MARCO Memoria anual 2004

MEMORIADE ACTIVIDADES2004

MEMORIA ANUAL 2004

DDeesseeññoo ggrrááffiiccooNuria Barreras

FFoottooggrraaffííaaEnrique TouriñoXesús de Arcos

IImmpprreessiióónnCA Gráfica

Créditos © Da presente edición, a Fundación MARCO© Dos textos e das traduccións, a Fundación MARCO© Das fotos, os autores

Depósito legalVG 464-04

FUNDACIÓN MARCO

EEnnttiiddaaddeess ffuunnddaaddoorraass

Concello de VigoXunta de GaliciaDeputación de PontevedraCaixanova

PADROADO

PPrreessiiddeennttee ddee hhoonnrraaManuel Fraga Iribarne

PPrreessiiddeenntteeCorina Porro Martínez

VVooggaaiissXosé Carlos Arias MoreiraGuillermo Brea VilaMargarida Rosa Martíns VilanovaJulio Fernández GayosoFrancisca Canal GómezIgnacio Javier López-ChavesJosé Luis Pego AlonsoJesús Pérez VarelaÁngel Sicart Giménez

SSeeccrreettaarriiooJosé Riesgo Boluda

DDiirreeccttoorraaCarlota Álvarez Basso

CCoommiissiióónn AAsseessoorraa ddoo MMAARRCCOO

María de Corral López-DórigaBartomeu Marí RibasMiguel Von Hafe PérezDavid Barro

MARCOMuseo de Arte Contemporánea de Vigo

PPrrooppiieettaarriiooConcello de Vigo

Proxecto financiado pola Unión Europea (FEDER)Programa INTERREG II ESPAÑA-PORTUGAL

DDiirreeccttoorraaCarlota Álvarez Basso

XXeerreenntteeBenito Pinal Otero

RReessppoonnssaabbllee ddee EExxppoossiicciióónnss Iñaki Martínez Antelo

CCoooorrddiinnaaddoorraa ddee EExxppoossiicciióónnssMarta García Viña

TTééccnniiccoo ddee MMoonnttaaxxeePaul Edward Guy

RReessppoonnssaabbllee ddee DDooccuummeennttaacciióónn ee PPuubblliiccaacciióónnssNuria Barreras Viso

RReessppoonnssaabbllee ddee CCoommuunniiccaacciióónnMarta Viana Tomé

AAssiisstteennttee DDppttoo.. CCoommuunniiccaacciióónnPilar Souto Soto

SSeeccrreettaarrííaa ddee DDiirreecccciióónnPatricia Verdial Garay

AAddmmiinniissttrraacciióónnAlberto Abal García


MARCOMUSEO DE ARTECONTEMPORÁNEA DE VIGO

ÍNDICEPRESENTACIÓN PRESIDENTA FUNDACIÓN MARCO 7DIRECTORA MARCO 9

1. A INSTITUCIÓN FUNDACIÓN MARCO 13AGRUPACIÓN DE AMIGOS DO MARCO 15 INAUGURACIÓNDE NOVOS ESPAZOS: TENDA-LIBRERÍA 22 ESPAZO ANEXO 23BIBLIOTECA 24

2. ACTIVIDADES EXPOSICIÓNS TEMPORAIS 29 PUBLICACIÓNS 53PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 56 PROGRAMACIÓN DOSALÓN DE ACTOS 69

3. OS DATOS O MARCO EN CIFRAS INFORME

ECONÓMICO-ADMINISTRATIVO 81 CIFRAS VISITANTES 83 PERSOAL 85SERVIZOS 87 CADRO DE INFORMACIÓN XERAL 87

MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 7

PRESENTACIÓN

Así como o período 2002-2003 será lembrado na historia do MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo,como o ano que inicia a súa andaina, 2004 foi o ano do desafío co que nos dimos a coñecer en España e nomundo.

Proba da viaxe do MARCO, é a exposición César Portela, arquitecto, solicitada para a súa itinerancia por outrasinstitucións e sedes nacionais e internacionais, como foi o caso do Antiguo Convento de Santa María de losReyes en Sevilla, ou o MACCSI, Museo de Arte Contemporáneo Sofía Imber de Caracas, recollendo grandes éxi-tos de crítica e público.

Do extenso programa de exposicións e actividades desenvolvidas durante o pasado ano, cómpre salientaralgúns dos momentos máis importantes na vida do museo: por unha banda, a conferencia, no Salón de Actos,do tristemente finado comisario independente Harald Szeemann, quen podería ser definido como o creadorda figura do comisario de exposicións de arte contemporánea, como o primeiro que desenvolveu o conceptode exposicións temporais dentro de espazos museísticos. Por outra, a finais do mes de setembro, a apertu-ra do Espazo Anexo coa artista Angela de la Cruz, deu inicio a un tipo de programación necesaria e diferenteao que se está realizando nas salas do MARCO: a idea é promover a artistas galegos novos, estimulándoos aproducir unha obra para este espazo de cen metros cadrados.

Finalmente, non podemos esquecer o encontro de directores de museos e centros de arte de Francia eEspaña, que tivo lugar os días 7 e 8 de outubro, ao que asistiron numerosos directores co obxectivo de infor-mar sobre as infraestruturas culturais dedicadas á arte contemporánea nos dous países, co fin de favorecero establecemento de futuras relacións profesionais entre Francia e España. As mostras de felicitación recibi-das pola boa organización do evento animan a continuar nesta liña e seguir mellorando día a día.

Concluímos este percorrido coa apertura ao público da Biblioteca-Mediateca do MARCO, que abriu as súas por-tas o día 16 de novembro, resultado de dous anos de traballo e dun laborioso proceso de difusión, definiciónda estrutura e do alcance bibliográfico, adquisición e subscricións, catalogación, equipamento e presentacióndos fondos, cuns obxectivos derivados directamente dos fins da Fundación MARCO e do museo como centrode arte: a produción de contidos de calidade, o achegamento á cidadanía e a creación de novos hábitos de con-sumo cultural.

Pechamos o ano coa fatigada pero grata impresión dun traballo ben feito, coa satisfacción de saber que oncecríticos de arte independentes incluíron a exposición The Last Picture Show entre as dez mellores mostras doano 2004, xunto con outras nove organizadas polos museos de maior prestixio en España.

Durante o pasado ano, no que puidemos celebrar a entrada do visitante 100.000, o equipo do MARCO tivo acerteza de que aprender a se guiar no mundo da xestión cultural de forma dinámica e integradora, e nun esce-nario de constante cambio, é un importante requisito para a supervivencia de toda institución de agora enadiante.

Excma Sra. Dª. Corina Porro MartínezPresidenta da Fundación MARCO


PRESENTACIÓN

NON SÓ QUEREMOS QUE VEÑAN… QUEREMOS QUE VOLVANSe o primeiro ano da vida dun museo é importante para intuír o seu futuro, para tomar o pulso sobre ointerese da cidadanía polo proxecto, o seu segundo ano é definitorio xa que serve de termómetro paravalorar a súa integración na cidade. Neste sentido podemos concluír que, obxectivamente, as activida-des desenvolvidas polo MARCO de Vigo durante ese período souberon manter o interese do noso públi-co pois, se ben xa non contábamos ao noso favor co “factor sorpresa” do ano inaugural, isto é, coa visi-ta dos curiosos que se achegaban ao museo para escudriñar de primeira man o resultado da reformaarquitectónica, o número de visitantes ao museo mantívose practicamente inalterado respecto ao anoanterior, con a penas unha redución do 9%. Non obstante, para nós, o dato máis relevante dos que pro-xecta a análise detallada das cifras globais do ano 2004 é o alto grao de fidelidade do noso público, xaque temos constancia de que o 30% do total dos visitantes participaron nalgunha das actividades orga-nizadas polo Departamento Didáctico.

Durante 2004 completamos un ciclo na vida do museo xa que por fin se puxeron en activo o 100% dosseus espazos co inicio de tres programas que estaban pendentes desde a inauguración: en maio tivolugar a apertura da tenda-librería na planta baixa; en setembro inauguramos o Espacio Anexo, dedica-do á promoción de artistas novos galegos e, en novembro, a nosa excepcional Biblioteca-Mediateca abriuas súas portas ao público.

A programación de exposicións ten sido moi variada ao longo de 2004, cun total de 9 mostras temáti-cas. O achegamento ao medio fotográfico tivo unha “estrutura de cebola”, partindo do eido local con OFEITO FOTOGRÁFICO. Colección fotográfica do Concello de Vigo, pasando polo estatal, con FOTOGRAFÍA EARTE. Variacións en España, 1900-1980, para finalizar co contexto internacional que, coa exposición THELAST PICTURE SHOW, analizaba as tendencias conceptuais na fotografía de 1970 a 1982; unha mostradestacada por once críticos independentes de toda España entre as dez mellores exposicións que sefixeron en España no ano 2004.

Un punto de inflexión na programación foi a mostra A CREACIÓN DO NECESARIO. Aproximacións ao dese-ño do século XX en Galicia, non só polo que significou para o museo a inxente labor de investigación leva-da a cabo e o excelente deseño de montaxe, senón porque consideramos que esta mostra ten sido unhaimportante contribución ao estudio da cultura galega do século XX. Durante o verán, ademais destasdúas exposicións, aumentamos a oferta coa mostra BAD BOYS. Vídeos de artistas españois, que tivolugar no Salón de Actos, e con O LÁPIS MÁXICO. A ilustración de libros infantís no Reino Unido na actua-lidade, que se instalou no Laboratorio das Artes. Estas exposicións atraeron cara o MARCO a un públicoinfantil e xuvenil que puido gozar do museo durante os meses de verán.

Pechamos o ano cunha ambiciosa mostra de escultura internacional denominada O ESTADO DAS COUSAS.Poucas veces unha selección temática alcanza a amplitude e calidade desta exposición, que no tivesesido posible sen a colaboración de dezasete coleccións dos Fondos Rexionais de Arte Contemporáneade Francia.

Outra das bazas importantes da nosa programación son as actividades didácticas, que seguen a ser unpunto de encontro para diferentes xeracións de visitantes, con propostas diversificadas para públicosque abranguen un amplo abano de idades. Desde as actividades para escolares, que teñen lugar de mar-

10 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO


PRESENTACIÓN

tes a venres, pasando polos programas para familias dos venres, sábados e domingos, así como as organi-zadas especificamente para asociacións, a quen dedicamos as tardes dos xoves e venres, para finalizar cosdous obradoiros de artistas promovidos desde o departamento didáctico: “A fotografía sen cámara” e “OCentro de Arte EGO”.

Cómpre sinalar o volume de actividades que teñen lugar no Salón de Actos do MARCO, que xeraron un nivel deocupación do 82% durante 2004: durante os 313 días que estivo aberto ao público houbo 255 eventos. Trátasede actos que non só están promovidos polo propio museo, como son os dous cursos de iniciación á arte con-temporánea para adultos –con éxito de público asegurado, e nos que sempre se cubre o máximo de prazas–ou os catro programas audiovisuais e os tres concertos de arte sonora especialmente pensados para un públi-co máis novo, senón de presentacións de libros, conferencias, seminarios, e outras propostas de diversa índo-le, desenvolvidas ben por iniciativa propia ou por outras entidades.

De entre os actos organizados polo MARCO ao longo do ano salientaría dous fitos na biografía deste museo: aconferencia do crítico suízo Harald Szeemann, recentemente finado, ou o importante “Encontro de Directoresde Museos e Centros de Arte de Francia e España” ao que asistiron 14 directores de museos franceses e espa-ñois. Tampouco debemos esquecer neste apartado outras actividades que, aínda que non son organizadasdirectamente polo MARCO, si forman parte importante da nosa oferta á cidadanía, pois queremos que o nosoSalón de Actos sirva de caixa de resonancia cultural da cidade; refírome ao Festival Alternativo de Teatro eDanza, organizado polo Concello de Vigo, e ao Festival de Música Contemporánea organizado pola “FundaciónLaxeiro”.

Outro apartado fundamental son as actividades xeradas para e pola Agrupación de Amigos do MARCO, que regu-larmente convoca aos seus membros para realizar visitas ás exposicións temporais guiadas polos comisariosdas mesmas, ademais de promover interesantísimas viaxes a museos e centros de arte de España ouPortugal, excursións a talleres de artistas ou recorridos culturais pola cidade. Cómpre sinalar que en marzode 2004 a Presidenta da Agrupación, Daniela Sarraino, foi nomeada vocal da Xunta Directiva da FEAM(Federación Española de Amigos de Museos), o cal é motivo de orgullo para todos e ha de ser un estímulo máispara as 248 persoas que conformaban a Agrupación a 31 de decembro de 2004.

Todo este extenso programa non tería existido sen a participación de todas as persoas que estamos implica-das nel. Por iso, estas últimas palabras van dedicadas a todos os que veñen poñendo o seu graíño de area paraconverter ao MARCO nun dos museos máis activos e recoñecidos do mapa cultural español. En particular,quero expresar o meu agradecemento ás entidades fundadoras que están financiando as nosas actividades,aos membros do Padroado, ás distintas entidades patrocinadoras que tivemos ao longo do ano, aos membrosda Agrupación de Amigos do MARCO, aos artistas que teñen exposto nas nosas salas, e, moi en especial, aopersoal do museo, que día a día me ven acompañado nesta ardua labor de consolidación dun centro culturalde relevancia. Grazas a todos, de todo corazón.

Dª. Carlota Álvarez BassoDirectora


1. A INSTITUCIÓN FUNDACIÓN MARCO13 AGRUPACIÓN DEAMIGOS DO MARCO15 INAUGURACIÓN DENOVOS ESPAZOS: TENDA-LIBRERÍA 22 ESPAZO ANEXO23 BIBLIOTECA24


A INSTITUCIÓN

FUNDACIÓN MARCO

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGOPropietario: Concello de VigoProxecto cofinanciado pola Unión Europea (FEDER).Programa INTERREG II ESPAÑA-PORTUGAL

PADROADO DA FUNDACIÓN MARCOData da Acta Fundacional: 22 de outubro 2002

ENTIDADES FUNDADORAS

Excmo. Concello de VigoExcma. Xunta de GaliciaExcma. Deputación Provincial de PontevedraCaixanova

MEMBROS DO PADROADO DA FUNDACIÓN MARCO 2004

Presidente de honra:Excmo. Sr. D. Manuel Fraga Iribarne

Presidenta: Dª. Corina Porro Martínez

Secretario: D. José Riesgo Boluda

VocaisPolo Concello de Vigo

D. Ignacio Javier López-ChavesD. Xosé Carlos Arias MoreiraD. Santiago Domínguez Olveira (ata o 13/06/04) Dª. Margarida Martíns Vilanova (desde o 14/06/04)

Por CaixanovaD. Julio Fernández GayosoD. José Luis Pego AlonsoD. Guillermo Brea Vila

Pola Xunta de GaliciaD. Jesús Pérez VarelaD. Ángel Sicart Giménez

Pola Deputación de PontevedraD. José. M. Figueroa Vila (ata o 23/11/04)Dª. Francisca Canal Gómez (desde o 24/11/04)

Directora MARCO: Dª. Carlota Álvarez Basso



REUNIÓNS DEPADROADO

Lugar: Sala de Padroado2º andar MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo

n Reunión VIII: Data 01/06/2004n Reunión IX: Data 09/12/2004

COMISIÓN ASESORADA FUNDACIÓNMARCO

O Padroado da Fundación MARCO, en reunión de data7 de abril de 2003, acorda aceptar como membros daComisión Asesora da Fundación MARCO aosseguintes profesionais de recoñecido prestixioestatal e internacional no ámbito da artecontemporánea:

- Dª María de Corral López-Dóriga- D. Bartomeu Marí- D. Miguel Von Hafe Pérez- D. David Barro López


A INSTITUCIÓN

AGRUPACIÓNAMIGOSMARCO

“Os amigos e voluntarios de museos perseguen nobresobxectivos de desenvolvemento cultural. Poñen a dis-posición dos museos o seu apoio, os seus coñecemen-tos, a súa experiencia e o seu talento. Deste xeito, con-tribúen tanto ao desenvolvemento dos museos comaao da museoloxía. O seu compromiso é a expresióndunha solidariedade voluntaria para confirmar o seupapel de cidadáns na sociedade”

Preámbulo do Código Ético para os Amigos e Voluntarios de Museos

Tendo en conta que vimos de pasar do antigo concepto de museo “contedor” ao de museo “laboratorio”, coafinalidade (para non quedar “como pezas de museo”) de se converter nun lugar aberto á imaxinación, á crea-ción, á investigación, e servir de punto de encontro para coñecer de preto obras que, ao seren investigadas,rematan por se inserir na nosa vida cotiá, eu me pregunto:

¿Que grao de compromiso co MARCO adquiriron os nosos socios?¿Séntense cómodos e acollidos neste espazo cultural común?¿Dimos por conseguir crear un diálogo constante entre o Museo e os seus Amigos?

Rematamos o ano 2004 con máis de 300 socios, un resultado sen dúbida ningunha satisfactorio pero, na miñaopinión, teríamos que dar un paso máis aló. Con frecuencia escoito comentarios referidos á necesidade dunmenor monopolio da cultura polos políticos, pero para iso necesitamos implicarnos máis. ¿Como? Buscandonovos camiños, creando novos camiños... o pracer do coñecemento é creativo, non se trata de se entretersenón de considerar o Museo como rexenerador social... a actual cultura da imaxe haberá de atopar as súasraíces máis profundas.

Ollos abertos, mentes abertas, intelixencias e emocións positivas e por que non, tamén negativas, pero sem-pre emocións... e se se trata de provocacións que suscitan debates e discusións, tamén son válidas porqueo que importa é preservar o verdadeiro sentido dun museo, contribuíndo a mantelo vivo, activo e dinámico.

Nós somos os “externos” do Museo e somos conscientes de que en toda relación humana hai dificultades, nonobstante, para que haxa integración entre a sociedade civil e os profesionais “internos” temos que facer con-fluír os nosos intereses cos do museo. Crear unha unión entre as necesidades duns e as ilusións dos outrosnon é doado, pero o estamos a conseguir.



En toda España e Europa estase vivindo un intenso momento museolóxico, sobre todo en termos de arte con-temporánea. Nos últimos cinco anos téñense inaugurado no noso país cinco museos, e o “noso” está entreos de primeira fila, algo expresado en múltiples ocasións pola crítica especializada.

Temos un edificio cunha historia que, per se, ofrece unha fascinación especial; unha calidade de exposiciónsque nos permite non ter que desprazarnos a metrópoles como Madrid ou Barcelona para ver grandes mostras,unha programación didáctica cada vez máis completa, unha numerosa oferta de actividades, xa sexan orga-nizadas polo propio Museo ou pola Agrupación... Partindo desta base, e coa vosa colaboración, temos queseguir avanzando. Grazas a todos.

Daniela SarrainoPresidentaAgrupación de Amigos do MARCO

Viaxe a centros de artedo País VascoBilbao-Vitoria-Hernani

PPaarrttiicciippaacciióónn ddaa PPrreessiiddeennttaa eenn aaccttiivviiddaaddeess ddee ddiiffuussiióónn

n XIV Congreso FEAM, Federación Española de Amigos dos MuseosValladolid, do 26 ao 28 de marzo de 2004Asamblea Xeral da FEAM: nomeamento de Daniela Sarraino como vocal daXunta Directiva por un período de catro anos, e presentación oficial daAgrupación de Amigos do MARCO durante a lectura do informe de asocia-cións

n Reunión Xunta Directiva FEAMMadrid, Museo de América, 23 de xuño de 2004Participación na reunión e creación dun novo Comité de Redacción para aRevista da FEAM, no que se inclúe a Daniela Sarraino.

n Reunión Xunta Directiva FEAM. Madrid, Museo de América, 25 de novembro


A INSTITUCIÓN

CALENDARIO DE ACTIVIDADES DA AGRUPACIÓN DE AMIGOS DO MARCO DURANTE O ANO 2004

EEvveennttooss nnoo MMAARRCCOO

n Febreiro de 2004, Feira Internacional ARCOEnvío de invitacións e entradas gratuítas para todos osAmigos do MARCO para asistir á Feira Internacional ARCO’04en Madrid

n 18 de maio, Día Internacional dos Museos 2004Cea e concerto no restaurante do MARCO, coa asistenciada Presidenta, a Directora do museo, e 70 membros daAgrupación de Amigos

VViissiittaass gguuiiaaddaass ááss eexxppoossiicciióónnss tteemmppoorraaiiss ddoo MMAARRCCOO

n Visita á exposición O FEITO FOTOGRÁFICO. Colección foto-gráfica do Concello de Vigo, guiada polos comisarios,Manuel Sendón e Xose Luís Suárez Canal31 de xaneiro de 2004Número de Amigos participantes: 15

n Visita á exposición FOTOGRAFÍA E ARTE. Variacións enEspaña, guiada polo comisario, Horacio Fernández30 de abril de 2004Número de Amigos participantes: 17

n Visita á exposición A CREACIÓN DO NECESARIO. Aproximaciónao deseño do século XX en Galicia, guiada pola comisaria,Mª Luisa Sobrino Manzanares7 de maio de 2004Número de Amigos participantes: 8

n Visita á exposición THE LAST PICTURE SHOW. Artistas queusan a fotografía, guiada polo comisario, Douglas Fogle29 de maio de 2004Número de Amigos participantes: 20

n Visita á exposición O ESTADO DAS COUSAS. O obxecto na artede 1960 aos nosos días, guiada pola directora do MARCO,Carlota Álvarez Basso23 de outubro de 2004Número de Amigos participantes: 20

Visita á exposición THE LAST PICTURE SHOW,

guiada polo comisario, Douglas Fogle

Visita á exposición O ESTADO DAS COUSAS, guiada

pola directora do MARCO, Carlota Álvarez Basso



VViiaaxxeess

n Asistencia ao XIV Congreso FEAM, FederaciónEspañola de Amigos dos MuseosValladolid, do 26 ao 28 de marzo de 2004Número de Amigos participantes: 3

n Viaxe a centros de arte do País VascoBilbao-Vitoria-Hernani, do 18 ao 21 de novembro de2004Con visitas ao Museo Guggenheim Bilbao, Museo deBellas Artes de Bilbao, ARTIUM de Vitoria, e MuseoChillida-Leku en Hernani, e entrega de informaciónsobre cada un dos lugares, visitas e exposicións.Número de Amigos participantes: 10

EExxccuurrssiióónnss

n Visita á Fundación-Museo Serralves. Porto (Portugal),26 de xuño de 2004Visita guiada ao Museo Serralves, con informaciónsobre actividades e visita guiada ás exposicións.Número de Amigos participantes: 23

PPeerrccoorrrriiddooss aaoo aaiirree lliibbrree

n 1º Percorrido ao aire libre: ¿coñeces a túa cidade?,en colaboración con VAN Divulgación Cultural. Vigo, 5de xuño de 2004Visita guiada a diversos puntos da cidade, completa-da coa entrega de materiais divulgativos: “Vigo teatrae”, “Centro histórico de Vigo”, “Casa do cesteiro”,“Centro de artesanía tradicional”, “Historia: cultura earte”, “Comercio”, “Recorrido por escrito”Número de Amigos participantes: 20

n 2º Percorrido ao aire libre: ¿coñeces a túa cidade?,en colaboración con VAN Divulgación Cultural. Vigo,18 de decembro de 2004Visita guiada por Rosa Aguado ao Campus UniversitarioNúmero de Amigos participantes: 19

Visita á Fundación-MuseoSerralves. Porto (Portugal)


A INSTITUCIÓN

LISTA DE MEMBROS DA AGRUPACIÓN DE AMIGOS DO MARCO

Número total de membros a 31/12/2004: 248

1 Entidade Amiga, 2 Amigos protectores, 4 Amigoscolaboradores, 18 Familias Amigas, 72 Artistas/Estudantes Amigos, 15 Amigos maiores de 65anos, 136 Amigos

1 ENTIDADE AMIGA

Fernández Puentes, Carmen (Galería Bacelos)

2 AMIGOS PROTECTORES

Rodríguez Alonso, CarmenSalgueiro Benito, Ángel

4 AMIGOS COLABORADORES

Gómez Montaña, AliciaLamas Díaz, RobertoRomán, AlfonsoVilela Fernández, Manuel

18 FAMILIAS AMIGAS

Cordero Santamaría, Óscar JavierDa Rocha Álvarez, Xosé MaríaDotras Rodríguez, GonzaloFernández Varela, JaimeGonzález Sanjurjo, SantiagoHermida Fernández, José A.Hilario Camo, PilarIglesias Rodríguez, BegoñaIlarri Junquera, FernandoMatamoro Irago, DinMontesinos Castro, FaustinoOcaña Eiroa, SerafínOliveira López, J. IgnacioPereiro Rodríguez-Lepina, PabloR Legisima Pérez, BelénSuris Regueiro, Oscar JoséTaylor, ElizabethTraba Díaz, Amada

