (tp 1) v chng 1 v 2 (tp 2) cho

thy c v s ch n hin trong 2086 bi php thoi

nh Kit s, Nghip bo, Lun Hi, Tinh Tn, Su ci, T

, Sanh t, Nit Bn, Duyn Khi, 37 phm Tr

o,vv tuy nhin tc gi xin mn php bn rng thm

v cc ch chung cn bn m A-hm thng cp,

l l do c s xut hin ca chng 3 (tp 2) gip cho

chng ta hiu c chn ngha ca c Pht dy. Nhn

chung, tc phm A-hm: Ma php chuyn ha phin

no (2 tp) ng vai tr nh l mt hi a-hm, mt ta lu

i A-hm, mt cn ma A-hm vi 2086 git ma ngu,

2086 bi php thoi gic tnh trong sng.

Ma tng cn rt xung

Ti mt lng con tr

Ra sch trn su ci

Vn sc sng ngy mai.

Sau cn ma cnh tr tng bng, hoa l xanh ti vui

reo vn cao ln cng bt ngt tri xanh. Cng th, m

dng ng gi n c ti tm m nhun ca A-hm

m c tm hoa ti n, ta hng cng c, bc ln

thnh v. Gia cnh i b v lc lng, bit bao u t

phin mun, nhiu no thng trm ln xung, A-hm nh

ting chung thc tnh vang vng ra gia cc no ng

y gi bi m. Khng kh su ci nng n vi nhng

phin no lo u, tri nng hng hc vi la dc tham sn

si thiu t th chc nng A-hm nh v cu tinh ta ra

nc mt thanh lng du dng phi i lp bi nhim

lm trong sng thn tm chng ta, em li nim tin v hy

vng cho chng ta trong m ti mnh mng. Sau cn

ma tri li sng! Nhng thnh thai tr tu ph tan m lm

c khai n v vn cao ln gia trn gian.

Chng con tha thit nm vc st t, u thnh nh l

tri n Tn s Hi Triu m, ngi thng tng v

truyn trao cho chng con bit chn ngha ca nh cao

lu A-hm. Xin tc d tri n qu Thng Ta Tu S,

Thng Ta c Thng - cc dch gi A-hm. Xin tri n

website Qung c v Buddhismtoday cng cc thin hu

tri thc, n na tn th hu danh, n danh gip cng sc

v tnh ti tc phm ny c n bn. Ma php A-hm

v cng vi diu m sc gic tnh v kh nng kin thc

ca chng con qu nh b, s khng th trnh c cc

thiu st khi mo mui ra mt tc phm ny, knh xin cc

bc cao minh ch dy cho nhng thiu st ln ti bn

sau tc phm c hon chnh hn.

Nguyn cu ma php A-hm s thm nhun khp

mun phng, thu nhip vn loi hu tnh ng ln thnh

v, ng thnh chnh gic.

Nam M Thanh Lng a B Tt Ma Ha Tt.

Ma Ngu Moreno Valley,

Cha Hng Sen, ngy 14/03/2012

Thch N Gii Hng

1

1. A LA HN

Tham dc, sn nhu, ngu si tr sch khng cn st,

th gi l A-la-hn.

Ngoi o Dim-ph-xa hi X-li-pht: C con

ng no, c s thc hnh no m tu tp, tu tp nhiu,

chng c A-la-hn khng?

X-li-pht p: C. l tm Thnh o, t chnh

kin cho n chnh nh.

(Tp A-hm, Quyn 18, Kinh Dim-Ph-Xa, s 490)

2. C KHU

Xa la li th l

Li du, khng hi ngi

Thng ni li hay tt

L con ng sanh Thin.

(Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Gii G, s 1299)

2

3. AI B TH NHIU NHT

Vua A-dc, i vi Php ca Nh Lai t c nim

tin knh su xa. Mt hm, vua hi cc T-kheo: i trong

php ca Nh Lai, ai l ngi thc hnh b th nht?

Cc T-kheo tr li vua rng: Trng gi Cp C c,

l ngi thc hnh i b th nht.

Vua li hi: ng b th bao nhiu vt bu?

T-kheo p: C n c ngn vng.

(Tp A-hm, Quyn 25, Kinh A-Dc-vng Th bn

A-ma-lc Qu Nhn Duyn Kinh, s 641)

4. I H L SC

S tp khi ca i h l s tp khi ca sc; s dit tn

ca i h l s dit tn ca sc.

S tp khi ca xc l s tp khi ca th, tng,

hnh; s dit tn ca xc l s dit tn ca th, tng,

hnh.

S tp khi ca danh sc l s tp khi ca thc; s

dit tn ca danh sc l s dit tn ca thc.

(Tp A-hm, Quyn 3, Kinh Sanh Dit, s 59)

3

5. I KT

Kt c chn, l i kt, nhu kt, mn kt, v minh

kt, kin kt, tha th kt, nghi kt, tt kt v xan kt.

Ngoi o Dim-ph-xa hi X-li-pht: C con

ng no, c s thc hnh no m tu tp, tu tp nhiu, th

c th on tr nhng kt ny khng?


kin cho n chnh nh.


6. I KT KHNG DT

Ny cc T-kheo, c lc, sau mt thi gian lu di, ni

cha Tu-di tt phi sp . Cng vy, ny cc T-kheo, v

v minh che khut, i kt buc rng, nn chng sanh sng

cht lun hi. i kt khng dt, khng chm dt c kh.

(Tp A-hm, Quyn 10, Kinh V Tri, s 266)

7. I V NH UNG NHT

Nu cc Sa-mn, B-la-mn no, i vi sc c th

gian quan nim l p , m khi tng l thng, tng

l hng, tng an n, tng khng bnh; tng l ng, l

ng s, th ni sc ny i cng tng trng. Khi i

tng trng th c-ba- tng trng; c-ba- tng trng

th kh tng trng. Nu kh tng trng th chc chn s

khng gii thot khi sanh, gi, bnh, cht, u, bi, kh,

no. Ta ni ngi ny i vi kh khng gii thot.

4

V nh ao nc trong mt bn ng, y hng

v, c ngi ln ly cht c b vo ao. Thng nng ma

xun, ngi i ng b gi nng lm bc kht, tranh nhau

mun n ung nc. C ngi ni rng: Ny cc anh,

y l ao nc trong mt, y hng v sc mu, nhng

trong y c cht c, cc anh ch ung; nu ung vo cc

anh s cht, hoc s b kh nh sp cht. Nhng ngi

kht nc ny khng tin li, c ung; tuy c v ngon,

nhng trong chc lt li b cht, hoc b kh n gn cht.

Cng vy, cc Sa-mn, B-la-mn no, i vi sc c

th gian quan nim l p , m khi tng l thng,

tng l hng, tng an n, tng khng bnh; tng l

ng, l ng s s khng gii thot khi sanh, gi, bnh,

cht, u, bi, kh, no.

Nu cc Sa-mn, B-la-mn no i vi sc p

c th gian quan nim l p , m qun st nh bnh,

nh ung nht, nh gai nhn, nh git hi, l v thng,

kh, khng, v ng, th i vi i ny chc chn c dt

la. V i la nn c-ba- la, c-ba- la nn kh la, kh

la nn sanh, gi, bnh, cht, u, bi, kh, no la.

V nh bn ng c ao nc trong mt, y hng

v, c k ln dng cht c b vo trong nc. Thng nng

ma xun, ngi i ng b gi nng lm bc kht, tranh

nhau mun n ung nc. C ngi ni rng: Ny cc

anh, y l ao nc trong mt, y hng v sc mu,

nhng trong y c cht c, cc anh ch ung; nu ung

vo cc anh s cht, hoc s b kh nh sp cht. Nhng

5

ngi kia ngh thm: Nc ny c cht c, nu ta ung

vo th s cht, hoc b kh n gn cht. Thi ta c chu

kht, n cm kh, khng dm ung nc.

Cng nh vy, Sa-mn, B-la-mn no i vi sc

c th gian quan nim l p , m qun st nh bnh,

nh ung nht, nh gai nhn, nh git hi, l v thng,

kh, khng, v ng, cho n s gii thot khi sanh, gi,

bnh, cht, u, bi, kh, no.

(Tp A-hm, Quyn 12, Kinh Xc, s 29)

8. A-LA-HN T KHEO

Nu T-kheo no cc lu dt sch, vic lm

xong, trt b gnh nng, la cc kt s hu, bng

chnh tr tm kho gii thot; v y cng tu bn Nim x.

V sao? V c nhng g cha c, chng nhng g

cha chng, hin ti sng an lc. Ti sao nh th? V ti

cng la cc hu lu, c qu A-la-hn, vic lm

xong, tm kho gii thot, cng tu bn Nim x, c

nhng g cha c, chng nhng g cha chng, n ch

cha n, cho n hin ti sng an lc.

(Tp A-hm, Quyn 20, Kinh A-La-hn T Kheo, s 543)

9. AN TR KHNG QUN

Sau khi thy sc ng c yu thch v m trc

c nhn thc bi mt; T-kheo ny thy ri, khng vui,

khng khen ngi, khng nhim, khng tri m vo. V

khng vui, khng khen ngi, khng nhim, khng b tri

m vo, nn n lc tinh tn, thn tm an ch, tch tnh,

tm tuyt i an tr khng qun, thng nh nht tm,

6

php h khng lng, sm c tam-mui Chnh th

nht, khng bao gi b thoi tht theo ni mt v sc. i

vi tai, mi, li, thn, v php cng li nh vy.

(Tp A-hm, Quyn 8, Kinh Th Gian Ng Dc, s 212)

10. AN TR TCH DIT

Dit ch khng tng, tch dit m an tr.

Li ch khng tin, im lng lui m an tr.

Dit ch khng khi, tch dit m an tr.

X ch khng th, khng sanh ra s tri buc.

Khng b tri buc, nn t mnh gic ng Nit-bn:

Ta, s sanh dt, phm hnh lp, nhng vic g cn

lm lm xong, t bit khng cn ti sanh i sau na.

(Tp A-hm, Quyn 2, Kinh Tam Th m Th Thc, s 46)

11. N UNG CHNG MC

T-kheo -x ny l k ngu si, khng gn gi cc

cn, n ung khng c chng mc; u m, cui m,

tm khng tnh thc, gii i bing nhc, khng n lc

tinh tn, khng kho qun st t duy php thin.

T-kheo ny m i vi phn bit php, tm thch tu

phm hnh, xa la mi s ng ngh v trong chnh php

m xa la mi s nghi hoc, th vic ny khng th xy ra.

Nu T-kheo gi gn cc cn, n ung chng mc; u

m, cui m, tnh thc tinh tn, qun st php lnh; vi

T-kheo y, s yu thch php phn bit, a tu phm hnh,

7

xa la mi s ng ngh, tm khng nghi ng php, iu ny

c th xy ra.

(Tp A-hm, Quyn 10, Kinh X, s 271)

12. AN VUI L NIT BN

T-kheo, sc l v thng. Nu thin nam t bit sc

l v thng, kh, bin dch, dc, dit tn, tch tnh; t xa

ti nay tt c sc u l php v thng, kh, bin dch;

bit ri, nu sc l nhn duyn sanh ra u, bi, kh, no, th

nn on tr chng. Khi on tr ri, th khng cn g

chp trc. V khng chp trc nn sng an vui. Khi

sng an vui ri th gi l Nit-bn. i vi th

tng, hnh v thc li cng nh vy.

(Tp A-hm, Quyn 2, Kinh Thp Lc T Kheo, s 36)

13. A-NA-HM V A-LA-HN

Ny Cu-hi-la, sau khi chng c qu T--hm

ri m mun chng c qu A-na-hm th phi tinh cn

t duy nm php th m ny l bnh, l ung nht, l gai

nhn, l st hi, l v thng, kh, khng, phi ng. V sao?

V y l ch cn t duy. Nu T-kheo no, i vi nm

th m ny m tinh cn t duy th cng s chng c qu

A-na-hm. Sau khi chng c qu A-na-hm, m

mun chng c qu A-la-hn, cn phi tinh tn t duy

v nm php th m ny l bnh, l ung nht, l gai nhn,

l st hi, l v thng, kh, khng, phi ng. V sao? V

y l ch cn t duy. Nu T-kheo no, i vi nm th

8

m ny m tinh cn t duy, th cng s chng c qu A-

la-hn.

