o

MEMORIA

(TEXTO REFUNDIDO)

c1

de-

CAPÍTULO 1.-

1.1. - MARCO NO QUE SE REDACTA A REVISIÓN DO PXOU

1.2. - ANTECEDENTES, CONVENIENCIA E OPORTUNIDADE DA REVISIÓN

CAPÍTULO 2.-

2.1. - ANÁLISE DOS OBXECTIVOS DE ORDENACIÓN DO PXOU VIXENTE

2.2. - OBXECTIVOS XENÉRICOS

2.2.1. - EQUILIBRAR E ARTICULA-LAS DISTINTAS ÁREAS E ACTIVIDADES DO TERMOMUNICIPAL, CORRIXINDO AS DISFUNCIONALIDADES E DISTORSIÓNS EXISTENTES

2.2.2. - ARTICULAR EQUITATIVA E PROPORCIONADAMENTE AS ÁREAS URBANAS E AS RURAIS

2.2.3. - MANTE-LA POBOACIÓN, CONSERVA-LO MODELO DESCENTRALIZADO

2.2.4. - MANTER E MELLORA-LA MULTIFUNCIONALIDADE E SUPERPOSICIÓN DE USOS

2.2.5. - INTEGRA-LOS DIFERENTES GRUPOS SOCIAIS, O RURAL E O URBANO, CONSERVANDO CADA UN DELES AS SÚAS PROPIAS PECULIARIDADES

2.2.6. - ELABORAR UN PLAN FLEXIBLE

2.2.7. - MELLORA-LA CALIDADE DE VIDA POR MEDIO DE ACTUACIÓNS URBANÍSTICAS

2.2.8. - FOMENTA-LAS RELACIÓNS SOCIAIS E CULTURAIS

2.2.9. - DESENVOLVEMENTO URBANÍSTICO CONTROLADO E HARMÓNICO CO MEDIO E A ESTRUCTURA TERRITORIAL

2.2.10. - IMPEDI-LA INVASIÓN INDISCRIMINADA DO TERRITORIO

2.2.11. - MELLORA-LAS INFRAESTRUCTURAS.

2.3. OBXECTIVOS PARTICULARES

2.3.1. - NECESIDADE DE ESTRUCTURA-LOS TECIDOS DOS NÚCLEOS PRINCIPAIS E OS SEUS ÁMBITOS DE INFLUENCIA

2.3.2. - ADECUA-LO PLAN XERAL Á LEI DO SOLO DE GALICIA 1/1997 ASÍ COMO TAMÉN ÁS LEXISLACIÓNS SECTORIAIS APROBADAS DESPOIS DA APROBACIÓN DEFINITIVA DO PLAN XERAL VIXENTE

2.3.3. - REORDENA-LO BORDO COSTEIRO

2.3.4. - ESTUDIA-LAS DISFUNCIÓNS EXISTENTES NO MUNICIPIO

2.3.5. - CORRIXI-LAS ACCIÓNS DE DISTORSIÓN DENTRO DO TERRITORIO MUNICIPAL

2

de-

2.3.6.- POTENCIA-LO MEDIO RURAL

2.3.7.- POTENCIAR E DESENVOLVE-LOS NÚCLEOS RURAIS DE POBOACIÓN

2.3.8.- POTENCIAR E DESENVOLVE-LO AMBITO PARROQUIAL COMO MODELO DE ARTICULACIÓN ENTRE OS DISTINTOS NÚCLEOS DE POBOACIÓN DO MUNICIPIO

2.3.9.- POTENCIAR E ORGANIZA-LO SECTOR TURÍSTICO-HOSTALEIRO

2.3.10.- POTENCIAR E REORDENA-LO SECTOR INDUSTRIAL

2.3.11. - POTENCIAR E REORDENA-LO SECTOR COMERCIAL

2.3.12. - POTENCIA-LA ÁREA URBANA DE VILAGARCÍA COMO CENTRO SOCIAL, ADMINISTRATIVO, COMERCIAL E CULTURAL DA COMARCA DE AROUSA-SALNÉS

2.3.13.- ADECUADA PREVISIÓN DO SOLO RESIDENCIAL

2.3.14.- REORDENA-LOS NÚCLEOS RURAIS DE POBOACIÓN

2.3.15. - DOTAR DE SERVICIOS URBANÍSTICOS Á TOTALIDADE DOS NÚCLEOS RURAIS DO MUNICIPIO

2.3.16. - ESTABLECER UN MODELO TERRITORIAL BASEADO NA ARTICULACIÓN HARMÓNICA E EQUILIBRADA ENTRE VILAGARCÍA, CARRIL, VILAXOÁN, BARRIOS PERIURBANOS, PARROQUIAS RURAIS, NÚCLEOS RURAIS, SOLO RÚSTICO

2.3.1.7.- CONTROLA-LA EXPANSIÓN E O CRECEMENTO ESPONTÁNEO MEDIANTE A DOTACIÓN E O REEQUIPAMENTO SIMULTÁNEO

2.3.18. - NECESIDADE DE FLEXIBILIZA-LAS PROPOSTAS URBANÍSTICAS

2.3.19. - A PROGRAMACIÓN URBANÍSTICA Ó SERVICIO DO OBXECTIVO ANTERIOR

2.3.20. - PROTEXE-LO PATRIMONIO

2.3.20.1.- NORMAS DE PROTECCIÓN PROPOSTAS NESTA REVISIÓN

2.3.21. - CREA-LO PATRIMONIO MUNICIPAL DO SOLO

2.4.- OBXECTIVOS PUNTUAIS

CAPÍTULO 3.- CRITERIOS DE ORDENACIÓN

3.1. - CRITERIOS DE ORDENACIÓN PARA O3.2. - CRITERIOS DE ORDENACIÓN PARA O3.3. - CRITERIOS DE ORDENACIÓN PARA O3.4. - CRITERIOS DE ORDENACIÓN PARA O3.4.1. - ÁREAS URBANAS DE VILAGARCÍA,3.4.2. - ÁREAS URBANAS INTERSTICIAIS CARRIL E VILAXOÁN

SOLO RÚSTICOSOLO DO NÚCLEO RURAL DE POBOACIÓN SOLO URBANIZABLE SOLO URBANO CARRIL E VILAXOÁNENTRE OS NÚCLEOS URBANOS DE VILAGARCÍA,

CAPÍTULO 4.- MODELO TERRITORIAL PROPOSTO

CAPÍTULO 5.- DESCRICIÓN DA ORDENACIÓN PROPOSTA

3

CAPÍTULO 6.- SÍNTESE DE INFORMACIÓN

6.1. - DIAGNÓSTICO6.2. - EVOLUCIÓN DO CRECEMENTO DEMOGRÁFICO6.3. - A CIDADE NO MUNICIPIO6.4. - TRAXECTORIA DEMOGRÁFICA MUNICIPAL6.5. - A VIVENDA E O SOLO. EVOLUCIÓN DA VIVENDA6.6. - SÍNTESE SOCIO-ECONÓMICA E MEDIO AMBIENTAL

CAPÍTULO 7.- DISFUNCIÓNS E DEFICENCIAS NA ESTRUCTURA URBANA

7.1. - PROPOSTAS E MECANISMOS CORRECTORES

1.- CENTRO URBANO1.1. - O CASTRO1.2. - NÚCLEO CENTRAL1.3. - ÁREAS INTERSTICIAIS1.4. - ZONA PORTUARIA

2. - DESENVOLVEMENTOS LINEAIS2.1. - DESENVOLVEMENTO LINEAL VILAGARCÍA-CARRIL2.2. - DESENVOLVEMENTO LINEAL SOBRE A ESTRADA C-531

3. - ÁREAS UNIFAMILIARES SATÉLITES

7.2. - PLANEAMENTO DE DESENVOLVEMENTO

a) ANÁLISE E DIAGNOSE DO SOLO URBANIZABLE. PLANS PARCIAIS1. - SECTOR VISTA ALEGRE2. - SECTOR A MAROMA3. - SECTOR CARRIL-SUR4. - SECTOR CASTRIÑO5. - SECTOR MONTIÑO6. - SECTOR TRABANCA-BADIÑA7. - SECTOR CORTEGADA

b) ANÁLISE E DIAGNOSE DAS ÁREAS PENDENTES DO PLAN ESPECIAL1. - PLAN ESPECIAL ESCARDIA2. - PLAN ESPECIAL RAVELLA3. - PLAN ESPECIAL DESAMPARADOS4. - PLAN ESPECIAL DE PROTECCIÓN DO CASTRO5. - PLAN ESPECIAL SAN XOSÉ

C) ANÁLISE E DIAGNOSE DAS ÁREAS PENDENTES DE ESTUDIO DE DETALLE1.- E.D. EN RAVELLA2.- E.D. EN DOUTOR TOURÓN3,- E.D. NA AVDA. DAS CAROLINAS

7.3.- CONCLUSIÓNS FINAIS

CAPÍTULO 8.- CLASIFICACIÓN DO SOLO

I.- SOLO URBANO

A) SOLO URBANO DE VILAGARCÍAB) SOLO URBANO DOS CASCOS HISTÓRICOS DE CARRIL E VILAXOÁNC) NÚCLEOS PERIURBANOSD) ÁREAS INDUSTRIAIS PERIURBANASE) NÚCLEOS RURAISF) ORDENANZA MIR SOLO URBANO DE USO MIXTO INDUSTRIAL-RESIDENCIAL

■5*

IISOLO URBANIZABLE: SOLO URBANIZABLE PROGRAMADO, SOLO URBANIZABLE NON PROGRAMADO

III.-SOLO RÚSTICO1. - SOLO RÚSTICO2. - SOLO RÚSTICO3. - SOLO RÚSTICO4. - SOLO RÚSTICO5. - SOLO RÚSTICO6. - SOLO RÚSTICO

COMÚNDE PEQUEÑAS MASAS ARBÓREASDE PROTECCIÓN DO MONTE ALTODE PROTECCIÓN DE RÍOS E REGATOSDE PROTECCIÓN DO LITORAL COSTEIRODE PROTECCIÓN DO PATRIMONIO HISTÓRICO-ARTÍSTICO

r

c 5

c

CAPÍTULO 1.-

1.1.- MARCO NO QUE SE REDACTA A REVISIÓN DO PXOU

O Plan xeral de ordenación urbana de Vilagarcia de Arousa aprobouno definitivamente a Comisión provincial de urbanismo de Pontevedra, na sesión que tivo lugar o día 19 de decembro de 1986.

Por imperativo da Le i 1/1997 "do solo de Galicia" (artigo 15.5) e do Regulamento de planeamento, debe procederse, unha vez transcorridos os primearos catro anos da súa vixencia, a revisa-lo seu programa de actuación e, como consecuencia desta revisión e sempre que se .xustifique que resulta necesario, introducir aquelas modificacións que se estimen oportunas.

A disposición transitoria sexta do Real decreto obriga a realiza-la adaptación do Plan xeral ás disposicións daquel, concretadas naquela disposición transitoria na primeira revisión do programa de actuación do Plan xeral.

Aquela revisión do programa de actuación non se realizou durante a vixencia do PXOU, aínda cando se tramitaron nos últimos anos diversas modificacións puntuáis a este, optando a Corporación municipal, na sesión plenaria desenvolvida para o efecto, por realiza-la revisión do propio Plan xeral, para o que, á parte de solicitar da Comunidade autónoma a subvención dos traballos de revisión, se pedia excluir do municipio de Vilagarcia a aplicación integra do Real decreto lexislativo 1/1992 ó que se fai alusión na disposición adicional primeira, por tratarse dun municipio cunha poboación comprendida entre 25.000 e 50.000 habitantes, dado que as súas circunstancias urbanísticas e económicas asi o aconsellan. Ainda cando non se obtivo resposta do órgano de gobernó da Comunidade Autónoma ó respecto, iniciáronse os traballos de revisión do Plan xeral de Vilagarcia de Arousa, que culminaron co documento que se presenta.

rA dúbida sobre a posible dispensación por parte da Comunidade Autónoma da inaplicabilidade ó Plan xeral en redacción das disposicións legáis aludidas anteriormente e que en concreto afectarían á delimitación das áreas de repartimento, ó cálculo de aproveitamento tipo no solo urbano, asi como as relativas a expropiacións ou á suxeición ó réxime de venda forzosa por incumprimento dos prazos para urbanizar e edificar, non afecta ó contido da presente revisión, xa que esta vai fundamentalmente dirixida a expoñe-lo modelo de ordenación urbanística proposto, polo que entendemos que é válido ainda cando non se resolvesen as cuestións anteriormente apuntadas.

Pese a que neste documento se inclúen propostas de xestión e aspectos que afectan ó réxime de propiedade do solo, estimamos que estas propostas, se as ere oportunas a Comunidade Autónoma, poderian ser, en fases posteriores á súa tramitación, incorporadas ás determinacións do Plan xeral.

Non obstante o anterior, e xa que se desenvolveren estudios territoriais sobre diversos sectores que abranguen distintas infraestructuras, tanto de Índole viaria, por parte do MOPU e a COTOP, coma portuaria, relativa ós

r

portos de Vilagarcia e de Vilaxoán, de infraestructuras de sfarvidig^^e outros, eremos importante que o Concello defina unha opción de orde'hai^ion do seu territorio, coa que nun futuro haberá que compatibilizar' agüelas- decisións xerais.Polo tanto, aínda que no marco citado no que se atopa a definición de importantes estratexias e actuacións territoriais no ámbito do municipio, estimamos que é precisamente esa circunstancia a que serve de meta e acicate para que este documento de planeamento constitúa unha base de discusión para coordina-las actuacións antes citadas.

En calquera caso, a problemática anteriormente exposta queda resolta coa entrada en vigor da Lei 1/1997, aclarada e matizada pola instrucción 1/1998 na que se determina que a delimitación de áreas de repartimento se realizará só en solo urbano non consolidado e en solo urbanizadle.

1.2.- ANTECEDENTES, CONVENIENCIA E OPORTUNIDADE DA REVISIÓN

A tradición urbanística no municipio ponse de manifestó nos instrumentos de planeamento que ordenaron parcial ou totalmente o termo municipal contribuindo ó arraigamento dunha cultura urbanística nos administrados e que se describen a continuación.

- Plan de ensanche de Palacios de 1922.- Fallido Plan de Pablo Pintado.- Normas subsidiarias aprobadas pola Comisión central de Urbánismo de 1977.- Plan xeral de ordenación urbana de 1986.

En concreto, o Plan xeral de Vilagarcia de 1986 marcou a pauta do desenvolvemento urbanístico do municipio nos últimos anos, tendo unha serie de aportacións positivas entre as que hai que sinalar que supuxo unha eficaz resposta ós excesos propios dos plans de desenvolvemento na época anterior, así como unha certa dualidade na comprensión do sistema inmobiliario representada, por unha banda, polas adecuadas previsións do solo urbano cunha ordenación pormenorizada que tivo unha resposta positiva por parte do aparello productivo do sistema inmobiliario, representado pola propiedade do solo, a producción inmobiliaria e a construcción, e a demanda; e un aspecto negativo derivado da dificultade de producción de novo espacio urbano, que representa a xestión dos solos urbanos pendentes do PERI e dos solos urbanizadles, debido á incapacidade da promoción inmobiliaria de acometer operacións de nova urbanización de escala maior á que representa o solo urbano de ordenanza directa, onde a actuación inmobiliaria se reduce exclusivamente á construcción de edificios, xa que se trata dun espacio en xeral fragmentado en terreos edificables de pequeña dimensión e, polo tanto, apto para pequeños e medianos operadores, todo o contrario do solo urbano con planeamento en desenvolvemento, ou o solo urbanizable, que requiren un alto grao de profesionalidade promocional, xa que ten que enfrontarse a tarefas complexas de planeamento, urbanización, xestión financeira e comercialización.