Día Internacional dosMuseos 2004

Cea e concerto norestaurante

do MARCO



72 ARTISTAS/ESTUDANTES AMIGOS

Albes Otero, JuliaAlonso Prado, BegoñaAlonso Rial, JuanAlonso-Lamberti Casuso, LeopoldoÁlvarez Bernal, ManuelÁlvarez Canella, AlfonsoÁlvarez González, CarlosArias Melon, IsmaelBarreira Reboredo, LauraBarreiro Curras, AndreaBlanco Granado, JaimeBlanco Vázquez, Mª ElenaBonilla Rodríguez, José FranciscoCarrera González, José AntonioCastro Quinteiro, CristinaCastro Temes, MilagrosCostas Figueroa, ManuelaCunqueiro Méndez, LeticiaDe la Cuesta Marina, CristinaDomínguez, JaimeFernández Collazo, Juan ManuelFernández Rey, PilarFernández Rodríguez, EmiliaFernández-Novoa García, VictoriaFuertes Blas, JavierGarcía del Portillo, MargaritaGarcía Sánchez, X. CarlosGómez Dahigren, ElenaGómez Gómez, OlgaGonzález Crespán, BlancaGonzález Gómez, JaimeGrande Alonso, PedroGutierrez Taboada, AlberteHeredero González-Posada, MaríaHernández Barbosa, SonsolesIglesias Fernández, EligioIglesias Rodríguez, PabloJensen Silva, Jens PeterLago Díaz, MarcosLópez Cid, Mª LuisaLópez de la Osa González, LeónLópez Escalante, GonzaloLópez Fernández, José ManuelLópez Lence, MercedesLópez Sánchez, Adela IsabelLosada Fernández, José AntonioMarcos Guerrero, AlejandroMeijide Gayoso, RosaMuíños Paz, SusanaNieto Servia, EncarnaciónPacheco, SimónPena Fernández, Francisco JavierPequeño Rodríguez, Mª ElenaPereira Soto, OscarPinedo Villagarcía, Patricia

Queiruga Méndez, Felix EnriqueR de Legísima Y Cerecedo, Mª LuisaRajó Brea, RobertoRepresas Portela, SilviaRivera Baltanas, TaniaRodríguez Bernárdez, Juan CarlosRodríguez Rodríguez, DanielRodríguez Rodríguez, GuillermoRodríguez Salgado, Francisco JavierTaboada Rozas, MarisaTeixeira Rodríguez, MingosTerroso Hernández, AsunciónValverde Esteiro, PatriciaVázquez Lorenzetti, LilianaVicente Santos, CharoVieito Fuentes, XanVillanueva Rodríguez, Montserrat

15 AMIGOS MAIORES DE 65

Armellini Cavalli, CarlaBarxa Álvarez, NemesioBasso Ramírez, GiselaCarreira del Real, Mª Del PilarCividanes Barreras, Rosa MariaComesaña Pampillón, TelmoCortés Rodríguez, Mª Del CarmenDe la Cuesta Zarzosa, Mª Del PilarDíaz Paz, LucreciaDomeque Bailo, FermínGarrido Fenes, AliciaGonzález Pérez, Mª PilarNúñez Alonso, OrencioPérez Galán, José MªSilva Diniz, Noé

136 AMIGOS

Adrio Corbal, Mª CarmenAlmuíña Díaz, LauraAlonso Lamberti Casuso, FabiolaAlonso Ocaña, RosaAlonso Rivas, CelsoAlvarado Ferreira, RaúlÁlvarez Álvarez, CarlosÁlvarez Carrera, MargaritaÁlvarez-Blázquez, ÁlvaroArce Herrero, AlejandroArias de Trabazo, MabelArias Estévez, Mª NievesArmada Rodríguez, EduardoAzevedo Vieira Castro, David AugustoBandeira Lourenço de Faria, Paulo JoséBarreiro Álvarez, EnriqueBarreras García Reboredo, MaríaBastos Molares, CristinaBerea Cruz, BelénBlanco Llinares, Alberto


A INSTITUCIÓN

Bouzas Sierra, Mª RosaCalvar Santos, EvaCalvo Rivas, ConcepciónCampins Traspuesto, BartoloméCarbón Gómez, ElviraCarrera Gómez, AliciaCartea López, HéctorCartea López, JoaquínCasanovas Sáez, TeresaCastro Álvarez, Eva MªCastro Gordejuela, DanielCerdeira Botana, LuciaCliment Galán, TeresaComesaña Costas, ConcepciónComesaña García, José ÁngelComesaña García, TeresaConde Barreras, PabloCuña Cuña, Isolina LuisaDa Riba Casaux, RaquelDamlgren Thorsell, MartaDe Sousa Romalde, AlbertoDevesa Muñiz, Mª TeresaDíaz Almeida, ÁngelesDíaz Fernández, Mª EmiliaDíaz Freire, PurificaciónEstévez Caride, ManuelEstévez Garrido, Mª de la Paz ElsaFeáns Bantís, Mª CarmenFernández Armada, SiraFernández Díaz, PilarFernández Estévez, NoeliaFernández Fernández, Mª DoloresFernández Fernández, RaquelFernández Ibáñez, Mª JesúsFernández López, Mª Del ConsueloFernández Márquez, Mª RosaFernández Sanromán, JacintoGarayo del Río, MartaGarcía Doval, DiegoGilino Villarramus, José LuisGonzález Babé Ozores, DoloresGonzález Martínez, Mª JesúsGonzález Sanjurjo, PiaGonzález Sanjurjo, LucíaGonzález Sanjurjo, AnaGraña Molares, AntonioGrimberghs Rial, CristinaGrobas Montenegro, JoséGuenaga Goyogana, EstibalitzHermida Núñez, GuadalupeHernández Piñuela, GuadalupeHerranz Álvarez, CarmenIglesias Álvarez de Novoa, VeraIrrisardi Vázquez, TeresaLópez Lorenzo, Mª del CarmenLópez-Quecuty Puig, AmaliaLugo Álvarez, DéboraLuján Cerdán, Tamara

Maañón Laxe, XabierMaicas, MarisaMartínez Nieto, RubénMaure Rivas, AntonioMc Cabe Quinn, AnneMíguez Vigo, AnaMillara Turienzo, JulioMontes Graña, CarmenMora Morandeira, José MiguelNoble Landgraf, GretchenOliva Levanti, FrançoiseOlmedo Herrero, Ignacio M.Otero Bouza, FátimaOtero Fernández, JosefinaPardo Teijeiro, Xosé FranciscoPena Roces, AnaPeña Fernández, MarinaPereira Molares, AnaPérez Estévez, JavierPérez García, José DomingoPérez González, MaritéPérez Martín, Mª BlancaPérez Ramírez, María JoséPintado García, CarmenPortela Fernández-Jardón, CésarPrado Freire, Mª LuzPrat Viñas, TeresaPrego Pereiro, Mª AmeliaPrelchi Gallego, Mª ConsueloRajó Campos, SalvadorRequeijo Costoyas, ConchitaRodríguez García, Mª JoséRodríguez Márquez, JesúsRodríguez Moure, PilarRodríguez Ortiz de Eribe, Mª BegoñaRomaní Creo, Mª AsunciónSalvador Celada, LuzSánchez del Cueto Losada, CarlosSández Macho, ManuelSanmartín Fernández, JaimeSevillano Castaño, JoaquinaSoto Gil, Francisco JavierTaboada Costas, Fco. JavierTáboas Paz, MarinaTilve Gómez, OlgaTomé Rey, PilarTorreiro Sio, BenitoTourón Torrado, BeatrizTraba Díaz, XoánTrabazo Arias, DanielTroitiño Dapena, XulioUlloa Sousa, Mª Del CarmenVarela Iglesias, RosaVázquez Álvarez, BelénVázquez Reynosa, María JoséVilas Otero, Mª ElenaZarauza Ozores, FabiolaZorrila Riveiro, Mª José



INAUGURACIÓNDE NOVOS ESPAZOSDurante o ano 2004, a inauguración de tres novos espazos supuxo o remate do proxecto inicial do MARCO,tanto respecto ao edificio en si como á súa programación e funcionamento como centro de arte. Coa apertu-ra do Espacio Anexo, da Biblioteca-Mediateca e da Tenda-librería, a utilización dos distintos ámbitos museís-ticos chegaba ao cen por cen.

A TENDA-LIBRERÍA: 28 de maioDeseño e identidade

Coincidindo coa inauguración da exposición THE LAST PICTURE SHOW abría as súas portas ao público a tenda-librería do MARCO, xestionada durante todo o 2004 pola empresa IN-ÚTEIS ESPAÑA S.L., filial da empresa por-tuguesa IN-ÚTEIS DESIGN LDA., que desde o ano 1999 xestiona a tenda-librería do Museo Serralves en Porto,e desde 2002 o espazo de Librería-Café do Teatro Municipal do Porto.

As tendas dos museos adoitan ser a última parada dos visitantes. A librería do MARCO dispón dun amplo fondobibliográfico especializado –historia da arte, artes plásticas, arquitectura, deseño, teoría e estética, fotogra-fía, cine e música, artes escénicas, e libros infantís– así como dos catálogos das exposicións temporais dopropio museo. No tocante ao merchandising, unha atractiva liña de produtos inspirados na aplicación daimaxe corporativa do MARCO está á venda en forma de prendas de roupa e obxectos diversos.

Con produtos orixinais vencellados á arte actual, este novo espazo aspira a ter unha identidade propia den-tro do museo e da cidade, baseada na calidade e orixinalidade dos seus produtos.


A INSTITUCIÓN

O ESPAZO ANEXO: 24 de setembroApoio á nova arte galega

Co proxecto de ANGELA DE LA CRUZ inaugurábase a serie de exposicións do Espazo Anexo, unha sala de pro-xectos coas súas características e elementos distintivos, que desde entón ven funcionando como contrapun-to da programación expositiva do edificio principal e que, alén das características de cada unha das mostras,se pode considerar como un proxecto global, baseado en programacións necesariamente diferentes das daplanta baixa e do primeiro andar.

Esta nova liña de programación, cunha previsión de cinco exposicións ao ano, responde á necesidade deapoiar a produción de exposicións de artistas galegos. As salas do Anexo, de acceso gratuíto, están destina-das á produción de obra in situ de artistas emerxentes do ámbito local e autonómico.

A idea é confrontar a novos creadores coas particularidades deste espazo (un edificio exento, situado nunhazona peonil, e cunha superficie total de aproximadamente 100m2), estimulándoos a producir obras concibi-das especificamente para este ámbito, o que pode constituír un reto e presentar problemas diferentes aosdunha sala máis convencional.

Un tipo de proxectos innovadores que adoita ser moi popular entre o público novo pola immediatez das obrasexpostas e o radicalismo das propostas. Sen lugar a dúbidas, un dos programas máis axeitados para unmuseo de arte contemporánea dunha cidade nova como Vigo.

Exposición inaugural Angela de la Cruz

Exposición Centro de Arte EGO



A BIBLIOTECA-MEDIATECA: 16 novembro 2004

A xestación dun proxectoA biblioteca do MARCO abriu as súas portas ao público o 16 de novembro de 2004. Podería semellar por tantoque, en a penas mes e medio de funcionamento, é escasa a actividade que atinxe a este servizo na memoriadeste ano. Non obstante, o certo é que alén dos libros colocados nos estantes, a parte visible da biblioteca,hai un arduo traballo de conceptualización, organización e xestión que comezou un ano e medio atrás.

Mencionaremos brevemente as tarefas que a mediados do 2003 puxeron en marcha este servizo, xa que a súaimportancia é chave como fase conceptual do proceso. En primeiro lugar definir o alcance bibliográfico dos fon-dos situando os nosos obxectivos en relación aos contextos: o MARCO como centro difusor de cultura, e a cidadede Vigo como potencial receptor da mesma. Outro aspecto decisivo foi o establecemento da metodoloxía paradotar de contidos a biblioteca. Por unha banda sentar as bases de negociación para a compra da bibliografía bási-ca e por outra a posta en marcha, con carácter urxente, do servizo de intercambio de publicacións que sabíamosque de forma lenta pero segura se convertería na nosa principal vía de adquisición de fondos.

Se 2003 foi unha fase estratéxica, poderíamos definir 2004 como o ano executivo. A partir de xaneiro desteano fóronse incorporando incesantemente publicacións dentro dos apartados convidos como materias ade-cuadas aos nosos obxectivos como centro de documentación de arte e cultura contemporáneas. Procedeuseá clasificación e catalogación informática destes fondos, abrindo as nosas portas ao público cun catálogo de3.580 volumes entre libros de ensaio, catálogos de exposicións, soportes audiovisuais e publicacións perió-dicas. Esta catalogación fíxose de xeito que se pode consultar on-line, co convencemento de que un servizode documentación actual ten o seu mellor aliado nas tecnoloxías da información.

Paralelamente foise completando o equipamento físico da sala de lectura: sistemas de seguridade, cabinasde audiovisuais, terminais web, reprografía, sinalética... Establecéronse as normas de uso da biblioteca,redactouse a guía do OPAC (busca no catálogo), creouse a figura do usuario rexistrado e, en definitiva, procu-ráronse os medios para optimizar a utilidade do servizo e a comodidade do usuario. Deste xeito, a biblioteca,que levaba xa case un ano funcionando internamente, estivo preparada para se converter nun servizo públi-co, acollendo a estudantes, artistas e investigadores da ampla área de influencia da cidade de Vigo e atenden-do as demandas dun público de todas as idades cada vez máis interesado na arte actual.

n Horario: de martes a ven-res, de 11.00 a 14.00 e de16.00 a 20.00

n Acceso gratuíto polaentrada posterior domuseo, rúa Progreso

n Consta de 32 postos delectura, 3 equipos infor-máticos para consulta delcatálogo y navegaciónweb y dos salas anexasde audiovisuais.

n Servizo de lectura en sala,non hai préstamo domici-liario

n Acceso web ao catálogobibliográfico a través dewww.marcovigo.com


A INSTITUCIÓN

Unha biblioteca especializada

Unha das funcións do centro de documentación dun museo é rentabilizar osrecursos humanos e cognitivos que se invisten nas exposicións converténdoosen información estable e recuperable. A maior parte dos contidos da biblioteca quese ven de inaugurar proceden da propia sinerxía do MARCO como centro de arte:a documentación que chega aos departamentos, as doazóns de múltiples artis-tas que teñen participado nas exposicións, e sobre todo, o intercambio con outrasinstitucións da información que xera a actividade expositiva e que se recolle nosnosos catálogos. Dado que moitas das nosas exposicións foron verdadeiros tra-ballos de investigación, este sistema está a dar grandes resultados.

Por outra banda a biblioteca é unha ferramenta básica para os conservadores domuseo, efectuando buscas bibliográficas relacionadas cos programas en curso.Este traballo tamén se concentra nas necesidades do público xeral e dos inves-tigadores externos, para o cal levamos a cabo exposicións bibliográficas relacio-nadas coas actividades expositivas, como foi o caso, en novembro e decembro de2004, da exposición sobre as coleccións dos FRAC (Fondos Rexionais de ArteContemporánea en Francia), realizada co gallo da exposición O ESTADO DAS COU-SAS. O obxectivo é procurar que as exposicións sexan unha fonte de enriquece-mento cultural para a cidade, constituíndo, á beira das propias publicacións domuseo, un fondo documental permanente, unha vez que a exposición, comoevento, teña cumprido a súa duración temporal.

Se ben a especialización da nosa biblioteca derívase directamente do proxectomuseístico do MARCO, non esquecemos que, como servizo educador e divulgador, debemos proporcionarunha visión global tocante aos fundamentos do feito artístico e dos distintos eidos da creación contemporá-nea. Para isto temos fixemos unha rigorosa selección para crear un fondo xeral de teoría da arte, historia daarte contemporánea e dos movementos artísticos, fotografía, cine, deseño e novos medios, prestando granatención a temas de máis candente actualidade como son as relacións entre arte e tecnoloxía, arte e xéne-ro, teoría da comunicación e a imaxe.

No campo da arte e o pensamento contemporáneos as publicacións periódicas son unha das principais fon-tes de información, xa que moitas áreas non contan coa óptima cobertura editorial debido á súa inmediatez.Na nosa hemeroteca pódense consultar revistas de actualidade artística, publicacións de museos, de teoríada arte, de deseño, cine, new media, revistas experimentais e de autor: unha selección de 53 títulos que nosinforman da arte internacional do presente. A sección de hemeroteca é unha das máis consultadas polos nososusuarios.

A sala de lectura conta con tres equipos informáticos coa finalidade de facilitar as buscas concretas por autorou por materia a través do interface de usuario do programa de catalogación, aínda que as persoas que quei-ran buscar directamente nos estantes poden facelo. Estes equipos tamén se destinan á reprodución desoportes multimedia e á navegación web dentro dos campos relacionados con este servizo que son a arte ea cultura contemporáneas. Ademais existen dúas salas anexas, específicas para o visionado de audiovisuais,que poden ser utilizadas cada una delas por dous usuarios.



Unha parte do público da biblioteca, aproximadamente un 48%, son persoas que visitan previamente as expo-sicións. Non obstante o servizo de biblioteca é gratuíto, polo que se pode acceder directamente a ela a travésda entrada posterior do museo, tal como fixo o 52% restante. Unha aposta de futuro é a creación do carné deBiblioteca; o seu obxectivo é a creación dunha sorte de club de usuarios rexistrados ao que pouco a pouco ire-mos dotando de diversos servizos e vantaxes.

Proxección de futuro

Entendemos a biblioteca como un lugar de comunicación dinámico e integrador, no que proporcionar informa-ción é o núcleo central dun servizo, que serve de soporte e posta en valor das actividades expositivas edidácticas do museo. Unha biblioteca eficaz non é un simple escaparate de libros senón un punto de encon-tro no que o persoal que está a seu cargo lle confira axilidade e a actualice con novas adquisicións, cooperan-do con outras institucións, e organizando actividades para promover o coñecemento das actividades domuseo e da arte contemporánea en xeral.

Consiste nun servizo que aínda non se ten desenvolvido na súa totalidade. Non só haberá de crecer cuanti-tativamente, na amplitude dos seus fondos, senón tamén na calidade e modernización da súa actividadeinvestigadora e difusora de coñecemento, xerando produtos de información especializada, apoiándose nasferramentas informáticas que están a revolucionar o campo da documentación.

O noso obxectivo e o noso desexo é que esta biblioteca que remata de nacer se poda converter no Centro deDocumentación de arte e cultura contemporánea que artistas, investigadores e todos os amantes da arte danosa comunidade ansiamos desde hai tempo.

Nuria Barreras VisoDepartamento de Publicacións e Documentación

2. ACTIVIDADES EXPOSICIÓNS TEMPORAIS29 SALAS DEEXPOSICIÓN DA PLANTA BAIXA E PRIMEIRO ANDAR 32SALÓN DE ACTOS 46 ESPAZO ANEXO 48PUBLICACIÓNS53 PÁXINA WEB 55PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 56 PROGRAMASPARA ESCOLARES 59 TALLERES INFANTÍS E ACTIVIDADESPARA FAMILIAS 61 VISITAS GUIADAS 63 EXPOSICIÓN OLAPIS MÁXICO 64 TALLERES DE NADAL 65 DÍAINTERNACIONAL DOS MUSEOS 66 FORMACIÓN DEADULTOS 67 TALLERES DE ARTISTA 68PROGRAMACIÓN DO SALÓN DE ACTOSPROGRAMACIÓN AUDIOVISUAL 69 CONCERTOS DE ARTESONORA + FESTIVAIS 72 CONFERENCIAS, ENCONTROS EMESAS REDONDAS 74 ACTIVIDADES EN COLABORACIÓNCON OUTRAS ENTIDADES 76 CESIÓN DE ESPAZOS 77


AS ACTIVIDADES

EXPOSICIÓNSTEMPORAIS

A programación de exposicións de MARCO baséase en claros crite-rios de potenciación da produción propia e a investigación, con expo-sicións colectivas históricas ou que ofrezan un panorama das liñas deexpresión artística máis contemporánea. No ano 2004 realizáronseoito exposicións temporais de eido autonómico, nacional e internacio-nal, desde a fotografía ata o deseño, mostrando a obra de artistas con-sagrados e apostando tamén polos máis novos.

Á oferta das dúas plantas do edificio principal sumouse no derradeirotrimestre unha nova sala, o Espazo Anexo, unha estrutura arquitectó-nica exenta do edificio principal, sita na súa praza peonil posterior, ecomposta por dúas salas cunha superficie total de 100m2. Coa aper-tura ao público deste espazo inaugurouse tamén unha nova liña deprogramación do museo, que responde á necesidade de apoiar a pro-dución de exposicións de artistas galegos novos, facilitando a crea-ción de obras que en moitas ocasións non se poderían levar a cabosen a axuda dunha institución. Con este programa, MARCO pretendecubrir un tipo de programación expositiva de suma actualidade, dandocabida a un tipo de exposicións puntuais, que non precisan de gran-des inversións ou espazos, e que pola súa frescura e novidade non sepoden someter aos ritmos de preparación, produción e montaxedunha programación museística a longo prazo.

O ano 2004 inaugurouse con dúas exposicións de fotografía moi dife-rentes acompañadas dun intenso programa de conferencias, obra-doiros e mesas redondas en torno ao tema da fotografía. A primeiradelas, O Feito fotográfico. Colección fotográfica do Concello de Vigo,compartía un mesmo obxectivo coa mostra Vigovisións, realizada en2003: a recuperación e revalorización do patrimonio municipal. Conmotivo desta exposición realizouse o rexistro e catalogación comple-ta das coleccións fotográficas do Concello de Vigo adquiridas entre osanos 1984 e 2000, que mostraba un amplo panorama das diversascorrentes fotográficas desenvolvidas ao longo do século XX.

A outra exposición, Fotografía e arte. Variacións en España 1900-1980, comisariada por Horacio Fernández,presentaba unha moi orixinal visión da historia da fotografía en España ao longo do século XX. Realizada encoprodución co Centro Atlántico de Arte Moderno de Las Palmas de Gran Canaria, e contando coa colaboraciónde La Fábrica/PhotoEspaña04, esta mostra, incluída no programa de exposicións de PhotoEspaña 2004,obtivo o Premio do Público durante a súa itinerancia a Madrid. O percorrido de Fotografía e arte ía desde as lin-guaxes fotográficas premodernas e as imaxes de tipos humanos e paisaxes de principios de século, e a“fotografía moderna” dos anos trinta, á importancia da fotografía como testemuño documental e vehículo depropaganda na guerra civil española, e o grupo de fotógrafos da posguerra, ata chegar a obras plásticas deartistas que utilizan a fotografía como vehículo expresivo a mediados dos setenta.

Continuando coa liña programática dedicada á “arqueoloxía do presente”, a exposición A creación do necesa-rio. Aproximacións ao deseño do século XX en Galicia, producida integramente polo MARCO e comisariada por

Ricard Terré, Carlos Pazos,Carlos Pérez Siquier, CristinaGarcía Rodero, Carlota ÁlvarezBasso y Horacio Fernández nainauguración da exposición FOTOGRAFÍA E ARTE

Vista do panóptico na exposición

A CREACIÓN DO NECESARIO

FOTO

: XES

ÚS D

E AR

COS



María Luisa Sobrino Manzanares, supuxo a primeira aproximación global, nunca realiza-da ata entón, á historia do deseño en Galicia desde as súas orixes ata a actualidade. Amostra centrábase no deseño gráfico e o de ámbito doméstico, desde os protodeseñospublicitarios ou de mobiliario ata os exemplos máis actuais. O obxectivo fundamental erasacar á luz as contribucións de numerosos autores –arquitectos, pintores, debuxan-tes–, cuns traballos que moitas veces quedaron ocultos, trazando a súa importante con-tribución á cultura galega, especialmente antes dos anos oitenta, cando non existía for-mación regulada, cando o termo “deseñador” carecía da acepción de hoxe, e a maioríados obxectos, deseños publicitarios, editoriais e de mobiliario, eran realizados por artis-tas plásticos ou arquitectos.

The Last Picture Show. Artistas que fan uso da fotografía. Tendencias conceptuais de1960 a 1982, producida polo Walker Art Center de Minneapolis e comisariada porDouglas Fogle, foi unha oportunidade única de mostrar no MARCO unha exposición tancompleta e con obras de referencia de 55 artistas que exploraron os novos usos e ten-dencias conceptuais da fotografía durante dúas décadas chave na estética contempo-ránea. A mostra, que foi considerada unha das dez mellores do ano en España pola crí-tica especializada, exploraba o desenvolvemento das tendencias conceptuais na foto-grafía de posguerra, desde os seus primeiros pasos nos anos sesenta, en traballos deartistas como Bernd & Hilla Becher, Edward Ruscha e Bruce Nauman, ata o seu ascen-so á preeminencia mundial, na obra de artistas fotográficos de finais dos setenta e prin-cipios dos oitenta, como Sherrie Levine, Richard Prince e Cindy Sherman.

Bad Boys. Vídeos de artistas españois foi una mostra de vídeoarte español que seamosou no Salón de Actos do MARCO en formato monocanal durante todo o verán. Ocomisario, Agustín Pérez Rubio, fixo unha selección de sete videoartistas españoispara mostrar, de cada un deles, un vídeo xa coñecido e outro realizado expresamentepara esta mostra, que se presentara por primeira vez na edición 2003 da Bienal deVenecia, como complemento á mostra do Pavillón Español. As obras de Manu Arregui,Carles Congost, Jon Mikel Euba, Joan Morey, Sergio Prego, Pepo Salazar e FernandoSánchez Castillo eran clara mostra das inquedanzas e liñas de traballo desta nova xera-ción de artistas.

Angela de la Cruz foi a encargada de inaugurar o Espazo Anexo no mes de setembrocunha sorprendente instalación que deu moito que falar por introducir un gran cadrochamado Larger than Life nun espazo moito máis pequeno que as súas dimensións.Unha obra producida en Vigo especialmente para este ámbito, e que supoñía a súa pri-meira exposición individual en España. A súa moi persoal linguaxe e a súa forza expre-siva, á vez que un modo moi particular de relectura da historia da pintura, fixeron destamostra unha das máis comentadas da temporada, e supuxo un claro empuxe á carrei-ra desta galega residente en Londres. A obra Larger than life preséntase no CentroAndaluz de Arte Contemporáneo de Sevilla en abril de 2005.