(Tp A-hm, Quyn 10, Kinh V Gin ng, s 259)

14. A-NA-LUT BNH

C nhiu T-kheo tha Tn gi A-na-lut: Tha Tn

gi A-na-lut, bnh ca Tn gi nng hay nh, c chu

ng c khng? Bnh gim dn dn, khng tng thm

chng?

Tn gi A-na-lut p: Bnh ti khng yn, tht l kh

chu ng, au n ton thn, cng lc nng thm, khng

bt. Nhng d thn ti b au n nh th ny, nhng ti

vn chu ng c, vi chnh nim, chnh tri.

Cc T-kheo hi Tn gi A-na-lut: Tm an tr ch

no m c th chu ng c ci kh ln nh vy vi

chnh nim, chnh tri?

Tn gi A-na-lut bo cc T-kheo: Tm tr bn Nim

x nn mi khi ti c ng, thn th d c b au n,

cng c th chu ng c vi chnh nim, chnh tri.

Nhng g l bn Nim x? l, nim x qun thn trn

ni thn cho n nim x qun th, tm, php. gi l

tr bn Nim x, c th chu ng tt c mi au n ni

thn, vi chnh nim, chnh tri.

(Tp A-hm, Quyn 20, Kinh S Hon, s 540)

9

15. NH SNG BAN U

Nh khi mt tri mc c tin tng ca n, l minh

tng, nh sng ban u. Cng vy, T-kheo tn cng bin

t kh, cu cnh bin t kh c tin tng l chnh kin.

Chnh kin ny c th pht khi ln chnh ch, chnh ng,

chnh nghip, chnh mng, chnh phng tin, chnh

nim, chnh nh. V nh pht khi nh chnh th, nn

Thnh t tm chnh gii thot tham dc, sn nhu, ngu

si. Vi tm kho gii thot nh vy, Thnh t t c

Chnh tri kin: Ta, s sanh ht, phm hnh lp,

nhng vic cn lm lm xong, t bit khng ti sanh

kip sau.

(Tp A-hm, Quyn 28, Kinh Nht Xut, s 748)

16. NH SNG CA PHT L HN HT

C ba loi nh sng

Lun soi sng th gian

Mt tri chiu ban ngy

Ban m nh trng ri.

nh n chiu ngy m

Chiu soi mi cnh tng

Trn di v cc phng

Chng sanh nh soi sng.

10

Trong nh sng Tri, Ngi

nh sng Pht hn ht.

(Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Di-k-ca, s 1310)

17. BA HNG NGI T LM KH CHNH MNH

l kh chng phi php, bt chnh, chng c bt c

ngha li ch no. C mt hng ngi t lm kh bng

cch sng khc kh. Ban u mi phm gii, nhim gii,

h tu cch kh hnh, n lc tinh tn tr mt ch,

nhng hin ti h chng th xa la c nhit no bc

bch, chng c php hn ngi, chng tr vo c an

lc, tri kin thng diu. Ta gi y l t lm kh thuc

hng thp km.

T lm kh bng cch sng khc kh. Ban u chng

phm gii, chng nhim gii, nhng tu cch kh hnh

cng chng nh vy m hin ti xa la c nhit no bc

bch, chng c php hn ngi, chng tr vo c an

lc, tri kin thng diu. Ta gi y l t lm kh thuc

hng trung.

T lm kh bng cch sng khc kh. Ban u chng

phm gii, chng nhim gii, nhng tu cch kh hnh

tinh tn, m hin ti vn khng th xa la c nhit no

bc bch, c php hn ngi, tr vo an lc, tri kin

thng diu. Ta gi l t lm kh thuc hng hn ngi.

(Tp A-hm, Quyn 32, Kinh Vng nh, s 912)

11

18. BA HNG NGI THCH HNG DC LC

Ny thn trng, nhng g l ba hng ngi thch

hng th dc lc, thuc hng phm phu tc t qu ma

thp km?

1. L c k hng th dc lc bng cch lm chim

mt cch bt hp php, khng mang li an vui cho chnh

mnh, cng chng phng dng cha m, cung cp y

cho anh em, v con, k , b con quyn thuc, bn b quen

bit; cng khng ty thi cng dng cho Sa-mn, B-la-

mn, cu qu bo an lc ni tt p, mong i sau sanh

ln ci tri. y l hng thp km hng th dc lc.

2. C k hng th dc lc bng cch dng php lm

chim ti vt mt cch bt hp php t cung cp mi s

vui sng cho chnh mnh, phng dng cho cha m, cung

cp y cho anh em, v con, k lm, b con quyn

thuc, bn b quen bit; nhng khng ty thi cng dng

cho Sa-mn, B-la-mn, cu qu bo an lc ni tt p,

mong i sau sanh ln ci tri. y l hng trung bnh th

hai hng th dc lc.

3. C k hng th dc lc bng cch dng php tm

cu ti vt ch khng bng lm chim t cung cp mi

s vui sng cho chnh mnh, cung phng cho cha m,

cung cp y cho anh em, v con, k , b con quyn

thuc, bn b quen bit, cng ty thi cng dng cho Sa-

mn, B-la-mn, cu qu bo an lc ni tt p, mong

i sau sanh ln ci tri. gi l hng ngi th ba

12

hng th dc lc. y l hng hn ngi th ba hng

th dc lc.

(Tp A-hm, Quyn 32, Kinh Vng nh, s 912)

19. BA HNG THM

C ba loi mi hng ch bay theo chiu gi, khng

th bay theo ngc gi. l hng thm r cy, hng

thm ca cy, hng thm ca hoa.

Ny A-nan, cng c mi hng bay theo chiu gi,

bay theo ngc gi v cng bay theo thun gi ngc gi.

Ny A-nan, hng bay theo chiu gi, bay theo ngc gi

v cng bay theo thun gi ngc gi, l:

C thin nam t hay ngi thin n no sng thnh

p, t lc, thnh tu php chn tht, sut i khng st

sanh, khng trm cp, khng t dm, khng vng ng,

khng ung ru. Ngi thin nam, ngi thin n nh

vy u c ngi lnh trong tm phng, cng phng

trn, phng di, thy u tn thn rng: phng kia,

lng kia, c ngi thin nam, ngi thin n tr gii thanh

tnh, thnh tu php chn tht, sut i khng st sanh...

cho n khng ung ru. Ny A-nan, y gi l th

hng hoa bay theo chiu gi, bay theo ngc chiu gi

v cng bay theo thun gi ngc gi.

(Tp A-hm, Quyn 38, Kinh A-Nan, s 1073)

13

20. BA KIN

Ngi thin nam, ngi thin n c lng tin vui xut

gia, tu tp v tng tam-mui; tu tp, tu tp nhiu, s tr

trong ca cam l, cho n cu cnh cam l Nit-bn. Ta

khng ni cam l Nit-bn ny y c vo ba kin. Nhng g

l ba?

C mt hng ch trng nh vy, ni nh vy: Mng

tc l thn.

Li c hng ch trng nh vy: Mng khc thn

khc.

Li ni nh vy: Sc l ng, khng hai khng khc,

tn ti mi mi, khng bin i.

a vn Thnh t t duy nh vy: Th gian c php

no ng chp th m khng c sai lm ti li? Khi t

duy ri, h khng thy mt php no kh th m khng c

sai lm ti li c. Nu ta chp th sc, tc l c sai lm ti

li. Nu chp th th, tng, hnh, thc th c sai lm ti

li. bit vy ri, th i vi cc php th gian khng c

g chp th, v khng c g chp th nn t mnh

gic ng Nit-bn: Ta, s sanh dt, phm hnh lp,

nhng g cn lm lm xong, t bit khng cn ti sanh

i sau na.

(Tp A-hm, Quyn 10, Kinh X, s 271)

14

21. BA LU

Th no l bit nh tht v lu? C ba th lu: dc

lu, hu lu, v minh lu, gi l lu. Phi bit nh tht

v s hin hu ca lu l nh vy.

Th no l bit nh tht v s tp khi ca lu? V

minh tp khi l lu tp khi. Bit nh tht v s tp khi

ca lu l nh vy.

Th no l bit nh tht v s dit tn ca lu? V

minh dit l lu dit. Bit nh tht v s dit tn ca lu l

nh vy.

Th no l bit nh tht v con ng a n s dit

tn ca lu? Tm Thnh o. Bit nh tht v con ng

a n s dit tn ca lu l nh vy.

a vn Thnh t nh vy l bit nh tht v lu,

bit nh tht v s tp khi ca lu, bit nh tht v s

dit tn ca lu, bit nh tht v con ng a n s

dit tn ca lu; cho nn a vn Thnh t trong php

lut ny, c y chnh kin, thnh tu trc kin; thnh

tu bt hoi tn i vi Pht, thm nhp Chnh php, t

c Chnh php ny, t ng Chnh php ny.

(Tp A-hm, Quyn 14, Kinh Cu-hi-la, s 344)

15

22. BA LOI NG NC

1. Ging nh loi ca ngi kia khng b thng,

khng b h, khng b thm r, cc t T-kheo, T-

kheo-ni ca Ta li cng nh vy.

2. Ging nh loi th hai tuy khng b thng,

khng b h, nhng li b thm r, cc t u-b-tc,

u-b-di ca Ta li cng nh vy.

3. Ging nh loi th ba va b thng, b h, b

thm r; cc t d hc ngoi o ca Ni-kin li cng

nh vy.

Ta thng v h ging ni Chnh php, ban u,

khong gia, sau cng u thin, ngha thin, v thin,

hon ton thanh tnh thun nht, phm hnh thanh bch,

khai th r rng, d nhiu hay t Ta cng v h m ni. Nu

i vi mt cu ni php ca Ta m h bit c ngha

ca n, th cng c sng an n, an vui mi mi.

(Tp A-hm, Quyn 32, Kinh o S Th II, s 915)

23. BA PHP AN TM I VI NGI BNH

Pht bo Nan-: Nu u-b-tc tr tu, mun n ch

u-b-tc v u-b-di tr tu khc ang b tt bnh khn

kh, th em ba php an tm ny m truyn dy cho h;

ni rng: Nhn gi! Hy thnh tu lng tin thanh tnh bt

hoi i vi Pht, i vi Php, Tng.

16

Sau khi em ba php an tm ny truyn dy xong, li

nn hi rng: Nhn gi c quyn luyn cha m

khng?Nu ngi kia c quyn luyn cha m, th nn dy

bung x v nn ni rng: Nu Nhn gi quyn luyn cha

m m c sng, th ng quyn luyn. khng do

quyn luyn m c sng, th quyn luyn lm g?Nu

kia ni khng c quyn luyn cha m th nn ty h

khuyn thin v hi thm rng: i vi v con, n bc,

tin ca cng mi vt Nhn gi c quyn luyn khng?

Nu ni quyn luyn th nn khuyn bung x, nh php

x s quyn luyn cha m. Nu ni khng quyn luyn, th

ty h khuyn thin v hi na: i vi ng dc th gian

Nhn gi c luyn tic khng? Nu h ni luyn tic, th

nn gii thch l ng dc th gian l ch xu xa, bt tnh,

bi hoi, hi hm, khng ging nh ng dc thng diu ci

tri. Hy khuyn kia la b ng dc th gian v quyt

mong ng dc ci tri. Nu ngi kia ni tm xa la

ng dc th gian v trc ngh n dc thng diu ci

tri, th ty h khuyn thin v li ni vi h rng: Ng

dc thng diu ci tri, l php v thng, kh, khng,

bin hoi. Ch Thin ci tri c thn tng th thng hn

ng dc ci tri. Nu kia ni b ngh n dc ci tri

v ch ngh n thn tng hn ng dc, th cng ty h

khuyn thin v li ni vi rng: Dc ca hu thn cng

li l php v thng, bin hoi, ch c s an lc ca xut

ly, l Nit-bn vi s dit tn ca cc hnh. Nhn gi nn

17

la b s m luyn ni hu thn, m nn vui ci vui Nit-

bn vng lng, ti thng, th thng.

(Tp A-hm, Quyn 41, Kinh Tt Bnh, s 1122)

24. BA PHP CHA ON

Li v c ba php cha on nn khng th la c

khng cung knh, ni nng ngang tri, quen theo bn xu.

