Smile, you’re in Matongé Een doe-het-zelfwandeling doorheen een kleurrijk stukje hoofdstad Wie in Brussel komt, kan er niet omheen, overal is Congo aanwezig. De architecturale binnenstad ademt de rijkdom van een koloniaal verleden uit. Maar nergens in de hoofdstad is de vroegere kolonie zo pertinent aanwezig als in de schaduw van het Europese Parlement. Vlak bij de Naamsepoort in de Brusselse gemeente Elsene heerst een gezellige bedrijvigheid en een aanstekelijk tropisch enthousiasme. Smile, you’re in Matongé! Vanop zijn bronzen ros verwelkomt Koning Leopold II de uitstappende reizigers aan metrohalte Troon. Dat uitgerekend dit standbeeld hier staat, is op zijn minst opmerkelijk te noemen. Lang geleden was de buurt rond de Naamsepoort het politieke centrum van Congo. Maar even verderop, in de spreekwoordelijke achtertuin van het Koninklijk Paleis, ligt vandaag echter het immer kloppende hart van de Congolese gemeenschap in Brussel : de Matongéwijk. Tijdens de naweeën van Expo ’58 kwamen zich hier enkele Congolese studenten vestigen in La Maison Africaine, een studentenhuis dat nog steeds gelegen is in de Elzas Lotharingenstraat. Enkele studenten werden er al gauw een duizendtal en de wijk floreerde. Lingala werd er de voertaal en steeds meer winkeltjes en uitgaansmogelijkheden zagen het daglicht. Dat heeft Matongé gemaakt tot wat het vandaag is: een kleurrijk Afrikaans bastion in een zwart-witte westerse metropool.

Haar, haar en nog meer haar Wat het meeste tot de verbeelding spreekt in deze zwarte wijk zijn de ontelbare kappers en andere ‘haar’-boetieken. Hier kan je terecht voor werkelijk alles. Haar wordt zowel geknipt als bijgezet en trendy vlechtjes zijn de lokale specialiteit.

Hoewel elke straat op zijn minst een handvol ‘coiffeurs’ telt, zit er in iedere zaak steeds volk. Kapsalons zijn dan ook een belangrijke ontmoetingsplaats voor de buurtbewoners en vaak wordt er ook iets aangeboden om te drinken.

Haar speelt een belangrijke rol in de dagelijkse leven : een groot deel van de lokale middenstand verdient er zijn brood mee. In de Waverse steenweg, die dwars door hartje Matongé loopt, bevindt zich het walhalla voor verzamelaars van pruiken en andere haarstukjes : enkele honderden vierkante meters winkeloppervlakte, volgestouwd met alles wat ook maar enigzins met haartooi te maken heeft. Een naam heeft de winkel niet, een klinkende reputatie daarentegen des te meer. Galerie de Congo Schuin daartegenover, in diezelfde Waverse Steenweg, bevindt zich de levendige Galerie d’Ixelles. Hier zijn werkelijk alle elementen aanwezig om je in de oorspronkelijke Matongéwijk in hartje Kinshasa te wanen. De geur van gestampte maniok en gebakken bananen moet volstaan om elke

De Galerie d’Ixelles heeft alle elementen in huis om je in hartje

Kinshasa te wanen

Ook in de Galerie d’Ixelles is er geen ontkomen aan de onvermijdelijke kapsalons. voorbijganger binnen te lokken. Eenmaal binnen wordt je betoverd door de kleurrijke posters tegen de muren en de zwoele Afrikaanse muziek die je vanuit de vele kledingstalletjes komt toegewaaid. Je kan er terecht voor een vrolijke outfit, volledig in de stijl van het Congolese moederland. Maar ook groentenboeren, schoenmakers, bijbelverkopers en natuurlijk de onvermijdelijke kapperszaken vindt je hier terug. Overal in de Galerie zitten kleurrijk uitgedoste mannen en vrouwen op plastiek tuinstoeltjes het gebeuren gade te slaan, een koffie of een 75cl-bierfles binnen handbereik. Wie voor een prikje op reis wil, moet aan de overzijde van de straat, in de Galerie de la Porte de Namur, zijn. Voor minder dan vijfhonderd euro kan je er een vlucht richting zowat elke Afrikaanse hoofdstad boeken bij een van de vele clandestiene reisagentschappen. Hoewel je ook hier enkele stoffenwinkels en kapperszaken vindt, is het er echter een stuk minder charmant vertoeven dan in het broeierige Galerie d’Ixelles. Het nieuwe Matongé Via de Elsense Steenweg wandel je een ander deel van Matongé binnen. Het is er even druk, maar wanneer je van de Naamsepoort wegwandelt, halen grote ketens zoals Zara en Mac Donalds je wat uit de volkse sfeer, die zo typerend is voor

