49
การวิเคราะห์ mediation model และ Moderation model รองศาสตราจารย์ ดร. มนตรี พิริยะกุล ภาควิชาสถิติ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคําแหง บรรยายที’ศูนย์จัดการความรู้และถ่ายทอดผลงานวิจัย สํานักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ วันทีA 22 กันยายน 2564 1 รองศาสตราจารย์ ดร. มนตรี พิริยะกุล ภาควิชาสถิติ มหาวิทยาลัยรามคําแหง

การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

  • Upload
    others

  • View
    15

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

การวเคราะห mediation model และ Moderation model

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล

ภาควชาสถต คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง

บรรยายท'ศนยจดการความรและถายทอดผลงานวจย

สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

วนทA 22 กนยายน 2564

1รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 2: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

ซอฟทแวรท*ใช

1. ADANCO หรอ Smart PLS หรอ RISREL หรอ AMOS

2. Edraw หรอซอฟทแวรวาดภาพอEนใชวาดภาพกรอบการวจย

3. PROCESS ใชวเคระห mediation analysis, moderation analysis, moderated

mediation analysis ตาม PROCESS template ทEกาหนด ใหใชADANCO หรอ Smart

PLS หรอ RISREL หรอ AMOS ตรวจสอบคณภาพเครEองมอ แตถาจะใชวเคราะหกรอบ

การวจยใหรน PROCESS ดวยเพราะ ADANCO หรอ Smart PLS หรอ RISREL หรอ

AMOS ไมทดสอบสายโซเสนทางทiงเสนแตวเคราะหเฉพาะเสนทางและไมวเคราะห

conditional effect2รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 3: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

ความสมพนธระหวาง SRA, MRA, PA และ SEM

Simple regression Analysis (SRA) สามารถเสนอตวแบบเปนภาพไดดงน7 :

Y= α + β X + u

ตวอยางเชน Demand= α + β Price + u

Perceived Usefullness = α + β Perceived Usefullness + u

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 3

Page 4: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Simple Regression Analysis (SRA)

Standardized regression equation คอ SRA มคาสงเกต (X, Y) ท/แปลงเปนstandardized score (z!, z" )

โดยท/ z! =#!$%#&"และ z" =

'!$('&#

ตวแบบคอ

z3 = ρ4z4 + z5 ; -1≤ ρ!≤1ρ$ คอสหสมพนธระหวาง X กบ Y แปลผลไดวาถา X เพ/มขGน 1 SDx จะสงผลใหY มคาเพ/มขGน (หรอลดลงถามคาลบ) ρ$* SDy

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 4

Page 5: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Multiple Regression Analysis (MRA)

regression model คอ

Y = β" +β!X!+ β#X#+ … + β$X$+ u ; -∞≤ β%≤∞standardized model คอ

𝑍& = ρ!Z!+ ρ#Z#+ … + ρ$Z$+ u ; -1≤ ρ%≤1

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 5

Page 6: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Multiple Regression Analysis (MRA)

Graphic representation ของ regression model

Y = β! +β"X"+ β#X#+ … + β$X$+ u คอ

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 6

Page 7: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Multiple Regression Analysis (MRA)

Regression coefficient อานผลแบบเดยวกยใน SRA,

β% =∆'∆(!

= อตราเปล/ยนของ Y เมAอ X% เปลAยนแปลงคาไป1 หนวยเม/อ IV อ/นมคาคงท/

ρ! คอสหสมพนธระหวาง X% กบ Y แปลผลไดวาถา X เพ/มขGน 1 SDj จะสงผลใหY มคาเพ/มขGน (หรอลดลงถา มคาลบ) ρ%* SDy

ρ' > ρ% แปลผลวา X% มอทธพลตอ Y มากกวา X%

R# = ∑!" )*#$

∑!" *#$ = % ความผนแปรในคาของ Y ท/ Xs สามารถอธบายได , 0 ≤ R% ≤1

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 7

Page 8: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Multiple Regression Analysis (MRA)