Ba php l khng tm, khng qu, bung lung. V ba

php ny khng on tr nn khng th la c khng

cung knh, ni nng ngang tri, quen bn xu. V sao? V

do khng tm, khng qu nn bung lung; v bung lung

nn khng cung knh; v khng cung knh nn quen theo

bn xu; v quen theo bn xu nn khng mun thy bc

Thnh, khng mun nghe php, hay a tm iu d ca

ngi; v a tm iu d ca ngi nn khng tin, kh dy,

ni nng ngang tri, li bing; v li bing nn dao

ng, khng lut nghi, khng hc gii; v khng hc gii

nn tht nim, khng chnh tri, lon tm; v lon tm nn

khng chnh t duy, thn cn t o, tm bing nhc; v

tm bing nhc nn thn kin, gii th, nghi; v nghi nn

khng la tham, nhu, si; v khng la tham, nhu, si nn

khng th la c gi, bnh, cht.

(Tp A-hm, Quyn 14, Kinh Tam Php, s 346)

18

25. BA PHP KHNG YU THCH

C ba php m th gian khng yu thch, khng nh

ngh, khng va . Nhng g l ba? l gi, bnh, cht.

V th gian c ba php gi, bnh, cht, khng ng yu

thch, khng ng nh ngh v khng va ny, cho nn

Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic mi xut hin

th gian.

(Tp A-hm, Quyn 14, Kinh Tam Php, s 346)

26. BA THI V THNG

Sc, th, tng, hnh, thc qu kh, v lai l v thng

hung chi l sc, th, tng, hnh, thc hin ti. Thnh

t hy qun st nh vy: Khng hi tng sc qu kh,

khng tm cu sc v lai, i vi sc hin ti th nn nhm

tm, ly dc, hng thng n dit tn. Th, tng, hnh,

thc cng nh vy.

(Tp A-hm, Quyn 1, Kinh Qu Kh V Thng, s 8)

27. BA TH S HI CA NGI CON MT M

Ny T-kheo, c ba th s hi ca con khng m m

Ta t mnh gic ng thnh o v thng k thuyt.

Nhng g l ba? Ny T-kheo, khi ngi con gi, khng

c ngi m no c th ni: Con, con ch gi, m s

thay con! Hoc khi ngi m gi, cng khng c ngi

con no bo: M, mong m ch gi! Con gi thay m

19

cho! gi l ci s hi ca con khng m th nht m

Ta t mnh gic ng thnh o V thng k thuyt.

Li na, T-kheo, khi ngi con b bnh, ngi m

khng th ni: Con ng bnh! M s thay con! Hoc khi

m b bnh, con cng khng th bo: M ng bnh,

con bnh thay m! gi l ci s hi ca con khng m

th hai m Ta t mnh gic ng thnh o V thng

k thuyt.

Li na, khi ngi con cht, ngi m khng th ni:

Con, ng cht! Nay m s thay con! Hoc khi ngi m

cht, ngi con cng khng th bo: M, ng cht! Con

s thay m! gi l ci s hi ca con khng m th ba

m Ta t mnh gic ng thnh o V thng k thuyt.

Cc T-kheo bch Pht: C o l no, c hnh tr no

tu tp, tu tp nhiu, dn n on tr c ba th s hi

ca con c m trc v on tr c ba th s hi ca

con khng m sau khng?

Pht bo cc T-kheo: C o l, c hnh tr dn n

on tr c ba s s hi ny. Nhng g l o l?

Nhng g l hnh tr m tu tp, tu tp nhiu, dn n on

tr c ba th s hi ca con c m trc v on tr

c ba th s hi ca con khng m sau? l tm

Thnh o phn: Chnh kin, chnh ch, chnh ng, chnh

nghip, chnh mng, chnh phng tin, chnh nim,

chnh nh.

(Tp A-hm, Quyn 28, Kinh y, s 758)

20

28. BA BC TN S

1. C mt hng tn s thy i hin ti chn tht l

ng, ri theo ch bit y m thuyt, nhng khng th bit

nhng vic sau khi cht. l hng thy th nht xut

hin th gian.

2. Li na, ny Tin-ni c mt hng tn s, thy i

hin ti chn tht l ng, sau khi cht cng thy l ng, ri

theo ch bit y m thuyt.

3. Li na, ny Tin-ni c mt hng tn s, khng

thy i hin ti chn tht l ng, sau khi mng chung

cng li khng thy chn tht l ng.

Ny Tin-ni, hng tn s th nht thy i hin ti

chn tht l ng, ri theo ch bit y m thuyt, th gi

l on kin.

Hng tn s th hai, thy i hin ti v i v lai chn

tht l ng, ri theo ch bit y m thuyt, th gi l

thng kin.

Hng tn s th ba, khng thy i hin ti chn tht

l ng v sau khi cht cng khng thy ng, th l Nh

Lai, ng Cng, ng Chnh Gic ni, hin ti ct t i,

ly dc, dit tn, chng Nit-bn.

y l ch su xa kh thy kh bit, cn phi qun

chiu su xa, vi diu mi thu o c, ch c bc thng

tu mi hiu r, cn loi chng sanh thng tnh th cha

c kh nng bit c. V sao? V chng sanh lu i c

21

nhng kin gii d bit, nhn th d bit, s mong cu d

bit, nhng c mun d bit.

(Tp A-hm, Quyn 5, Kinh Tin Ni, s 105)

29. BN TAY SCH

Nu c T-kheo no c v lng tam-mui, t thn

tc chng, thnh tu v an tr, i vi s dit tn ca hu

thn, Nit-bn, ny khi hoi dit m tm sanh ra tin vui,

khng luyn tic hu thn. Ging nh ngi dng bn tay

kh ro, sch s, vn vo cnh cy, th tay s khng b dnh

theo cy. V sao? V bn tay sch.

Cng vy, nu T-kheo no c v lng tam-mui,

t thn tc chng, thnh tu v an tr, i vi s dit tn

ca hu thn, Nit-bn ny khi hoi dit m tm sanh ra

tin vui, khng luyn tic hu thn; ngay trong i ny ty

thun gio php, cho n khi mng chung khng cn sanh

li ci ny na.

(Tp A-hm, Quyn 18, Kinh N Thy, s 492)

30. BT HI

Tm t khng tng hi

Khng hi cc chng sanh

Tm thng khng on kt

L con ng sanh Thin.

(Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Gii G, s 1299)

22

31. BT THIN NH TRNG CUI THNG

Nh trng cui thng, nh sng mt, mu sc cng

mt, s h cng mt, ngy m cng lc cng tiu gim

cho n khng cn xut hin. Cng vy, c ngi i vi

Nh Lai m tn tm tch tnh, th tr tnh gii, kho hc,

nghe nhiu, nhng bt phn mnh b th, chnh kin

chn tht; nhng sau li thoi tht, tn tm thanh tnh

i vi Nh Lai, i vi s tr gii, b th, nghe nhiu,

chnh kin chn tht ngay thng; i vi s b th, tr gii,

a vn, chnh kin, tt c u b nh mt; ngy m cng

lc cng tiu gim, cho n trong khonh khc tt c u

b qun mt.

Li na, ny B-la-mn, nu ngi thin nam no, m

khng thn quen gn gi thin tri thc, khng thng xuyn

nghe php, khng suy ngh chn chnh, thn lm cc hnh

vi c, ming ni li c, ngh v nhng iu c, th v

nhng nhn duyn c to ra ny, nn khi thn hoi mng

chung s b a vo trong ng c, a ngc. Nh vy, ny

B-la-mn, ngi nam bt thin c v nh trng.

(Tp A-hm, Quyn 4, Kinh Mt trng, s 94)

32. BY A CON B CHT

C thiu ph B-la-mn tn l B-t-tra, c su ngi

con qua i lin tip. V nh con nn pht cung, trn

trung, xa tc, c theo ng m chy, n trong vn

Am-la, Di-hy-la. By gi, Th Tn ang thuyt php cho

23

v lng i chng ang vy quanh. T xa, thiu ph B-

la-mn B-t-tra trng thy Th Tn. Va thy, bng tnh

tm li, thn thng xu h np mnh ngi xm xung.

By gi, Th Tn bo Tn gi A-nan ly y a cho b

khoc vo. Th Tn v b thuyt php, khai th, ch gio,

soi sng, lm cho hoan h. Nh thng l, c Pht

thuyt php theo th lp cho n khi tn tm thanh tnh,

th tam t quy.

Sau khi nghe Pht thuyt php, b hoan h, ty h, lm

l ra v.

Sau ngi con th by ca u-b-di B-t-tra ny

t nhin li qua i. Nhng b u-b-di ny khng cn

u bi, kh, no, khc lc na. Lc ny, chng ca b u-

b-di B-t-tra lm k ni vi b rng:

Nhng a con trc cht

Nh thng sanh u kh

Ngy m khng n ung

Cho n pht cung in

Nay chn a th by

Sao khng sanh u kh?

u-b-di B-t-tra lin ni k p li cho chng rng:

Con chu c c ngn

Nhn duyn ha hp sanh

lu thnh qu kh

Ti v ng cng vy.

24

Con chu v dng h

S ny khng hn lng

Sanh ni ny, ni kia

Tn st, n tht nhau.

Nu bit cuc sng c

Sanh u kh lm g

Ti bit xut ly

S sng cht, cn mt.

Khng cn sanh u kh

Do nhp Chnh php Pht.

(Tp A-hm, Quyn 44, Kinh B-T-Tra, s 1178)

33. BY THN

Do c ci g, do khi ci g, do h ly ci g, do m

ui ci g, do thy ng ni ci g, khin cho chng sanh

thy nh vy, ni nh vy: C by thn, chng phi to

tc, chng phi l c to tc; chng phi bin ha, chng

phi l c bin ha, l chc tht, khng dao ng, khng

git.

Nhng g l by? l: thn t, thn nc, thn la,

thn gi, kh, lc, mng.

By loi thn ny chng phi to tc, chng phi l

c to tc; chng phi bin ha, chng phi l c bin

25

ha, l chc tht, khng dao ng, khng git, khng

chuyn, khng bin, khng bc bch nhau; hoc phc,

hoc c, hoc phc c; hoc kh, hoc vui, hoc kh vui;

hoc ngi b bu u, hoc ngi chm u, cng khng

bc bch th gian; hoc mng, hoc thn, trong khong

by thn, chu ng ao m qua li cng khng hi

mng; y khng git, khng ngi git; khng tri

buc, khng ngi tri buc; khng nh ngh, khng

ngi nh ngh; khng dy d, khng ngi dy d?

Do c sc, sanh khi sc, h ly, m ui sc, ni sc

thy ng, cho nn, u, bi, kh, no cha khi th khin cho

khi; u, bi, kh, no khi, th khin tng trng rng

thm. i vi th, tng, hnh, thc li cng nh vy.

(Tp A-hm, Quyn 7, Kinh Tht Thn, s 161)

34. BY TH

Nu ngi no c kh nng th tr by th ch nh

nhn duyn ny, ngi y s c sanh ln ci Thin

Thch. Thin Thch xa kia lc cn lm ngi thng,

phng dng cha m cng cc bc tn trng trong gia

tc, vi gng mt hi ha, li ni mm mng, khng ni

d, khng ni hai li, thng ni chn tht. i vi th

gian keo kit, ngi ny tuy ti gia, nhng khng keo

ln; thc hnh gii thot th, sing b th, thng a hnh

b th, m hi b th cng dng, b th bnh ng tt c.

(Tp A-hm, Quyn 40, Kinh s 1104)

26

35. B SN GIN TH CH LY SN GIN P

LI

Vo i qu kh, c mt con qu D-xoa xu x, ngi

trn ch ngi trng ca Thch. Khi ch Thin Tam thp

tam thy qu xu x ny ngi trn ch ngi trng ca

Thch ri, mi ngi u ni sn. Lc ch Thin ni sn

nh vy, th c theo ci sn nh vy, nh vy, con qu kia

dung mo dn dn tr nn xinh p. Khi y ch Thin Tam

thp tam n ch Thch, tu Thch rng: Kiu-thi-

ca, nn bit cho, c mt con qu xu x ngi trn ch ngi

trng ca Thin vng. Khi ch Thin chng ti thy con

qu xu x ngi trn ch ngi trng ca Thin vng th

ni gin v cng v ty theo s ni gin ca ch Thin

chng ti, con qu kia theo cng tr nn xinh p.

