916
1 1 ElAkieR rMBM dY divsM-LkAzM eedvM kAzvuM fimiyM s]xHwic@. 2 diyi˙ fimi pU˜mAyM ‡nYmAyifl . atiEª˙ omil´Ayifl. smÆ i‰ mIet flumwkyM eedvieR ·AvH jli‰ mIEt cli˘kyM ecyHtifl. 3 aEA¯ eedvM kllic@, LkAzM Ake! wen LkAzM tiL ˝i. 4 eedvM LkAzM kA„kyM atH neRiykyM ecyHt. anrM eedvM LkAze fli˙niM Ev˜ tiric@. 5 LkAzi‰ pk˙ qM fli‰ rAi qM eedvM Epriu. sYyM LBAtvumAyi. tAyifl dY divsM. rAM divsM-kAzM 6 ev™e rAyiiri˘ vAy * Ake! q eedvM «w˜ kllic@. 7 a˝enyv vAyvien s]xHwicH jl e Ev˜tiric@. jlM vAyvi‰ mkLiluM tAe}ymAyi tiriu. 8 arIe eedvM kAzM q viLic@. sYyM pie LBAtvumAyi. atA yifl rAM divsM. mAM divsM-vr kryM ssY˝L@M 9 anrM eedvM kllic@, kAzi‰ kI}ilu™ jlM oriwH oflmic@ wi vr kryAke! a« sMBvic@. 10 vr krey fimi qM oic@ wiy jle kw˙qM eedvM viLic@. a« nl´ etH av ku. 11 piIwH eedvM kllic@, fimi pul´ien yM DAnYecwikeLyM Plv]˝eLyM vL˜e. oAErA ecwiyM attieR trM viH ˙Adiie. Q ecwik¯ fimi yi˙ vLre. a« sMBvic@. 12 fimi pul´@M DAnYecwikL@M mLic@. viˇkELAw wiy kAyHkL@™ v]˝L@M vL˜i. ql´A ecwiyM atAtieR viˇkeL s]xHwic@. a«M nl´et eedvM ku. 13 sYyAyi, LBAtvumAyi. atAyi fl mAM divsM. nAlAM divsM-sUrY c n˝¯ 14 eedvM kllic@, kAzu LkAz˝ L@Ake. av pkluM rAvuM ti˙ Ev˜ vAy qØAy vAinH tAlM qEA tA}ik˘wM qEA a˜M vrAM. pirie. Q LkAz˝eL vizixHw lli sELn˝L@ew rMBe RiA‰™ LEtYk awyAL˝LAyM pEyAgie. divs˝L@M v˜x˝L@M RiA‰M av pEyAgie. 15 fimiyiEª˙ LkAzM ecA riyvA av kAzvitAnilAyiri e. a˝en sMBvic@. 16 a˝en eedvM ru vliy EjYAtiS k¯ s]xHwic@. avyi˙ vlutien pkli eR BrNM llic@. ecRiy EjYAti¨ien rAiyew BrNvuM llic@. n˝eL yM eedvM s]xHwic@. 17 fimiyewEm˙ tiL ˝A eedvM Q evLic˝eL kAzˇ —Apic@. 1 8 rApklukeL BriAnAyi eedvM avey kAzˇ —Apic@. EjYAtiSk¯ flienyM evLiceyM Ev˜tiric@. a« nl´tAeN eedvM ku. 19 sYyM pie LBAtvumAyi. atA yifl nAlAM divsM. aAM divsM-m/YvuM pikL@M 20 anrM eedvM kllic@, ev™i˙ aEnkM jIvjAl˝L@Ake. fimi˘Em˙ vAyvi˙ pR nwA pikL@m Ake. 21 a˝en eedvM vliy kw˙ jIvikeL s][email protected]Æi˙ cli˘ ql´ArM jIvjeLyM eedvM s]xHwic@. kAzˇ pRnw˘ ql´ArM pikeLyM eedvM s]xHwic@. a« nl´et eedvM ku. 22 jIvikeL eedvM a‰#hic@. aEnkM u˝eL s]xHwic H smÆ˝¯ niRyHA eedvM avErAw kllic@. w t˙ pikeL s]xHwiA eedvM kr yiel pikELAwM kllic@. 23 sYyM pie LBAtvumAyi. aAM divsM a˝enyAyifl. RAM divsM-krjIvikL@M m‰xYflM 24 anrM eedvM kllic@, plyinM jIvjAl˝eL fimi llAdiie. vivi DyinM m]g˝L@Ake. vlu«M ecRu« mAy m]g˝L@M }jL@M Ake. Q m]g˝eLl´AM wt˙ m]g˝eL s]xHwi e. a˝eneyl´AM sMBvi˘kyM ec yHt. 25 a˝en eedvM ql´ArM m]g˝ eLyM s]xHwic@. kA@m]g˝eLyM vL˜ ˇ m]g˝eLyM ql´AviD ecRu }j eLyM eedvM s]xHwic@. a« nl´tH q eedvM ku. 26 anrM eedvM kllic@, ni nm˘ m‰xYen s]xHwiAM. new te pk˜ AyiH nm˘ m‰xYen s]xHwiAM. m‰ xY˜ neEAelyAyiriNM. kwliel m}uv m/Y˝eLyM kAziel pR

Malayalam bible old testament

Embed Size (px)

Citation preview

  • 1. 1li ElAkieR rMBM sELnL@ew rMBe RiA EtYk awyALLAyM pEyAgie.dY divsM-kAzMdivsL@M vxL@M RiAM av pEyAgie. 15miyiE kAzM ecA1eedvM kAzvuM miyM s]xHwic@. 2diyi mi pUmAyM nYmAyi. atiE omilAyi. sm riyvA av kAzvitAnilAyiri e. aen sMBvic@. 16i mIet umwkyM eedvieR aen eedvM ru vliy EjYAtiSAvH jli mIEt clikyMk s]xwic@. avyi vlutien pkli HecyHti. 3 aEA eedvM klic@, eR BrNM lic@. ecRiy EjYAtiien kAzM Ake! wen kAzM tiL rAiyew BrNvuM lic@. neLi. 4 eedvM kAzM kAkyM atHyM eedvM s]xHwic@. 17miyewEm tiLneRiykyM ecy H t . anrMA eedvM Q evLiceL kAzeedvM kAze iniM Ev Apic @ . 18 rApklukeL BriAnAyitiric @ . 5kAzi pk qM eedvM avey kAz Apic@. i rAi qM eedvM Epriu. EjYAtiSk ienyM evLiceyM sYyM BAtvumAyi. tAyiEvtiric@. a nltAeN eedvMdY divsM. ku. 19sYyM pie BAtvumAyi. atA rAM divsM-kAzMyi nAlAM divsM. 6eve rAyiiri vAy*Ake! q eedvM w [email protected] divsM-m/YvuM pikL@M7 20 aenyv vAyvien s]xHwicH jlanrM eedvM klic@, evie Evtiric@. jlM vAyvi mkLiluMaEnkM jIvjAlL@Ake. miEmtAe}ymAyi tiriu. 8 arIe vAyvi pR nwA pikL@meedvM kAzM q [email protected]. 21aen eedvM vliy kwsYyM pie BAtvumAyi. atAjIvikeL s][email protected] cliyi rAM divsM. qlArM jIvjeLyM eedvM s ] x H w ic @ . kAz pRnwmAM divsM-vr kryMqlArM pikeLyM eedvM s][email protected]@Ma nlet eedvM ku. 9 22anrM eedvM klic@, kAzi jIvikeL eedvM a#hic @ .kI}ilu jlM oriwH omic@ wi vr aEnkM ueL s]xwicH smHkryAke! a sMBvic@. 10vr niRyHA eedvM avErAw klic@. wkrey mi qM oic@ wiy jlet pikeL s]xHwiA eedvM krkwqM eedvM viLic@. a nl yiel pikELAwM klic@. 23etH av ku. sYyM pie BAtvumAyi. 11piIwH eedvM klic@, mi pulien aAM divsM aenyAyi.yM DAnYecwikeLyM Plv]eLyMvLe. oAErA ecwiyM attieR trM RAM divsM-krjIvikL@M mxYM24viH Adiie. Q ecwik mi anrM eedvM klic@, plyinMyi vLre. a sMBvic@. 12mi pul@M jIvjAleL mi lAdiie. viviDAnYecwikL@M mLic@. vikELAwDyinM m]gL@Ake. vluM ecRuwiy kAyHkL@ v]L@M vLi. mAy m]gL@M }jL@M Ake. QqlA ecwiyM atAtieR vikeL m]geLlAM wt m]geL s]xHwis]xHwic@. aM nlet eedvM ku. e. aeneylAM sMBvikyM ec13 sYyAyi, BAtvumAyi. atAyiyHt. 25aen eedvM qlArM m]g mAM divsM.eLyM s]xHwic@. kA@m]geLyM vL m]geLyM qlAviD ecRu }jnAlAM divsM-sUrY ceLyM eedvM s]xHwic@. a nltHnq eedvM ku.14 26 eedvM klic@, kAzu kAz anrM eedvM klic@, ni nmL@Ake. av pkluM rAvuM ti Ev mxYen sxwiAM. new te pk] Hpirie. Q kAzeL vizixHwAyiH nm mxYen s]xHwiAM. m xY neEAelyAyiriNM. kwlielvAy qAy vAin H tAlM qEAm}uv m/YeLyM kAziel pRtA}ikwM qEA aM vrAM.

2. li 1:27-2:23 2vkeLyM av BriM. ecRuM vlued EtAi i. 9yEhAvyAymAy qlA m]geLyM }jeLyM eedvM mEnAhrmAy qlA mreLyMav BriM. BNi ekAAvu ql A mr27 atinA eedvM teR CAyyi eLyM EtAi vLi. EtAmxYer s]xHwic@. teR te pkieR nwvi yEhAvyAy eedvMAyi eedvM mxYer s]xHwic@. MjIveR v]vuM ntikeLiyepmAyiANH eedvM aver s]xHwi aRivieR v]vuM s][email protected]. 28eedvM aver a#hic@. eedvM 10 H edniniM o}ukiy o ndi avErAw klic@, wt ikL@AEtAi jlM pk. piIwH atHke. miey niRcH atieR niy nAlu ecRiy ndikLAyi Evpiriu.11NM ewk. kwliel m/YL@ewEmdYe eekv}i pIEzA qRiylM kAziel pRvkL@ewEmluMeu. ndi hvIlArAjYe m}uvMni BrNM nwk. miyilUew cli ieyA}uki. 12( rAjYH tnisV qlA jIvjAleLyM Brik.mAyi. wAet sVM nlmA 29 eedvM klic@, DAnYM lAdii yi. luvuM EgAEmdkvuM aviqlA ssYL@M wAet p}M lAdii ewyH.) 13rAme ndiyew EprH gI qlA v]L@M {A ni EhA qAyi. at H qEtYApYAn. mr vikL@ PlMq rAjYeyAekieyA}u.14AM. PlL@M DAnYL@M ni mAme ndiyew EprH eew#IsH BNmAyirie. 30qlA pcecwiqAyi. atH aUri ki}wikeLyM {A m]g n. o}uki. nAlAme ndi yIsH yiecwik avy H BNmAyirie.. 15miyiel qlA m]gL@M kAziel EtAe sUiAM mi EvlpRvkL@M }jL@M BNM tiM.eywAmANH yEhAvyAy eedvM aetlAM sMBvikyM ecyHt. 31tAmxYen EtAi niEyAgictH. 16ys]xHwic qlAienyM eedvM EnAi. EhAvyAy eedvM ayAH Q klnoAErAM neH eedvM kAkyM yM nki. yEhAvyAy eedvM klic@,ecyHt. Q EtAi mriniM ninsYyM BAtvumAyi. RAM divsM tiAM. 17qA ntikL@ew aRiaenyAyi. vieR v]iniM titH. v]ieR PlM ti divsM nI mri }AM divsM-vimM M!2aen kAzvuM miyM atilu qlAM s]xwieu k}iu. 2 eedvMHtA ecytv vi pUIkric@. H] 18dYe OIanrM yEhAvyAy eedvM pR}AM divsM eedvM teR v]iyiu, mxY knAyiritH aniM virmicH vimic@. 3}AM divsnl. aven shAyiA avenEAe eedvM a#hicH o vidinelte orAeL {A s]xHwiM. 19mAi. divse eedvM o viEzyEhAvyAy eedvM nilniMxdinmAi mAi. kArNM, ElAkeepAwieywH qlA m]geLyM kAzs]xwi qlA v]ikLiniM Hiel ql A pikeLyM Ai.divsM av vimic@. yEhAvyAy eedvM avey qlAM mxY mi ekAuvrikyM mnuxYavyHelAM EpriwkyM ecyHt. 20mmxYvMzieR lixY qlA vL m]gM kAz 4kAzieRyM miyewyM criM iel pikM ql A kAum ] g tANH. eedvM kAzvuM miyM s]xwiH M Epriu. aEnkM m]geLyM pikckAle sMBvL@ew kTyANitH. 5eLyM mxY kueviluM atielAmiyi o ecwiyM Ayiil. vylu ienyM teR m shAyiyAyikLi oM vLimil. qekA kANA av k}iil. 21aekAHeA yEhAv aver miyi m} yEhAvyAy eedvM mxYen gAFniepic i il . ssYeL pripAli yilA}Hi. ayA RmAyiEAA mxYmAyil. 6 qA mi yEhAvyAy eedvM avni nieAyiniH o mw muyH qlAyivArieylH Qrieyw. mxYeR vAriwvuM jlM* tLic@. eylH qw cBAgM mwkyM ecyt. H7 22anrM yEhAvyAy eedvM miyio OIey s]xHwiA yEhAvyAyniM epAwieywH o mxYen s]xwiH eedvM vArieylH pEyAgic@. anc@. piIwH yEhAv mxYeR mi rM OIey mxYeR awElUew ANvAy QtiviEA ayA ekAuv. 23 mxY pRu,jIvvnAyiI. 8anrM yEhAavsAnM qeEAelArA! avvyAy eedvM ki} ed q L@ew aik qeR aikLiniH;lH o pUEAM niic@. tA s] avL@ew zrIrM qeR zrIriniH;xHwic mxYen yEhAvyAy eedvMnrni niewetinA aveL{A nAriey viLiM.jlM mw mH. 3. 3li 2:24-3:23 24atinAlANH o pux mAtApitAet {A niELAw pRii12Lini EvpiriH teR BArYEl? mxY pRu, qniAyi aHEyAwu EctH. aen ruEp oAs] x H w ic OIyAN H qni H kniyiI.ttH. {An tikyM ecyHt. 2513puxM OIyM ngHnrAyievaEA yEhAvyAy eedvM OIiluM av lyAyil. EyAw EcAdic@, nI qANH ecyHttH? OI pRu, sM qe vi c @ . av qe ElABiikyM pApieR rMBM{A kni tikyM ecyHt. 143 yEhAvyAy eedvM s]xHwic kAumgLi vuM kQzlM sinA]yi. OIey A atH #hi atinA yEhAvyAy eedvM s EAw pRu, vLer dxic nieR Q v]ikc@. sM OIEyAwu EcAdic@, OImlM nin EdAxL@Ake. melAEy, Q EtAilu o mriel p}vuM m]geLAL@M nin dritmAke. nItietH eedvM niELAwu yTAnieR vyRuekAH }u nwkyMi pRiuEA?jIvitkAlM m}uvM epAwi tikyM2 OI sEAw mRupwi pRu,ece. 15nieyM OIeyyM {Al! eedvM aen pRiil. EtAkw zuLAM. avL@ew stiyMiel mrLinielAM {H p}MnieR stiyM zuLAyiriM.tiAM. 3o mriEl mAM tietavL@ew mkeR kAli nI kwiM.pRiuH. eedvM {ELAwH en pE av nieR tl tkM. 16yAN@ pRtH, EtAieR nw nianrM, yEhAvyAy eedvM OI mriel p}M ni titH. EyAw pRu, mri ni etAwkEpAluM ecnI gBiNiyAEA nin {At. alA pM mrNmAyiriM niH wt zH n L@AM. svi sMBvik.EA ninH vLer EvdnyAM. nI4 qA sM OIEyAw pRu, nieR BAvien vLer kAmiM.ni mriil. 5 mrieR p}M qiluM av nie BriM. 17ni tiA ntikeLRic@ piIwH, yEhAvyAy eedvM puxaRivu niAemM ni eedEnAw pRu,veEAel te yiIemM mriniM tietH {AeedvM aRiy! niEAw klici. qA nI nieR6 mrM vLer mEnAhrmAeNvBArYyew ErNyH v}i a ti.ku. p}vuM tiA vLer nletHatinA nI nimiM miey {Aav ku. mrM tniH aRivH nemzpiM. miyiniH hArM kiAaRivH aveL jijH{AsuvumAi. ati nieR jIvitkAlmAek ninH kWinAnA av mriniM p}M pRic@ VAnM ecEivM. 18ti. awAyi teR BAmi ninAyi mM kAryM mLivinH av p}M nkyM ayA a M. vylukLi kAwEpAel vLtikyM ecyHt.ssY nI BiM.*719 anrM OIyH M puxM mAMnieR mKM viyEvALM nieRsMBvic@. avew kk Re BNiEvi nI aVAniM. mrEpAelyM ql A M vYtYs H t mAyi NM ver nI kWinAVAnM ec@M. nIkAEAlymAyi atH. tvIuM epAwiyAyiIM. epAwiyivOmiel M t ngH n rAeNM niANElA {A nie s]xHwictH. nIav tiricRiu. atinAlv tAM mriEA vIuM epAwiyAyiIM. 20aiyilk iEcH vOmAyidAM teR BArYyH hvA [email protected]. qAlvuM jIvic qlAvEwyM8 divsieR t ptiyi mAtAvAyekAAN H dAM Epr HyEhAvyAy eedvM EtAilUew nwhvyH nkiytH. 21kyAyi. OIyM puxM aveRyEhAvyAy eedvM m]gieR EtAzbHdM EkkyM EtAiel mr luekAH mxYM ayAL@ew BArYiwyi oLikyM ecyHt. 9yEhAv yHM vOL@Ai. anrM avyAy eedvM mxYen viLic@ EcAdic@, aver vO Driic@. 22nI qviewyANH?yEhAvyAy eedvM pRu, tA10ayA mRupwi pRu, EtAimxY neEAelyAyiri. avlUew aH nw zbHdM Eku {A niEA, ntikeLiy aRivuBy. ngH n nAytinA {A oLicAyiri. av jIveR vi ]tANH. niM p}M pRiecwAniwyH. av11yEhAvyAy eedvM ayAELAw pR p}M tiA av nitYjIv Au, nI ngHnnAeN niEAwA pRM. 23u? qA nin lyAiyt?H atinA yEhAvyAy eedvM ayAnI viEzxe mriniM knieL edEtAiniM puRAi.tiEvA? mriniM oM ti mi ... BiM l. 1+28-29. 4. li 3:24-4:23 4puR EpAvA nibitnAy dAkyI pRu, qniRiyil. qeRmi tA Ae mi aVAnM sEhAdren EnAM sMriMecEiv. 24yEhAvyAy eedvM m qeR pNiyAENA? 10aEA yEhAvxYen EtAiniM puRAi. anpRu,nIeyA ecyH t tH ? nIrM av EtAM sMriEtinH eknieR sEhAdren ekA! aveRbumAlAKmAer* EtAieR kvAwi rM nilniM qEAw nilviLi nii. tI ekAu o vAL@M o zbHdM EpAelyAyi. 11nIav aview vc@. EtAi uMnieR sEhAdren ekA. nieR vA }ei. wAet jIveR kiniM nieR sEhAdreR rMv]iEl v}iyiluM vA }sVIkriA mi vAyH piL. atinAei. liEA, {A Q miH drit n. 12mH nI vityHkyM nieRdYe wMbMecwik nAyi vLkyM ecy H t .4dAmM BArY hvyM eelMgikb iElewkyM hvA o iensvikyM ecyHt. iH kyIqAliEA nI vitcA mi nieRviien vLrA shAyiyil. miyi nineA vstiyAvil. oAErAq Epriu. hvA pRu, yEhAvErA lLiEl nI alutiriyM.yew shAyA {AenA mxYen 13aEA kyI pRu, Q zis]xHwic@! qni tAAnAvutilumDikmANH ! 214ati EzxM hvA meAi jnIyitA qeR mi viuEpAkAenemLi. atH kyIeR sEhAdr hAeb nibi. EA qni nielAyi. hAeb o wyM kyI kANAEnA nieR smIpAyiriAEnAo kxkmAyiI. k}ikyil! {A vIwilAvnAM! midYe ekAlpAtkM yielAwM {A alutiriEyi3- 4vM. qe kAv qe ekAl@M. ekAyHkAlmAyEAkyI15yEhAvyAyi cil sAn ekAuH aEA yEhAv kyIEnAw pRu,v. av k]xi ecyHtAiy Rc@aen sMBviA {Anvdiyil!p}L@M DAnYL@M av ekAuv.eriluM nie ekAA, kyI,qA hAeb teR kAlii ayAeL {A vLer wt ziiM.niM orAwienyA ekAuvt H .anrM yEhAv kyIeREm orwyALteR vuM nl iiyew vuM miu. M aven ekAlAtiriAnlBAgM hAeb ekAuv.