Mag kai sa at ipag tang gol ang ba yan! Buuin ang pam ban sang pat ri yo ti kong pren te la ban sa pa nga ngam kam sa eko nom ya at pang hi hi ma sok mi li tar ng Chi naPartido Komunista ng Pilipinas | Agosto 26, 2019

Sa mamamayang Pilipino:

Sa nag da ang mga taon, la bis na naag nas ang so be ran ya ng Pi li pi­nas re sul ta ng tu luy­tu loy at sis te ma ti kong pang­e ko nom yang pa nga ngam kam at pang hi hi ma sok mi li tar ng ma ka pang ya ri­hang Chi na. Mu la 2016, umig ting ang mga hak bang ng Chi na

upang pa la ka sin ang pu si syon at kontrol ni to sa ban sa. Pi na pas pa san ni to ang pag dam bong ng re kur song da gat at mi ne ral ng Pi li pi nas at iba yong pi na la la ki ang pre sen syang mi li tar sa loob ng te ri tor yong da gat ng ban sa. Na ga wa ito ng Chi na sa pa ki ki pag sab wa tan ng gub yer no ng Pi li pi nas sa ila­lim ni Rod ri go Du ter te.

Na na na wa gan ang Par ti do Ko mu nis ta ng Pi li pi nas (PKP) sa la hat ng Pi li pi nong pat ri yo ti ko at nag ma ma hal sa ka la ya an na mag kai sa, ma ta­tag na ma nin di gan at ku mi los nang may nag­aa lab na pat ri yo tis mo upang ipag tang gol ang so be ran ya at pam ban sang ka la ya an la ban sa pa ki kia lam at pang hi hi ma sok ng Chi na. La bis ang ka kag ya tan ng pa na wa gang ito sa ha rap ng pag ma ma la ki ng Chi na at lan sa kang pag ba le wa la sa te ri tor yo, ekslu si bong so nang pang­e ko nom ya (EEZ o exclu sive eco no mic zo ne), li kas ya man at se gu ri dad sa pag ka in ng ban sa, at ka bu ha yan ng ma ma ma yan.

3

Binalewala ng Chi na ang EEZ ng Pi li pi nas at pi na tin di ang pa ngi ngis da sa West Phi lip pi­

ne Sea. Ba ha gi ito ng mga ope ra syon ng mga bar ko ng Chi na na pi no pon do han ng es ta do sa ma la la lim na ka ra ga tan sa iba’t ibang pa nig ng daig dig na tu mu tu­gon sa lo kal na de mand at pag­eksport ng is da at iba pang pag ka ing da gat. Ang ma la wa kang mga ope ra syong pa ngis da ng Chi na ay nag re re sul ta sa la bis na pa­ngi ngis da at pag li it ng sup lay ng is da, par ti ku lar ang mga is dang may ma ta­as na ha la ga tu lad ng tu na at grou per (o la pu la pu). Dag dag pa, no tor yus ang mga sa sak yang pa ngis da ng Chi na sa pag sam sam sa mga ba hu ra, pa wi kan, hi gan teng mga ka bi be (clam) at iba pang na nga nga nib na ha yop sa da gat.

Noong Abril, naiu lat na di nu mog ng may 200 sa sak yang da gat ng Chi­na ang is la ng Thi tu sa Spratlys. Mu la Peb re ro, di ba ba ba sa 85 sa sak yang da gat ang na ka ang kla sa pa li gid ng is la ng Pag­a sa. Ki nu ku yog din ng mga sa­sak yang da gat ng Chi na ang mga is la ng Ko ta at Pa na ta. Ang pre sen sya ng ma la­king bi lang ng mga sa sak yang da gat ng Chi na, na na pau lat na nag sa sa kay ng mga mi li syang na bal, ay nag ha ha tid ng ta kot sa mga ma ngi ngis dang Pi li pi no at pu mi pi gil sa ka ni lang pu ma la ot sa mga ka ra ga tang ito, ga yo’y nag ka ka it sa ka ni la ng ka bu ha yan. Ka ma kai lan, nag­ni ngas ang ma la wa kang ga lit ng mga Pi li pi no sa pre sen sya at pang hi hi ma sok ng mga sa sak yang pa ngis da ng Chi na sa ka ra ga tan ng Pi li pi nas da hil sa in si den­te sa Recto Bank, nang bang ga in noong Hun yo 9 ng isang bar kong pa ngis da ng Chi na ang sa sak yang pa ngis dang Pi li­pi no at nag­i wan sa 22­ka ta ong tri pu­lan te ni to na pa lu tang­lu tang sa da gat.