Thch -hon Nhn bo ch Thin Tam thp tam:

Chnh s sn nhu kia c th i tr con qu.

By gi, Thch t n ch con qu kia, sa li y

phc, by vai hu, chp tay xng tn ba ln rng: Nhn

gi, ti l Thch -hon Nhn.

Theo s cung knh khim h nh vy ca Thch -

hon Nhn, m con qu kia cng ty thuc vo nh vy,

nh vy, dn dn tr li xu x, lin bin mt. Khi y,

Thch -hon Nhn t an ta ri ni k:

Ngi ch nn sn nhu

B sn ch p sn

i c ch sanh c

Nn ph hoi kiu mn.

27

Khng sn cng khng hi

Gi l chng Hin thnh

Ti c khi sn hn

Tr vng nh ni .

Nn gi cn gin li

Nh iu xe nga sng

Ta ni ngi kho iu

Chng phi ngi cm dy.

(Tp A-hm, Quyn 40, Kinh D Xoa, s 1107)

36. B MA CHI PHI

Nu c Sa-mn, B-la-mn no tp cn vi sc, b ma

chi phi, ri vo tay ma, theo c mun ca ma, b ma tri

buc, khng thot ra khi si dy tri ca ma. i vi th,

tng, hnh, thc li cng nh vy. Nu Sa-mn, B-la-

mn no khng tp cn sc, th nhng Sa-mn, B-la-mn

y khng b ma chi phi, khng ri vo tay ma, khng

chy theo c mun ca ma, s khng b ma tri buc,

thot si dy tri ca ma.

i vi th, tng, hnh, thc li cng nh vy.

(Tp A-hm, Quyn 6, Kinh Tip Cn, s 131)

28

37. BIN T CA HU THN

Th no l bin t ca hu thn? L ch cho nm th

m, l: Sc th m; th, tng, hnh, thc th m.

(Tp A-hm, Quyn 3, Kinh Tht Gic, s 70)

38. BIN T CA KH

Chng sanh t v th sanh t lun chuyn mi, m

khng bit bin t ti s ca kh. Ny cc T-kheo, cc

ng thy cc chng sanh m sanh lng s hi, dng ng

chn lng; nn ngh rng: Qu kh chng ta chc chn

tng st sanh, tng lm tn thng, tng lm hi,

tng lm c tri thc, mi mi trong sanh t lun hi v

thy, khng bit bin t ti s ca kh.

(Tp A-hm, Quyn 34, Kinh Khng B, s 944)

39. BIN T DIT TN HU THN

Th no l bin t dit tn ca hu thn?

Tc l i ny, i v hu ng lai i i vi tham h,

m trc ci ny hay ci kia, tt c u c on tr,

dit tn kh kh, ly dc, tch dit, tnh ch.


40. BIN T TP KHI CA HU THN

Th no l bin t tp khi ca hu thn?

l i, i v hu ng lai i i vi tham h, m

trc ci ny hay ci kia.


29

41. BIN TRI

i vi sc m u, bi, kh, no ht, ly dc, dit, tch

tnh; th gi l bin tri sc. i vi th, tng, hnh,

thc m u, bi, kh, no ht, ly dc, dit, tch tnh; th

gi l bin tri th, tng, hnh, thc.

(Tp A-hm, Quyn 6, Kinh Hu Lu, s 111)

42. BIT

T-kheo nn bit, phm phu v quen m nhim ng

dc nn khng bit chn v ; cn Thnh nhn v

thnh tu c tr tu y nn thng bit .

(Tp A-hm, Quyn 10, Kinh Tiu Th on, s 264)

43. BIT NH THT V TNG

Th no l bit nh tht v tng?

C su tng thn. Tng pht sanh t xc ca mt;

tng pht sanh t xc ca tai, mi, li, thn, . gi

l s hin hu ca tng.

(Tp A-hm, Quyn 2, Kinh By Thin X, s 42)

44. BIT V SC

Th no l nh tht tri v sc?

Nhng g l sc l tt c bn i v sc do bn i

sanh ra. gi l sc.

(Tp A-hm, Quyn 2, Kinh Ng Chuyn, s 41)

30

45. BN BT HOI TNH

Cc ng nn khi lng thng mn v lng t bi. i

vi nhng g cc ng ni, nu c ngi no thch nghe,

thch lnh th th cc ng hy v h m ni v bn bt hoi

tnh, khin cho chng nhp, khin cho an tr. Nhng g l

bn? Bt hoi tnh i vi Pht; bt hoi tnh i vi Php;

bt hoi tnh i vi Tng; thnh tu Thnh gii. V sao?

D bn i: t, nc, la, gi c s thay i tng gim,

bn bt hoi tnh ny cha tng c s tng gim bin khc.

Chng khng tng gim bin khc, cho nn a vn Thnh

t thnh tu c i vi Pht, m nu b a vo

a ngc, ng qu, sc sanh, th iu ny khng th c

c. Cho nn, cc T-kheo nn hc nh vy: Ti s

thnh tu bt hoi tnh i vi Pht; s thnh tu bt hoi

tnh vi Php, Tng v thnh tu Thnh gii v s thit lp

cho ngi khc cng c thnh tu.

(Tp A-hm, Quyn 30, Kinh T Bt Hoi Tnh, s 836)

46. BN HNG NGI TRONG CHNH PHP

1. Hng thin nam khi nghe nhng ngi nam ngi

n chm xm lng ging khc b tt bnh khn kh cho

n sp cht; nghe vy lin pht sanh lng s hi vi

chnh t duy, nh con nga tt kia ch cn nhn bng roi l

iu khin n c.

2. C hng thin nam khng do nghe nhng ngi

nam ngi n chm xm lng ging khc b kh v lo

31

bnh t sanh lng s hi vi chnh t duy, nhng phi

thy nhng ngi nam ngi n chm xm lng ging

khc b kh v lo bnh t th mi sanh lng s hi vi

chnh t duy, nh con nga tt kia cn chm vo lng

ui ca n, th c th nhanh chng iu phc theo

ngi iu khin.

3. C hng thin nam khng do nghe, thy nhng

ngi nam n chm xm lng ging khc b kh v lo

bnh t m sanh lng s hi vi chnh t duy; nhng v

thy thnh p chm xm c nhng ngi quen bit, thn

thuc b kh v lo bnh t nn sanh lng s hi vi chnh

t duy. Nh con nga tt kia, phi b roi chm vo da tht,

sau mi chu theo iu phc ngi iu khin.

4. C hng thin nam khng do nghe thy nhng

ngi nam n chm xm lng ging khc v nhng ngi

thn thuc b kh v lo bnh t nn sanh lng s hi vi

chnh t duy; nhng chnh t thn b kh v lo bnh t

mi sanh lng nhm tm s hi vi chnh t duy. Nh con

nga tt kia, phi b m vo da tht thu xng ct, sau

mi chu theo iu phc ca ngi iu khin, th

gi l hng thin nam th t trong Chnh php lut c

th t iu phc.

(Tp A-hm, Quyn 33, Kinh Tin nh, s 922)

32

47. BN LOI THC N

C bn loi thc n: thc n nm th, thc n t xc,

thc n bi t v thc n ca thc.

Th no l bit nh tht v s tp khi ca thc n?

Kht i i vi hu tng lai, i i vi h tham, tham

m h ly ni ny ni kia; gi l s tp khi ca thc

n. Bit nh tht v s tp khi ca thc l nh vy.

Th no l bit nh tht v s dit tn ca thc n?

Kht i i vi hu tng lai, i i vi h tham, tham

m h ly ni ny ni kia, thy u dt b khng cn st,

x b, nh ra, on tn, ly dc, dit, tch tnh; gi l s

dit tn ca thc n. Bit nh tht v s dit tn ca thc

n l nh vy.


tn ca thc n? Tm Thnh o: Chnh kin, chnh t

duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mnh, chnh tinh

tn, chnh nim, chnh nh; gi l con ng a n

s dit tn ca thc n. Bit nh tht v con ng a

n s dit tn ca thc n l nh vy.

a vn Thnh t nh vy l bit nh tht v thc

n, bit nh tht v s tp khi ca thc n, bit nh tht

v s dit tn ca thc n, bit nh tht v con ng a

n s dit tn ca thc n; cho nn a vn Thnh t

trong php lut ny, c y chnh kin, thnh tu trc

kin; thnh tu bt hoi tn i vi Pht, thm nhp Chnh

php, t c Chnh php ny, t ng Chnh php ny.


33

48. BN LOI THC N AN LC

Ging nh bn loi thc n i vi t i, an lp

chng sanh, gip ch v duy tr. Nhng g l bn? on

thc, xc thc, t thc v thc thc.

Cng vy, c bn th thc n an lc vn thm nhun

bi phc c, thm nhun bi php lnh. Nhng g l

bn? l i vi Pht thnh tu tm thanh tnh bt

hoi, l thc n an lc vn thm nhun bi phc c,

thm nhun bi php lnh. i vi Php, Tng thnh tu

tm thanh tnh bt hoi v thnh tu Thnh gii, l thc

n an lc vn thm nhun bi phc c, thm nhun bi

php lnh.

(Tp A-hm, Quyn 41, Kinh Bn Loi Thc n, s 1131)

49. BN LC CA NGA TT

Nga tt th gian c bn nng lc, nn bit chng

c vua dng ko xe. Nhng g l bn? l khn

ngoan, nhanh nhn, kham nng, thun tnh. Cng vy,

hng thin nam thnh tu bn c, c th gian tn

trng, phng s cng dng, l m rung phc trn ht.

Nhng g l bn? L thin nam thnh tu gii thn v hc,

nh thn v hc, tu thn v hc v gii thot thn v

hc.

(Tp A-hm, Quyn 33, Kinh T, s 921)

34

50. BN NIM X

Th no l bit nh tht v kh? Sanh kh, gi kh,

bnh kh, cht kh, i xa la l kh, on ght gp nhau l

kh, mong mun khng c l kh. Nh vy, ni tm,

nm th m l kh; gi l kh. Bit nh tht v kh l

nh vy.

Th no l bit nh tht v s tp khi ca kh? Kht

i i vi hu tng lai, i i vi h tham, tham m h

ly ni ny ni kia; gi l s tp khi ca kh. Bit nh

tht v s tp khi ca kh l nh vy.

Th no l bit nh tht v s dit tn ca kh? Kht i

i vi hu tng lai, i i vi h tham, tham m h ly

ni ny ni kia, thy u on tr, khng cn st, cho n,

tch tnh; gi l s dit tn ca kh. Bit nh tht v s

dit tn ca kh l nh vy.


tn ca kh? Tm Thnh o nh ni trn. gi l

con ng a n s dit tn ca kh. Bit nh tht v

con ng a n s dit tn ca kh l nh vy.

a vn Thnh t nh vy l bit nh tht v kh,

bit nh tht v s tp khi ca kh, bit nh tht v s

dit tn ca kh, bit nh tht v con ng a n s

dit tn ca kh. Nh vy Thnh t trong php lut

ny, c y chnh kin, thnh tu trc kin; thnh tu

bt hoi tn i vi Pht, thm nhp Chnh php, t c

Chnh php ny, t ng Chnh php ny.


35

51. BN PHP GIP NGI TI GIA LI CH

HIN TI

1. Phng tin y : Ngi thin nam t nui sng

bng cc ngh nghip k xo, nh lm rung, bun bn,

phc v vng s, chp sch, ton thut, hi ha. i vi

nhng ngh nghip k xo , lun tinh tn sing nng

trau di.

2. Th h y : Ngi thin nam c tin bc, go

la, do n lc m thu hoch, t tay mnh lm ra, ng nh

php m c c, tch cc gi gn, khng cho vua, gic,

nc, la, tc ot, hay tri, chm, mt mt. Ngc li,

nu khng kho gi gn s tiu mt; hay nu khng lu

tm n chng, th s b ngi khc chim ly, cng nhng

tai nn s lm cho h hng.

3. Thin tri thc y : C ngi thin nam khng

mt iu , khng bung lung, khng di tr, khng hung

him. Nhng tri thc nh vy, c kh nng kho lo an i;

s su kh cha sanh c th khin khng sanh, s su kh

sanh c th khai m, tnh gic; nhng iu vui thch

cha sanh c th khin sanh nhanh, nhng iu vui thch

sanh khin gi gn khng mt.

