ÜRETİM ÜRETİM PLANLAMASINDA PLANLAMASINDA

MALİYET YÖNETİMİMALİYET YÖNETİMİ

ÜRETİM PLANLAMASI NEDİR?

Planlama, belirli bir dönemde, belirli sosyo-ekonomik amaçlara ulaşabilmek için, önceden belirlenmiş araçları kullanarak bu işle görevlendirilmiş organlar tarafından belirli bir bölgede yürütülen faaliyetlerin tümüdür.

Üretim planlaması; ise , hangi mamullerin, nerelerde, kimler tarafından, ne zaman ve nasıl üretileceğini gösteren planların hazırlanmasıdır.

Amacı; üretimin aksamadan, düzen içinde yürümesini, gereksiz faaliyetlerin elenmesini ve üretime ilişkin her türlü faaliyetin birbiriyle uyum içinde olmasını sağlamaktır.

Üretim planlamasının başarısı, üretim planlama ve kontrolü ile maliyet muhasebesi verilerinin sağlıklılık derecesine bağlıdır.

Maliyet Nedir?Maliyet Nedir?

İşletmelerin faaliyet konusuna giren mal veya hizmetlerin elde edilmesi için katlandığı her türlü faktörlerin para olarak ifade edildiği toplam değere maliyet denir.

Maliyet Muhasebesi Nedir?Maliyet Muhasebesi Nedir?İşletmede üretilen mamul ya da

hizmetin maliyet fiyatının saptanması, işletme giderlerinin denetimi, fiyat incelemeleri ve satış fiyatlarının belirlenmesinin oluşturduğu muhasebe dalıdır.

Maliyet muhasebesi, üretim organizasyonu içinde, üretimdeki yüksek maliyet noktalarına işaret ederek maliyet düşürücü önlemlerin başlatılmasında da yol göstericidir.

Maliyet muhasebesinin başlıca amaçları şunlardır:

• Üretim maliyetlerini belirlemek• Kontrol aracı olmak• Planlamaya yardımcı olmak

Maliyet Muhasebesinde Maliyet Muhasebesinde Kullanılan KavramlarKullanılan KavramlarMaliyet: İşletmelerin faaliyet

konusuna giren mal veya hizmetlerin elde edilmesi için katlandığı her türlü faktörlerin para olarak ifade edildiği toplam değere maliyet denir.

Varlık: Bir işletmenin sahip olduğu paralar, mallar, binalar, demirbaşlar, makineler vb…

Harcama: Belirli bir varlık edinmek için yapılan yada yapılacak olan ödemeleri ifade etmektedir.

Gelir: İşletmelerin faaliyetlerden dolayı elde ettiği hasılattır.

Gider:Belirli bir zaman diliminde varlıkların kullanılan veya tüketilen kısmının parasal değeridir.

Hasılat: Satılan mal ve hizmetlerin karşılığında toplanan gelirin tümüdür.

Kâr: Gelir ile faaliyet için yapılan giderler arasındaki farktır.

Zarar: Giderlerin toplamı gelirlerin toplamını aşması sonucunda ortaya çıkan farktır.

GİDERLERİN SINIFLANDIRILMASIGİDERLERİN SINIFLANDIRILMASI

FAALİYET HACMİNE GÖRE GİDERLERSabit Giderler: Miktarları üretim

miktarına bağlı olarak değişmeyen giderlerdir. Sabit giderler, tesisle ilgili giderler olup, üretim kapasitesi sıfır olsa dahi karşılanması gereken giderlerdir. Kira, sigorta giderleri gibi giderler, sabit giderlerdir.

Değişken Giderler: üretim miktarına bağlı olarak artan veya azalan, üretim olmadığında oluşmayan giderlerdir. Değişken giderler üretim miktarının artması ile artış, azalması ile azalış göstermektedir. Yakıt ve enerji giderleri, hammadde, taşıma giderleri değişken gider örnekleridir.

Yarı Değişken ve Yarı Sabit Giderler:Belirli bir faaliyet hacmine kadar sabit gider özelliği gösteren ve faaliyet hacmi arttıkça değişken gider özelliği gösteren giderler yarı değişken gider olarak ifade edilir.Örneğin hizmetten faydalanılmaya başladıkça artan fatura bedelinin sabit ödeme dışında kalan kısmı değişken gider özelliğindedir.

Yarı sabit niteliğindeki giderler ise farklı faaliyet aralığında değişme göstermeyen ancak toplamda değişme gösteren bir gider türüdür örneğin işletmelerde vardiya açılıp kapatılmasında her vardiya için sabit nitelikte olan giderler vardır.Vardiya değişikliğine bağlı olarak sabit giderlerde artış olmaktadır.