Sen entrar agora na análise detallada do seguimento da execución das distintas figuras de planeamento previstas no Plan vixente, podemos afirmar que o seu desenvolvemento se viu altamente dificultado polas razóns que máis adiante veremos, o que deu lugar, fundamentalmente nos núcleos de Carril e de Vilagarcia, a toda unha serie de disfuncións nos seus tecidos urbanos, que se atopan na actualidade desartellados ó permaneceren inmersas no seu interior ampias bolsas de solo pendentes dos procesos de transformación necesarios

7

para a súa incorporación ó tecido urbano, ñd ordenación, formuladas nos planeamentos no tenden a non contempla-los núcleos no marco unha soldadura de elementos parciais.Nesta revisión do plan preténdese buscar fórmulas de xestión máis áxiles que fagan viable a colaboración entre as iniciativas pública e privada para o desenvolvemento harmónico e a loita contra os desaxustes especulativos.

Á problemática exposta non é allea a atomización do aparello promocional inmobiliario, do que as consecuencias negativas se estenden tamén ás consecuencias da forma en que se desenvolveu a producción do solo industrial e de vivendas unifamiliares de segunda residencia ou non. En canto ó primeiro, a cualificación do solo mixto industrial residencial previsto no plan vixente ó longo da estrada C-531 en dirección a Pontevedra, e vías transversais que conflúen nesta, propiciou a ocupación do solo, maioritariamente, con industrias cun baixo proceso de urbanización, mesturados indiscriminadamente con usos residenciáis, sen unha correcta interrelación que agora deberá corrixirse na revisión do plan con mecanismos de xestión adecuados para transforma-los espacios non edificados e incorpóralos ñas debidas condicións de urbanización ó tecido industrial, respectando os usos residenciáis implantados, mitigándose os posibles efectos perniciosos que lies poidan ocasionar aqueles a estes últimos.

As dificultades de xestión dos solos urbanos e urbanizables previstos no planeamento vixente orixinaron unha considerable presión edificatoria sobre os núcleos de poboación menos urbanos existentes no municipio, así como sobre o solo rústico, que podemos cualificar de desproporcionada en relación coa edificación realizada nos núcleos urbanos principáis (Vilagarcia, Carril e Vilaxoán), o que deu lugar á ocupación pola edificación dunha gran cantidade de solo rústico, aproveitando o viario existente, imperfecto na maior parte dos casos, ben polo seu ancho, trazado ou condicións de afirmado, incapaz de absorbe-lo fluxo circulatorio derivado do proceso edificatorio. Esta situación xera ademáis uns altos custos en servicios e infraestructuras que demandan os usos implantados, e que básicamente sufragou a Administración local, todo o cal deberá terse en conta para preve-los mecanismos que regulen debidamente a producción de espacios edificables en proporcións correctas para que non se produzan os desequilibrios reseñados.

As propostas de ordenación que para o efecto se realicen deberán ter en conta as características da actividade do sistema da promoción inmobiliaria, dada a estreita relación que existe entre o aparello inmobiliario presente e as figuras de planeamento e mailas formas de xestión que son compatibles con el, para non incidir nos defectos descritos. Esto significa que de pouco serve axusta-lo Plan ós obxectivos sociais e funcionáis perseguidos se non se adecúan ás posibilidades do sistema que o debe construir. Tamén significa que unha parte importante da información do Plan debe ir destinada a coñece-las características do sistema inmobiliario do que se dispon.

CAPÍTULO 2

2.1. ANÁLISE DOS OBXECTIVOS DE ORDENACIÓN DO PXOU VIXENTE

No presente capítulo preténdese realiza-la análise e a revisión crítica dos obxectivos formulados no Plan xeral en vigor. Desta forma, estudiase a

8

validez ou non dos ditos obxectivos dentro do proxecto urbanística agora en marcha.

Tras un estudio detido da documentación existente, asi como experimentada polo municipio durante o periodo de vixencia do actual xeral, detéctase a validez xenérica dos obxectivos expostos na Memoria do mencionado Plan. Non obstante, compre a matización e maila ampliación como mecanismo de corrección dos desequilibrios e das distorsións urbanísticas, ainda hoxe presentes no termo municipal de Vilagarcia de Arousa.

Tales obxectivos apóianse e inciden sobre a actual realidade do territorio do termo municipal de Vilagarcia de Arousa, tal e como se formulaba de forma axeitada no avance do Plan xeral agora en revisión; pero esta realidade non é unha realidade estática senón cambiante; e é precisamente esta, o seu cambio, a razón xenérica da elaboración dun Plan xeral. Polo tanto, o cambio das circunstancias urbanísticas que inciden no termo municipal de Vilagarcia obrigan a un cambio, matización e ampliación dos obxectivos estimados como punto de partida. A totalidade dos obxectivos xenéricos formulados no Plan xeral en vigor son válidos dentro do actual contexto urbanístico de Vilagarcia, debido ó seu propio carácter xenérico e, polo tanto, indefinidos no tempo, por exemplo, a mellora da calidade de vida por medio da planificación urbanística será un obxectivo permanente no tempo e de presencia obrigatoria en toda revisión dun planeamento anterior. 0 mesmo poderiamos expresar dos restantes nove obxectivos formulados no Plan en revisión, ós que haberá que engadir outros novos, tales como a flexibilidade do propio Plan, o fomento das relacións sociais e culturáis e outros que máis adiante se han enumerar e explicar.En última instancia, perséguese o desenvolvemento urbanístico e harmónico da

totalidade do territorio, fomentando e potenciando dentro de cada situación por personalidade propia, as súas características con accións encaminadas a mellora-la calidade ambiental do territorio que habitan.Estructurámo-la totalidade dos obxectivos formulados no presente proxecto urbanístico en 3 grupos:

- OBXECTIVOS XENÉRICOS- OBXECTIVOS PARTICULARES- OBXECTIVOS PUNTUAIS

2.2. OBXECTIVOS XENÉRICOS

Mantense a totalidade dos obxectivos xenéricos formulados no Plan xeral en revisión, que se matizan e dirixen segundo os criterios de ordenación expostos no capitulo seguínte, á vez que se formulan novos obxectivos derivados da propia evolución urbanística e de infraestructuras experimentadas polo municipio nos últimos anos.

1. - EQUILIBRAR E ARTELLA-LAS DISTINTAS ÁREAS E ACTIVIDADES DO TERMO MUNICIPAL, CORRIXINDO AS DISFUNCIONALIDADES E DISTORSIÓNS EXISTENTES.

2. - ARTICULAR EQUITATIVAMENTE AS ÁREAS URBANAS E AS RURAIS.

3. - MANTE-LA POBOACIÓN, RESPECTANDO A SÚA DISTRIBUCIÓN DESCENTRALIZADA.

4. - MANTER E MELLORA-LA MULTIFUNCIONALIDADE E A SUPERPOSICIÓN DE USOS.

9

KAI LÓ < URBANO.5. - INTEGRA-LOS DIFERENTES GRUPOS SOCIAIS, O RURAL CONSERVANDO CADA UN DELES AS SÚAS PROPIAS PECULIARIDADES.

6. - ELABORAR UN PLAN FLEXIBLE.

7. - MELLORA-LA CALIDADE DE VIDA POR MEDIO DA ACTUACIÓN URBANÍSTICA.

8. - FOMENTA-LAS RELACIÓNS SOCIAIS E MAILAS ACTIVIDADES CULTURAIS.

9. - DESENVOLVEMENTO URBANÍSTICO CONTROLADO E HARMÓNICO CO MEDIO E AESTRUCTURA TERRITORIAL.

10. - IMPEDI-LA INVASIÓN INDISCRIMINADA DO TERRITORIO.

11. - MELLORA-LAS INFRAESTRUCTURAS.

2.2.1.- EQUILIBRAR E ARTICULA-LAS DISTINTAS ÁREAS E ACTIVIDADES DO TERMO MUNICIPAL, CORRIXINDO AS DISFUNCIONALIDADES E AS DISTORSIÓNS EXISTENTES.

Trátase de ordenar dunha forma flexible e compatible a totalidade das actividades que actualmente se levan a cabo dentro dos limites do termo municipal de Vilagarcia de Arousa, potenciándoas e fomentando o seu desenvolvemento e expansión, sen que supoña deterioro ningún para o medio físico ou para a propia funcionalidade xeral do municipio.

Tendo en conta o protagonismo que a área urbana de Vilagarcia posúe dentro da comarca de Arousa-Salnés, tanto no aspecto social e administrativo coma no cultural e económico, parece evidente a súa constatación como centro neurálxico de dita comarca. Esta situación histórica provoca unha forte atracción de actividades de todo tipo, que compre ordenar e estructurar de forma harmónica e equilibrada.

Así, aprécianse dentro da estructura territorial do municipio lixeiros desequilibrios funcionáis e estéticos entre os usos industrial e residencial, asentados fundamentalmente ó longo dos eixes viarios principáis do municipio, interferindo, incluso, en determinados casos ñas actividades rurais, sen que quede ben definida e de forma clara as actuacións encamiñadas á conveniencia e continuidade das ditas actividades sen que produzan distorsións e interferencias entre eles e o medio físico. Para esto requirese a configuración dun marco claro e preciso, encamiñado a establecer unha perfecta articulación entre usos, actividades e zonas, ben mediante o fomento e a mellora das infraestructuras xa existentes, entre as cales a viaria, o saneamento e o abastecemento da auga adquiren relevante importancia; ben mediante o establecemento dun sistema de xestión que permita obter e recupera-los equipamentos e as áreas libres que establezan barreiras físicas e visuais entre os diferentes usos, actividades e zonas do municipio.

Non debe esquecerse que a calidade estética do tecido, tanto urbano coma rural, repercute de forma moi directa no nivel e na calidade de vida dos seus poboadores. Introducimos, polo tanto, unha compoñente estética no desenvolvemento do proxecto do Plan xeral, que de agora en diante será de grande importancia dentro das actuacións propostas.

r 10

c

r

2.2.2.

RURAIS

Dentro dunha estratexia de ordenación descentralizada e enlazando co obxectivo seguinte, preténdese respecta-la estructura poboacional existente na actualidade, tal e como se propoñia no seu dia no avance e no Plan Xeral que estamos a revisar. Polo tanto, asúmese o modelo descentralizado, tan arraigado na comunidade galega e máis en concreto na comarca de Arousa- Salnés. Con todo, compre un esforzó superior de dotación de equipamientos e infraestructuras dentro do tecido rural e do contorno urbano dos núcleos de Vilagarcia, Vilaxoán e Carril. Este proceso de urbanización dos núcleos de poboación rurais do municipio empezou na década dos setenta, fundamentalmente abarcando os núcleos rurais do contorno do centro urbano de Vilagarcia, estendéndose a través da rede viaria existente cara ós cascos históricos de Vilaxóan e Carril. Con isto establécese un medio urbano continuo, salpicado de numerosas bolsas intersticiais de solo rústico, con determinadas carencias de equipamentos e dotacións e un baixo nivel de urbanización, que ainda que foron mellorando nos últimos anos cómpre continuar perfeccionándoos. Estas áreas configurarán unha estructura urbana heteroxénea a metade de camino entre a esencia rural e a esencia urbana. A presencia desta dicotomía urbana- rural nestas áreas esixe un tratamiento delicado délas, especialmente sensible que posibilite respectar ámbalas idiosincrasias, e asemade provocar un resultado estético e ambiental satisfactorio.

Entre as medidas e actuacións urbanísticas encaminadas á obter estes obxectivos as máis inmediatas son, como insinuamos, o reequipamento e a dotación daquelas áreas, á vez que a consolidación das melloras ñas súas infraestructuras viarias e de servicios urbanos. Detectada a necesidade ou carencia, aparece un novo obxectivo: a xestión e financiación destas actuacións. Dada a propia estructura descentralizada da poboación ó longo do territorio, as baixas densidades, a gran cantidade de superficie urbana (urbana entendida en canto á clasificación urbanística do solo segundo a Lei) , a idea de encamiñar tales actuacións baixo a xestión das arcas da Administración local é, en calquera caso, de todo inviable; por canto, necesariamente tal xestión se levará a cabo desde actuacións privadas controladas e dirixidas polos departamentos técnicos da Administración local, que deberán realizarse dentro das áreas intersticiais que quedaron á marxe do crecemento urbano das últimas décadas. En capítulos seguintes especificaranse e precisaranse os métodos e criterios de ordenación bosquexados neste epígrafe para conseguir equipamentos e dotacións nestas áreas.

Paralelamente, existen no municipio áreas rurais que non presentan estas transformacións tan convulsivas e que conservan gran parte do carácter rural primitivo, estando as súas actividades vencelladas ó uso agrario. Estas áreas rurais sitúanse, como era de esperar, ñas zonas máis afastadas, tanto dos centros urbanos do municipio coma das principáis vias intermunicipais que estructuran o termo de Vilagarcia de Arousa, é dicir, a zona sur e a zona leste do municipio.

Esta situación supón novos obxectivos para establecer na revisión do Plan xeral: en primeiro lugar, presentamos unha mellora das comunicacións xerais destas áreas co resto do municipio; e en segundo lugar a súa dotación e equipamento consonte as necesidades que pola propia natureza daqueles núcleos son necesarias para fomenta-lo seu desenvolvemento, autonomía primaria e relación co resto do municipio.

C 11

2.2.3.- MANTE-LA POBOACIÓN, CONSERVA-LO MODELO DESCENTRALIZADO

Implica o desenvolvemento simultáneo de cada unha das zonas do municipio segundo as súas características intrínsecas e o seu nivel potencial, é dicir, o intento de fomenta-las actividades idóneas en cada caso, segundo concorran en cada zona unhas ou outras circunstancias que asi o aconsellen; preservando o medio e a propia personalidade das diferentes zonas preténdese un desenvolvemento igualitario no municipio que dea en principio igualdade de oportunidades ós seus poboadores para desenvolver unha vida digna, sen necesidade de verse obrigado ó cambio de lugar de residencia.

Para lógralo, compre potencia-ios sectores productivos que mellor implantación poidan ter dentro dunha determinada zona, ben por estar daquela implantado algún sector productivo de forma harmónica e equilibrada, ben por reuni-las características naturais idóneas para a implantación e fomento dun determinado sector productivo.

Asi mesmo, cómpre unha ordenación urbanística compatible con todo o anteriormente exposto, permisiva e flexible na determinación das condicións requíridas para a edificación e a súa diversificación funcional pero que non permita o desenvolvemento de procesos especulativos relacionados coa edificación e urbanización daquelas zonas.