4. Chnh mng y : Ngi thin nam c c

nhng tin ca, trong vic chi thu cn i, bo qun chu

tt, khng cho vic nhp nhiu m xut t, hay xut

nhiu m nhp t; nh ngi cm cn t th phi thm,

nhiu th phi bt, cho n lc no bit cn bng th mi

36

thi. Nh vy, ngi thin nam cn i c ti vt ca

mnh trong khi xut nhp ngang nhau, khng khin cho

nhp nhiu xut t, hay xut nhiu nhp t. Nu ngi thin

nam khng c tin ca nhiu m s dng rng ri qu trn,

th do s sinh hot ny m ngi ta ni l qu u-m-bt

khng c ht ging; ham mun ngu si, khng bit ngh

n sau ny. Hoc c ngi thin nam d dt m khng

dm tiu dng, mi ngi gn u ni: Ngi ngu si

ny nh con ch cht i. Cho nn ngi thin nam,

nhng tin ca c c, nn t mnh cn i, xut nhp

ngang nhau.

l bn php gip cho ngi th tc ti gia c li

ch hin ti v an lc ngay hin ti.

(Tp A-hm, Quyn 4, Kinh Ut-x-ca, s 91)

52. BN PHP LI CH I SAU

1. c tin y : i vi Nh-lai, ngi thin nam

c tm knh tin, gc r tn vng chc, m ch Thin, Ma,

Phm cng vi loi ngi khng th ph hoi.

2. Gii y : Ngi thin nam khng st sinh, khng

trm cp, khng t dm, khng ni di, khng ung ru.

3. Th y : Ngi thin nam vi tm khng vy

bn bi s keo kit, sng i ti gia m hnh b th bung

x, thng t tay mnh cho, vui v tu hnh th x.

4. Tu y : Ngi thin nam bit nh tht v Kh

Thnh ; bit nh tht v Tp, Dit, o Thnh .

37

l bn php c th lm cho li ch i sau, an lc

i sau.

(Tp A-hm, Quyn 4, Kinh Ut-x-ca, s 91)

53. BN SN

Th nh nc c tch cha trong ao h gia ng

hoang, m khng c ngi dng n ung n, tm ra,

nc trong m b nung kh tiu ht.

Cng vy, k s bt thin c ti vt thng diu, m

khng t th dng, khng bit phng dng cha m, cung

cp cho v con, b con quyn thuc, oi ngh n ti t,

gip cho ngi quen bit, khng bit ty thi cng

dng Sa-mn, B-la-mn, gieo trng vo rung phc

th thng, hng n ch cao qu, hng th an lc lu

di, i sau sanh v ci tri. c nhng ti vt th thng

m khng bit cch dng rng ri thu li ln, cng

ging nh h nc kia vy.

(Tp A-hm, Quyn 46, Kinh Bn Sn, s 1232)

54. BN TH

Th c bn, l dc th, ng th, kin th v gii

th.

Dim-ph-xa hi X-li-pht: C con ng no, c

s thc hnh no m tu tp, tu tp nhiu, th c th on

tr nhng th ny khng?

38


kin cho n chnh nh.


55. BI TC

Mt, tai, cng vi mi

Li, thn, nhp x

i vi danh sc kia

Dit ht khin khng cn

Cc thc dit hn

Ni dt bi tc.

(Tp A-hm, Quyn 44, Kinh Bi Tc, s 1187)

56. BUNG B S C AN VUI LU DI

Ging nh cy ci trong rng K-hon; c ngi n

cht cnh l ri em i, cc ng cng chng ly lm lo

bun. V sao? V nhng cy ny chng phi ta, chng phi

s hu ca ta.

Cng vy, ny cc T-kheo, nhng g khng l thch

ng ca cc ng, hy la b tt c. Nu xa la ht ri, cc

ng s c an vui lu di. Nhng g khng phi thch ng

ca cc ng? Sc khng phi l thch ng ca cc ng,

phi la b ht. Nu xa la ri th s c an vui lu di.

Cng vy, th, tng, hnh, thc khng phi thch ng ca

cc ng, hy nhanh chng la b. Nu bung b cc php

ny ri, s c an vui lu di.

(Tp A-hm, Quyn 10, Kinh K Lm, s 269)

39

57. CI G KH TRONG O HIN THNH?

Ngoi o Dim-ph-xa hi X-li-pht: Trong php

lut ca Hin thnh c vic g kh?

X-li-pht bo Dim-ph-xa: Ch c xut gia l kh.

Hi: Xut gia, ci g l kh?

p: i lc kh.

Hi: i lc, ci g l kh?

p: Thng tu tp thin php l kh.

Hi: C con ng no, c s thc hnh no m tu

tp, tu tp nhiu, thng tu tp, th thin php tng trng

khng?

p: C. l tm Thnh o: chnh kin, chnh ch,

chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh phng tin,

chnh nim, chnh nh.

Dim-ph-xa ni: Tha Tn gi X-li-pht, y l

con ng tt p, y l s thc hnh tt p, nu c

tu tp, tu tp nhiu, i vi cc php thin thng tu tp

tng trng. Tha Tn gi X-li-pht, nu ngi xut gia

lun lun tu tp con ng ny, th chng bao lu s nhanh

chng dit tn c cc hu lu.


40

58. CI G S LNG NHIU?

Gii c nng hn t

Mn cao hn h khng

Hi tng nhanh hn gi

T tng nhiu hn c.

(Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Vt G, s 1298)

59. CM TH TCH TNH

V nh hai thanh g c xt vo nhau, ha hp sanh ra

la. Nu hai thanh g ri nhau, th la cng theo m

dit mt. Cng vy, cc th duyn xc m tp khi, do xc

m sanh, do xc m tp khi; nu khi s xc chm th ny

th kia m tp khi, th nhng cm th th ny th kia

cng tp khi. Khi s tp khi ca s xc chm th ny

th kia dit, th s tp khi ca cm th th ny th kia

cng dit mt, mt m, tch tnh.

(Tp A-hm, Quyn 12, Kinh V Vn, s 290)

60. CN NH

T-kheo ly dc, ly php c bt thin, c gic c qun,

c h lc do vin ly sanh, cho n, chng v an tr T

thin. gi l cn nh.

(Tp A-hm, Quyn 26, Kinh Phn Bit, s 647)

41

61. CN NIM

T-kheo sng qun thn trn ni thn, tinh cn phng

tin, chnh nim chnh tr, iu phc tham u th gian;

sng qun ngoi thn, ni ngoi thn; v th, tm, php

trn php cng ni nh vy. gi l cn Nim.


62. CN TN

T-kheo khi tn tm thanh tnh, cn bn bn chc i

vi Nh Lai m cc Sa-mn, B-la-mn khc, ch Thin,

Ma, Phm, Sa-mn, B-la-mn, cng th gian khc khng

th lm cn tr, ph hoi tm y, th gi l cn Tn.


63. CN TINH TN

Php c bt thin sanh, khin cho on m pht

khi dc, n lc phng tin, nhip tm, sch tin. Php

c bt thin cha sanh, khin khng sanh, m pht khi

dc, n lc phng tin, nhip tm, sch tin. Php thin

cha sanh, khin cho sanh, m pht khi dc, n lc

phng tin, nhip tm, sch tin. Php thin sanh,

khin cho an tr khng mt, khin khng sanh, tu tp tng

rng, m pht khi dc, n lc phng tin, nhip tm,

sch tin. gi l cn Tinh tn.


42

64. CN TU

T-kheo bit nh tht v Kh Thnh , bit nh tht

v Kh tp Thnh , Kh dit Thnh , Kh dit o

tch Thnh . gi l cn Tu.


65. CNH NHNH L V THNG

Ny cc T-kheo-ni, th nh cy i th c gc, cnh,

nhnh, l. Gc chng cng l v thng, nn cnh, nhnh,

l cng u l v thng. Nu c ngi bo rng khng c

cnh, nhnh, l ca cy ny, m ch c ci bng ca n l

thng tr mi mi, khng bin i, th li ni ny c

ng khng?

Cc T-kheo-ni p: Bch Tn gi Nan-, khng. V

sao? V nh gc, cnh, nhnh, l cy ln ny; gc chng

cng l v thng, nn cnh, nhnh, l cng l v thng.

Khng gc, khng cnh, khng nhnh, khng l, th ci

bng nng vo ni cy , tt c cng u khng.

(Tp A-hm, Quyn 11, Kinh Th Thanh D, s 273)

66. CT DNG

Ct dng, ngha l dng i ni sanh t. T-kheo A-la-

hn kia dt sch cc lu, dit, bin tri, ct t

r, nh cht ngn cy a-la khng sanh tr li na, i v

lai thnh php bt sanh.

43

Chng cn tri, l ba h phc: tham dc phc, sn

nhu phc, ngu si phc. T-kheo A-la-hn kia dt

sch cc lu, dit, bin tri, ct t r, nh cht

ngn cy a-la khng sanh tr li na, i v lai thnh

php bt sanh.

(Tp A-hm, Quyn 21, Kinh Na-gi-t-a, s 566)

67. CT T DNG MA

i ny v i khc

Minh tr kho hin by

Ch ma n, khng n

Cho n i ma cht.

Tt c u c bit

Bng tr ng chnh gic

Ct t cc dng ma

Ph hoi, khin tiu mt.

Khai m ca cam l

Hin hin o chnh chn

Tm lun lun vui v

n c ni an n.

(Tp A-hm, Quyn 47, Kinh Chn B, s 1248)

44

68. CY N

Ny cc T-kheo, thi qu kh c ng vua nghe ting

n hay cha tng c c, nn sanh yu thch, say m,

chm m. Vua hi cc v i thn rng: l nhng m

thanh g m nghe kh i qu vy? i thn tu: Tu b

h, l nhng ting n. Vua ni vi i thn: Khanh

hy em nhng m thanh n y. i thn vng li,

lin em cy n n tu: Tu i vng, y chnh l

cy n to ra m thanh hay. Vua ni i thn: Ta

khng cn cy n, m ch cn em nhng m thanh kh

i nghe ln trc n. i thn tu: Cy n ny cn

phi c nhiu th, l phi c cn, c mng, c thng, c

dy, c da v ngi n gii. Cn phi hi nhng nhn

duyn ny mi thnh m thanh. Nu thiu i nhng dng

c ny th s khng c c m thanh. m thanh m b h

nghe trc y qua lu ri, chng bin chuyn v

cng dit mt ri, khng th em n c.

Lc y, nh vua t ngh: i! Cn g vt h ngy ny!

n th gian l vt h ngy, m khin cho ngi i say

m vy sao? By gi cc khanh hy em ch ra tng

mnh, ri vt b khp mi phng. Cc i thn vng

lnh, ch ra thnh trm mnh, nm khp mi ni.

Nh vy, T-kheo, nu i vi sc, th, tng, t, dc;

bit nhng php ny l v thng, hu vi, do tm duyn

sanh, ri lin cho l ng, ng s. Nhng th y, vo lc

khc, tt c u khng. Ny cc T-kheo, hy bng chnh

tr bnh ng nh vy m qun st nh tht.

(Tp A-hm, Quyn 43, Kinh Cy n, s 1169)

45

69. CY NG HNG NO?

V nh cy ln sanh trng m nghing xung di,

cng nghing su cng mun . Nu cht r n, cy s

phi ng, thun theo chiu nghing xung.

Cng vy, T-kheo tu bn Nim x, lu ngy nhm

thng ti, o su, vn chuyn, hng n vin ly, nhm

thng ti, o su, vn chuyn, hng n gii thot;

nhm thng ti, o su, vn chuyn, hng n Nit-bn.

(Tp A-hm, Quyn 20, Kinh Hng Nit Bn, s 545)

70. CHA M NHIU NH S TH TRE

Chng sanh t v th sanh t lun chuyn mi, m

khng bit bin t ti s ca kh. Cc T-kheo, cc ng

ngh th no? Tt c loi c cy trn mt t ny, nu x ra

lm th bng bn ngn tay dng m cha m ca cc

ng tri qua sanh t lun hi th s th tre ht, nhng

s cha m cc ng vn cn khng ht.

