martanesh - plan strategjik 2009-albanian · Kulturës. Veshjet tradicionale të cilët ruhen në mënyrë masive dhe në ditët e sotme, gjë që është dalluese në gjithë Shqipërinë

KOMUNA

MARTMAR TMAR TMAR TMAR TANE SHANE SHANE SHANE SHANE SHPlani Strategjik i ZhvillimitPlani Strategjik i ZhvillimitPlani Strategjik i ZhvillimitPlani Strategjik i ZhvillimitPlani Strategjik i Zhvillimit

Përgatitur nga: Financuar nga:

2 KOMUNA MARTANESH

PËRMBAJTJAPËRMBAJTJAPËRMBAJTJAPËRMBAJTJAPËRMBAJTJA

1. Nevoja dhe rëndësiae Hartimit të PlanitStrategjik të Zhvillimit.

2. Profili i komunës2.1. Pozita gjeografike2.2. Pak histori2.3. Popullsia2.4. Punësimi2.5. Arsimi2.6. Shëndetësia2.7. Ekonomia lokale

2.7.a. Burimet natyrore2.7.b. Bujqësia2.7.c. Blegtoria

2.8. Infrastruktura dhe shërbimet publike

Rrugët Energjia Uji i pijshëm Kanalet e ujërave

të Zeza Shërbimi postar Telekomunikacioni

2.9. Qeverisja vendore

3. Analiza e situatës

4. Vizioni dhe strategjitësektoriale

5. Procesi i vendosjessë prioriteteve

6. Realizueshmëria

Plani strategjik i Zhvillimit të Komunës së Martaneshit për vitet 2009-2014, është dokumenti më i rëndësishëm dhe themelor në fushën

e zhvillimit të komunës dhe në hartimin e Planeve me Aktivitete specifikeZhvillimi.

Si një dokument i tillë,Ai identifikon drejtimetstrategjike optimalesasiore dhe cilësorebrenda kuadrit të zhvillimittë komunës duke marrënë konsideratë hapësirate mundësive ekonomikeqë janë të segmentuara.Gjatë procesit tëpërgatitjes së Planitstrategjik jemi mbështeturpër të integruar në të dhedokumentet e Strategjisësë Zhvillimit Rajonal tëQarkut të Dibrës hartuarnga UNDP në 2005 dhe strategjinë kombëtare të Zhvillimit Rural,Strategjinë e Zhvillimit të Turizmit dhe Strategjinë e Reduktimit të Varfërisënë Republikën e Shqipërisë.

Plani Strategjik i komunës së Martaneshit konsiston në një listë meobjektiva kyçe prioritare që janë karakteristike për zonën duke u përpjekurtë zgjidhin problematikën aktuale, të parashtrojnë drejtimet dhetendendencat kryesore për të ardhmen e komunës në harmoni meperspektivën e zhvillimit të gjithë vendit.

Anëtarët e Grupeve të Punës kanë marrë pjesë aktive në procesin ehartimit të Planit Strategjik. Grupi qendror ka qenë i përbërë ngapërfaqësues të Administratës dhe të institucioneve të komunës, ngapërfaqësues të biznesit dhe sektorëve të tjerë, si dhe nga përfaqësuestë OJF dhe të komunitetit të cilët punuan sipas principeve dhe normavetë metodologjisë së hartimit të planit Strategjik.

Në hartimin e Planit Strategjik të Komunës u asistuam nga skuadrae ekspertëve të ALPIN (Qendra për Zhvillime rajonale dhe Ekonomike)e cila u financua nga këshilli i Qarkut të Dibrës. Kjo ishte pjesë e finacimitqë Qarku i Dibrës ka marrë nga Ambasada Hollandeze në kuadrin eprogramit për Forcimin e Qeverisjes së mirë në Rajonin e Dibrës.

Pas diskutimeve me publikun, plani strategjik u diskutua dhe u adaptuasipas rekomandimeve të anëtarëve të Këshillit të Komunës, duke marrëkështu dhe aprovim ligjor si plani final i zhvillimit të komunës.

Plani strategjik i zhvillimit të komunës së Martaneshit do të zbatohetpërgjatë realizimit të planit të aktiviteteve. Kjo nënkupton që në planetvjetore që përgatiten nga Kryetari i komunës dhe miratohen nga këshillii komunës do të jenë sipas drejtimeve dhe gjurmëve të planit strategjik,i cili është i hapur dhe për rekomandime dhe shtesa të reja sipas nevojësdhe rasteve të krijuara.

1.1.1.1.1. NeNeNeNeNevvvvvoja dhe Rëndësiaoja dhe Rëndësiaoja dhe Rëndësiaoja dhe Rëndësiaoja dhe Rëndësiae Hare Hare Hare Hare Hartimittimittimittimittimittë Planittë Planittë Planittë Planittë PlanitStrStrStrStrStraaaaatetetetetegjik të Zhvillimitgjik të Zhvillimitgjik të Zhvillimitgjik të Zhvillimitgjik të Zhvillimit

Gazmend Kënga, kryetari komunës Martanesh

3Plani strategjik i zhvillimitPlani strategjik i zhvillimitPlani strategjik i zhvillimitPlani strategjik i zhvillimitPlani strategjik i zhvillimit

POZITPOZITPOZITPOZITPOZITA GJEOGRAFIKEA GJEOGRAFIKEA GJEOGRAFIKEA GJEOGRAFIKEA GJEOGRAFIKE

Komuna e Martaneshit shtrihet në rrethit Bulqizëssë Qarkut të Dibrës dhe ka një sipërfaqe prej

16450 Ha, me një terren kryesisht malor që fillon nga600 m mbi nivelin e detit deri mbi 2020 m.Nga lindjadhe Verilindja kufizohet komunat e Ostrenit, Zerqanitdhe bashkinë e Bulqizës, nga jugu me Çermenikëndhe nga Perëndimi me komunën e Shëngjergjit si dheVeriperëndimi me bashkinë e Klosin. Përgjatë gjithëkësaj shtrirje komuna e Martaneshit ndodhet mesrretheve të Librazhdit, Tiranës, Bulqizës dhe Matit.

