Media publiczne w XXI w

KRRIT, Warszawa, 1-III-2012

Media publiczne w XXI w. 1

Media publiczne w XXI w.

Karol Jakubowicz



Z biegiem lat, z biegiem dni Nowoczesność à la „Lata

dwudzieste, lata trzydzieste”:

Media publiczne: „system autorytarny z ludzką twarzą” (R. Williams”)

BBC dawała odbiorcom nie to, czego chcieli, czy wydawało im się, że chcą, ale to co dla nich dobre. Chroniła ich przed tym, co dla nich szkodliwe

Płynna nowoczesność wg Baumana:

„Kultura płynnej nowoczesności [media publ.] nie posiada ludu do oświecania i uszlachetniania: posiada natomiast klientów do uwodzenia”



„Media publiczne to o/Oświeceniowy projekt elity”

Wiek Oświecenia - czas wiary w możliwość doskonalenia człowieka i społeczeństwa, w potęgę rozumu, istnienie trwałych wartości i autorytetów społecznych, naukowych, kulturalnych i artystycznych.

W „płynnej nowoczesności” żadna forma życia społecznego nie pozostaje długo w jednym kształcie. Wartości, kanony, kryteria artystyczne i estetyczne i autorytety straciły swą siłę. Panują niepewność, konflikt i ciągła rewolucyjna zmiana. Zniknął tradycyjny układ odniesienia, do którego odwoływały się media publiczne. Bauman: „Kultura składa się dziś z ofert, nie nakazów; z propozycji, a nie norm”.



Co kształtuje przyszłość mediów publicznych?

Zmiana społeczna

Nowe platformy

Zmiana technologiczna

Nadawcy Konsumenci

Perspektywy dla mediów publicznych OFCOM,

2004

Polityka

Tradycyj-na misja

KonkurencjaKomercja

Rada Etyki Mediów

Obyw.Komisja Etyki Mediów



Elementy zmiany społecznej – 1 (za OFCOM, 2004)

Zmiana ideologiczna: neoliberalizm - w konsekwencji zmiana paradygmatu polityki medialnej: redefinicja mediów (czynnik wzrostu gosp., finansjalizacja)

Niwelowanie stratyfikacji społecznej (poziom zamożności, wykształcenia, zacieranie różnic klasowych) – nie ma „elity” i „mas” w dawnym rozumieniu, paternalizm nie do przyjęcia, wzorotwócza rola „elity” znacznie osłabła, „bunt mas” (Żeromski-snobizm)

Indywidualizm i fragmentaryzacja; doświadczenia medialne są doświadczeniami indywidualnymi a nie grupowymi, czy kolektywnymi; program „dla wszystkich” coraz mniej atrakcyjny, potrzebna „spersonalizowana służba publiczna”



Elementy zmiany społecznej - 2

Rynek i Internet umacniają podział obiegów kultury (który media publiczne usiłowały kiedyś zlikwidować) na obieg kultury wyższej („wszystkożercy” – Beethoven i boysband) i popularnej („monożercy”, digitariat – tylko boysband).

Sieci społeczne, słabnące zaangażowanie w życie polityczne i publiczne (tradycyjna polityka odległa i nieistotna), antyautorytaryzm, brak zaufania do władz i elit.

Uprawnienia (Entitlement) – użytkownicy mają – jako obywatele - prawa niezależne od zamożności i statusu - w tym prawa dostępu do informacji, kultury i dostępu, a także prawa do możliwości twórczych i kreatywnych („prosumenci”, nie „media masowe”, tylko „media mas”)



„My, dzieci sieci” (Piotr Czerski)

„Łączy nas poczucie wolności wyboru kontekstu kulturowego i jego samodefinicji.

Nie ma w nas onieśmielenia [i] pokornej akceptacji, jaka cechowała naszych rodziców … niemal z każdym … możemy spróbować podjęcia dialogu

Jesteśmy pozbawieni nabożnego stosunku do „instytucji demokratycznych” w ich obecnym kształcie”.

Jak pełnić rolę kulturotwór-czą, skoro odbiorcy będą w innym kontekście kulturo-wym?

Czy media publiczne stać na dawny paternalizm i niepodejmowanie dialogu

Jak „wychowywać” (przez poruszanie się po Trójkącie Bermudzkim!) obywateli, skoro ci widzą kryzys demokracji i odrzucają jej tradycyjne mechanizmy?„Polska The Times”, 12-13 lutego 2012



Programy ritv

INTERNET, INNE PLATFORMY

Publiczność jako odbiorcy

Nowoczesność Ponowoczesność

Odbiorcy:tradycjonaliści,uniwersaliści,kolektywiści

Użytkownicy:nabywcy,hedoniści,niezależni

indywidualiści, dzieci sieci

Służba społeczeństwu przynosi korzyść jednostkom

Służba jednostkom przynosi korzyść społeczeństwu

Publiczność jako użytkownicy

Lowe, 2008

USŁUGI LINEARNE

KANAŁY TEMATYCZNEUSŁUGI NA

ŻĄDANIEINTERNET

Zmiana społeczna, kulturowa, technologiczna



5 pomysłów na przyszłość mediów publicznych

Czysty model programowy: powierzanie produkcji i dystrybucji zawartości „misyjnej” wszystkim chętnym (ewentualnie z zaangażowaniem funduszy publicznych).

