Marc Humpich

Institut

Académiquement

Affilié www.pointdappui-ufp.fr

Πανεπιστημιακό Δίπλωμα εφαρμογής της σωματο-ψυχοπαιδαγωγικής

στη συνοδεία στρες, πόνου και άλγους.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΟ-ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ

ΣΤΗ ΣΥΝΟΔΕΙΑ ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

_______________________________________________________________

«Η συνοδεία της αλλαγής του ανθρώπου

σύμφωνα με την ΣΨΠ»

Marc Humpich

Απομαγνητοφωνημένες σημειώσεις

Αθήνα Ιανουάριος 2010

Diplôme d’Université .

Αποµαγνητοφώνηση: Αδριανή, Γιάννης, Γιώργης, Ελισάβετ, Θεόκλητος, Μάκης, Σπύρος Σελ:2 από 100

1η Ηµέρα

Πέµπτη 14 Ιανουαρίου 2010



Marc Humpich: Χαίρομαι πολύ που θα περάσω μερικές μέρες μαζί σας, επειδή

συμπορευόμαστε πια πολύ καιρό, και επίσης επειδή είμαστε στο μέσο περίπου αυτής της

πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, και για μένα αυτό το πρόγραμμα για Diplôme Universitaire

εκπροσωπεί πολλά. Είναι ευκαιρία για σάς να εργαστείτε με διαφορετικούς καθηγητές, που

καθένας έχει τη δική του ειδικότητα. Γνωρίζουν πρακτικά ολόκληρη τη Μέθοδο, αλλά καθέ-

νας τους έχει το δικό του θέμα που προτιμά και ερευνά, και νομίζω πως είναι ενδιαφέρον

για εσάς να συναντάτε αυτά τα διαφορετικά ταλέντα.

Επίσης, σε σχέση με τους τρόπους που καθένας από εσάς εφαρμόζει αυτά τα διαφορε-

τικά πράγματα, δεν χρειάζεται σε κάθε θεραπευόμενό μας να εφαρμόζουμε ολόκληρη τη

γκάμα των εργαλείων που γνωρίζουμε. Η εργασία με τις αρθρώσεις και η εργασία με το

stress που σας προτείνουν ο Christian και η Nadine, θα σας δώσουν πραγματικά εργαλεία

για να φροντίσετε τον σωματικό πόνο αλλά επίσης την οδύνη που συνδέεται με το stress.

Νομίζω ότι όταν βλέπουμε τον Christian και τη Nadine να εργάζονται, συνειδητοποιού-

με ότι η ΣΨΠ είναι μια μέθοδος που μπορεί να φροντίσει και να θεραπεύσει (soignante).

Φροντίζει το σώμα και φροντίζει επίσης την ισορροπία των ψυχικών λειτουργιών.

Η ΣΨΠ είναι δύσκολη επειδή συνοδεύει με πολύ ευρύ τρόπο τον θεραπευόμενο από

ένα σωματικό πρόβλημα ως τη διεργασία μεταμόρφωσης της ίδιας της ύπαρξής του. Είναι

πράξη θεραπείας και φροντίδας και ταυτόχρονα είναι εκπαίδευση – παιδαγωγική. Είναι

εκπαίδευση για την υγεία, αλλά θα δούμε ότι είναι επίσης εκπαίδευση για να μπορεί ο άν-

θρωπος να εξελίξει τη σχέση επαφής με τον εαυτό του, και επίσης εκπαίδευση για να μπο-

ρούμε να συνοδεύουμε την αλλαγή.

Ο λόγος έρχεται να βοηθήσει τη θεραπεία. Όμως δεν είναι εύκολο να μάθουμε πώς να

χρησιμοποιούμε αποτελεσματικά το λόγο. Η ΣΨΠ έχει μία ποιότητα αγγίγματος που εύκολα

ξεχωρίζει [από το άγγιγμα άλλων μεθόδων]. Δεν είναι το άγγιγμα του μασάζ. Αντίθετα ό-

μως, ο λόγος της ΣΨΠ ξεχωρίζει πιο δύσκολα. Εμείς ως καθηγητές που εκπαιδεύουμε επαγ-

γελματίες θεραπευτές, αντιμετωπίζουμε δύο δυσκολίες:

Όταν εκπαιδεύουμε φυσικοθεραπευτές που είναι συνηθισμένοι να εργάζονται σιωπη-

λά, η πρώτη δυσκολία είναι να δείξουμε στο θεραπευτή το δρόμο από τη σιωπή προς την

ομιλία με τους θεραπευόμενους τους. Κάποιες στιγμές ακόμα και εμείς που δεν ξεκινάμε

ως «θεραπευτές της σιωπής», έχουμε να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση: «να του μιλή-

σω;», «να του δώσω οδηγίες;», «να τον ρωτήσω;», ή μήπως να συνεχίσω σιωπηλά την αγω-

γή δια χειρός; Μερικές φορές είναι πιο εύκολο να σιωπάμε.

Λοιπόν, το πρώτο πεδίο δυσκολίας είναι να χρησιμοποιήσουμε το λόγο.

Στη εργασία με σωματική κίνηση (travail gestuel) η σχέση μας με το λόγο είναι πιο απ-

λή, επειδή είναι αρκετά πιο απλό να εξηγήσουμε την άσκηση και να περιγράψουμε την κί-

νηση. Είναι δύσκολο να σκεφτούμε ότι θα μπορούσαμε να κάνουμε καθιστή εργασία χωρίς

να πούμε ούτε λέξη. Το περιεχόμενο των οδηγιών που χρειάζεται να πούμε είναι απλό, ε-

πειδή περιγράφουμε μια άσκηση.

Η δεύτερη μεγάλη δυσκολία του λόγου είναι «τι να πω;». Τι θα πούμε ; Από την πείρα

μας γνωρίζουμε ότι κάποιοι θεραπευτές επιλέγουν να κάνουν ψυχοθεραπεία πρωτόγονης

μορφής (sauvage). Υπάρχουν θεραπευτές που κάνουν αγωγή δια χειρός και μετά λένε «ο-

ραματίσου, όταν ήσουν παιδί», δηλαδή κάνουν υποβολές, ή προσφέρουν ερμηνείες. Ας

πούμε, σε ένα σημείο στήριξης λένε «νιώθω πως είχες πρόβλημα με τους γονείς σου». [γέ-

λια στην τάξη] Γελάτε επειδή το παράδειγμα που έδωσα ήταν γελοιογραφικό. Όμως μερικές

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


φορές ο θεραπευτής κάνει ερμηνείες. Εγκαταλείπουμε το λόγο που περιγράφει και αρχίζο-

υμε το λόγο που ερμηνεύει.

Στη ΣΨΠ δεν χρησιμοποιούμε το λόγο για να κάνουμε ερμηνείες. Μπορούμε να πάμε

στην κατεύθυνση της ερμηνείας, αλλά μόνο όταν συζητάμε με τον θεραπευόμενο. Του προ-

τείνουμε κάποια πράγματα στα οποία έχει την ευκαιρία να αποκριθεί.

Έχουμε παρατηρήσει ότι τις περισσότερες φορές το άτομο που έρχεται για αγωγή ΣΨΠ

είναι άτομο που παρουσιάζει σωματικό πόνο ή ψυχική οδύνη. Στη Γαλλία η ΣΨΠ έχει αρχί-

σει να γίνεται γνωστή ως μέθοδος που μπορεί να βοηθάει τους ανθρώπους να αναλογίζον-

ται (réflechir) για τη ζωή τους, η να ερευνούν τις δυνατότητές τους για εξέλιξη – πώς να α-

ναπτύξουν το δυναμικό τους, δηλαδή μια μορφή coaching [καθοδήγηση ζωής] με σωματική

διαμεσολάβηση.

Έχετε ήδη αφιερώσει δύο - τρία χρόνια για να γίνετε μάστορες του σωματικού διαλό-

γου. Οι καθηγητές που έρχονται εργάζονται μαζί σας, εκτιμούν το ποιόν του αγγίγματός

σας, εκτιμούν το βάθος του και τη σχέση του με την εσωτερική κίνηση με την οποία εμείς

εργαζόμαστε.

Η εργασία του λόγου που σας έβαλε να εξασκήσετε η Sylvie, είναι πιο δύσκολο να την

κατακτήσετε. Νομίζω ότι υπάρχει ένας λόγος – λόγια με τα οποία μπορούμε να συνοδεύσο-

υμε τη σωματική εργασία, και ότι αυτός ο λόγος είναι σχετικά εύκολος. Είναι περιγραφικός

λόγος.

Στη συνέχεια υπάρχει επίσης ο λόγος που απευθύνει ερωτήματα σχετικά με τα προβ-

λήματα που έχει ο θεραπευόμενος στην καθημερινή ζωή του. Αυτός ο λόγος είναι πιο δύσ-

κολος. Για να γίνει πιο εύκολος αυτός ο λόγος χρειάζεται να επιστρέψουμε στο βασικό ερώ-

τημα «ποιο είναι το σχέδιο – οι στόχοι της ΣΨΠ ;» για το συγκεκριμένο άτομο, πέρα από την

ανακούφιση του πόνου και της ψυχικής οδύνης. Ο στόχος της ΣΨΠ είναι να τον βοηθήσει

στην ανανέωση του εαυτού. Τη μεταμόρφωση του ανθρώπου. Και αυτό επειδή η αρχή

(principe) που έχουμε κάτω από τα χέρια μας στο σημείο στήριξης, είναι να αναζητούμε στο

σώμα τις δυνατότητες – δυναμικό που δεν έχουν ακόμα εκφραστεί.

Λέμε, ας βρούμε κινητικότητα εκεί που το σώμα είναι ακίνητο. Αυτή η κινητικότητα εκ-

προσωπεί νέες δυνατότητες για το σώμα. Στη συνοδεία που κάνουμε στην αλλαγή του αν-

θρώπου, ή στην επίλυση των προβλημάτων του, η επιλογή μας είναι η ίδια. Αναζητούμε

στον άνθρωπο νέες δυνατότητες, νέες ελευθερίες. Ένα νέο τρόπο για να είμαστε σε σχέση

επαφής με τον ίδιο μας τον εαυτό, και μέσω αυτής της νέας σχέσης με τον εαυτό, να κοιτά-

ξουμε την κατάσταση που προκαλεί τα προβλήματα, και να δούμε τις λύσεις που προβάλ-

λουν επειδή έχουμε αλλάξει οπτική γωνία. Το σχέδιο – ο στόχος της ΣΨΠ είναι να βοηθήσει

τον άνθρωπο να πάρει διαφορετική θέση προς τα προβλήματά του. Η ΣΨΠ δεν ασχολείται

με «το πρόβλημα» με την έννοια ότι προσπαθεί να αλλάξει την εξωτερική κατάσταση.

Κάποιος έρχεται να μας δει και μας λέει «έχω πρόβλημα, ίσως χρειάζεται να αλλά-

ξω δουλειά. Η δουλειά που κάνω δεν μου δίνει πια ευχαρίστηση. Δεν βλέπω να μένω σε

αυτή τη δουλειά πολύ καιρό ακόμα». Σε μια τέτοια περίπτωση, τι θα μπορούσε να κάνει ο

σωματο-ψυχοπαιδαγωγός ;

Αρχικά δεν θα ερευνήσει ποια είναι η δουλειά που δεν ικανοποιεί τον άνθρωπο, ή ποια

είναι η οικονομική ισορροπία του ανθρώπου, ποιες είναι οι δυνατότητες να δημιουργήσει

μια νέα κατάσταση. Ίσως το άτομο χρειάζεται να επιμορφωθεί, να μάθει νέα πράγματα πριν

μπορέσει να αλλάξει επάγγελμα; Αυτές είναι καλές ερωτήσεις, αλλά δεν είναι οι ερωτήσεις

που θα θέσει ο ΣΨΠ στην αρχή. Επειδή αν το άτομο μπορούσε να απαντήσει σε αυτές τις



ερωτήσεις, με τον τρόπο που βιώνει-βλέπει αυτές τις επιλογές τη στιγμή εκείνη, δεν θα είχε

ανάγκη να έρθει να σας δει – να τον βοηθήσετε.

Η δική μας επιλογή ως θεραπευτές είναι να αρχίσουμε να εμπλουτίζουμε το δυναμικό

– τις δυνατότητες του ανθρώπου. Και όταν πια αυτό το δυναμικό έχει εμπλουτιστεί, τότε θα

επανεξετάσουμε την κατάσταση. Με άλλα λόγια, όταν ένας άνθρωπος λέει «θα ήθελα να

αλλάξω κάτι στο εξωτερικό μου» , στη δουλειά, στην οικογένειά μου, στην ερωτική μου ζω-

ή, η πρόταση της ΣΨΠ είναι αρχικά να συνεργαστούμε ώστε να αλλάξει στο εσωτερικό του,

και όταν πια έχει αρχίσει αυτή η αλλαγή, τότε θα δούμε με ποιο τρόπο αυτή η ανανέωση

στο εσωτερικό του ανθρώπου μπορεί να τον βοηθήσει να εγκαταστήσει μια καινούρια ζωή

εξωτερικά, στην κοινωνική του ζωή, στη δουλειά του κλπ. Σε αυτή την περίπτωση ο ΣΨΠ

έχει να αντιμετωπίσει τρεις διαφορετικές προκλήσεις:

Η πρώτη πρόκληση είναι πώς ο θεραπευτής μπορεί να εισάγει την ανανέωση – καινο-

τομία στο σώμα.

Η δεύτερη πρόκληση είναι πώς αυτή η ανανέωση που έρχεται διαμέσου του σώματος

μπορεί να γίνει ανανέωση του τρόπου με τον οποίο ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται και σκέφ-

τεται στη ζωή του. Χρησιμοποιώντας τη σχέση επαφής με την εσωτερική κίνηση, αλλάζουμε

τη σχέση ανάμεσα στη ζωή και στο σώμα. Για να συνοψίσουμε, βοηθάμε το σώμα να βρίσ-

κεται περισσότερο σε κίνηση. Γνωρίζουμε ότι όταν μέσα στο σώμα βάζουμε σε κίνηση τις

ακινησίες, αυτό δημιουργεί μια ελευθερία στον ψυχισμό. Για παράδειγμα, όταν ένας άν-

θρωπος αφήνεται στην αγωγή και το σώμα του χαλαρώνει, γίνεται κινητικό και εύπλαστο,

γνωρίζουμε ότι ταυτόχρονα οι νοητικές του εντάσεις χαλαρώνουν. Επέρχεται ένα ψυχολο-

γικό ξέσφιγμα. Αυτό είναι το πιο εύκολο μέρος. Και όμως χρειάστηκαν δύο, τρία, τέσσερα

χρόνια για να μάθουμε να το κάνουμε. Το δεύτερο μέρος είναι να βρούμε τον τρόπο, ξεκι-

νώντας από αυτό το διαφορετικό σώμα και τον χαλαρωμένο ψυχισμό, ώστε το άτομο να

αρχίσει να σκέφτεται διαφορετικά και να προσλαμβάνει (percevoir) διαφορετικά. Για παρά-

δειγμα, να μπορεί να αφήνει να μετασχηματιστεί η εικόνα που έχει για τον εαυτό του.

Ας πούμε, έρχεται κάποιος που του λείπει τελείως η αυτοπεποίθηση για να αναλά-

βει δράσεις, για την αλλαγή. Έχει για τον εαυτό του την εικόνα ότι αν αποπειραθεί να αλλά-

ξει κάτι στη ζωή του, θα αποτύχει. Αυτό είναι μια πλευρά της έλλειψης αυτοπεποίθησης,

όταν ο άνθρωπος μπαίνει στο ρόλο να κάνει κάτι, αυτόματα σκέφτεται ότι θα αποτύχει.

Αυτό το άτομο μπορούμε να το θεραπεύσουμε. Κάποια στιγμή θα προσλάβει το βίωμα του

αισθητού, στη θερμότητα, στο βάθος. Θα έρθει η στιγμή που ο/η ΣΨΠ του θα αισθανθεί ότι

ο τόπος όπου βρίσκεται το άτομο, είναι ένας τόπος αυτοπεποίθησης. Το άτομο βρίσκεται σε

έναν τόπο αυτοπεποίθησης. Η εργασία μας είναι να τον βοηθήσουμε να εμπεδώσει αυτό

τον τόπο αυτοπεποίθησης. Αυτή η αυτοπεποίθηση είναι θεμελιώδης. Δεν είναι το είδος της

αυτοπεποίθησης που προέρχεται από μια σκέψη του ατόμου ότι τα σχέδιά του θα επιτύχο-

υν. Είναι μια μορφή αυτοπεποίθησης που στηρίζεται πάνω σε ένα αίσθημα εσωτερικής

ζωντάνιας. Η δύσκολη εργασία είναι να βοηθήσουμε το άτομο να μεταβεί από αυτή την

κατάσταση αυτοπεποίθησης, προς μια εμπιστοσύνη στον εαυτό του την ώρα της δράσης. Σε

αυτή την πρόκληση, θα χρειαστεί το άτομο να αλλάξει την εικόνα που έχει για τον εαυτό

του. Έχει την εικόνα ότι δεν μπορεί να επιτύχει, δεν έχει αυτοπεποίθηση. Έρχεται να μας

δει. Βγαίνει από την κατάσταση που του προξενεί το πρόβλημα, ξαπλώνει στο τραπέζι της

θεραπείας, βάζουμε τα χέρια μας, κάνουμε δυο, τρεις, πέντε συνεδρίες, και σε αυτό τον

πολύ ιδιαίτερο κόσμο της θεραπείας μας ανακαλύπτει μια κατάσταση που δεν γνώριζε

πριν. Ο θεραπευτής τον βοηθά να κατανοήσει ότι αυτή είναι μια κατάσταση αυτοπεποίθη-

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


σης. Πως θα μπορέσει ο θεραπευόμενος να μεταφέρει αυτή την κατάσταση στην καθημερι-

νή του ζωή ;

Το πρώτο θέμα είναι, πώς θα μπορέσει αυτή η νέα κατάσταση να αντιταχθεί στην

προηγούμενη παράσταση, στην ιδέα που έχει το άτομο για τον εαυτό του. Το άτομο ήρθε

λέγοντας «δεν έχω απολύτως καθόλου εμπιστοσύνη στον εαυτό μου». Μετά από πέντε συ-

νεδρίες τον ρωτάμε: «αναγνωρίζεις το αίσθημα αυτοπεποίθησης μέσα σου ;» , και το άτομο

απαντά «ναι, τώρα έχω βιώσει την αυτοπεποίθηση».

Το ερώτημα είναι, τι απέγινε η ιδέα/παράσταση «δεν έχω καθόλου αυτοπεποίθηση»,

«είμαι ένας άνθρωπος χωρίς καθόλου αυτοπεποίθηση». Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι

ενώ για κάποιο διάστημα το άτομο βίωσε την κατάσταση αυτοπεποίθησης, μετά από μισή

ώρα συζητώντας με ένα φίλο του λέει «ξέρεις, εγώ δεν θα καταφέρω τίποτα, δεν έχω καθό-

λου εμπιστοσύνη στον εαυτό μου». Αυτό επειδή τα θεραπευτικά βιώματα δεν καταλήγουν

πάντα να μετακινούν τις παραστάσεις μας.

Υπάρχουν άνθρωποι στους οποίους τα βιώματα μπορούν να μετακινήσουν αυθόρμητα

τη σκέψη τους. Θα σας πω ένα παράδειγμα από τη διατριβή του Danis. Μια γυναίκα αφη-

γείται ότι ήταν ξαπλωμένη στο τραπέζι της θεραπείας, και κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια

της αγωγής αισθάνθηκε κάποια κίνηση, αλλά αυτή η κίνηση ήταν τόσο βαθειά, συνδεόταν

με τόσο βαθύ τρόπο μαζί της, που η θεραπευόμενη είχε το αίσθημα ότι εκείνη η ίδια κινεί-

το, δηλαδή ότι δεν αισθανόταν μια κίνηση μέσα στο σώμα αλλά ότι εκείνη η ίδια κινιόταν.

Και τότε είπε: «για δες, κινούμαι ενώ είμαι ακίνητη», καθώς ταυτόχρονα είχε το αίσθημα

ότι το σώμα της δεν μετατοπιζόταν πάνω στο τραπέζι. Το άτομο είχε αυτό το βίωμα της κί-

νησης, βίωσε ένα γεγονός συνείδησης, μια αντιληπτική αποκάλυψη: «κινούμαι ενώ παρα-

μένω ακίνητη», και το άτομο αφηγείται ότι αμέσως μετά είπε στον εαυτό της ότι «είναι δυ-

νατόν να είμαι ταυτόχρονα σε κίνηση και σε ακινησία, ενώ στη σκέψη μου νόμιζα ότι είτε

μπορώ να είμαι σε κίνηση ή ακίνητη, ότι είναι δύο αντίθετες καταστάσεις». Το άτομο αφη-

γείται ότι όταν είχε αυτό το γεγονός γνώσης (fait de connaissance) είπε στον εαυτό της «αν

η κίνηση και η ακινησία μπορούν να συνυπάρχουν, ίσως αυτό να ισχύει επίσης και για άλλα

αντίθετα, όπως για παράδειγμα κάποιο πράγμα θα μπορούσε να είναι αληθινό και ταυτόχ-

ρονα να είναι λάθος. Ο κόσμος δεν αποτελείται από πράγματα που είναι σωστά και πράγ-

ματα που είναι λάθος. Δηλαδή μπορώ να είμαι ταυτόχρονα σε κάτι που είναι σωστό και κάτι

που δεν είναι τελείως σωστό». Αυτά είπε, αυτά έγραψε στο ημερολόγιό της, «…ίσως αυτό

ισχύει εξ ίσου για το καλό και για το κακό. Ως τώρα πίστευα ότι κάτι είτε ήταν καλό, στην

συμπεριφορά μας, ή κακό, αλλά ίσως μπορεί να είναι και τα δύο ταυτόχρονα». Αυτό το ά-

τομο έκανε αυτή τη διαδρομή μέσα στη σκέψη της. Ξεκινώντας από ένα καινούριο βίωμα το

οποίο περιέγραψε «κινούμαι ενώ είμαι ακίνητη», αυθόρμητα το προχώρησε περισσότερο

σε μια διεργασία που κίνησε τις παραστάσεις της. Αυτό το πέτυχε από μόνη της.

Κάποιο άλλο άτομο ενδεχομένως θα είχε το ίδιο βίωμα αλλά δεν θα είχε κάνει απολύ-

τως καθόλου αυτή τη σύνδεση. Το βίωμα δεν θα είχε θέσει σε κίνηση τις παραστάσεις του.

Αυτό είναι το δύσκολο κομμάτι της σωματο-ψυχοπαιδαγωγικής. Γνωρίζετε πώς να φέρνετε

καινοτομία-ανανέωση στα βιώματα του θεραπευόμενου, αλλά ο δρόμος που ξεκινάει από

αυτή την ανανέωση των βιωμάτων και καταλήγει στην ανανέωση της σκέψης, των παρασ-

τάσεων, είναι πολύ πιο δύσκολος. Για να μπορούμε να συνοδεύουμε αυτό το αντιληπτικό-

γνωστικό κομμάτι του ανθρώπου, κατά τη διάρκεια αυτής της εκπαίδευσης θα χρειαστούμε

χρόνο να εξετάσουμε ξανά την εσωτερική διεργασία αλλαγής.



Το δεύτερο στάδιο είναι: ξεκινώντας από τη στιγμή όταν ο άνθρωπος αρχίζει να

σκέφτεται (réflechir) διαφορετικά, να ανανεώνει την εικόνα που έχει για τον εαυτό του, πως

μπορούμε να συνοδεύσουμε τον άνθρωπο καθώς μεταμορφώνει έμπρακτα τις συμπεριφο-

ρές του; Υπάρχει λοιπόν το επίπεδο της αντίληψης, που αφήνει να κερδηθεί από την καινο-

τομία-ανανέωση, στη συνέχεια υπάρχει το επίπεδο της σκέψης, που και αυτό το κερδίζει –

κατακτά η ανανέωση, και μετά υπάρχει το επίπεδο της δράσης, που επίσης την κερδίζει η

ανανέωση. Η ΣΨΠ φθάνει ως την ανανέωση της σκέψης και της δράσης.

Στη θεωρία της ΣΨΠ υπάρχουν δύο μοντέλα τα οποία γνωρίζετε. Το πρώτο είναι το

μοντέλο της αλλαγής σε επτά στάδια … τα θυμόσαστε; Ποιο είναι το πρώτο;

- «Η εμπειρία» …

Το Γεγονός Εμπειρίας (Fait d’ experience). Αν πρόκειται να αποδώσουμε σε μια

φράση το γεγονός εμπειρίας, πως θα το πούμε ;

- «Το βίωμα – η εμπειρία της κίνησης μέσα στο σώμα».

- «Η εξωκαθημερινή …»

Marc: Ένα εξωκαθημερινό πλαίσιο που εισάγει –περιλαμβάνει καινοτομία. Θα μπο-

ρούσε να είναι η εσωτερική κίνηση, αλλά θα μπορούσε να είναι κάτι άλλο.

Το Γεγονός Συνείδησης (Fait de conscience), αν πρόκειται να το περιγράψουμε με

μια απλή φράση πώς θα το λέγαμε;

- «αισθάνομαι κάτι που κινείται»

Marc: Αυτό είναι ένα παράδειγμα. Ποιο είναι το κλειδί του γεγονότος συνείδησης,

αυτό που το χαρακτηρίζει ; Ποια είναι η δράση του ;

Είναι μια περιγραφή, μία πράξη περιγραφής … όταν περιγράφουμε το σωματικό

αίσθημα, εισερχόμαστε σε μια δράση αντιληπτική-γνωσιακή. Όταν βάζουμε λέξεις σε ένα

αίσθημα, παρεμβάλλουμε τη σκέψη, σε συντονισμό με την αντίληψη. Οι άνθρωποι δεν έ-

χουν δυσκολία να σκέφτονται. Η δυσκολία είναι όταν η σκέψη τους χρειάζεται να είναι συν-

τονισμένη με την αντίληψη του καινούριου (accordé avec le perception de la nouveauté). Ο

στόχος της περιγραφής διευκολύνει αυτό το συντονισμό. Η σκέψη της περιγραφής είναι

συντονισμένη με το αίσθημα. Είναι ήδη σκέψη.

Το Γεγονός Γνώσης (Fait de connaissance) πως θα το συνοψίσουμε; Τι θα λέγατε;

- «νέες πληροφορίες»

Marc: Ναι, είναι νέες πληροφορίες. Τι άλλο;

- «η σύνδεση που κάνουμε με τις πληροφορίες που είχαμε ήδη».

Marc: Αυτό που λες χαρακτηρίζει περισσότερο τη Συνειδητοποίηση, αυτή η σύγκρι-

ση με προηγούμενες πληροφορίες είναι χαρακτηριστικό της Συνειδητοποίησης.

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Το Γεγονός Γνώσης (effectivement) είναι η ανάδυση μιας πληροφορίας, όταν αρχί-

ζουμε να σκεφτόμαστε το νόημα – το νοηματοδοτούμε.

Προηγουμένως είπαμε ένα παράδειγμα: «δύο αντίθετα μπορούν να συνυπάρχουν»

[η κίνηση και η ακινησία]. Αυτή είναι μια νέα πληροφορία. Συχνά αυτή η νέα πληροφορία

είναι γενικού χαρακτήρα.

Αν πάμε ένα βήμα πιο πέρα, στην Συνειδητοποίηση (Prise de conscience). Για να

δώσουμε ένα παράδειγμα, για αυτό το άτομο που λέγαμε [πριν 10 λεπτά] μια πιθανή Συνε-

ιδητοποίηση θα μπορούσε να είναι «αν κρίνω τις συμπεριφορές μου ως καλές ή κακές, αυ-

τό με περιορίζει. Υπάρχουν συμπεριφορές που δεν είναι ούτε καλές ούτε κακές».

Η Συνειδητοποίηση, λοιπόν, ενέχει μια σύγκριση με τον παλαιότερο τρόπο συμπε-

ριφοράς ή σκέψης, που συχνά αφορά κάποια πολύ συγκεκριμένη κατάσταση. Θα μπορού-

σε παραδείγματος χάρη να είναι ότι το άτομο επιστρέφει στη δουλειά του, και εκεί συναντά

ένα συνάδελφο για τον οποίο προηγουμένως σκεφτόταν «είναι κακός άνθρωπος», ενώ τώ-

ρα σκέφτεται «αν αυτό που κατάλαβα ισχύει, τότε αυτός δεν είναι ούτε καλός ούτε κακός».

Οπότε το 5ο στάδιο ποιο είναι;

- «η Απόφαση»

Marc: Η Λήψη Απόφασης. Αυτό που με είχε εκπλήξει σε αυτό το μοντέλο ήταν ότι

για μένα, όταν έπαιρνα μια απόφαση αμέσως προχωρούσα στη δράση. Θυμάμαι ένα μά-

θημα στο οποίο ο Danis είχε πει την εξής φράση: «η λήψη μιας απόφασης δεν έχει ποτέ

δεσμεύσει κανέναν». Όταν το άκουσα αυτό σάστισα, αλλά είναι αλήθεια ότι υπάρχουν άν-

θρωποι – αλλά εγώ δεν ήμουν ένας από αυτούς – που παίρνουν κάποια απόφαση αλλά που

δεν περνούν ποτέ στη δράση [δεν την κάνουν ποτέ πράξη]. Αντίθετα υπάρχουν άνθρωποι

στους οποίου κάθε λήψη απόφασης γίνεται δράση.

Τι είναι λοιπόν η λήψη απόφασης ; Για να απαντήσουμε, χρειάζεται μόνο να δούμε

την εξωτερική κίνηση (gestuel). Όταν κάνω κωδικοποιημένη κίνηση, έχω πολλές επιλογές.

Θα μπορούσα για παράδειγμα να ακολουθήσω τη δράση της βιορυθμίας, ή να ακολουθήσω

τη δράση της κατακόρυφης κατεύθυνσης προς τα επάνω. Θα χρειαστεί να αποφασίσω. Α-

ποφασίζω το ένα από τα δύο. Αυτή η απόφαση μεταφράζεται μέσα στο σώμα μου και παίρ-

νει τη μορφή μιας συγκεκριμένης τονικής προετοιμασίας. Το σχέδιό μου να ακολουθήσω τη

βιορυθμία εγκαθιστά μια τονικότητα, που την αποκαλούμε προ-κίνηση, Η λήψη απόφασης

είναι κάπως σαν λάστιχο. Η δράση μου είναι απλώς να χαλαρώσω, να αφήσω οτιδήποτε

αναστέλλει την κίνηση. Στην εξωτερική κίνηση, η δική μου λήψη απόφασης εγκαθιστά μια

οργάνωση του σώματος, μια συγκεκριμένη προσοχή, και τη στιγμή που αφήνομαι να πάω

προς την κίνηση η κίνηση συμβαίνει, ξετυλίγεται.

Αν σε άλλη περίπτωση πάρω την απόφαση να κάνω την κατακόρυφη κίνηση προς

τα επάνω, η οργάνωση της τονικότητάς μου θα είναι καθ’ όλα διαφορετική, ως προς την

προσοχή μου και ως προς την πρόθεσή μου.

Βλέπετε λοιπόν πως η λήψη απόφασης είναι η εγκατάσταση μιας πρόθεσης, η εγκα-

τάσταση μιας τονικότητας, η εγκατάσταση μιας προσοχής, και στη συγκεκριμένη αυτή λήψη

απόφασης, όταν εγκαθιστούμε τις προϋποθέσεις – τις συνθήκες της δράσης, πολύ συχνά

αυτό που η λήψη της απόφασης μας κάνει να βιώνουμε μέσα στο σώμα, είτε μας προετοι-

μάζει για δράση, ή μας προσφέρει πληροφορίες που μας λένε «Πωπωπωπωπωπώ, αυτό

σίγουρα δεν θέλω να το κάνω».



Επαναλαμβάνω το παράδειγμα του ανθρώπου που αναρωτιόταν αν πρέπει να αλ-

λάξει επάγγελμα. Σκέφτεται «τι θα μπορούσε να συμβεί αν αφήσω την τωρινή δουλειά μου,

πως θα μπορέσω να διαχειριστώ τη μετάβαση». Κάποια στιγμή λέει «είμαι έτοιμη, μπορώ

να προχωρήσω». Ας πούμε ότι μπορεί να λάβει την απόφαση χωρίς να προχωρήσει αμέσως

σε δράση. Αποφάσισε, ας πούμε στις 14 Ιανουαρίου, και στις 15 παραδίδει την επιστολή

παραίτησης στον εργοδότη της. Είναι ακριβώς μέσα σε αυτή την ψυχική διάθεση. Και σε

αυτή τη διάθεση, καθώς περνούν οι ώρες, βλέπει κάτι που δεν μπορούσε να δει όταν φαν-

ταζόταν. Ας πούμε, βλέπει ότι αυτή η απόφαση την ανακουφίζει (στις 14 του μηνός, όταν

έχει πια αποφασίσει, πριν υποβάλλει την παραίτησή της). Αισθάνεται ότι είναι σωστό για

εκείνην. Αυτές τις πληροφορίες τις προσφέρει η λήψη απόφασης πριν τη δράση. Κάποια

στιγμή θα προχωρήσει στη δράση, και τότε θα υπάρχει καινοτομία, νέα στοιχεία. Δεν θα

είναι όπως τα είχε προβλέψει. Υπάρχουν πάντοτε απρόσμενα πράγματα προς τα οποία ο

άνθρωπος χρειάζεται να προσαρμοστεί. Έτσι συμβαίνει κάποιοι άνθρωποι να λαμβάνουν

μια απόφαση αλλά να μην προχωρούν στη δράση. Ίσως επειδή δεν είναι σε θέση να αντιμε-

τωπίσουν το απροσδόκητο, ή άλλες φορές επειδή δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν το

προβλέψιμο. Ας πούμε «αν παραιτηθώ από τη δουλειά μου θα βρεθώ σε επικίνδυνη οικο-

νομική κατάσταση». Αυτό είναι προβλέψιμο. Και «δεν μπορώ να αντιμετωπίσω αυτή την

προβλέψιμη κατάσταση, δεν είμαι έτοιμη».

Δίνω αυτά τα παραδείγματα για να κατανοήσουμε καλύτερα τη διαφορά ανάμεσα

στη λήψη απόφασης και στη μετάβαση προς τη δράση. Με τη λήψη απόφασης εδραιώνου-

με μια πρόθεση, με την προσοχή στραμμένη προς την κατεύθυνση της δράσης, και υπάρχει

μια τονικότητα, ένας ψυχοτόνος. Αυτό μας προσφέρει πληροφορίες, μας προετοιμάζει για

δράση. Όταν συμβεί η δράση, στη συνέχεια θα υπάρχει ο αναλογισμός – η σκέψη (réflec-

tion) για τη δράση.

Ο σψπ είναι κάποιος που μπορεί να συνοδεύσει κάθε ένα από αυτά τα στάδια, από

το γεγονός συνείδησης ως τον καθορισμό της απόφασης και τον αναλογισμό (μετά τη δρά-

ση) για τη δράση. Η εμπειρία μας είναι ότι αυτή είναι ένα είδος συνοδείας που μαθαίνεται,

που μπορούμε να τη μάθουμε. Εγώ νομίζω ότι χρειάζεται ο ίδιος χρόνος για να μάθει κά-

ποιος αυτή τη συνοδεία όσος χρειάζεται για να μάθει τη συνοδεία δια χειρός.

Για να ολοκληρώσουμε, το δεύτερο μεγάλο πρότυπο (μοντέλο) της ΣΨΠ είναι η αν-

τιληπτική –γνωσιακή μετατρεψιμότητα. Θα το συνοψίσω λέγοντας ότι όταν εισάγουμε μία

αντιληπτική καινοτομία που αφορά το σώμα, στη συνέχεια από αυτή την καινοτομία που

αφορά το σώμα θα αναδυθεί βαθμιαία κάποια αντίστοιχη καινοτομία στις παραστάσεις του

ανθρώπου. Θα υπάρχει επίσης καινοτομία στον τρόπο που ο άνθρωπος μεταβαίνει προς τη

δράση στην εξωτερική κίνηση του σώματος (gestuel), όχι στην καθημερινή του ζωή αλλά

στην εξωτερική κίνηση του σώματος. Για παράδειγμα, θα μάθει να κινείται με σεβασμό

προς τις εσωτερικές του ενορμήσεις, αντί να κινείται δίδοντας εντολή με τη βούλησή του.

Αυτός είναι ένας νέος τρόπος μετάβασης προς τη δράση στην εξωτερική κίνηση του σώμα-

τος.

Μετά από αυτές τις δύο καινοτομίες, στον τρόπο αντίληψης και κίνησης, η καινοτο-

μία των παραστάσεων επιτρέπει στον άνθρωπο να μεταμορφώσει την εικόνα που έχει για

τον εαυτό του, και την προοπτική του στις καταστάσεις και τα περιστατικά της ζωής. Αυτό

εννοούσα όταν έλεγα ότι ο άνθρωπος παίρνει νέα θέση προς τους προβληματισμούς του.

Και από τη νέα θέση του θα αναλάβει δράση για να λύσει το πρόβλημά του, ή ότι έχει απο-

μείνει από το πρόβλημά του σε αυτή τη νέα θέση – προοπτική.

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Βλέπετε, ο τρόπος που παρουσιάζω τις ικανότητες του θεραπευτή είναι απλός και

αντιστοιχεί σε τρία πεδία ανανέωσης – καινοτομίας. Καινοτομία στον τρόπο που βιώνουμε

το σώμα, η οποία καταλήγει στην εξωτερική κίνηση του σώματος, καινοτομία στις παρασ-

τάσεις και στη σκέψη, και καινοτομία στην καθημερινή ζωή σε σχέση με τις καταστάσεις

που αντιμετωπίζουμε.

Βλέπουμε λοιπόν πως η λύση για να μπορέσουμε να εισάγουμε καινοτομία στο

πλαίσιο της καθημερινής ζωής, αρχίζει καθώς εισάγουμε καινοτομία στη σχέση επαφής του

ανθρώπου με το σώμα του. Στο δικό μας όραμα για τον άνθρωπο, αυτή η καινοτομία αντισ-

τοιχεί προς ένα δυναμικό (potentialité) ή σύνολο δυνατοτήτων το οποίο καθιστούμε διαθέ-

σιμο στον άνθρωπο, και που χρειάζεται εμείς οι ΣΨΠ να συνοδεύουμε ως τη σκέψη και ως

τον τρόπο δράσης. Σε κάθε στάδιο αυτής της διαδρομής γίνονται συζητήσεις. Στο σωματικό

στάδιο ο διάλογος γίνεται στο σημείο στήριξης. Το σώμα δεν δέχεται την καινοτομία απλώς

και μόνο επειδή του την προτείνουμε. Αυτό θα το εξασκήσουμε σήμερα το απόγευμα στην

αγωγή δια χειρός. Το σημείο στήριξης είναι η στιγμή όταν η δύναμη της ανανέωσης συζητά

με τη δύναμη της συντηρητικότητας. Θα δούμε το ίδιο φαινόμενο στο δεύτερο στάδιο, όταν

η ανανέωση γίνεται στη σκέψη. Η σκέψη δεν μας αφήνει να τη μετακινήσουμε έτσι εύκολα.

Αντιστέκεται, και είναι καλό που αντιστέκεται. Αυτό δίνει σταθερότητα στην προοπτική που

έχει ο άνθρωπος για τον κόσμο. Φανταστείτε αν κάθε φορά που κάποιος σας λέει τη γνώμη

του για κάτι, το δεχόσαστε και ξεχνούσατε – παραμερίζατε τη δική σας γνώμη. Δεν θα γνω-

ρίζαμε ποιοι είμαστε. Όπως τα ανεμούρια που αλλάζουν κατεύθυνση με τον άνεμο. Εν πά-

ση περιπτώσει, στην πράξη δεν συμβαίνει έτσι. Δεν συμβαίνει έτσι

Αυτή η συζήτηση μεταξύ της καινοτομίας στη σκέψη και τις παραστάσεις ακολουθεί

το μοντέλο του κονστρουκτιβισμού. Αυτή η εκπαίδευση είναι δομημένη πάνω στο μοντέλο

του κονστρουκτιβισμού, γνωστό στη μάθηση και την παιδαγωγική. Στη δική μας μέθοδο,

την σψπ, ο κονστρουκτιβισμός στηρίζεται σε πληροφορίες βάθους, εσωτερικές πληροφορί-

ες. Η ανανέωση έρχεται από μέσα προς τα έξω. Δεν είναι δηλαδή μια ιδέα που έρχεται από

κάποιο άτομο έξω, αλλά μια ιδέα που αναδύεται από μέσα μας.

Ας το σκεφτούμε λίγο, είναι εκπληκτικό. Έχουμε μερικές φορές γεγονότα γνώσης ή

συνειδητοποιήσεις που είναι πληροφορίες που έρχονται από το πιο μεγάλο βάθος μας. Κά-

ποιες από αυτές τις πληροφορίες μπορεί να μας αναστατώνουν, να μας ταρακουνάνε, και

όμως προέρχονται από εμάς, από μέσα μας. Μας ταρακουνάνε επειδή αλλάζουν το δικό

μας αίσθημα ταυτότητας, αυτό που νομίζουμε ότι είμαστε. Αλλάζουν τα σημεία αναφοράς

μέσα μας. Επίσης επειδή η ιδέα που έχουμε για τη δράση που θα χρειαζόταν να αναλάβου-

με, μας κάνει να σκεφτόμαστε ότι ενδέχεται να διαταράξουμε ολόκληρο το πλαίσιο της ζω-

ής μας. Πολύ συχνά κατά τη διεργασία της αλλαγής, όταν σκεφτόμαστε να αλλάξουμε τις

ιδέες μας, νομίζουμε ότι θα είναι αδύνατον να πραγματοποιήσουμε αυτές τις αλλαγές χω-

ρίς να συμβεί μια επανάσταση στο πλαίσιο της ζωής μας.

Για να το εξηγήσω, σας παρουσιάζω ένα παράδειγμα. Κατά βάθος πολύ συχνά συμ-

βαίνει το αντίθετο. Είναι λίγο περίπλοκο αλλά θα επιχειρήσω να το εξηγήσω. Αρκετά συχνά

όταν καταφέρνουμε να αλλάξουμε τις παραστάσεις μας, δεν είναι απαραίτητο να ανατρέ-

ψουμε (να κάνουμε επανάσταση) στο πλαίσιό μας. Στη Γαλλία υπάρχει ένας ψυχολόγος που

ονομάζεται Jacques Salomi [ορθογρ.], πολύ γνωστός στο γαλλόφωνο κόσμο, ο οποίος έχει

ασχοληθεί με τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια, τις ερωτικές σχέσεις, κλπ. Παρατήρησε ότι

στη ζωή των ζευγαριών, για παράδειγμα, όταν ένα άτομο εγκαταλείπει τον σύντροφό του,

δεν είναι ότι εγκαταλείπει τον/την σύντροφο, αλλά αρκετά συχνά αυτό που εγκαταλείπει



είναι ένας τρόπος που αντιλαμβάνεται τον εαυτό του/της και που συμπεριφέρεται προς τον

εαυτό του/της, τον οποίο [τρόπο] δεν μπορεί πια να αντέξει — με άλλα λόγια δεν μπορεί

πια να αντέξει τον τρόπο που είναι και που συμπεριφέρεται μέσα στη συγκεκριμένη σχέση.

Εγκαταλείπει τον/την σύντροφο επειδή δεν μπορεί πια να αντέξει αυτό που ο ίδιος / η ίδια

είναι μέσα στη σχέση. Δεν εγκαταλείπει το άλλο άτομο, αλλά το μέρος του εαυτού του/της

που είναι μέσα στη συγκεκριμένη σχέση, και που δεν αντέχει πια, ο ρόλος του / της μέσα

στη σχέση.

Αυτό με ποιο τρόπο θα μπορούσε να φωτίσει τις σκέψεις μας για την αλλαγή ; Δεν

σημαίνει ότι δεν πρέπει ποτέ να χωρίζουμε, αλλά λέει δύο πράγματα: Ότι μέσα σε αυτή την

κατάσταση αλλαγής, σε αυτό το project–σχέδιο αλλαγής, που είναι ένα σχέδιο ρήξης με το

παρελθόν, μετέχουν αρκετές διαφορετικές δυνάμεις. Από την πλευρά του ατόμου που προ-

ετοιμάζεται να εισέλθει στη ρήξη, υπάρχει κάτι που δεν μπορεί πια να αντέξει, κάτι ανυπό-

φορο. Τις περισσότερες φορές ερμηνεύει ότι αυτό το ανυπόφορο το έχει προκαλέσει ο άλ-

λος. Προφανώς ο άλλος είναι σημαντικός σε αυτή την αντιπαράθεση. Αν όμως το άτομο

φτάσει στο σημείο να μπορέσει να δει και να αποδεχθεί εκείνο το κομμάτι του που βρίσκε-

ται σε δυσκολία — ας θεωρήσουμε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα, ένα άτομο που ήταν

κάπως υποχωρητικό (υποτακτικό, υπεξούσιο) και είχε σχέση με ένα άτομο πολύ εξουσιασ-

τικό. Αυτό το είδος σχέσης λειτουργεί «καλά» (γελάκια στην αίθουσα) και μπορεί να διαρ-

κέσει πολλά χρόνια. Μερικές φορές, όμως, αυτό το άτομο με υποχωρητικό προφίλ προσω-

πικότητας δεν μένει ικανοποιημένο με τον τρόπο ζωής του. Όταν βρίσκεται αντιμέτωπο με

ένα εξουσιαστικό άτομο, η προδιάθεσή του να είναι υποχωρητικό ενισχύεται – μεγεθύνετα-

ι. Όμως η υποχωρητική προδιάθεσή του βασίζεται σε μια έλλειψη μέσα του. Δεν είναι απ-

λώς και μόνο ένα υποχωρητικό άτομο, έχει και άλλες δυνατότητες αλλά, σε καταστάσεις

συγκινησιακής εμπλοκής με το εξουσιαστικό ταίρι, δεν φτάνει στο σημείο να επιτρέψει σε

εκείνες τις άλλες δυνατότητες να εκδηλωθούν. Ίσως στο επαγγελματικό της περιβάλλον δεν

είναι υποχωρητική, να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες κλπ. [διευκρίνιση για το γένος του ατό-

µου: στα γαλλικά ή λέξη personne είναι θηλυκή, αλλά εννοεί και τα δύο γένη. Στα ελληνικά ή

λέξη άτοµο είναι ουδέτερη και εννοεί και τα δύο γένη. Κατά τη ροή του λόγου χρειάζεται να

χρησιµοποιώ άλλοτε ουδέτερο και άλλοτε θηλυκό για να αποδίδω ακριβώς το λόγο του Marc]

Όταν όμως υπάρχει ισχυρός συγκινησιακός δεσμός, αναδύεται πρώτο το υποχωρητικό

προφίλ του ατόμου. Αυτό το άτομο θα μπορούσε να πει «θέλω να αλλάξω, να αφήσω αυτό

τον σύντροφο που είναι εξουσιαστικός και να βρω έναν λιγότερο εξουσιαστικό». Τις περισ-

σότερες φορές στις αλλαγές που κάνουν οι άνθρωποι πιστεύουν ότι αν αλλάξουν την εμφα-

νή αιτία της δυσκολίας, και στην συνέχεια την αντικαταστήσουμε με το αντίθετό της, θα

λειτουργήσει καλά. Όμως όλοι σχεδόν γνωρίζουμε ότι δεν είναι έτσι. Δεν λειτουργεί αναγ-

καστικά έτσι στις ανθρώπινες συναναστροφές. Υπάρχουν βέβαια κάποιες ακραίες καταστά-

σεις, όπως λόγου χάρη όταν το άλλο άτομο είναι εξαιρετικά εξουσιαστικό (caricature), και

τότε είναι καλύτερα που χωρίζει. Γενικά μιλώντας, η απόφαση να αφήσουμε έναν εξουσι-

αστικό σύντροφο είναι καλή απόφαση. Αν όμως το άτομο μετά από αυτό το χωρισμό βρεθεί

να είναι μόνο του, χρειάζεται να αναπτύξει την ικανότητά του να αυτοεπιβεβαιώνεται –

αυτενεργεί (s’ affirmer) ώστε κάτι να αλλάξει στη ζωή του. Δεν αρκεί που βγήκε από την

εξουσιαστική σχέση.

Για επιστρέψουμε στη φράση του Jacques Salomé, ίσως είναι δυνατόν το άτομο να

αναπτύξει αυτή την ικανότητα αυτενέργειας και να ξεπεράσει την υποχωρητικότητά του

χωρίς αναγκαστικά να αφήσει το σύντροφό του. Μερικές φορές το γεγονός ότι μπόρεσε και

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


ανέπτυξε την ικανότητα αυτοεπιβεβαίωσης –αυτενέργειας (affirmation) έχει ως αποτέλεσ-

μα ότι ο εξουσιαστικός σύντροφος προσαρμόζεται (se régule), και τότε το ζωντανό μέρος

της σχέσης, η αγάπη, μπορεί να συνεχίσει να εξελίσσεται. Το πρώτο άτομο φροντίζει –

θεραπεύει την υποχωρητικότητά του και το δεύτερο άτομο φροντίζει –θεραπεύει την εξου-

σιαστικότητά του. Συχνά όμως, όταν το υποχωρητικό άτομο επιλέγει ή δίνει στον εαυτό του

τη δυνατότητα να αλλάξει μέσα του, δηλαδή να αφήσει αυτό που δεν αντέχει πια στον εαυ-

τό του, όχι αυτό που δεν άντεχε στον άλλο, [ρητορική ασυνέχεια στη διάλεξη] συμβαίνει ότι

όταν ένα υποχωρητικό άτομο αποκτά μια δυναμική αυτό- επιβεβαίωσης –αυτενέργειας, το

εξουσιαστικό άτομο αισθάνεται τόσο μεγάλη απειλή που μετατρέπεται σε γελοιογραφία

εξουσιαστικότητας, ακόμα και βίας. Σε αυτή την περίπτωση, η απόφαση –πράξη ρήξης –

χωρισμού δεν είναι πια να αφήσω κάτι που δεν αντέχω μέσα στον εαυτό μου, καθώς αυτό

το έχω ήδη κάνει, αλλά από τον ανανεωμένο εαυτό μου, τώρα που βρίσκομαι σε αυτή τη

νέα θέση, δεν χρειάζεται και δεν έχει πια νόημα να μείνω σε μια τέτοια σχέση. Όμως έχω

ήδη αφήσει πίσω μου αυτό που δεν μπορούσα να αντέξω.

Η κατάσταση θα ήταν παρόμοια και από την προοπτική του εξουσιαστή. Υπάρχουν

αρκετές πιθανότητες:

Καθώς αλλάζει ο σύντροφός μου, μου κάνει τη ζωή πιο δύσκολη. Θα μπορούσα, αν-

τί να είμαι ένας εξουσιαστικός άνθρωπος που βρίσκεται σε δυσχέρεια, να θεωρήσω ότι η

αιτία της δυσχέρειας είναι το άλλο άτομο που έχει αλλάξει. «Εγώ παντρεύτηκα μια υποτακ-

τική γυναίκα, είναι τρία χρόνια που κάνει Σωματο-ψυχοπαιδαγωγική, και τώρα έχει αρχίσει

να σηκώνει κεφάλι. Αυτό δεν ήταν στην αρχική μας συμφωνία». Δηλαδή, εσύ άλλαξες και

τώρα δεν είμαστε πια όπως πριν. Ήταν ωραία όπως ήμασταν πριν. Εγώ θέλω να είμαι εξου-

σιαστικός. Αυτή θα μπορούσε να είναι μια στρατηγική.

Μια δεύτερη στρατηγική θα μπορούσε να είναι ότι το εξουσιαστικό άτομο λέει στον

εαυτό του, «αυτό που με δυσκολεύει είναι ότι, όταν έχω απέναντί μου κάποιον που αυτε-

πιβεβαιώνεται –αυτενεργεί, εγώ δεν έχω τρόπο να προσαρμοστώ σε αυτή την κατάσταση.

Άραγε μπορώ να μεταμορφώσω, να εμπλουτίσω τον τρόπο ύπαρξής μου (τον τρόπο που

είμαι), να ξεφύγω από αυτό τον εξουσιαστικό τρόπο επαφής ;

Παρουσίασα αυτό το παράδειγμα για να περιγράψω πως σε αυτή τη συνάντηση με

την ανανέωση του εαυτού, η σωματική καινοτομία –ανανέωση αποκτάται σχετικά εύκολα,

εκτός από τις περιπτώσεις κάποιων ατόμων που τους είναι δύσκολο να την αντιληφθούν –

προσλάβουν. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν αισθάνονται [σωματικά αισθήματα].

Μερικές φορές όταν η εικόνα που έχει ο άνθρωπος για τον εαυτό του αλλάζει και-

νοτομικά, αυτή η καινοτομία ταράζει τον άνθρωπο. Όταν το άτομο ξεκινώντας από την ανα-

νέωση των παραστάσεών του αρχίζει να προβάλλει τις αλλαγές που χρειάζεται να κάνει στη

ζωή του, που σκέφτεται να κάνει στη ζωή του, συχνά αυτές οι αλλαγές τον τρομάζουν. Ταυ-

τόχρονα όμως φοβάται να μείνει όπως είναι χωρίς να αλλάξει τίποτα. Θα επιστρέψουμε σε

αυτό το σημείο γιατί είναι αρκετά σύνθετο …

Ο ρόλος του θεραπευτή είναι να συνοδεύει μια διεργασία αναλογισμού –σκέψης

(réflection) που επιτρέπει στο άτομο το οποίο δέχθηκε την ανανέωση να μεταμορφώσει τον

εαυτό του, αλλαγή που παίρνει χρόνο. Ως τη στιγμή που ξεκαθαρίζει ποιες θα είναι οι ορα-

τές –εξωτερικές αλλαγές τις οποίες θα χρειαστεί να κάνει. Πολύ συχνά οι εξωτερικές αλλα-

γές διαφέρουν πολύ από εκείνες που περιμέναμε. Χρειάζεται να αφεθούμε σε αυτή τη με-

τάβαση, καθώς αλλάζουν οι εικόνες μας, οι σκέψεις μας, τα όνειρά μας. Αυτή φάση δεν εί-

ναι εύκολη. Είναι σαν ένα σημείο στήριξης που κάνουμε στη ζωή μας. Δεν είναι όπως στα



χέρια μας καθώς κάνουμε αγωγή δια χειρός. Τελικά έρχεται η στιγμή που παρουσιάζεται η

ενόρμηση –ώθηση (impulsion) η οποία μας βγάζει από το σημείο στήριξης, και τότε συμβα-

ίνει η δράση.