* awyALmAyi atH.yEhAv hAeblienyM aveR v}ipAwienyM sVIkric@. 5qA kyI 16 kyIeR vMzMenyM aveR v}ipAwienyM yEhAvkyI yEhAvyiniM dErsVIkricil. kyI ati vLer d+Ki EpAyi. ed ki} EnAdH EdzHy H kyM vLer EkApAlnAkyMav tniAyi o vIwAi. 17ecyHt. 6yEhAv kyIEnAw EcAdic@, kyI teR BArYymAyi NEcknIeyANi EkApitH? qAyM av hAEnAien svikyMnieR mKM mHLAnmAyiritH? 7nI necyHt. kyI o ngrM pNiykyMecyHt A qeR mi nI nlvnAyi ngrinH teR punAy hAEnAriM. aEA {A nie sVIkriM.ieR Ep nkyM ecyHt. 18qA nI ti ecyHtA pApMhAEnAinH QrAdH q pu jninieR jIviti niRyM. pApM niec@. QrAdinH emyEy q puniyiA miM. pE pAp Ayi. emyEylinH emTUzEye nI niyiNM.* qeA pumAyi. emTUzEylinH8 lAem [email protected] teR sEhAdr hebli19EnAw pRu, nm vyliEl lAem ru OIkeL vivAhM k}iEpAkAM. kyIM hAebluM vyliEli c@. dYv dA; rAmv silA. 20Ri. epeH kyI teR sEhAdr dA yAbAlien svic@. wArnAy hAeblien mic@ekA. Li vsikyM nitYv]iyH kAli9 keL vLkyM ec@vew pitApiIwH yEhAv kyIEnAw EcAdic@,nieR aj hAeb qview? vAyi yAbA. 21dyH ybAqeA pu wiyAyi. (yekbumAlAKmA eedvieR vizixwdt HbA yAbAlieR sEhAdr.) ybAA. Q dtAew timk krARieRkirvuM oAw}luM vAyivewEpwkiEluAyi. pitAvAyi. 22silA, bkyIent e R . . . e k A u v teR dYjAtrAy svic@. uM oAwM ekAu pkecriyAwkLi ciltien, EtYkic HrNL@ew pNiAew pitAvAyiavyew ekA}uH hAEb ekAuv bkyI. ayAL@ew sEhAdriyAyiqM. nymA. 23qA ... niyiNM pE nI n ec@ lAem teR BArYmAErAwu pRu,ieli pApM nieR vAti ptiyiridA, silA, qeR zbHdM Ekk!. nie EtwiyAN viritH . lAemieR pimArAy ni EkpE nIytieR Em BriNM. 5. 5li 4:24-6:6 vi. ov qe Evdniic@. aatiniew ayAH aEnkM puIpuekAH aven {A ekA. o i AAyi. 17aen 895 vxM jIvicHqe wic @ . atinA {Anven mhlEl [email protected] 162 vyAyEA hAEnAH24 kyIen ekAti zi ByAnk jnic @ . 19hAEnAieR jnnEzxMmAyi! atinA qe ekAAlu yAerdH 800 vxM jIvic @ . atinkMziyM ByrmAyiriM! aEnkM puAM puimAM ayAjnic@. 20aen 962 vxAlM jIvicdAmiM hvyM o H tiEzxM yAerdH [email protected] putiy i wi hAEnAinH aRupiy vyA25 dAM hvymAyi NEc. hvAyEA ayAH emTUzlhH qmeA ienwi svic@. av pu jnic@. 22emTUzlhH jnictiavnH EzH q@ Epriu. hvA pR EzxM hAEnAH 300 vxM wi eedvu, eedvM qnieA puenwi EAewA nw. smyM ayAHnkiyiri. kyI hAeblien aEnkM puIpuAAyi. 23aenvDic@. pE EAeLni@ Ezien hAEnAH 365 vxM jIvic@. 24o divsMkiiyiri. 26EziM o pu eedvEAewA@ nwEv hAEnAHAyi. EnAz H qv Epriu.atYnAyi. eedvM ayAeL qw.25aEA mt jn yEhAveyemTUzlhieR187AMvyiviLic@ wi.*lAEmH q pu jnic@. 26lAEmieR jnnEzxM emTUzlhH 782 vxM dAmieR wMbcriMjIvic@. atiniew aEnkM puIpuA ayAAyi. 27aen 969 vxM5tH dAmieR wMbeiy pusHtkmANH. eedvM teR tepkAyi mxYer s]xHwic@.* 2eedvMjIvicti EzxM emTUzlhH [email protected] lAEminH 182 vyAyEA ayAaver NAyM epAyM s][email protected] puAyi. 29lAEm H aveedvM aver a#hikyM dAMEnAhey Epriu. av pRu,q EprH aver sxwic nALi te] H eedvM miey zpictinA Q miyinkyM ecyHt. nAM kWinAVAnM ec@. qA 3dAmi 130 vyS tiktiEnAh nm vimM nM.30EzxM avnH o pu wiyAyi. EnAhyew jnnEzxM lAemH 595 i dAmienEAel te kANvxM wi jIvic@. atiniew ayAHeu. dAM teR punH EzH q aEnkM puIpuAAyi. 31aenEpriu. 4 EzieR jnni EzxM 777 vxM jIvic t iEzxM lAemH800 vx wi dAM jIvic@. mric@. 32EnAhyHH 500 vyAyEAkAlyLvi dAminH aEnkM puAMayA H EzM, hAM, yAePH qIpuikL@M Ayi. 5 aen 930 vxM m puAAyi.jIvicti EzxM dAM mric@. 6mxYew tiEzinH 105 vyAyiEA ayAH EnAzH qeA puAyi.7 EnAzieR jnniEzxM EzH 807vxM wi jIvic@. atiniew EzinH6 miyiel mxY epkieAi.av puimAAyi. 2 epik surimArAeNH eedvpuAaEnkM puAM puimAmAyi.ku. epikLi tH xHw8 e oAErAEryM eedvpuA aen 912 vxM jIvicti EzxMEzH [email protected] k}ic@. ep@ ikeL 9EnAzinH etARu vyAyEA svic@. 3 kAlM piIwM aavnH eknA qeA puAyi.enyAy enPilImk miyi vsi10c@. av zsHtM purAtnkAlM mt wH 815 vxM wi EnAzH [email protected] aEnkM puAM puimA E vliy vIrAmAyi.*4mAyi. 11aen 905 vxAlM jIviaEA yEhAv pRu, mxYevRuM mtYrAN. qeR AvinH qAHcti EzxM EnAzH mric@. 12 lvuM avrA } Akyil.EknAnH q}up vyAyEA mh 120 vxE jIviAEn {AnverlEl jnic @ . 13wH EknA 840 avdi.vxM jIvic@. atiniew aEnkM puI5 miyiel mxY vLer ti niRvpuAM ayAAyi. 14aen 910 rAeN@ yEhAv ku. mxYerEA}uMvxM jIvictiEzxM EknA [email protected] mni vicAri_evH 15mhlEllinH aRupiyH vyAyEhAv ku. 6miyiel mxYer s]xwi HyEA ayAH yAerdH q EprAycti yEhAvyH d+KM Ayi. atHo pu jnic@. 16yAerdieR jnni EzxM mhlEl 830 vxM jIvic@. e p . . . v I r A r A y i eedvpuA mnxYew puimAer vivAhMj n . . . w i jn yEhAv qecyHtEA sHIkAy iknAmM viLic@ wi qM. purAtnkAlM mtEl si vIrArAyie e d v M . . . s ] x H w i c @ av mxYen Ii. avrANH aM piIwM eedvieR ticHCAyyi s]xHwic@. Edz vsici enPilImk. 6. li 6:7-7:206yEhAvyew Xdyi d+KkArNmAyi. nl mxYnAeNH {AnRiy. ati7 atinA yEhAv pRu, miyinA nieR wMbAereylAM i2{A s]xHwic qlA mxYeryM {Aepki kyRuk. iy qlAnziiM. qlA mxYeryM qlA m]g m]gL@ewyM }u EjAwikeLyM (NieLyM qlA }jvienyM {AenyM epienyM) miyiel melAnziiM. kAziel qlA pRv m ] g L@ew oAErA EjAwikeLyM kekeLyM {A nziiM. qekAek. niEAewAM Q m]geLyM epA, {AnietlAM s]xHwicElA qkiiEl ekAuEpAkNM. 3qlAti qni d+KmH.pikL@ewyM }u EjAwikeL M8 qA yEhAvey sxHwnAiy epmAyi kek. mu m]g nziorA miyiluAyi- EnAh.ieti EzxvuM Q m]geLlAM miyi wrA kArNmAM. 4 EnAhyM mhALyvuM mt }u divsM k}iH {A miyi 9 EnAhyew wMbieR kTyAEGArmAy m} epiM. nAl pkluMNitH. teR tlmRyiel nlvM EdAx nAl rAvuM m} w niM. mimvmAy ovnAyi EnAh. aEyiel skl jIvjAlL@M nziihM qlAyHEA}uM eedve asri ewM. {A s]xHwicetlAM lAtAM.ci. 10EnAhyH m puAA5yEhAvyew kl n EnAh aEtpwiyi+ EzM, hAM, [email protected] 6 eedvM miyiEl EnAi. mxYm} epyHtEA EnAhyHH 600 vyAa nziictAyi av ku. qlAyi yi. 7LyiniM rewwvuM klAp. 12L@k ti niRti EnAhyM wMbvuM epkivM UrAmAyi. av miyielkyRi. EnAhyew BArYyM puAM avtL@ew jIvitM nziici.ew BArYmAM aEhEAewAM epk13 atinA eedvM EnAhEyAw pRu,iluAyi. 8 iy qlA m]gqlA jnL@M miyi EkApvuM klAL@M* miyiel mu m]gL@M pikL@MpvuM niRc@. atinA qlA jIvjAl }jL@M 9EnAhEyAewA@ epkeLyM {A nIM ec@M. {Anver mi i kyRi. eedvklnEpAel orAMyiniH pUmAyM nIM [email protected] epM awu EjAwikLAyANH Q14 EgAPmrM ekAH o epkM ninAyi m]g epki EvzictH. 10}uniik. epki mRikL@Ai divs EzxM LyM wi. mikIlupEyAgicH epkM epAtiyk.yi m} epA wi.15 11-13 epkinH 300 m}M nILvuM a EnAhy H H 600 vyS AymAyim}M vItiyM mm}M yrvumAyiEA, rAM mAsieR ptiEn}AMriNM. 16EmryH ptieniu divsM miyew awiyilu qlA RvtAe}yAyi o kiLivAtilumAk.kL@M epAieyA}uki. miyini@ evMepkieR vzH o vAtiluM AvhiAM wi. aEt divsM m}k. epki m nilkL@AkNM. m}uv miyiEl zmAyi [email protected] EmuM o nwuM o kI}HuM. kAze jnAlk R EpAelyA17 {A pRyt@ EyAew Ekyi atH. nAl pkluM nl rAik. {A miyi o mhALymA yM m} epyHt. aEt divsM EnAhyMA EpA. kAzi kI}i jIviBArYyM mL@M -EzM, hAM, yAEPH, av qlAienyM {A nziiM. mew BArYmAM epkiEl kyRi. 14K qlAM mriM. 18pE {A nIymxYM miyiel qlArM pikL@MmAyi o viEzx krARuAM. nIyM m]gL@M epki kyRiyi. qlAnieR puAM nieR BArYyM puBArM kkAlikL@M m]gL@M }jL@MrYmAM epki kyRNM. 19miyielqlArM pikL@M epkiluAyiqlA jIvjAlL@ewyM NienyM . 15Q m]geLlAM EnAhEyAewAMepienyM etrewNM. avey epki kyRiytAN. jIvzVAsm HniELAewAM epki kyNM. qlAyinM jIvikL@M QrAyi EnAh20 miyiel qlArM pikeLyM m]g EyAewAM epki kyRi. 16eedvMeLyM qlArM }jeLyM keEnAhEyAw klictikArmANH qlAk. avyeweyl A M NienyM m]gL@M epki kyRiytH. anrMepienyM epki kyuk. 21ep yEhAv av piAel vAtilwc@. 17ki ql A rM BNvuM kk.nl divs evM miyielAa ninM m]gM pEyAgiAM.}uki. evM epAi epke emel22 EnAh aenylAM ecyHt. eedvMmiyi niyi. 18jlnirH vIuMklictH aEhM arM ti asvIuM ykyM niri vLerric@. EmEl epkM ykyM ecyHt. 19 vuM y mlkEpAluM evi LyieR rMBMnwiyilAMviDMeveAmAyi. 20 evM mlkM mIet y. vuM7 anrM yEhAv EnAhEyAw pRu, nieR tlmRyie dxHwrAy mxYewyiwyiEAluM nIeyA iy mg blikH pEyAgiA ] eedvM avdici pim]gAdik. 7. 7 li 7:21-9:9 epAm mlEyAL@M ptwi mkLi smAyEAE}M mi pUmAyM NilAyi jlnirH.yi.21-22 15miyiel ql A jIvikL@M c.aEA eedvM EnAhEyAw pRu, 16qlA OIyM puxM qlA piyMepkM Epik. nIyM nieRmiyilu qlArM m]gL@M mric@. BArYyM mL@M avew BArYmAM EAqlArM mgL@M miyiel }jL@M] puRE EpAkNM. 17qlA pikL@Mcu kryiel jIvzVAsm qlA jIvim]gL@M }jL@mwM epkilukL@M ceAwi. 23ri eedvMsvjIvjAleLyM puRE ekAmiey mAi- miyiel qlA jIviEyuvrik. av epuepki vIuM miyM eedvM nziic@. qlA mxYMey niRyHe.18qlA m]gLuM qlA }jL@M qlAatinA EnAh teR BArYEyAwMpikLM mKniM wc @ nI mELAwM avew BArYmAErAwemAM puReu. EnAhyM ayAELAewA m E v. 19ql A m ] g L@M }xYM epkiluAyi m ] g L@M jL@M pikL@M epkM viu. qlAmAmANH avEzxic jIv. 24m ] g L@M wMbM wMbmAyi epkdivs evM miey mwieAEi puRiRi.20yi.anrM EnAh yEhAvy H e A yAgpIWM pNi. Ikrie piLyieR avsAnMkLi ciltiEnyM mAy m]gLi8pE eedvM EnAhey mRil . eedvM EnAheyyM avEnAewAMepkilu m]geLyM oA. mi ciltiEnyM EnAh eedvi bli pIWi [email protected] yEhAv bliey mNH sVy HEm eedvMkAwiic @ . evM dic@. yEhAv sVyM pRu, {AninivA wi. oriluM mxYer ziivA miey 2 kAzniM m} ep@ ni.zpiil . mxY ecRuM mtEgBiniM evemA}uM nil dxHwrA. atinA {Anini oric @ . 3miey mwiyi evM tA}A luM miyi jIvi qlAiEnyMwi. divsEzxM ep EA ecy H t EpAel nziiil . 22kM miyi sHpziviDM evM mi AyiriEvALM kAlM vityHtA. 4arArAtH pvtnirkLielAi liM ekAyHiM smymAM. qlAyHlANH epkM tiytH . }AM mAs EA}uM tM wM EvnluM eeztYvuMieR ptiEn}AM nALilAyi a pkluM rAiyM miyiluAke.sMBvict. 5evM Ru wkyM HpAM mAsieR oAM divsmAyEAputiy rMBME}M pvt jlniri mkLikANviDmAvukyM ecyHt. 6 nAl divs EzxM EnAh ep 9 eedvM EnAheyyM aveR pu AeryM a#hic@. eedvM av EnAw pRu, aEnkM [email protected] tAAiyi jnAl R.nieR L@keLeA H Q mi niR7 o epAey EnAh puRE viu. yHk. 2miyilu qlA m]gL@M kAepA evM vuM ver vM EpAy ziel qlA pRvkL@M qlA }jmi. 8 EnAh o AvienyM puREL@M kwliel qlA m/YvuM nie Byyc@. evM viy kr keAnANHM. aveylAM nieR niyNiEnAh Avien ayctH. evM miey kI}ilAyiriM. 3 mH {A ninH hAEA}uM mwiyiuEA qRiyA EnAh rinAyi pcssYeL nkiyi.#hic@. ni qlA m]gL@M ni BN 9 miyi evM aEA}uM viyii mAM. miyiluetlAM {A nilAtinA AvH epki mwieyt. qlAM niL@EwtANH. 4 pE oi. EnAh Avien piwic@ vIuMklnwi {A nin t. jIvnAyepkilAi.rM tini mAMsM oriluM nI 10 }u divs EzxM EnAh vIuM BitH. 5niL@ew jIvEvi niAvien puREyc@. 11acyH L@ew rM {A vzYewM. orAeLEzxM AvH tiriek EnAhyew awekAl@ m]gieR jIvM {A vei. AvieR ekAi o putiyzYewM. meArAeL ekAl@ etAolIvH lyAyi. atH vr kr mxYEnAwM {A jIvrM EcAdiM. 6miyueti EnAhyH kiiy etLieedvM teR te pkAyi mvAyi. 12}unA EzxM EnAhxYer s]xHwic@. atinA etiluemAAvien vIuM viu. qAlivNrAeL ekAl@vM o mxYnA ekAlAvH mwi vEtyil.ewM. 137 atiEzxM EnAh epkieREnAh, ninM nieR mMvAti R. mi NiyiriaEnkM stikL@Ake. nieR L@tAyi EnAh ku. atH vxieRkeLeAH mi niRyHk. 8dYmAse dYdivsmAyi. anrM eedvM EnAhEyAwM puEnAhyHH aEA 601 vyAyi. AErAwmAyi pRu, 9{AniEALitA14 rAM mAsieR piEy}AM divniEAwM ninEzxM jIvi nieR 8. li 9:10-10:15 8 10yAL@kELAwM o wwiyA. ep knA zpiewe! av teRkiniM niEAewAM puR vsEhAdrAH awimyAyirie! 26qlA pikELAwM m]gELAwM kkA EnAh w, EzmieR eedvmAylikELAwM {A Q wwi ec@. yEhAv vA}H ewmARAke! knAmiyiel skl jIvjAlELAwmAN H EzmieR awimyAyirie.qeR wwi. 11tANH {A niELAw 27eedvM yAePi wt mi nA krA+ miyiel skl jIvMke. EzmieR wArLi eedvM vsiLyi nziieu. qA e. knA avew awimyAyirie. 28atini oriluM sMBviil. ni ori Lyi EzxM 350 vxM wiluM o LyM miyiel jIven owM EnAh jIvic@. 29 950 vxAlM jIvicnziiil. ti EzxM EnAh [email protected] eedvM w, ni {A QvAg H d AnM nkieytinwyALmAyirAjY vL vYApi{A ni cil nM. awyALM {A nIymAyM miyiel skljIvjAlL@mAyAiy krARinH sA10EzM, hAM, yAEPH qivrAyi EnAhyew puA. Lyi EzxM Q m EpM aEnkMYmAyiriM. niy kAlM m}uvmL@ew pitAArAyiI. EzmiQ krA nilniM. {A t aweRyM hAmieRyM yAePieRyMyALM tAyiriM+ 13kAEmGiw pigAmikeLi ni pRy.yi {AenA m}vil@Ai. m}vilH{AM miyM tilu krARieR awyAyAePieR pigAmikLmAyiriM. 14miyH mkLi {A2 yAePieR puA+ EgAm,kAEmGeL ekAuvEA EmGmAEgAgH, mAdAyi, yAvA, b, Emz,iwyi ni m}vil kANAM. 