de wijk. Het geroezemoes verstilt en maakt plaats voor een meer gehaaste, westerse mentaliteit. Gelukkig kan men snel een van de vele zijstraten inslaan en zich weer laten onderdompelen in de sfeervolle ervaring van de Matongéwijk. Liefhebbers van de vaderlandse architectuur kunnen in de Solvaystraat hun hart ophalen. Er staan enkele goed verborgen art nouveau-pareltjes, onder andere van de hand van architect Ernest Blérot. De Afrikaanse sfeer is hier minder prominent aanwezig en de buurt heeft een hipper karakter. Achter de stijlvolle art nouveau-gevels schuilen enkele gezellige praatcafés en sfeervolle restauranten waar mensen van verschillende nationaliteiten een menukaart naar hun wensen terugvinden. Matongé moet wijken In deze meer ‘beschaafde’ buurt is het duidelijk dat het typische Afrikaanse karakter van de Matongéwijk stilaan aan het verdwijnen is. Enerzijds is er het Europese Parlement dat met al haar instellingen ongenadeloos oprukt. Anderzijs moet de sfeervolle authenticiteit wijken voor internationale kleding- en fastfoodketens en wordt de lokale middenstand overgenomen door Indiërs en Pakistanen. Even verderop ligt de Sint-Bonifatiuskerk. Op het pleintje voor de kerk staat een standbeeld van de controversiële politicus Charles Woeste, dankzij Stijn Coninx in Vlaanderen welbekend als de conservatieve tegenstander priester Daens en diens arbeidersbeweging.

Het Vlaams-Afrikaans Huis wil de culturele kruisbestuiving tussen de

Vlaamse en de Afrikaanse gemeenschap stimuleren.

De vrolijke Matongé-mentaliteit brengt een aangename verpozing in het gejaagde Brussel. Niets moet, alles mag. En vergeet vooral niet te lachen. Culturele kruisbestuiving De aanpalende Vredestraat brengt je terug in het typische Matongé, waar de groenten op straat uitgesteld staan, de kapsalons volzitten en waar iedereen iedereen kent. Op het nummer 35 is het Vlaams-Afrikaans Huis gelegen. Dit is een organisatie die een wisselwerking wil opstarten tussen de verschillende culturele gemeenschappen die Brussel rijk is. Via een kleinschalig en laagdrempelig cultuuraanbod wil het naar eigen zeggen ‘cultuur gebruiken als katalysator om de ontmoeting tussen de gemeenschappen te bewerkstelligen.’ Lees : de culturele kruisbestuiving tussen de Vlaamse en de Afrikaanse gemeenschap stimuleren. Een ander cultuurhuis vindt men terug aan de Naamsepoort, waar Muziekpublique van het pittoreske Théâtre Molière zijn thuisbasis heeft gemaakt. Via een ambitieuze programmatie van concerten, cursussen, workshops, tentoonstellingen, profileert de vereniging zich nu al vijf jaar als één van de belangrijkste actoren binnen de folk en de wereldmuziek in ons land. Een dagje Matongé moet zeker worden afgesloten in een van de vele cafés of eetgelegenheden. Want wanneer de zon ondergaat, komt de wijk pas echt tot leven. De vele supermarkten blijven, net als de kapperszaken, open tot laat op de avond en

uit de bars komen Afrikaanse ritmes de straat opgewaaid. Dé uitgangsbuurt van de wijk is de omgeving van de autovrije Lang Levenstraat. Je vindt er kleurrijke restaurants die er zonder uitzondering een erg brede menukaart op nahouden. Een echte klassieker zijn de gebakken bananen die op het menu van zowat iedere Afrikaanse keuken staan. Wie echt staat te popelen om de Afrikaanse nacht in te duiken en voor wie het dus allemaal wat sneller mag gaan, vindt aan de Naamsepoort, vlakbij Théâtre Molière een typisch Congolees fastfoodrestaurant. Tot diep in de nacht kan je overal in Matongé in de vele bars en cafés terecht om nog even na te genieten van een dagje Congo in eigen land of gewoon om de vermoeide beentjes nog een laatste keer los te gooien.

De vele bars en restauranten brengen een beetje Afrikaanse zon naar Brussel. De Matongéwijk is zowel een authentiek stukje verleden als een bruisend stukje heden in de drukke Europese hoofdstad die Brussel is. Hopelijk kan de wijk uit de klauwen van het Europese Parlement blijven en mag het nog lang zijn vrolijke zelf blijven.