Υπάρχουν άνθρωποι με πολύ ενορμητικό προφίλ. Από την πρώτη στιγμή που νιώ-

θουν την ενόρμηση, αλλάζουν. Σε αυτούς τους ανθρώπους όλη η εργασία μένει για αργότε-

ρα. Έχουν τη δύναμη να συνοδεύσουν τις συνέπειες της αλλαγής τους. Υπάρχουν άλλοι που

έχουν τη δύναμη να συνοδεύουν την προετοιμασία της αλλαγής τους. Εξαρτάται από το

άτομο. Αυτό το μέρος της συνοδείας εμένα με παθιάζει.

Ετοίμασα κάποιες ερωτήσεις ως έρευνα για την ομάδα μας. Κάθε μέρα αυτού του

εκπαιδευτικού τετραήμερου θα παίρνουμε λίγο χρόνο για να μιλήσουμε για τον τρόπο που

εσείς βιώνετε την αλλαγή. Όχι οι πελάτες σας, εσείς οι ίδιοι. Στο Ερευνητικό Κέντρο μας η

έρευνα που κάνουμε για τη συνοδεία της αλλαγής είναι στην αρχή της. Ως προς την πρακτι-

κή της ανανέωσης δεν είμαστε αρχάριοι, αλλά η έρευνα στο θέμα της ανανέωσης είναι κάτι

καινούριο. Είναι μια αρκετά περίπλοκη διεργασία.

Αυτός είναι ο άξονας αυτού του τετραήμερου εκπαίδευσης. Η κατανόηση και η συ-

νοδεία της μεταμόρφωσης που επέρχεται από την επαφή με την εσωτερική κίνηση.

[διάλειµµα 15 λεπτών, θα ακολουθήσει συζήτηση]

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Marc: Ιδού μία μικρή πρόταση για ένα «εργαστήριο συζήτησης», που είναι προέκ-

ταση του μαθήματος που κάναμε πριν λίγο.

Θα γίνετε τριάδες. Καταρχήν θέλω να συλλογιστείτε πάνω στο ερώτημα το σχετικό

με το θέμα της καινοτομίας. Με μία συγκεκριμένη ερώτηση: σας ζητώ να βρείτε μέσα από

την προσωπική σας εμπειρία ένα παράδειγμα καινοτομίας που συναντήσετε μέσω της ερ-

γασίας στο αισθητό, που προκάλεσε μία αλλαγή της εικόνας που είχατε για τον εαυτό σας.

Μια καινοτομία που ήλθε να μεταμορφώσει την εικόνα του εαυτού. Μια καινοτομία που

προήλθε είτε από θεραπεία, είτε από εμπειρία κίνησης, είτε από εμπειρία διαλογισμού. Ή

που προήλθε από την επαφή σας με το αισθητό στην καθημερινότητα.

Το δεύτερο που σας ζητώ είναι: γύρω από αυτήν την καινοτομία που είχε να κάνει

με την εικόνα του εαυτού, ποιες ήταν οι παλιές εικόνες ή παραστάσεις που είχατε, οι ο-

ποίες τέθηκαν υπό αναθεώρηση ή αμφισβήτηση. Και θα πάρω ένα παράδειγμα.

Το τρίτο στοιχείο: αυτή η ανανέωση του εαυτού είχε κάποια προέκταση στην αλλα-

γή της καθημερινότητας σας, που μπορεί να ήταν μια δράση στο επαγγελματικό πεδίο, στις

διαπροσωπικές σχέσεις κλπ.

Αυτό που σας ζητάω είναι να δημιουργήσετε τριάδες. Στην αρχή θα δουλέψετε σι-

ωπηλά. Ο κάθε ένας από τους τρεις θα σημειώνει στο τετράδιο του προσπαθώντας να βρει

ένα παράδειγμα μιας καινοτομίας που ήρθε και άλλαξε την παράσταση που είχατε για τον

εαυτό σας. Θα μείνετε 10 λεπτά σε σιγή για να συγκεντρώσετε τα στοιχεία. Μετά από τα 10

λεπτά κάθε ένας θα μοιραστεί το παράδειγμα του με τους άλλους δύο. Ο ρόλος των άλλων

δύο θα είναι να ακούσουν και να βοηθήσουν το άτομο να εμπλουτίσει την εμπειρία του

εξασφαλίζοντας ότι και τα τρία επίπεδε που ζητηθήκαν έχουν αποδοθεί καλά. Το πρώτο

είναι η καινοτομία, το δεύτερο είναι οι παλιές εικόνες που τέθηκαν σε αμφισβήτηση και το

τρίτο είναι η προέκταση (αν υπάρχει) στην καθημερινή μας ζωή. Το νήμα που θα ενώνει

αυτά τα τρία επίπεδα είναι η περιγραφή. Μόλις νιώσετε ότι αυτός που μιλάει πηγαίνει

προς ερμηνεία θα τον σταματάτε. Θα του λέτε «περιγραφή, όχι ερμηνεία». Για παράδειγμα:

είμαι ξαπλωμένος στο κρεβάτι της θεραπείας, με περιθάλπει κάποιος και έχω μια έντονη

εμπειρία βάθους. Εκείνη τη στιγμή ο θεραπευτής μου κινεί τους βραχίονες μου οι οποίοι

μετακινούνται και αφουγκράζεται τόσο καλά που έχω το αίσθημα ότι ξέρει ακριβώς τι θέ-

λω. Και κάποια στιγμή μου λέει «από δω και πέρα είναι δικό σου θέμα να κινηθείς, μόνος

σου». Αντιλαμβάνομαι ότι από τη στιγμή που είναι δικό μου θέμα να κινηθώ και να εφαρ-

μόσω αυτό που νιώθω βαθιά μέσα μου, διστάζω. Δεν κουνάω τίποτε. Συναντάω μια αδρά-

νεια. Συνειδητοποιώ ότι στην εικόνα του εαυτού μου που έχω, τελικά όταν θέλω να προβά-

λω μια επιθυμία πολύ βαθιά που έχω, είναι πολύ δύσκολο. Είναι πιο εύκολο να κάνω κάτι

που κάποιος άλλος μου λέει ότι είναι καλό για μένα. Αυτό είναι ένα παράδειγμα καινοτομί-

ας και συγχρόνως ο θεραπευτής με βοηθάει και κάποια στιγμή συνειδητοποιώ ότι μπορώ

να κινηθώ με τρόπο που μπορώ να εκφράσω σε βάθος όλη μου την επιθυμία. Άρα κι αυτό

είναι κάτι καινούργιο στον τρόπο που δρω. Οι παλιές παραστάσεις που τίθενται σε αμφισ-

βήτηση είναι, για παράδειγμα (στην πρώτη περίπτωση), πίστευα ότι είμαι κάποιος που ξέ-

ρει τι θέλει και ξέρει τι να κάνει. Αλλά με βάση αυτήν την εμπειρία, βλέπω ότι είμαι κάποιος

που κάνω αυτό που οι άλλοι θεωρούν ότι είναι καλό για μένα. Κι όταν πρόκειται για βαθιά

μου επιθυμία δεν είναι τόσο εύκολο. Με άλλα λόγια δεν κάνω αυτό που θέλω. Αλλά συγ-

χρόνως μπορώ να αντιληφθώ ότι: «ναι και εγώ ο ίδιος μπορώ να κάνω αυτό που θέλω». Κι



αυτή η εμπειρία είναι πολύ γοητευτική. Τώρα, η προέκταση στη δράση θα μπορούσε να

είναι: όταν νιώθω την παρόρμηση, την ώθηση, για παράδειγμα έχω μια ιδέα στην δουλειά

μου, εκπαιδεύομαι ώστε να την μοιραστώ με άλλους και να την προσφέρω στην ομάδα.

Δηλαδή τολμώ να επεκτείνω μια εσωτερική παρόρμηση σε μια συζήτηση με άλλους. Αυτό

είναι ένα παιδαγωγικό παράδειγμα. Φαίνεται εύκολο, όλα είναι ξεκάθαρα. Όταν όμως πρό-

κειται για την δική μας την εμπειρία δεν είναι και τόσο ξεκάθαρα τα πράγματα. Δηλαδή τα

τρία επίπεδα που σας ζητώ δεν είναι και τόσο εύκολα όσο φαίνονται. Τελικά δεν χρειάζεται

να θυμηθείτε ακριβώς σε ποιο σημείο της θεραπείας ή της κίνησης συνέβη η καινοτομία

αλλά να ασχοληθείτε με τα δύο επόμενα στάδια πιο πολύ. Το σίγουρο είναι ότι έχουμε συ-

ναντήσει κάποια καινοτομία σε σχέση με τον εαυτό μας κάποια στιγμή. Για παράδειγμα να

τολμήσουμε να εκφράσουμε μια επιθυμία μας στην πράξη και αυτή η καινοτομία έθεσε σε

αμφισβήτηση παλιές μας αναπαραστάσεις και εικόνες και ίσως να είχε και κάποια προέκ-

ταση στη δράση.

Υπάρχει μία κωδικοποίηση στη δράση. Είναι 12:15 και μέχρι τις 12:25 θα υπάρξει

απόλυτη ησυχία. Σαν να δουλεύαμε αγωγή δια χειρός. Θα είμαστε ο καθένας με τον εαυτό

του. Κάντε ότι μπορείτε. Στις 12:25 ένα από τα τρία άτομα θα μοιραστεί αυτό που έγραψε

με τους άλλους δύο. Οι άλλοι δύο θα τον αφήσουν να μιλήσει μέχρι τέλους. Μη κατευθυν-

τικότητα. Και θα σημειώνετε οτιδήποτε θέλετε που θα πείτε μετά. Ή μπορεί να σημειώσετε

κάποια φράση που σας έδωσε το έναυσμα να ρωτήσετε κάτι. Και να θυμόσαστε ότι όταν

παίρνετε τον λόγο για να βοηθήσετε κάποιο άλλο άτομο, το σχέδιο είναι να τον βοηθήσετε

να συγκεκριμενοποιήσει την περιγραφή του. Αν κάποιος, για παράδειγμα, σας πει ότι είχε

δυσκολία να εκφράσει την εσωτερική του επιθυμία γιατί όταν ήταν έφηβος συνέβη αυτό…

κι εκείνο… κλπ και δείτε ότι ξεφεύγει από το παρόν ή αν αρχίσει να λέει για παράδειγμα:

«στη ζωή δεν είναι πάντα καλό να εκφράζεις τις επιθυμίες σου…» και αρχίσει να μιλάει σε

τρίτο πρόσωπο (με την Sylvie το δουλέψατε αυτό), εκεί τον βοηθάτε να επανέλθει σε πρώτο

πρόσωπο και στην περιγραφή του.

10 λεπτά αργότερα θα σας πω «αλλάζουμε» και στις 1 θα έχουμε τελειώσει.

(Γίνεται η εργασία ανά τρεις)

Επανάληψη των οδηγιών: Στην πρώτη φάση ένας θα πει την μαρτυρία του. Στην δε-

ύτερη φάση οι δύο που άκουγαν θα του κάνουν μια επιστροφή ώστε να συγκεκριμενοποιη-

θεί η περιγραφή σε ένα ή δύο σημεία.

(Επαναλαμβάνεται η διαδικασία τρεις φορές).

Ο στόχος αυτής της διαδικασίας είναι τριπλός. Να εξερευνήσουμε παραδείγματα

που αφορούν στην διαδικασία της αλλαγής. Να εκπαιδευτούμε στην περιγραφή και στην

απόκριση μετά από τη περιγραφή και να δώσουμε υλικό σε μία έρευνα σχετική με το θέμα

της αλλαγής. Σ’αυτήν την τρίτη περίπτωση όλοι μας είμαστε ένα γκρουπ έρευνας. Ότι θα

γράψετε θα χρησιμοποιηθεί. Ανάμεσα στα σεμινάρια θα σας ζητηθεί να κάνετε μια παρου-

σίαση. Γιατί και σε μας χρειάζονται στοιχεία για να κατανοήσουμε καλύτερα τι σημαίνει η

αλλαγή ενός ανθρώπου στη συνάντηση του με το αισθητό. Δεν χρειάζεται να υπάρχουν

μακροσκελείς περιγραφές. Ακριβώς επειδή είμαστε αρκετοί, το λίγο από τον καθένα θα δη-

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


μιουργήσει έναν πολύ μεγάλο όγκο πληροφοριών. Ακόμα κι αν έχετε σκεφτεί και έχετε

γράψει 3-4 φράσεις είναι σημαντικό.

Μια παρατήρηση: σ’αυτήν την στιγμή που κάνουμε feedback, υπάρχει ένα γεγονός

γνώσης. Πρέπει ένας από τους τρεις να γράψει τα σημαντικά γεγονότα γνώσης που αναδύ-

θηκαν. Δηλαδή αυτός ο χρόνος να μην είναι λόγια που χάνονται στον αέρα. Κρατήστε 2-3

στοιχεία για τον καθένα που σας φαίνονται σημαντικά.

(Διάλειμμα)



Πριν αρχίσουμε, θα σας δώσω 2-3 κατευθύνσεις στην εργασία σας. Το σχέδιο δεν

είναι δουλέψουμε καινούργιες λαβές, ούτε και να δουλέψουμε πάνω στην τεχνική της δια

χειρός θεραπείας. Στόχος είναι να κοιτάξουμε την δια χειρός θεραπεία με έναν άλλο τρόπο.

Καταρχήν όταν βάζουμε τα χέρια πάνω στο σώμα συναντάμε την δομή του σώματος. Από

μια στιγμή, η εσωτερική κίνηση είναι η δύναμη της εξελικτικότητας. Αντί λοιπόν να δούμε

την εσωτερική κίνηση σαν μια κίνηση που θα οδηγήσει τα χέρια μας, να την δούμε μεν σαν

κίνηση αλλά να την δούμε και σαν δύναμη που θα μεταμορφώσει την κατάσταση του σώ-

ματος. Η εσωτερική κίνηση έχει την ιδιότητα να μπορεί να μεταμορφώνει την ύλη. Κατά την

διάρκεια του σημείο στήριξης είναι που γίνεται αυτή η μεταμόρφωση.

Ξεκινάμε με αυτήν την ιδέα. Θα κάνουμε μια δουλειά συντονισμού στο επάνω μέ-

ρος τους σώματος. Στους ώμους και στους αυχενικούς. Επομένως δεν θα σας καθοδηγήσω

καθόλου σε σχέση με τις λαβές. Έχουμε 40 λεπτά για να δουλέψουμε το σύνολο αυτών των

περιοχών. Γνωρίζετε τις λαβές. Εγώ θα σας οδηγήσω σχετικά με αυτή την δύναμη αλλαγής.

Επίσης και σχετικά με τη δύναμη συντήρησης-αντίστασης.

Βάλτε τα χέρια σας και αρχίστε τη δουλειά σας. Έχετε την βασική ευθύνη να κάνετε

τις βασικές λαβές. Το επάνω μέρος του σώματος. Τους ώμους και τους αυχενικούς.

Η άλλη παρατήρηση είναι: όταν δουλεύετε με αυτόν τον τρόπο σ’αυτήν την πρακτι-

κή δεν είστε μαθητευόμενοι. Είστε θεραπευτές που αναλαμβάνουν ένα άτομο. Αυτό βέβαια

δεν εμποδίζει να τελειοποιηθείτε ακούγοντας τις οδηγίες που θα σας δίνω κατά την πρακτι-

κή. Αλλά τώρα δεν θεωρώ ότι είστε μαθητευόμενοι.

Εκεί όπου έχετε τα χέρια σας μπορείτε να παρατηρήσετε την ισορροπία ανάμεσα σε

κίνηση και ακινησία. Δηλαδή εναλλάσσεστε στην φάση της μετακίνησης και στην φάση των

σημείων στήριξης. Τι σας λέει το σώμα; Έχετε ένα σώμα που είναι σε γενικές γραμμές ακί-

νητο; Δηλαδή περισσότερο αποτελείται από αντιστάσεις; Μια ύλη πυκνή; Ή ελάχιστα εύπ-

λαστη; Ή υπάρχει συγχρόνως και αντίσταση και πυκνότητα και συγχρόνως εσωτερική κίνη-

ση; Ή με το που βάλατε τα χέρια σας καταρχήν δομήθηκε η επαφή με την εσωτερική κίνη-

ση; Δηλαδή πώς προχωρήσατε στην θεραπεία; Μέσω της επαφής με την εσωτερική κίνηση;

Μέσω των αντιστάσεων; Κάθε θεραπευτής έχει το δικό του προφίλ. Κάποιος ξεκινάει από

την εσωτερική κίνηση για να οδηγήσει την αντίσταση και ο άλλος ξεκινάει από την αντίστα-

ση για να πυροδοτήσει την εσωτερική κίνηση.

Συνεχίστε τη δουλειά σας. Αλλά ξεχωρίστε ποια πρακτική ακολουθείτε.

Η εσωτερική κίνηση είναι η δύναμη της υγείας, της αυτορρύθμισης. Αλλά είναι επί-

σης η δύναμη της ανανέωσης. Έτσι κι αλλιώς κατά την διάρκεια του σημείου στήριξης πρέ-

πει να έχετε μια συνάντηση ανάμεσα σε ότι είναι ακίνητο και σ’αυτήν την δύναμη της ανα-

νέωσης.

Γίνετε λίγο πιο δυναμικοί. Σαν να ωθείτε λίγο περισσότερο τους ιστούς να μετακι-

νηθούν. Είναι σημαντική αυτή η ώθηση γιατί αποκαλύπτει τις ακινησίες.

Μάθετε αυτό που κάνετε, να αφορά την εσωτερική κίνηση είτε κάνοντας την εσω-

τερική κίνηση να οδηγήσει στο βάθος, είτε μέσω των αντιστάσεων. Γιατί και οι αντιστάσεις

μας επιτρέπουν να μπούμε σε βάθος. Είναι στο βάθος που είναι σημείο αναφοράς για τις

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


αντιστάσεις. Ενώ η εσωτερική κίνηση είναι το βάθος του ζώντος οργανισμού. Δείτε την αν-

τίσταση σαν την γλώσσα των αναπαραστάσεων μέσα στους ιστούς.

Ξέρετε καλά να οδηγήσετε αυτήν την δουλειά που κάνετε.

Όταν αλλάξετε λαβή και πάτε σε άλλη περιοχή του σώματος, σ’αυτήν την περιοχή

θα υπάρξει ένας διάλογος ανάμεσα στην ανανέωση και την συντήρηση. Σημαντικός.

Έχετε πρωτόκολλα που σας βοηθούν, όπως οι γραμμικές κινήσεις, οι αντίθετες κι-

νήσεις. Οι γραμμικές κινήσεις έχουν την εξής ιδιαιτερότητα: αποκαλύπτουν τις αντιστάσεις

με έναν θεαματικό τρόπο.

Γίνετε λίγο πιο ενεργητικοί. Λίγο περισσότερη ώθηση στο γλίστρημα σας.

Μπορείτε να αρχίσετε να παρατηρείτε την μεταμόρφωση στην ύλη. Θα διαπιστώ-

σετε ότι η κίνηση και η ύλη ανακατεύονται μεταξύ τους. Αλλά πρέπει να έχουμε πάντα αυτή

την αντίσταση ακόμα κι όταν είμαστε στην φάση κίνησης.

Κοιτάξτε επίσης τα αποτελέσματα του σημείου στήριξης.

Βγαίνοντας από ένα σημείο στήριξης τι μεταμορφώνεται; Μπορεί να διαπιστώσετε

ότι είναι το εύρος που αλλάζει. Μπορείτε να δείτε μια αλλαγή στην αντίσταση. Μπορεί να

δείτε μια αλλαγή στο βάθος. Άλλη μια μεγάλη μεταμόρφωση είναι το πέρασμα από το μη-

χανικό σώμα στο αισθητό σώμα. Αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό. Διαπιστώνετε σταδιακά

αν το σώμα που καταρχήν είναι εμβιομηχανικό μεταμορφώνεται σε ένα σώμα αισθητό;

Σταδιακά γίνεται επίσης ένα σώμα υποκείμενο. Που σημαίνει ότι κάτω από τα χέρια σας και

όσο προχωράει η θεραπεία, δεν αγγίζετε πια ένα σώμα αλλά έναν άνθρωπο μέσω του σώ-

ματος του. Καταλαβαίνετε ότι πρόκειται για μια μεταμόρφωση της σχέσης του ανθρώπου

με το σώμα του. Είναι μια κατάσταση στην οποία το άτομο έρχεται σε εμπλοκή με το ίδιο

του το σώμα. Και βέβαια γίνεται και μια κατάσταση παρουσίας του ανθρώπου.

Η καινοτομία για την οποία μιλάμε από το πρωί, χτίζεται. Βρισκόμαστε σε μία δια-

δικασία δόμησης. Ξεκινάμε από μία κατάσταση απόστασης του ατόμου από το σώμα του

και φτάνουμε σε μία κατάσταση παρουσίας μέσα στο σώμα του. Τώρα, το θέμα δεν είναι

να ανακουφίσουμε ένα πρόβλημα αρθρώσεων. Το σχέδιο είναι να εγκαταστήσει ο άνθρω-

πος μία επαφή παρουσίας μέσα στο σώμα του. Ξεκινώντας από αυτήν την παρουσία θα δει

τα προβλήματα του με έναν τρόπο διαφορετικό. Ξεκινώντας από αυτήν την κατάσταση πα-

ρουσίας θα ζήσει με τον εαυτό του διαφορετικά. Ξέρω ότι σας είναι οικεία αυτή η ποιότητα

της δόμησης παρουσίας. Συχνά όμως παίρνουμε σαν δεδομένο ότι αυτό το σχέδιο είναι ο

σκοπός. Ενώ το να βάλουμε κάποιον σε μια κατάσταση παρουσίας δεν είναι σκοπός μας.

Είναι το μέσον για κάτι άλλο. Σημαίνει ότι θα του δώσουμε τα μέσα ώστε να αποκτήσει μια

άλλη σχέση, μια άλλη επαφή κατά την οποία θα αποκτήσει μια άλλη εικόνα του εαυτού

του. Ένα άλλο βλέμμα πάνω στην κατάσταση.

Η εγκατάσταση μιας τέτοιας, νέας, εσωτερικής κατάστασης είναι απαραίτητη σε μια

σχέση συνοδείας της αλλαγής. Αυτό το ονομάζουμε συντονισμό. Σωματο-ψυχικό συντονισ-

μό. Βάζουμε τον άνθρωπο σε μία τέτοια κατάσταση όπου οι πηγές του οι σωματικές και οι

ψυχικές συντονίζονται.



Σας αφήνω να αλλάξετε λαβή.

Συνεχίστε έτσι όπως δουλεύετε.

Ένα άλλο στοιχείο της πρακτικής σας είναι το εξής: ένας άνθρωπος έρχεται να σας

δει επειδή είναι σε δύσκολη κατάσταση. Κατά κανόνα το πρόβλημα του καταλαμβάνει πολύ

μεγάλο χώρο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πολλές φορές ταυτοποιείται με το πρόβλημα.

Κυριολεκτικά κολλημένος στο πρόβλημα. Όταν νιώθετε ότι ο συντονισμός προοδεύει κατα-

λαβαίνετε ότι έχει γίνει τότε μια υποχώρηση του προβλήματος. Αυτή η έγνοια που είχε για

το συγκεκριμένο πρόβλημα μειώνεται. Κι αυτό το μετράτε με το λιώσιμο των εντάσεων κά-

τω από τα χέρια σας. Το μετράτε επίσης από το σε πόσο βάθος μπορείτε να προχωρήσετε.

Όταν το άτομο ακουμπάει στο βάθος του. Αυτό το βάθος αποτελεί έναν τόπο εμπιστοσύ-

νης. έναν τόπο χαλάρωσης. Και είναι πολύ σημαντικό, να είστε προσεκτικοί, και να δώσετε

σημασία σ’αυτήν την χαλάρωση που σιγά-σιγά κερδίζει έδαφος. Δεν είναι το ίδιο σαν να

προσέχει κάποιος την χαλάρωση που κερδίζει έδαφος σε σχέση με την ένταση. Διαχωρίστε

λοιπόν τα δύο πράγματα: την χαλάρωση των εντάσεων και την καταπράϋνση του ανθρώ-

που γενικά. Κι αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι έχει επέλθει αυτή η καταπράϋνση του

ανθρώπου παρόλο που καμία λύση δεν έχει δοθεί ακόμα στο συγκεκριμένο καθημερινό

πρόβλημα. Αντίθετα αν είναι πρόβλημα πόνου σε κάποια άρθρωση αυτό πρέπει να έχει

βρει μια λύση. Συχνά όμως τα σωματικά προβλήματα είναι η σωματοποίηση προβλημάτων

της καθημερινής ζωής. Όταν λοιπόν το ίδιο το άτομο καταπραΰνεται αυτό είναι ένα σημάδι

ότι έχει υποχωρήσει, χωρίς ίσως ο ίδιος να το έχει συνειδητοποιήσει, σε σχέση με το βάρος

που έχουν γι αυτόν τα προβλήματα του. Αν τώρα το άτομο έχει μεγάλη παρουσία κάτω από

τα χέρια σας τότε θα είναι πολύ αποτελεσματική η θεραπεία γι αυτόν. Αν κοιμάται, ναι μεν

θα υπάρχει αποτέλεσμα σαν χαλάρωση, αλλά δεν δομεί την παρουσία στον εαυτό. Υπάρ-

χουν φορές που αφήνουμε τον άνθρωπο να κοιμηθεί γιατί αυτό τον ξεκουράζει. Αλλά από

κάποια συνεδρία και μετά ζητάμε την παρουσία του. Σήμερα είμαστε στην πρώτη μέρα του

σεμιναρίου και είναι λογικό να είστε κουρασμένοι και κάποιοι να κοιμούνται. Αλλά στις

πρακτικές των επομένων ημερών θα οργανωθούμε κατά τέτοιο τρόπο ώστε να διατηρήσο-

υμε τον θεραπευόμενο μας ενεργό.

Συνεχίστε αυτό που κάνετε αλλά κάνετε έναν μικρό απολογισμό της κατάστασης

του σώματος. Στην περιοχή που βρίσκεστε. Ή πώς είναι η ύλη. Είναι πιο εμποτισμένη με

κίνηση; Σε ποιο σημείο βρίσκονται οι αντιστάσεις. Πώς είναι η συνολικότητα, το βάθος; Έχει

χτιστεί σταδιακά η συνολικότητα; Είδατε καθόλου την κατάσταση των αυχενικών σπονδύ-

λων; Αν δεν το κάνατε, κάντε το.

Η κατάσταση της περιοχής του αυχένα μας δίνει πολλές πληροφορίες σχετικά με

τον συντονισμό. Ξέρετε ποια είναι η σύνδεση του κρανίου με τον θώρακα. Θα μπορούσαμε

να πούμε ότι πρέπει να προσαρμοστεί ανάμεσα στην καρδιά και στην σκέψη. Κι αυτό δεν

είναι πάντα εύκολο. Σε ένα σχέδιο συντονισμού αυτό που θα πρέπει να έχετε σαν στόχο, σε

σχέση με τους αυχενικούς, θα είναι να χτίσετε την συνολικότητα. Και μία ποιότητα βάθους,

ίδια με αυτήν που κατακτήσαμε στον θώρακα. Και προοδευτικά να κατακτήσουμε μία εμ-

πλοκή και του κρανίου ακόμα κι αν δεν έχετε κανένα χέρι στο κρανίο. Μέσω των αυχενικών

μπορείτε να βάλετε προοδευτικά μέσα στην κίνηση και το κρανίο. Δεν κάνουμε σε αυτήν

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


την θεραπεία μια δουλειά στους αυχενικούς για να λύσουμε ένα πρόβλημα στις αρθρώσεις

των αυχενικών. Κάνουμε έναν συντονισμό.

Έρχεται μια στιγμή που καταλαβαίνετε ότι ο αισθητήριος δεσμός ανάμεσα στο κρα-

νίο, τους αυχενικούς και το πάνω μέρος του θώρακα, έχει εγκατασταθεί. Αυτό δεν σημαίνει

ότι όλες οι κινήσεις έχουν απελευθερωθεί. Αυτό απομένει ακόμα να γίνει. Όμως ο βασικός

συντονισμός έχει εγκατασταθεί.

Τώρα θα ζητήσω από όλους σας να κάνετε μια λαβή στο ινιακό με τα δύο χέρια.

Χαλαρώστε καλά τα χέρια σας.

Υπάρχει μια ποιότητα στην αμοιβαιότητα που έχετε εγκαταστήσει. Τώρα μπορείτε

να αφήσετε αυτήν την ποιότητα της αμοιβαιότητας που έχετε κατακτήσει να σας οδηγήσει

στην εσωτερική κίνηση μέσα στο ινιακό. Πολύ μαλακά κάνουμε το γλίστρημα της κρανιακής

απονεύρωσης στην κατεύθυνση των θωρακικών.

Σημείο στήριξης.

Τώρα θα αναρωτιέστε για το ποιες είναι οι εντάσεις των fascias που συνδέουν την

πίσω περιοχή του κρανίου με την πίσω περιοχή των αυχενικών. Ψάξτε όμως και για τον

συντονισμό ανάμεσα στο κεφάλι και τον λαιμό. Την ποιότητα του αισθητήριου δεσμού. Σε-

βαστείτε τον ρυθμό που σας δίνει το σώμα.

Είναι σημαντικό να νιώσετε τη στιγμή που το κρανίο, και όχι μόνο το ινιακό, ακουμ-

πάει, τοποθετείται καλά μέσα στα χέρια σας. Εδώ επειδή οι ασθενείς είναι εκπαιδευμένοι,

θα γίνει γρήγορα. Μέσα σε 5 λεπτά το κρανίο τοποθετείται. Αλλά με άλλα άτομα που δεν

είναι εξασκημένα, μπορεί να χρειαστούν 20 λεπτά κρανιακής δουλειάς. Και περισσότερες

λαβές από μία.

Θα τελειώσετε με μία λαβή όπου το ένα χέρι είναι στο πίσω μέρος των αυχενικών

και το άλλο στο στέρνο.

Βλέπετε ότι είναι μια άλλη λαβή για να δουλέψει κανείς τον συντονισμό. Ο κόσμος

των συγκινήσεων του θώρακα και ο κόσμος του αυχένα που δίνει τις εντάσεις στον αυχένα

είναι η εικόνα της προσπάθειας προσαρμογής. Προσαρμογής της συνολικής θέσης του σώ-

ματος. Πολύ συχνά αυτός ο μπροστινός κόσμος του θώρακα με την πίσω περιοχή του αυχέ-

να δεν έχουν καμία σύνδεση. Ο τρόπος που το άτομο στέκει στην σπονδυλική του στήλη

δεν τροφοδοτείται από αυτό που πραγματικά επιθυμεί σε βάθος. Με άλλα λόγια η δύναμη

της καρδιάς δεν καταφέρνει να εκφραστεί στην τονικότητα της στάσης του σώματος. η το-

νικότητα της στάσης του σώματος είναι μία τονικότητα βούλησης και όχι μία τονικότητα

πάθους που κατοικείται από την δύναμη της καρδιάς, από αυτό που επιθυμούμε, αυτό

που θέλουμε. Δεν κατοικείται από όλα αυτά που μας συγκινούν, που μας αγγίζουν. Όταν ο

συντονισμός ανάμεσα σε καρδιά και αυχενικούς προοδεύει είναι ένα σημαντικό σημάδι για

τον θεραπευτή. Καταλαβαίνετε καλά πολύ καλά ότι σ’αυτήν την πρακτική σήμερα δεν έχο-

υμε σκοπό να ρυθμίσουμε προβλήματα αρθρώσεων. Ίσως να γίνει κι αυτό. Ίσως ανακου-

φιστούνε κάποιοι σωματικοί πόνοι. Έχουμε καταφέρει να ανακουφίζουμε πόνους που προ-

έρχονται από το στρες. Όμως το σχέδιο είναι να εγκαταστήσουμε τον άνθρωπο σε μία κα-



τάσταση παρουσίας και σε έναν τόπο ισορροπίας ανάμεσα στην δύναμη εξελικτικότητας

και στα σημεία αναφοράς του.

Ακούστε τώρα καλά την πρόταση μου. Μόλις σηκωθείτε από το τραπέζι δεν θα αρ-

χίσετε να ζητάτε με τον συνεργάτη σας. Θα πάρετε τα τετράδια σας και θα γράψετε 2-3

φράσεις. Η φράση σας θα ξεκινάει: «μετά την θεραπεία αισθάνομαι ότι βρίσκομαι σε μία

κατάσταση…» και θα περιγράψετε την κατάσταση. Με 3 γραμμές. Αυτό για τον θεραπευό-

μενο. Για τον θεραπευτή. Θα γράψετε κι εσείς σε 3 γραμμές σχετικά με το εξής θέμα: τι σας

φαίνεται ενδιαφέρον στον τρόπο που οδηγήσατε την συγκεκριμένη θεραπεία με στόχο τον

σωματο-ψυχικό συντονισμό. Τι ήταν καινούργιο για σας σε αυτήν την διαδικασία.

Διάλειμμα.

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Marc: Το ίδιο λοιπόν τώρα. Έχουμε 40 λεπτά για να κάνουμε ένα συντονισμό του

κορμού, του θώρακα και του αυχένα, όπως πριν.

Το πλάνο του συντονισμού το σημερινό, είναι να οδηγήσουμε το άτομο σε μια άλλη

οπτική γωνία. Θα μπορούσαμε να πούμε σε έναν άλλο τόπο του ίδιου του εαυτού του. Να

τον μετακινήσουμε σε ένα βάθος του εαυτού του και προς ένα συντονισμό του εαυτού του,

από τον οποίο άλλο τόπο του εαυτού θα μπορέσει να ανακαλύψει μια άλλη οπτική. Μια

άλλη οπτική πάνω στο σώμα του, μια άλλη οπτική πάνω στον κόσμο των ιδεών του, μια άλ-

λη οπτική πάνω στην κατάστασή του. Αυτό είναι το σχέδιο. Η τεχνική δεν αλλάζει. Αλλά το

νόημα που δίνετε στις κινήσεις των χεριών σας είναι ελαφρά διαφορετικό. Για παράδειγμα,

το να εγκαταστήσει κανείς την εσωτερική κίνηση σε όλες τις περιοχές του σώματος δεν εί-

ναι ο στόχος. Είναι ένα μέσο για να βοηθήσουμε ένα άτομο να αλλάξει οπτική γωνία και να

αλλάξει σχέση .

Λοιπόν, για να βοηθήσουμε το άτομο να εγκατασταθεί σε μια καινούργια οπτική,

ναι μεν πρέπει να το βάλουμε σε επαφή με την εσωτερική κίνηση αλλά πρέπει να υπάρξει

μια αντιπαράθεση ανάμεσα στις εντάσεις, τις αντιστάσεις και την κίνηση. Γιατί πρέπει να

τροποποιηθεί επίσης αυτός ο περίφημος ψυχοτόνος για να μπορέσεις να αλλάξεις. Αυτές οι

στάσεις οι πολύ έμμονες, fix, οι εσωτερικές στάσεις που είναι κολλημένες, που δεν αλλάζο-

υν. Δεν αρκεί να θέσεις μόνο ζωή σε κάποια σημεία αναφοράς, πρέπει να έχεις επίσης κι

ένα άλλο σημείο αναφοράς ότι οι αντιστάσεις τροποποιούνται σε επαφή με τη δύναμη με-

ταμόρφωσης. Αυτό είναι η δουλειά που γίνεται στο σημείο στήριξης. Είναι η δουλειά του

σημείου στήριξης.

Εσείς μόνοι σας τώρα θα κατευθύνετε τα σημεία στήριξης, το εύρος των διαδρο-

μών, τις λαβές αν θα είναι γραμμικές κινήσεις, πότε θα είναι αντίθετες κινήσεις, όλο αυτό

θα το ρυθμίσετε μόνοι σας. Και για μια ακόμη φορά οδηγός μας είναι να κάνουμε το εμβιο-

μηχανικό σώμα να το κάνουμε ένα σώμα ζωντανό, ένα σώμα αισθητό. Γιατί αυτό το αισθη-

τό σώμα είναι που επιτρέπει την εμπλοκή του ίδιου του ατόμου και συγχρόνως του δίνει

την αρχή της ζωής.

Βλέπετε ότι αυτή η καινούργια οπτική για την οποία μιλάμε είναι μια οπτική που

προέρχεται από τη συνολικότητα η οποία επαναδομήθηκε. Συχνά το άτομο που είναι κάτω

από τα χέρια μας είναι διασπασμένο σε κομμάτια, δεν υπάρχουν συνδέσεις ανάμεσα στα

διαφορετικά μέρη του σώματός του. Και δεν μπορεί να συλλογιστεί κάποιος με δημιουργι-

κό, με παραγωγικό τρόπο αν είναι κομματιασμένος σε αντίθεση με αυτόν που είναι ενοποι-

ημένος.

Εσείς θα αλλάξετε τις λαβές των χεριών σας, τα σημεία που θα θέσετε τα χέρια σας.

Γνωρίζετε την χορογραφία του συντονισμού. Να φροντίσετε επίσης το σπρώξιμο γλίστρημα.

Αν έχετε υπερβολικό γλίστρημα δεν θα έρθετε σε επαφή με τα σημεία αναφοράς του ατό-

μου που έχουν να κάνουν με τις εντάσεις του. Αντίθετα αν έχετε υπερβολικό σπρώξιμο, πί-

εση, δε θα ζητήσετε αρκετά τη δύναμη εξελικτικότητας του ατόμου. Αλλά στη φάση της με-

τακίνησης των χεριών κατά τη διαδρομή δηλαδή αυτό το πέρασμα σχεδόν αντιστοιχεί με το

πέρασμα στη δράση αλλά στη βαθμίδα των ιστών, στο επίπεδο της πραγματικότητας των

ιστών του σώματος. Ενώ το σημείο στήριξης είναι η φάση συλλογισμού στον κόσμο των ισ-

τών κι επίσης της μνήμης των ιστών. Της δημιουργικότητας, της ζωής των ιστών. Επομένως



η δια χειρός θεραπεία είναι μια εναλλαγή φάσεων συλλογισμού των ιστών και δράσης των

ιστών. Και βάζουμε το άτομο σε δράση όταν μπαίνουμε σε κυκλικές κινήσεις. Ας πούμε σε

πλάγια κλήση, όλες αυτές τις κινήσεις τις κυκλικές που πολύ καλά γνωρίζετε. Πριν από αυτό

υπάρχει μια δράση των ιστών. Κοιτάξτε επίσης την ποιότητα της εμπλοκής του ατόμου. Έχει

φτάσει σε βάθος; Αλλά βλέπετε επίσης στα σημεία στήριξης, στην ένταση που έχει η αντίδ-

ραση, η απόκριση στο σημείο στήριξης, όσο πιο γενναιόδωρη είναι αυτή η απόκριση που

έχει το σώμα στο σημείο στήριξης τόσο μεγαλύτερη είναι η συνολική εμπλοκή του ατόμου.

Και κατά την παύση, στο σημείο στήριξης, μπορείτε να ρυθμίσετε κατά τέτοιο τρόπο το ση-

μείο στήριξης ώστε να έχετε μεγαλύτερη εμπλοκή. Δηλαδή να βρείτε κάποιο επίπεδο ελαφ-

ρώς διαφορετικό στο οποίο η συμμετοχή είναι πιο γενναιόδωρη, είναι πιο μεγάλη. Κι αυτό

αντιστοιχεί στο μέρος του ατόμου που συμφωνεί να εμπλακεί.

Αλλάξτε περιοχή. Εμπιστευτείτε τον εαυτό σας. Παρατηρήστε επίσης την αναλογία

του χρόνου που βάζετε για κινήσεις ελεύθερες σε σχέση με την αναλογία του χρόνου για

κινήσεις γραμμικές ή αποσυνδεδεμένες, αντίθετες. Η φάση της κωδικοποιημένης κίνησης

δηλαδή οι γραμμικές και αντίθετες, χρειάζεται μόνο για να κινητοποιήσετε τα σημεία ανα-

φοράς, να ενεργοποιήσετε τα σημεία αναφοράς. Η φάση της ελεύθερης κίνησης είναι η

εκδήλωση της αλλαγής μέσα στους ιστούς. Θα μπορούσαμε να πούμε σχεδόν είναι η νέα

ζωή. Νιώστε επίσης τη στιγμή που η τοπική σας δράση έχει επίδραση συνολική σε όλο το

σώμα, σε όλες τις άλλες περιοχές ή τέλος πάντων αν όχι σε όλο έχει σε μεγάλο εύρος επίδ-

ραση.

Τώρα θα πρέπει να πάμε να δούμε τους αυχενικούς και το ινιακό. Γιατί συχνά αυτό

το εύρος το οποίο (… ) δε φτάνει μέχρι το κρανίο. Πρέπει να πάει κανείς στους αυχενικούς

και μετά στο κρανίο, για να συντονιστεί το κρανίο με το θώρακα. Το είπα και πριν, οι αυχε-

νικοί σπόνδυλοι είναι ένα στρατηγικό σημείο, δεν είναι εύκολη η αντιμετώπισή τους. Είναι

μια περίπλοκη περιοχή. Όχι από ανατομικής πλευράς, είναι περίπλοκη σε σχέση με το επί-

πεδο των αντιστάσεων που εμφανίζουν. Έχουμε πολύ συχνά αντιστάσεις που εντοπίζονται

στους αυχενικούς αλλά που αντιστοιχούν σε προκλήσεις ολόκληρου του ατόμου. Και κυρί-

ως σε προκλήσεις που έχουν να κάνουν με το συντονισμό καρδιάς κεφαλιού, ανάμεσα στην

επιθυμία και τη λογική. Κι εκεί το σχέδιό μας δεν είναι τόσο το να απελευθερώσουμε απλά

τα μπλοκαρίσματα όσο το να πετύχουμε μια έκφραση του ψυχοτόνου. Το αίσθημα μιας

ενότητας που συμπεριλαμβάνει αυχενικούς, θωρακικούς και τη βάση του κρανίου. Γίνετε

μάρτυρες αυτής της προόδου, και ιδιαίτερα της προόδου σε σχέση με την απόσταση, το

εύρος, την έκταση. Σταδιακά θα αρχίσετε να συνειδητοποιείτε ότι αυτό που κάνετε αρχίζει

να εμπλέκει το κρανίο να πηγαίνει μέχρι το κρανίο, να το αφορά. Και μετά έρχεται μία στιγ-

μή όπου εμφανίζεται μία τονικότητα. Μία ψυχική κατάσταση λεπτοφυής. Σχεδόν ανεπαίσ-

θητη. Αλλά δεν υπάρχει μόνο κίνηση και ύλη, υπάρχει μία άλλη συνήχηση, ένας αντίκτυπος,

μέσα σας, κάτι που μας αγγίζει, μας συγκινεί. Και σε αυτόν τον αντίκτυπο, σε αυτή τη συνή-

χηση θα πρέπει να εκτιμήσουμε την αλλαγή κατάστασης. Παράδειγμα, σε εκείνη τη στιγμή

μπορούμε να αντιληφθούμε τη διαδικασία του γαληνέματος, της καταπράυνσης. Όπως σας

είπα, ένα πράγμα είναι η χαλάρωση των ιστών, αλλά η καταπράυνση του ανθρώπου είναι

κάτι άλλο.

Αλλάξτε τώρα λαβή. Μπορείτε να κάνετε τώρα μια λαβή στο ινιακό. Λαβή του ινια-

κού με τα δύο χέρια, το ένα χέρι μέσα στο άλλο. Σε κάθε περιοχή έχετε διάφορες ενδεχόμε-

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


νες στρατηγικές. Εδώ θα πάρουμε για παράδειγμα τη στρατηγική του ότι οδηγούμαστε από

την περιφέρεια προς το βάθος. Θα γλιστρήσετε καταρχήν την επικράνια απονεύρωση προς

την περιοχή των θωρακικών. Μην ψάξετε προς το παρόν να βρείτε την εσωτερική κίνηση

του ινιακού. Επανέρχεστε. Θα δείτε πως σε αυτό το ταξίδι επιστροφής είναι σα να τραβάτε

ένα ύφασμα, κάτι σαν ύφασμα, ένα στρώμα που καλύπτει τους αυχενικούς. Προσαρμόζετε

το σημείο στήριξής σας, για να έχετε μια καλή συμμετοχή όλης αυτής της έκτασης, του εύ-

ρους που φτάνει ως τους αυχενικούς. Αντίθετα μπορούμε να κάνουμε μία επιλογή το σημε-

ίο στήριξης να αφορά το ινιακό και μόνο. Εδώ όμως επιλέγουμε τη συνολικότητα. Στα επό-

μενα ταξίδια αφήστε να εκδηλωθούν αντίθετες κινήσεις. Πάντα σε αυτό το στρώμα που

ενώνει το ινιακό και τους αυχενικούς. Και προοδευτικά θα διαπιστώσετε ότι η κίνηση αυτού

του στρώματος αρχίζει να αφορά και τα οστά του κρανίου. Το βάθος των οστών του κρανί-

ου και οπωσδήποτε το βάθος του ινιακού. Μέχρι τη στιγμή που το ινιακό εκφράζει την εσω-

τερική του κίνηση, αλλά την εκφράζει εντός του περιβάλλοντός του. Όχι σα να ήτανε απο-

μονωμένο από το υπόλοιπο σώμα αλλά την εκφράζει σα μία δράση που λαμβάνει υπόψη

τους δεσμούς, τις συνδέσεις ανάμεσα στις περιοχές των αυχενικών και του κρανίου.

Βλέπετε ότι σε μια ορισμένη στιγμή η γραμμική κίνηση που ξεκινάει στην έξοδο του

σημείου στήριξης για παράδειγμα τη στιγμή που νιώθετε το κρανίο να ακουμπάει, κατεβαί-

νει προς το τραπέζι, όταν αντιληφθείτε ότι αυτή η κίνηση προς τα πίσω αφορά όχι μόνο το

κρανίο αλλά και όλο το πάνω μέρος του σώματος μπορείτε να πείτε ότι βοηθήσατε αυτό το

άτομο να ξεκουραστεί να έχει μια ανάπαυλα, μια ανάπαυση. Και μπορεί να κάνει μια υπο-

χώρηση, δεν είναι συνεχώς μια ένταση προς τα εμπρός και προς τη βάση με ένταση απέ-

ναντι σε αυτό που πρέπει να κάνει αλλά χαλαρώνει σε σχέση με αυτό. Συμμετέχετε λοιπόν,

συμβάλετε στο να το εγκαταστήσετε σε μια καινούργια οπτική. Μια καινούργια οπτική στην

οποία υπάρχει αυτοπεποίθηση, εμπιστοσύνη, εγγύτητα στον εαυτό και βάθος. Υπάρχει ενό-

τητα και παρουσία. Και με μια συνεδρία έχετε θέσει τις προϋποθέσεις για να μπορέσετε

μετά να χειριστείτε ένα λεκτικό διάλογο. Σας αφήνω να τελειώσετε τώρα αυτό που κάνετε

με μία ακόμα πιθανή λαβή συντονισμού που μπορεί να είναι το πίσω μέρος των αυχενικών

με το στέρνο. Τώρα αυτή θα είναι η τελευταία σας λαβή. Όταν θα έχει τελειώσει αυτή η

πρακτική, θα γίνει ακριβώς το ίδιο με πριν. Αυτός που είναι ξαπλωμένος θα πάρει το τετρά-

διό του, και θα γράψει δυο τρεις γραμμές που θα αρχίζουν με τη φράση «βγαίνοντας από

αυτή τη συνεδρία αισθάνομαι ότι βρίσκομαι σε μια κατάσταση την εξής» και θα την περιγ-

ράψετε. Ενώ ο θεραπευτής ή η θεραπεύτρια θα περιγράψει τι το καινούργιο ανακάλυψε

κατά τη διαδικασία του συντονισμού.

Οδηγηθείτε τώρα προς το τέλος. Όταν θα έχετε ολοκληρώσει πάρτε όλοι τα τετρά-

διά σας να γράψετε αυτές τις δύο φράσεις που σας έδωσα, που σας είπα. Μετά θα σας δώ-

σω οδηγίες για τη συνέχεια.

Διάλειμμα.



Marc: Στην δουλειά αυτήν του μοιράσματος στην μεγάλη ομάδα, θα ήθελα να ακο-

ύσουμε πρώτα τις μαρτυρίες αυτών που ήταν ξαπλωμένοι. Ακόμα μια φορά θα πω στα ά-

τομα που θα μιλήσουν να μείνουν όσο το δυνατόν πιο κοντά στην περιγραφή. Δεύτερο, να

στηριχτούν σε αυτά που έγραψαν. Όχι ότι τους έρθει τώρα. Δηλαδή να εστιαστούμε στα

δεδομένα που συλλέξαμε αμέσως μετά… Ποιος θα αρχίσει;

- Η αναπνοή μου ήταν πιο εύκολη. Όταν γυρνούσα το κεφάλι σε διάφορες κατευ-

θύνσεις ήταν χωρίς προσπάθεια. Αισθανόμουνα ελαφρύς. Στο ψυχονοητικό,

ήταν πιο απλό. Υπήρχε απλότητα. Δεν είχε σκοτούρες, έγνοιες και βαβούρα. Δεν

είχε συγκρούσεις. Είμαι πιο αισιόδοξος. Δεν με απασχολούσε τίποτε. Είμαι απλά

αισιόδοξος.

Marc: Αυτή η περιγραφή που είναι λεπτή, ως θεραπευτές θα μπορούσαμε να πούμε

ότι είχαμε ένα καλό αποτέλεσμα όταν ο θεραπευόμενος μας τα περιγράφει έτσι. Είναι όν-

τως ένα καλό αποτέλεσμα. Αλλά ίσως θα μπορούσαμε να δούμε επίσης ότι ξεκινώντας από

ένα τέτοιο αποτέλεσμα, από την ώρα αυτής της ανανεωμένης κατάστασης, έχουμε πολύ

καλές προϋποθέσεις για συζήτηση. Μπορούμε να συζητήσουμε για το ποια είναι η προέκ-

ταση αυτής της κατάστασης στις προκλήσεις της καθημερινότητας που αντιστοιχούν στα

προβλήματα για τα οποία ήρθε να μας συναντήσει ο άνθρωπος. Είναι ήδη ένα καλό αποτέ-

λεσμα και θα είναι ακόμη καλύτερο γιατί δίνει την ευκαιρία στο άτομο να δει το κάθε

πρόβλημα της ζωής του από μία διαφορετική γωνία. Αλλά δεν κάνουμε αυτό σήμερα. Η

συνοδεία μας θα φτάνει μέχρι την συζήτηση.

Κάποια άλλη μαρτυρία;

- Εγώ με δυσκολία έγραψα πολύ λίγα πράγματα. «Είμαι πολύ κουρασμένη. Νυσ-

τάζω. Η εσωτερική μου κατάσταση είναι παραίτηση από προσπάθεια. Έχω α-

νάγκη από ξεκούραση. Ακινησία. Άφημα. Ύπνος. Ελαφρύς πόνος».

Marc: Στην μαρτυρία της Αμαλίας βλέπετε ότι έχουμε τον καρπό μιας συνεδρίας η

οποία αποκαλύπτει την κατάσταση της στιγμής στην οποία βρίσκεται. Επίσης μας δίνει την

μαρτυρία μιας διάθεσης να σταματήσει να μάχεται. Αυτό που είναι σημαντικό, όταν ρωτά-

με έναν άνθρωπο για την εσωτερική του κατάσταση, είναι να προσέξουμε αν μιλάει με βά-

ση το περιεχόμενο της εξελικτικής σπείρας. Κίνηση, θερμότητα, βάθος. Όσο το άτομο δεν

έχει πρόσβαση ή δεν μας δίνει την μαρτυρία του με αυτόν τον τρόπο… για παράδειγμα η

Αμαλία δεν μας μίλησε καθόλου για βάθος, θερμότητα, κίνηση… αυτό είναι μια διαπίστωση

που κάνουμε. Υπάρχουν δύο ενδεχόμενα. Για παράδειγμα, αν συζητήσουμε μαζί της μπορώ

να της κάνω κάποιες ερωτήσεις σε σχέση με τον αν υπήρξε παρουσία θερμότητας. Ποια

είναι η απάντηση σου; Είναι σημαντικό. Έχω ανάγκη αυτής της πληροφορίας. Υπάρχει μια

άλλα πιθανότητα. Το άτομο να είχε ζήσει όλα αυτά (θερμότητα, βάθος κλπ) αλλά να μην

σκέφτεται να μιλήσει γι αυτά γιατί δεν γνωρίζει ότι είναι σημαντικά. Ή γιατί η προσοχή του

ήταν εστιασμένη κάπου αλλού. Εδώ βέβαια με την Αμαλία, δεν πρόκειται γι αυτήν την πε-

ρίπτωση. Κι εγώ ακούγοντας την Αμαλία, λέω, έγινε μια πρώτη συνεδρία που εγκατέστησε

μια κατάσταση αφήματος και αποκάλυψε μία κούραση. Είναι μια καλή πρώτη συνεδρία.

Δεν υπάρχει λόγος να προσπαθήσουμε να συζητήσουμε για οποιαδήποτε πρόκληση της

καθημερινής ζωής. Αυτό που λέει κανείς είναι: εντάξει, θα συνεχίσουμε αύριο στο τραπέζι.

