11
Y%S ,xldj m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh Empowered lives. Resilient nations. iuldikak mqfrda.dñ;ajh - isoaê wOHhk ud,dj ck;dj, fidndoyu iy m%ia;+; m%cdjka i|yd foaYSh ;sridr ixj¾Ok úi÷ï

m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh · 4 YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh foaYSh w, yd rhsfidau úfYaIhka /l .ekSu, wdrlaId lsÍu yd jHdma; lsÍu flfrys ksr; j isà’ foaYSh jYfhka ìys jQ ixúOdkhla

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh · 4 YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh foaYSh w, yd rhsfidau úfYaIhka /l .ekSu, wdrlaId lsÍu yd jHdma; lsÍu flfrys ksr; j isà’ foaYSh jYfhka ìys jQ ixúOdkhla

Y%S ,xldj

m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh

Empowered lives. Resilient nations.

iuldikak mqfrda.dñ;ajh - isoaê wOHhk ud,dj ck;dj, fidndoyu iy m%ia;+; m%cdjka i|yd foaYSh ;sridr ixj¾Ok úi÷ï

Page 2: m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh · 4 YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh foaYSh w, yd rhsfidau úfYaIhka /l .ekSu, wdrlaId lsÍu yd jHdma; lsÍu flfrys ksr; j isà’ foaYSh jYfhka ìys jQ ixúOdkhla

tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok jev igyfka iuldikak mqfrda.dñ;ajh isoaê wOHhk ,sms ud,dj

f,dj mqrd fjfik m%dfoaYsl yd iajfoaYSh m%cdfjda, ck;djf.a yd fidndoyfï meje;au Wfoid l%shd;aul jk kjmkakfha

;sridr ixj¾OkSh úi÷ï bÈßm;a lrñka isá;s’ tn÷ mqfrda.dó jHdmD;sj, wdrïNh yd úldYh ms<sn|j;a tajd wdrïN jQfha

flfia o, hkak ms<sn|j;a tajdhska we;sjk n,mEfï mrdih ms,sn| j fyda l,a hdfï § tajd fjkia jk wdldrh ms<sn| j fyda

lshefjk m%ldYk úr,h’ fun÷ jHdmD;s l%shd;aul lrjkakkaf.a u l:dkaor yryd bÈßm;a lsÍug ierfik whf.a ixLHdj o

Bg;a jvd wvqh’

ish 10jeks ixj;airh iurK iuldikak mqfrda.dó jHdmD;sh fuu ysvei msrùu i|yd bÈßm;a ù isà’ iuldikak jHdmD;s

iïudk,dNSkaf.a mdßißl ixrlaIKh yd ;sridr Ôjk meje;au yd wod, jevlghq;= ms<sn| j, ixfYdaOkhg yd iólaIKhg

Ndckh lrk ,o f;dr;=re wvx.= ,sms ud,djlska tlls, fuys bsÈßm;a fldg we;af;a’ fuu wOHhk jd¾;d bÈßm;a flfrkafka, m%dfoaYSh jYfhka ,nd .;a w;a±lSï uyd mßudKfhka wdo¾Yhg f.k foaYSh mdßißl yd ixj¾Ok úi÷ï u; mokï jQ f.d,Sh

±kqï moku mq¿,a l< yelafla flfia ±Zhs fmkajd foñka, ta i|yd Wkkaÿj we;s lr,Su i|yd fuka u, ta wdldrfha wkqlD;s

ks¾udKh lsÍu i|yd o fõ’ fuu wOHhk ,sms flfrys wjOdkh fhduq l< hq;af;a o tajd wjfndaO lr .; hq;af;a o, zzia:dkSh

l%shdld;ajfha n,h ( iuldikak iïudk m%odkh ms<sn| oi wjqreÿ mdvï ZZ hkqfjka m%ldYhg m;a lr we;s, by; lS wOHhk

ud,d weiqre fldg W.;a mdvï yd m%;sm;a;suh ud¾f.damfoaYj,ska Wlyd .;a lreKq wdY%h fldg f.kh’

ksrlaISh mqfrda.dó jHdmD;sfha wOHhk o;a; .nvdjg m%fõY ùu i|yd, is;shu u; zla,sla Z lrkak’

ixialdrlfhda

m%Odk ixialdrl: Joseph Corcoranl<ukdldr ixialdrl: Oliver Hughes,sms iïmdok ixialdrlfhda: Dearbhla Keegan, Matthew Konsa, Erin Lewis, Whitney Wilding

,sms iïmdok f,aLlfhda Edayatu Abieodun Lamptey, Erin Atwell, Toni Blackman, Jonathan Clay, Joseph Corcoran, Larissa Currado, Sarah Gordon, Oliver Hughes, Wen-Juan Jiang, Sonal Kanabar, Dearbhla Keegan, Matthew Konsa, Rachael Lader, Patrick Lee, Erin Lewis, Jona Liebl, Mengning Ma, Mary McGraw, Gabriele Orlandi, Juliana Quaresma, Peter Schecter, Martin Sommerschuh, Whitney Wilding, Luna Wu

ie,eiau Oliver Hughes, Dearbhla Keegan, Matthew Konsa, Amy Korngiebel, Kimberly Koserowski, Erin Lewis, John Mulqueen, Lorena de la Parra, Brandon Payne, Mariajosé Satizábal G.