Ang mga ak ti bi dad sa pa ngi ngis­da at rek la ma syon ng lu pa ng Chi na ay nag re sul ta sa ma la wa kang pag ka­wa sak sa ka ra ga tan, ka bi lang ang mga ba hu rang pi nag ku ku nan ng pag ka in at nag si sil bing it lu gan ng mga is da. Sa

de si syon noong 2016, hi na tu lan ng PCA na nag ka sa la ang Chi na sa pag wa sak sa may 124 ki lo met ro kwad ra do ng ba hu ra sa West Phi lip pi ne Sea.

Ha ya gang pi nag la la wa yan ng Chi na ang ma la wak na re kur song la­ngis sa West Phi lip pi ne Sea na ba ha gi ng re ser bang ti na ta yang aa bot sa $60 tril yon. Nag ha pag ito ng kontra tang 60­40 upang pag ha ti an ang re kur song la ngis sa kan lu ran ng Recto Bank, na na sa loob ng EEZ ng ban sa. Ma bi lis na nag pa ha yag ng pag sang­a yon si Du ter te sa na tu rang kontra ta. Kung tu tuu sin, ang kontra tang ito ay maa­no mal ya at lan sa kang ta gi bang da hil ang ban sa ang may buong ka ra pa tan sa lu gar. Na sa pa sya ng ban sa kung kai lan, paa no at ka ni no ma ki ki pag­ug na yan sa pag hu hu kay ng la ngis sa lu gar ha bang ti ni ti yak na pa ngu na hin itong nag si sil­bi sa in te res ng ban sa.

Ka ma kai lan, na ma ta an ang mga bar kong pa ngsa lik sik ng Chi na sa loob ng te ri tor yong da gat ng Pi li pi nas nang wa lang pa hin tu lot mu la sa mga aw to ri dad ng ban sa, at ma la mang ay nag ha ha nap ng ka rag da gang re kur song ma da dam bong.

Ma la la wak na lu gar at is la ang di nu du mog at sa aktwal ay si na sa kop ng Chi na. Ka bi lang di to ang 32­ek tar­yang is la sa ka ra ga tan ng Cavi te na

pla nong paun la rin bi lang “POGO is­land (Phi lip pi ne Onli ne Ga ming Ope­ra ti ons, kung saan pi na ta tak bo ng mga ka pi ta lis tang Chi ne se ang mga ope ra­syong pa su ga lan na ili gal sa Chi na at nag­eemple yo ng puu­pu ong li bong mang ga ga wang Chi ne se na du ma ra­nas ng ma pag sa man ta la at ma pang­a­ping mga kun di syo n). Ba lak din ni tong “pa un la rin” ang mga is la ng Gran de at Chiqui ta sa ka ra ga tan ng Zam ba les na may mga pro yek tong nag ka ka ha­la ga ng $298 mil yon ka bi lang ang 80 ma ta ta as na gu sa li. Sa man ta la, isang ma la king kum pan yang Chi ne se ang nag ba ba lak na ga wing isang $2­bil yon “smart city” ang 70­ki lo met ro kwad ra­dong is la ng Fu ga sa Ba bu yan gro up of is lands.

Ni tong maa gang ba ha gi ng taon, igi na wad ng gub yer nong Du ter te ang prang ki sa sa te le ko mu ni ka syon sa isang kon sor syum ka bi lang ang Chi na Telco na pag­aa ri ng gub yer no ng Chi­na, at mag bi bi gay di to ng ak ses sa mga pa si li dad sa te le ko mu ni ka syon ng Pi li­pi nas, na isang estra te hi kong pam ban­sang imprastruk tu ra. Isa pang estra­te hi kong imprastruk tu ra, ang lam bat ng mga lin ya ng kur yen te sa ban sa, ay ba ha ging kontro la do na ng gub yer nong Chi ne se sa pa ma ma gi tan ng Sta te Grid Cor po ra ti on of Chi na.