2.2.4.- MANTER E MELLORA-LA MULTIFUNCIONALIDADE E SUPERPOSICIÓN DE USOS

En puntos anteriores tratouse de forma superficial o tema en cuestión; non obstante irnos profundizar e aclara-las intencións que no presente proxecto de Plan xeral se pretende e as súas diferencias coa interpretación que sobre este concepto se propoñia no Plan xeral en vigor. É certo que para chegar a alcanzar un nivel de desenvolvemento urbanístico, económico e social óptimo cómpre facer unha superposición de usos e funcións. Tamén é certo que desta superposición de usos e funcións derivan as condicións embrión que provoca o xurdimento en cadea de novas actividades dunha determinada zona. Pero esta superposición, e en función do que acabamos de aclarar, non pode ser anárquica e espontánea tanto no tempo coma no espacio, xa que, de ser así, se producirán de forma irremediable disfuncións, distorsións estéticas e ambientáis, así como problemas relativos á insuficiente capacidade e preparación das infraestructuras viarias e de abastecemento.

Cómpre facer unha planificación na que se prevexa e solucionen estes desequilibrios, ben sexa dunha forma global para unha ampia extensión de terreos, en áreas susceptibles de urbanización futura, ben sexa de forma puntual en forma de unidades de execución integral no solo urbano que estudien o contorno e adopten solucións satisfactorias á hora de harmonizar e alixeira-las posibles perturbacións e molestias que a proximidade ou a coexistencia de varias funcións e usos poidan causar.

Preténdese, en todo caso, unha mellora da calidade de vida, en tódalas áreas urbanas e rurais do municipio, derivada da muítifuncionalidade controlada que se propón. Perséguense, polo tanto, dúas accións fundamentáis relativas ó tema tratado; unha 1* acción de recuperación da multifuncionalidade en todo o solo urbano do municipio; unha 2a acción encamiñada a controlar e supera-los

12

desequilibrios existentes consolidados mediante puntuáis.

actuacións

2.2.5.- INTEGRA-LOS DIFERENTES GRUPOS SOCIAIS, 0 RURAL E 0 URBANO, CONSERVANDO CADA UN DELES AS SÜAS PROPIAS PECULIARIDADES

Este punto é consecuencia directa da aplicación e resolución dos obxectivos enunciados en puntos anteriores; deste modo ante a resolución daqueles problemas e necesidades concrétase un espacio continuo interrelacionado e ben artellado, que propicia a igualdade de oportunidades para tódolos habitantes do municipio, independentemente do seu lugar de residencia. Esto non significa que se lie pretenda dar un tratamento homoxéneo á totalidade do territorio, nin moito menos, senón todo o contrario, trátase de establecer cáles son as necesidades de cada unha das circunstancias diferenciadoras da totalidade do termo municipal, para logo establece-las solucións pertinentes que a cada unha délas lie sexan máis propias.

Búscase un medio heteroxéneo, pero moi artellado e interrelacionado; flexible e á súa vez enfocado desde propostas e variacións concretas, e que, como consecuencia de todo e como última finalidade, o termo municipal e a sociedade que o conforman funcione de maneira harmónica e equilibrada.

2.2.6.- ELABORAR UN PLAN FLEXIBLE

Para o seu funcionamento harmónico e equilibrado, segundo os termos expostos no punto anterior, cómpre face-la elaboración dun planeamento permisivo e flexible, na liña que hoxe en día se atopa en vigor.Pero, ¿qué é o que pretendemos realmente coa elaboración dun planeamento flexible e permisivo?

0 feito da propia flexibilidade do planeamento non quere dicir que non se formulen solucións concretas ante problemas determinados, senón que ante a aparición de novas problemáticas non previstas inicialmente polo planeamento se atopan ferraraentas suficientes, áxiles e rápidas para darlles solución a aquelas; e tamén que ante un determinado problema xa previsto no planeamento se poidan esgrimir diversas solucións formuladas ou non no planeamento.

A permisividade fai referencia, fundamentalmente, a aquelas accións encaminadas a crear funcións de desenvolvemento da zona onde pretenden ser activadas. É dicir, todas aquelas actividades, usos e funcións que producán o desenvolvemento pretendido para a zona no Plan xeral deberán de atopar tódalas facilidades que desde o planeamento e a ordenación urbanística se lie poidan conceder; todo sen prexuizo do establecido en puntos anteriores, referentes é compatibilidade funcional, respecto do medio físico e das condicións medioambientais e estéticas mínimas que en cada caso no Plan se determine.

2.2.7. MELLORA-LA CALIDADE DE VIDA POR MEDIO DE ACTUACIÓNS URBANÍSTICAS

Preténdese mellora-la calidade de vida dos habitantes do termo municipal de Vilagarcia de Arousa, como un dos fins e obxectivos últimos do planeamento.

13

Esto enlaza directamente co resto de obxectivos xenéricos momento e con gran parte dos obxectivos particulares e punt capítulos posteriores se van tratar.

Todos entendemos sen gran dificultade qué significa a expresión "calidade de vida", polo que non nos irnos estender máis.

En definitiva, trátase de mellora-los servicios urbanísticos, os equipamentos e as dotacións das infraestructuras, do medioambiente e da paisaxe tanto rural coma urbana.

2.2.8.- FOMENTA-LAS RELACIÓNS SOCIAIS E CULTURAIS

Vilagarcia, como centro neurálxico da comarca de Arousa-Salnés, ten un especial protagonismo, abarcando funcións de carácter supramunicipal que dan servicio á totalidade da comarca, Moitas destas funcións están directamente relacionadas con actividades sociais e culturáis, algunhas das cales son insuficientes por non existiren as infraestructuras e os equipamentos adecuados para realízalas.

Nun nivel inferior, pero non daquela menos importante, atopamos actividades socioculturais relativas ó ámbito parroquial que forman parte das relacións da comunidade.

Isto confirma a necesidade de dotar á totalidade das parroquias que conforman o termo municipal de equipamentos que propicien un adecuado ambiente social así como o intercambio cultural. Polo que cómpre unha serie de escenarios adecuados para tales fins: prazas, áreas libres, zonas con xardíns, locáis sociais, fontes, equipamento relixioso, auditorios, áreas deportivas e educacíonais, cemiterios, paseos fluviais, parques forestáis, que lie permitan á poboación gozar do tempo libre, mellorando, en última instancia, a calidade de vida.

A verdade é que o nivel de equipamentos no medio rural e no urbano no municipio de Vilagarcia de Arousa é elevado en relación con outros municipios galegos, incluso da propia comarca de Arousa-Salnés, pero esto non nos debe deter ante o que consideramos unha necesidade primaria para o municipio, que é precisamente a terminación do tecido dotacional en cada unha das parroquias.

Establécense 3 niveis dentro dos equipamentos destinados a fomenta-las relacións culturáis e sociais:

Nun primeiro nivel atópanse os equipamentos destinados a satisface-las necesidades sociais e culturáis da comarca de Arousa-Salnés,

Nun segundo nivel están os equipamentos destinados a satisface-las necesidades sociais e culturáis do propio municipio de Vilagarcia de Arousa.

Por último e nun terceiro nivel, atopámo-los equipamentos destinados a satisface-las necesidades culturáis e sociais da parroquia, concretados en determinados núcleos desta.

A situación de cada un dos niveis dependerá en primeira instancia do propio carácter da necesidade para cubrir polo propio equipamento.

14

Con carácter xeral, pero flexible, as situacións preferentes paraO¡e«™pftLsc aj dos niveis de equipamentos relacionados en liñas superiores serán:

Nivel 1: Situación dos núcleos urbanos de Vilagarcia, Carril e Vilaxóan.

Nivel 2: Situación do núcleo urbano de Vilagarcia e as áreas urbanas comprendidas entre os núcleos anteriores asi como nos núcleos de Carril e Vilaxoán.

Nivel 3: Situación dentro do ámbito parroquial.

Os usos reseñados implantaranse en instalacións adecuadas que se concretan segundo os tipos de centros e ámbitos para servir en centros socio-culturáis e centros dotacionais multiuso.

Os centros socio-culturáis teñen un uso exclusivo ou ben poden compartí-las súas instalacións e dependencias con outras dotacións compatibles.

Os centros dotacionais multiuso estarán dedicados básicamente a actividades sociais de reunión, dependencias para a asistencia e recreo da terceira idade, culturáis, biblioteca, talleres de actividades, etc.

Nos centros multiuso de nivel 3 deberán tratarse os usos dotacionais compatibles reunidos nunha área dotacional multiuso na que se agrupen dependencias diferenciadas para cada necesidade, ó situarse en zonas rurais de reducida poboación.

2.2.9.- DESENVOLVEMENTO URBANÍSTICO CONTROLADO E HARMÓNICO CO MEDIO E A ESTRUCTURA TERRITORIAL

Incidiuse de forma tanxencial neste tema en puntos anteriores, polo que nos remitimos ó dito neles, para a total aclaración das intencións urbanísticas que se derivan do presente obxectivo.

Vimo-la importancia do medio físico e a necesidade da súa conservación e modificación de forma harmónica coa propia natureza do home. Isto implica un desenvolvemento controlado, salubre e cunhas condicións estéticas engrandecidas coa memoria histórica dq lugar.

Polo tanto, toda a actuación urbanística dentro do termo municipal deberá ter en conta estes aspectos e ser reflexiva con eles, propiciando a mellor das solucións posibles, non só desde o punto de vista meramente económico- comercial .

2.2.10.- IMPEDI-LA INVASIÓN INDISCRIMINADA DO TERRITORIO

Con todo, preténdese en primeira instancia protexer e conserva-los recursos, os espacios naturais, o medio ambiente, a calidade estética da estructura urbana e rural, o patrimonio histórico artístico e cultural.

Perséguese, ademáis, a recuperación de espacios e a reutilización, reforma e rehabilitación do patrimonio edificado, pero non implica que sexa de aplicación uniformadora en tódolos ámbitos da vila. Naqueles sitios onde as necesidades o demanden haberá que optar por remodelacíóns ou operacións

15

-ap

semellantes, procurando nestes casos conserva-la estructura e dos espacios, tal e como presenta o plan vixente.

o

A protección dos recursos naturais propios do mar e a térra efectúase de forma controlada establecendo para cada área diversidade suficiente de cualificacións, segundo sexan a natureza e as características de cada zona, para acadar espacios multifuncionais, estimulando o desenvolvemento e a diversidade de actividades, e á súa vez conseguir unha protección suficiente dos recursos naturais do municipio. Enlazamos, daquela, eos conceptos de flexibilidade e permisividade barallados en puntos anteriores e que configuran a esencia primordial do planeamento exposto no proxecto.

Co dito xustificanse as pequeñas variacións establecidas na ordenación do solo rústico, ademáis do reaxuste das delimitacións mediante limites fisicos existentes no terreo, fuxindo de delimitacións virtuais que poidan ser causa de ambigüidade na ordenación.

Para protexer estes recursos naturais optamos por medidas disuasorias, deixando a un lado as impositivas que pola súa propia natureza poidan chegar a fomenta-las infraccións e faltas urbanísticas.

A protección e mellora do medio ambiente e da calidade estética das estructuras rural e urbana son outro dos obxectivos esbozados neste punto. Tal protección e mellora non depende de forma univoca da propia ordenación urbanística, senón que adquire unha compórtente de grande importancia na educación medioambiental dos habitantes do municipio. Polo tanto, desde esta normativa e o Plan xeral preténdese á súa vez a propia educación urbanística e medioambiental da poboación, tarefa que está iniciada coas anteriores normas e plans que ordenaron o municipio.

Outro dos obxectivos englobados dentro deste punto sería protexe-lo patrimonio histórico-artístico e cultural, para o que se establece unha serie de medidas destinadas á protección de conxuntos arquitectónicos, monumentos, depósitos arqueolóxicos, valores etnográficos, actividades culturáis, etc...

Con todo, non se quere establecer un proteccionismo esaxerado, agás nos casos onde sexa completamente necesario, senón propiciar unhas pautas de protección para cada caso. Non se trata de impedir actuacións sobre a totalidade dos bens artísticos e culturáis do municipio; máis ben ó contrario, preténdese rehabilitar e reforma-lo patrimonio mediante unha acción integradora.

2.2.11.- MELLORA-LAS INFRAESTRUCTURAS

Nos últimos anos as melloras das infraestructuras foron notables no municipio de Vilagarcia de Arousa, destacándose o grande esforzó realizado en materia de servicios urbanos e malla estructura viaría. Non obstante, aínda queda moito camiño por percorrer e este será un dos obxectivos primordiais dentro do novo planeamento.

Preténdese, a ser posible no primeiro cuadrienio, dotar de servicios de saneamiento e abastecemento de auga potable á totalidade dos núcleos de poboación do municipio, reestructurar, habilitar e adecúa-la estructura viaria do tecido industrial e os seus servicios de saneamiento e abastecemento. Téntase, polo tanto, estende-la rede de saneamento a todo o municipio e a súa conexión co plan de depuración e saneamento da ría de Arousa, debendo destacar ó respecto a realización das obras do Emisario, así

16

de-

como a adjudicación das obras Canelas.

da depuradora para emprazar entre

No marco do Plan xeral cómpre realiza-lo dimensionado razoable dun sistema integrado de comunicacións que lies garanta a accesibilidade a tódolos núcleos de poboación e a conectividade entre tódolos usos do territorio.

2.3.- OBXECTIVOS PARTICULARES

Unha vez expostos os obxectivos xenéricos que persegue o presente proxecto do Plan xeral para o municipio de Vilagarcia de Arousa, detállanse e desenvólvense os obxectivos particulares.

Estes obxectivos teñen un carácter máis especifico e pretenden soluciona-la problemática urbanística do municipio desde un punto de vista local, máis en detalle, estudiando as causas e disfuncións de zonas determinadas convertendo a súa solución nun obxectivo particular do plan en desenvolvemento.

Exponse a continuación a relación de obxectivos particulares, para máis adiante detalla-lo seu contido.

1. - NECESIDADE DE ESTRUCTURA-LOS TECIDOS DOS NÚCLEOS PRINCIPAIS E OS SEUSÁMBITOS DE INFLUENCIA

2. - ADECUA-LO PLAN XERAL Á LEI DO SOLO 1/1997 ASÍ COMO ÁS LEXISLACIÓNSSECTORIAIS APROBADAS DESPOIS DA APROBACIÓN DO PLAN VIXENTE.

3. - ORDENAR RACIONALMENTE 0 BORDO COSTEIRO.

4. - ESTUDIA-LAS DISFUNCIÓNS EXISTENTES NO MUNICIPIO.

5. - CORRIXI-LAS ACCIÓNS DE DISTORSIÓN DENTRO DO TERRITORIO MUNICIPAL.

6. - POTENCIAR E DESENVOLVE-LO MEDIO RURAL.

7. - POTENCIAR E DESENVOLVE-LOS NÚCLEOS RURAIS DE POBOACIÓN.

8. - POTENCIAR E DESENVOLVE-LO ÁMBITO PARROQUIAL COMO MODELO DE ARTICULACIÓNDOS DISTINTOS NÚCLEOS DE POBOACIÓN DO MUNICIPIO.

