Upload
vyzovitou
View
10
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Τέχνη
Citation preview
4ος - 6ος αιώνας μ.Χ.
Οι αρχές της χριστιανικής αρχιτεκτονικής και εικονογραφίας
σε Ανατολή και Δύση
Βυζαντινός πολιτισμός (ο μεσαίωνας στην Ανατολή) Παλαιοχριστιανική περίοδος: 330-565 μ.Χ. Πρωτοβυζαντινή περίοδος: 565-843 μ.Χ. Μεσοβυζαντινή ή κυρίως Βυζαντινή περίοδος: 843-1204 μ.Χ. Υστεροβυζαντινή περίοδος: 1204-1453 μ.Χ. Μεταβυζαντινή περίοδος: 1453-1821 μ.Χ
Ο Μεσαίωνας στη Δύση «Σκοτεινοί χρόνοι»: 5ος-8ος αιώνας μ.Χ. «Καρολιγγιανή Αναγέννηση»: 9ος αιώνας μ.Χ. Οθωνική τέχνη: 10ος αιώνας μ.Χ. Ρομανική τέχνη: 11ος-12 αιώνας μ.Χ. Γοτθική τέχνη: 12ος – 14ος (16ος) αιώνας μ.Χ
Θρησκείες και λατρείες που επηρέασαν το χριστιανικό τελετουργικό κατά τους
πρώιμους χριστιανικούς χρόνους.
-Μυστικιστικές λατρείες (π.χ. η αιγυπτιακή λατρεία της
Ίσιδας και του Όσιρη, οι ελληνικές λατρείες της
Δήμητρας, του Διόνυσου και της Κυβέλης).
-Μονοθεϊστικές θρησκείες και τελετουργικά (π.χ. ο
Νεοπλατωνισμός, ο Ζοροαστρισμός, η λατρεία του
Μίθρα και του Sol Invictus).
Πολιτική της Ρωμαϊκής / Βυζαντινής Αυτοκρατορίας απέναντι στους χριστιανούς.
202: Ο Σεπτίμιος Σεβήρος επέτρεψε τη χριστιανική θρησκεία, χωρίς όμως να
επιτρέπει τον προσηλυτισμό.
253-268: Ο Γαλιανός θεωρεί τη χριστιανική θρησκεία religio licite (επιτρεπόμενη
θρησκεία).
303: Ο Διοκλητιανός με έδικτο επιβάλλει τις θυσίες στο Δία και το δωδεκάθεο
και ξεκινά διωγμούς εναντίον των εβραίων και των χριστιανών.
313: Ο Μέγας Κωνσταντίνος μαζί με το Λικίνιο εκδίδουν έδικτο ανεξιθρησκείας.
324: Ο Μέγας Κωνσταντίνος γίνεται μονοκράτορας και οι διωγμοί εναντίον τον
χριστιανών παύουν.
379- 395: Ο Θεοδόσιος Α’ μετέτρεψε τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία σ’ ένα απόλυτα
χριστιανικό κράτος. Έκλεισε οριστικά ναούς και μαντεία των θεών του Ολύμπου
και απαγόρευσε τους Ολυμπιακούς και Ελευσίνια Μυστήρια (392-393).
Ο αγώνας κατά των αιρέσεων.
Α’ Οικουμενική Σύνοδος (325), Νίκαια Βιθυνίας. Καταδίκασε τον Αρειανισμό (ο Υιός είναι δημιούργημα του Πατρός). Β’ Οικουμενική σύνοδος (381), Κωνσταντινούπολη. Καταδίκασε τον Αρειανισμό. Γ’ Οικουμενική Σύνοδος (431), Έφεσος. Καταδίκασε το Νεστοριανισμό (υπεροχή της ανθρώπινης φύσης του Υιού). Δ’ Οικουμενική Σύνοδος (451), Χαλκηδόνα. Καταδίκασε το Μονοφυσιτισμό (στο πρόσωπο του Χριστού η θεία φύση απορρόφησε την ανθρώπινη).
Η Βασιλική του Λατερανού πριν την ανακατασκευή της στον 17ο αιώνα. S. Martino ai Monti, νωπογραφία, Ρώμη.
St Constanza, Ρώμη, περ. 350. Σύμπλεγμα με βασιλική, ταφική βασιλική και κατακόμβη, που βρισκόταν στις αυτοκρατορικές γαίες έξω από τη Ρώμη, γύρω από το σημείο ταφής της S. Agnese, δίπλα στη Via Nomentana.