Pa nga ngam kam at pan da ram bong sa eko nom ya

4

Mu la 2015, nag ta yo ang Chi na ng mga pa si li dad mi li tar sa West Phi lip­

pi ne Sea na la bag sa so be ran ya ng Pi li pi nas at sa UNCLOS. Imper ya lis­tang ag re syon ang pag ta ta yo ng mga istruk tu ra at mi li ta ri sa syon ng mga ar ti pi syal na is lang ito. Si na sa kop ng mga pa si li dad mi li tar ang Pa nga ni­ban reef na ki ni la la sa de si syon ng PCA noong 2016 na ba ha gi ng EEZ ng Pi li pi nas, ga yun din ang Ka gi ti ngan (Fiery Cross) reef at Za mo ra reef, na di ne si syu nang ba ha gi ng in ter na syu­nal na ka ra ga tan na hin di maaa ring angki nin ng alin mang ban sa.

Ini la la ra wan ang mga pa si­li dad mi li tar ng Chi na sa Spratly is lands bi lang “pi na kaa ban teng mga ba se ng Chi na” sa South Chi na Sea. Ka bi lang sa ka ni la ang mga pa li­pa ran na ka yang la pa gan ng mga erop la nong pan dig ma ng Chi na, mga ga ra he pa ra sa di ba ba ba 24 erop la nong pan dig ma at apat na ma la la king erop la no, mga ra dar, mga an te nang high­frequency at iba

pang pa si li dad sa ko mu ni ka syo n, mga ta gu an at lun sa ran ng mga mi­sayl, mga pa ro la, ma ta ta as na gu sa li at iba pa.

Pau lit­u lit na nag pa ki ta ng ag re si bong asal ang Chi na sa pag­la la bas ng mga ba ba la sa rad yo at nag ba ban ta ng may kahihinatnan ang mga sa sak yang Pi li pi no at iba pa na lu mi li pad o nag la la yag ma la­pit sa mga pa si li dad na ito.

Pa tu loy na na ka­is ta syon ang da la wang bar kong Coast Guard ng Chi na sa pa li bot ng Scar bo ro ugh Sho al (Pa na tag o Bajo de Ma sin loc) upang pi gi lan ang mga Pi li pi nong ma ma la ka ya na pu ma sok sa la wa pa ra ma ka pa ngis da. Ma ra mi nang in si den te na iti na boy ng ar ma dong pu li sya ng Chi na ang mga sa sak­yang Pi li pi no o si nak yan at ki nu ha ang ka ni lang mga hu li. Na sa loob ng EEZ ng Pi li pi nas ang Pa na tag ba ga mat iti nu tu ring ng PCA bi lang tra di syu nal na pa ngis da an ng mga ma ngi ngis dang Pi li pi no at Chi ne se. Si na sa bi ni Du ter te na nag ka ro on

Pang hi hi ma sok mi li tar si la ng ka sun du an ni Xi Jin ping na “pa pa ya gan” ang mga ma ngi ngis­dang Pi li pi no na ma ngis da sa lu gar ngu nit bi gong igi it ang pag­a lis ng Coast Guard ng China o ma pag pa­syang ku mi los la ban sa mga pag la­bag ng Chi na.

Sa nag da ang ilang bu wan, di ba ba ba sa wa long bar kong pan dig­mang Chi ne se, ka bi lang ang aircraft car ri er na Liao ning, ang nag la yag nang wa lang kau ku lang pag pa pa ba­tid sa Si bu tu Stra it, isang in ter na­syu nal na daang­da gat na na sa loob ng te ri tor yong da gat ng Pi li pi nas. Ma li naw na ni la la bag ni to ang te­ri tor yal na ka ra pa tan ng Pi li pi nas. Ni la bag ng Chi na ang in ter na syu­nal na mga pa man ta yang pan da gat at nag pa ma las ng pag la pas ta ngan sa te ri tor yong da gat ng Pi li pi nas nang pi na tay ng mga sa sak yang da­gat ni to ang mga ilaw at sis te ma ng aw to ma ti kong iden ti pi ka syon ni to upang umi was na ma ki la la, na ka ra­ni wa’y nag pa pa ki ta ng di­ma pag kai­bi gang la yu nin.