9. - POTENCIAR E ORGANIZA-LO SECTOR TURÍSTICO E HOSTALEIRO.

10. - POTENCIAR E REORDENA-LO SECTOR INDUSTRIAL

11. - POTENCIAR E REORDENA-LO SECTOR COMERCIAL.

12. - POTENCIA-LA ÁREA URBANA DE VILAGARCÍA COMO CENTRO SOCIAL, ADMINISTRATIVO, COMERCIAL E CULTURAL DA COMARCA DE AROUSA-SALNÉS.

13. - ADECUADA PREVISIÓN DO SOLO RESIDENCIAL.

14. - REORDENA-LOS NÚCLEOS RURAIS DE POBOACIÓN.

15DOTAR DE SERVICIOS URBANÍSTICOS A TOTALIDADE DOS NÚCLEOS RURAIS DO MUNICIPIO.

17

16. - ESTABLECER UN MODELO TERRITORIAL BASEADO NUNHA ARTICULACIÓNEQUILIBRADA ENTRE; VILAGARCÍA-CARRIL-VILAXOÁN-DESENVOLVEMENTOSNÚCLEOS RURAIS- SOLO RÚSTICO.

17. - CONTROLA-LA EXPANSIÓN E O CRECEMENTO ESPONTÁNEO MEDIANTE A DOTACIÓN E REEQUIPAMENTO SIMULTÁNEO.

18. - NECESIDADE DE FLEXIBILIZA-LAS PROPOSTAS URBANÍSTICAS.

19. - A PROGRAMACIÓN URBANÍSTICA ó SERVICIO DO OBXECTIVO ANTERIOR.

20. - PROTEXE-LO PATRIMONIO.

21. - CREA-LO PATRIMONIO MUNICIPAL DO SOLO.

2.3.1.- NECESIDADE DE ESTRUCTURA-LOS TECIDOS DOS NÚCLEOS PRINCIPAIS E MAILOS .SEUS ÁMBITOS DE INFLUENCIA

O desenvolvemento e a coherencia funcional, morfolóxica e estructural dos núcleos principáis está condicionado polo seu papel actual e vocación futura dentro da estructura ampia do sistema de núcleos. A ordenación daqueles asi como a dos seus ámbitos de influencia non pode descoidarse exclusivamente para unha planificación global, pois o resultado seria esquemático e incerto. Cómpre, pois, a recuperación dos proxectos urbanos de escala intermedia para obter unha soldadura de tecidos, o redeseño dos bordos e a reestructuración morfolóxica dos núcleos principáis.

Trátase, polo tanto, de realizar un plan comprometido coa transformación positiva dos núcleos principáis, interesado no crecemento destes, ñas operacións de sutura e articulación de tecidos.

Dentro do enfoque urbanístico e os obxectivos con que se acomete a revisión do plan ñas áreas urbanas debemos deixar constancia de que se pretende respectar nos tecidos consolidados as medidas propostas no plan vixente, asi como unha parte substancial das operacións formuladas neste, algunhas délas desenvoltas e outras con distinto nivel de tramitación e desenvolvemento analizándose, neste último caso, os motivos que o impediron, adoptándose, en consecuencia, as medidas oportunas que garantan a súa execución e inclusive o recoñecemento sobre o terreo das determinacións de ordenación. Esta revisión non presenta transformacións substanciáis ó tratamento das áreas consolidadas.O modelo esbozado na revisión está baseado ñas preexistencias, na busca de conexións dos novos crecementos coas estructuras urbanas anteriores, na reinterpretación e recualificación dos vacíos,O proceso de participación dos diferentes axentes que interveñen na producción do espacio edificatorio, o crecemento baseado na previa formalización de proxectos urbanos de escala apropiada e a integración de fragmentos interrelacionados a través de vínculos derivados dunha estructuración global dos núcleos principáis e mallos seus ámbitos de influencia constitúen puntos de referencia conceptuáis que pretenden inspirar esta revisión.

18

c 2.3.2.- ADECUACIÓN DO PLAN XERAL Á LEI DO SOLO DE GALICIA 1/199 ÁS LEXISLACIÓNS SECTORIAIS APROBADAS DESPOIS DA APROBACIÓN DEFINITI XERAL VIXENTE.

1.- Á LEI DO SOLO DE GALICIA 1/1997.

2'.- ÁS LEXISLACIÓNS SECTORIAIS APROBADAS DESPOIS DA APROBACIÓN DEFINITIVA DO PLAN XERAL VIXENTE.

2.A.- LEI DE COSTAS, LEI 22/1988, de 28 de xullo, de Costas.

2.B.- LEI DE AUGAS.

2.C.- LEI DE ESTRADAS

c1) LEI DO SOLO DE GALICIA 1/1997

En todo o municipio, a partir da aprobación da lei 8/90, e especialmente desde a entrada en vigor da Lei 1/1997, rexe un esquema legal mínimo nucleado en torno ó proceso de adquisición gradual de facultades urbanísticas e que contén tamén determinacións de gran trascendencia en aspectos como:

a} Valoraciónsb) Expropiacións sancionatorias e vendas forzosasc) Patrimonios públicos de solod) Dereitos de tanteo e retractoe) Cualificación de terreos para vivendas de protección pública

Todo esto deberá terse en conta na redacción do planeamento en fases posteriores, de acordo co sinalado anteriormente no epígrafe de "Antecedentes" e marco no que se redacta o "Avance do PXOU".

C

2.A) LEI DE COSTAS

Adopta-las determinacións establecidas na Lei de costas relativas a deslindamento maritimo-terrestre, delimitación do dominio público maritimo- terrestre, delimitación do limite da ribeira do mar, delimitación da servidume de protección do dominio público marítimo terrestre, delimitación da servidume de tránsito e de acceso ó mar, zona de influencia, concesións, usos permitidos en cada unhas das servidumes, autorizacións destes usos, etc.

2.B) LEI DE AUGAS

Adopta-las determinacións establecidas na Lei de augas relativas á protección de canles fluviais, servidumes fluviais e demais puntos tocantes con materia urbanística presentes na mencionada Lei.

2.C) LEI DE ESTRADAS

Adopta-las determinacións establecidas na vixente Lei de Estradas relativas a clasificación das vias, delimitación das travesías urbanas, liñas de edificios nos diferentes tipos de estradas que transcorran polo municipio, servidumes relativas ás estradas, xerarquización da estructura viaria, etc...

2.3.3.- REORDENA-LO BORDO COSTEIRO

r 19

de*

Con motivo da aprobación da Lei de costas e o seu regulamento, a 02 costeira sofre unha notoria transformación encamiñada á adecuada pro> do bordo costeiro e do litoral. Establécese, polo tanto, unha order modificada respecto do solo implicado dentro da servidume de protección do dominio público marítimo terrestre, que se axustará ás determinacións que sobre materia urbanística establece a nova Lei. Isto supón unha profunda reordenación da franxa costeira que modificará a reflectida no Plan xeral en vigor.

2,3.4.- ESTUDIO DAS DISFUNCIÓNS EXISTENTES NO MUNICIPIO

Como consecuencia da expansión urbana, o municipio de Vilagarcia herdou unha estructura urbana sometida a unha serie de tensións urbanísticas. Ó respecto, detéctanse determinadas disfuncións que, sen chegar a ser da importancia doutros municipios de similares características, convén abordar enseguida, proporcionando unha solución válida que mellore a funcionalidade no municipio.

É evidente que a solución ó problema non pasa por medidas drásticas de reforma da estructura urbana, xa que sería inviable tanto por razóns económicas coma sociais, así como desde formulamentos exclusivamente relativos á xestión urbanística.

Unha vez asumido o problema, trátase de adoptar posicións que reorganicen a actual estructuración, conseguindo o mellor aproveítamento posible.

De entre as disfuncións máis sobresaíntes detectadas no municipio, destaca a incompatibilidade que en determinadas áreas e como consecuencia da contigüidade na súa implantación existe entre os usos industrial e residencial.

No Plan xeral en revisión optouse por unha ordenación mixta dos usos residenciáis e industriáis ñas zonas ás que nos referimos e que tiveron un considerable grao de implantación, ñ propia natureza da ordenación mixta industrial-residencial orixinou unha inadecuación das infraestructuras tanto viarias coma relativas a servicios urbanos, para as funcións e usos consolidados. É dicir, existe un baixo nivel de urbanización en determinadas zonas, e este baixo nivel de urbanización xunto coa convivencia incontrolada dos usos industrial e residencial son a causa de disfuncións, tanto de carácter estético coma operativo.

A súa vez, obsérvase que, agás casos illados, se xeraron de forma espontánea áreas de predominante uso industrial e áreas de predominante uso residencial.

Unha vez efectuado o primeiro paso de diferenciación e distinción de áreas de usos compatibles, clasificando os ámbitos funcionáis de cada un deles, definiranse e ordenaranse estes, dentro dos seus propios límites, filtrando funcións incompatibles en cada unha das diferentes ordenanzas de aplicación á correspondente zona.

Non obstante, as ordenanzas municipais deben tender a compatibílizar usos fuxindo da segregación e do "zoning" a ultranza. En calquera caso, o tamaño de Vilagarcia non presenta problemas graves de desprazamento residencía- traballo.

20

^o7Co,.v;

Esta disfunción, situada nos eixes primarios da estructura itftSria Vilagarcia, provoca disfuncións relativas á fluidez e segur ida deW^jg^L^w ¿zhtráfico. En calquera caso, estas disfuncións non adquiren di^psuSÍáfí^ alarmantes, ainda que mediante as adecuadas actuacións urbanísticas s«^€fel^. mellora-los resultados de forma ostensible.

As decisións relativas ós trazados e ordenación das infraestructuras deben establecerse en correspondencia coas propias ideas de configuración do modelo de cidade. Nestes casos, a coordinación de actuacións que ás veces corresponden a organismos e administracións públicas distintas amósase como unha necesidade ineludible no proceso colectivo de definición do modelo urbano ó que se aspira.

No tocante ó resto das interrelacións funcionáis no municipio, estas non presentan disfuncionalidades dignas de reseñar, existindo unha convivencia multifuncional harmoniosa e equilibrada.

En resumo, as principáis actuacións encamiñadas a corrixi-las disfuncións detectadas irán dirixidas a:

- Mellora-la estratexia de protección do patrimonio edificado.- Depurar certos aspectos da normativa urbanística.- Profundizar no desenvolvemento de certas áreas de oportunidade.

2.3.5.- CORRIXI-LAS ACCIÓNS DE DISTORSIÓN DENTRO DO TERRITORIO MUNICIPAL

Relacionado directamente co punto anterior, encontramos unha serie de distorsións urbanísticas, ás que convén darmos un tratamento especifico dentro do proxecto do Plan xeral que desenvolvemos.Estas distorsións son producidas, na súa maior parte, por situacións urbanísticas herbadas e, polo tanto, as solucións que se adopten deberán ter en conta a consolidación urbana actual, respectándoa e actuando sobre ela.

Unha vez analizada a estructura urbana do municipio, detéctanse catro situacións causantes de distensións no tecido urbano e que cómpre somételas a un proceso urbanístico de ecualización:

- Distorsións producidas pola expansión urbana anárquica sobre o medio rural: 0 avance urbano, invadindo os núcleos periféricos intersticiais entre Vilagarcia, Carril e Vilaxoán, provoca desequilibrios que ainda que esbozamos en liñas anteriores, convén reseñar e remarcar.

Así, a primeira distorsión que se detecta consiste no choque frontal da idiosincrasia rural ante a adopción dos modos de vida urbanos. Esta fusión repentina de ambos modos de vida supon na maioría dos casos desequilibrios e distorsións referentes ó feito de que o novo tecido non é capaz de xera-las funcionalidades necesarias para configurar un enclave autosuficíente, polo que se aprecia unha total dependencia unilateral do núcleo urbano de Vilagarcia. Atopámonos cun aumento notorio da poboación e do patrimonio edificado sen o correspondente aumento de dotacións e servicios que tal crecemento demanda.

Estas circunstancias obrigan é poboación destes barrios periurbanos infradotados a dependeren en gran medida do automóbil, co correspondente aumento do tráfico a través dunha rede viaria, en moítos casos non abondo

21

de-

a

dimensionada. Esto quere dicir que desde os primeiros esbozos píropostogi bestí proxecto se queira atenua-la dependencia dos núcleos de ■ ipoboaé'íán municipio respecto dos núcleos principáis.

de ■poboaciónf&o

. , vi',/- Compre mellora-las infraestructuras, defini-las aliñacións,' rfteÜLióísaglófs servicios urbanos e equipar, de acordo coas necesidades e as demandas, a cada un dos núcleos de poboación. Para resolve-lo presente problema será conveniente dotar a estes núcleos con equipamentos comerciáis que se perfilen como o catalizador de novas actividades e funcións.

- O feito de que Vilagarcia se presente como o punto de encontró de tres estradas de grande intensidade de tráfico provoca desequilibrios e distorsións en gran parte do tecido urbano de Vilagarcia. Estes desequilibrios relativos ó tráfico de paso a través de localidades urbanas presentan unha gran dificultada á hora de adoptar solucións satisfactorias. Á súa vez, a expansión urbana industrial e comercial a través das prolongacións destes eixes viarios crea graves alteracións no tráfico rodado co consecuente aumento da inseguridade vial ante a proliferación de cruzamientos, saldas de vehículos pesados, etc., sen a adaptación de medidas de regulación do mesmo que organicen e distribúan o tráfico de forma racional e segura.

- 0 crecemento urbano experimentado recentemente polos núcleos máis dinámicos do municipio serviuse en exceso da estructura fundamentalmente radial dos seus camiños e estradas. Deste xeito, produciuse unha duplicidade das funcións de circulación e de crecemento edificatorio sobre unha rede viaria subdimensionada que provoca problemas de conxestión, falta de fluidez, peonalidade e calidade ambiental.

En relación coa C-550, o insuficiente dimensionado daquela travesía, agrávase pola densificación e o desequilibrio xerados pola colmatación, pola edificación desprazada desde o núcleo central de Vilagarcia cara ós núcleos de Vilaxoán e Carril, provocando un continuo urbano que presenta irresolubles problemas de aparcamento e conxestión do tráfico terminal.

Así mesmo, a presión do ritmo constructivo sobre a vía C-531 no tramo da recta de Rubiáns produce unha desestructuración importante do dito corredor radial, sobre o que se xera un grao importante de actividade que se constitúe nun ámbito de reserva de man de obra subsidiaria dos procesos de industrialización e terciarización da cidade.

Outra causa de distorsión asimilada a través dos anos constitúena a barreira que a rede de ferrocarril establece ó seu paso polo municipio e a súa proximidade e división dalgúns núcleos de poboación. Para a súa solución cómpre adopta-las medidas encamiñadas a comunicaren de forma segura as dúas partes ñas que estes núcleos quedaron divididos, así como amortiguar con pantallas acústicas e outras solucións as molestias e perturbacións que o paso do tráfico ferroviario lies poida provocar a estes núcleos.