Komuna përbëhet nga 7 fshatra dhe 1 qytet menjë popullsi 3000 banorë dhe 600 familje si: qyteti iKrastës që është qendra e komunës, si dhe fshatrat,Gjon, Lene, Peshk, Val, Stavec, Melcu,dheNdërfushas. Krasta si qendër e komunës ndodhet19 km nga rruga nacionale Peshkopi-Tiranë.

Klima është kontinentale malore, me dimër tëgjatë dhe të ashpër, me reshje dëbore përgjatëgjysmës së vitit dhe me verë të freskët e të thatë.Temperaturat shkojnë më e ulta -4°C në dimër dhemë e larta në verë deri në 30°C reshjet e dëborësarrijnë deri 1 m duke e bllokuar shpesh zonën.

PAK HISTPAK HISTPAK HISTPAK HISTPAK HISTORIORIORIORIORI

Krahina e Martaneshit, ka një histori të lashtë dhetë lavdishme. Martaneshi është qendra e

krahinës së Malësisë së Tiranës që në kohën e LekëDukagjinit fiksuar kjo në kanunin e tij. Martaneshi dhebanorët e saj kanë luajtur një rol të rëndësishëm nëhistorinë dhe evenimentet historike të popullitShqiptar. Kështu përmendim kontributin e baba

Jashar Krena në lidhjen Shqiptare të prizrenit, nëluftën kundër Turqve me çetën e saj në mbështetjetë Aqif pashë Elbasanit, në mbështetjen e luftës sëShkodrës kundër malazezëve, në kontributin nëKongresin e Lushnjës në 1920, dhe në kontributin eçetës se Baba Faje Martaneshi në luftënnacionalçlirimtare.

Populli i Martaneshit ka pasur dhe mban akomacilësi të larta humane si mikpritja, besa, trimëria dhebesimi në zot, cilësi dhe virtyte për të cilat janë bërëtë njohur në gjithë vendin. Gjithashtu banorët e kësajzonë shquhet dhe për dëshirën për arsim, cilësi qëka filluar që me hapjen e shkollës së parë shqipe në1909 dhe më vonë ku kanë dalë shumë profesionistënë fushat e shkencës, mjekësisë, historisë,gazetarisë dhe politikës, të cilët kanë kontribuar përzonën e Martaneshit por dhe për gjithë Shqipërinë.

Zona e Martaneshit është shumë e pasur dhe nëfushën e Etno-Kulturës. Veshjettradicionale të cilëtruhen në mënyrëmasive dhe në ditët esotme, gjë që ështëdalluese në gjithëShqipërinë si përburrat dhe për gratë,këngët dhe vallet ebukura popullore qëparaqesin të gjithaaspektet dhe motivet ejetesës së kësajpopullsie janë njëthesar i folklorit të gjallëdhe në ditët e sotme.

2.2.2.2.2. Pr Pr Pr Pr Profofofofofili i Kili i Kili i Kili i Kili i Komomomomomunësunësunësunësunës

4 KOMUNA MARTANESH

POPULLSIAPOPULLSIAPOPULLSIAPOPULLSIAPOPULLSIA

Martaneshi ka një popullsi prej 3000banorësh e përqendruar në 7 fshatrat e

komunës dhe në një qytet. Lëvizjetdemografike të cilat janë karakteristike përrajonin e Dibrës, për komunën e Martaneshitkanë qenë të larta. Kryesisht lëvizja ka pasurtendencën drejt qendrës metropolitane nëTiranë e Durrës.

1 KRASTE 1040 1098 2138 1009 871 114

2 GJON 39 37 76 71 56 19

3 LENE 26 25 51 61 43 16

4 PESHK 78 75 153 81 56 22

5 VAL 45 25 70 41 35 8

6 STAVEC 03 12 15 21 10 3

7 MELCU 20 17 37 57 41 20

8 NDËRFUSHAS 40 36 76 81 36 18

KOMUNA 1289 1327 2616 1422 1141 220

Fshatrat Nr. i banorëve

Femra Meshkuj Gjithsej

PUNËSIMIPUNËSIMIPUNËSIMIPUNËSIMIPUNËSIMI

Popullsia merret kryesisht me minierën dhe mepyjet, dhe pak me Blegtori, Bujqësi, mbledhje

bimë aromatike dhe medicinale. Pas hapjes sëminierës së kromit dhe ndërtimit të qytetit te Krastësnjë numër i madh i popullsisë janë punësuar nësektorin mineral në nxjerrjen dhe në pasurimin ekromit. Gjithashtu një pjesë tjetër për shkak dhe tëterrenit malor dhe të pasur me pyje kanë punuar dhepunojnë në sektorin e pyjeve.

Emigrimi është baza më e madhe e punësimit.Kryesisht emigrantët punojnë në Ndërtim, Bujqësi dheShërbime. Në komunë janë të regjistruara 75 subjekteprivate, kryesisht në miniera, në shërbime dhe tregtisi në transport etj.

Një numër njerëzish me arsim të mesëm dhe tëlartë janë punësuar në administratën e Komunës, nëshkolla dhe në qendra shëndetësore. Nga 1141

nr Sektorët Nr. i të punësuarve1 Biznese 81 subjekte

- dyqane 6- pika tregtare 3- lokale 4- miniera 75- fabrika dhe punishte 1- shara 3

2 Në arsim 323 Në shëndetësi 174 Në elektrik 55 Në administratën e komunës 186 Në ujësjellës 147 Në ndëmarrjen e rrugëve -

2002 2007

Nr. fam. qëmarrin

ndihmë soc.

KARAKTERISTIKAT BAZË TË KOMUNITETITNr. i familjeve

në vitet

familje 220 prej tyre trajtohen me përkrahje socialedhe rreth 66 familje janë në kushte shume të vështiraekonomike .


