23
Zelf maken van geurige zeep en kruidige kaarsen... met natuurlijke ingrediënten. 10/15/2010 Heemkundige kring Lint Meesterherboriste Ongena Martine

Maken Van Zeep

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Pdf Zeep

Citation preview

Zelf maken van

geurige zeep en

kruidige kaarsen... met natuurlijke ingrediënten. 10/15/2010 Heemkundige kring Lint Meesterherboriste Ongena Martine

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 2

Page | 2

Maken van zeep:

1. Wat is zeep:

Zeep is een produkt om de lichamelijke en huishoudelijke hygiëne te waarborgen, het

reinigt het lichaam maar ook de omgeving van vuil en vetten. Om zeep zelf te maken

is er een mengeling van water, vetten en NaOH nodig om de verzepingsprocedure in

gang te zetten.

2. Geschiedenis in een notedop:

- Meer dan drieduizend jaar geleden probeerde men al zeep te bereiden uit

vetten en as, deze dienden echter niet voor de reiniging maar hadden een

geneeskrachtige werking bvb bij huidaandoeningen en verwondingen.

- Het eerste overgeleverde zeeprecept dateert van 2500 v chr en is van

sumerische oorsprong. De sumeriërs gebruikten zeep om de lanoline uit de

schaapwol te wassen voor het verven.

- Het reinigende effect werd pas veel later door de Romeinen ontdekt die het,

net als de kelten, vooral als haarpomade en bij huidaandoeningen gebruikten.

De kelten maakten hun zeep uit geitetalg en as.

- Bij de archeologische opgravingen van Pompeï, dat in 79 n chr door een

vulkaanuitbarsting getroffen werd en volledig onder het versteende as lag,

vond men een volledige zeepfabriek terug met de zeepstukken erbij.

- Het duurde tot in het begin van onze jaartelling voor de Arabieren op het idee

kwamen om vetten met loog te mengen. Zo ontstonden de eerste zepen zoals

wij ze kennen. In de 7de en 8ste eeuw brachten zij, samen met hun religie, de

zeepkunst, over Spanje en Zuid- Frankrijk, naar Europa waar de eerste

westerse aantekeningen gevonden zijn.

- Tijdens de middeleeuwen geraakte, in Europa, de zeep zelf in vergetelheid

door de grote pest en cholera epidemieën. In de 16de eeuw werd zeep alleen

door rijke heren gebruikt bij het scheren, het was een luxeprodukt.

- Het duurde echter tot de 18de eeuw voor zeep weer in omloop kwam en vooral

betaalbaar werd want ondertussen kende men de techniek om soda, wat

nodig is voor de verzeping, synthetisch te produceren. Voordien werd de loog

nog steeds op moeizame wijze uit as bereid. Het was Nikolas Leblanc (1742-

1806) die de weg naar massaproduktie daardoor opende.

- Het maken van zeep was toen een avontuurlijke bezigheid, tonnen dierafval

en resten van beenderen werden in enorme ketels urenlang gekookt in loog.

Tegenwoordig wordt er nog maar zelden dierafval en dierlijke vetten gebruikt

voor het maken van zepen alhoewel het een degelijke basis is en men van

bvb reuzel of smout een goede betrouwbare zeep kan maken met goede

eigenschappen.

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 3

Page | 3

- Zepen worden nog steeds gemaakt op basis van vetten maar de dierlijke

werden vervangen door plantaardige oliën die hun eigenschappen behouden

in de verschillende procedures en technieken van de zeepbereiding. Zo wordt

het eindresultaat huidvriendelijker en verzorgender.

- Aleppozeep: in Syrië wordt reeds sinds de 9de eeuw de beroemde Aleppozeep

(een samenstelling van olijfolie en laurierolie) gemaakt waarvan het recept van

generatie op generatie overgedragen wordt. Men vindt ze nog steeds in de

handel als dikke groene blokken olijfoliezeep die heel lang houdbaar is.

- Deze is als het ware de voorloper van de “Marseillezeep”. De eerste

vernoemde zeepproducent in Marseille dateert van 1371 (in de bloeiperiode,

rond de 18de eeuw, floreerden er over de honderd zeepfabrieken).

3. Benodigdheden voor zeep:

Met zeepresten:

- Zeeprestjes

- Gedistileerd water of bloemenwater

- Glazen kom

- Kookpot

- Keukenweegschaal

- Geur- en kleurstof, andere toevoegingen

- Mallen of vormpjes

- Plastiek handschoenen

- Schort

Met zeepvlokken:

- Natuurlijke zeepvlokken

- Dezelfde ingrediënten als bij de zeeprestjes

Met NaOH of natriumhydroxyde:

- Vetten zoals olie, boter, bijenwas, cacaoboter, shea-butter, ed.

- Natriumhydroxide

- Gedistileerd water, rozenwater of een ander bloemenwater

- Keukenweegschaal die nauwkeurig weegt

- Lepels uit sterk plastiek of staal

- Glazen kommen (pyrex die tegen de hitte kan)

- Grote kookpot waar één glazen kom in kan voor de “bain marie” en het

smelten van de vetten

- Gedroogd bloemenmateriaal of kruiden

- Kleurstof

- Geurstoffen

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 4

Page | 4

- Eventueel nog andere toevoegingen zoals vitaminen (bvb E en D), extracten

en tincturen (bvb kamille, viool, ...), aloë vera, propolis, honing, ed.

- Handschoenen, schort, veiligheidsbril

- Veel plaats naast het fornuis, geen voedingswaren in de buurt, geen kinderen

in de buurt (want de procedure kan spatten en dit produkt, de loog, brandt)

4. Algemene regels bij het maken van zeep:

Zelf een recept maken voor zeep klinkt moeilijker dan het is. Als je je houdt aan de basisprincipes kun je op veel manieren variëren.

Bedenk als eerste welke oliën je wilt gebruiken in je zeep. Iedere olie heeft andere eigenschappen, kokosolie zorgt bijvoorbeeld voor schuim en olijfolie is heel verzorgend, het behoort tot de harde vetten en geeft ook een snelle verharding van de zeep.

Vervolgens moet je uitrekenen hoeveel NaOH je nodig hebt om die oliën te laten veranderen in zeep. De hoeveelheid NaOH die je nodig hebt is per soort olie verschillend. Gebruik je een combinatie van verschillende oliën dan moet je de verschillende hoeveelheden bij elkaar optellen. Gebruik altijd 5% minder NaOH dan nodig is om alle olie volledig te laten verzepen. Je voorkomt op deze manier dat er NaOH achterblijft in de zeep en het is ook zachter voor je huid als er een beetje onverzeepte olie overblijft, indien je met harde vetten werkt kan je eventueel wat meer water toevoegen.