WmldrdkqiauD;s The Equator Initiative acknowledges with gratitude the Sri Lanka Community Development Centre, and in particular the guidance and inputs of Ms. Damayanthi Godamulla (Executive Director, CDC) and Nimal Hewanile. All photo credits courtesy of Sri Lanka Community Development Centre. Maps courtesy of CIA World Factbook and Wikipedia.

fhdað; i|yk United Nations Development Programme. 2012. Community Development Centre, Sri Lanka. Equator Initiative Case Study Series. New York, NY.

Page 3: m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh · 4 YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh foaYSh w, yd rhsfidau úfYaIhka /l .ekSu, wdrlaId lsÍu yd jHdma; lsÍu flfrys ksr; j isà’ foaYSh jYfhka ìys jQ ixúOdkhla

jHdmD;s idrdxYh

YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh, ldka;d l=vd lKavdhï

úiska md,kh flfrk îc nexl= Wmfhda.S lr f.k foaYSh

w, j¾. ixrlaIKh lsÍu ;=<ska, .eñ Ôjfkdamdhhka

jeäÈhqKq lsÍug l%shd lr we;’ îc ksIamdokh i|yd foaYSh

;dlaIK Wmfhda.S lr .kafka l=vd fm!oa.,sl ìï len,sj,

foaYSh îc j¾. ia:dk.; j j.d lsÍu ms<sn| j mqyqKqùï

,nd §fuks’ fulS ldka;d l=vd lKavdhï, iuqmldr iñ;s, lKavdhï mylska iukaú; iïfï,k jYfhka ixúOdkh

ixúOdkh ù we;’ m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh úiska, mjq,a

300lg jeä ixLHdjlg úl,am wdodhï ud¾. iy idOkSh

wdydr iqrlaIs; úi÷ï ,nd § we;’ w, j¾. úlsKSfuka

mjq,lg ,efnk udisl Y=oaO ,dNh remsh,a 5000$-muK fõ’

fuu jHmD;sh wdrïN lsÍug fmr Tjqkg ,enqKq udisl Y=oaO

,dNh jqfha remsh,a 3000$-la muKh’ fndfyda f.dúfhda w.h

tla l< oaú;Sh ieliqï yd ksIamdok l%u Ndú;d lrñka, ne¥

w, fm;s, ñysß w, rileú,s iy ìialÜ ksIamdokh lrñka

ish jHdmdrhka jHdma; lr we;’

uQ,sl lreKq

iul ;Hd.,dNshd S( 2008wdrïNh ( 1994ia:dkh ( inr.uqj m<d;

w¾:,dNsfhdaa ( mjq,a 300lg wêl ixLHjlg

Rcq m%;s,dN w;aúh’

ffcj úúO;ajh ( foaYSh w, j¾. 60lA’

3

m%cd ixj¾Ok uOHia:dkhY%S ,xldj

MGQK

miqìu jgmsgdj 4

uQ,sl ld¾hNdrhka yd kùlrKhka 6

ffcj úúO;aj n,mEï 8

iudcd¾Ól n,mEï 8

m%;sm;a;suh n,mEï 9

;sridrnj ^OrKSh;dj& 10

wkqlD;slrKh 10

yjq,alrefjda 10

Page 4: m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh · 4 YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh foaYSh w, yd rhsfidau úfYaIhka /l .ekSu, wdrlaId lsÍu yd jHdma; lsÍu flfrys ksr; j isà’ foaYSh jYfhka ìys jQ ixúOdkhla

4

YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh foaYSh w, yd rhsfidau úfYaIhka /l .ekSu, wdrlaId lsÍu yd jHdma; lsÍu flfrys ksr; j isà’ foaYSh jYfhka ìys jQ ixúOdkhla jk m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh foaYSh ck;djf.a Èúfmfj;a wNsj¾Okh lsÍu iy úúOdx.slrKh lsÍu wruqKq lr f.k, ±kqu yqjudre lr .ekSfï wruqK we;sj, îc nexl= msysgqùu flfrys wjOdkh fhduq lrhs’ wm ixúOdkhg mdol jQ ±lau jkafka, mdrïmßl ±kqu kej; y÷kajd §u ;=<ska, wdydr iqrlaIs;;dj yd ffcj úúO;ajh iq/lSuhs’ .Dy uÜgfï ldnksl f.dúm,j, uQ,sl j.djla jYfhka foaYSh w,j¾. j.d lsÍu flfrys ck;dj Wkkaÿ lrjkq ,efí’