ARSIMIARSIMIARSIMIARSIMIARSIMI

Në komunën e Martaneshitarsimimi realizohet

nëpërmjet:arsimit të ciklit të ulët,arsimi nëntëvjeçar,arsimit të mesëm

me gjithë traditën e mirë nëkëtë fushë e cila daton më 1909me hapjen e shkollës së parëshqipe në zonë, dhe këtë vit 2009është 100-vjetori, arsimi nuk upërgjigjet dëshirave dhekërkesave që kanë komunitetidhe tregu i punës. Cilësia emësimdhënies, ambientetshkollore dhe mentaliteti i

SHERBIMI SHËNDETËSORSHERBIMI SHËNDETËSORSHERBIMI SHËNDETËSORSHERBIMI SHËNDETËSORSHERBIMI SHËNDETËSOR

Në qendrën e komunës, në qytetin e Krastës,funksionon Qendra Shëndetësore me shërbim

8 orë. Aty shërbejnë 1 mjek dhe 4 mami - infermiere.Çdo fshat ka godinat e Ambulancave dhe në toshërbejnë nga një mami. Qendra nuk është e pajisurmirë, ka auto-ambulancë, si dhe ka farmaci.

1 Parashkollor 42 3 2 14/1 21/1 19 22 CU 141 7 7 20/1 20/1 66 63 9-vjeçar 158 16 6 10/1 16/1 77 104 Mesëm 76 6 3 13/1 28/1 37 15 total 417 32 18 13/1 23/1 199 19

Arsimi Nr.nxënësve

Nr.mësuesve

Nr.klasave

RaportiNx/

Mësues

RaportiNxënës/

Klasë

Nr.Nxënësve

femra

Nr.mësuesve

femra

Nr Fshatrat Personeli Ambjentet Mjek Infermiere

1 Krastë 1 4 Qendër shëndetësore2 Peshk 1 Ambulancë3 Lene 1 Ambulancë4 Val 1 Ambulancë5 Stavec 1 Ambulancë6 Melcu 1 Ambulancë7 Gjon 1 Ambulancë8 Nderfushas 1 Ambulancë

Totali 1 11

mundësi e mirë për zhvillimin e turizmit pasi shumëpasionantë dhe vizitorë të ndryshëm e frekuentojnëdhe pëlqejnë këto ambiente.

Martaneshi ka 9000 ha pyje të mbrojtura, me Ahe,Pishë e zezë dhe pishë e bardhë. Këto pyje nuk janëdëmtuar dhe ruhen nga banorët e komunës.Gjithashtu ka shumë bimë medicinale që rriten nëkëto pyje. Për këto pasuri një pjesë e saj është dhepark kombëtar.

7000 ha kullota janë një pasuri e madhe përkomunën dhe banorët e saj që merren me blegtori.Gjithashtu ka dhe 450 ha tokë arrë për prodhime tëndryshme bujqësore.

Martaneshi ka pasuri të shumta mineralesh kromi.Janë 40 kompani shfrytëzimi në minierën e Batrësdhe 10 subjekte kërkimi që merren me kromin.Vendburimet e Krastës, Thekna, Batra, Batra Jugore,

Maja e Lugut, Lycana etj janë vendburimeshumë të pasura. Nga zbulimet minerale delqë ka rreth 1 000 000 ton rezerva krom i pastërdhe 4 milion ton krome të varfra. Mendohet seka dhe pasuri minerale me Platin dhe Kobalt.Fauna e martaneshit është shumë e pasur, melloje të ndryshme gjallesash dhe kafshësh eshpendësh. Përmendim ujkun, ariu, dhelpra,lepuri, thëllëza, pëllumbat e egër etj.

komunitetit nuk është në nivelin që duhet të ketëarsimi në komunë. 1 shkollë e mesme me 75 nxënës,3 shkolla 9-vjeçare me 280 nxënës dhe me njëpersonel prej 5 mësuesish në shkollën e mesme dhe23 në atë 9-vjeçare, nuk plotësojnë standardet edëshiruara nga banorët. Më poshtë jepet një tablo mëe qartë statiskore.

BURIMET NBURIMET NBURIMET NBURIMET NBURIMET NAAAAATYRTYRTYRTYRTYROREOREOREOREORE

Martaneshi është shumë e pasur me burimenatyrore. Malësia e Martaneshit me pyjet,

livadhet dhe peizazhet e bukura natyrore janë një

6 KOMUNA MARTANESH

Nr Lloji i burimit Sasia I shfrytëzuar I pa shfrytëzuar1 Kullota 7000 ha Pjesërisht2 Pyje 9000 ha Pjesërisht3 Tokë 450 ha Pjesërisht3 Burimi ujor Pjesërisht jo ne treg4 Përrenj për hodrocentrale, 2 HC kërkesa

lumi i Matit. hidrocentrale6 Krom 1 000 00 40 leje

rezerva shfrytëzimii pasur 10 leje kërkimore4 milionëi varfër

7 Kobalt dhe Platin Studim kërkim jo

BUJQËSIABUJQËSIABUJQËSIABUJQËSIABUJQËSIA

Bujqësia në komunën e Martaneshit ashtu si në tëgjithë vendin ka pësuar ndryshime të mëdha gjatë

periudhës së tranzicionit. Tradicionalisht nga kulturatbujqësore rriten: Misri, Thekri, Fasulja ndërsa ngadrurët frutorë më të përhapur janë: Arra, Gështenja,Kumbulla, Molla, Dardha, Qershia, Lajthia. Gjatëperiudhës së tranzicionit, e cila u shoqërua medëmtime serioze të prerjes së drurëve frutore në atëpjesë që ishin plantacione. Ligji 7501 nuk ështëzbatuar plotësisht. Toka kryesisht është kodrinore dhee pjerrët. Pjerrësia shkon 15-40%, duke e bërë të

BLEGTBLEGTBLEGTBLEGTBLEGTORIAORIAORIAORIAORIA

Banorët e kësaj komunë shquhenpër blegtori, kryesisht në të imta

me dhentë, te gjedhët me lopë dhenjëdhundërak me kuajt të cilëtpërdoren për transport. Gjithashtufermerët e kësaj zone mbajnë dheshpendë dhe bletë.

