MADDEYİ TANIYALIM

4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ

4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ

4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ

MADDE NEDİR ?Belli bir hacmi ve kütlesi olan her varlık bir maddedir. Taş, toprak, ağaç, metal, cam, plastik, kağıt, kum gibi varlıklar birer maddedir.

CİSİM NEDİR ? Maddenin biçimlendirilmiş şekline cisim denir.Bardak, silgi, kalem, kitap, bıçak, oyuncak, masa, ampul çeşitli maddelerden yapılmış cisimlerdir

MALZEME NEDİR ? Bir yada birkaç tanesini bir araya getirdiğimiz ve bir tüketim maddesine dönüştürdüğümüz maddeler malzemeleri oluştururlar.

4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ

EŞYA NEDİR ? Evlerimizde, okulumuzda ve daha bir çok yerde kullandığımız koltuk , halı, sandalye, çanta, kalem, silgi, ayakkabı, gömlek gibi cisimler birer eşyadır.

ALET NEDİR ? Maddeleri şekillendirmek, bir el işini yada onarımı gerçekleştirmek için özel olarak yapılmış cisimlere alet denir. Pense, tornavida, çekiç, tığ, oklava, kepçe birer alettir.

4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ

MADDELERİN ÖZELLİKLERİ•Fiziksel özelliklerMaddenin bir başka maddeye dönüşmeksizin gözlenebilen ve ölçülebilen dış görünüşü ile ilgili özellikleridir.

• Kimyasal özellikleriMaddenin reaksiyon verebilme veya başka maddeler ile birleşerek yeni madde oluşturabilme kapasitesidir.

•Radyoaktif özelliklerBazı maddeler kendiliğinden ışın yayar. Bu özelliği yapısında bulunduran elementlere radyoaktif elementler denir.

4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ

MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLKİKLER•SAYDAMLIK-OPAKLIKIşığı geçiren maddelere saydam, ışığı geçirmeyen maddelere opak maddeler denir.

•PARLAKLIK-MATLIKMaddelerin dış yüzeylerinin belli ortam şartlara göre görünüşlerinin durumuna denir.

•SERTLİK-YUMUŞAKLIKMaddelerin kimyasal özelliklerine bağlı olarak adlandırılan bir tür ufak bir olay sonucunda şekil alıp almama olayıdır . •ESNEKLİK-BERKLİK Kuvvet uygulayarak maddelerin şekil alıp almama olayıdır .

4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ

•SUYU GEÇİREN-SUYU GEÇİRMEYENMaddelerin kendi yüzeyinden suyu geçirip geçirememesi ile ilgilidir.

•KOKULU-KOKUSUZ Çevremizde kokulu ve kokusuz bir çok madde bulunur.

• KATI-SIVI-GAZKatı,sıvı yada gaz bir çok madde vardır.

• PÜRÜZLÜ-PÜRÜZSÜSBazı madde yada elimizle dokunduğumuzda pürüzlü yada düzgün olduğunu anlaya biliriz.

4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ

HAL DEĞİŞİMİ

Maddelerin belirli etkenler nedeniyle fiziksel ya da kimyasal olarak değişimine maddenin hal değişimi denir.

•Erime•Donma•Yoğuşma•Buharlaşma

Hal değişim türleri:

4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ

Erime ve Donma :

Katı bir maddenin sıvı ısı alarak sıvı hale gelmesine erime denir. Sıvı bir maddenin ısı kaybederek katı hale gelmesine donma denir.Erime ve donma birbirinin tersidir. Katı haldeki çikolatayı ısı etkisi ile eritip kalıplara döktüğümüzde çikolata ısı kaybeder. Donar ve tekrar katı hale gelir.

4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ

Buharlaşma ve Yoğuşma :Sıvı bir maddenin ısı etkisiyle gaz haline gelmesine buharlaşma denir. Çaydanlıkta kaynayan sudan çıkan buhar suyun gaz haline iyi bir örnektir.Gaz halindeki bir maddenin ısı kaybederek tekrar sıvı hale gelmesine ise yoğuşma denir. Çaydanlıktan çıkan su buharına soğuk tencere kapağını tuttuğumuzda su buharı tencere buharında ısı kaybeder ve su damlacıkları oluşur.

4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ

DOĞADA SU DÖNGÜSÜYeryüzünün %71’nin sularla kaplıdır.Bu suların yalnızca %3’nün içilebilir ve yeryüzündeki içilebilir nitelikteki %3 oranındaki suyun %1’nin bulutlarda, %1’nin ise ulaşılamayacak yerlerde dir, insanların ancak kalan %1’lik kısmını kullanırlar.

Yeryüzündeki sular yerle gök arasında durmadan devam eden bir döngü içindedir. Bunun nedeni suyun halden hale geçmesidir.Güneşin etkisiyle buharlaşan sular gök yüzünde bulutları oluşturur. Bulutlar çok küçük su damlacıklarından oluşur.

4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ

Soğuk bir hava tabakasına rastlayınca ısı kaybettikleri için bulutlardan yoğuşma çoğalır. Yoğuşmayla ağırlaşan su damlacıkları yer yüzüne doğru düşmeye başlar. Buna yağmur denir. Bazen soğuk hava tabakası buluttaki su damlacıklarını doldurur. Bu durum kar yağmasına neden olur. Dolu ise yağmur damlalarının daha soğuk bir hava tabakasına rastlayarak donması sonucu oluşur. Yeryüzüne yağışlarla tekrar dönen su yine Güneşin etkisiyle buharlaşarak gökyüzüne yükselir. Böylece yeryüzündeki su, dengesi sürekli olarak korunmuş olur.