jHdmD;s úYaf,aIKh

l%shd;aul jk l,dmh jkafka, wd¾Ól jYfhka jvd;a u fldka jQ yd È<s÷;u ck;dj w;rh’ uE; oYlj, ffcj úúO;ajh fndfyda fihska mßydkshg m;a ù we;s nj o wms ±l we;af;uq’ fuys uQ,sl mshjr 1994 § wdrïN jQfha, wdydr iqrlaIs;Ndjh iy .%dóh È<s÷lu msgq±lSu fuka u, cdkuh fNda. úúOdx.slrKh iy mdrïmßl ±kqï moaO;s iïnkaOfhka t,a, ù we;s wka;¾ iïnkaO;djlska hq;a wNsfhda.j,g uqyqK §u i|ydh’ foaYSh f.dúhka fjfyig m;a lrjk mfia idrj;aNdjh wvqùu yd wiajekak fõ.fhka my; neiSu, fuu jHdmD;sfha foaYSh ks¾ud¾;Djreka úiska ksÍlaIKh fldg we;’ mi ksire ùug fya;= ù we;af;a, mfia M,odhs;dj ySk lrñka c, fmdaIl ¥IKh lrk iy ta ;=<ska msßisÿ c,h ,nd .ekSug foaYSh ck;djg we;s bvlv wyqrd,k ridhksl fmdfydr Ndú;h flfrys jeä wjOdkh fhduq flfrk kùk lDIsld¾ñl Ndú;hkah’ ta yd iudk j u wmf.a wjOdkh fhduq jQ wfkla lreK jQfha, Y%S ,xldfõ ixj¾Ok lafIa;%fhys ±kg mj;sk kd.ßl m%Yak flfrys jeä wjOdkh fhduq lsÍfï yd kd.ßl m%foaYj,g wruqo,a yrjd heùfï m%jK;djhs’ fï ksid, Okh fn§ hdfï iólrKfha § .%dóh m%foaYj, ck;dj, wd¾Ól jYfhka fldka ùu;a tu ysvei msrùu

i|yd YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh .%dóh ixj¾Ok wdOdr imhd §fuka tu ysvei msrùuhs’

w, j.dj ;=<ska wdydr iqrlaIs;;dj yd Ôjfkdamdhhka ie,iSu

YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkfha l%shdldrlïj, yd jev igyka iïmdokfha moku ù we;af;a foaYSh w, yd rhsfidau îch’ wdydr iqrlaIs;;dj, wdodhï ud¾. úúOdx.SlrKh yd cdkuh úúO;ajh wdY%S; j fhfok mq¿,a Ndú;dj iy nyqúO m%;s,dN y÷kd .ekSu iïnkaOfhka m%Kduh ysñ úh hq;af;a, fuu jev igyk wdrïN l<, tfuka u, wo YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh msgqmiska isák ks¾udKd;aul hdka;%Kh yd Yla;sh jk ldka;d msßigh’ fï jev igyfka wdrïNl ixj¾OkSh wjêfha §, mdrïmßl w, j.dj flfrys wjOdkh fhduq lsÍfï woyi tla .eñ f.dúfhla bÈßm;a lf<ah’ fuu woyi flfrys

miqìu jgmsgdj

Page 5: m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh · 4 YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh foaYSh w, yd rhsfidau úfYaIhka /l .ekSu, wdrlaId lsÍu yd jHdma; lsÍu flfrys ksr; j isà’ foaYSh jYfhka ìys jQ ixúOdkhla

we§ .sh, .Kkska l=vd jqj;a ¥ro¾YS ldka;djka msßila mdrïmßl w, j.dfjys mj;sk úNjH ffcj úúO;aj m%;s,dN y÷kd .ekSug bÈßm;a jQy’ Tjqka fidhd .;a m%;s,dN w;r, mdxY= ixrlaIKh mdxY= fmdaIl pl%ShlrKh, cdk iïm;a úúOdx.slrKh i|yd ud¾.hla, ldnksl j.dj y÷kajd §u yd ckm%sh lr,Su i|yd fõÈldjla iy úúO jQ ìïlvj,g yd úúO mdxY= j¾.j,g fhda.H iqúfYaI iqyqrelu yd yev.eiSfï YlH;dfjka hqla; fNda. j¾.hla fidhd .ekSu o fõ’

m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh wdydr iqrlaIs;;dj iïnkaOfhka mj;sk wNsfhda.j,g uqyqK §u i|yd .Dyia; uÜgfï ms<shï fhdod we;’ ft;sydisl i,lk úg, l,dmfha m%Odk wdydr jYfhka n;a yd mdkah’ fï wdydr foj¾.fha u ñ,, m%foaYfha ck;djg Tfrd;a;= fkdfok ;rï wêl úh’ w,

jkdys, fmdaIHodhl fuka u fi!LH iïmkak wdydrhla jk w;r, tajd j.d lsÍu i|yd jeh flfrk uqo, wfkla m%Odk wdydr j.dj i|yd hk úhofuka wxY=ud;%hla muKs’ tfia u ndysr fj<|m,j, isÿjk ñ, WÉpdjpkhka w, j.djg lsisfia;a u n, fkdmdhs’ .Dyia; j.djla f,i w, j.dj m%j¾Okh ;=<ska, .%dóh ck;djg foaYSh yd l,dmSh fj<|m,j, nyqúO w.hka w;a lr .; yels, jdksc jYfhka idOkSh ksIamdokhla f,i .Dyia; wdodhï jeä lr .ekSu i|yd Wmfhda.S fjhs’ wm ixúOdkh úiska .kakd ,o fuu wdrïNl mshjr u.ska m%cdj n,.ekaùfï, úfYaIfhka u ldka;dj n,.ekaùfï fõÈldjla ks¾udKh ù we;’ mdßißl jYfhka fuka u wd¾Ól jYfhka o jákdlula iys; fuu ±kqu h<s y÷kajd §fuys ,d fmruqK f.k we;af;a ldka;djkah’