NUMRI I KRERËVE: Fshati Dele Dhi Njëdhundrak Gjedhë Shpendë Bletë1 Krastë - - - 10 - -2 Gjon 120 130 40 100 150 1003 Val 120 140 2 15 10 -4 Peshk 250 104 50 103 215 705 Lene 101 100 33 73 82 -6 Nderfushas 264 120 20 72 128 507 Stavec 10 12 2 24 66 108 Melcu 250 120 29 79 196 40

Komuna 1115 726 176 476 847 270

vështirë punimin me mekanike dhe ujitjen. Gjithashtuajo është dhe e varfër, kjo ka bërë që një pjesë e sajtë mos punohet dhe të kthehet në tokë për kullotë,kryesisht faragjerët dhe misri janë prodhimet kryesorepasi lidhen me ushqim për bagëtinë, por mbillen dhepër nevojat e veta fasule dhe perime.

Bujqësia shoqërohet dhe probleme të tjera, qëlidhen me mungesën e mekanikës, ndarja në ngastratë vogla të tokës, probleme me vaditjen etj.

Klima dhe pozicioni gjeografik e favorizojnë rritjene Vreshtarisë dhe cilësinë e saj. Ajo është me shumëaromë dhe e pastër nga sëmundjet. Gjithashtu mundtë kultivohen dhe kumbulla dhe molla.


Infrastruktura dhe shërbimet janë pika më e dobët ekomunës. Më poshtë do të jepet përshkrimi i tyre,

por mund të themi se mungon fare ose është në cilësishumë të dobët shërbimi që u ofrohet komunitetit.Kjo për disa arsye: një pasi zona është parë si zonë

Nr Lloji shërbimit Përshkrimi Gjendja aktuale

1 Infastrukturë rrugore - rruga që lidh komunën me rrugënnacionale Peshkopi-Tiranë, është nëgjendje të keqe dhe është 19km.

- Rrugët nëpër qytetin e Krastës dhe ataqë lidhin fshatrat janë në gjendje tëkeqe ose nuk ekzistojnë fare si nëStavec, Lene, Nderfushas dhe Kotaj.

- e keqe, nuk kalohetgjatë dimrit.

- e keqe, kalohet mevështirësi gjatë dimrit.

2 Ujësjellës Nuk ka një ujësjellës për gjithëkomunën. Megjithëse disa ndërhyrjepjesore ujësjellësi i qytetit nuk e zgjidhproblemin. Edhe fshatrat e tjera kanë tënjëjtat probleme me çezma publike dheata pa ujë.

- E keqe

3 Kanalizimet e zeza Mungojnë fare. Përdoren gropa septike.Vetëm në qytet është sitemi por edhe aii amortizuar.

- Shumë e keqe

4 Telekomunikacioni Nuk ka system fiks, por mbulohet mesistemin e lëvizshëm GSM. Teritorimbulohet nga AMC dhe Vodafone.

- Normale

5 Furnizimi me energji Gjendja është e keqe pasi ka amortizim tëkabinave dhe rrjetit elektrik, fshati valë ka3 vjet qe nuk ka drita. Orari i dritave ështëi kufizuar, natën nuk ka fare dhe diten meorar.

- E keqe

INFRASTRUKTURA DHE SHËRBIMETINFRASTRUKTURA DHE SHËRBIMETINFRASTRUKTURA DHE SHËRBIMETINFRASTRUKTURA DHE SHËRBIMETINFRASTRUKTURA DHE SHËRBIMETe thellë, nuk janë investuar fonde në këtë drejtim, kanëmunguar projektet dhe programet cilësore si dheterreni është i vështirë dhe fshatrat janë larg nga njëri-tjetri.Këto janë disa nga faktorët.

8 KOMUNA MARTANESH

B .B .B .B .B . KARAKTERISTIKAKARAKTERISTIKAKARAKTERISTIKAKARAKTERISTIKAKARAKTERISTIKAT NEGAT NEGAT NEGAT NEGAT NEGATIVE:TIVE:TIVE:TIVE:TIVE:DISADISADISADISADISAVVVVVANTANTANTANTANTAZHETAZHETAZHETAZHETAZHET.....

Cilësia e ulët e shërbimeve në komunë.Mungesa e projekteve dhe planeve zhvilluese erregulluese bashkohore dhe të realizueshmeMungesa e investimeveinfrastruktura e keqeMungesa e ujit të pijshëm dhe energjisë elektrike.Largimi i banorëve nga komuna për në zonat e tjeraurbane dhe metropolitane.Mungesa e burimeve të mjaftueshme humane,sidomos atyre profesionale.Mos pasja e një plani për zhvillimin e zonës dhe përzhvillimin e turizmit.Mos njohja e tregut dhe marketingu jo i mirë për zonëndhe produktet e sajLargësia nga tregjetShërbim jo i mirë arsimor dhe shëndetësorKriza ekonomike globale, mund të frenojë investimete huaja dhe rënia e çmimit të kromit.

A .A .A .A .A . KARAKTERISTIKAKARAKTERISTIKAKARAKTERISTIKAKARAKTERISTIKAKARAKTERISTIKATTTTTPOZITIVE TË ZONËS.POZITIVE TË ZONËS.POZITIVE TË ZONËS.POZITIVE TË ZONËS.POZITIVE TË ZONËS.AVAVAVAVAVANTANTANTANTANTAZHETAZHETAZHETAZHETAZHET

Pasuri të shumta natyrore, peizazh imrekullueshëm malor, janë një mundësi emirë për zhvillimin e turizmit malor, ekologjikdhe kulturor.Pasuritë e shumta minerale të kromit.Kullotat e shumta, tradita në rritjen e tëimtave janë një mundësi e mirë për shtimine prodhimit të qumështit dhe mishit, si dherritjes së të ardhurave.Pyjet dhe bimet medicinale janë burim tëardhurash për banorët.Rruga e Arbërit e lidh më shpejt me Tiranëndhe qendrat e zhvilluara.Ruatja e traditës popullore, në veshje,zakone, në organizim janë karakteristika mëfisnike e banorëve të kësaj treve.Burimet e ujit të Matit, mund të shfrytëzohenpër burime hidrike.Banor vendas megjithëse janë të larguar nëvende dhe qytete të ndryshme e vizitojnë dheinvestojnë në shtëpitë dhe tokat e tyre.Të ardhura të shumta që vijnë nga emigrantëtShtimi i fondeve nga qeveria qendrore përvendoret dhe programe e projekte tëndryshme që kanë në fokus zhvillimin ezonave malore dhe atyre rurale.Programi i ambasadës hollandeze meqarkun e Dibrës ku mund të përfitojë dhekomuna.Skema e subvencionit nga ministria eBujqësisëPozita gjeografike e favorshme përbashkëpunim me komuna të tjera.