Con O Estado das Cousas, unha exposición ocupaba por vez primeira as dúas plantas doedificio principal do MARCO, debido á enorme cantidade de obras expostas. A mostra,realizada na súa totalidade con obras das coleccións dos FRAC (Fondos Rexionais deArte Contemporánea) de Francia, mostraba un panorama da historia da representacióndo obxecto desde Marcel Duchamp ata a actualidade, pasando por algúns dos artistasmáis importantes da segunda metade do século XX. As moi completas coleccións dosFRAC fixeron posible trazar este percorrido histórico, con obras chave para comprendera evolución da arte contemporánea desde 1960 ata a actualidade.


AS ACTIVIDADES

Por último, Eu, Museo. Centro de Arte EGO no MARCO de Vigo foi o resultado dun taller e un proceso no queCarmen Cantón, comisaria e ideóloga do proxecto, traballou intensamente cun grupo de artistas case nove-les da Facultade de Belas Artes de Pontevedra, seleccionados a partir dunha convocatoria aberta. Todo o pro-xecto xiraba en torno ao Centro de Arte Ego, un museo portátil en forma de moble, a partir do cal os artistastiñan que desenvolver a súa obra. O catálogo de coleccionistas de Amaya González Reyes, o “Bosque da arte”de Carlos Latorre, o vídeo “Vendese museo” de Irene González e Diana Lores, as accións desenvolvidas porJorge Migoya ou o concurso de ideas promovido por Cris Iglesias, extralimitaron o propio museo, relacionán-dose con diferentes colectivos e institucións da cidade.

En resumo, durante 2004 puidéronse ver no MARCO exposicións para todos os gustos, mostra de todas asfacetas que tratamos de cubrir cando elaboramos a programación anual. Seis das oito exposicións foron deprodución propia, e colaboramos con institucións tan dispares como o Ministerio de Asuntos Exteriores ouPhotoespaña; desde a proximidade da Facultade de Belas Artes de Pontevedra ata o Walker Art Center deMinneapolis, pasando por ARTIUM de Vitoria ou o CAAM de Canarias. Recuperamos parte do patrimonio muni-cipal en O feito fotográfico, producimos obras artistas novos en Eu, Museo e mostramos o mellor da arte con-ceptual de coleccións públicas e privadas de todo o mundo en The Last Picture Show, xunto á revalorizaciónde obras inéditas do deseño galego en A creación do necesario. De Castelao a Bruce Nauman, de VirxilioVieitez a Angela de la Cruz, de Marcel Duchamp a Alejandro de la Sota, de Henri Cartier-Bresson a GabrielOrozco... e así ata 351 artistas que teñen pasado polas salas do MARCO en 2004.

Iñaki Martínez AnteloResponsable do Departamento de Exposicións

UN MARCO ITINERANTEDurante o 2004, a exposición CÉSAR PORTELA, arquitecto, unha mostra de produción propia queocupara as salas do primeiro andar do MARCO entre os meses de outubro 2003 e xaneiro de 2004,foi solicitada para a súa itinerancia por outras institucións e sedes de España e do extranxeiro.Sevilla foi a primeira parada dun percorrido que incluiu tamén a cidade de Caracas, no MACCSI,Museo de Arte Contemporáneo Sofía Imber. A itineranza desta exposición foi proba da vocación“extramuros” do MARCO, da extensión das súas actividades alén dos muros do edificio e da cida-de de Vigo.

Itineranza da exposición “César Portela, arquitecto”

SEVILLADatas: do 4 de marzo ó 25 de abril de 2004Lugar: Antigo Convento de Santa María de los Reyes, SevillaOrganización: Consejería de Obras Públicas y Transportes de la Junta de AndalucíaProdución: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo

CARACASDatas: do 26 de xuño ó 15 de agosto de 2004Lugar: MACCSI, Museo de Arte Contemporáneo Sofía Imber. Caracas, VenezuelaOrganización: MACCSI, Museo de Arte Contemporáneo Sofía Imber de Caracas, co auspicio doMinisterio de Cultura e o CONAC, Consejo Nacional de la Cultura de VenezuelaProdución: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo



SALASDE EXPOSICIÓN DA PLANTA BAIXA E DO PRIMEIROANDAR

O FEITO FOTOGRÁFICOCOLECCIÓN FOTOGRÁFICA DO CONCELLO DE VIGO 1984-2000

O FEITO FOTOGRÁFICO supuso un achegamento á actividade fotográfica desenvolvida na cidade de Vigo no perío-do 1984-2000, a través da Fotobienal e das programacións da Sala dos Peiraos (1985-1991) e da Casa das Artes(1991-1992), organizadas polo Concello de Vigo en colaboración co Centro de Estudos Fotográficos, e comisaria-das por Manuel Sendón e Xosé Luís Suárez Canal. A programación dese período, que deu lugar á ColecciónFotográfica do Concello de Vigo, tiña varios obxectivos: a recuperación, estudio e difusión da fotografía históricagalega; a dinamización da fotografía contemporánea en Galicia, e a participación no debate da fotografía con-temporánea universal.

Estes tres obxectivos estaban na base desta exposición, coa que se recuperou a memoria histórica e se sacouá luz unha excelente colección conformada ao longo dos últimos vinte anos, composta por un total de 1.185fotografías. Unha vez rematado o traballo de rexistro e catalogación das obras por parte do MARCO, procedeu-se á súa difusión para fomentar a reflexión sobre a fotografía contemporánea dentro e fóra de Galicia.

O FEITO FOTOGRÁFICO foi a segunda parte dun proxecto iniciado o ano 2003 no museo, que tivo como resul-tado a mostra e o catálogo Vigovisións, no que se amosaban as adquisicións realizadas polo Concello de Vigoa través daquel orixinal “programa de intercambio cultural mediante o que se convidaba a fotógrafos estran-xeiros para que retratasen a nosa cidade”. En total, 625 fotografías incluíranse no catálogo daquela mostra.

Esta nova exposición foi unha escolma das adquisicións realizadas ao longo das Fotobienais e por medio dosprogramas de Bolsas e Novas creacións, centradas na obra de novos fotógrafos galegos, que reuniu un con-xunto de 560 obras. Con ela deuse por rematada a catalogación da Colección Fotográfica do Concello de Vigoque, xunto co Arquivo Pacheco, se converte nunha das máis importantes de España.

Máis que unha selección, esta exposición formulábase como un achegamento ao xénero da fotografía, toman-do como base a evolución da programación de exposicións fotográficas na cidade de Vigo entre 1985 e 1992.Así mesmo estudiábanse as consecuencias desta programación expositiva como elemento dinamizador dafotografía en Galicia e a súa repercusión noutras cidades galegas, no traballo dos fotógrafos galegos e na tomade conciencia sobre a importancia da fotografía como un medio de expresión cultural e artístico.

ARTISTAS

Xosé Abad (Figueres, Girona, 1956)Xosé Luis Abalo (Galicia, 1959)Michael Ackerman (EEUU, 1967)Delmi Álvarez (Vigo, 1958)Manuel Álvarez Bravo (México, 1902)Arquivo Llanos (Vigo)Arquivo Panateca (El Salvador)Aziz+Cucher (EEUU, 1961/1958)Olivo Barbieri (Módena, Italia, 1954)Adolfo Barcia (Galicia)José Ramón Bas (Madrid, 1964)Gabriele Basilico (Milán, Italia, 1944)John Benton-Harris (Reino Unido, 1939)Nancy Burson (St. Louis, Missouri, EEUU, 1948)Ramón Caamaño (Muxía, A Coruña, 1908)Daniel Canogar (Madrid, 1964)Vari Caramés (Ferrol, A Coruña, 1953)Vincenzo Castella (Nápoles, Italia, 1952)Toni Catany (Lluchmayor, Mallorca)Andrea Cavazzuti (Italia)Salvador Cidrás (Vigo, Pontevedra, 1968)Carole Conde+Karl Beveridge (viven e traballan

en Toronto, Canadá)Raúl Corrales (Ciego de Ávila, Cuba, 1925)Xulio Correa (Galicia, 1957)Andrea Costas (Vigo, Pontevedra, 1978)John Chater (Reino Unido)Antoine d’Agata (Marsella, Francia, 1961)John Davies (Reino Unido, 1949)Jack Delano (EEUU, 1914)Hugues De Wurstemberger (Bélxica, 1955)William Eggleston (EEUU, 1939)Sandra Eleta (Panamá, 1942)Manel Esclusa (Vic, Barcelona, 1952)Suso Fandiño (Santiago de Compostela, 1971)Bernard Faucon (Francia, 1950)Federico Fernández (Venezuela)Maruxa Fernández (Galicia, 1975)Manuel Ferrol (Cabo Vilán, A Coruña, 1923 – A

Coruña, 2003)


AS ACTIVIDADES

Tal como estivo concebida a montaxe, as producións gráficas integrá-ronse na propia exposición, incluíndo os carteis das mostras realizadasna Sala dos Peiraos, os das Fotobienais, así como algúns dos catálogose outros soportes gráficos, como postais, revistas e artigos de prensa.

Os traballos destes fotógrafos de Galicia, de España e do estranxeiro,acompañados das publicacións realizadas e da documentación comple-mentaria, situáronnos fronte ó feito fotográfico e brindáronnos a aoportunidade de revisar o noso pasado recente, analizar o presente exerar iniciativas futuras.

COMISARIOS

Manuel Sendón (A Coruña, 1951), licenciado en Matemáticas e doutoren Belas Artes, é na actualidade profesor da Facultade de Belas Artes dePontevedra e dirixe o Grupo de Investigacións Fotográficas daUniversidade de Vigo.

Xosé Luís Suárez Canal (Allariz, Ourense, 1946), licenciado en Filosofíae Letras (Filoloxía Francesa), é catedrático de ensino secundario e naactualidade profesor asociado de fotografía na Facultade de Ciencias daInformación de Santiago de Compostela.

Elena Fernández Prada (León, 1971)Pere Formiguera (Barcelona, 1952)Anna Fox (Reino Unido, 1961)J. François Joly (Châteauroux, Francia,

1961)Xosé Gago (Marín, Pontevedra, 1957)Pepe Galovart (Vigo, 1953)Isabel García (Galicia)Antonio García Pereira (Galicia, 1973)Flor Garduño (México, 1957)Julian Germain (Reino Unido, 1962)Mario Giacomelli (Italia, 1913)Claudia Gordillo (Nicaragua)Rob Grierson (Reino Unido)Luis González Palma (Guatemala, 1957)Guido Guidi (Italia)Amanda Harman (Reino Unido)Iavicoli (Italia)Javier Iglesias (Vigo, Pontevedra, 1960)Graciela Iturbide (México, 1942)William Klein (EEUU, 1928)Les Krims (EEUU, 1943)Dorothea Lange (EEUU, 1895)Eric Larrayadieu (Francia, 1962)Russell Lee (EEUU)Jorge Lens (Vigo, Pontevedra, 1967)Enrique Lista (Galicia, 1977)Belén Liste (Galicia, 1975)Xurxo Lobato (A Coruña, 1956)Ramón Loureiro (Avilés, Asturias, 1967)Zoraida Marqués (Galicia, 1977)Ruth Massó (Vigo, 1970)Piti Mayáns (Arxentina)Joel Meyerowitz (Nova York, 1938)Manel Miranda (Portugal)Carmen Nogueira (Galicia)

Ana Teresa Ortega (España, 1952)Sue Packer (Reino Unido, 1954)Alfonso Palmeiro (Galicia, 1961)Max Pan (Australia)Martin Parr (Surrey, Reino Unido, 1952)María Piñeiro (Galicia)Carlos Pérez Siquier (Almería,1930)Bernard Plossu (Francia, 1945)Roberto Ribao (Galicia, 1963)Mar R. Caldas (Galicia, 1964)Wojcieh Prazmowski (Polonia, 1949)Lalo R. Villar (Galicia)Pierre Radisic (Bélxica, 1958)Cristina Rodríguez (Galicia, 1975)Rubén Rguez. Torres (Galicia)Arthur Rothstein (EEUU)America Sánchez (España, 1939)Pablo Sánchez Corral (Galicia)Schmid/Fricke (Alemaña)Dagmar Sippel (Alemaña)Manuel Sonseca (España, 1952)Javier Teniente (Vigo, Pontevedra, 1968)Ricard Terré (Sant Boi de Llobregat,

Barcelona, 1928. Vive e traballa en Vigo)Michel Thersiquel (À Bannalec, Francia,

1944)Ruth Thorne-Thomsen (EEUU, 1943)David Townend (Reino Unido)Van Dendere (Holanda, 1943)Vítor Vaqueiro (Vigo, Pontevedra, 1948)Raúl Vázquez (Arteixo, A Coruña)Virxilio Vieitez (Pontevedra, 1930)Marcos Vilariño (Galicia, 1975)Manuel Vilariño (A Coruña, 1952)Xulio Vilariño (Foz, Lugo, 1969)Krystina Ziach (Krakau, Holanda, 1953)

FICHA TÉCNICA

DATAS23 de xaneiro - 21 de marzo de 2004

LUGARSalas de exposicións da primeira planta

COMISARIOSManuel Sendón e Xosé Luís Suárez Canal

PRODUCIÓNMARCO - Museo de Arte Contemporánea de Vigo

COORDINACIÓNIñaki Martínez Antelo

COLABORACIÓNTelmo Crespo Tojeira, María Rosa Seoane Gámez, Andrea VilaboaMoreira

MONTAXEJosé Pérez Couto, Guy Bobillo, Paul Guy, Jan Peter Landqvist,Helder F. Leal Figueirido, Isabel Sardiña

EDICIÓN DVDJosé Luis Palmou

ENMARCADOZiralla

RESTAURACIÓNMaría Rosa Seoane Gámez

SEGUROSCampos & Rial S.A.



FOTOGRAFÍA E ARTEVARIACIÓNS EN ESPAÑA 1900-1980

FOTOGRAFÍA E ARTE presentaba dunha síntese da historia da fotografía en España entre 1900 e 1980. O sub-título “Variacións en España” constituía o eixo temático da exposición. En efecto, non se trataba dunha mos-tra sobre fotógrafos españois, senón dunha exposición de fotografías realizadas en España (ou sobre España)en distintos momentos históricos, foran ou non obras de autores estranxeiros, e nisto residía un dos seusgrandes valores.

Os límites cronolóxicos da mostra foron o comezo do século XX e os anos da transición á democracia, un pecheescollido non só polo seu significado simbólico, senón tamén por ser o momento no que a historia da fotogra-fía deixa de ter sentido como relato independente e pasa a se converter nun fragmento dunha narración máisampla: a historia da cultura visual. A exposición presentaba tres momentos distintos das relacións entrefotografía e arte: a fotografía subordinada ás artes plásticas, como linguaxe artística independente, e comoferramenta do traballo artístico.

As obras mostradas –en boa parte inéditas, e moitas delas vintage ou fotos de época– proveñen de colecciónsprivadas, que adoitan ser as dos propios autores ou das súas familias, así como de coleccións públicas:Archivo General de la Administración (Alcalá de Henares), Biblioteca Nacional (Madrid), Bill Brandt Archive(Londres), Center for Creative Photography (Tucson, Arizona), Fondo Fotográfico Universidad de Navarra(Pamplona), Georges Eastman House (Rochester, Reino Unido), Instituto de Crédito Oficial (Madrid), InstitutoValenciano de Arte Moderno (Valencia), Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía (Madrid), Museu d’ArtContemporani de Barcelona, Museo de Pontevedra, Residencia de Estudiantes (Madrid).

38 autores e máis de 300 obras que nos falaban das relacións entre fotografía e arte, que ofrecían unha plu-ralidade de olladas desde e sobre o territorio español, que amosan os cruces entre distintos xéneros pictóri-cos/fotográficos como o retrato e a paisaxe, ou entre recursos plásticos e tecnolóxicos; que nos convidan aser testemuñas do que aconteceu na arte da fotografía no derradeiro século.


AS ACTIVIDADES

Prefiriuse reducir a presencia de autores para conseguir mostrar conxuntos representativos do seu traballoe evitar a dispersión. A maioría deles contou cun amplo número de imaxes, na súa maior parte fotografías, perotamén publicacións (revistas, foto-libros, carteis) nas que as devanditas imaxes se publicaron no seu momen-to. Entre os temas tratados nas fotografías expostas atopábanse as vistas urbanas, a paisaxe, os tipos popu-lares, os tipos urbanos e marxinais, as escenas turísticas, os documentais etnográficos, as montaxes de pro-paganda política, as imaxes de prensa, os retratos e maila documentación de accións e procesos artísticos.

A exposición desenvolvíase en cinco apartados, correspondentes á ordenación da montaxe museolóxica noMARCO:

O primeiro capítulo amosaba fotografías que eran exemplos dos distintos modelos de linguaxes fotográficaspremodernas: a representación de tipos humanos (raciais, nacionais, folclóricos, turísticos), a documentaciónarquivística e maila paisaxe. Na súa maioría, os fotógrafos deste periodo practican unha fotografía subordi-nada ás artes plásticas, a fotografía artística.

O segundo apartado estivo adicado á fotografía moderna, que se define pola aceptación das característicaspeculiares da linguaxe fotográfica como únicos medios expresivos do fotógrafo. Desenvólvese nos anos trin-ta e nel aparecen autores que practican a fotografía precisa nas súas reportaxes sobre España (Brandt,Cartier-Bresson, Krull, Munkacsi), así como outros fotógrafos (Benítez, Casas, Kaskel, Paniagua, Suárez) quedesenvolven especialidades como o retrato, as vistas urbanas, turísticas ou a reportaxe segundo os mode-los internacionais do que daquela se deu por chamar nova visión.

As imaxes monumentais e optimistas de Misiones Pedagógicas, na súa maior parte de José Val del Omar, viñansalientadas no tercer capítulo como exemplo de fotografía colectiva que responde con calidade estética a unprograma político e cultural. A recoñecida importancia da fotografía na imaxe da guerra civil española presen-tábase na mostra por medio de fotomontaxes en carteis e fotomurais de Renau, fotomontaxes en cubertas derevistas de Heartfield, imaxes de retagarda de Reuter e retratos enfáticos de militares de Jalón Ángel.

Tras o paréntese da posguerra, no siguiente capítulo expoñíase a obra dun novo grupo de fotógrafos de grancalidade, que traballan nos anos cincuenta e sesenta con personalidade propia preto das coordenadas do docu-mentalismo internacional do momento. As obras organizábanse en tres espazos conxugando criterios temá-ticos e cronolóxicos: o primero reunía obras dos anos cincuenta e sesenta. En segundo lugar, prestouseespecial atención ás exposicións Terré-Masats-Miserachs de 1957 e 1959, que significaron a ruptura co tipode fotografía ata entón dominante e a confirmación da validez da estética documental urbana. Unha partedaquelas exposicións reconstruíase na mostra. Un terceiro espazo presentaba obras dos sesenta e setenta,nas que o elemento fundamental era a utilización da fotografía en cor.

O peche, correspondente coa década dos setenta, presentaba ocambio que determina un posible fin da historia da fotografía,motivado polo uso común da linguaxe fotográfica por artistasque non se chaman a sí mesmos fotógrafos nin fan fotografías.Para describir a nova situación exhibíanse traballos de artistasque fan esculturas efémeras coa única pegada da fotografía(Llena) ou accións na arte da paisaxe (Miralles); doutros queinterpretan discursos entre a poesía, o teatro e maila música(Hidalgo) ou protagonizan relatos (Pazos); e tamén daquelesque crean traballos secuenciais e interactivos con medios foto-gráficos (Valcárcel Medina) ou fan obras plásticas a partir do pro-ceso de manipular e reordenar imaxes (Gordillo). Fronte a esteimportante cambio, cunhas consecuencias que forman parte dacultura visual do presente, algúns fotógrafos enfróntanse coatradición fotográfica e comezan a desenvolver proxectos nos quea investigación ou a crítica do documento son determinantes.Os traballos seleccionados de Fontcuberta e García Rodero inter-pretan estas posibilidades.



ARTISTAS

Adalberto Benítez (1893-1975)Bill Brandt (Alemaña 1904 – Reino Unido 1983)Antoni Campañá (1906-1989)Henri Cartier-Bresson (Francia, 1908)Gabriel Casas (1892-1973)Alvin Langdon Coburn (EEUU, 1882 - Gales 1966)Gabriel Cualladó (1925-2000)Joan Fontcuberta (1955)Robert Frank (Suiza, 1924)Cristina García Rodero (1949)Luis Gordillo (1934)John Heartfield (Alemaña, 1891- Alemaña 1968)Juan Hidalgo (1927)Jalón Ángel (1898-1976)Gonzalo Juanes (1923)Sibylle de Kaskel (Alemaña, 1905)Germaine Krull (Alemaña, 1897- Alemaña 1985)Antoni Llena (1942)Adolf Mas (1861-1936)Oriol Maspons (1928)Ramón Masats (1931)Fina Miralles (1950)Xavier Miserachs (1937-1998)Misiones PedagógicasMartin Munkacsi (Romania, 1896 – EEUU 1963)José Ortiz Echagüe (1881-1980)Cecilio Paniagua (1911-1978)Carlos Pazos (1949)Carlos Pérez Siquier (1930)Otto PlessJosep Renau (1907-1982)Walter Reuter (Alemaña, 1906)W. Eugene Smith (EEUU, 1918 – EEUU 1978)José Suárez (1902-1974)Ricard Terré (1928)José Val del Omar (1904-1982)Isidoro Valcárcel Medina (1937)Virxilio Vieitez (1930)Gerardo Vielba (1921-1992)Conde de la Ventosa (José María Álvarez de Toledo,1880-1951)

FICHA TÉCNICA

DATAS6 de febreiro - 16 de maio de 2004

LUGARSalas de exposición da planta baixa

PRODUCIÓNFotografía e Arte. Variacións en España 1900-1980 foi unha exposición coproducida poloMuseo de Arte Contemporánea de Vigo e o Centro Atlántico de Arte Moderno de Las Palmasde Gran Canaria coa colaboración de La Fabrica/PhotoEspaña04

ITINERANCIAMARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo (6 febreiro – 16 maio 2004)PHOTOESPAÑA, Centro Cultural de la Villa de Madrid (2 xuño – 18 xullo 2004)CAAM, Centro Atlántico de Arte Moderno de Las Palmas (28 setembro – 5 decembro 2004)

COMISARIOHoracio Fernández

ASISTENTE COMISARIADOEmilia García Romeu

XEFE EXPOSICIÓNSIñaki Martínez Antelo

COORDINACIÓNMarta García Viña

MONTAXEJosé Pérez Couto, Guy Bobillo, Paul Guy, Jan Peter Landqvist, Helder F. Leal Figueirido,Isabel Sardiña, Severino Vázquez

RESTAURACIÓNMaría Rosa Seoane

TRANSPORTEManterola Hasenkamp

SEGUROSTAI

COMISARIO

Horacio Fernández, director artístico de PhotoEspaña, é historiador da arte e profesor titular naespecialidade de Historia da Fotografía na Universidade de Castilla-La Mancha. Organizou exposi-cións sobre historia da fotografía entre as que cabe salientar Mexicana. La fotografía moderna enMéxico 1923-1940 (IVAM, Valencia, 1998) ou Fotografía pública (MNCARS, Museo Nacional Centrode Arte Reina Sofía, Madrid, e Museo de Bellas Artes, Bilbao, 1999), cun catálogo como principalpublicación. Colaborou como crítico de arte contemporánea en xornais como El Mundo e revistascomo Buades, El Europeo e Kalias, e publicou multitude de ensaios sobre arte e fotografía.

FOTO

: XES

ÚS D

E AR

COS

Ricard Terré, Carlos PérezSiguier e Oriol Maspons na

inauguración da exposición FOTOGRAFÍA E ARTE


AS ACTIVIDADES

A CREACIÓN DO NECESARIOAPROXIMACIÓNS AO DESEÑO DO SÉCULO XX EN GALICIA

Co propósito de fomentar a investigación e difusión do noso pasadorecente, e mantendo a liña pluridisciplinar con olladas cara ás artesplásticas, o deseño e maila arquitectura, o MARCO de Vigo acolleuesta mostra de produción propia, que procuraba unha aproximacióná historia do deseño do século XX en Galicia.

Foi a primeira vez que un museo adicaba unha exposición temáticaá historia do deseño feito en Galicia ou por autores galegos. A mostrafoi resultado dunha investigación sobre as formas do deseño na his-toria galega do século XX, como punto de partida dunha cultura docotián que non pretendía ser exhaustiva, senón inventario en cursodunha serie de produtos cos que Galicia se sumou á modernidade. Oobxectivo centrouse no eido do deseño sobre papel e no de obxec-tos de uso doméstico, partindo das primitivas latas de conservas–primeiro deseño moderno en Galicia– ata o eido do deseño gráfico,tal como se ven realizando hoxe. Eludíronse voluntariamente o dese-ño industrial propiamente dito, o deseño de produtos multimedia oude moda, por consideralos con suficiente entidade como para mere-cer, cada un deles, proxectos e investigacións específicas.

Hai que salientar a importante labor de investigación que veu acom-pañando esta mostra, incluída a revisión de bibliotecas e hemerote-cas, arquivos persoais, visitas a coleccións privadas, verificación defondos existentes en museos de ámbito autonómico, empresas, fun-dacións e particulares. Neste sentido, o obxectivo fundamental foisacar á luz o traballo oculto de numerosos autores –arquitectos, pin-tores, debuxantes– as súas aproximacións ao deseño, e a súa impor-tante contribución á cultura galega, especialmente antes dos anosoitenta, cando non existía formación regulada; cando o termo “dese-ñador” carecía da acepción de hoxe, e a maioría dos obxectos, dese-ños publicitarios, editoriais e de mobiliario eran realizados por artis-tas plásticos ou arquitectos.