5

Page 6: m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh · 4 YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh foaYSh w, yd rhsfidau úfYaIhka /l .ekSu, wdrlaId lsÍu yd jHdma; lsÍu flfrys ksr; j isà’ foaYSh jYfhka ìys jQ ixúOdkhla

6

m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh úiska .%dóh ldka;djka l=vd lKavdhï jYfhka ixúOdkh lrk w;r, Tjqkg ldnksl w, j.dj ms<sn| mqyqKqjla fokq ,efí’ îc ksIamdokfha iy îc nexl= msysgqùfï moku jYfhka foaYSh ;dlaIKhka yd ±kquhs’ mqyqKq ùfï § wjOdkh fhduq flfrkafka ia:dk.; ixrlaIKh flfrysh’ tys §, f.dúfhda ;u ;ukaf.a u ìñ len,sj, îc nexl= mj;ajd f.k h;s’ wi,ajdiSka w;r ±kqu yjqf,a m%fhdackhg .ekSu yd yqjudre lr .ekSu jkdys, fuu jHdmD;sfha w;HjYH wx.hls’

YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh, f.dúhkag îc yqjudre lr .ekSu iy rhsfidau yd w, îc ms<sn| id¾:l j j.d l< yelafla ljr ;;ajhka hgf;a o hk ±kqu yqjudre

lr .ekSu i|yd fõÈld ilia lrhs’ tneúka, m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh m%cd uQ, m¾fhaIK iy wkqj¾;kh ms<sn| id¾:l wdo¾Yhla bÈßm;a lrhs’

wd;afudamldÍ lKavdhï fyj;a z.%dóh iuqmldrZ idudkHfhka iukaú; jkafka idudðlhka mia fofkl= yd myf<dia fofkl= w;r lKavdhulsks’ fulS lKavdhï mylska fyda yhlska iukaú; iïfï,k msysgqjkq ,efí’ YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh, m%foaYSh jYfhka fuka u, cd;sl jYfhka o l%shd;aul jk YdLd cd,h w;r oekqu fnodyod .ekSfï cd,h Ndú;d lrñka, fuu iïfï,k iïnkaëlrKh lrhs’ wd;afudamldÍ lKavdhïj,g wu;r j, ±kqu fnod .ekSfï cd,hg fjk;a wxYj, iuqmldr, rcfha wud;HdxY iy mdi,a o we;=<;a jk w;r, wmf.a n,dfmdfrd;a;=j jkafka, W.;a mdvï ;jÿrg;a fmdaIKh lr úiqrejd yeÍuhs’

mqyqKqj, îc nexl= yd ldka;d kdhl;ajh

mqyqKqj idudkHfhka ,nd fokafka iïfï,k uÜgñka jk w;r, yels yeu úg u ta ta f.dú lKavdhïj, wjYH;d yd yelshdjka iu. .e,fmk mßÈ ie,iqï flf¾’ YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh úiska mqyqKq lsÍï uOHia:dkhla bÈ lr we;s w;r, mqyqKqùï yd ±kqu fnodyod .ekSfï lghq;=j, l%shd;aul flakaøh jkafka thhs’ tfia u, wm ixúOdkh úiska .Dy uÜgfï mqyqKqjla o ,nd fok w;r, w¨;ska f.dú;ekg m%fõY jk f.dúhkag ia:dkSh m%o¾Yk yryd l%shd;aul m<mqreoaola ,nd fohs’ lrk jevlghq;= i|yd mdßißl ia:djrhla fyj;a mokula ,nd fok w;r u, w, j.dj, w, mdol fldg .;a ksIamdok ieliqu yd wf<úh iïnkaOfhka m%dfhda.sl u`.fmkaùula ,nd §u i|yd kHdh yd Ndú;h w;r iu;==,s;;djla we;s lsÍfï wruqK we;s j, mqyqKq lsÍfï fudähq, ilia flf¾’

w¨;ska fhduq jk f.dúhka i|yd kj udf.damfoaY bÈßm;a lrkq ,efí’ tajd w;r, wdydr iqrlaIs;;dj ms<sn| uQ,sl

uQ,sl ld¾hNdrhka yd kùlrKhka

Page 7: m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh · 4 YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh foaYSh w, yd rhsfidau úfYaIhka /l .ekSu, wdrlaId lsÍu yd jHdma; lsÍu flfrys ksr; j isà’ foaYSh jYfhka ìys jQ ixúOdkhla