QEVERISJA VENDOREQEVERISJA VENDOREQEVERISJA VENDOREQEVERISJA VENDOREQEVERISJA VENDORE

Struktura e Komunës

Që më 1991 me ndarjen e pushteteve, Martaneshiështë pjesë e nivelit të parë të qeverisjes vendore

si komunë. Ajo ka administratën e cila emërohet ngakryetari i komunës i cili zgjidhet me votim tëdrejtpërdrejtë nga populli si dhe organin vendimmarrësKëshillin Komunal që zgjidhet nga lista emërore ekëshilltarëve mbi bazën e përqindjeve që forcatpolitike që i përfaqësojnë, kanë marrë në votimet përzgjedhjet lokale.

Gjithashtu çdo fshat ka dhe kryetarin e fshatit qëzgjidhet nga përfaqësuesit e çdo lagjeje.

Në vitet e fundit janë krijuar dhe disa shoqata qëmerren me çështje të caktuara si ajo e pyjeve, ujit tëpijshëm apo vaditës etj, si dhe ekzistojnë dhekomisione të ndryshme që merren me një problemtë caktuar si i zgjidhjes së konflikteve, i pronave, etj.

Komuna ka një administratë me 18 punonjës.Kryetari, Zyra e Shërbimeve, Zyra e Financës, Zyrae Bujqësisë, Zyra e Tatim Taksave, Zyra e NdihmësEkonomike, Zyra e Administratë-Arkivit, si dhe PoliciaKomunale.

Këshilli i Komunës përbëhet nga 13 Këshilltarë.

3.3.3.3.3. Analiza e situaAnaliza e situaAnaliza e situaAnaliza e situaAnaliza e situatëstëstëstëstës


VIZIONI:VIZIONI:VIZIONI:VIZIONI:VIZIONI:

Komuna e Martaneshit në 2014 do të jetë:një zonë e bukur turistike rrëzë maleve të lartëe të gjelbëruar, ku pushues e vizitorë nga egjithë Shqipëria, dhe vende të tjera do të vijnëtë çlodhen në natyrën e bukur malore, dhe tëkënaqen me ushqimin dhe mikpritjentradicionale, ku banorët vendas dhe të tjerëdo të investojnë për Turizmin,

një njësi administrative e qeverisur mirë, merrugë të rregulluara, me rrugën nacionale tëasfaltuar, me rrjet ujësjellësash të përfunduarnë shumicën e territorit, me shkolla tërregulluara e me kushte normale për mësim,me Ambulanca për çdo fshat dhe me QendërShëndetësore ku ofrohet shërbim i kualifikuardhe në çdo kohë.

një zonë ku njerëzit do kenë më shumë tëardhura nga Pasuritë minerale, turizmi,Prodhimet BIO dhe ku janë krenarë përkulturën dhe traditën e tyre.

ÇËSHTJET DHE SEKTÇËSHTJET DHE SEKTÇËSHTJET DHE SEKTÇËSHTJET DHE SEKTÇËSHTJET DHE SEKTORË KYÇE:ORË KYÇE:ORË KYÇE:ORË KYÇE:ORË KYÇE:

- Zhvillimi ekonomik, fokusuar nëzhvillimin e industrisë minerale dheturizmit.

- Përmirësimi i infrastrukturës dheshërbimeve publike bazë përkomunitetin

- Zhvillimi social, me arsimin, kulturën,shëndetësinë.

- Sigurimi i një qeverisje të mirë lokale.

OBJEKTIVOBJEKTIVOBJEKTIVOBJEKTIVOBJEKTIVAAAAATTTTT:::::

1. Sigurimi i zhvillimit ekonomik lokalpërmes zhvillimit të industrisë minerare,prodhimeve BIO dhe turizmit lokal.

2. Përmirësimi i cilësisë së shërbimevepublike për komunitetin e Martaneshit,me ujë, rrugë, kanalizime të zeza etj.

3. Sigurimi i një zhvillimi të kënaqshëmsocial, me kushte të mira për arsimin,shëndetësinë, kulturën etj.

4. Sigurimi i qeverisjes së mirë lokale,transparente dhe në shërbim tëkomunitetit.

STRASTRASTRASTRASTRATEGJIA SEKTTEGJIA SEKTTEGJIA SEKTTEGJIA SEKTTEGJIA SEKTORIALEORIALEORIALEORIALEORIALE

Zhvillimi ekonomik:

OBJEKTIVI 1:Përmirësimi dhe rehabilitimi i shërbimevepublike dhe infrastrukturës rrugore nëMartanesh për komunitetin dhe për krijimine kushteve optimale për zhvillimin eturizmit.

