Magna Carta Juridisch Genootschap

Jour

nalo

neMagna Cartaprofessor N. VincentProfessor of Medieval History University of East Anglia

De Kunstroof tijdens WOII mr. W. Davidsvoorzitter van de Restitutiecommissie, oud-president Hoge Raad & Drs. Annemarie Marckadjunct-secretaris/onderzoekster van de Restitutiecommissie

www.magnacartajg.nl

inhoudsopgave

Inleiding p. 4

Lezing I, De Magna Carta p. 6

Lezing II, De kunstroof tijdens WO II p. 15

Magna Carta The Barons p. 20

De eerst volgende lezingen p. 21

Jour

nalo

newww.magnacartajg.nl

lezing II, De kunstroof tijdensWO II door mr. W. Davids endrs. Annemarie Marck

Ter ere van de eerste twee succesvolle lezingen van hetMagna Carta Juridisch Genootschap, brengen wij dit digitaletijdschrift uit. Na iedere volgende lezing zullen wij eensoortgelijk journal publiceren met daarin een samenvattingvan de stukken van de lezing.

Het bestuur

prof. mr. N. Van Tiggele -Van der Veldehoogleraar verzekeringsrecht Radboud Universiteit Nijmegen,verbonden aan Verzekeringsinstituut Erasmus Universiteit

prof. mr. A.J.M. Nuytinckhoogleraar burgerlijk recht, in het bijzonder personen- enfamilierecht, Radboud Universiteit Nijmegen, hoogleraarprivaatrecht, in het bijzonder personen-, familie- en erfrecht,Erasmus Universiteit Rotterdam

mr. E.J. OsnabruggeAdvocaat-partner at Deterink Advocaten en Notarissen

mr. drs. P.J.J. Vonksenior raadsheer Hof Den Haag, rechter-plaatsvervangerRechtbank Haarlem

prof. mr. A.I.M. van Mierlohoogleraar Privaatrecht Erasmus School of Law Rotterdam,advocaat NautaDutilh N.V.

www.magnacartajg.nl

Jour

nalo

ne

www.magnacartajg.nl

MAGNA CARTA’S 800TH ANNIVERSARY

The Magna Carta, the English medieval document considered acornerstone of modern democracy, is to get an overhaul and bebrought back into the public spotlight in time for its 800thanniversary, academics say.

A three-year research project will also attempt to discoverwhether King John, the monarch who signed the document in1215, really was the villainous monster made popular byportrayals in the Robin Hood legend.

"We're hoping to gather together all of the evidence for thisiconic document that hasn't previously been assembled," saidNicholas Vincent, the historian leading the project.

"Everyone's assumed that all the work on this thing had beendone because it's so famous, it's so well known, somebody musthave done it.

"But in fact since 1804 there has been no proper attempt to dothat."

The Magna Carta, which translates from the Latin as "GreatCharter", was signed by King John of England at Runnymede tothe west of London following an uprising by his barons,establishing certain rights of the English people and curbing thepowers of the monarch.

Not only does it form the bedrock of Britain's constitutionalfreedoms, it was the basis for both the US Constitution and theDeclaration of Independence.

Auction house Sotheby's described it as "the most importantdocument in the world" when it sold an original copy from 1297five years ago in New York for more than $21 million.

Jour

nalo


‘HISTORICAL ACCIDENT’

Professor Vincent's team will sift through more than 300archives in Britain, France and Ireland to try to track down whoactually drafted the manuscript, what it meant, where the ideascame from, and look at its continued modern day significance.

"A large part of Magna Carta is just gathering together ideas,political systems that were already up and running," he said.

"The intention here is to see what the roots of these individualclauses were."

The document was reissued regularly by or on behalf ofsucceeding English monarchs but only about 20 dating before1297 are known to exist.

"It was intended as a peace treaty for particular circumstances in the summer of 1215. It's really only historical accident that means things have developed as they have. "

Historian Nicholas Vincent

Jour

nalo


Professor Vincent said his team hoped to track down any otherlost originals.

The 910,000 pound ($1.4 million) project also hopes to"revolutionise" understanding of King John, portrayed as aweak, selfish, and cruel figure in numerous films about RobinHood - the legendary English outlaw who many historiansbelieve dated from about 100 years later, if he existed at all.

"I suspect we're going to find he's even nastier than he wasmade out to be by the chroniclers," Professor Vincent said,adding there was an enormous amount of evidence about Johnwhich had not been previously examined.

"Who knows, we may even find Robin Hood, though I'll give youa million quid if we do."

The findings of Professor Vincent's team, based at the Universityof East Anglia in eastern England, will form an online databaseand a complete commentary on the Magna Carta, as well asmaterials for a major exhibition at the British Library in Londonto be held to mark the 800th anniversary of the charter in 2015.