5

Ko la bo rey tor

Na pa la kas ng Chi na ang pang­e ko nom ya at pang­mi li tar na ka pang ya ri­

han ni to sa Pi li pi nas sa pa ki ki pag­sab wa tan ng gub yer nong Du ter te mu la 2016. Ha ya gang idi nek la ra ni Du ter te ang kan yang ka ta pa­tan sa Chi na ka pa lit ng $19 bil yon sik re tong mga pau tang upang tus­tu san ang ma la la king pro yek tong imprastruk tu ra na hi hi gop sa la bis na ase ro at se men to mu la Chi na. Pau lit­u lit na pi na tu na yan ni Du­ter te ang sa ri li bi lang tray dor sa ma ma ma yang Pi li pi no.

Noong 2016, na nik lu hod si Du ter te sa ka pang ya ri han ng Chi­na nang isi nan ta bi ni ya ang pi nal na de si syon ng PCA na nag ba su ra sa ina ang king “ni ne­dash li ne” ng Chi na. Wa lang ini ha in na pro tes ta si Du ter te la ban sa pag ta ta yo ng Chi na ng mga gu sa li at pa si li dad mi li tar sa Spratly is lands. Tu wi ran ni yang isi nu ko sa Chi na ang kon­trol at “pag­aa ri” sa Pa na tag Sho al. Pi na lu tang ni ya ang mul to ng ma­bi bi gong ge ra upang big yang­mat­wid ang pag tang gi ni yang gu ma wa ng mga hak ba nging pam pu li ti ka, dip lo ma ti ko at li gal upang mas ma hig pit at mas ma la kas na igi it ang so be ran ya at so be ra nong mga ka ra pa tan ng Pi li pi nas.

Bi lang upi syal na hak bang, nag la bas la mang ng maa mo at hu wad na mga dip lo ma ti kong pro tes ta na sa ka lak ha’y wi na­lang­ba ha la ng Chi na. Wa lang pal tos na ti na ta lun ton ni Du ter te ang lin ya ng Chi na upang ipa­wa lang­sa la ito sa mga in si den te ng pang hi hi ma sok na lu ma la bag sa so be ran ya ng Pi li pi nas. Bi go si yang kas ti gu hin ang Chi na sa pag pa pa la yag ng mga bar kong pan dig ma at pang sa lik sik ni to na di­i no sen teng du ma da an sa ka ra­ga tan ng Pi li pi nas.

Sa loob la mang ng da la wang taon, apat na ulit nang bu mi si ta si Du ter te sa Chi na. Sa ba wat pag ka­ka ta on, ma rang yang si na lu bong si Du ter te at ang kan yang ma la king ka wan ng mga kai bi gang ne go sya­nte, mga pu li ti ko at ka pa mil ya. Na buo ang mga kontra ta sa ne­go syo at ka sun du an sa gub yer no. Ka ra mi han sa mga kontra tang ito ay isi nik re to. Na ka tak dang pu mun ta si Du ter te sa Chi na sa ika li mang pag ka ka ta on nga yong bu wan kung saan na pi pin to si yang gu ma wa ng mas ma la la la pang kat ray du ran. Inia nun syo ni ya ang pla nong iha pag ang ka ra pa tan ng Pi li pi nas ayon sa pag ki la la ng PCA. Ga yun man, wa lang say say na dra ma la mang ito pa ra mag kun wa­ring im por tan te ang pa la li mos na si Du ter te da hil nga yon pa lang ay idi nek la ra na ni yang wa la si yang ma ga ga wa kung pa tu loy na ita­tang gi ng Chi na na ki la la nin ang de si syo n.