Masat:Përgatitja e projekteve teknike sipasstadardeveRehabilitimi dhe asfaltimi i rrugës nacionaleqë lidh Krastën me atë Peshkopi - TiranëPërmirësimi i infrastrukturës rrugore që lidhfshatrat me KrastënShtimi dhe sigurimi i investimeve për ujin epijshëm.Projekte dhe investime për sistemin e ujëravetë zeza për të disa nga fshatrat më tëmëdhenj të komunës.Përmirësimi i furnizimit me energji ipopullatës, duke investuar në kabinat dheburimet e tjera hidrikeShtimi i fondeve për mirëmbatjen einfrastrukturës

Zhvillimi ekonomik shihet në 3 aspekte kryesore:menaxhimi i mirë i burimeve natyrorezhvillimi i turizmitzhvillimi i blegtorisë dhe bujqësisë meprodukte BIO

1 .1 .1 .1 .1 . INFRASTRUKTURAINFRASTRUKTURAINFRASTRUKTURAINFRASTRUKTURAINFRASTRUKTURADHE SHERBIMET PUBLIKEDHE SHERBIMET PUBLIKEDHE SHERBIMET PUBLIKEDHE SHERBIMET PUBLIKEDHE SHERBIMET PUBLIKE

4.4.4.4.4. VVVVVizioni dhe strizioni dhe strizioni dhe strizioni dhe strizioni dhe straaaaatetetetetegjitë sektorialegjitë sektorialegjitë sektorialegjitë sektorialegjitë sektoriale

10 KOMUNA MARTANESH

OBJEKTIVI 2.3:Rritja në masën 5% e sasisë së prodhimitBIO, në blegtori dhe në bujqësi.

Masat:Shtimi i prodhimit të qumështit dhe mishit ngafermerët e Martaneshit.Shtimi i numrit të krerëve të bagëtive të imtadhe dhive për prodhim qumështi dhe mishi.Gjetja e mundësive për të mbështetur në grupfermerët e Martaneshit nga skema esubvencionit të Ministrisë së Bujqësisë.Mbështetja e fermerëve për të investuar dhengritur një linje përpunimi për qumështin.Shtimi i prodhimeve lokale bujqësore, në frutadhe perime.Shtimi i prodhimive të shpendëveShtimi i përpjekjeve për verifikimin eprodhimeve të Martaneshit si prodhime BIO.

OBJEKTIVI 2.1:Rritja e të ardhurave nëpërmjet menaxhimitefektiv të burimeve natyrore (minerare,pyjore dhe ujore).

Masat:Kalimi në pronësi të komunës e pyjeve dhekullotave që janë në territorin e komunës.Nxitja e investitorëve në industrinë nxjerrësedhe kërkuese të mineralave sidomos kromit.Mbështetja e shoqatës së Pyjeve dhe kullotavekomunale për zbatimin e planit të menaxhimitNxitja e banorëve të komunës për mbledhjendhe grumbullimin e prodhimeve të të dyta tëpyllit si bimë medicinale etj.Regjistrimi dhe një plan menaxhimi i pasurivedhe pronave që kalojnë në pronësi të komunës.Krijimi i kushteve lehtësuese dhe favorizuesepër investitorët që do të investojnë në ndërtimine Hidrocentraleve të vegjël në komunë.

OBJEKTIVI 2.2:Shtimi i përpjekjeve të institucionalizuarapër zhvillimin e turizmit në Komunë

Masat:Hartimi i një plani për zhvillimin e turizmit nëzonën e Martaneshit.Shtimi i përpjekjeve për promovimin e turizmitnë MartaneshRritja e kapaciteteve dhe ndërgjegjësimit tëbanorëve të Martaneshit dhe biznesmenëveqë do merren me turizëmFutja e turizmit si priorietet i kërkesave dhepunës së administratës së komunës dheaktorëve të tjerë mbështetës.Rritja e bashkëpunimit me agjenci dheorganizata që merren me zhvillimin dhebiznesin turistik.Krijimi dhe investimi në modele pilotë qëzhvillojnë turizminNxjerrja e rregullave dhe politikave qëfavorizojnë turizmin nga organetvendimmarrëse të komunës.

2 .2 .2 .2 .2 . ZHVILLIMI EKZHVILLIMI EKZHVILLIMI EKZHVILLIMI EKZHVILLIMI EKONOMIKONOMIKONOMIKONOMIKONOMIK

BESIMI

- TEQEJA E PESHKUT- TEQEJA E BALLESES,

ku për çdo vit, me 29qershor, organizohetpelegrinazhi mebektashinjtë nga egjithë Shqipëria


3. ZHVILLIMI SOCIAL3. ZHVILLIMI SOCIAL3. ZHVILLIMI SOCIAL3. ZHVILLIMI SOCIAL3. ZHVILLIMI SOCIAL

ARSIMI

OBJEKTIVI:rritja e cilësisë së shërbimit arsimor përkomunitetin e Martaneshit.

Masat:Rritja e investimeve për objektet arsimore,godina, mjete, etjShtimi i përpjekjeve për profesionalizimin emësuesve.Krijimi i kushteve për identifikimin dheshfaqjen e vlerave kulturore, historike dheetnografike të zonës.Bashkëpunim i mirë me drejtorinë Arsimorepër zbatimin sa më të mira të politikavearsimore në komunë.Nxitja e komunikimit me komunitetin për tëkontribuar në rritjen e cilësisë së shkollimit.

SHËNDETËSIA

OBJEKTIVI:Rritja e cilësisë së shërbimitshëndetësor.

Si do të arrihet:rritja e investimeve për godinat dheinfrastrukturën shëndetësore në komunë.ofrimi i shërbimit shëndetësor me cilësi dhenë kohë për çdo fshat të komunës.rritja e fondeve dhe kujdesit të komunës përshërbimin në spitalin e komunës.Përmirësimi i kujdesit ndaj nënës dhefëmijëve.Ngritja e konsultoreve në ato fshatra qëmungojnë.Bashkëpunim i mirë me drejtuesit e shëndetitpublik në komunë dhe në rajon.

4. QEVERISJA E MIRË LOKALE:4. QEVERISJA E MIRË LOKALE:4. QEVERISJA E MIRË LOKALE:4. QEVERISJA E MIRË LOKALE:4. QEVERISJA E MIRË LOKALE:

OBJEKTIVI:Rritja e cilësisë së shërbimit ndajqytetarëve me aftësi profesionale, nëkohë duke menaxhuar me efiçencë dhetransparencë fondet publike.