- Tamén cómpre ecualiza-las distorsións producidas pola actividade portuaria dentro dos núcleos urbanos de Vilagarcia e de Vilaxoán medíante un tratamento urbanístico sobre o bordo portuario. As solucións coas que mellor se resolve este tipo de problemas son as relacionadas coa reordenación das áreas libres urbanizando paseos, parques lineáis, bulevares, carrís de bicicleta, etc.

- En resumo, considérase que, pese á mellora producida ó longo destes anos, tanto na estructura coma no nivel de dotacións, aínda non se acadaron de todo os obxectivos deseñados no Plan. Malia se manieren as pautas establecidas

22

aV' .

nel, é necesario adecuar determinados aspectos naquelas operacións^'Q^kanas aínda non iniciadas ou paralizadas, actuando sobre os\ seus /problemas concretos e relanzando os procesos urbanísticos, o desenvolvemento dos cales aínda non se puxo en marcha (rexeneración da praia, paseo marítimo, etc.)*

r

2.3.6.- POTENCIA-LO MEDIO RURAL

Outra condición da estructura do modelo urbano é respecta-los valores naturais do territorio e aceptar un determinado sistema de áreas de interese ecolóxico, A capacidade de acollida do solo municipal para os novos usos e os crecementos urbanos estableceuse en correspondencia coas características do medio físico.

Preténdese desde o planeamento potencia-ios medios de producción e desenvolvemento do medio rural, para establecer un equilibrio racional- entre as áreas rurais, para o que cómpre unha mellora nos servicios, dotacións, equipamentos e infraestructuras e tamén establecer áreas de protección para cada un dos usos predominantes nunha zona determinada.

Ademáis, é necesario potencia-lo crecemento dos núcleos de poboación rural para que se organicen como centros e como focos de expansión do medio rural.

Por outra banda, debe ser protexida a actividade agraria a través de medidas de conservación do medio físico, en especial naqueles solos de alta e de media calidade agrícola.

Trátase, en definitiva, de defende-lo patrimonio ambiental como manifestación cultural e natural, legado dos nosos antepasados, a través dunha decidida actuación protectora e diversificada dentro do encadramento da vixente lexislación urbanística con relación ás áreas de interese natural, paísaxístico ou cultural e, en especial, ós elementos do patrimonio histórico e arqueolóxico.

r2.3.7.- POTENCIAR E DESENVOLVE-LOS NÚCLEOS RURAIS DE POBOACIÓN

Xa vímo-la necesidade de potencia-lo medio rural e, enlazando con esta idea, a necesidade de potencia-lo desenvolvemento dos núcleos rurais de poboación como centro e foco organizador das actividades humanas dentro do medio rural, evitando, na medida do posible, o esparexemento da poboación a través do medio rural. Deste xeito e encadeando coas exposicións e mailos motivos que na Lei de adaptación da Lei do solo a Galicia establece no seu punto II: "Estudiando, polo tanto, o modelo de asentamento poboacional existente e os seus elementos constructivos, os plans e as normas entrarán na ordenación e no desenvolvemento dos núcleos de poboación, co fin de determina-la preceptiva clasificación do solo, que se flexibiliza para os núcleos rurais tradicionais, endurecéndose, polo contrario, as condicións para edificar fóra dos núcleos, calquera que sexa o seu tipo, co convencemento de que as mellores localizacións xeográficas para os asentamentos humanos están en Galicia xa utilizadas, sendo conveniente limita-lo esparexamento, que non a dispersión, para evita-la progresiva degradación do medio rural que provoca o asentamento indiscriminado de vivendas unifamiliares no medio agrícola, non destinado preferentemente ó seu cultivo e, así mesmo, a secuela da

r23

imposibilidade económica de dótalas a todas elas do estándar mínimo d^aexado de infraestructuras, servicios e equipamentos. /

Polo tanto, proponse unha ordenación permisiva dentro do ámbitd\do núcleo de poboación, que facilite e fomente o seu desenvolvemento e tamén que se redacten as disposicións na normativa urbanística que configuren un elemento disuasorio ante as tentacións de edificar fóra do dito ámbito.

Para esto cómpre estructura-las cualificacións urbanísticas relativas ós núcleos de poboación xa que se detectou na normativa en vigor unha serie de situacións contradictorias que é conveniente corrixir. Tamén será necesario volver delimita-lo ámbito dos núcleos rurais, en función tanto dos crecementos experimentados nos últimos oito anos coma das demandas e necesidades de cada un deles.

A regulación das medidas de dotación de infraestructuras, servicios e equipamentos públicos, ben directamente desde o Plan xeral, ben desde o planeamento especial de mellora ou de reforma interior dos núcleos, procura instrumenta-las medidas de intervención para mellora-lo nivel de servicios dos núcleos, potenciando as localizacións nodais relacionadas eos sistemas de comunicación.

2.3.8.- POTENCIAR E DESENVOLVE-LO AMBITO PARROQUIAL COMO MODELO DE ARTICULACIÓN ENTRE OS DISTINTOS NÚCLEOS DE POBOACIÓN DO MUNICIPIO.

A parroquia foi históricamente en Galicia unha unidade básica de aglutinación da poboación. Trátase, daquela, dunha unidade primaria, célula vital da estructuración xerárquica da poboación no territorio, con especial incidencia no medio rural; e é intención do presente proxecto do Plan xeral fomentar este modelo de estructuración para o termo de Vilagarcia de Arousa.

A diferencia doutros municipios da Galicia interior, en Vilagarcia non se produciu unha desaparición e despoboación da entidade parroquial, senón que como consecuencia da expansión urbana e do crecemento de pobación se produciron modificacións substanciáis das características esenciais desta institución, como a reforma de estructura-lo territorio e a poboación, tales como a capacidade de articulación da institución parroquial, e asemade prodúcese, na meirande parte dos casos, un aumento desbordado da poboación ñas décadas dos anos 60 e 70, o que provocou ñas parroquias rurais de Vilagarcia unha mestura dos modos de vida rural e urbana, propiciando un carácter impersoal do que antes carecía. Esta perda de personalidade, que provoca o aumento repentino da poboación, produce un aumento do illamento dos individuos, coa consecuente perda da forza que caracterizaba as relacións sociais e as actividades culturáis no ámbito parroquial rural e no urbano.

Pásase dunha configuración estática inamovible da parroquia a unha concepción dinámica que provoca, por unha parte, os cambios enumerados anteriormente e, por outra, no eido da ordenación territorial, a necesidade de relativizar en certa maneira o ámbito da parroquia como territorio de subdivisión que se debe considerar ñas delimitacións das clasificacións do solo e de asignación de equipamentos locáis; sobre todo, neste caso, e debido á heteroxeneidade do termo municipal e á diversificación de procesos de crecemento que nel se producen.

Esta perda de forza ñas relacións sociais e culturáis é consecuencia directa da inexistencia de lugares públicos de reunión, tanto cubertos coma ó aire

24

libre, asi como da perda de poder de concentración que eclesiástico posuia tempo atrás. Convén, daquela, para a recup^ tales actividades culturáis e sociais, a dotación de equipamentos verdes de cada unha das parroquias do municipio. Con todo, pr? recupera-la estructura celular da poboación en relación co medio fisico se sitúan recuperando o modelo de articulación entre os diferentes núcleos e o intercambio de relacións sociais-comerciais e incluso administrativas. É por eso que o ámbito xeográfico que establecerá o Plan para posibilitar unha certa xerarquia e polarización na situación e dotación do equipamento rural deberá ser máis ampio có estrictamente parroquial, segundo se sinalou anteriormente, e deberá abarcar varios territorios parroquiais.

2.3.9.- POTENCIAR E ORGANIZA-LO SECTOR TURÍSTICO-HOSTALEIRO

Entre tódolos sectores de producción existente no municipio de Vilagarcia de Arousa, é sen dúbida o sector turístico o menos desenvolto e organizado, pese a que as grandes posibilidades que pola súa especial situación e enclave dentro da xeografía galega e pola súa gran beleza paisaxística presenta o municipio.

0 turismo rural non existe e o urbano é bastante débil; atopámonos nun municipio con escasa preparación da infraestructura para xerar atractivos turísticos e absorber parte da demanda turística das Rías Baixas galegas.

Para chegar a resultados satisfactorios cómpre un forte investimento neste sector que ten que reconducirse en dúas direccións ben diferenciadas, no litoral e no interior: crear infraestructuras que fomenten actividades relacionadas con este sector, tales como portos deportivos {existe un proxecto de iniciativa privada en Vilaxoán), campo de golf, instalacións deportivas náuticas e terrestres, parques acuáticos ou de atraccións, paseo marítimo, rexeneración de praias, etc., así como a mellora da infraestructura viaria, en particular a potenciación dos accesos, así como a posible conexión coa autopista, etc. Tamén hai que coida-la calidade estética e ambiental tanto das áreas urbanas coma do medio rural.

2.3.10.- POTENCIAR E REORDENA-LO SECTOR INDUSTRIAL

O obxectivo fundamental do Plan xeral en proxecto é crear un tecido industrial continuo e ben dotado, disociado de usos incompatibles pero non illado destes e con boas expectativas de expansión. Como exemplo pódese reseña-lo polígono de Xestur, en Trabanca-Badiña, onde se resolve acertadamente a compatibilidade en contigüidade dos usos industriáis e mailos residenciáis. Igual que sucede neste caso, deberá investirse en acondicióna­las áreas industriáis consolidadas e establece-las áreas de expansión en continuídade con aquelas.

Tamén hai que mellora-las infraestructuras, tanto en servicios urbanos coma na rede viaria e un tratamento urbanístico específico respecto doutros usos e actividades, para o que será prioritario resolve-los problemas de urbanización esixindo un nivel acorde coas necesidades, sen despilfarros económicos,

Por outro lado, proponse un proceso de deslocalización das implantacións pequeño-industriáis no territorio municipal sobre a base de regulación na

25

de-

r normativa deste tipo de instalacións no solo rústico núcleos delimitados.

2.3.11.- POTENCIAR E REORDENA-LO SECTOR COMERCIAL

Con relación ó terciario comercial, o Plan xeral intenta favorece-la descentralización dos usos comerciáis, creando unha dotación comercial ñas áreas especialmente infradotadas, para o que compre potencia-lo sector comercial dentro dos barrios periurbanos do contorno do núcleo urbano de Vilagarcia, asi como nos núcleos rurais do municipio. Conta co inconveniente derivado da propia estructura destes asentamientos que, por causa das súas baixas densidades de poboación, non reúnen en moitos casos atractivos suficientes para a iniciativa privada.

En relación coas áreas comerciáis especificas, proponse mante-lo centro comercial da Xunqueira con carácter exclusivo, non prevéndose cualificar ningunha nova área dedicada específicamente ó uso comercial, co fin de potencia-ios pequeños comercios, que proporcionan actualmente unha oferta suficiente, adecuada ás características da demanda.r Por outra banda, mantense o uso dos terreos do recinto feiral de FEXDEGA, ainda cando seria conveniente prever unha nova situación que posibilite, por un lado, un uso público máis adecuado para os terreos actualmente ocupados e por outro, que o novo empra zarriento permita mel lores posibilidades para potencia-la feira e as repercusións que dentro dos ámbitos comercial, industrial e de servicios ten ante o fomento e o desenvolvemento dos ditos sectores.

Cómpre tamén reordena-lo sector terciario-comercial ñas áreas industriáis organizando as exposicións e mailos escaparates de forma ordenada e racional para favorece-los resultados estéticos dos conxuntos industriáis.

Proponse na normativa urbanistica a necesidade dunha normativa rixida nos requirimentos de seguridade e hixiene pero flexible en canto ás posibilidades de adaptación a cada situación comercial.

2.3.12.- POTENCIA-LA ÁREA URBANA DE VILAGARCÍA COMO CENTRO SOCIAL, ADMINISTRATIVO, COMERCIAL E CULTURAL DA COMARCA DE AROUSA-SALNÉSr Vilagarcia é hoxe en dia o centro neurálxico da comarca de Arousa-Salnés, e cómpre fomentar e activa-los mecanismos urbanísticos encaminados a potenciar esta situación. Preséntanse, daquela, intencións de actuación máis alá do termo municipal, nun intento de articular e ordena-la comarca de Arousa- Salnés desde o planeamento de Vilagarcia. Desta forma, deberanse crea-ios equipamentos comarcáis que lie presten servicio á totalidade da poboación da comarca de Arousa-Salnés, xa sexan sanitarios, deportivos, culturáis, sociais ou administrativos.

Se a recuperación da "centralidade" é un obxectivo prioritario, é evidente que ligado a este se atopa revitalizar e rehabilita-lo casco histórico e neste campo debe ser o Concello o motor e o impulsor da actívidade constructiva.

Para consegui-los obxectivos fixados proponse manter e crear ou reserva-lo solo, no seu caso, do: Hospital comarcal, recinto FEXDEGA, posible acuario ou

r 26

definitivas de actividade portuaria, INEM, (Federación Empresarios Comarca Arousa-Salnés).

2.3.13.- ADECUADA PREVISIÓN DO SOLO RESIDENCIAL

De acordo co exposto anteriormente na análise da situación urbanística do municipio preséntase este obxectivo tendo en conta que a experiencia dos últimos anos de aplica-lo plan e a súa correspondencia co sistema productivo inmobiliario demostrou que non é desexable dimensiona-lo solo residencial tendo en conta únicamente o axuste cuantitativo entre as previsións de demanda e de oferta do solo desde o planeamiento, debido tanto ás dificultades expostas sobre xestión urbanística coma ós comportamentos antisociais de propietarios do solo, ós axentes inmobiliarios e outros. Todo esto traduciuse na retención especulativa de solos cualificados que, unido á lentitude nos procesos de planeamiento e de xestión dos polígonos debido á complexidade das actuacións financeiras, técnica, xurídicas e materiais, determina que, á marxe da adopción de medidas concretas de axilización ou de actuación pública que se decidan en materia de creación do solo, en consonancia co previsto ó respecto na Lei 1/1997, cómpre desde o planeamento entende-las previsións que resultan de todo o'anteriormente exposto.

En definitiva, o dimensionamento do Plan debe responder a unha vontade de transformación en correspondencia coa proposta dunha oferta coherente do solo desde o punto de vista social, morfolóxico e funcional.

Na actualidade, en Vilagarcia, aínda queda unha parte importante do solo urbanizadle de uso residencial sen desenvolver; esto, unido á grande extensión de solo urbano e ás bolsas intersticiais existentes nos núcleos periurbanos ainda sen desenvolver, xustifica unha proposta como a que se expon a continuación. Todo o dito baséase, ademáis, no estudio dos datos demográficos: crecemento vexetatívo, saldos migratorios, que aconsellan non aumenta-la extensión do solo urbanizadle.