คณภาพตวแบบการถดถอย

1. เคร6องหมายของ สปส การถดถอย (sign) ตรงตามบรบท เคร6องหมายลบแปลวาการเปล6ยนแปลงสวน

ทางกน เคร6องหมายบวกแปลวาการเปล6ยนแปลงไปในทางเดยวกน

2. ขนาดคา สปส การถดถอย (size) ลดหล6นสอดคลองกบวรรณกรรม

3. มนยสาคญสอดคลองกบวรรณกรรม (significant)

H: ρ&≠ 0 เปนจรงตามวรรณกรรม (p-value ≤ 0.10, 0.05,0.01 หรอ | t | ≥ 1.65, 1.96, 2.58 โดยท6

t& = '(!)*!ใชทดสอบ Ho: β& = 0 vs H1: β& ≠ 0 (หรอ ρ&≠ 0 )

4. No multicollinearity, no serial correlation, no heteroscedastic variance, no non-normality of residual รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 8

Page 9: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Multiple Regression Analysis (MRA)

Multicollinearity ในท/นGแนะนา VIF

R%# จาก X% = f(X", X#, . . , X%&", X%'", … , X() ; j =1,2,3,…,k

ถา R%# มคาเทากบ 0.70 ถง 0.85 จะมผลให VIF% ="

"&)!" มคาเทากบ 3.33 ถง 6.67

R%#= .70 หมายถง 70% ของความผนแปรในคาของ X% เกดจากตวแปรอสระอRนๆ

R%#= .80 หมายถง 80% ของความผนแปรในคาของ X% เกดจากตวแปรอสระอRนๆ

R%#= .85 หมายถง 85% ของความผนแปรในคาของ X% เกดจากตวแปรอสระอRนๆ

ใน SEM ถา VIF (variance inflation factor) ของตวชhวดคใดๆมคาสงเกนเกณฑเหลานhการรนอาจไมพบคาตอบ (converge)

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 9

Page 10: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Multiple Regression Analysis (MRA)

เกณฑคณภาพตวแบบการถดถอย

R*+,-./0 1%# = ∑#$ 34%

"

∑#$ 4%" = สดสวนความผนแปรของ Y ทBอธบายโดย X", X#, … , X(; 0 ≤ R# ≤1

(ม X% ในตวแบบ)

R*+,-./* 0&% = ∑"# 23$%

∑"# 3$% = สดสวนความผนแปรของ Y ทBอธบายโดย X", X#, … , X$;0 ≤ R% ≤1

(ไมม X! ในตวแบบ);

Effect size f%#= &!"#$%&' ()* '&'+#$%&' ()

*

"'&!"#$%&' ()* =

&#,-".' /0 ()*

"'&!"#$%&' ()*

f%# ใชแสดงความสาคญของตวแปรอสระ X& . โดย Cohen's (1988) แนะนาไวดงนJ

f2≥ 0.02, f2≥ 0.15, f2≥ 0.35 หมายถง small effect sizes, medium effect sizes และ large effect sizes

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 10

Page 11: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Path Analysis (PA) หรอ Path Model (PM)

PA คอเครอขายของตวแปรท/เช/อมโยงถงกนตามทฤษฎและผลการวจยปจจบน โดยตวแปร

เช/อมถงกนดวยสมการถดถอย

สมมตผลจากการทบทวนวรรณกรรมพบวาตวแปร Job performance (JP), job satisfaction

(JS), organization commitment (OC) and Organization justice (OJ) สมพนธกนดงนG

JP = β1 +β2JS+β3OC+u2JS = β1 +β4OJ+β5OC+u3OC = β1 +β6OJ+u4

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 11

Page 12: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Path Analysis (PA)

สมการทGง 3 สามารถพฒนาเปนเครอขายตวแปรเปน path model ไดดงภาพ และจากภาพเสนทางสามารถนาเสนอเปนสมการถดถอยไดเชนกน