15tIrAsH.3m}vil kAEA niEAwM miyiel EgAemrieR puA+ asHeknAsH,skl jIvjAlELAwM {AAiyrIPH, EtAgA.4krARien {A oAM. o LyM oriyAvAeR puA+ qlIzA, tzIzH,luM miyiel m}uv jIvenyM nzii kiIM, EdAdAnIM,5il qANH krA n RH. emfiERniy smieR tIr16 EmGLi m}vil kAEA {AEdz jIvic v yAePieR Qmiyiel skl jIvjAlM qni vMz prryi epvrANH. oAErA pumiwyiluAiy nitYmAy Q krARien M sVM miyAyi. qlA EgAvuMoAiM. vLH viviD rAxHL@Ayi. oAErA17 atinA yEhAv EnAhEyAw pRrAxHiM atiERtAy BAxyAyi.u, {A miyiel skljIvjAlL@mAyAiy krARieR etLivANH QhAmieR pigAmik 6m}vilH. hAmieR puA+ z H , mi yIM,pUH, knA. 7vIuM } zieR puA+ esbA, hvIlA, 18EnAhyew puA avEnAewAMsbHtA, rmA, sbHetA. rmAyew puepki puRv. EzM, hAM, yAA+ ezb, eddA. 8ePH qAyi avew Epk. zinH niE%AdH qeA pumA(knAeR pitAvAyi hAM.) 19avyi. niE%AdHH miyi atiznAyimvM EnAhyew puArAyi. mi I. 9 yEhAvyew mi niE%AdHyiel skl mxYM m Epew o vliy EvArnAyi. aekAstikLANH.ANH L@k muver avmAyi 20EnAh o k]xiArnAyi. av o tArtmYewi en pRyt H ,miriEAM vLi. 21EnAh atiyEhAvyew mi o vliy EvAniM vIuAi wic @ . EnAhrnAy niE%AdienEAelyANyA. 10vIu wicH m piwic@ teR wArniE%AdieR sA%AjYM bAEb,i kiw. av ngH n nAyi. qer, kElEn, aAdH qien22 knAeR pitAvAy hAM teR pitA zinA rAjYe ngrLilArMBi.11vieR ngHnt ku. hAM tH wAri niE%AdH aUriElM EpAyi. niE%AdHevLiyilu teR sEhAdrAErAwaUri nInEv, erEhAEbAH Q,pRu. 23aEA EzmM yAEPM wikAlhH , 12Eres qI ngro vOemwH EtALiliH puRM tiri pNi. (nInEvyH M klAhyH miwu wArink ec H tL@ew yH iti ec@ EresnAyipitAvieR ngHnt mwi. atinAlvvliy ngrM.)pitAvieR ngHnt kil. 24EnAh vI 13ludIM, anAmIM, elhAbIM, nPHhIM14ieR lhriyi myiiwkyApUsIM, ks@hIM, kPHEtArIM qiviyi. pE NeNIEA teR wLiel mi yIM puA ePlisHtYLypunAy hAM tEAw ecyHtetew pUvikrAyi.AeNH EnAh aRiu. 25atinA15knA sIEdAeR pitAvAyi.EnAh pRu,sIEdA knAeR dYpunAyi. 9. 9li 10:16-11:24 hitYew pitAvAy EhieRyMxwik ekAH vIwAi. AyiHpitAvAyi knA. 16pie eybUpkrM kIlANH av pEyAgictH.sY, aEmArY, gizY, 17hivY, a4 aEA jn pRu, nmHY, sinY, 18avAdY, esmArY, hmAnAyi o ngrM pNiyAM. kAzMtY qiv knAeR mLAyi.me o EgApurvuM nmH pNiyAM.knAeR wMb ElAkieRnAM sirAM. a ne omynAnABAgLiElH [email protected]. nAM miyielAwM citRuk19 knAnYew mi, sIEdAmt egrAyil. 5ngrvuM tEgApurvuM kANArieR dizyi gAAveryM esAEdAM,yEhAv Riv. aetlAM AegAEmAr, dHmA, esEbAyIM qiv mxYer yEhAv ku. 6 yEhAv pRyew dizyi lAzveryM yi.u, verlAM oEr BAx sMsAri.20 averlAM hAmieR pigAmikLAyiav omEyAewyANH Q EjAli ec@. wMbAelAM avEwtAy t H . tv ecAnAtieRviBAgvuM BAxymAyi. aver rMBM mAmANH. tAmsiyAet avHlAM EtYk rAxHLAyiI.#hietM ecA k}ivuAM. 7atinA nm ecH avew EzmieR pigAmikBAx klAM. aEA av prsHprM 21 yAePieR m sEhAdrnA mnilAkAet EpAM.8yi EzM. qAyjntyew pitA aen yEhAv jne ElAkemvAy qeb EzmieR o pigAmiyA AwM citRic@. atinA ngrM pUyi.*iyAA av k}iil. 9 aview22 lAM, aU, axAdH, lUdH, arAM vcANH yEhAv ElAkieRBAxqiv EzmieR mLAyi. yAek kliytH. atinA le23 arAmieR puA+ QsH , ,bAEb q viLi. aenEgeT, mzH qivrAyi.yEhAv jneL aviewniH miyew24 axAdH zAlhieR pitAvAyi pl BAgLiEl citRic@.. zAlhH ebrieR pitAvuM. 25eb ru puAew pitAvAyi. EzmieR EgAieR kT 10Epelg H qAyi oveR Epr H . EzmieR EgAieR kT niaveR kAlAyi mi rAyi pRy. Lyi ru vxiBAgietH. atinAlANH avnH EzxM EzmieR RAM vyi aveREp vINtH. mE sEhAdreR EprH punAy akHxAdH piR. 11atiEyAtA qAyi.EzxM EzM 500 vxM jIvic@. avnH m26 EyAAeR puA+ aEmAdAd H ,puIpuAmAyi.zAelPH, hsAevH, yArhH, 27hEdA12 axAdi miyu vyArAM, QsA, dikAhH, 28oAbA, abImA yEA aveR punAy zAlhHEy, ezbA, 29oAPI hvIlA, EyAbA piR. 13zAlhH piRtiEzxM abH. 30EmzAyHM ki} mlEyArrAjY xAd H 403 vxM jIvic @ . aAl HimiwyH EdzANH Q jntavnH mu puAM puimAmAyi.14vsictH. esPA rAjYieR dizyi zAlhi mvyAyEA avlAyi EmzA.eR punAy eb piR. 15eb31 averAeyAN H EzmieR wMrieR jnnEzxM zAlhH 403 vxMbA. avM wMbM, BAxk, rAjYjIvic @ . atiniew avn@ m@ puI, jntk qien vinYsipuAM [email protected] minAlu vyAy32 EnAhyew puAew vMzAvliEA aveR pu EpelgH piR.17atANH . av tL@ew rAjYinEpelgieR jnnEzxM eb 430sricH vinYsieu. Q wMb vxM jIvic@. atiniew mu puIpuLinivrAN H LyEzxM tl AmAyi.18mAek vYApictH.Epelgi m vyAyEAery q pu jnic@. 19eryvieR viBjie jnMjnnEzxM EpelgH 209 vxM [email protected] Lyi EzxM ElAkM m}uv o BAx sMsAric@. qlA mxYMoEr vAk pEyAgic @ . 2 jnatiniew avn@ mu puIpuAmAyi.20 eryvin H miru vyAyki}niM nIi zinA rAjYH o EA punAy ezgH jnic@. 21ezsmtlM kei. av aview tAms gieR jnni EzxM ery 207 [email protected]@. atiniew ayA mu puI3 jn pRu, n x H w ikypuAM [email protected] atH tIyi @ H kwm ezgi m vyAyEAtANM. aen av kli pkrM punAy nAEhA jnic @ . 23nAEhAAyEzxM ezgH 200 vxM [email protected] ... pigAmiyAyi qEsrieR atiniew mu puIpuAM [email protected] pitAvH Ezmi piRv24 nAEhArinH pieyAtH vyAyqM. 10. li 11:25-12:201025EA punAy EtrhH piR. Etr yEhAv tni tYe aEthieR jnniEzxM nAEhA 119 lH yEhAvey rADitivxM jIvic@. atiniew mu puIpu Evi aAM o yAgpIWM pNi.8AM jnic@. anrM aAM aviewniM puReH 26EtrhinH q}up vyAyEA EbETli ki} pv t iElpuArAy aAmM nAEhAruM hArAM EpAyi. aAM aview wArmwic @ .jnic@. EbET li pwiARAyi. hAyi ngrM ki}M. lH EtrhieR wMbkT aAM yEhAvyew meA yAgpIWM 27 EtrhieR wMbkTyANitH.pNi. aview aAM yEhAvey rAaAM, nAEhA, hArA qivew Dic@. 9 atiEzxM aAM yA w.pitAvAyi EtrhH. hArA ElAi enegvH EdzEH aAM EpAyi.eR pitAvH. 28teR pitAvAy EtrhHjIviciriEAe hArA teRjEdzmAy bAbiElANiel QriaAM QjiptiHvc@ mric@. 29aAmM nAEhAruM vivA 10 aAlH EdzH vLer vrhM k}ic@. aAmieR BArY sARAyi.cyAyi. m} epyHtil+ kw AmvuMnAEhArieR BArY miA. av hArA Enriu. atinA aAM QjiptiElHeR mkLAyi. hArA miyewyM EpAyi. 11teR BArY sARAyi atisuyisHyewyM pitAvAyi. 30vYriyAeNH aAM ku. atinA QjiyAy sARAyiH mL@Ayiil. pH t ielti etAumH aAM31 Etrh H teR wMbEAewAMpiEyAw pRu, nIeyA suriyAbAbiElANiel QriniM EpAyi.eNeniRiyAM. 12QjipHtiel puxknAniEl EpAkAnAyi avewA nie kAM. aEALv pRyM,EzM. EtrhiEnAewAM punAy v yAL@ew BArYyANH. atinAaAM, pQnAy ElAH, (hArAeRnie EnwtinH av qe ekAlApu) mmk sARAyi, (aAmieR niwyH. 13atinA nIeyeR sEhAdBArY) qivmAyi. avriyAeNH ql A vErAwM pRyk.hArA pNieli aview tAmsi aEA avere vDiyil. {AA tImAnic@. 32EtrhH 205 vySvernieR sEhAdrnAeN kti averjIvic@. hArAni vcH av mric@. EAw dy kANiM. aen nineeR jIv riAnAvuM.14 eedvM aAmien viLiaen aAM QjipH t ieli.12 yEhAv aAmiEnAwu kl i c @ , nieR rAjYeyM sVjneLyMviuEpAkuk. nieR aeR wMbQjipH t iel puxA atisuriyAy sARAyiey ku. 15QjipHtielcil EntAAM aveL ku. ave viH {A kAi rAjYE avL@ew sQrYei PREvAEnAwEpAkuk. pRu. av sARAyiey PREvAeR 2niini@ {AenA mhArAxHMekAAriEl ekAuEpAyi. 16sARApNiyM. nie {A a#hikyM yiyew sEhAdren nilyi aAnieR nAmM {A simAkyMmiEnAwu PREvA vLer dyApUvM [email protected]. PREvA aAminH kkAlik 3nie a#hiver {A aeLyM wkeLyM k}utkeLyM sA#hikyM nie zpiver {Anic@. aAminH B]tYAeryMB]tYkzpikyM ec@M. miyiel qlA m eLyM okeLyM [email protected] {A niilUew a#hiM. PREvA aAmieR BArYeyekAuEpAyi. atinA yEhAv PR aAM knAniEl EpAEvAM wMbAM mArkErAg 4 aAM yEhAvey asric Hnki. 18a nimiM PREvA aAhArA viu. ElAM ewyAyi.mien viLic @ pRu, nIeyEAwuaEA aAminH q}upiyH vykw etA ecy H t t H ! sARAyiAyi. 5 aAM teR BArYyAy nieR BArYyAeNH nI qekAesARAyi, anirvnAy ElA, awimk HEAw pRil?19eLlAM wAet hArAni vcH tniuaveLeR sEhAdri qA nIlBic e tl A M ew ekAuEpAyi. pRtH . qinANen pRtH ?aAmM sMGvuM hArA viH knA aekAANH {AnveL BArYyAyi sVIEdzE EpAyi. 6av knAEdz krict. qAlitA {A nieR BArYeyHwi sricH EzEKM pNM ver q tiriek t. aveLyM ekAHkyM pie EmAEryew vmrM niepAyHeAZ!20iwE EpAkyM ecyHt. knAnYanrM aAmien QjipH t irANH aEALview tAmsicitH.puRAA PREvA klic@. atinA7 yEhAv aAmi tYeu. aAM teR piEyAewAH QjipHtyEhAv pRu, Q EdzM {A nieRviu. tAyietl A M avpigAmik nM. ew ekAuEpAvukyM ecyHt. 11. 11li 13:1-14:1017aAM knAniEl mwuatinA EpAvuk. nieR Edzwi13aen aAM QjipHt viu.aAM teR piyM tnietlAmAyi enegvH Edzwi snwk. {AniEALi nin t.18 atinA aAM teR wArL@m}ic@ EpAyi. mE%yew vliy mrric@. ElAM avEnAewAmAyi. w tAmsiAnANv EpAytH. atH2 smyH aAM vLer DniknAyi ehEApNinwAyi.. aEnkM kkAlikL@M eviyMaview aAM yEhAvey rADiAsVvuM avAyi.o yAgpIWM pNi.3 aAM teR yA w. ayAenegviniM EbETliEl mwi.EbET pNiM hAyi pNi ElAH piwieuM wyH o lEH aAMEpAyi. avM wMbvuM mH tAvLmwic lM teyAyi atH. 4avi14a%AeP yi zinA rAjAv.aErYAH qlAsAriel rAjAvuM ekedA lAEyAem lAM rAjAvuM tIdAHewyAyi aAM o yAgpIWM niEgAyIM rAjAvumAyi. 2Q rAjAictH. aen aAM aview yEhAA EcH esAEdAM rAjAvAy EbrA,vey rADic@. egAEmArA rAjAvAy bizA, dHmArAjAvAy zinAb H , esEbAyIM rAjAvAy aAmM ElAM EvpiriyezEmeb, EblArAjAvH (EsAv qM 5 smyM ElAH aAmiEnAewAMEblA viLiei) qivErAwyA ec@Ayi. ElAinH aEnyM ecyHt.kM m]gL@M wArL@mAyi. 6a3 Q rAjAAerlAM tL@ew eesnYAmiM ElAiM anvDi m]gL@A e siIM tA}Hvryi omic@ EcyitinA avyH Ev hArM(siIM tA}Hvr EA}e kwlANH). Edz lBiciil. 7knAnYM epri 4 Q rAjAA pu vxAlMsYM smyH aview vsici.ekEdAlAEyAemrien Esvic i .aAmieRyM ElAieRyM wyAqA ptimAM ekAlM averlAMti zNHWymAyi.rAjAvientier tiriu. 5atinA pti 8atinA aAM ElAiEnAw pR nAlAM vxM ekedAlAEyAem rAjAvHu, niwyi klhM Ev.tEAewAm@Ayi rAjAAemAnieRyM qeRyM A tiluM H avetier yi v. ekklhM pAwil. neLlAM sEhAdrAedAlA EyAemrAjAvuM suXtHrAjArANH. 9 n EvpiriyNM. ninixHwAM erPAyimkeL asHetErAH km lM etrewAM, nI w dizyImi vc H EtAl i c @ . sUyImkeLyiEl EpAyA {A vlvzE hAmi vc@M EtAlic@. mYer avEpAkAM. nI vlE EpAyA {A zAEv kirYAyImi evc@M kI}wi.6wEM EpAkAM.EsyIrieR pvtEdzM wi m 10ElAH uM EnAiyEA EyAA miyew atiiyAy qlArA vertA}Hvr ku. aview DArALM evmy EdzLi tAmsi EhAmYereM ElAH ku. (yEhAv esAav [email protected] egAEmAeryM nziitianrM ekedAlA EyAem vwmAyi t. EsAvvery EyA HmizHpAiEl ecH amAElkYerA tA}Hvr m}uv yEhAvyew dYAnMEtAlic@. aEmArYEryM aEhM EtAliEpAelyAyi. QjipHtEdzM EpAel c@. hesEsA-tAmArilAyi avnl EdzmAyi t H . ) 11atinAvsicitH.8EyAA tA}Hvryi vsiA ElAH smyM esAEdAM, egAEmArA, dHmA.tImAnic @ . vM Evpiriu. esEbAyIM, EblA qiviwLielElAH ki} diiEl yAyAyi.rAjAA oEcH tL@ew zuvi12 aAM knA Edz te ti.entier yM ecA puReu. siIMElAH tA}Hvryiel pNLielAi tA}H v ryiElANv EpAytH . 9 lAtAmsic@. ElAH vLer et esA miel rAjAvAy ekedAlAEyAem, EgAEdAM ngrM teR tAvLmAi. 13esAEdA yIM rAjAvAy tIdA, zinA rAjAvAymiel jn ekAwM pApikLAeNHa%AeP, qlAsAriel rAjAvAyyEhAv aRiu. 14ElAH EpAytiaErYAH qivetirAyANv yMEzxM yEhAv aAmiEnAw klic@,ecyHttH. atAytH au rAjAAenin uM EnAk. vwM etM tirAyi nAlu rAjAA yM ec@kki}M pwiARuM EnAk. 15nI kA yAyi.10Q EdzM m}uv ninM nieR mM siIM tA}Hvryi kIlu niRc anavew mmAyi {A tM. qAlvDi }ikL@Ayi. esAEdAmielyMEM niERtAM. 16miyielegAEmAryielyM rAjAA tL@ewmNriEpAel nieR jntey {A eesnYEAewAH oAwiEAvukyAyiviiM. miyiel mNrikeL . BwAri eRE }ikLieiluM qA k}iA nieR vI. qA muv mlmkLiElHjnteyyM avH q@vA k}iyM. oAwiEAvukyM ecyHt. 12. li 14:11-15:1112 11 esAEdAMkAewyM egAEmArAvAERA EpAluM {A eekvzM vyHkewyM svsADnL@M zu kyil. oM te {A eekvzM vyHwi. kiiy a BNvuM vOvuemwkyiel tijH { ec@. {AekAH av oAwiEAyi. 12esAEdA aAmien DniknAiey nI pRmi tAmsikyAyi, aAmieRyA wvtinH qniA#hmil. 24sEhAdrpunAy, ElAien zu qeR ewy ecRuA tipiwiwi. ayAAyietlAM piwiBNM mAEm {AenwZ. pEecwH av EpAyi. 13piwiewAv nI muvH avew p nkNM.ri ov qAynAy aAmien yi nAM EnwiyetAe qwHku sMBvLRiyic@. aEmArYnAy mE% qe yi shAyic En,yew l vliy mrwA qzHEA, mE% qiv ekAwNyA aEA tAmsicitH. mE%,ekAL~.qzHEA, En qiv prsHprMshAyiAemH krA ecyHtiuAyi aAmmAyi eedvieR krA. aAmieyM shAyiAem Hav ayAL@mAyM krA ecyHti.15etlAM sMBvictiEzxM yEhA vyew aLAw H aAmin H o dznilUewyAyi. eedvM klic@,aAM ElAien ri aAEm, ByeEw. {A nieR pri 14 ElA H bnnAy vivrMcyA. nin {A vlieyA tiaAM aRiu. atinA aAMPlM nkyM [email protected] wMbAMgeL m}uv viLic@pE aAM pRu, yEhAvyAyi. aviwyi prizIlnM lBic 318eedvEm, qe sxHwnA oMBwAAyi. averyM nyic @ tvA ninAvil. qAeNEA? kArekAH aAM zueL dApNM verNM qni mknil. atinA qeRoAwic@. 15 rAi aAmM sMGvuMmrNEzxM qnietlAM dEezizuL@ew Em o milAmNM nwi.ni qeR awim qElYsri kiuM. 3zueL EtAlicH aver dEeziaAM w pRu, nI qnieAvw EhbAver ri. 16zu mken til. atinA qeR vIiEmAx Hwiec wetl A M aAM tiriek piR orwimyHH qnietlAM lBiekAuv. OIkeLyM ikeLyM. 4 aEA yEhAv aAmiEnAwElAienyM ayAL@ew sADneLy sMsAric@. eedvM pRu, ninetemlAM aAM tiriek ekAuv.lAM kiEv awimyAyiriil.17 ekedAlAEyAemrienyM ayAL@ewnineA puAM. ninetlAMsKYrAjAAeryM EtAl i c EzxMnieR pu lBiM.5aAM vIiEl mwi. aEA avenanrM eedvM aAmien puREsVIkriA esAEdAM rAjAvH zAEv nyic@. eedvM pRu, kAzEtA}HvryiEliRi v. (rAjAvieR EnA, aEnkM neL kAtA}H v r qANtiEA aRiyew iEl ? nineAnAkA ntH.). BAviyi nieR wMbM aen yAyiIM.6 mIEsed aAM eedvi vizVsic@. aA 18zAElM rAjAvAy mIEsedM mieR vizVAsM, nItiEyAew jIviaAmien kANA ec. av atYutiM sdHv]ik ec@tiM smtnAy eedvieR o puErAhitmAyieH eedvM tImAnic@. 