Ny cc T-kheo, t v th sanh t lun chuyn mi

nh vy, m khng bit bin t ti s ca kh. Cho nn cc

T-kheo hy hc nh vy: Hy sing nng tinh tn, on

tr cc hu, ch cho tng trng.

(Tp A-hm, Quyn 34, Kinh Tho Mc, s 940)

46

71. CHNH NIM

Ny cc T-kheo, cn thn ch t duy nhng iu th

gian t duy. V sao? V nhng iu t duy ca th gian

chng li ch g cho php, chng li ch g cho phm hnh,

chng phi tr, chng phi gic, khng thun Nit-bn. Cc

ng nn chn chnh t duy, y l Kh Thnh , y l

Kh tp Thnh , y l Kh dit Thnh , y l Kh

dit o tch Thnh . V sao? V t duy nh vy c li

ch cho php, c li ch cho phm hnh, l tr, l gic,

thun hng Nit-bn.

(Tp A-hm, Quyn 16, Kinh Thuyt Php, s 365)

72. CHNH QUN ST

Pht bo cc T-kheo: Hy lng nghe v suy ngh k,

Ta s v cc ng m ni.

ni sc khng thy c ng, khc ng, trong nhau.

Th, tng, hnh, thc cng li nh vy.

T-kheo, sc l thng hay v thng?

Cc T-kheo bch Pht: Th Tn, l v thng.

Pht bo cc T-kheo: C phi v thng l kh?

Cc T-kheo bch Pht: Th Tn, l kh.

Pht bo: T-kheo, nu v thng, kh, l php

bin dch, vy a vn Thnh t trong c thy ng,

khc ng, hay trong nhau khng?

47

Cc T-kheo bch Pht: Th Tn, khng.

Pht bo: Th, tng, hnh, thc cng li nh vy.

Cho nn, T-kheo, nhng g thuc sc, hoc qu kh, hoc

hin ti, hoc v lai; hoc trong, hoc ngoi; hoc th, hoc

t; hoc tt, hoc xu; hoc xa, hoc gn; tt c chng

chng phi ng, chng phi khc ng, chng phi trong

nhau. Th, tng, hnh, thc li cng nh vy.

(Tp A-hm, Quyn 3, Chnh Qun St, s 85)

73. CHNH T DUY

i vi sc, th, tng, hnh, thc cc ng hy t duy

chn chnh, qun st v bit mt cch nh tht... thc l

v thng. V sao vy? V T-kheo, i vi thc m t

duy chn chnh, qun st v bit mt cch nh tht... thc

l v thng, th i vi thc, dc tham c on tr. Do

dc tham c on tr m ni l tm gii thot.

(Tp A-hm, Quyn 1, Kinh Chnh T Duy, s 2)

74. CHNH TU

Ci thy, ci nghe, ci hay, ci bit, ci s cu, ci s

c, ci c nh ngh; tt c u chng phi ng, chng

phi khc ng, chng trong nhau. gi l chnh tu.

Nu c kin chp cho rng c ng, c th gian, c i

ny, l php thng hng, khng bin dch, th tt c u

chng phi ng, chng phi khc ng, chng trong nhau.

gi l chnh tu.

48

Li na, nu c kin chp cho rng khng phi ci ny

l ti, khng phi ci ny l ca ti, khng phi l ti trong

tng lai, khng phi l ca ti trong tng lai; th tt c

chng cng u chng phi ng, chng phi khc ng,

chng trong nhau. gi l chnh tu.

(Tp A-hm, Quyn 6, Kinh Sanh T Lu Chuyn, s

136)

75. CHP PHP MT

Th nh trong bin c, nu thuyn ch nhiu trn bo,

chc s nhanh chng b m chm. Chnh php Nh Lai

khng nh vy, m s b tiu dit t t. Chnh php ca

Nh Lai khng b t lm hoi, khng b nc, la, gi

lm hoi i. Cho n lc chng sanh c xut hin th

gian, thch lm cc iu c, mun lm cc iu c, thnh

tu cc iu c; phi php ni l php, php ni l phi php;

phi lut ni l lut; bng php tng t m c v thnh

hnh. By gi Chnh php Nh Lai mi chm mt.

Ny Ca-dip, c nm nhn duyn c kh nng lm cho

Chnh php Nh Lai chm mt. Nhng g l nm? l

nu T-kheo i vi i S m khng knh, khng trng,

khng thnh cng dng; khi i vi i S khng

knh, khng trng, khng thnh cng dng, sau vn

nng ta sng. i vi php, hoc hc gii, hoc gio

gii ty thun, hay cc phm hnh c i S khen ngi

cng khng knh, khng trng, khng thnh cng dng

49

m vn sng y ch. Ny Ca-dip, gi l nm nhn

duyn lm cho Chnh php Nh Lai nhn y chm mt.

(Tp A-hm, Quyn 32, Kinh Php Tng Hoi, s 906)

76. CHT

Tt c loi chng sanh

C mng u phi cht

Chng i theo nghip mnh

T nhn qu thin c.

Nghip c vo a ngc

Lm lnh ln trn tri

Tu tp o thng diu

Lu ht, Bt-nit-bn.

Nh Lai v Duyn gic

Thanh vn t Pht

u phi b thn mng

Hung l ngi phm phu.

(Tp A-hm, Quyn 46, Kinh M, s 1227)

77. CHO L TA THY TA BIT

K phm phu ngu si khng hc, chp ng, v minh,

phn bit m qun st nh vy, khng la ng s. Do

khng la ng s, nhp vo cc cn. Khi nhp vo cc cn

ri th s sanh ra xc. Su xc duyn vo nhng g c

xc, phm phu ngu si khng hc sanh ra kh vui, t

50

pht sanh ra nhng ci ny v nhng ci khc, l su

xc thn. Nhng g l su? Xc nhp x ca mt; xc nhp

x ca tai, mi, li, thn, .

Ny T-kheo, c gii, php gii, v minh gii. Phm

phu ngu si khng hc c chm bi v minh xc nn ni

l hu, ni l v, ni l va hu va v, ni l chng phi

hu chng phi v, ni l ta hn ht, ni l tng t, ta

bit, ta thy.

(Tp A-hm, Quyn 3, Kinh Phn Bit III, s 63)

78. CH SAI KHC GIA PHM PHU V NGI

TR

Ngi tr tu v b v minh che khut, i duyn rng

buc, nn c c thc thn ny. Kia v minh dt tr, i

duyn ht sch. Do v minh dt tr, i duyn ht sch, nn

sau khi cht khng cn ti sanh na. V chng th sanh tr

li nn gii thot khi sanh, lo, bnh, t, u, bi, kh, no.

V sao? V ngi ny trc y tu phm hnh, chn

chnh hng n dt sch kh, tn cng ca m kh, nn

ngi ny sau khi cht khng ti sanh tr li. Bi khng

th thn nn gii thot khi sanh, gi, bnh, cht, u, bi,

kh, no. l ch sai khc gia phm phu v ngi tr

tu khi ni Ta tu cc phm hnh.

(Tp A-hm, Quyn 12, Kinh Ngu Si Hit Tu, s 294)

51

79. CH S HI

Pht bo Ma-ha-nam: ng s hi! ng s hi! Sau

khi mng chung ng s khng sanh ng d, cng khng

cht d. Th nh cy ln thun xung, nghing xung,

chi xung, nu cht gc r, s ng v ni no?

Ma-ha-nam bch Pht: V pha thun xung, nghing

xung, chi xung.

Pht bo Ma-ha-nam: Ma-ha-nam cng nh vy, khi

mng chung khng sanh ng d, cng khng cht d.

V sao? V ng lu di tu tp nim Pht, nim Php,

nim T-kheo Tng, nn sau khi mng chung, thn ny b

ha thiu, hay b ngoi ngha a, b gi tp, nng thiu

lu ngy thnh tro bi, nhng v tm thc lu di t

trc c hun tp bi chnh tn, bi tnh gii, b th, a

vn, tr tu, nn thn thc s hng ln ci an lc, i sau

sanh v ci tri.

(Tp A-hm, Quyn 33, Kinh T Khng, s 930)

80. CH XEM THNG BN TH

C bn th tuy tr, nhng khng th xem thng.

Nhng g l bn? Vng t St-li, tui tuy tr nh,

nhng ch xem thng. Rng con, tui tuy tr nh, nhng

ch xem thng. m la tuy nh, nhng ch xem

thng. T-kheo tui tuy tr nh, nhng ch xem thng.

52

By gi, Th Tn lin ni k:

hnh tng St-li

Danh ting, dng qu tc

Tuy tui cn tr nh

Ngi tr khng th khinh.

Tt s ngi vua

Nh li, sanh on hi

Cho nn kh th khinh

Phi sanh lng i knh.

Ngi kho bit t h

Hy gi k mng mnh

Bnh ng m t h

Trnh xa h mng.

Ni lng xm, ch vng

Nu gp rng con kia

Ch cho l rn nh

M sanh lng coi thng.

Mnh rng nh nhiu mu

Cng nn yn n

Nam hay n khinh rn

u b c lm hi.

Cho nn, t h

Hy gi k mng mnh

V kho t h ny

Trnh xa h mng.

53

Mnh ha khi xm thc

D t nhng khng hn

uc nh c th thiu

Khp ni, nu ci .

Thiu t nh dn ln

Tn xm lng thnh p

Cho nn, t h

Nn nh h mng mnh.

V kho t h ny

Trnh xa t h

B la d thiu t

Trm th c chy ri.

Tt ri, khng co rt

La tt c li sanh

Nu khinh hy T-kheo

Ngi gi la tnh gii.

Th t mnh, con chu

Tai nn lu trm i

Nh t cy a-la

Khng bao gi sanh li.

Cho nn phi t h

Nh t h mng mnh

V kho t h ny

Trnh xa h mng.

54

hnh tng St-li

Rn con v m la

tnh gii, T-kheo

Khng nn sanh coi thng.

Cho nn phi t h

Nh t h mng mnh

V kho t h ny

Trnh xa h mng.

(Tp A-hm, Quyn 46, Kinh Tam B , s 1226)

81. CH PHT NHIU NH S CT SNG HNG

B-la-mn hi: Tha C-m, i v lai s c bao

nhiu c Pht?

Pht bo B-la-mn: Pht i v lai c v lng nh

s ct sng Hng.

By gi, B-la-mn ngh rng: Cc ng Chnh ng

Chnh Gic i v lai s c v lng nh s ct sng

Hng, ta s theo cc Ngi tu phm hnh.

B-la-mn sau khi nghe nhng g c Pht ni,

hoan h, ty h, t ch ngi ng dy ra v. Trn ng

v, Ba-la-mn va i va ngh: Hm nay ta ch hi Sa-

mn C-m v ch Pht i v lai ch cha hi ch Pht

qu kh. Lin tr li hi Th Tn:

55

Th no C-m, i qu kh c bao nhiu c Pht?

Pht bo B-la-mn: Pht i qu kh cng c v

lng nh s ct sng Hng.

Lc y B-la-mn lin ngh: Ch Pht Th Tn trong

i qu kh cng c v lng nh s ct sng Hng, m ta

cha tng thn cn. Gi s v lng cc ng Chnh

ng Chnh Gic trong i v lai nh s ct sng Hng,

cng s khng thn cn vui vy, th trong hin ti ta nn

ch Sa-mn C-m tu hnh phm hnh. Nhn chp

tay bch Pht:

Nguyn xin Th Tn cho php con xut gia tu phm

hnh trong Chnh php lut.

Pht bo B-la-mn: Chp thun cho ng xut gia tu

phm hnh, c lm T-kheo trong Chnh php lut.

(Tp A-hm, Quyn 34, Kinh Hng h s 946)

82. CHNG SANH

ni sc m nhim m trin min, do gi l

chng sanh. ni th, tng, hnh, thc m nhim m

trin min, nn gi l chng sanh.

(Tp A-hm, Quyn 6, Kinh Chng sanh, s 122)

56

83. CHNG TU--HON

C nm Cn. Nhng g gi l nm? l, cn Tn, cn

Tinh tn, cn Nim, cn nh, cn Tu. Nu T-kheo no

kho qun st nh tht i vi nm cn ny, ngi y i

vi ba kt m on bin tri; l thn kin, gii th, nghi.

gi l Tu--hon, khng cn ri vo php ng c,

nht nh s hng thng n Chnh gic, cn by ln qua

li Tri, Ngi, cui cng s cu cnh bin t ca kh.