7

ye¢kaùula ,nd §u, M,odhS wdydr iqrlaIs;;djla ms<sn| uQ,sl ye¢kaùula, úúO w,j¾. yd tajdfha úúO .=Kd.=K, ldnksl fmdfydr idod .ekSu i|yd Wmfoia iy l=vd iuqmldrhla msysgqjd .ekSu i|yd ck;dj fm<.eiaùu ms<sn| Wmfoia o iemfha’

YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh, w, yd rhsfidau j.dj iy îc tla/ia lsÍu ms<sn| ish ±kqu tlsfkld iu. yjqf,a fnodyod .ekSu yd ±kqu ;j ÿrg;a jeä lr .ekSu iïnkaOfhka bvmyiqlï ldkA;djka w;r ks¾udKh lr § we;’ wdrïNfha isg wjidkh olajd u, YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh, il%Sh m%cd iyNd.s;ajh yd woyia úuiSu ;=<ska, mdrïmßl ±kqu Wlyd .ekSfï l%shdj,shla wdrïN fldg we;’ mdrïmßl w, j¾. y÷kd .ekSfuys o, tajd ia:dkSh j ixrlaIKh lsÍu i|yd Wmfoia §fuys o fh§ isák m%dfoaYSh f.dúhk, fj<|m,j, wf<úh i|yd w,j,ska ksIamdok ms,sfh, lsÍu i|yd ;u ;uka w;r mqyqKqjla ta ta m%foaYfha ldka;djkag ,nd §fuys ,d m%foaYfha f.dúfhda ksr; jQy’

mßmd,kh iy ixúOdk jHqyh

m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh mßmd,kh flfrkafka idudðlhka y;a fofkl=f.ka iukaú; wOHlaI uKav,hla úisks’ Tjqka w;=frka mia fofkla .%dóh iuqmldr iu. Rcqj u iïnkaO ù lghq;= lrk w;r, Tõyq .eñ iuqmldr iu. fnfyúka l%shdYS,S j lgh;= lr;s’ udisl j /iaùï mj;ajk, uQ,Huh ;SrK iïnkaOfhka mQ¾K j.lSu ork wOHlaI uKav,h, iNdm;s, f,alï, NdKavd.dßl yd ;j;a idudðlhka isõ fofkl=f.ka iukaú; fõ’ m%cd ixj¾Ok uOHia:dkfha Wmdhud¾.sl fufyhqï i|yd fuka u, f;j¾I ld, iSudjlg udrefjka udrejg m;ajk kj wOHlaI uKav, idudðlhka f;dard .ekSu i|yd o, jd¾Isl uy iNd /iaùï mj;ajkq ,efí’ wOHlaI uKav,h, ld¾hNdrhka w;ska tlsfklg fjkia jQ lñgq y;rl ighq;= wëlaIKh lrhs ( tajd kï, ;reK yd <ud ixj¾Okh, mdßißl ixj¾Okh, ksIamdokh yd wf<úh iy ia;S% mqreI iudcNdjh yd ixj¾Okh hk lñgqh’

Page 8: m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh · 4 YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh foaYSh w, yd rhsfidau úfYaIhka /l .ekSu, wdrlaId lsÍu yd jHdma; lsÍu flfrys ksr; j isà’ foaYSh jYfhka ìys jQ ixúOdkhla

8

ffcj úúO;aj n,mEï

m%cd ixj¾Ok uOHia:dkfha lghq;=j,ska Woa.; jk jeo.;a ffcj úúO;aj n,mEï yd m%;s,dN mrdih w;súYd,h’ uOHia:dkh wdrïN lsÍfuka miqj, wm ixúOdkh foaYSh wdfõksl w, yd rhsfidau úfYaI 60lg jvd y÷kd f.k we;’ wk;=re j tu úfYaI, wlalr 2000lg jeä ìï m%foaYj, j.d lr we;’ w, j.dj i|yd bvï fy<sfmfy<s lsÍu fyda fjk;a ;;ajhlg mßj¾;kh lsÍu wjYH fkdfõ’ w, j.dj, mßir ys;ldó lDIsl¾uhlg yd ifudaOdks; bvï mßyrKhlg WmfoaYd;aul wdo¾Yhla f,i ie,lsh yelsh’ îc nexl= u.ska, cdkuh úúO;ajhg u`. fy<sfmfy,s lr we;s w;r, ta ta m%foaYj,g mdßißl j .e,fmk kuq;a l%ufhka w;=reoyka fõ f.k hk mdrïmßl fnda. j¾. kej; y÷kajd §ug uq,a ù we;’ f.dúhka w;r we;s lr we;s cd,dlD;sh fï iïnkaOfhka b;d jeo.;a ld¾hNdrhla bgq lrk w;r, m%foaYh mqrd we;s Ydl úfYaI is;shï.; lsÍug fuka u jd¾;d lsÍug o uyÕ= fufyjrla bgq lr we;’ fï jk úg, îc wëlaIKh yd f,aLk.; lsÍu uq¿ukska u m%cd-mdol ld¾hhla njg m;aj ;sfí’ ̂ fï jk úg, îc nexl= rcfha lDIsl¾u wêldßh hgf;a ,shdmÈxÑ lsÍu wksjd¾h lrñka uE;l § Y%S ,xld md¾,sfïka;=j fj; bÈßm;a lr we;s mk;a flgqïm; ms<sn| j YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh ±ä wjOdkh fhduq lr we;’ tu.ska, m%cdfõ whs;sh yd md,kh ,sys,a úh yels w;r, îc ixj¾Okhg wys;lr n,mEula t,a, ùug bv we;’&

