MADDEYİ

Bahri Yılmaz Fen ve Teknoloji

TANIYALIM

Bahri YILMAZ Fen ve Teklonoji

Madde

Çevremizde dokunduğumuz, gördüğümüz , kokladığımız birbirinden farklı varlık vardır. Az veya çok yer kaplayan her varlık madde olarak adlandırılır. Çiçekler, okuduğumuz kitap, hatta biz de birer maddeyiz. Maddeleri gözlenebilen ve ölçülebilen özelliklere göre tanımlarız.

Bahri YILMAZ Fen ve Teklonoji

MaddeGörme, işitme, koklama, tatma ve dokunma duyularımız

maddelerin özelliklerini algılamamızı sağlar. Esneklik, parlaklık, kırılganlık gibi maddelerin gözlenebilen özelliklerindendir.

Dokunma duyusuyla maddelerin sertlik, yumuşaklık, esneklik, sağlamlık gibi özelliklerini algılarız.

Maddelerin şekli, saydamlığı, parlaklığı vb. ile ilgili özelliklerini ise görme duyumuzla algılarız.

Bahri YILMAZ Fen ve Teklonoji

MaddeMaddelerin bazı özelliklerini birden fazla duyumuzla algılarız.

Örneğin pürüzlük, kırılganlık, esneklik gibi özelliklerini hem görme duyumuzla hem de dokunma duyumuzla algılayabiliriz.

Bazı maddelerin özelliklerini de tadarak algılarız. Maddelerin tadı olup olmadığı, tadı varsa ekşi mi, acı mı, tatlı mı olduğunu tatma duyumuzla algılarız.

Bahri YILMAZ Fen ve Teklonoji

MaddeMaddeleri, duyularımızla algıladığımız özelliklerine göre

sınıflandırabiliriz. Örneğin, silgi, lastik, hamur gibi maddeler esnektir.

Saydam-Opak

Işığı geçiren maddelere saydam madde denir. Saydam maddeler renksiz olabileceği gibi farklı renklerde de olabilir. Pencere, bardak, gözlük gibi camdan yapılmış maddeler, bazı poşetler saydamdır. Benzer şekilde su da saydam bir maddedir.

Bahri YILMAZ Fen ve Teklonoji

MaddeTül perde, buzlu cam, kağıt gibi maddeler ışığın bir kısmını geçirir.

Bu tür maddeler yarı saydam maddelerdir. Işığı geçirmeyen meddelerise opaktır. Demir veya ahşap kapılar, duvarlar opak maddelere örnektir.

Parlak-Mat

Bazı cisimler üzerine ışık düştüğünde parlar. Örneğin çelik tencere, altın ve gümüşten yapılmış maddeler, teneke kutular parlaktır.

Bahri YILMAZ Fen ve Teklonoji

MaddeOdun, toprak gibi maddeler, ise üzerine ışık düştüğünde

parlamaz. Bu tür maddeler mattır. Örneğin rugan ayakkabılarımız parlak bir yüzeye sahip iken süet ayakkabılarımız mattır.

Pürüzlü-Pürüzsüz

Yüzeyinde girinti-çıkıntı olmayan, düz olan maddeler pürüzsüzdür. Yüzeyinde girinti ya da çıkıntı olan maddeler ise pürüzlüdür. Örneğin, portakal pürüzlü, elma ve dometes pürüzsüzdür.

Bahri YILMAZ Fen ve Teklonoji

MaddeEsnek-Berk

Uzayıp kısalanbilen, bükülebilen ve tekrar eski haline dönebilen maddeler esnektir. Paket lastiği, bulaşık süngeri ne silgi esnek maddelere örnektir. Birçok amaç için kullanılan yaylarda esnek maddeye örnektir.

Esnemeyen maddelere berk maddeler denir. Berk maddeler sert ve sağlamdır. Kurşun kalem, masa, taş vb. berk maddelere örnektir.

Bahri YILMAZ Fen ve Teklonoji

MaddeCisim,Malzeme,Eşya,Alet

Cisim

Maddeye çeşitli işlemlerle şekil verildiğinde cisim adını alır.

Çivi, toplu iğne gibi maddeler demire şekil verilerek yapıldığı için birer cisimdir.

Sadece katı haldeki maddeler cisim olma özelliğine sahiptir.

Aynı maddeden farklı cisimler yapılabilir. Örneğin defter, sandelye, peçete gibi farklı cisimler ağaçtan elde edilir.

Bahri YILMAZ Fen ve Teklonoji

MaddeCisimler kullanım amacına göre eşya veya alet olarak

sınıflandırılabilir.

Alet

Maddelere şekil vermek ya da onlar üzerinde bir iş yapmak için özel olarak yapılmış nesnelere alet denir.

Meyve ve sebzeleri kesmeye yarayan bıçak bir alettir. Çırpıcı, çekiç, makas vb. gibi cisimlerde alete örnektir.

Bahri YILMAZ Fen ve Teklonoji

MaddeEşya

Hayatımızı kolaylaştırdığı için evimizde, okulumuzda veya yanımızda bulundurduğumuz nesnelere eşya denir.

Eşyalar uzun süre dayanabilen ancak zaman içerisinde eskiyen nesnelerdir.

Kanepe, halı, televizyon, ayakkabı, elektrikli süpürge gibi nesneler birer eşyadır.

Bahri YILMAZ Fen ve Teklonoji

MaddeMalzeme

Maddeler tüketim amacıyla kullanıldığında malzeme adını alır.

Malzemeler kullanıldıkça biter, yerine yenisi alınır.

Yemek yaparken kullandığımız baharatlar,yağ ve yumurta birer malzemedir. Benzer şekilde resim yaparken kullandığımız boyalar, silgi,kalem de malzemedir.

Malzeme katı, sıvı ve gaz halinde bulunabilir.