Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

Zasoby wodne Ziemi

Całość wód na Ziemi to hydrosfera. W skład hydrosfery wchodzą:

- Wszechocean

- Wody powierzchniowe na lądach

- Lodowce górskie i lądolody

- Wody podziemne

Wody zawarte we Wszechoceanach podlegają bezustannym ruchom.

Wszechocean

• Powierzchnia wszystkich oceanów stanowi 71% powierzchni Ziemi (361 mln km2)

• Ocean światowy dzieli się na cztery oceany:– Atlantycki– Indyjski– Arktyczny– Spokojny (zwany również Pacyfikiem)

Wszechocean

Ocean Powierzchnia(w mln km2)

Objętość wód(w mln km2)

Średnia głębokość(w m)

Maksymalna głębokość(w m)

Spokojny 178,7 707,1 3957 11022

Atlantycki 91,7 330,1 3602 9218

Indyjski 76,2 284,6 3736 7450

Arktyczny 14,7 18,0 1225 5450

Wszechocean

• Zasolenie wód morskich i oceanicznych podaje się w promilach (‰). Jednostka ta określa liczbę gram soli w kilogramie wody.

• Zasolenie wód oceanicznych jest zróżnicowane. zmienia się na skutek parowania, topnienia, napływu wody słodkiej itp. Waha się od 32‰ w strefie równikowej do około 25‰ w strefie okołobiegunowej.

Ruchy wody morskiej

• Woda zawarta w oceanach i morzach podlega ciągłemu ruchowi. Do ruchów tych zaliczymy:– Falowanie– Pływy– Prądy morskie

Ruchy wody morskiej

Falowanie – Wywołane jest działalnością wiatru. Wysokość i długość fali zależy od takich czynników jak prędkość wiatru, jego stałość czy głębokość akwenu. Oprócz najczęściej spotykanych fal wiatrowych wyróżnia się także inne rodzaje fali, wywoływane przez inne czynniki:fale sejsmiczne – wywołane podmorskim trzęsieniami ziemi (lub osuwiskami); mogą wówczas powstać wysokie i niszczycielskie fale nazywane tsunami, powstałe w wyniku wybuchu podmorskiego bądź podoceanicznego wulkanu.

Ruchy wody morskiej

fale pływowe – wywołane przyciąganiem Słońca i Księżyca

fale baryczne (sejsze) – wywołane różnicami ciśnienia atmosferycznego

fale okrętowe – wywołane ruchem morskich jednostek pływających

Ruchy wody morskiej

Pływy morskie – Wywołane są wzajemnym oddziaływaniem Ziemi i Księżyca. Najsilniejsze pływy (syzygijne) występują, gdy wpływy Słońca i Księżyca dodają się do siebie (tj, gdy Księżyc, Ziemia i Słońce znajdują się w linii prostej). Natomiast gdy wpływ Słońca i Księżyca jest przeciwny (Księżyc, Ziemia i Słońce ustawione są pod kątem prostym), pływy są najsłabsze.

Ruchy wody morskiej

Odpływ Przypływ

Ruchy wody morskiej

Prądy morskie – to masa wody o niższej lub wyższej temperaturze niż wody otaczające. Woda w prądach morskich porusza się z większą szybkością niż wody wokół. Wyróżniamy prądy ciepłe i zimne. Prądy ciepłe poruszają się najczęściej od równika ku biegunom. Prądy zimne w kierunku przeciwnym.

Wody powierzchniowe na lądach

Do wód powierzchniowych zaliczymy rzeki oraz jeziora.

Rzeka – to naturalny ciek wodny w którym woda spływa pod wpływem grawitacji. Rzeka morze być zasilana wodą pochodzącą z opadów deszczu, roztopów śniegu lub lodu oraz wodami podziemnymi.

Wody powierzchniowe na lądach

Rzeka główna – to rzeka, która oddaje swoje wody to dużego zbiornika (morza, oceanu)Dopływ – to rzeka, która oddaje swoje wody do innej rzeki.System rzeczny – to rzeka główna wraz z dopływamiDorzecze – to obszar z którego wody spływają do systemu rzecznego.

Wody powierzchniowe na lądach

Zlewisko – to obszar z którego wody spływają do morza lub oceanu.

Dział wodny – to linia rozdzielająca dorzecza lub zlewiska.

Ujście – to miejsce w którym rzeka wpływa do morza lub oceanu

Lodowce górskie i lądolody

Wyróżnia się dwa rodzaje lodowców:– górskie– kontynentalne zwane lądolodami

Lodowce kontynentalne (lądolody) występują w dwóch miejscach na Ziemi: na Antarktydzie oraz Grenlandii. Warunki niezbędne do powstania lodowców:

- ukształtowanie powierzchni- niska temperatura pozwalająca na utrzymanie się

pokrywy śnieżnej przez większość roku

Lodowce górskie i lądolody

Lodowce Lądolód

Wody podziemne

Wody podziemne mogą występować na różnych głębokościach. Jeżeli wody takie mają temperaturę rzędu kilkudziesięciu stopni Celsjusza noszą nazwę wód termalnych lub cieplic. Na terenach wulkanicznych wody podziemne czasami znajdują się pod wysokim ciśnieniem, wydostają się one na powierzchnię w postaci gejzerów.