Ανάσταση, ελεφαντοστό, Ναός Παναγίου Τάφου, αρχές 5ου αιώνα, 18,7 χ 11,4 cm. Bayerische Staatsbibliothek, Μόναχο.
Ο Ιουστινιανός και η ακολουθία του, ψηφιδωτό βόρειου τοίχου αψίδας, San Vitale, Ραβέννα, περ. 547. 2,64 χ 3,65 m.
Αγ. Μάρκος, Βενετία, 1063-1073. (Εμπνευσμένος από το Ναό των Αγ. Αποστόλων της Κωνσταντινούπολης, που καταστράφηκε το 1469).
Ο Ιουστινιανός και η ακολουθία του, ψηφιδωτό βόρειου τοίχου αψίδας, San Vitale, Ραβέννα, περ. 547. 2,64 χ 3,65 m.
περ. 285: Ο Άγ. Αντώνιος (περ. 251-356) αναχώρησε στην έρημο της Αιγύπτου. Μέχρι το 315 και άλλοι ακολούθησαν το παράδειγμά του και δημιουργήθηκαν οι πρώτες κοινότητες.
Μοναχισμός
6ος αιώνας: ο Άγ. Βενέδικτος της Νόρσια (Benedetto da Norcia, 480-543) θέσπισε κανόνες για τους μοναχούς του Monte Cassino, προσαρμόζοντας τους κανόνες του Αγ. Βασιλείου στη Δύση. Οι βενεδικτίνοι μοναχοί τους ακολουθούν μέχρι σήμερα.
370: Ο Αγ. Βασίλειος Καισαρείας (330-379) έθεσε τους πρώτους μοναστικούς κανόνες.
Η Θυσία του Αβραάμ, Καθολικό, Εγκαυστική Τοιχογραφία, 7ος αι
Η Θυσία του Ιεφθάε, Καθολικό, Εγκαυστική Τοιχογραφία, 7ος αι.
Stavelot Triptych, 12th century, 48 x 66 cm. Pierpont Morgan Library. Reliquary of the True Cross, Mosan, Belgium .
ECCE CROCEM DOMINI FUGITE PARTES ADVERSE -VICIT LEO DEI TRIBU JUDA RADIX DAVID
Cloisonné: cloisonnes = τμήματα. Πάνω σε μεταλλική επιφάνεια, σύρματα από χαλκό ή ασήμι οριοθετούν τα ξεχωριστά τμήματα του σχεδίου. Η τεχνική Υπάρχει από την αρχαιότητα. Champlevé: champ élevée = υπερυψωμένο πεδίο. Το σχέδιο δημιουργείται πάνω στη μεταλλική επιφάνεια με χάραξη. Η τεχνική άκμασε από τον 11ο αιώνα και εξής. Στην τεχνική cloisonné τα σύρματα δημιουργούν ένα ανάγλυφο (υπερυψωμένο) σχέδιο. Στην τεχνική champlevé αντίθετα, δημιουργούμε ένα εσώγλυφο (βαθουλωμένο) σχέδιο.
Double-Sided Pendant Icon with the Virgin and Christ Pantokrator, ca. 1080–1120. Byzantine; Made in Constantinople. Cloisonné enamel, 3.3 x 2.4 x 2 cm. Metropolitan Museum NY
Plaque with St Paul Disputing with the Jews, Gilded copper with champlevé enamel, England, About 1170-80, V&A, Museum no. 223-1874
Plaque from a reliquary casket, Gilded copper with
champlevé enamel, Limoges, France, About
1200-50, V&A, Museum no. CIRC.406-1921
Codex Purpureus (πορφυρό χειρόγραφο)
Τύποι βιβλίων:
1. ειλητάριο ή ειλητό
2. Κώδικας (μέσα 2ου αι. κ.ε.)
Υλικά:
1. Πάπυρος
2. Περγαμηνή
Ειλητάριο. Θεία Λειτουργία Μεγάλου
Βασιλείου 12ος αι. Σινά, Μονή της Αγίας
Αικατερίνης.
Ευαγγελιστάριο, 11ος αιώνας
Πορτρέτο του συγγραφέα και βοηθού του, Διοσκουρίδης,
De materia medica, Κωνσταντινούπολη, 512. 38,1
x 33 cm