7 eedvMnAyi. mIEsed avuMaAmiEnAw pRu, bAbiElANYvIuM ekAuv. 19mIEsed yiel QriniM nie ekAuvaAmien a#hic@ pRu, yEhAvyA {A. ninH Q EdzM sVvuM miyM s]xHwic atYut ntinANH {Anen ecyHttH nInAy eedvM aAmien a#hie.Q EdzieR wmyAyiIM. 20 8nieR zueL EtAliA nieqA aAM pRu, qeR yjmAshAyic atYutnAy eedve nnAy yEhAEv, Q EdzM qni kiunm vA}HAM. emH {AenenyANH Rik?9 yiniwyi tA EnwiytieReedvM aAmiEnAw pRu, npielA H aAM mIEsedi o krARuAM. m vyAy o pnki. 21aEA esAEdAM rAjAvH aA vienyM m vyAy o epAwimiEnAw pRu, Q sADneLlAMenyM m vyAy o mnAwienyMni sUiAM. zu tieAekAuvrik. o cAliieyyM ouEpAy qeR L@keL viutAAvi ienyM ew ekAu vrik. 10mAM mti.aAM aetl A M ekAuv H eedv 22pE aAM esAEdAM rAjAviEnAw i smic@. Q m]geL aAMpRu, miyM sVvuM s]xwicvMHekAl@kyM avey Qru kxNmAyiatYutmAy yEhAvyAy eedv mRikyM ecyHt. av ru kxNEAw {A tijH { ecyH t iuH - eL En Ener vc@. pikeL ru23 niERtAy oM- o ElA ecieRkxNmAiyil. 11piIwH vliy pi 13. 13 li 15:12-16:164k mgeL tiA v. pE aAM ]hAgA aAminiM gBM [email protected] [email protected] mnilAiyEA hAgArinH aBi12 EnrM vLer eevki. sUrY asHt mAnM EtAkyM teR yjmAnieymiARAyi. aAmi vLer RM vri A ExHWyA tAen EtA avkyM RiEl vI}ukyM ecyHt. AkyM ecyHt. 5pE sARAyiayA RiyEA BIkrmAy uaAmiEnAw pRu, qeR B]tYyipr. 13anrM yEhAv aAmiEnAwEA qe evRu. ti {ApRu, etlAM nI aRiyNM+ nieRnieL ew. aveL {ApigAmik avEwtl A rAjYni t. av gBiNiyAyi.vsiA EpAkyANH . avrview aEA av qeA ExHWeyanYerEAel k}iyM. aAukAkkyM ecyHt. {LilArA zriaver nARu vxE H awimkLAey yEhAv niyiNemAeNkyM avErAw UrtkAukyM eceR #hM.@M. 14pE aver awimkLAiy rAjY6pE aAM sARAyiEyAw pRu,e {A ziiM. nieR jnt aviwM nI hAgArieR yjmAniyA. ninviu EpAkyM opAwH nl sADnvELAwu nieRyixHwmsricH vew ekAuEpAvukyM [email protected]. atinA sARAyi hgArien15 nI vLer vyAver jIviziic@. hAgA dErH oAwiEAvukyMM. smADAnEAew nI mriM. nieRecyHt.wMbEAewAH nieyM sMsHkriM. 16nAlu tlmRk EzxM nieRjnt Q EdzE tiric@ vM. hAgArieR pu yizmAEyH7smyM, nieR jnt aEmArYer EtAliM. mmiyiel o nIRvyH smIpMaview tAmsi aEmArYer ziivcH hAgArien yEhAvyew dt ku.A {A nieR jntey pEyAgiriEl mAmEY yi atH. 8M. tH BAviyiel kArYmANH, kArNMdt pRu, hAgA, nI sARAyiyewaEmArY EA ziiewvA tB]tYyANH. pieANiview nitH?vM dxHwrAyiIiil. nI qEAA EpAtH?17 sUrY asHtmicEA vliy u hAgA pRu, {A sARAyiyipr. c m]g ru kxNLAyi niM oAwi aklukyANH.9aEA}uM aview kiwAyi. yEhAvyew dt hAgAriEnAw pRsmyM puky o agHnisHtMBM cu, sARAyi nieR yjmAniyANH.m]gL@ew kxNiwyilUew kwavL@ew vIiEl mwi aveL aEpAyi. srik. 10yEhAvyew dt hAgAri18 aen aH yEhAv aAminHEnAw w pRu, niini HvAgHdAnM nkyM o krARuA aEnkM Ep jniM. nieR stikyM ecyHt. yEhAv pRu, {Aprrk qiyAelAwAyAM.11Q EdzM nieR pigAmik nM. yEhAvyew dt vIuM pRu,Qjip H t ndiM yIs H mhAndi hAgA, EA nI gBiNiyANH, nImiwyilu EdzM {Anv nM.orAien sviM. av19 EknY, eknisY, kdHEmAnY, 20hitY, yizHmAEy q EpriwNM, kArNM nIeprisY, erPAyImY, 21aEmArY, knA avEhLieuevH yEhAv aRiu.nY, gizY, eybUsY, qivew av nie shAyikyM [email protected] o kAuk}uteyEAliriM. av tikc@M sVtnAyiriM. av qlAvM qtirAyiriM. qlAvMhAgA q BtY]avM qtirAyiriM. av o l16 sARAyi yi aAmieR BArY. avM aAmiM ikL@Ayiil. sARAyiH QjipHtkAri niM meA lE mARieA irikyM, teR sEhAdrAew awH tAvLmwikyM ec@emiluMyAy B]tYyAyi. hAgA qAyiav avM qtirAyiriM. avL@ew Epr H . 2 sARAyi aA13 yEhAv hAgAriEnAw [email protected] pRu, ikeL sviAhAgA eedve o putiy EpriyEhAv ver qe avdicil.viLic@. av avEnAw pRu, nIatinA qeR B]tY hAgAriEnAewAMqe kA eedvmA. avEpA. avLiniA ien en pRyA kArNM, Q l{AeneR sVM ienEAelEpAluM eedvM qe kAkyM [email protected] ec@! qv ktiyaAM teR pi sARAyiey as tAN. 14atinA jlAzyinH Eb-Hric@. 3aAM knAEdz pvxM lhAyI- ErAyi q Ep v. kAEdtAmsicti EzxmAyi atH. sARA ziM EberdiM mEYyAyi atH.15yi teR BAvAy aAminH Qji hAgA aAmieR iey spHtini teR B]tYyAyi hAgA vic@. aAM iH yizHmAEy qrien nkyM ecyHt. Epmiu. 16hAgAri yizHmAEy jnic 14. li 17:1-18:114EA aAminH qpARu vyAyishA-vAgdpuHH H15yi. eedvM aAhAmiEnAw pRu,nieR piyAy sARAyiyHM {AputieyA Ep nM. sARA qAyipricECdnM krARieR awyALMH riM atH. 16{AnveL a#hiM. av17 aAmieR etAieyAtAM vyi yEhAv av tYeu. yEhAv pRu, {A svz {AenA puen nM. nIyAyiriM aveR pitAvH. av aEnkMputiy jntkL@ew ayAyiIM.nAy eedvmA.* qni Evi ArAxHL@ew rAjAA avLiniMrY ec@k+ qe asricH zrivM. 17eedvEAw drvu kANiAyAy mAi jIvik, 2 nI aen aAhAM teR mKM miyiElecyHtA {A nmiwyi o krARunic@. pE av cirikyM sVyMAAM. nieR jntey o vliy jntpRykyM ecyHt, qni Ru vyyAem {A vAgHdAnM ec@M. Ayi, o puAkA k}iykyil. 3aEA aAM eedvi misARAyHH etARu vySmAyi. avmui. eedvM avEnAw pRu,M iyAkyil.418 new krARiel qeR BAgM tANH+aEA aAhAM eedvEAw pRnie {A aEnkM jntkL@ew pitAu, yizHmAEy jIviciH nievAM. 5 nieR Ep {A mAuM-nieR Esvie. 19Ep ni aAM qAyiriil, aA eedvM pRu, al! sARyHeAhAM qAyiriM. aEnkM jntkL@ew puAemH {A pRy. avpitAvAtinAlANH ninH {A Q nI yisHhAH q EpriwNM. avEp nkiytH. 6{A ninH aEnkm mAyi {AeneR krARuAM. Q krAEnkM pigAmikeL nM. niiniM aveR pigAmikAyi qAlvuMputiy jntkL@AM. niiniM nilniM.rAjAAAM. 7ninM qnimiw 20yizH m AEylieni nI pRyi {AenA krARuAkyM ec@M.{A Eku. aven {An#hiM.Q krA nieR qlA pigAmikMavM aEnkM stikL@AM. avwi EviyANH. Q krA nitYmAyipu mhAEntAL@ew pitAvAyiwM. {A niL@ewyM niL@ewIM. aveR wMbM o mhAjntyAskl pigAmikL@ewyM eedvmAyiriyiIM. 21pE yisHhAmAyiAyiM. 8Q EdzM {A ninM nieRriM {AeneR krARuAk. sARApigAmikmAyi nkyM ec@M. yHA pu yisHhAAyiriM.nIyiEA sri knAEdzMaw vxM Et smyM pu{A nin tM. qeEmAyi {AAM. 22ninH Q EdzM tM. {A nieR eedaAhAmmAy sMBAxNM k}ivmAyirikyM [email protected] eedvM sViElEpAyi. 923eedvM aAhAmiEnAw pRu, niteR wMbiep qlA puxAkrARiel nieR BAgM tA. nIyM ewyM ikL@ewyM pricHECdnMnieR pigAmikL@M qeR krA anwA eedvM aAhAmiEnAw klisriM. 10nI asriE krA tA c@. atinA aAhAM yizHmAEyliNH. nIyM {AM tilu krA. EnyM teR Bvni jnic qlAnieR pigAmikM wiytANH. awimkeLyM viLic@i. pNM ekAwjni qlA ikL@M pricHECvAiy awimkeLyM aAhAMdnM nwiyiriNM. 11niwyiluviLic @ i. aAhAmieR wMbkrA ni pAli qti awiel skl puxAM ikL@MyALmAyi ni a#cM mRiNM.aview owkyM ql A vM pri12 iH qu divsM AymA cHECdiewkyM ecyHt. eedvM avEA ni aveR pricHECdnM nw EnAw pRkArM qlAvM divNM. nieR jntyi piRvMsM pricHEcdie@. 24niL@ew awimkLAyirivM pric H E CdiewEA aAhAikeL pricHECdnM nwNM.mi etAieyA vyAyi. 13 25aen nieR jntyie qlApunAy yizHmAEyli ptim vyikL@M pric H E CdnM ecNM.SM. 26aAhAmM puM oEr divsnieR li piRvErA awimyAmANH pricHECdietH. 27aAhAmiyieAu vvErA y qlA ikeR vIiel qlA puxAM aEtL@ewyM pricHECdnM nwNM. 14aA divsM pricHECdieu. vIihAEm, qniM ninM wyilu krAjnicvM pNM ekAw vAevtANH+ pricHECdnM A etA mAy qlA awimkL@M aH pricHECdipuxM teR jntyi niM Evep eu.wewM. qekAeA ayAqeR krA lMGiciri. m szks v z n A y e e d v M -zAyi qvAcYAM.18 piIwH , yEhAv vIuM aA hAmi tYeu. mE%yew 15. 15 li 18:2-28oA mr smIpM tAmsikyAyieAH dizey lYmAi nwA aAhAM. o divsM vuM wrMBic@. av v}i kANiA aAwiyi smyH aAhAM teRhAmM avErAewAM EpAyi.wArieR vAti rikyAyi. 2 aAhAM tlyyi EnAiyEA tni mi mEp nieedvvumAyi aAhAmieR ku. aver kEA aAhAMvilEpz 17avew aw ec mui. yEhAv sVyM pRu, {Anini3 aAhAM pRu, yjmAnAEr, niecA EpA kArYM aAhAmiL@ew EsvknAy qEAewAH alEnrMEnAw mRyHNEmA? 18aAhAM o ztiyAluM. 4aviwe pAd k}u mAy mhArAxHmAkA EpA. mikA {A evM ekAuvrAM. Q mr yiel jnt av mlM a#hiewNli ni vimiAM. 5{A nikyM ec@M. 19aAhAmmAyi {A eR BNM ekAu vrAM. ni o viEzxe krA AiyiuH. Ev k}iAM. qiH yAyEhAv kl i v}iEy jIviAwrAM.av teR mELAwM pigAmikELAwM klitinANH {Anen ecyHttH.av m EpM akArM stic@nItiyM nYAyvuM pAlicH av jIviekAu pRu, a ekAAM, nI pRytinANH {Anen ecyH t tH .EAel { ecAM.aEA yEhAvyAy qniH, {Anv6 aAhAM wAriElH oAwi. aA vAgH d AnM ecyH t etAe nkAnAhAM sARAEyAwu pRu, EvgM EgAtu mElA. 20ekAH m kxNM aM A. anrM yEhAv pRu, esAEdA7 qiH aAhAM teR kkAliyewmieRyM egAEmAryewyM ahAsMawEH oAwi. ati vuM ecRu y {A Ekiri.* aviewmAy kALiey piwicH teR B]tYeRdx H w A vsi. avew pApMki ekAw. kALiey EvgM ekAwiytA. 21atinA {A tAE}AekA BNM pAkM ecA aAhAMiRiec, kArY EkiwEALM BIkHBtYEnAw pRu. 8 RciyM pAluM pA] rmAENA q EnAe. aEA mAEmiyM aAhAM mEpewyMaetni niymAkyZ. 22mi ekAu vc@. qiH av mrc@ atinA m puxAM esAEdAvi BNM k}ic @ ekAiEA miEl nwA wi. qAaAhAM av viLA s aAhAM aview yEhAvyew minAyi ni.ni. 23anrM aAhAM yEhAvey9 aEA av aAhAmiEnAwsmIpic@ EcAdic@, yEhAEv, dxHwEcAdic@, nieR BArY sARA qview? Aer nziiEA aH nlvEryMaAhAM pRu, av wAri nziiEmA? 24 ngri aluH. nl v eiElA? qiluM aH 10 aEA yEhAv pRu, vskAngrM nziiEmA? tIcyAyM aviewl {A vIuM vM. aEA, nieR jIvi a nItimAA mlM nIBArY sARAyHH o puAyiriM. ngre riM. 25tIcyAyM nIwAriiliH etlAM Ek ngrM nziiil. dxHwAer ekAkyAyi sARA. 11aAhAmiM sARA lA nI a nItimAAer ekAltH.yHM vLer AymAyi. ikLAM ekAl e A nItimAAM zriyAy AyemAe sARAyHHdxHwAM oEpAlAM- av Mk}ii. ziiewkyANElA. miyew m}u12 atinA tA EketAM sARAv viDikAvANElA nI. zriyAytHvizVsicil. av sVyM ciric@ekA nI ec@emH qniRiyAM. 26u pRu, qniM qeR BAviM aEA yEhAv pRu, esAEdAMvyAyi. qni uL@Angri qni a nItimAAerAyvuM k}iu. kANAnAyA ngre m}v {A13 aEA yEhAv aAhAmiEnAwriM. 27pRu, sARA cirikyM tni iaEA aAhAM pRu, akL@A AyM k}iuev pRy EyAw tArtmYewEA, yEhAEv,kyM ecy H t . 14yEhAvyH sAYm {A evRuM epAwiyM cArvuM mAM.lA qeiluM kArYmEA? l! vspE {A aEyAw EcAdiA mtikAl {A vIuM vM. nieR . 28au nItimAA RvueiBArY sARAyHH o uAyiriM. ElA? ngri nAlu nItimA15 pE sARA pRu, {A ciriAEry_evi q ec@M? cil! (ByM mlmANH avLi pRtH.) au Ep Evi nI Q ngrM nziqA yEhAv pRu, a stYmel iEmA?eniRiyAM. nI ciric@!16 aEA m EpM EpAkAen}ue s A E d A m i e R y M . . . E k i r i esAEdAmiEu. av esAEdAmiEner EnAielyM egAEmAryielyM dxHwArA pIfi ie jnL@ew nilviLiyAyi tH. 16. li 18:29-19:16 16yEhAv pRu, nAu nItimA viwk. {vmAyi eelMgikmAyiAer aview kA {A ngrMbewNM. 6nziiil. ElAH puREiRi tni pii29 aAhAM vIuM pRu,nAl ktkwc @ . 7 ElA H avErAw pRu,nItimAAer mAM aview kA aHl! suh]EL, Q dxic v]i ngrM nziiEmA?aEt q {A niELAwEpikyEhAv pRu, nAl nItimAAer yANH. 8i, o puxEnAwemAMkANAnAyA {A ngrM nziiRiyiilA ru epm qniil.H. qeR meL {A ni trAM.30 aEA aAhAM pRu, yEhA aver niH qM ecAM, qAluMEv, dyvAyi qEAw EdxYM EtAEt,Q mxYErAwu dyvAyi oM ecEt.{AnEyAwH yM wi EcAdie+ qeR vIi v ver qni sMrm nItimAA mAEmy_eviiEH. 9aH ngrM nziiEmA? yEhAvvIw vLiv mRupwi pRu,pRu, m nItimAAerAv}iyini mARini H ! qiv{A ngrM nziiil.sVyM pRu, ElAH q yA o31 aAhAM pRu, yEhAEv, dy szknAyANH new ngri vvAyi o wi EcAdiA qe a t. EALyA nAemen jIviNemH Hvdi. aview p nItimAAEr pEdziA viri! qiH av_eviElA? ElAiEnAw pRu, avErALDikMyEhAv pRu, p nItimAAer{ niEAwA wt v]iEkwkA {A ngrM nziiil. ecA EpAt H . qi H av32 aEA aAhAM EcAdic@, ElAiEnAwu wt wt aw.yEhAEv qEAw EdxYmAktH, o av vAti awic@ tkemGEcAdYM wi EcAdiA qe av ieli. 10di. p nItimAAerA aHpE ElAieR vIiluAyiq ec@M? yEhAv pRu, nItimA ruEp vAti R. ElAienArAy p Ep nimiM {A puREkAu vlic @ vIii kyingrM nziiil.av vAtilwc@. 11qiv puR33 yEhAv aAhAmiEnAwu sMsArini bAlvM jnELyM a]tH avsAniic HaviwM viurAimAi. atinA vIi kyRAEpAyi. aAhAM teR vIiEl mw mic avH vAti kANAnAyil.ukyM ecyHt.esAEdAmini rew 12 ruEpM ElAiEnAw pRu,ElAieR szk nieR wMbie mAeriluM19 a eevErM ru dtA esAEdAMngriEl v. ngrkvAwinwH rikyAyi ElAHQ ngri tAmsmEA? nieR puAErA puimAErA avew BAAErA mu wMbAMgELA viewydtAer ku. pNiel cil v}iEA? aen erilumuei avEpArAyiriAmverANH ElAH k ErAwH EA te viwM viwA pEdtiytH. ElAH q}uEH avew awezik. 13{ Q ngrM nziiAi nilnmic@. 2 ElA@ pRu, yj EpA. Q ngrM qmAM dxicmAnAEr, qeR BvniEl v H tAeNH yEhAv Ekiri. atinAqeR Ux sVIkricAluM. aview Q ngrM nziiA yEhAv {eLniH kAluk k}uki rAi tAM.aycirikyANH.14qiH nAeL niH yA wrAM.atinA ElAH puREiRidtA mRupwi pRu, l, { teR epmeL vivAhM k}iA ctVri vimic@ ekAAM. niyic i ri mmELAw sMsA3 qA ElAH aver teR vIiric@. ElA@ pRu, EvgM Q ngrMElvrA nibic @ ekAEyi viuEpAvi! yEhAv eevkAet . owvi dtA stic@. avnziiM! pE ElAH tmAz pRykElAieR vIiEl EpAyi. ElAH yAeNH av kti.15av wiA ekAw. ElAH dtpiEH sUrdic E A dtAAH tAM aM AieAw,ElAien tiwewi. av pRav a ti. u, Q ngrM ziiewM. atinA4 eevErM kiwARAtinieR BArYeyyM ewy ru epmH pNieR qlA BAgnimeLyM i EA viwM viwk.m yvAL@M v]Amwu pux aEA ngrEAewAM ni nziiA ElAieR vIiEl v.ewkyil.16esAEdAM nivAsik ElAieR vIwipE ElA H zy}ilAyuM niH ElAien viLic@ EcAdic@, tinA a D ] t ivc H aviwM viu5 nieR vIiElH rAi v EpAyil. atinA ElAieRyM BArYruEp qview? aver puRE yewyM epmL@ewyM ki piwicH 17. 