Makikita sa mga nabulgar na kasunduan sa pautang ang ma bi­gat na mga kun di syon sa pag ba yad na may in te res na 2­3 por sye nto (kum pa ra sa 0.25%­0.75% in te res ng upi syal na ayu dang pang ka­un la ran ng Ja pan). Ang ka wa lan ng li naw sa pag ka ka buo ng mga kontra tang ito ay ma ti bay na pa la­tan da an ng ma la wa kang pa nu nu­hol na tu lad ng na tang gap ni Arro­yo sa kontra tang NBN­ZTE noong 2007 mu la sa mga mo no pol yong bu ruk ra ta ka pi ta lis tang Chi ne se.

May ro ong ma hig pit na ug­na yan si Du ter te at kan yang mga ka sa pa kat sa sin di ka to sa dro ga na Chi ne se Tri ad. Ha bang ini lu­lun sad ni Du ter te ang uma no’y “ge ra kontra­dro ga,” pa tu loy na lu ma la ki ang sup lay ng sha bu na pu ma pa sok sa ban sa mu la Chi na. Ang is mag ling ay ha wak ng mga

tau hang­mi li tar na iti na la ga ni Du ter te sa Bu reau of Cus toms na pi nu ri ni ya da hil “ma ru nong su­mu nod sa aking mga utos.”

Ang pa la li mos at na nga nga­yu pa pang pa ta ka ran ni Du ter te ay nag pa la kas sa loob ng Chi na na mag sa ga wa ng mas ag re si bong pang hi hi ma sok sa ban sa.

Mas nag­ii ngay nga yon ang mga upi syal sa se gu ri dad at de­pen sa ni Du ter te sa pag ha pag ng mga usa pin kaug nay ng pag pa pa­la kas ng Chi na sa mi li tar at kung paa nong ang pos tu ra ni to, ba ga­mat ini la la ra wan ng Chi na bi lang de pen si ba, ay ma da ling mai pi hit tu ngong open si ba. Ti nu lig sa ni la ang pag­aas tang ma ton ng Chi na. Na nga ngam ba din si la sa pang­hi hi ma sok ng Chi na sa mga is la sa pa li gid na maaa ring ma ga mit bi lang open si bang lun sa ran. Ang lu ma la king bi lang ng ma ma ma­yang Chi ne se (ni tong na ka ra ang taon ay uma bot sa 1.2 mil yong tu ris ta at 200,000 may pa hin tu lot na magtra ba ho) ay ini la la ra wan din bi lang pam ban sang usa pin sa se gu ri dad.

Na nga nga nib din ang pam­ban sang se gu ri dad ng ban sa sa pag pa sok ng Chi na Telco na pag ma may­a ri ng es ta do at Hua­wei Techno lo gi es Co. na pla­nong pag ha ri an at kontro lin ang imprastruk tu ra sa ko mu ni ka syon ng ban sa sa pa ma ma gi tan ng mga tau­tau han ni to (Den nis Uy at iba pa).

Ang mga usa pin sa se­gu ri dad na ini ha pag ng AFP sa ka lak han ay su ma sa la min sa lu ma la king pa ngam ba ng US sa lu­ma la lim na implu wen sya ng Chi na sa Pi li pi nas at South Chi na Sea. Ba ga mat su nud­su nu ran sa US, na kaa sa sa mi li tar ng US at nag si­sil bi sa ka pang ya ri han ni to, iti na­tam bol ng mga upi syal sa de pen sa ng Pi li pi nas ang mga usa pin sa so be ran ya sa pag­a sang ma ka big ang su por ta ng ma ma ma yan.

6

Sa ma ma ma yang Pi li pi no

Ma ka ba yang tung ku lin ng ba wat Pi li pi no na ipag­la ban ang pam ban sang

so be ran ya at pan te ri tor yong in teg­ri dad ha bang na na na ti ling ma la ko­lon ya ang Pi li pi nas, sa ila lim man ng im per ya lis tang ka pang ya ri han ng US sa ka la ha tan, o ma pa li tan man ng Chi na ang US sa anu mang an tas o kung mag sab wa tan man ang da la­wang im per ya lis tang ka pang ya ri hang ito upang pa na ti li hing hu wad ang ka la ya an ng Pi li pi nas.