2.3.14,-REORDENA-LOS NÚCLEOS RURAIS DE POBOACIÓN

Ten por obxecto adapta-la nova delimitación dos núcleos rurais ós crecementos experimentados nos últimos anos así como ás necesidades e ás demandas de crecemento de cada un deles. Tamén se detectou na actual normativa certa incoherencia na ordenación das distintas zonas dentro dos núcleos rurais, referentes fundamentalmente ós paramentos edificatorios das ordenanzas de aplicación, polo que se propón estructura-ios núcleos nos seguintes termos:

Deberá recoñecerse e identificarse o sistema de núcleos tradicionais por tratarse dun reflexo da ocupación equilibrada do territorio que garanta unha relación ordenada e dimensionada entre a residencia e a actividade agrícola. Tamén se analizarán e ordenarán os núcleos urbanos ligados ós corredores importantes, mantendo e potenciando a súa accesibilidade e a súa dotación de servicios. A súa posición no continuo edificado permitiulles adquirir un desenvolvemento e unhas características que poden manter un certo grao de crecemento dentro das pautas seguidas nos últimos anos.

A análise do modelo de asentamento existente e das súas tendencias e das formas de crecemento permite delimita-los núcleos que se van considerar no planeamento, por posuír un determinado número de vivendas nun territorio

27

definido pola súa morfoloxia, os lindes das parcelas, a relación^/ie centralidade coas térras de labor e os prados de explotación inmediata,

Todo isto leva a realiza-la súa delimitación non só con estricto sentido das edificacións do núcleo, senón dos espacios con el vencellados por tratarse de terreos unidos funcionalmente ó propio núcleo.

2.3.15.- DOTAR DE SERVICIOS URBANÍSTICOS Á TOTALIDADE DOS NÚCLEOS RURAIS DO MUNICIPIO

Dota-la totalidade dos núcleos rurais dos servicios mínimos de urbanización: abastecemento de auga potable, saneamento, recollida e canalización de augas pluviais, iluminación pública, pavimentado das rúas e creación de beirarrúas. Daquela, preténdese fomenta-lo desenvolvemento de todos e cada un dos núcleos rurais do municipio, equilibrando as desigualdades existentes hoxe en dia entre o mundo rural e mailo urbano.

Preténdese crea-lo marco físico idóneo para desenvolver novas actividades e potencia-las que existen,

Asi mesmo, preténdese sanear totalmente as augas residuais do municipio a través do Plan de saneamento da ria de Arousa, da cal se están executando na actúalidade as fases correspondentes á estación de tratamento e emisario; está pendente de construirse a depuradora.

2.3.16.- ESTABLECER UN MODELO TERRITORIAL BASEADO NA ARTICULACIÓN HARMÓNICA E EQUILIBRADA ENTRE :VILAGARCÍA-CARRIL-VILAXOÁN-BARRIOS PERIURBANOS-PARROQUIAS RURAIS-NÚCLEOS RURAIS-SOLO RÚSTICO

Preténdese unha interrelación ascendente e paulatina entre o solo rústico e o núcleo urbano de Vilagarcia, relación bidimensional de carácter ponderado que permita desenvolver de maneira harmónica e equilibrada todo o municipio, sen discriminar ningunha zona en concreto.

A estructura urbana do núcleo de Vilagarcia configúrase coa articulación de pe zas urbanas que van xurdindo no tempo e se transforman paulatinamente no seu transcurso, desde a presencia dos tecidos históricos e os rueiros de absorción ata as formacións propias do desenvolvemento urbano recente como os ensanches, as renovacións internas e os sectores de bordo, e se complementan cun sistema periférico de aldeas, lugares e corredores naturais viarios.

0 crecemento urbano previsto ordénase de xeito que se garanta a continuidade do agregado urbano resultante e se facilite as relacións entre as diversas partes da cidade. As propostas residenciáis de nova implantación complementaranse coas actuacións de remate, de media e baixa densidade e relacionadas co acabado dos bordos urbanos, mentres que na periferia destas formacións máis densas se atopa unha coroa de núcleos rurais absorbidos e transformados na súa evolución, asi como un continuo de edificacións lineáis de baixa densidade ó bordo das estradas que no desenvolvemento urbanístico pasan a participar do continuo urbano.

Loxicamente correspóndelles a estes barrios e núcleos periféricos a función de soldadura entre a nova cidade e o seu territorio, o que deberá realizarse

28

cunha transición a base de incorporar tipoloxías de bal constituidas polas formacións rurais e suburbanas da coroa perifé’

2.3.17.- CONTROLA-LA EXPANSIÓN E MAILO CRECEMENTO ESPONTÁNEO DOTACIÓN E 0 REEQUIPAMENTO SIMULTÁNEO

Proponse un crecemento controlado, que sexa capaz de xera-los equipamentos e as dotacións necesarias, tanto ñas áreas urbanizadles (nivel de equipamentos regulado polo anexo ó regulamento do planeamento) coma ñas áreas dos núcleos rurais. Con todo, preténdese desenvolve-las bolsas intersticiais dentro dos núcleos rurais e recuperar terreos destinados a dotacións e equipamentos, cun obxectivo dobre, por un lado, impedir que se deteriore o medio rural e, polo outro, potencia-la súa rexeneración ordenada como ámbito de asentamento residencial con carácter residual respecto da actividade prioritaria, constituida polo sector primario, enriquecido coa presencia doutros usos productivos, evitando a implantación indiscriminada de usos incompatibles co contorno, asi como o traslado ó medio rural das tensións inmobiliarias da cidade.

C 2.3.18.- NECESIDADE DE FLEXIBILIZA-LAS PROPOSTAS URBANÍSTICAS

Dada a rapidez con que se vai manifestando a aparicición de necesidades urbanísticas novas non previstas durante a redacción dos plans urbanísticos, formúlase como obxectivo da revisión do Plan xeral flexibiliza-las súas determinacións, que abranguen tamén os planeamentos subordinados para adaptarse en cada momento ás novas esixencias urbanísticas co fin de aproveitar ó máximo as oportunidades que o futuro poida ofrecer para recualificar e mellora-los espacios.

r

2.3.19.- A PROGRAMACIÓN URBANÍSTICA Ó SERVICIO DO OBXECTIVO ANTERIOR

A experiencia derivada do incumprimento sistemático dos programas de actuación contidos nos plans xerais obriga a formula-lo presente obxectivo en relación co exposto no punto anterior sobre a necesidade de flexibiliza-las propostas urbanísticas. A este respecto, eremos máis importante conseguir configurar un modelo urbano adecuado, debendo a programación urbanística ir adaptándose á vontade política dos sucesivos equipos de Gobernó municipal, ós mecanismos dispoñibles para a xestión urbanística e ós cambios conxunturais que inevitablemente se irán producindo no futuro.

En calquera caso, esta flexibílizacíón na programación das actuacíóns cunha execución que depende da iniciativa privada e de determinadas condicións da promoción non supon menoscabo das garantías de integración urbanística na estructura xeral.Referente ás áreas reservadas para o seu desenvolvemento no futuro máis inmediato, o Plan, en concordancia co disposto na Lei 1/1997, garantirá a execución efectiva do seu programa para o solo urbanizadle e para a complexión do solo urbano. Con esta finalidade, tanto a programación coma a regulación normativa preverán taxativamente os prazos nos que se haberá de realiza-lo planeamento (caso de non estar efectuado ou aprobado), executar e edifica-las actuacións consideradas prioritarias.

2.3,20.- PROTEXE-LO PATRIMONIO

r 29

de*

A obriga de preservar e conserva-lo acervo histórico, a defensa dos valores históricos e a protección do m 1986 constitúen hoxe un elemento de renovada vixencia Plan xeral unha decidida actuación protectora e div regulamentación urbanística en relación con elementos e áreas de interese natural, paísaxistico ou cultural e, especialmente, do patrimonio histórico e arqueolóxico,Detéctase no Plan vixente unha gran proliferación de ordenanzas de zona que dalgún xeito obrigan nalgúns casos a unhas condicións determinadas de protección dos elementos que ás veces se inclúen, caso concreto dasordenanzas 10 e 11, asi como ñas zonas para as zonas pendentes doutros plansespeciáis, ou para a zona de protección especial de Patrimonio histórico artístico e etnográfico, e incluso a ordenanza R, para concluir no propio Catálogo de edificios e elementos a conservar aprobado no 90, que, pese a constituiren unha gran cantidade de normas e disposicións referentes áprotección dos elementos catalogados, posúen tal ambigüidade e imprecisiónñas determinacións que requiren unha replanificación en profundidade que permita por un lado concrétalos desde unha flexibilidade normativa que impida a destrucción e o abandono de edificacións obsoletas e por outro buscar unha valoración homoxénea das edificacións, o que obriga a unha recompilación dos elementos incluidos ñas ordenanzas consideradas, así como da necesidade ineludible de realizar no propio Catálogo un estudio pormenorizado das edificacións que nel se recollen.

2.3.20.1.- NORMAS DE PROTECCIÓN PROPOSTAS NESTA REVISIÓN

Altérase o réxirne de catalogación establecido no catálogo asi como os grupos de protección; máxima, medía, normal e singular, por canto, ademáis de non aparecer o grupo correspondente ó predio do elemento catalogado, as determinacións de cada grupo son moi imprecisas e cun alto grao de ambigüidade, polo que no relativo ós graos, tipos de protección e obras permitidas en cada caso se establecen os seguintes:

CUADRO GENERAL DE GRADOS, TIPOS DE PROTECCIÓN Y OBRAS PERMITIDAS

GRUPO GRADO TIPO DE PROTECCIÓN OBRAS PERMITIDAS 0 IMPLICADAS

I,- PROTECCION INTRINSECA 9,- INTEGRAL

9.- ESTRUCTURAL 7.- ELEMENTAL

TIPOLOGÍA 5.- AMBIENTAL 4.- PARCIALIZADA

-Xunto con outros graos,' excepto no grado 0»,

-id, id, id. con algún deles expresado entre paréntase.

-id. id, id, aando un deles "0" ellos ‘MOr.

A: CONSERVACIÓN B. CONSOLIDACIÓN C: RESTAURACIÓN Di RECONSTRUCCIÓN El RECUPERACIÓN F; ACONDICIONAMELO INTERIOR G: REESTRUCTURACIÓN INTERIOR H: ACONDICIONAMIENTO EXTERIOR I: REESTRUCTURACIÓN EXTERIOR

- AS CORRESPONDENTES ÓS GRAOS

L; AMPLIACIÓN DA EDIFICACION

M: REDUCCIÓN DE LA EDIFICACIÓN

Ademáis das obras especifícamente sinaladas para cada grao, cada un deles admite tódalas obras dos graos de nivel superior, ou, dito doutro xeito, cada

30

tipo de obra, identificada cunha letra do alfabeto, de tódalas letras precedentes en orde alfabética.

comprende- tarrÁíi as pl

GRUPO___________ ___________________GRAO TIPO DE PROTECCIÓN________________ OBRAS PERMITIDAS OU IMPLICADAS

IE, - PROTECCIÓN IMPLICADA 3,’ VISUAL

Non ten obras especificas asignadas,Se val xunto cun grao do grupo I condiciona os bañe dos arcadores a ter en conta a vista respecte a el- Para os dentáis significa o acondicionamiento deles otéanos en favor demuelas vistas.

2*- REALCE

Non tan obras especificas asignadas- Se val xunto a un grao do grupo I condiciona os bens inmediatos, como o caso anterior, a harmonizar con el, realzAndoo para oe damai5 significa o dito condicionamento,

GRUPO __________________________GRADO TIPO DE PROTECCIÓN________________ OBRAS PERMITIDAS OU IMPLICADASIII.- AFECCIONES 1.- DETERMINANTE

- seguido de 11 (0>"s ELIMINACIÓN N: ELIMINACIÓN TOTAL

- Seguido doutro grao, que nen sexa cero, expresado entre paténtese:CONDICIONAMIENTO PARCIAL, ÍJ: REMODELACIÓN CONDICIONADA

O,- ANULATIVO

- Seguido doutro grao, que non sexa cero, expresado entre paréntese:COND1CIONAMENTO TOTAL 0: REEDIFICACIÓN CONDICIONADA

- Hledamente "0", sen roéis: indicaque se trata dun espacio non edificable*

{*) FUNCIÓN SUBSIDIARIA DE TÓDOLOS GRAOS IMPLICATIVA DE AFECCIÓNS NOSESPACIOS EDIFICABLES VACIOS, P: OBRA NOVA CONDICIONADA

*- Grao de protección no que se ten que incluir,

Os distintos de obras indicados están considerados en razón da súa incidencia sobre o ben, con independencia doutros tipos de obra que poidan concorrer con aquelas en razón dos traballos para efectuar, identificados no presente texto coas letras Q, R, S, T, U, V, X, Z e trazados con detalle no correspondente texto.

Os criterios vertidos na análise cualitativa dos edificios deberán considerar tanto o perigo dunha política excesivamente restrictiva que limite a creatividade coma as consecuencias posibles derivadas dunha excesiva liberdade que someta os resultados á discrecionalidade do axente, o mercado e as modas arquitectónicas.

Deberá darse entrada na revisón do planeamento, mediante a revisión do Catálogo, ás accións protectoras que proveñen dos tres campos de competencias existentes: agricultura (paraxes naturais), cultura (movementos, contorno e depósitos arqueolóxicos) e política territorial (patrimonio arquitectónico e urbanístico) .

Para redacta-las ordenanzas de protección de cada zona deberemos en primeiro lugar identifica-los investimentos cunha presencia que produce os valores que se queren manter e en segundo lugar formular un deseño urbano e unha

31

normativa que, permitindo mante-los niveis de actividades e usos dgpJexo de limites compatibles nos valores ambientáis que se defende, ^¿rantan a permanencia destas variantes ou a súa reproducción se esta se considera viable e conveniente e, en particular, mante-los invariantes definitorios das tipoloxias edificatorias tradicionais ou das que lie dan o carácter e a homoxeneidade á zona correspondente, en especial daquelas que conforman a escena urbana, tales como alturas, voluntes, tipoloxias de ocos ñas distintas plantas, tipoloxias de corpos saintes, entrantes e voos (beíris, balcóns, etc.), materiais, cores e texturas das distintas partes que compoñen as fachadas, medianeiras, cubertas, etc.

2.3.21.- CREACIÓN DO PATRIMONIO MUNICIPAL DO SOLO

De acordo co establecido no art. 155.1 da Lei 1/97 cómpre que o Concello constitúa o Patrimonio municipal do solo coas finalidades determinadas no artigo.

0 O.M.S. xa non ten por finalidade "previr, canalizar e desenvolver técnica e económicamente a expansión das poboacións", segundo se sinalaba no art. 89.2. da Lei do solo de 1976, senón que deben ser destinados a "construí-las vivendas suxeitas a algún réxime de protección pública ou a outros usos de interese social"(art. 157.1 da Lei 1/97].

Trátase polo tanto de consolidar e amplia-la presencia pública na titularidade do solo urbanizado, capaz de encarreira-lo crecemento urbano e comprometerse coa regulación do mercado do solo e a vivenda.

2.4.- OBXECTIVOS PUNTUAIS

Fan referencia fundamentalmente a aspectos relativos á normativa urbanística vixente, propoñendo a súa modificación, ben sexa parcial ou total:

1. - Completa-las omisións relativas á regulación de usos e de tramitación detectadas no Plan vixente; en especial os usos hostaleiro, deportivo e garaxe-aparcamento.