(Tp A-hm, Quyn 26, Kinh Tu--hon, s 644)

84. CHUYN CN TU TP

Ging nh g mi kho nui dng con mnh, thng

xuyn p, iu ha nng lnh, cho d n khng mun g

con tm cch t m v trng ra, nhng cc con ca n

cng t tm cch thot ra ngoi mt cch an ton. V

sao? V g mi thng xuyn p, iu ha nng lnh.

Cng vy, T-kheo kho cn phng tin, th cho d

khng mun dit sch cc lu gii thot, nhng vi T-

kheo ny cc lu t ht, tm c gii thot. V sao? V

nh vo s chuyn cn tu tp. Tu tp nhng g? Tu tp

nim x, chnh cn, nh tc, cn, lc, gic, o.

(Tp A-hm, Quyn 10, Kinh ng Thuyt, s 263)

57

85. CHUYN RN C

Th nh c bn con rn h hung c, c nghit, ng

trong mt ci trp. By gi c mt ngi thng minh,

khng ngu si, c tr tu, tm lc, nhm kh, cu sng chn

cht. Khi y, c mt ngi kia ni vi ngi ny rng:

Nay, anh gi ci trp ng rn c ny. Hy lau chi, tm

ra cho chng; gn gi, cho chng n. Thnh thong, cho

chng ra, vo. Nu bn con rn ny thot ra, th rt c hi,

hoc c th cn cht, hoc gn cht. Bn hy coi chng.

By gi, ngi ny s hi b chy. Bng c nm k

on th cm ao rt theo mun bt git: Ny bn, hy

phng. Trong lc anh ang s bn con rn c v nm k

on th hoa ao nn rui chy, th ngi kia li ni: Ny

bn, bn trong cn c su tn gic ang ui theo rnh rp

anh. Nu bt c, chng n s git. Anh nn phng.

By gi, ngi ny v s bn con rn c, nm k on

th cm dao, vi su tn gic bn trong, nn kinh hi b

chy, li tr vo trong xm vng. Thy mt cn nh trng

mc nt nguy hoi kia, vi nhng vt xu c, dn tan,

d v, khng c g chc tht. Ngi kia li ni: Ny bn,

thn xm vng v ny s c bn gic n. Chng s hi

anh.

Khi y, ngi ny v s bn con rn c, nm tn gic

hoa ao, su tn gic d bn trong v mt m gic trong

xm vng, nn anh tip tc chy. Cht gp mt con sng

ln chn ngang ng, dng nc su ang chy sit, ch

58

thy b bn ny c nhiu s s hi, cn thy b bn kia an

n khoi lc, mt m, khng c s hi. Nhng khng c

cu, thuyn a qua c n b kia. Anh ta t ngh:

Ta hy ly cy c kt thnh mt chic b, dng tay chn

lm phng tin vt qua bn kia sng. Ngh nh vy ri,

lin thu thp cy c, ti cnh b sng kt li thnh chic

b, dng tay chn lm phng tin ct dng sang ngang.

Nh vy, ngi ny thot khi bn con rn c, nm k

on th hoa ao, su tn gic c bn trong v li thot

c bn gic ni xm vng; vt qua khi dng su, b

li mi s s hi b bn ny, n c b bn kia, an n,

khoi lc.

Ny cc T-kheo, Ta ni th d l gii thch

ngha ny:

Ci trp l d cho sc thn gm bn i th v s to

ca bn i ph ny, th tinh huyt, c c nui ln

bng cc thc n tp u, tm ra, y phc. l nhng

php mong manh, bin hoi, v thng.

Bn rn c l d cho bn i: t, nc, gi, la. Nu

nh a i cnh tranh, c th lm cho thn ny cht, hoc

l gn cht. i vi nc, la, gi cnh tranh nhau cng

li nh vy. Nm k on th cm ao l d cho nm th

un. Su tn gic c bn trong l d cho su i h. Xm

vng l d cho su ni nhp. Ny thin nam t, hy qun

st mt nhp x l v thng, bin hoi. S chp th mt

59

cng l php v thng h ngy. Tai, mi, li, thn,

nhp x cng li nh vy.

Bn gic ni xm vng l d cho su nhp x bn

ngoi. Mt b sc va , khng va lm hi; tai i ting,

mi i mi, li i v, thn i xc, i php d

va hay khng va cng u b hi.

Dng nc xit d cho bn lu: dc lu, hu lu, kin

lu v v minh lu.

Con sng d cho ba i: dc i, sc i v v sc i.

B bn ny nhiu s hi d cho hu thn. B bn kia

mt m, an lc d cho V d Nit-bn. Chic b d cho Bt

chnh o. Dng tay chn lm phng tin ct dng sang

sng d cho tinh tn dng mnh n b kia. Tr x ca B-

la-mn d cho Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic.

(Tp A-hm, Quyn 43, Kinh Rn c, s 1172)

86. CHUYN VN THEO SC

Ny cc T-kheo, ging nh con ch b ct vo tr.

Khi si dy cha bt, n lu di i quanh cy tr, chuyn

ng lun hi. Cng vy, ny cc T-kheo, v chng sanh

ngu si khng bit nh tht v sc, v s tp khi ca sc,

v s dit tn ca sc, v v ngt ca sc, v s tai hi ca

sc, v s xut ly ca sc, nn mi mi b xoay vn qua li,

b chuyn vn theo sc.

60

Cng vy, nu khng bit nh tht v th, tng, hnh,

thc; v s tp khi ca th, tng, hnh, thc; v s dit

tn ca th, tng, hnh, thc; v v ngt ca th, tng,

hnh, thc; v s tai hi ca th, tng, hnh, thc; v s

xut ly ca th, tng, hnh, thc, th s mi mi b xoay

vn qua li, b chuyn vn theo th, tng, hnh, thc. V

khng thot, nn khng thot khi sanh, gi, bnh, cht,

u, bi, kh, no.


87. C CI NY MI C CI KIA

V c tay, nn bit c ly b. V c chn nn bit c ti

lui. V c cc khp nn bit c co dui. V c bng nn

bit c i kht. Cng vy, T-kheo, v c mt nn c nhn

xc lm nhn duyn sanh ra cm th bn trong, hoc kh

lc, hoc khng kh khng lc. Tai mi li thn li

cng nh vy.

Ny cc T-kheo, nu khng tay th khng bit ly b.

Nu khng chn th khng bit ti lui. Nu khng c cc

khp th khng bit co dui. Nu khng c bng th khng

bit i kht. Cng vy, cc T-kheo, nu khng c mt

th khng c nhn xc lm nhn duyn sanh ra cm th

bn trong, hoc kh, hoc lc, hoc khng kh khng lc.

Tai mi li thn li cng nh vy.

(Tp A-hm, Quyn 43, Kinh V D Tay Chn, s

1166)

61

88. C SANH NN C TRI BUC

Th no l nu c sanh th s c tri buc?

Phm phu ngu si v hc, khng bit nh tht v s tp

khi ca sc, s dit tn ca sc, v ngt ca sc, s tai hi

ca sc, s xut ly sc, nn i vi sc m i h, tn thn,

th trc; ni sc thy l ng, l ng s m chp th. Khi

chp th ri, nu sc kia bin chuyn hay i khc, tm

theo m bin khc. V tm theo bin khc, nn nm

gi tm m tr. V nm gi tm tr nn sanh s hi,

chng ngi, hoi vng. V c sanh nn c s tri buc.

i vi th, tng, hnh, thc cng li nh vy. gi l

c sanh nn c s tri buc.

(Tp A-hm, Quyn 2, Kinh H Trc, s 44)

89. CI TRI SU XC NHP X

Ny cc T-kheo, c ci tri gi l Su xc nhp x.

Chng sanh sanh vo ni ny, mt ch thy sc ng

yu, ch khng thy sc khng ng yu; ch thy sc

ng nh, ch khng thy sc khng ng nh; ch thy

sc lnh, ch khng thy sc khng lnh.

V nhng nguyn nhn ny, nn lun lun ch cm

nhn vui thch m thi. V tai i vi m thanh, mi i

vi mi, li i vi v, thn i vi xc, thc i vi

php l ng yu, ch khng phi khng ng yu; l ng

62

nh, ch khng phi khng ng nh; l lnh, ch khng

phi l khng lnh.

(Tp A-hm, Quyn 8, Kinh a Ngc, s 210)

90. CON NG A N DIT TN SC

L tm Thnh o: Chnh kin, chnh t duy, chnh

ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh

nim, chnh nh. gi l con ng a n s tn dit

ca sc. Nh vy l bit nh tht v con ng a n s

tn dit ca sc.


91. CON NG A N DIT TN HNH


tn ca hnh? L tm Thnh o: Chnh kin cho n

chnh nh. gi l con ng a n s dit tn ca

hnh.


92. CON NG A N S DIT TN CA

HU THN

Th no l con ng a n s dit tn ca hu

thn? L ch cho tm Thnh o: Chnh kin, chnh t

duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh

tn, chnh nim, chnh nh.

(Tp A-hm, Quyn 3, Kinh Hu Thn, s 71)

63

93. CON NG A N S DIT TN CA

THC


tn ca thc? L tm Thnh o: Chnh kin cho n chnh

nh. gi l con ng a n s dit tn ca thc.


94. CNG C TNG TRNG

Trng vn cy n qu

Rng cy cho bng mt

Cu, thuyn dng qua sng

To ra nh phc c.

o ging gip kht

Khch x gip l hnh

Nhng cng c nh vy

Ngy m thng tng trng.

Gii y nh php

Nh sanh ci tri.

(Tp A-hm, Quyn 36, Kinh Cng c Tng Trng,

s 997)

95. CA CI NM NH

Cho nn s giu sang, sung sng th gian khng

ng tham. i vng A-dc l ngi c tr, gic ng

cuc i l v thng, thn mng kh m bo tn, ca ci

ca nm nh cng nh huyn ha. Khi gic ng c

64

iu ny ri, th phi n lc tinh tn to cc th cng c,

cho n lc mng chung tm lun nh n Tam bo, nim

nim khng gin on, khng c g phi luyn tic, ch c

nguyn thnh tu rt ro V thng, Chnh ng Chnh

gic thi.

(Tp A-hm, Quyn 25, Kinh A-Dc-vng Th bn

A-ma-lc Qu Nhn Duyn Kinh, s 641)

96. CU CNH GII THOT

Th nh trng sng m rm, khng cn ai nghi ng v

vng trng trn hay khng trn, nhng vng trng kia hon

ton trn y.

Cng vy, thin gia nam t Nan- v cc T-kheo-

ni chn chnh gio th nh vy, cu cnh gii thot. Nu

lc mng chung, d khng c ngi no ni h s i v

u, nhng h cng c th t bit y l bin t ca kh.

(Tp A-hm, Quyn 11, Kinh Th Thanh D, s 273)

97. CU CNH KH BIN

T-kheo bit hu thn, on tp khi ca hu thn,

chng dit ca hu thn, tu tp con ng a n s dit

tn ca hu thn.

l T-kheo on tr cc kt s, trin phc ca i

dc, tu v gin ng, cu cnh kh bin.

(Tp A-hm, Quyn 3, Kinh Hu Thn, s 71)

65

98. CU LA CHY TRN U

Th Tn ni vi cc T-kheo: Nh c ngi b la t

u v o, phi lm sao cu?

Cc T-kheo bch Pht: Bch Th Tn, phi gp rt,

nhanh chng, n lc tm cch dp tt n.

Pht bo cc T-kheo: u v o b t chy cn c

th tm qun i c, cn la v thng m hng hc th

cn phi on tr tn dit. V mun on tr la v

thng, th nn cn cu bc i s. V mun on tr

nhng php v thng no nn cn cu bc i s? V

mun on tr sc v thng, nn cn cu bc i s; v

mun on tr th, tng, hnh, thc v thng, nn cn

cu bc i s.