O título “A creación do necesario” pareceu axeitado como consigna dos nosos propósitos: crear o necesario supóna invención de novas formas materiais que a sociedade industrializada require para relacionarse co seu contor-no. Non obstante, Galicia careceu do peso dunha sociedade de mercado que fomentase a competencia comomotor do seu desenvolvemento, igual que aconteceu co tecido civil –de natureza predominantemente rural– pri-vado durante moito tempo do carácter medioburgués e capitalista ineludible para a existencia do deseño. Todoisto tornaba difícil falar con propiedade dun deseño galego e dunha historia que non sexa a dunha produciónretardada e intermitente. Así e todo, o resultado da investigación permitiu afirmar que en Galicia houbo menosdeseño do que debería, pero máis do que cabería esperar.

Conforme a investigación avanzaba, aumentaba a necesidade de reunir nun exhaustivo catálogo todos estesdescubrimentos, non só das pezas en exhibición, senón tamén de textos críticos. O resultado foi unha publi-cación única no seu xénero, con interesantes aportacións para a consulta de expertos e público interesado,que inclúe unha antoloxía de textos críticos, desde 1916 aos nosos días, sobre a historia do deseño en Galiciaque se reúnen por vez primeira nunha mesma publicación.



O eixo do percorrido foi cronolóxico e artellouse nos seguintes apartados:

Desde arredor de 1900 ata 1936, cando as expectativas da renovación xestadas durante a República queda-ron truncadas pola Guerra Civil. Cómpre salientar a produción da industria conserveira e metalúrxica; a gráfi-ca cartelística; o deseño editorial, de revistas e de anuncios, entre os que destaca Federico Ribas

Da posguerra a 1975. Un período no que arquitectos e artistas vencéllanse ao mundo do deseño, no que salien-tan os inventos de Portela Seijo, a determinante labor de Luis Seoane e Isaac Díaz Pardo e a empresa deSargadelos, a contribución de autores como José María de Labra e os irmáns Alejandro e Jesús de la Sota, quetraballaron en Madrid, ou do arquitecto José Bar Boo.

De 1975 aos nosos días, con dous espazos diferenciados: un adicado ao deseño gráfico e outro ao deseño demobles. Este apartado facía un percorrido desde o asentamento democrático e maila implantación do Estadodas Autonomías ata hoxe. Subliñábanse especialmente a profesionalización dos deseñadores gráficos, os pro-totipos de mobles dalgúns arquitectos e as tímidas iniciativas dalgunhas empresas no impulso cara ao dese-ño.

COMISARIA

María Luisa Sobrino Manzanares é Catedrática de Historia da Arte na Universidade de Santiago de Compostela,na que ven desenvolvendo o seu traballo desde 1980. A súa labor investigadora está dirixida cara á área daarte contemporánea, tanto no referente ao ámbito galego como ao internacional. É autora e coautora denumerosas publicacións en relación coa historia da arte galega e a estética contemporánea. A súa investiga-ción inclínase cara a metodoloxías sociolóxicas, ás que se orientan parte dos seus artigos en revistas espe-cializadas e ponencias de congresos. Ten comisariado distintas exposicións: “Presencias y Procesos”. (1989);“El proceso abstracto. Artistas gallegos 1950-1979” (1993); “Incidentes. Seis visiones europeas (1995); “DeAsorey a los noventa. La escultura moderna en Galicia” (1997); “El cartelismo en Galicia” (1999), “Seoane yla vanguardia: sus maestros, sus amigos” e dirixido diversas iniciativas en torno ao ámbito da edición, da direc-ción de cursos monográficos e de proxectos de catalogación sobre os fondos institucionais, así como de pro-xectos de investigación orientados cara ás novas tecnoloxías.

FICHA TÉCNICA

DATAS2 de abril - 5 de setembro de2004

LUGARSalas de exposición do primeiroandar do MARCO

COMISARIAMaría Luisa Sobrino Manzanares

ASESORES DOCUMENTACIÓNPedro de Llano NeiraManuel Segade Lodeiro


COORDINACIÓNAndrea Vilaboa Moreira

PRODUCIÓNMARCO, Museo de ArteContemporánea de Vigo

COLABORACIÓNConsellería de Innovación,Industria e Comercio. Xunta de Galicia

DESEÑO MONTAXEIrisarri + Piñera, Estudio deArquitectura

MONTAXEJosé Pérez Couto, Guy Bobillo,Juanjo Fuentes, Paul Guy, JanPeter Landqvist, Helder F. LealFigueirido, Isabel Sardiña,Severino Vázquez

RESTAURACIÓNMaría Rosa Seoane

TRANSPORTETTI

SEGUROStai


AS ACTIVIDADES

ARTISTAS, ESTUDIOS DE ARQUITECTURA,EMPRESAS, ESTUDIOS DE DESEÑO

A-cero Estudio de Arquitectura y Urbanismo S.L.Alberto Noguerol e Pilar Díez, N + D Alejandro Campos Finisterre (Fisterra, 1929)Alejandro de la Sota (Pontevedra, 1913 - Madrid, 1996)Alfonso Daniel Rodríguez Castelao (Rianxo, A Coruña, 1886 -Bos Aires, 1949)Álvaro Valiño (A Coruña, 1977)Antonio Tenreiro (A Coruña, 1893 -1972)Camilo Díaz Baliño (Ferrol, 1889 - Coence, 1936)Cándido Fernández Mazas (Ourense, 1902 -1942)Carlos Quintáns (Senande, Muxía, 1962)Carlos Maside (San Xulián de Requeixo, Pontecesures, 1897 -1958)Cerámicas do Castro -Grupo Sargadelos Conservas Alfageme Conservas MassóCosmicDaniel Vázquez Gulías (Beariz, 1869 - A Coruña, 1937)David Carballal Estudio Gráfico S.L.Don. Diseño ContemporáneoFausto Isorna (Catoira, 1961)Federico Ribas Montenegro (Vigo, 1892 - Madrid, 1952)Fernando Agrasar (Vigo, 1963)Fernando Blanco Guerra (Carballiño, Ourense, 1947)Fernando César Mosca (San Francisco, Arxentina, 1961)·Francisco Mantecón (Vigo, 1948-2001)Galopín ParquesImago Mundi Deseño S.L.Irisarri + Piñera Estudio de ArquitecturaIsaac Díaz Pardo (Santiago de Compostela, 1920)Jesús de la Sota (Pontevedra, 1924 - Berlín, 1980)Jesús Núñez (Betanzos, 1927)José Antonio Corrales (Madrid, 1921)José Arija (Burgos, s.d. -1920)José Bar Boo (Vigo, 1922 -1994)José Manuel López Mihura (Santiago de Compostela, 1966)

José María de Labra (A Coruña, 1925 - Palma de Mallorca, 1994)J. Portela Seijo (Santiago de Compostela, 1913 -1990)Juan Gallego (Santiago de Compostela, 1969)Juan Quián (A Coruña, 1958).Justo Román S.L.La ArtísticaLolita Díaz Baliño (A Coruña, 1905-1962)Luís Caruncho (A Coruña, 1929)Luís Seoane (A Coruña, 1910 - Bos Aires, 1979)Manolo Méndez (Ourense, 1902 -2000)Manuel Janeiro Casal (Madrid, 1951).Marcos Dopico (Narón, A Coruña, 1974).Maria Antonia Dans (Oza dos Ríos, A Coruña, 1927 -1988)María Martínez S.A Martín de Echegaray (Vigo, s.d. - París 1957)Máximo Ramos (A Graña, Ferrol, 1880 - Madrid, 1949)Moncho Amigo (A Coruña, 1952)MOW Equipo de DiseñoOmbretta etc.Permuy Asociados, Deseño e Comunicación S.A.Rafael Barros (A Coruña, 1891 -1968)Ramón Vázquez Molezún (A Coruña, 1922 - Madrid 1993)Re-visiónRoberto Treviño (Marín, Pontevedra, 1972)Signum DeseñoTa, ta, ta...Taller DD, Ninfa, Riveiro, Martínez S.L.Todo es vanidad.Torné e Asociados S.L.Uqui-Cebra.Urbano Lugrís (A Coruña, 1908 -Vigo, 1973)Vier ArquitectosXosé María Torné (A Coruña, 1957)Xosé Sesto (Pontevedra, 1909 - Caracas, 1998)Xosé Teiga/Teiga Concept.Zeltia



THE LAST PICTURE SHOWARTISTAS QUE FAN USO DA FOTOGRAFÍA. TENDENCIAS CONCEPTUAIS DE 1960 A 1982

THE LAST PICTURE SHOW, unha produción do Walker Art Centerde Minneapolis, exploraba os novos usos e tendencias concep-tuais da fotografía durante dúas décadas fundamentais na esté-tica contemporánea. MARCO de Vigo acolleu esta mostra, enexclusiva para España, como unha oportunidade única de con-templar obras de artistas que, pola súa calidade e característi-cas, se converteron en referentes da historia da arte contempo-ránea internacional. A exposición incluiu préstamos dun impor-tante conxunto de coleccionistas privados, galerías e museos detodo o mundo, ademais de numerosas obras pertencentes ácolección permanente do Walker Art Center.

Cando, a mediados da década dos 50, a fotografía logrou cruzarcon éxito o abismo que separaba a reprodución mecánica daobra de arte, atopou o seu propio espazo en museos e galerías,mentres os seus autores se unían ás filas de artistas respeta-dos. Sen embargo, esta aceptación supuxo tamén novos retospara este medio e para a súa recén adquirida posición de pres-tixio. Un desafío representado por artistas que eran principal-mente pintores e escultores, e que non se consideraban a simesmos fotógrafos.

Esta mostra exploraba o desenvolvemento das tendencias conceptuais na fotografía de posguerra, desde os seusprimeiros pasos nos anos 60, en traballos de artistas como Bernd & Hilla Becher, Edward Ruscha e Bruce Nauman,ata o seu ascenso á preeminencia mundial, na obra de artistas fotográficos de finais dos 70 e principios dos 80,como Sherrie Levine, Richard Prince e Cindy Sherman. A exposición ofrecía unha xenealoxía do nacemento dun-ha práctica fotográfica aínda hoxe poderosa e en evolución. A conformaban case 200 obras de 55 artistas quecubren unha grande diversidade de temas, que amplían os parámetros da fotografía moderna, sen perder de vis-ta as orixes da práctica fotográfica no século XIX.

A través da inclusión de obras que se centran en intervencións arquitectónicas e ambientais, no mundo de ima-xes da cultura de masas, e no tratamento do corpo no espazo ou na representación do absurdo, THE LAST PICTU-RE SHOW pretendía documentar a importancia dun conxunto de prácticas fotográficas desenvolvidas por artis-tas que non eran necesariamente fotógrafos. O pintor Sigmar Polke iniciou a mediados dos 60 o que se converti-ría nunha obsesión pola cámara, que lle levou a realizar experimentos fotográficos coas formas escultóricas e coaalquimia do propio proceso de revelado. En 1966, Bruce Nauman vólvese cara á cámara como un xeito de docu-mentar actos escultóricos que participaban do conceptual, do fotográfico e da performance.

Estes e moitos outros artistas incluídos na mostra utilizan o proceso fotográfico con finalidade conceptual opos-ta aos modelos artísticos predominantes na fotografía, na pintura e na escultura. En realidade, estas prácticasliberaron a fotografía da súa anterior subordinación á pintura e á escultura. A finais dos 60 quedaba claro que osusos experimentais e conceptuais da fotografía gañaban forza e credibilidade no mundo da arte internacional.

A principios dos 80, ao pracer asociado co disfrute erudito da tradición da copia fotográfica maestra uniuse unhanova actitude cara á fotografía que estaba máis interesada no seu uso para fins conceptuais que nas intenciónsestéticas dos seus predecesores. É este legado o que atopa os seus herdeiros na nova xeración de fotógrafos queexploraba THE LAST PICTURE SHOW.


AS ACTIVIDADES

ARTISTAS

Vito Acconci (Nova York, 1940)Bas Jan Ader (Winschoten, Holanda, 1942 - 1976)Giovanni Anselmo (Borgofranco d’Ivrea, Italia, 1934)Eleanor Antin (Nova York, 1935)John Baldessari (National City, California, 1931)Bernd & Hilla Becher (Siegen, Alemaña, 1931; Postdam,Alemaña, 1934))Joseph Beuys (Krefeld, Alemaña, 1921 - 1986)Mel Bochner (Pittsburgh, EEUU, 1940)Christian Boltanski (París, 1944)Marcel Broodthaers (Bruselas, 1924 - 1976)Victor Burgin (Sheffield, Reino Unido, 1941)Sarah Charlesworth (East Orange, Nova Jersey, 1947)Bruce Conner (McPherson, Kansas, 1933)Jan Dibbets (Weert, Holanda, 1941)Valie Export (Linz, Austria, 1940)Hans-Peter Feldmann (Düsseldorf, Alemaña, 1941)Peter Fischli & David Weiss (Zurich, Suiza, 1952; 1946)Gilbert & George (Dolomitas, Italia, 1943; Devon, R. U., 1942)Dan Graham (Urbana, Illinois, 1942)Hans Haacke (Colonia, Alemaña, 1936)Douglas Huebler (Ann Arbor, Michigan, 1924 - 1997)Yves Klein (Niza, Francia, 1928 - 1962)Imi Knoebel (Dessau, Alemaña, 1940)Silvia Kolbowski (Buenos Aires, Arxentina, 1953)Barbara Kruger (Newark, Nova Jersey, 1946)David Lamelas (Buenos Aires, Arxentina, 1946)Louise Lawler (Bronxville, Nova York, 1947)Sherrie Levine (Hazleton, Pennsylvania, 1947)

Sol LeWitt (Hartford, Connecticut, 1928)Richard Long (Bristol, Reino Unido, 1945)Gordon Matta-Clark (Nova York, 1943 - 1978)Ana Mendieta (La Habana, 1948 - 1985)Nasreen Mohamedi (Nueva Delhi, 1937 - 1990)Bruce Nauman (Fort Wayne, Indiana, 1941)Hélio Oiticica & Neville d’Almeida (Rio de Janeiro, 1937 -1980;Belo Horizonte, Brasil, 1941)Dennis Oppenheim (Electric City, Washington, 1938)Giulio Paolini (Génova, Italia, 1940)Giuseppe Penone (Garessio, Italia, 1947)Adrian Piper (Nova York, 1948)Sigmar Polke (Olesnica, Alemaña, 1944)Richard Prince (Panamá, Zona do Canal, 1949)·Charles Ray (Chicago, 1953)Martha Rosler (Brooklyn, Nova York, 1943)Allen Ruppersberg (Cleveland, Ohio, 1944)Edward Ruscha (Omaha, Nebraska, 1937)Cindy Sherman (Glen Ridge, Nova Jersey, 1954)Laurie Simmons (Long Island, Nova York, 1949)Robert Smithson (Passaic, Nova Jersey, 1938 - 1973)Ger van Elk (Amsterdam, 1941)Jeff Wall (Vancouver, Canadá, 1946)Andy Warhol (Forest City, Pennsylvania, 1928 - 1987)Robert Watts (Burlington, Iowa, 1923 - 1988)William Wegman (Holyoke, Massachusetts, 1943)James Welling (Hartford, Connecticut, 1951)Hannah Wilkie (Nova York, 1940 - 1993)

COMISARIO

Douglas Fogle é comisario asociado de artes visuais do Walker Art Center de Minneapolis, e organizou a expo-sición titulada The Last Picture Show: Artists Using Photography. 1960-1982. Durante o tempo que traballoupara o Walker Art Center, Fogle realizou outras exposicións, incluíndo as tituladas Stills: Emerging Photographyin the 1990s, en 1997; Painting at the Edge of the World, en 2001; Catherine Opie: Skyways and Icehouses, en2002; e Julie Mehretu: Drawing into Painting, en 2003.



FICHA TÉCNICA

DATAS28 de maio - 19 de setembro de 2004

LUGARSalas de exposición da planta baixa do MARCO

COMISARIODouglas Fogle

PRODUCIÓNWalker Art Center, Minneapolis

COORDINACIÓNIñaki Martínez Antelo

REXISTROGwen Bitz

ASISTENTE REXISTROMarta García Viña

MONTAXEPhil Docken, Alberto Conde, Xosé ManuelFernández, Paul Edward Guy, JuanjoFuentes, Jan Peter Landqvist, IsabelSardiña, Severino Vázquez, Daniel Vila

MONTAXE AUDIOVISUALITAVI

TRANSPORTEMT Art International

SEGUROHuntington T. Block Insurance Agency, Inc.AON Company

ITINERANCIA- Walker Art Center, Minneapolis, Minnesota

(11 outubro 2003 –4 xaneiro 2004)- UCLA Hammer Museum, Los Angeles,

California (8 febreiro –11 maio 2004)- MARCO, Museo de Arte Contemporánea de

Vigo, España (28 maio –19 setembro2004)

- Fotomuseum Winterthur, Zurich, Suiza (26novembro 2004 –13 febreiro 2005)

“THE LAST PICTURE SHOW é unha producióndo Walker Art Center, Minneapolis, e foi posi-ble grazas ao xeneroso apoio de Karen e KenHeithoff, A Colección Jumex, Mattew O.Fitzmaurice, Carol e Judson Bemis Jr., eHarry M. Drake”.


AS ACTIVIDADES

O ESTADO DAS COUSAS O OBXECTO NA ARTE DE 1960 AOS NOSOS DÍAS COLECCIÓNS DOS FONDOS REXIONAIS DEARTE CONTEMPORÁNEA DE FRANCIA

A exposición O ESTADO DAS COUSAS foi exhibida, na súa primeira ver-sión, no Museo de Belas Artes de Nantes entre o 28 de xuño e o 12 deoutubro de 2003, co gallo do evento cultural “Tesouros públicos, 20anos de creación nos Fondos Rexionais de Arte Contemporánea deFrancia”, organizado polo Ministerio de Cultura francés. Nesa ocasióna mostra foi comisariada por Jean Marc Prévost.

Logo dun ano, os museos MARCO de Vigo e ARTIUM de Vitoria reprodu-ciron esta exposición nas súas sedes respectivas. No caso do MARCO,por vez primeira unha mostra temporal ocupaba as dúas plantas doedificio, dado o número e dimensións das pezas expostas.

A exposición constaba de 117 obras procedentes das coleccións de deza-sete FRAC (Fonds Régionaux d’Art Contemporain), creados en 1983 poloMinisterio de Cultura de Francia e os gobernos rexionais; unha rede de 24centros destinada a promover a difusión e apoio á creación contempo-ránea, en liña cunha política de descentralización cultural con magnífi-cos resultados no tocante á adquisición de obras de arte.

A través dunha selección destes fondos, a mostra presenta un percorri-do pola evolución da arte contemporánea internacional desde principiosdos anos sesenta –momento no que se produce a integración do obxec-to cotiá como parte do discurso da arte– ata os nosos días. Deste xeito,preséntase e analízase o status do “obxecto” na arte en todas as súasformas e estados, a través dos diversos movementos artísticos.

Na versión de MARCO e ARTIUM o proxecto orixinal enriqueceuse coa inclusión de Juan Muñoz e Joan Brossa,dous artistas españois recentemente finados, ben representados nas coleccións dos FRAC, aos que nesta oca-sión se adicaron cadansúas salas pola importancia da súa traxectoria, e que nos ofrecen dúas presentaciónsdiametralmente opostas no tratamento do obxecto.

A partir deste método de análise, unha especie de corte transversal, os obxectos vanse transformandoperante os nosos ollos en reflexos da visión contemporánea. Ás veces fálannos da experiencia do contornoinmediato, ou reivindican a súa individualidade e a dos seus creadores; ou fannos reflexionar sobre a súa fun-ción e sobre os efectos da sociedade de consumo; ou presentan cuestións como a inutilidade da obra de arte,ou as fronteiras entre arte e deseño; ou convértense en metáforas, en símbolos, en pegadas do seu pasadoinmediato, das súas orixes. En suma, funcionan como vía para a mellor comprensión da arte actual.

A exposición non podería empezar doutro xeito que con Duchamp e a súa Boîte en Valise (1966), unha obraque reproduce 83 pezas en miniatura do artista inventor do ready–made, que elevou un urinario á categoríade “obra de arte” incluídoo nunha exposición baixo o título de Fontaine (1917). Un elemento de uso cotiá quepor decisión do artista, sacado de contexto e colocado sobre unha peaña, pasou a ser considerado obxecto



artístico. O resultado foi moito máis aló da provocación, e sentou as bases –aínda hoxe vixentes– dun novoconcepto do artista e da súa obra, segundo a cal a idea está por riba da manufactura.

Corenta anos de obxectos acumulados, comprimidos, inventados, recuperados, fabricados, descompostos epasados por todas as fases que os artistas imaxinen. Os obxectos do cotián desviados da súa función porFluxus ou dotados de memoria por Boltanski; os refugados tralo seu uso pola sociedade de consumo e rein-ventados pola “Nova escultura inglesa”; os desprazados da súa función por Bertrand Lavier ou John Armleder;os inventariados por Claude Closky; os despregados por Christian Marclay; os acumulados por Daniel Firman;os magnificados por Patrick Tosani; os procedentes de encontros efémeros orquestrados por Gabriel Orozco;e todos os demais obxectos máquina, obxectos vitrina, obxectos cínicos, obxectos vendados... Vasto panora-ma do que se fixo en arte dende que a arte é contemporánea a través de mostras desenfiadas no tempo, poisnestas exposicións axiña se pasa da cousa ao obxecto, do obxecto ao produto; oscílase sen cesar do un aooutro, entre ironía e cinismo, crítica e demostración, contestación e fascinación estética.

Os artistas do movemento Fluxus (Robert Filliou, Ben), retomaron a herencia dadaísta e duchampiana, des-contextualizando os obxectos cotiás para producir imaxes e xogos de linguaxe “poéticos e políticos”.Posteriormente, os artistas Pop (Richard Hamilton, Andy Warhol) e os Novos Realistas (César, RaymondHains) interesáronse polos obxectos de consumo de masas e os incorporaron como elementos integrantesda súa obra, co fin de establecer unha relación directa entre a realidade e as transformacións do mundo con-temporáneo.

A partir dos anos setenta, seguindo a estela da arte conceptual, Christian Boltanski concibe unha serie deobxectos íntimos, cheos de memoria, e nos oitenta a “nova escultura inglesa” (Tony Cragg, Bill Woodrow) reto-ma as formas de arte minimalista e conceptual, para interesarse polas marxes das sociedade de consumo.As descontextualizacións de Richard Artschwager, ou máis tarde de Bertrand Lavier, John Armleder ou SylvieFleury, son un xeito de percorrer, de forma crítica, a historia da escultura e da pintura actual.

Na década dos noventa, Claude Closky, traballando coa linguaxe e mailo obxecto, aprópiase e pon en escena“cousas” anodinas, mentres os POF (Prototipos de Obxectos en Funcionamento) de Fabrice Hybert cuestio-nan os sistemas de produción e de difusión da arte. O obxecto pode tamén entrar nun eido máis narrativo–como no caso de Xavier Veilhan– ou se transformar en produto, como pon en evidencia Jean–Luc Moulène.Pola súa banda, Gabriel Orozco cuestiónase as nocións de “artesanía” e “produto industrial”, ao tempo queL’Atelier Van Lieshout, entre outros, reflexiona en torno ao status mesmo de obra de arte, sobre a súa funcióne as súas formas de presentación, co fin de reformular a economía do obxecto e dos seus desexos.

FICHA TÉCNICA

DATAS8 outubro 2004 – 9 xaneiro2005

LUGARSalas de exposición planta bai-xa e primeiro andar

PRODUCIÓNMARCO, Museo de ArteContemporánea de Vigo, eARTIUM, Centro–Museo Vascode Arte Contemporáneo deVitoria–Gasteiz

DIRECCIÓN PROXECTO ENMARCOCarlota Álvarez BassoIñaki Martínez Antelo

DIRECCIÓN PROXECTO ENARTIUMJavier González de Durana

IDEA ORIXINALJean–Marc Prévost

ASESORESCatherine Elkar, Hervé Legros,Pascal Neveux

COORDINACIÓN EN FRANCIAEléonore Jacquiau Chamska

COORDINACIÓN EN MARCOMarta García Viña

“Interesounos a frescura da exposi-ción e a súa innegable carga desentido do humor. Cando un obxectocotiá se descontextualiza do ámbitoe da función para a que foi creado,inevitablemente se producen equí-vocos e paradoxos que poden arrin-carnos un sorriso. Se a isto lle enga-dimos a integración do devanditoobxecto nunha obra de arte e a súaposterior exhibición nunha estrutu-ra museística, é mais que probableque o equívoco se converta en dis-curso e o paradoxo en metáfora.Nisto reside o poder da arte”.

