Medvedevin G-8 Gndemi

http://21yyte.org/tr/yazi6194-Medvedevin_G_8_Gundemi.html02.06.2011 Dr. Ali ASKERRusya zirveden beklentilerini yksek sesle dile getirse de, "sonu" arzu edildii gibi olmad.G-8 liderleri Fransa'nn Deauville kasabasnda bir araya geldiler. Zirvenin gndemi olduka youndu. ok deiik konularn ele alnd bu zirvede kresel ekonomi, Arap dnyasndaki gelimeler, nkleer enerji vb. konular mzakere edildi. Rusyann bu zirveden beklentileri vard. Bu beklentiler yksek sesle dile getirilse de arzu edilen sonu alnamad.

Sonu Bildirgesiki gn sren zirvenin ardndan birok nemli konu sonu bildirgesine yansd. Bildirgede Avrupal lkeler, ABD ve Japonya kamu finansmanlarnn srdrlebilir olmasn salama alma konusunda anlat. Kresel ekonomideki salamlamann yan sra aa ynl risklerin devam ettii, i ve d dengesizliklerin halen kayg verdii" vurguland. Zirveye damgasn vuran konulardan biri de Arap devrimleri oldu. Bildirgede mebla belirtilmese de bu devrimlere demokrasi destei ad altnda ekonomik destek verilecei karar alnd. Destein boyutu 20 milyar dolar olarak belirtildi. Belgede 'Ortadou'da ve Kuzey Afrika'da devam eden deiiklikler tarihi deiiklikler olarak nitelendirildi. Bu deiikliklerle ilgili olarak Berlin Duvarnn yklmasndan sonra Orta ve Dou Avrupa'da ortaya kan deiim srecine kap aan bir potansiyele sahip nitelemesi yaplmas, byk glerin bu gelimelere ne denli nem verdiklerini bir daha ortaya koydu.[1]Rusyann da bu zirvede en fazla boy gsterebildii konu da yine Arap dnyasndaki deiiklikler oldu. Libya, Suriye ve Filistin konusunda Rusyann sergiledii tutum blgede eski arln hissettirme abas olarak yorumlanabilir. Fakat ikili ve ortak grmelerde, zirvenin ardndan yapt basn toplantsnda Medvedevin dile getirdii konular arasnda sonu alnmam sorunlar da az deildir. Bunlardan en nemlisi, zellikle bir sreden beri NATO (ABD)ve Rusya arasnda devam eden ve istenilen sonu alnamayan fze kalkan sorunudur.

Arabuluculuk Grevi Bir Baar m?Kuzey Afrikada meydana gelen deiim rzgar srasnda Rusyann en fazla arln hissettiren konu Libyadaki olaylar olmutur. Rusya, Libya hava sahasnda uulara yasak koyan 1973 Nolu BM Gvenlik Konseyi karar oylanrken ekimser kalm, Libyaya askeri mdahaleyle ilgili endielerini sert bir slupta dile getirmi, eletiride bulunmutur. Fakat sonu itibariyle Rusya bu mdahaleye yeil k yakmtr.Bugn itibariyle meruluunu kaybetmi ve ayakta kalmas gittike zorlanan Kaddafi ile ilgili olarak Rusya G-8 zirvesinde daha gereki bir tutum sergiledi. Kaddafi ile ilgili Rusyann G-8in dier yeleriyle fikir ayrl olmad vurguland. Fakat bandan beri sergiledii zgn tutumu, Rusyann kendini bu srete lekelenmemi bir devlet olarak grmesi onun arabulucu olabilecei konusunu da gndeme getirdi.[2]Fransa, Libya sorununun zmkonusunda Rusyann yardmna ihtiya duyulduunu, Rusya tarafndan yaplacakher trl yardm memnuniyetle karlayacaklarn vurgulad.[3]Arabuluculuk grevi Rus d politikasnn bir zaferi olarak grlmektedir. Medvedev, Kaddafiyi bu artlarda lkesine kabul etmeyeceini de ifade etti. Fakat kendisinin istifa etmesi durumunda bu konunun mzakere edilebileceini de aklad. Aslnda bu aklama Kaddafiye grevden ekilme karlnda Rusyaya snma hakk tanmaktadr. Rusya Kaddafiyi kabul ederken,dier taraftan Libyadaki sreci daha fazla kan kaybetmeden sonlandracak bir devlet imaj da oluturabilir. Bunu baarrsa Libya ile ilgili sergiledii tutum Rus d politikasnn bir zaferi olarak deerlendirilebilir.

Baka bir Orta Dou lkesi olan Suriye ile ilgili sergiledii tutum yine Rusyann arln ortaya koymak istei olarak deerlendirilebilir.BM GKnin daimi yesi olan Rusya hali hazrda Suriyeye kar uygulanan yaptrmlarn ABD ve Avrupa Birlii tarafndan uygulandn, Suriye ynetiminin reform yapacana inandn ifade ederek, konunun BM GKne tanmasna ihtiya duymadn ifade etti. Zirvede Suriye konusu ele alnsa da bu konuda her hangi bir somut karar alnmad. Bylece Suriyeye kar yaptrmlar konusunda BM GKnin en azndan yakn ve orta vadede Rusyann desteinin sz konusu olmayaca sylenebilir.