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Όσο δεν έχω, ως θεραπευτής, την ανάδυση κάποιου νέου περιεχομένου, ενός άλλου τόπου

του εαυτού, δεν υπάρχει λόγος να συζητάω. Είναι μια διεργασία.

Άλλη μαρτυρία;

- Εγώ έχω γράψει ότι «αισθάνθηκα λιγότερο φουσκωμένη, περισσότερο ενωμέ-

νη. Ο λαιμός μου κρατάει ακόμα κάποια στάση πρέπουσα. Αλλά λιγότερο από

πριν. Οι σκέψεις μου είναι πιο αργές πιο μαλακές. Πιο συνδεδεμένες με την

καρδιά. Σαν να είχα προχωρήσει, σαν να είχα τολμήσει παραπάνω από όσο αν-

τέχω. Ξαναβρήκα τον εαυτό μου όπως είναι σήμερα. Νιώθω λιγότερη αγωνία

και φόβο και την δεξιά μου πλευρά λίγο ψηλότερα». Μετά, στο τέλος της θερα-

πείας, όταν μας είπες (εγώ σαν θεραπεύτρια) αν έρχεται το κρανίο στα χέρια

σας και ο κορμός, τότε μπορείτε να πείτε ότι έχετε κάνει καλή δουλειά και είπες

ότι ο θεραπευόμενος αισθάνεται μία οπισθοχώρηση, έτσι ακριβώς το ένιωσα.

Marc: Αυτή η πληροφορία ότι κάποιος έχει μια τάση προς την δράση, με ένταση

προς την δράση, είναι σημαντική. Καταλάβατε σήμερα το πρωί αυτήν την έννοια του προ-

τόνου που προετοιμάζει μια ιδιαίτερη δράση. Αυτός ο προτόνος, π.χ. για να κινήσω εμπρός

το μπράτσο μου, δεν έχω βέβαια πρόβλημα στην άρθρωση αυτήν την στιγμή, το σώμα μου

είναι ελεύθερο να εγκαταστήσει αυτόν τον προτόνο και μετά να τον αφήσει να εξαφανιστεί

και να εγκαταστήσει έναν άλλον. Καταλαβαίνετε αυτήν την δυνατότητα αναστροφής. Μέσα

στο σώμα μας υπάρχουν τονικότητες τις οποίες ονομάζουμε τονικο-συναισθηματικές φόρ-

μες. Είναι προδιαθέσεις που είναι συγχρόνως συγκινησιακές και τονικές και που είναι απο-

τελέσματα της ιστορίας του καθενός και που καταρχήν δεν φαίνονται. Κάτω από τα χέρια

μας τις συναντάμε. Για παράδειγμα μία τονικότητα που είναι το άτομο καταυτόν τον τρόπο

(δείχνει) δηλαδή σε μία συνεχή στάση απόκλισης. Ακόμα κι αν ακόμα την ώρα που κάθεται

στην καρέκλα του είναι έτσι. Δεν το βλέπουμε στην μορφή αλλά όταν έρθουμε σε επαφή με

τις εντάσεις των ιστών. Συχνά εκλαμβάνουμε αυτήν την μορφή αντίστασης σαν μια ένταση.

Αλλά στην πραγματικότητα είναι ένας τόνος, μια προδιάθεση, σαν μια κατάσταση που είναι

ήδη εκεί πριν το γεγονός φτάσει. Και μπορεί ένα γεγονός, μια κίνηση, ένας λόγος να έρθει

και να αγγίξει αυτό το μέρος μας και επειδή ήδη ο τόνος είναι εγκατεστημένος η απάντηση

είναι μια έντονη αντίδραση. Γιατί είναι η προέκταση ενός τόνου ήδη εγκατεστημένου. Εκεί

που έχουμε αποκρυσταλλωμένες τονικο-συναισθηματικές μορφές, κάθε φορά που ένα γε-

γονός έρχεται να μας αγγίξει σε αυτό το βάθος δεν έχουμε καμία δυνατότητα επιλογής στην

απάντηση. Η απάντηση είναι ήδη προαποφασισμένη. Δηλαδή απλώς αντιδρούμε. Το λέω

αυτό γιατί όταν κάνω μια θεραπεία και έχω μια αντίσταση κάτω από τα χέρια μου βιώνω

την αντίσταση σαν μια στάση του ατόμου που αποτελεί ήδη ένα τρόπο απόκρισης πριν καν

τα φτάσουν τα γεγονότα. Κι αυτή η απόκριση έχει τον λόγος της. Κάποια στιγμή υπήρξε μια

ευφυής απάντηση. Το πρόβλημα είναι ότι έχει εγκατασταθεί και είναι πάντα εκεί. Και εμ-

φανίζεται σε άλλα γεγονότα που δεν έχουν καμία σχέση. Όταν αυτή η αντίσταση χάνει το

έδαφος της από την τονική διαφοροποίηση, είναι σαν αυτή η προδιάθεση να σβήνει. Και το

άτομο ξαναβρίσκει την ελευθερία του. Σε αυτήν την ελευθερία πιθανόν να αντιδράσει. Αλ-

λά όχι γιατί δεν έχει επιλογή. Γιατί εκείνη τη στιγμή αυτή είναι η ευφυής αντίδραση. Αλλά

πιθανότατα στο ίδιο γεγονός να μην αντιδράσει με τον ίδιο τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι έχει

ελευθερία επιλογής. Μπορεί να πει: δεν αξίζει τον κόπο. Καταλαβαίνετε αυτήν την πρόκλη-

ση της βαθιάς τονικότητας. Είναι προετοιμασίες για δράση. Όσο πιο πολύ αυτές οι τονικο-



συναισθηματικές φόρμες καταλαμβάνουν χώρο τόσο λιγότερη προσαρμοστικότητα έχει ο

άνθρωπος. Είναι αντιδραστικός συνήθως και δεν έχει ελευθερία. Όσο μαλακώνουν αυτές οι

φόρμες μαλακώνουν, τόσο πιο προσαρμοστικό γίνεται το άτομο. Άρα μια αντίσταση μας

λέει πολλά πράγματα για το συγκεκριμένο άτομο. Όταν μία αντίσταση μειώνεται δεν είναι

απλά και μόνο μια χαλάρωση. Είναι μια κερδισμένη ελευθερία.

Τώρα πάμε στις μαρτυρίες των θεραπευτών. Στην ερώτηση τι καινούργιο ανακάλυ-

ψα σ’αυτόν τον συντονισμό.

- Το πιο έντονο ήταν η επαφή μου με την εσωτερική κίνηση του θεραπευόμενου.

Ένιωσα σταδιακά την αλλαγή που συνέβαινε στο σώμα του. Όσο μεγάλωνε το

εύρος, ένιωθα την κίνηση που γινότανε πιο ρευστή, ενώ στην αρχή την ένιωθα

συμπαγή και βαθιά μέσα στο σώμα του. Στο τέλος της θεραπείας ένιωθα ότι αυ-

τή η κίνηση είχε αλλάξει και έβγαινε από το εσωτερικό του θεραπευόμενου και

την ένιωθα να απλώνει και να ανοίγει. Το καινούργιο λοιπόν για μένα ήταν η ε-

ξελικτικότητα της επαφής μου με την εσωτερική κίνηση στο σώμα του θεραπευ-

όμενου.

Marc: Ευχαριστώ. Άλλος ένας.

- Είχα δύο καινούργια πράγματα και παρατήρησα ότι έχοντας αυτόν τον στόχο, να

βοηθήσω το άτομο να μετακινήσει την οπτική του γωνία, ένιωσα την ενεργό α-

μοιβαιότητα πολύ πιο δυνατή από ότι συνήθως. Σε κάποια λαβή όταν ένιωσα

ότι υπήρχε μία πολύ μεγάλη ένταση στο σώμα, έσπρωξα πραγματικά δυνατά και

ένιωσα ότι ήμουν σε ένα επίπεδο όπου πραγματικά μπορούσα να βοηθήσω

στην χαλάρωση αυτής της έντασης αλλά δεν είχα φτάσει ακόμα στο επίπεδο του

να αλλάξω την άποψη του, την παράσταση που είχε. Μένοντας όμως σταθερή

στον στόχο μου είδα ότι η κίνηση πήγε ακόμα ποιο βαθιά και έκανα ένα πιο βα-

θύ σημείο στήριξης και τότε ένιωσα ότι εκεί είναι πραγματικά το επίπεδο που

έπρεπε να δουλέψω. Αυτό που ήταν καινούργιο είναι ότι ένιωσα αυτό το επίπε-

δο δουλειάς σαν ένα καινούργιο στρώμα, στιβάδα. Σαν ανατομική δομή.

Marc: Καμιά φορά πρέπει κανείς να πάει μακριά. Πολλές φορές δεν μπορούμε να

φανταστούμε ότι πρέπει να πάμε τόσο βαθιά για να υπάρξει μια δημιουργική διαδικασία.

Για να σεβαστούμε τον άλλον. Για να τον συναντήσουμε εκεί που πραγματικά έχει ανάγκη

να βοηθηθεί για να μετακινηθεί. Και καμία είναι πολύ μακριά αυτό. Αλλά όχι για πολύ ώρα.

- Αν όμως ο άλλος φτάσει μέχρι εκεί, δεν ξανάρχεται.

Marc: Πρέπει να το εξηγούμε.

Ραντεβού αύριο.

2η Ηµέρα

Παρασκευή 15 Ιανουαρίου 2010



Marc: Θα κάνουμε μια ενδοσκόπηση, αλλά πριν αρχίσουμε θα ήθελα να συγκεκρι-

μενοποιήσω το σχέδιο της ενδοσκόπησης. Είναι πράγματα που γνωρίζετε καλά. Η ενδοσκό-

πηση με κάποιον αρχάριο έχει σαν στόχο να τον κάνει να εστιάσει την προσοχή του στο πε-

ριεχόμενο των βιωμάτων του αισθητού και γι αυτό το λόγο να έρθει σε επαφή με τη σιωπή,

με τη φωτεινότητα, με την εσωτερική κίνηση, με τον αντίκτυπο και αυτά έχετε συνηθίσει να

τα εφαρμόζετε. Ποιός όμως κάνει ενδοσκόπηση, έξω από τα σεμινάρια, τουλάχιστον τρεις

φορές την εβδομάδα, για τον εαυτό του.

(Σηκώνουν χέρια)

Μόνο διαλογισμό, χωρίς κωδικοποιημένη κίνηση. Ποιός κάνει μια ή δύο φορές την

εβδομάδα;

(Σηκώνουν χέρια)

Για όσους κάνουν τρεις φορές ή λιγότερο, ποιός είναι ο στόχος όταν κάνετε μια εν-

δοσκόπηση.

- Συνήθως δεν έχω στόχο. Αυτό που αναζητάω είναι να κάνω ένα σημείο στή-

ριξης στις σκέψεις μου. Αυτό έχω ανάγκη.

Marc: Κάποιος άλλος;

- Για εμένα είναι σημαντικό για να κρατάω την επαφή με τον εαυτό μου. Δη-

λαδή εάν, όπως έτυχε για κάποιους λόγους μέσα στα Χριστούγεννα, δεν κάνω

καθόλου αυτό με κάνει να χάνω την επαφή με εμένα.

- Επαφή με τον εαυτό μου, πράγμα που το έχω ανάγκη , αλλά κυρίως να με

βάλω στον άξονα μου, για να μπορώ να αντιδρώ με έναν οργανωμένο τρόπο εν-

τός του αισθητού συγχρόνως.

- Για εμένα είναι επαφή με τον εαυτό μου, ένα είδος ξεκούρασης, ένα είδος

απολογισμού, παρατήρησης σε τι κατάσταση είμαι.

- Εγώ θα πω και μια ρεαλιστική αντιμετώπιση της ενδοσκόπησης. Πρώτα να βρε-

θώ στον άξονα μου, να αναλογιστώ τα όρια του σώματος μου και της ψυχής μου

και μετά αξιολογώ τις προτεραιότητες της καθημερινότητας μου μέσα στη μέ-

ρα. Αυτό με βοηθάει. Είναι δύσκολο τι θα βάλεις πρώτο.

Marc: Κάποιος άλλος;

- Εγώ κάνω ένα συντονισμό σωματοψυχικό. Είναι ένας τρόπος να αρχίσω καλά τη

μέρα μου.

Marc: Και για εσένα;

- Δεν μπορώ να απαντήσω με μια γενική απάντηση, γιατί εξαρτάται πολύ από το

πώς είμαι κάθε μέρα ή από την περίοδο που βρίσκομαι. Συμφωνώ με την Αλε-

ξάνδρα που είπε ότι κάνει έναν απολογισμό σε πρώτη φάση, αλλά άμα δεν

βρίσκομαι στον άξονα μου κάνω μια ενδοσκόπηση για να τον βρω. Άλλες φορές

αισθάνομαι καλά τον άξονα μου, νοιώθω καλά την κίνηση, άλλες φορές όμως

κάτι μου λείπει, σαν μια γεύση ζωής και ψάχνω αυτό για παράδειγμα. Πραγμα-

τικά εξαρτάται από την κατάσταση που είμαι κάθε φορά.

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Marc: Καθώς σας ακούει κανείς, εγώ τουλάχιστον, έχω την εντύπωση ότι δεν βρίσ-

κεστε πια στο στάδιο που κάνω μια ενδοσκόπηση για να νοιώσω πράγματα, δηλαδή για να

νοιώσω κάποια πράγματα που κανονικά θα ένοιωθα όταν κάποιος έβαζε τα χέρια του πάνω

μου. Τώρα βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου το θέμα είναι να βρούμε έναν άλλο τόπο

μέσα μας. Έτσι βρίσκουμε τους όρους συντονισμός, βρίσκω τον άξονα ή βρίσκω την ενότητα

και όλα αυτά είναι για να εγκατασταθούμε σε μια κατάσταση διαθεσιμότητας, με την οποία

θα προχωρήσουμε, όπως είπατε, στις δραστηριότητες της ημέρας μας χωρίς να χαθούμε.

Ένα μέρος της ενδοσκόπησης στοχεύει σε αυτόν τον χρόνο των είκοσι λεπτών και ένα άλλο

μέρος στοχεύει σε έναν προσανατολισμό της ημέρας μας και γενικά της ζωής μας σε εκείνο

το σημείο. Μια ενδοσκόπηση είναι στην πραγματικότητα μια συνάντηση με το αισθητό και

με τον εαυτό μας και όπως είπατε ο διαλογισμός μπορεί να έχει ως στόχο να μπούμε σε μια

άλλη επαφή με τις σκέψεις μας που είναι πιο ενδιαφέρουσα, δηλαδή βγαίνουμε από την

μηχανιστική σκέψη. Η σκέψη ηρεμεί και όταν φτάσουμε σε αυτό το σημείο όταν μια σκέψη

έρχεται είναι μια προσαρμοσμένη σκέψη, δεν είναι μια αντανακλαστική ή αυτοματοποιη-

μένη σκέψη.

- Παρόλο που βάζουμε σαν σκοπό να έχουμε αυτές τις παραμέτρους για την εν-

δοσκόπηση, λέω ότι πολλές φορές έρχεται και αυτό που δεν περιμένουμε και οι

αισθήσεις ή τα συναισθήματα που μας εμπλουτίζουν εκείνη την ώρα.

Marc: Σε αυτά τα συναισθήματα μπορεί να προστεθεί ποιά είναι η καινοτομία στην

αμοιβαιότητα με την παρουσία, με την εσωτερική δύναμη, με την παρουσία στον εαυτό ή η

αίσθηση ότι ανήκει κανείς σε μια ολότητα, αυτό εξαρτάται από τον καθένα. Είναι ξεκάθαρο

ότι για εμένα το σχέδιο μου κατά την ενδοσκόπηση είναι να εγκατασταθώ σε αυτές τις α-

μοιβαιότητες ισορροπημένα, στις οποίες βρίσκεται το σώμα μου, υπάρχουν όλες οι ψυχικές

μου διαθέσεις, οι σκέψεις μου, η προσοχή μου, υπάρχει το μέρος του εαυτού μου που α-

φήνεται να αγγιχτεί από τη ζωή, η καρδιά μου. Υπάρχει αυτό το συναίσθημα ότι βρίσκομαι

σε μια αμοιβαιότητα με κάτι τεράστιο που με τυλίγει και που είναι κινητοποιημένο και μέ-

σα από αυτή την συνάντηση αναδύεται ένας καινούργιος προσανατολισμός για εμένα σή-

μερα. Όπως το αποτέλεσμα σε ένα σημείο στήριξης είναι καινούργιο, δηλαδή βγαίνοντας

από το σημείο στήριξης έχουμε μια κατεύθυνση, έτσι βγαίνοντας από μια ενδοσκόπηση

έχουμε έναν προσανατολισμό του τρόπου ύπαρξης. Σε όλο αυτόν τον κόσμο όταν κάνουμε

μια ενδοσκόπηση βρισκόμαστε σε μια περίοδο της ζωής στην οποία έχουμε κάποια σχέδια.

Μπορούμε να έχουμε κάποιο σχέδιο που αφορά στις σχέσεις μας, μπορούμε να προετοιμά-

ζουμε κάτι στον επαγγελματικό τομέα. Γενικά είναι μια περίοδος στην οποία μπορεί να έ-

χουμε μια δημιουργικότητα που προκύπτει για αυτό το σχέδιο. Αυτό που θέλω να πω είναι

ότι η ενδοσκόπηση δεν μας βγάζει από το πλαίσιο που βρισκόμαστε εκείνη τη στιγμή. Σε

σχέση τώρα με το θέμα του σεμιναρίου που είναι η μεταμόρφωση και η ανανέωση, η εν-

δοσκόπηση είναι επίσης μια προνομιακή στιγμή για να συναντηθούμε με τη δύναμη της

ανανέωσης.

- Χθες είχα γράψει μια λέξη, δεν ξέρω αν έχει σχέση με το θέμα. Προσπάθησα

στην άσκηση που μας έδωσε στις τριάδες, είπα πολλά πράγματα αλλά προσπά-

θησα με μια λέξη να κλείσω κάποια πράγματα. Η λέξη ήταν «επανασυστήνεσαι

στον εαυτού σου». Αυτό ένοιωσα.

(Αρχή ενδοσκόπησης)

Marc: Εγκατασταθείτε. ...

Η ενδοσκόπηση είναι επίσης η ευχαρίστηση του να δίνεις χρόνο στον εαυτό σου. Εί-

ναι ένα προνόμιο. Είκοσι λεπτά χωρίς να έχεις καμία υποχρέωση, αλλά όχι για να μην κάνε-



ις τίποτα σε αυτό το χρόνο. Αντίθετα για να κατοικήσεις το χρόνο. Κατοικούμε το χρόνο

από τη στιγμή που νοιώθουμε ότι είμαστε εντός της κίνησης. Την κίνηση της ενδοσκόπησης.

Δηλαδή στην αμοιβαιότητα με τη σιωπή, με τον όγκο ή με τη θερμότητα ή και με τη φωτει-

νότητα υπάρχουν κάποιες αποχρώσεις, κάποιο ζωντάνεμα πολύ αργό. Όταν αυτή η βραδύ-

τητα κερδίζει έδαφος μπαίνουμε μέσα στο χρόνο. Πιο συγκεκριμένα είμαστε συγχρόνως

μέσα στο χρόνο και σε ότι είναι έξω από το χρόνο. Και επίσης υπάρχει και η ευχαρίστηση

του να είμαστε όλοι μαζί. Δεν είναι εύκολο να κρατάει κανείς την επαφή με το αισθητό στον

σημερινό κόσμο. Δεν είναι εύκολο να μένουμε με το βαθύ μέρος του εαυτού μας εν μέσω

ατόμων που βρίσκονται σε ταραχή, δεν γνωρίζουν αυτή τη δυνατότητα. Καμιά φορά είναι

εύκολο αλλά συχνά δεν είναι εύκολο. Όταν λοιπόν έχουμε την τύχη να βρισκόμαστε σε ο-

μάδα που έχει το ίδιο πρόγραμμα είναι κάτι το οποίο μας φέρνει κοντά. Ανεξάρτητα από τις

συνάφειες μεταξύ των ατόμων, εδώ έχουμε το ίδιο σχέδιο, να φροντίσουμε αυτό το βάθος.

Είναι σπάνιο να μπορεί κανείς να βρεθεί με τριάντα άτομα που έχουν το ίδιο σχέδιο.

...

Όταν συναντάτε μέσα στο σώμα σας ζώνες με πιο μεγάλη ένταση ή ακίνητες μην

προσπαθείτε να τις χαλαρώσετε. Υποδεχτείτε τες. Λίγο σαν να ήταν περιοχές που έχουν α-

νάγκη μιας ιδιαίτερης προσοχής, ιδιαίτερης επιτήρησης.

Είναι καλύτερα τώρα. Και μπορεί να αντιληφθείτε ότι κάποια συγκεκριμένη στιγμή

και αυτές οι περιοχές εμποτίζονται και φέρονται τελικά από την κίνηση. Ακόμα και αν δεν

συμβεί αυτό έχετε εμπιστοσύνη στο χρόνο.

...

Αφεθείτε σε μια κατάσταση όπου θα εμπλακείτε και θα σας αφορά η κίνηση και η

ενδοσκόπηση. Δηλαδή θα αισθανθείτε ένα μέρος του εαυτού σας, ένα βάθος του, να αφε-

θεί να συναντηθεί. Δίνω μια εικόνα σαν αυτό το κομμάτι να μην αφήνετε στην όχθη του

ποταμού, αλλά να αφήνετε να παρασυρθεί από το ρεύμα του ποταμού. Μπορείτε να νιώ-

σετε το σώμα σας σαν μια ύλη που κινείται, αλλά και σαν ακίνητα μπλοκ τα οποία προοδε-

υτικά αποκολλώνται και παρασύρονται από την βραδύτητα της κίνησης. Τώρα αφήστε το

κρανίο σας και το λαιμό σας να ανήκουν και αυτά σε αυτόν τον όγκο εργασίας.

...

Ορισμένοι μεταξύ μας μπορεί να έχετε ένα ραντεβού με κάποιο επεισόδιο που σας

προκάλεσε ένταση.

...

Τώρα ήρεμα ας τελειώσουμε την ενδοσκόπηση ερχόμενοι στο ουδέτερο σημείο σε

ένα ή δύο λεπτά.

(Τέλος ενδοσκόπησης)

Marc: Θα αφήσουμε το χρόνο αυτής της εμπειρίας να κατακαθίσει στο σώμα και θα

χρησιμοποιήσουμε τη φωτεινότητα της σκέψης για να δούμε ένα θεωρητικό μέρος, για το

οποίο θα χρειαστείτε το κείμενο που σας δόθηκε χθες.

Ονομάζεται «κρίσεις και στοιχεία για ένα συλλογισμό». Ποιό είναι το σχέδιο αυτού

του μοιράσματος της σκέψης. Είναι για να καταλάβουμε εμείς λίγο καλύτερα ποιά είναι η

θέση της εμπειρίας στην εκπαίδευση των ενηλίκων. Είστε σε ένα πανεπιστημιακό πρόγ-

ραμμα σωματοψυχοπαιδαγωγικής και αυτή η επιστήμη εντάσσεται μέσα σε μια μεγαλύτε-

ρη κατηγορία που τις ονομάζουμε επιστήμες της εκπαίδευσης. Σε όλα τα πανεπιστήμια υ-

πάρχει ένα παράρτημα που είναι ανθρωπιστικές επιστήμες, ένα παράρτημα ψυχολογίας,

ανθρωπολογίας και των παιδαγωγικών επιστημών. Θα μιλήσουμε λοιπόν για την επιστήμη

της εκπαίδευσης των ενηλίκων γιατί για πάρα πολύ χρόνο η εκπαιδευτική επιστήμη ασχο-

λιόταν με την εκπαίδευση των παιδιών, δηλαδή όλες τις διαδικασίες εκμάθησης στο παιδί

και στρατηγικές διδασκαλίας για το παιδί.

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Από το 1920 ή 1930 είτε στη Βόρεια Αμερική είτε στην Ευρώπη άρχισε ένας επιστη-

μονικός συλλογισμός που αφορά στην εκπαίδευση και την διδασκαλία των ενηλίκων γιατί η

εξέλιξη τόσο στην εργασία, στην τεχνολογία στις τεχνικές υποχρέωσε τους ενήλικες να επα-

νέλθουν στα θρανία να μάθουν περισσότερα πράγματα. Δεν μπορούσε να περάσει όλη την

επαγγελματική του ζωή χρησιμοποιώντας μόνο τις γνώσεις που είχε μάθει στη νιότη του

γιατί ο κόσμος αλλάζει, οι τεχνικές αλλάζουν. Για παράδειγμα τη δεκαετία του 80 η άνθηση

της πληροφορικής. Επομένως οι ενήλικες έπρεπε να επανέλθουν στα θρανία και οι εκπαι-

δευτές των ενηλίκων έπρεπε να συλλογιστούν πάνω σε μεθόδους που απευθύνονταν ιδιαί-

τερα σε ενηλίκους, που καμιά φορά διαφέρουν από τις μεθόδους που ασχολούνται με τα

παιδιά. Επομένως θα μιλήσουμε για τη επιστήμη της επιμόρφωσης όταν μιλάμε για ενηλί-

κους και οι πιο πολλές μας επαφές με διάφορα πανεπιστήμια είναι με ερευνητές σε αυτόν

τον τομέα της επιμόρφωσης των ενηλίκων.

Αυτό που μας εκπλήσσει είναι ότι σε αυτόν τον τομέα της επιμόρφωσης των ενηλί-

κων η θέση του σώματος είναι παντελώς απούσα. Από όλα τα επιστημονικά άρθρα που έ-

χουνε γραφτεί από το 1960 μέχρι το 2000 το ποσοστό αυτών που ασχολούνται με το σώμα

είναι σε ποσοστό 0,5%. Είναι πολύ λίγα και τις περισσότερες φορές όταν ασχολούνται με το

σώμα σε αυτές τις έρευνες είναι κυρίως το σώμα εμπνεόμενο από την ψυχανάλυση, δηλα-

δή είναι το παρορμητικό σώμα και το σώμα σαν τόπος σωματοποίησης όλων των ψυχικών

συγκρούσεων. Αυτή είναι οι πλειοψηφία όλων των εργασιών πάνω στο σώμα στην εκπαί-

δευση. Κυρίως στις δεκαετίες 60 και 70 υπήρξε μια άλλη αντιμετώπιση του σώματος σε κά-

ποιες έρευνες που ονομάστηκε το κίνημα του ανθρώπινου δυναμικού όπου το σώμα αντι-

μετωπίστηκε σαν ο τόπος της δημιουργικότητας. Είναι η περίοδος που εισήχθη μέσα στις

ανθρωπιστικές επιστήμες η χοροθεραπεία και γενικά η σωματική δουλειά. Αυτός όμως ή-

ταν ένας ιδιαίτερος τρόπος αντιμετώπισης του σώματος. Αντιμετώπιζε το σώμα σαν να διέ-

θετε μια γνώση, αλλά αυτή η γνώση δεν μπορούσε να οδηγήσει την κίνηση της σκέψης. Εί-

χανε την εμπειρία του αυτοσχεδιασμού στο χορό και αυτό αρκούσε. Η ευφυΐα του σώματος

βίωνε αυτήν την εμπειρία. Μετά κάνανε ένα μάθημα φιλοσοφίας ή μαθηματικών. Ήταν μια

λίγο τρελή περίοδος. Δεν γινόταν καμιά δουλειά πάνω στο συντονισμό της ευφυΐας του

σώματος και τη λειτουργία και την ευφυΐα του συλλογισμού.

Σε αυτό το 0.5% η Εύα έκανε ένα Master στο Paris 8 στο τμήμα της επιστήμης της

εκπαίδευσης. Κοίταξε δημοσιεύσεις 40 χρόνων στις οποίες μιλούσαν για το σώμα και εξέ-

τασε για ποιό σώμα μιλούσαν. Ασχολήθηκε με 4 κατηγορίες εργασιών που ασχολούνται με

το σώμα. Τις πρώτες δύο σας τις έδωσα.

Πρώτον είναι το σώμα σε σχέση με την ψυχανάλυση.

Δεύτερον είναι το σώμα σε αυτό το κίνημα του ανθρώπινου δυναμικού και η σωμα-

τική έκφραση.

Τρίτον είναι το σώμα ως κοινωνική γλώσσα. Θα σας εξηγήσω. Για παράδειγμα οι κο-

ινωνιολόγοι ασχολούνται με το πως ντύνονται τα παιδιά στο σχολείο και παρατηρούν π.χ.

ότι στη Γαλλία τη δεκαετία του 60 τα παιδιά στο σχολείο ντύνονται όλα ομοιόμορφα. Χρεια-

ζότανε μια στολή για να πάνε στο σχολείο, αλλά πολύ γρήγορα αυτό χάθηκε. Παρατηρούμε

π.χ. τα αγοράκια στο σχολείο με τη γραβάτα. Αυτές όλες οι λεπτομέρειες του πως ντύνεται

τι σώμα για να παρουσιαστεί εδώ ή εκεί είναι ένας κοινωνικός τρόπος έκφρασης του σώμα-

τος. Δηλαδή το σώμα και ο τρόπος που ντύνεται, αντιπροσωπεύει κατά κάποιο τρόπο ένα

κοινωνικό γίγνεσθαι.

Και η τέταρτη κατηγορία της μελέτης του σώματος είναι η γλώσσα του σώματος.

Δηλαδή οι χειρονομίες του καθηγητή, ο τρόπος που κινείται, ο τρόπος που τοποθετείται

επάνω από τους μαθητές. Ποιά είναι η απόσταση που κρατάει από τους μαθητές, τους αγ-

γίζει, δεν τους αγγίζει. Όλη αυτή η σωματική έκφραση μας λέει κάτι σχετικά με την επικοι-

νωνία.

Η σωματοψυχοπαιδαγωγική δεν ασχολείται με καμία από αυτές τις 4 κατηγορίες.

Αυτό που εκπλήσσει όλους τους ερευνητές όταν έρχονται να δουλέψουν μαζί μας είναι ότι



προτείνουμε να αντιμετωπιστεί το σώμα σαν ένας τόπος μιας απρόσμενης έκφρασης του

εαυτού μας. Ένας τόπος νέας εμπειρίας του εαυτού. Αυτό τους εκπλήσσει τρομερά γιατί για

εμάς το σώμα γίνεται ο τόπος της εμπειρίας της αντίληψης, ο τόπος της εμπειρίας της δρά-

σης και ο τόπος της εμπειρίας της σκέψης. Διαμέσου αυτής της εμπειρίας την οποία προτεί-

νουμε οι εκπαιδευτές βλέπουν μια ευκαιρία να αναπτυχθεί στο άτομο που κάνει τη μαθητε-

ία η ποιότητα παρουσίας στην αντίληψη, η ποιότητα παρουσίας στην δράση και η ποιότητα

παρουσίας στην σκέψη. Όλα αυτά μέσω του σώματος. Για εμάς όλα αυτά φαίνονται φυσιο-

λογικά, είναι το επάγγελμα μας. Αλλά μέσα στον κόσμο των επιστημών της εκπαίδευσης

είναι μια επανάσταση. Αυτά όλα για το περίγραμμα.

Επίσης είναι ένα θέμα το πως οι ερευνητές καταλαβαίνουν το ρόλο της εμπειρίας

κατά τη διάρκεια της μαθητείας. Σε γενικές γραμμές για τους εκπαιδευτές που βρίσκονται

στο πανεπιστήμιο το ανθρώπινο ον μαθαίνει σε ένα περιβάλλον το οποίο είναι ειδικά

φτιαγμένο για την εκπαίδευση. Μαθαίνουν δηλαδή είτε στο σχολείο είτε στο πανεπιστήμιο,

αλλά είναι ξεκάθαρο για όλους τους ερευνητές ότι το ανθρώπινο ον μαθαίνει επίσης στην

καθημερινή του επαφή με την εμπειρία της ζωής. Η ζωή είναι ένα σχολείο, δεν υπάρχει κα-

θηγητής αλλά η ζωή μας μαθαίνει πράγματα. Το σχολείο και το πανεπιστήμιο μας μαθαίνει

πράγματα αλλά και η ζωή επίσης. Έχει τεθεί λοιπόν το ερώτημα από τους ερευνητές, υπό

ποίες συνθήκες μια εμπειρία της ζωής μας μαθαίνει πράγματα. Και εμείς όπως και αυτοί

διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι βιώνουνε πάμπολλες εμπειρίες, αλλά δεν

μαθαίνουν τίποτα από αυτές ενώ υπάρχουν άνθρωποι που έχουν λίγες εμπειρίες αλλά μα-

θαίνουν πολλά από αυτές.

Αν γυρίσουμε στην σωματοψυχοπαιδαγωγική, για εμάς η εμπειρία που προτείνου-

με είναι κεντρικό θέμα στην διάρκεια μαθητείας μας, γιατί εμείς προτείνουμε μια εμπειρία.

Δεν είναι το ίδιο να πεις θεραπεύουμε. Όχι, δημιουργούμε τις προϋποθέσεις ώστε το άτομο

να βιώσει μια εμπειρία ανανεωτική για το σώμα και μια καινούργια εμπειρία για τον ίδιο.

Προτείνουμε λοιπόν μια εμπειρία και οδηγούμε τον πελάτη μας να ανακαλύψει τον πλούτο

αυτής της εμπειρίας και μαθαίνει να την χρησιμοποιεί σωστά μέσα στην ζωή του, να κάνει

καλή χρήση αυτής της εμπειρίας. Αυτό είναι το επάγγελμα μας. Θυμάμαι εδώ και πέντε

χρόνια όταν έκανα ένα μάθημα στο πανεπιστήμιο της Λισαβόνας και σε ένα διάλλειμα

βρισκόμασταν σε ένα καφέ με τους φοιτητές και μια φοιτήτρια ήρθε και με ρώτησε, τελικά

τι κάνουμε σε αυτό το μάθημα, κάνουμε πρακτική, κάνουμε θεωρία και λέω κάνουμε ένα

μάθημα. Και με ρωτάει, πάνω σε τι. Και απαντάω ένα θεωρητικό μάθημα πάνω στην εμπει-

ρία. Γουρλώνει λοιπόν τα μάτια και μου λέει, θεωρία πάνω στην εμπειρία, αυτό δεν μου

λέει τίποτα. Αυτό δείχνει πολύ καλά τον προβληματισμό του ανθρώπινου όντος σε σχέση με

την εμπειρία. Αυτή η φοιτήτρια τι μου είπε στην ουσία. Μου είπε ότι υπάρχουν δύο κόσμοι.

Είναι ο κόσμος της εμπειρίας στον οποίο βιώνω πράγματα και υπάρχει ο κόσμος της σκέ-

ψης όταν βγαίνω από την εμπειρία, ίσως για να σκεφτώ. Αλλά παρακαλώ πολύ μη μου βά-

λετε σκέψη μέσα στην εμπειρία ή μη μου βάλετε εμπειρία μέσα στη σκέψη. Είναι δύο δια-

φορετικοί κόσμοι, αυτό που ξέρω και αυτό που νοιώθω. Είναι δύσκολο να συντονίσει κά-

ποιος αυτούς τους δύο κόσμους. Σας δίνω δύο παραδείγματα. Όταν είχατε ξεκινήσει την

εκμάθηση της ΣΨΠ και είχατε αρχίσει να βάζετε πχ τα χέρια στα κάτω άκρα. Ήσασταν πολύ

ευχαριστημένοι όταν καταφέρνατε να νοιώσετε την κίνηση, αλλά τις πιο πολλές φορές όταν

νοιώθατε αυτήν την κίνηση δεν ξέρατε τι ακριβώς είχατε κάτω από τα χέρια σας και όταν

περνούσαμε και σας λέγαμε τι ακριβώς δουλεύεις εκεί, σκεφτόσασταν, τον τετρακέφαλο

τους ισχιοκνημιαίους και όταν σκεφτόσασταν δεν νοιώθατε πια τίποτα. Και εγώ το ίδιο πά-

θαινα όταν ξεκίνησα.

Βλέπουμε καλά ότι δεν είναι εύκολο να φέρεις τη σκέψη μέσα στο βίωμα. Δεν είναι

εύκολο και έχετε μάθει να το κάνετε αυτό. Σήμερα είστε ικανοί να είστε εντελώς εντός της

κίνησης, γνωρίζοντας ότι βρίσκεστε σε μια διαδικασία που κάνετε κίνηση προς τα κάτω

συνδυασμένη με μια έσω στροφή, αλλά αυτό είναι κατόρθωμα. Αυτό είναι αδύνατο. Για

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


όσους συλλογίζονται σχετικά με την εμπειρία, είναι αδύνατον να έχει κάποιος ένα συλλο-

γισμό κατά τη διάρκεια της δράσης, παραμένοντας συγχρόνως εντός του βιώματος.

Αυτό που λέει λοιπόν η επιμόρφωση των ενηλίκων είναι ότι πρέπει να υπάρχει ε-

ναλλαγή εμπειρίας και κάποιων φάσεων συλλογισμού πάνω στην εμπειρία που βιώθηκε. Η

κλασική διάρθρωση αυτών των μαθημάτων είναι ότι κάνω μια εμπειρία και έπειτα σκέπτο-

μαι πάνω στην εμπειρία που βίωσα. Αυτό που προτείνεται πάνω στη δουλειά του αισθητο-

ύ, είναι ότι κάνω μια εμπειρία και σε πραγματικό χρόνο σκέφτομαι σχετικά με αυτήν την

εμπειρία. Είναι κάτι που έχετε μάθει να κάνετε κατά τη διάρκεια τριών ή τεσσάρων χρόνων,

αλλά δεν μπορείτε να υπολογίσετε σε πιο βαθμό αυτό αποτελεί κατόρθωμα στα μάτια των

κλασικών ερευνητών σε αυτούς τους τομείς.

Όλα αυτά για να σας πω, πως στην ΣΨΠ η εμπειρία είναι ένα θεμελιώδες κεφάλαιο

αλλά πρέπει οι πελάτες μας να μαθαίνουν κάτι από αυτήν την εμπειρία. Για να μάθουνε

κάτι από την εμπειρία που βιώνουνε κάτω από τα χέρια μας, πρέπει να τους μαθαίνουμε να

έρχονται σε επαφή με την αντίληψη της εμπειρίας κατά τη διάρκεια της εμπειρίας. Να τους

μαθαίνουμε ότι αυτή η επαφή με την εμπειρία κάποια στιγμή παράγει ένα γεγονός γνώσης.

Η εμπειρία παράγει νόημα κατά τη διάρκεια της εμπειρίας. Κατόπιν πρέπει να τους εκπαι-

δεύσουμε αμέσως μετά από την εμπειρία να αφεθούν να συνεχίσουν να διδάσκονται από

τον προηγούμενο χρόνο της εμπειρία.

Η ΣΨΠ είναι μια τέχνη εκμάθησης για να μπορεί κανείς να είναι παρών στην εμπει-

ρία. Στην αρχή είναι η τέχνη του να είσαι παρών στην εμπειρία του ίδιου σου του σώματος

κάτω από τα χέρια του θεραπευτή. Μετά γίνεται η τέχνη του να είσαι παρών στον εαυτό

σου κάτω από τα χέρια του θεραπευτή. Μετά γίνεται η τέχνη του να είσαι παρών στο σώμα

σου και στον εαυτό σου μόνος σου, π.χ. κατά τη διάρκεια που κάνεις μια άσκηση κίνησης.

Και μετά θα γίνει η τέχνη του να παραμένεις παρών στο σώμα και στον εαυτό όταν είμαι

στην δουλειά μου, όταν είμαι σε επαφή με την οικογένεια μου. Είναι μια διδασκαλία για να

κατοικήσει κανείς την εμπειρία. Και αρχικά για να κατοικήσει σε μια εξωκαθημερινή εμπει-

ρία με στόχο όμως να μπορεί να κατοικήσει την καθημερινή εμπειρία. Η ΣΨΠ δεν λέει ότι

για να μάθεις καλύτερα την εμπειρία της ζωής δεν πρέπει να συλλογίζεσαι καλύτερα. Λέει,

για να μάθεις καλύτερα την εμπειρία της ζωής πρέπει να αρχίσεις να κατοικείς την εμπειρί-

α. Να είσαι παρών μέσα στην ίδια την εμπειρία. Και μέσω αυτής της παρουσίας ξετυλίγεται

η γνώση. Είναι το εκπαιδευτικό σχέδιο της ΣΨΠ.

Σε αυτό το μάθημα βλέπουμε τη ΣΨΠ σαν μια εκπαιδευτική πρόταση στο πεδίο των

εκπαιδευτικών επιστημών. Το εκπαιδευτικό σχέδιο της ΣΨΠ είναι να διδάξει την επαφή με

τον εαυτό, την επαφή με την εμπειρία μας σε πραγματικό χρόνο και την ικανότητα να μάθε-

ις από την εμπειρία σου εφεξής. Είμαι ξεκάθαρος ως εδώ;

- Υπάρχει μια ερώτηση. Ποιός είναι παρών; Κάποιος μπορεί να πει όταν γίνεται

μια εμπειρία ότι εγώ είμαι παρών, το σώμα μου είναι παρόν.

Marc: Σωστά. Τα κριτήρια παρουσίας για εμάς είναι η αμοιβαιότητα με τις εκφρά-

σεις του αισθητού, με το περιεχόμενο της εξελικτικής σπείρας. Αυτό ορίζει τη φόρμα της

παρουσίας για την οποία μιλάμε. Τι χαρακτηρίζει την ιδιαιτερότητα της παρουσίας ειδικά

στην ΣΨΠ; Είναι μια παρουσία στην οποία το άτομο μπορεί να είναι μάρτυρας του ρόλου

του μέσα στο περιεχόμενο του βιώματος του αισθητού. Το περιεχόμενο του βιώματος του

αισθητού είναι η θερμότητα, το βάθος, η συνολικότητα, η παρουσία στον εαυτό, το αίσθη-

μα της ύπαρξης και η εσωτερική κίνηση. Αυτό ονομάζουμε περιεχόμενο του βιώματος του

αισθητού και αυτό ορίζει την παρουσία όπως την ορίζουμε εμείς. Και έχεις δίκιο, για ένα

χορευτή ο ορισμός για την παρουσία του στη σκηνή δεν είναι ο ίδιος. Σε μια τάξη, σε ένα

σχολείο ο ορισμός της παρουσίας δεν είναι αυτός. Ένας μαθητής είτε είναι παρών είτε είναι

απών. Είναι εκεί ή δεν είναι εκεί. Βλέπετε ότι εδώ μπαίνουμε σε πανεπιστημιακά χωράφια,



βγαίνουμε από την πρακτική, την εκπαίδευση του θεραπευτή και έχουμε εντάξει αυτή την

πρακτική σε έναν επιστημονικό τομέα και αυτός έχει διάφορες έννοιες.

Η επιστήμη της εκπαίδευσης ανάμεσα στις έννοιες τις οποίες διαπραγματεύεται έ-

χει μια που ονομάζεται, η εκμάθηση μέσω της εμπειρίας, η εκμάθηση σε επαφή με την εμ-

πειρία. Αυτό που κάνω αυτή τη στιγμή, είμαι στη διαδικασία του να πάρω την ΣΨΠ, να την

εντάξω σε αυτό το μεγάλο πλαίσιο των επιστημών της εκπαίδευσης, να πάρω από την ΣΨΠ

την έννοια της εμπειρίας και να την συγκρίνω με την έννοια της εμπειρίας στις επιστήμες

της εκπαίδευσης γενικά, ώστε να καταφέρετε να κατανοήσετε για ποιό λόγο η έννοια της

εμπειρίας έχει μια ιδιαιτερότητα στην ΣΨΠ και τι είναι η εκμάθηση σε επαφή με την εμπει-

ρία στην ΣΨΠ, όταν τη συγκρίνουμε με τις άλλες μεθόδους των επιστημών της εκπαίδευσης

που ασχολούνται με τη εκμάθηση μέσω της εμπειρίας.

Στον κόσμο των θεραπευτών, γιατί τέτοιοι είμαστε, τις πιο πολλές φορές δεν ασχο-

λούνται οι θεραπευτές με τις έννοιες που χρησιμοποιούν. Χρησιμοποιούνε γενικά την έννο-

ια εμπειρία και λένε έχω εμπειρία σώματος και τα έχουν πει όλα. Ή είμαστε σε μια παρου-

σία στον εαυτό και όπως πολύ σωστά είπε ο Γιώργος, κάποιος θα πει και εγώ είμαι παρόν,

και εγώ βιώνω μια εμπειρία. Παίρνουμε την ίδια λέξη η οποία δεν θα πει το ίδιο πράγμα,

δεν έχει την ίδια έννοια σύμφωνα με τις διαφορετικές πρακτικές ανάλογα με την θεωρία

στην οποία την εντάσσουμε.

- Και εμείς ακόμα στην αρχή όταν κάναμε θεραπείες και μας ρωτούσε ο

υποψήφιος θεραπευόμενος, τι είναι αυτό που θα μου κάνετε, μπορούσαμε και

ξεφεύγαμε σε εισαγωγικά, λέγοντας του μετά από δύο ή τρείς λέξεις θεωρητι-

κές , θα καταλάβεις μόνο όταν το κάνεις εμπειρία .

Marc: Σωστά. Λοιπόν έχω συγκεντρώσει μια δεκάδα αποσπασμάτων. Θα αναφερ-

θούμε σε μερικές. Ας πάρουμε το απόσπασμα νούμερο 3.

- Όλα αυτά που μας είπες, ενώ είναι κατανοητά, με βάζει σε μια σκέψη, σε μια

διαδικασία, σαν να προσπαθώ με όλη αυτήν την κατανόηση της εμπειρίας, να

δω την εμπειρία πολύπλευρα είναι σαν να τετραγωνίζω την ζωή μου. Είναι σαν

να φεύγει το αυθόρμητο, το μοναδικό , η συνέχεια, η ροή.

Marc: Θυμάσαι όταν είχες αρχίσει να κάνεις κίνηση στον αθλητισμό. Θα μπορούσες

να πεις ότι είναι σαν να θέλουν να τετραγωνίσουνε το σώμα μου. Χάνω τις συνήθειες μου.

- Έμπαινα σε ένα καλούπι, σε ένα δρόμο. Μου μάθαιναν κάτι

Marc: Εδώ η άσκηση που προτείνω είναι κωδικοποιημένη κίνηση της σκέψης.

- Μα είναι δύο διαφορετικά πράγματα αυτά που μου λέει τώρα.

- Αυτό αφορά μόνο το σώμα.

Marc: Ναι μα δεν αφορά μόνο το σώμα. Αφορά το γεγονός ότι βγαίνεις από τις συ-

νήθειες σου για να μάθεις κάτι που δεν ήξερες να κάνεις. Αυτό που σας προτείνω τώρα εί-

ναι να βγείτε από τον τρόπο που έχετε συνηθίσει να σκέφτεστε, ώστε η σκέψη να μάθει να

κάνει κάτι που δεν ήξερε πριν. Στην αρχή θα δημιουργήσει κράμπες.

- Ναι είναι σαν να θέλεις να... Γιαυτό το είπα.

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Marc: Έχεις δίκιο. Δημιουργεί κράμπες. Πρέπει όμως να στηριχτείτε στη δική μας

εμπειρία. Ξέρουμε που θέλουμε να οδηγήσουμε το γκρουπ. Είναι σαν την πρώτη φορά που

κάναμε μια πλάγια μετατόπιση. Ήταν κουραστικό.

Αυτό που προτείνω σήμερα το πρωί είναι μια κωδικοποιημένη κίνηση της σκέψης.

Αυτός ο τύπος συλλογισμού που μοιραζόμαστε και που σας προτείνω, είναι μια άσκηση της

σκέψης που είναι η βάση της πανεπιστημιακής δουλειάς. Είναι η βασική ικανότητα όταν

θέλεις να είσαι πανεπιστημιακού επιπέδου. Σε αυτήν την πανεπιστημιακή μας περιπέτεια

διαπιστώσαμε ότι έπρεπε κάποια στιγμή τους θεραπευτές μας να τους οδηγήσουμε σε αυ-

τήν την κωδικοποιημένη κίνηση της σκέψης. Αλλιώς θα υπήρχε μια απόσταση ανάμεσα

στην ελευθερία κίνησης του σώματος τους και το ελάχιστο των δυνατοτήτων του να κατοι-

κηθεί η σκέψη τους. Το σώμα γίνεται πιο ελεύθερο και πιο εμπλουτισμένο με κίνηση από τη

σκέψη. Κάτι δεν πάει καλά εκεί και κάποια στιγμή αυτό περιορίζει τον θεραπευτή. Περιορί-

ζει την ικανότητα του να μαθαίνει από τη ζωή.

Και δεύτερον σε αυτό το πανεπιστημιακό δίπλωμα θέλουμε να μπορέσετε να τοπο-

θετήσετε την ΣΨΠ μέσα στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Να μπορέσετε να μιλάτε για την

έννοια της εμπειρίας και να εξηγείτε την διαφορά που υπάρχει στην αντιμετώπιση της εμ-

πειρίας από τις άλλες επιστήμες επιμόρφωσης ενηλίκων. Γιατί αυτό είναι η διαφορετική

μας ταυτότητα. Κουράγιο. Είναι νευρωνική εξάσκηση.



Marc: Θα διαβάσουμε μερικά αποσπάσματα και θα θεωρήσουμε ότι σε αυτά τα λό-

για είναι κάποιος συγγραφέας ο οποίος μας μιλάει, μερικές φορές θα μπορούσε να είναι

και ο Danis, κάποιος ερευνητής παιδαγωγός και μας λέει κάτι. Η πρώτη εργασία που έχουμε

να κάνουμε είναι να ακούσουμε τι θα μας πει. Όταν ο συγγραφέας έχει γράψει στα γαλλικά

και όταν εγώ στη γλώσσα μου διαβάζω αυτό που έχει πει, χρειάζεται να σκεφτώ για να κα-

ταλάβω αυτό που λέει. Εδώ όμως ο συγγραφέας έχει γράψει στα γαλλικά, κάτι που δεν εί-

ναι εύκολο να το καταλάβουμε και αυτό το πράγμα που δεν είναι εύκολο να το καταλάβου-

με ζήτησα από τους φίλους μας την Άσπα και τον Κώστα να το μεταφράσουν στα ελληνικά.

Κάνανε μια πρόταση. Δεν νομίζω πως αυτό απλοποίησε την κατανόηση. Στα γαλλικά δεν

είναι εύκολο και σε κάθε περίπτωση η μετάφραση παραμορφώνει. Ίσως παραμορφώνει

λίγο, ίσως πολύ. Θα δεχτούμε ότι μερικές φορές είναι πολύ. Θα αφήσουμε χώρο στα παρα-

δείγματα που θα δώσουμε για δύο ασκήσεις. Ας προσέξουμε ώστε αυτό που λέει το γαλλι-

κό να αποδοθεί καλά στα ελληνικά. Ίσως σε μερικές φράσεις δεν θα έχετε τίποτα να πείτε,

ίσως όμως για κάποιες άλλες να χρειάζεται να κάνουμε μια διαφορετική πρόταση. Εύχομαι

να μην συμβεί επανάσταση. Θα ήθελα να εργαστούμε μαζί για να κάνουμε μια άσκηση που

δεν είναι εύκολη χωρίς να γίνουνε εκρήξεις. Είναι απλά μια άσκηση. Όλα θα πάνε καλά στη

ζωή μας. Ξέρω από πείρα ότι όταν αρχίσουμε να μπαίνουμε σε θέματα μετάφρασης ακόμα

και προφορικής, αμέσως αρχίζουνε διάφορες συγκρούσεις πολύ εμπαθείς. Και έτσι εγώ

ανακάλυψα την ελληνική τραγωδία. Δεν είναι υποχρεωτικό. Μπορούμε να μιλάμε φυσιο-

λογικά. Ας το προσπαθήσουμε. Θα πάρουμε ένα εύκολο. Θα πάρουμε το νούμερο 4. Θα σας

πω πως θα δουλέψουμε. Θα διαβάσω μια φράση στα γαλλικά και ο Γιώργης θα μεταφράσει

αυτό που είπα. Θα δούμε λοιπόν σε αυτό το σημείο πως μεταφράστηκε και θα ζητήσω από

ένα άτομο κάθε φορά να κάνει μια πρόταση. Οι υπόλοιποι θα αναπαύονται μέσα στον εαυ-

τό τους. Είναι ένα κείμενο που δεν είναι μεγάλο αλλά είναι δύσκολο. Πρώτη φράση του α-

ποσπάσματος 4 :

Μετάφραση Γιώργη (ΜΓ) : Οι εμπειρίες που βιώνουμε καθημερινά δεν είναι απαρα-

ίτητο να μας εκπαιδεύουν , να μας διαμορφώνουν.

Marc: Θα ζητήσω από τη Βασιλεία να μας πει αν έχει κάτι να σχολιάσει στη μετάφ-

ραση του Γιώργη. Όσο μιλάει η Βασιλεία οι άλλοι θα αναπαυόμαστε. Συνεχίζω.

ΜΓ: Στην πράξη στην καθημερινότητα το άτομο σκέφτεται χωρίς αναγκαστικά να

συλλογίζεται λίγο περισσότερο και να μαθαίνει κάτι από τα πράγματα που σκέφτεται. Α-

ισθάνεται και ενεργεί χωρίς αναγκαστικά να έχει επίγνωση των αισθημάτων του και των

κινήτρων των δράσεων του.

Ασπα: Υπάρχει η λέξη δεν είναι αποτελεσματική δεν εκπαιδεύει. Τι προτιμάτε το αποτε-

λεσματική ή το εκπαιδευτική; Εκπαιδευτική. Ωραία σβήνεται το αποτελεσματική επομέ-

νως.