Ironically, Vincent said such longevity had never been theintention of the barons who foisted the document on King John.

"It was intended as a peace treaty for particular circumstances inthe summer of 1215," he said.

"It's really only historical accident that means things havedeveloped as they have."*

DOWNLOAD POWERPOINT PROF. N. VINCENT

*voetnoot, Story & Photos Copyright 2012 Reuters http://www.zoominfo.com/p/Nicholas-Vincent/434859736

Jour

nalo


TESTIMONIALS

‘A fascinating lecture on a subject which in first instance seemedof trivial importance to a lawyer in The Netherlands’mr. P.W.G. Riemers, advocaat Linklaters LLP

‘Magnifique’mr. J.J.F. van de Voort, advocaat PHS2 advocaten

‘Various fundamental rights in comtemporain law have reallytheir basis in historic documents / clause 39 and 40 Magna Carta’mr. A.I.M. van Mierlo, advocaat Nauta Dutilh

‘History in a fantastically interesting, typically Englishunderstated fashion’mr. J. Spanjaard, La Gro Advocaten

Jour

nalo


BEKNOPTE VOORGESCHIEDENIS VAN DERESTITUTIECOMMISSIE

Tijdens de Tweede Wereldoorlog voerden de nazi’s op groteschaal kunstwerken weg uit de bezette gebieden na roof,inbeslagname of aankoop. Na de bevrijding werden veel vandeze cultuurgoederen door de geallieerden naar het land vanherkomst teruggevoerd en onder beheer van de nationaleoverheden gesteld, waarmee de opdracht gepaard ging dezeterug te bezorgen bij de rechtmatige eigenaren of hunerfgenamen. In Nederland speelde de Stichting NederlandsKunstbezit (SNK) een centrale rol bij de restitutie vankunstvoorwerpen. Een deel van de cultuurgoederen die na deoorlog niet zijn gerestitueerd, werd in de jaren vijftig van devorige eeuw geveild. De overgebleven werken werdensamengebracht in de Nederlands Kunstbezit-collectie (NK-collectie), als onderdeel van de rijkscollectie.

Vanaf het einde van de jaren negentig is de teruggave vangeroofd kunstbezit in binnen- en buitenland opnieuw in deaandacht komen te staan. In 1998 werden tijdens eeninternationale conferentie de Washington Principles on NaziConfiscated Art vastgesteld. Het jaar daarop vaardigde deParlementaire Assemblee van de Raad van Europa een resolutieuit betreffende Looted Jewish Cultural Property. In dezeverklaringen wordt gepleit voor een soepel teruggavebeleid vantijdens de oorlog geroofd bezit, waarbij tevens wordt aanbevolente kiezen voor een vorm van alternatieve geschillenbeslechtingbuiten de reguliere rechtsgang om. De uitgangspunten van dezeverklaringen werden ruim tien jaar later bevestigd in deVerklaring van Terezín in Tsjechië (2009).

Bij de voorgeschiedenis van de Nederlandse Restitutiecommissiespeelt de door de regering ingestelde Commissie HerkomstGezocht (ook wel Commissie Ekkart genoemd naar haarvoorzitter, prof.dr. R.E.O. Ekkart), een belangrijke rol. Vanaf 1997tot 2004 heeft het projectbureau Herkomst Gezocht (BHG) onderbegeleiding van de Commissie Ekkart de herkomst onderzochtvan alle objecten in de NK-collectie. Tegelijkertijd kondigde deregering een verruimd restitutiebeleid af, gebaseerd opaanbevelingen van de Commissie Ekkart. In grote lijnen wordtdaarin een ruimhartig teruggavebeleid bepleit.

In 2001 besloot de regering een onafhankelijke adviescommissiein te stellen die claims op geroofde cultuurgoederen zouonderzoeken en beoordelen. Volgens de regering paste dit bijeen meer beleidsmatige dan strikt juridische benadering van hetrestitutievraagstuk. Bij besluit van 16 november 2001 van destaatssecretaris van OCW werd aldus de Adviescommissierestitutieverzoeken cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlogingesteld.

Sinds januari 2002 geeft de Restitutiecommissie onafhankelijkadvies over individuele restitutieverzoeken.

De Restitutiecommissie brengt advies uit over restitutieverzoekenvan kunstwerken waarvan de oorspronkelijke eigenaar als gevolgvan het naziregime het bezit verloor. Deze kunst kan vandaag dedag in bezit zijn van de Nederlandse Staat (rijkscollectie), eenprovinciale/gemeentelijke overheidsinstelling, een stichting, ofeen particulier.