Japonya ve Adalar SorunuMedvedevin basn toplantsnda Rusyann ak tutumunu ortaya koyduu konulardan biri de Kuril Adalaryla ilgili Japonlarla yaanan ihtilaf oldu. Bilindii zere kinci Dnya Sava srasndaRusya Kuril Adalarn igal etmitir. Kuril Adalar JaponyannHokkaido Adasve RusyannKamatka blgesi arasnda sralanan 56 adackdan olumaktadr. Bu adalardan 4 turup, Kunsahir, Shikoton ve Habormai Rusya tarafndan igal edilmitir.[4]ABD bu tartmada Japonyay desteklemektedir. Adalarda Rusyann eski nesil silahlarla donatlm topu birlikleri konulandrlmtr. Rusya hali hazrda adalara S-400 fzeleri yerletirme niyetinde olduunu da beyan etmitir.[5]Kuril Adalarna sahip olma gerek Rus toplumu, gerekse ynetimi tarafndan kinci Dnya Savann Rusya asndan hakl bir kazanm olarak grlmektedir. Japonyann adalarla ilgili itirazlar kukusuz Rusyay bu pozisyonundan vazgemeye zorlayamayacaktr. Nitekim Japonyann elinde Rusyay bir gvenlik meselesi olarak grd bu adalardan vazgeirebilecek her hangi bir argman da bulunmamaktadr.

Fze KalkanZirve ncesi Rusyann gndeminde olan nemli konulardan biri de fze kalkan sorunuyla ilgili ABD ile anlama salanp salanmayaca konusuydu. Rusya bir sreden beri bu konudaki endielerini dile getirmektedir.Rusyankleer kapasitesini tehdit ettii gerekesi ilefze kalkannakar kyor.[6]Medvedev basn toplantsnda 2020 ylna dek bu konuda anlama salanamazsa yeniden silahlanma yarnn balayaca konusunda uyarda bulundu. Fakat Rusya henz bu aklamann altn doldurabilecek kadar maddi gce sahip deildir. nk Rusyann elinde bulunan teknoloji ordudaki modernizasyonu gerekletirmek asndan yeterli deildir. Yeni teknolojilerin gelitirilmesi ise hem zaman, hem de maddi olarak byk kayp demektir. Bu anlamda Rusya Bat teknolojisine ihtiya duymaktadr. Bu durumda orduda modernizasyon srecini tamamlamadan ABD ile silahlanma yarna girmesi bu yarta peinen yenilmek anlamna gelmektedir.

Karaba Konusuna Gelince,Karaba konusunda ABD, Rusya ve FransaDevlet Bakanlarnnortak aklamas rutin bir aklama dna kamad.Devlet Bakanlar tarafndan yaplan ortak bildiride Azerbaycan ve Ermenistan liderlerinin siyasi irade sergileyerek halk sava deil, bara hazrlamaya ve Haziranda yaplacak Azerbaycan-Ermenistan zirvesinde sorununun zm ilkeleriyle ilgili srecin sonlandrlamas gerektiikonusuna vurgu yapmlardr. Zaten her iki taraf bara davet etme, halklar bara hazrlama sylemleri yeni deildir. Yaklak on sene nce de yine ABD, Rusya ve Fransa Kanadada buna benzer ortak bildiri yaynlamlardr. Hatta iki yl nceki aklama bundan daha iyimser idi.[7]Yakn gelecekte bu alanda iyiletirici adm atlma ihtimali zordur. nk Karaban stats ve igalin kaldrlmasna ilikinAzerbaycan ve Ermenistann bak alar tamamen birbirinden farkldr. Buanahtar sorunzlmedike srele ilgili her hangi bir ilerleme salanmas mmkngrnmemektedir.

[1]G8 Zirvesi Sonu Bildirgesi Akland,http://www.medya73.com/g8-zirvesi-sonuc-bildirgesi-aciklandi-haberi-662868.html[2]Rusya belirli koullarla arabulucu grevini zerine alabilirdi,http://turkish.ruvr.ru/2011/05/27/50908348.html[3]G-8 Zirvesinden "Kaddafi Gitmeli" Karar kt,http://www.sondakika.com/haber-g-8-zirvesinden-kaddafi-gitmeli-karari-cikti-2756981/[4]Zaman zaman tansiyonunun ykseldii bu sorun yznden iki lke arasnda henz bar anlamas imzalanmamtr. 2010 Kasm aynda Medvedevin adalar ziyareti Tokyo ynetimini kzdrmtr. Ayrca Rusya Savunma Bakan Anatoliy Serdyukov da ubat aynda adalar ziyaret etmitir.Rusya, Kuril adalarna yeni silah konulandracak,http://www.haberturk.com/dunya/haber/629575-rusya-kuril-adalarina-yeni-silah-konuslandiracak, 11 Mays 2011.

[5]Rusya ile Japonya arasnda Kuril adalar sorunu devam ediyor,http://turkish.irib.ir/guncel-yazilar/siyasi-yorumlar/item/243862-rusya-ile-japonya-aras%C4%B1nda-kuril-adalar%C4%B1-sorunu-devam-ediyor, 23 ubat 2011.

[6]Medvedev, Obama ile grt: Rusya ve ABD 2020ye kadar fze kalkannda anlaacak,http://haberrus.com/politika/8202-Medvedev-Obama-ile-gorustu-Rusya-ve-ABD-2020ye-kadar-fuze-kalkaninda-anlasacak.html[7]AB, Rusiya v Fransa prezidentlrinin bir il ncki qaraba byanati indikindn optimist grnrd,http://www.mediaforum.az/articles.php?lang=az&page=00&article_id=20110527125028122,2011-05-27