Marc: Αυτό που λέει ο Danis Bois, μας μιλάει για το θέμα των εμπειριών. Μας λέει

το ότι είχαμε ένα βίωμα δεν σημαίνει ότι μάθαμε και κάτι. Ποιοί είναι οι λόγοι και το άτομο

δεν μαθαίνει από την εμπειρία του; Υπάρχουν τρείς. Ποιός θα δώσει τον πρώτο;

- Δεν έχει παρουσία στον εαυτό του.

Marc: Δεν είναι αυτό που λέει ο Danis. Τι λέει ο Danis Bois; Ας εξειδικεύσω την ερώτη-

ση. Φανταστείτε ότι όταν μιλάτε σε έναν πελάτη και κάνετε αναδιατυπώσεις για να είστε

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


σίγουροι ότι καταλάβατε αυτό που είπε. Κάνουμε την ίδια άσκηση σε αυτό του Danis. Ανα-

διατυπώνετε για να είστε σίγουροι ότι καταλάβατε αυτό που είπε ο Νανύ. Η Κατερίνα έχει

δίκιο. Η εμπειρία δεν μας διδάσκει επειδή μερικές φορές δεν είμαστε παρόντες στον εαυτό

μας. Αλλά δεν είναι αυτό που λέει ο Danis. Είπα ότι ο Danis δίνει τρείς λόγους. Δώστε μου

αυτούς τους λόγους.

- Δεν συνειδητοποιεί τις αισθήσεις του.

Marc: Ναι. Έναν άλλο λόγο.

- Ναι μεν σκέφτεται για αυτό που άμεσα υπάρχει μπροστά το, το έχεις το μυαλό του

αλλά δεν μπαίνει δε λίγο βαθύτερη σκέψη.

Marc: Μέχρι εκεί. Σκέφτεται χωρίς να συλλογίζεται. Δεν λέει κάτι περισσότερο. Άλ-

λος ένας λόγος.

- Δρα χωρίς να συνειδητοποιεί τα κίνητρα του.

Marc: Σωστά. Ήδη βλέπουμε ότι η αιτία που το άτομο δεν μαθαίνει από τα βιώματα

του συνίσταται σε τρείς λόγους που αφορούν τη σχέση του ανθρώπου με τη σκέψη, με την

αντίληψη και με τη δράση. Στην περίπτωση των αντιλήψεων του το άτομο ναι μεν έχει

προσλαμβάνουσες αλλά δεν έχει αντίληψη ότι τις έχει, δηλαδή τις έχει χωρίς να τις συνει-

δητοποιεί. Όσον αφορά τις πράξεις δεν είναι ότι το άτομο δεν πράττει, αλλά το πρόβλημα

είναι ότι δεν ξέρει γιατί δρα, ποιά είναι τα κίνητρα του για τις πράξεις του. Μας λείπει άλλο

ένα που δεν είπαμε. Δεν μαθαίνει από τα πράγματα που σκέφτεται. Θυμόσαστε το παράδε-

ιγμα που είπαμε χθες. Αυτό που είπαμε ότι ανακάλυψε ότι δύο αντίθετα πράγματα μπορο-

ύν να συνυπάρχουν. Αυτό ήταν ένα άτομο το οποίο μάθαινε από αυτά που σκεφτότανε.

Συνειδητοποίησε ότι αυτό που έκανε πριν ήταν ότι σκεφτότανε ότι τα διαφορετικά ήταν

αντίθετα, το καλό και το κακό και αντιλήφθηκε ότι χρειαζόταν να σκέφτεται διαφορετικά,

ότι τα αντίθετα μπορούν να συνυπάρχουν. Αυτό σημαίνει μαθαίνω από αυτό που σκέφτο-

μαι. Για να συμβεί αυτό πρέπει ο άνθρωπος να συνειδητοποιεί την κίνηση των σκέψεων

του. Είναι μια σκέψη που λέει ότι τα πράγματα είναι πάντα αντίθετα και μετατρέπεται σε

μια σκέψη που λέει ότι ναι μεν μπορεί να είναι αντίθετα αλλά μπορεί και να συμφιλιώνον-

ται. Το απόσπασμα 6. Θα μείνουμε με τον Danis. Ελσα εσύ θα είσαι αυτή που αν χρειαστεί

θα κάνεις προτάσεις για την μετάφραση, αυτό που έκανε πριν η Βασιλεία.

ΜΓ: Ο λόγος που λέμε ότι μπαίνουμε σε μια εξωκαθημερινή κατάσταση, σε αντίθε-

ση ή συμπληρωματικά προς τα βιώματα εκείνα που αντλούμε από την καθημερινή ζωή,

αυτή η τελευταία χαρακτηρίζεται ταυτόχρονα από το γεγονός ότι είναι σε ένα πλαίσιο πολύ

συνηθισμένο και από μια διάθεση του ανθρώπου να βλέπει αυτά τα βιώματα ως φυσιολο-

γικά.

Marc: Θα δώσω μια δύο ακόμα εξηγήσεις και στη συνέχεια θα δούμε εάν χρειάζεται

να διορθώσουμε κάτι. Αυτό που κάνει ο Danis είναι να βάζει σε αντίθεση το να μπαίνουμε

σε εξωκαθημερινή κατάσταση από τη μια πλευρά και ή άντληση εμπειριών από την καθη-

μερινή ζωή από την άλλη. Το δεύτερο μέρος της πρότασης δίνει δύο χαρακτηριστικά της

καθημερινότητας. Τι είναι αυτό που ονομάζουμε φυσική διάθεση στη γλώσσα της φαινομε-

νολογίας. Φυσική διάθεση είναι η διάθεση που έχουμε όλη την ημέρα. Πχ όταν βάζετε τα

χέρια στο σώμα ενός πελάτη, τα βάζετε με μια διάθεση που δεν είναι φυσική διάθεση όπως

όταν κάνουμε χειραψία, είναι διαφορετικό. Αγγίζουμε το σώμα με τη χειραψία επίσης, αλ-



λά στη θεραπεία δια χειρός έχουμε μια ποιότητα προσοχής πολύ ιδιαίτερη και είμαστε σε

αναμονή για αυτό που θα μας δώσει στα χέρια. Αυτή η στάση δεν είναι η φυσική όπως όταν

κάνουμε μια χειραψία. Αυτό που περιγράφουμε με την φυσική διάθεση είναι η στάση που

έχουμε καθημερινά σε όλες τις σκέψεις μας και τις πράξεις μας. Αντίθετα μιλάει για μια

στάση εξωκαθημερινή. Τώρα που κάναμε αυτή την διευκρίνηση.

- Θα το έλεγα συνηθισμένη στάση που έχουμε απέναντι σε αυτή την εμπειρία.

Marc: Ναι. Έχεις δίκιο. Εδώ αυτό που λέει φυσική διάθεση σημαίνει συνηθισμένη

διάθεση, αλλά στη γλώσσα της φαινομενολογίας η σωστή λέξη που ταιριάζει στον τομέα

είναι φυσική. Είναι λίγο θέμα κουλτούρας. Είναι όπως στην θεραπεία δια χειρός μιλάμε για

πίεση. Αν έρθει κάποιος που δεν γνωρίζει τη μέθοδο μας και λέει αυτό δεν μπορείτε να το

ονομάσετε πίεση, γιατί πίεση είναι αυτό (δείχνει να πιέζει με δύναμη). Είναι αυτό στη φυ-

σική διάθεση. Στο λεξιλόγιο της σωματοψυχοπαιδαγωγικής εμείς αυτό το ονομάζουμε πίε-

ση. Έχει σημασία αυτό γιατί κάθε λέξη ανάλογα με το πλαίσιο που την χρησιμοποιούμε δεν

σημαίνει το ίδιο πράγμα και στη φαινομενολογία φυσικός σημαίνει συνηθισμένος. Αυτό

δυσκολεύει τη συζήτηση. Σε αυτήν την περίπτωση η διαφορά είναι εντυπωσιακή, αλλά όταν

ένας πελάτης μας πει βίωσα κάτι, αυτό που εμείς έχουμε την τάση να σκεφτόμαστε είναι

ότι του συνέβη κάτι το οποίο έχει βιώσει πολύ βαθιά, ενώ το βίωμα που είχε είναι ότι απ-

λώς είδε κάποιον άνθρωπο να περπατάει στο δρόμο. Αυτό δεν έχει στοιχείο βιωματικό.

Είναι κάτι το οποίο απλώς το πρόσεξε, δεν είναι αυτό που εμείς εννοούμε βίωμα. Καταλα-

βαίνετε ποιός είναι ο στόχος μου; Οι δυσκολίες με τις λέξεις που συναντάμε σε διαφορετικά

πλαίσια, είναι μια λέξη που μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα. Αυτό συμβαίνει

κάθε μέρα με τους ανθρώπους με τους οποίους μιλάμε. Χρησιμοποιούμε τις ίδιες λέξεις και

νομίζουμε ότι μιλάμε για τα ίδια πράγματα. Αλλά δεν είναι έτσι. Θα σας δώσω ένα παράδε-

ιγμα. Συναντάτε κάποιον που δεν κάνει αυτή την δουλειά και κανενός είδους σωματική

δουλειά και του λέτε ότι εγώ βασίζομαι στο σώμα μου. Τι θα καταλάβει; Θα καταλάβει ότι

είμαι εκεί και κάθομαι. Όταν το λέτε εσείς αυτό είναι κάτι πολύ ξεκάθαρο για εσάς. Ότι έχω

μια αντιληπτική σχέση. Δημιουργώ συνθήκες οι οποίες μου επιτρέπουν να συναντώ τη δύ-

ναμη της αυτορρύθμισης. Ξέρω να αναγνωρίζω πότε το σώμα μου μπαίνει στο αισθητό.

Αυτό με βάζει σε ένα διαφορετικό τόπο μέσα μου όπου βρίσκω μια εμπιστοσύνη και ένα

στήριγμα. Αυτό λέτε. Είναι μεγάλη απόσταση. Το είδος της άσκησης που κάνουμε τώρα με

τα αποσπάσματα, μας βοηθάει να συνειδητοποιούμε και να δίνουμε στις φράσεις που δια-

βάζουμε το ακριβές περιεχόμενό τους και όχι κάτι πιο γενικό. Είναι δύσκολο. Στο πρόγραμ-

μα του μάστερ κάνουμε αυτό επί ένα ολόκληρο χρόνο. Είναι πρακτική. Παίρνουμε αποσ-

πάσματα και τα συζητάμε και είναι εξάσκηση. Λοιπόν τι λέει εδώ; Υπάρχουν δύο διαφορές

ανάμεσα στην εξωκαθημερινή κατάσταση και την καθημερινή κατάσταση. Ποιός θα μου

περιγράψει με δικά του λόγια την πρώτη;

-Το πλαίσιο μέσα στο οποίο συμβαίνει η εμπειρία δεν είναι συνηθισμένο.

Marc: Μπορείς να μας δώσεις ένα παράδειγμα. Εάν σου έλεγα δώσε μου ένα πα-

ράδειγμα για μια μη συνηθισμένη κατάσταση τι θα μου έλεγες; Ο Danis δεν δίνει παράδε-

ιγμα αλλά εσύ δώσε μου ένα.

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


- Βάζουμε τα χέρια πάνω στο σώμα και έλκουμε τους ιστούς και περιμένουμε στο

σημείο στήριξης για την απάντηση των ιστών , αυτό είναι ένα εξωκαθημερινό βίωμα.

Marc: Για το δεύτερο στοιχείο;

- Ότι έχουμε εμείς άλλη τοποθέτηση την ώρα της καθημερινής εμπειρίας.

Marc: Μπορείς να μας δώσεις ένα παράδειγμα

- Για παράδειγμα στην καθημερινότητα μπορεί την ώρα που περπατάμε δεν παρα-

τηρούμε τις γραμμικές κινήσεις.

- Έχει να κάνει με το βλέμμα που ρίχνουμε πάνω στην πράξη που κάνουμε.

Marc: Χθες μιλήσαμε για το θέμα της καινοτομίας. Αυτό που χαρακτηρίζει την εμ-

πειρία στην σωματοψυχοπαιδαγωγική είναι ότι τα βιώματα μπορεί να είναι καινούργια

εξαιτίας του περιεχομένου τους, ότι πχ το άτομο δεν αγγίχτηκε ποτέ με τέτοιο τρόπο, αλλά

επίσης το βίωμα αυτό είναι διαφορετικό εξαιτίας της ποιότητας της προσοχής που βάζουμε

στο περιεχόμενο. Ένα δεύτερο σχόλιο για να καταλάβετε καλύτερα. Υπάρχουν άτομα που

καταλαβαίνουν ότι η καινοτομία τους τρέφει και θα πάνε να ψάξουνε για νέα βιώματα μό-

νιμα. Πχ ταξιδεύουν, αλλάζουν χώρες ή αλλάζουν συντρόφους ή ψάχνουν διάφορα σπορ

όλο και πιο ακραία ώστε η καινοτομία που είναι το περιεχόμενο αυτών των δραστηριοτή-

των συνεχώς να τους εκπλήσσει. Όσο όμως το άτομο δεν αλλάζει το βλέμμα του προς τα

βιώματα θα είναι σε μια αναζήτηση όλο και πιο ακραίων καταστάσεων. Στη σωματοψυχο-

παιδαγωγική αυτό που αναζητούμε είναι να μπορέσουμε να βρούμε όλο και περισσότερο

περιεχόμενο και πιο βαθύ σε βιώματα που είναι απλά. Ένα βίωμα όλο και πιο αξιοσημείωτο

για όλο και πιο μικρό περιεχόμενο. Είναι μια μαθητεία σε σχέση με τα καινούργια πράγμα-

τα τα οποία είναι πολύ λεπτά και μικρά μέσα στο σώμα. Επειδή δουλεύουμε με τη διάθεση

και όχι μόνο με το περιεχόμενο, επιτρέπουμε στο άτομο να βιώσει πράγματα που έιναι με-

ρικές φορές τελείως ασυνήθιστα τα οποία βασίζονται σε ένα αίσθημα που μπορεί να είναι

πολύ μικρό. Ο Danis κάποια στιγμή είπε ότι η σωματοψυχοπαιδαγωγική είναι η τέχνη του

να μαθαίνεις να είσαι πολύ ευτυχισμένος από το σχεδόν τίποτα. Όταν μπορούμε από κάτι

τόσο πολύ μικρό να αντλούμε τόσο πολύ πλούτο αυτό είναι μια σχέση μας με τον πλούτο,

τον πλούτο στις σχέσεις πχ. Το ότι τρεφόμαστε από κάτι τόσο πολύ μικρό δεν σημαίνει ότι

γινόμαστε ασκητές.

- Είναι ένας πλούτος χωρίς φορολογία.

Marc: Και τώρα θα πάμε σε έναν συγγραφέα ο οποίος δεν είναι σωματοψυχοπαι-

δαγωγός, αλλά κάποιος που είναι σημαντική φυσιογνωμία στον τομέα της έρευνας της επι-

μόρφωσης των ενηλίκων. Τον λένε Γκαστόν Πινό. Είναι το απόσπασμα επτά. Θα κάνουμε το

7 ,8 ,9, 10. Αρχίζουμε από το 7. Θέλω να σας υπενθυμίσω ότι είναι ένας εκπαιδευτής που

μιλάει. Το πρώτο απόσπασμα του χρησιμεύει σαν ορισμός του τι είναι εμπειρία.



( γίνεται ολόκληρη συζήτηση για το πώς μεταφράζεται το δεύτερο μέρος μετά τη

διαμεσολάβηση και τελικά καταλήγουν στο καθυστέρηση)

ΜΓ: Το βίωμα παραπέμπει σε καταστάσεις ζωής με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπο

ένα άτομο χωρίς κάποια διαμεσολάβηση και χωρίς καθυστέρηση, άμεσα.

Marc: Έχουμε αρκετά στοιχεία ήδη για να καταλάβουμε τι είπε ο συγγραφέα Το

πρώτο στοιχείο είναι ότι το βίωμα είναι άμεσο χωρίς διαμεσολαβητή, είναι κάτι που μας

συμβαίνει. Το δεύτερο είναι ότι συμβαίνει μέσα στο χρονικά άμεσο. Αυτά είναι δύο δεδο-

μένα. Όταν μαθαίνουμε μια εμπειρία την μαθαίνουμε από άμεση επαφή. Ας πάμε λίγο πα-

ραπέρα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό που λέει ο Πινό. Το απόσπασμα 8 η πρώτη φράση.

ΜΓ: Αυτό το γεγονός άμεσης επαφής προς το βίωμα δεν είναι τόσο συχνό φαινόμε-

νο. Αυτή η άμεση επαφή δεν συμβαίνει συχνά. Πάμε παραπέρα. Στην πράξη ανάμεσα στον

οργανισμό και το περιβάλλον του υπεισέρχεται μια ζώνη αμορτισέρ, απόσβεσης, διαμεσο-

λάβησης, αόρατης, η οποία σχηματίζεται από συνηθισμένες σχέσεις τις οποίες έχει ο οργα-

νισμός με τα πράγματα που τον περιβάλλουν.

Marc: Εξήγηση. Είπαμε στο απόσπασμα 7 ότι υπάρχει μόρφωση όταν υπάρχει άμε-

ση επαφή. Ναι αλλά στο δεύτερο απόσπασμα είπαμε ότι αυτή η άμεση επαφή δεν συμβαί-

νει τόσο συχνά. Ποιός είναι ο λόγος που δεν συμβαίνει; Επειδή τις περισσότερες φορές με-

ταξύ του οργανισμού και του περιβάλλοντος του υπάρχει κάτι άλλο το οποίο παρεμβάλλε-

ται, κάτι που σχηματίζει έναν αόρατο διαμεσολαβητή. Αυτό που δημιουργεί αυτό το διαμε-

σολαβητή είναι οι συνηθισμένες σχέσεις. Ο συγγραφέας λέει ότι για να μπορέσουμε να μά-

θουμε από το βίωμα, είναι κάτι πολύ άμεσο κάτι που μας αγγίζει. Βιώνουμε πολλά πράγμα-

τα στη ζωή. Αν δεν μαθαίνουμε, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν μαθαίνει επειδή δεν

σκέφτεται, αλλά ο συγγραφέας λέει κάτι άλλο. Για να μάθουμε πρέπει να μας αγγίζει το

βίωμα, ενώ τις πιο πολλές φορές ανάμεσα σε εμάς και της καταστάσεως, υπάρχουν οι συ-

νήθειες μας. Αυτό φτιάχνει ένα σύστημα αμορτισέρ , απόσβεσης της καινοτομίας. Αυτό που

λέει στην τελευταία φράση που δεν έχουμε μεταφράσει ακόμα είναι ότι αυτή η ζώνη απόσ-

βεσης συχνά κάνει να μην φτάνει σε εμάς τίποτα. Είναι πολύ σημαντικό αυτό. Ζούμε πολλά

πράγματα αλλά δεν φτάνει σε εμάς τίποτα.

- Είναι ο λόγος που συνήθως λέμε ότι μαθαίνουμε από τα λάθη μας , το κακό, τις

συμφορές γιατί αυτά τελικά καταλήγουν να μας αγγίζουν.

Marc: Θα τελειώσουμε τα αποσπάσματα και μετά θα μιλήσουμε. Απόσπασμα 8. Εί-

δαμε ότι υπάρχει μια ζώνη απόσβεσης. Είναι οι συνήθεις οι οποίες αποσβένουν. Λέει στο

απόσπασμα 9. Κατά αρχάς το βίωμα είναι η ρήξη αυτής της συνέχειας. Εισάγει μια ασυνέχε-

ια η οποία προέρχεται από την ανάδυση και από την άμεση εμφάνιση μιας καινοτομίας. Τι

μας λέει; Αυτό που μπορεί να περάσει αυτή τη διαμεσολάβηση, αυτό που μπορεί να κάνει

μια κατάσταση που τίποτα δεν συμβαίνει, τίποτα δεν συμβαίνει, τίποτα δεν συμβαίνει κάτι

να συμβεί είναι η στιγμή που κάτι δραστικά καινούργιο διαπερνά τις συνήθεις και αγγίζει το

άτομο. Βλέπεται στο απόσπασμα 10 του οποίου η συγγραφέας είναι επίσης παιδαγωγός να

λέει ότι η απολύτως πρώτη στιγμή του βιώματος είναι αυτή όπου σταματάει ο αυτοματισ-

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


μός. Είναι το απρόβλεπτο και η έκπληξη. Είναι αυτά τα τρία στοιχεία τα οποία επιφέρουν

αρχικά το διδακτικό βίωμα. Είναι η παύση του αυτοματισμού, το απρόβλεπτο και η έκπλη-

ξη. Αυτά τα τέσσερα αποσπάσματα μας λένε πολλά πράγματα για τις σκέψεις των ερευνη-

τών που συλλογίζονται πάνω στο τι είναι ένα βίωμα το οποίο μας διαμορφώνει. Αν θέλουμε

να συνοψίσουμε όλα αυτά σε μια φράση τι θα λέγαμε; Οι προϋποθέσεις για ένα βίωμα που

μας διαμορφώνει είναι;

- Είναι η καινοτομία.

Marc: Αν θέλαμε να το συνοψίσουμε σε μια φράση θα λέγαμε ότι για να μας δια-

μορφώνει ένα βίωμα η απαραίτητη προϋπόθεση είναι η καινοτομία. Ξεκινώντας από αυτή

τη φράση «ότι για να μας διαμορφώνει ένα βίωμα η απαραίτητη προϋπόθεση είναι η και-

νοτομία» θα μπορούσε κάποιος από εσάς να μας πει σε δύο ή τρείς φράσεις με ποιό τρόπο

η σωματοψυχοπαιδαγωγική προτείνει βιώματα τα οποία μας διαμορφώνουν.

- Το πρώτο είναι ότι μας βάζει σε ένα πλαίσιο εξωκαθημερινής εμπειρίας.

Marc: Ποιά είναι η σχέση ανάμεσα στο εξωκαθημερινό και την καινοτομία; Έχεις δί-

κιο αλλά πρέπει να πεις πιο πολλά.

- Το εξωκαθημερινό είναι ότι βιώνουμε μια σχέση με το σώμα, μέσα από τη βραδύ-

τητα, τη νέα αισθητηριακή αντίληψη, την αισθητηριακή κίνηση.

Marc: Σωστά. Άλλες προτάσεις;

- Μας δίνει μια καινούργια σωματική εμπειρία και μας βάζει να μιλήσουμε με

αυτή και να βάλουμε κάποιο νόημα.

Marc: Η Χριστίνα πάει πιο πέρα και λέει ότι έχουμε ένα καινούργιο βίωμα του σώ-

ματος και από αυτό το βίωμα μαθαίνουμε να προσδίδουμε νόημα.

- Ο τρόπος που τοποθετούμε την προσοχή μας στα βιώματα σε αυτή τη μέθοδο εί-

ναι εξωκαθημερινός.

Marc: Σε τι διαφέρει το δικό μας βλέμμα από τα βλέμματα τα καθημερινά. Όσα λέτε

είναι σωστά. Η καινοτομία έρχεται αρχικά από το νέο περιεχόμενο. Ας πούμε λέμε ότι έχο-

υμε ένα καινούργιο βίωμα του σώματος και το άτομο λέει τι σημαίνει αυτό. Λέει ότι γύρισε

το κεφάλι του και μπόρεσε και είδε τους οσφυϊκούς του. Και ρωτάει αυτός πώς μπορεί κά-

ποιος να έχει ένα καινούργιο βίωμα του σώματος. Βέβαια με μια συνηθισμένη εμπειρία

μπορούμε να έχουμε ένα καινούργιο βίωμα του σώματος. Να πηδήξουμε με αλεξίπτωτο.

- Ένα χαρακτηριστικό αυτού του καινούργιου βιώματος με το σώμα είναι η επαφή

με την εσωτερική κίνηση.



Marc: Καταλαβαίνετε ότι πρέπει να είστε σαφείς. Σε μια άσκηση τέτοια χρειάζεται

να πούμε, αν πω νέο βίωμα του σώματος τι θα μπορούσε να σκεφτεί ο άλλος που δεν έχει

τίποτα να κάνει με αυτό που του λέω εγώ. Είναι η πληροφοριακή κατευθυντικότητα. Μια

καινούργια εμπειρία του σώματος δεν σημαίνει ότι καταφέρνουμε να δούμε τους οσφυϊκο-

ύς μας. Αυτό είναι πληροφοριακή κατευθυντικότητα. Το περιεχόμενο ενός καινούργιου βι-

ώματος είναι να πούμε ότι μιλάμε για βιώματα που προέρχονται από την εσωτερική κίνη-

ση. Αυτό είναι μια πλευρά. Για να δούμε την άλλη πλευρά θα δούμε πάλι το απόσπασμα

έξι. Μια καινοτομία είναι ότι κοιτάμε εκεί που οι άλλοι δεν κοιτάνε. Ποιά είναι η δεύτερη

καινοτομία μας;

- Η δεύτερη προϋπόθεση είναι το διαφορετικό βλέμμα το οποίο τοποθετούμε πάνω

στην εμπειρία και το απόσπασμα έξι θα έλεγα ότι είναι να βγούμε από την καθημερινή μας

διάθεση.

Marc: Τι είναι διαφορετικό στο βλέμμα.

- Η προσοχή.

Marc: Η προσοχή. Η προσοχή είναι διαφορετική. Με ποιό τρόπο είναι διαφορετική.

Εγώ θα σας δώσω την πρόταση. Είναι μια προσοχή που πηγαίνει προς το αντικείμενο αλλά

ταυτόχρονα το αφήνουμε να έρθει. Η προσοχή που αναπτύσσουμε είναι μια προσοχή που

πάει προς τον μυ του χεριού. Αυτό είναι κλασσικό, είναι η εστιασμένη προσοχή. Αυτό που

δεν είναι κλασσικό είναι ότι με αυτήν την προσοχή αφήνουμε να έρθουν προς εμάς τα αισ-

θήματα. Ας κάνουμε μια περίληψη σε τέσσερις φράσεις όλων αυτών που είδαμε.

- Η μη καθημερινή εμπειρία έχει το στοιχείο του καινούργιου. Η μη καθημερινή εμ-

πειρία δεν σημαίνει απαραίτητα ότι εκπαιδεύει. Για να εκπαιδεύσει η μη καθημερινή εμπε-

ιρία προϋποθέτει κατά τη δική μας προσέγγιση χαρακτηριστικά όπως η ποιότητα της προ-

σοχής. Μέχρις εκεί.

Marc: Ένα σχόλιο. Αυτό που είπες είναι σωστό υπό τον όρο να συμπληρωθεί. Αλλά

έχεις απομακρυνθεί λίγο από τα επιχειρήματα που παρουσιάζονται σε αυτά τα αποσπάσ-

ματα, γιατί αυτό που λέει εδώ είναι ότι οι καθημερινές εμπειρίες δεν είναι διδακτικές. Για

να γίνουν εκπαιδευτικές οι καθημερινές εμπειρίες χρειάζεται καινοτομία. Αυτό το είπες. Η

δύναμη των εξωκαθημερινών εμπειριών είναι ότι φέρνουν μαζί τους καινοτομία. Οι καθη-

μερινές εμπειρίες είναι εκείνες που δεν είναι αναγκαστικά εκπαιδευτικές. Οι ερευνητές λέ-

νε ότι χρειάζεται καινοτομία. Οπότε αυτό που εμείς μπορούμε να δούμε είναι ότι οι εξωκα-

θημερινές εμπειρίες είναι τέτοιες που από τη φύση τους φέρνουν καινοτομία.

- Στο απόσπασμα 8 λέει ότι υπάρχει μια ενδιάμεση ζώνη, η ζώνη συνήθειας, η οποία

βοηθάει να μην συμβεί τίποτα ακόμα και όταν έχουμε μια εξωκαθημερινή εμπειρία.

Marc: Δεν μας μιλάει για εξωκαθημερινές εμπειρίες. Αυτό που λες δεν είναι λάθος.

Θα τελειώσουμε τη συζήτηση μας σε αυτό το επιχείρημα γιατί είναι σημαντικό. Το πρώτο

σημείο είναι ότι έχουμε πολλά βιώματα μέσα στην καθημερινότητα μας αλλά δεν είναι οι

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


εμπειρίες οι οποίες μας διαμορφώνουν. Χρειάζεται να υπάρχει και η καινοτομία γιατί τα

άτομα έχουν συνήθειες. Εκεί έρχεται η σωματοψυχοπαιδαγωγική και προτείνει ένα πλαίσιο

εξωκαθημερινό που σημαίνει εκτός των συνηθειών μας, π.χ. αρχίζουμε να κινούμαστε αργά

ή έλκουμε αργά τη fascia. Ξεκινάμε μια κατάσταση εξωκαθημερινή και έχεις δίκιο το άτομο

που είναι ξαπλωμένο στο κρεβάτι έχει τη συνήθεια όταν είναι ξαπλωμένο να κοιμάται. Εί-

ναι ο θεραπευτής που είναι σε μια εξωκαθημερινή κατάσταση αλλά ο ασθενής είναι σε μια

εμπειρία αρκετά συνηθισμένη. Προκειμένου ο θεραπευόμενος να μπει σε ένα εξωκαθημε-

ρινό βίωμα χρειάζεται να τον ξυπνήσουμε αλλά αυτό συχνά δεν είναι αρκετό επειδή μπορεί

να ξυπνήσει και να σκέφτεται που άφησε το αυτοκίνητο του. Πρέπει να τον κάνουμε να αλ-

λάξει την κατεύθυνση της προσοχής του προς τις κινήσεις που κάνει το σώμα του κάτω από

τα χέρια μας. Σε εκείνο το σημείο ο ασθενής κάνει μια εξωκαθημερινή εμπειρία. Αρχίζει να

έχει επαφή με τοπ σώμα του και να έχει αισθήματα τα οποία είναι πολύ καινούργια. Και το

τελευταίο πράγμα που πρέπει να καταλάβουμε καλά συνίσταται στο ότι είναι μεγάλο κα-

τόρθωμα να έχουμε καταφέρει να αισθανθεί ο άλλος κάτι καινούργιο μέσα στο σώμα του,

γιατί το σώμα μας είναι το μέρος στο οποίο είμαστε συνέχεια εκεί. Έχουμε μια σχέση αυτο-

ματισμού με το σώμα μας. Είναι εκεί συνεχώς και όλος αυτός ο αυτοματισμός που έχουμε

με το σώμα μας χρειάστηκε να τους μάθουμε και πήρε χρόνο να τους μάθουμε όταν ήμασ-

ταν παιδάκια. Αν πάρουμε κάποιον και τον πάμε στο φεγγάρι είναι πολύ μεγάλη καινοτομί-

α. Θα του πούμε ότι θα κάνουμε ένα εκπληκτικό ταξίδι χωρίς να κουνηθούμε από εδώ. Θα

πάμε στο σώμα σου. Θα μας πει, τι μου λες τώρα συνέχεια εκεί είναι το σώμα μου, υπάρχει

κάτι καινούργιο που μπορώ να μάθω. Καταλαβαίνετε είναι μεγάλη δυσκολία.. Η εξωκαθη-

μερινή εμπειρία επιτρέπει να υπερβούμε τις συνήθειες που έχει το άτομο σε σχέση με το

σώμα του. Αυτή την ενδιάμεση ζώνη για την οποία μιλάει ο συγγραφέας. Αυτή είναι ο λό-

γος που τίποτα δεν συμβαίνει, εκτός όπως είπε η Ράνια ο πόνος. Ο πόνος και η καινοτομία.

Η πρόκληση που έχει ο θεραπευτής είναι να δημιουργήσει τις συνθήκες μέσα στις οποίες το

άτομο θα μπορέσει σε έναν τόπο που είναι τελείως συνηθισμένος να ανακαλύψει καινούρ-

για πράγματα. Η μεγάλη πρόκληση είναι να μπορέσουμε να βγάλουμε τον άνθρωπο από

αυτό που λέμε η συνήθεια του εαυτού του. Η συνήθεια του εαυτού

- Πως θα τον εκπαιδεύσει το βίωμα αυτό. Μπορεί να νοιώσει την καινοτομία, γιατί

μερικοί ζουν κάτι πολύ μεγάλο αλλά δεν δίνουν σημασία. Από το βίωμα στην εκπαίδευση.

Marc: Έχεις δίκιο Χριστίνα. Ακόμα μιλάμε για κάτι πιο μπροστά, για το πώς ξεκινά-

με. Προς το παρόν μιλάμε μόνο για τις προϋποθέσεις για να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε.

Προφανώς αυτό δεν είναι αρκετό. Στη συνέχεια υπάρχει μια ολόκληρη διεργασία. Το μάθη-

μα αυτού του πρωινού το κάναμε για να αρχίσετε να συνειδητοποιείτε την πρωτοτυπία της

σωματοπαιδαγωγικής και για να σας δείξουμε ότι φέρει μια πρόταση πολύ καινούργια μέ-

σα στον κόσμο της εκπαίδευσης και μάλιστα σε ένα σημείο στο οποίο η παιδαγωγική ήδη

γνωρίζει την αξία της καινοτομίας, αλλά περνώντας από το σώμα φέρνοντας μια καινοτομία

που κανένας δεν είχε σκεφτεί. Για τον απλό λόγο ότι είναι ένα πράγμα με το οποίο είμαστε

εξοικειωμένοι. Ο Danis θέτει την ερώτηση: Τι είναι αυτό που είναι κάτω από τα μάτια σου

συνέχεια αλλά δεν το βλέπεις. Αυτό είναι το μυστικό της μαθητείας την οποία σας προτεί-

νουμε, να μάθετε να βλέπετε αυτό που είναι πάντα εκεί αλλά δεν το βλέπατε, αρχίζοντας

από το σώμα. Και αυτό θα ισχύει εξίσου στο πλαίσιο του προσώπου. Είναι πολλά πράγματα

τα οποία είναι μπροστά μας αλλά δεν τα βλέπουμε. Η καρικατούρα είναι ένας άντρας ο ο-



ποίος έχει συνέχεια μπροστά τη γυναίκα του αλλά δεν τη βλέπει πια. Προφανώς αυτό θα

μπορούσε να είναι και αντίστροφο. Το σχέδιο είναι ότι δεν θα έχουμε μαθητεία και εκπαί-

δευση χωρίς καινοτομία. Ναι αλλά ο άνθρωπος προστατεύει τον εαυτό του χρησιμοποιώ-

ντας τις συνήθειες του. Αυτές εμποδίζουν να μπει η καινοτομία. Το μυστικό αυτής της μα-

θητείας είναι να δημιουργήσουμε τις συνθήκες ώστε να μπορεί η καινοτομία να διαπεράσει

τις συνήθειες μας. Καμιά φορά αυτό η ζωή το επιφέρει πχ με την αρρώστια. Διασπά τις συ-

νήθειες. Μερικές φορές ο θάνατος ενός προσώπου το οποίο αγαπούσαμε σπάει τις συνήθε-

ις. Ένα ατύχημα που μπορεί να συμβεί σε κάποιον σπάει τις συνήθειες του. Η πρόταση της

σωματοψυχοπαιδαγωγικής είναι ότι δεν είναι απαραίτητο να περιμένουμε να συμβεί κάτι

βίαιο το οποίο θα σπάσει τις συνήθειες μας. Μπορούμε να δημιουργήσουμε τις συνθήκες

όπου θα συναντήσουμε την καινοτομία και να μάθουμε να οργανωνόμαστε γύρω από την

καινοτομία, χωρίς να το φοβόμαστε αυτό. Να μάθουμε να προσαρμοζόμαστε στην καινο-

τομία που έρχεται από μέσα. Και όπως έλεγα χθες ο άνθρωπος αντιστέκεται στην καινοτο-

μία και αυτό στην συνέχεια τον προετοιμάζει για να δεχθεί την καινοτομία που έρχεται από

έξω.

- Όταν μιλάμε για καινοτομία το μυαλό μας που πηγαίνει, σε θετική καινοτομία, σε

αρνητική καινοτομία.

Marc: Στο απρόβλεπτο.

- Το απρόβλεπτο είναι θετικό καμιά φορά.

- Αυτό το μαξιλάρι που είπαμε μπορούμε να το ταυτίσουμε με τις ακινησίες

που συναντάμε μετά στο σώμα;

Marc: Συνδέονται, υπάρχει σχέση αλλά δεν ταυτίζεται.

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Marc: Θα κάνουμε μία αρκετά κωδικοποιημένη πρακτική, τώρα που ήδη τη γνωρί-

ζετε. Θα εξηγήσω τί εννοώ με το “κωδικοποιημένο”.

Τί θα κάνουμε τώρα; θα κάνουμε αισθητήρια αφύπνιση της σπονδυλικής στήλης

στα τρία επίπεδα (και τη στροφή):

Αυτό που θα κάνουμε είναι μία σύντομη άσκηση, διότι θέλουμε να κάνουμε πρακ-

τική και στα τρία επίπεδα σε μία μόνο συνεδρία. Λοιπόν το πρώτο επίπεδο που θα δουλέ-

ψουμε θα είναι το οβελιαίο, το δεύτερο θα είναι το μετωπιαίο και το τρίτο θα είναι το ορι-

ζόντιο με τις στροφές.

Αρχικά θα ασχοληθούμε με το στέρνο και τη σπονδυλική στήλη (δηλαδή ένα χέρι

του θεραπευτή στο στέρνο και το άλλο στη σπονδυλική στήλη), θα ξεκινήσουμε οδηγώντας

το άτομο σε σύγκλιση. Δε χρειάζεται να επαναλαμβάνω τις αλυσίδες κίνησης! ...τις γνωρίζε-

τε! ...φεύγουμε με μια κύρια κίνηση προς τα πάνω, η οποία συνδέεται με μία κίνηση προς

τα εμπρός, επίσης με έκταση της σπονδυλικής στήλης. Δε θα περιμένουμε πολύ χρόνο στο

σημείο στήριξης.

Όταν θα έχουμε κάνει ένα-δύο πήγαινε-έλα, επαναλαμβάνουμε αλλά με τέτοιο

τρόπο που ο θεραπευτής βοηθά με έσω στροφή των βραχιόνων κατά τη σύγκλιση. ...και ο

θεραπευόμενος ασχολείται με τη σπονδυλική στήλη και το στέρνο. Το κάνουμε αυτό μια ή

δυο φορές.

Τώρα στο μετωπιαίο επίπεδο, ξεκινάμε από τα άνω άκρα και ζητάμε από το άτομο

απλά να ανεβάσει τον ένα ώμο και να κατεβάσει τον άλλο. Όχι κλίση της σπονδυλικής στή-

λης! Αρχικά το κάνει με βουλητική κίνηση και βαθμιαία θα προσθέσει σ' αυτό την ολίσθηση

(των ιστών).

Έρχεται κάποια στιγμή που αρχίζει τόσο ο ώμος, όσο και το ημιθωράκιο της ίδιας

πλευράς να ανεβαίνουν και η σπονδυλική φεύγει προς μια πλάγια κλίση. Άρα έχουμε τρεις

κινήσεις, την κίνηση του βραχίονα, αυτή του ημιθωρακίου και αυτή της πλάγιας κλίσης της

σπονδυλικής. ...και έχετε την τέταρτη που είναι η γραμμική κίνηση προς την αντίθετη κατε-

ύθυνση (που είναι στο ύψος του διαφράγματος στην προκειμένη περίπτωση).

Η τρίτη και τελευταία κίνηση: Ζητάω να προχωρήσει προς τα εμπρός τον ένα ώμο

καθώς ο άλλος υποχωρεί προς τα πίσω. ... χωρίς να υπάρχει και στροφή της σπονδυλικής

στήλης! ...αυτό δεν μπορεί να πάρει μεγάλο εύρος.

Στη συνέχεια οδηγώ επίσης το θώρακα και προσθέτω έσω στροφή του βραχίονα της

συγκλίνουσας πλευράς και έξω στροφή του άλλου βραχίονα της αποκλίνουσας πλευράς.

...και κοιτάζω αν η σπονδυλική στήλη, το κεφάλι και ο αυχένας συμμετέχουν.

Όταν θα έχω κάνει και αυτό, τελειώνω με μία κίνηση που κάνει καθαρή μετατόπιση

(translation laterale) του κορμού προς τα δεξιά.

Σημείο στήριξης!



Στην έξοδο του σημείου στήριξης, κίνηση προς τα εμπρός! ...κι εδώ θα έχω έκταση

της σπονδυλικής αλλά δεν χάνω της πλάγια μετατόπιση!

Μένω σε σημείο στήριξης! ...και στην έξοδο από αυτό, φεύγω προς τα αριστερά!

Κρατάω την έκταση!

Σημείο στήριξης!

Μετά προς τα πίσω!

Μετά πλάγια μετατόπιση προς τα δεξιά στο ουδέτερο σημείο.

Μετά από της έξοδο από το ουδέτερο σημείο, κάνουμε ελεύθερη κίνηση!

Αυτό είναι το πρωτόκολλο! Πρώτη κίνηση η κάμψη, δεύτερη η πλάγια κλήση, τρίτη

κίνηση η στροφή και τέταρτη (το τετράγωνο:) πλάγια μετατόπιση δεξιά--> εμπρός--> αρισ-

τερά-->πίσω-->επιστροφή ...και μετά ελεύθερη κίνηση!

Αυτό είναι κωδικοποιημένη κίνηση! Η κωδικοποιημένη κίνηση στην καρέκλα, όπως και στην

κωδικοποιημένη κίνηση, καθώς είστε εξειδικευμένοι, θα είναι εύκολο για σας να το κάνετε!

Αυτή λοιπόν η χορογραφία στην καθιστή θέση, είναι η ευκαιρία για το άτομο να

ζήσει μια εμπειρία! Το να μπαίνει σε δράση μέσα του σε διαφορετικές κατευθύνσεις! Και

ξέρουμε ότι στη ζωή μας αυτές οι κατευθύνσεις έχουν κάποιο ιδιαίτερο νόημα.

Το να πάει κανείς προς τα εμπρός, δηλαδή, είναι όταν θέτω τον εαυτό μου σε δρά-

ση, ...πηγαίνω προς τον άλλο.

Το να πάει κανείς προς τα πλάγια, είναι περισσότερο όταν αλλάζει οπτική γωνία...

Για να συνοψίσω, όταν το άτομο είναι άνετο σ' αυτού του είδους την εμπειρία, ση-

μαίνει ότι έχει τη δυνατότητα να πειραματιστεί με τον εαυτό του. Δεν τον απασχολεί η χω-

ρογραφία της κίνησης! Άρα θα ανακαλύψει ένα καινούριο τόπο του εαυτού του μέσα στη

δράση, μέσα στην κίνηση! Ενώ χθες το απόγευμα, αντιθέτως έπρεπε να κατασκευάσει ένα

καινούριο τόπο μέσα του αλλά στην ακινησία! Και καθένας από μας θα δει τί είναι αυτό

που ανακαλύπτει μέσα του καθώς μπαίνει στην κίνηση. Λοιπόν, για τους θεραπευτές: αυτοί

καθοδηγούν την κίνηση και έχουν δύο κατευθύνσεις: α) αυτοί προσδιορίζουν το επίπεδο

όπου γίνεται αυτή η εργασία, αυτό το σχέδιο δουλειάς, σίγουρα και τις ανατομικές περιο-

χές που τοποθετείτε τα χέρια και βοηθάτε αλλά μη συγκεντρώνεστε πάρα πολύ στη χωρογ-

ραφία, διότι ούτως ή άλλως είστε με εξειδικευμένους θεραπευόμενους. Προσπαθήστε ε-

πιπλέον να μπείτε σε σχέση με το γεγονός, αν το άτομο το αγγίζει αυτή η κίνηση ...να έχετε

την εντύπωση ότι συναντάτε μέσα στο άτομο την εμπλοκή του στη δράση! ...και όχι την με-

τατόπιση ενός σπονδύλου στο χώρο! Για παράδειγμα, αυτό που κάνει η Σοφία προς το πα-

ρόν στην κάτω περιοχή της σπονδυλικής στήλης, είναι να μετακινεί τους σπονδύλους. Ού-

τως ή άλλως αυτό είναι ήδη καλό αλλά εγώ αυτό που θα προτιμούσα είναι να κινείται η

Σοφία! ...να μπει η ίδια σε κίνηση, να είναι αυτή ολόκληρη που υποχωρεί μαζί με τη σπον-

δυλική στήλη.

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Αυτή είναι η εργασία σας τώρα κι εγώ θα σας καθοδηγώ που και που!

...Άντε πάμε! ...αρχικά τοποθετείστε σε μια δουλειά σε οβελιαίο επίπεδο! Οκ! Δώσ-

τε την ώθηση για την εκκίνηση! Εσείς ρυθμίζετε τα σημεία στήριξης!

...υπενθυμίζω ότι αυτό που χαρακτηρίζει ένα σχήμα κατακόρυφης κίνησης, είναι ότι

η βασική πρόθεση είναι να πάμε προς τα πάνω, στη συνέχεια να πάμε προς τα κάτω. Οι άλ-

λες κινήσεις, όπως η κυκλική κίνηση της σπονδυλικής είναι δευτερεύουσες. Και με την ίδια

έννοια οι κινήσεις μπρος-πίσω.

Είναι μια εργασία όπου το άτομο μαθαίνει να σταθεροποιεί την πρόθεσή του κατά

τη δράση. ...και όχι μόνο στην αρχή της δράσης ή πριν από αυτή! Κρατάμε την πρόθεση να

πάμε προς τα κάτω, ως τη στιγμή που να μην μπορούμε να πάμε πια πιο κάτω. Ακόμα και

στο σημείο στήριξης προς τα κάτω, διατηρούμε αυτή την πρόθεσή μας να πάμε προς τα κά-

τω. Μένουμε με την πρόθεσή μας προς τα κάτω, λοιπόν! Το ίδιο συμβαίνει και όταν γίνεται

ένα σημείο στήριξης προς τα πάνω. Κατά το σημείο στήριξης είναι μια εξάσκηση αυτό, να

κρατήσουμε την πρόθεσή μας, το σχέδιό μας ακόμα και όταν υπάρχει αντίσταση, ακόμα και

όταν συναντάμε το όριά μας.

Καλώς!

Με τους αρχάριους κάνουμε αυτή την εργασία και τους μαθαίνουμε την αντίληψη

της κίνησης! Ενώ με τους έμπειρους, κάνουμε αυτή την εργασία για να μάθουμε την τέχνη

της δράσης!

Ενώ συνεχίζετε να κάνετε της άσκηση, αρχίστε να σκέφτεστε ποιά θα είναι η λαβή

που θα ακολουθήσει. Μην εγκαταλείπετε τη δράση που έχετε τώρα αλλά ετοιμαστείτε για

την επόμενη.

Επόμενη λαβή: αφορά τους δύο βραχίονες! Συνεχίστε σαν να κάνατε αγωγή! Να

μην υπάρχει “ρήξη” μεταξύ της προηγούμενης και της επόμενης λαβής!

Γενικά, φεύγετε σε σύγκλιση. Είναι πιο αποτελεσματικό, πιο εύκολο! Προσοχή φίλοι

μου! Κατά τη σύγκλιση, με τους βραχίονες κάνετε δύο έσω στροφές ή δύο έξω στροφές αν-

τίστοιχα! ...και μένουμε στο ίδιο σχήμα κίνησης!

Κατά τη στιγμή που γίνεται έσω στροφή των βραχιόνων, ο θεραπευόμενος διατηρεί

με την κίνηση προς τα κάτω. Επίσης ασχολείται και με την κυκλική κίνηση προς τα εμπρός

...και με την κίνηση των σπονδύλων προς τα πίσω.

Οπότε διαχειρίζεται την σπονδυλική στήλη κι εσείς συνοδεύετε την κίνηση των

βραχιόνων.

Φροντίστε τη διαδοχή της κίνησης. Εκκίνηση προς τη δράση όπου γίνεται ταυτόχρο-

να στους βραχίονες και στην σπονδυλική στήλη.

Ο θεραπευόμενος κατά τη διάρκεια που κινείται, πώς νιώθει αυτό που βιώνει; ...το

βίωμα αυτό του είναι πιο εύκολο κατά το άνοιγμα (απόκλιση) ή κατά το κλείσιμο (σύγκλι-

ση); βιώνετε την ανάγκη σας να επιστρέψετε προς τα πίσω; ...βιώνετε την ανάγκη να αισ-

θανθείτε πραγματικά ότι η δύναμή σας σας ωθεί προς τα πάνω; ...ή αντίθετα καταβάλετε

μεγάλη προσπάθεια για να ξεδιπλωθείτε προς τα πάνω;

...σε ποιά κίνηση λοιπόν αισθάνεστε πιο καλά;

...σε ποιό σημείο στήριξης αισθάνεστε να παίρνετε δύναμη;

...και σε ποιό σημείο στήριξης αισθάνεστε ότι είναι δοκιμασία για σας;

χρειάζεται να δουλέψετε, έτσι ώστε να μην είστε μέσα στην ευκολία.



Εφόσον είστε ειδικοί, είστε ικανοί να δείτε ποιές είναι αυτές οι ανατομικές περιο-

χές, οι οποίες συμμετέχουν με ευκολία και ποιές διστάζουν, αντιστέκονται.

Σιγά-σιγά περνάμε στο μετωπιαίο επίπεδο. Μάλιστα μερικοί από εσάς το έχουν ήδη

αισθανθεί.

Αρχίζουμε με τα χέρια στους βραχίονες. Το ένα χέρι ανεβάζει τον ένα ώμο και το

άλλο το κατεβάζει. ...ξεκινάμε με αντίθετες κινήσεις!

Βαθμιαία αρχίζει να συμμετέχει ο θώρακας και η σπονδυλική στήλη.

Κάπου-κάπου, οι θεραπευόμενοι ανοίγουν τα μάτια και βλέπουν πότε αρχίζει να

συμμετέχει το κεφάλι, και να δουν αν η κίνηση είναι συνεκτική.

Μείνετε μέσα σε μια καθαρή κίνηση στο μετωπιαίο!

Οι θεραπευτές κοιτάξτε ποιες είναι οι περιοχές του θεραπευόμενου σας που έχουν

καλή τονικότητα και ποιες δεν έχουν.

Σ' αυτή τη δουλειά που προτείνεται, δεν πρέπει να χαλαρώσουμε εξολοκλήρου το

άτομο!

Χρειάζεται πάντα μια μικρή τονικότητα όταν πρόκειται για δουλειά στη δράση!

Σε αυτή την εργασία είναι ο θεραπευτής που είναι ο manager της κίνησης! Δεν είναι

ο θεραπευόμενος που αποφασίζει την κίνηση!

Κάπου-κάπου σκεφτείτε να συνοδεύετε την “αντι-κίνηση”, όπως την ονομάζουμε!

...για παράδειγμα στην πλάγια αριστερή κάμψη, το μεσαίο κομμάτι της σπονδυλικής στήλης

πηγαίνει προς τα δεξιά!

Είναι σημαντικό επίσης κατά τις πλάγιες κάμψεις ο θεραπευόμενος να μπορεί να

διατηρεί την ισορροπία του! ....να μην είναι έτοιμο να πέσει στην αντίθετη κατεύθυνση.

Αυτό γίνεται μόνο όταν υπάρχει “αντι-κίνηση”!

Αυτοί που τέλειωσαν το μετωπιαίο επίπεδο, ας περάσουν στο οριζόντιο!

Οι θεραπευτές: Χρησιμοποιείστε επίσης το βλέμμα σας! Κοιτάξτε! Κατά διαστήμα-

τα ανοίγετε τα μάτια σας για να δείτε την μετατόπιση του σώματος στο χώρο!

Τα άτομα που κάθονται: Βγείτε από μια καθαρά “εμβιομηχανική” μετατόπιση!

Σκεφτείτε καλύτερα ότι πάτε να εξερευνήσετε το χώρο, ...αριστερά ...δεξιά ...μην κολλάτε

(τη σκέψη σας) στην κίνηση! Η κίνηση είναι ο τόπος της ΔΙΚΗΣ σας έκφρασης ...του ΕΑΥΤΟΥ

σας!! η κίνηση δεν είναι ο σκοπός (=le mouvement n'est pas la finalité)!

Οι θεραπευόμενοι: Κάντε μέσα από αυτή τη δουλειά μια χωρογραφία έκφρασης!

...ακόμα κι αν αυτή η δουλειά είναι κωδικοποιημένη!

Αυτή η δουλειά είναι μια εκμάθηση, να μην είστε απορροφημένοι στη δράση!

...ταυτοποιημένοι στη δράση! ...αλλά η δράση να είναι ο τόπος έκφρασης του εαυτού σας!

Χρειάζεται να κάνετε την εμπειρία από μόνοι σας στη δράση να πάτε προς τα αρισ-

τερά! ...ή αριστερά! Εργαστείτε με αυτή την απαλή παρουσία στη δράση! Παρατηρείστε τις

στιγμές που είστε κολλημένοι στη δράση και ξεχνιέστε! Η δράση είναι σωστή αλλά εσείς

δεν υπάρχετε!

...και βέβαια στο άλλο άκρο: Αν εκφράζεστε αλλά ξεχνάτε τη διαδρομή στο χώρο,

είστε συνδεδεμένοι με τον εαυτό σας αλλά χάνετε την εξέλιξη στη δράση! Έτσι δεν είστε

αρκετά παρόντες στην ίδια τη δράση!

Δουλέψτε αυτή τη ρύθμιση! ...αυτή την ισορροπία!

Ναι! Όταν έρθει η ώρα, ...κάποιοι από εσάς έχουν ήδη ξεκινήσει! ...μπαίνετε στη

χωρογραφία του τετράγωνου! ...και μετά ακολουθεί η ελεύθερη κίνηση!

Να είστε ακριβείς στην εφαρμογή του τετράγωνου!

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Για το θεραπευόμενο αυτό είναι μια εξάσκηση στη δράση καθεαυτή! ...στη δράση

που έχει ξεκάθαρη κατεύθυνση!

Όταν πάω προς τα δεξιά δεν πηγαίνω και προς τα εμπρός, λοιπόν! ...πάω μόνο προς

τα δεξιά!

Οι θεραπευόμενοι μπορείτε να βοηθηθείτε χρησιμοποιώντας στήριγμα στους τετ-

ρακέφαλούς σας! Έτσι θα είναι πιο εύκολο!