Bedenk dan of en waarmee je de zeep wilt kleuren en wat voor geur je wilt toevoegen.

Voeg nu eventueel onder roeren de andere toevoegingen erbij Als alles ondergeroerd is, giet de dikke lopende substantie in een mal of

vormen. Laat minstens een dag drogen vooraleer uit de vormpjes te halen. Daarna kan het verzepingsproces verder gebeuren door de zeepstukken op

roosters te laten drogen en regelmatig te draaien, na ongeveer vier à zes weken zijn ze klaar voor gebruik.

Pas op!!! Er zijn etherische oliën die de zeep kunnen verkleuren en die de verzeping langzamer doen verlopen bvb munt.

Tip: houd nauwkeurig bij welke ingrediënten en welke hoeveelheden je hebt gebruikt, schrijf alles nauwkeurig op. Als je dan ergens niet tevreden over bent kun je dit de volgende keer makkelijker aanpassen. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een notitieblok. Noteer ook de datum waarop je de zeep hebt gemaakt zodat je weet hoe lang de zeep nog moet rijpen (als je de CP methode volgt).

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 5

Page | 5

5. Methoden:

Smelten van restjes geraspte zeep of zeepvlokken (gemakkelijkste)

Neem ongeveer 3 dl vloeistof water en/of melk, thee, olie, hydrolaten, tincturen... op

200gr. geraspte zeep en verwarm dit au-bain-marie tot 65-60°

Voeg dan de geraspte zeep toe en blijf je steeds zachtjes roeren.

Zet het vuur zacht en laat alles zachtjes sudderen, wel regelmatig doorroeren totdat

alle zeep gesmolten is. Duurt wel even hoor.

Als alles gesmolten is voeg je je ingredienten roerend toe (bvb kleur- en geurstoffen,

honing, aloë vera, vitaminen, extracten, gedroogd plantenmateriaal, zemelen, enz.)

In de mal gieten en bedekken met keukenrol, plastic, plankje (let op: bij gebruik van

suiker of honing niet afdekken wegens de hitte die tot stand komt)

Na een dag kan je het plastic weghalen, snij ze in stukken voor ze te hard worden

en laat je de zepen drie à vier weken drogen (afhankelijk van de zeep) .

Nu is ook het moment om er de decoraties op aan te brengen, bvb inkepingen,

glitters, afdrukken van stempels, enz.

Andere technieken:

Cold Process (CP)

Als je voor het eerst zeep gaat maken, volg dan deze methode.

1. Zet, voordat je begint, alle materialen alvast klaar. 2. Vervolgens trek je handschoenen aan en zet je een veiligheidsbril op. 3. Weeg nu de hoeveelheid NaOH die je nodig hebt heel precies af.

Dit is belangrijk omdat je de juiste hoeveelheid wilt gebruiken om de oliën te laten verzepen. Gebruik je teveel dan blijft er NaOH achter in de zeep; gebruik je te weinig dan bestaat de zeep uit teveel onverzeepte olie.

4. Weeg de benodigde hoeveelheid water af. Doe het water vervolgens in een glazen conservenpotje of glazen maatbeker.

5. Vervolgens voeg je de NaOH al roerend toe aan het water. Doe dit in een goed geventileerde ruimte of bij voorkeur buiten. Zorg er in ieder geval voor dat je de dampen niet inademt. Je zult merken dat het water flink heet wordt en dat het water wit kleurt. Zorg er ook voor dat niemand per ongeluk aan de natronloog komt. Houd daarom kinderen uit de buurt! LET OP: voeg nooit het water toe aan de NaOH want anders is de concentratie te hoog op het moment van toevoegen!

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 6

Page | 6

6. Zet de natronloog nu apart en laat het afkoelen tot ongeveer 55-65°C. 7. Indien er titaandioxide (pigment dat de witte kleur aan de zeep geeft) gebruikt

wordt, kan je een kleine klp in de afgekoelde loog doen, goed roeren. 8. Weeg nu de oliën en vetten nauwkeurig af en doe ze in de pan. 9. Verwarm dit voorzichtig op laag vuur totdat alle harde vetten gesmolten zijn en

laat het vervolgens afkoelen tot ongeveer 50-55°C. Om het afkoelen naar deze temperatuur te versnellen kun je ook wat vloeibare olie achterhouden die je niet mee verwarmt. Deze olie giet je dan in de pan zodra alle harde vetten gesmolten zijn.

10. Als de natronloog en de olie op de juiste temperatuur is voeg je de natronloog voorzichtig toe aan de gesmolten oliën.

11. Blijf roeren tot het mengsel iets dikker wordt (het lijkt een beetje op dunne pudding). Als je een streep kunt trekken die blijft staan, kun je stoppen met roeren. Dit wordt in het Engels “tracing” genoemd. Als je met de hand roert kan het wel meer dan een uur duren voordat het mengsel dik genoeg is. Met een staafmixer gaat het proces aanzienlijk sneller. Afhankelijk van het recept duurt het van een paar minuten tot maximaal ongeveer vijftien minuten. Het gebruik van een staafmixer is echt aan te raden.

12. Na de “trace” kun je geur- en kleurstoffen toevoegen. Meng dit goed door de zeep met de stafmixer of pollepel.

13. Giet het mengsel vervolgens in de mal. 14. Na een paar dagen kun je de zeep uit de mal halen en in stukken snijden. Je

kunt de zeep niet direct gebruiken, maar je moet de zeep nog 4 tot 6 weken laten staan zodat de zeep kan uitharden en alle olie kan verzepen.

15. Indien er spatten NaOH op de kleren of de huid komen, geeft dit vlekken op de kleren en BRANDWONDEN op de huid! Steeds AZIJN in de buurt hebben om de huid te deppen.

LET ECHTER OP

• = LOOG

• altijd korrels bij het water!!!

NaOH + water

• = ZEEP

• altijd loog bij de olie!!!

LOOG + olie

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 7

Page | 7

Hot Process (HP)

Deze methode zorgt ervoor dat de rijpingstijd wordt verkort zodat je de zeep (bijna) direct kunt gebruiken en dus geen weken hoeft te wachten voordat je je zelfgemaakte zeep kunt uitproberen.

Volg voor deze methode de eerste 10 stappen van de CP methode. In plaats van het mengsel in de mal te gieten blijf je het verwarmen totdat alle oliën verzeept zijn. Dit doe je au-bain marie, in de oven (80-100°C) of in een crockpot. Houd de zeep goed in de gaten, en roer regelmatig.

Na ongeveer 20 minuten tot een uur zul je zien dat de structuur van het mengsel verandert in een soort appelmoes. Wacht tot het hele mengsel dezelfde structuur heeft. Op dat moment voeg je geur en kleur toe en doe je het in een mal. Je zult redelijk snel moeten werken, omdat de zeep nu snel hard zal worden.