Masat:Krijimi i kushteve të përshtatshme meambiente dhe pajisje për stafin e komunës.Rritja e aftësive të punonjësve tëadministratës së komunës dhevendimmarrësve të këshillit të komunësnëpërmjet trajnimeve nga Njësia e trajnimitnë Qark dhe Organizata të tjera.Rritja e pjesëmarrjes së komunitetit nëvendimmarrjeRritja e bashkëpunimit me të gjithë aktorëtmbështetës të qeverisjes në komunë.Rritja e bashkëpunimit me komunat fqinjeRritja e bashkëpunimit me strukturën e Qarkuttë Dibrës

12 KOMUNA MARTANESH

Grupet e punës të krijuara gjatë procesit të planitstrategjik identifikuan çështjet kritike që lidhen

me zhvillimin lokal. Anëtarët e grupit kryesor të planitstrategjik kanë bërë një pjesëmarrje aktive nëaktivitetet e grupeve të punës në përcaktimin e 37objekteve nga ku janë përcaktuar 10 projektet meprioritare.

Projektet prioritare janë zgjedhur duke u bazuarnë shtatë kritere:

1. inpakti në planin operacional dheobjektivat strategjike

2. realizueshmëria3. shtrirja në kohë

5.5.5.5.5. Pr Pr Pr Pr Procesi i vocesi i vocesi i vocesi i vocesi i vendosjes së prioriteteendosjes së prioriteteendosjes së prioriteteendosjes së prioriteteendosjes së prioritetevvvvveeeee4. inpakti në investime e zhvillim dhe në

krijimin e vendeve të reja të punës5. pjesëmarrja e sektorit privat6. krahasueshmëria me objektivat dhe

projektet e tjera7. rëndësia specifike e projektit bazuar në

vlerësimin e grupeve të punës.Për kriteret 1-6, selektimi është bërë me pikë nga

1-4. Grupi i punës paraqiti dhe një kriter shtesë (1-3)për projektin që kontribuon më shumë në arritjen eqëllimit për çështjen kritike konkrete.

Lista e projekteve prioritare:

Nr Projektet Fusha Përgjegjësit Kostoja Vlerësimi

1 Furnizimi me Energji Elektrike ifshatit Vale.

Shërbime Komuna dhe KESH 3 000 000 20

2 Rikonstruksioni i Shkollës sëmesme Hysen Koxheri, në Krastë

Arsim Komuna, DrejtoriaArsimore

7 000 000 20

3 Rikonstruksioni i shkollës 9-vjeçare “Jani Fullani”

Arsim Komuna, DrejtoriaArsimore

8 000 000 20

4 Hartimi i planit urban përKrastën

Qeverisje Komuna me partnerSNV dhe Qarku

N/A 19

5 Rikonstruksioni i rrugës Krastërruga nacionale në Qafë tëBuallit

Infrastrukturë Komuna me partnereFZHSH dhe QveriaQendrore.