Έχετε στο νου σας να μετέχουν στην κίνηση και τα κάτω άκρα!

Σ' αυτή τη δουλειά του τετράγωνου τα κάτω άκρα δεν κινούνται αλλά το στήριγμά

τους στο έδαφος είναι πολύ σημαντικός!

...και η παρουσία στα οστά σας, ...στην κνήμη είναι σημαντική!

Βρείτε την ισορροπία σας!

Ο θεραπευόμενος που αφήνεται στην κίνηση, ας δουλέψει την ποιότητα στα σημε-

ία στήριξης!

Τα σημεία στήριξης είναι ένα διάλειμμα, μια παύση μέσα στη δράση! ...δεν είναι

ένας τόπος όπου αποτραβιόμαστε από τη δράση! Είναι ένας τόπος όπου μας προετοιμάζει

στη δράση που πρόκειται να ακολουθήσει! Θα μπορούσαμε ακόμα να πούμε ότι είναι ένας

τόπος όπου προετοιμάζει τη δράση που θα έρθει!

Το ιδανικό σε μια δράση όπου την “κατοικούμε”, για παράδειγμα όταν πάτε προς

τα εμπρός, είναι να έχετε την αίσθηση ότι πάτε προς τα εμπρός και ταυτόχρονα το εμπρός

να έρχεται προς τα εσάς!

Αυτό είναι το ιδανικό!

Γι' αυτούς που βρίσκονται στην ελεύθερη κίνηση: Στην ελεύθερη κίνηση το σημείο

στήριξης αποκτά ένα άλλο νόημα! Σ' αυτό το σημείο στήριξης της ελεύθερης κίνησης είμασ-

τε στο άγνωστο! ...στο απροσδόκητο!

...έχουμε αφήσει την κωδικοποιημένη κίνηση! Αφήνουμε να έρθει προς τα εμάς η

στιγμή της ώθησης στην κίνηση και την κατεύθυνση! Δε γνωρίζουμε σε ποιό μέρος του σώ-

ματος θα βγει η πληροφορία! Ξέρουμε απλά ότι μια περιοχή του σώματος θα έχει την α-

πάντηση! Μ' αυτό τον τρόπο εξασκούμε την εμπιστοσύνη!

Μπείτε στη γεύση που δίνει η ελεύθερη κίνηση! ...είναι κάτι παραπάνω από κίνη-

ση! ...είναι η ελεύθερη έκφραση του εαυτού σας!

Σιγά-σιγά βοηθάμε το θεραπευόμενο να τελειώσει αυτή την ακολουθία.

Στο τέλος αυτής της πρακτικής θα πάρετε τα τετράδιά σας και θα καταγράψετε τις

πληροφορίες! ...δε θα μιλήσετε μεταξύ σας!! ...κάντε συλλογή δεδομένων!

Προσοχή! ...δεν συζητάτε μεταξύ σας τώρα!

Αυτοί που ήταν θεραπευόμενοι: γράφετε τη μαρτυρία σας αρχίζοντας με μία φρά-

ση:

“Αυτή η πρακτική στην κίνηση μου έδειξε ότι η σχέση μου στη δράση είναι...”

Αυτοί που ήταν θεραπευτές: γράφετε τη μαρτυρία σας αρχίζοντας με μία φράση:

“Σε τί αναγνωρίζω ότι το άτομο, το οποίο καθοδηγώ είναι ταυτοποιημέ-

νο/ταυτισμένο στη δράση ή εκφράζεται με αυτή;”

Λοιπόν, σ' αυτές τις δύο οδηγίες που σας δίνω, προσπαθήστε να τις απαντήσετε σε

δυο-τρεις γραμμές! ...αλλά τις απαντάτε! ...ακόμα και αν έχετε να γράψετε μόνο δυο-τρεις

λέξεις!

- Κατανοώ το “εκφράζομαι στη δράση” αλλά όχι το “ταυτοποιούμαι στη δράση”.



Marc: ...το να είσαι σε μια κίνηση των αρθρώσεων σε μία κίνηση χωρίς την έκφρα-

ση. Απλά να κινείς το σώμα σου.

Μιλάμε συγκεκριμένα για το τί βιώσατε σ' αυτή την πρακτική που μόλις κάναμε,

έτσι; ...όχι γενικά!

Αν βιώσατε κάτι σημαντικό και που δεν είναι μέσα στο πλαίσιο αυτών των δύο ε-

ρωτήσεων, μπορείτε να το προσθέσετε! ...εφόσον είναι κάτι σημαντικό! ...κάτι που ήταν

σημαντικό για σας κατά τη διάρκεια αυτής της εξάσκησης!

Τελειώνετε και αλλάζετε ρόλους! ...με το ίδιο ζευγάρι! ...το ίδιο διώνυμο!

Κάθεστε τώρα και την εμψύχωση θα την κάνει ο Jean!

Jean: Πριν ακουμπήσετε τα χέρια σας για την πρώτη λαβή, ας προσφέρετε στον εα-

υτό σας μια στιγμή σιγής ...για να έρθετε σε επαφή με αυτόν τον αχώριστο φίλο!

...από τον οποίο συχνά απομακρυνόμαστε! ...με αυτό το φίλο θα μπούμε σε διάλο-

γο! ...όπως γνωρίζετε έχει κάποια χαρακτηριστικά!

...το πρώτο είναι μία ιδιαίτερη σιγή! ...αν δεν έχουμε αυτή τη σιγή, αυτός ο φίλος δε

θα μπορεί να εκφραστεί! ...ή μάλλον έχει διάθεση να εκφραστεί αλλά είναι πολύς ο

θόρυβος που δεν μπορεί.

...οπότε φέρουμε τη σιωπή! ...και αφήνουμε το θόρυβο να εξαφανιστεί! ...ώστε η

σιγή να σας αγγίξει! ...μια σιωπηλή αμοιβαιότητα μεταξύ σας!

...αυτή η σχέση σιωπής μέσα σας και μεταξύ σας!

Όταν τοποθετήσετε τα χέρια σας σε μια λαβή που γνωρίζετε, θα είναι συνέχεια με

αυτή τη σιγή ...με κίνηση και συγκίνηση!

Μέσα σε αυτή τη σιωπή υπάρχει μια καρδιά! ...και αυτή η καρδιά έχει κίνηση!

...διαφορετικές δυνατότητες κίνησης!

Αυτή που θα αναζητήσουμε πρώτα είναι σε ένα οβελιαίο επίπεδο!

Η καρδιά προχωρεί προς τα εμπρός και ταυτόχρονα ανεβαίνει! ...και παρασύρει

μαζί της τους σπονδύλους.

Δεν είναι, λοιπόν οι σπόνδυλοι αυτοί που σπρώχνουν την καρδιά προς τα εμπρός

αλλά το αντίθετο!

Όσο για το θεραπευτή: Είναι η καρδιά και οι σπόνδυλοι που γλιστρούν ταυτόχρονα

προς τα πλάγια! ...μαζί με την κίνηση του θεραπευόμενου!

Άλλοτε σε έκταση και άλλοτε σε κάμψη!

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Κατά τη στιγμή του σημείου στήριξης είναι η στιγμή της συνάντησης! Περιμένετε τη

στιγμή της έκπληξης που θα έρθει στα δάχτυλά σας!

..εκπλαγείτε! ...από κάτι που σας ξαφνιάζει είτε στην ένταση, είτε με τη γλυκύτητά

του! ...με τη βραδύτητά του ...με τη φωτεινότητά του! ...είτε με την ποιότητα μέσα στη

δράση!

Γλιστρήστε! ...γλιστρήστε! ...ενώ ταυτόχρονα σπρώχνετε!

Η πίεση που δίνει ο θεραπευτής, επιτρέπει να πάμε ακόμα πιο μακριά! ...πιο βαθιά!

...επιτρέπει την ενθάρρυνση στη δράση!

....μια δράση που παίρνει την ώθησή της από την εσωτερική σιγή!

Βρείτε την ισορροπία μεταξύ της παθητικότητας και της ενεργητικότητας!

Βρισκόμαστε σε μία θέση όπου υπάρχει μια αντιστροφή αξιών! ...αυτό που είναι

πάντα παθητικό, γίνεται ενεργητικό! ...αυτό που στην καθημερινότητα είναι ενεργητικό,

γίνεται παθητικό!

Αναζητήστε το ρυθμό! ...αυτό θα πει, αναζητήστε αυτή τη δύναμη που ωθεί αυτό

τον εσωτερικό φίλο σας! ...που ωθεί προς τον προσανατολισμό!

Έχει ανάγκη από τη γλυκιά σας εγρήγορση! ...την εμπιστοσύνη σας!

Ναι! Νιώστε μέσα στη σιγή της αίθουσας ότι λείπει ένας μικρός δυναμισμός της

σιωπής!

...τακ ...τακ ...τακ ...! (o Jean χτυπά τα δάχτυλά του κάνοντας ρυθμικό “τακ”!!!)

Υπάρχει ένας τόπος όπου η ύλη παίρνει αποφάσεις και μία ύλη που δρα!

Αυτή η ύλη που δρα είναι η ύλη ενός ατόμου! ...και αυτό το άτομο είστε εσείς!

ΕΙΣΑΣΤΕ αυτή η σάρκα!

Έτσι! ...έτσι! Κολλήστε σ' αυτή τη σάρκα κατά την κίνηση!

Εσείς είστε! Κάντε δική σας την κίνηση! Αυτή η κίνηση και αυτή η σιωπή είστε εσε-

ίς!

Την εκπαιδεύετε να πηγαίνει άλλοτε προς τα εμπρός και άλλοτε να οπισθοχωρεί!

Πάτε! ...πάτε! ...πάτε! ...πάτε προς τα εμπρός!

Στη συνέχεια όταν έχουμε κάνει δυο-τρία πήγαινε-έλα, συνεχίζουμε με τους δύο

βραχίονες! ...χωρίς να χάσουμε τη ρυθμικότητα με τον κεντρικό άξονα (της σπονδυλικής

στήλης!



Αυτό που χαρακτηρίζει τον κεντρικό άξονα είναι ότι εμπεριέχει όλες τις εν τω βάθη

fascias του φάρυγγα, του λάρυγγα, του περικαρδίου, των σπλάχνων, ...της μικρής πυέλου,

ως το περίνεο!

...από τα ίδια τα σπλάχνα! ...οδηγηθείτε σε κάποια κατεύθυνση!

Αφήστε να οδηγηθείτε από τα σπλάχνα σας σε κάποια κατεύθυνση!

Βρείτε την ενεργητικότητα σε αυτή την αίσθηση, ...ότι σας αφορά αυτό που γίνεται

από στην κίνηση!

Για παράδειγμα: “Είμαι εγώ, η Ελένη που κινείται!”, “Είμαι εγώ από την ώθηση της

κοιλιάς μου που κινούμαι!”, “Είμαι εγώ, διότι η δική μου καρδιά προχωρά προς τα εμπρός!”

ή “...που ανεβαίνει!” ή “...που κατεβαίνει!”

Πάτε! ...πάτε! ...πάτε!!

Το κριτήριο για εσάς, για να αλλάξετε λαβή είναι όταν νιώθετε αυτό το συντονισμό

μεταξύ της ύλης που κινείται και στο άτομο όπου μετέχει σ' αυτή τη διαδικασία!

Για να το πω αλλιώς, όταν έχετε επιβεβαιώσει τη γενναιοδωρία του ψυχοτόνου

στην κίνηση στο χώρο.

Είμαστε πάντα στο τέλος του κύκλου στο οβελιαίο επίπεδο!

Θα κατευθυνθούμε προς τον κύκλο του μετωπιαίου επιπέδου!

Αν δεν έχετε αρχίσει ακόμα δεν πειράζει!

Την επόμενη χωρογραφία τη γνωρίζετε ήδη! ...είναι ένας βραχίονας που ανεβαίνει

ενώ ο άλλος κατεβαίνει!

...είναι επίσης ένας πνεύμονας που κατεβαίνει καθώς ο άλλος ανεβαίνει!

Αφήστε επίσης τον εγκέφαλο και το κέρας του να συντονιστεί με αυτή την αντίθετη

κίνηση!

Ναι! Βρείτε τον συντονισμό: ...δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου, δεξής πνεύμο-

νας......το ίδιο και αριστερά!

Και ο θεραπευόμενος συνειδητοποιεί ότι στον εγκέφαλο δεν είναι μόνο η ύλη που

τροποποιείται αλλά και ο τρόπος που σκέφτομαι !

Αντιλαμβάνομαι ότι αυτό είναι διαφορετικό από μια άλλη στάση που κρατώ.

Προσπαθώ λοιπόν να αλλάξω τον τρόπο που τοποθετώ, που βιώνω το κεφάλι μου!

Αν περνούσα ολόκληρη τη ζωή μου με το κεφάλι μου γερμένο μ΄ αυτό τον τρόπο, τί

θα σήμαινε αυτό;

Περιμένετε στο σημείο στήριξης! ...πάρτε το χρόνο που χρειάζεστε στις στάσεις αυ-

τές!

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Βρείτε την ισορροπία ανάμεσα στην κατευθυντικότητα της κωδικοποιημένης κίνη-

σης ...αυτό που έχει σημασία στην πρακτική αυτή είναι περισσότερο η σχέση που έχει ο

θεραπευόμενος με την κίνηση παρ' ότι η κίνηση καθεαυτού!

Να θέσετε την ερώτηση στον εαυτό σας: Τί συμβαίνει μέσα μου όταν είμαι σε αυτή

την κλίση;

Ακόμα μια φορά, ο θεραπευτής έχει την ευθύνη να σιγουρέψει τον ψυχοτονικό

συντονισμό κατά τη διάρκεια της κίνησης!

Η έξοδος από το σημείο στήριξης χρειάζεται να είναι μια αναπήδηση, μία έκπληξη!

Θα ήθελα τα σώματα των θεραπευτών να είναι ακόμα πιο κινητοποιημένα, πιο

ζωντανά, πιο εμψυχωτικά!

Να είστε σε εγρήγορση, να αποδεχτείτε το ρυθμό!

...τακ! ...τακ! ...τακ! (με τα δάχτυλα κάνει θόρυβο!)

Αναπνεύστε επίσης!

Αν προετοιμαστούμε για το τρίτο επίπεδο, για τις στροφές!

Πάντα σ' αυτή την πρόταση μη χάνετε τον οβελιαίο άξονα!

Φροντίστε αν ο θεραπευτής είναι ενεργητικός ή παθητικός,

...αν είναι υπερδραστήριος, αν είναι συντονισμένος με τον εσωτερικό του φίλο...

....και επίσης ένα επιτυχημένο ραντεβού μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου

είναι όταν ο θεραπευόμενος νιώθει έκπληξη για αυτά που ανακαλύπτει μέσα στο σώμα του

ή τουλάχιστον να νοιώθει ότι τον αφορούν αυτά που συμβαίνουν μέσα στην ύλη του!

Και στο τέλος της διαδρομής ο θεραπευτής να συναντά την ίδια αντίσταση μέσα

στο σώμα του, στον εαυτό του όπως συναντά και μέσα στο θεραπευόμενο.

Βρείτε την ισορροπία μεταξύ του αόρατου και του ορατού κόσμου!

Όταν η κίνηση σταματάει σε μία στάση σώματος η εσωτερική κίνηση συνεχίζει!

Αυτό σημαίνει ότι η αόρατη δράση εξακολουθεί να συμβαίνει.

Η αόρατη κίνηση συνεχίζεται.

Έτσι! Η δράση έχει διαφορετικές ιδιότητες!

Να βλέπετε αν κάποια στιγμή ο θεραπευόμενος χάσει αυτόν τον εσωτερικό φίλο!

...όταν πηγαίνει σε μεγάλο εύρος κίνησης!

Έτσι! ...και στη στροφή ...για τους θεραπευόμενος!



Παρατηρήστε! Θέστε την ερώτηση στον εαυτό σας: Μπορώ να πάω μακριά, μακριά!

...μακριά, μακριά εκεί δεν κοιτάζω ποτέ τα πράγματα!

Πάμε! Να δω εκεί που δεν έχω κοιτάξει ποτέ ως τώρα!

Θέλω να δω κεφάλια να κοιτούν εκεί που δεν έχουν κοιτάξει ποτέ ως τώρα!

Δεν είναι το σώμα που πάει αριστερά και δεξιά, είναι ο εγκέφαλος και η σκέψη που

πάει αριστερά- δεξιά!

Στον ψυχικό ορίζοντα! ...επισκεφτείτε και αλλάξτε κάτι που δεν το έχετε αλλάξει

ποτέ ξανά!

Στο σημείο στήριξης σε μία στάση, αναπαυτείτε! ...και εδώ, ο ρόλος του σημείου

στήριξης είναι να ξαφνιαστείτε από τη στιγμή της επιστροφής.

Ίσως να επιστρέψετε σε γεγονότα γνώσης να αναδυθούν.

Για το θεραπευτή συμβαίνει το ίδιο! Και αυτός είναι παρασυρμένος από αυτό το

εύρος!

Ναι! Ναι! Ναι!

Καλό σημείο στήριξης σε όλη της αίθουσα!

Σαν όλο το γκρουπ να πατάει σε μια δύναμη αλλαγής πάνω στην οποία μπορούμε

να στηριχτούμε όλοι!

Όταν αλλάζουμε κατεύθυνση, ψυχικά-ψυχολογικά μπορούμε να φτιάξουμε αυτή τη

φράση! “κοίτα, μπορώ να πάω να δω προς μία άλλη κατεύθυνση, προς ένα άλλο μέρος και

να το εξερευνήσω!

Πάμε να δούμε εκεί! Πάμε!

Θα πάω να ψάξω όχι μόνο με το μυαλό μου αλλά και με τους πνεύμονες και την

καρδιά μου!

Πάμε! ...πάμε!

Φέρτε και τους πνεύμονες να μετέχουν στη στροφή!

...την καρδιά σας!

Βρείτε αυτό το εσωτερικό ελατήριο!

Έτσι! ...έτσι! ...μ' αρέσει η σιωπή σας!

Αισθανθείτε τη στιγμή που η διαδοχή της εργασίας σας καθοδηγείτε από την ευφυ-

ΐα του αισθητού! ...ή παρατηρείστε αν είστε εκτός αυτής της ευφυΐας και όχι μέσα!

Δεν πειράζει! ...απλά δώστε σημεία αναφοράς για το πού βρίσκεστε!

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Μην λέτε ιστορίες λοιπόν!

Χαλαρά προετοιμάζεστε για την τελευταία διαδοχή!

Υπενθυμίζω ότι είναι πλάγια μετατόπιση δεξιά, πρόσθια κίνηση, πλάγια μετατόπιση

αριστερά, οπίσθια κίνηση, επιστροφή στο ουδέτερο σημείο.

Είναι η στιγμή που τόσο ο θεραπευτής, όσο και ο θεραπευόμενος θα μπορέσουν να

δουν ποια πράγματα έχουν αφομοιωθεί χάρη στις τρεις προηγούμενες διαδοχικές κινήσεις.

1. Είναι η παρουσία αυτής της υποκειμενικής εμψύχωσης, διαδικασίας

2. Η δύναμη αυτής της παρουσίας που ωθεί το άτομο σ' αυτή την κατεύθυνση

3. Και μήπως αντιλαμβάνεστε ότι υπάρχει ένα είδος χαράς του να πάω προς κάποια

κατεύθυνση; ...ή υπάρχει συγκράτηση, κάτι ντροπαλό; ...μήπως υπάρχει ενότητα στη δράση

προς το μέλλον;

...ή ο θεραπευόμενος πάει μόνος του, χωρίς τον εσωτερικό του φίλο;

...και αν εσείς οι θεραπευτές αισθάνεστε ότι προχωράει χωρίς αυτόν το φίλο θα

πρέπει να του πείτε: “Περίμενε! Περίμενε! Περίμενέ τον!” μην ξεκινάς χωρίς αυτόν!

Και αν αισθάνεστε τον φίλο να πηγαίνει μόνος, πείτε στο θεραπευόμενο: “Πήγαινε

με αυτόν!”.

Έτσι! ...είναι μαζί, είναι ένα και το αυτό ο θεραπευόμενος και ο φίλος;

Και εσείς θεραπευόμενοι! Αισθάνεστε να είστε ψυχικά ένα πράγμα ή αισθάνεστε

διαχωρισμένοι;

Να υποστηρίζετε ο ένας τον άλλο, εσείς οι θεραπευόμενοι με τον φίλο σας! “Σε α-

κούω! Με ακούς!” να λέτε.

Μέσα σας, ο ευαίσθητος άνθρωπος (=ο άνθρωπος του αισθητού), γίνεται άνθρω-

πος που συγκινείται!

Έτσι! Οδηγείστε τον μακριά! Αφεθείτε στο να σας οδηγήσει αυτός μακριά!

Δείτε σε ποιά κατεύθυνση είστε πιο κοντά στο φίλο σας και ο φίλος σας πιο κοντά

σε σας!

Καταλαβαίνετε ότι μέσα στην αίθουσα υπάρχει μια σιγή δυναμική, η οποία είναι

ακόμα πιο δυναμική από αυτή που ήταν στην αρχή!

...τακ! ...τακ! ...τακ! (χτύπημα δαχτύλων σε ρυθμό!)

Αφεθείτε τώρα σε μια κίνηση ελεύθερη!



Είναι σαν εσείς οι θεραπευτές να αφήνετε τα πουλιά από το κλουβί! ...αφήστε τα να

πάνε όπου και αν είναι! Πώς θα ήθελαν να πάνε; …ποιό μέρος του εαυτού μου θα διαλέξω

για να με καθοδηγήσει;

...τη σπονδυλική μου στήλη; ...την καρδιά μου; ...τα αυτιά μου; ...τους πνεύμονες;

...τα χέρια μου;

Αναπνεύστε! Αναπνεύστε!

Το βίωμα είναι μια ρήξη με τη συνέχεια!

Αισθανθείτε ότι στην ελεύθερη κίνηση υπάρχουν στιγμές συνέχειας και στιγμές πα-

ύσης!

Οι στιγμές παύσης είναι στιγμές προετοιμασίας στη μέλλουσα δράση!

Τη μελλοντική αυτή δράση είναι ο εγκέφαλός σας που την περιμένει! ...η καρδιά

σας που την περιμένει! ...τα μέλη σας που την περιμένουν!

Ας προετοιμαστείτε για να τελειώσετε αυτόν τον κύκλο!

Και ήσυχα σημειώστε κάποιες φράσεις όπου ο θεραπευόμενος θα αρχίζει ως εξής:

(μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για την ερευνά σας τον φανταστικό άξονα)

“Όταν έχω το βίωμα της συνάντησης με τον αχώριστο φίλο μου, αντιλαμβάνομαι...”

ο θεραπευτής γράφει:

“όταν ο θεραπευόμενός μου συναντά τον αχώριστο φίλο του, τότε αντιλαμβάνομα-

ι...”

Ίσως κάποιοι από εσάς να μην αισθάνθηκαν, να μη βίωσαν είτε θεραπευτές είτε

θεραπευόμενοι, τότε θα μπορείτε να γράψετε:

“Όταν δεν αισθάνομαι αυτόν τον αχώριστο φίλο μέσα μου, αντιλαμβάνομαι...”

Το ίδιο ισχύει για το θεραπευτή και για το θεραπευόμενο!

Marc: Θα είχατε κάποια πράγματα να μοιραστείτε μαζί μας είτε σχετικά με αυτή

την πρακτική την τελευταία είτε για ότι έχει γίνει μέχρι τώρα:

- Αυτή τη φορά είχα μια διαφορετική οπτική. Γενικά στην κίνηση και κυρίως στην

ελεύθερη κίνηση και στην ενδοσκόπηση. Συνήθως ξεκινώ από μένα! ...από την

κίνηση που ξεκινά από μέσα μου. Αυτή τη φορά ήταν σαν όλος ο χώρος κι εγώ

ήμασταν ένα ...ένας πολύ πλατύς χώρος. Και ήταν σαν να είχα το μαύρο άσπρο

και το άσπρο μαύρο! Δηλαδή ήταν το αντίθετο (κοντράστ). Ο χώρος δημιουργο-

ύσε κενά μέσα στα οποία εγώ μπορούσα να κινηθώ έχοντας πάντα συνείδηση

του εαυτού μου και του χώρου σαν να ήταν ένα. Απλά έκανα focus στα κενά που

δημιουργούνταν στο χώρο. Είχε περισσότερο όγκο.

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Marc: Ευχαριστώ για την περιγραφή σου! Όταν ακούμε την Νέλη να μοιράζεται την

εμπειρία της, η δύναμη που έχει η μαρτυρία της είναι ότι δεν υπάρχει ερμηνεία! Περιγρά-

φει! Δεν ερμηνεύει!

Τώρα με βάση το σχέδιο του να μαθαίνουμε από το βίωμά μας: Σε επαφή από αυτό

που μας περιέγραψες, τί σου μαθαίνει αυτό;

- Έμαθα ότι δεν είμαι μόνη. ...ότι είναι ένα μέρος ενός πολύ μεγάλου πράγματος

το οποίο με στηρίζει.

Marc: Σ' αυτή την περίπτωση όπου είμαι εγώ ο παιδαγωγός, για να βοηθήσουμε

κάποιον να περάσει από το γεγονός γνώσης στο γεγονός συνείδησης, άρα για να περάσει

από τη περιγραφή στη νοηματοδότηση, του κάνουμε πάντα την εξής ερώτηση: “τί μαθαίνε-

ις από αυτό;” ...ενώ η ερώτηση που κάνουμε για να εκδηλωθεί η μαρτυρία είναι: “τί βίω-

σες”; Ακόμα καλύτερα, «τί καινούριο βίωσες»; Είναι η κεντρική ερώτηση για να ξεδιπλωθεί

το γεγονός συνείδησης. Νέλη μας βοήθησε γιατί μας διηγήθηκε ένα γεγονός συνείδησης

και σταμάτησε εκεί. Απάντησε η ίδια στον εαυτό της, λέγοντάς μας τί καινούριο ανακάλυ-

ψε. Αλλά δεν μπορούμε να μείνουμε εδώ! ...κυρίως με κάποιον που είναι έμπειρος. Το πέ-

ρασμα από το γεγονός συνείδησης από το γεγονός γνώσης είναι ένα από τα πιο δύσκολα.

Και ζητάω από τη Νέλη: “τί σου μαθαίνει αυτό;”. Είναι εύκολο γι' αυτή! “Δεν είμαι μόνη»!

Αλλά για τους μαθητές που είναι αρχάριοι, που μπορούν να μας πουν ότι ένιωσαν τη βρα-

δύτητα στην κίνηση και δε φανταζόντουσαν ότι μπορεί κανείς να κινηθεί τόσο αργά, ...αλλά

αν τους θέσουμε το ερώτημα: “Και τί έμαθες από αυτό;”, πάρα πολλά άτομα δε θα ξέρουν

να απαντήσουν! Βρίσκονται στο επίπεδο του διαχωρισμού που σας ανέφερα το πρωί: “Ξέ-

ρω τί βίωσα αλλά μη μου ζητάτε να σκεφτώ πάνω σ' αυτό! Γιατί μόλις αρχίζω να σκέφτομαι,

απομακρύνομαι από το βίωμα! Αυτό το πέρασμα είναι δύσκολο για τους μαθητευόμενούς

μας αλλά για σας δεν είναι! Απλά καμιά φορά δεν σκέφτεστε να το πάτε παραπέρα από την

περιγραφή! Διότι η αίσθηση είναι εμπλουτιστική! ...μας τρέφει! Εσείς οι ίδιοι θα πρέπει να

σπρώχνετε τον εαυτό σας στο επόμενο στάδιο! ...δηλαδή τί μου έμαθε αυτό το βίωμα;! Και

η επόμενη ερώτηση για να περάσει κανείς στη συνειδητοποίηση είναι: “Τί θα κάνω μ' αυτό

που μόλις έμαθα στη ζωή μου;. Γι' αυτή την πληροφορία που μόλις έμαθες, για παράδειγ-

μα, ...ότι δεν είσαι μόνη, πώς θα την χρησιμοποιήσεις στη ζωή;

Τί θα την κάνεις λοιπόν;

- Μου δίνει εμπιστοσύνη, και την αίσθηση πως ό,τι θελήσω είναι εκεί, είναι ε-

δώ. Είναι εδώ αλλά νιώθω ταυτόχρονα μία ευθύνη ...μία πολύ μεγαλύτερη ευ-

θύνη. Κατανοώ!

Marc: Βλέπετε εδώ, ότι στην πρακτική πάμε προς τη συνειδητοποίηση

...προβλέποντας! Κανονικά ο δρόμος της συνειδητοποίησης είναι ότι η Νέλη θα επιστρέψει

στην καθημερινότητά της, θα έχει ραντεβού με κάποιον που μετράει γι' αυτή, έχει αξία γι'

αυτήν αλλά δεν πηγαίνει καλά το ραντεβού! Αυτό είναι μια υπόθεση! Κάτι δε θα πάει καλά

λοιπόν και το άτομο λέει στη Νέλη: “Δεν μπορώ να κάνω τίποτα για σένα! Βγάλ' τα πέρα

μόνη σου!”.



Καταστροφή!!! Δεν είναι ευχάριστο να το ακούει κανείς! ...και τότε η Νέλη σκέφτε-

ται: “Α ναι, αλλά έζησα κάποια στιγμή μια εμπειρία που μου έμαθε ότι ποτέ δεν είμαι μόνη!

Ενώ εδώ νιώθω ότι είμαι εγκαταλελειμμένη! Τί συμβαίνει;”. Συγκρίνω την καθημερινή ζωή

και την αντίδρασή μου όπου σ' αυτή την περίπτωση είναι ένα συναίσθημα εγκατάλειψης

και που καταλαμβάνει όλο το χώρο. Είναι μάλιστα φυσιολογικό να νιώθει κανείς εγκαταλε-

λειμμένος όταν τον εγκαταλείπουν. Είναι το γεγονός! Αλλά εδώ το γεγονός αυτό καταλαμ-

βάνει όλο το χώρο! Δεν υπάρχει παρά μόνο η εγκατάλειψη. Σε αντίθεση με το γεγονός γνώ-

σης, θα πεις: “Νέλη! Νέλη! Νέλη! Αφού ξέρεις ότι δεν είσαι ποτέ μόνη πια! Ξύπνα λοιπόν!

Μη πιαστείς κορόιδο από αυτό το γεγονός που σου συνέβη!” Αυτό το τελευταίο είναι που

θα συμβεί σε ένα περιβάλλον καθημερινότητας! Μέσω σύγκρισης λοιπόν! Έτσι θα πάρεις

μια απόφαση μετά από αυτό! Και για παράδειγμα η απόφαση μπορεί να είναι: “¨Θέλω να

δω αυτό το άτομο! Θέλω να το πιάσω από το γιακά και να του πω: Μπορείς να με εγκατα-

λείψεις! Είναι κρίμα! Αλλά δε θα είμαι ποτέ μόνη!”

(...γέλια στην αίθουσα)!

Όταν πάρεις αυτή την απόφαση θα είσαι πολύ καλά! ...για μισή μέρα τουλάχιστον!

Μόνο και μόνο με την απόφαση! Και για μισή μέρα δε θα έχει σημασία το να περά-

σεις στην πράξη!

(=μετά τη μισή μέρα η είσοδος στην πράξη δεν έχει σημασία πια! Μπήκε στην πρά-

ξη και τελείωσε!)

Αυτό είναι ένα παράδειγμα έτσι!

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


3η Ηµέρα

Σάββατο 16 Ιανουαρίου 2010



Marc: Καλημέρα!

Δυο τρεις λέξεις πριν την ενδοσκόπηση.

Η ενδοσκόπηση είναι μια ευκαιρία να κάνουμε επαφή με ένα τόπο ήσυχο μέσα μας.

Σε ένα βιβλίο του Damazio, Νευροφυσιολόγου, …(δεν ακούγεται καθαρά ο τίτλος). Εκεί

μιλάει για το φιλόσοφο Σπινόζα. Ο Σπινόζα, μιλώντας για τις συγκινήσεις και τα συναισθή-

ματα, έλεγε ότι μία σκέψη δεν είναι δυνατόν να αλλάξει ένα συναίσθημα ή μια συγκίνηση,

μόνο ένα συναίσθημα – συγκίνηση μπορεί να αλλάξει ένα συναίσθημα – συγκίνηση. (Η

σκέψη δεν μπορεί να επηρεάσει τη συγκίνηση, μόνο μια συγκίνηση μπορεί να επηρεάσει

μια συγκίνηση).

Αυτό, ίσως, αξίζει μια συζήτηση. Αυτό που πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν μας είναι ό-

τι… Αυτό που επηρεάζει αυτή τη σχέση είναι η σκέψη, η δράσει και το αίσθημα, και η συγ-

κίνηση. Οι ψυχολόγοι οι οποίοι σκέπτονται για την αλλαγή για την οποία μιλάμε, δίνουνε

όχι περισσότερη σημασία στο να μετέχει η συγκίνηση. Ξέρετε ότι, όταν έχουμε να αντιμε-

τωπίσουμε μια κατάσταση που συνήθως μας προκαλεί ανησυχία ή φόβο, προσπαθούμε να

κάνουμε τον εαυτό μας να μπει σε μια λογική διεργασία, και αυτό συχνά δουλεύει καλά. Ή

μπαίνουμε σε δράση, παρά το φόβο μας, μπαίνουμε σε δράση. Και αυτό είναι ένας δρόμος.

Είναι, όμως, οι στιγμές που η συγκίνηση γίνεται κυρίαρχη και αποκλείει την μετάβαση προς

τη δράση και επίσης, τη μετάβαση προς τη σκέψη.

Με άλλα λόγια, όταν μέσα σε κάποιον (από μας) έχει εισβάλλει μια έντονη συγκί-

νηση, δεν μπορούμε να αλλάξουμε, ούτε τον τρόπο δράσης μας, ούτε τον τρόπο σκέψης

μας. Εγώ, όταν διαβάζω αυτή τη φράση του Σπινόζα, σκέφτομαι ότι αυτό μας δίνει ένα πέ-

ρασμα, μία διαδρομή. Ας πούμε ότι βρίσκομαι σε μία περίοδο ανησυχίας, η οποία εισβάλει

μέσα μου, και τότε, αντί να μπω σε μια διαδικασία σκέψης, μπορώ ίσως, να δημιουργήσω

τις συνθήκες, ώστε ένα βίωμα πιο ισχυρό να μπορέσει να έρθει και να πάρει τη θέση της

ανησυχίας. Και όταν λέω ένα πιο ισχυρό βίωμα, σημαίνει ένα βίωμα στο οποίο εγώ έχω

δώσει μεγαλύτερη σπουδαιότητα. Το βίωμα του αισθητού, είναι ένα βίωμα στο οποίο

μπορώ να δώσω σπουδαιότητα, σημασία. Αν μπω μέσα στο βίωμα του αισθητού και επεν-

δύσω στην αμοιβαιότητα, βαθμιαία η γαλήνη του αισθητού, θα έρθει και θα πάρει τη θέση

της ανησυχίας.

Αυτό, σίγουρα, μπορεί να είναι ένα σχέδιο, ένας στόχος μας, κατά τη διάρκεια μιας

ενδοσκόπησης. Δεν λέω ότι αυτό είναι απλό όταν κάποιος βρίσκεται σε παροξυσμό συγκι-

νήσεων. Ας πούμε ότι κάποιος είναι κλειστοφοβικός, να βρεθεί για είκοσι πέντε ώρες κλε-

ισμένος από κάποιο ατύχημα στη σήραγγα της Μάγχης, σε απόλυτο σκοτάδι, χωρίς να γνω-

ρίζει τι πρόκειται να συμβεί, χωρίς πληροφορίες. Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι σ’ αυτή την

περίπτωση θα μπορούσα να του πω: βάλε την προσοχή σου στη σιωπή. Στη φωτεινότητα.

Οπότε δεν μιλάμε για ακραίες καταστάσεις. Μιλάμε για βαθιές καταστάσεις που κατοικούν

μέσα μας.

Ας πούμε μια κατάσταση ανησυχίας, η οποία μπορεί και χρωματίζει με απόλυτο

τρόπο το βλέμμα που έχουμε πάνω στον κόσμο, η οποία δίνει κατεύθυνση στην κίνηση των

σκέψεών μας. Ακόμα και χωρίς να υπάρχουν συγκεκριμένα τραυματικά περιστατικά τότε,

τη στιγμή εκείνη. Εγώ νομίζω ότι, αντί να λέμε στον εαυτό μας: δεν θα ’πρεπε να ανησυχώ,

θα έπρεπε να είμαι ευτυχισμένος, το οποίο βέβαια, ήδη, είναι καλύτερο από το να λέω στον

εαυτό μου, θα ’πρεπε να είμαι δυστυχισμένος. Μπορούμε απλώς να καθίσουμε και να α-

φήσουμε το βίωμα του αισθητού να καθίσει μέσα μας, να εγκατασταθεί μέσα μας. Και η

θερμότητα θα μας φέρει εμπιστοσύνη, αυτοπεποίθηση.

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Σ’ αυτή τη σχέση αμοιβαιότητας με το αισθητό, υπάρχει αυτό το βαθύ αίσθημα γα-

λήνης, το οποίο μπορεί και εγκαθιστά μια ισορροπία στην ίδια τη βιολογία μας, ακόμα και

στη βιολογική λειτουργία των συγκινήσεων, στη βιολογία των συγκινήσεων. Από αυτή τη

βάση βέβαια, μένουν πολλά πράγματα για να κάνει κάποιος, όπως σε μια περίπτωση κλεισ-

τοφοβίας ας πούμε, αλλά είναι μια βάση, ένα κλειδί. Είναι η ευκαιρία να επιτρέψουμε σε

μια συγκίνηση η οποία είναι δημιουργική, με ένα πολύ βαθύ τρόπο να έρθει και να πάρει

τη θέση μιας άλλης συγκίνησης, η οποία δεν είναι δημιουργική. Δεν λέω ότι η ανησυχία που

μπορεί να έχει κάποιος, δεν φέρνει πληροφορίες οι οποίες μπορεί να μας βοηθήσουν στη

δημιουργία. Γιατί οι εσωτερικές μας καταστάσεις, είναι ένα είδος ευφυΐα που μπορεί να

μας πληροφορεί για κάποια πράγματα.

Η πρόκληση είναι, όταν κάποιος είναι μπλοκαρισμένος, καθηλωμένος σε μια συγ-

κεκριμένη εσωτερική κατάσταση. Ή όταν στην εξωτερική ζωή μας, δεν υπάρχει κάποιος λό-

γος για να είμαστε ανήσυχοι, παρ’ όλα αυτά, είμαστε ανήσυχοι. Οπότε η ανησυχία μας, εί-

ναι μια ανησυχία την οποία φέρουμε μέσα μας. Είναι ένας ανήσυχος τρόπος να βλέπουμε

τα πράγματα του κόσμου.

Ανεξάρτητα με το αν υπάρχουν ή αν δεν υπάρχουν γεγονότα που θα μπορούσαν να

προκαλέσουν ανησυχία, εμείς κοιτάμε τον κόσμο με ανήσυχο βλέμμα, μπορεί να κοιτάμε

τον κόσμο με ανήσυχο βλέμμα. Και αυτός ο άνθρωπος, δεν έχει την ικανότητα να κοιτάξει

τον κόσμο με διαφορετικό βλέμμα. Όταν όλα γύρο μας πάνε καλά, ο άνθρωπος αυτός που

κοιτάει τον κόσμο με ανήσυχο βλέμμα, θα πει στον εαυτό του: Είναι περίεργο, ησυχία. Άρα

είναι η ησυχία πριν την καταιγίδα. Σίγουρα θα συμβεί μια καταστροφή. Αυτή η ευτυχία της

στιγμής είναι παράδοξη! Τώρα θα ’ρθει η καταστροφή. Υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι. Οι ψυ-

χολόγοι αποκαλούν αυτή την κατάσταση, αρνητική ουτοπία. Ενώ η θετική ουτοπία είναι να

λέει κανείς: όλα θα πάνε καλά. Ακόμα και όταν στην πραγματικότητα, ειλικρινά, δεν πάνε

καθόλου καλά και ότι χρειάζεται να κάνουν κάτι, να αντιδράσουν μέσα σ’ αυτήν την κατάσ-

ταση. Η αρνητική ουτοπία είναι το αντίστροφο. Όλα πάνε καλά στην πραγματικότητα και

τότε το άτομο ανησυχεί ακόμα περισσότερο, γιατί είναι αυτό που είπα προηγουμένως. Η

γαλήνη πριν την καταιγίδα.

- Πάντα είναι ου τόπος.

Marc: Το θέμα είναι, η ελευθερία που έχουμε για να κατευθύνουμε το βλέμμα

μας στη ζωή μας. Βλέπουμε τη ζωή μας από μια στάση ανησυχίας; Είναι πολύ βαθύ και εί-

ναι μέρος της προσωπικότητάς μας. Βλέπουμε τον κόσμο από μια συγκρουσιακή οπτική;

Βαθιά μέσα μας υπάρχει κάτι που λέει: ο κόσμος είναι μια ζούγκλα. Πίσω από κάθε πρόσω-

πο, υπάρχει ένας εχθρός. Και όταν ένας τέτοιος άνθρωπος συναντάει κάποιον που του χα-

μογελάει, λέει: προσοχή, μην εμπιστεύεσαι! Είναι προδότης! Και δεν έχει την εσωτερική

ελευθερία να αλλάξει αυτή την οπτική. Γιατί, το βαθύ συναίσθημα που κατοικεί μέσα του

μονίμως, τον οδηγεί σε μια συγκεκριμένη διάθεση προς τη ζωή, σε μια προοπτική που ερ-

μηνεύει τα πάντα, επιβεβαιώνοντας αυτή την οπτική του, ότι και αν δει το ερμηνεύει για να

επιβεβαιώσει αυτό που ήδη βλέπει.

Όταν το βίωμα του αισθητού έρθει και βαθμιαία εγκαταστήσει ένα νέο βίωμα μέσα

στο άτομο, με αυτό τον καινούριο τρόπο που βρίσκει να τον αγγίζει η ζωή, τότε αυτή η ανή-

συχη διάθεση, για ένα διάστημα έρχεται και την αντικαθιστά μια διάθεση που είναι σαν …

μπροστά στο άγνωστο. Ενώ πριν ήταν ανησυχία, τώρα είναι άγνωστο, δεν ξέρει… Και σ’ αυ-



τή τη διάθεση, όταν κάποιος του χαμογελάει, τότε η σκέψη ότι αυτό το άτομο θα τον προ-

δώσει, δεν έρχεται πια. Ή, ακόμα και αν έρθει αυτή η σκέψη, δεν έχει ουσία, είναι άυλη.

Αυτό είναι το σπέρμα της αλλαγής.

Αυτή η βαθιά συγκίνηση όπως η ανησυχία που είναι δομημένη μέσα στον άνθρωπο,

είναι κωδικοποιημένο μέσα στο σώμα, παίρνει τη μορφή μιας κατάστασης εντάσεων, σω-

ματικών εντάσεων του συνδετικού ιστού. Επίσης και στην ορμονική λειτουργία του, το οπο-

ίο τον κάνει να ακινητοποιείται. Αυτά είναι τα πράγματα που χρειάζεται να κινήσουμε. Εί-

ναι κάτι πολύ βαθύ.

Εμένα με εντυπωσιάζει η δύναμη που έχει το αισθητό. Γιατί το αισθητό μπορεί και

κινεί σε μεγάλο βάθος, και τις σωματικές εντάσεις και τις βιολογικές λειτουργίες. Πιο βαθιά

από όσο μπορεί να φτάσει η σκέψη. Θα χρησιμοποιήσω μια λέξη λίγο φορτισμένη. Η σω-

τηρία της Ψυχής. Χωρίς να είμαστε στα πλαίσια κάποιας θρησκείας, μπορούμε να μιλήσου-

με για τη δυνατότητα της σωτηρίας της ψυχής. …τη σωτηρία του ανθρώπου. Όταν κατάλα-

βα ότι δεν μετράει μόνο η κίνηση της σωματικής ύλης, υπάρχει επίσης και η κινητοποίηση

των συγκινήσεων βάθους, της τονικότητάς τους, για να μπορέσουμε να βαδίσουμε προς μια

ελευθερία. Δεν είναι απλώς μια ελευθερία του να αισθάνεται ο άνθρωπος καλά, αυτό βέ-

βαια είναι ήδη κάτι σημαντικό. Είναι η δυνατότητα να μπορέσει τη στιγμή εκείνη να βγει

από όλα τα βλέμματα τα οποία είναι προγραμματισμένα, εξαρτημένα αντανακλαστικά,

προγραμματισμένες συνήθειες, «μηχανικότητα», αυτοματισμοί. Με αυτό το πιο ελεύθερο

βλέμμα που μπορούμε να βλέπουμε τον κόσμο. Παρ’ όλα αυτά, ο κόσμος μένει γεμάτος

προβλήματα.

Το βλέμμα που μας δίνει το αισθητό, δεν κάνει τον κόσμο γύρο μας να μοιάζει με

παράδεισο. Βλέπουμε έναν κόσμο στον οποίο οι άνθρωποι έχουν χάσει το δρόμο τους. Αλ-

λά, τουλάχιστον, δεν βλέπουμε τον κόσμο μέσα από το δικό μας πρόβλημα. Και όταν έχου-

με να φροντίσουμε το πρόβλημα ενός άλλου ανθρώπου, μπορούμε να το δούμε από μία

προοπτική η οποία έχει μεγαλύτερο εύρος λύσεων. Ζούμε σε έναν κόσμο γεμάτο προβλή-

ματα. Και το γεγονός ότι έχουμε βρει τον τόπο του αισθητού, δεν καταργεί τα προβλήματα

του κόσμου. Ακόμα και τα προβλήματα του μικρού προσωπικού μας κόσμου. Αλλά αισθά-

νομαι ότι η ζωή, το να ζει ο καθένας μας, παύει να είναι πρόβλημα, η ίδια η δικιά μας η ζω-

ή. Άλλα γίνεται μια ευτυχία, αληθινή ευτυχία, μέσα σε έναν κόσμο προβλημάτων. Τώρα, ας

αναζητήσουμε την συγκίνηση του αισθητού.

Σ΄ αυτόν τον διαλογισμό, ας έχουμε ένα στόχο, το πώς αυτό το βίωμα

του αισθητού μας εγκαθιστά σε μια συγκίνηση, η οποία μας κάνει καλό. Σ’

ένα συναίσθημα, μια συγκίνηση.

Βλέπετε έχετε γίνει ειδικοί, πολύ έμπειροι. Έχετε εμπιστοσύνη στη ι-

κανότητά σας για να προσλαμβάνετε, να αντιλαμβανόσαστε. Δεν χρειάζε-

ται κάποια μεγάλη προσπάθεια για να κάνετε επαφή με αυτό που υπάρχει

ήδη μέσα σας.

Ωραία.

Ήδη υπάρχει μια ησυχία καθώς δεν προσπαθούμε να επιτύχουμε κάτι

που υπάρχει ήδη μέσα μας. Αυτό είναι έτσι, το πετυχαίνετε, γιατί έχετε ήδη

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


εργαστεί αρκετά χρόνια, έχετε εργαστεί στην αντίληψη του αισθητού, τη

δική σας.

Θα είναι μια ενδοσκόπηση στην οποία εγώ ως εμψυχωτής, θα σας α-

φήσω μεγάλη αυτονομία. Θα δώσουμε έναν κοινό στόχο και γνωρίζετε το

δρόμο… ο τρόπος που θα βαδίσετε αυτόν τον δρόμο. Είναι ο δρόμος που

μας επιτρέπει να μας κατακτά το βίωμα του αισθητού.

Είναι περισσότερο το να αναγνωρίζουμε αυτό το πράγμα που έρχεται

προς εμάς, παρά εμείς να προχωράμε προς κάτι, να το αναζητούμε.

Καλύτερα!

….

Για ορισμένους από σας, αυτό που είναι ο καρπός της ενδοσκόπησης,

είναι ότι έχετε ταυτόχρονα το αίσθημα του σώματος και το αίσθημα της

ελαφρότητας, της ελαφράδας. Με τον ίδιο τρόπο κάποιοι από σας, έχετε

φτάσει σ΄ αυτή την ισορροπία, επειδή αισθανόσαστε στην καρδιά σας ταυ-

τόχρονα, το βάρος της ύπαρξης, αλλά και την ελαφράδα της ύπαρξης. Και

για κάποιους από σας η ισορροπία μέσα στη σκέψη είναι, ότι εν μέρει έχετε

βρει αυτή την ησυχία στη σκέψη, αλλά από την άλλη μεριά, δεν έχετε και

όλες τις απαντήσεις, σε όλα ερωτήματα. Για πολλούς από μας το είναι μας

που σκέφτεται, παραμένει ένα άνοιγμα. Δεν είναι ερώτημα. Είναι σαν το

μέρος του είναι μας που σκέπτεται, αναγνωρίζει ότι είναι πολλά πράγματα

που δεν γνωρίζει, αλλά συγχρόνως στηρίζεται πάνω σ’ αυτά που γνωρίζει.

Ωραία!

Μπορείτε να πάρετε τα τετράδια και να γράψετε κάποιες γραμμές. Ακόμα και αν

είσαστε καλά εκπαιδευμένα άτομα, προσπαθήστε να απαντήσετε στην ερώτηση, τι είναι το

καινούριο πράγμα που ανακαλύπτετε.

Δεν είναι απαραίτητο να γράψετε πολλά. Πάρτε ένα στοιχείο, ή δύο. Και αφού το

έχετε γράψει, μετά απαντάτε σε μια δεύτερη ερώτηση που είναι: Τι έμαθα από αυτό που

είδα;

Θα έχετε την ευκαιρία να χρησιμοποιήσετε αυτό το υλικό που καταγράφετε, θα γί-

νει κάποια εργασία σε μικρές ομάδες κατά τη διάρκεια της ημέρας και θα χρησιμοποιήσετε

αυτό που γράφετε τώρα.

Τώρα θα κάνουμε ένα μικρό διάλειμμα και θα ξαναρχίσουμε σε ένα τέταρτο.



Μarc: Καθώς ετοίμαζα αυτή την εκπαίδευση ζήτησα από τον Jean να κοιτάξει την

έρευνα που είχε κάνει για το μάστερ του και να ξαναδεί τις συνεντεύξεις που είχε κάνει με

τους συμμετέχοντες και είχαν να κάνουν με το θέμα της σχέσης με τις συγκινήσεις και τη

μεταμόρφωση που γίνεται σ' αυτές τις συγκινήσεις χάρη στην αντίληψη του αισθητού. Του

ζήτησα να εξάγει κάποια χαρακτηριστικά τα οποία αναδεικνύει η έρευνα. Δηλαδή τί λένε οι

πρακτικοί του αισθητού όσον αφορά τη μεταμόρφωση των συγκινήσεων! Είναι σημαντικό

αυτό για το θέμα μας για την αλλαγή! Διότι σ' αυτό το τρίγωνο “σκέψη-δράση-αίσθηση” ο

κόσμος των συγκινήσεων είναι μέρος αυτού του σχήματος.

Jean: Στην έρευνά μου διατύπωσα διάφορες ερωτήσεις! Η πρώτη: (Α) Ποια είναι η

φύση της αντήχησης και της προσωπικής εμπλοκής στις συγκινήσεις σε σχέση με το εξωκα-

θημερινό βίωμα στην ΣΨΠ;

Στη συνέχεια, σε σχέση με αυτό το μάθημα που κάνουμε τώρα αλλά επίσης και

στην εξάσκηση της πρακτικής μας ως θεραπευτές αλλά και ως πρακτικοί που ακούμε το

μοντέλο του αισθητού, υπάρχουν τρεις επιπλέον ερωτήσεις που θέτω: 1.Υπάρχει άραγε κά-

ποιο ιδιαίτερο πρωτόγνωρο συναίσθημα, μια διαφορετική συγκίνηση στην επαφή με το α-

ισθητό; Στο σεμινάριο αυτό υπάρχει συγκίνηση! ...αυτό είναι σίγουρο! Άρα η λέξη inédite

δεν είναι τόσο σημαντικό! ...θα μπορούσαμε να το πούμε και καινούριο! Εντάξει; καλά είναι

έτσι;

Η δεύτερη ερώτηση (που αφορά τους θεραπευόμενους μας και τον τρόπο που συ-

νοδεύουμε την αλλαγή τους): 2.Αυτό το είδος αντήχησης και εμπλοκής που είναι ιδιαίτερο

στα εκτός καθημερινότητας βιώματα επηρεάζει τη διαχείριση που κάνουμε εμείς στις συγ-

κινήσεις; (πιο απλά: Η επαφή με το αισθητό έχει κάποια επίδραση στον τρόπο που διαχειρί-

ζεται κανείς τις συγκινήσεις;) Σε γενικές γραμμές αυτός που συναντά μια εκτός καθημερι-

νότητας εμπειρία, τί γίνεται στη διαχείριση που κάνει στις συγκινήσεις.

Και η ερώτηση που πάει μαζί: 3.Ποιές οι αλλαγές στη διαχείριση των συγκινήσεων;

Θα σας παρουσιάσω λοιπόν κάποιες μαρτυρίες, αποσπάσματα. Το πρώτο κύμα α-

ποσπασμάτων θα αφορά το θέμα: Υπάρχει μια συγκίνηση διαφορετική στην επαφή με το

αισθητό; Εδώ δεν είμαι εγώ που μιλάει αλλά υποκείμενα της έρευνας, οι οποίοι είναι

πρακτικοί, ειδικοί της μεθόδου. Λοιπόν παίρνω το πρώτο απόσπασμα!

Αυτή η συγκίνηση είναι ένα είδος αμοιβαιότητας μέσα μου μεταξύ αυτού που μπο-

ρώ να λεκτικοποιήσω και σ' αυτό που μπορώ να βιώσω.