Carlota Álvarez Basso e JavierGonzález de DuranaComisarios da exposición


AS ACTIVIDADES

ARTISTAS

John M. Armleder (Ginebra, Suiza, 1948)Richard Artschwager (Washington, EEUU, 1924)Atelier Van Lieshout (Ravenstein, Holanda, 1963)Richard Baquié (Marsella, Francia, 1952–1966)Basserode (Niza, Francia, 1958)·Ben (Nápoles, Italia,1935)Christian Boltanski (París, 1944)Étienne Bossut (Saint–Chamond, Francia, 1946)Céleste Boursier–Mougenot (Niza, Francia, 1961)George Brecht (Halfway, EEUU, 1925)Marcel Broodthaers (Bruxelas, 1924 – 1976)Joan Brossa (Barcelona, 1919 – 1998)César (Marsella, Francia, 1921 – París 1998)Claude Closky (París, 1963)Tony Cragg (Liverpool, Reino Unido, 1949)Michael Craig–Martin (Dublín, 1941)Bill Culbert (Port Chalmers, Nova Zelanda, 1935)Wim Delvoye (Wervick, Bélxica, 1965)Erik Dietman (Jönköping, Suecia, 1937 –París 2002)Marcel Duchamp (Blainville–Crevon, Francia, 1887 –París 1968)Hubert Duprat (Nérac, Francia, 1957)Eric Duyckaerts (Lieja, Bélxica, 1953)Robert Filliou (Sauve, Francia, 1926 – Les–Eyzies,Francia, 1987)Daniel Firman (Bron, Francia, 1966)Peter Fischli & David Weiss (Zurich, Suiza, 1952; 1946)Sylvie Fleury (Xenebra, Suiza, 1961)Anne Gardiner (Escocia, Reino Unido, 1967)Gotscho (París, 1945)·Hans Haacke (Colonia, Alemaña, 1936)Raymond Hains (Saint Brieuc, Francia, 1926)Richard Hamilton (Londres, 1922)Thomas Huber (Zurich, Suiza, 1955)

Fabrice Hybert (Luçon, Francia, 1961)Pascal Kern (París, 1952)Bertrand Lavier (Châtillon–sur–Seine, Francia, 1949)Allan McCollum (Los Angeles, EEUU, 1944)Christian Marclay (San Rafael, EEUU, 1955)Philippe Mayaux (Roubaix, París, 1961)Jean–Luc Moulène (Reims, Francia, 1955)Juan Muñoz (Madrid, 1953 – Ibiza, España, 2001)Cady Noland (EEUU, 1956)Gabriel Orozco (Veracruz, México, 1962)Panamarenko (Amberes, Bélxica, 1940)Philippe Parreno (Oran, Arxelia, 1964)Bruno Peinado (Montpellier, Francia, 1970)Présence Panchounette (Grupo fundado en 1969 enBurdeos, Francia, e disolto en 1990)Philippe Ramette (Auxerre, Francia, 1961)Jean–Pierre Raynaud (Colombes, Francia, 1939)Tobias Rehberger (Esslingen, Alemaña, 1966)Mimmo Rotella (Catanzaro, Italia, 1918)Jean–Michel Sanejouand (Lyon, Francia, 1934)Patrick Saytour (Niza, Francia, 1935)Thomas Schütte (Oldenbourg, Alemaña, 1954)Alain Séchas (Colombes, Francia, 1955)Roman Signer (Appenzeil, Suiza, 1938)Patrick Tosani (Boissy–l’Aillerie, Francia, 1954)Martin Tupper (vive e traballa en Niza)Xavier Veilhan (Lyon, Francia, 1963)Jean–Luc Vilmouth (Creutzwald, Francia, 1952)·Andy Warhol (Pittsburgh, EEUU, 1928 – Nova York,1967)Franz West (Viena, 1947)Bill Woodrow (Londres, 1948)Erwin Wurm (Bruck an der Mur, Austria, 1954)

COORDINACIÓN EN ARTIUMYolanda Egoscozábal

MONTAXEEquipo de montaxe do MARCO


TRANSPORTETTI

SEGUROSTAI

PATROCINIOEsta exposición foi posible gra-zas á inestimable colaboraciónda AFAA - Association Françaised´Action Artistique, Ministèredes Affaires Étrangères, e daDAP/Délégation aux ArtsPlastiques, Ministère de laCulture et de la Communicationde FranciaCo patrocinio de XACOBEO 2004.Galicia

ITINERANCIAMARCO, Museo de ArteContemporánea de Vigo(8 /10/2004 – 9 /01/2005)ARTIUM, Centro–Museo Vasco deArte Contemporáneo de Vitoria (2 /O2/2005 – 22 /O5/2005)



SALÓN DE ACTOS

BAD BOYSVÍDEOS DE ARTISTAS ESPAÑOIS

Dentro da programación do MARCO de Vigo, a eleción desta mostra non foi casual. Tanto na súa programaciónde exposicións temporais como nos ciclos programados no Salón de Actos, o vídeo supón unha deliberadaopción pola contemporaneidade. En consonancia co lugar cada vez máis destacado que o audiovisual ocupanas nosas vidas, as producións videográficas sírvense das novas tecnoloxías non só como vehículo de comu-nicación, senón tamén como reflexión sobre os límites da arte e a súa repercusión. Neste caso, o espazo quehabitualmente se dedica á proxeción de ciclos de cine, acollía unha exposición temporal, establecendo así unhaconexión entre este ámbito e as salas de exposición.

Desde hai xa algún tempo, temos asistido en España a unha grande proliferación de obras de arte en forma-to videográfico. Isto débese a varias razóns, entre elas a inclusión de artistas españois dentro de parámetrose estéticas internacionais que asimilan a produción videográfica como unha ferramenta máis á hora decomunicar e expresar os conceptos nos que se basea a súa aposta artística. Por outra banda, o vídeo ofrece,como o cine, un modo de achegamento a estados, problemas e representacións do ser humano en tódalassúas vertentes. Non é de estrañar que os artistas utilicen o vídeo como presentación fiel e directa, creandounha atmosfera máis real nas súas acións ou narracións, tanto a través do son como da imaxe.

En España, moitos dos artistas que durante os anos setenta e oitenta pro-viñan de disciplinas como a escultura, a pintura ou a fotografía, adoptarono medio videográfico e a súa rápida, eficaz e espectacular expresión para osseus traballos. Logo destes primeiros iniciadores, os herdeiros destes pos-tulados, enraizados xa de pleno no manexo, produción e edición de pezasvideográficas, e nas súas diversas vertentes narrativas, experimentais, cine-matográficas, documentais, etc., comezan a obter excelentes resultados. Opanorama español vaise nutrindo dunha boa canteira de artistas que empe-zan a gozar do respecto internacional, e que en moitos dos seus traballosfusionan o vídeo con outros medios artísticos. Por iso non é de estrañarque a maior parte destes artistas, ademais do vídeo, traballen noutros for-matos como fotografía, escultura, performances ou instalacións.

BAD BOYS presenta os traballos de sete artistas intentando observar os prin-cipios e inquedanzas que reflicten a todos eles, e tamén a unha xeración que,como eles, non é allea ás cuestións políticas, á televisión, á música, ao pro-pio mundo da arte, aos debates de xénero, ós nuevos sistemas dixitais, ádesmitificación de roles, ao concepto de amizade, e a esa perda da inocen-cia adolescente. A súa forte actitude non deixa ao público indiferente, porquetratan, desde os seus diferentes mundos, de ser partícipes da mesma socie-dade que lles rodea, e que ás veces lles fai sentir como eses Bad Boys de pelí-culas ou series de televisión, entre a ironía, o risco e o humor.

ARTISTASManu Arregui (Santander, 1970)Carles Congost (Olot, Girona, 1970)Jon Mikel Euba (Bilbao, 1967)Joan Morey (Sant Llorenç de’s Cardassar,Mallorca, 1972)Sergio Prego (San Sebastián, 1969)Pepo Salazar (Vitoria, 1972)Fernando Sánchez Castillo (Madrid, 1970)


AS ACTIVIDADES

COMISARIO

Agustín Pérez Rubio (Valencia, 1972), crítico de arte ecomisario independente, é conservador-xefe doMUSAC. Licenciado e doctorado pola Universidade deValencia, desde 1995 é coordinador do FondoDocumental de Arte Contemporáneo da Universidadede Valencia. Foi Director das IX e X Jornadas de laImagen de la Comunidad de Madrid. Membro daAsociación de Críticos de Arte Internacional (AICA).Desde os seus comezos en 1998 ata finais de 2002 foicoordinador da sala La Gallera en Valencia. Ten impar-tido e dirixido diversos seminarios e conferencias enuniversidades e centros artísticos, e é colaboradorhabitual en revistas de arte nacionais e internacionais.

“Desde o punto de vista temáti-co, BAD BOYS supuxo unha arris-cada aposta por temas algo olvi-dados ou pode que non ben pre-sentados nos ensaios teóricosdos últimos tempos. Estes artis-tas baséanse na súa propia iden-tidade, condición, xénero e expe-riencias, como presentaciónsdesde onde buscar parte da súapropia identidade. A través dassúas obsesións, desexos, inque-danzas, loitas, etc., extráesetoda esta rebeldía, ironía, ousa-día, e ata travesura, mais cadaun deles ten unha vertente e unmotivo diferente”.

Agustín Pérez RubioComisario da exposición

FICHA TÉCNICA

DATAS25 de xuño - 5 de setembro de 2004

LUGARSalón de Actos do MARCO

COMISARIOAgustín Pérez Rubio


COORDINACIÓNMarta García Viña

MONTAXEPaul Edward Guy


PRODUCIÓNDirección General de Relaciones Culturales yCientíficas do Ministerio Español de AsuntosExteriores, co gallo da 50 Bienal de Venecia(13 xuño – 10 xullo 2003)

ITINERANCIA50 Bienal de Venecia. Fontego dei Tedeschi(13 xuño – 10 xullo 2003)Centros Culturais de España en México, Lima,Montevideo, San José de Costa Rica eSantiago de Chile, dentro da Rede de Centrose Oficinas de Cooperación Cultural de Españaen Latinoamérica (agosto 2003 – maio2004)MARCO, Museo de Arte Contemporánea deVigo (25 xuño - 5 setembro 2004)



ESPAZO ANEXO

ANGELA DE LA CRUZ

Con ANGELA DE LA CRUZ, MARCO inauguraba o programa de exposicións do Espazo Anexo cunha artista, gale-ga de nacemento, pero moito máis coñecida no ámbito internacional. Ángela de la Cruz ten exposto a súa obrapor moitos países, pero a mostra do MARCO supuxo a súa primeira exposición individual no ámbito español.Con ela continuou os seus proxectos para o ano 2004, no que, tras unha interesante proposta nun dos pro-ject room de ARCO’04, foi seleccionada para participar en “Manifesta” –que na edición 2004 tivo como sedea cidade de San Sebastián– e no Forum Barcelona 2004. No mes de xuño deste ano inaugurou a súa primei-ra exposición individual na mítica Lisson Gallery de Londres, a galería que actualmente a representa, xuntocoa Galerie Krinzinger de Viena e Anna Schwartz Gallery de Australia.

O proxecto para o Espazo Anexo consistiu en dúas obras “in situ” –Larger than Life (Máis grande ca vida) eStuck (Atascado) realizadas á medida para as dúas salas do Espazo Anexo, que xogaban co sentido do espa-zo e dos seus límites en sentido real e figurado. Unha invadía literalmente a sala principal impedindo o acce-so do espectador a este espazo, mentres a outra, ao incrustarse na entrada do corredor de acceso á segun-da sala, bloqueaba o paso á mesma.

“A primeira vez que cortei aquel lenzo,en 1996, pendureino nun recanto etransformouse nunha especie deobxecto animado, pero mantendotódalas características da pintura. Aobra chamábase ‘Ashamed’(Avergonzada). De xeito que, aíndaque a pintura tiña adquirido esta cali-dade de obxecto, seguía sendo pintu-ra. É moi importante que a pintura semanteña dentro dos parámetros datradición; doutro modo non tería signi-ficado. O que eu intento é investigar alinguaxe da pintura”.

Angela de la Cruz


AS ACTIVIDADES

TEXTO DA ARTISTA

“Ata agora, o meu traballo consistiu en varias liñas de investiga-ción pictórica moi definidas que se poden agrupar dentro dasseguintes categorías: Everyday Paintings (Pinturas do cotián),que interactúan con outras obras para crear pinturas-obxecto;Site-specific Paintings (Pinturas para un espazo concreto), queabandonan o plano vertical tradicional e a presentación moder-na da pintura greenbergiana; Commodity Paintings (Liña básica:Ready-to-Wear, Loose Fit e Minimum), que salientan os concep-tos de serie e repetición; Recycled Paintings (Pinturas recicla-das), que reutilizan o bastidor ou o lenzo ata o infinito pintandosobre pintado a partir doutras pinturas; e Still-life Paintings(Natura morta), que incorporan un obxecto.

As Still-life Paintings e Recycled Paintings constitúen a basedunha nova linguaxe, baseada no apropiacionismo na pintura: asobras son autoreferenciais e son conscientes da historia da pin-tura. Obras e obxectos aparecen distorsionados, inseridos unno outro, ou impulsados por outros traballos.

A última obra, Clutter (Amoreamento), volve a introduci-lo uso doaluminio e dos obxectos de metal; os marcos metálicos convér-tense en contedores doutras pinturas; os lenzos transfórmanseen algo así como contedores de restos para reciclar.

No proxecto para o MARCO, volvo a considerar dous conceptos deobras anteriores: Larger than Life (Máis grande ca vida), que sepresentou por vez primeira en 1998, e Stuck (Incrustado), de2001. Durante os últimos anos, o meu traballo reflexiona sobrea “acumulación” de pinturas e o exceso de produción que, con-vertido en obra individual, adquire singularidade. Larger thanLife (2004) e Stuck (2004) comparten similitudes conceptuais,se ben teñen máis que ver coa singularidade e a expresión quecos traballos en serie.

Ámbolos dous traballos fan referencia ao espazo. Son “site-spe-cific”, producidos especificamente para este espazo en concre-to. O primeiro encáixase no seu interior e, a un tempo, ao faceloexcede os límites do Espazo Anexo; o segundo incrústase nooco que dá acceso á máis pequena das dúas salas, sen poderentrar ou saír do espazo.

O Anexo ou sala de proxectos é un espazo situado na praza peo-nil posterior do museo, que un podería considerar como un“engadido”. A idea de utilizalo como “contedor” de obras estávencellado a temas presentes nos meus traballos, como Parasite(Parasito, 1998) ou Clutter (Amoreamento, 2003); nestes casos,unha pintura contén outras. Deste xeito, arquitectura e pinturafúndense nunha única peza. O resultado final será un espazo-pintura transformado nun espazo-obxecto de natureza parasita-ria onde ambos anulan os seus roles tradicionais.

A cor e a escala utilízanse tamén para representar a tradición pic-tórica e a arquitectura. A cor é un elemento importante nestasobras, xa que fai referencia á pintura histórica española, e á iden-tidade do propio Espazo Anexo”.

FICHA TÉCNICA

DATAS24 de setembro - 8 dedecembro 2004

LUGAREspazo Anexo

DIRECCIÓN SALA PROXECTOSCarlota Álvarez Basso Iñaki Martínez Antelo

COMISARIACarlota Álvarez Basso

DIRECCIÓN MONTAXEPaul Edward Guy Colin Guillemet


COLABORANMIR-Jaurena S.A.; LondonInstitute Chelsea College ofArt; London University of theArts; IFEVI, Instituto Feiral deVigo



DATOS BIOGRÁFICOS

Angela de la Cruz (A Coruña, 1965), galega de nacemento, leva máis de quince anos residindo no Reino Unido.Despois de ter realizado estudios de Filosofía na Universidade de Santiago de Compostela, trasládase aLondres, onde cursa estudios en diversas escolas de arte (Chelsea College of Art; Goldsmith’s College; Masteren Escultura e Teoría da Arte en Slade School of Art) e comeza unha prometedora carreira artística, que lle levounos últimos anos a ser considerada unha das artistas máis interesantes da súa xeración. Na actualidade vivee traballa en Londres, e desenvolve actividades docentes na Chelsea School of Art, The Ruskin School, OxfordUniversity.

EExxppoossiicciióónnss iinnddiivviidduuaaiiss

2004 MARCO, Museo de Arte Contemporanea de Vigo, España Lisson Gallery, Londres Nicolas Krupp Gallery,Basilea, Suíza Project room, ARCO 2004, Madrid2003 Galleri Bouhlou, Noruega “Clutter”, Galerie Krinzinger, Viena2002 Anna Schwartz Gallery, Melbourne, Australia “Prop”, Sturegallerian, Estocolmo, Suecia WetterlingGallery, Estocolmo, Suecia Perth International Arts Festival, The Church Gallery, Perth, Australia2001 Anthony Wilkinson Gallery, Londres2000 John Weber Gallery, Nova York, EEUU1999 Everyday Painting”, Galerie Krinzinger, Viena “One Painting”, Lift Gallery, Londres1998 “Larger Than Life”, The Ballroom, Royal Festival Hall, Londres “Everyday Painting”, Anthony Wilkinson Gallery,Londres “4xSolo”, De Markten, Bruxelas, Bélxica “Everyday Painting”, John Weber Gallery, Nova York, EEUU1997 Galerie In Situ, Aalst, Bélxica1993 Untitled, Premises, Hackney, Londres

PPrrooxxeeccttooss

2003-4 “9 Multiples” Loushy Art Projects, Tel Aviv, Israel2002 “Prop”, Sturegalleri, Estocolmo, encargo da Wetterling Gallery, Suecia2001 Montaje escénico “At Any Time - New Work”, Ballet Rambert, en Lindbury Studio, Royal Opera House,Londres. Coreografía de Rafael Bonachela1998 “Larger Than Life”, The Ballroom, Royal Festival Hall, Londres

EExxppoossiicciióónnss ccoolleeccttiivvaass ((sseelleecccciióónn))

2004 Forum Barcelona, España Tanya Rumpff Gallery, Haarlem, Holanda Manifesta V, San Sebastián, España“Escape Velocities”, Spital Space, Londres2003 “Tra Est e Ovest - Galerie Krinzinger”, GAS Art Gallery, Turín, Italia “Wetterling 1978-2003”, WetterlingGallery, Estocolmo, Suecia2002 “Eva Schlegel & Friends”, Gallerie 422, Gmunden, Austria “Four Women and a Pregnant Man”, GalleriMGM, Oslo, Noruega “Life is Beautiful”, Laing Art Gallery, Newcastle “Sitting Tenants”, Lotta Hammer, Londres2001 “Melancholy” Sunderland, Reino Unido “Ingenting” (Nothing: Exploring Invisibilities), Rooseum, Malmo,Suecia “Nothing: Exploring Invisibilities”, Mead Gallery, University of Warwick, Reino Unido “Makeshift”,University of Brighton Gallery, Brighton, Reino Unido2000 “Landscape”, Barbara Gillman Gallery, Miami, EEUU “3 Rooms”, Anthony Wilkinson Gallery, Londres “TheWreck of Hope”, The Nunnery, Londres “Point of View I/II”, Richard Salmon Gallery, Londres “Art for the 21stCentury”, John Weber Gallery, Nova York1999 “My Old Man Said Follow the Van”, Rosemary Branch, Londres “Aktuelle Kunst”, The Water Tower,Vlissingen, Holanda John Moores 21, Walker Museum & Art Gallery, Liverpool “Getting the Corners”, Or Gallery,Vancouver, Canadá “Transgressions and Transformations” Yale University, New Haven, EEUU “Europe on aShoestring”, John Weber Gallery, Nova York French Institute, Viena“Peinture sur PEINTURE”, Salle de Bal,Viena “54x54”, MOCA, Londres1998 “UK Maximum Diversity”, Atelierhaus der Akademie der bildenden Kunste, Viena “Contemporary WomenPainters”, The Hillwood Art Museum, Brookville, Nova York “Speed”, The New Langton Arts Centre, SanFrancisco, EEUU “Destroyer/Creator”, John Weber Gallery, Nova York1997 “Dissolution”, Laurent Delaye Gallery, Londres “Fasten Seatbelt”, Galerie Krinzinger, Viena“Shuttle”, Anthony Wilkinson Fine Art, Londres “Lineart”, Galerie In Situ, Aalst, Bélxica


AS ACTIVIDADES

EU, MUSEOCENTRO DE ARTE EGO EN MARCO DE VIGO

O proxecto EU, MUSEO, cuxo resultado foi a exposición colectiva no EspazoAnexo do MARCO, comisariada por Carmen Cantón, é unha obra en procesoiniciada na primavera de 2004. Unha experiencia de comunicación e crea-ción que consolidaba a idea do Espazo Anexo do MARCO como sala de pro-xectos para artistas emerxentes, destinada á produción de obra “in situ” econ particular atención a creadores do eido local e autonómico.

O seu punto de partida é o Centro de Arte EGO, dirixido por Carmen Cantón: un“museo portátil”, visualizado en forma de moble branco, concibido comoespazo para a creación e a exhibición de propostas artísticas contemporá-neas, e como modelo transgresor do concepto de grandiosidade museística.

Foi a primeira vez que un proxecto do Centro de Arte EGO se presentaba nunmuseo español, tras un amplo currículo internacional coa presentación deproxectos en distintas institucións e centros de arte de Europa e América,en cidades como Venecia (Bienal de Venecia, xuño 2001), Caracas (Museode Arte Contemporáneo Sofía Imber, xuño 2001), Duisburg, Alemaña(Museum Küppersmühle Sammlung Grothe, maio 2002), e a rede deEmbaixadas e Centros da Axencia Española de Cooperación Internacionaldo Ministerio de Asuntos Exteriores durante o ano 2003: Perú, Paraguai,Arxentina, Santo Domingo, e México, entre outras.

EGO esixe que os artistas realicen obras producidas especificamente paracada proxecto. Unha obra única, pero tamén un proceso colectivo, unhacuestión aberta a múltiples ramificacións. O obxectivo é propoñer-promo-ver un espazo de encontro, de reflexión, e presentar novas iniciativas den-tro do marco das artes.

Cada un dos novos artistas participantes, formados na Facultade de BelasArtes de Pontevedra, concibiu a súa proposta individualmente, pero tendoao mesmo tempo como fío condutor a idea do museo como espazo para acreación, dentro e fóra das salas de exposición e dos muros do MARCO.

Paradoxalmente todas as obras propostas para o MARCO de Vigo eran, á súa vez, accións, en presente, en infi-nitivo: crear bosques, coleccionar coleccionistas, vender museos, ampliar museos, representar accións...tiñan como común denominador o cuestionamento da institución museística ou dos “axentes” do mundo daarte. Desde o proxecto de ampliación museística de Cris Iglesias, ata o “bosque da arte”, creado por CarlosLatorre co seu plan de repoboación forestal, pasando pola estratexia de marketing ideada por Irene Gonzáleze Diana Lores, o arquivo documental de coleccionistas elaborado por Amaya González Reyes, ou as accións-intervencións de Jorge Migoya nos espazos do museo, todos eles son proxectos “abertos” e participativos,tanto no eido físico como no plano temporal, pola súa énfase na acción e na participación do público.

Baixo todas estas propostas latexaba a identificación do museo como un ser con entidade propia, e a relaciónindividuo-museo, museo-artista, tal como suxería o título da exposición. Ao fin e ao cabo, TODOS SOMOS “MUSEO”.



COMISARIA

Carmen Cantón (Oviedo, 1955) vive e traballa enMadrid. Artista versátil, en 1994 crea xunto conPelayo Varela o Centro de Arte Ego, que ten na súaorixe e como colocación un moble disposto no salónda súa propia casa. En 1995 crea e dirixe La Ruta delSentido, unha revista de autor asociada a Ego quecompila diversas propostas de artistas contempo-ráneos españois. Carmen Cantón, como artistaindependente dos seus propios proxectos, ten rea-lizado diversas exposicións individuais e colecti-vas. Na actualidade traballa en proxectos como“Carmen Cantón Gallery”, co que promove a obra decomisarios de arte.

ARTISTAS E PROXECTOS

Amaya González Reyes (Sanxenxo, Pontevedra, 1979)Proxecto: “Coleccionar coleccionistas”

Irene González e Diana Lores (Avilés, Asturias, 1978;Serra de Outes, Noia, A Coruña, 1977)Proxecto: “Véndese museo”

Cris Iglesias (Couso, Pontevedra, 1975)Proxecto: “Proxecto de ampliación”

Carlos Latorre (Calahorra, La Rioja, 1977)Proxecto: “Crear bosques”

Jorge Migoya (Arriondas, Asturias, 1975)Proxecto: “Cinco dedos dentro (ou 5 dedos de ego)”

FICHA TÉCNICA

DATAS17 de decembro 2004 – 6 demarzo 2005

LUGAREspazo Anexo

DIRECCIÓN SALA PROXECTOSCarlota Álvarez Basso Iñaki Martínez Antelo

COMISARIACarmen Cantón


COLABORANFacultade de Belas Artes dePontevedra

EGACI, Escola Galega de CineOficina de Medio Ambiente daUniversidade de Vigo

MONTAXEPaul Edward GuyJan Peter Landqvist


“Ego parte dunha idea de proxección do íntimocara ao espazo público. Un exercicio deexhibición, que evidentemente se achega aoconcepto de exposición, no sentido de que amosapartes integrantes da subxectividade. Estaanaloxía que vai dende o individual á súaproxección pública convértenos en comisarios donoso propio traballo, comisarios do traballo dosnosos amigos, nun proceso de articulación dosocial que non ten fin. É por isto que Ego consistenun sistema nómade que ten a súa razón de serpolas relacións afectivas que establece en cadalugar no que se coloca.

Como museo portátil, Ego continúa unha tradicióniniciada polas vangardas europeas desenvolvidapor Marcel Duchamp e as súas Boîtes, queconsistían nun exercicio artístico á vez que nunmodelo curatorial. A través da reprodución dassúas obras e a súa “exposición” nun maletín,Duchamp establecía as condicións polas quedesexaba que a súa obra fose lida. A diferenzaesencial entre este modelo portátil e Ego, é queeste se ofrece como espazo neutro, como canlede comunicación cun contido que depende dasvariables culturais inseridas en cada lugar no quese instala e baixo os actores que representan asúa imaxinería; Ego é unha función (case nosentido teatral do termo). As posibilidades paraque esta canle se converta nun medio decomunicación activo atópanse no seu USO. E énisto no que insiste Ego, nun “úsame conforme oteu xeito de entender o mundo, e quedaráreflectido en Ego como forma de arte”.