17 li 19:17-20:4 rupuxA aver suritrAyi ElAM puimAM30ngri puRE ekAuEpAyi.EsAvri tAmsiA ElAi ByyEhAv ElAiEnAwM wMbEAwMmAyi. atinA ElAM ru epkNyvnAyi. 17a ekAAN mL@M tAmsiA mlkLiEl EpAyi.v ElAienyM wMbeyM ngr avrview o hyi tAmsic@. 31oi puRE ekAuEpAytH. puR divsM mpui LypuiEyAw pRkwtiEzxM avrielArA pRu,u, miyiell AyiwvuM OIpuxni niL@ew jIv riA oAwiA vivAhM k}ikyM avH wMeA_k! ngriEl tiriu EnAbmAvukyM ec@. pE newtH. mAvuml, tA}HvryielAriwM nianH AymAyi. nm ikeL trAkymtH. mlyi kyRuM ver oAwk. Q EdzeuM mu puxAmil. 32wyH vc @ niA ngrEAewAMatinA nm H new pitAvienniL@M nziiewM! vIH wiiAM. qiH nmH av 18pE ElA@ pRu, yjmAnAEr,mAyi NEcrAM. aen nmHdyvAyi qe yDikM oAwiEt! new anilUew new wMbM nil19 niL@ew dAsnAy qEAw niniAM! 33 rAi ru epivLer kNkANi. pE qniHkL@M EcH tL@ew aeneAHmlvery v}i m}uv oAwAnAvil.vIu wiic @ . qiH mpui{A vLer sAvDAnM EpAvukyM pitAvieR kiwyi ecH ayAqeiluM sMBvikymAyA qAL@mAyi NEc. ElAH vLeryDikMAk? {A ekAlewM! 20EnA, wicitinA mk vH kiw pitinwH vLer ecRiy o pNmH.EtA q}uEu EpAyEtA aRiil.34{A pNiElH oAwieAyHeA piEH mmk LyvELAw pRE? aEAH oAwi {A suritnAyiu, k}i rAi {A amAyieAAM. kiw pvc@. nmiM aEhe 21dt ElAiEnAw pRu, ekAAM. vIu wiiAM. qiH ninH aEhnie {A atinvdiAM. {A vumAyi NEcrAM. aen nmH ikpNM nziiil . 22pE aEAu L@AtiM wMbM avsAniAtiEvgM oAwieA@k. ni pNritiM new pitAvien pEyAi suritrAyi qM ver qnigiAM. 35aen rAiyM avesAEdAM nziiAnAvil . (EsAv tL@ew pitAvien vIu [email protected] pNieR EprH. kArNM qi H Lymk amAyi NaetA ecRiy pNmANH.)Ec. vl A et wic i tinA ElAinH vNyMmkL@ew vrvHesAEdAmM egAEmAryM nziiew aRiyA k}iil. 23 36sUrY dic@ekAiEA ElAHElAieR ru puimAM gBiNiEsAvriEl EvzikyAyi. kLAyi. avew ikL@ew a av24 aEt smyM yEhAv esAEdAmM egAEmA ew anAyi. 37mv orAryM nziiA wi. yEhAv ien svic@. avLv EmAvAbHngrLi kAzniM tIyM g q Epriu. m}uv EmAvAbYkkyM vxiic@. 25aen yEhAvjntyEwyM pitAvH ayALAyi. 38 ngr nziic@. ssY LyvLuM o pu jEmki. avewy m}uv tA}HvryM pNLi avnH eb- aI q Epriu. qlAvsici skl mxYM nzii aEAnYEwyM pitAvAyi ebeu.aI. 26oAwiEAkEv ngri EnH tiriu EnAiy ElAieR BArY o aAhAM grAriEl EpANAyiI. 27aH atirAviel aAhAM q}uEH tA yEhAvyew mi ni 20aAhAM aviwM viH enegvi El EpAyi. kAEdziM sUrimiw yH egrA ngri aAhAM tAmlE EpAyi. 28aAhAM esAEdAMsmAi. egrArilAyiEA, 2 sARAEgAEmArA ngrLiEl EnAi. tA}Hvr teR sEhAdriyAeNH aAhAM jnyilAek aAhAM kEAwic@. aview ELAw pRu. egrAriel rAjAvAyniM DArALM puk ytH av ku.abIEmelMa Eku. ayAo v tIyi niy puk EpAel sARey #hicH tAM EsvkeryAyi atH.ayc @ sARey ekAuvrA niE 29eedvM tA}Hvryilu ngreL nzi zic@. 3pE o rAiyi eedvM abIic@. a ecyHtEA eedvM aAEmeliEnAwu sVp H n i aLiec hAmien oAkyM ayAL@ew ani yHt, nI mriM, nI tieyw rven nziiAtirikyM ecyHt.OI vivAhityANH. 4ElAH tA}Hvryiel ngrLielAi pE abIEmelH aver sARvsikyAyi. qA ngrEyAewAH zyic i il . atinA nziiM mH eedvM ElAienabIEmel pRu, yEhAEv, {AaviewniM pRyc@. etukArnl . nirprADiyAy oven 18. li 20:5-21:1418 5aH vDiEmA? v qeR sEhAd EKdM kwiiAnANH {Ani ecyHttH.riyANH qH aAhAM teyAeN {A zri vic@ qH qlAveryM EAw pRtH. yA qeR sEhAdr kANiAnANH {Anien ecyHttH. 17-18nAN qH avL@M pRu. {A nirpHyEhAv abIEmelieR wMbrADiyANH. {A ec@etAM {An iel qlA OIkELyM vYkLAi.Riiil.aAhAmieR BArY sARey abIEmH6 aEA eedvM abIEmeliEnAwHtieywtinAlAN H eedvM aeno sVp H n i pRu, aet, nIecyHttH. pE aAhAM eedvEAwnixHkLnAeNH qniRiyAM. nI ec AictieR PlmAyi eedvM abIyH t etAeN ninRiyil A yi EmelienyM ayAL@ew BArYeyyMqM qniRiyAM. nie {A [email protected] suKewi.qnietier pApM ecA nie {Aavdicil. avELAewA zyiAsARAyH i piRHnie {A avdic i l . 7 atinAaAhAmieR BArYey tiric@ ekAwk. aAhAM o vAcknANH . 21 yEhAvsARyHnkiyvAgdAnM pAlic@. teR vAgdAnmH sricH yEhAv sAREyAw viH 2av ninAyi AiM. nI jIvic @ .aAhAmieR vAkYikyM ec@M. pE nI sARAey aAsARA gBiNiyAvukyM aveR puhAmi mwi ekAwieli nI mrien svikyM ecyHt. etlAM eedem {A RpRy. nieR wMvieR vAgH d AnM EpAelk] t YmAyibAMg m}uvM niEAewA nw. 3sARA orAiey svimriM.kyM aAhAM avnH yisHhAH q8 atinA piEH atirAviel abI EpriwkyM ecyHt. 4 yisHhAinH quEmelH teR qlA B]tYAeryM viLicH divsM AymAyEA eedvklnysVpH n ei avErAwu pRu. sricH aAhAM aven pricHECdnMB]tYA By. 9aEA abIEmelHnwi. 5aAhAmien viLic@ EcAdic@, nIey punAy yisH h AH piREAinA {ELAwi ecyHttH? {AaAhAmi Ru vyAyi. 6sARAniEAew etANH ecyHttH? qi pRu, eedvM qe sEAxvtinANH av nieR sEhAdriyAeNH yAi. Eti EkverAeqEAw kM pRtH? qeR rAjYqEAewAM sEAxiM. 7{A, sARA,i nI vliy }LANH ekAu aAhAmieR ien svivtH. etAM nI qEAw ectAemH M vicAriciuAvil. qAyi. 10qienyANH nI Byei v]yAeyiluM aAhAmi {AenAtH? nIeyinANH qEAwieneyA puen nkiyiri.e ecyHttH?11 aEA aAhAM pRu, {A vIi }8Byi. viwe M eedveyisHhAH vL. vLer EvgM tedriiel {A kti. sAReyav KrBNM k}iARAyi. aAhAMEnwtinH erilueme ekAl@emH o vliy vi nki. 9hAgA q{A kti. 12av qeR BArYyANH, QjipH t H awimyAyi aAhAmipE av qeR sEhAdriymANH.eR dYpuen svictH. hAgAriaveLeR aeR mkLANH . pE eR pu yisHhAien kLiyAqeR ayew mkLl. 13eedvM qe kH sARyH H shiAtAyi. 10sARAqeR aeR BvniniH dEraAhAmiEnAw pRu, awimeekAuEpAyi pl lLiluM alienyM avL@ew mkEnyM oAwik.yA viu. aen sMBvicEA {A dErH aver oAwi! n mriEAsAREyAw pRu, qniAyi qeinew sVH new pu yisHhAluM ec@k, n EpAiweAei kiNM. awimeieR mknIeyeR sEhAdriyAeNH jnELAw new pu yisHhAiEnAwH aetApRyk. e pvyHA wvrtH!14 11 aEA, qA sMBvic e tHt H aAhAmien vLer vYAlabIEmeli mnilAyi. atinAewi. teR pu yizHmAEylienayA sARey aAhAmi tiric@ec A l i ayA vYsnic @ . 12qAnki. ayA tAM AwkeLyM eedvM aAhAmiEnAw pRu, awimkkAlikeLyM awimkeLyM wieienyM mkenyEmA H d+KiaAhAmi nki. 15abIEmel pR tH. sARA vzYew EpAel ecu, tA nin umtH qeR@k. yisHhA mAmAyiriM nieRnAwANH. view qview EvNemiluM avkAzi. 13awimeieR mkenyMnin tAmsiAM.{A a#hiM. av nieR mk16 abIEmelH sAREyAwu pRu,nANH. atinA aveR wMbinieR sEhAdrnAy aAhAminH niM {AenA mhArAjYM s]xHwiM. 14{A yirM evixN ekAw piEH atirAviel aAhAM RcHiuH. EA}uAy qlA kArYLiluMavuM evvuemw H hAgArien 19. 19li 21:15-22:8 lic@. hAgA sADnL@emwH i smic@. 29abIEmelH aAteR puEnAewAM yAyAyi. avhAmiEnAw EcAdic@, qinANH nI }HaviwM viH Eb-Ezb mmiyi al wkeL mAi niiytH? 1530u. eR k}iEA avL@ew aAhAM mRupwi pRu, nI QevM tI. wiA alMEpAlumA wkeL qini sVIkriEAyiil . atinA hAgA teR {AnANH Q kiN }ictH qtinHpuen o iAi nii, 16hAgA etLivAkyANH. 31alM drM nw. qiv nw mtiatinA atiEzxM kiNRinHyAi . teR pu evM Eb-Ezb q EpAyi. avrikiAet mriem hAgA kti. av vM aviewvcH tijH{eywtinAmrit H av kANAyi. lANH kiNRinH aen EpritH. 32a ekAH av aviewyi kr aen abIEmelM aAhAmMyA wi.Eb-Ezbyi vcH o krARuAi. 17iyew krci yEhAv Eku. eed anrM abIEmelM pIEA qvieR dUt sViniM hAgA eesnYADipM ePlistYew EdzE HriEnAw viLic@ pRu, hAgA q mwi. 33pi? ByeEw! ieR krc i aAhAM nitYnAy eedvEAwview yEhAv Eku. 18qNIu ecH Aic lmAy Eb-Ezbyi oien shAyi. aveR eek piwi viEzxe mrM n@. 34aAhAM ePlic@ nwk. aven {A aEnkM jnt sHtYew rAjYH dIGkAlM [email protected]@ew pitAvAM! 19piIwH eedvM hAgArinH o kiNkAieAw. hAgA kiNi aAhAEm, nieR puenniM vzYi evM sMBric @ . blik}ik!av mknH evM ekAw. 20iyew vLcyiluM eedvM avenAewAmuAyi. mmiyi tAmsic 22 atienlAM EzxM aAhAmieRvizVAsM prIiA eedvM ni yic@. eedvM aven viLic@, aAyizHmAEy o EvArnAyiI. hAM! aAhAM viLiEku. {Aniviewav nAyi aeA pWic @ .yH! 2aEA eedvM pRu, nieR21 aveR a QjipHti avenA puEnyM i EmAriyA EdzEBArYey kei. av pArA mmiEpAvuk. aview nI nieR puenyi [email protected] qni blink. atH nI sHEnhi nieR kpu yisHhA ienyAyiriNM. aviwe mlkLiaAhAM abIEmelmAyielAieR mkLivcH aven EhAmvilEpyAgM k}iyHk. mlyilAeN22 piIwH abIEmelM pIEAluM {A niEAw pRyAM.aAhAmmAyi sMsAric@. abIEmel3ieR eesnYADipnAyi pIEA. BAti aAhAM q}uEu k}uav aAhAmiEnAw pRu, nieRtyH jInieki. aAhAM yisHhAecyH t ikLiell A M eedvM niEAewA iEnAewAM ru yvB]tYAEryM i.H. 23atinA view eedvsmM bliyH viR aAhAM evieyqEAwu tijH{ ec@k. qEAwM w. qiv eedvM niEzic lqeR sAnELAwM nI RupulAEEpAyi. 4 m divse yAyHemH tijH{ ec@k. {A niEAw EzxM aAhAM der mkLiEl EnAiRuvnAyi EpAel qEAwM nIt eceE lM ku. 5jIvic Q rAjYEAwM RuvnAyiriaEA aAhAM teR B]tYAErAwk. {A niEAewEpAel qEAwu pRu, k}utymAyi view tuk,kNkAuemM tijH{ ec@k. {AeneR pumAyi l24 aAhAM pRu, nI qEAw ep EpAyi rADn nwe. piIwH {LimARiyEpAel {A niEAwM epmA EAu mwivrAM.RuemH {AnitA tijH{ ec@. 25q 6aAhAM bli viR mkeRiH aAhAM abIEmeliEnAw prA mli vc@ekAw. aAhAM otieu. abIEmelieR B]tYA evvizixHw kiyM tIyM kielw.m o kiN aphric@ qAyiqivrivM rADnAlE aAhAmieR prAti. EpAyi.26 7 pE abIEmel pRu, rAyisHhAH teR pitAvien viLic@,Ni ecyHtetH qniRikyil. ti aA! aAhAM mRupwi pRu,mH nI qEAwiArYM pRiumil.qA mken!27 atinA aAhAmM abIEmelM yisH h A pRu, viRM tIyMo krARuAi. krARieR awyALmAyi {A kAH. pE bliekAwAaAhAM tAM wkeLyM kkA m]gemview?likeLyM abIEmeli nki. 28}u8aAhAM pRu, qeR E,epAwkeLyM aAhAM abIEmelblim]ge eedvM tM. 20. li 22:9-23:18 20yishAH repwHsARyew mrNM aen aAhAmM puM lE EpAyi. 9av eedvM niEziclei. aview aAhAM o23sARA iyipE}u vySverjIvic@. 2 knAEdze ehEAq kirYH abyivcH sARAyAgpIWM pNitH viR atiE vc@. mric@. sARyew mrNi aAhAMqiH aAhAM teR puen ekivLer d+KikyM krykyM ecyHt.3yiH yAgpIWiel viRkiE vc@. piIwH aAhAM teR BArYyew mtz]10 qiH aAhAM kieywH teRrIrM vc i H hitYErAw sMsAriApuen ekAlAenAi. EpAyi. av pRu, 4niL@ew rAjY 11pE yEhAvyew dt aAhA tAmsi o sAri mAmAmien twu. dt sViniM {A. atinA qeR BArYey sMsHkviLic@, aAhAEm, aAhAEm!riA qni lmil. qniH qeR aAhAM viLiEku, qEA. BArYey sMsHkriA Rc@ lM dy 12dUt pRu,nieR mken ekAl@vAyi tAluM.5kEyA etiluM tri Evdnii hitY mRupwi pRu, 6EBA, aukEyA ectH. EA nI eedve{iwyilu mhAnAy eedvIkdrikyM asrikyM ec@ EntAvANH. {ti vcH vuMtH {A ku. nieR puen, nieR nl lM ayHH zvsMsHkArikpuen, qni bliyiA nI pEyAgiAM. xHwm {L@ew ettARAytH {A ku.iluM zvEA ayHpEyAgiAM. 13aAhAM dEr EnAiyEA oayew BArYey sMs H k ritiEkAlAw ni ku. atieRniH aey M twykyil.7ekAuk iAi wiyi. aAhAM q}uEH jneL [email protected] ecH wien piwic@ekAu aAhAM avErAw pRu, qeRv ekAH eedvinH bli ekAw. mric BArYey sMsHkriti niaAhAmieR pu reu. 14ati ee shAyiA AmAy tAlnA aAhAM li rYmei qniEvi ni EsAyEhAv- yiEr q Ep nki. hrieR punAy qEAEnAw sMsAriEpAluM L@k pRyARuH. Q mlyik. 9 mEpl hyAeNniixHwmvcH yEhAvey kANAnAM. lM. qEAnANtieR wm. atH av 15yEhAvyew dt rAmM sVeR pRieR ormAN. {AnvnH atiHiniH aAhAmien viLic@. 16dt eR zriyAy vil m}uvM nkAM.pRu, nieR kpuen qni zH m zAnmAyi {An vAutinHEvi ekAlA tARAyi. nI qniAyi ni m}uv EpM sAikLAyiriaen ecyH t tinA {A ninNM.10vAgHdAnM ec@+ yEhAvyAy {A qEAM L@kiwyiliriniEAw vAg H d AnM ec@. 17nie Ayi. qEA aAhAmiEnAw{A sm]iyAyi a#hiM. kAz pRu, 11l, EBA, view qeR n EpAel nin {AskljnL@ewyM mi {A apigAmikeL nM. kwRe mN yHH miyM atilu hyM n.rik EpAel [email protected] ayH H ayew BArYeynieR jnt avew m}uv zueL mRvu ecAM.yM EtAlikyM ec@M. 18nieR pi12 aEA aAhAM hitYew migAmikLA miyiel qlA jntyM a vic @ . 13aAhAM ql A vEwyM#hiewM. nI qe asricti mi vcH qEAEnAw pRu, pEnA {A ninAyi en [email protected] vil trA {AnA#hi. 19anrM aAhAM teR B]tYewyqeR pNM sVIkri. {AeneRwH mwieyi. ql A vM EcHpiey sMsHkrie.14Eb-EzbyiEl mwi. aAhAMqEA aAhAmiEnAw mRupwiaview ti.pRu, 15EBA, {A pRy Ek 20etl A M k}i H aAhAM o , p pQH evi nmH oml.sEzM Eku, nieR sEhAdr nAEhAmi qw. qi H zvsMs H k ArMriM aveR BArY miAyM EAH nw.ikL@H. 21mpu QsH. rAm 16 qEA teR miyew vil pRykbUsH. mAm arAmieR pitAvAy yAeNH aAhAmi mnilAyi.ekmEv. 22wH EkezdH, hEsA, p atinA aAhAM miyew vildAzH, yidlAPH, ebTUEv. 23Riebnki. aAhAM p pQu eviyew pitAvAyi ebTUEv. miAi qEA Evi kc v wArenQ qu puAewyMmAtAvuM [email protected] pitAvumAyi. nAEhA aen qEAeR vylieR wmaAhAmieR sEhAdr. 24nAEhArinH mARi. mE%yH ki} mEplAyilAteR dAsi erymAyi nAlu puA yi lM. aAhAM lwiyAyi+ EtbhH, ghAM, thzH, ieRyM hyewyM qlA mrL@mAKA. ewyM wmyAyi. qEAM aAhAmM 21. 