Βρίσκω αυτό το απόσπασμα ενδιαφέρον διότι όταν αναφερόμαστε στις συγκινήσε-

ις, δεν αναφερόμαστε στις σκέψεις. Η συγκινήσεις μας παραπέμπουν περισσότερο σε αισ-

θήματα (και όχι σε σκέψεις). Αυτό εμένα με κάνει να παραξενεύομαι! Υπάρχει κάτι που με

εκπλήσσει σ' αυτό! Το άτομο βιώνει ένα (affect) συναίσθημα στην επαφή του με το αισθη-

τό, που μου το περιγράφει ως (emotion) συγκίνηση και μου μιλάει για μια γλώσσα ώστε να

μπορεί να το εκφράσει!

Δεύτερο απόσπασμα:

Είναι διαφορετικό πράγμα, η συγκίνηση από ένα εξωτερικό γεγονός, το οποίο σε κά-

νει να αισθάνεσαι λίγο ευτυχής, από τη χαρά μιας κατάστασης εσωτερικής, την οποία δεν

την προκαλέσαμε και που δεν εξαρτάται από τίποτα εκτός από την ικανότητα να υπάρχει

κανείς, να είμαστε.

Εδώ έχουμε ένα άλλο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό. Ότι η συγκίνηση γενικά είναι το

αίτιο για κάτι εξωτερικό ή κάτι εσωτερικό από μια σκέψη που έχουμε. Και εδώ από αυτό

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


που περιγράφει το υποκείμενο, μας δείχνει ότι υπάρχει μια ένταση που συμβαίνει χωρίς να

υπάρχει ένα (stimulus) ερέθισμα κλασικό.

Ένα άλλο απόσπασμα:

Η πηγή αυτού του συναισθήματος είναι η ιδιαίτερη σχέση στη ζωή που το δημιουρ-

γεί.

Εδώ, σκέφτομαι αυτό που έλεγε ο Marc στην εισαγωγή στην ενδοσκόπηση το πρωί,

είναι αυτά τα συναισθήματα βάθους. Είναι πάντα αυτή η φύση των συγκινήσεων όπου δεν

υπάρχει συναισθηματική φόρτιση ...είναι ήρεμα αλλά αρκετά βαθιά.. ακόμα πιο πέρα, αυτό

μου φέρνει ένα μοναδικό αίσθημα ύπαρξης. Το να είναι κανείς συγκινημένος από αυτό, με

μαθαίνει ότι δε χρειάζεται να ψάξω μακριά για να είμαι συγκινημένος.

Λοιπόν στη βιβλιογραφία υπάρχουν αμέτρητες ερμηνείες για τη “συγκίνηση”.

Υπάρχει μια κατηγοριοποίηση σε τρεις χρόνους που βρίσκω ενδιαφέρουσα, η οποία

μπορεί να μας βοηθήσει, να βοηθήσουμε κάποιον που έρχεται να μας συμβουλευτεί για τη

διαχείριση των συγκινήσεων. Στη συνέχεια θα μας βοηθήσει να αναλογιστούμε σε τί η ε-

παφή με το αισθητό μπορεί να βοηθήσει το άτομο που θέλει να διαχειριστεί τις συγκινήσε-

ις του. Είναι κάτι που βρίσκεται συνέχεια όταν είμαστε ευσυγκίνητοι.

Η πρώτη φάση είναι μια πυροδότηση. Υπάρχει ένα ερέθισμα, δηλαδή κάτι που πυ-

ροδοτεί. Πχ, ένα αυτοκίνητο που έρχεται, είναι μια πυροδότηση, ...όπως όταν κάποιος σας

επιτίθεται, όπως μια σκέψη του να βρίσκεται ένας φοβικός σ' έναν ανελκυστήρα. Θα πυρο-

δοτήσει κι αυτό μια συγκίνηση. Η πυροδότηση λοιπόν.

Η δεύτερη φάση: το ονομάζουμε εκδηλώσεις (/σχολιασμός, commentaire). Για πα-

ράδειγμα: στην περίπτωση κάποιου κλειστοφοβικού σε ασανσέρ, το γεγονός απλά να σκεφ-

τεί ότι θα βρεθεί σε ασανσέρ, θα πυροδοτήσει μια συγκίνηση και αυτή θα εκδηλωθεί. ...μια

ταχυκαρδία κτλ ...αυτό είναι η εκδήλωση: “τί συμβαίνει;”.

Φανταστείτε κάποιον που σκέφτεται ένα ασανσέρ. Θα πυροδοτηθεί μέσα του άγ-

χος! Αυτό το άγχος εκδηλώνεται, εκφράζεται. Δεν είναι απλά ένα σχόλιο που κάνει ο συλ-

λογισμός. Είναι όλες οι εκδηλώσεις (ακόμα και η ταχυκαρδία).

Τρίτη φάση:

Η απόσβεση (/αποφόρτιση, amortissement). Καταλαβαίνετε; Η συγκίνηση είναι

πάντα κάτι καινούριο.

Έχετε το ρυθμό της δικής σας ζωής, ο θεραπευόμενός σας έχει το δικό του συνήθη

τρόπο ζωής και κάποια στιγμή έρχεται ξαφνικά κάτι. Αυτό είναι η φάση της πυροδότησης.

Όπως ένα φορτηγό που περνάει, μια σειρήνα που ακούγεται, μια συζήτηση που κάνετε με

κάποιον η οποία σας σοκάρει, ...πυροδότηση είναι αυτό. Μετά είναι η εκδηλώσεις (com-

mentaires).

Και μετά μπαίνουμε σταδιακά στην κανονικότητα. Ο τρίτος κύκλος είναι η απόσβε-

ση λοιπόν. Και στη συνέχεια η πορεία της ζωής συνεχίζεται. Εντάξει;

Στη βιβλιογραφία, κυρίως στη νευροψυχολογία είναι πολύ σημαντικό για τους για-

τρούς και τους ερευνητές να μπορούν να εντοπίζουν που ακριβώς βρίσκεται το κάθε άτομο

στη συνοδεία που κάνουμε. Για παράδειγμα ο θεραπευόμενος είναι σε φάση απόσβεσης;

...ή είναι ακόμα σε φάση (commentaire) της εκδήλωσης; ή είναι σε πυροδότηση; το τελευ-

ταίο είναι σπάνιο.

Τώρα θα σας δώσω αποσπάσματα σε σχέση με αυτές τις τρεις φάσεις:

Στη σχέση με το αισθητό, πρώτα απ' όλα ,υπάρχει επίγνωση των σωματικών δεικ-

τών. Αυτό σημαίνει ότι το άτομο έχει συνείδηση 'γι' αυτό που του συμβαίνει πραγματικά



μέσα του. Για παράδειγμα, νιώθει μια σωματική ένταση που εκφράζεται στο αγγειακό σύσ-

τημα. Στο θυμό αισθάνθηκα κίνηση σε σημεία του σώματος σαν μία δύναμη να κατευθύνε-

ται κάπου. Ένα παράδειγμα για την απόσβεση: Αυτό βέβαια για μας είναι κοινότυπο αλλά

για πολλούς από τους θεραπευόμενους μας δεν έχουν επίγνωση ότι βρίσκονται σε σωματι-

κή ένταση. Τους κάνουμε αγωγή και κάποια στιγμή μας λένε: “πόσο σφιγμένος είμαι τελι-

κά!”. Στη δουλειά μας η σχέση με τις σωματικές ενδείξεις είναι πολύ σημαντικές, για να ε-

πιτρέψουν στο άτομο να έχει επίγνωση αυτών των καταστάσεων. Ήδη για να μπορεί το ά-

τομο να δράσει στη φάση της απόσβεσης συνειδητά, αν δεν έχει επίγνωση αυτών των κα-

ταστάσεων δεν είναι δυνατό να αντιδράσει. Θα υποστεί την κατάσταση αλλά δε θα έχει τα

μέσα για να δράσει πάνω σ' αυτή την κατάσταση. Λοιπόν συνεχίζω.

Αυτό που μου βγάζει αυτή την ένταση είναι πράγματι ένας συντονισμός στον οποίο

τοποθετώ (poser) κάτι και αυτή η συγκινησιακή αντίδραση χαλαρώνει μέσα στο αισθητό

μέσα στην κίνηση, η οποία θα έρθει να εισχωρήσει μέσα στην αντίδραση αυτή.

Για παράδειγμα, χθες στη μαρτυρία του Πέτρου, μοιάζει πολύ με αυτό το απόσ-

πασμα. Όταν μας λέει ότι αισθάνεται μια αγωνία στις έξι το πρωί και στη συνέχεια κάθεται

και αφήνει το αισθητό να εισχωρήσει στο άγχος. Αυτή η αντίδραση εξαφανίζεται, σβήνει.

Εδώ βλέπουμε ότι η επαφή με το αισθητό επιτρέπει όχι μόνο να είναι ενεργητικός στην εκ-

δήλωση αλλά επίσης να επιταχύνει τη διαδικασία της απόσβεσης. Υπάρχουν θεραπευόμε-

νοι που έχουν κάτι αντίστοιχο, όπως ένα άγχος στις έξι το πρωί. Και αυτό το επεισόδιο το

είχαν πριν δύο μέρες και δεν έφυγε. Τους υποδεχόμαστε στο θεραπευτήριό μας και ίσως να

είναι ακόμα στη φάση της εκδήλωσης ή στην απόσβεση. Μετά από μια συνεδρία συντονισ-

μού, είτε από χειραγωγή είτε από κωδικοποιημένη κίνηση καταφέραμε να δημιουργήσουμε

αυτή την απόσβεση και να σβήσουμε αυτή την ένταση του επεισοδίου. Εγώ ακούγοντας τον

Πέτρο αναλογίστηκα ότι δεν υπολογίζουμε της επίδρασης που έχουμε σε τέτοιου είδους

επεισόδια άγχους.

Και για να τελειώσουμε, με ποιό τρόπο η σχέση επαφής με το αισθητό αλλάζει τη

συναισθηματική συμπεριφορά; ...την εμπλουτίζει. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ένα

συναισθηματισμό ανανεωμένο πλέον.

Για παράδειγμα, το επόμενο σχόλιο:

Λοιπόν σήμερα έχω πρόσβαση σε πολύ περισσότερες αποχρώσεις/παραλλαγές στην

ικανότητα επαφής μου με τις συγκινήσεις ...ακόμα και σε διαδικασίες μ' έναν τρόπο άμεσο.

Έχω πολύ περισσότερες αποχρώσεις /παραλλαγές στην ικανότητά μου με τις συγκινήσεις.

Μια άλλη: ...εξ αντιθέτου τώρα:

Σήμερα είμαι η συνοδός των συγκινήσεών μου χάρη σε αυτή την κίνηση βάθους.

Αυτό εδώ είναι ενδιαφέρον:

Υπάρχει μέσα μου ένα είδος απόλυτης εμπιστοσύνης σ' αυτό που συμβαίνει, ένα ε-

πίπεδο όπου υφίσταται τη συγκινησιακή κατάσταση και ένα επίπεδο όπου είναι σε επαφή

με μια κατάσταση όπου δεν την υφίσταται. Δηλαδή είμαι αγγιγμένος συγκινησιακά σε ένα

σημείο και δεν είμαι σε κάποιο άλλο. Αλλιώς θα μπορούσαμε να πούμε ότι υπάρχει ένα

επίπεδο όπου υποφέρω και ένα άλλο όπου δεν υποφέρω.

Ένα άλλο στοιχείο:

Στην επαφή με το αισθητό το άτομο λέει ότι συναντά έναν παρατηρητή και λέει:

Θα μπορούσα να πω ότι αυτό το βλέμμα του παρατηρητή έδωσε στη σκέψη μου μια

πλαστικότητα/ελαστικότητα.

Ένα τελευταίο:

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Το θαύμα του αισθητού είναι ότι με κάνει να το διασχίζω με μια ευμένεια (αποδεκ-

τικότητα) που εμπεριέχεται. Αυτό λοιπόν μου επιτρέπει να αντιμετωπίσω σταδιακά, σιγά-

σιγά τις αγωνίες μου.

Συγκεκριμένα, εγώ προσπαθώ αλλά δε μου είναι και τόσο εύκολο να είμαι σε επα-

φή με αυτό το θετικό συγκινησιακό βάθος αυτή τη στιγμή! Αισθάνομαι μια συναισθηματι-

κή διαταραχή αυτή τη στιγμή, εφόσον νιώθω ότι υπάρχουν κάποιοι που νευριάζουν, ή που

είναι ανυπόμονοι. Παρόλα αυτά προσπαθώ μήπως και έρθει κανένα θαύμα του αισθητού

αλλά προς το παρόν δεν το νιώθω. Αλλά είναι η ανάμνηση αυτής της κατάστασης που με

βοηθά! Αν θα μπορούσε να βοηθήσει κι εσάς θα ήταν τέλειο!

Α! Ευχαριστώ! (ησυχία στην αίθουσα!)

Ένα ακόμα τελευταίο.

Η επαφή με αυτή τη συγκίνηση(emotion) του αισθητού είχε ένα αποτέλεσμα πάνω

μου συμφιλίωσης με τον συναισθηματικό (affectif) κόσμο. Αυτός ο κόσμος έχει συναισθή-

ματα, που πιστεύω ότι τον αρνιόμουν!

Λοιπόν, θα σας προτείναμε τώρα να δουλέψετε σε μικρές ομάδες τριών ατόμων

κάθε μία!

Marc: Θα ήθελα να σας δώσω δυο ιδέες κλειδιά! Μόλις συνεννοήθηκα με το Jean

και το γενικό μου αίτημα είναι ότι ο Jean μας έθεσε τρία ερωτήματα. Στη συνέχεια μας έ-

δωσε φράσεις που ανήκουν στην έρευνά του και που δίνουν πληροφορίες που απαντούν

σε αυτές τις τρεις ερωτήσεις. Αν μπορεί να επαναλάβει τις τρεις ερωτήσεις και να πει για

κάθε μία δυο-τρία στοιχεία της!

Jean: Στην πρώτη ερώτηση φράση που σημειώσατε:

Ποια είναι η φύση της αντήχησης και της συμμετοχής στις συγκινήσεις στη σχέση

επαφής μας με το εξωκαθημερινό βίωμα στην ΣΨΠ;

Λοιπόν πρώτο στοιχείο απάντησης θα είναι ότι το άτομο βιώνει εσωτερική αντήχη-

ση μέσα του που είναι προστατευμένο από τις συναισθηματικές του συνήθειες. Συγκεκρι-

μένα ...δεν ξέρω! Γενικά όταν κάποιος είναι συγκινημένος δε λέει: “Α κοίτα! Βλέπω μπλε!

...υπάρχει βραδύτητα! ...υπάρχει εσωτερική κίνηση!” Υπάρχει μια αντήχηση ιδιαίτερη όπου

τα κριτήρια δεν είναι συνήθη!

Άλλο στοιχείο (θα μπορούσαμε να πούμε) της “συγκίνησης του αισθητού”:

Από την έρευνα, μου φαίνεται ότι είναι πάντα σε μια θετική διάσταση! Η συγκίνηση

του αισθητού είναι πάντα σε μια θετική δυναμική!

Άρα οι όροι που επανέρχονται πιο συχνά είναι “εμπιστοσύνη απόλυτη”, “γαλήνη”,

“ειρήνη”, ...”αγάπη” επίσης! ...και “χαρά”!

Όσον αφορά τώρα τη δεύτερη λέξη: ...“η εμπλοκή/συμμετοχής (implication)”!

Ποιά είναι η φύση της εμπλοκής; υπάρχει ταυτόχρονα μια δέσμευση μέσα στην εμ-

πειρία και μία απόσταση. ...και αυτό είναι κατά κάποιο τρόπο επαναστατικό, διότι στη σχέ-

ση με το συναίσθημα είναι ολοκληρωτική η ταυτοποίησή τους (...πιο απλά: μας αφορούν οι

συγκινήσεις αλλά παίρνουμε μια απόσταση από αυτές δεν ταυτιζόμαστε μαζί τους). Το ά-

τομο είναι τελείως θυμωμένο, τελείως στενοχωρημένο, τελείως μελαγχολικό, είτε τελείως

ζηλεύει. Εδώ αυτό που συμβαίνει είναι ότι το άτομο βιώνει μια κατάσταση και ταυτόχρονα

βιώνει και μία άλλη! Άρα ως απάντηση στη δεύτερη ερώτηση: με ποιό τρόπο, αυτό που

συμβαίνει εδώ (που μόλις περιγράψαμε) επηρεάζει τον τρόπο που διαχειρίζομαι τις συγκι-

νήσεις μου.



Εγώ θα έβγαζα δύο ιδέες-κλειδιά:

Η πρώτη είναι ότι η πρόσβαση έχει πολύ περισσότερες πληροφορίες στην πυροδό-

τηση, στην εκδήλωση και στην απόσβεση. Υπάρχει ένα περιεχόμενο στο βίωμα, το οποίο

είναι πολύ εμπλουτισμένο! Έτσι! Αυτό είναι το πρώτο πράγμα!

Και τώρα, η δεύτερη ιδέα-κλειδί είναι ότι υπάρχει μια συναισθηματική βάση στα-

θερή, η οποία μετριάζει/ “απορροφά”/ αποσβένει αυτό που συνήθως διαχέεται ή διαλύε-

ται. Όχι μόνο απορροφά αλλά μεταμορφώνει κιόλας! Ε;! η δεύτερη ιδέα είναι ότι υπάρχει

μια κατάσταση βάθους, η οποία επιτρέπει σε αυτή τη διαταραχή (turbulence) να μπει σε

σειρά, χωρίς να παρεμβαίνει η βούληση του ατόμου!! Και αυτό είναι σημαντικό! Σημαντικό

ήδη για να ταξινομήσουμε τη δικιά μας συνοδεία των συναισθημάτων σε σχέση με τις άλ-

λες μεθόδους. Εντάξει;

Όλα αυτά τα φαινόμενα της απόσβεσης, της μεταμόρφωσης δε γίνονται με μία

πράξη σκέψης. Υπάρχει ένα βίωμα του αισθητού που αυτό, σε βάθος μέσα στην ύλη, δρα

χωρίς την παρέμβαση μιας πράξης όπου ελέγχει τις συγκινήσεις. Αυτό που γίνεται είναι

συνδυασμός των δύο, δηλαδή το άτομο βιώνει πολλά περισσότερα φαινόμενα, και ενώ βι-

ώνει όλα αυτά τα φαινόμενα, μια αυτόνομη δύναμη ...και στη συνέχεια το άτομο είναι πα-

ρατηρητής και ενεργός ταυτόχρονα. Λοιπόν για να συμπεράνουμε, η επαφή με το αισθητό

δε μας αποκλείει από τον κόσμο των συγκινήσεων. Άρα το αισθητό δε βάζει τις συγκινήσεις

εκτός ύπαρξής μας! Αντιθέτως διαπερνά τα φαινόμενα των συγκινήσεων όταν αυτές έρχον-

ται, εκδηλώνονται ή διαλύονται.

Τώρα ένα τελευταίο στοιχείο είναι ότι για κάποιους, κάποια στιγμή, θα έλεγα

...θυμάστε την “époque'” της σκέψης στη φιλοσοφία; Κάποια στιγμή όταν το υποκείμενο

είναι σε επαφή με τη σφαίρα του αισθητού σε ένα επίπεδο βρίσκεται σε φάση συγκινησια-

κής “αιώρησης”. Παίρνω ένα παράδειγμα: Η Μαριέλλα στο τελευταίο σεμινάριο με τη Syl-

vie όπου σχολίασε την αλληλεπίδρασή της με τη μαρτυρία της Νέλης, όπου μας περιέγραψε

τη συγκινησιακή της εμπειρία και είπε στη μαρτυρία της, αν θυμάμαι καλά, ότι ήταν έκ-

πληκτη, άρα είναι γεγονός ότι σε πρώτη φάση ενεπλάκη σε μια συγκινησιακή σχέση, όπου

γνώριζε, σαν να άρχιζε να απορροφά την συγκινησιακή φόρτιση ...ταχυκαρδία, κάποια ψυ-

χική συγκίνηση, δάκρυα που ερχόντουσαν και στη συνέχεια ξαφνικά, μ' έναν τρόπο που την

εξέπληξε, υπήρξε μια τεράστια κίνηση, μια τεράστια σιωπή, μια τέτοια αόρατη δραστηριο-

ποίηση μέσα της, η οποία άλλαξε εντελώς τη σχέση της με αυτό που συνέβαινε, χωρίς να

απωθεί αυτό που συνέβαινε αλλά όλη αυτή η σφαίρα του αισθητού της απορρόφησε την

ένταση. Άρα είχαμε τρεις φάσεις πολύ γρήγορα, πυροδότησης, εκδήλωσης, απόσβεσης με

μια άμεση επίγνωση της διαδικασίας και πάνω απ' όλα με αυτό ένα καινούριο βίωμα συνο-

δείας στις συγκινήσεις του άλλου. ...με μια ανακάλυψη καινούριας ποιότητας “ενσυναίσ-

θησης” (empathie) στο αισθητό χωρίς συγκινησιακή φόρτιση αλλά με μία ένταση, όπου ή-

ταν αγγιγμένη. Για μένα το παράδειγμα της Μαριέλλας ενσαρκώνει εντελώς αυτά που λέμε.

Από την επίδραση της σχέσης με το αισθητό στη διαχείριση των δικών μας συγκινήσεων,

στη διαχείριση των συγκινήσεων των άλλων και σε μια ανανεωμένη συναισθηματική επαφή

με εμάς και με τους άλλους.

Εντάξει;

Λοιπόν θα σας προτείνουμε ένα εργαστήριο πρακτικής αναλογισμού. Και τώρα θα

σημειώσετε τρεις φράσεις (και μετά θα προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε τη θεωρεία):

θα σας προτείνω να πειραματιστείτε και να εφαρμόσετε την ικανότητά σας να είστε

συντονισμένοι με αυτό το βάθος του αισθητού κατά τη διάρκεια που κρατάτε σημειώσεις

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


και ίσως κατά τη διάρκεια των αλληλεπιδράσεων της μετάφρασης, της αναζήτησης της ιδα-

νικής μετάφρασης. Πώς μπορείτε να είστε σε δύο καταστάσεις;

• Κατά τη διάρκεια ενός συγκινησιακού επεισοδίου μέσα μου η επαφή μου με το

αισθητό εκδηλώνεται με τον εξής τρόπο:

Βάζετε 4-5 φράσεις ...ή μία!

• Σήμερα όταν είμαι συντονισμένος, οι συγκινήσεις του άλλου...

• Για μένα ,σήμερα, όντας πρακτικός που γνωρίζει και που είμαι σε επαφή με το

αισθητό, το να με συγκινεί ο άλλος, είναι επίσης...

...εννοείται ότι μπορούμε να αναφέρουμε και εξ αντιθέτου εμπειρία, ότι πριν ήταν έτσι ...ή

αλλιώς ...σήμερα εμπλουτισμένος ως ειδικός του αισθητού, όταν είμαι συγκινημένος από

κάποιον είναι ...ίσως αλλιώς!

Κοιτάξτε πώς φεύγει αυτό στο βάθος! Τί συμβαίνει στην ικανότητά μας να διατηρούμε τη

βάση του αισθητού (;;;).

- Οι ερωτήσεις αναφέρονται στο σημερινό βίωμα ή γενικά;

Jean: Γενικά όταν λες ότι βρίσκεσαι σε επαφή με το αισθητό, τί συμβαίνει! Λοιπόν

να οργανωθείτε σε τριάδες, όχι απαραίτητα η ίδια τριάδα όπως την άλλη φορά, ε! Και στη

συνέχεια όπως έλεγε ο Marc, αρχικά 10 λεπτά ή 15 λεπτά, ησυχία. Ο καθένας γράφει.

Επεξήγηση πρώτου ερωτήματος: περιγράφεις παράδειγμα, μπορείς να πεις ότι χά-

νεις την επαφή μου με το αισθητό, η βρίσκω την επαφή μου ...

Γιατί τρία άτομα; πρώτον θα γράψετε την απάντηση, δεύτερον θα τα μοιραστείτε

με τους υπόλοιπους δύο. Εντάξει;

Αυτά!



Marc: Πηγαίνετε κατευθείαν στο διάφραγμα. Στο διάφραγμα πλάγια και

Αφού έχετε βρει τη σωστή θέση χαλαρώστε τους ώμους σας.

Δώστε χώρο ώστε ο θώρακας να έρθει στα χέρια σας. Και τον οδηγείτε είτε προς τα

πόδια είτε προς τα πάνω. Εσείς θα επιλέξετε. Αλλά γραμμική κίνηση. Αυτό που θέλω να

ακούσετε … γραμμικής κίνησης είναι η τάση του σώματος να σας οδηγήσει εκτός του γραμ-

μικού άξονα.

Σημείο στήριξης. Η τάση του σώματος να βγει από το γραμμικό, μπορεί να είναι α-

ποτέλεσμα της εσωτερικής κίνησης. Γιατί υπάρχουν πολλές εσωτερικές κινήσεις σε πολλά

επίπεδα βάθους. Και η αυθόρμητη κίνηση του σώματος δεν είναι αναγκαστικά ευχαριστη-

μένη με τη γραμμική κίνηση, δεν της αρέσει πάντα η γραμμική κίνηση.

Αυτό που θα ήθελα να παρατηρήσετε είναι σταδιακά πώς καναλιζάρεται η εσωτερι-

κή κίνηση μέσα στη γραμμικότητα. Σαν να συμμαχεί σε μια δουλειά κωδικοποιημένης κί-

νησης.

Θα κάνουμε ένα ακόμα πάνω-κάτω.

Τώρα αυτό που θέλω να παρατηρήσετε είναι πως ορισμένες εντάσεις του σώματος

(πάντα κάτω από τα χέρια σας) έχουν την τάση να σας κάνουν να ξεφύγετε από το γραμμι-

κό, από τη γραμμική κίνηση. Είναι αντιστάσεις μέσα στους ιστούς.

Κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού λοιπόν παρατηρείστε τι συμβαίνει κάτω από

τα χέρια σας, ποιες εντάσεις σας κάνουν να θέλετε να ξεφύγετε από την κανονική κίνηση.

Φυσικά εσείς δεν θα το κάνετε, δεν θα ξεφύγετε.

Αλλά ακόμα και αν δεν ξεφύγετε, να τις λάβετε υπόψη σας αυτές τις εντάσεις και να

τις οδηγήσετε μέχρι το σημείο στήριξης. Αφήστε τες να δουλέψουν κατά τη διάρκεια του

σημείου στήριξης. …βλέπετε εδώ είμαστε σ’αυτό που ονομάζουμε τονικοσυγκινησιακή

μορφή. Είναι μνήμες υπό την μορφή αντίστασης …είναι σίγουρα τονικές. Μπορεί να μην

έχουν φτάσει ακόμα στο επίπεδο να είναι τονικοσυγκινησιακές αλλά είναι σίγουρα τονικές.

Και αντιτίθενται στην απλότητα. Αντιτίθενται στην απλότητα της κίνησης προς τα πάνω,

δηλαδή του να μεγαλώσεις ή στην απλότητα της προς τα κάτω κίνησης.

Ελάτε στο ουδέτερο σημείο και αλλάζουμε περιοχή.

Πιάνουμε την καρδιά. Το δεξί χέρι στο στέρνο και οι πλευρές στο αριστερό χέρι.

Βρισκόμαστε και με τα δύο χέρια μπροστά (αυτή την κίνηση που δείχνει).

Με το αριστερό χέρι ανεβείτε αρκετά ψηλά στις πάνω πλευρές. Η ίδια αρχή όπως

και πριν. Χαλαρώστε το δικό σας τόνο οι θεραπευτές. Θα δείτε ότι μόλις χαλαρώσετε εμ-

φανίζεται η αμοιβαιότητα. … Ανάμεσα στα χέρια σας. Τώρα θα φύγετε σε μια γραμμική

κίνηση επάνω ή κάτω. Εσείς επιλέγετε αν θα είναι πάνω ή κάτω.

Πρέπει τα χέρια σας να μετακινούνται ορατά. Να φαίνεται η κίνηση των χεριών.

Βρείτε την ισορροπία ανάμεσα στο γλίστρημα και το σπρώξιμο. Αν χρειάζεται δουλέψτε

στο δέρμα, που αυτό θα σας επιτρέψει να έχετε ένα αντικειμενικό εύρος. Τον όγκο των

πλευρών και της καρδιάς θα τον έχετε σύντομα. Θα τον υποδεχτούμε σύντομα. Είναι ενδι-

αφέρον πολλές φορές να κάνουμε εφαρμογή στο άγγιγμα πάνω στο δέρμα, γιατί αυτό μας

βγάζει από τις συνήθειές μας και μας επιτρέπει να είμαστε πιο δυναμικοί. Και να έχουμε

ορατό εύρος. Και σε ότι αφορά στο δέρμα, σταδιακά, όλα τα υπόλοιπα βάθη θα εμφανισ-

τούν, θα αρχίσουν να…

Πάλι το ίδιο όπως και πριν, κατά τη διάρκεια της γραμμικής κίνησης παρατηρείστε

όλες τις τάσεις του σώματος να ξεφύγει από τη γραμμική κίνηση. Σαν να μην έχει ακόμα

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


βρει τις ράγες της γραμμικής κίνησης σήμερα ακόμα, στη σημερινή του κατάσταση, στη ση-

μερινή του πρόθεση.

Πολλές φορές ακόμα και το αισθητό του εσωτερικού του σώματος δεν ξέρει πώς να

εκφραστεί με γραμμικό τρόπο.

Δηλαδή αυτό σημαίνει ότι εσείς είσαστε που δίνετε τις ράγες, τις γραμμές. Σαν να

βρίσκεστε σε μια διεργασία μαθητείας. Η εσωτερική κίνηση του θεραπευόμενου έχει α-

νάγκη από 2-3 πήγαινε έλα, μερικά ταξίδια, για να μπορέσει να βρει τη γραμμική κατεύ-

θυνση. Κατανοεί όμως γρήγορα την εσωτερική κίνηση. Τη στιγμή που γίνεται λοιπόν η ε-

σωτερική κίνηση γραμμική γρήγορα………δικη σας, μια κατευθυντική δύνα-

μη…………καταλαβαίνουμε όμως τότε ότι μπορεί να είναι είτε οι πλευρές, είτε η καρδιά είτε

το δέρμα σημεία του σώματος που έχουν τις τάσεις να ξεφύγουν από το γραμμικό.

Παρατηρείστε λοιπόν αυτές τις τάσεις που είναι προσκλήσεις για ξεστράτισμα, εκ-

τροχιασμό. Όλες αυτές λοιπόν τις τάσεις, τις εντάσεις υποδεχθείτε τες και οδηγείστε τες

μέχρι το σημείο στήριξης.

Σημείο στήριξης.

Τι σημαίνει όλο αυτό; Αντί να δουλεύουμε μια ένταση, δουλεύουμε μια δυσκολία

του σώματος να κατευθυνθεί, να προσανατολιστεί σε μια ξεκάθαρη κατεύθυνση. Που είναι

η δράση του να μεγαλώσεις ή να ριζώσεις. Είναι λοιπόν η τάση του να μεγαλώσεις ή να

ριζώσεις. Είναι μια αντίσταση που έχει σχέση με ένα σχέδιο δράσης. Είναι μια αντίσταση

σε σχέση με μια μη αντίσταση. Αυτό που ψάχνουμε δεν σημαίνει ότι η αντίσταση εξαφανί-

ζεται. Πώς να βρει το δρόμο, πώς να απελευθερωθεί προς την κατεύθυνση της δράσης.

Και φυσικά για να το πετύχει αυτό θα γίνει πιο ανάλαφρη. Θα έχει λιγότερες αντιστάσεις,

λιγότερη δυσκολία. Ωραία.

Τώρα θα κάνουμε μια λαβή που δεν την έχουμε συνηθίσει. Θα σηκωθείτε όρθιοι οι

θεραπευτές από την πλευρά του ήπατος. Διατηρείστε την ποιότητα της σιωπής.

Θα ψάξουμε το πάνω μέρος του θώρακα. Πλευρές 3η, 4

η και 2

η που είναι κρυμμέ-

νες από την ωμική ζώνη και επομένως θα πρέπει να ψάξουμε μέσα στη μασχαλιαία κοιλό-

τητα. Μέσα από τη μασχάλη να αναζητήσετε τις πλευρές. Θα βάλετε τα χέρια σας και από

τις 2 πλευρές μέσα στη μασχάλη. Είναι λίγο άβολο για τη μέση του θεραπευτή. Πάτε κάτω

από το θωρακικό. Μέσα στη μασχαλιαία κοιλότητα. (να προσέξετε ) Είναι μια περιοχή με

πολλή αισθητηριακότητα, συνειδητότητα. Αν γαργαλιέται να μπείτε κατευθείαν, να μην το

ψάξετε πολύ. Να μπείτε χωρίς δισταγμό.

Αυτή η περιοχή πονάει κ υπάρχουν 2 λόγοι γι’αυτό. Ο ένας είναι το περιόστεο κ ο

2ος

λόγος –εκεί πρέπει λίγο να προσέξετε- είναι τα γάγγλια, τα λεμφογάγγλια.

Από τη στιγμή που θα το έχετε βρει στην αρχή είναι κουραστικό για τα χέρια. Χα-

λαρώστε τη δύναμη σας όποιοι κουραστήκατε. Μην προσπαθείτε να κουνήσετε τις πλευ-

ρές αλλά μετακινείστε το επίπεδο που αφήνετε να γλιστρήσει μέχρι τα πόδια. Αργά κ βρεί-

τε τη βραδύτητα που διευκολύνει περισσότερο. Σημείο στήριξης και μην ψάξετε μεγάλο

εύρος αμέσως. Αφήστε χρόνο στη σχέση ανάμεσα στα 2 χέρια σας. Την τονική σχέση να

εγκατασταθεί.

Ξανά επάνω.

Στη διαδρομή παρατηρείστε το δισταγμό κάποιων πλευρών να αφεθούν να κινηθο-

ύν. Στις άκρες των δαχτύλων σας δείτε το θώρακα που γίνεται πολύ μικρός κάτω από τη 2η

και 3η πλευρά, ακόμη και την 1

η. Μικραίνει σ’αυτό το σημείο, στενεύει. Δεν τις αγγίζετε με

τα δάχτυλά σας, αλλά βρίσκονται εκεί, ψηλά. Βρείτε λοιπόν το πάνω μέρος των πλευρών,



την κορυφή του θωρακικού κλωβού. Και κάποια δεδομένη στιγμή κάνετε σημείο στήριξης

με το ένα χέρι και φεύγετε κατακόρυφα, σε γραμμική κίνηση με το άλλο. Αντίθετη κίνηση.

Φροντίστε να υπάρχει σύνδεσμος ανάμεσα στα 2 σας χέρια. Και φροντίστε τη γραμμική

κίνηση. Στο ίδιο πάλι χέρι που κάνει τη διαδρομή κοιτάξτε ποιες τάσεις το παροτρύνουν να

ξεστρατίσει, να βγει από τη γραμμική κίνηση, αλλά δεν θα το αφήσετε να το κάνει.

Και τώρα οδηγείστε σε μια αντίθετη κίνηση αποσύνδεσης. Το ένα χέρι πάει πάνω,

το άλλο κάτω. Παρατηρείστε όλες αυτές τις μικρές αντιστάσεις που σας κάνουν να θέλετε

να βγείτε από τις ράγες, από τις γραμμές και κάντε τες όλες να δουλέψουν στο σημείο στή-

ριξης. Πολύ καλά. Αφήνουμε τώρα να έχουμε μια πολύ ουδέτερη συμμετοχή. Βλέπετε πό-

σο διαφορετικό είναι να παρατηρεί κανείς τις τάσεις που μας κάνουν να φεύγουμε από το

γραμμικό και να παρατηρεί τις εντάσεις που δημιουργούν την ένταση ανάμεσα στα 2 χέρια.

Και οι 2 είναι ενδιαφέρουσες. Πολλοί από εσάς θα παρατηρήσετε τώρα ότι αρχίζετε να

μπαίνετε σε μια κυκλική κίνηση στο επίπεδο του τραπεζιού, στο μετωπιαίο. Το πάνω μέρος

του θώρακα κάνει μια πλάγια κλίση. Σας αφήνω να κάνετε 2-3 ταξίδια. Ολόκληρος ο κορ-

μός στο αισθητηριακό επίπεδο συμμετέχει στην πλάγια κίνηση. Πρέπει να υπάρχει ένα ο-

ρόσημο που σας οδηγεί πάλι στο ουδέτερο σημείο.

Τώρα όσοι είστε όρθιοι θα πάρετε μια καρέκλα και θα καθίσετε στο ύψος της λεκά-

νης.

Στο ένα χέρι παίρνετε τους οσφυϊκούς σπονδύλους και στο άλλο τη μάζα της κοιλι-

ακής χώρας.

Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι στο κάτω μέρος έχουμε όλη την αλυσίδα των

παρασπονδυλικών μυών. Είναι μύες που ο βασικός ρόλος τους είναι να διατηρούν τη στά-

ση του σώματος. Έχουν πολλές αργές ίνες. Ενώ οι μύες που ο στόχος τους είναι να μας βο-

ηθάνε στην κίνησή μας στο χώρο έχουν ταχείες ίνες.

Οι μεν είναι αργές στην ενεργοποίησή τους, ενώ οι άλλες είναι γρήγορες.

Αλλά και οι παρασπονδυλικοί μύες χρησιμεύουν για την κίνηση.

Σας αφήνω μόνους σας να κάνετε κινήσεις πάνω-κάτω γραμμικές, που μπορεί να

είναι από την αρχή ασύνδετες. Δηλαδή ένα χέρι πάει πάνω ένα κάτω. Αυτό που σας ζητάω

είναι το από πάνω χέρι να μην πάει να βρει κατευθείαν τα όργανα, αλλά να βρείτε τους κοι-

λιακούς μύες. Οι μύες αυτοί τόσο της στάσης του σώματος όσο και οι κοιλιακοί, δημιουρ-

γούν έναν μυϊκό κλωβό για την κοιλιακή χώρα όπως αντίστοιχα είπαμε για έναν κλωβό θω-

ρακικό στο θώρακα.

Το εύρος του πάνω χεριού, και το κάτω χέρι που πηγαίνει στην αντίθετη κατεύθυν-

ση, χρησιμοποιείστε υποκειμενικές κινήσεις. Μετακίνησης των χεριών σας και των βραχιό-

νων σας.

Υποκειμενικές κινήσεις. Και επειδή μπορεί να έχουμε μια κίνηση από τη λεκάνη.

Από το κάτω χέρι, γιατί είναι μπλοκαρισμένο από το τραπέζι. Επίσης το μυϊκό περιτύλιγμα

που κάνει τη σύνδεση ανάμεσα στις πλευρές και τα λαγόνια οστά.

Να βρούμε μια ενότητα στο επίπεδο περιτυλίγματος, περιβλήματος, του κορμού.

Τώρα σηκωθείτε όρθιοι ή συνεχίστε να κάθεστε αλλά βάλτε και τα 2 χέρια μέσα στα

σπλάχνα. Το δεξί χέρι θα πάει ελαφρά προς τα αριστερά, προς το κάτω μέρος της κοιλιακής

χώρας, προς τη μάζα του λεπτού εντέρου και το αριστερό να σταθεί κάτω από το δεξί.

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Ξεκινώντας, (δείτε πως πρέπει να είναι τα χέρια σας)το δεξί χέρι ελαφρά αριστερά,

στη μάζα του λεπτού εντέρου και το αριστερό χέρι σαν να θέλει να χωθεί μέσα, κάτω από

το άλλο.

Δεν είναι τώρα τα τοιχώματα των εντέρων που μας ενδιαφέρουν, αλλά ο όγκος των

οργάνων. Ιδιαίτερα το έντερο το μικρό που ονομάζουμε λεπτό. Είναι μια μάζα …..που το

έντερο τυλίγεται γύρω από τον εαυτό του. Και κρέμεται από το πρόσθιο τοίχωμα με το

περιτόνεο. Την ίδια στιγμή συνδέεται και με τα υπόλοιπα όργανα, τα γειτονικά. Σας αφήνω

να δουλέψετε το λεπτό έντερο με γραμμικές κινήσεις που μπορεί να είναι πάνω, κάτω, δε-

ξιά, αριστερά. Αλλά εσείς επιλέγετε. Και οι 2 κινήσεις είναι ενδιαφέρουσες. Οι πλάγιες

έχουν ενδιαφέρον για τα όργανα. Όταν δουλεύουμε στη περίφημη εν τω βάθει αξονική

fascia, δουλεύουμε ένα πολύ ιδιαίτερο μέρος του συναισθηματικού κόσμου. Δεν είναι δε-

δομένο ότι εξαρχής θα έχουμε συμμετοχή σε όποια κίνηση, είτε πλάγια είτε κάθετη, κατα-

κόρυφη, γιατί για το έντερο, αυτό αποτελεί μια καινοτομία. Το ενοχλείτε σ’αυτή την ισορ-

ροπία εντάσεων που έχει βρει. Από αυτή την καινοτομία γεννιέται η έκπληξη, γεννιέται το

βίωμα και θα γεννηθεί και ο διάλογος.

…Καλά τα σημεία στήριξής σας. Βλέπετε ότι καμιά φορά όταν κάνουμε κινήσεις

βάσης στα όργανα κινητοποιούμε αντιστάσεις πολύ παλιές. Υπάρχουν (?) μικρές αντιστάσε-

ις που μπορεί να είναι πολύ πολύτιμες βγαίνοντας από το σημείο στήριξης. Πολύ ελάχισ-

τες. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να δούμε το επόμενο σημείο. Να δούμε το εξής: στην

αρχή εσείς σπρώχνετε. Μετά σπρώχνετε και γλιστράτε. Αν γλιστράτε πάει να πει ότι υπάρ-

χει εσωτερική κίνηση. Δηλαδή ζωή που γίνεται συνένοχη με το δικό σας χέρι. Αλλά αυτό

που είναι σημαντικό βγαίνοντας από το σημείο στήριξης είναι η παρόρμηση, η ώθηση.

Προς το παρόν δεν ασχολούμαστε τόσο με την κατεύθυνση γιατί παραμένουμε στις γραμ-

μικές κατευθύνσεις. Ασχολούμαστε με την ώθηση. Όταν το όργανο αρχίζει να δίνει σημεία

ώθησης, σημαίνει ότι ξεκινάει να συμμετέχει σε μια δράση. Οδηγείται σε ένα πέρασμα είτε

προς τη δράση, είτε προς την έκφραση. Επομένως ένα πράγμα είναι η κατεύθυνση, αλλά η

ώθηση προς μια κατεύθυνση είναι κάτι άλλο.

Βγαίνοντας από το επόμενο σημείο στήριξης, αλλάζετε λίγο τα χέρια σας, τη θέση

των χεριών σας πάνω στην κοιλιά, θα πάτε λίγο δεξιά, λίγο αριστερά 1-2 εκατοστά, για να

βοηθήσετε με λίγο διαφορετικό τρόπο τη μάζα των σπλάχνων. Και σε πρώτο χρόνο θα κά-

νουμε στη νέα θέση γραμμική κίνηση, γραμμική δουλειά, και από τη στιγμή που θα έχετε

ένα σημείο στήριξης που δίνει μια κατεύθυνση που σας προσφέρεται αυθόρμητα, θα φύγε-

τε από το γραμμικό και θα ακολουθήσετε αυτή την αυθόρμητη κατεύθυνση. Αλλά σας ζη-

τάω, κατά τη διάρκεια της γραμμικής κίνησης να είστε πολύ προσεκτικοί σε όλες αυτές τις

μικρές τάσεις που μας οδηγούν να ξεφύγουμε από τη γραμμική κίνηση.

Ακολουθήστε την ελεύθερη κίνηση. Στην αρχή ίσως να είναι η ελεύθερη κίνηση του

συνολικού όγκου, ή μια κίνηση ελεύθερη του ενός χεριού σε σχέση με το άλλο.

Προσέξτε τώρα ότι ο όγκος των οργάνων της μικρής πυέλου αρχίζει να συμμετέχει.

Δηλαδή η κύστη, το ορθόν, στις γυναίκες η μήτρα. Μπορείτε να κινήσετε το περιεχόμενο

της μικρής πυέλου μόνος με το περιεχόμενο της λεκάνης, της κοιλιάς. Ή αν όχι να το κινή-

σετε μαζί, τουλάχιστον αυτό που κάνετε να το αφορά.

Θα κατευθυνθούμε σε μια τελευταία λαβή για να τελειώσουμε. Μια συνολική λαβή

της λεκάνης. Τα 2 λαγόνια στα 2 σας χέρια. Δεν μας ενδιαφέρουν όμως τα οστά. Είναι η

λεκάνη στο σύνολό της. Σαν κάτω μέρος του κορμού. Εννοείται πως λαμβάνουμε υπόψη

τα οστά. Μπορείτε κατά την επιλογή σας να μετακινήσετε το σύνολο της λεκάνης σε μια



γραμμική κίνηση είτε πάνω-κάτω είτε πλάγια. Τις αντίθετες κινήσεις δεν θα τις προκαλέσε-

τε εσείς, αλλά θα τις ακολουθήσετε μόνο αν σας δοθεί η ευκαιρία, αν σας παρουσιαστούν.

Και να σέβεστε διαρκώς τη σχέση ανάμεσα στα 2 σας χέρια. Όταν η λεκάνη μας δίνει απο-

συνδεδεμένη κίνηση αυθόρμητα, είναι για να διατηρήσει παρόλα αυτά την ενότητά της.

Δεν σπάει με αυτόν τον τρόπο την αισθητηριακή της ενότητα. Αυτό που μετράει, πήγαμε

μέχρι το πάνω πάνω μέρος του θώρακα, μέχρι τις πιο ψηλές πλευρές, τώρα είμαστε στο πιο

κάτω μέρος. Τώρα θα τελειώσουμε.

Τώρα μιλάτε μεταξύ σας, ήσυχα όμως.

Αλλάζουμε ρόλο.

Είμαστε στο πίσω μέρος του θώρακα. Ένα χέρι κάτω από το συκώτι και το άλλο κά-

τω από τον σπλήνα και το στομάχι. Καθιστοί στο πάνω μέρος, στο κεφάλι περνάμε τα χέ-

ρια από κάτω. Πάτε όσο πιο κάτω μπορείτε, αλλά τα χέρια δεν φαίνονται, είναι κάτω από το

σώμα. Βλέπουμε λίγο τους αντίχειρες μας από τα πλάγια. Σαν να θέλατε να πιάσετε με τα

δάχτυλά σας την 12η πλευρά. Ακουμπήστε καλά στους αγκώνες και χαλαρώστε. Ας …. τη

σιωπή. Όταν κλείσετε τα μάτια, μπείτε σε μια διάθεση ενδοσκόπησης ανά 2, ζεύγη. Χαλα-

ρώστε όλοι εντελώς, ξεχάστε το σχέδιο της δια χειρός αγωγής, αφήστε κάθε πίεση , κάθε

ένταση από τα δάχτυλά σας, από τους πήχεις, από τους δικέφαλους. Σαν το σχέδιό μας να

είναι να κάνουμε 30 δευτερόλεπτα ενδοσκόπηση. Και μόνο τότε παρατηρείτε την ποιότητα

της σιωπής, γιατί η ποιότητα της σιωπής που υπάρχει είναι εξαιρετική. Και είναι ο καρπός

της μέχρι τώρα δουλειάς μας. Και αυτή η σιωπή είναι που μας πληροφορεί για το πώς θα

συνεχίσουμε την αγωγή μας. Αφήστε ήρεμα, ήσυχα, αυτή τη σιωπή να εισχωρήσει μέσα

στα χέρια σας. Να μπει μέσα στον όγκο και την αμοιβαιότητα ανάμεσα σε εσάς και τον θε-

ραπευόμενό σας. Αφήστε αυτή τη σιωπή να εμποτίσει το χώρο της θεραπείας. Βλέπετε

ότι αυτό αρχίζει, αλλά θέλει χρόνο. Αυτή η σιωπή στους πήχεις σας, στα μπράτσα σας, στα

χέρια σας, γίνεται μια διάθεση, μια στάση, τρόπος ύπαρξης μέσα στους πήχεις σας και ένας

τρόπος σχέσης, συνύπαρξης με τον άλλον, όπου εκεί μπορείτε πολύ ελαφρά να αρχίσετε να

βάζετε μια μικρή πίεση. Αυτή η σιωπή εισχωρεί στο σώμα μέσω των χεριών σας. Και κάπο-

ια δεδομένη στιγμή, αφήστε την να γίνει κίνηση. Δεν έχει σημασία ακριβώς τι κίνηση θα

γίνει. Μπορεί να είναι γραμμική κίνηση, ασύνδετη, αντίθετη ή όχι Θα προτιμούσα ακόμα

και να μπείτε κατευθείαν σε μια αυθόρμητη, ελεύθερη κίνηση. Αλλά αυτή η σιωπή, η οπο-

ία μετατρέπεται σε κίνηση, ανοίγει το δρόμο στα χέρια σας, μπροστά στα δάχτυλά σας. Λες

και η σιωπή γίνεται κίνηση. Και χαράζει έναν δρόμο μέσα στην ύλη. Και εσείς ακολουθείτε

αυτό το δρόμο. Παράλληλα χαράζει έναν δρόμο μέσα στα χέρια σας. Σους πήχεις σας. Και

γίνεται εύρος. Το οποίο σας οδηγεί στο σημείο στήριξης. Και εδώ βρίσκεστε στον τόπο της

αμοιβαιότητας, της πιο δημιουργικής, της πιο παραγωγικής με τον παρτενέρ σας. Γιατί η

σιωπή γνωρίζει το βάθος το οποίο χρειαζόμαστε. Φυσικά θα πω μια δουλειά συλλογική 4

ημερών η σιωπή συμμετέχει συνολικά για όλους, συνεισφέρει συλλογικά. Όταν πάλι εί-

σαστε μόνοι σας με έναν θεραπευόμενο κάτω από τα χέρια σας, επίσης η σιωπή σας οδηγεί

στο ανάλογο βάθος. Η διαμεσολάβηση λοιπόν των χεριών, είναι…. Θα το πω αλλιώς.

Βρισκόμαστε σε μια ενδοσκόπηση, η οποία υποβοηθείται από τα χέρια. Αλλά βρισκόμαστε

σε κατάσταση ενδοσκόπησης. Και κάποια δεδομένη στιγμή η σιωπή μετατρέπεται σε κίνη-

ση, η κίνηση εισχωρεί στην ύλη, και το χέρι είναι ο βοηθός της σιωπής που μετατρέπεται σε

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


κίνηση. Αλλά δεν κάνετε θεραπεία δια χειρός. Είναι ενδοσκόπηση με βοήθεια του χεριού.

Και βλέπετε ότι τότε ακούτε αλλιώς, ακούτε άλλα πράγματα. Ακούτε σίγουρα την ποιότητα

της σιωπής, ακούτε την επίδραση της σιωπής μέσα στο σώμα, ανάμεσα στα χέρια σας, αλλά

επίσης και στο συνολικό όγκο του παρτενέρ σας. Και κάποια στιγμή αυτός ο όγκος και αυτή

η σιωπή τίθενται όλα μαζί σε κίνηση και μετακινούν μάζες. Ακριβώς όπως μπορείτε να το

νιώσετε καθισμένοι τη στιγμή της ενδοσκόπησης. Και με όλο σας τον όγκο συνοδεύετε την

μετακίνηση αυτών των όγκων, αυτών των μαζών. Με όλο σας τον όγκο και φυσικά με τα 2

σας χέρια. Και κάνετε ένα σημείο στήριξης. Γιατί η ίδια η ενδοσκόπηση βάζει ένα σημείο

στήριξης. Και τα σημεία στήριξης είναι μιας εντελώς διαφορετικής διάστασης. Που στηρί-

ζονται στη σιωπή της αίθουσας. Που προετοιμάζει την επόμενη κίνηση, την επόμενη δια-

δοχή.

Τώρα χωρίς να βγείτε από αυτή την ενδοσκόπηση, πολύ μαλακά τραβάτε τα χέρια

σας κάτω από το σώμα. Τραβήξτε τα χέρια σας. Και θα βάλετε το δεξί χέρι στο επίπεδο της

καρδιάς και το αριστερό θα το βάλετε όσο πιο ψηλά γίνεται. Είναι ο όγκος του στομάχου

εκεί. Και στις γυναίκες θα είσαστε ακριβώς κάτω από το αριστερό στήθος. Στην περιοχή

του στομάχου. Βλέπετε ότι η καρδιά και το στομάχι είναι πάρα πολύ κοντινά όργανα. Με-

σολαβεί μόνο το διάφραγμα. Το κάτω χέρι δεν είναι πλάι, είναι στο πάνω μέρος του σώμα-

τος. Παίρνει απόσταση…..(καμία μετάφραση…) Η καρδιά και το στομάχι είναι 2 όργανα που

στη λαβή αυτή που έχουμε εδώ δεν μπορούμε να τα αγγίξουμε πραγματικά, σωματικά.

Μπορούμε να αγγίξουμε το στομάχι οδηγούμενοι μεν από την κοιλιακή χώρα, αλλά όχι από

τη θέση που έχουμε αυτή τη στιγμή. Γι’αυτό πρέπει να δώσουμε χρόνο ώστε ο όγκος της

καρδιάς και ο όγκος του στομαχιού να ακουμπήσουν στο κοίλωμα των χεριών μας. Ξεχάστε

τις πλευρές. Σαν να μην υπάρχουν. Αφήστε τη σιωπή να εισχωρήσει μέσα στα όργανα. Και

αυτή η σιωπή είναι που γίνεται κίνηση. Και αυτό που σας ζητάω είναι να μετακινήσετε αυ-

τά τα 2 όργανα σαν να αποτελούν ένα και μόνο όργανο. Στην κίνηση που σας προτείνεται.

Είτε προς τα πάνω, είτε προς τα πλάγια, ή προς τα κάτω. Στην αρχή το εύρος είναι μικρό.