fuu jHdmD;sh wdrïN lsÍug fmr, m%dfoaYSh c,iïmdokh flfrys úYajdihla ;eìh fkdyels jQ w;r, tu c,h fndfyda úg wmú;% ù ;snqKs’ úfYaIfhka’ m%dfoaYSh jdksc fnda. j.djla jk rn¾ j;=j, j.dlrejka úiska ridhksl fmdfydr wêl;r mdúÉÑhg fhdod f.k ;snqKs’ fï fya;= fldg f.k, ridhksl fmdfydr fmdf<dj u;=msáka .,d hdu ksid, m%foaYfha iquqÿ mdßißl iu;=,s;;dj ì| jeà, c, fmdaIl m%foaY ¥IKh úh’ wmf.a fuu uQ,drïNh

ksid, .Kkska 200 blau jQ iq¿ f.dú iuQyhla ldnksl j.djg fhduq jQ w;r, Ôj fmdfydr yd ldnksl fmdfydr Ndú;h ;<ska lDñ jix.; msgq ±lSug Tõyq iu;a jQy’ wm rgg wdfõKsl mlaIs úfYaI ixLHdj by< f.dia we;s nj;a u,a yd T!Iëh Ydl úfYaI ixLHdj by< f.dia we;s w;r, iuk¨ka, f,akqka yd .srd ck.ykh kjÔjhla ,nd we;s nj;a yqol,d f.dúhka úiska jd¾;d lr we;’ m%foaYjdiSkaf.a hym; yd iqnidOkh, fi!LHh, wdydr iqrlaIs;;dj yd Ôjfkdamdhhka flfrys mdßißl wOHdmkh iy ±kqïj;alu jvd,Su i|yd ffcj úúO;ajh iy cdk úúO;ajh flakaøSh jYfhka n,mdk nj meyeÈ,s lsÍug fuu jHdmD;sh jdylhla ù we;’ mdßißl wOHdmk lghq;= w;r, mdrïmßl w,j¾.j, mdßißl jdis, mßir ys;ldó f.dú;eka l%u ms<sn| j meje;afjk cd;sl m%o¾Ykj,g iyNd.s ùu, f.dúhka w;r zyqjudre ixpdrZ, fuka u ffcj úúO;ajh ms<sn| m¾fhaIK meje;aùu i|yd foaYSh úYaj úoHd, iu. yjq,a ùu ms<sn| fmd;am;a m%ldYhg m;a lsÍu o we;=<;a úh’ m%foaYfha mdi,aj, mqyqKq mdGud,d iy m%o¾Yk ^ksrEmk& meje;aùu u.ska orejka yd ;reKhka w;r ixrlaIK wdpdr O¾u moaO;shla l%shd;aul lsÍu flfrys wjOdkh fhduq ù we;’

iudcd¾Ól n,mEï

m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh, wfkHdkHdOdr lKavdhï u.ska, mjq,a 300lg jeä ixLHdjlg úl,am wdodhï ud¾. iy idOkSh wdydr iqrlaIdj ms<sn| úi÷ula ,nd § we;’

w, úlsKSfuka mjq,lg ,efnk udisl YoaO wdodhu o< jYfhka remsh,a 5,000$-la muK jk w;r, jHdmD;sh wdrïN lrk úg Tjqka Wmhd ;snQ wdodhu remsh,a 3,000$-ls’ fndfyda f.dùka w.h tl;= l< oaú;Sh ieliqï l%shdj,shlg fhduq ù we;s w;r, w, fm;s, w, rileú,s yd frdà ksIamdokh lrd ish jHdmdr jHdma; lr we;’ fuu jHdmD;sh ksid, wOHdmkh yd mdi,a .dia;= f.ùu i|yd wdfhdackh,

n,mEï

Page 9: m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh · 4 YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh foaYSh w, yd rhsfidau úfYaIhka /l .ekSu, wdrlaId lsÍu yd jHdma; lsÍu flfrys ksr; j isà’ foaYSh jYfhka ìys jQ ixúOdkhla

c,fha .=Kd;aulNdjh yd iq,n;dj by< hdu, wdydr iqrlaIs;;dj jeä j¾Okh ùu, l=fmdaIK wkqmd;slhka wvq ùu iy ndysr fj<|m, u; hemSu wvq jQ iajhxfmdaIs; wd¾Ólhla i|yd l,a we;sj u wä;d,u ±óu jeks oaú;Shsl m%;s,dN /ila w;a lr .ekSug yels ù we;’