Sa ha rap ng umi ig ting na pag­pa pa la wak ng Chi na sa eko nom ya at mi li tar, na na na wa gan ang Par ti­do Ko mu nis ta ng Pi li pi nas (PKP) sa ma ma ma yang Pi li pi no na mag kai sa at ma gi ting na la ba nan ang pang hi­hi ma sok at pa nga ngam kam ng Chi na sa Pi li pi nas. Ba ha gi ito ng ka ni lang ka buuang pa ki ki ba ka na ma ka mit ang tu nay na pam ban sang ka la ya an at ka­ta ru ngang pan li pu nan.

Kailangang­kailangan ngayon ang pag la ban na ito da hil ang so be­ran ya ng ban sa ay la long ina ag nas ng Chi na ha bang hi na ha mon ni to ang do mi na syon ng im per ya lis mong US sa Pi li pi nas at iba pang ba ha gi ng Asia-Pacific.

Ang pa ki ki ba kang ito ay nag­la la yong ba wi in ang buong so be ra­nong kontrol sa West Phi lip pi ne Sea at la hat ng re kur so sa loob ng EEZ ng ban sa. Igi it sa Chi na na iat ras ang mga sa sak yang Coast Guard ni to sa Pa na tag Sho al nang ma ka pa ngis da sa lu gar ang mga ma ma ma la ka yang Pi li­pi no, ka sa ma ng mga ma ngi ngis dang Chi ne se.

Hi ni hi ka yat ng Par ti do ang ma ma ma yan na ma na wa gan pa ra sa pag lan sag ng mga pa si li dad mi li tar ng Chi na sa Spratly is lands at igi it ang pag­at ras ng la hat ng pwer sang Chi ne se mu la sa mga ar ti pi syal na is lang ito.

Maaa ring igi it ng mga Pi li pi no sa Chi na na mag ba yad ng $105 bil yon ka ba ya ran sa 124 ki lo met ro kwad ra­dong si ni rang ba hu ra re sul ta ng ka ni­lang rek la ma syon ng lu pa (ka tu lad ng pag pa pa ba yad sa US ng $1.97 mil yon sa pin sa lang gi na wa ng USS Guar di an sa 1,000 met ro kwad ra do ng Tub ba­ta ha Reef noong 2013) at di ba ba ba sa $70 bil yon bi lang upa sa mga nag da­ang taon ng ili gal na pag­o ku pa sa mga ba ha gi ng te ri tor yong da gat ng Pi li pi­nas at EEZ (tu lad ng pag gi it ng Pi li pi­nas sa US noong 1988 na mag ba yad ng upa sa mga ba se mi li tar ng US). Maaa ri ni lang igi it na mai pai la lim ang Chi na sa kauu ku lang mga or ga no ng UN at ipa kum pis ka ang mga pag ma may­a ri ni to sa US at iba pang pa nig pa bor sa mga igi ni gi it ng Pi li pi nas. Ang ma hi­git $175 bil yong ba ya rin ng Chi na sa Pi li pi nas ay di ha mak na mas ma la ki kay sa sa pa bi gat na mga pau tang na ibi ni gay ni to sa re hi meng Du ter te.

Dag dag pa, maaa ring igi it ng ma ma ma yang Pi li pi no ang pa na na­gu tan ng Chi na sa in si den te sa Recto Bank at itu lak ang pag­a lis sa la hat ng sa sak yang pa ngis da ng Chi na mu la sa EEZ ng ban sa. Ipa ti gil ang la bis na pa ngi ngis da ng Chi na at wa ka san ang ma la wa kang pag hu li ng mga ha yop pang ka ra ga tan na na nga nga nib nang mau bos. Igi it ang pag hin to sa pag­pa pa ki tang la kas ng mga sa sak yang pan dig ma ng Chi na sa ka ra ga tan ng Pi li pi nas. Igi it ang pag ti gil sa mga ak­ti bi dad pa na na lik sik ng Chi na sa loob ng te ri tor yong da gat ng ban sa at EEZ.

