MADDENİN AYIRT EDİCİ

ÖZELLİKLERİ

Kaynama sıcaklığı Erime ve Donma Sıcaklığı

Yoğunluk

• Farklı maddelerden belirli kütlelerde tartabiliriz . Örneğin demir, su elma, sirke gibi birçok maddeden 1kg alabiliriz . Benzer şekilde farklı maddelerin hacimleri de aynı olabilir. Örneğin, süt, sirke, gazoz gibi maddelerden 1L alabiliriz. Buna göre kütle ve hacim maddeler için ortak özelliktir . Farklı maddeler aynı kütle ve hacme sahip olabilir.

• Maddeleri Nasıl Ayırt Ederiz?? Maddeleri birbirinden ayırt etmek için her bir maddenin kendine özgü özelliklerini kullanırız. Örneğin renk, koku, tat ve sertlik gibi özellikleri ile maddeleri ayırt ederiz.

• Maddelerin ölçülebilen kaynama noktasıerime noktası ve yoğunluk gibi ayırt edici özellikleri vardır. Acaba bu özellikler maddeleri ayırt etmek için kullanılabilir mi?

• 1)Kaynama Noktası Sıvılar ısı alarak her sıcaklıkta buharlaşır. Sıvının sıcaklığı yükseldikçe buharlaşma hızı da artar . Sıcaklık öyle bir noktaya yükselir ki bu sıcaklıkta sıvının buharlaşması en hızlı olur. Sıvının her tarafında oluşan buhar, kabarcıklar buhar oluşturmaya başlar . Böylece sıvılar fokurdayarak kaynar.

• Bir sıvının kaynadığı sıcaklığa Kaynama noktası adı verilir. Sıvılar kaynadığı sürece sıcaklık değişmez.

Sıvıların Hepsi Aynı Sıcaklıkta mı Kaynar?

• Saf sıvıların kendine özgü kaynama sıcaklıkları vardır. Bu nedenle kaynama noktası saf sıvıları ayırt etmek için kullanılabilir.

• Dış görünüşte renksiz olan iki tane sıvı alalım. Bunları ayrı ayrı kaplara koyalım Ocakta bu kapları ısıttığımızda birinin 78°C’ta diğerinin ise 100°C’ta kaynadığını gözlemleyelim. Bu bize sıvıların farklı olduğunu gösterir.

• İncelendiğinde 78°C’ta kaynayan sıvının alkol, 100°C’ta kaynayan sıvının ise su olduğunu belirleyebiliriz. Görüldüğü gibi kaynama noktalarına bakarak sıvıları ayırt edebildik.

Saf Madde Tek bir maddeden oluşan, başka maddelerle karışmamış maddelere saf madde denir. Saf maddeler , basit yöntemlerle (kaynama , mıknatıs , süzme , eleme..)daha basit maddelere ayrılamazlar.

Saf sıvıların kaynama sıcaklığı (kaynama noktası) sıvının miktarına bağlı değildir. Kaynama sıcaklığı sadece sıvının cinsine bağlıdır. Miktarına bağlı değildir . Örneğin bir bardak su ile bir kazan su aynı ortamda aynı sıcaklıkta kaynar.

2)Erime ve Donma Noktası Saf katıların erimeye başladığı sıcaklığa erime noktası adı verilir. Katı eridiği sürece sıcaklık sabit kalır.

Saf sıvının donmaya başladığı sıcaklığa donma noktası adı verilir. Donma olayı devam ettiği sürece sıcaklık sabit kalır.

Maddenin miktarı ne olursa olsun erime ve donma noktası(sıcaklığı) daima aynı ortamda sabittir . Örneğin,1g suyunda bir ton suyun da erime ve donma noktaları aynıdır.

3)Yoğunluk Günlük hayatta bazı maddelerin su üzerinde yüzdüğünü bazılarının ise suya battığını gözlemleriz . Örneğin bir tahta parçasını suyun üzerine attığımız zaman batmaz fakat cam bilyeyi yada çay kaşığını suya attığımız zaman hemen suyun dibine batar.

Tahta su üstünde yüzen bir maddedir . Küçük bir tahta su üstüne atıldığında suya batmaz . Aynı şekilde büyük bir kütük suya atıldığında o da su üzerinde yüzer. O halde suya batmayan bir maddenin kütlesi ne olursa olsun su üzerinde su üstünde yüzer.

Ufak bir demir talaşını ve bir demir bilyeyi suya attığımızda her ikisi de suya batar. Buna göre, suya batan bir maddenin kütlesi ne olursa olsun suya batar.

Sonuç olarak madde kütlesinin suya batmaya veya su üstünde yüzmeye doğrudan bir etkisi yoktur.

Hacmin Suda Batmaya Etkisi Var mıdır? Hacmi çok küçük strafor ile çok büyük straforu su üzerine atalım. İkisinin de su üstünde yüzdüğünü gözlemleriz. O halde hacmin küçük yada büyük olması maddenin suda yüzüp yüzmeyeceğini etkilemez.

Farklı Maddelerin Hacmi Aynıysa Kütleleri Aynı mıdır? Silgi ve strafordan bir kenarı 1cm olan küpler yapalım Kenar ölçüleri aynı olan bu küplerin hacimleri eşittir. Küpleri bir tartı ile tarttığımızda silgi küpünün kütlesinin strafor küpünün kütlesinden daha fazla olduğunu görürüz.

Buna göre maddelerin hacimleri aynı olsa da kütleleri farklı olabilir. Aynı hacme sahip ama kütlesi daha büyük olan madde yoğun madde olarak adlandırılır. Örneğin bir bardak suyun kütlesi bir bardak Ayçiçek yağının kütlesinden daha fazladır .

• Su ayçiçek yağına göre daha yoğun olduğu için yağ üzerine su döktüğünüzde yağın dibine batar.

Yoğunluk Nedir? Bir maddenin birim hacminin kütlesi Yoğunluk olarak adlandırılır.Birim hacmi 1ml olarak kabul edelim. Bu

durumda yoğunluk, hacmi 1ml olan maddenin kütlesi olur.

Yoğunluk Nasıl Hesaplanır? Yoğunluk birim hacimdeki kütledir. O halde maddelerin yoğunluklarını hesaplayabilmek için kütlesinin ve hacminin bilinmesi gerekir.

Madde kütlesinin hacmine bölümü yoğunluğunu verir. Buna göre bir maddenin yoğunluğu ,

eşitliği ile hesaplanır

• İyi ki Su Buzdan Daha Yoğun Suyun yoğunluğu buzdan daha fazladır. Bir buz parçasını suya attığımızda su üzerinde yüzer. Suya verilen bu özellik olmasaydı deniz, göl ve dere gibi su kaynaklarında yaşam, canlıların hayatını devam ettirmesi için uygun olmazdı

Kışın bazı göl ve derelerin yüzeyinin buzla kaplandığını görürüz. Çünkü kışın havalar soğuyunca göl ve dere suları yüzeyde donmaya başlar. Eğer buz sudan daha yoğun olsaydı dibe doğru batardı. Buda içindeki bitki ve hayvanların hayatını olumsuz etkilerdi.

Buzun göl, dere sularının üstünde bulunması buzun altındaki su sıcaklığının canlıların yaşayabileceği değerde korunmasını sağlar. Yani buz tabakası bir elbise gibi altındaki suyu sıcak tutar. Böylece canlılar aşırı soğuk havalarda da sudaki yaşamlarını sürdürürler.