Tip: bij het toevoegen van kleur kun je beste een klein gedeelte overscheppen in een bakje, hier de kleur aan toevoegen en vervolgens dit mengen met de zeep.

Het grote voordeel van deze methode is dat je minder geur- en kleurstoffen hoeft te gebruiken omdat de verzeping compleet is en dus ook de NaOH vertrokken is. NaOH kan namelijk de geur- en kleurstoffen aantasten in de CP methode. Het nadeel van de HP methode is dat het lastiger is om de zeep netjes in de mal te krijgen, omdat het veel minder vloeibaar is, en het kost iets meer tijd.

6. Basis en berekening van verzeping:

Met elk van de onderstaande recepten kun je ongeveer 1 kilo zeep maken met een “overvet” percentage van 5%. Dit betekent dat je 5% minder NaOH gebruikt dan nodig is om alle olie te laten verzepen. In de zeep blijft dus een gedeelte onverzeepte olie achter. Dit zorgt ervoor dat je zelf gemaakte zeep zachter is voor je huid.

De hoeveelheid NaOH wordt voor iedere olie afzonderlijk berekend en samengeteld, de hoeveelheid water is dan weer afhankelijk van het gebruikte hoeveelheid NaOH: Hoeveelheid NaOH X 2,5 = hoeveelheid water De combinaties zijn talrijk en de toevoegingen zoals honing, kleur, geur, melk, ed... eindeloos!

Basisrecept I

Cacaoboter zeep

260 gram Zonnebloemolie

358 gram Olijfolie

195 gram Kokosolie

195 gram Kokosolie

195 gram Palmolie

97 gram Cacaoboter

95 gram NaOH

93 gram NaOH

264 gram Water

260 gram Water

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 8

Page | 8

Basisrecept II

Exotische zeep

325 gram Olijfolie

227 gram Olijfolie

195 gram Palmolie

104 gram Kokosolie

130 gram Castorolie

130 gram Palmolie

83 gram NaOH

98 gram Castorolie

234 gram Water

52 gram Sheaboter

39 gram Jojoba olie

Verzorgende Avocado zeep

86 gram NaOH

260 gram Zonnebloemolie

240 gram Water

195 gram Avocado olie

130 gram Palmolie

Castille zeep (100% olijfolie)

65 gram Kokosolie

650 gram Olijfolie

86 gram NaOH

85 gram NaOH

243 gram Water

205 gram Water

Benodigd - Zeep in kg ~ 0,500 1

Olijfolie g 200 400

Cacaoboter g 30 60

Teunisbloemolie g 10 20

Zonnebloemolie g 150 300

Bijenwas (wit) g 0 0

NaOH g 50 100

melk, thee of water ml 120 240

Zitronengrasöl g 0

KokosPÖ g 0

560 1120

Dit is een goede snel hardende zeep met mooie fijne zeepbellen en zacht voor de huid, de etherische olie van citroen en pompelmoes

werd toegevoegd, het watergedeelte is kamillethee, er werd ook heermoespoeder en

curcuma bij gevoegd, vandaar de gele kleur. Snelle harding, na één nacht uit de mallen halen. Geen

kleurstof bij. De hoeveelheid voor ong 3 zepen.

7. Verzepingsgetallen

Gewicht van de olie( NIET het volume) X verzepingsgetal = hoeveelheid NaOH

Gebruik je een combinatie van verschillende oliën dan moet je de verschillende hoeveelheden bij elkaar optellen.

Let op: deze getallen zijn erg precies en zorgen ervoor dat er geen olie overblijft in je zeep. Om een mildere zeep te maken kun je beter minder NaOH gebruiken, dit heet "overvetten" omdat er olie achterblijft in de zeep. Je gebruikt bij de berekening de rechtste getallen (Milder), waardoor je de hoeveelheid NaOH met 5% vermindert. Zo voorkom je ook dat er resten NaOH achterblijven in je zeep. Ook zijn deze getallen gemiddelden en zullen niet voor elke olie van dezelfde soort gelijk zijn, ook om die reden is het verstandig de hoeveelheid NaOH te verminderen.

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 9

Page | 9

Voorbeeld: Je wilt zeep maken met 500 gram zonnebloemolie en 150 gram palmolie met een "overvet" percentage van 5%. Je vermenigvuldigt 500 met 0,1275 (= 63,75) en 150 met 0,134 (= 20,1). Vervolgens tel je dit bij elkaar op. Afgerond kom je dan uit op een totaal benodigde hoeveelheid NaOH van 84 gram.

De hoeveelheid water die je nodig hebt om de NaOH in op te lossen krijg je door het aantal gram NaOH te vermendigvuldigen met ts 2,2 en 2,5 (afhankelijk van de hardheid die je wilt bekomen). In dit geval komt dat neer op:

84 g NaOH X 2,5 = 210 gram water

Nederlands Engels Normaal Milder

Amandelolie (zoet) Almond Oil (Sweet) .136 .129

Abrikozenpitolie Apricot Kernel Oil .135 .128

Avocado olie Avocado Oil .133 .126

Babassu olie Babassu Oil .175 .166

Bijenwas (wit) Bees Wax (white) .069 .069*

Paranootolie Brazil Nut Oil .175 .166

Cacaoboter Cocoa Butter .137 .130

Camelia olie Camellia Oil .1362 .129

Canola olie Canola Oil .134 .129

Castor- / wonderolie Ricinus Oil (Castor) .129 .125*

Chinese hout olie Tung Oil .1377 .131

Druivenpitolie Grapeseed Oil .1265 .120

Geitenvet Tallow, Goat .138 .131

Hazelnootolie Hazelnut Oil .1356 .129

Hennepzaadolie Hemp Seed Oil .1345 .128

Hertenvet Tallow, Deer (Venison) .138 .131

Java katoenolie Java Cotton Oil .137 .130

Jojoba olie JoJoba Oil .069 .066

Levertraanolie Cod Liver Oil .1326 .126

Katoenzaadolie Cottonseed Oil .1386 .132

Kippenvet Chicken Fat .1389 .132

Klauwenolie Neat's Foot Oil .1359 .129

Kokosolie Coconut Oil .190 .1805

Kukui noot olie Kukui Nut Oil .135 .128

Lanoline (schapenwolvet)