21 li 23:19-24:23tilu wwiH ngrvAsik m}uhHnmAyi aEA. ayA okeLv sAikLAyi. 19atiEzxM aA kiNRiEnAww muic@ nii.12hAM knAniel ehEA q mE%w@ B]tY pRu, qeR yjmAnnAy vyliel hyi sAReyaAhAmieR eedvmA yEhAEv,sMskric@ 20aAhAM vyluM atielH aveR punH te o vDuvienhyM hitYriniM vAi. atH av etrewA qe avdi.eR wmtyilu zHmzAnmiyAyi.qeR yjmAnnAy aAhAmiEnAw kANYM kAU. 13{Aniview Q kiNi kryi ni. ngriel ecRuyishAieR piHArik evM EkArA v. 14yi24 aAhAM vLer v] nAMver jIvic@. yEhAv aAhAmienyMaveR v]ikeLyM a#hic@. sHhAi EyAjic epH atiEltA eNRiytinH {AenA viEzxe awyALM kAirikyANH. viEzx2 AyM ec o dAsnAyi aA awyALM tANH + dyvAyi qnihAmi sklieRyM mtl. evM wiA pAki pAM tA}HiaAhAM B]tYen viLic@ pRu,ErNEm q {A pRyEA winieR eek qeR wyew awiyi, ayew okM {A evMvyHk. 3 H nI qEAewA tijH{ekAwAM q pRy epieyecNM. knAni nieA ep{A zriyAy vDuvAyi keM.iey vivAhM k}iA qeR mken aen sMBvic A yisH h AieRnI avdiil q miyEwyM sV yTABArYey aH iANicieRyM eedvmAy yEhAv sAi tAyi {A kM. qeR yjmAnEnAwHyAyi qEAw tijH{ ec@k. naH kN kAiytAyi {A mniaviwyilANH tAmsietiluMlAM.o knAkAriey av vDuvAyi etrewt H . 4qeR nAiel qeRsVM AewyiwyiEl ecl@k. o BArYey ke15aviewniM qeR mk yisHhAinHaEA, B]tY Aic@ k}iyo vDuvien kek. qiveLti mAyi RiebA qeA ecRuav Evi EAu ekAuvrik.Ari aview v. ebTUEvlieR5 aEA B]tY EcAdic@, eppuiyAyi RiebA. aAhAmii cilEA qEAewAH Q Edz eR sEhAdr nAEhArieRyM miE tiric @ vrA mwikANiEc AM. yewyM punAyi ebTUEv.aenyAyA {A aven qEARiebA evAvuM mliEliewAM ayew mAt] EdzE i yANH vtH. 16av vLer suriyAyieAu EpAkNEmA? . av o knYkyAyi; av6 aAhAM avEnAw pRu, Ev!o puxEnAewAM oriluM RiyiqeR mken aEAu ekAu EpAkt. H il. av kiNikryieli teR7 sVieR eedvmAy yEhAvyANH pAM niRc@. 17aEA B]tY avL@ewqe qeR jEdzniM EA awEH oAwieyi pRu, nieRekAuvtH. lM qeR pitAvi pAiniM alM evM qnieR lvuM qeR wMbieR Bv wiA t.18nvumA. pE Q putiyEdzMRiebA EvgM mliniH pAMqeR pigAmikL@EwtAemH yEhAtAe}yiRi av evM ekAw.v vAgHdAnM ecyHtiuH. qeR pu RiebA pRu, wi, EBA. 19Evi o epiey etrew ayA evM ekAw k}iyvA Evi yEhAv nieR miElHwen RiebA pRu, ayew okor@ dten ayy H e. 8nieR ew M {A evM ekAwAM. 20avvrA epi visti pM EvgM ok evM wiAnI tijH{yiniM mnAM.etAiyiEl teR pAiel evMqAluM nIeyeR mken nAiElo}ic@. anrM av wt evMekAuEpAkt. 9 atinA B]tY teRHEkArA kiNi kryiEl vIuMyjmAneR wyew awiyi teREpAyi. av qlA okM evMeekvcH tijH{ ecyHt. ekAw.21 BtY aveL nizbdnAyi vIic@.]H aEnVxNieR rMBM teR yA sPlmAA yEhAv o 10B]tY aAhAmieR pH okmRupwi ttAENA qR vAeLyM ekAH aviwM viu. ayA mEnAayA aveL EnAi. 22ok evMhrLAy ql A rM sAnL@Mwic@ k}iEA, ayA RiebDArALM ki ktiyi. emesAeA yHH kA oQsH m o sVAmYyiel nAEhArieR ngriElHEmAtirM sAnic @ . wAet aHayA EpAyi. 11B]tY ngri puR oQsH m ru sVvLkL@M eviNRinwE EpAyi. av nki. 23B]tY EcAdic@, nieROIk evM EkArA v sAyAa rANH? nieR aeR lH 22. li 24:24-50 22qeR sMGi tAmsiA wmA nI qeR pitAvieR rAjY EpAkAEmA?em tijH{ ec@k. qeR wMb24 RiebA mRupwi pRu, nAEhAri i EpAyi qeR mknH o vDuvieneRyM miyewyM punAy ebTUetrewk. 39{AeneR yjmAnEvlANH qeR a. 25anrM av EnAw EcAdic@, OI qEAewAMpRu, niL@ew ok EvEAu vieliElA? 40pE qeRvyHEAluM RA vzYi lyjmAn pRu, {A yEhAveyvuM aviewyH. Uxi. yEhAv teR dten26 B ] t Y mui ni H yEhAvey niEAewAmycH nie shAyiM. nIrADic@. 27B]tY pRu, qeR yjmA qeR wMbAriniH qeR puneR eedvmAy yEhAv vA}He vDuvien etrewkyM [email protected]. yEhAv qeR yjmAnEnAwu pE nI qeR pitAvieR rAjYNyM vizVAsvuM kANic @ . yjmAnEpAkyM qeR mknH o vDuvienpunH zriyAy vDuvien kAivAtrA av tARAkAtirikyM ecyHyEhAv qe qeR yjmAneR bu tA nI Q tijH{yiniM mnABvniEl nyic@. yiriM.28 42 aEA RiebA oAwiEAyi teR H {A Q kiNRinweivIukAErAwH etlAM pRu. 29-30Rieb Aic@, qeR yjmAnnAy aAyH H o sEhAdrAyi. hAmieR eedvmAy yEhAEv, qeRlAbA qAyi aveR Epr H . yA sPlmAENEm. 43vew evMayA pRetlAM RiebA teREkArA v o ecRuAriAyisEhAdrEnAw pRu. lAbA av {A Q kiNikryi kA nipR ic@. avL@ew eekyiel AM. qiH {A pRyM, nieR pAvLkL@M EmAtirvuM k lAbA kiN i nilM evM dyvAyi qniikryiElH oAwi. aview kiNiwiA t. 44aEA aEyAjYyAykryi okELAewAH mxYyvtiyAeNi o EtYktriniAyi. 31lAbA pRu,rM pRyM. av pRyM, Q evMEBA, ayH sVAgtM! view puRwi, ayew okM {A niAet akE v! ayH evM ekAwAM. aen epRA o mRiyM okiwvuM {A ieyyANH yEhAv qeR yjmAnoiyiuH.puEvi etrewirietH32 aAhAmieR B]tY Bvni {AnRiyM. 45El kyRi. lAbA okL@ew jIni {A Aic@tIM mE Rieba}iyH tiM avyH vyH E AA evM EkArA v. avL@ew mekAwtiM ayAeL shAyic @ . li evM EkArA pAvumAyiayAM M kA k}uvA . {AnvELAwlM evM vzYeu.evvuM lAbA ekAw. 33qiH46 av EvgM EtALiniH pAM tA}i HlAbA ayAH BNM ekAw. qni evM o}ic@ t. qivpE BtY a tiA mwic@. ayA] pRu, wi, ayew okpRu, v kArYM pRyAet {AenAM {A evM ekAwAM. atiM k}iil.nA {A evM wikyM avatinA lAbA pRu, qiok evM ekAwkyM ecyHt.47pRy. anrM {A avELAw EcAdic @ ,rA nieR a? av pRu,Rieby Eviy vilEpz HnAEhArieRyM miAyEwyM pu34 BtY pRu, {A aAhAmieR] nAy ebTUEv NH qeR a.B]tYnANH. 35yEhAv qeR yjmAnenaEA {A av EmAtirvuM vLql A ArYiluM sm ] iyAyi a# yM ekAw. 48{A tl nic@ yEhAvhiciuH. qeR yjmAn o mhAnA yH ni pRu. qeR yjmAnnAyyiri. aEhi DArALM wmAwaAhAmieR eedvmAy yEhAveykELyM yEhAv nki. aEhi{A rADic @ . qeR yjmAneRDrALM sVvuM eviyM BtYAm. ] HsEhAdreRpQiyewywEHaAhAminH aEnkM okL@M k}utqe Env}i nyic t i {AnvkL@mH. 36sARyAyi qeR yjmAEnAw ni pRu. 49ni pRy, nineR pi. vAkYi av oqeR yjmAnEnAw kNyM vizVApu jEmki. qeR yjmAn teR svuM puli aEhinH niL@ewsVelAM pu nkyM ecpuiey nkyiEl? aEtA niL@ewyHt. 37yjmAn qeeAH o tipuiey aEhi nkyielAj{ ecic@. aEhM qEAw pRu,HENA? qAyAluM pRyU. aEA {AenqeR mken knAnini o ep ecNem H qni tImAniAiey vivAhM k}iA avditH.mElA. 50n aviwyilANH k}iyet aEA lAbAM ebTUEvluM pRiluM o knAkAriey qeR mku, yEhAvyew niEyAgmABArYyAtH qniixHwml. 38atinAeN {LRiy. atinA { 23. 23li 24:51-25:18 ti mAM vA pRyAnAvil . RiebA yisH h AieR BArYyAyi.51 tA RiebA. aveL ekAuEpA. yisHhAH aveL vLeryDikM sHEnhinieR yjmAnpu aveL vivAhMc@. aen yisHhAinH teR ak}ie. yEhAvyew #hM atAN.H yew mrNEzxM vliy zVAsM EtAi. 52 EkEA aAhAmieR B]tYnil mui yEhAvyH ni aAhAmieR wMbMpRu. 53aEA av RiebyHHtA ekAuv sAn nki.ayA avH mEnAhrmAy vO 25aAhAM vIuM vivAhM k}ic@. ekRA qAyi ayAL@ew putiy BArYyew EprH. 2 av si%A,L@M sVvuM eviyM ekAu B eyAzA, emdA, midYA, yizHbA,rNL@M nki. avLew ayH M vhH qiv jM nki. 3 ezbsEhAdrM ayA vilwiy sAn yewyM eddAeRyM pitAvAyi nki. 54pie, ayAL@M M eyAzA. aUrIM, elzIM, elyIMniRey tikyM wikyM ecyHt qiv eddAeR pigAmikLAyi. 4EzxM rAi aview cilv}ic@. piE PA, eP, hEnA, abIdA,H atirAviel NeNIH av pRqdAgA, verAe midYAeR mLAyiu, ni { qeR yjmAneRyw. Q meLlAM ekRyewyM aAE mwe.hAmieRyM vivAhini piR 55Riebyew ayM sEhAdrM vrAN H . 5- 6aAhAmieR mrNipRu, RiebA Rc@kAlM {L@ew mH aEhM teR dAsimAew puew k}iye. o pdivsM. ati AH cil sAn nki averEzxM av EpAkAM. 56qA B]tYki}EAu pRuviu. aEhM averavErAw pRu, qe aDikM tAm yisHhAiniM dEryc@. anrMsiitH. yEhAv qeR yA sPl aAhAM teR sV m}uv yishAHmAiyiri. ni {A qeR yjmAi nki.7neRywE EpAke.aAhAM 175 vySver jIvic @ . 578Riebyew ayM sEhAdrM pR piIwH INitnAyiIH aAhAMu, { Riebey viLicH avmrNmwu. dIGvuM sMt]pHtvumAyL@ew xHwM EcAdie. 58av Rieb o jIvitmAyi aEhiERtH .ey viLic@ EcAdic@, nI EA yA aEhM mric H pUv i kErAw Ec. 9L@ew ew EpAkA xHwewEvA?aEhieR mLAy yisH h AM RiebA pRu, aEt, {A EpA yizHmAEyluM aEhe mEplyiel.hyi sMsH k ric @ . EsAhArieR 59atinA aAhAmieR B]tYEnAwM punAy qEAERtAyi h.ErAwemA EpAkA av RiebmE%yHH ki}Ayi lM. 10hitYey avdic@. Riebyew yEy ew eekyiniM aAhAM vAiyyM ew ayc@. 60RiebA yA tiric hyAyi atH. aAhAM aviewEA av avELAw pRu, teR piEyAewAM aweu. 11a {L@ew sEhAdrI, nI aEnkM AhAmieR mrNEzxM eedvM yisHhAEkAwi jnL@ew ayAke. nieR ien a#hic@. yisHhAH EblpigAmik avew zueL EtAlicH hyiErAyIyi tAmsM w.12avew ngr eekywe. yizHmAEylieR vMzAvli tANH. 61anrM RiebyM avL@ew y yizH m AEy aAhAmieRyM sARyM okL@ew puR kyRi B]tYEnyM yew QjipHtkAriyAy B]tY hAgAriEryM agmic @ . aen B] t Y eRyM pu.13RiebEyyM i vIiEl mwi. yizHmAEylieR stikL@ew Ep 62yisHhAH EblhyiErAyiniM k+ enbAEyAAyi mpu.enegvi tAmsikyANiEA. 63opie EkdA jnic@. wH adHvEy,sAyAhH n i yisH h AH DYAni mibHzAM, 14mizmA, dmA, mA, 15hdAdH, EtmA, HnAyi vyliEl EpAyi. yishAH mkH ey, nAPIz H , EkedmA qiv. 16LiEl EnAiyEA derni vyizHmAEylieR puAew EpkokeL ku.atAyi. oAErA puM piAlH 64RiebA EnAiyEA yisH h A ecRu ngrLAyi mARiy sVM pALyien ku. aEALv okRL@Ayi. pu puAM sVMniM cAwiyiRi. 65av B]tYEnAwjnty rAjmArAerEAelyAyiEcAdic@, ne kANA Q vylilUew. 17yizHmAEy 137 vySver jIviv ecRuAr rANH?c@. anrM ayA mricH pUvikErAw B]tY pRu, aeteR yjmAnpuEc. 18yizHmAEylieR pigAmiknANH. aEA RiebA mwpwM ekAHmmiyielAwM tAvLmwic@. EdteR mKM mRc@. zM hvIlyi niH QjipHtiEnAw Ec 66sMBvic e tl A M B] t Y yisH h Ai veryM riniM aIRiyEnAw vivric@. 67anrM yisHhAH veryM vYApici. yizHmAEylieRepiey teR ayew wAripigAmik wiew yizHmAEylieREl ieAu v. divsM te sEhAdreR jntey mici. 24. li 25:19-26:1124yishAieR wMbM H eR sVieR oAhri yAEAbi 19t H yis H h AieR kTyA.viu. 34aEA yAEAbH avuM hAaAhAminH yisH h AeeA pu rvuM ekAw. zAvH qlAM tikyMAyi. 20yisHhAi nAl vywikyM ecyHtEzxM EpAyi. aAyEA av Riebey vivAhM en zAvH dYpuen nilyiluk}ic@. p-arAMkAriyAyi RiebavkAzielAM tniH vliy tAl. av ebTUEvlieR puiyM arA rYmiel [email protected] lAbAeR sEhAdriymAyi.21 yisHhAieR BArYyHH ikL@AyishAH abIEmeliEnAwHyil. atinA yisHhAH teR BArY N pRyy HEvi yEhAvEyAw Aic @ .yEhAv yisHhAieR An Eku.yEhAv Riebey gBM DriA a 26ori o vliy AmmAyi. aAhAmieR kAlAy EpAel o AmmAyi atH. ativdikyM ecyHt. nA yisHhAH egrAri ePlisHtY 22gBiNiyAyiEA Riebyew ew rAjAvAy abIEmelieRywvyi kiw ru u tiE EpAyi. 2yEhAv yis H h Aie{i. RiebA yEhAvEyAw A EnAw sMsAric@. yEhAv pRu, ni ic @ , qnieANieneyAe QjipHtiEl EpAktH. {A klisMBvitH? 23yEhAv avELAw pR tinsric@ Edz tAmsik. 3 u, nieR zrIrii ru jn nAi tAmsik; {A niEAewAtkLAtH. ru wMbL@ew BrNAmAyiriM. {A nie a#hiM.DikArik niini piRM. av Q EdzM m}uvM {A ninM nieRviBjiewkyM ec@M. o mk mv wMbimAyi nM. nieR pitAEnA knAyiriM. mpu vAy aAhAmi{A nkiyLyven EsviM. 24piIwH gBM pUvAgHdAnM {A nwAM. 4nieR wMmAyEA Rieb rpuAerbe {A kAziel nsvic@. 25mi v niRmAyiEpAel viiM. Q EdzM m}uvM. ErAmM niR Emli EpAelyAyi {A nieR wMbi nkyM aveR cM. atinA avnH ec@M. nieR pigAmikLilUew mizAvH q Epriu. 26rAme iyiel qlA jntkL@M a#hiewM. 5piREA av zAvieR i {Anien ec@eteA nieRyi mRuek piwici. atinA avpitAvAy aAhAM qeR vAknH yAEAbH qM Epriu. yisHhAinHasrikyM {A pRtH vaRup vyAyiEA}ANH zAvuM ikyM ecyHt. aAhAM qeRyAEAbuM piRtH. klnkL@M niymL@M cL@M as 27ik vL. zAvH oru nlric@. 6nAyAukArnAyiI. eR EnrvuM atinA yishAH egrAri tAmsi HpuRH vyli k}iyAnAyi av c@. 7 yisHhAieR BArY RiebA atinixwM. qA yAEAbH vLer zAnA H suriyAyi. nAiel L@kyi. av wArii te Riebeyi yisHhAiEnAw EcAditi. 28yisHhAH zAvien sHEnhi c@. yisHhA pRu, av qeRc @ . zAvH ekA m] g eL tiA sEhAdriyAN. RiebA teR BArYyA HavnH xH w mAyi. pE yAEA eN H avErAw pRyvA yis H h AbiEnAwAyi RiebyHH sHEnhM.i BymAyi. Riebey tieyw 29ori zAvH Ev k}i@ tiri A av te ekAl@EmA qAyi ec i. av vizekAH vLer yisHhAi ByM. 8INici. yAEAbH o kli yis H h A H aview tAmsM wi.amry EvvikyAyi. 30zAvH eR nAL@kLAyEA o divsM abIEmyAEAbiEnAw pRu, {A vlAet el H teR jnAlyilUew EnAi.viz vliri. qniH atillM aEA yisHhAH RiebymAyi kLiv amry t. (atinAlANtmAzk nw ku. 9abIEmyAeL EdAM q viLitH.) elH yisHhAien viLic@ EcAdic@, 31pE yAEAbH pRu, dYjAtv nieR BArYyEl? pieinANHnAy puen nilyi nieR qlA av nieR sEhAdriyAeN {avkAzL@M eni viNM.ELAw pRtH? yisHhAH avEnAw 32zAvH pRu, {A viz ekAH pRu, qe ekAH ni aveLtAH mric@k}iu. {A mricA,tieywEmA q {A By. 10qeR aeR sVeAM qeabIEmel pRu, nI {ELAwshAyiil . atinA {A qeR etu ecyH t iri. {LielArAvItM nin nM. nieR BArYymAyi zyic i ei 33pE yAEAbH pRu, nI aetav o mhApApieR aprADiyAlAM qni temH dYM vAgHdAnM mAyi. 11ec@k. aen zAvH yAEAbinHatinA abIEmelH qlA jnvAgHdAnM nki. zAvH teR pitAvi M o tAI nki. av pRu, 25. 25li 26:12-27:4oM Q mxYEnEyA Q OI pigAmikeL viiM. qeR EsvEyEyA pvitH. eriluM averknAy aAhAmien ktiyANH {A25pvicA vDiewM. etAe ec@tH. atinAyisHhAH aview o yAgpIWM pNitH yishAH DniknA HyEhAvey rADic@. ayA teR 12yis H h A H Edze vylitAvLM aview ApikyM ayAL@ewvi vitc@. vxM ayA vliyB]tYA aview o kiN }ikyMviLvH ekAyHetwkyM ecyHt. yEhA ecyHt. 