JP = β& +β'JS+β(OC+u'JS = β& +β)OJ+β*OC+u(OC = β& +β+OJ+u)

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 12

Page 13: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Path Analysis (PA)จากสมการถดถอยทGง 3 เม/อรนผานซอฟทแวรสถตสมมตพบคาประมาณดงนG

,ρ2= 0.1 , ,ρ3 = 0.2, ,ρ4 = 0.3, ,ρ5 = 0.4, ,ρ6 = 0.5 และมนยสาคญท/ระดบนยสาคญ 0.01 เม/อนาไปแทนท/ใน β2, β3, β4, β5, β6 จะปรากฎผลดงนG

JP = β& +β'JS+β(OC+u'JS = β& +β)OJ+β*OC+u(OC = β& +β+OJ+u)

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 13

Page 14: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Path Analysis (PA) และ Structural Equation Modeling (SEM)

1. ถาตวแปรสามารถวดคาไดโดยตรง หรอวดผานตวชhวดและแปลงคาเปนยอดรวม หรอ Z-score หรอคาเฉลRย หรอ factor score (construct score) จะไดตวแบบเสนทาง (Path analysis--PA หรอ Path model--PM).

2. ถาตวแปรเปนมโนทศน (latent variable--LV, concept, trait) ซR งไมสามารถวดคาไดโดยตรง ตองวดผานตวชhวด (index, dummy, manifest variable) และผวจยตองการนาเสนอสมการการวด (measurement model) ดวย จะไดตวแบบ structural equation model--SEM.

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 14

Page 15: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Research design for SEM

1. Causality/Causation model1) recursive model

2) reciprocal model หรอ non-recursive model

3) second order model หรอ third order model

2. Mediation model

3. Moderation model

4. Integrated moderation and mediation model

5. Multilevel SEM

1) Multilevel mediation model

2) Multilevel moderation model15รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 16: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Research design for SEM1. causality

Causality คอความเช;อมโยงระหวางตวแปรเปนเครอขาย ทกเสนทางเช;อมโยงตามทฤษฎและ/หรองานวจย มจดมงหมายเพ;อย 7าวาความสมพนธตามเสนทางแตละเสนทางยงคงเปนจรงแมจะอยในบรบทท;แตกตางจากเดม

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 16

Page 17: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

1) Recursive structural model, reflective measurement model

PQ

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 17

BL

CS

Page 18: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

2) Recursive structural model, formative measurement model

18รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Research design for SEM

Page 19: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

3.1) Non-recursive structural model, mixed measurement

model

19รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Research design for SEM

Page 20: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

3.2) Non-recursive structural model, mixed measurement model

20รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Research design for SEM

Page 21: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

3.3) Second order formative feedback structural model, reflective measurement model (2nd order or 3rd order model is a multi-dimensional construct or multiple-facet construct where each sub-

dimension reflects the following related dimension)

21รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Research design for SEM

Page 22: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

4. Mediation and multiple mediation model

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 22

OCB = β1 + β5OC + β6PS + β7LB + u2OC = β1 + β2OJ + u3PS = β1 + β3OJ + u4LB = β1 + β4OJ + u5

Page 23: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Mediation model

Mediator คอตวแปรทRแฝงเรนเชRอมโยงปจจยสาเหตสปจจยผลลพธ หมายความวาอทธพลทRปจจยสาเหต (X) มผลกระทบตอปจจยผลลพธ (Y) นhนอาจมใชมผลเฉพาะทางตรงดงภาพ

X®Y แตอาจเปนเพราะ

1. ตองผานปจจยอRนมากอนเปนทอดๆ (serial mediation) หรอ

2. ผานปจจยตางๆทRคอนขางอสระตอกน (parallel mediation)

Mediation model คอตวแบบทRมงศกษาวาตวแปรสาเหต (antecedent) สงผลกระทบตอตวแปรผลลพธ (output variable) อยางไร (HOW) สงผลกระทบทางตรงหรอวาตองออมผานปจจยใดบาง ออมผานอยางไร