Finansal Tablolarda Gösterilme Esasına Göre Giderler

A.Üretim Giderleri

-Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri

-Direkt İşçilik Giderleri

-Genel Üretim Giderleri

B.Dönem Giderleri

-Ar-Ge Giderleri

-Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri

-Genel Yönetim Giderleri

-Finansman Giderleri

SİPARİŞ MALİYET YÖNTEMİSİPARİŞ MALİYET YÖNTEMİ

Çeşitli türde ve çoğu kez müşterilerinin özel istekleriyle siparişler üzerine üretim yapan işletmelerde her bir mamul ya da mamul gurubunun maliyetlerinin ayrı ayrı izlendiği sistemdir. Bu sistemde önemli olan özellik ve temel amaç, her bir sipariş için üretim maliyeti unsurlarının, üretimin başlangıcından tamamlanmasına kadar geçen zaman içinde mümkün olduğu ölçüde ayrı ayrı izlenmesidir.Sipariş maliyet yöntemini hizmet sektöründe danışmanlık firmaları ve reklam ajansları uygulayabilirler.Üretim sektöründe ev mobilyaları üreten işletmeler, gemi ve yat üreten işletmeler uygulayabilirler.

Safha Maliyet Yöntemi

Çeşit olarak az miktar olarak çok ve birbirlerine benzeyen mamüllerin üretiminin yapıldığı bir üretim ortamında üretilecek mamüllerin maliyetinin hesaplanmasında safha maliyet yöntemi kullanılmalıdır bu yöntemde üretim giderleri mamüllerin üretim sürecinde işlem gördüğü gider yerlerine dağıtılmaktadır.Bu yöntemin kullanıldığı işletmelere örnek olarak un, cam, boya, kağıt işletmeleri verilebilir

Faaliyet Tabanlı Maliyet Faaliyet Tabanlı Maliyet YöntemiYöntemiSon yirmi yıl süresince, mamul üretim

işletmelerinde ciddi bir artış olmuştur. Bu artış yaşanırken bu işletmelerin kârlılık oranları düşmüş ve genel giderleri artmıştır. Yeni üretim ortamlarında kullanılan emeğin azalmasıyla birlikte geleneksel olarak en önemli maliyet unsuru olarak bilinen ve maliyetleme sürecinin önemli bir dayanağını teşkil eden direkt işçilik maliyetleri azalmış, önemini yitirmiştir. Bunun tersine genel üretim maliyetlerinin önemi ve tutarı artmıştır. Bunun anlamı üretim maliyetleri içerisinde direkt maliyet unsurlarının azalması, endirekt unsurların artmasıdır.

Günümüzde bir işletmede maliyetlerin %10’unu direkt işçilik, %55’ini malzemeler, %35’ini ise genel üretim giderleri oluşturmaktadır. Bu yüzden maliyet dağıtımının tek bir dağıtım ölçütüne, özellikle de direkt işçilik saatine göre yapılmasının ne kadar yanlış olduğu, bu oranlardan da görülebilmektedir. Faaliyet tabanlı maliyet sisteminin en büyük yararı da bu noktada ortaya çıkmaktadır.

Yapılan araştırmalar sonucunda ortaya çıkan faaliyet tabanlı maliyet sisteminin ürün maliyetlerinin hesaplanmasında geleneksel yöntemlere göre daha iyi sonuç verdiği belirtilmektedir. Faaliyet tabanlı maliyet sistemi; strateji, dizayn ve faaliyet kontrol veya ürün gurupları ile ilgili tüm maliyetleri sadece ilgili olduğu ürün ve/veya ürün guruplarına göre dağıtan bir maliyet sistemidir. Bu sistem işletmelerde genel üretim giderlerinin mamullere daha doğru şekilde yükleyerek daha doğru maliyetler elde edilmesi başta olmak üzere bir çok avantajları ortaya çıkarır.

Hedef Maliyet YönetimiHedef Maliyet Yönetimi, işletmelerin rekabet gücünü artırmak için, ürettikleri ürünle ilgili faaliyetlerinin pazara dayalı ve maliyet odaklı olarak yönetilmesini amaçlamaktadır. HMY öncelikle müşteri arzularını, beklentilerini analiz ederek ürün belirlemekte ve ürünün gelecekteki maliyetlerini hesaplamaktadır.

HMY yalnızca bir maliyet düşürme tekniği ya da maliyet kontrolü sistemi değil, aynı zamanda değer analizini ve değer mühendisliğini de içine alan oldukça kapsamlı stratejik kar yönetimi sisteminin de bir parçası olmaktadır.

HMY hedef fiyat ve hedef kar hesaplandıktan sonra hedef maliyet hesaplanarak, stratejik maliyet ve kar planlamaları ile ürün maliyetini birbirine bağlamaktadır

Kısaca HMY, ürünün maliyetini o, ürünün yaşam seyri boyunca düşürülmesini amaçlayan bir stratejik yönetim aracıdır.