Igi it na isa pub li ko ang mga kun di syon sa la hat ng kontra ta sa pau tang ng Chi na at hi ngin ang pag­kan se la sa mga kontra tang na ka pi­pin sa la sa in te res at ka pa ka nan ng ma ma ma yang Pi li pi no. Ipa na wa gan ang pag pa wa lam bi sa ng prang ki sang nag bi gay li sen sya sa Chi na Telco na

7

pag­aa ri ng es ta do na ma ka pag­o pe­reyt ng kum pan yang te le ko mu ni ka­syon sa Pi li pi nas. Ipa ti gil ang mga pro yek tong su mi si ra sa ka li ka san tu­lad ng mga pro yek tong dam na Chico River at Ka li wa, ga yun din ang ma la­wa kang pag mi mi na ng black sand at iba pang mi ne ral.

Mag kai sa upang itang hal ang ban di la ng ban sa bi lang sim bo lo ng pam ban sang pa ki ki ba ka at ihi wa lay ang gub yer nong Du ter te sa pam ban­sang pag ta tak sil ni to. Ma na wa gan sa la hat ng pat ri yo ti kong pwer sa sa gub yer no, ka bi lang yaong mga na sa mi li tar at pu li sya, na ku mi los ayon sa ad hi ka in ng ma ma ma yan.

Ang pa ki ki ba ka pa ra ba wi in ang kontrol sa ating mga ka ra ga tan – ang te ri tor yong da gat at EEZ ng ban­sa, ay isa sa kru syal na la ra ngan ng la ban sa ka sa lu ku yan. Sa ga yon, ma­higpit na hi ni hi ka yat ng Par ti do ang la hat ng Pi li pi nong ma ma ma la ka ya at ope rey tor ng mga bang kang pa ngis da na mag kai sa at ma ra mi hang ku mi los at ma ngu na sa pa ki ki ba kang ito. Ang sa ma­sa mang pag ki los ng ma ma ma la­ka yang Pi li pi no ay da pat su por ta han ng ba wat ma ka ba yang Pi li pi no.

Da pat ma ku ha ng ma ma ma­yang Pi li pi no ang su por tang in ter­na syu nal pa ra sa ka ni lang ad hi ka in. Da pat si lang ma na wa gan sa ma ma­ma yang Chi ne se na su por ta han ang pag la ban ng ma ma ma yang Pi li pi no na ipag tang gol ang so be ran ya la ban sa pag ha mak ng ka ni lang ma pa nu­pil at ma pa na kop na re hi men. Da pat ni lang hi ka ya tin ang la hat ng mga ma ma ma yan at ka ni lang mga gub yer­no na mag bi gay ng la hat ng anyo ng su por ta – dip lo ma ti ko, pam pu li ti ka, li gal, mo ral at ma ter yal – sa pa ki ki­ba ka ng ma ma ma yang Pi li pi no na ba wi in ang ka ni lang ka ra ga tan mu la sa Chi na. Ga yun man, da pat ni lang

ma ti bay at ma li naw na idek la ra na ito’y la ban ng ma ma ma yang Pi li pi no sa pa ngu na hin. Da pat ni lang pau nang paa la la ha nan ang mi li tar ng alin­mang ban sa la ban sa pa ki kia lam. Ang la kas sa mi li tar ng Chi na, gaa no man ka la ki, ay ma pa tu tu na yang inu til sa ha rap ng nag ka kai sang ma ma ma yang Pi li pi no.

Hi na ha mon ng Par ti do ang mga Pi li pi nong ka ba ta ang in te lektwal na mag sil bing tang law ng pat ri yo tis­mong Pi li pi no at ma ging pwer sa ng ma ka ba yang pag hi hi mag sik la ban sa da yu hang in ter ben syo n. Pag­a ra lan at pa la ga na pin ang mga su la tin ng mga ha li gi sa na syu na lis mong Pi li­pi no at tu mu long sa pag bu buk lod ng ma ma ma yang Pi li pi no. Tu mu ngo sa mil yon­mil yong ma ma ma yan upang bigyan sila ng inspirasyon at hikaya­tin sila na sama­samang kumilos at magbangon.