Model mieszany, z przewagą programowego: niszowa rola samych instytucjonalnych mediów publicznych (dla „ludzi z wyższym wykształceniem” - A. Wajda)

Model mieszany, z przewagą instytucjonalnego: Nadawcy publiczni jako centrum sieci instytucji publicznych i obywatelskich wolnych od przymusu komercyjnego i współpracujących w dostarczaniu treści publicznych

Czysty model instytucjonalny, preferowany zwłaszcza przez same media publiczne

Likwidacja (Nowa Zelandia, Portugalia, cięcie środków publicznych dla mediów publicznych w całej Europie)



Nowe media publiczne

Zostawić co najlepsze z tradycji; jednak powinna dominować inna formuła, język, estetyka i środki wyrazu

Otwarcie na dzieci i młodzież: stworzyć bardziej partycypacyjne i interaktywne formy programowe, w tym sieci społecznościowe

Konwergencja produkcyjno-programowa, „internetyzacja” programu i kultury korporacyjnej;

INNE RELACJE Z UŻYTKOWNIKAMI



„Wiarygodne, pożyteczne, urzekające!!!” „Informować, edukować, bawić i upodmiotowić

odbiorców”

!!!

Z pomocą Web 2.0:

„ENGAGING”CONTENT

„Uwodzenie”

klientów, oferty, pro-pozycje



Uzupełnienie zadań programowych Uwzględnienie integracji międzynarodowej i globalizacji w

procesach demokratycznych i politycznych Otwarcie na nowe formy demokracji Uwzględnienie różnorodności kulturalnej i dialogu kultur na

szczeblu krajowym i międzynarodowym Modernizacja funkcji edukacyjnej i oświatowej (kompetencja

medialna i informacyjna); Ewolucja w „przemysł kultury” Zwalczanie wykluczenia cyfrowego



Reorganizacja mediów publicznych i ich systemów produkcji W pełni zintegrowane systemy produkcji

programu i zawartości internetowej i innej: zawartość cyfrowa, do wykorzystania na wszystkich antenach i środkach dystrybucji;

Reorganizacja odziedziczonych struktur organizacyjnych (radio+telewizja+internet, itp.);

Nowy profesjonalizm pracowników (multi-tasking)



Nowa struktura i proces produkcyjny



Koniec zamkniętych, opresyjnych mediów publicznych

„Polacy starają się dać decydentom do zrozumienia, że nie ma zgody na wyłączenie obywateli z procesu decyzyjnego oraz na nietransparentne działania, które mogą mieć wpływ na respektowanie praw i wolności obywatelskich”. Panoptykon, Nowoczesna Polska, ISOC

Przenieść otwartą, partycypacyjną, interaktywną kulturę Internetu do mediów publicznych



Recommendation CM/Rec(2012)1on public service media governance 1. Struktura, 2. Zarządzanie, 3. Kultura korporacyjna:

Przejrzystość – działania, decyzje i polityka firmy są jawne i poddane nadzorowi społecznemu

Otwartość – na nowe idee i wpływy, partnerstwo, współpracę, interaktywne i partycypacyjne relacje z odbiorami, gotowość do włączenia ich do tworzenia oferty programowej;

Gotowość do debaty i dialogu z użytkownikami oraz konsultacji z nimi przed podjęciem ważnych decyzji

Odpowiedzialność – tworzenie i wzmacnianie standardów i kultury pracy dziennikarskiej i twórczej, jako podstawy do oceny przez odbiorców



Etapy ewolucji mediów publicznych 1920-1930: Radio państwowe lub paternalistyczne radio

publiczne (MP 1.0) Lata 1960-1980: Model demokratyczno-emancypacyjny: bliższe

związki ze społeczeństwem obywatelskim (nadal silny paternalizm) (MP 2.0)

Lata 1980-2000 – Konwergencja mediów publicznych i prywatnych, kryzys tożsamości (MP 3.0): tu zaczyna się historia MP w krajach postkomunistycznych, od początku w kryzysie! (Sulik: „nie może być w Polsce BBC, bo nie mamy Anglików”)

2000-2020: Model partnersko-partycypacyjny- źródło nowej prawomocności mediów publicznych (MP 4.0)

Widz, słuchacz, użytkownik =

Superman



Nowy model mediów publicznych



$

Nostalgiczny elitaryzm i biznes odsyłają media publiczne do „katedry”

Media komercy

jne

Komisja Europ., rządy (i regulatorzy?)

Elita kulturalna

(Christian Nissen)

Niektórzy pracownicy

Kto broni mediów publicznych? Poza zainteresowanymi - NIKT

Schiller,Szekspir,Szosta-kowicz



Media publiczne, R.I.P.



Dziękuję.

Documents

Media publiczne w XXI w