26v aven sm] mAyi a#hic @ . abIEmelH egrAriniM yisH13 yisH h AH DniknAyiI. ohAien kANA v. teR pEdxHwAvliy DniknAyiIMver ayA vAy asienyM eesnYADipwt wt sAdic@. 14ayAHnAy pIEAliEnyM abIEmelH ewDArALM ipL@M kAliL@m ekAuvi. 27Ayi. aEnkM awimkL@myAAyi. yisH h A EcAdic @ , qinANiqlA ePlisHtYM ayAELAwH asUyEA qe kANA vtH? mH nIEtAi. 15atinA ePlisHtY yisHhAqEAw a sQXdilAyiil. nIieR a aAhAmM aEh qe nieR rAjYM vi@EpAvAieR B]tYAM EcH vx wyAkEpAluM ecyHt. 28mu }ic qlA kiNRukL@M nziic@. av mRupwi pRu, yEhAvav kiNRukLi a}u [email protected] {LiEALRi16 abIEmelH yishAiEnAw pRu, Hy. n H o krARuAAem{L@ew nAw viu EpAvuk. nIyi{ k. nI {eA vAgHEA {eLA znAyiri. dAnM trNemANH {L@ew #hM. 17 29atinA yisHhAHaviwM viH{ nie pvicil. nI {grAriel ecRiy ndi smIpM tAvLmeLyM pviiel vA trik.wic@. ayA aview jIvic@. 18aAl { nie drEH oAwieciluMi vLer mH aAhAM aviewa smADAnilAyi. EAaEnkM kiNRuk }ici. aAhA yEhAv nie a#hicirievHmieR mrNEzxM ePlisHtY kiN vYmAyiuH. 30atinA yisHhAHRukLi a}u niRc @ . atinAaveA vi nki. averlAvMyisHhAH mwiEAyi kiNRuktikyM wikyM ecyHt. 31awvIuM }ic@. yisHhAH avyHH teRdivsM atirAviel oAErAM tipitAvH nkiyi Epk te jH{ ecyHt. anrM av smADAnnki. 19yisHhAieR B]tYAM EAew aviwM viu. 32 divsM,ecRiy ndi smIpM o kiN }[email protected] h AieR B] t YA vH t kiNiniH o Rv epAieyA}uki. }ic kiNRieni pRu. B]tYA20 qA egrAtA}H v ryi wkeL pRu, { kiNi evMEmyiciv yisHhAieR B]tYAku. 33atinA yisHhAH kiNRinHmAyi tiEleu. av pRu, zibA q Epriu. ngrieRevM {L@EwtANH . atinA EprH Eb-Ezb q te w.yisHhAH kiNRinH ez qEpriu. av Ep nkA kArNM,zAvieR BArYmA 34aview evcANH av avEnAw vAdinAltAM vyi zAvH rH hitYctH qtAyi.OIkeL vivAhM k}ic@. ov Ebri 21anrM yisH h AieR Esvk yew mk eydIyAyi. mvmeA kiN wi}ic@. L@k vH ElAeR mk bAsmM yi.35 kiNRieR EpriluM avkAzm vivAh yisHhAiM Riebyic@. atinA yisHhAH kiNRinHyHM vLer vixmmAi.sitHnA q Epriu. 22yisHhAH aviewniM mARi meA anrAvkAzieR zn HkiN }ic@. M kiNRiEmavkAzvAdvumAyi vil. atinAav kiNRinH erEhAEbAH q27 yis H h AivyAvukyM ayAL@ew kk zri kANAnAvAviDM INikyM ecyHt. oEpriu. yisHhA pRu, EAdivsM ayA teR mpunAyyEhAv nmAyi o lM kANic@zAvien viLic@. yisHhA pRu,tiri. view nAM epkyM mkEn! zAvH mRupwi pRu, {AnivijyikLAkyM ec@M. viewyH. 23 2yisHhAH aviewniH Eb-Ezebyis H h A pRu, {A v ] nAyiEl EpAyi. 24 rAiyi yEhAvyiri. tAmsiAet {A mriyisHhAiEnAw sMsAric@. yEhAvkyM ecyH E tAM. 3atinA nieRpRu, {A nieR anAy aAauM vil@emwH nAyAi EpAvuk.hAmieR eedvmA. ByeEwtil.qni tiAnAyi o m]ge ekA{A niEAewAmH . nie {AekAu vrik. 4qniixHwm hArMa#hikyM ec@M. {A nieR Ai, {An tie. aEA 26. li 27:5-322621{A mriM mH nie a#hiAM.aEA yisHhAH yAEAbiEnAw5 atinA zAvH nAyAi EpAyi. pRu, qeR awE v qeR mkEn. {A nieeyA etAuyAEAbH pitAvien cti EnAe. nI qeR punAy zAvH yishAH punAy zAviEnAw pR H teEyA qH qniEA aRiyAM. 22tH RiebA iAyi. atinA yAEAbH teR pitAvAy6 RiebA punAy yAEAbiEnAwyisHhAieRywE ec. yisHpRu, EnA, nieR a nieR hAH aven etAuEnAiyiu pRu,sEhAdrnAy zAviEnAw sMsAri nieR zbHdM yAEAbiER EpAel {A Eku. 7nieR a pRu,yiri. pE nieR eekk zAqni tiAnAyi o m]ge ekAl@k. viER EpAel ErAmAv]tvumANH. 23atH pAkM ecyHtH qni trik. {An aveR eekk zAviERtie. aEA {A mriti mH EpAel ErAmAv]tmAyiekAH yisH8nie a#hiAM. aekAHhAinH atH yAEAbAeNH tiricRiE, {A pRy EpAel nI yAnAyil. atinA yisHhAH yAEAec@k. 9 puR EpAyi new i bien a#hic@. 24iniH r EkAlAi ikeL yisHhA EcAdic @ , nI yTAqni ekAurik. {Anvey nieR i qeR mk zAvH teEyA?an H x H w eviDM pAkewAM. yAEAb H pRu, aet, {A10 qiH nI BNM nieR anHzAvu te.ekAuekAwk. aEA aEhM mriMmH nie a#hiM.yAEAbi a#hM 11 25pE yAEAbH teR ayAyaEA yishA pRu, BNM HRiebEyAwu pRu, qeR sEhAd ekAuv, {Ant H tii H nier zAvH ErAmAv]tnAy o mxYnA a#hiAM. yAEAbH ekAw BNElA. {A avenEAel ErAmm NM ayA k}ic@. anrM yAEAbHvnl. 12qeR a qe sHpzi ekAw vIH ayA wikyMEAe atH zAvH ael mn ecyHt. 26anrM yisHhAH avEnAwilAM. aEA aEhM qe a#pRu, mkEn, aw v H qehiAet zpikyAyiriM ec@k!Mbi. 27atinA yAEAbH teRqeEA? {AnEhe ctikyA pitAvieR awec H ayAeLyiriiEl?Mbic @ . zAvieR vOL@ew 13atinA RiebA avEnAw pR mNM zVsic yisHhAH yAEAbienu, }M vlmAyA {A aEta#hikyM ecy H t . yis H h AewAM. {A pR EpAeleyAe pRu,ec@k. ecH EkAlAwkeL piwic @yEhAv a#hic vylukL@ewekAu vrik. gmAeNeR mknH. 1428atinA yAEAbH puR EpAyi yEhAv nin DArALM m} nke,rH wkeL piwicH aey lic@. aen nin nl viLyM vIuMav yisHhAinixHwe rItiyi lBie.atieR mAMsM pAkM ecyHt. 15anrM29ql A jnL@M nie Esvie.RiebA teR mpu zAvinHjntk nieR mi vNe. nieRxHwe vOeLw. av atHsEhAdrAEm nI BrNM nwM.Lypu yAEAbien aNiyic @ . nieR ayew sAn nieR16 RiebA EkAlAwkL@ew EtAelwH mi nmikyM, nie asriyAEAbieR k}uuM eekkLuM mwi.kyM ece. nie zpiv zpi17 qiv tA pAkM ecyHt BNMewM. nie a#hiv a#yAEAbien lic@. hiewM. 18yAEAbH teR pitAvien smIpicHpRu, aA. aveR pitAv@ EcAdi zAvieR a#hM30c@, mken nIyArANH?yis H h A H yAEAbien a# 19yAEAbH teR pitAviEnAw pRhic@ k}iu. yAEAbH yisHhAiu, {A zAvANH. ayew m eRywniM EpAyywen zAvHmk. a@ pR EpAel {AEv k}iu v. 31teR anH xHwecyHtiri. q}uEi {A Eve rItiyi zAvH BNM tARAi.yAwi ayHAyi ekAu v Rci zAvH atH teR pitAvieRywek}ic A luM. qiH qe a#hi ic@. av teR pitAviEnAw pRcAluM. u, aA tA ayew pu. q}u 20pE yisHhAH teR puEnAw E. qiH {A ayHAyi EvpRu, EvgM nIeyenyANH m]gyAwi pAkewi ekAuv BNMeL EvyAwi ekAtH? k}i. qiH qe a#hicAluM.32 yAEAbH pRu, ayew eedvpE yisHhAH avEnAw EcAdic@,mAy yEhAv qni EvgM m]geL rA nI? av pRu, {AkAi. ayew m pu zAvANH. 27. 27 li 27:33-28:11 33 aEA yis H hA H vLer vixo divsM te qeR ru mMnAyi pRu, aEA nI vM mH nxHweNem {AnA#hiil.46qni BNM pAkM ecyHt ekAuanrM RiebA yisHhAiEnAwttArANH? {An tikyM aven pRu, niew mkeR BArYmA hitYa#hikyM ecyHt. ni a rANH . Q OIk nimiM qni#hM tiriecwAM pil. vLer d+KmH. kArNemeEA? av34 zAvH aeR vAk Eku.new Arl. yAEAbH avrielAayAH vLer EdxYvuM d+KvuM EtAi.iey klYANM k}ic A pieav epAiru. av teR pitAqni mrikEy niv]iyZ!viEnAw pRu, ni qeyM a#hicAluM aA! yAEAbH o BArYey etry35 yisHhA pRu, nieR sEhAdrnAy yAEAbH qe viciri.av vH nin a#h ti28 yis H h A H yAEAbien viLic H a#hic @ . qiH yisH h AHyAEAbinH o klnyM nki, nIeyw! o knAkAriey vivAhM k}itH.362 zAvH pRu, yAEAbH q aekAH viwM vi@ nI p-arAmite aveR EprANElA. atv Ec El EpAvuk. aview nieR ayew te. rAM AvzYmANH anAy ebTUEvlieR vIiElav qe pitH. m mk q ecl@k. nieR aAvnAy lAbAnilyH qeR avkAz avaview tAmsmH. ayAew epmtieyw. EA qeR a#h Li oveL nI vivAhM k}ik. 3 svL@M tieywiri. zAv H znAy eedvM nie a#hiw, qniAyi qeiluM aeeyM nin DArALM ikAk#hM aH mAievciuEA?eeyM {A AiAM. nIeyA37 yishA pRu, l, vLer eev H mhAjntyew pitAvAkA {A Akiyiri. nie BriA aDiiAM. 4 aAhAmien a#hickArM {A yAEAbi ekAw. avEpAel nieyM nieR stikeLyMeR qlA sEhAdrAM aveR B]tYa#hiA {A eedvEAw AArAemM {A pRu. wt iAM. nieR tAmslM niERtADAnYvuM vIuM kiA a#hvuMkAM {A AiAM. eedvM aA{Anv ekAw. ni nin trA hAmi nkiy lmANitH.5oM bAiyil E.aen yisH h AH , yAEAbien38 qA zAvH teR pitAviEnAwup-arAmiElyc@. yAEAbH Riebw yAcic@, o a#hM mAEm yew sEhAdrnAy lAbAeRywEayew kiluEA pitAEv? qe EpAyi. arAmYnAy ebTUEvlAyiyM a#hicAluM. zAvH kryA lAbAeRyM RiebyewyM pitAvH.wi. RiebA yAEAbieRyM zAvieR39 aEA yisHhAH avEnAw pRyM ayM.6u, nI nl miyilAyiriil vsi teR pitAvAy yisHhAH yAEAk. ninH vzYinH m} kiukyil.bien a#hic t Ayi zAv H aRi40 jIviA nin EpArAEwivM. nIu. p-arAmiEl EpAyi o BArYnieR sEhAdreR awimyAM. pE ey kupiwiA yisHhAH yAEAsVAtYinAyi EpArAw nI av bien niEzicycirikyAeNMeR bnM EBdiM. zAvH aRiu. o knAkAriey41 atiEzxM a#heLec A l i vivAhM k}iet H teR pitAv HzAvH yAEAbien evRu. zAvHyAEAbiEnAw klici@eM zAvHsVyM ElAcic@, qeR a tAm aRiu. 7mAtApitAew niEzmsiyAet mriM. atieR d+KAcrNMsricH yAEAbH p-arAmiEl tirik}iAluw {A yAEAbien c i @eM zAv H aRiu. 8teRekAl@M. m knAkArikeL vivAhM k}i42 yAEAbien ekAl A zAvi etA teR pitAvieR #hemHeR pripAwieyi RiebA aRi u. ti niM zAvH mnilAi. 9 zAav yAEAbien viLiic@ pRu, vin H EA te ru BArYmA H .nieR sEhAdr zAvH nie ekA qA ayA yizHmAEylien ecHl A pripAwiyiw. 43aekAHkH o OIeywi vivAhM k}[email protected], nI {A pRy EpAelyizHmAEylieR puiyAy mhlienec@k. hArAni qeR sEhAdr yANH av vivAhM k}ictH. yizHmAlAbA tAmsiH. aveRywEy aAhAmieR pu. mhlH,EpAyi oLic i rik. 44Rc@kAlM nI enbAEyAieR sEhAdri.aview tAmsik. nieR sEhAdreR EkApM zmiEvALM. 45Rc@kAlM eedvieR BvnM-EbET 10k}iH nI avEnAw ecyHttH nieRyAEAbH Eb-Ezb viH hArAnisEhAdr mRekA_M. a nie El EpAyi. 11yAEAb H sric @mwi viLiA {AenA B]tYen viwAM. ekAiriEv sUrY asHtmic@. ati 28. li 28:12-29:14 28nA aiyRA ayA oriwM aEnV vyli o kiN ku. kiNRixic@. avieweyi o pAREm tl smIpM mH ip kiwAvcH yAEAbH kiwRi. 12yAEAbH yi. view nimANH wko sVpHnM ku. miyiniM sVM ptivAyi evM witH. kiNRieRver q o EkAvNi ayAvAy mwieAH o vliy pARyAsVpHni ku. eedvieR dt yi. 3iM m}uvM aviewA atilUew kyRukyM RukyM qi}iyEAwyA klHec@t H ayA ku. 13EkAvNiimA@M. aEA wkH evMw H yEhAv niM yAEAb HwiAnAvuM. wk evM wic@ku. yEhAv pRu, nieR m k}iyEA wyA pAR i yTAcHC aAhAmieR eedvmAy yEhAAn vyHM. 4vyANH {A. yisHhAieRyM eedvM yAEAbH aviewyAyi w{AnA. nIyiEA kiw EdzM yAErAwu EcAdic @ , sEhAdrAEr,{A nin tM. Q EdzM {A ni qviwkArANH? av mRupwininM nieR sAnmAyi pRu, { hArAkArANH.nM. 14ninH aEnkmEnkM pigAmik 5aEA yAEAb@ EcAdic@, nAEhAAM. av miyiel mNrik rieR pu lAbAen niLRikewyyAyiriM. av ki}M pwi yiEl?ARuM etM vwM vYApiM. nIyM wyA pRu, {H avennieR pigAmikM mlM miyiel aRiyAM. 6skl wMbM a#hiewM. aEA yAEAb@ EcAdic@, aE 15{A niEAewAAM. nI EpA hi suKmEl?iwelAM {A nie sMriAav mRupwi pRu, av suKMAM. nie {A Q EdzE mwi te. ql A M BMgiyAyiri. tAeAuvrikyM ec@M. qeR vAgH aveR pui RAEh aveR wkdAnM niREvewMver{A nie mAyi v. 7eekevwiykyil.yAEAbH pRu, EnrM cyAyt 16aEA yAEAbH RM vi@NElyZ. asHtmiA niyM smypRu, view yEhAvye {An m H . ipeL rAiyRiRiy. pE {ARuMver view @EcAniniyM smymAyiil. atiyEhAv tAyi aRiil.nA avyH evM ekAwiH avey H 17yAEAbH By. av pRu,vIuM EmyA pRu viwk. 8etA mhAy lmAN. eedvH pE wyA pRu, wkieR BvnmANH. tH sVieRm}uv o EcrAet { ecvAtilANH.A pil. aEA { kliLi 18yAEAbH atirAviel q}[email protected]@M qiH ql A wkM evMayA tA Riy pAReywH atiwiM. 9eR vH mkLiElAyi vc@. av yAEAbH wyAmAyi sMsArikliE qeyA}ic@. aen avc@ekAiriEv RAEh teR pitA klien eedvieR sHmArkmAi.vieR wkmAyi v. (wkeL19 lUs H qAyi lieREmyHk RAEhlieR pNiyAyi.)10EprH. pE yAEAbH atinH EbETRAEh lAbAeR puiyAyi.q [email protected] a Riebyew sEhA 20anrM yAEAbH o tijH {drnAyi lAbA. RAEhlien keyw. av pRu, {A EpAEA yAEAbH ecH kl@i mAi w iwel A M qe sMric @ ekAH k evM ekAw. 11qiH yAEAeedvM qEAewAei, eedvMbH RAEhlien Mbic@ kru. 12tAqni tiA BNvuM DriAavew wMbiluyALAeN HvOvuM trikyAeNi, 21{A smAyAEAbH RAEhliEnAwu pRu. tADAnEAew qeR pitAvieRywERiebyew punAeN H yAEAb H mwieyemi- eedvM etlAM RAEhliEnAwu pRu. atH RAEh oAwiec@evi- yEhAv qeR eedv ecH avew pitAviEnAw pRu.mAyiriM. 22{A Q klien view 13 teR sEhAdrIpunAy yAEAbiennilniM. tH eedvieR viiy vAk lAbA Ek@. atilmAeNH Q sHmArkzil etLiyinA aven aEmAdiA lAbAM. av qni ttieR pi aveRywEEAwi. ayA yAEAelAH {A eedvi nkyM bien ekiiwic@ MbikyM teRec@M. vstiyiEl ekAuvrikyM ecyHt.sMBvicetlAM yAEAbH lAbAEnAwpRu. 14 yAEAbH RAEhlien kAaEA lAbA pRu, tH at- H29anrM yAEAb H teR yAw. av ki} rAjYiEl EpAyi. 2aview EnAiyEAtmAyiri! nI qeR sVM wMbAr. atinA yAEAbH lAbAEnAewAH o mAsM tAmsic@. 29. 29li 29:15-30:11 lAbA yAEAbien vi yAEAbieR wMbM vL1531 o divsM lAbA yAEAbiEnAw yAEAbH ElyeyA RAEhlienpRu, nIyien qeRyw li s H E nhiev yEhAvyRiu.yilAet Evl ec@ zriyl. nI atinA yEhAv ElyyH sAEnAo buvANH, awimyl. {A ninelAdnzi nki. RAEhlinAke iANH li tErtH? kAyumil.1632 lAbAnH ru epmAyi.ElyA orAiey svic@. av mv ElyA, rAmv RAEh.av Eb q Epri@. yEhAv17 RAEh suriyAyi. Elyyew qeR kxHwtkLRiu. qeR BAkk tiLmtAyi.* 18yAEA vinH qEAw sHEnhmil. nieyeRbinH RAEhlien xHwmAyi. yAEA BAvH qe sHEnhiEcM. AbH lAbAEnAwu pRu, ayew L rNM ekAANv punH EpritH.33ypui RAEhlien vivAhM k}iA ElyA vIuM gBiNiyAvukyM oqe avdic A {A }uvxMmkenwi svikyM ecy H t .aey EsviyHAM.av mknH ziemEyA q [email protected] lAbA pRu, mAereyiluMElyA pRu, {A Ev sHEnhivivAhM k}itiluM av nltHewil q EktinAlANH yEhAvnie vivAhM k}i te. ati qniH Q puen nkiytH.34nA qEAewAH tAmsik.ElyA vIuM gBiNiyAvukyM o20 atinA yAEAbH lAbAEnAewAHpuenwi svikyM ecyH t .