Lanolin (Wool Fat) .0741 .070

Lijnzaadolie Flaxseed Oil .1357 .129

Maanzaadolie Poppyseed Oil .138 .131

Macadamia olie Macadamia Oil .139 .132

Maïsolie Corn Oil .136 .129

Mosterdolie Mustard Oil .124 .118

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 10

Page | 10

Neemolie Neem Oil .136 .132

Nertsolie Mink Oil .140 .133

Niger seed olie Niger Seed Oil .135 .129

Nootmuskaatboter Nutmeg Butter .116 .110

Olijfolie Olive Oil .134 .128

Palmboter Palm Butter .156 .148

Palmolie Palm Oil .141 .134

Palmpitolie Palm Kernel Oil .156 .148

Perilla olie Perilla Oil .137 .130

Pindaolie Peanut Oil .136 .129

Pompoenzaadolie Pumpkinseed Oil .133 .126

Raapzaadolie Rapeseed Oil .124 .129*

Reuzel Lard .138 .131

Rijstolie Rice Bran Oil .128 .122

Rundertalg Tallow, Beef .141 .134

Saffloerolie Safflower Oil .136 .129

Schapenvet Tallow, Sheep (Mutton) .138 .131

Schapenwolvet (lanoline) Wool Fat (Lanolin) .074 .070

Sesamzaadolie Sesame Seed Oil .133 .126

Shea / karite butter Karite Butter (Shea) .128 .122

Sojaolie Soybean Oil .135 .128

Tarwekiemolie Wheatgerm Oil .131 .124

Teunisbloemolie Evening Primrose Oil .136 .129

Tungolie Tung Oil .1377 .131

Walnootolie Walnut Oil .135 .129

Zoete amandelolie Almond Oil (Sweet) .136 .129

Zonnebloemolie Sunflower Seed Oil .134 .1275

* Deze getallen zijn met minder dan 5% afgenomen omdat het beter is om voor deze oliesoorten de NaOH niet zo sterk te verminderen.

8. Oliën en Vetten

Voor het maken van zeep en cosmetica heb je de keuze uit veel verschillende soorten oliën en vetten.

Amandelolie (zoet) Een heerlijke, luxe olie met een verzorgende werking. Gebruik 5% als basisolie in zeep, of voeg later toe als overvetter. Deze olie is ook zeer geschikt in andere verzorgingsproducten zoals crèmes, lotions, lippenbalsem, badolie en massageolie. Amandelolie is geschikt voor alle huidtypen, inclusief de gevoelige huid.

Abrikozenpitolie Abrikozenpitolie wordt gewonnen uit de pit van de abrikoos. Deze olie is qua eigenschappen te vergelijken met amandelolie en is geschikt voor de gevoelige en droge huid. Bij het maken van zeep kun je ongeveer 5% abrikozenpitolie toevoegen als overvetter na de “trace”, hiermee maak je een heerlijk verzorgende zeep. Crèmes en lotions waarin abrikozenpitolie is verwerkt zijn eenvoudig smeerbaar en worden

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 11

Page | 11

goed opgenomen door de huid. Het zorgt voor een lichte, zachte crème. De houdbaarheidstermijn van abrikozenpitolie is ongeveer 1 jaar. Prijs is vrij duur!

Avocado olie Met avocado olie maak je een zeep die zacht is voor de huid, daarom is het zeer geschikt voor zeep voor kinderen. Deze olie bevat vitamine B1, B2 en A wat een verzorgende werking heeft. Gebruik maximaal 30% als basisolie bij het zeep maken. Deze olie is ook zeer geschikt voor gebruik in crèmes en bodylotion voor de gevoelige en droge huid, maar ook voor verzorgingsproducten voor baby‟s en kinderen. Prijs is vrij duur!

Bijenwas Met bijenwas kun je een hardere zeep maken, daarnaast geeft het een licht honingachtige geur aan de zeep. Het wordt ook veel gebruikt bij het maken van crèmes en lotions omdat bijenwas cosmetica verdikt. Gebruik maximaal 5% bijenwas om een hardere zeep te maken. In andere verzorgingsproducten kun je beter niet meer dan 3% gebruiken. Bij grotere doseringen kan de crème namelijk vervelend aanvoelen op de huid. Bijenwas wordt verkocht in de van nature gele kleur, maar is ook verkrijgbaar in gebleekte witte versie. Mensen met een pollenallergie kunnen mogelijk allergisch reageren op bijenwas. Het smeltpunt van bijenwas ligt op ongeveer 70°C. Prijs is ong 8 euro per 250 gr.

Cacaoboter Door cacaoboter toe te voegen aan je zeep kun je een hardere zeep maken, daarnaast heeft het ook een hoge verzorgende werking. Als je het gebruikt als overvetter in zeep dan zorgt het voor een beschermende laag op de huid die het vocht vasthoud. Maar het kan ook als basisolie gebruikt worden, gebruik dan tot maximaal 15%. Daarnaast is dit vet zeer geschikt voor body butter en lippenbalsem. Je kunt cacaoboter kopen met, maar ook zonder, de karakteristieke chocoladegeur. Cacaoboter is een van de meest stabiele vetten met een houdbaarheidstermijn van 5 jaar. Prijs is ong 13 euro per 250 gr.

Calendula olie Calendula olie wordt gewonnen uit de bloesem van de paardenbloem. Aan deze olie word een therapeutische werking toegeschreven en het zou goed zijn voor diverse huidproblemen, zoals droge huid, wondjes en acne. Gebruik deze olie bij het zeep maken als overvetter door ongeveer 3-5% toe te voegen na de “trace”, of gebruik maximaal 20% als basisolie voor het zeep maken. In crèmes kun je maximaal 3-10% gebruiken. Die olie kan je in de zomer zelf maken door maceratie,van de gedroogde bloemen, in olijf- of zonnebloemolie.

Castorolie / wonderolie / ricinusolie Castorolie wordt ook wel wonderolie of ricinusolie genoemd. Deze olie zorgt voor lekker veel schuim in zeep. Gebruik maximaal 30% als basisolie, of voeg later toe als overvetter. Het is een vrij dikke olie die ongeveer dezelfde werking heeft als glycerine: het trekt vocht aan.

Druivenpitolie Dit is een lichte olie die eenvoudig door de huid wordt opgenomen. Voeg ongeveer 2-5% toe als overvetter bij het maken van zeep.

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 12

Page | 12

Hazelnootolie Hazelnootolie is zeer geschikt voor de droge en slappe huid vanwege de hoge concentratie onverzadigde vetzuren en heeft een hoge verzorgende werking. De houdbaarheidstermijn is kort – 3 maanden – en kan daarom het beste in de koelkast worden gewaard. Om de houdbaarheid te verlengen kun je na aankoop 2% vitamine E (Tocopherol) toevoegen aan de olie. Gebruik bij het maken van zeep maximaal 20% als basisolie. Bij het maken van crèmes kun je maximaal 60% gebruiken in de vetfase. Kan aangekocht worden in elk grootwarenhuis.

Hennepzaadolie Deze groene olie maakt een zijdezachte zeep en is ook zeer goed geschikt voor het maken van crèmes. Bewaar de olie in de koelkast of vriezer om de houdbaarheid te verlengen. Gebruik 20-30% als basisolie bij het maken van zeep. Moeilijk verkrijgbaar en duur.

Jojoba olie Jojoba olie is eigenlijk een vloeibare was en is heerlijk zacht voor je huid. Daarnaast heeft het een hele lange houdbaarheidstermijn. Omdat de olie prijzig is wordt hij niet vaak gebruikt in zeep. Bij het gebruik in crèmes versoepelt deze olie de huid. Jojoba olie is geschikt voor alle huidtypen en helpt tegen acne. Ook bevat deze olie een natuurlijke beschermingsfactor 4 tegen de zon. Vrij duur!

Kokosolie Kokosolie wordt veel gebruikt bij het maken van zeep omdat het zorgt voor lekker veel schuim. Maar je kunt er beter niet teveel van gebruiken omdat het de huid uitdroogt. Gebruik maximaal 20-30% als basisolie. Kokosolie zorgt ook voor een mooie harde en witte zeep. Kokosolie is bij kamertemperatuur niet vloeibaar, daarom wordt het soms ook kokosvet genoemd. In winkels met Chinese producten kun je kokosolie kopen voor zo‟n 4 Euro per 500 ml, anders betaal je gemakkelijjk het dubbele in een speciaalzaak!

Macadamia olie Macadamia is een luxe olie die je kunt gebruiken als overvetter in zeep, maar is ook zeer geschikt in andere verzorgingsproducten. Geschikt voor gevoelige en rijpe huid. Het wordt eenvoudig door de huid opgenomen en houdt vocht vast, daarnaast vermindert het rimpels. Gebruik maximaal 5% als overvetter bij het maken van zeep. Vrij duur!

Mangoboter Mangoboter is op kamertemperatuur vast, maar smelt bij contact met de huid. Daarom is het zeer geschikt voor bijvoorbeeld lippenbalsem. Gebruik mangoboter als overvetter of tot maximaal 15% als basisolie voor een heerlijke verzorgende zeep. Duur!

Neemolie Deze olie wordt gewonnen uit de schors van de Neemboom. De olie werkt als een natuurlijke insecticide die voor mens en dier onschadelijk is. Neemolie zorgt voor een verzorgende zeep. Gebruik maximaal 40% als basisolie. Duur!

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 13

Page | 13

Olijfolie Olijfolie is een goede basis voor zeep. Gebruik liever geen extra virgin olijfolie (olie van de eerste persing) bij het zeep maken; pomace olijfolie is beter geschikt en veel goedkoper. Zeep met olijfolie is erg mild, verzorgend en zorgt voor een gladde, soepele huid. Het kan tot maximaal 100% worden gebruikt als basisolie. Neem een goede betaalbare koudgeperste olie, vindbaar in elk warenhuis!

Palmolie Veel zepen bevatten palmolie omdat je er een harde zeep van kunt maken. In een recept met rundvet kun je dit door palmolie vervangen als je een zeep wilt maken zonder dierlijk vet. Palmolie is een kwalitatief goede olie en wordt in veel luxe zepen gebruikt. Gebruik maximaal 20-30% als basisolie. Prijs ong 4 euro per 500 gr in een winkel met Chinese producten!

Reuzel Reuzel wordt gemaakt van varkensvet. Als je niet per se alleen plantaardige vetten wilt gebruiken kun je reuzel gebruiken in je zeep. Gebruik het wel in combinatie met andere olie zoals kokos- of palmolie en niet meer dan 70% als basisolie. Reuzel zorgt voor een harde zeep. Hier kan ook boter gebruikt worden, deze is echter minder lang houdbaar, maar geeft ook een goede vaste zeep met grote bellen!

Sesamzaadolie Sesamzaadolie word gewonnen uit sesamzaad dat voor 60% uit olie bestaat. Volgens sommige deskundigen is sesamzaad goed voor psoriasis, eczeem, reuma en artritis. Dus voor gebruik in verzorgingsproducten is deze olie zeer goed geschikt. Bovendien heeft deze olie een natuurlijke beschermingsfactor van 3-4. Deze olie zorgt voor een zachte zeep dus moet in combinatie worden gebruikt met andere oliën. Gebruik maximaal 10% bij het maken van zeep.

Shea / karite butter Shea butter is op kamertemperatuur vast, maar smelt bij contact met de huid. Het bevat een groot aantal ingrediënten die niet reageren met de natronloog en dus achterblijven in de zeep om je huid te verzorgen. Gebruik 3-5% als overvetter na de “trace” of maximaal 10% als basisolie. In verzorgingsproducten is deze olie ook zeer geschikt, met name voor de droge en beschadigde huid. De zeep moet echter langer drogen en is vochtiger, dus min. 2 dagen in de mallen laten!

Tarwekiemolie Tarwekiemolie heeft een hoge concentratie aan Vitamine E en kan worden gebruikt voor de zeer droge en rijpe huid. Daarnaast heeft deze olie een heilzame werking bij huidproblemen zoals eczeem en psoriasis. Deze olie kan het beste in de koelkast bewaard worden en heeft een houdbaarheidstermijn van 12-16 maanden. Gebruik 3-5% als overvetter.

Zonnebloemolie Zonnebloemolie is een goedkope olie die prima als basis voor zeep kan worden gebruikt. Het bevat van nature een hoge concentratie aan vitamine E en heeft een huidverzorgende werking. De houdbaarheidstermijn is ongeveer 6 maanden. Gebruik tussen de 15 en 20% als basisolie voor het maken van zeep.

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 14

Page | 14

9. Verse kruiden of kruidenthee’s gebruiken:

Verse kruiden in de keukenmachine klein malen of met een klein beetje olie pureren, men mag gerust veel kruiden gebruiken en die na het indikken in de zeepmassa roeren. Koude kruidenthee kan als basis voor de Na-loog gebruikt worden waarbij het NaOH direkt in de thee opgelost wordt. Extra sterke kamillethee is bvb een goede basis voor de kamillezeep, de kruidenthee echter maken met gedistileerd water.

Volgende kruiden kunnen vers of gedroogd gebruikt worden:

Annattozaadextrakt

Kleurt de zeep oranje. De Annattostruik, ein bis zu 8 m hoher Baum mit rosafarbenen oder weißen Blüten und roten Früchten mit roten Samen ist in den tropischen Wäldern von Amerika und Indonesien heimisch, wird mittlerweile aber auch in Indien angebaut. Die Samen und Früchte enthalten einen caratinoiden Farbstoff, der in den Ursrpungsländern traditionell zur Körperbemalung verwendet wird sowie zum Färben von Margarine und Käse.

Basilikum

Vers of gedroogd geeft het de zeep enerzijds een groene kleur, die na een tijdje naar de bruine kant verkleurt, en anderzijds een lieflijke geur. Dit kruid gaat goed samen in bvb een komkommerzeep.

Bijvoet Het verse blad, gepureerd met een beetje olie, past goed in gemengde kruidenzepen, kan ook als thee gebruikt worden om de loog mee te vermengen.

Vrouwenmantel

Goed klein verkruimeld geeft dit kruid een mooie diepgroene kleur aan de zeep, zeker bij gebruik van vrouwemantelthee in de loog, en bovendien geeft het een peelingeffect. Het werkt ontstekingsremmend, antiviraal en samentrekkend waardoor het goed is bij elke probleemhuid.

Hondsdraf

Het beste vers gebruiken, gepureerd in een beetje olie, en in de ingedikte zeep roeren (anders als oliemaceraat). Het werkt ontstekingsremmend en wondhelend en is bijzonder goed voor gezichtszepen bij acne en onreine huid. Hierbij kan ook geneeskrachtige klei gebruikt worden die zuiverend werkt.

Herderstasje

Dit kruid wordt traditioneel als bloedstiller gebruikt zowel inwendig als uitwendig, de kleine driehoekige blaadjes kunnen vers, of in een oliemaceraat, bij de zeep geroerd worden. Kan in lentezepen verwerkt worden.

Sint Janskruid Gedroogd en fijn verkruimeld, vers of in oliemaceraat geeft het een mooie tekstuur en een rood-bruine kleur aan de zeep. Verwerkt met een beetje St Jansolie om te

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 15

Page | 15

overvetten en een zachte geur, van bvb Ylang Ylang, roos of Geranium, is dit een mooie zeep.

Kamille Ontstekingsremmend en wondhelend. De verkruimelde kamillebloesems geven een geel-groene kleur aan de zeep die, na een tijd, verbleekt met het drogen.

Oost-Indische kers

Heeft een licht antibiotische werking en kleurt de zeep groen. Is ideaal bij vette, onreine huid en is zeer goed te combineren met klei. Het werkt samentrekkend, ontstekingsremmend en regulerend.

Lavendelbloemen Worden ook bruin tijdens de verzeping (net als munt) maar zijn toch mooi in combinatie met andere bloesems. Klein vijzelen voor gebruik!

Paardebloem Blijft geel tijdens de verzeping. In grotere hoeveelheid geeft dit een mooie gele (oker) kleur aan de zeep. Verbleekt echter met de tijd!

Patchouliblaadjes

Kleurt de zeep groen, is een goed fixatief voor de etherische oliën, bij het gebruik van de zeep is er een lichte patchouligeur die vrij komt. De gemalen kruiden eerst door een zeef gieten, ev nog EO van patchouli erbij doen.

Pepermunt

Goed voor de thee (met loog) maar ook als gedroogd, verpulverd kruid in de zeep. De zeep krijgt een interessante textuur maar het kruid wordt bruin, de zeep krijgt dan een groen-bruine kleur, de geur is zacht.

Peterselie Blijft groen en ziet er mooi uit, past bvb zeer goed in een wortelzeep, hier kan men ook de diepvriespeterselie uit het warenhuis gebruiken.

Goudsbloem

Goudsbloemolie wordt gebruikt om te overvetten, het werkt ontstekingsremmend, bevorderd de doorbloeding en is wondhelend. De blaadjes blijven mooi geel of oranje tijdens de verzeping. Deze bloem kan ook voor de thee gebruikt worden en als decoratie.

Roosmarijn Stimulerend en doorbloedingsbevorderend, heerlijke geurende zeep. Dit kruid gedroogd is te stug voor de zeep en wordt vermalen.

Rosenblaadjes

Zeer mooi in een rozenzeep, maar worden ook bruin tijdens de verzeping. Samen met een rozenoliemaceraat voor overvetting, rozenbladthee, rozenwater en de etherische olie van roos, geeft dit een heerlijke zeep. Past goed bij sandelhout dat de geur fixeert.

“Rotbusch”thee Huidverzorgend, als basis van de loog geeft dit een rood-bruine kleur.

Salie

Goed als thee voor de loog maar ook als maceraat, verpulverd droog kruid, vers kruid vermalen met een beetje olie, ruikt lekker en kleurt de zeep heerlijk groen. Valse salie geeft hetzelfde effekt in de zeep.

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 16

Page | 16

Duizendblad Goed als poeder in de zeep en thee voor de loog, wondhelend, zuiverend, bevorderd de doorbloeding. Geeft de zeep een aarde-groene tint.

Smalle Weegbree

De bladeren bevatten oa looistoffen met een samentrekkende werking, evenals een natuurlijk antibioticum (aucubin). Vers gepureerd in een beetje olie geeft dit een rustieke groene tint en een interessante textuur.

Tumeric (Geelwortel)

Curcuma

Is als geel poeder verkrijgbaar in het warenhuis bij de specerijen en geeft een mooie licht gele kleur aan de zeep, veel poeder geeft een bruine kleur.

Viooltjeswortelpoeder of iriswortelpoeder

Wordt gebruikt als fixatief voor de etherische olie van citrusvruchten en wordt met een beetje thee achteraf in de zeepmassa geroerd. Niet teveel gebruiken want dit poeder kan irritatie van de huid veroorzaken. Werd vroeger in geurkussens, potpouri en wierook gebruikt.

Wilde Malva (kaasjeskruid)

Blad en bloem kunnen vers of gedroogd gebruikt worden, het best versnipperd en op het einde toevoegen. Goed bij gemengde kruidenzepen, kleurt de zeep groen of, met de gedroogde bloemen, donker rood.

Citroenmelisse

Als thee voor de loog of gedroogd en verkruimeld in de zeep, geeft dit kruid een groene tint aan de zeep. De plantendeeltjes zelf worden echter donker en geeft aan de zeep een gespikkeld uitzicht.

10. Etherische olie (EO): geuren bij zepen: Etherische olie wordt ook wel essentiële olie (Engels: essential oil) genoemd. Dit is geurende olie die door middel van een speciale distilatiemethode gewonnen wordt uit verschillende delen van planten. Etherische olie is behoorlijk prijzig, omdat er veel planten voor nodig zijn om een klein beetje olie te maken. Bij het maken van zeep en cosmetica wordt vaak etherische olie gebruikt als natuurlijke geurstof. Omdat de olie sterk geconcentreerd is heb je er niet zoveel van nodig. Over het algemeen gebruik je maximaal 1-2% etherische olie in zeep (bijvoorbeeld 10ml op 1l zeep). In crèmes en lotions gebruik je maximaal 0,35% en voor badproducten maximaal 3%. Doordat etherische olie sterk geconcentreerd is en allergenen kan bevatten moet je er voorzichtig mee omgaan. Neem de volgende voorzorgsmaatregelen in acht:

1. Zorg ervoor dat de olie onverdund niet in contact komt met de huid, dit kan zware irritatie of zelfs allergische reacties veroorzaken.

2. Bewaar etherische olie uit de buurt van kinderen, sommige oliën zoals Eucalyptus zijn erg giftig.

3. Veel etherische oliën zijn sterk ontvlambaar.

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 17

Page | 17

4. Bewaar in een donkere, koele plaats. Dure etherische olie moet in de koelkast worden bewaard.

5. Was je handen na het gebruik. 6. Sluit de verpakking altijd goed af, etherische olie is een vluchtige stof, dit

betekent dat het eenvoudig verdampt.

Omdat etherische olie resten van pesticiden kunnen bevatten kopen sommige mensen etherische olie van biologische teelt.

Enkele voorbeelden van Etherische oliën (voor zeep en andere cosmetica).

Anijsolie (Anise) Deze olie ruikt naar drop. Dus als je dropzeep wilt maken moet je zeker deze geur gebruiken. Ook een leuke geur om te gebruiken in “visserszeep”, de geur zou vissen aantrekken. In een massageolie wordt deze etherische olie gebruikt om spierpijn te verminderen. Deze olie kun je goed combineren met Rozen, Lavendel, Sinaasappel of Kruidnagel.

Basilicumolie (Basil) Deze kruidig geurende olie wordt veel gebruikt in insectwerende middelen en crèmes voor behandeling van insectenbeten. Gebruik deze olie niet tijdens zwangerschap of bij leverproblemen. Je kunt deze olie prima combineren met Bergamot, Scharlei, Limoen, Citronella of Geranium.

Bergamotolie Bergamot is een kleine peervormige citrusvrucht. De olie wordt uit de schil van de vrucht gewonnen en heeft een opbeurende geur. Ongeveer de helft van alle parfums voor vrouwen bevat bergamotolie omdat het eenvoudig te combineren is met veel andere geuren, onder andere met Lavendel, Geranium, Citroen en Kamille.

Citroenolie (Lemon) Van citroenolie wordt gedacht dat het de concentratie verbeterd en cellulitis verminderd als het gebruikt wordt in lichaamsolie en scrubs. Daarnaast wordt het veelvuldig toegevoegd aan gezichtsreinigers en haartonics. Deze geur houdt zich helaas niet zo goed in CP zeep. Je kunt deze geur goed combineren met Lavendel, Ylang Ylang, Kamille, Geranium of Eucalyptus.

Citroengrasolie (Lemongrass) Deze citroenachtige geur blijft wel goed ruikbaar in CP zeep. Het wordt veel gebruikt in insectwerende middelen, maar ook in anti-acne producten. Deze olie is goed te combineren met Basilicum, Citronella, Scharlei, Sinaasappel, Lavendel en Ylang Ylang.

Eucalyptusolie Deze olie wordt veel gebruikt in spierontspannende crèmes. Het wordt ook gebruik om de luchtwegen open te maken tijdens verkoudheid. Deze geur kun je goed combineren met Rozemarijn, Lavendel, Citroen en Pepermunt.

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 18

Page | 18

Geraniumolie Frisse, bloemige geur. Het lijkt een beetje op rozengeur, maar het is minder sterk. Sommigen gebruiken deze olie in de behandeling tegen eczeem, psoriasis en gordelroos. Deze olie wordt veelvuldig gebruikt in lotions, crèmes en gezichtsreinigers. Je kunt het goed combineren met Sinaasappel, Patchouli, Kruidnagel, Bergamot, Rozen of Lavendel.

Kamille olie (Chamomile) Kamille olie staat bekend als een middel tegen hoofdpijn en slapeloosheid. Deze olie laat zich prima combineren met onder andere Bergamot, Scharlei, Rozen, Geranium of Lavendel.

Kaneelolie (Cinnamon) Kaneelolie wordt gewonnen uit de schors van de kaneelboom. Deze geur is goed te combineren met Frankincense, Ylang Ylang en Sinaasappel. Gebruik in zeep maximaal 0,3%, in crèmes maximaal 0,1% en in badproducten maximaal 1% kaneelolie.

Kruidnagelolie (Clove) Gebruik in zeep maximaal 0,3%, in crèmes maximaal 0,1% en in badproducten maximaal 1% kruidnagelolie. Goed te combineren met Rozen, Lavendel, Vanille, Ylang Ylang, Scharlei en Bergamot.

Lavendelolie (Lavender) De geur van deze olie heeft een kalmerende en ontspannende werking. Lavendelolie kun je goed combineren met Citrusoliën, Kruidnagel, Scharlei, Geranium en Patchouli.

Sinaasappelolie (Orange) Deze citrusgeur behoudt zijn geur slecht in Cold Process zepen. Je kunt deze frisse geur beter gebruiken in Hot Process zepen.

Patchouli olie Dit is een bloemige geur die uitstekend te combineren is met Rozen, Geranium, Kruidnagel, Sinaasappel, Bergamot, Scharlei of Lavendel.

Pepermuntolie (Peppermint) Deze olie heeft een heerlijke frisse geur. Verkleurt de zeep een beetje naar bruin en moet langer drogen, maar de groen-bruine spikkels zijnleuk. Goed te combineren met Rozemarijn, Lavendel, Citroen, Eucalyptus.

Scharlei olie (Clary Sage) Deze olie zou werken tegen menstruatiekrampen. Deze geur kun je combineren met Lavendel, Geranium, Sandelhout, Bergamot of Citrus.

Theeboomolie (Tea Tree) Deze olie wordt veel gebruikt in antiacne producten vanwege de antibacteriële eigenschappen. Tea Tree olie kan goed worden gecombineerd met Lavendel, Scharlei, Rozemarijn, Geranium of Kruidnagel.

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 19

Page | 19

Ylang Ylang olie Deze heerlijke bloemige geur kun je goed combineren met Rozenhout, Jasmijn, Bergamot of Rozen.

11. Kleur gebruik bij zepen: Er zijn verschillende mogelijkheden tot kleuren van de zeep:

- Voedingskleurstoffen en pigmenten (vloeibaar of in poeder, bestaan ook voor make-up)

- Verschillende natuurlijke kleurstoffen die je kunt toevoegen aan je zeep en verzorgingsproducten.

- LET OP!!! De vloeibare voedingsmiddelenkleurstoffen zijn in zeep niet altijd stabiel en zullen snel verkleuren.

Natuurlijke kleurstoffen Sommige producten kun je vinden in je keukenkastje, voor anderen kun je terecht bij de natuurwinkel, in het warenhuis of bij leveranciers voor zeepmaakproducten.