N/A 19

6 Rikonstruksioni i rrugeve tebrendshme të Krastës

Infrastrukturë Komuna, me Qarku dheQeveria qendrore

8 000 000 19

7 Rikonstruksioni i ujësjellësit nëKrastë

Shërbime Komuna me partnereQeverine dhe Qarkun

5 000 000 18

8 Sistemi i ndriçimit në Krastë Shërbime Komuna me Qeverineqendrore

4 000 000 18

9 Ndërtim trotuaresh në pjesënperëndimore të Krastës

Infrastrukturë Komuna me Grandenga Buxheti i Shtetit

6 000 000 18

10 Ndërtimi depos së ujit 2000m3për Krastën

Shërbime Komuna me donacion ngaQeveria qendrore ose BB

17

11 Rikonstruksioni i rezervuarit tëBallenjës

Bujqësi Komuna me Ministrinëe Bujqësisë

17

12 Ujësjellësi në lagjen Qarr Shërbime Komuna, Buxhetin eshtetit

10 000 000 17

13 Ndërtimi çatisë së shtëpisë sëkulturës

Kulture Komuna dhe Qeveriaqendore

3 000 000 16

14 Përgatitja e një guide turistikepër Martaneshin dhe webpage.

Turizëm Komuna dhe SNV N/A 16

20 000 000

6 000 000

15 Organizimi i festës sëMartaneshit

Turizëm Komuna 1 000 000 16

16 Asfaltii i rrugës Krastë-peshk Infrastrukturë Komuna dhe FZHSH,Qeveria qendrore

16 000 000 15


Nr Projektet Fusha Përgjegjësit Kostoja Vlerësimi

17 Asfalti i rrugës Krastë - Gjon Infrastrukturë Komuna dhe FZHSH,Qeveria qendrore

14 000 000 15

18 Ndërtimi i rrugës Krastë-Stavec Infrastrukturë Komuna dhe FZHSH,Qeveria qendrore

7 000 000 14

19 Ndërtimi i rrugës Krastë-Ndërfushas

Infrastrukturë Komuna dhe FZHSH,Qeveria qendrore

6 000 000 14

20 Ndërtimi i urës së Xhanit fshatiPeshk

Shërbime Komuna 4 000 000 13

21 Ndërtimi i rrugës për të shkolla nëfshatin Gjon

Infrastrukturë Komuna me Buxhetin eShtetit

6 000 000 13

22 Ndërtimi i ujësjellësit Maja eLugut - Krastë

Shërbime Komuna me Buxhetine Shtetit

8 000 000 12

23 Ndërtimi i një muzeu etnografikdhe historik për zonën

4 000 000

24 Hapja e hoteleve në formëhanesh për turizëm

5 000 000

25 Ngritja e qendre për ski N/A

26 Rehabilitimi i zyrave të komunës 3 000 000

27 Pajisja e zyrave me kompjuterdhe pajisje të reja

Qeverisje Komuna, NJT dhe SNV 3 000 000 11

28 Trajnimi i stafit Qeverisje Komuna, NJT, SNV N/A 10

29 Rikonstruksioni i teqes së BabaFajës

Kulturë Komuna dhekomuniteti Bektashi

3 000 000 10

30 Ndërtimi i fabrikës së pasurimit tëKromit

N/A

31 Ndërtim tregu 10 000 000

32 Ndërtim i fushës së sportit 2 000 000

33 Largimi i mbeturinave inerte 2 000 000

34 Ndërtimi i hidrocentralit tëPeshkut

N/A

35 Ndërtimi i hidrocentralit në Stavec N/A

36 Ndërtim hidrocentrali nëMartanesh

N/A

37 Ndërtimi kanalit vaditës;- Peshkë - Gjon - Lene

TOTALI

20 000 000

Kulturë Komuna me Buxhetine Shtetit

12

Turizëm Komuna dhe Donatorë 12

Turizëm Biznesi 12

Qeverisje Komuna dhe Qarku 11

Industri Bisnesi 10

Ekonomi Komuna dhe Ministriae Bujqësisë

9

Sport Komuna dhe Ministriae Arsimit

9

Shërbime Komuna 9

Energjitike Biznesi 9



Bujqësi Komuna dhe BB 9

201 000 000

Shënim:1. Rruga Qafë Buall – Krastë është rruga kryesore

19 km e gjatë dhe asfaltimi i saj mund të arrijë 19milion EU, por ajo mund të projektohet dheimplementohet si rrugë nacionale nga Qeveriaqendrore.

2. Hidrocentralet, Fabrika e pasurimit, Qendra e skive,janë investime të sektorit privat që nuk ka njëvlerësim paraprak.

14 KOMUNA MARTANESH

Ky plan është i realizueshëm pasi mbështet mbiobjektiva reale dhe mbi gjendjen reale ekzistuese.

Ai bazohet mbi opinionet e të gjithë aktorëve potencialelokalë si dhe në modele të suksesshme të propozuarprej tyre. Gjithashtu në konsideratë janë marrë dheopinione të specialistëve, Objektivat e Mijëvjeçarit dheStrategjia Kombëtare e Zhvillimit.

Plani synon të realizojë çështjet kritike që lidhen me:

Zgjidhjen e problemeve emergjentenëpërmjet shtimit të investimeve nëpërmirësimin e infrastrukturës dhe tëshërbimeve bazë për komunitetin.Zhvillimin ekonomik lokal, nëpërmjet nxitjesdhe mbështetjes së fermerëve për rritjen eprodhimit të produkteve BIO dhe zhvillimin eturizmit dhe menaxhimit të mirë të pasurivenatyrore minerale, hidrike dhe pyjore.Zhvillimin e Burimeve Njerëzore, që ka tëbëjë me shtimin e masave dhe kujdesit përarsimin, shëndetësinë, kulturën, dheqeverisjen e mirë të komunitetit.

Projektet: Plani parashikon që nëpërmjet 37projekteve në fushat e infrastrukturës, shërbimeve,bujqësisë, turizmit, burimeve natyrore, arsimit,shëndetësisë, dhe qeverisjes së mirë të arrihenqëllimet dhe objektivat e vëna. Nga këto projekte 10janë projektet më prioritare të cilat do të kërkohen tërealizohen në vitet e para.

Fondet: Buxheti i kërkuar për realizimin e këtyreprojekteve është afërsisht 201 000 000 lekë. Për 10projektet prioritare nevojitet një buxhet prej 67 000000 ky buxhet do të gjendetnga të ardhurat lokale, grandetnga qeveria qendrore dheinvestimet nga donatorë tëndryshëm dhe qeveriaqendrore.

Aktorët zbatues: Kryetari ikomunës dhe administrata e tij,janë përgjegjësit kryesorë përzbatueshmërinë e planit. Atado të hartojnë dhe paraqesinprojektet me profesionalizëmpara këshillit të komunës nëplan buxhetin vjetor, ku do tëmerret miratimi për zbatimin ekëtyre projekteve. Adminsitratadhe kryetari do të përpiqen tështojnë të ardhurat dheinvestimet nga donatorë dhegrandet qeveritare përrealizimin e këtyre projekteve.Këshilli i komunës do të jetë

vendimmarrësi dhe monitoruesi për realizimin e tyresipas kërkesave të komunitetit dhe kuadrit ligjor.

Aktorët mbështetës:Qeveria qendrore, meministritë e linjës si Ministria e rendit, Ministria e Arsimit,Ministria e Shëndetësisë, Ministria e Punëve Publike,Transportit dhe Komunikacionit, Ministria e Financave,Ministria e Bujqësisë dhe Ministria e Mjedisit dhe medrejtorite rajonale do të jenë mbështetësit kryesorëfinanciare me grande dhe me programet e tyre.

Këshilli i qarkut të Dibrës, do të mbështesë nëpërmjetasistencës teknike, nxitjes së bashkëpunimitndërkomunal dhe ndërkufitar, politikave dhestrukturave rajonale zhvilluese dhe mbështetjesfinanciare me fonde të dhëna nga donatorë të huajdhe qeveritare.

Donatorët: FZHSH (Fondi i Zhvillimit Shqiptar) meinvestimet në infrastrukturë, Banka Botërore meinvestimet dhe programet për Bujqësinë, pyjet dhesektorë të tjerë, SNV me asistencën për Bujqësinë,Pyjet dhe Turizmin, WorldVision me investimet nëfushën e arsimit, KE (Këshilli i Europës) me ambasadate vendeve të tyre dhe me programet e veta në fusha

të ndryshme ekonomike dhesociale janë donatorët e huajmë të rëndësishëm nga të cilëtdo të priten investime dhembështetje për realizimin eplanit.

Aktorët lokale: OJF lokale,si ALPIN në fushën e ZhvillimitRajonal dhe rural, Federata ePyjeve në fushën e mjedisit,Agritra-Vizion në fushën esociale dhe ekonomike mefokus gratë rurale, janëorganizatat më të konsoliduaraqë do të ndihmojnë në realiziminme profesionalizëm të planit.

Fermerët, biznesmenëtvendas dhe të huaj, dhekomuniteti në tërësi janëinvestuesit dhe përfituesitkryesorë për realizimin e planitstrategjik.

6.6.6.6.6. R R R R Realizueshmëriaealizueshmëriaealizueshmëriaealizueshmëriaealizueshmëria

Documents

martanesh - plan strategjik 2009-albanian · Kulturës. Veshjet tradicionale të cilët ruhen në mënyrë masive dhe në ditët e sotme, gjë që është dalluese në gjithë Shqipërinë