ถาตองออมผานปจจยใดเรยกกระบวนการนhนวา underlying mechanism ของ X®Y 23รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 24: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Moderator หรอ interaction หรอ conditional variable คอตวแปร W ท;ซอนเรนอยโดย

ท;ถามปฏสมพนธกบตวแปรสาเหตแลวมผลใหอทธพลตามเสนทาง X® Y

เปล;ยนแปลงไปโดยรวมหรอ ณ บางคา (pick-a-point) หรอบางชวงของ W (Johnson-

Neyman output) ของตวแปรกากบ

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 24

5. Moderation model

Page 25: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

6. Multilevel Mediation (MLM)1) กรณ 1-2-1 model

25

level 2 level 1

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 26: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Multilevel Mediation (MLM)2) กรณ 2-2-1 model

26

level 2

level 1

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 27: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Multilevel Mediation (MLM)3) กรณ 1-1-2 model

27

level 2 level 1

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 28: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Mediation Analysis

28รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 29: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

อทธพลการค,นกลาง (Mediation effect)

ตวแปรค(นกลาง คอตวแปรทAแฝงเชAอมโยงตวแปร X กบ Y เขาหากนทาใหมความสมพนธตอกนสง สงเกตไดจากคาสมประสทธR เสนทางสงมากจนผดสงเกต

1. สมประสทธR เสนทางสงกวา 0.20 (Chin, 1998) หรอ

2. มคา VAF (Variable Account For) ดงนV (Hair et al., 2013, p.224)

1) ถา VAF = อทธพลทางออมอทธพลทางตรง2อทธพลทางออม

≤ 0.20 แสดงวาไมตองมตวแปร

คAนกลาง

2) ถาอตราสวน VAF > 0.20 แตไมเกน 0.80 แสดงวาตองมตวแปรคAนกลางและตองม

ตวอAนอกเพราะตวแปรคAนกลางทAพบนV เปนเพยงบางสวน (partial mediation)

3) ถา VAF > 0.80 แสดงวาตวแปรคAนกลางทAพบนVครบแลว (full mediation)

29รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 30: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

วธวเคราะหอทธพลการค3นกลางเด3ยว

1. วเคราะหอทธพลรวม (Total effect) จากเสนทาง X®Y วามคาสงผดสงเกตหรอไม

2. เพAมตวแปรคAนกลาง W แลววเคราะห

1) อทธพลทางออมมนยสาคญหรอไม ถามนยสาคญแสดงวา W เปนตวแปรคAนกลาง

2) อทธพลทางตรง (direct effect) ลดลงเปน 0 หรอไม

(1) ถาลดลงเปน 0 แสดงวา W เปนตวแปรคAนกลาง

(2) ถาลดลงแตไมเปน 0 และมนยสาคญ อกทVง VAP มคาระหวาง 0.20 ถง 0.80 แสดงวาจะยงมตวแปรคAนกลางอAนอก ใหทา multiple mediation (ถาตองการ)

30รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 31: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

วธวเคราะหอทธพลการค/นกลางพห (multiple mediation) แบบขนาน

1. วเคราะหอทธพลรวม X®Y วามคาสงผดสงเกตหรอไม

2. เพ?มตวแปรค?นกลาง W1, W2,…,Wk แลววเคราะห

1) อทธพลทางออมรวม (a1b1+a2b2+…+akbk) มนยสาคญหรอไม ถามนยสาคญแสดงวา W1, W2,…,Wk

เปนตวแปรค?นกลาง

(1) ถาไมมนยสาคญแสดงวา W บางตวไมมนยสาคญ ใหตรวจสอบอทธพลทางออมทกเสนทาง

(2) นาเสนอคาอทธพลทางออมเรยงตามปรมาณ คาท?สงกวาแสดงวาตวแปรค?นกลางตวนNนสาคญกวา

2) อทธพลทางตรงลดลงเปน 0 หรอไม

(1) ถาลดลงเปน 0 หรอไมมนยสาคญแสดงวา W1, W2,…,Wk เปนตวแปรค?นกลาง

(2) ถาลดลงแตไมเปน 0 และมนยสาคญ อกทNง VAP มคาระหวาง 0.20 ถง 0.80 แสดงวาจะยงมตวแปรค?นกลางอ?นอก

31รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 32: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

parallel mediation

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 32

Research question คอ Y ไดรบอทธพลจาก X อยางไร ตองออมผานปจจยอRนหรอไม

Page 33: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

วธวเคราะหอทธพลการค3นกลางพห (multiple mediation) แบบขนานResearch hypotheses คอ:

1. Total mediation effect aka total indirect effect คอ

H: b1*b2+c1*c2+d1*d2+e1*e2 ≠ 02. Specific indirect effects คอ:

H: b1*b2 ≠ 0H: c1*c2 ≠ 0H: d1*d2 ≠ 0H: e1*e2 ≠ 0

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 33

Page 34: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

วธวเคราะหอทธพลการค/นกลางพห (multiple mediation) แบบอนกรม

1. วเคราะหอทธพลรวม X®Y วามคาสงผดสงเกตหรอไม

2. เพ?มตวแปรค?นกลาง W1, W2,W3 (สมมตวามตวแปรค?นกลาง 3 ตว) แลววเคราะห

1) อทธพลทางออมตลอดสาย (b1*b2*b3*b4) มนยสาคญหรอไม ถามนยสาคญแสดงวา W1, W2, W3 เปนตว

แปรค?นกลาง

(1) ถาไมมนยสาคญแสดงวา W บางตวไมมนยสาคญ ใหตรวจสอบอทธพลทางออมทกเสนทางลด

(2) นาเสนอคาอทธพลทางออมทกเสนทางเรยงตามปรมาณ คาท?สงกวาแสดงวาทางนNนสาคญกวา

2) อทธพลทางตรงลดลงเปน 0 หรอไม

(1) ถาลดลงเปน 0 หรอไมมนยสาคญแสดงวา W1, W2, W3 เปนตวแปรค?นกลาง

(2) ถาลดลงแตไมเปน 0 และมนยสาคญ อกทNง VAP มคาระหวาง 0.20 ถง 0.80 แสดงวาจะยงมตวแปรค?นกลางอ?นอก

34รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 35: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

วธวเคราะหอทธพลการค;นกลางพห (multiple mediation) แบบอนกรม

35

Research question คอ Y ไดรบอทธพลจาก X อยางไร ตองออมผานปจจยอRนเปน

ทอด ๆ หรอไม อยางไร

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 36: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

วธวเคราะหอทธพลการค;นกลางพห (multiple mediation) แบบอนกรม

Research hypotheses คอ:

H: b1*b2*b3*b4 ≠ 0

H: b1*b2*b9 ≠ 0

H: b1*b6*b4 ≠ 0

H: b1*b8 ≠ 0

H: b5*b3*b4 ≠ 0

H: b5*b9 ≠ 0

H: b7*b4 ≠ 0

H: c ≠ 0

36รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 37: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

ตวอยาง serial mediation model

37รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 38: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Moderation Analysis

38รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 39: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

Moderation model

Moderation model ใชศกษา WHEN คอ เม.อ W มคาเทาไรจงจะมผลให Y ไดรบ

ผลกระทบจาก X มากท.สด (หรอนอยท.สด ขBนอยกบบรบท)

1. ถาอทธพลของ W มนยสาคญ W จะมผลให อทธพลตามเสนทาง X® Y

เพ.มขBน (สปส ของ X*W มเคร.องหมาย +) หรอลดลง (สปส ของ X*W มเคร.องหมาย -)

และอทธพลตามเสนทาง X® Y จะมคามากเม.อ W มคาในชวงใด (Johnson-Neyman

output)

2. ถาอทธพลของ X*W ไมมนยสาคญ อทธพลตามเสนทาง X® Y จะมคามาก

หรอมคาปานกลาง หรอมคานอยเม.อ W มคาเทาไร (pick-a-point)

39รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 40: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

ตวอยาง Moderation model

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 40

Page 41: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

มาตรวดการรบรพฤตกรรมผนา (บางสวนจากจานวน 18 ขอ)

1. หวหนาใสใจความตองการของลกนอง

2. หวหนาจะหารอลกนองเสมอเม<อมปญหา

3. หวหนารบฟงความคดเหนของลกนอง

4. หวหนาจะขอคาแนะนาจากลกนองเร<องการมอบหมายภารกจ

5. หวหนาจะชวยลกนองปฏบตภารกจจนสาเรจGoswami, A. and Goffnett, S. P. (2019), Path-Gold Leader’s Behaviors and Subordinates’ Personality: Resulting Subordinates' Behaviors, in Academy of Management Annual Meeting Proceedings, October 2014, 49 pp.

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 41

Page 42: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

ขIนตอนการวเคราะห mediation model, moderation model, moderated mediation model

1. Data cleaning

2. วเคราะหคณภาพเคร/องมอ (กรณ LIKERT type scale หรอ Semantic differential

scale)

3. วเคราะหตวแบบดวยซอฟทแวรท/เหมาะสม

4. ถาผลการวเคราะหขอ 2. และ/หรอขอ 3. ตกเกณฑหรอขดแยงกบทฤษฎหรอ

บรบทใหวนกลบไปทาขอ 1-3 ซM าจนกวาจะไดผลลพธท/ตรงเกณฑหรอสอดคลอง

กบทฤษฎหรอบรบท

42รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 43: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

เกณฑวดคณภาพตวแบบConvergent validity1. Measure of homogeneity คอในแตละบลอคตวชNวดจะตอง covary

2. Loading ³ .707 หรอไมนอยกวา 0.5 ตองมนยสาคญและมผลให AVEq ³ 0.50 คอ AVEq = "5&𝜆67&→9'&# ³ 0.50

3. Cronbach’s alpha α: =∑'(')*& ,;<<(9'&,9')&)

5&'∑'(')*& ,;<<(9'&,9')&)

∗ 5&5&&"

เปนการรวมคาสหสมพนธเขาดวยกนดวยนNาหนกเทากน เกณฑคอ α: ³ 0.7

4. Composite Reliability (CR), Dillon-Goldstein’s r, Joreskog’s ρ

ρq =(∑'+#

*& @'&)"

(∑'+#*& @'&)"' ∑'+#

*& ("&@'&" )

เปนการรวมคา loading เขาดวยกนดวยนNาหนกเทากน เกณฑคอ ρ ³ 0.6

5. ไมม multicollinearity ระหวางตวชNวด

43รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 44: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

เกณฑคณภาพตวแบบDiscriminant validity

1. HTMT ratio < 1

2. Cross loading แยกกลม ไมปะปน และมคาสง

Jörg Henseler & Christian M. Ringle & Marko Sarstedt (2015),A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based

structural equation modeling J. of the Acad. Mark. Sci. (2015) 43:115–135

44รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 45: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

เกณฑคณภาพตวแบบถาตวแปรแฝงปลายทางไดรบผลกระทบมาจากตวแปรแฝงตนทาง k ตว ดงนNน Effect size

f*#= )%$,-./0/" &)01,-./0/

"

"&)%$,-./0/" , i = 1,2,3,…,k

Effect size (f2) ใชวด R2ของทกเสนทางท?พงเขาสตวแปรแฝงปลายทาง ใชควบกบ t-test เกณฑคอ

f*#= 0.02 LVi ตนทางมความสาคญนอย

f*#=0.15 LViตนทางมความสาคญปานกลาง

f*#= 0.35 LViตนทางมความสาคญมาก

Lathan, H. and Ramli, N. A. (2013). The Results of Partial Least Squares-Structural Equation Modelling Analyses (PLS-SEM), Retrieved 1 June, 2018 from https://www.researchgate.net/profile/Hengky_Latan/publication/272304948_The_Results_of_Partial_Least_Squares-Structural_Equation_Modelling_Analyses_PLS-SEM/links/59e86340a6fdccfe7f8b49e9/The-Results-of-Partial-Least-Squares-Structural-Equation-Modelling-Analyses-PLS-SEM.pdf

45รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 46: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

เกณฑคณภาพตวแบบ1. Communality คอคาเฉล?ยของ r2 ในบลอก (r2 คอ item reliability) เรยกอกช?อหน?งวา Average Variance Extracted (AVE) ใชระบวาตวแปรแฝงสงผลไปสตวชNวดไดดเพยงใด เกณฑขNนต?าคอ 0.5

Comq = "5&∑A5& corr#(xA:, I𝜉q)

โดยท? Pq คอจานวนตวชNวดของบลอคท? q

2. คา R2

1) R2 = 0.02 ตวแปรแฝงตนทางมความสาคญนอย

2) R2 = 0.13 ตวแปรแฝงตนทางมอทธพลมความสาคญปานกลาง

3) R2 = 0.26 ตวแปรแฝงตนทางมความสาคญสง

Lathan, H. and Ramli, N. A. (2013). The Results of Partial Least Squares-Structural Equation Modelling Analyses (PLS-SEM), Retrieved 1 June, 2018 from https://www.researchgate.net/profile/Hengky_Latan/publication/272304948_The_Results_of_Partial_Least_Squares-Structural_Equation_Modelling_Analyses_PLS-SEM/links/59e86340a6fdccfe7f8b49e9/The-Results-of-Partial-Least-Squares-Structural-Equation-Modelling-Analyses-PLS-SEM.pdf

46รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 47: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

เกณฑคณภาพตวแบบ

หมายเหต

CB-SEM software และ VB-SEM software วดคณภาพเคร/องมอตางกน

CB-SEM พฒนาซอฟทแวรจากอลกอรธมท/ประมาณคา linear model ดวย multivariate

normal distribution ประมาณคาพารามเตอรคอ สปส เสนทางตางๆ ในตวแบบดวยการ

minimize ความคลาดเคล/อนระหวางคาประมาณ CV-matrix จากขอมลเชงประจกษกบ

CV-matrix ท/ไดมาจากตวแบบท/ผานการวเคราะหจนพบคาตอบ (convergent) จงใช fit

index หลายตว แตท/ใชเปนหลกคอ root mean square error ≤ 0.05 และ B"

/C< 2

และคา fit index ประมาณ 0.9

47รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 48: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

เกณฑคณภาพตวแบบ

หมายเหตVB-SEM พฒนาจากอลกอรธมท/ประมาณคาสมการถดถอยดวย OLS คอ minimize sum

square residual คอ //DE∑*F"+ e*# = 0 ไมเกAยวของกบ covariance matrix จงไมมการทดสอบ

ความสอดคลอง แตประเมนตวแบบภายนอกและภายในดวย1. Convergent validity

loading เปนปรมาณบวก, ไมมปญหา item multicollinearity, มนยสาคญ, มคาไมตAากวา 0.707 หรอถาตAากวา 0.707 กตองไมตAากวา 0.5 เฉพาะบางตวแต AVE ยงคงไมตAากวา 0.5

2. Discriminant validity HTMT< 1 (นกวจยใชเกณฑตางกนแตนยมกาหนดให HTMT มคาไมเกน 0.85) หรอ cross

correlation แยกจากกลมตวชVวดอยางชดเจนและมคาสง, CR ≥0.6

48รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง

Page 49: การวิเคราะห์mediation model และ Moderation model

วธอางองงานนาเสนอน?

มนตร พรยะกล (22 กนยายน 2564), การวเคราะห mediation model และ Moderation model [สไลดเพาเวอรพอยท] เรยกดจาก http://www.research.ru.ac.th/

รองศาสตราจารย ดร. มนตร พรยะกล ภาควชาสถต มหาวทยาลยรามคาแหง 49