Ang Par ti do’y da pat na ma ging ta li ba at gu lu god ng pa ki ki ba ka ng ma ma ma yang Pi li pi no pa ra ba wi in ang ka ni lang ka ra ga tan at la ba nan ang mga pag la bag ng Chi na sa so­be ran ya ng ban sa. Da pat pa ngu na­han ng Par ti do ang pag bu buk lod ng buong ma ma ma yan sa isang ma la pad na pam ban sang ma ka ba yang pren te.

Da pat ilan tad ng Par ti do ang gub yer no ng Chi na bi lang im per ya lis­tang gub yer no. Hin di na mai ku kub li ng ma ni pis na ta bing ng “so sya lis mo na may mga ka ta ngi ang Chi ne se” ang lan sa kang mga hak ba ngin ng wa lang­pag ba ba lat ka yong im per ya lis mo ka­bi lang ang tu wi rang pag­a gaw ng mga ba ha gi ng EEZ sa West Phi lip pi ne Sea at pag ta ta yo ng mga pa si li dad mi li tar sa mga ar ti pi syal na is la.

Da pat ilan tad at tu lig sa in ng Par ti do ang ha nga rin ng Chi na na kontro lin ang mga so na ng pa mu mu­hu nan at implu wen sya, ga yun din ang

mga ru ta ng ka la ka lan, pi nag ku ku nan ng hi law na ma ter ya les at mu rang la kas­pag ga wa na nag re re sul ta sa pam ban sang pang­aa pi at pag la bag sa mga so be ra nong ban sa. Da pat ni tong ilan tad ang ag re si bong pag­eksport ng Chi na ng la bis na ka pi tal sa por ma ng mga pau tang at da yu hang pa mu­mu hu nan na du mu du mog at nag do­do mi na sa di­ma un lad na mga ban sa tu lad ng Pi li pi nas. Da pat ilan tad ng Par ti do ang pan da ig di gang kri sis ng ka pi ta lis mo at ang namumuong hid­waan sa ekonomya at militar sa pa gi­tan ng mga im per ya lis tang ka pang ya­ri han na ma bi lis na umi ig ting tu ngo sa lan ta rang mga tung ga li an at ge ra.

Da pat big ki sin ng Par ti do ang pa ki ki ba ka la ban sa pa na na kop at pang hi hi ma sok ng Chi na sa pa ki ki­ba ka ng ma ma ma yang Pi li pi no pa ra sa pam ban sa at pan li pu nang pag la­ya. Ang umii ral na ma la ko lon yal at ma lap yu dal na sis te ma sa Pi li pi nas ay na ging da hi lan ng pa gi ging bul ne rab­le ni to sa ekspan syu nis mo o ma pa na­kop na pa ta ka ran ng Chi na. Sa ila lim ng ma ra ming de ka da ng pag ha ha ring neo ko lon yal ng US, na na ti ling at ra­sa do ang Pi li pi nas sa eko nom ya at na ka san dig ang mi li tar. Ang do mi na­syon ng US sa Pi li pi nas ay na ging san­hi ng pa gi ging bul ne rab le ng ban sa at ma ru pok sa pag ha ha ngad ng Chi na sa im per ya lis tang do mi na syo n.

Da pat pu ka win ng Par ti do ang ma ma ma yang Pi li pi no na lu ma ban bi lang isang pat ri yo ti kong pwer sa laban sa ha nga rin ng Chi na na do­mi na hin ang Pi li pi nas. Mag si sil bing ma ti bay na pwer sa ang nag ka kai sang ma ma ma yang Pi li pi no sa pag ta tang­gol at pag ta ta gu yod ng pam ban sang so be ran ya. Wa lang la ban ang hi gan­teng Chi na sa ma ti bay at mat wid na ma ka ba yang ad hi ka in ng ma ma ma­yang Pi li pi no.

Pahayagan ng Partido Komunista ng PilipinasPinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo