...to miniaturowe przedsiębiorstwowytwarzające energię elektryczną w oparciu

o siłę spadku wody.

Małe Elektrownie Wodne wykorzystują potencjał cieków wodnych, rzek, zbiorników retencyjnych, systemów nawadniających i wodociągowych oraz kanałów przerzutowych. Charakteryzują się prostą konstrukcją urządzeń hydrotechnicznych, dzięki czemu cieszą się opinią niezawodnych.

Budynki małych elektrowni rozsiane są na terenie całego kraju.Mają niewielkie gabaryty, często nie różnią się wyglądem od domów mieszkalnych lub budynków gospodarczych.

Można je spotkać zarówno w aglomeracjach miejskich, mniejszych miasteczkach jak i wsiach, gdzie stanowią element lokalnego ładu architektonicznego. Występują licznie na terenach leśnych, wśród póli łąk wtapiając się harmonijnie w otaczający je krajobraz.

MEW Węgorzewo Pomorskie

MEW Resko

MEW Łozy

MEW Namyślin

MEW Kalisz

MEW Goryń

Mała Elektrownia Wodna...Mała Elektrownia Wodna...

projekt gra�czny Bogdan Dams

(źró

dło:

Ew

a M

alic

ka)

(źró

dło:

Ew

a M

alic

ka)

(źró

dło:

Bog

dan

Dam

s)

MEW Kalinowiec

(źró

dło:

Jace

k Sie

lski)

(źró

dło:

Miro

sław

Ber

eźni

cki)

(źró

dło:

Wła

dysła

w S

orbi

an)

(źró

dło:

Jerz

y Maz

urcz

yk)

Wykorzystywanie potencjału wody jest nierozerwalnie związane z historią ludzkości. Od wieków człowiek dążył do podporządkowania żywiołu wody w celu zaspokojenia swoich potrzeb gospodarczych.

Pierwsze wzmianki o urządzeniach przetwarzających energię wody w energię mechaniczną pochodzą sprzed ... 4000 lat.W babilońskim kodeksie praw z tego czasu znajdował się się paragraf o karze za kradzież koła wodnego. Urządzenia te wówczas były używane do nawadniania pól uprawnych.

Wykorzystanie koła wodnego, wraz z jego opisem pojawiło się po raz pierwszyw literaturze w ... I wieku przed naszą erąWitruwiusz, który był nadwornym architektem cesarza Oktawiana na terenach państwa rzymskiego w dziele „Architektura” umieścił dokładny opis młyna wodnego, stąd prototyp owego młyna nosi nazwę młyna rzymskiego lub młyna Witruwiusza.

Pierwsza wzmianka o kole wodnym na ziemiach polskich pochodzi z... 1145 rokuw Łęczycy, zaś w XVI wieku znajdowało się już w Polsce około 3000 kół wodnych różnego typu.

Pierwszą elektrownią zbudowaną na świecie była elektrownia w Appleton, powstała w USA w... 1882 rokuna rzece Fox. Służyła ona do dostarczania energii fabryceprodukującej papier.

Zaledwie 14 lat później, w 1896 roku powstała elektrownia wodna "Struga" na rzece Słupi - pierwsza elektrownia wodna na ziemiach polskich. Była wyposażona w turbinę Francisa o mocy 250 kW.

Elektrownia “Struga” znajduje się w wykazie unikatowych obiektów dziedzictwa kulturowego. Obecnie jest ona uznawana za najstarszą elektrownię wodną w kraju, najstarszy działający obiekt tego typu w Europie i jeden z najstarszych na świecie.

Lata 1945 do 1981 to nieustanna dewastacja i niszczenie małej energetyki wodnej. W okresie PRL-u zlikwidowano prawie wszystkie siłownie i elektrownie, pozostawiając tylko te, które należały do państwowych zakładów energetycznych. Dopiero w 1981 roku Uchwałą Rady Ministrów nr 192 z dnia 7 września zezwolono na uruchamianie małych elektrowni wodnych podmiotom gospodarczym i osobom prywatnym.

Małe Elektrownie Wodne:historia energii z rzek i strumieni

Małe Elektrownie Wodne:historia energii z rzek i strumieni

koło wodne wykorzystane do napędzania urządzeń - fragment średniowiecznej miniatury

młyn wodny - fragment późnośredniowiecznej miniatury

szkice turbin wodnych Leonarda da Vinci

mapa Mozeli z okresu 1450-1550

młyn wodny - starożytna rycina z Azji

wielkie koło wodne tzw. noria- fragment banknotu syryjskiego

projekt gra�czny Bogdan Dams

(źró

dło:

Wik

iped

ia)

(źró

dło:

Wik

iped

ia)

(źró

dło:

Wik

iped

ia)

(źró

dło:

Wik

iped

ia)

(źró

dło:

Wik

iped

ia)

(źró

dło:

Wik

iped

ia)

FUNKCIEMAŁYCH

ELEKTROWNIWODNYCH

energetyczne:• odnawialne źródła energii

• ograniczenie strat przesyłowych energii• rozproszone źródła energii

• poprawa jakości energii

społeczne:• organizowanie izb historycznych

• troska o zabytki kultury technicznej• scalanie społeczności lokalnych

• ochrona, adaptacja, konserwacjazabytkowej architektury

turystyczne i rekreacyjne:• budowa kąpielisk

• organizacja łowisk• organizacja tras

kajakowych i rowerowych• uczestnictwo w programie

gościnna elektrownia wodna • organizacja zaplecza

gastronomicznego i noclegowego

edukacyjne:• organizacja i budowaścieżek dydaktycznych

i tras turystycznych• prowadzenie warsztatów

edukacyjnych• kształtowanie postaw

prośrodowiskowych

środowiskowe:• zwiększenie retencji wody

• wzbogacenie bioróżnorodności ekosystemów• bieżący monitoring wody

• natlenianie i oczyszczanie wody• regulacja stosunków wodnych

• bezemisyjna produkcja czystej energii• budowa przepławek dla ryb

MAŁE ELEKTROWNIE WODNE SĄ MODELOWYM PRZYKŁADEM FUNKCJONOWANIA ZASAD ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU, STANOWIĄC

PRZYKŁAD KOMPROMISU POMIĘDZY WYMOGAMI ŚRODOWISKAA POTRZEBAMI SPOŁECZEŃSTWA I GOSPODARKI.

projekt gra�czny Bogdan Dams

(źró

dło:

Pio

tr La

ntec

ki)

(źró

dło:

Pio

tr La

ntec

ki)

(źró

dło:

Pio

tr La

ntec

ki)

(źró

dło:

Sta

nisła

w H

empe

l)

(źró

dło:

ww

w.e

koen

ergi

a.pl

)

(źró

dło:

Bog

dan

Dam

s)

(źró

dło:

Bog

dan

Dam

s)

(źró

dło:

Pio

tr La

ntec

ki)

(źró

dło:

Wła

dysła

w S

orbi

an)

(źró

dło:

Pio

tr La

ntec

ki)

Małe Elektrownie Wodne:obiekty o wszechstronnym znaczeniu

Małe Elektrownie Wodne:obiekty o wszechstronnym znaczeniu

Małe Elektrownie Wodne:potencjał energetyczny

Małe Elektrownie Wodne:potencjał energetyczny

Dziś blisko 81% potencjału technicznego na terenie naszegokraju jest niewykorzystane. Według szacunków KZGW na terenie Polskiistnieje około 14 tys. obiektów hydrotechnicznych, które nie są wykorzystywane w celach energetycznych. Polska posiada zatem sprzyjające uwarunkowaniado rozwoju energetyki wodnej, zwłaszcza w zakresie MEW, jednak tempo uruchomiania nowych mocy wytwórczych jest w dalszym ciągu zbyt niskie.

2013 r.767 MałychElektrowniWodnych(URE 30.09.2013 r .)

2006 r.676 Małych Elektrowni Wodnych

<10 MW o łącznej mocy 270 MW

1981 r.2131 obiektów

300 obiektów eksploatowanych,1831 potencjalnych obiektów

do wykorzystania energetycznego

1953 r.7230 obiektów

6330 w ekspoloatacji(prof. A.Ho�man)

1925 - 1935 r.8100 obiektów

w tym młyny, tartaki, kaszarnie, elektrownie - szacunki mówią o 25

tyś. piętrzeń

Ile energii z MEW moglibyśmy uzyskać w ciągu roku:

Szacuje się, że w Polsce jest około 14 000 niewykorzystanych obiektów piętrzących gdzie energia wody jest bezpowrotnie marnotrawiona!

teraz

853GWh/rok

technicznieosiągalne

11 950GWh/rok

teoretyczniemożliwe

23 005GWh/rok

projekt gra�czny Bogdan Dams

Tomaszów Mazowiecki, rzeka Wolbórka

(źró

dło:

Pio

tr La

ntec

ki)

(źró

dło:

ww

w.e

koen

ergi

a.pl

)

Młyn na Mazowszu

(źró

dło:

Pio

tr La

ntec

ki)

MEW Resko

(źró

dło:

Wła

dysła

w S

orbi

an)

MEW Żarki - stan w roku 1980rzeka Biała Lądecka rzeka Bystrzyca rzeka Soła rzeka Warta

(źró

dło:

Ale

ksan

dra

Augu

stow

ska)

zniszczona MEW w Kosiorkowie

(źró

dło:

Rad

osła

w K

orop

is)

MEW na rzece Ner

(źró

dło:

Pio

tr La

ntec

ki)

MEW Bąkowski Młyn

(źró

dło:

Pio

tr La

ntec

ki)

ENERGETYKA PROSUMENCKA to produkcja energii w oparciu o małoskalowe instalacje odnawialnych źródeł energii (OZE), które produkują energię elektryczną na własne potrzeby . Jest to przykład działań w których konsument jest jednocześnie producentem energii. Rozwój mikro elektrowni wodnych oprócz produkcji czystej energii i realizacji zobowiązań UE, wiąże się również z szeregiem korzyści społeczno-gospodarczych, takich jak:

ENERGETYKA PROSUMENCKAto przełamanie monopolu na wytwarzanie energii,to wolność gospodarcza i ...tania energia elektryczna dla wszystkich.

„W myśl dyrektywy Parlamentu Europejskiego 2009/28/WE, lokalne wykorzystanie zasobów i włączenie społeczeństwa do realizacji celów dyrektywy (model

prosumencki) ma kluczowe znaczenie dla aktywizacji i rozwoju regionalnego oraz tworzenia możliwości zatrudnienia, zwłaszcza na terenach wiejskich

i peryferyjnych (Preambuła, ust.1). Jest również szansą na zwiększenie bezpieczeństwa dostaw energii, rozwój technologiczny i innowacje oraz pozwala

na poprawę konkurencyjności i szybki spadek cen energii z OZE. W czasach kryzysu gospodarczego i spadku inwestycji publicznych stwarza szanse na inwestycje

prywatne i obywatelskie, staje się więc bardzo ważną opcją prorozwojową oraz stanowi potencjalne źródło wzrostu PKB".

Energetyka Prosumencka, Instytut im. E. Kwiatkowskiego

tworzenie nowych miejsc pracy, m.in. przy produkcji urządzeń dla mikroźródeł, instalacji, obsłudze

wyzwalanie potencjału przedsiębiorczości, pobudzanie inwestycji prywatnych

generowanie rozproszone energii w mikroźródłach

minimalizowanie strat przesyłu

redukcja emisji zanieczyszczeń

rozwijanie nowych technologii

rozwijanie inteligentnych sieci

zwiększanie małej retencji

obniżenie zużycia paliw

Małe Elektrownie Wodne:wolna energetyka obywatelska

Małe Elektrownie Wodne:wolna energetyka obywatelska

projekt gra�czny Bogdan Dams

MEW Kalisz

MEW Chwarszczany

MEW Jaracz - muzeum młynarstwa w Polsce

(źró

dło:

Ew

a M

alic

ka)

(źró

dło:

Pio

tr La

ntec

ki)

MEW Magreta

(źró

dło:

Pio

tr La

ntec

ki)

MEW Piła Młyn

MEW Czersk Polski

(źró

dło:

Kub

a Pu

chow

ski)

(źró

dło:

TRM

EW)

(źró

dło:

Pio

tr La

ntec

ki)

Małe Elektrownie Wodnew Unii Europejskiej i w Polsce

Małe Elektrownie Wodnew Unii Europejskiej i w Polsce

Mała Elektrownia Wodna w Austrii(źródło: Kleinwasserkraft Oesterreich)

Polska - rzeka Dłubnia

Polska - ruiny młyna Budy Grabskie, rzeka Rawka

Mała Elektrownia Wodna w Austrii(źródło: Kleinwasserkraft Oesterreich)

Mała Elektrownia Wodna we Francji(źródło: France Hydro Électricité)

Mała Elektrownia Wodna w Niemczech

projekt gra�czny Bogdan Dams

(źró

dło:

Mag

da K

limas

)

(źró

dło:

Pio

tr La

ntec

ki)

Polska - Gutarzewo, rzeka Wkra

(źró

dło:

Bog

dan

Dam

s)

(źró

dło:

Pio

tr La

ntec

ki)

Polska na tle Unii Europejskiej:wykorzystanie technicznego potencjału hydroenergetycznego w krajach UE [%]

Francja90 [%]

Czechy70 [%]

Austria65 [%]

Słowacja63 [%]

Włochy63 [%]

Rumunia40 [%]

Bułgaria31 [%]

Polska19 [%]

Litwa18 [%]

Liczba Małych Elektrowni Wodnych w niektórych krajach Unii Europejskiejdane dotyczą elektrowni do 10 MW

źródło: European Small Hydropower Association, stan na rok 2010.

Polska722 Małych Elektrowni Wodnych

275 MW moc zainstalowana

1 036 GWh produkcja roczna

Czechy1 452 Małych Elektrowni Wodnych

297 MW moc zainstalowana

1 159 GWh produkcja roczna

Austria2 589 Małych Elektrowni Wodnych

1 109 MW moc zainstalowana

4 983 GWh produkcja roczna

Francja1 935 Małych Elektrowni Wodnych

2 110 MW moc zainstalowana

6 920 GWh produkcja roczna

Niemcy7 512 Małych Elektrowni Wodnych

1 732 MW moc zainstalowana

8 043 GWh produkcja roczna

Szwecja1 901 Małych Elektrowni Wodnych

1 194 MW moc zainstalowana

4 571 GWh produkcja roczna

Włochy2 427 Małych Elektrowni Wodnych

2 735 MW moc zainstalowana

10 958 GWh produkcja roczna

Hiszpania1 047 Małych Elektrowni Wodnych

1 926 MW moc zainstalowana

4 719 GWh produkcja roczna

Polska - MEW Sza�ary

(źró

dło:

Jan

Bach

leda

)