iEu iuQmldrhla yd iïfï,khla u zplS%h Kh wruqo,la Z msysgqjd f.k we;’ fuu b;sß lsÍï yd Kh l%u, f,alï, NdKavd.dßl yd iNdm;s hk ;sfofkdf.ka iukaú; lñgqjla u.ska md,kh flf¾’ iuqmldr idudðlhka, l=vd mßudK Kh i|yd .%dóh uÜgfï Kh wruqo,aj,ska Kh ,nd .kakd w;r, f,dl= Kh i|yd iïfï,k uÜgfï Kh wruqo,a fj; fhduq jkq we;’ Kh i|yd ,efnk fmd,sh b;sß lr ;nd f.k, jd¾Isl j iïfï,k idudðlhka w;r fnod fokq ,efí’ .ï uÜgfï Kh fndfyda úg fokq ,nkafka, ;reK yd <ud ixj¾Okh, mdi,a .dia;= f.ùu, wdydr iqrlaIK jHdmD;s iy fmdÿ iudc iqnidOk wjYH;d msßuid,Su i|ydh’

foaYSh w, úfYaI fndfyduhl jdkscuh jákdlula we;s jákd T!Iëh .=K .eí ù we;’ tn÷ w, mdol fldg .;a T!Iëh ksIamdok jdkscuh jYfhka ksmoùu i|yd foaYSh yjq,alrejka iu. tlaj m¾fhaIK mj;ajd f.k hkq ,efí’ m%;sm;a;suh n,mEï

YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkfha idl,Hjd§ jHdmD;s i|yd rcfhka iEfyk wjOdkhla fhduq ù we;s w;r, fuu wjOdkh ;=<ska m%;sm;a;suh n,mEula i|yd fhduq

ù we;’ lKavdhfï wjOdkh ±ka fhduq ù we;af;a, ffcj úúO;ajh /l .ekSu flfrys úfYaI wjOdkh fhduq lrñka, foaYSh w, úfYaI yd rhsfidau úfYaI ixrlaIKh ms<sn| cd;sl m%;sm;a;shla we;s lr .ekSu flfrysh’

YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh ldnksl j.d l%u yd Ndú;hka iïnkaOfhka rcfha lDIsld¾ñl jHdma;s ks,OdÍka 500lg jeä ixLHdjla mqyqKq lsÍu i|yd rch iu. .súiqulg t<U we;’

.kafkdrefõ msysá rdcH uÜgfï wdh;khla jk, wdydr ;dlaIK m¾fhaIK tallh iu., îc yd ±kqu yqjudre lr .ekSu i|yd yjq,aldß;ajhla f.dv k`.d f.k we;’ fuu lKavdhu, m%cd ixj¾Ok uOHia:dkfha fnda. i|yd cdk nexl=jla mj;ajd f.k hdug;a m%cd ixj¾Ok uOHia:dkfha jHdmD;s wëlaIKh lsÍug;a, tfia u, bvï w;am;a lr .ekSfï §, m<d;a wdKavq iu. lrk idlÉPdj, §, ueÈy.alrefjl= jYfhka l%shd lsÍug tl`. lrjd f.k we;’

YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh, rdcH uÜgfï, Èia;%sla uÜgfï yd cd;sl uÜgfï hk úúO uÜgïj, § yeu úg u fmkS isg we;af;a, m%cduQ, lKavdhïj,g N+ñh yd iïm;a OrKSh f,i l<ukdlrKh l< yelafla, m%cd - mdol lKavdhïj,gh’ rcfha m%;sm;a;s fhduq úh hq;af;a, foaYSh wjYH;d imqrd,Su i|ydh’ m%;sm;a;suh ;SrK .ekSu úuOH.; lsÍu, nyqúO mdßißl m%;s,dN w;a lr .ekSu i|yd we;s tl u idOkSh úl,amh fõ’

9

Page 10: m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh · 4 YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh foaYSh w, yd rhsfidau úfYaIhka /l .ekSu, wdrlaId lsÍu yd jHdma; lsÍu flfrys ksr; j isà’ foaYSh jYfhka ìys jQ ixúOdkhla

10

;sridrnj ^OrKSh;dj&

m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh wdh;ksl jYfhka iu;=,s;;djlg m;a ùug fya;= jQ uQ,sldx. fol jkafka m%cd iyNd.s;ajh ^;SrK .ekSfï l%shdj,sfha § m%dfoaYSh jYfhka we;s whs;sh& iy rch, úYaj úoHd,, f.dú ixúOdk cd,h, yd m%dfoaYSh m%cdjkaf.ka iukaú; nyqúO TÜgq ;nkakkaf.a yjq,aldß;ajh, hk wx.,laIK fõ’ m%dfoaYSh ck;djf.a ish¨ u fldgia l%shdYS,S j ksr; jk iyNd.s;aj l%shdj,sh §¾>ld,Sk id¾:l;ajhla i|yd w;HjYH idOlhla nj m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh fmkakd § we;’ wëlaIKh fyj;a miqúmru iy we.ehSu isÿ flfrkafka, udisl yd jd¾Isl jd¾;d, m%ldYk yd fmd;am;a, i;sm;d m<jk l=vd iuqmldr m%ldYkhla, iïfï,kh úiska m< flfrk udisl m%jD;a;s ix.%yhla iy rcfha ks,Odßfhl= uq,iqk fydnjk m%dfoaYSh ixj¾Ok ixiohla ;=<sks’ iómia:hka w;r mj;ajd f.k hk ±kqï cd,hka yryd cd,.; idudðlhka iïnkaëlrKh lrñka, f;dr;=re fnodyeÍfï yd W.;a mdvï hdj;ald,Sk lsÍfï m%j¾;k l%shdj,shla isÿ flf¾’