Ανάμεσα στα 2 όργανα υπάρχει το διάφραγμα. Η καρδιά περιτυλιγμένη από το περικάρδιο

προσκολλάται στο διάφραγμα. Το στομάχι με ένα σύνδεσμο κρέμεται από το διάφραγμα.

Αυτό που συμβαίνει όταν τα άνθρωποι έχουν πολύ stress, είναι ότι κολλάνε αυτά τα 2 όρ-

γανα, τόσο το στομάχι όσο και η καρδιά, στο διάφραγμα. Αυτό το μπλοκ λοιπόν των 2 ορ-

γάνων για παράδειγμα, φέρτε το όλο προς τα πάνω και κάντε σημείο στήριξης. Και ακούσ-

τε την τροποποίηση στη σιωπή. Είναι σαν τις τροποποιήσεις του ψυχοτόνου. Η πρώτη ώ-

θηση που νιώθετε, ξαναφεύγετε. Σαν να σπρώχνουμε κάτι πολύ βαρύ, πολύ αργοκίνητο.

Δεν έχει συνηθίσει να το προκαλούν με τέτοιο τρόπο. Σημείο στήριξης. Σταδιακά, είτε η

καρδιά, είτε το στομάχι, είτε και τα 2, αφυπνίζονται και βρίσκει το καθένα τη δική του ζωτι-

κότητα. Τότε, το καθένα διαχωρίζει την παρουσία του κάτω από τα χέρια σας. (Όταν διακ-

ρίνετε δηλαδή τη διαφορά.) Και τότε μπορείτε πολύ καλά να κρατήσετε τη διαφορά: με το

στομάχι κάτω και την καρδιά να την φέρετε προς τα πάνω. Ή να φέρετε την καρδιά προς τα

πάνω και να οδηγήσετε το στομάχι προς τα κάτω. Αλλά τότε υπάρχει μια μοναδική σχέση

με κάθε όργανο. Τώρα γίνεται δουλειά. Να έχετε την αίσθηση ότι υπάρχει μια κίνηση εκεί,

όπου το σώμα πιθανώς να έχει πάρα πολύ καιρό να την νιώσει, ίσως και ποτέ να μην έχει

διανοηθεί ότι μπορεί να υπάρξει τέτοια κίνηση σε αυτή την περιοχή. Και βγαίνοντας από το

σημείο στήριξης, το όργανο που πριν είχε απομακρυνθεί, ξαναπλησιάζει. Σαν να θέλει το

ένα να εισχωρήσει μέσα στο άλλο. Μπορεί να υπάρξει θερμότητα για ορισμένους. Βγαί-



νοντας από αυτό το σημείο στήριξης σύγκλησης των 2 οργάνων, των 2 χεριών, θα ακολου-

θήσουμε την αυθόρμητη κατεύθυνση του κάθε οργάνου.

Αν ο θεραπευτής δεν μετατρέψει την αισθητήρια ώθηση σε μετακίνηση των οστών,

τίποτα δεν θα συμβεί. Δεν θα υπάρξει δράση στους ιστούς. Αφεθείτε τώρα να επιστρέψε-

τε στο ουδέτερο σημείο.

Τώρα πάτε στο πλάι του ξαπλωμένου και με πολύ μαλακό άγγιγμα θα πιάσετε τα

νεφρά. Αυτό πρέπει να το έχετε κάνει με την αντήχηση. Με τα 2 χέρια περνάτε κάτω από

το πίσω τοίχωμα και πιάνετε την περιοχή των νεφρών. Εν μέρει είστε κάτω από την τελευ-

ταία πλευρά και το τοίχωμα των οσφυϊκών σπονδύλων. Και τα χέρια σας απέχουν το ένα

από το άλλο λίγα εκατοστά. Το σημείο αναφοράς σας θα είναι ότι στο επίπεδο των πλευ-

ρών, είστε στο σημείο που ονομάζουμε οπίσθια γωνία των πλευρών (περίπου). Δηλαδή

λίγο έξω από τους παρασπονδυλικούς μύες. Είναι μια θέση για τον θεραπευτή που πρέπει

να καταφέρει να χαλαρώσει. Γι’αυτόν. Στηριχθείτε πολύ καλά στα δυο σας πόδια και στον

ένα αγκώνα σας. Βρείτε μια θέση βολική. Και συχνά βολεύει ο αγκώνας που είναι από την

πλευρά σας. Από την πλευρά που βρίσκεστε. Χαλαρώστε πολύ καλά τα χέρια σας και τα

μαξιλαράκια των δαχτύλων κοιτάνε προς το ταβάνι. Χρησιμοποιείστε καλά τα μαξιλαράκια

των δαχτύλων σας. Ξεχάστε τώρα και τις πλευρές και τους μύες. Πολύ σταδιακά, ένας μικ-

ρός όγκος των νεφρών που είναι πολύ μαλακός έρχεται στα χέρια σας, στα δάχτυλά σας.

Και θα τα οδηγήσετε είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, αλλά εξαρτάται που θέλουν να

πάνε. Τόσο το αριστερό, όσο και το δεξί νεφρό. Αφήστε όμως πρώτα καλά τα νεφρά να

έρθουν να ακουμπήσουν στα χέρια σας. Και αφού γίνει αυτό ξεκινάτε την κίνηση. Δώστε

υποκειμενικό εύρος. Και βγαίνοντας από το σημείο στήριξης, έχετε το συναίσθημα ότι το

νεφρό έχει μεγαλύτερη ελευθερία, μεγαλύτερο χώρο. Και εκφράζει τη δική του κίνηση.

Σας εξήγησε η Nadine ότι στην κορυφή των νεφρών έχετε τα επινεφρίδια. Είναι αδένες,

είναι ένα όργανο πολύ σημαντικό για όλη τη διαδικασία του stress. Λάβετε λοιπόν υπόψη

σας και τα επινεφρίδια….. Όταν κάνετε σημείο στήριξης ακούστε καλά αυτό που θα σας

προτείνω. Αφήστε τα επινεφρίδια να έρθουν προς τη συνειδητότητα σας. Μην πάτε εσείς

να τα βρείτε, μην τα ψάχνετε. Σε επίπεδο αντιληπτικότητας, καμιά φορά δίνονται σαν να

υπήρχε ένας χώρος φωτεινότητας, καθαρότητας στο πάνω μέρος των νεφρών. Όπως έχου-

με μια φωτεινότητα στα μάτια μας κατά τη διάρκεια της ενδοσκόπησης. Εκεί, υπάρχει μια

τέτοια αίσθηση στο επίπεδο των νεφρών. Των επινεφριδίων. Είναι μια παρουσία ιδιαίτε-

ρη. Βλέπετε ότι η παρουσία επεκτείνεται σιγά-σιγά, απλώνεται από σημείο στήριξης σε

σημείο στήριξης. Σαν μια φωτεινότητα που ακτινοβολεί και διαχέεται σε έναν όλο και με-

γαλύτερο όγκο. Απλώνεται στο πίσω μέρος σε όλο τον όγκο του θώρακα και φωτίζει, χρω-

ματίζει το συνολικό περιβάλλον της αγωγής.

Για να τελειώσουμε, βγάζετε τα χέρια σας από εκεί που τα έχετε και το ένα χέρι

μπαίνει στο ιερό. Ένα χέρι λοιπόν στο ιερό και το άλλο στο κάτω μέρος της κοιλιάς. Στον

όγκο του κάτω μέρους της κοιλιάς. Ακουμπήστε πολύ καλά στον αγκώνα σας. Χαλαρά.

Αυτό που θα ήθελα να σας προτείνω είναι να έχετε ένα σπλαχνικό άγγιγμα του ιερού. Ξε-

χάστε ότι είναι οστό. Αγγίξτε το σαν να αγγίζετε ένα όργανο. Όπως αισθάνεστε με το χέρι

που είναι στην κοιλιά, στην κοιλιακή χώρα. Μπείτε, τοποθετηθείτε στη σιωπή της αίθου-

σας και αφήστε την να μπει στα χέρια σας, αφήστε την να γίνει κίνηση. Επιλέξτε το γλίσ-

τρημα, τον τόπο της μη αντίστασης σχεδόν. Είστε ελεύθεροι να ακολουθήσετε όποια κατε-

ύθυνση. Μπροστά από το ιερό υπάρχει το ορθό, το περίνεο, και κάτω από το χέρι που

βρίσκεται στην κοιλιά υπάρχει η βάση του λεπτού εντέρου, η κάτω πλευρά του λεπτού εν-

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


τέρου και πιο βαθειά το μέρος του παχέως εντέρου που βρίσκεται μέσα στη λεκάνη και που

καταλήγει στο ορθό. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να έχει υποκειμενικά μεγάλα εύρη. Τώρα

υπάρχει μια χαλάρωση, μια γλυκύτητα και την ίδια στιγμή ένα εύρος. Αυτό το είδος δουλε-

ιάς τελειώνει με ένα συναίσθημα χαλάρωσης και γλυκύτητας και πιο πέρα, αν βγείτε από

αυτό το στάδιο αρχίζει να γεννιέται ένας ρυθμός, ένας βιορυθμός. Το ιερό και τα όργανα

αγαπάνε πολύ το ρυθμό. Πολύ καλά.

Σταματήστε εδώ την πρακτική, πάρτε λίγο χρόνο για να μιλήσετε μεταξύ σας.

Και θα κάνουμε ένα διάλειμμα.



Marc: … προχωρήστε πιο μπροστά, καθώς η αρχή της κίνησης θα είναι να κάνουμε

τρία βήματα πίσω … να μπορείτε να οπισθοχωρήσετε χωρίς να βροντήσετε στο ντουβάρι …

Θα αρχίσουμε με τις τρεις κινήσεις που έρχονται πριν την χορογραφία Καρδιά.

Με ενδιαφέρουν αυτές οι κινήσεις επειδή δίνουν καλό αίσθημα της επαφής με το έδα-

φος.

Αρχίζουμε με την κίνηση των άνω άκρων…

…αφήνουμε τους καρπούς μας χαλαρούς …

…η κίνηση αρχίζει καθώς χαλαρώνουμε τους καρπούς, μεταφέρεται στους αγκώνες …

…αρχίζει η κίνηση προς τα επάνω …

…ανεβαίνει από μόνη της …

…και η σπονδυλική στήλη ανεβαίνει ελαφρά, εργαστείτε με τα μάτια σας ανοιχτά …

…κάνουμε σημείο στήριξης στην ανώτατη θέση με ολόκληρο το εμπρός μέρος του σώ-

ματος …

…οι πλευρές ανεβαίνουν …

…έχουμε χρόνο …

… απορροφούμε την κίνηση μέσα στο κορμό …

…η λεκάνη κατεβαίνει λίγο και απαλά προς το έδαφος …

Κανονικά με την ώθηση αρχίζουν να ανεβαίνουν οι αγκώνες …

…και η έναρξη της ακολουθίας (séquence) είναι όταν οι καρποί χαλαρώνουν.

Αφήστε το πρόσθιο μέρος του κορμού να μετέχει …

…υψώνεται και η σπονδυλική μας στήλη …

… νιώστε τη στιγμή που όλα άγονται (κατεβαίνουν) προς τα κάτω, και το ιερό οστό, α-

κόμα και αν είναι μόλις λίγα χιλιοστά.

Μη σταματάτε την κίνηση, αφήστε την κίνηση να φέρει τα χέρια σας στο σημείο έναρ-

ξης …

… τα γόνατα οπισθοχωρούν ένα χιλιοστό …

…επωφελούμαστε για να κάνουμε λίγη διάταση … καθώς κατεβαίνουμε η δυναμική της

συνολικής κίνησης είναι η σύγκλιση.

Τώρα σε αυτή την κίνηση θα προσθέσουμε, όταν φτάσουμε ψηλά …

…τώρα τη στιγμή που θα αρχίσουμε να κατεβαίνουμε, θα προετοιμάσουμε το στόχο

να κινηθούμε προς τα πίσω …

…χρειάζεται ολόκληρο το σώμα να αρχίσει να οπισθοχωρεί πριν κινηθούν τα πόδια

… το αριστερό πόδι αρχίζει να κινείται προς τα πίσω.

Για να σας δώσω σημείο αναφοράς, θα κινήσετε το αριστερό πόδι προς τα πίσω ό-

ταν οι βραχίονές σας είναι στη θέση «δέκα και δέκα» …

Αρχίζουμε … ρευστή κίνηση …

…συνδεθείτε με τη ρευστότητα που σας προσφέρει το γλίστρημα… προς τα επάνω…

…η κίνηση πηγαίνει πιο μακριά …

…χρόνος ακινησίας –αναμονής (suspension) …

…όταν τα χέρια έχουν περάσει στη θέση «οκτώ και είκοσι» φέρνετε πίσω και το άλ-

λο πόδι …

…αφήνουμε τα χέρια να έρθουν …

…ΤΟΠ (δηλαδή στράκα) …

…στηριχτείτε στη σιγή της ομάδας …

…ακινησία –αναμονή …

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


…ΤΟΠ…

…τώρα θα αρχίσουμε να κινούμε το αριστερό πόδι προς τα πίσω όταν έχουμε φτά-

σει στη θέση «έντεκα και πέντε» …

…και θα φέρουμε αμέσως πίσω και το δεξί πόδι …

… Ξαναρχίζουμε …

…τώρα θα δώσουμε προτεραιότητα στα κάτω άκρα…

ΤΟΠ… στηριχτείτε (posez vous) στα κάτω άκρα σας, αναπαυθείτε στα κάτω άκρα

σας …

…νιώστε πως προετοιμάζονται για την κίνηση προς τα πίσω …

…τώρα συνεχίζουμε, και εσείς θα φροντίσετε τη συνέχεια της κίνησης των άνω άκ-

ρων …

…ώστε να μη γίνουν ασυνεχείς κινήσεις (saccades) στα άνω άκρα όσην ώρα τα κάτω

άκρα εκφράζονται …

…σα να μη θέλουμε να κάνουμε καθόλου θόρυβο με τα άνω άκρα μας …

…είμαστε σε συνεχή κίνηση με τα άνω άκρα, ενώ τα κάτω άκρα κάνουν ασυνεχή κί-

νηση …

ΤΟΠ…

Η Καρδιά. Είναι κανείς που δεν ξέρει τη χορογραφία της Καρδιάς;

Στην αρχή βρισκόμαστε στη θέση αυτή …

…κατεβαίνουμε και προχωράμε με το αριστερό πόδι …

…κάνουμε κίνηση προς τα εμπρός, και καθώς προχωρούμε εμπρός …

…φτάνουμε με το δεξί χέρι σε σημείο στήριξης με το αγκώνα χαλαρό, ενώ το αρισ-

τερό πηγαίνει πιο μπροστά …

…και όλες οι κινήσεις που ακολουθούν είναι κινήσεις του αριστερού χεριού γύρω

από το δεξί …

…ενώ το σώμα κάνει κινήσεις εμπρός και πίσω …

ΤΟΠ …

Μια ακόμα λεπτομέρεια για να μπορείτε να κάνετε την κίνηση με ομοιόμορφη συ-

νέχεια…

…αυτό που σας ζητώ, κάντε το μαζί μου, είναι να νιώσετε την ώθηση της κίνησης

προς τα κάτω, μετά το επάνω σημείο στήριξης …

…περιμένουμε την ώθηση της κίνησης προς τα κάτω …

ΤΟΠ …

…δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορούσαμε να πάμε πιο γοργά …

…και δεν είναι το ίδιο πράγμα όπως μια ομοιόμορφη βραδύτητα …

…σημείο στήριξης …

…επιστροφή …

…δεχόμαστε την ώθηση αυτής της καθόδου …

…ολόκληρο το σώμα μεγεθύνεται …

…και τα γόνατα οπισθοχωρούν λίγο …

…ξέρουμε ότι σε λίγο θα ξεκινήσουμε προς τα εμπρός …

…στην επιστροφή δεχόμαστε την ώθηση της κίνησης προς τα κάτω …

…την απορροφούμε και ξεκινάμε προς τα εμπρός …

Σπρώχνουμε το μπροστινό πόδι … το αριστερό χέρι περνάει πάνω από το δεξί …

… μισό κύκλο …



…τώρα το αριστερό χέρι περνάει πάνω από το δεξί και κάνει ολόκληρο κύκλο …

…παίρνουμε χρόνο και ξαναβρισκόμαστε μπροστά, πολύ μπροστά …

ΤΟΠ …

…έχουμε αρκετό χρόνο …

…το αριστερό χέρι υψώνεται ως το ύψος των ματιών μας …

…από την πίσω θέση το σώμα ξεκινάει πάλι προς τα εμπρός …

…το αριστερό χέρι ψηλά, το δεξί κάτω σε σημείο στήριξης προς το έδαφος …

ΤΟΠ …

…ξεκινάμε …

…το δεξί χέρι προχωρεί και το ακολουθούμε …

…στην ίδια κατεύθυνση …

…θα σας το δείξω άλλη μια φορά …

…ξαναβρισκόμαστε ψηλά …

…επιστρέφουμε …

…ΤΟΠ …

…χάθηκα …

Κάνουμε την τελευταία διαδρομή …

ΤΟΠ … ΤΟΠ … (οχλοβοή με ερωτήσεις)

Αρχίζουμε από την αρχή … (οχλοβοή σκέτη)

Ακολουθήστε με …

…είμαστε στην αρχή της Καρδιάς …

…ολόκληρη περιφορά του αριστερού περί το δεξί …

ΤΟΠ …

το χέρι στο ύψος των ματιών…

ΤΟΠ …

…αρχίζουμε να έχουμε το ρυθμό πρόσω –πίσω … (οχλοβοή)

… περιφέρεται, το δεξί χέρι πάνω από το αριστερό, όλο το αριστερό μέρος του σώ-

ματος γυρνάει … (οχλοβοή)

… το αριστερό κατεβαίνει, ολόκληρο το δεξί μέρος του σώματος προχωρεί προς τον

τοίχο …

σημείο στήριξης δεξιά …

[στη συνέχεια θα γράφω µόνο τις φράσεις εκείνες που παρουσιάζουν κάποια συ-

νοχή η οποία θα µπορούσε να τις κάνει έστω και ελάχιστα ενδιαφέρουσες για τον αναγ-

νώστη]

… αφεθείτε να γίνει / να σας πάει η κίνηση …

… ας επαναλάβουμε από την αρχή, αρχικά χωρίς τα βήματα …

με ανοιχτά μάτια …

…επιμηκύνετε τις γραμμικές κινήσεις πρόσω και πίσω …

…δώστε χρόνο στις γραμμικές κινήσεις …

…το ρυθμό τον δίνει η λεκάνη … [επίµονο κουδούνισµα κινητού που θεωρεί πως

έχει δικαιώµατα στην κίνηση] …

…θα κάνουμε μια τελευταία φορά σε ζευγάρια, αντικριστά … (οχλοβοή)

… δεν θα κάνουμε τις κινήσεις πίσω …

…ανοιχτά μάτια …

…καλή απορρόφηση …

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


…προχωράμε προς τον άλλο …

…έλκουμε –συμπαρασύρουμε το χώρο ανάμεσά μας, δεν τον εγκαταλείπουμε …

…να έχετε εμπιστοσύνη στη χορογραφία, τώρα είναι δική σας υπόθεση …

…στηριχτείτε στην ομάδα …

…απορροφήστε το μέσα σας, μη βιάζεστε …

…όταν έχετε τελειώσει την κωδικοποιημένη κίνηση, συνεχίζετε με ελεύθερη κίνηση

… θα σας φέρει ξανά σε σημείο στήριξης, και από εκεί θα ξεκινήσετε …

[αρχίζει µουσική συνοδεία sitar και σύριγξ]

… στην αρχή η ελεύθερη κίνηση θα μπορούσε να είναι αποσπάσματα κωδικοποιη-

μένης …

…ας έχετε στο νου ότι η ελεύθερη κίνηση έχει σημεία στήριξης, εκεί θα δεχθείτε την

επόμενη κατεύθυνση …

…αφήστε να τελειώσει η κίνηση στη στάση που έχετε όταν τελειώσει η μουσική …

4η Ηµέρα

Κυριακή 17 Ιανουαρίου 2010



Marc: Την προσοχή σας. Όταν δουλεύω μαζί σας σε αυτό το σεμινάριο, έχω την εν-

τύπωση ότι σε αυτήν περιπέτεια που περνάμε μαζί, βρισκόμαστε σε μία καμπή. Το συναίσ-

θημα μου είναι ότι εδώ και 3-4 χρόνια το σχέδιο ήταν να αναπτύξουμε την αντιληπτικότητα.

Να ανακαλύψουμε τον κόσμο του αισθητού. Να σταθεροποιήσουμε την αντίληψη του αισ-

θητού. Και αυτό είναι καθημερινή εργασία. Έχουμε καλά εργαλεία, αποτελεσματικά αλλά

δεν λειτουργούν παρά μόνο αν τα χρησιμοποιούμε. Αυτό βέβαια ισχύει παντού. Στο τένις,

στον χορό, στην ξένη γλώσσα. Το άλλο που έχει επιτευχθεί στην εκπαίδευση σας είναι η

τέχνη της συνοδείας δια χειρός και μέσω της κίνησης. Βέβαια υπάρχουν ακόμα πάρα πολ-

λές δυνατότητες να ανακαλύψει κανείς. Αλλά είστε στέρεοι στην αγωγή δια χειρός και την

κίνηση.

Τώρα λοιπόν που έχω σταθεροποιήσει αυτήν την νέα αντιληπτικότητα, πώς θα

μπορέσει αυτή να χρησιμοποιηθεί για την αλλαγή. Για την αλλαγή της σχέσης μου με την

ίδια την ζωή μου. Επομένως πρέπει αυτήν την αντίληψη που έχουμε για την σχέση μας με

το αισθητό να την μεταφέρουμε αυτούσια στην καθημερινή μας ζωή. Είναι καλό πράγμα να

είναι κανείς συνδεδεμένος με τον εαυτό του. Και βλέπουμε ότι όταν κάνουμε μια αγωγή

είμαστε συνδεδεμένοι με τον εαυτό μας. Ή όταν διαλογιζόμαστε. Είναι λιγότερο ισχυρό από

ότι όταν είμαστε στο σεμινάριο, γιατί μέσα στο σεμινάριο έχουμε την δύναμη όλης της ο-

μάδας. Αλλά κάποιο σχεδιάζουν να μεταφέρουν αυτήν την δυνατότητα που έχουν στο σεμι-

νάριο, όσο το δυνατόν καλύτερα και στην καθημερινότητα τους. Δηλαδή όχι μόνον όταν

ενεργείτε σαν ΣΨΠ αλλά και γενικότερα. Χρειάζεται όμως χρόνος γιατί από την στιγμή που

έχουμε σαν δεδομένο ότι υπάρχει μια διαφορετική επαφή με το αισθητό, πρέπει κανείς να

αντιληφθεί κάποιες άλλες αλλαγές που συμβαίνουν. Για παράδειγμα, αν θέλουμε να στα-

θεροποιήσουμε την επαφή με το αισθητό στην καθημερινή ζωή αντιλαμβανόμαστε ότι

πρέπει να τροποποιήσουμε τον τρόπο που χρησιμοποιούμε την σκέψη μας. Δεν μπορεί να

έχουμε σαν στόχο να κρατήσουμε αυτήν την εγγύτητα με το αισθητό όν και συγχρόνως να

κρατάμε τον συνηθισμένο τρόπο σκέψης. Δεν λειτουργεί καταυτόν τον τρόπο. Ούτε και

μπορούμε να κρατήσουμε τον συνηθισμένο τρόπο που έχουμε να μπαίνουμε σε δράση.

Είμαστε υποχρεωμένοι κάθε φορά να αναρωτιόμαστε γιατί κάνουμε το καθετί, με έναν δι-

αφορετικό τρόπο.

Τα λέω όλα αυτά γιατί θα διαλογιστούμε. Για μένα ο διαλογισμός μαζί σας δεν είναι

για να αντιληφθούμε όλοι μαζί άλλα πράγματα. Δεν είναι ενδιαφέρον αυτό. Το έχουμε κά-

νει πολλές φορές. Γύρω από αυτήν την αντίληψη που είναι μοναδική και μας αρέσει, να

συνειδητοποιήσουμε τον εαυτό μας και να έχουμε την ευκαιρία να κοιτάξουμε τι χρήση

κάνουμε στη σκέψη μας. Πώς χρησιμοποιούμε την προσοχή μας. Με τι μοιάζουμε όταν εί-

μαστε σε επαφή με το αισθητό. Είναι τελείως διαφορετικό από το ερώτημα «με τι μοιάζει

το αισθητό». 3-4 χρόνια τώρα δουλεύουμε πάνω στο «με τι μοιάζει το αισθητό». Μετά λοι-

πόν πρέπει να κοιτάξουμε με τι μοιάζουμε εμείς, την ώρα της επαφής μας με το αισθητό.

Γιατί εμείς ζούμε την καθημερινότητα, όχι η κίνηση. Εμείς είμαστε οι πρωταγωνιστές.

Θα κλείσουμε τα μάτια.

Βλέπετε ότι όταν κλείνουμε τα μάτια κάνουμε επιλογές. Κάνουμε ακόμα και προσ-

πάθεια. Κάνουμε προσπάθεια να αποφύγουμε τις έγνοιες μας. Τουλάχιστον να μην τις αφή-

σουμε να κατακλύζουνε το ψυχικό και σωματικό μας χώρο. Κάνουμε προσπάθεια να απο-

συρθούμε από τις συνήθειες μας.

Γινόμαστε διαθέσιμοι.

Αυτή η κίνηση που κάνουμε μες αυτόν τον τρόπο της σκέψης μας, που δημιουργεί τις

ευνοϊκές συνθήκες για την συνάντηση με το αισθητό, αυτό είναι ένα πραγματικό σχολείο.

Είναι ένα σχολείο για να μπορέσει κανείς να έχει μια άλλη επαφή με τη σκέψη του. Μια άλλη

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


επαφή με τις συγκινήσεις του. Τότε προοδευτικά αρχίζει και ξετυλίγεται ο κόσμος του αισθη-

τού. Όπως ακριβώς γίνεται κάτω από τα χέρια μας.

Καθώς ξετυλίγεται εμείς διατηρούμε την αρχική επιλογή στην οποία έχουμε δώσει

προτεραιότητα. Δίνουμε σημασία σε αυτήν την κίνηση. Λέω: αρκεί να στραφούμε προς το

σχεδόν τίποτε. Δεν είναι κάτι θεαματικό. Είναι η ευκαιρία μας γιατί μας υποχρεώνει σε πολύ

λεπτές προσαρμογές. Μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε πολύ λεπτές προσαρμογές.

Για παράδειγμα, η χαλάρωση της συγκέντρωσης μας. Είναι ευνοϊκή για το ξεδίπλωμα

του αισθητού. Αντιστοιχεί στο άνοιγμα του πνεύματος. Παρόλα αυτά παραμένει κανείς εντε-

λώς δεσμευμένος. Αλλά χωρίς προσπάθεια. Χωρίς ένταση. αυτό μας εκπαιδεύει να μπορού-

με να διατηρούμε τις επιλογές. Να στρέφουμε την προσοχή μας προς το ουσιώδες μέσα μας.

Είναι εκπληκτικό.

Όταν λέω είναι εκπληκτικό δεν εννοώ ότι το αισθητό που ξετυλίγεται είναι εκπληκτι-

κό. Είναι βέβαια και αυτό, αλλά δεν πάμε σε αυτό χωρίς λόγο. Αυτό που είναι εκπληκτικό

είναι ο τρόπος που προσαρμόζετε τη στάση σας σε αυτό. Και τώρα νιώθω ότι εγκαθίσταται

το λεπτοφυές στοιχείο στη στάση σας. Αυτή η λεπτότητα είναι εμπνευσμένη από την λεπτό-

τητα του αισθητού. Ίσως και να έγινε δυνατή εξαιτίας αυτής της λεπτότητας του αισθητού.

Αλλά επίσης είναι και η δική σας λεπτότητα. Η δική σας λεπτότητα καθώς εισέρχεστε σε ε-

παφή με το αισθητό. Δηλαδή το αισθητό, την ίδια στιγμή σας επιτρέπει να ανακαλύψετε αυ-

τό το λεπτοφυές και συγχρόνως να το εφαρμόσετε. Και στην προσπάθεια να εφαρμόσει κά-

ποιος αυτό στην επαφή του αισθητού, καταφέρνει να μπορεί να εφαρμόσει την λεπτότητα

και όταν το αισθητό δεν είναι παρόν. Γνωρίζουμε τον δρόμο.

Σταδιακά, επειδή ακριβώς έχετε δημιουργήσει τις συνθήκες, μπορείτε επίσης να χα-

λαρώσετε. Και τότε χαλαρώνετε όλη σας την αρχική προσπάθεια. Μαθαίνετε να χαλαρώνετε

την ένταση της προσπάθειας παραμένοντας παρόντες. Φροντίζοντας αυτό με το οποίο είστε

σε επαφή. Δηλαδή το λεπτοφυές κομμάτι του εαυτού σας. Όπως ακριβώς φροντίζετε το λεπ-

τοφυές κομμάτι του θεραπευόμενου σας.

Βλέπετε το μυστήριο, και θα έλεγα το θαύμα, του διαλογισμού. Έρχεται μια στιγμή

που το λεπτοφυές φροντίζει εμάς. Και αφηνόμαστε κι εμείς όπως ακριβώς αφήνεται ο θερα-

πευόμενος. Είναι ουδέτερος και είναι η κίνηση που είναι ενεργητική. Είναι ουδέτερος αλλά

παραμένει παρών.

Και τώρα το σχέδιο είναι να αφήσουμε τα μέρη του εαυτού μας που είναι σφιγμένα,

σε ένταση και που μας φαίνεται ότι δεν συμμετέχουν στην κίνηση, σαν να είναι απομονωμέ-

να. Να τα αφήσουμε να ενωθούν, να έρθουν σε επαφή με την κίνηση. Να τα αγκαλιάσει η

κίνηση. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε έτοιμοι να αφεθούμε στην αλλαγή, την ώρα του διαλο-

γισμού. Όπως αντιλαμβάνομαι, η πράξη την οποία είστε αυτήν την στιγμή σε θέση να κάνε-

τε, είναι η πράξη του να αφεθείτε στην αλλαγή. Όταν νιώθετε ένα κομμάτι να είναι απομο-

νωμένο, μακριά από την κίνηση να το αφήνετε να έρθει, να συμμετέχει στην κίνηση. Δεχό-

σαστε να αφεθείτε στην αλλαγή. Να αλλάξετε τις συνήθειες σας. Οι συνήθειες μέσα στο σώ-

μα παίρνουν την μορφή εντάσεων. Αόρατων στάσεων, που φαίνονται άκαμπτες σε σχέση με

την ευλυγισία της κίνησης. Και δεν χρησιμεύει σε τίποτε να χαλαρώσουμε μέσα σε αυτές τις

βαθιές θέσεις. Πρέπει να συσπειρωθούμε απέναντι στην ακαμψία με την δύναμη της κίνη-

σης που γνωρίζει τον δρόμο της αλλαγής. Τον δρόμο της αλλαγής που μας πλησιάζει στον

ίδιο μας τον εαυτό. Που μας απελευθερώνει από ορισμένες από τις συνήθειες μας. Ακόμα κι

αν αυτές οι συνήθειες είμαστε επίσης εμείς.



Ορισμένοι, ανάμεσα σας, μπορούν να νοιώσουν την γλυκύτητα του αισθητού. Τον

τρόπο που έχει να μας φροντίζει. Να μας προσέχει καλά.

Κι όταν αφήνουμε αυτήν την προσοχή να μας αγγίξει μέσα στην καρδιά μας βιώνου-

με… μιαν αγάπη.

Μια αγάπη που δεν μας ζητάει τίποτε.

Αλλά μια αγάπη για την οποία μπορεί να έχουμε την επιθυμία να δώσουμε τα πάντα.

Το να τα δώσει κανείς όλα σημαίνει απλώς να ξεφορτωθούμε ό,τι μας απομακρύνει

από αυτήν την αγάπη.

Κατά την γνώμη μου έχουμε ένα ραντεβού με τα μυστικά της καρδιάς μας.

Στον τόπο από τον οποίο δεν αντιλαμβανόμαστε απλά και μόνο τη ζωή. Είμαστε η

ζωή, οι ίδιοι.

Για ορισμένους η εσωτερική κατάσταση ίσως να είναι λίγο άβολη. Αλλά δεχτείτε να

μείνετε σταθεροί. Όπως δέχεστε, μένοντας σταθεροί, να ξαπλώσετε κάτω από τα χέρια ενός

θεραπευτή.

Πολύ καλά.

Ωραία. Είναι καλά έτσι.

Την ώρα που θα γράφετε, θα είναι ένας χρόνος αυθόρμητης γραφής. Κι όταν θα έχε-

τε γράψει ότι σας φαίνεται σημαντικό, θα ήθελα να γράψετε λίγες φράσεις γύρω από την

εξής πρόταση: «αυτό που ανακάλυψα σ’αυτόν τον διαλογισμό μου δημιουργεί την επιθυμία

να…». Και η δεύτερη φράση: «ότι ανακάλυψα σ’αυτόν τον διαλογισμό μου δίνει τον δρόμο

για να…». πάρτε όσο χρόνο θέλετε.

Υπάρχουν κάποιοι που θα θέλανε να μοιραστούν αυτά που βιώσανε;

- Στην αρχή, πριν να μας πεις τις ερωτήσεις, μου βγήκε αυθόρμητα μία ανακάλυ-

ψη: την αλήθεια των θεραπευτικών αποτελεσμάτων των εσωτερικών μας διαλό-

γων. Αυτή είναι η μία ανακάλυψη. Αυτό μπορεί να ανατρέψει τα πάντα. Στο

πρώτο ερώτημα λοιπόν, μου δημιουργεί την επιθυμία να μεταδώσω αυτήν την

αλήθεια. Το δεύτερο ερώτημα, που είναι πολύ σχετικό, μου καταδεικνύει τον

δρόμο να χρησιμοποιώ την σκέψη γι αυτούς τους εσωτερικούς διαλόγους. Δηλα-

δή ανακαλύπτω από το κύτταρο, από την σοφία του κυττάρου την εξέλιξη μέσα

στην ζωή και την ύπαρξη. Αυτή την νέα ύλη στην οποία μας βάζει συνειδητοποι-

ημένα η ΣΨΠ.

Marc: Ευχαριστώ. Βλέπετε ότι η φύση του συλλογισμού, της σκέψης που ταιριάζει

στη δουλειά μας είναι μια σκέψη που μένει κοντά στη μη ερμηνεία.

Ποιός άλλος;

- Θέλω να μιλήσω για μια τεράστια ενότητα που ένιωσα στο τέλος αυτού του δια-

λογισμού. Η ατμόσφαιρα ήταν πολύ ελαφριά μέσα στην αίθουσα, χωρίς να χάνω

την επαφή μου ούτε με το σώμα μου ούτε με τις μορφές, ένιωθα εντελώς ενω-

μένη με τους άλλους που δεν ξεχώριζαν. Ήταν τόσο ελαφρύ και κινούμενο. Και

θα έλεγα σαν να μας είχαν βάλει μέσα σε μια συνδετική ουσία που δεν μας ά-

φηνε να ξεκολλήσουμε. Αυτό μου γέννησε την επιθυμία να μην σταματήσω με

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


τον τρόπο μου. Η δεύτερη ερώτηση: συναισθήματα που μου ήρθαν, νιώθω,

προσφέρω, μοιράζω, επικοινωνώ. Κι από αυτήν την ενότητα να κερδίσω την ε-

λευθερία, την αυτονομία και την εν δυνάμει γλυκύτητα.

- Σ’αυτήν την ενδοσκόπηση ανακάλυψα δύο καινούργια πράγματα. Το πρώτο α-

φορά την λεπτοφυΐα της εσωτερικής κίνησης και το δεύτερο είναι τα διαφορετι-

κά στρώματα παρατήρησης μέσα μου. Όσον αφορά το δεύτερο, τα διαφορετικά

στρώματα για μένα είναι οι αναπαραστάσεις που δημιουργώ της εσωτερικής κί-

νησης, η ίδια η παρατήρηση της εσωτερικής κίνησης, το να είμαι η εσωτερική κί-

νηση, να μπαίνω στην εσωτερική κίνηση, να ταυτίζομαι με αυτήν. Αυτό που ανα-

κάλυψα μου δίνει την επιθυμία να δρω με τέτοιον τρόπο ώστε να εμπλέκομαι

πραγματικά στα γεγονότα. Να βιώνω αυτό που ενεργώ με έναν τρόπο διαφορε-

τικό. Να πράττω αλλά ταυτόχρονα να υπάρχω πράτων. Να είμαι εγώ ο ίδιος μέ-

σα στην δράση και να είμαι κι εγώ μέρος της δράσης. Αυτό που ανακάλυψα

σ’αυτόν τον διαλογισμό που δίνει τον δρόμο για την λύση του σκοπού ύπαρξής

μου. Όπου απλά ο σκοπός της ύπαρξης μου είναι να υπάρχω εγώ ο ίδιος μέσα

στον κόσμο. υπάρχουν κι άλλα πράγματα που θέλω να πω αλλά θα μείνω εδώ.

- Ήταν ίσως από τους πιο σημαντικούς διαλογισμούς. Στην πρώτη ερώτηση, αυτό

μου ανακάλυψα σ’αυτόν τον διαλογισμό, μου δημιουργεί την επιθυμία να αλλά-

ξω τη σχέση μου, την επαφή μου με την σκέψη μου στην καθημερινότητα μου.

Δεύτερο, να φροντίσω το λεπτοφυές κομμάτι μέσα μου και να το προστατέψω.

Τρίτο, να αγκαλιάσω τις αδυναμίες μου και να τις συγχωρέσω. Και μια… επιθυ-

μία να ευχαριστήσω. Και ότι ανακάλυψα σε αυτόν τον διαλογισμό μου δίνει το

δρόμο σε δύο πράγματα. Ένα μακροπρόθεσμο στόχο που θέλω να φτάσω και έ-

χει να κάνει με την δικιά μου εξέλιξη, και έναν βραχυπρόθεσμο που έχει να κάνει

με την υγεία μου. Όπου κατανόησα όλον τον μηχανισμό της σκέψης και της σύν-

δεσης της με την υγεία. Ήταν πολύ κρίσιμη ενδοσκόπηση. Ήταν σαν να έφυγε

ένα πέπλο που δημιουργούσε απόσταση ανάμεσα σε μένα και την σκέψη μου.

Marc: Καλά νέα!

- Χθες, στον διαλογισμό που κάναμε μας είπε ο Marc, αν φτάσουμε στο ποτάμι

μην μείνετε στην όχθη αλλά κάντε το βήμα μέσα. Αυτό το βήμα γινόταν πάντοτε

σε μένα και ήταν μια ευχάριστη αίσθηση. Σήμερα έγινε, αλλά με διαφορετικό

τρόπο για μένα. Δεν έπεσα μέσα στο ποτάμι και έφυγα, αλλά έπεσε μέσα στο

ποτάμι και ήταν σαν να έστριψα και το κοίταζα. Συνάντησα τις δικές μου δυνατό-

τητες για να γυρίσω… γιατί είχε ορμή αυτό το πράγμα… αλλά είδα αυτά που

περνάγανε δίπλα μου, που είναι προφανώς οι αποφάσεις που πρέπει να πάρω,

γιατί ξέρω ότι πρέπει να πάρω αποφάσεις για αλλαγές, σε κάποιο κομμάτι του

δικού μου περιβάλλοντος. Δηλαδή οι αποφάσεις μου δεν αλλάξανε, είναι αυτές,

είναι το σταθερό μου, αλλά είδα ότι καθώς πήγαινα ανάποδα, σε αυτές τις απο-

φάσεις πρέπει να κάνω δουλειά… ναι… ανοιχτήκανε άλλα… δηλαδή ανοίχτηκε ο

χρόνος… μην το κάνεις τώρα, άσε λίγο χρόνο. Είδα κάτι άλλο που πρέπει… είδα

και τη δουλειά που πρέπει να κάνω. Είναι ο δρόμος που πρέπει να δουλέψω για

να…

Marc: Έχεις μια καλή οπτική. Ευχαριστώ.

- Ελάχιστες εικόνες και ελάχιστες σκέψεις. Δεν θέλω να θέλω. Χρώμα μπλε. Χρώ-

μα σε κύματα, εκρήξεις, σε στίγματα, σε κηλίδες. Το σώμα μου σε άλλη μορφή.

Κινείται παράλληλα ή αυτόνομα από το αντικειμενικό μου σώμα. Πάει να βγει

εμπρός. Επιστρέφει. Γέρνω δεξιά; Γέρνω αριστερά; Ένταση στον αυχένα. Ας πή-



γαινε το μπλε φως προς τα εκεί! Το φως γιατί το βλέπω μόνο μπροστά μου; Να

πλημμύριζε όλο μου το σώμα! Δεν φτάνει στην καρδιά μου. Νομίζω πως αν

πλημμυρίσει την καρδιά μου θα κλάψω. Ρευστά. Η ύπαρξη μου κινείται και πε-

ριγράφεται σε άλλο σχήμα από το αντικειμενικό μου σώμα. εμφανίζεται ένα άλ-

λο σώμα. Βλέπω το κρανίο του. Ξυρισμένο. Τους ώμους του. Τον βραχίονα του.

Είμαι εγώ; Ή άλλος; Το μπλε χρώμα δημιουργεί ροές που μπλέκουν με άλλα

χρώματα. Λευκά, πράσινα. Πάλι το κρανίο αλλά αυτή τη φορά τυλιγμένο σε ύ-

φασμα. Η καρδιά μου. Δεν λούστηκε ακόμα από το μπλε. Δεν ανησυχώ. Χαίρο-

μαι. Τρυφερότητα. Αυτό που ανακάλυψα σε αυτόν τον διαλογισμό μου δημιουρ-

γεί την επιθυμία να κάνω πιο συχνά ενδοσκόπηση. Ότι ανακάλυψα σε αυτόν τον

διαλογισμό μου δείχνει τον δρόμο για να συνδεθώ με τα μυστικά της καρδιάς

μου.

Marc: Ευχαριστώ πολύ. Θα κάνουμε ένα διάλειμμα μετά από αυτήν την ποίηση.

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Marc: Θα κάνω μια σύνθεση αυτού του σεμιναρίου. Για μένα το βασικό θέμα που

αντιμετωπίσαμε πρακτικά είναι, πώς να οδηγήσουμε έναν άνθρωπο σε μία καινούργια εσω-

τερική κατάσταση αλλά κυρίως σε μια νέα κατάσταση του ίδιου του τού εαυτού. Ως εδώ έ-

χουμε χρησιμοποιήσει τα εργαλεία της ΣΨΠ ώστε αυτή η νέα κατάσταση να είναι μια κατάσ-

ταση καλύτερης υγείας. Μια κατάσταση με λιγότερες σωματικές εντάσεις, με λιγότερους

σωματικούς πόνους, με λιγότερη ψυχική οδύνη, μια κατάσταση αυτοπεποίθησης. Αυτή η

νέα κατάσταση είναι μια κατάσταση υγείας, σωματικής και ψυχικής. Μπορεί να χρειαστούν

πολλές συνεδρίες για να έρθει το άτομο σε αυτήν την κατάσταση.

Σχετικά με το πώς θα οδηγήσουμε το άτομο σε αυτήν νέα κατάσταση, θα πω μονάχα

ένα νέο στοιχείο γιατί είναι κάτι που γνωρίζετε. Θα επανέλθω σε ένα στοιχείο-κλειδί: στην

αλλαγή του σωματικού καθεστώτος. Νομίζω ότι πρέπει να κρατήσετε στο μυαλό σας και την

επόμενη ερώτηση: Πώς είναι δυνατόν, αγγίζοντας ένα σώμα, να οδηγήσουμε τον άνθρωπο

σε καινούργια κατάσταση. Το κάνουμε αυτό διαρκώς και δεν μας εκπλήσσει πια. Αλλά πα-

ρόλα αυτά υπάρχει ένα άλμα. Κάνεις μια δράση πάνω σε ένα σώμα και έχεις ένα αποτέλεσ-

μα σε έναν άνθρωπο. Κι όταν μιλάμε για κατάσταση εαυτού, πρόκειται για κατάσταση σω-

ματική, ψυχική, νοητική. Πραγματικά αφορά στο σύνολο του ανθρώπου. Σε αυτήν την διερ-

γασία αλλαγής που προτείνουμε στον θεραπευόμενο μας, υπάρχει μια θεμελιώδης αλλαγή

που είναι το πέρασμα της εμβιομηχανικού σώματος σε μία κατάσταση (θα μπορούσαμε να

πούμε) ταυτοποιημένου σώματος, ενός σώματος που έχει βρει την ταυτότητα του. (Σώμα

αντικείμενο-σώμα υποκείμενο). Έχει ένα αίσθημα ύπαρξης που αφορά όχι μόνο τη σωματι-

κή μορφή του. Αλλά την μορφή της προσωπικότητας του, των επιθυμιών του, των κινήτρων

του, την μορφή των σκέψεων του, την μορφή των αντιστάσεων του.

Όταν λοιπόν ζητάμε την μαρτυρία του θεραπευόμενου μας πρέπει να μπορούμε να

προσέξουμε αυτές τις αλλαγές και θέλω να σας δώσω 2-3 παραδείγματα. Είναι αποσπάσμα-

τα από το ντοκτορά Danis. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα που το βρίσκουμε στους θεραπε-

υόμενους μας, στην αρχική επαφή με το αισθητό. «Το άτομο μετά την συνεδρία είπε: εισχω-

ρώ μέσα στις αισθήσεις του εμψυχωμένου μου σώματος. Ή αλλιώς: έχω την εντύπωση ότι το

σώμα μου ζωντανεύει». Όταν το ακούει κανείς αυτό… φυσικά το άτομο ξέρει ότι το σώμα

του δεν είναι νεκρό. Τι λέει επομένως όταν λέει ότι «το σώμα μου είναι ζωντανό»; «Είναι

κάτι εντελώς καινούργιο για μένα», συμπληρώνει. Όλος ο κόσμος ξέρει ότι έχουμε ένα ζων-

τανό σώμα. Αλλά ακριβώς επειδή εμψυχώνεται από το εσωτερικό του ο θεραπευόμενος

λέει ότι είναι μια εντελώς καινούργια κατάσταση γι αυτόν. είναι μια μαρτυρία σχετικά με το

σώμα που γίνεται αισθητό. Μια άλλη μαρτυρία όπου το σώμα μπαίνει σε μία κατάσταση

ταυτοποίησης. Περνάμε από το βίωμα της ζωής στο βίωμα του εαυτού. « Ένα άλλο άτομο

λέει: ένιωσα μία πολύ ισχυρή αντήχηση μέσα μου που με συνέδεσε με τον ίδιο μου τον εαυ-

τό. Με τον βαθύ μου εαυτό». Δεν μιλάει πια για το σώμα. Μιλάει για μια συνάντηση με το

είναι. Ένα άλλο παράδειγμα: «ένιωσα ότι έκανα μία επιστροφή στον βαθύ μου εαυτό κι ότι

εκεί έκανα μία επιστροφή στην δική μου αγάπη». Όταν ακούτε μία μαρτυρία διακρίνετε αν

το άτομο μιλάει για την επαφή με το σώμα του ή αν μιλάει με μια ανανέωση της σχέσης με

τον ίδιο του τον εαυτό. Όσο το άτομο δεν μιλάει ακόμα για ένα βίωμα του εαυτού είναι πο-

λύ δύσκολο να οδηγήσει κανείς την συζήτηση στην περιοχή της καθημερινότητας. Γιατί ακό-

μα το άτομο βρίσκεται στο στάδιο της ανακάλυψης του αισθητού σώματος. Ανακαλύπτει το

αισθητό αλλά δεν βλέπει ακόμα ποιος είναι σε σχέση με το αισθητό, (σ’αυτό που μας οδή-

γησε ο πρωινός διαλογισμός). Όσο ο άνθρωπος βρίσκεται ακόμα εκεί θα έχει σίγουρα κάπο-

ια αποτελέσματα επίσης στη ζωή. Αποτελέσματα τόσο για τον ίδιο όσο και για τους άλλους.

Όχι αναγκαστικά αποτελέσματα στο σώμα του. Αλλά δεν μπορεί να ακολουθήσει αυτές τις

αλλαγές ενεργητικά γιατί δεν ξέρει ακόμα να ανακαλύπτει μια νέα οπτική γωνία μέσα του.

Καμιά φορά μπορεί να διαπιστώσει ότι στη ζωή υπάρχουν πράγματα που αλλάζουν και ότι ο

ίδιος έχει αλλάξει. Ας πούμε όταν θυμώνει με κάποιον θυμώνει λιγότερο αλλά δεν καταλα-

βαίνει γιατί. Ή κάποιο άτομο που δεν θύμωνε ποτέ αρχίζει και θυμώνει. Αλλά δεν καταλαβα-

ίνει από πού προέρχεται αυτή η κατάσταση. Σε γενικές γραμμές είναι ευχαριστημένος. Τώρα



από τη δική μας οπτική γωνία, του θεραπευτή. Αυτό που μας ενδιαφέρει όταν οδηγούμε

έναν άνθρωπο σε μία νέα κατάσταση εαυτού, είναι ότι πρέπει να τον οδηγήσουμε σε κάποιο

προφυλαγμένο μέρος από τις άμυνες του. Από τις «προστασίες» του. Οι αντιδράσεις άμυνας

εμποδίζουν να έχουμε ένα δίκαιο βλέμμα στην κατάσταση. Εμποδίζουν να έχουμε ένα νέο

βλέμμα. Επομένως η κατάσταση του συντονισμού, αυτή η νέα κατάσταση εαυτού μας επιτ-

ρέπει να οδηγηθούμε σε ένα νέο βλέμμα. Επίσης μας επιτρέπει να οδηγηθούμε σε μία νέα

αντίληψη. Καινούργια αντίληψη τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τις καταστάσεις.

Το τρίτο σημείο στο επάγγελμα μας: στην αρχή, στις πρώτες συνεδρίες, αυτή η νέα

κατάσταση εαυτού για τον θεραπευόμενο μας είναι ένα δώρο. Είναι αποτέλεσμα της δουλε-

ιάς του θεραπευτή. Ο ίδιος ο θεραπευόμενος νιώθει εντελώς ανίκανος να οδηγηθεί μόνος

του σε αυτήν την κατάσταση. Εξαρτάται από μας για να φτάσει σ’αυτήν την κατάσταση.

Το τέταρτο σημείο: κατά την διάρκεια λεκτικής συνεδρίας θα του διδάξουμε να μπο-

ρεί πλησιάσει αυτήν την νέα κατάσταση μόνος του. Αυτό που κάνουμε είναι ότι του διδάσ-

κουμε την αντίληψη του αισθητού στη διάρκεια της συνεδρίας. Θα του πούμε λοιπόν: φέρε

την προσοχή σου στην κίνηση που υπάρχει μέσα σου. Μετά την συνεδρία θα του ζητήσουμε

να περιγράψει το βίωμα του. Και θα εξακριβώσουμε αν πραγματικά περιγράφει το περιεχό-

μενο του βιώματος του αισθητού. Τώρα, δεύτερη συνοδεία, είναι να του δείξουμε τις συνέ-

πειες και τα ευεργετήματα που υπάρχουν γι αυτόν από αυτήν την νέα αντιληπτική ικανότη-

τα. Εξηγούμαι: όταν ένας άνθρωπος φτάνει στον χώρο σας ταραγμένος, με πολλές έγνοιες.

Μας εξηγεί το πρόβλημα του και ξαπλώνει στο τραπέζι. Κάνουμε αγωγή. Μετά από κάποιο

χρονικό διάστημα του ζητάμε να βάλει την προσοχή του στη γλυκύτητα… στην κίνηση… σε

οτιδήποτε. Όταν φτάνει στο σημείο να μπορεί να το κάνει αυτό, κάνει δύο πράγματα. Στρέ-

φει καταρχήν την προσοχή του πάνω στην κίνηση αλλά συγχρόνως αποδεσμεύει την οπτική

του από το πρόβλημα. Στρέφει την προσοχή του προς την κίνηση και συγχρόνως αλλάζει τις

συνήθειες του το να κοιτάει συνεχώς προς τα έξω. Και μπορούμε να του πούμε: βλέπετε ό-

ταν πετυχαίνετε να έρθετε σε επαφή με την ζωή μέσα σας, σάς κάνει καλό για δυο λόγους.

Καταρχήν αυτή η εσωτερική ζωή ρυθμίζει τα του σώματος αλλά ο δεύτερος λόγος είναι ότι

όταν επιλέγετε να το κάνετε αυτό παίρνετε μια απόσταση από τα προβλήματα σας. Και ακ-

ριβώς αυτό είναι το σημείο στο οποίο δυσκολεύεται ο κάθε άνθρωπος. Μαζί σας καταφέρ-

νει να το πετύχει. Αλλά πρέπει να καταφέρει να το πετυχαίνει και χωρίς εσάς. Όταν λοιπόν

του έχετε μάθει να κάνει μια άσκηση κίνησης σε καθιστή θέση πρέπει να έχει διάθεση να το

κάνει, καταρχήν γιατί κάνει καλό στο σώμα του, αλλά πρέπει επίσης να καταλάβει ότι αυτό

δίνει μια ευκαιρία στον καθένα να μπορέσει να κρατήσει μια απόσταση από τα προβλήματα

του. Είναι μία λύση για να μπορέσει να πετύχει αυτήν την οπισθοχώρηση και χρειάζεται μία

προσπάθεια για να το πετύχει και πρέπει να του το πείτε. Η πρώτη δυσκολία είναι ότι πρέ-

πει να βρει δέκα λεπτά την ημέρα για να μπορέσει να κάνει αυτήν την άσκηση. Αλλά δεν θα

είναι 10 λεπτά για να κάνει απλά μία άσκηση. Είναι 10 λεπτά στα οποία απομακρύνουμε τα

προβλήματα και τις υποχρεώσεις, κάνουμε χώρο και δίνουμε χρόνο στον εαυτό μας. Και

μόνο αυτό είναι η αρχή της αλλαγής.