}u vxAlM tAmsicH pNieyw.av en pRu ekAH avnHRAEhlien av vLeryDikM sHEnhi Elvi q Epri@, qni m pucitinA smyM vLer EvgM AAyiritinA nieyeR Bk}iEpAel av EtAi. 21}u AvH qe sHEnhiM.35vxi EzxM yAEAbH lAbAEnAwpiIwH ElyA o puenwi spRu, RAEhlien qni vivAhM vic @ . av avnH eydA qk}ic@ trik. pR kAlAvDi m}uv Epri@. Epriwti kArNM{A pNieyw k}iu.av pRu, ni {A yEhAveyvA}M. atiEzxM Elyyew svMH22 atinA lAbA [email protected] m}uv o vinki. 23 rAi lAbA teR puiElyey aview ekAuvH yAEA30tA yAEAbinH ikeLeyAMniel H RAEhli mnilAyi. avH teR sEhAdri Elybi ekAw. yAEAbH ElyymAyi EyAwH asUyyAyi. atinA RAEhNEc. 24(teR puiyew bAlY yAEAbiEnAw pRu, qni iAriyAyi lAbA teR bAlYArikeL t. aeli {A mriM! 2yAyAy silEyyM ekAw.) 25EnrM ev EAbinH RAEhliEnAwu EdxYM EtAi.EA, tEAewA kiwtH ElyyAav pRu, {A eedvemAml.eN yAEAbi mnilAyi. yAEAnie vYyAiytH eedvmANH.3bH lAbAEnAw pRu, nIeye aEA RAEh pRu, qeR BtY]vic i ri. RAEhlien klYANMbihey tA qwekAZ. aveLk}iAnANH {A nieRyw pNi ApicH avH iey ekAwk. avecyH t tH . qinA nIeye cti LilUew qniEA ayAkAmElA.4ctH? atinA RAEh teR B]tYyAy bihey yAEAbi ekAw. yAEA26 lAbA pRu, {ew nAi bi bihymAyi eelMgikbMmpui niE LyveL vivAhM Ayi. 5 bihA gBiNiyAvukyMk}iiARil. 27orA}Hc nIu niyAEAbinH o puen sAnikyMvivAhcwuk pUiyAke. RAEh ecyHt.6lienyM {A nin vivAhM ecyHt RAEh pRu, eedvM qeR AtrAM. pE ni oEr}u vxM wi nIey n Ek@. qnieA puen trAni pNieywNM.av niyic@. atinA RAEh 28 atinA yAEAb H orA} H c nIupunH dA q [email protected] cwuk pUiyAi. aEAbihA vIuM gBM DricH yAEAlAbA teR puiyAy RAEhlien binH o puenwi nki. 8 RAEhav BArYyAyi nki. 29(lAbA teRpRu, qeR sEhAdriymAyi m/riB]tYyAy bihey RAEhlieR dAsi c@ niA {A prmAvDi [email protected] nki.) 30yAEAbH RAEhlumAyM {A jyikyM ecyHt. atinANEc. yAEAbH ElyeyAav iH nPtAli qM [email protected] sEnhic@. meA }uvxMH tniiniyM wt ik Awi yAEAb H lAbAEvi EjAlivA k}iyiel ElyyH mnilAyi.ecyHt. atinA av teR B]tYyAy sileyyAEAbi nki. 10anrM silyHHE l y A . . . t i L m t A y i ElyAao puAyi. 11ElyA pRu, {AsuriyAyiil q DVnii. 30. li 30:12-3930BAgYvtiyANH. atinAlv punH sAdictANH aver. {A aeygAdH q Epri@. 12silA o puen nAyi Esvic@evH ayHRiyAM.wi svic@. 13ElyA pRu, qni 27lAbA avEnAwu pRu, qe vLer sEAxM! ni OIkeLe cil pRyA avdi! nI nimiMsEAxM q viLiM. atinAyEhAv qe a#hictAyi qniav punH Ez q [email protected]. 28nineANH {A tEret14 EgAtu ekA@ kAlmAyEApRyk, {An nin trAM. 29Eb vyli ecEA tAMyAEAbH mRupwi pRu, {AviEzxpuxH p ku. av ayHAyi kWinAVAnM ecyHti@epU teR ayAy ElyyH ekAw H ayHRiyAM. {A EnAiy kAlM. pE RAEh ElyEyAwu pRu,ipM vLer vLkyM nAvunieR mk ekAuv pULi RcHkyM ecyH t i. 30{A vEAqniM trik. RcH wkEL AyiZ. EALtH 15ElyA mRupwi pRu, nI qeR vLeryDikmAyi. qlAyHEA}uM {AnBAvien tinkM tieyw.yHEvi vic@, yEhAv aEA nIeyeR mkeR pU tiey ey a#hikyM ecyHt. ni qniwA mi. pE RAEh pRu,AeyeiluM ecE smymANH -nI nieR mkeR pU qni tA qeR BvnM pNiyA smymAyi. 31nini yAEAbiEnAewAH aiylAbA EcAdic @ , aEA {ARAM. nineA tErtH? 16 rAi yAEAb H vyliniMyAEAbH mRupwi pRu, aHtirieci. ayAeL k Ely ayAeLqnieAM trNemil. qeR EjAliEnri@ kANA puREiRiec. limAM tA mti. mAMav pRu, H aH qeR ewecyHttrik+ {A EpAyi ayewzyiNM. {A aey qeR mkeRwkeL pripAliAM. 32ayew wpULA vAic i ri. atinA kiwyilUew EpAkAM M vryyAEAbH rAi ElyEyAewAm iikeL qni liyAyikiw.qwAM avdik. qlA kRu 17aEA eedvM Elyey gBiNiyA iikeL qwAM qe avkA vIuM avdic@. av aAdik. M vrym qlA epAwmM o puen svic@. 18ElyA pRkeLyM qwA qe avdiNM.u, {AeneR awimey qeR BAatAyiriM qeR li. 33{A vizVvi nkiytinA eedvM qnieA sHtnAyiEA qH BAviyi ayHHtiPlM tiri. atinAlvmnilAM. qeR ipe aavnH yiAKA q [email protected] v priEzADiAM. avyHiwyi 19ElyA pieyM gBiNiyAvukyMEA puiEyA lAEtA, kRu niR RAmetA puenwi svikyMmil A EtA y etiluM wienecyHt. 20ElyA pRu, eedvM qni kA {Antien EmAx H w ic t AeN Hnel A sAnM nkiyiri. ayHH RiAM. 34EA tIcyAyM yAEAbH qelAbA mRupwi pRu, {A ssVIkriM, kArNM {AnEhinH Ru ticiri. nI EcAdi {A ecpuAer nkiyElA. atinA ElyA @M. 35 rAi lAbA k iyHH esbUlU q Epri@. qlA EkAlAwkeLyM oLiic@. puik 21piIwH ElyA o puieywi s qlA ecriyAwkeLyM kRuvic@. dInA qAyi av nkiwkeLyM lAbA oLiic@. Q w y EprH.keL ic@ekAA lAbA teR 22aEA eedvM RAEhlieR ApuA niEzM nki. 36atinAln Ek@. eedvM avew vYt nIM v awyALm qlA wkELyM meAecyHt. 23-24RAEh gBvtiyAvukyMriwE ieAuEpAyi. av tnio puen svikyM ecyH t . M yAEAbimiwyi mdivseRAEh pRu, eedvM qeR apmAnyAy drpriDi niyic@. lAbAHe qwkLykyM qnieA pueR avEzxic wkeL yAEAbHen trikyM ecyHt. atinA RAEh pripAlic @ . qA o wEpAluM punH EyAEsPH q Epri@ ekA@EtA kRuEtA yi AyipRu, yEhAv qniH meA puen il. 37wi tre.yAEAbH pumrieRyM ai mrieRyM pcuk evieywyAEAbH lAbAen cti avyi ev vrkAkviDM 25EyAEsPieR jnnEzxM yAEAbH etAliyric@ kLu. 38 kuk wlAbAEnAw pRu, ni qe qeRk evM wiA viw [email protected] mAt ] E dzEM EpAkA aview vcAyi av NEciavdiNM. 26qeR BArYmAeryM i M. 39 kuk mi vcH NkeLyM vi@trik. ptiAlu ekAl Ec wkAy ik AlM aEyAewA EjAli ecyHtkMvrkM vEyA kRuvEyA 31. 31 li 30:40-31:25 yi. 40yAEAbH vyM kRuieR dt qEAw pRu, yAEAvyM y m]geL mAwkLiniM Eb!Evtiric@. teR wkeL lAbAER {A viLiEk@ qEA!tiniM Evtiric@ sUic@. 41ErA12 dt pRu, EnA, puiyM vrgYm wk NEcEAe}Ae ym wk mAM NEc.yAEAbH kuk avyew k {AnANien nwAt H . lAbAmi vc@. wk kukwHniEAw ec@ skl dxH w tkMNEc. 42pE ErAgYmil A {A ku. putiy AwkeLl A Mwk N EcEA yAEAbH kuniERtAtinANH {Ani ec@k vc i il . aen ErAgYmitH . 13EbETli nieRyw vlA m]gew ik lAbAERtAyi. eedvmANH {A. aview nIeyA yAgErAgYm m ] g ew upIWM pNi. yAgpIWi nI olievyAEAbiM. 43aen yAEAbH vLerecAriu. nI qEAewA vAgHdAnvuMDniknAyi. avnH vliy ipecyHt. EA nI Q rAjYM viH nieRAyi. aEnkM B]tYAM okM k}u jnAiEl mwiEAkA {A klitkmAyi..14-15RAEhluM ElyyM mRupwi pRu, EpAkA smymAyi- yAEAbHmriEA { trA pitAvioAwiEA eR ki oM avEzxiciil. {31o divsM lAbAeR puAewsMsArM yAEAbH Ek@. av pRu, new aetlAM yAEAbHeL aEhM anYerEAel kti. aEhM {eL ayH vi@. qiH { kiEiyi pNM m}uv cilvtieyw. new aeR s }ic@! 16eedvM Q sVelAM aEhm}uv tieywH ayALiEAeLA iniew. EALetl A M {vliy DniknAyiri. 2 lAbAnHM {ew sAnmtANH.muAyi EpAlu cAMatinA eedvkln EpAel te aHelH yAEAbH ku. 3 yEhAv yAEA vik!17biEnAw pRu, nieR pUv i k atinAyAEAbH yAyH e Avsici nieR sVM nAiEl i. ayA teR BArYmAeryM meLmwiEAvuk. {A niEAewAm yM okR kyi. 18qiv ayAAM.ew a jIvici knA EdzE4 atinA, teR ipeL mwyAyArMBic@. yAEAbieRsUiciri vyliEl vH te m}uv ipvuM av mE nwkANA yAEAbH RAEhliEnAwM Ely. p-arAminiM tA EnwiyetAEyAwM pRu. 5yAEAbH RAEhliEnAwMe av qwui.19ElyEyAwM en pRu, niew smyM lAbA teR ecriyApitAvH qEAwu EkApic i rikyAwkew ErAmM evA EpAyirikyAeNH {AnRiy. meAe aEhMyi. aEA RAEh pitAvieRqEAw vLer sQXdilAyi. vIi kyRi ayAew vYAjeedvvi#qA aEhM EALenyl .h EmAxHwiecw.20qA qeR pitAvieR eedvMyAEAbH arAmYnAy lAbAen kbqEAewAmAyi. 6 {A qAlA Liic@. tA EpAvukyAeN vivrMvuMviDM niew aEvi aVA ayA lAbAEnAw pRil . 21yAnic@ q niRiyAM. 7pE ni EAbH teR wMbeyM teRew a qe ctic@. p tvNsVLemw H EvgM lM [email protected] liyi mAM vi. pEav yIsundi kw H gielyAd H smyeAe lAbAeR t q mlEdzE EpAyi.22LiniM eedvmANH qe sMric@m divsM k}i, yAEAbH EpAyHekAitH.vivrM lAbA aRiu. 23atinA8 ori lAbA pRu, puiylAbA teRyAkeL viLic @ iwkeL m}uv ninirie. pRyAEAbien piwrA rMBic@. }uti EzxM qlA wkM svidivs EzxM lAbA yAEActH puiy ueLyAyi.bien mlEdzmAy gielyAdi vcHatinA aetlAM qERtAyi. qA ku. 24 rAi eedvM lAbAn H oaEA lAbA pRu, puiysVpHni pEdzM nki,, sUiwk qni EvNM. vryvey k! yAEAbiEnAw nI pRy oAErAnI liyAyi qwekA_k. ati vAiluM sUik.EzxmAy i ueLlAM vrytAyi. 9 atinA eedvM EmAxwie vi#hAyHwkeL m}uv qwH qe [email protected] 25 wk NEc ekAiEApiE rAviel lAbA yAEAqnieA sVpHnmAyi. NEcibien piwic @ . yAEAb H mlmkLi mnAwk qlAM vryM puiy wArmwici. atinA lAbAM primvyAyi. 11 sVpHni eedv vArM gielyAdi tAvLmwic@. 32. li 31:26-49 32 26lAbA yAEAbiEnAw pRu,e kANik. new AewnIeyinAeNe ctictH? nIeyi mi a vyHk. nLilArANH zrinANH yi piwiecw EpAel eyH av niyie. 38pqeR epmeL ekAuEpAyt H ? vxM ayHAyi {A Evleyw.27 qAeNEAw pRyAet nI oAwiEA smyH orAiiyM jnnsmyHytH? nI qEAwu pRiei {A cil . ayew ipielnineA vi nmAyi. gAn NAwkeLeyAM {A tikyMvuM pAienAic n]vuemlAmAmA ecyHtiil. 39qEAe}iluM kA@mg ]yi. 28qeR ekAc @ meL Mbi orAwien ekAA {AntieR vil nAEnA puimAer yAyAAEnA nIkARumAyi. {AenAriluM cqe avdicil. nI q mrm]ge ayew mi ekAuviHmANH kANict!H 29qni nie pvieteR mel@ pRiil. pEA ziyH. pE k}irAirAiyiluM pkluM {A ayewnieR pitAvieR eedvM sVpHniipe pripAlic@. 40pk sUqniH o dznM t. o viDiluMrY qeR ziEcAieyw. rAinie EvdniietH avenniyilAke tH qeR kkLitAI t. 30nin nieR vIiElniM ReyM tieyw. 41pEpAkNemeniRiyAM. atinAlAN vxAlM {AenArwimeyEAel aElA nI lM vitH. pE qinAyHAyi EjAli ecyH. ati dYeeNeR vIiniM vi#heL ptinAlu vxM ayew epmeLEmAxHwiecwtH? vivAhM k}iA EviyAyi. av 31yAEAbH mRupwi pRu, ByM ml sAne Ru vxM ayew m]geLmANH {AnEyAw pRyAet EpAtH! EnwtiM. tiniew ptvNaH ayew puimAer qi niaeeR liyi mAM vi. 42pEkiEyM q {A By. 32pE qeR pUvikew eedvvuM aAhAayew vi#heL {A EmAxHwici mieR eedvvuM yisHhAieR ByvuMil. viewy eriluM av EmAxHwiqEAewAmAyi. eedvM qEAewActAyiayH kANAnAyA il A yiei aee evRuM vDiewM. ayew AkEAew pRuviwmAyi. qAelti sAikLAyiriM. ayEweR z H n eedvM ku. qeRtAy qiEviyM view etrci aVAnM eedvM ku. k}i rAinwAM. ayew qM qwkyMqeR BAgM zriyAeNH eedvM etLiyiecAM. (RAEhlANH lAbAeR vi#hkyM ecyHt.eL EmAxHwicetH yAEAbH aRiiil.) yAEAbieRyM lAbAeRyM wwi 33 43atinA lAbA EpAyi yAEA lAbA yAEAbiEnAwpRu,bieR pALymAek etru. av Q OIk qeR mLANH. Q ikyAEAbieR wAriluM piIwH Ely M Q m]gM qERtA. nIyew wAriluM etrc i nwi.view kAetl A M qERtAN H .pie rH awimeew wArpE qeR puimAeryM avew iLiluM etru. pE lAbAnH yAEA keLyM qeR ew niA qebieR vIiniH vi#heL kew iluM ecA qni k}iykyil. 44aAnAyil. anrM lAbA RAEhlitinA nIymAyi o krARuAAeR wAri kyRi. {A tARANH. krARien kANi 34RAEh vi#heL okieRtinAyi nmeA k AAM.45jIniki oLiic@vcirikyAatinA yAEAbH aview kyi. av atieR puR kyRivliy o pAR qwH tAAiyrikymAyi. lAbA wAri krARieR awyALmAyi vc@. 46eR kl@ lAkmAnM etreiluM vi#heLkwi ekAuvH o AvAkiiyil. av teR kELAwu pRu. qi 35RAEh avew pitAviEnAwu pRv NieR o vziH hArMu, pitAEv, qEAw EkApitH.k}[email protected] mi niAEpAluM qnilAbA lin H eyg- k}iyil. EA qniH v sAhdTA q Epri@. qA gEldHsmymAN. lAbA wAremlAM priEzAH qAN H yAEAb H lin HDic@eviluM vi#heL kiiyil.EpritH. 36 48aEA yAEAbi vLer EkApm lAbA yAEAbiEnAwupRu,Ayi. yAEAb H pRu, {Aen Q k new krARieni neetANH ecyHttH? {A niymmANH oAiiM. atinAlANH yAEAbHlMGict? qe piw twuniH linH gEldH q EpritH.49A ay H H qvkAzmAt H ?anrM lAbA pRu, n Ev37 qnitiellAM aH priEzADic@. piriiriEA yEhAv ne kAqA ayEwtAyi H oM kee. atinA linH misHpAiymil. kewi@ei aetqM EpAyi. 33. 33li 31:50-32:22 50lAbA pRu, nI qeR ep qeR rAjYEM qeR wMbiElmeL EvdniicA eedvM nie zii M mwivrA aeEAw [email protected]. m@ OIkeL nI vivAhM k}icAqni nl ec@emH aeEAweedvM a kAeM oAik. Liec y H t . 10qEAwH vLer kN51 niwyi {A vc kl@k tA.kANiciri. qniH opAw nknew krARieR awyALmAy ecyHttrikyM ecyHt. {AnAdYmAyiEtYk kl@M viewyH. 52Q k EyAAndi kwEA qeR QvM Q vizixHwzilyM new krA wiylAet meAM qniAyiil.Rien oAiA ne shAyiM. {AEA ru m}u sMGmAyiIrAenAriluM Q kn kwH niEAwu kArY qniH . 11qe qeRyi vrikyil. a EpAel Q sEhAdrniniM dyvAyi riNEmkl@k kwH nI oriluM qEAwM qH {AnEyAwu Ai. qeyi vrtH. 53aAhAmieR eed zAviniM ricAluM. qnivenvvuM nAEhArieR eedvvuM avewBymANH. av vA amAM ikpUvikew eedvvuM n Q krA mwM {eL qlAM ekAl@emH {AlMGicA ne Aer viDie. By. 12yEhAEv, aeEAwLiec yAEAbieR pitAvAy yisHhAH yt, {A nin nl vM. nieR H eedve ByM q viLic@. atinAwMbe {A vlutAkyM nieRyAEAbH teR tijH{yi aEt Ep pigAmikL@ew ikeL kw@Rete pEyAgic@. 54anrM yAEAbHqA k}iyA mNrik EpAelo m]ge ekAH mlyi bliyic@. epikyM ec@M. 13piIwyA teR Aer sdY p yAEAbH rAi aview k}ic@ i.vyHA viLic@. hAri EzxM zAvinH sAnmAyi ekAwA cilav mlyi rAi eclv}ic@. 55piEH etlAM avenAi. 14Ru epEkAatirAviel lAbA teR Eprik lAwkeLyM ptH EkAlAwkeLeLyM puimAeryM MbicH avErAwuyM R H epecriyAwkeLyMyA pRu. ayA aver a#hicH ptH ecriyAwkeLyM avsVM vIiEl mwi. oi. 15kRvy mtH okeLyM avyew ueLyM nAl pzAvumAy pun+sm