2. - Incluir na normativa urbanística as disposicións necesarias para facela compatible coa presencia do patrimonio edificado, evitando fomentar situacións de substitución prematura das construccións, asi como a precisión e modificación da normativa relativa ós aproveitamentos baixo cuberta.

3. - Incluir unha ordenanza garaxe-aparcamento que faga obrigatoria a habilitación de prazas en edificacións baixo rasante.

4. - Regula-las normas para manter e conserva-la vivenda unifamiliar no solo rústico.

5. - Introducir no novo Plan de ordenación urbana as posibilidades previstas ñas Normas subsidiarias para obter unha parcela minima mediante a adscrición de diversos terreos.

32

6.- Nova regulación das disposicións referentes ás ordenanzas1 dos núcleos de poboación.

A continuación enuméranse os obxectivos puntuáis relativos á territorio:

?.- Ordenar con detalle os núcleos urbanos de Vilaxóan e de Carril.

8. - Sinala-los fondos edificables de tódolos bloques na documentación gráfica (planos de aliñacións e ordenación) do novo Plan xeral.

9. - Recolle-las ampliacións do solo efectuadas no litoral: paseo marítimo, recheos do porto de Vilaxoán, etc.

10.- Precisa-las aliñacións dos diferentes núcleos de poboación que conforman o municioio.

CAPÍTULO 3.- CRITERIOS DE ORDENACIÓN

Tal e como se propón na lexislación urbanística vixente, estructúrase o territorio ñas seguintes clasificacións urbanísticas do solo, establecendo para cada unha délas, e segundo sexa a súa natureza, os distintos criterios de ordenación encamiñados a procurar para o termo municipal de Vilagarcia unha ordenación acertada e acorde eos obxectivos xerais, particulares e puntuáis, establecidos no punto anterior do presente capítulo:

A) Solo rústico.

B) Solo do núcleo rural.

C) Solo urbanizadle.

D) Solo urbano.

Estes criterios están determinados polas propias características do territorio e polas incidencias que^ sobre el establecen as diversas actuacións humanas e teñen en conta, en primeiro termo, a identificación e o recoñecemento sistemático dos núcleos, en concordancia coa estructuración do viario en todo o termo municipal; en segundo termo, a análise da potenciación dos aspectos paisaxístícos e ambientáis e a avaliación do impacto que sobre eles poidan ocasionar determinadas actuacións urbanísticas; en terceiro termo, a profundización na regulación das áreas productivas, tomando sempre como punto de referencia a diversidade xeográfica do termo municipal para a súa caracterización en termos urbanísticos.

3.1.- CRITERIOS DE ORDENACIÓN PARA O SOLO R0STICO

Preténdese unha actuación de continuidade respecto das determinacións establecidas no Plan xeral en vigor, corrixindo únicamente aqueles puntos onde a propia posta en práctica do Plan puxo de manifestó a inadecuación da ordenación proposta á resolución dos obxectivos pretendidos.

Delimitanse áreas de solo rústico obxecto de protección en atención ás características particulares do termo municipal, que aconsellan preservar dos procesos edificatorios aquelas zonas de interese natural, ambiental, agrícola ou forestal, procurando garanti-los accesos a aquelas, establecendo en réxime

33

de protección de masas forestáis, de monte alto, de canle zonas húmidas, zonas de uso intensivo agrícola. Pero no: supedita-la rendibilidade a curto prazo e que poid discordante co medio, senón a rendibilidade económicaproducir nun prazo máis ampio, propiciando asi a conservación de zonas de elevada calidade ecológica, ambiental e productiva, que constitúen elementos estructuráis do territorio. Hai que facer unha especial mención á illa de Cortegada, na que se manterá a revisión en tramitación feita polo Concello, na sesión ordinaria do Pleno do día 22/07/94 como parque natural, ó amparo da Lei 4/8 9 da Xunta de Galicia e do Parlamento, en concordancia co que ó respecto se establecía tanto no Decreto 193/1991 do 16 de maio, da Conselleria de Ordenación do Territorio e Obras Públicas, coma ñas Normas complementarias e subsidiarias de planeamento da provincia de Pontevedra, publicadas no DOG núm. 5529 do 20/06/91, ñas que se inclúe dentro da delimitación de espacios naturais as illas da Cortegada, Malveiras e As Briñas.

Unha vez delimitadas as áreas urbanas existentes, as áreas urbanizables e as zonas obxecto de protección, queda dentro do termo municipal o solo clasificado como solo rústico non protexido onde se permitirán as construccións e mailas edificacións previstas no artigo 77 da Lei 1/97, sobre a parcela axustada ós fins previstos, impedindo a formación de novos núcleos. Tamén se definen as condicións que deben cumprir as áreas de solo rústico susceptible de seren incorporadas ó proceso urbanístico.

Outro criterio de ordenación referente á delimitación das diferentes áreas do solo rústico é a articulación de cada unha das zonas respecto ós límites físicos presentes no territorio, eliminando os límites virtuais establecidos no plan vixente.

Facilita-los usos de carácter productivo acordes co medio onde se pretenden desenvolver.

Poñer restriccións ó proceso de construcción fóra dos núcleos de poboación, mais sen chegar ó impedimento total, propiciando deste xeito a flexibilidade proposta nos obxectivos de ordenación.

Estructura-lo solo rústico dentro do ámbito parroquial favorecendo a diversidade de usos e de áreas de protección suficientes para proporcionar certa autonomía celular.

3.2.- CRITERIOS DE ORDENACIÓN DO SOLO DE NÚCLEO RURAL

Delimítanse con esta clasificación urbanística aquelas zonas do territorio que, por existir agrupacións de vivendas e xurdir relacións propias da vida comunitaria, se converten en asentamentos poboacionais singularizados diferenciados e identificables.

Preténdese que esta cualificación urbanística sexa transitoria establecéndose no programa de actuación o cambio de clasificación, ben sexa pola dotación do núcleo dos servicios básicos establecidos no art. 64 da Lei do solo de Galicia, ou ben pola aprobación dun Plan especial de mellora do medio motivado pola aparición daquelas circunstancias indicadoras, segundo o novo Plan xeral, da necesidade daquel planeamento subordinado.

34

Proponse unha ordenación clara e ben artellada co medio rural, sopqjrt^ #5,sico deste tipo de núcleos, propiciando e potenciando as actividades pr^pias:'’db ^ medio. ''s! -'■ ? ¡n-0 sistema de asentamentos rurais conserva na súa distribución espacial a estructura xerárquica tradicional que se apoia na malla da infraestructura viaria, caracterizada funcionalmente para garanti-las comunicacións eos núcleos urbanos principáis e as relacións interparroquiais no mundo rural, e se consolida para propicia-lo crecemento e a consolidación das aldeas e dos núcleos.

3.3.- CRITERIOS DE ORDENACIÓN PARA 0 SOLO URBANIZARLE

Proponse unha actuación de continuidade coas determinacións establecidas no Plan xeral en vigor, establecendo en principio as mesillas áreas urbanizadles ca en 1986, coas correccións que deriven da análise do grao de cumprimento e as razóns que o impediron en cada caso. A non inclusión de novas áreas de solo urbanizable vén xustificada en base á gran cantidade de solo urbano aínda sen desenvolver, que supera amplamente as expectativas de desenvolvemento do municipio nos próximos dous cuadrienios.

Esta gran cantidade de solo urbano delimitado no Plan xeral do termo municipal de Vilagarcia de Arousa xustifica unha actuación e unha proposta de ordenación descentralizada e polinuclear que é capaz de abastecer e dotar á totalidade do solo, ofrecendo unha igualdade de oportunidades en todo o territorio, asi como unha mellora na calidade de vida da poboación.

Con todo, e dada a situación de crise económica na que nos atopamos, sumado á pretendida flexibilidade do novo Plan, esta circunstancia de expansión urbana non resulta tan inconveniente como nun principio se poderla pensar.

Coa reducción da actividade constructiva, os coeficientes de simultaneidade relativos ó proceso constructivo e ó desenvolvemento do solo urbano crecen considerablemente, e, en consecuencia , o solo susceptible de ser edificado ha de ser igualmente grande e estar moi sobredimensionado con respecto ás necesidades do solo urbano establecidas en función do crecemento vexetativo da poboación.

Todas estas circunstancias obrigan a adopta-lo tipo de planeamento exposto ata o momento e a mante-las áreas clasificadas como solo urbanizable en 1986.

Á súa vez, represéntanse e recol1en os resultados do desenvolvemento dos distintos planeamentos subordinados que se aprobaron, facilitando a lectura e o manexo do novo Plan xeral.

3.4.- CRITERIOS DE ORDENACIÓN PARA 0 SOLO URBANO

Xa se falou no punto anterior da grande extensión do solo urbano; a esta circunstancia debemos sumarlle a gran diversificación de cualificacíóns urbanísticas existentes no solo urbano do termo municipal de Vilagarcia de Arousa. Esta gran diversidade supon un grande esforzó de ordenación encamiñado a unha correcta xerarquización e articulación das diferentes zonas e áreas do solo urbano.

Distinguimos dentro do termo municipal de Vilagarcia as seguintes ájréas urbanas con entidade propia e ben diferenciadas. /

a) Áreas urbanas de Vilagarcia, Carril e Vilaxoán.

b) Áreas urbanas intersticiais entre os núcleos urbanos de Vilagarcia, Carril e' Vilaxoán.

3.4.1.- ÁREAS URBANAS DE VILAGARCÍA, CARRIL E VILAXOÁN

Para estas áreas urbanas destacámo-los seguintes criterios de ordenación:

-Manter e potencia-la existencia individualizada e autónoma das vilas de Carril, Vilaxoán e Vilagarcia, artellando correctamente os usos e mallas funcións que en cada un deles se realizan. Esta circunstancia enlaza coa proposta de descentralización polinuclear expresada en puntos anteriores que facilita a dotación e os equipamentos da totalidade do solo urbano de Vilagarcia. Mante-la singuiaridade e a peculiaridade desta vi la non supon un esforzó voluntarista, por coincidir na actualidade o planteamento proposto coa súa realidade obxectiva. Asi mesmo, a absorción de Carril e de Vilaxoán por parte de Vilagarcia ñas condicións actuáis non levarla consigo a integración social e espacial e si probablemente a súa marxinación, perdéndose desta forma a oportunidade de dotar e reequipa-lo resto do solo urbano a partir desta tripolarización, asi como de artellar e vertebra-lo territorio en torno a esta idea.Este criterio obriga tamén a establecer certos matices e precisións na ordenación de cada unha das vilas:

Corrixi-los déficits diferenciáis de infraestructuras e de equipamentos de forma proporcional ás necesidades, funcións e áreas de influencia de cada unha délas.

Ordenar diferenciadoramente as áreas do contorno dos núcleos urbanos de Vilaxoán, Carril e Vilagarcia, capaz de establecer, mediante parámetros como a densidade habitacional, a estructura viaria e a ambientación para unha clara delimitación de cada unha das vilas.

Delimita-las áreas de influencia de cada unha délas, necesaria para establece-los niveis de dotación e de equipamentos pertinentes.

- Realiza-las alteracións necesarias das determinacións do Plan xeral de 1986, para axustalas á realidade obxectiva existente no referente a aliñacións, fondos, volumes, condicións tipolóxicas, etc.

- Para aqueles aspectos que a práctica de varios anos de vixencia do Plan xeral aconsellaban a súa modificación, facelo procurando mante-los fundamentos que presidiron o dito Plan, ainda que regulamentando novamente os aspectos nos que a realidade contradiciu o sinalado no Plan en 1986.

- Neste caso máis que nunca, debemos entende-las ordenanzas como un conxunto de sistemas reguladores da definición do tipo edificatorio, asi como da relación entre o tipo e a súa parcela,

- Procura-la adecuada vertebración dos víais estructurantes de Vilagarcia, Carril e Vilaxoán, a través da revisión do papel da rúa dentro do tecido urbano, que permita recupera-lo seu carácter, o seu encanto e a súa

institución cívica, canalizadora do intercambio social entre seuspoboadores, ademáis da funcionalidade relativa ó tráfico rodado e ó peonil.

A combinación destes dous instrumentos: o trazado viario e as distintas ordenanzas establecen para estes núcleos a ordenación tridimensional pretendida para que o proceso de desenvolvemento de Vilagarcia, Carril e Vilaxoán sexa o máis harmónico posible.

3.4.2.- ÁREAS URBANAS INTERSTICIAIS ENTRE OS NÚCLEOS URBANOS DE VILAGARCÍA, CARRIL E VILAXOÁN

Conformadas polo solo urbano intersticial resultante da expansión espontánea dos núcleos urbanos de Vilagarcia, Carril e Vilaxoán, a través dos núcleos colindantes a eles. Trátase de áreas desenvoltas ó longo da estructura viaria existente, sen unha definición clara de aliñacións ausentes de equipamento e polo xeral cun baixo grao de urbanización. Polo tanto, o tratamento urbanístico ha de ser intenso co obxecto de corrixir estes desequilibrios e desordes.

Para estas áreas urbanas destacámo-los seguintes criterios de ordenación:

- Acouta-la expansión dos núcleos de poboación periféricos para cortar tanto o crecemento en forma de mancha de aceite como corrixi-la desarticulación da estructura urbana.

- Ordena-las áreas interesticiais producto do crecemento espontáneo ó longo da estructura viaria existente, evitando que se formen pequeñas bolsas de solo rústico dentro do solo urbano destas áreas. Para esto proponse diversifica-la ordenación en tres cualificacións segundo sexa o tipo de consolidación edificatoria e a estructura parcelaria que a soporta. Estas cualificacións son de solo urbano residencial de núcleo.

- Facilita-la edificación de tipoloxias semellantes ás existentes para este tipo de áreas urbanas, propiciando á súa vez os procesos de rehabilitación e restauración do patrimonio edificatorio.

Criterios de redefinición de aliñacións e rasantes, co obxecto de actualizar e adecua-la estructura viaria ás novas funcións e actividades xeradas ñas últimas décadas, así como ós novos modos e ritmos de vida. Esta redefinición de aliñacións establécese ademáis baixo criterios dunha mellor xestión dos repartimentos de cargas e beneficios derivados de tal actuación, asi como pola corrección de situacións postas de manifestó a través da nova documentación gráfica a escala 1:1000 que permite delimitar de forma gráfica aliñacións en núcleos anteriormente ordenados a escala 1:5000 e, polo tanto, con gran dificultada á hora de definir dunha forma adecuada as súas aliñacións.

- Ordena-los espacios intersticiais e as bolsas de solo sen desenvolver, compostas por parcelas de grandes dimensións, que permiten operacións de cesións co obxecto de reequipar estas áreas.

CAPÍTULO 4.- MODELO TERRITORIAL PROPOSTO

En razón ós criterios e obxectivos que se foron expondo, exprésanse de forma sucinta as solucións previas de carácter xeral, fuxindo de formular, neste

37

punto, propostas concretas de deseño urbano (aínda determinadas accións puntuáis), para dar unha visión pautas que lies servirán de base ás posteriores actuacíó

Por iso as liñas xerais se centran ñas determinacións clasificación do solo e dos seus elementos fundamentáis da estructura xeral e orgánica do territorio, partindo do modelo urbano escollido.