(Tp A-hm, Quyn 7, Kinh Cu u Nhin Th, s 175)

99. I HI

Ni bin ln, l li ni ca ngi ngu ni, ch

khng phi l li ni ca bc Thnh. Bin ln ny ch l

mt t nc thi. Bin m Thnh ni l ci g? l, sc

c nhn thc bi mt, ng mong mun, ng yu

thch, chm m tham lc lin h nghip thn, khu, ;

gi l bin. Tt c th gian bao gm chng A-tu-la, cho

n tri, ngi tham lc chm m trong . Nh trong

rut ch, nh ng c lon; i ny v i khc c ni

kt chng cht li cng nh vy. i vi ting c nhn

thc bi tai, mi c nhn thc bi mi, v c nhn

66

thc bi li, xc c nhn thc bi thn, i ny v i

khc c ni kt chng cht li cng nh vy.

(Tp A-hm, Quyn 8, Kinh i Hi, s 216)

100. I TH

Th nh gc cy ln, c r, c cnh, nhnh, l, hoa,

qu; r n c trng su, bn chc, c vun p phn

tro, dng nc ti, th cy y vng chc, trn i

khng b mc h.

Cng vy, ny cc T-kheo, i vi php b chp th

m ty thun nm v, tham luyn, tm h ly, tm dong

rui, ui theo danh sc; danh sc duyn lc nhp, lc

nhp duyn xc, xc duyn th, th duyn i, i duyn th,

th duyn hu, hu duyn sanh, sanh duyn lo, bnh, t,

u, bi, kh, no v t tp thnh mt khi kh ln nh vy.

(Tp A-hm, Quyn 12, Kinh i Th, s 284)

101. I TRNG PHU

Nu T-kheo no an tr chnh nim qun thn trn

thn; tm t n ly dc, tm t n gii thot c, dt

sch cc lu, Ta ni ngi ny l i trng phu. V sao?

V tm gii thot.

Nu an tr chnh nim qun th, tm, php trn php

v khi an tr chnh nim qun th, tm, php trn php

ri, m tm t n ly dc, tm t n gii thot c,

67

dt sch cc lu, Ta ni ngi ny l i trng phu. V

sao? V tm gii thot.

(Tp A-hm, Quyn 24, Kinh i Trng Phu, s 614)

102. M NHIM SC SANH SC V LAI

Cng vy T-kheo, chng sanh phm phu ngu si,

khng bit nh tht v sc, v s tp khi ca sc, v s

dit tn ca sc, v v ngt ca sc, v s tai hi ca sc,

v s xut ly ca sc. Khng bit nh tht v sc nn thch

th m nhim sc. V thch th m nhim sc, nn li

sanh ra cc sc v lai. Cng vy, phm phu ngu si, khng

bit nh tht v th, tng, hnh, thc; v s tp khi ca

thc, v s dit tn ca thc, v v ngt ca thc, v s tai

hi ca thc, v s xut ly ca thc. Khng bit nh tht

nn thch th m nhim thc. Thch th m nhim thc,

nn li sanh ra cc thc v lai. V sc, th, tng, hnh,

thc v lai s sanh nn i vi sc khng gii thot; i vi

th, tng, hnh, thc cng khng gii thot. Ta ni ngi

ny khng gii thot khi sanh, gi, bnh, cht, u, bi,

kh, no.


103. NG CHNH GIC L NHT

trong cc l hi

Th la l hn ht

Trong kinh in Vi-

B-t- trn ht.

68

Con ngi, vua l nht

Cc sng, bin l hn

Cc sao, trng l nht

nh sng, mt tri nht.

Trong mi phng tri ngi

ng Chnh Gic l nht.

(Tp A-hm, Quyn 5, Kinh Tt-gi, s 110)

104. NG GIC GI L PHT

Nhiu kip tm la chn

Thun kh khng cht vui

C sanh t c dit

Xa la dt bi nh

Nh gc gai kt s

ng gic gi l Pht.

(Tp A-hm, Quyn 4, Kinh Pht, s 100)

105. DNG NM S T

Khng nhn ngi nn ng

Khng phi v i sau

Cng khng nhiu tin ca

Ch gom bu v u.

V thng xt th gian

Nn nm nghing hng phi

Thc cng khng nghi hoc

Ng cng khng s hi.

69

Hoc ngy, hoc li m

Khng tng cng khng gim

V thng chng sanh ng

Nn khng c tn gim.

D dng trm mi nhn

Xuyn thn, lun khuy ng

Vn c ng an n

V la gm bn trong.

(Tp A-hm, Quyn 39, Kinh Ng Yn, s 1090)

106. O L DT BA TH

Bch Th Tn, c o l, c hnh tr no tu tp, khi

tu tp nhiu, s dn n on tr ba th lc th, kh th,

khng lc khng kh th ny khng?

Pht bo cc T-kheo: l tm Thnh o: Chnh

kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng,

chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh.

(Tp A-hm, Quyn 28, Kinh o L Dt Ba Th,

s 759)

107. T BT NIT BN KHI B B

Pht bo A-chi-la Ca-dip: Nu th tc l t cm th,

th Ta mi c th ni ni kh do t to. Nu ngi khc

th ngi khc tc l th gi, th Ta ni l tha to. Nhng

nu ni th, va t th va ci khc cm th ri mang li

kh, nh th th t lm va do ngi khc lm, nhng Ta

70

cng chng ni nh vy. Hoc chng phi nhn t, tha, m

l v nhn sanh ra kh, Ta cng chng ni nh vy. Nh

Lai thuyt php la hai bn ny m ni Trung o; tc l

Ci ny c nn ci kia c, ci ny khi nn ci kia khi,

ngha l duyn v minh nn c hnh, cho n thun mt

khi kh ln. Nu v minh dit th hnh dit, cho n

thun mt khi kh ln b dit.

Pht ni kinh ny xong, A-chi-la Ca-dip lin la trn

cu, c mt php thanh tnh. By gi, A-chi-la Ca-dip

thy php, c php, bit php, thm nhp php, vt qua

mi h nghi, khng do ngi khc m bit, chng do

ngi khc thot, i vi Chnh php lut, tm c

khng s hi.

A-chi-la Ca-dip chp tay bch Pht: Th Tn, nay con

c Pht ha , t hm nay con xin quy y Pht, quy

y Php, quy y Tng, sut i lm u-b-tc, xin Ngi

chng tri cho con.

A-chi-la Ca-dip sau khi t gi Pht i khng lu, th

b mt con ngh c hc cht. Lc mng chung, cc cn

thanh tnh, sc mt ti sng.

Cc T-kheo nghe tin A-chi-la Ca-dip b mt con

ngh c hc cht nn ln bch Pht:

Bch Th Tn, sng sm nay nhiu T-kheo vo thnh

kht thc, nghe chuyn A-chi-la Ca-dip, sau khi c

nghe php lut, ra v chng bao lu b tai nn mt con

ngh c hc cht. Lc t trn cc cn thanh tnh, sc mt

71

ti sng. Bch Th Tn, A-chi-la Ca-dip sanh vo loi

no, th sanh ni u v c s c g?

Pht bo cc T-kheo: ng y thy php, bit php

v th php, khng cn chp th ni php, t n

Bt-nit-bn. Cc ng nn n cng dng thn A-chi-la

Ca-dip.

By gi, c Th Tn th k A-chi-la Ca-dip bc nht.

(Tp A-hm, Quyn 12, Kinh A-chi-la, s 306)

108. T TRN MNG TAY

By gi, Th Tn dng mng tay qut mt t t ri

bo thn trng ao S Th rng: Th no thn trng,

t trong mng tay Ta l nhiu hay t i a nhiu?

Thn trng bch Pht rng: Bch Th Tn, t trong

mng tay rt l t so vi t i a v lng v s.

Pht bo thn trng: Nh t qut trn l qu t

so vi s t i a v lng. Cng vy, i vi ngi tu

tp tm cu hu vi T, tu tp nhiu, cc nghip c s

lng nh t qut trn, khng th mang i, khng

th khin tr. Cng vy, nu dng tm Bi i tr vi

trm cp, dng tm H i tr vi t dm, dng tm X

i tr vi ni di, th s khng so snh c!

(Tp A-hm, Quyn 32, Kinh o S Th III, s 916)

72

109. DU CHN VOI

Ging nh trong tt c du chn ca chng sanh, du

chn voi l ln hn, v n c th cha nhiu du chn khc.

Cng vy, tu tp tng v thng, tu tp nhiu, c th dt

tr tt c dc i, sc i, v sc i, iu mn, v minh.

(Tp A-hm, Quyn 10, Kinh K Lm, s 269)

110. Y DA THT CA THN TH

Thn ny t chn n nh u, b xng c trt

bi tht, c che y bi mt lp da mng, trong cha

dy y nhng th bt tnh. Qun st tt c: tc, lng,

mng, rng, bi d, nc di, da, tht, xng trng, gn,

mch, tim, gan, phi, l lch, thn, rut, d dy, rut non,

rut gi, bo, nc mt, m hi, nc mi, nc bt, m,

ty, m m, m, mu, dch no, phn, nc tiu.

(Tp A-hm, Quyn 43, Kinh Tn-u-L, s 1165)

111. DY LEO RNG RM

i sanh, ln t thn

Nh cy Ni-cu-lut

Chng cht cu mc nhau

Nh dy leo rng rm.

73

Nu bit nhng nhn kia

S khin qu gic ng

Vt dng bin sanh t

Khng cn ti sanh na.

(Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Chm Mao Qu, s 1324)

112. NHT NGHA KHNG

Th no l kinh nht ngha khng? Ny cc T-

kheo, khi mt sanh th n khng c ch n; lc dit th n

khng c ch i. Nh vy mt chng tht sanh, sanh ri

dit mt; c nghip bo m khng tc gi. m ny dit ri,

m khc tng tc, tr php tc s. i vi tai, mi, li,

thn, cng ni nh vy, tr php tc s.

Php tc s, tc l ni, ci ny c th ci kia c, ci

ny khi th ci kia khi, nh v minh duyn hnh, hnh

duyn thc, ni chi tit y cho n thun mt khi kh

ln tp khi. Li na, ci ny khng th ci kia khng, ci

ny dit th ci kia dit, v minh dit nn hnh dit, hnh

dit nn thc dit. Nh vy, ni rng cho n thun mt

khi kh ln t dit.

(Tp A-hm, Quyn 13, Kinh Nht Ngha Khng,

s 335)

113. T CA NGI T

Tn gi i Mc-kin-lin tr li Tn gi Lc-xoa-na:

Gia ng ti thy mt chng sanh, gn vi xng lin

nhau, ton thn nh bn, hi hm ng tm, b qu, diu,

74

kt, kn kn, d can, ch i theo m n, hoc moi ni

tng t xng sn ra n; cc k au n, ku la, go tht.

Ti thy vy tm lin ngh: Chng sanh mang ci thn

nh vy, li cn chu s thng kh v ch nh vy?

By gi, c Th Tn bo cc T-kheo: Lnh thay!

Lnh thay! trong chng Thanh vn ca Ta, ngi c tht

nhn, tht tr, tht ngha, tht php, th s thy chng sanh

ny nht nh khng tr ngi. Ta cng thy chng sanh ny

nhng khng ni, s ngi khng tin. V sao? Nhng iu

Nh Lai ni, c k khng tin. K ngu si y phi chu kh

lu di.

Ny cc T-kheo, chng sanh kia, thi qu kh, ti

thnh Vng x ny, l t ca ngi t git tru b.

V ti git tru b nn a vo a ngc, tri qua trm ngn

nm chu v lng kh. V d bo ti git tru b, nn

ngy nay phi chu ci thn ny v phi tip tc chu au

kh v ch nh vy.

(Tp A-hm, Quyn 19, Kinh Ngu Gi, s 509)

114. M DI KHNG LO LNG

Nu git hi sn nhu

Gic ng c an n

S git hi sn nhu

Khin ngi c h lc.

75

Sn nhu l gc c

Ta khen ngi git c

Git sn nhu kia ri

m di khng lo lng.

(Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Ma-gi, s 1309)

115. N B KIA

Kia s n b kia

Nh c cn rch li

Tr thin nh y

Tm thng t h lc.

(Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Nguyt T Ti, s 1303)

116. A NGC SU

Documents

MƯA PHÁP CHUYỂN HÓA PHIỀN NÃO Tập 2sachbaoluutru.viengiac.de/sach-bao-2016/Aham - tap 2 - 2016.pdf · của Bắc truyền được tổng hợp cũng như sự giảo chánh