Op grond van de vraag wie de huidige bezitter van hetkunstwerk is, heeft de commissie in haar instellingsbesluit tweetaken toebedeeld gekregen:

1) RijkscollectieDe eerste taak van de commissie is advies uitbrengen over dedoor de minister van OCW te nemen beslissingen op verzoekenom teruggave van cultuurgoederen waarover de oorspronkelijkeeigenaar door omstandigheden die direct verband hielden methet naziregime onvrijwillig het bezit heeft verloren en die zichthans in bezit van de Staat der Nederlanden bevinden(Instellingsbesluit, artikel 2 lid 1).

Jour

nalo


Het grootste deel van deze ‘rijkscollectie-zaken’ betreftkunstvoorwerpen die deel uitmaken van een specifiek onderdeelvan de rijkscollectie, namelijk de Nederlands Kunstbezit-collectie(NK-collectie). Deze NK-collectie wordt beheerd door deRijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en bestaat vandaagde dag uit ongeveer 3800 kunstvoorwerpen met een‘oorlogsverleden’. Het betreft voornamelijk objecten diegedurende het naziregime in Nederland zijn geroofd of verkochten veelal in Duitsland terecht zijn gekomen. Na 1945 werdendeze kunstvoorwerpen door de geallieerden opgespoord,verzameld en naar Nederland teruggevoerd, waar ze onderbeheer van de Nederlandse Staat werden gesteld. Hiermee gingdestijds de opdracht gepaard de gerecupereerde kunstwerkenterug te geven aan de rechtmatige eigenaren of hunerfgenamen.

De Restitutiecommissie beoordeelt claims op cultuurgoederen uitde rijkscollectie aan de hand van de kaders van hetrestitutiebeleid, dat de regering op basis van aanbevelingen vande zogenoemde Commissie Ekkart heeft vastgesteld.

Meer informatie over het indienen van een verzoek tot restitutievan een kunstwerk uit de rijkscollectie kunt u hier vinden.

2) Bindend adviesDe tweede taak van de commissie is adviseren over geschillenover teruggave van cultuurgoederen tussen de oorspronkelijkeeigenaar die door omstandigheden die direct verband hieldenmet het naziregime onvrijwillig het bezit verloor of dienserfgenamen en de huidige bezitter niet zijnde de Staat derNederlanden (Instellingsbesluit, artikel 2 lid 2).

Jour

nalo


TESTIMONIALS

‘De juridische kant van het herstel van een groot schandaaltoegelicht’Marisa Rosita

‘Bijzonder leuk doorkijkje op het gebied van de kunstroof in de2e WO’Jojanneke Schravenmade, advocaat Schravenmade & partnersadvocaten

‘Recht is niet altijd rechtvaardig’mr. E.A. Kronenburg, mr. drs. E.A. Kronenburg , Advocaat

‘De donkere kant van een fatsoenlijke afwikkeling’mr. H. Dulack, advocaat Van Benthem & Keulen advocaten

www.magnacartajg.nl

T H E B A R O N S

O O K I N T E R E S S A N T V O O R U ? !

Nieuw binnen het Magna Carta Juridisch Genootschap zijn de Magna Carta The Barons lezingen. Deze lezingenworden verzorgd door promovendi of onlangs gepromoveerden. Zij zullen hun onderwerp door middel vanvier stellingen bespreken. Hierdoor kan er een levendige discussie ontstaan met de leden hetgeen de besprekingen overdacht van kennis ten aanzien van het onderwerp ten goede komt.

Per lezing zijn maximaal 25 plaatsen beschikbaar. Wanneer u deelneemt aan deze lezingen kunt u ook 2 POpunten per lezing vergaren. Aan deze lezingen zijn voor leden geen kosten verbonden.

Meer informatie of ischrijven? Klik hier!

W W W . M A G N A C A R T A J G . N L

Jour

nalo

newww.magnacartajg.nlwww.magnacartajg.nl

KOMENDE LEZINGEN

De Haviltexmaatstaf, 19 september 2013Mr. K.J.O. Jansen, advocaat Pels Rijcken

‘’Het tekort van de wet aanpassing wettelijke gemeenschap vangoederen. Is het een vierde tranche noodzakelijk’’, 31 oktober2013Prof. mr. A.J.M. Nuytinck, hoogleraar Burgerlijk recht, in hetbijzonder Personen- en Familierecht, Radboud universiteitNijmegen

‘’Gerechtelijke dwalingen: De rechtstaat in het geding’’, 6november 2013Prof. dr. mr. G.G.J. Knoops

Graag verwelkomen wij u als lid van het Magna Carta JuridischGenootschap. Klik op de onderstaande knop om u in te schrijven

INSCHRIJVEN

www.magnacartajg.nl

Documents

Magna Carta Juridisch Genootschap