Carmen CantónComisaria da exposición


AS ACTIVIDADES

PUBLICACIÓNS

A liña programática do MARCO vese reflectida nas súas publicacións, que tratan de ser un material de traba-llo, didáctico, e complementario das mostras. Cada exposición precisa dun tipo de catálogo diferente. Así, OFeito Fotográfico ten o valor de reproducir toda a Colección Fotográfica do Concello de Vigo, imprescindible parainvestigadores e para recuperar o patrimonio municipal. Fotografía e arte: variacións en España está máisconcebido como catálogo de autor, no sentido de que o comisario da mostra fai unha tese sobre o conceptoda exposición, mentres que para A creación do necesario se considerou imprescindible engadir aos “textosex nuovo” textos históricos sobre o deseño en Galicia, ademáis de reproducir todas as pezas presentadas, moi-tas delas inéditas. O Estado das Cousas sitúa cada obra no contexto do autor, e serve tamén como recoñece-mento ao valor e risco asumido polas coleccións dos FRAC. Finalmente, o catálogo de Angela de la Cruz inau-gura unha nova liña, a colección “Espazo Anexo”, paralela ás mostras deste ámbito expositivo, na que se edi-tarán –sempre a posteriori– catálogos nos que se amosen os procesos de produción e os resultados dosartistas convidados para crear obras destinadas a este espazo.

OO FFeeiittoo FFoottooggrrááffiiccoo.. CCoolleecccciióónn ffoottooggrrááffiiccaa ddoo CCoonncceelllloo ddee VViiggoo 11998844--22000000

314 p., b/n e color, 24 x 29,7 cmTextos: Joan Fontcuberta, Rui Prata, ManuelSendón, Xosé Luís Suárez Canal, Ricard TerréDeseño: Tatata comunicación & diseñoEdición: galego-castelánEditado por: Fundación MARCOISBN: 84-933121-4-2 PVP: 28 €

VVaarriiaacciióónnss eenn EEssppaaññaa.. FFoottooggrraaffííaa ee AArrttee 11990000--11998800

260 p., b/n e color, 24 x 29,7 cmTextos: Horacio FernándezDeseño: Garay, Gil, Pita @ La FábricaEdición: galego-castelánEditado por: Fundación MARCO, La Fábrica, CAAMISBN: 84- 95471-93-0 PVP: 36 €

AA ccrreeaacciióónn ddoo nneecceessaarriioo.. AApprróóxxiimmaacciióónnss aaoo ddeesseeññoo ddoo ssééccuulloo XXXX eenn GGaalliicciiaa

350 p., b/n e color, 24 x 29,7 cmTextos: María Luisa Sobrino Manzanares, Pedro deLlano Neira, Manuel Segade Lodeiro, Pepe BarroDeseño: Signum DeseñoEdición: galego-castelánEditado por: Fundación MARCOISBN: 84-933121-5-0PVP: 28 €



TThhee LLaasstt PPiiccttuurree SShhooww.. AArrttiissttss UUssiinngg PPhhoottooggrraapphhyy 11996600--11998822

336 p., b/n e color, 21 x 26 cmTextos: Kathy Halbreich, Douglas Fogle, Lawrence Alloway, A. D. Coleman,Nancy Foote, Jeff Wall, Stefan Gronert, Dan Graham, James Lingwood, RobertSmithson, Mel Bochner, Jean-François Chevrier, Geoffrey Batchen, VitoAcconci, Pamela M. Lee, John Baldessari, Melanie Mariño, Douglas Crimp,Sherrie Levine, Barbara Kruger, Richard Prince, Molly Nesbit, SarahCharlesworth and Barbara Kruger, Kate BushDeseño: Andrew Blauvelt and Chad KloepferEdición: inglésEditado por: Walker Art CenterISBN: 0-935640-76-2 l PVP: 40 €TThhee LLaasstt PPiiccttuurree SShhooww.. TTeennddeenncciiaass ccoonncceeppttuuaaiiss ddee 11996600 aa 11998822(separata editada polo MARCO. Inclúe todos os textos do catálogo orixinal)122 p., b/n, 21 x 26 cmEdicións: galego-castelánEditado por PVP: incluído

BBaadd BBooyyss

112 p., b/n, 21 x 25 cmEdición: castelán- inglésEditado por: Ministerio de Asuntos ExterioresDirección General de Relaciones culturales y CientíficasTurnerISBN: 84-7506-604-6PVP: 20 €

AAnnggeellaa ddee llaa CCrruuzz

66p., color, 18 x 21 cmTextos: Carlota Álvarez Basso, Carolina GrauDeseño: ZumoEdición: galego-castelán-inglésEditado por: Fundación MARCOISBN: 84-933121-7-7 l PVP: 10 €

OO EEssttaaddoo ddaass ccoouussaass.. OO oobbxxeeccttoo nnaa aarrttee ddee 11996600 aaooss nnoossooss ddííaass

232 p., color, 24 x 29,7 cmTextos: Eléonore Jacquiau Chamska, Marie Cozette, Matthieu Orléan, BrigitteCharpentierDeseño: Ombretta, etc.Edición: castelán-galego-francés Editado por: Fundación MARCO e Fundación ARTIUMISBN: 84-933121-6-9 l PVP: 25 €

PÁXINA WEBNo ano 2004 a páxina web do MARCO foi obxecto de importantes reformas co fin de facerdela unha ferramenta de comunicación dinámica e accesible. A primeira e máis radicalinnovación está relacionada coa necesidade de reflectir en tempo real a incesante acti-vidade do museo. A propia natureza de Internet fai que os usuarios demanden a actua-lización continua dos contidos, de xeito que a valoración da excelencia dunha páxina web,hoxe en día se atopa nos sistemas de aaddmmiinniissttrraacciióónn ddee ccoonnttiiddooss, alén dun deseñoagradable e eficaz. En colaboración coa empresa Interacción, renovouse totalmente abase tecnolóxica da web, aínda que conservando o seu aspecto externo, pasando a serun produto dinámico, administrado a través de bases de datos. A nivel práctico, signifi-ca que todos os datos relativos as actividades do museo se actualizan con gran facilida-de mediante unha aplicación que calquera persoa, non necesariamente especialista endeseño nin programación, pode utilizar.

Un dos grandes retos no deseño dunha páxina web é a accesibilidade da información.Cando os contidos son extensos, como no noso caso, o aniñado nunha árbore de nodospódese converter nun auténtico labirinto para o desprevido usuario. Con esta problemá-tica en mente, fixemos unha ampliación da web que consiste nunha aaxxeennddaa dende a quese accede aos contidos expositivos, didácticos, audiovisuais, etc. da programación domuseo a través de tres vistas: semanal, mensual e anual. Se ata entón estes contidosse organizaban dun xeito conceptual a través dun menú, o que esta axenda aporta é unmétodo alternativo de navegación utilizando criterios temporais. Este novo interfacecomparte os contidos do menú, o que ten a vantaxe de que ambas se administren con-xuntamente.

Outra novidade salientable deste período foi a creación dun weblog vinculado ao proxec-to EU, MUSEO. Este proxecto, que finalmente deu lugar a unha exposición do EspazoAnexo, tivo unha longa fase preparatoria na que seis artistas debían colaborar e comu-nicarse continuamente. Neste espazo virtual os artistas, durante esta etapa de tallerdidáctico, foron compartindo as súas reflexións e as imaxes das fases do traballo cosoutros participantes, coa comisaria da exposición e con todo o público interesado quevisitaba esta bitácora e deixaba os seus comentarios.

Por último, permitirémonos aconsellar a todas aquelas persoas ás que a lectura destamemoria anual teña espertado o interese polas actividades do museo MARCO no ano2004, que visiten www.marcovigo.com e consulten os históricos dos apartados de expo-sicións, didáctica, salón de actos ou biblioteca, ampliando a información que teñenactualmente nas súas mans.


AS ACTIVIDADES



PROGRAMACIÓNDIDÁCTICA

Se o ano 2003 significou para o MARCO o período de posta en marcha e inicio dunha programación didácticapropia, en 2004 as chaves foron a fidelización dos visitantes, a diversificación e ampliación da oferta de acti-vidades, e a consolidación das bases dun programa educativo vencellado ao ritmo e aos contidos das expo-sicións temporais.

Unha vez transcorrido o primeiro ano de vida do museo, contabamos con información máis precisa sobre osdistintos grupos destinatarios, sobre os seus hábitos, preferencias e necesidades. En suma, sabiamos o quedemandaban os nosos visitantes actuais e potenciais. Ao tempo, éramos tamén conscientes de que, se benna programación de exposicións se debía buscar unha complementariedade da oferta respecto a outrosmuseos ou centros de arte próximos, no caso da programación didáctica o criterio era diferente, dado que asactividades están dirixidas ao público local.

Toda esta información serviu de base conceptual e práctica para a preparación dun completo programa deactividades no ano 2004, que se pode clasificar en catro capítulos ben diferenciados conforme os seus des-tinatarios, pero que comparten unha mesma intención, a de servir como “mediadores” no encontro dos indi-viduos coas obras de arte: o programa educativo para escolares, as actividades para nenos e familias dos finsde semana, as visitas guiadas para o público en xeral e para grupos con necesidades específicas, e os cur-sos de formación de adultos.

No que respecta á programación para escolares, os excelentes resultados, tanto desde o punto de vistacuantitativo –225 centros e 8.205 escolares en 2004– como das súas consecuencias cara á formación dosalumnos, son a mellor proba do éxito desta iniciativa, que ten como protagonistas aos docentes, ao alumna-do, e aos propios artistas e obras presentes nas salas.

Os profesores acompañantes, en diálogo cos educadores do museo, puideron comprobar por si mesmos a efi-cacia dun programa que unha vez máis incluíu, ademais dos talleres in situ, distintas propostas de activida-des para antes e despois da visita. Percorrendo as salas, e traballando no “Laboratorio das Artes”, os escola-res reflexionan e experimentan definicións e sensacións sobre a arte dos nosos días. As obras e artistas ofré-cennos a posibilidade de pensar sobre as variedades de técnicas, soportes, materiais e temas; de descifraros códigos da linguaxe contemporánea. A través deles aprendemos a ler unha obra, a pensar e reflexionarsobre ela, como medio para pensar sobre a nosa sociedade e sobre nós mesmos; todo isto, naturalmente,adaptado ás idades e características de cada grupo.

Neste último aspecto, a novidade máis importante do ano 2004 foi a inclusión dunha programación especí-fica para o nivel de Educación Infantil, que foi moi ben acollida polo persoal docente desta etapa escolar. Nacompaña do personaxe de Marquiño, a mascota do museo, nenos e nenas de 3 a 6 anos disfrutaron de visi-tas deseñadas á súa medida, como protagonistas dunha aventura na que tiñan lugar todo tipo de sorpresase novos coñecementos.

A convivencia co espazo do museo, a experimentación con diversas técnicas e materiais, os xogos colectivos,e a interacción de nenos e adultos, son as características básicas doutro dos programas que busca a parti-cipación cidadá: as actividades didácticas para nenos e familias das fins de semana, nas que participaron3.529 persoas entre público infantil e adulto. Este programa, único en España, pode funcionar como unespazo de convivencia e aprendizaxe conxunta dos nenos e os seus acompañantes, ou ben como un servi-zo de “gardería activa” que permite aos familiares deixar aos nenos ao coidado dos nosos educadores, men-tres eles disfrutan das exposicións ou doutras actividades no museo. Entre os meses de xaneiro e xuño de2004 continuouse coas sesións de títeres e contacontos de sábados e domingos, respectivamente, segui-


AS ACTIVIDADES

das dun obradoiro plástico, e a partir do mes de outubro mantívose o programa de talleresno Laboratorio das Artes, nos que nenos e adultos teñen mil oportunidades de descubrir o seupotencial artístico.

Dentro dos servizos habituais do museo, as visitas guiadas foron, unha vez máis, unha opor-tunidade única para familiarizar ao público coas obras e artistas presentes nas salas, paraestimular a memoria colectiva a través da propia historia do edificio e a súa transformación,para fomentar a creación de espazos de reflexión e convivencia, ou mesmo para afondar nocoñecemento da xestión e funcionamento interno dun centro de arte. En cada unha das visi-tas o noso persoal de salas, perfecto coñecedor do museo e dos seus contidos, intenta ofre-cer a cada grupo a información e experiencia máis útil de acordo coas súas necesidades.Ademais, o departamento didáctico pon especial coidado na elaboración das follas de salapara cada exposición, que están sempre dispoñibles para os visitantes e que funcionancomo guías orientativas sobre as obras e artistas presentes nas mostras, e como ponteentre o concepto expositivo e a súa transmisión ao público.

No que respecta á formación de adultos, a principal innovación foi a posta en marcha, enoutubro de 2004, dun dobre programa: por unha banda, a continuación do Curso de Iniciacióná Arte Contemporánea, que con 91 persoas matriculadas bateu un récord de resposta porparte do público interesado, e por outra, o inicio doutra experiencia: o Curso Avanzado de ArteContemporánea, de periodicidade quincenal, que se completaba con visitas a galerías e cen-tros de arte un sábado de cada mes, e que contou con preto de 60 asistentes. Os contidosdeste curso avanzado organizáronse en áreas temáticas, en función das exposicións tem-porais, cun dobre obxectivo: por unha banda, continuar o traballo iniciado no curso de inicia-ción, cunha orientación máis especializada, afondando en determinados temas e artistas, epor outra, facilitar unha mellor comprensión e disfrute das obras e artistas presentes nasexposicións do MARCO. O ciclo 1 tomaba prestado o título da exposición “O estado das cou-sas” para tratar sobre a historia do obxecto na arte contemporánea. Deste xeito combinába-se a análise teórica coa experiencia directa da obra, sen a que o discurso artístico se volve–como ocorre con demasiada frecuencia– palabra baleira.

Pero a oferta de programación didáctica non se limitou aos programas e actividades xa con-solidados que tiñan unha continuidade no tempo. Durante o ano 2004, as distintas tempo-radas (a época estival, a semana do Nadal) ou a conmemoración do Día Internacional dosMuseos brindaron ocasións excepcionais para a posta en marcha de programas específicosque buscaban a resposta do público.

A Xornada de Portas Abertas con motivo do Día Internacional dos Museos, que celebramos o22 de maio, reuniu en distintos espazos do MARCO a un gran número de visitantes de todasas idades, participantes nas visitas guiadas especiais para ese día, nos talleres de creaciónde títeres, ou no concerto de intérpretes infantís no salón de actos, e deixando as súasimpresións no Libro de Visitas. A finais de ano, aproveitando as vacacións escolares, o depar-tamento didáctico organizou unha serie de talleres plásticos infantís titulados “Artellando...no Nadal”, nos que os pequenos experimentaban con técnicas e materiales para crear obxec-tos e instalacións relacionados co Nadal.



Mención especial merece, no período estival, a exposición O lapis máxico, unha pro-dución do British Council que, acompañada dun programa educativo específico, seexhibiu no MARCO entre os meses de xullo e setembro, e que recibiu máis de 7.000visitantes entre público habitual e participantes nos talleres didácticos. Por vez pri-meira no museo, o espazo do Laboratorio das Artes era ocupado por unha exposicióntemporal, cun espectacular deseño creado polo noso departamento de montaxe,coa construción dunha mini-sala de proxección e a creación dun “bosque penetrable”no acceso á sala. A mostra incluía unha selección de litografías e gravados dixitaisde obras dos ilustradores máis salientables e innovadores do Reino Unido, conformeá seleción feita polo coñecido autor e ilustrador de libros infantís Quentin Blake.“Calquera lapis é máxico, e máxicos son os seus resultados: os textos e as imaxes”.As palabras de Blake servían como introdución no mundo da ilustración de libros, através de talleres de creación para nenos de todas as idades.

A medio camiño entre as áreas de didáctica e de exposicións, os talleres de artistas,organizados por primeira vez no MARCO neste ano, ofreceron a oportunidade detransmisión de coñecementos e preparación de proxectos entre os directores dotaller e os participantes, todos eles artistas, ou estudantes de Belas Artes e discipli-nas afíns. Tanto o de “Fotografía sen cámara” como o taller de preparación do proxec-to “Eu, museo. Centro de Arte EGO no MARCO de Vigo” superaron as nosas expectati-vas e transformándose en verdadeiros espazos de aprendizaxe e creación colectiva.

Como última reflexión cabe salientar que, en 2004, o 30% dos visitantes do museo forontamén participantes nas actividades didácticas. Este dato dá unha idea da importanciacualitativa desta programación, e axúdanos a continuar no labor de deseño e posta enmarcha de actividades, coa convicción de que, afortunadamente, somos moitos os quecremos na necesidade de combinar esforzos e aportacións para facer cada vez máisrico o panorama da nosa educación artística.

Marta Viana ToméResponsable do Departamento de Comunicación e Servicio Didáctico

Resultados globais da temporada 2004(xaneiro - xuño + outubro – decembro)

Programas para escolaresTotal centros: 224Total escolares: 8.205

Talleres infantís e actividades para familiasTotal participantes: 3.529

Visitas guiadas para asociaciónsTotal participantes: 1.660

Formación de adultosTotal participantes: 230

Talleres “O lapis máxico”Total participantes: 584

Talleres de artistasTotal participantes: 21


AS ACTIVIDADES

PROGRAMAS PARA ESCOLARES

Número total de centros: 224Número total de escolares: 8.205

¿Como están feitas as obras de arte dos nososdías? ¿De que forma se comunican os artis-tas? Nos programas educativos de cada expo-sición, os alumnos van descubrindo por simesmos o que nos contan estes creadores,habitúanse a extraer información visual dasobras e a reflexionar sobre o seu contido. Vanpercibindo como, na arte de hoxe en día, aspreocupacións estéticas ceden terreo á expe-rimentación, ou como ás veces se reflicten nasobras de arte cuestións lúdicas, filosóficas,literarias, matemáticas, culturais ou sociais.Exploran conceptos como identidade, diversi-dade e contemporaneidade, e por riba de todofamiliarízanse co mundo dos museos, da artee dos artistas.

XANEIRO – XUÑO 2004De xaneiro a xuño continuouse co programa de actividades didácticas e obradoiros titulado AArrttee ccoonn sseennttiiddoo......,iniciado no mes de outubro de 2003.

AARRTTEE CCOONN SSEENNTTIIDDOO...... ppaarraa eessccoollaarreessLugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Martes a venres, de 11.00 a 14.00. (Educación Infantil, Primaria e Secundaria)Martes e mércores de 16.30 a 18.30 (Bacharelato e FP)Gratuíto, previa cita

RReessuullttaaddooss ccuuaannttiittaattiivvooss

mmeess nnºº cceennttrrooss nnºº eessccoollaarreess

xaneiro 28 855

febreiro 27 1.020

marzo 40 1.568

abril 21 752

maio 25 903

xuño (ata o día 15) 16 420

total centros: 157 total escolares: 5.518



OUTUBRO – DECEMBRO 2004A partir do mes de outubro comezou unha nova etapa do programa, que na temporada 2004-2005 levaba portítulo Artellando... no MARCO.

AARRTTEELLLLAANNDDOO...... ppaarraa eessccoollaarreessLugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Martes a venres, de 11.00 a 14.00. (Educación Infantil, Primaria e Secundaria)Martes e mércores de 16.30 a 18.30 (Bacharelato e FP)Gratuíto, previa cita


mmeess nnºº cceennttrrooss nnºº eessccoollaarreess

outubro 14 581

novembro 35 1.431

decembro 18 675

total centros: 67 total escolares: 2.687


AS ACTIVIDADES

TALLERES INFANTÍS E ACTIVIDADES PARA FAMILIASNúmero total de participantes: 3.529

O programa das fins de semana funciona con actividades conxuntas para os nenos e os seus acompañantes,ou ben como “gardería activa” que permite aos familiares deixar aos nenos ao coidado dos nosos educadores,mentres eles disfrutan das exposicións. Precedidos ou non dun espectáculo, estes talleres serven como prác-tica e descubrimento de técnicas artísticas, da experiencia dos sentidos, dos procesos creativos, da percep-ción. Un ámbito para artellar historias e experiencias, divertíndose mentres aprenden.

No Laboratorio das Artes,e coa axuda do persoal

educador, os máispequenos desenvolven a

súa creatividade eimaxinación en

proxectos artísticos ásúa medida, sós ou

acompañados deadultos



XANEIRO – XUÑO 2004

AARRTTEE CCOONN SSEENNTTIIDDOO...... ppaarraa ffaammiilliiaass:: Obradoiros plásticos infantís, títeres e contacontosLugar: Laboratorio das Artes (1º andar)Venres, de 18.00 a 20.00, e sábados e domingos de 12.00 a 14.00

Venres: obradoiros mmeess nnºº ppaarrttiicciippaanntteess

xaneiro 115

febreiro 91

marzo 77

abril 82

maio 81

total participantes: 446

Sábados: títeres e obradoiros mmeess ddaattaass nnºº aassiisstteenntteess

xaneiro (4 sesións) 10, 17, 24, 31 306

febreiro (4 sesións) 7, 14, 21, 28 242

marzo (4 sesións) 6, 13, 20, 27 137

abril (4 sesións) 3, 10, 17, 24 104

maio (3 sesións) 1, 8, 29 164

total asistentes: 953

Domingos: contacontos e obradoiros

mmeess ddaattaass nnºº aassiisstteenntteess

xaneiro (3 sesións) 11, 18, 25 378

febreiro (5 sesións) 1, 8, 15, 22, 29 316

marzo (4 sesións) 7, 14, 21, 28 191

abril (4 sesións) 4, 11, 18, 25 82

maio (3 sesións) 2, 9, 30 125

total asistentes: 1.092

OUTUBRO – DECEMBRO 2004

AARRTTEELLLLAANNDDOO...... ppaarraa ffaammiilliiaass:: Contacontos e obradoiros para nenos de 3 a 8 anosLugar: Laboratorio das Artes (1º andar)Sábados e domingos de 12.00 a 14.00.

mmeess ddaattaass nnºº aassiisstteenntteess

outubro (6 sesións) 16, 17, 23, 24, 30, 31 246

novembro (8 sesións) 6, 7, 13, 14, 20, 21, 27, 28 292

decembro (6 sesións) 4, 5, 11, 12, 18, 19 500

total asistentes: 1.038


AS ACTIVIDADES

VISITAS GUIADAS

Número total de participantes: 1.660

O programa de visitas guiadas desenvolveuse durante todo o ano, dirixido tanto ao público en xeral como a gru-pos con necesidades específicas, aos que se destinaron as tardes dos xoves e venres. Durante o ano 2004,diversos grupos e asociacións visitaron o MARCO. Entre estes incluíronse asociacións de maiores, de veciños,de persoas con discapacidade, de cultura e arte, de intervención social, deportivas e festivas, de educacióne formación, laborais e profesionais, medioambientais, de xénero, e solidarias.


mmeess nnºº aassoocciiaacciióónnss nnºº vviissiittaanntteess

xaneiro 3 27

febreiro 7 213

marzo 5 145

abril 8 238

maio 9 143

xuño 3 184

xullo 4 69

agosto 4 51

setembro 3 45

outubro 5 101

novembro 9 253

decembro 5 191

total asociacións: 60 total visitantes: 1.660



EXPOSICIÓNO LAPIS MÁXICO A ILUSTRACIÓN DE LIBROS INFANTÍS NO REINO UNIDO NA ACTUALIDADE

Total participantes: 584

Unha seleción en versión facsímil das obras orixinais contidas na expo-sición “Magic Pencil”, que se exhibiu no Reino Unido durante 2002-2003,na Laing Art Gallery de Newcastle e na British Library de Londres, eque a partir de 2004 iniciou a súa itinerancia por distintos países deEuropa.

DATAS: 2 de xullo - 12 de setembro de 2004LUGAR: Laboratorio das Artes (primeiro andar) HORARIO TALLERES DIDÁCTICOS: martes a venres, de 12.00 a 14.00COMISARIO: Quentin BlakeCOORDINACIÓN: MARCO de Vigo. Departamento de Exposicións (MartaGarcía Viña) e Departamento Didáctico (Marta Viana Tomé)PRODUCIÓN E PATROCINIO: The British Council

A exposición constaba dunha selección de 63 litografías e gravados dixitais de importantes ilustradores delibros infantís, así como dunha colección de libros de contos infantís e xuvenís, e dunha proxección de vídeocon extractos de varias películas baseadas en libros dalgúns dos ilustradores presentes na exposición.

A ilustración non precisa de tradución, pero o feito de vela a unha escala diferente, a cotío sen texto, con coresmáis vivas e pendurada dunha parede, supón mirala baixo outra luz. En Gran Bretaña existe unha longa tra-dición no deseño innovador de libros e na ilustración, e a obra de anteriores xeracións de ilustradores é coñe-cida e apreciada en todo o mundo. O Lapis Máxico amosaba como os ilustradores actuais reflicten as preocu-pacións contemporáneas con idéntica forza e orixinalidade; e demostraba tamén, de xeito incuestionable, quevivimos unha segunda idade dourada da ilustración británica.