Μετά εισχωρούμε στην καινοτομία. Θεωρώ ότι σήμερα μπορείτε να αφυπνίσετε ένα

σώμα και να το κάνετε ένα αισθητό σώμα. Ξέρετε να δώσετε ασκήσεις ώστε το άτομο να

σταθεροποιήσει την επαφή με το αισθητό του σώμα. Ξέρετε να οδηγήσετε ένα άτομο σε μία

νέα κατάσταση του εαυτού του. Έχετε τον τρόπο να τον οδηγήσετε να μαθαίνει από τα βιώ-

ματα του. Να πηγαίνει ως το γεγονός συνείδησης και ως το γεγονός γνώσης. Να θυμάστε

την ερώτηση: τι καινούργιο ανακάλυψες και τι έμαθες από αυτό; Το επόμενο βήμα είναι:

όταν αυτό το νέο μέρος του εαυτού είναι εκεί, όταν δηλαδή το γεγονός γνώσης και το γεγο-

νός συνείδησης βρίσκονται εκεί, πώς θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε το άτομο να κάνει την

σύνδεση όλων αυτών με την καθημερινότητα του. Πώς θα τον ξαναστρέψουμε στο πρόβλη-

μα του με διαφορετικό τρόπο. Έχει έρθει έχοντας ένα πρόβλημα, μπορεί να είναι πρόβλημα

στην ζωή του, π.χ. ένα πρόβλημα επιλογής. Όταν θα φύγει από εμάς θα πρέπει να μπορεί να

βρει απάντηση στο πρόβλημα του. Καμιά φορά το ίδιο το πρόβλημα δεν διατυπώνεται πια

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


με τον ίδιο τρόπο. Στο επόμενο σεμινάριο η Εύα θα σας αναπτύξει το θέμα «πώς θα συνο-

δεύσουμε τον άνθρωπο να ξαναεπισκεφτεί τα προβλήματα του». Και επίσης να δει τις στά-

σεις του απέναντι στην καθημερινότητα. Πώς να δώσει ένα νέο νόημα στις δράσεις του. Θα

σας αρέσει πολύ να δουλέψετε μαζί της πάνω σε αυτό το θέμα.

Τα στοιχεία που μόλις σας έδωσα γύρω από αυτήν την νέα κατάσταση βρίσκονται

στο βιβλίο της Eve Berger. Στο βιβλίο «ΣΩΜΑΤΟΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ». Βρίσκονται στο κεφά-

λαιο 8 για την Μεταμόρφωση, που θα σας δοθεί μεταφρασμένο. Για να προετοιμάσουμε

λοιπόν το επόμενο σεμινάριο σας ζητώ να δουλέψετε πάνω σε αυτό κεφάλαιο της μετα-

μόρφωσης. Διαβάστε το, αλλά από την ανάγνωση αυτή να βγάλετε ένα ερώτημα. Αν είχατε

μπροστά σας την Eve Berger και είχατε την ευκαιρία να της θέσετε μόνον ένα ερώτημα, που

αφορά σε αυτό που έγραψε, ποιο θα ήταν αυτό; Ερώτημα που αφορά στο περιεχόμενο αυ-

τού του κεφαλαίου. Για παράδειγμα θα μπορούσε να ήταν ένα ερώτημα του τύπου «δεν

καταλαβαίνω τι εννοείς εδώ…». Ας πούμε ότι έχετε την ευκαιρία να της θέσετε μια δεύτερη

ερώτηση που δεν αφορά σε αυτό που έγραψε αλλά την δυσκολία που έχετε να εφαρμόσετε

αυτά τα οποία γράφονται σε αυτό το κεφάλαιο για σας. Όχι για τον θεραπευόμενο σας, αλ-

λά για σας. Σε γενικές γραμμές, αν ήμουνα η Natalie: «κάνω αυτό που έχω μάθει, προσπαθώ

να αλλάξω, έχω κάποιες συνειδητοποιήσεις και είναι πολύ δύσκολο για μένα να περάσω σε

μια λήψη απόφασης. Πρέπει κάποιος να μου προτείνει να την πάρω». Αυτό είναι ένα παρά-

δειγμα. Αυτό είναι η δυσκολία η δική σας, σχετικά με αυτήν την τέχνη του αν αφήνεται κα-

νείς στην αλλαγή. Μπορείτε να θέσετε ερωτήματα. Θα έχει σχέση με την ζωή σας. Έχετε την

ευκαιρία να διατυπώσετε δύο ερωτήματα, μετά από αυτήν την ανάγνωση. Εύχομαι να γρά-

ψετε τις δύο ερωτήσεις. Η Εύα έρχεται στις 12 Μαρτίου… να έχετε γράψει αυτές τις ερωτή-

σεις ως τις 15 Φεβρουαρίου. Στις 15 Φεβρουαρίου στέλνετε αυτές τις ερωτήσεις στον Jean,

στα ελληνικά, ή στα γαλλικά αν μπορείτε, και ο Jean θα οργανώσει την μετάφρασή τους στα

γαλλικά. Μαζί με αυτό θα δώσουμε την ευκαιρία στην Εύα να σας γνωρίσει καλύτερα και να

προετοιμάσει το πρόγραμμα της λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις απορίες. Αυτό βέβαια δεν

σημαίνει ότι θα απαντήσει σε 58 ερωτήσεις αλλά θα της δώσει μία πολύ καλή επαφή με το

ποιοι είστε σε σχέση με αυτό το θέμα της αλλαγής στην ΣΨΠ.

Δεν νομίζω ότι αυτή η δουλειά παίρνει πολύ χρόνο αλλά πρέπει να διαβάσετε πρώ-

τα. (Το κεφάλαιο 8 της ΣΩΜΑΤΟΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ της EVE BERGER).

Σε αυτό το 4ήμερο σας είπα ότι θα κάνουμε μια εργασία ποιοτικής έρευνας. Συλλέ-

γουμε μαρτυρίες πάνω στα βιώματα. Βέβαια με αυτές τις μαρτυρίες δεν κάνουμε στατιστι-

κές –θα μπορούσε να γίνει κι αυτό- αλλά θα κοιτάξουμε τι μας διδάσκουν αυτές οι μαρτυρί-

ες σχετικά με την διεργασία της ανανέωσης του εαυτού γενικά. Θα σας δώσω ένα παράδε-

ιγμα. Είχατε 4 ευκαιρίες όπου μαζέψατε δεδομένα. Την πρώτη μέρα κάναμε μια δουλειά σε

τριάδες. (Ακούστε αυτά που θα σας πω και θα σας στείλουν αυτές τις οδηγίες ο Κώστας και

η Άσπα με email). Έχετε λοιπόν σημειώσει αυτές τις ημέρες, σε τέσσερις περιπτώσεις, κάπο-

ια δεδομένα. Επομένως μπορούμε να έχουμε 4 κείμενα. Το πρώτο κείμενο είναι η δουλειά

της πρώτης μέρας όπου το θέμα είναι «η αλλαγή της εικόνας του εαυτού». Το δεύτερο, επί-

σης αντιστοιχεί στη δουλειά που κάνατε σε τριάδες, αναφέρεται στο θέμα «η αλλαγή στη

σχέση μας με τις συγκινήσεις». Για αυτά τα δύο κείμενα βρεθήκατε σε ομάδες των τριών

ατόμων (σε διαφορετικά γκρουπ). Θα κάνετε λοιπόν ένα κείμενο για τρία άτομα σε αυτά

που ο καθένας από τους τρεις σας είχε γράψει επί δέκα λεπτά. Και μετά συζητήσατε μεταξύ

σας και διευκρινίσατε αυτά που είχατε γράψει. Αυτό που σας ζητάω για τον καθένα από το-

υς τρεις που αποτελούσαν την ομάδα, είναι να διαλέξετε από αυτά που είχατε γράψει, αυτό

που σας φαίνεται το πιο χρήσιμο στο θέμα «της αλλαγής εικόνας του εαυτού». Είναι αυθαί-

ρετο το πώς θα διαλέξει ο καθένας για το τι του φαίνεται πιο χρήσιμο. Εδώ τώρα βρισκό-

μαστε στην έρευνα αυτού που ονομάζεται ανάλυση. Αλλά αυτό που σας ζητάω είναι διαλέ-

ξετε αυτό που σας φαίνεται πιο χρήσιμο για το θέμα και όχι το τι σας φαίνεται πιο χρήσιμο

για σας. Για το θέμα της έρευνας –είμαστε μια ομάδα έρευνας- αυτό που είναι ενδιαφέρον

σε κάθε προσωπική μαρτυρία, είναι ότι φωτίζει κάτι το οποίο έχει αξία και για τους άλλους.



Σε αυτήν την θέση δεν είστε πια το άτομο που δίνει μια μαρτυρία για το βίωμα του εκείνης

της στιγμής, αυτό το κάνατε ήδη. Τώρα αλλάζετε καπέλο και λέτε: μπαίνω σε μια ομάδα έ-

ρευνας που ερευνά το θέμα «η αλλαγή της εικόνας του εαυτού». Κοιτάω την μαρτυρία μου

και αυτό το κομμάτι της ήταν πολύ σημαντικό για μένα εκείνη τη στιγμή. Αλλά δεν έχει να

κάνει με την αλλαγή εικόνας του εαυτού. Έχει να κάνει με εκείνο που μου συνέβαινε εκείνη

τη στιγμή. Ας πούμε μιλάει για μια ανακάλυψη στο σημείο στήριξης. Δυο γραμμές πιο κάτω,

αυτή η ανακάλυψη στο σημείο στήριξης, άλλαξε την εικόνα μου για το τι θεραπευτής είμαι.

Νόμιζα ότι είμαι ένας ενεργητικός θεραπευτής αλλά ανακάλυψα ότι μπορώ να γίνω πολύ

περισσότερο ενεργητικός από ότι νόμιζα. Δηλαδή η εικόνα του εαυτού μου σε σχέση με την

πρακτική μου ως θεραπευτή, άλλαξε. Αυτό λοιπόν είναι που έχει ενδιαφέρον για την έρευ-

να. Αυτή είναι η γενική ιδέα. Η επιλογή σας λοιπόν θα κάνει αυτό που ονομάζουμε σύμπτυ-

ξη των δεδομένων. Στις έρευνες, όταν γίνεται μια ανάλυση και μετά γίνεται σύμπτυξη δεδο-

μένων, σίγουρα χάνονται κάποια πράγματα. Και κυρίως σε ότι αφορά τους ΣΨΠ. Γιατί τις πιο

πολλές φορές αυτά που γράφονται στις μαρτυρίες είναι όλα ενδιαφέροντα. Βέβαια δεν ισ-

χύει το ίδιο για όλες τις έρευνες. Ο ΣΨΠ γενικά έχει την ικανότητα να δίνει μια πλούσια μαρ-

τυρία, η οποία αφορά στο θέμα που του δόθηκε, γιατί υπάρχουν άνθρωποι που μιλάνε πο-

λύ ωραία για θέματα χωρίς κανένα ενδιαφέρον. Σε γενική αρχή, οι ΣΨΠ σε μία έρευνα πα-

ράγουν ενδιαφέροντα πράγματα. Επομένως σε αυτή την φάση της σύμπτυξης θα πρέπει να

αποχωριστούμε κάποια κομμάτια και να πούμε δεν μας χρειάζονται. Είναι ένα μαρτύριο!

Γενικά στην έρευνα κάνουμε αυτήν την δουλειά συχνά πάνω στις μαρτυρίες άλλων ανθρώ-

πων και είναι επίσης δύσκολο. Όταν λοιπόν θα έχετε κάνει αυτήν την σύμπτυξη, αυτό που

μένει από την μαρτυρία των τριών ατόμων θα τα βάλετε μαζί σε ένα ενιαίο κείμενο. Αν υ-

πάρχουν κοινά πράγματα θα τα αφήσετε. Για την δουλειά της πρώτης θα γραφεί ένα κείμε-

νο και ένα κείμενο για την δουλειά της τρίτης ημέρας. Δύο διαφορετικά θέματα αλλά ακρι-

βώς ο ίδιος τρόπος δουλειάς και για τα δύο. Αυτή η εργασία σύμπτυξης θα την κάνει ο κα-

θένας μόνος του. Μετά θα ανταλλάξετε τα δεδομένα σας σε κοινή συνάντηση. Από τη στιγ-

μή που θα έχετε όλα τα δεδομένα ενωμένα σε ένα κείμενο θα προσπαθήσετε να προσπα-

θήσετε όλοι μαζί στην ερώτηση: «τι μου μαθαίνουν αυτά τα δεδομένα σχετικά με την διερ-

γασία του εαυτού (που είναι ο τίτλος του έργου του Danis Bois) και η ερώτηση θα είναι η

ίδια και στο θέμα: η αλλαγή στη σχέση μας με τις συγκινήσεις». Και σας εξηγώ. Θα είναι η

ίδια ερώτηση: «τι μου μαθαίνουν αυτά τα δεδομένα για την ανανέωση του εαυτού που α-

φορά στην εικόνα του εαυτού και η δεύτερη δουλειά, τι μας μαθαίνουν στην διαδικασία

ανανέωσης του εαυτού αλλά τότε τα δεδομένα θα έχουν εξαχθεί από το κείμενο για την

σχέση με τις συγκινήσεις. Και η πραγματική ερώτηση είναι: τι μας μαθαίνουν αυτά τα δεδο-

μένα. Πριν γραφτεί η τελική εργασία θα την συζητήσετε.

Θα γράψετε λοιπόν ένα κείμενο για τους τρεις. Το μέγεθος αυτού του κειμένου θα

είναι 2-3 σελίδες maximum. Σύντομο κείμενο, δεν έχει σημασία η έκταση. Τα αρχικά δεδο-

μένα θα είναι μία σελίδα και το κείμενο 2-3 σελίδες. Το σύνολο δεν θα ξεπερνάει τις τέσσε-

ρις σελίδες. Αν νομίζετε ότι τα δεδομένα είναι ενδιαφέροντα και χρειάζεστε παραπάνω από

μία σελίδα τότε το άλλο κείμενο δεν θα ξεπερνάει τις 2. Το σύνολο δεν θα ξεπερνάει τις τέσ-

σερις. Αλλά αυτό που μετράει δεν είναι η ποσότητα. Είναι η ποιότητα των συλλογισμών. Τα

γράμματα μέγεθος 12 και το διάστιχο 1,5. Θα βάλετε και τα τρία ονόματα. Αν προτιμάτε να

είναι ανώνυμο το κείμενο της μαρτυρίας μπορείτε να βάλετε τα αρχικά σας. Θα πρέπει να

ξέρετε ότι στις έρευνες, γενικά, η ανωνυμία αυτών που δίνουν την μαρτυρία τους είναι κα-

νόνας. Όταν γίνεται μία από κοινού εργασία θα πρέπει να επιλέξετε αν θα μπουν τα ονόμα-

τα ή όχι. Είναι μια εργασία σκέψης αλλά παρόλα αυτά το κείμενο που θα παρουσιάσετε θα

έχει τρεις συγγραφείς που δεν θα είναι ανώνυμοι. Αυτό είναι φυσιολογικό. Θα είναι η δική

σας έρευνα. Αλλά στις δύο σελίδες του συλλογισμού μπορεί να παίρνετε ένα μέρος των δε-

δομένων και να τα βάζετε στο κείμενο σαν αποσπάσματα για να φωτίσουν το περιεχόμενο.

Αυτές οι δύο σελίδες δηλαδή δεν θα είναι μόνο οι σκέψεις σας. Θα είναι οι σκέψεις σε επα-

φή με τα δεδομένα. Θα έχετε ανάγκη τα δεδομένα για να τα χρησιμοποιήσετε στους συλλο-

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


γισμούς σας. Παίρνω ένα παράδειγμα: ο συγγραφέας είναι ο Danis ο οποίος γράφει: αυτό

που είναι αξιοσημείωτο στην παιδαγωγική του αισθητού είναι η αλλαγή του σωματικού κα-

θεστώτος. Το σώμα από σώμα-αντικείμενο, γίνεται σώμα-υποκείμενο. Ο φοιτητής Α, για πα-

ράδειγμα, μας λέει: «ανακαλύπτω μέσα στο σώμα μου ένα νέο βάθος του εαυτού». Καταλα-

βαίνετε πόση σημασία έχει να διαφωτίζονται τα κείμενα από μαρτυρίες. Όταν παίρνετε λοι-

πόν μια μαρτυρία ως παράδειγμα θα βάζετε εντός εισαγωγικών αυτό που είπε ο τάδε. Κι

αυτό θα είναι ανώνυμο. Θα μπορούσε να είναι και μαρτυρίες ανθρώπων που δεν γνωρίζετε.

Και όταν εγώ διαβάζω το κείμενο σας θα ξέρω ότι έχει γραφτεί από την Όλγα, την Ναταλία

και την Γιάννα αλλά δεν θα ξέρω από ποιόν πήραν τις μαρτυρίες. Θα κάνετε το ίδιο και για

την δεύτερη συλλογή δεδομένων. ‘όταν θα κάνετε την σύμπτυξη θα κρατήσετε ένα κομμάτι

από αυτά που έχετε γράψει στις σημειώσεις σας. Αλλά από το κομμάτι που θα κρατήσετε

δεν θα αλλάξετε τίποτε. Ούτε λέξη! Θα είναι όπως γράφτηκε. Γιατί καμιά φορά κοιτώντας

αυτό που γράψαμε σκέφτεται κάποιος ότι δεν θα έπρεπε να το γράψει έτσι. Δεν θα αλλάξε-

τε τίποτε από αυτά που έχετε γράψει αρχικά. Αυτά είναι δεδομένα και δεν αλλάζουν. Γιατί

αν αλλάξετε κάτι, τότε βρίσκεστε στην διαδικασία ανάλυσης. Ενώ αυτό που σας ζητάμε το

ονομάζουμε στην έρευνα μεταφορά δεδομένων. Μαγνητοφωνείτε κάποιον που μιλάει για

την επαφή του με τις συγκινήσεις. Το ακούτε και γράφετε επακριβώς αυτό που είπε. Δεν

αλλάζετε τίποτε. Μετά από αυτό κάνετε μια δουλειά ανάλυσης. Δηλαδή στην σύμπτυξη

μπορείτε να αφαιρέσετε ολόκληρα κομμάτια από αυτά που έχουν ειπωθεί, αλλά σε αυτό

που γράφετε δεν αφαιρείτε τίποτε. Αυτό περιορίζει την δουλειά αλλά για τις έρευνες δεν

πρέπει κανείς να παραμορφώνει τα δεδομένα. Μετά μπορεί να πει κανείς οτιδήποτε… αν

ήθελε να πει αυτό… ή εκείνο… ίσως να θέλει να πει ότι η επαφή του με τις συγκινήσεις του

ήταν λιγότερο ή περισσότερο άνετη… Από εκεί και έπειτα μπορεί ο ερευνητής να πει ότι

θέλει. Αλλά δεν έχετε δικαίωμα να αλλάξετε τα λόγια του συμμετέχοντος στην έρευνα. Θα

κάνετε λοιπόν αυτές τις δύο εργασίες και αυτό είναι αρκετό. Αυτές οι εργασίες θα πρέπει

να έχουν τελειώσει έως την 1η Μαρτίου στα ελληνικά. Θα δούμε πώς θα οργανωθούμε για

την γαλλική μετάφραση.

Όταν θα έρθει η Εύα για το σεμινάριο της, θα σας δώσει την τελική εργασία για την

προετοιμασία των εξετάσεων. Αυτή η εργασία θα είναι ένα ατομικό κείμενο στο οποίο θα

γράψετε τις σκέψεις σας για το τι σας έμαθε όλο αυτό το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Και βέ-

βαια θα είναι πολύ συγκεκριμένες οι ερωτήσεις και θα στηριχθούν σε όλες τις εργασίες που

έγιναν στα θέματα που σας παραδόθηκαν. Αυτά θα είναι τα δεδομένα σας για την τελική

σας εργασία και θα πρέπει να γράψετε ένα τελικό κείμενο για το τελευταίο τετραήμερο που

θα γίνει τέλος Μαΐου. Η Εύα θα έρθει στα μέσα Μαρτίου και θα έχετε 6 εβδομάδες για να

γράψετε την εργασία σας. Στο τετραήμερο του Μαΐου η αξιολόγηση σας θα γίνει με την πα-

ρουσίαση αυτών των εργασιών προφορικά. Θα είμαστε η Sylvie, εγώ κι ο Jean και θα το συ-

ζητήσουμε. Μεταξύ τέλους Μαΐου και αρχές Ιουλίου θα σας ζητηθεί να μεταφράσετε αυτήν

την εργασία. Αλλά για τις εξετάσεις δεν χρειαζόμαστε την μετάφραση της. Απλώς θα βαθμο-

λογηθεί η παρουσίαση της. Το σύνολο όλων αυτών των εργασιών μαζί με την τελική βαθμο-

λογία της προφορικής παρουσίασης θα είναι οι βαθμοί που θα στείλουμε στο πανεπιστήμιο

του Porto. Μετά θα εκτυπωθεί μια πρώτη βεβαίωση με τα θέματα του πανεπιστημιακού

διπλώματος και ο μέσος όρος που πήρατε. Αργότερα, το πανεπιστήμιο θα εκδώσει τα πτυ-

χία. Αυτό παίρνει χρόνο. Αυτό που θα έρθει γρήγορα είναι η βεβαίωση ότι επιτύχατε. Έχετε

ερωτήσεις;

- Η τελική εργασία μετά το σεμινάριο της Εύας θα είναι κάτι διαφορετικό από το

κοινοποιήσιμο ημερολόγιο το οποίο μας έχει ζητηθεί;

Marc: Ναι. Είναι διαφορετικό. Είναι μία δουλειά συλλογισμού πάνω σε αυτά που έ-

χετε κάνει. Θα περιλαμβάνει το ημερολόγιο, όλες τις εργασίες που έχετε κάνει αλλά η Εύα

θα σας δώσει ένα πολύ καθαρό σχέδιο. Δεν θα είναι καθόλου δύσκολο να το κατανοήσετε.

Αλλά περιμένω πρώτα να σας συναντήσει, να δουλέψει μαζί σας και μετά να συζητήσουμε



όλοι μαζί για το τελικό. Όταν συναντηθείτε μαζί της τότε θα έχει ολοκληρωθεί ο κύκλος συ-

ναντήσεων με όλους τους καθηγητές αυτού του προγράμματος. Θα μπορέσουμε τότε να

προσδιορίσουμε ποια θα είναι η δική σας εργασία. θα βρεθούμε όλοι μαζί, η ομάδα των

καθηγητών, και θα καθοριστεί το πλάνο της εργασίας σας. Η τελική παρουσίαση είναι μια

στιγμή πολύ ενδιαφέρουσα. Δίνει αξία στη δουλειά σας. Όπως όταν ζητάμε από κάποιον

θεραπευόμενο να μας πει τι το σημαντικό βίωσε στη διάρκεια μιας συνεδρίας. Εδώ τώρα

είμαστε θεραπευτές – ερευνητές που θα κάνουμε μία σύνθεση σε σχέση με ότι σας πρόσ-

φερε αυτή η διαδρομή σε αυτό το πανεπιστημιακό πρόγραμμα. Όλα αυτά τα κείμενα που

θα είναι επίσης στα ελληνικά θα μπορούν να βοηθήσουν για την δουλειά που γίνεται στην

Ελλάδα. Ένα άλλο μέρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την γενικότερη έρευνα που γίνεται

στο CERAP. Π.χ. ο Jean είναι ερευνητής στο CERAP σε επίπεδο ντοκτορά. Το θέμα του, για να

το πω απλά αφορά σε ότι αφορά στα συναισθήματα και τις συγκινήσεις. Στις συναντήσεις

εργασίας που έχουμε μεταξύ μας, το υλικό που θα διαμορφώσετε θα χρησιμεύσει σαν υλικό

και στην αντίστοιχη ομάδα έρευνας. Το 2003 μαζί με τον Danis Bois ήμασταν δύο που δημι-

ουργήσαμε το πρώτο master. Αυτό που μου έδωσε κίνητρο, ήξερα ότι για να γίνει έρευνα

πάνω στην πρακτική μας, για να μπορέσει να γίνει γνωστή η πρακτική μας χρειαζόμαστε θε-

ραπευτές. Χωρίς εσάς, χωρίς όλους τους θεραπευτές που εργάζονται – για παράδειγμα όλοι

εκείνοι που δέχτηκαν να συμμετάσχουν στην έρευνα για το master του Jean- δεν θα ήταν

δυνατή η έρευνα. Ήξερα ότι καταρχήν χρειάζεται να δημιουργηθεί μία δομή που θα επέτρε-

πε στους θεραπευτές να συμμετάσχουν στην έρευνα. Επειδή αυτό δημιουργήθηκε, καταφέ-

ραμε να γράψουμε τα νέα βιβλία και να δημοσιεύσουμε τα νέα άρθρα, να πάμε σε συνέδ-

ρια. Ακριβώς γιατί υπήρξαν δεδομένα που αναλύθηκαν. Για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Ένω-

ση για την Επιμόρφωση των Ενηλίκων έκανε συνέδρια στην Οξφόρδη στο Μιλάνο και ο Jean

έχει παρουσιάσει ήδη μια εργασία πάνω στην ΣΨΠ και την σχέση της με τις συγκινήσεις. Τον

Μάιο εγώ θα πάω στο Μαρόκο σε ένα διεθνές συνέδριο για την πανεπιστημιακή παιδαγω-

γική. Και θα κάνω μία διάλεξη με θέμα «πώς δημιουργούμε θεραπευτές έτσι ώστε να γίνουν

θεραπευτές-ερευνητές. Είναι αυτό που αρχίζουμε να κάνουμε εδώ. Δηλαδή είναι ένα σύνο-

λο στο οποίο συμμετέχετε. Όταν λοιπόν γράφετε μια εργασία, να μεν είναι μια εργασία για

το δίπλωμα σας, αλλά είναι αλήθεια ότι συμμετέχετε σε μία γενικότερη έρευνα που είναι

διεθνής. Στο Κεμπέκ, στο Παρίσι, στο Βερολίνο, στην Ελλάδα…

Μου άρεσε πολύ αυτή η συνάντηση μαζί σας και πιστεύω ότι προχωράει το πράγμα.

Εσείς, σας το λέω, προχωρήσατε! Είχαμε ένα σεμινάριο με θέμα την μεταμόρφωση και κά-

ναμε αλλαγές και ασυνήθιστα πράγματα στη διάρκεια του σεμιναρίου. Δουλέψαμε πάνω σε

αποφθέγματα, δουλέψαμε πάνω σε δεδομένα έρευνας, όπως αυτά που μας έδωσε χθες ο

Jean, και στη διάρκεια όλων αυτών των εργασιών πηγαίναμε ψηλαφιστά. Δεν πήγαμε μόνο

σε αυτά που ξέραμε να κάνουμε. Δηλαδή κάποιος κάνει την θεωρία και οι υπόλοιποι ξαπ-

λώνουν. Αυτό το ξέραμε ήδη να το κάνουμε κι εσείς κι εμείς. Εδώ πήγαμε με λίγο πιο πολλές

απαιτήσεις. Πετύχαμε, στο βαθμό που μπορέσαμε, παρ’όλες τις πραγματικές δυσκολίες που

παρουσιάζει το γεγονός ότι χρειάζεται μετάφραση όλων αυτών των γεγονότων σε μια άλλη

γλώσσα. Είναι μία πραγματική δυσκολία. Αλλά αυτές είναι οι συνθήκες. Αλλά εγώ κατάλαβα

και σε αυτό το σεμινάριο ότι μπορούμε επίσης να κάνουμε τα πράγματα λίγο πιο εύκολα.

Για παράδειγμα, αν ξαναρχόμουν να κάνω μια δουλειά με αποφθέγματα θα έκανα πρώτα

μία συνάντηση προετοιμασίας, πριν από το σεμινάριο, με πολλούς μεταφραστές, στην οπο-

ία θα ήμουν παρών ο ίδιος. Όταν παίρνει κανείς μια ξεκομμένη φράση από ένα βιβλίο και

δίνει αυτήν την φράση σε κάποιον που δεν γνωρίζει το βιβλίο και του λέει «προσπάθησε να

το μεταφράσεις» ο άλλος έχει πλήθος ερωτήσεων. Τι θέλει να πει ακριβώς αυτή η λέξη; Θα

πρέπει κανείς να διαβάσει τουλάχιστον όλη την προηγούμενη σελίδα. Και τι θέλει να πει σε

σχέση με τον τομέα της εκπαίδευσης; Θυμάστε που κολλήσαμε στην έκφραση «φυσική στά-

ση»; Για την οποία η Έλσα πρότεινε «συνηθισμένη στάση», που είναι και το πραγματικό νό-

ημα. Αλλά δεν είναι η σωστή λέξη για σεβαστεί κανείς την γλώσσα της φαινομενολογίας.

Συμπερασματικά αυτή η εργασία θα μπορούσε να είχε προηγηθεί σε μία μικρή ομάδα. Και

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


τότε θα ήταν όλα πιο εύκολα στην διάρκεια του σεμιναρίου το ίδιο και για το μάθημα του

Jean. Είχε διαλέξει κάποια δεδομένα, όπως τα δεδομένα που πρόκειται να μαζέψετε εσείς.

Και θα δείτε, ακόμα και σε αυτά που έχετε γράψει εσείς ότι θα λέτε πως «δεν μπορώ να τα

αφήσω έτσι». «Αλλά πρέπει να τα αφήσω έτσι». Ακόμα κι αν είναι εντελώς αδέξια. Στα δε-

δομένα που σας έδωσε ο Jean, υπήρχαν λόγια ατόμων που προσπαθούσαν να πουν κάτι και

δεν ήταν ξεκάθαρο. Όταν λοιπόν ο μεταφραστής θέλει να μεταφράσει μια φράση που δεν

είναι ξεκάθαρη, η πρώτη του δυσκολία είναι να πει ότι δεν είναι ξεκάθαρο. Αν καταφέρει να

μεταφράσει όσο πιο κοντά μπορεί, στα ελληνικά, εσείς λέτε «α όχι δεν είναι ξεκάθαρο. Τι

λένε αυτοί οι μεταφραστές». Όταν δηλαδή οι μεταφραστές κάνανε σωστά τη δουλειά τους η

μετάφραση δεν έβγαινε καθαρή γιατί η φράση η ίδια δεν ήταν κατανοητή. Υπάρχουν αποσ-

πάσματα στο μάθημα του Jean που οι συμμετέχοντες λένε τα πράγματα απλά. Αλλά αυτό το

πράγμα στην έρευνα σπανίζει. Ο καθένας λέει τα πράγματα όπως μπορεί. Έπρεπε λοιπόν να

κάνω αυτό. Θα επιλέγαμε εκ των προτέρων τα δεδομένα, θα τα μεταφράζαμε, σεβόμενοι

αυτό που δεν ήταν σαφές, θα τα τυπώναμε, θα τα προβάλαμε και θα σας προειδοποιούσα-

με ότι αυτά που διαβάζετε δεν είναι σαφή και αυτό είναι φυσιολογικό. Είναι δεδομένα έρε-

υνας. Από αυτά θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μία σύνθεση. Αλλά αυτή η σύνθεση πρέπει

να είναι σαφής. Γιατί αυτό θα είναι η δική μας παραγωγή. Όταν κάνει κάποιος μια σύνθεση

–αυτό που πρόκειται να κάνετε κι εσείς στη δουλειά που σας ζητήθηκε- θα πρέπει να ξέρετε

σε ποιόν απευθύνεστε. Θα απευθύνεστε στην κοινότητα των ειδικών της ΣΨΠ. Δεν θα ήταν

καθόλου ίδια γλώσσα που θα γράφατε την σύνθεση σας, αν απευθυνόσασταν για παράδε-

ιγμα σε ανθρώπους που ασχολούνται με την εκπαίδευση αλλά δεν έχουν ιδέα από το σώμα.

Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί αυτό. Γι αυτό η σύνθεση σας θα πρέπει να είναι σαφής…

για μας! Καταρχήν για να μπορέσουν να την μεταφράσουν οι μεταφραστές κι εμείς όταν θα

την διαβάσουμε στα γαλλικά να μην πούμε: «τι φταίει; Η μετάφραση ή το πρωτότυπο;» Εί-

ναι κάπως πολύπλοκο το θέμα. Αλλά αυτή είναι η περιπέτεια που ζούμε. Αυτή η πρόκληση

της μετάφρασης είναι μια πραγματική περιπέτεια.

- Υπήρχαν άτομα που δεν θέλανε να πούνε εκείνη τη στιγμή αυτό που είχαν μέσα

τους, το βίωμα τους και δεν έχω… όπως επίσης δεν έκανα και ερωτήσεις σε αυτό

το πρόσωπο εκείνη τη στιγμή. Αναφέρομαι σε αυτό που μου ζητάτε να κάνω τώ-

ρα. Σε αυτό που έγινε στο γκρουπ των τριών ατόμων. Κάποιο άτομο δεν ήθελε να

μιλήσει και το σεβαστήκαμε.

Marc: Είστε στην θέση του ερευνητή. Μπορεί να κάνει μια έρευνα με 29 συμμετέ-

χοντες που είναι εθελοντές. Αλλά μέσα στις περιστάσεις, για προσωπικούς λόγους, είτε γιατί

κάτι έχει ταρακουνηθεί μέσα τους, λένε στον ερευνητή «δεν μπορώ να συμμετέχω». Αυτό

συμβαίνει. Σε τέτοια περίπτωση, όταν συλλέγετε τα δεδομένα μπορεί να μην υπάρχουν τρία

κομμάτια αλλά δύο. Ή θα υπάρχει ένα πιο μεγάλο για τον πρώτο και τον δεύτερο και ένα

μικρότερο για τον τρίτο. Αλλά ακόμα κι αν δεν υπάρχει τίποτε για το τρίτο άτομο, θα ήθελα

να περιγράφονται και οι τρεις. Είναι φυσιολογικό και συμβαίνει συχνά.

Σε σχέση με τα δεδομένα: είχατε κάνει και μία άλλη συλλογή ανά δύο. Την μία φορά

πάνω σε αγωγή δια χειρός –«βγαίνοντας από αυτήν την συνεδρία η εσωτερική μου κατάσ-

ταση είναι…»- την άλλη φορά στην αγωγή σε καθιστή θέση –«βγαίνοντας από αυτήν την

συνεδρία η σχέση μου με την δράση είναι…». Θεωρώ ότι αυτά τα δεδομένα είναι επίσης

ενδιαφέροντα για εργασίες έρευνας αργότερα. Και θα ήθελα να τα κρατήσετε. Οργανωθείτε

σε σχέση με αυτό. Αρκεί να δακτυλογραφήσετε 2-3 γραμμές. Αλλά προσπαθήστε να τα συγ-

κεντρώσετε αυτά τα δεδομένα σε ένα κείμενο ώστε να μην χαθούν. Δεν σας ζητάω ούτε κά-

ποια εργασία ούτε κάποια μετάφραση. Είναι δεδομένα που είναι καλό να τα κρατάει η σχο-

λή σαν ρεζέρβα. Ξέρουμε ότι υπάρχουν και κάποια μέρα θα τα χρησιμοποιήσουμε. Καλό

είναι να μην χαθούν. Οργανωθείτε για να συγκεντρωθούν.



- Μετά από αυτήν την εργασία με τα δύο κείμενα, και από την παρουσίαση που

θα κάνουμε τον Μάιο θα υπάρξει άλλη ατομική εργασία;

Marc: Όχι. Απλώς μετά από αυτό θα χρειαστεί η μετάφραση στα γαλλικά.

- Αυτή θα είναι η τελική;

Marc: Ναι. Θα σκεφτούμε από τώρα ποιες θα είναι οι προτάσεις για αργότερα όταν

θα έχετε τελειώσει αυτό το D.U. πώς θα γίνει μια συνεχής επανεκπαίδευση. Ποιες θα είναι

οι προτάσεις του Point d’Appui και του Πανεπιστημίου για μία συνεχή επιμόρφωση. Στη

Γαλλία γίνονται 2 σεμινάρια το χρόνο συνεχούς επιμόρφωσης με νέα θέματα. Νομίζω ότι

είναι πολύτιμη αυτή η επιμόρφωση γιατί η μέθοδος προχωράει. Εσείς στην Ελλάδα είστε

λίγοι και απομονωμένοι και είναι μια ευκαιρία να μπορέσετε να δουλέψετε μαζί με άλλους.

Θα το σκεφτούμε αυτό αργότερα. Πάντως σίγουρα δεν θα μείνετε χωρίς προτάσεις.

Τώρα σε σχέση με τους στόχους του επόμενου έτους: καταρχήν πρέπει να πάρετε το

πτυχίο σας. Το να πάρετε το πτυχίο είναι και δικός μας στόχος. Αυτό που θα πω δεν αναφέ-

ρεται σε συνεχή επιμόρφωση αλλά είναι ευκαιρία για όσους θέλουν να παρακολουθήσουν

τα σεμινάρια με τον Danis που δεν γίνονται όμως στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, πέρυσι έγι-

νε ένα σεμινάριο στις ΗΠΑ και όλοι οι εκπαιδευτές από όλον τον κόσμο συγκεντρώθηκαν και

υπήρχε η ευαισθητοποίηση στο πώς θα μπορέσουμε να ενημερώσουμε όσο το δυνατόν νω-

ρίτερα και καλύτερα όλους τους σπουδαστές μας. Τώρα ξέρουμε, από την αρχή της χρονιάς,

ότι θα υπάρξουν δύο συναντήσεις: μία στον Καναδά τον Ιούλιο (19-24 Ιουλίου) στο Μόντρε-

αλ και είναι στα γαλλικά χωρίς μετάφραση. Θα υπάρξει ένα σεμινάριο στην Αγγλία (αρχές

Ιουλίου ίσως) που θα είναι μεταφρασμένο στα αγγλικά. Άρα θα υπάρξουν δύο ενημερώσεις

για σεμινάρια του Danis. Την επόμενη εβδομάδα θα σας στείλω μέσω internet πώς μπορεί

να μπει κανείς στα sites για να μπορέσει να έρθει σε επαφή με έρευνες, με διατριβές με

ντοκουμέντα.

Τις προοπτικές σε σχέση με την Ελλάδα. Τώρα έχετε έναν επαγγελματικό σύλλογο

που θα πάρει μορφή. Είναι ένα σημαντικό βήμα. Υπάρχει βέβαια δουλειά που πρέπει να

γίνει αλλά υπάρχουν νέα εργαλεία προκειμένου να παρουσιαστεί η μέθοδος και να υποστη-

ριχτεί σε ένα ευρύτερο κοινό. Υπάρχει μια δυναμική ομάδα. Το συζήτησα με την Έλενα, η

οποία μου είπε ότι τα μέλη του Συμβουλίου του Συλλόγου τρώνε πολύ χρόνο στη μελέτη

τους για το πτυχίο! Γι αυτό βιάζεται να τελειώσετε το πτυχίο για να μπορέσει να δουλέψει ο

Σύλλογος. Ο αντίστοιχος σύλλογος των Γάλλων, των Καναδών και επίσης οι καθηγητές εί-

μαστε στη διάθεση του Συλλόγου. Αυτή η ανταλλαγή υπάρχει ήδη αλλά έχουμε σαν στόχο

να μην ξαναγίνει δουλειά που έχει ήδη γίνει. Για παράδειγμα: αν η ο Καναδικός σύλλογος

έχει δαπανήσει τρεις μήνες για να βγάλει ένα φυλλάδιο που να εξηγεί τι είναι η μέθοδος,

είναι κρίμα να μην το χρησιμοποιήσει ο ελληνικός σύλλογος. Είμαστε ευχαριστημένοι γιατί η

επικοινωνία λειτουργεί καλά. Με αυτήν την έννοια είναι πολύ ενδιαφέρον να δουλεύει κα-

νείς συλλογικά.

Σε σχέση με το πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Η Άσπα ήρθε

στην Γαλλία τον Νοέμβριο για να συζητηθεί αυτό το θέμα. Το πρόγραμμα που γεννήθηκε

μετά από την συζήτηση με όλη την ομάδα του Point d’Appui είναι το εξής: Θα δημιουργήσο-

υμε μία επαγγελματική εκπαίδευση λίγο διαφορετική από αυτήν που μέχρι τώρα είχατε,

γιατί η επαγγελματική σας εκπαίδευση ήταν μακρόχρονη. 20 σεμινάρια. Πάνω από 500 ώρες

παρουσίας που αντιστοιχεί σε 1500-2000 ώρες δουλειάς. Είναι πολλές! Για κάποιους που

απλώς ενδιαφέρονται για κάποια θεραπεία είναι υπερβολικός χρόνος. Πρότεινα λοιπόν την

εξής διευθέτηση. Θα ξανακάνουμε το ίδιο πρόγραμμα αλλά θα το χωρίσουμε σε τρία μέρη.

Ένα πρώτο μέρος 5 σεμιναρίων όπου θα μιλήσουμε για τις βάσεις της αφύπνισης του αισθη-

τού στο σώμα. Το δεύτερο μέρος 7 ή 8 σεμιναρίων θα αφορά στην εκπαίδευση του αισθη-

τού σώματος και την κατανόηση των εννοιών και ένα τρίτο που είναι αυτό που κάνετε. Δη-

λαδή το ίδιο πρόγραμμα αλλά χωρισμένο σε τρία μέρη. Έχω ραντεβού με τον πρύτανη του

Marc Humpich

_______________________________________________________________________________________________________


Πανεπιστημίου Fernando Pessoa στο τέλος Ιανουαρίου και θα του προτείνω το πρώτο κομ-

μάτι των 5 σεμιναρίων να αποτελεί πανεπιστημιακό δίπλωμα. Αυτό δεν θα δίνει δίπλωμα

στην Σωματοψυχοπαιδαγωγικής. Το δίπλωμα της ΣΨΠ που θα έχετε θα αντιστοιχεί σε 20

σεμινάρια. Τον Μάιο οι περισσότεροι από εσάς θα έχουν δύο διπλώματα. Ένα πανεπιστημι-

ακό πτυχίο ΣΨΠ για την Συνοδεία του Στρες και της Οδύνης – αυτός είναι ο τίτλος αυτού του

διπλώματος. Για όσους σπουδαστές βρίσκονται στον δεύτερο κύκλο θα πάρετε επίσης το

δίπλωμα της ΣΨΠ που ολοκληρώνει τον δεύτερο κύκλο. Οι υπόλοιποι το έχουν ήδη. Αυτό το

διεθνές δίπλωμα ΣΨΠ δεν θα μπορεί να αποκτηθεί με τα 5 σεμινάρια που προανέφερα. Αυ-

τό δεν αλλάζει. Θα προτείνουμε όμως ένα πανεπιστημιακό δίπλωμα ΣΨΠ για την Αφύπνιση

του Αισθητού Σώματος, 5 σεμιναρίων. Μια σύντομη επαγγελματική εκπαίδευση που προσ-

φέρει μία βασική επαγγελματική δεξιότητα. Θα δοθεί από καθηγητές του πανεπιστημίου.

Στην εκπαίδευση αυτή οι μελλοντικοί επαγγελματίες θα μπορούν να έχουν μία σύντομη εκ-

παίδευση. Όταν θα έχουμε αρκετούς υποψήφιους θα οργανωθεί αυτό το τμήμα. Αυτό θα

γίνει ίσως μία ή δύο φορές και όταν θα έχουμε αρκετούς υποψήφιους για το δεύτερο μέρος

θα οργανώσουμε το δεύτερο τμήμα, μία ή δύο φορές. Όταν θα συγκεντρωθούν αρκετοί υ-

ποψήφιοι θα οργανωθεί το τρίτο τμήμα. Μόνο μετά και το τρίτο θα μπορεί να χορηγηθεί το

διεθνές δίπλωμα ΣΨΠ. Δηλαδή οι μέλλοντες πτυχιούχοι θα έχουν τρία πανεπιστημιακά πτυ-

χία. Νομίζουμε ότι το να γίνεται μία ταχεία εκπαίδευση είναι μια καλή επιλογή για την Ελ-

λάδα και επίσης καλή επιλογή είναι ότι αυτή ταχεία εκπαίδευση είναι πανεπιστημιακού ε-

πιπέδου. Θα δούμε τι θα προκύψει.

- Τα 5 πρώτα σεμινάρια για να τα παρακολουθήσει κάποιος, υπάρχουν

κάποιες προϋποθέσεις;

Marc: Οι προϋποθέσεις είναι: να φτιάξει ένα ντοσιέ και θα υπάρχουν οι ίδιες οι

προϋποθέσεις που υπάρχουν και στην Γαλλία. Δύο προϋποθέσεις: Η πρώτη είναι ότι θα

ληφθεί υπόψη η προηγούμενη επαγγελματική πορεία του υποψηφίου και όχι μόνο τα πτυ-

χία του. Κοιτάμε λοιπόν την προσωπική και επαγγελματική του διαδρομή και τα πτυχία. Στην

εκπαίδευση στη Γαλλία υπάρχουν σπουδαστές που έχουν κάνει κάποια προπαρασκευαστική

εκπαίδευση που είναι μια εκπαίδευση 10 ημερών (5 διήμερα), των οποίων το πρόγραμμα

αποφασίζεται και αξιολογείται από το Point d’appui. Αλλά τα μαθήματα διδάσκονται από

θεραπευτές που είναι συγχρόνως και εκπαιδευτές. Υπάρχει εδώ και ένα χρόνο περίπου, μό-

λις η Άσπα και ο Κώστας πήραν το πτυχίο, κατέθεσαν μια αίτηση ώστε να τους δοθεί η δυ-

νατότητα να κάνουν αυτά τα προπαρασκευαστικά μαθήματα. Ορίσαμε ένα πρόγραμμα σε

συνεργασία με το Point d’Appui και αυτό το πρόγραμμα δίνεται σε μικρές ομάδες στο ΚΙΝΟ-

ΥΝ. Και η Δώρα συμμετέχει. Έτσι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που είχαν την ευκαιρία να συ-

ναντήσουν όλες αυτές τις έννοιες και τα εργαλεία της μεθόδου και να εμβαθύνουν στην εμ-

πειρία τους. Αυτή η εκπαίδευση δεν δίνει επαγγελματικές δυνατότητες. Ούτε και στην Γαλ-

λία. Οι εκπαιδευτές αυτοί που κάνουν τα προπαρασκευαστικά μαθήματα δεν δίνουν διπλώ-

ματα. Δίνουν μια βεβαίωση. Στο μέλλον θα υπάρξει άλλη πρόταση όπου οι άνθρωποι που

έχουν ήδη παρακολουθήσει αυτά τα προπαρασκευαστικά τμήματα, επίσης κάποιοι υποψή-

φιοι που έχουν δεχτεί θεραπευτικές αγωγές, που έχουν γνωριστεί με την δουλειά μας αλλά

δεν έχουν κάνει τα προπαρασκευαστικά, θα τους δίνετε αυτή η δυνατότητα επαγγελματικής

εκπαίδευσης. Στην Γαλλία στον πρώτο χρόνο της ΣΨΠ το 25% των σπουδαστών είχαν κάνει

τα προπαρασκευαστικά τμήματα. Αυτοί βέβαια που τα έχουν κάνει ξεκινούν με ένα μεγάλο

πλεονέκτημα. Οι περισσότεροι όμως από το υπόλοιπο 75% είχε δεχτεί ήδη αγωγή. Είχαν κά-

νει μαθήματα κίνησης και τα κάποια λίγα άτομα που δεν είχαν κάνει τίποτε από όλα αυτά

είναι συνήθως κάποιος φίλος ή συνάδελφος που άκουσε για την ΣΨΠ και είχαν συστάσεις

από κάποιον συνάδελφο. Αυτή είναι η πρόταση. Ο Danis και όλη η ομάδα ξέρουμε ότι θα

υπάρξουν επαγγελματίες άλλων μεθόδων που θα ενδιαφερθούν γι αυτήν την εκπαίδευση.



Για να αποσαφηνίσω επίσης το πρόγραμμα μας και τις προοπτικές μας: για αυτά τα

επαγγελματικά μαθήματα οι σπουδαστές θα εγγράφονται στο πανεπιστήμιο και υπεύθυνο

για τις εγγραφές είναι το Point d’Appui. Οι βασικοί καθηγητές είναι εντεταλμένοι από το

Point d’Appui. Για να οργανωθούν όλα αυτά χρειάζεται πολύ δουλειά. Συμφωνήθηκε στο

Point d’Appui να γίνει ένα πρωτόκολλο συνεργασίας, ένα επίσημο έγγραφο που ορίζει ότι

για όλο το πρόγραμμα διάδοσης της ΣΨΠ, για τις συζητήσεις και για την δόμηση των επαγ-

γελματικών προγραμμάτων, για τον συντονισμό της επικοινωνίας της σχετικής με την ΣΨΠ

και τον συντονισμό όλης της μεταφραστική εργασίας, γραπτής και προφορικής, για όλα αυ-

τά λοιπόν η Άσπα και ο Κώστας είναι εντεταλμένοι από το Point d’Appui, σχετικά με την Ελ-

λάδα. Καθώς και για την οργάνωση όλων των πανεπιστημιακών προγραμμάτων. Για την ορ-

γάνωση. Αυτή η οργάνωση αφορά στο να συλλέγουν τις υποψηφιότητες, βοηθάνε στην σύν-

ταξη των ντοσιέ και η απόφαση για την τελική αποδοχή των υποψηφίων λαμβάνεται από το

Point d’Appui. Αυτό το πρωτόκολλο έχει διασαφηνίσει όλες τις δεσμεύσεις. Βέβαια αυτό δεν

σημαίνει ότι όλη αυτή η δουλειά δεν είναι μια συλλογική δουλειά. Θεωρούμε ότι η διάδοση

της ΣΨΠ γίνεται με την δουλειά όλων. Αυτό που λέει αυτή η σύμβαση είναι ότι η Άσπα και ο

Κώστας είναι οι άνθρωποι που μπορούμε να στηριχτούμε επάνω τους για τον συντονισμό

και επίσης για την δουλειά του μυρμηγκιού! Να γραφτεί ένα κειμενάκι για μια εφημερίδα…

ένα ραντεβού. Κάνουν μια δουλειά που έχει προσδιοριστεί. Νομίζω ότι είναι σύμφωνη με

την πραγματικότητα.

Είναι πολύ πιθανόν να δημιουργηθούν και άλλα προγράμματα στην Ελλάδα τα επό-

μενα χρόνια. Για παράδειγμα υπήρξαν πολλές συζητήσεις και έχουμε ανοιχτά πολλά προγ-

ράμματα. Θα συζητήσουμε επίσης με τον Μάκη και τον Πέτρο να γίνει μια εκπαίδευση για

φασιαθεραπευτές σε φυσιοθεραπευτές. Μια τμηματική εκπαίδευση όπως αυτή που ανέφε-

ρα προηγουμένως για τους ΣΨΠ. Θα το κάνουμε στο περιβάλλον στο οποίο τώρα διεισδύο-

υν. Τον ιατρικό χώρο στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Τίποτε ακόμα δεν είναι καθορισμένο.

Αλλά υπάρχει ενδιαφέρον να στήσουμε μαζί ένα πρόγραμμα που θα προσέφερε ένα πανε-

πιστημιακό πρόγραμμα βάσης που θα έδινε στους φυσιοθεραπευτές κάποιες δεξιότητες

βάσης για να αντιμετωπίσουν περιπτώσεις στρες, πόνου και οδύνης. Αρχικά με λίγη εκπαί-

δευση αλλά κυρίως εδραιωμένη στις γνώσεις της παθολογίας. Ίσως να συνδέσουμε αυτό το

πράγμα με την δημιουργία μιας εκπαιδευτικής κλινικής. Σε αυτό πλαίσιο, όταν σχεδιαστεί

αυτό το πρόγραμμα, το Point d’Appui θα συνάψει μία σχέση, π.χ. με τον Μάκη και τον Πέτ-

ρο για την διοργάνωση αυτού του προγράμματος. Προς το παρόν κάθε επαγγελματική εκπα-

ίδευση θα είναι υπό την εποπτεία του Point d’Appui. Ίσως κάποτε χρειαστεί να συγκροτηθεί

και στην Ελλάδα μία δομή επαγγελματικής παιδείας. Αλλά δεν ήρθα ακόμα η ώρα. Είναι α-

νοιχτές δυνατότητες. Όταν γνωρίζουμε περισσότερα θα σας ενημερώσουμε γιατί έχουν ση-

μασία για το δικό σας επαγγελματικό μέλλον. Προφανώς θα πρέπει να γνωρίζετε ότι κάθε

φορά που αρχίζει μία επαγγελματική εκπαίδευση μπορείτε να ερχόσαστε για την ευχαρίσ-

τηση σας, στις εκπαιδεύσεις βάσης, δωρεάν. Σε όλο τον κόσμο έτσι είναι. Στην Γαλλία έχου-

με 70 τετραήμερα τον χρόνο. Η νέα φουρνιά των ΣΨΠ είναι 105 άτομα σε 3 διαφορετικούς

τόπους. Η ομάδα που κάνει το ίδιο πρόγραμμα με σας είναι 54 άτομα. Σε μία ομάδα. Ο Jean

είναι μέλος σε αυτό το πρόγραμμα εκπαίδευσης και έρευνας. Για όλα αυτά τα προγράμματα

θα συναντιόμαστε και θα αποφασίζουμε τον καλύτερο συνδυασμό εκπαιδευτών για το κάθε

ένα. Κάποιοι από εσάς, επειδή έχετε κάποια επί μέρους ειδικότητα, θα σας ζητήσουμε να

παρουσιάσετε κάποια θέματα. Χρειάζεται υπομονή.

Αυτό που θέλω να σας πω για το πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης είναι ότι

θα είμαι ένας από τους καθηγητές. Θα με βλέπετε στην Ελλάδα. Όχι τόσο συχνά όσο θα ή-

θελα αλλά θα με βλέπετε.

Ευχαριστώ για τη συμμετοχή σας.

Documents

Marc Humpich