Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Çevremizde gördüğümüz, dokunduğumuz,
kokladığımız birden çok varlık vardır. Az veya çok yer
kaplayan her varlık madde olarak adlandırılır. Çiçekler,
kalemimiz ve hatta bizde birer maddeyiz. Peki,
çevremizde madde olmayan bir şey var mı?
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Maddeleri gözlemlenebilen ve ölçülebilen
özelliklerine göre tanımlarız. Bunları algılamamızı
görme, işitme, koklama, tatma ve dokunma
duyularımız sağlar.
Dokunma duyusuyla maddelerin sertlik,
yumuşaklık, esneklik, sağlamlık gibi özelliklerini
algılarız.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Maddelerin tadı olup olmadığını, tadı varsa ekşi
mi, tatlı mı, acı mı olduğunu tatma duyumuzla
algılarız.
Maddelerin şekli, saydamlığı, parlaklığı vb. ile ilgili
özelliklerini görme duyumuzla algılarız.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Diğer duyularımızla algılayabileceğimiz özellikler
Şekilde plastik futbol topları verilmiştir. Toplara
dokunduğumuzda onların yumuşak, esnek olduklarını
fark ederiz. Baktığımızda topların rengini ve
parlaklığını görürüz. Zıpladığında çıkardığı sesten
onların bir top olduğunu anlayabiliriz.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Ek bilgi: Elmas, doğada bulunan en sert
maddelerden biridir. Bu nedenle diğer sert maddeleri
kesmek için elmas kullanırız. Elması kesmek için ise
başka bir elmas kullanırız.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Maddeleri, duyularımızla algıladığımız
özelliklerine göre sınıflandırabiliriz. Örneğin, silgi,
lastik, hamur gibi maddeler esnektir. Maddeleri
bazı özelliklerine göre şöyle sınıflandırabiliriz:
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Saydam – Opak Maddeler
Işığı geçiren maddelere saydam madde denir.
Saydam maddeler renksiz olabileceği gibi farklı
renklerde de olabilir.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Pencere, gözlük, bardak gibi camdan yapılmış
maddeler, bazı poşetler saydamdır. Benzer şekilde su
da saydam bir maddedir.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Tül perde, buzlu cam, kağıt gibi bazı maddeler
Işığın bir kısmını geçirir. Bu tür maddeler yarı
saydam maddelerdir.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Işığı geçirmeyen maddeler ise opaktır. Demir
veya ahşap kapılar, duvarlar opak maddelere
örnektir.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Parlak – Mat Maddeler
Bazı cisimler üzerine ışık düştüğünde parlar.
Örneğin çelik tencere, altın, ve gümüşten yapılmış
maddeler, teneke kutular parlaktır.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Odun, toprak gibi maddeler ise üzerine ışık
düştüğünde parlamaz. Bu tür maddeler ise mattır.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Pürüzlü – Pürüzsüz Maddeler
Yüzeyinde girinti-çıkıntı olmayan, düz olan
maddeler pürüzsüzdür. Yüzeyinde girinti ya da çıkıntı
olan maddeler ise pürüzlüdür. Örneğin, portakal
pürüzlü, elma ve domates pürüzsüzdür.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Cam şişenin yüzeyi pürüzsüzdür. Ayakkabımızın altı
ise pürüzlüdür. Ayakkabının altı da cam şişenin yüzeyi
gibi pürüzsüz olsaydı yürürken kayıp düşerdik.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Yüzeyi pürüzlü bir ağaç parçası rende , zımpara ve
cila kullanılarak pürüzsüz, kaygan bir yüzeye sahip
hale getirilebilir.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Esnek – Berk Maddeler
Uzayıp kısalabilen, bükülebilen ve kuvvetin
etkisiyle tekrar eski haline dönebilen maddeler
esnektir. Sünger, sapan lastiği ve yaylar esnek
maddelere örnektir.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Esnemeyen maddelere berk maddeler denir. Bu
maddeler bükülmeye çalışıldığında kırılabilir. Berk
maddeler sert ve sağlamdır. Kurşun kalem, tahta, taş,
cam sürahi berk maddelere örnektir.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Maddenin başka özelliklerini keşfedelim:
Mıknatıs demir, kobalt, nikelden yapılan maddeleri
kendine çeker. Örneğin toplu iğne, çivi, ataç, kaşık gibi
demirden yapılmış maddeler mıknatıs tarafından
çekilir.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Kumaş, cam, tahta ve plastikten yapılmış maddeler
ise mıknatıs tarafından çekilmez.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Maddelerin sahip olduğu diğer özelliklerden birisi
de suda yüzme veya batmadır. Maddelerin bu özelliği
büyüklüğe değil, maddenin cinsine ve şekline bağlıdır.
Örneğin, büyük bir gemi veya bir tahta parçası su
üzerinde yüzerken küçük bir taş parçası suda batar.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Madeni para, cam parçalar, demir çubuk suda
batarken mantar tıpa, top, ağzı kapalı cam veya
plastik şişe suda yüzer.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Bazı maddelerin suyu çekmesi bazılarının
çekmemesi de bir diğer özelliktir. Kazak, gömlek gibi
yün veya pamuktan yapılan eşyalar, süngerler,
havlular suyu yapısına hapseder.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Plastik, cam ve metallerden yapılan malzemeler ise
suyu yapısına hapsetmez. Örneğin tencere, şemsiye
ve tabak gibi maddeler suyu çekmez. Yapısında
naylon bulunan kumaşlar suyu çekmez. Bu nedenle
şemsiye ve yağmurluk naylon kumaştan yapılır.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Cisim, Malzeme, Eşya, Alet
Cisim
Maddeye çeşitli işlemlerle şekil verildiğinde cisim
adını alır.
Çivi, toplu iğne gibi maddeler demire şekil verilerek
yapıldığı için birer cisimdir.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Cisim
Sadece katı haldeki maddeler cisim olma özelliğine
sahiptir.
Aynı maddeden farklı cisimler yapılabilir. Örneğin
defter, sandalye, peçete gibi farklı cisimler ağaçtan
elde edilir.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Alet
Maddelere şekil vermek ya da onlar üzerinde bir iş
yapmak için özel olarak yapılmış nesnelere alet denir.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Alet
Meyve ve sebzeleri kesmeye yarayan bıçak bir
alettir.
Aletler daha çok marangozluk, heykeltıraşlık,
ayakkabı tamiri gibi işlerle uğraşanlar tarafından
kullanılır.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Eşya
Hayatımızı kolaylaştırdığı için evimizde, okulumuzda
veya yanımızda bulundurduğumuz nesnelere eşya
denir.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Eşya
Eşyalar uzun süre dayanabilir ancak zaman
içerisinde eskiyen nesnelerdir.
Kanepe, televizyon, halı, ayakkabı, çanta, kalemlik,
soba gibi nesneler birer eşyadır.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Malzeme
Maddeler tüketim amacıyla kullanıldığında
malzeme adını alır.
Malzemeler kullanıldıkça biter, yerine yenisi alınır.
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Hüseyin SOYLU Fen ve Teknoloji
Malzeme
Yemek yaparken kullanılan baharatlar,yağ ve
yumurta resim yaparken kullandığımız boyalar, silgi,
kalem birer malzemedir.
Malzeme; katı, sıvı ve gaz halde bulunabilir.