HMY’ nin başlıca ve en önemli amacı, kaliteyi koruyarak ya da iyileştirerek toplam maliyetleri düşürmektir.

Maliyet Düşürmek: Kalıcı ve en yüksek kalitede, toplam maliyetleri

(Üretim, Satış ve Dağıtım, Yararlanma maliyetleri dahil) azaltmaktır.

Stratejik Kar Planlama: Üretim ve tasarım faktörleriyle satış bilgilerinin

bütünleştirilmesi yoluyla stratejik kar planlarını düzenlemektir

Hedef maliyet sistemi Sony, Nec, Toyota gibi devlerin yıllardan beri rekabetçi bir silah olarak kullandıkları bir maliyet yönetim anlayışıdır.

Toyotanın bir dönem günde 920 adet üretilen Yaris subcompact arabası piyasadaki talebi zor karşılıyordu. Bu sebeple Valenciennes kadrosunu işe aldığı 500 yeni elemanla takviye ederek üçüncü vardiyaya geçmişti.

2003’te Toyota Avrupa’da 835.000 otomobil sattı. Halbuki aynı yıl Avrupa’daki toplam oto satışları %1,3 düşmüştü. Bu suretle Toyota’nın Batı Avrupa’daki pazar payı %4,5’tan %5,3’e çıktı.

Toyotanın tüm dünyaya meydan okuyan bu tavrının arkasında güçlü bir maliyet sistemi olan hedef maliyet yönetimi vardır ki toyotanın yıllara göre Pazar payı incelendiğinde hedef maliyetin işletmeleri nasıl güçlendirdiğini açıkça görebiliriz

Şu halde,Maliyet muhasebesi üretim planlamasına

birincil karar verme kriteri olan maliyet verilerini sunarken, bu verileri yine üretim planlama ve kontrolünden aldığı verilerle oluşturmaktadır. Bu nedenle sağlıklı bir üretim planlama ve kontrolü, ancak sağlıklı bir maliyet muhasebesi, sağlıklı bir maliyet muhasebesi de ancak sağlıklı bir üretim planlama ve kontrolü ile gerçekleşebilir.

Maliyet yönetiminde ve hesaplamasında kullanılabilecek yazılımlar

dinamo KALIP Yazılımı Nedir ?

Dinamo KALIP, kalıp üretimi yapan işletmelerin imalat aşamalarını adım adım izleyen gerçekleşen maliyeti hesaplayan bir programdır.

Ayrıca dinamo yazılımı;

Hangi işlemin ne zaman yapılması gerektiğini planlar,

Planlanan süre ve maliyeti, gerçekleşen ile kıyaslar,

Kimin, hangi işlemi, ne zaman ve ne kadar sürede yaptığını izler.

Teklif hazırlama aşmasında maliyet analizi yapar, Yeni bir siparişin muhtemel teslim tarihini

hesaplar, Verimlilik analizleri hazırlar, Gecikmeleri raporlar,yeniden planlanmasını

temin eder.

İşletme Organizasyonu Ve Kontrol SistemiStandart MRP ll sistemlerine ek olarak İOKS, Toplam Kalite, İSO 9000 ve Genel Muhasebe uygulamalarını da kapsamına almıştır. Bu sistem genel muhasebe modülü ile bütünleşik olarak kullanıldığında, üretim işletmeleri için aynı anda yönetim bilgi sistemi işlevini yerine getirir. Sipariş girişinden başlamak üzere tüm malzeme akışı ve çalışma yerlerindeki operasyonlar miktar ve zaman olarak İOKS tarafından planlanır ve izlenir.

Bütünleyici SürümDiğer kurumsal kaynak planlama sistemlerinde üretim planlama ve yönetimi konusundaki otomasyon boşluklarını dolduran, sistemlerin etkin kullanımını ve yeteneğini artıran bir MRP ll sürümüdür. Operasyon geçiş sürelerinin kısaltılması ve gerçek zamanlı kapasite planlaması ile yatay sistemlere yönetim derinliği kazandırmaktadır.

Sanayi İşletmeleri İçin İOKS Başlangıç SürümüGerektiğinde, o anki veriler de korunarak İOKS MRP ll+’ a yükseltilebilme özelliği taşır. İşletmelerin üretim, satış, stok, satın alma ve kalite yönetimi ile ilgili temel planlama ve yönetim veri akışını bütünsel olarak sağlar. Malzeme ve direkt işçilik maliyetlerini oluşturarak ürün ve yarı ürünler için katkı payı hesabına zemin oluşturan değişken standart maliyetleri hesaplayan bir sistemdir.

HAZIRLAYANLAR

020640624 TUĞBA KILINÇ020640629 SERAP SAKA020610518 DERYA GÜNGÖR