Moitos dos nomes dos artistas incluídos na mostra resultan familiares, como é o caso de Raymond Briggs,Tony Ross, John Burningham ou Michael Foreman. Outros son representativos doutras tendencias máis inno-vadoras na ilustración de libros, como Lauren Child, que integra o uso da televisión e das colaxes fotográficas,ou Sara Fanelli, que mestura de xeito experimental diferentes técnicas, ou a fusión da observación social e ostextos de Posy Simmonds.

Un elemento fundamental desta mostra foi o seu carácter aberto e participativo. O programa educativo que aacompaña e a complementa estaba dirixido ao público infantil e aos seus acompañantes adultos, a fin de quepoidan experimentar con todos os elementos dispoñibles na exposición.

O Lapis Máxico foi unha oportunidade única para explorar a arte e a literatura, para reflexionar sobre o traba-llo dos ilustradores e sobre a súa interpretación das historias infantís, e para descubrir como é un gran mediode expresión para nenos e adultos de todas as condicións e culturas.

ARTISTAS PARTICIPANTES: 13

Angela Barrett (Reino Unido, 1955)

Patrick Benson (Reino Unido, 1956)

Stephen Biesty (Reino Unido, 1961)

Quentin Blake (Reino Unido, 1932)

Raymond Briggs (Reino Unido, 1934)

John Burningham (Reino Unido, 1936)

Emma Chichester Clark (Reino Unido,

1955)

Lauren Child (Reino Unido, 1967)

Sara Fanelli (Italia, 1969)

Michael Foreman (Reino Unido, 1938)

Tony Ross (Reino Unido, 1938)

Posy Simmonds (Reino Unido, 1945)

Charlotte Voake (Reino Unido, 1957)

OBRADOIROS DE NADALEntre o 22 de decembro e o 5 de xaneiro de 2004, aproveitando as vacaciónsescolares, o departamento didáctico do museo organizou un conxunto de talle-res plásticos infantís titulados “Artellando... no Nadal”, dirixidos a nenos de entre3 e 8 anos. Nestas actividades, acompañados polos educadores, experimentaroncon distintas técnicas e materiais para a creación de distintos obxectos e insta-lacións relacionados co Nadal, e tamén coa exposición “O estado das cousas”.

Datas: 22, 23, 28, 29 e 30 de decembro de 2004; 4 e 5 de xaneiro de 2005Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar)Horario: de 12.00 a 14.00


AS ACTIVIDADES

OBRADOIROS DIDÁCTICOS INFANTÍS“O LAPIS MÁXICO”

Datas: entre o 3 de xullo e o 24 de setembro de 2004 Horario: martes a venres, de 12.00 a 14.00. Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar)

Desde o día seguinte á data de inauguración da exposición, e durante os meses dexullo, agosto e setembro, desenvolveuse un programa educativo vencellado a estaexposición, dirixido a nenos de todas as idades. A partir dos materiais presentes naexposición, os talleres didácticos incluían varios tipos de actividades para públicoinfantil: contacontos, obradoiros de técnicas de ilustración, reflexión sobre a imaxecomo narración, talleres de creación de personaxes, tiras cómicas, animación á lec-tura, e diálogos sobre o poder da imaxe como transmisora de emocións.


mmeess nnºº aassiisstteenntteess

xuño 327

agosto 330

setembro 212

total asistentes: 584



DÍA INTERNACIONALDOS MUSEOS 2004“OS MUSEOS E O PATRIMONIO INTANXIBLE”

O 22 de maio de 2004, como o festivo máis próximo á data de celebración do Día Internacional dos Museos(18 de maio), organizouse unha xornada de portas abertas coas seguintes actividades en torno ao lema eli-xido polo ICOM para a edición 2004: “Os museos e o patrimonio intanxible”:

“A viaxe dos obxectos”: visitas guiadas para público adulto

Percorridos polas salas de exposición e outras instalacións, acompañadas dunha explicación sobrea historia do edificio e a súa rehabilitación, as funcións do museo e do seu persoal, e a viaxe metafó-rica e real dos obxectos e obras que forman parte dunha exposición temporal. Horario: de 17.00 a 20.30 Lugar: salas de exposición

Talleres de creación de títeres para público infantil

Talleres didácticos baseados no deseño e fabricación de títeres utilizando distintas técnicas artísti-cas, partindo dos personaxes do programa de títeres para familias. Horario: de 17.00 a 20.30Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar)

Sesión de contacontos para público infantil: “A pequena eiruga lambona”

Historia vivenciada sobre o descubrimento das formas, como acompañamento e animación dos talle-res de títeres. Horario: de 18.00 a 18.30Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar)

Concerto de intérpretes infantís da Camerata Viguesa

Os alumnos da Academia Armando Toledo ofreceron unconcerto dirixido a público infantil e adulto, con obras deSchubert, Mozart e Vivaldi, entre outros. Horario: de 17.00 a 18.00 (primeiro pase) e de 19.00 a20.00 (segundo pase)Lugar: Salón de Actos

Libro de visitas do Día Internacional dos Museos

Álbum aberto para recoller as impresións dos visitantesnese día.Horario: de 17.00 a 20.30Lugar: vestíbulo de entrada ao museo


AS ACTIVIDADES

FORMACIÓN DE ADULTOS Número total de paticipantes: 230

XANEIRO – XUÑO 2004Entre os meses de xaneiro e xuño rematou o ciclo 1 do Curso de Aproximación á Arte Contemporánea, inicia-do no mes de outubro de 2003, e desenvolvéronse os ciclos 2 e 3, co mesmo número de 80 participantes.

CCuurrssoo ddee AApprrooxxiimmaacciióónn áá AArrttee CCoonntteemmppoorráánneeaa ppaarraa aadduullttoossLugar: salón de actos, salas de exposición, e visitas a galerías e centros de arteMércores, de 19.00 a 20.30 h.Previa inscrición e matrícula

CICLO 1: “A arte do século XX e os seus antecedentes: de principios de século á 2ª guerra mundial”Datas: 22 outubro 2003 a 21 xaneiro 2004Docente: Ana Pereira Molares

CICLO 2: “A arte do século XX: da 2ª guerra mundial aos anos oitenta”Datas: 28 xaneiro a 14 abril 2004Docente: Xosé Manuel Buxán Bran

CICLO 3: “A arte na actualidade: dos anos oitenta aos nosos días”Datas: 21 abril a 23 xuño 2004Docente: Juan Martínez de la Colina

Visita ao obradoiro do escultorManolo Paz, xuño 2004

Curso de aproximación á Arte Contemporáneapara adultos

OUTUBRO – DECEMBRO 2004En outubro de 2004 iniciouse unha nova edición dos cursos de arte contemporánea para adultos. A novida-de consistiu na posta en marcha de dous cursos, un de iniciación e outro avanzado, como resposta ás suxes-tións do público interesado.

CCuurrssoo ddee IInniicciiaacciióónn áá AArrttee CCoonntteemmppoorráánneeaa ppaarraa aadduullttooss:: 91 matriculados CICLO 1: “A arte do século XX e os seus antecedentes: de principios de século á 2ª guerra mundial”Datas: do 6 de outubro de 2004 ao 26 de xaneiro de 2005Docente: Ana Pereira MolaresLugar: Salón de Actos Mércores, de 19.00 a 20.30.Previa inscrición e matrícula

CCuurrssoo AAvvaannzzaaddoo ddee AArrttee CCoonntteemmppoorráánneeaa ppaarraa aadduullttooss:: 59 matriculados CICLO 1: “O estado das cousas. O obxecto na arte contemporánea”Docentes: Xosé Manuel Buxán Bran e Ignacio Pérez-Jofre Datas: do 5 de outubro de 2004 ao 11 de xaneiro de 2005Lugar: Salón de Actos e salas de exposiciónMartes alternos, de 19.00 a 20.30., completados con visitas a galerías e centros de arte un sábado de cadames, entre as 11.00 e as 14.00, a cargo de Juan Martínez de la ColinaPrevia inscrición e matrícula



OBRADOIROS DE ARTISTASNúmero total de participantes: 21““AA ffoottooggrraaffííaa ssiinn ccáámmaarraa””:: 15 matriculados

Un taller de creación artística dirixido por Carlos Tejo e Mar R. Caldas,destinado a artistas e estudantes de Belas Artes e disciplinas afins,como achegamento ao medio fotográfico alén do uso exclusivo dacámara.

Datas: 18, 19 e 20 de febreiro; 25, 26 e 27 de febreiro; 3, 4 e 5 de mar-zo de 2004Horario: de 16.00 a 19.00Previa inscrición e matrícula

TTaalllleerreess ddoo pprrooxxeeccttoo ““EEuu,, mmuusseeoo.. CCeennttrroo ddee AArrttee EEGGOO eenn MMAARRCCOO ddee VViiggoo””:: 6 artistas Un proxecto de produción artística dirixido por Carmen Cantón (Directora do Centro de Arte EGO),destinado a artistas e alumnos dos últimos cursos da Facultade de Belas Artes da Universidade deVigo, como paso previo á montaxe da exposición “Eu, museo” no Espazo Anexo. O taller, que se desen-volveu entre os meses de outubro e novembro, incluiu a creación dun weblog accesible desde a webdo MARCO, como instrumento de comunicación entre os seis artistas participantes e de diálogo copúblico interesado.

“A fotografía sin cámara”


AS ACTIVIDADES

PROGRAMACIÓN DO SALÓN DE ACTOSNo Salón de Actos, a proposta do MARCO insiste no contemporáneo por distintas vías. No ano 2004 continuou-se coa liña de programación estable de ciclos audiovisuais de cine, videoarte e documentais, e de concertosde arte sonora, ademáis doutros eventos como conferencias, seminarios, encontros ou mesas redondas, quexeralmente funcionan como actividades complementarias das exposicións temporais.

PROGRAMACIÓNAUDIOVISUAL O MARCO abriu camiño a novas fórmulas expresivas a partir de 2003, cunha programación específica para osoporte audiovisual, que vai desde o Festival de Cine Dixital Resfest, que reúne ás creacións da primeira xera-ción de cineastas electrónicos, ou ás proxeccións de Artfutura, ata os ciclos de cine de ficción e documental,entre curtametraxes, traballos experimentais, ou cine de animación.

CINE E CASE CINE

Datas: 5, 6 e 7 de marzo de 200411, 12, 13 e 14 de marzo de 200419, 20 e 21 de marzo de 200425, 26, 27 e 28 de marzo de 2004

Produción: Dpto. de Audiovisuais do Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía (MNCARS)

Na súa cuarta edición, e grazas a colaboración entre o Departamentode Audiovisuais do MNCARS e o MARCO, este programa veu por vezprimeira a Vigo. Cine e Case Cine é un xeito de ver novas formas derepresentación audiovisual, un reflexo do panorama audiovisualcontemporáneo que reúne películas non narrativas, antidocumen-tais e documentais subxetivos que amosan voces, culturas e linguasdiversas.

O programa presentaba novas prácticas de cine e vídeo, coa participa-ción de artistas plásticos con obras en soporte audiovisual, xunto acineastas puros e a un novo colectivo de artistas amateurs, que con-verten Cine e case cine nunha amalgama “intercultural” doutras repre-sentacións sociais, con producións artísticas recentes presentadasen circuÍtos internacionais. Na edición de 2004 interviñeron taménAnri Sala, Joreige e Hadjithomas, xunto a outros inéditos –Yang Fudong,Robert Wogan ou Clarisse Hahn– demostrando o aumento do interesedos artistas por realizar traballos con imaxes en movemento.



FESTIVAL DE CINE ITINERANTELATINOS IN USA

Datas: 6, 7, 8, 9 e 10 de abril de 200413, 15, 16 e 17 de abril de 200420, 22, 23 e 24 de abril de 200427 e 29 de abril de 2004

Produción: Asociación “El Ojo Cojo” para la integración cultural

Este ciclo cinematográfico tiña como obxectivo promover un mellor coñecemento da cultura latinoamerica-na a través da creación dun espazo fílmico de cineastas latinos, ou ben con temáticas que abordan esa rea-lidade, favorecendo a construción dunha sociedade rica e plural.

A mostra Latinos in USA foi creada pola Asociación “El Ojo Cojo”, membro da Alianza Global para a DiversidadeCultural da UNESCO, para promocionar e apoiar aos cineastas latinos que tiveron que emigrar a EEUU, a UniónEuropea e Canadá. É o cine da diáspora latinoamericana, un cine radicalmente diverso que representa a vidae cultura de máis de 30 millóns de persoas. Creada por voces emerxentes, cun trasfondo lingüístico-culturalcomún, e con temas e estilos heteroxéneos, esta mostra integraba a un grupo de cineastas con traballos tandiversos como as súas propias vidas. O ciclo incluÍu documentais, longametraxes e curtametraxes de ficciónde directores latinos residentes en EEUU, como os españois Julia Montejo e Jesús Nebot (directores da lon-gametraxe de ficción “Sen retorno”) e Pedro Valiente (director do documental “New York Spin”).

PROGRAMA AUDIOVISUAL ARTFUTURA 2004

Datas: 28, 29 e 30 de outubro de 20044, 5, 6, 9, 12, 13, 18, 19 e 20 de novembro de 2004

Produción: ArtFutura

Xa un clásico no salón de actos do MARCO, o programa audiovisual ArtFutura, que en 2004 chegou á súa déci-moquinta edición, tense consolidado como o foro máis importante de España dedicado ás implicaciónssociais, culturais e artísticas de fenómenos como a realidade virtual, a vida artificial e as redes. Artfutura 2004presentouse simultaneamente en oito cidades: Barcelona (Mercat de les Flors), Granada (Parque de lasCiencias), Madrid (La Casa Encendida), Pamplona (Civican), San Sebastián (Edonostia.net), Valladolid (MuseoFundación Cristóbal Gabarrón), Vigo (MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo) e Vitoria (ARTIUM, Centro-Museo Vasco de Arte Contemporáneo).

ArtFutura 2004 contou cun ambicioso programa audiovisual que celebraba os quince anos do festival, connovas seccións e arquivos pouco coñecidos ata o momento. Incluíu ademais as novas seleccións do ArtFuturaShow, Infografía en España, Full Motion Theater e unha Retrospectiva do ambicioso proxecto RND do artistaRichard Fenwick, editada especialmente para ArtFutura.


AS ACTIVIDADES

FESTIVAL DE CINE DIXITAL RESFEST

Datas: 9, 10, 11, 16, 17, 18, 21, 22, 23, 28, 29 e 30 de decembro de 2004Produción: ArtFutura

Xunto co anterior, o festival de cine dixital Resfest supón, cada ano, a maior concentración de xente nova noSalón de Actos do museo. A edición de 2004 non foi unha excepción.

No mes de decembro, o evento máis prestixioso do mundo dedicado ao novo cine dixital presentouse en seiscentros culturais, teatros e museos de distintos puntos de España, cunha ampla programación compostapolas mellores curtametraxes, traballos experimentais, videoclips, documentais e pezas de animación dixi-tal producidas no último ano. Máis de dez horas de imaxes de alto impacto que exploraban o terreo no que alinguaxe cinematográfica se encontra coa revolución da cultura informática.

NOITES DE ESTREA (PRESENTACIÓN DE CURTAMETRAXES DE AUTORES GALEGOS)

Datas: 21 e 22 outubro, 3 de xuño de 2004

Programas: 21 de outubro: The Crumb Box [A caixa de migas], de Víctor García Gil e Michelle McGauchie22 de outubro: Minotauromaquia. Pablo no labirinto, de Juan Pablo Etcheverry. (Prod. Ignacio Benedeti IBCinema S.L.)3 de xuño: Metamorfose, de Manuel Pena (Prod. Hipotálamo Producións)

Dentro da programación audiovisual do salón de actos, MARCO puxo en marcha en 2004 unha nova iniciati-va, baixo o título “Noites de estrea”, para contribuír á promoción e difusión de curtametraxes feitas en Galiciaou por autores galegos. Neste caso, unha obra de ficción e outra de animación, como proba do que se está afacer na linguaxe audiovisual por parte dos creadores máis novos.



CONCERTOS DE ARTE SONORA + FESTIVAIS

Os campos de experiencias máis recentes concré-tanse no MARCO en propostas como os ‘Encontrosde Arte Sonora’ ou os festivais de novas tecnoloxías,en colaboración con distintas entidades, como luga-res para a experimentación e aplicación das capaci-dades creativas contemporáneas. Os encontros dearte sonora iniciáronse no MARCO no ano 2003, coapresenza de artistas de sona internacional, mestresna investigación e interpretación desta disciplinaartística, do son como arte. En 2004, o salón de actosacolleu outros dous espectaculares concertos, nosque o uso maxistral das novas tecnoloxías e daexpresión sonora e visual continuaron sendo prota-gonistas.

2º ENCONTRO DE ARTE SONORA

Data: 15 de xuño de 2004Produción: MARCO de Vigo, coa colaboración de SinSalaudioPrograma: Especial RASTER NOTON (Alemaña) + Mglon [one machine band] (A Coruña)

Raster Noton é o nome da célula sonora fundada en Chemitz en 1996 por Olaf Bender e FranckBretschneider. Nese tempo, o selo alemán Raster Music colabora co artista Carsten Nicolai e a súa estru-tura Noton. Archiv Fur Tu Und Nichtton, nacendo así o excelente selo Raster-Noton, un lugar de expresióne experimentación para artistas sonoros. Imaxinación prolífica sen límites nin fronteiras; unha músicaambient, acústica, mínima e repetitiva, creacións explorando o audio, a arte e a ciencia. Instalacións sono-ras, e un son consustancial a Raster-Noton, inimitable, singular.

Baixo o pseudónimo mglon agóchase Miguel Alonso; antropólogo, deseñador sonoro, dj, curtametraxis-ta e incansable axitador cultural nado en Barcelona e afincado na Coruña. Partindo dunha base de pop tra-dicional e hip-hop, mglon chega á electrónica a través da experimentación doméstica: todo é susceptiblede ser convertido en música. Comeza a traballar con instrumentos tradicionais para pasar ás secuenciase á programación. Un bo día descubre as veleidades do eco e a física do son, e enfráscase nunha sesu-da retrospectiva do espazo sonoro a través da historia.

Especial RASTER NOTON


AS ACTIVIDADES

3º ENCONTRO DE ARTE SONORA

Data: 27 de novembro de 2004Produción: MARCO de Vigo, coa colaboración de SinSalaudioPrograma: ELECTROLIVING+AUTONOMÍA (Juan Sorrentino e Pepe Marriot), Arxentina + LEAFCUTTER JOHN (Planet Mu), Reino Unido

Dentro da súa xira europea de 2004, os arxentinosElectroliving (Juan Sorrentino) + Autonomía (PepeMarriot) presentaron no MARCO un concerto demúsica electrónica e imaxes en tempo real.Electroliving é unha das últimas travesías de JuanSorrentino pola música electrónica, onde recrea asensación do paso do tempo en ambientes pecha-dos. Elementos como mobles, aparatos eléctricos,ruídos que chegan desde o exterior e persoas quetransitan o espazo constitúen as fontes a partir dascales compón a música. Autonomía é un desenvol-vemento visual que ten como soporte a programa-ción con orientación a obxectos por medio da lin-guaxe Action Script, logrando abstraccións autóno-mas que son guiadas en tempo real, interactuandoco teclado e o rato.

Leafcutter John (John Burton) é un dos posibles sucesores ou rexeneradores da electrónica intelixente queun día impulsaron nomes tan importantes como Autechre ou Aphex Twin. Este novísimo artista manexa comopoucos a delicada arte da ciruxía dixital. Precisión, tacto e moito talento para reconstruír, e para innovar asestruturas dunha música que, grazas a xente como este artista, corre cara outros espazos e dimensións. Unarquitecto do audio e un poeta dixital.

FESTIVAL IFI 2004: “IFI EN CRISE”Datas: 1 e 7 de maio de 2004Produción: Colectivo Flexo, co patrocinio do Concello de Pontevedra e a Facultade de Belas Artes daUniversidade de Vigo

Programas: sábado 1 de maio

Proxeccións de vídeos dos alumnos da Facultade de BBAA / Performance de LUDD 34560 (Galicia) /Concerto de CLEANING WOMEN (Finlandia)

venres 7 de maioProxeccións de vídeos dos alumnos da Facultade de BBAA / Performance de BMB CON (Holanda) / Concertode NIOBÉ (Venezuela)

O Festival Internacional de Novas Tendencias de Galicia é un lugar para o encontro, a experimentación e a apli-cación das capacidades creativas contemporáneas. En 2004, na súa terceira edición, o festival suscitaba odebate ao redor do concepto de “crise”. Por outra banda, a idea do “IFI extensible”, de levar o Festival a outrascidades e centros de arte fóra do seu núcleo inicial en Pontevedra (Vigo, Santiago, A Coruña, Portugal), preten-día trasladar no tempo e no espazo esta manifestación creativa. MARCO de Vigo sumouse con entusiasmo aesta iniciativa, colaborando na súa organización e coordinación, e financiando os programas dos días 1 e 7de maio na súa sede en Vigo.

ELECTROLIVING+AUTONOMÍA



CONFERENCIAS,ENCONTROS E MESAS REDONDAS

O salón de actos do MARCO é un espazo multiusos, ecomo tal acolle tamén numerosos eventos como con-ferencias, encontros e mesas redondas, que en boamedida son actividades complementarias das exposi-cións temporais. En 2004, e paralelamente ás exposi-cións de fotografía, á de César Portela, ou á mostrasobre deseño en Galicia, un conxunto de expertos,artistas, comisarios, directores de museos e públicointeresado reuniuse neste ámbito para intercambiarexperiencias e opinións sobre diversos aspectos daarte e a estética contemporánea. A ocasión máisexcepcional, ademáis do encontro de directores decentros de arte con ocasión da inauguración de “Oestado das cousas”, produciuse o 18 de febreiro, coapresenza no museo do tristemente desaparecidoHarald Szeeman, comisario independente, ex-directorda Documenta de Kassel e da Bienal de Venecia.

n MMeessaa rreeddoonnddaa:: ““OO eessppaazzoo ppúúbblliiccoo nnaa oobbrraa ddee CCééssaarr PPoorrtteellaa””Actividade complementaria da exposición “César Portela, arquitecto”Organiza: Colexio de Arquitectos de Galicia. Delegación de VigoCoa participación dos arquitectos: César Portela Fernández-Jardón, León López dela Osa González, Gabriel Santos Zas, Jesús Irisarri CastroData: venres 9 de xaneiro de 2004

n CCoonnffeerreenncciiaa““FFaacceerr eexxppoossiicciióónnss......””,, ppoorr HHaarraalldd SSzzeeeemmaannnnData: mércores 18 de febreiro de 2004

n CCiicclloo ddee ccoonnffeerreenncciiaass ee mmeessaass rreeddoonnddaass aaoo rreeddoorr ddaa ffoottooggrraaffííaa::Actividade complementaria das exposicións “O feito fotográfico” e “Fotografía e arte”

n Conferencia: “O feito fotográfico”, por Manuel Sendón e Xosé Luís Suárez Canal,comisarios da exposiciónData: xoves 26 de febreiro de 2004

n Conferencia: “Ao redor das exposicións de fotografía”, por Joan Fontcuberta,artista e críticoData: venres 27 de febreiro de 2004

Carlota Álvarez Basso e Harald Szeemann18 de febreiro 2004


AS ACTIVIDADES

n Mesa redonda: “Vixencia dos festivais fotográficos”, coa participación de:Horacio Fernández, director artístico de PhotoEspaña 2004, Rui Prata, directordo Museu da Imaxe de Braga, Manuel Sendón e Xosé Luís Suárez Canal, comisa-rios da exposición “O feito fotográfico”.Data: venres 27 de febreiro de 2004

n Conferencia: “Fotografía e arte”, por Horacio Fernández, comisario da exposicióne director artístico de PhotoEspaña 2004.Data: venres 30 de abril de 2004

n PPrreesseennttaacciióónn ddoo lliibbrroo ““LLaa iinnfflleexxiióónn ppoossmmooddeerrnnaa.. LLooss mmáárrggeenneess ddee llaa ppoossmmooddeerr--nniiddaadd””, por Alberto Ruiz de Samaniego, profesor de Estética e Teoría da Arte daUniversidade de Vigo e crítico de arte. Madrid, Ed. Akal, 2004Data: 9 xuño 2004Lugar: Salón de Actos

n CCiicclloo ddee ccoonnffeerreenncciiaass aaoo rreeddoorr ddoo ddeesseeññoo::Actividade complementaria da exposición “A creación do necesario”

n Conferencia: “A creación do necesario”, por Mª Luisa Sobrino Manzanares, comi-saria da exposiciónData: xoves 20 de maio de 2004

n Conferencia: “O deseño do século XX en Galicia e na diáspora. A experiencia doLaboratorio de Formas”, por Isaac Díaz Pardo, director do Grupo de EmpresasSargadelosData: venres 21 de maio de 2004

n Conferencia: “O como é o que conta”, por Pepe Barro, deseñador gráficoData: xoves 27 de maio de 2004

n EEnnccoonnttrroo ddee ddiirreeccttoorreess ddee mmuusseeooss ee cceennttrrooss ddee aarrttee ddee FFrraanncciiaa ee EEssppaaññaaData: xoves 7 outubro de 2004

Coincidindo coa véspera da inauguración da exposición “O estado das cousas”,o MARCO organizou un encontro de directores de museos e centros de arte deEspaña e Francia, co obxectivo de dar a coñecer as infraestruturas culturaisdedicadas á arte contemporánea en ámbolos dous países, e impulsar un ache-gamento entre os directores, para favorecer o establecemento de futuras rela-cións profesionais entre Francia e España.