m%cd ixj¾Ok uOHia:dkfha mqyqKq uOHia:dkh, Odß;dj f.dvke`.Su yd l=i,;d mqyqKqj i|yd fõÈldjla jYfhka l%shd;aul ùug wu;r j, ixúOdkfha uQ,Huh ia:djr;ajhg odhl ùu msKsi, mdGud,d i|yd .dia;=jla wh flf¾’ fuys mqyqKqjg mokï ù we;af;a foaYSh ±kqï moaO;sh jk neúka, mqyqKq uOHia:dkh ixialD;sl iu;=<s;;dj /l .ekSu i|yd uQ,dY% mokula jYfhka o l%shd;aul fjhs’

wkqlD;slrKh

fuu wdrïNl mshjr fya;= fldg f.k, f.dúhka úYd, ixLHdjla ldnksl j.d l%u Ndú;hg fm<ö we;’ .%du ks,Odß fldÜGdi 11l mqoa.,hka 200 fofkl=f.a iyNd.s;ajfhka wdrïN l< fuu jHdmD;sh, ±ka .%du

ks,Odß fldÜGdi 15l mjq,a 300la olajd jHdma; ù we;’ cd,dkq.; ?iaùï, Wf.kqï ^YslaIK& yqjudrej, îc yqjudrej, uyck m%o¾Yk iy mqyqKq jev igyka yryd, YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh, ish wdo¾Yh 20 .Kkla blaujk rdcH fkdjk ixúOdk iy yqÿ f.dúhka 2,000lg jeä ixLHdjla iu. fnodyod f.k we;’ kej; kej; Ndú; lsÍu ^wkqlD;slrKh& w;ska w;a lr f.k we;s id¾:l;ajh ksid, rdcH wdh;kj,ska fuka u, rcfha úúO uÜgïj,ska ukd iyfhda.hla ,eî we;s w;r, rfÜ fjk;a m%foaYj,g o fuu jHdmD;s wdo¾Yh jHdma; lsÍug we;s Wkkaÿj yd lemùu fmkakqï lr we;’

yjq,alrefjda

m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh mokï ù we;af;a, iyfhda.S yjq,aldr;aj fudv,hla u;h’ lKavdhu ±ka Wkkaÿ jkafka, mdrïmßl w, j¾. ms<sn| wf<ú yd úoHd;aul o;a; jHdma; lsÍu flfrysh’

• GEF iq¿ uQ,HdOdr jev igyk ^wruqo,a iemhSu&

• Y%S ,xld fidnd ixioh ^±kqu yqjudrej&

• ldnksl f.dú cd,h ^±kqu yqjudrej&

• ,xldfõ ñ;=frda ^wëlaIKh yd we.shSu&

• Y%S ,xld yß; jHdmdrh ^fN!;sl f;dr;=re&

• .kafkdarefõ wdydr ;dlaIK m¾fhaIK tallh ^cd,lrKh&

• m%cduQ, ixúOdk ^f.dúhka iu. m%dfhda.l lghq;=&

;sridrnj ^OrKSh;dj&

Page 11: m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh · 4 YS% ,xld m%cd ixj¾Ok uOHia:dkh foaYSh w, yd rhsfidau úfYaIhka /l .ekSu, wdrlaId lsÍu yd jHdma; lsÍu flfrys ksr; j isà’ foaYSh jYfhka ìys jQ ixúOdkhla

Equator InitiativeEnvironment and Energy GroupUnited Nations Development Programme (UNDP)304 East 45th Street, 6th FloorNew York, NY 10017Tel: +1 212 906-6691 www.equatorinitiative.org

The United Nations Development Programme (UNDP) is the UN’s global development network, advocating for change and con-necting countries to knowledge, experience and resources to help people build a better life.

The Equator Initiative brings together the United Nations, governments, civil society, businesses and grassroots organizations to recognize and advance local sustainable development solutions for people, nature and resilient communities.

©2012 by Equator Initiative All rights reserved

JEÄŸR LSHÙU I|YD

• Community Development Centre Photo Story (Vimeo) vimeo.com/15990847 • Article on CDC’s participation at the Tenth Conference of the Parties (COP 10) to the Convention on Biological Diversity (CBD), Nagoya,

Japan, October 2010. window2nature.net/2010/10/19/back-to-roots-quest-for-our-local-ala-bathala/

fï wdldrfhA ;j;A isoAos wOHhk lshjSu i|yd my; ixlaIsmA; u; zla,sla Z lrkak