Oranje ongeraffineerde palmolie, wortelsap, geraspte wortel, tomatenpuree

Geel annatto, saffraan, kerrie, gember, gele klei, curcuma, gele bijenwas,

goudsbloem

Bruin cacaopoeder, koffie, kaneel (is mogelijk irriterend)

Rood paprikapoeder (is mogelijk irriterend), tomatensap, rode bietenpoeder,

rode klei, hibiscusbloemen, donkere bloemen van de stokroos.

Paars alkanetwortel

Roze roze klei

Groen groene klei, spinazie, alfalfapoeder

Blauw indigo

Wit kaolin klei

Zwarte “stipjes”

maanzaad

Let wel op!

De natuurlijke kleurstoffen kunnen een andere kleur aan de zeep geven dan verwacht afhankelijk van de mengeling van ingrediënten, bvb curcuma kan van okergeel tot donkere aardetinten verkleuren.

12. Conclusie:

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 20

Page | 20

Naar mijn mening is het maken van zeep als het kunstwerk van een kunstenaar, laat je inspireren, gebruik je creativiteit en doe het volgens de regels van de kunst, dan kan je er veel plezier aan beleven, heb je een goed verzorgend produkt en kan je het mooi inpakken als geschenk.

Maken van bruisballen:

Het zelf maken van bruisballen voor het bad is zeer gemakkelijk en neemt niet veel tijd in beslag (max 20 min). Ze zijn heerlijk in een relaxerend bad en men kan er ook verschillende stoffen in verwerken die huidverzorgend zijn.

Voor de geur- en kleurstoffen (zie “zelf maken van zeep”) kan men weer een heel gamma van kruiden en etherische oliën gebruiken, eventueel ook een klein beetje eau-de-cologne kan toegevoegd worden voor een snelle geurstof.

Wees ook hier creatief!

Hier gelden bepaalde regels zoals:

- Handschoenen aan bij het mengen want de voedingskleurstof kan de huid verkleuren en is moeilijk te verwijderen!

Materiaal:

- 1 kom (grote voor de ingrediënten)

- Handschoenen

- 1 spuitbusje met eau-de-cologne en etherische olie van lavendel of eucalyptus

- 1 flesje olie (bvb zonnebloem)

- Citroenzuur

- Bicarbonaat

- 2 kleine maatbekers voor afwegen van grondstoffen

- Ijsblokjes vormen of andere

- Voedingskleurstof

- Eventueel gedroogde en fijne kruiden (anders gaat het niet door afloop),

indien je grotere bloemblaadjes gebruikt, zoals rozeblaadjes, kan je de

bruisbal in een netje in het water doen.

- Versieringen zoals glitters voor de mallen of om achteraf met een verfborstel

op de ballen te deppen.

Recept:

- 200 g bakpoeder

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 21

Page | 21

- 100 g citroenzuur

- 50 g zeezout

- Event. + 2 spl klei ( groene of witte)

- ¼ tlp borax

- 1 tlp glycerine

- 1 spl olie (zonnebloem, olijf of een andere)

- 1 tlp bloesemwater of geurwater

- Kleur max ¼ tlp

- Geur max ¼ tlp

Werkwijze:

- Eerst de droge poeders samenvoegen in een glazen kom na het afwegen - Na het mengen van de droge substanties, en het fijnknijpen van de klonters,

de olie zachtjes toevoegen en de geur en kleurstoffen beetje per beetje (al sproeiend bvb) toevoegen onder voortdurend mengen en knijpen met de handen

- In de vormen doen, goed aandrukken en een nacht laten drogen vooraleer ze

op keukenpapier verder te drogen

Het is normaal dat de gevormde ballen nog uitzetten tijdens het drogen!

Droog bewaren!

Maken van kaarsen:

Methoden:

Smelten van restjes kaars:

Als er resten van kaarsen zijn kan je die in een pan doen en laten smelten.

Bereid de lonten voor in de mallen of potjes

Zet de kleur en geurstoffen klaar en eventueel de gedroogde kruiden die je erin wilt verwerken, deze moeten niet fijn gemalen worden aangezien ze gezien moeten worden in de afgewerkte kaars

Als de kaarsvetten gesmolten zijn, giet ze in de mallen of potjes

Haal ze de dag erop uit de mallen en laat ze nog enkele dagen drogen voor het versieren

Andere wassen:

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 22

Page | 22

Zoals het smelten van witte of gele bijenwas, kaarsenwas, parrafine

De wassen gewoon laten smelten zoals de restjes verder bereiden.

Benodigdheden:

Vetten om te smelten Lonten Houten stokje of iets anders om de lonten recht in de mal te houden

(bovenkant op stokje rollen) Een pot of pan Bekers, potjes of andere mallen om het kaarsvet in te gieten Kleurstof (ook eventueel speciale wasverf waarmee de kaarsen kunnen

beschilderd worden) Geurstof Eventueel gedroogde kruiden of bloemen Andere versieringen zoals kleine kraaltjes, sterretjes, ed

Werkwijze:

De vetten in een pot of pannetje laten smelten De lonten voorbereiden in de mallen De gesmolten vloeistof van het vuur halen De kruiden en de kleur- en geurstoffen roerend toevoegen Het vet in de mallen gieten Opletten dat de lontjes recht blijven tijdens het ingieten Alles een nacht laten drogen De volgende dag uit de mallen halen en verder laten drogen Als de kaars droog is, de decoraties aanbrengen zoals verf en linten.

Ik hoop hiermee voldoende uitleg gegeven te hebben om de hobbyzeep- en/of kaarsenmaker op weg te helpen!

Bij deze wens ik jullie veel plezier, passie en voldoening in het creëren van deze producten!

Martine

Workshop Zelf maken van zeep en kaarsen

Ongena Martine Page 23

Page | 23

BIJLAGE:

Uit Amerikaans onderzoek, gepresenteerd op een bijeenkomst van de American Chemical Society (ACS), is gebleken dat de walm die goedkope kaarsen komt op termijn kankerverwekkend kan zijn.

Bij verbranding van paraffine, de stof waar de meeste kaarsen van zijn gemaakt,

komen verscheidene schadelijke stoffen vrij. Onder meer benzeen en tolueen

verbranden niet omdat de temperatuur van de kaars te laag blijft. Tolueen kan

duizeligheid veroorzaken, benzeen is een giftige stof die ook in sigarettenrook zit.

Daarom wordt er maar een klein gedeelte parafine in de zelf gemaakte kaarsen

gedaan, max 10%. De wetenschappers ontdekten de giftige stoffen doordat ze vijf uur lang kaarsen lieten branden in een niet geventileerde ruimte. Daarna werden de chemische stoffen in de kamer geanalyseerd. Dezelfde test werd gedaan met kaarsen met bijenwas en met kaarsen van soja. Daar werden geen gifstoffen bij aangetroffen. „Hoewel deze kaarsen duurder zijn, zijn ze ook gezonder‟,