Isaac Díaz Pardono MARCO

Encontro de directoresde museos e centros de

arte de Francia e España



ACTIVIDADES EN COLABORACIÓNCON OUTRASENTIDADESFiel aos seus obxectivos de fomento e difusión das iniciativas relacionadas coacultura contemporánea, neste ano 2004 o museo intensificou a colaboración conoutras institucións e entidades, mediante a utilización do Salón de Actos comoespazo privilexiado para a presentación de distintos festivais, programas e acti-vidades de divulgación e formación.

n CCoollaabboorraacciióónn ccoo CCoonncceelllloo ddee VViiggoo

CCoonnccuurrssoo ddee ddiissffrraacceess EENNTTRROOIIDDOO 22000044Data: 23 febreiro 2004Lugar: salón de actos e fachada principalEntidade organizadora: Concellería de Festas e Animación Sociocultural,Concello de Vigo

IIIIII FFeessttiivvaall AAlltteerrnnaattiivvoo ddee TTeeaattrroo ee DDaannzzaa:: ““VViiggoo,, aa oouuttrraa aalltteerrnnaattiivvaa””Entidade organizadora: Concellería de Festas e Animación Sociocultural,Concello de VigoDatas: 6 e 13 de maio de 2004

Programas: 6 de maio “Beautiful People”, de Cia. Antimatiz Teatro13 de maio “Artaud ahora”, de Titrea Teatro

PPrreesseennttaacciióónn ddoo nnúúmmeerroo 1188 ddaa rreevviissttaa FFeessttaa ddaa PPaallaabbrraaData: 18 marzo 2004Lugar: Salón de ActosEntidade organizadora: Concellería da Muller, Concello de Vigo

XXVVII CCaammppaammeennttoo UUrrbbaann:: vviissiittaass gguuiiaaddaass ee aaccttiivviiddaaddeess ppaarraa nneennooss eemmoozzooss Data: 10 agosto 2004Lugar: contorno do MARCO (praza peonil posterior)Entidade organizadora: asociacións xuvenís Abertal e Xentenova, en cola-boración coa Casa da Xuventude, Concello de Vigo

PPrreesseennttaacciióónn ddaa CCaammppaaññaa PPrroommoocciioonnaall TTuurriissmmoo ddee VViiggoo 22000044--22000055Data: 10 setembro 2004Lugar: Salón de Actos Entidade organizadora: Concellería de Turismo e Comercio, Concello deVigo

Seminario sobre “Periodismo y arte”Alberto Ruiz de Samaniego

IV Festival de Música ContemporáneaFundación Laxeiro


AS ACTIVIDADES

HHoommeennaaxxee aaoo aarrqquuiitteeccttoo AAllbbeerrttoo ddee SSoouussaaDatas: 21,22 e 23 setembro 2004Lugar: Salón de Actos Entidade organizadora: Amigos de Alberto de Sousa, coa colaboración do COAG, Concello de Vigo e MARCO

PPrreesseennttaacciióónn ddaa nnoovvaa ccaammppaaññaa ddee mmeerrcchhaannddiissiinngg TTuurriissmmoo ddee VViiggooData: 30 novembro 2004Lugar: Salón de Actos Entidade organizadora: Concellería de Turismo e Comercio, Concello de Vigo

BBuurróó ddaass CCiiddaaddeess ddoo AArrccoo AAttlláánnttiiccooData: 3 decembro 2004Lugar: Salón de Actos Entidade organizadora: Concello de Vigo, Alcaldía

PPrreesseennttaacciióónn ddaa IIII RReeggaattaa IInnttiinnaall RRííaass BBaaiixxaass ddee CCaattaammaarráánnss aa VVeellaaData: 23 decembro 2004Lugar: Salón de ActosEntidade organizadora: Concellería de Turismo e Comercio, Concello de Vigo

n CCoollaabboorraacciióónn ccooaa XXuunnttaa ddee GGaalliicciiaaPPrreesseennttaacciióónn ddoo pprrooxxeeccttoo ““AAnnáálliissee ddooss pprroocceessooss ddee ccrreeaacciióónn eessccuullttóórriiccaa:: uunn pprrooggrraammaa ddee iinnnnoovvaacciióónntteeccnnoollóóxxiiccaa aapplliiccaaddoo áá HHiissttoorriiaa ddaa AArrttee””,, por Mª Luisa Sobrino Manzanares. Proxección en DVD de entre-vistas aos artistas: Jorge Barbi, Salvador Cidrás, Xoán Anleo, Ignacio Basallo e Xavier Toubes.Data: 17 de marzoLugar: Salón de Actos Entidade organizadora: proxecto promovido pola Secretaría Xeral de Investigación e Desenvolvemento,Xunta de Galicia

n CCoollaabboorraacciióónn ccoo CCoolleexxiioo ddee XXoorrnnaalliissttaass ddee GGaalliicciiaaSSeemmiinnaarriioo ssoobbrree ““XXoorrnnaalliissmmoo ee aarrttee””Entidade organizadora: Colexio de Xornalistas de GaliciaDatas: sábados 15, 22 e 29 de maio de 2004

Ponentes: Ángela Molina, crítica de arte (sesión 1); Alberto Ruíz de Samaniego, crítico de arte e profesorde estética e teoría das artes da Universidade de Vigo (sesión 2); David Barro, crítico de arte (sesión 3).Previa inscrición e matrícula

n CCoollaabboorraacciióónn ccooaa FFuunnddaacciióónn LLaaxxeeiirrooIIVV FFeessttiivvaall ddee MMúússiiccaa CCoonntteemmppoorráánneeaa FFuunnddaacciióónn LLaaxxeeiirrooEntidade organizadora: Fundación Laxeiro, en colaboración coa Xunta de Galicia e o Ministerio deEducación, Cultura y DeporteDatas: 28, 29 e 30 de setembro de 2004

Programas: 28 de setembro: Compañía Acteón: “Fragor” [Ópera para soprano, contratenor e electrónica], de EduardResina 29 de setembro: Ensemble Siglo XXI: “Luna Muerta”, de Agustí Charles; “Fax”, de Jep Nuix; “Quinteto”, deEduardo Soutullo; “Mi”, de Gloria Rodríguez30 de setembro: Ensemble Siglo XXI: “Estudio de proporciones nº 3”, de Joan Riera; “3 Cancións”, de FranPérez; “La fi y el principi de la infantesa”, de Manel Ribera; e “Reload”, de Antón L. Pulido



CESIÓN DE ESPAZOS

n PPrreesseennttaacciióónn ddoo ““IInnffoorrmmee AARRDDOORRAA 22000044””Data: 22 marzo 2004Lugar: Salón de ActosEntidade organizadora: PSA Peugeot Citröen

n TTaalllleerr cciieennttííffiiccoo ssoobbrree ““IInnccuummpplliimmiieennttoo tteerraappééuuttiiccoo eenn llaa HHTTAA””Data: 10 xuño 2004Lugar: Salón de ActosEntidade organizadora: Laboratorios Lacer S.A.

n PPrreesseennttaacciióónn ddoo lliibbrroo ““LLaa nnoocchhee aammeerriiccaannaa””,, ddee XXuurrxxoo TToorrrreessData: 17 xuño 2004Lugar: Salón de Actos e restaurante-cafeteríaEntidade organizadora: Editorial Nuevos Escritores

n CCoonnffeerreenncciiaa ddee pprreennssaa:: ““VVeenneezzuueellaa,, aaccttuuaall pprroocceessoo ddee ttrraannssffoorrmmaacciióónn ccuullttuurraall yy ppoollííttiiccaa””, por FarrucoSesto, Ministro de Estado para la Cultura de la República de VenezuelaData: 23 outubro 2004Lugar: Salón de Actos Entidade organizadora: Consulado General de la República Bolivariana de Venezuela

n PPrreesseennttaacciióónn ddaa nnoovvaa ccaammppaaññaa ddee sseennssiibbiilliizzaacciióónn ““CCoonnttrraa ooss pprreexxuuíízzooss yy eesstteerreeoottiippooss ccoonnttrraa oo ppoobbooxxiittaannoo””Data: 11 novembro 2004Lugar: Salón de Actos Entidade organizadora: Fundación Secretariado General Gitano

n RReeuunniióónn ffiinn ddee aannoo ddaa eemmpprreessaa II..CC..OO..NN.. LLiinneeData: 18 decembro 2004Lugar: Salón de ActosEntidade organizadora: I.C.O.N. Line S.L.

n PPrreesseennttaacciióónn ddoo lliibbrroo CCiinneess DDee VViiggoo,, ddee JJ.. AA.. MMaarrttíínn CCuurrttyyData: 21 decembro 2004Lugar: Salón de ActosEntidade organizadora: Instituto de Estudios Vigueses (Fundación Provigo)

3. OS DATOS INFORME ECONÓMICO-ADMINISTRATIVO 81 COLABORACIÓN CON OUTRAS ENTIDADES 82 CIFRAS VISITANTES 83 PERSOAL 85OUTROS SERVIZOS 87 CADRO DE INFORMACIÓN XERAL 87

INFORME ECONÓMICO-ADMINISTRATIVODurante o ano 2004, e continuando co compromiso adquirido o 22 de outubro de 2002, data de constituciónda Fundación MARCO, as catro entidades fundadoras –Concello de Vigo, a Xunta de Galicia, Deputación dePontevedra e Caixanova– fixeron a súa aportación económica anual en virtude do seu compromiso estable codesenvolvemento desta entidade e das actividades do museo.

Para a consecución dos seus fins fundacionais, a Fundación MARCO dispuxo no exercicio 2004 dun orzamen-to de gasto aprobado polo seu Padroado, de 22..221166..551100 EEuurrooss (368.796.233 Pts). O orzamento finalmente exe-cutado foi de 22..003333..775555,,8811 EEuurrooss (338.388.494 Pts) que foi financiado nun 84,16 % polas achegas das súasentidades Fundadoras co seguinte reparto:

n Concello de Vigo (36,94%)n Caixanova (25,08%)n Xunta de Galicia (14,75%)n Deputación de Pontevedra (7,39%).

O reparto por conceptos de gastos é o que se reflicte na seguinte táboa:

DISTRIBUCION POR CONCEPTOS DE GASTO REALIZADO EN 2004

IIMMPPOORRTTEE %% EENN PPEESSEETTAASS

PERSOAL 355.300,42 17,47% 59.117.016

PERSOAL SUBCONTRATADO 404.146,35 19,87% 67.244.295

MANTEMENTO 425.048,30 20,90% 70.722.086

PROGRAMACION 797.935,46 39,24% 132.765.289

PERSOAL PROGRAMA LABORA 9.238,69 0,45% 1.537.189

AMORTIZ, GTOS FROS E IMPOSTOS 42.086,64 2,07% 7.002.628

22..003333..775555,,8866 110000,,0000%% 333388..338888..550033


OS DATOS

PERSOAL FIXO

PERSOAL SUBCONTRATADO

MANTENEMENTO

PROGRAMACIÓN

PROGRAMA LABORAAMORTIZACIÓNS E XUROS



COLABORACIÓNCON OUTRASENTIDADESAo longo do ano 2004 foron moitas as institucions e empresas que colaboraron coa Fundación MARCO parapoder levar a cabo as actividades realizadas. Entre elas caben suliñar as seguintes:

CCOOPPRROODDUUCCCCIIOONN DDEE EEXXPPOOSSIICCIIOONNSS CCOONN OOUUTTRROOSS MMUUSSEEOOSS

n CCAAAAMM ((CCeennttrroo AAttlláánnttiiccoo ddee AArrttee MMooddeerrnnoo))Coprodución da exposición e catálogo de “Fotografía e Arte. Variacións en España: 1900-1980, coa cola-boración de La Fábrica Gestión más Cultura

n AArrttiiuumm ddee VViittoorriiaaCoprodución da exposición “O estado das Cousas”

PPAATTRROOCCIINNIIOOSS DDEE EEXXPPOOSSIICCIIOONNSS EE OOUUTTRRAASS CCOOLLAABBOORRAACCIIOONNSS

n SS..AA.. ddee XXeessttiióónn ddoo PPllaann XXaaccoobbeeooPatrocinio da exposición “El Estado de las Cosas”

n AAFFFFAA ((AAssoocciiaacciióónn FFrraanncceessaa ddee AAcccciióónn AArrttííssttiiccaa)),, MMiinniisstteerriioo ddee EExxtteerriioorreess ee MMiinniisstteerriioo ddee CCuullttuurraaffrraannccééssPatrocinio da exposición “O estado das Cousas”

n Unniivveerrssiittyy ooff tthhee AArrttss LLoonnddoonnColaboración para a exposición “Angela de la Cruz”

n JJaauurreennaa AArrttAportación de parte das pinturas empregadas na exposición “Ángela de la Cruz”

n OO..MM..AA.. ((OOffiicciinnaa ddee MMeeddiiooaammbbiieennttee)) ddaa UUnniivveerrssiiddaadd ddee VViiggooDoazón de árbores para a exposición “Centro de Arte EGO”

n EEssccoollaa GGaalleeggaa ddee CCiinneeGrabación do vídeo de Irene Gonález e Diana Lores para a exposición “Eu, Museo”

OOUUTTRROOSS CCOONNVVEENNIIOOSS

n UUnniivveerrssiiddaaddee ddee SSaannttiiaaggoo ddee CCoommppoosstteellaaConvenio de colaboración para a realización de prácticas por parte dos alumnos da licenciatura deHistoria da Arte

n UUnniivveerrssiiddaaddee ddee VViiggooConvenio de colaboración para a realización de prácticas por parte dos alumnos da E. U. de EstudiosEmpresariais e da Facultade de Ciencias Sociais e da Comunicación.

n EEssccoollaa SSuuppeerriioorr ddee CCoonnsseerrvvaacciióónn ee RReessttaauurraacciióónn ddee BBeennss CCuullttuurraaiiss ddee GGaalliicciiaaConvenio de colaboración para a realización de prácticas por parte dos alumnos da citada Escola

n Innssttiittuuttoo ddee EEdduuccaacciióónn SSeeccuunnddaarriiaa VVaalleennttíínn PPaazz AAnnddrraaddeeConvenio de colaboración para a realización de prácticas por parte dos alumnos a través dos progra-mas de Formación nos Centros de Traballo.


OS DATOS

CIFRAS VISITANTES 2004

Número total de visitantes: 47.095

Durante a época estival, concretamente o día 16 de xullo de 2004, cruzou as portas doMARCO o vviissiittaannttee nnúúmmeerroo 110000..000000,, cifra resultante do cálculo de persoas que acudiranao museo desde a súa data de apertura, o 13 de novembro de 2002.

O persoal do MARCO e a Presidenta da Agrupación de Amigos estiveron atentos a esemomento para recibir e agasallar a Tamara Luján Cerdán, unha rapaza valenciana que seatopaba en Vigo disfrutando duns días de vacacións, cun exemplar da Memoria deActividades 2002-2003 e unha tarxeta de socia da Agrupación de Amigos do MARCO, quelle permite o acceso gratuito a este e outros museos de toda España, ademáis de impor-tantes descontos en tendas adscritas.

TÁBOAS-DESGLOSE DOS DATOS 2004

XANEIRO 4.144 Visitantes

PPúúbblliiccoo eenn xxeerraall:: 22..224488Ti decides: 274Ata 6 anos: 54De 7 a 14anos: 48Normal: 771Artistas/vips: 45Est/pens/des: 351Inauguracións: 450Salón de Actos: 176Amigos MARCO: 36Invitados persoal: 43

GGrruuppooss:: 11..889966Escolares: 855Activ. familias: 684Activ. infantil: 115Curso Adultos: 215Grupos adultos: 27

FEBREIRO 4.711 Visitantes


GGrruuppooss:: 22..009944Escolares: 1.020Activ. familias: 558Activ. infantil: 91Curso Adultos: 212Grupos adultos: 213

MARZO 3.944 Visitantes

PPúúbblliiccoo eenn xxeerraall:: 11..552233Ti decides: 381Ata 6 anos: 12De 7 a 14anos: 9Normal: 472Artistas/vips: 5Est/pens/des: 227Salón de Actos: 335Amigos MARCO: 39Invitados persoal: 43




ABRIL 4.085 Visitantes



MAIO 3.667 Visitantes



XUÑO 2.700 Visitantes


GGrruuppooss:: 992222Escolares: 501Curso Adultos: 147Grupos adultos: 274

XULLO 2.455 Visitantes


GGrruuppooss:: 339966Activ. infantil: 327Grupos adultos: 69

AGOSTO 3.349 Visitantes

PPúúbblliiccoo eenn xxeerraall:: 22..996677Ti decides: 1.475Ata 6 anos: 97De 7 a 14anos: 55Normal: 701Artistas/vips: 59Est/pens/des: 292

SSaallóónn ddee AAccttooss:: 118800Amigos MARCO: 46Invitados persoal: 62Grupos: 382Activ. infantil: 331Grupos adultos: 51

SETEMBRO 2.945 Visitantes


GGrruuppooss:: 223399Activ. infantil: 212Grupos adultos: 27

OUTUBRO 4.198 Visitantes

PPúúbblliiccoo eenn xxeerraall:: 22..998888Ti decides: 351Ata 6 anos: 45De 7 a 14anos: 37Normal: 1.124Artistas/vips: 51Est/pens/des: 209Inauguracións: 320Salón de Actos: 754Amigos MARCO: 61Invitados persoal: 36


NOVEMBRO 5.422 Visitantes

PPúúbblliiccoo eenn xxeerraall:: 33..006611Ti decides: 522Ata 6 anos: 63De 7 a 14anos: 30Normal: 970Artistas/vips: 19Est/pens/des: 131Salón de Actos: 1.141Amigos MARCO: 42Invitados persoal: 35Biblioteca/Mediatec 108


DECEMBRO 5.475 Visitantes

PPúúbblliiccoo eenn xxeerraall:: 33..449955Ti decides: 673Ata 6 anos: 34De 7 a 14anos: 41Normal: 812Artistas/vips: 21Est/pens/des: 184Inauguracións: 400Salón de Actos: 1.583Amigos MARCO: 22Invitados persoal: 49Biblioteca/Mediatec 126



OS DATOS

PERSOALMARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo

DirectoraCarlota Álvarez Basso

XerenteBenito Pinal Otero

Responsable de exposiciónsIñaki Martínez Antelo

Coordinadora de exposiciónsMarta García Viña

Técnico de montaxeJosé Pérez Couto (ata abril 2004)Paul Edward Guy (desde maio 2004)

Responsable de Documentación e PublicaciónsNuria Barreras Viso

Responsable de Comunicación e Servicio DidácticoMarta Viana Tomé

Asistente Dpto. Comunicación e Servicio DidácticoPilar Souto Soto

Secretaría de DirecciónPatricia Verdial Garay

AdministraciónAlberto Abal García



Persoal auxiliar durante o ano 2004

DDeeppaarrttaammeennttoo ddee EExxppoossiicciióónnssPersoal de montaxe

Guy Bobillo PérezElisa Isabel Domínguez SardiñaXosé M. Fernández RodríguezJuan José Fuentes AlegríaJan Peter LandqvuistHelder Leal FigueiredoMª Rosa Seoane GámezSeverino Vázquez Trebejo

Programa Labora e becarios en prácticasJoaquín M. Morales Vila, programa Labora, Xunta de GaliciaClara Sáenz Díez, becaria en prácticasAlexanco Aceiro Marques, becario en prácticas

DDeeppaarrttaammeennttoo ddee CCoommuunniiccaacciióónn ee DDiiddááccttiiccaaDidáctica

Laura Gómez González, programa Labora, Xunta de GaliciaComunicación

Lucía Rodríguez Vidal, becaria en prácticasIria Diana Treig Comesaña, becaria en prácticasMaría Vaquero Argelés, becaria en prácticasJorge Lorenzo Couselo, becario en prácticasMª Elena Pino Fernández, becaria en prácticasAdriana Martínez Sande, becaria en prácticasSalvador Vázquez Argibay, becario en prácticas

DDeeppaarrttaammeennttoo ddee DDooccuummeennttaacciióónn ee PPuubblliiccaacciióónnssIria Fernández Mouriz, programa Labora, Xunta de GaliciaMarta Pereira Fernández, becaria en prácticas e auxiliar de bibliotecaTatiana Liboreiro Gómez, becaria en prácticasMª Ángeles Gago Costas, becaria en prácticasRamón Quintas Alonso, becario en prácticasSusana Gayoso Diz, voluntaria

DDeeppaarrttaammeennttoo ddee AAddmmiinniissttrraacciióónnSusana Trezado Carro, programa Labora, Xunta de GaliciaPilar Muñiz Pérez, becaria en prácticasIria Baz Díaz, becaria en prácticasBeatriz Bragado Alonso, becaria en prácticasRuth González Martínez, becaria en prácticas

AAggrruuppaacciióónn ddee AAmmiiggooss ddoo MMAARRCCOOAlicia Gómez Gómez, voluntariaJesús Carballo Pérez, becario en prácticasMiriam Varela del Río, becaria en prácticas

Persoal subcontratado empresas de servizo

FFEERRRROOSSEERRJulio Bacariza FernándezJosé Estévez Villegas

GGRRAANNDDAALL SSEERRVVIICCEE SS..LL Coordinadora

Carolina Posada GonzálezEducadoras

María José Martínez PérezMaría Urrutia BaliñoAna Carina Valcarce LandaLaura Fernández Domínguez.

LLIIMMPPIIEEZZAASS AAZZUULLMantenemento

Rosa Mª Cordero OujoMª Carmen Domínguez CamposConsuelo Val FranciscoAurea López ChapelaObdulia Sotelo RialDolores Sánchez RodríguezCatalina Díaz PazosMª Luisa González Insuela

SSEECCUURRIITTAASSSeguridade

Pedro Pérez CarideCarlos Tourón FerreiraJorge Pereira LópezJosé E. Alonso IglesiasLuis A. Acebedo BravoJorge Álvarez García

Asistentes de salaÁngel Borrero ValcárcelJosé António Carrera GonzálezCarlos Castro CostasMaría Idoya Chapela SilvaAndrés Dacosta CosqueEva Fernández DezaCristina García PortasCarlos González FernándezAmaya Martínez-Randulfe LandínMaría Auxiliadora Pallares ÁlvarezAlba Carme Pardo CartelleMaría Isabel Prado González

CristaleirosElisa Míguez DomínguezÁngel Antonio Lodeiro RodríguezJosé Rafael Alcaire MartínJuan Luis López LópezHumberto Manuel Pérez iglesiasVíctor Manuel Sendín Romero

AuxiliaresEstefenía Cortegoso RíosSonia Pereira OmilNuria Vilaboa Núñez


OS DATOS

INFORMACIÓN XERALENTRADAPrezo: 3€Martes de 16.00 a 20.00 e mércores todo o día: “ti decides” (pago opcional)Estudiantes con carné/ maiores de 65 anos/ desempregados/ pensionistas: 2€Nenos-as ata 6 anos: gratuítaDe 7 a 14 anos: 1€Familia numerosa: 1€ por persoaGrupos a partir de 10 persoas: 1€ por visitanteAmigos do MARCO: gratuíta

MUSEOMartes a sábados (festivos incluidos), de 11.00 a 21.00Domingos, de 11.00 a 15.00. Pechado os lunsESPAZO ANEXO Praza peonil posteriorMartes a sábados (festivos incluidos), de 11.00 a 14.00 e de 17.00 a 21.00Domingos, de 11.00 a 14.00. Pechado os lunsEntrada gratuíta

BIBLIOTECA-MEDIATECAAcceso pola entrada posterior do museoMartes a venres, de 11.00 a 14.00 e de 16.00 a 20.00Pechada sábados, domingos e lunsEntrada gratuíta

OUTROS SERVIZOS

TENDA-LIBRERÍAMartes a sábado, de 12.00 a 14.30h e de 17.00 a 20.30Pechada domingos e lunsMartes a sábado, de 17.00 a 21.00

RESTAURANTE-CAFETERÍA MARCELINOPANYVINOLuns a sábado, de 11.00 a 24.00Pechado os domingosTel. +34 886 116 415. www.marcelinopanyvino.com

A tenda-librería, tamén na planta baixa, completa o círculo de servizos doMARCO aos seus visitantes. Achegarse a este espazo é unha boa oportu-nidade para facerse coas últimas publicacións de arte e cultura actual,tanto de ámbito local como nacional e internacional, ademáis dos catálo-gos e publicacións do propio museo. A tenda ofrece ademáis múltiplesposibilidades para pequenos agasallos, cunha orixinal liña de produtos naque destacan aqueles inspirados na imaxe corporativa do MARCO: cami-setas, lapiceiros, chapas metálicas, e outros obxectos.

O restaurante-cafetería MMaarrcceelliinnooppaannyyvviinnoo, cunha oferta renovada en2004, continúa na súa liña de calidade e bó criterio, tanto no aspecto culi-nario como no trato persoal. O restaurante, cunha cociña de vangarda,creativa e de altura, unha atmósfera elegante e magnífica músicaambiental, ofrece unha boa relación calidade-prezo con menú do día oumenú degustación de alto nivel. Ademáis, o servizo de cafetería e a terra-za de verán fan que moitos visitantes se convirtan en usuarios habituaisdun espazo pensado para o encontro social e o disfrute culinario.

Restaurante-cafetería Marcelinopanyvino

Tenda-librería

OUTROS SERVIZOS

EE AADDEEMMAAIISS.....- Visitas guiadas gratuitas todos os días ás 18.00 h.- Visitas de grupo con cita previa (tel. 986 113900 ext. 307 pu 314)- Facilidades de acceso para persoas discapacitadas- Aseos adaptados- Gardarroupa

FOTO

: RIC

ARDO

PAR

DO

Documents

MARCO Memoria anual 2004