Modelo urbano que, á súa vez, se configura polos seguintes elementos:

- A zonificación, evitando a segregación de usos, facendo compatible os usos cunha diversificación de funcións e actividades, e establecendo unha baixa especialización funcional do solo, que constituirá unha garantía para un desenvolvemento equilibrado.

A ordenación contida no Plan xeral obtense como resultado da suma producida por operacións urbanas en ámbitos menores. É tamén o resultado da obrigada compatibilidade de conxunto das operacións urbanas estimadas e da integración coherente no modelo que desta forma se produce.

- Facilita-la conexión e intercambio entre os distintos núcleos a través dun sistema de comunicacións eficaz, evitando que a rede arterial poida crear novas expectativas ou degrade os tecidos existentes.

- 0 modelo territorial proposto ordena o territorio partirido dun modelo de crecemento polinuclear a través dos núcleos de poboación existentes, tradicionais ou non, artellándoo cunha clasificación e cualificación do solo de potencialidade productiva e posibilidades paisaxísticas que proporcione un adecuado equilibrio territorial.

0 mantemento dos criterios básicos do Plan vixente, ó que se fixo referencia anteriormente e, en consecuencia, a continuidade das operacións urbanas en marcha non é obstáculo para introducir novas operacións, aínda que nalgún caso haxa que corrixi-las determinacións previstas para elas, que pretendan intervir nos tecidos existentes, partindo da actualización e a adecuación, que xorden sobre a base das novas necesidades e demandas.

No Plan xeral preséntanse unhas relacións dos núcleos centráis de Vilagarcia, Carril e Vilaxoán co seu territorio máis equilibradas, propoñendo un certo grao de descentralización para potencia-la mellora e o crecemento dos asentamentos de poboación existentes dotándoos do nivel necesario de infraestructuras, cunhas tipoloxias edificatorias e de usos compatibles con estas, coas áreas de protección encamiñadas a preserva-lo espacio territorial e potenciar positivamente os seus valores.

CAPÍTULO 5.- DESCRIBI-LA ORDENACIÓN PROPOSTA

Como se esbozou nos puntos anteriores, a actuación que pretende o presente proxecto do Plan xeral no municipio de Vilagarcia non é unha actuación de ruptura co exposto no Plan de 1986, senón de continuidade. 0 feito evidente do bo funcionamento nos anos de vixencia deste Plan é a consecuencia directa desta primeira decisión en canto á nova ordenación en proxecto. Pero tal continuidade non debe entenderse como unha modificación do Plan en base a pequeñas modificacións puntuáis xa que, en consecuencia e tal como establece a lexislación urbanística, nos atopariamos ante unha modificación puntual ou

38

3?

un conxunto de modificacións puntuáis, e non ante a súa revisión cuestiónase a adopción de novos criterios (detallados e anteriores) respecto á estructura xeral e orgánica do terri clasificación do solo, motivados polas circunstancias sobrevidas anteriormente, que inciden substancialmente sobre a ordenación. Á conleva elixir un modelo territorial distinto.

sua vez,

En efecto, a forte crise económica na que nos atopamos inmersos xunto cun número considerable de actuacións locáis, asi como a necesidade de modifíca­lo modelo territorial e a clasificación do solo en áreas significativas do termo municipal obriga a revisa-lo Plan adoptando criterios de continuidade e non de ruptura xeneralizada coas determinacións de planeamientos anteriores.

Pasamos a continuación a detallar en profundidade a ordenación proposta, reseñando as áreas de planeamento en que se deben revisa-las condicións de ordenación.

1) Modifica-la ordenación referida ós núcleos rurais de poboación e ás áreas urbanas intersticiais entre as vilas de Carril, Vilagarcia e Vilaxoán.

Se temos en conta a extensión superficial que se corresponde con estas áreas, en seguida entenderémo-la gran transcendencia da decisión tomada.

En efecto, da análise do contido e determinacións das ordenanzas que regulan estas áreas segundo o Plan de 1986 despréndense certos desequilibrios no sentido de proporen maiores densidades de edificación a áreas menosconsolidadas e con menor grao de urbanización e equipamiento ca outras en mellores condicións urbanísticas; tamén a deficiente base cartográfica empregada en 1986 para redacta-lo Plan xeral provoca erros inducidos, á hora de determinar aliñacións e delimitacións nos núcleos de poboación. Asi mesmo, a elevada actividade constructiva e edificatoria levada a cabo nos últimos anos da década dos 80 e primeiros dos 90 esgotou gran parte do solo edificable destas áreas, unido ó feito de que moitas vivendas do contorno dos núcleos se atopan no solo rústico, e a necesidade de dótalas deinfraestructuras urbanas aconsellan delimítalas co obxecto de crear novas miras de desenvolvemento, establecendo coeficientes de simultaneidade máis elevados e ofertando unha maior cantidade de solo ñas áreas con expectativas de desenvolvemento.

Sen embargo, este proceso e razoamento non é de todo válido para os núcleos urbanos de Vilagarcia, Carril e Vilaxoán, onde se deron procesos urbanísticos e de desenvolvemento irtoi diferentes ós comentados en parágrafos anteriores e que obedecen a procesos, motivacións e demandas moi diferentes ás destas áreas.

Deste modo, desaparecen as ordenanzas NP e NRD (zona residencial de núcleos periféricos e zona de núcleos rurais densos respectivamente) e que se constitúen, segundo sexa o caso, pola ordenanza NP (solo de núcleo periférico) ñas súas tres graduacións,

Estas tres últimas ordenanzas propostas organízanse de forma xerárquica segundo sexa a estructura parcelaria, o soporte das áreas ou a zona que se pretende ordenar. Desta forma, conséguese unha ordenación máis racional dos núcleos rurais e das áreas intersticiais estimulando, en cada caso, a edificación de tipos concordantes eos consolidados, obténdose resultados estéticos e ambientáis moi acordes co contexto urbano que o rodea. Outro parámetro que determina a xerarquización establecida para estas tres

39

ordenanzas e para a súa aplicación sobre o medio físico é

ff c* ^Tí-mt* .

a Cbpsolid|tciónedificatoria, parámetro.

organizándose tamén de forma jerárquica respecto ‘Míñéte

Dentro das ampliacións mencionadas dos núcleos rurais urbanos e das árjeas' urbanas do contorno dos tres núcleos urbanos principáis, adquiren un papel moi importante dentro da nova ordenación proposta as bolsas intersticiais do solo sen desenvolver, que quedaron illadas, ou que están en proceso de illamento ó quedaren encerradas polas edificacións situadas ó longo dos viais existentes. Recuperando a idea de que os núcleos rurais non son áreas marxinais ou residuais, ordenadas de forma espontánea mediante unha única ordenanza, propóñense actuacións urbanísticas de toda Indole encaminadas a mellora-la calidade de vida nestas áreas mediante:

a) A mellora das infraestructuras e dos servicios urbanos

b) Actuacións puntuáis ou parciais que proporcionan cesións destinadas a equipamentos e dotacións públicas, que doutra forma serian inviables, tanto económica coma socialmente, debido ó rexeitamento que as cualificacións directas das áreas de equipamentos sofren nestes lugares. Non esquezamos que o arraigo da propiedade é un dos rasgos máis característicos da idiosincrasia popular e que este é aínda máis acusado, se cabe, no medio rural. Polo tanto, estructúranse mediante a ordenanza NP 3 as medidas de ordenación destas bolsas e os modos de xestión do solo destinado ás dotacións e ós equipamentos, sen que esto supoña unha carga económica adicional para as arcas municipais.

c) Mellora da estructura viaria e da súa articulación coas vias arteriais do municipio.

d) Mellora da calidade estética, ambiental e ecolóxica dentro dos núcleos rurais, a través da consolidación de tipoloxias harmónicas co contexto edificatorio existente e mais co tecido urbano predominante.

Con todo, preténdese equiparar e equilibra-las grandes diferencias e a discriminación que sofre o medio rural respecto do medio urbano, dignificando a vida rural e evitando o avellentamento e a perda de poboación que gran parte do medio rural vén experimentando.

Por outro lado, atopamónos coas zonas de núcleos rurais de poboación que non cumpren os requisitos de consolidación ou os relativos ós servicios. Nestes casos é necesario redactar un plan especial de mellora de núcleo regulado no art. 27 da Lei do solo de Galicia.

2) Modificacións da ordenación referidas á ordenanza MIR (zona de uso mixto industrial-residencial).

As dúas áreas principáis cualificadas coa ordenanza MIR sitúanse nos Martices- recta de Rubiáns e na zona costeira de Vilaxoán. Nestas dúas áreas detectáronse, coa propia evolución do desenvolvemento e consolidación das construccións baixo as directrices da ordenanza MIR, grandes desaxustes e desequilibrios producidos por:

En primeiro lugar, pola falta de infraestructuras acordes coas funcións e os usos pretendidos.

40

En segundo lugar, pola incompatibilidade dos usos industrial e residencia^ non só desde un punto de vista funcional senón tamén por motivos ést'ébíco- ambientais para a correcta estructuración do tecido urbano. . f

En efecto, os servicios de saneamento e abastecemento de auga nalguohás áreas non alcanzan as dimensións e as características necesarias para as demandas dos usos e actividades existentes e incluso nalgúns casos son inexistentes. Cómpre, polo tanto, reestructurar e mellorar estes servicios, xustificados máis se cabe ante o posible crecemento da actividade industrial.

Á súa vez, o grao de urbanización, entendido este polo nivel de calidade e restauración de servicios, tales como: encintado de beirarrúas, pavimentación adecuada en rúas, abastecemento de auga potable e enerxía eléctrica, servicio telefónico, iluminación pública, saneamento separativo de augas grises e negras e a correcta depuración de residuos, é moi baixo, nalgúns sitios incluso para usos residenciáis. Este baixo grao de urbanización foi motivado por:

a) A grande extensión de solo ordenado mediante esta ordenanza que fai incapaz unha actuación unitaria de dotación de infraestructura.

b) A súa convivencia co uso residencial e a confusión e desconcertó sobre os modos e tipoloxias de urbanización a acometer en cada caso. É evidente que tanto a iluminación pública coma as dimensións e a proporción entre as áreas peonis e de circulación motorizada, radios de xiro, dotacións e equipamento característicos da rede de saneamento, características e presión da traída da rede de augas demandas, características do fluido eléctrico, etc.., non son iguais nin compatibles en usos industriáis e residenciáis, nin sequera en especializacións industriáis tales como a industrial lixeira e de escaparate.

c} A non previsión en xeral de actuacións de xestión privada encamiñada á correcta urbanización adecuada ás funcións e usos establecidos, agás dos dous Estudios de Detalle redactados para a ordenación de implantacións industriáis en Rubiáns, que pola calidade da urbanización ponen de manifestó o valor da iniciativa privada na xestión e urbanización do solo.Ó igual que nos núcleos rurais, nestas áreas atopámonos deficencias e carencias de equipamento e dotacións públicas, polo que cómpre buscar mecanismos de xestión privada que fagan viable, esta vez desde un punto de vista Unicamente económico, a execución de infraestructuras, urbanización e equipamentos de carácter público. Con estos mecanismos, o Concello queda liberado da carga, económica que supón, para as arcas municipais, a adquisición do solo destinado a dotacións e equipamentos públicos.

Con todo, a estratexia parece presentarse do seguinte xeito; nun principio establécense mecanismos de ordenación moi flexibles respecto dos usos residenciáis e mailos industriáis {industria lixeira), e déixase que a propia demanda vaia seleccionando os usos máis idóneos en cada caso, satisfacendo as necesidades que nese momento se presentaban como urxentes. Para iso ordenáronse estas dúas zonas, mediante a ordenanza MIR, e conseguiuse o seu gran desenvolvemento da zona en cuestión, así como a especialización espontánea e selectiva da que falaramos. Ante estas circunstancias, e desde a perspectiva do novo Plan, o seguinte paso a dar é inmediato; e é a ordenación a posterior! do desenvolvemento experimentado pola zona durante os anos de aplicación do Plan do 86. Esta ordenación baseará as súas determinacións en:

41

r----

1) Establecer unha correcta xustaposición das áreas rl industriáis, buscando e perfilando as áreas limite e some' tratamento adecuado para compatibilizar ámbolos dous usos.

2) Articular correctamente a rede viaria, facendo fincapé nos cfluSntEIfEos coas vias arteriais principáis C-550 e C-S31, establecendo deseños específicos dos nós que para cada caso sexan máis convenientes, co fin de acadar unha maior seguridade vial, e afluencia de tráfico.

3) Atopar mecanismos de xestión privada viables, destinados a desenvolve-la zona e mellora-la calidade de vida e de producción e distribución de productos, mediante a dotación de equipamentos públicos e mellora da rede viaria, estacionamento, etc.

En consecuencia, adoptarase unha ordenación a modo de unidades de execución integral para as áreas intersticiais ainda sen desenvolver nos sitios onde se requira unha ordenación especifica en relación a peculiaridades de localización respecto da estructura viaria e respecto do uso residencial ou outros en principio incompatibles.

Para as áreas consolidadas, xeralmente ben localizadas en relación coa rede viaria principalmente, as actuacións estarán encamiñadas a acondiciona-lo contorno e infraestructuras ás necesidades demandadas. Entre as diferentes actuacións de dotación de equipamentos destacan, para as áreas de marcado carácter industrial, os destinados a aparcamentos, tanto de vehículos pesados, como lixeiros, evitando os estacionamentos e paradas ó bordo dos víais estructuráis do municipio, acción esta que reverte moito perigo para a circulación vial. Ademáis desta será tamén de grande importancia establecer actuacións naqueles limites entre os usos industrial e mailo residencial nos que se detecten posibles desequilibrios e disfuncións; estas actuacións configuraranse mediante áreas libres e zonas verdes, que amortecen as distorsíóns estéticas e as molestias derivadas da actividade industrial; po, ruido, etc...

Pasamos a facer unha descrición máis detallada das dúas áreas que foron ordenadas mediante a ordenanza MIR:

2.1) Zona Os Martices- recta de Rubiáns.

Trátase dunha zona eminentemente industrial situada en ámbalas marxes da estrada C-531, o que lie confire unha situación privilexiada respecto doutras áreas. Non obstante, existen algunhas bolsas residenciáis dentro dun marco xeral industrial, coincidentes coas ramificacións dos núcleos de Laxe, Barbeitos, Congostra, Bouza, etc., e que convén tratar adecuadamente. Proponse a supervivencia do uso residencial destas bolsas, fomentando no seu ámbito de influencia un desenvolvemento residencial, mediante tipoloxias similares ás consolidadas, e á súa vez, establecer barreiras urbanísticas de amortecemento dos efectos nocivos que sobre o uso residencial provocan os asentamentos industriáis. Preténdese protexer deste modo o ambiente rural e residencial de zonas que históricamente estiveron asociadas a estes modos de vida, sen deixar de desenvolve-la actividade industrial nun lugar onde tódalas súas características apuntan cara á conveniencia dun desenvolvemento industrial.

Estas barreiras materializaranse mediante parques lineáis, xardíns, áreas libres que satisfán dúas necesidades de grande importancia para estas zonas.

42

C--

a) Dotación de zonas verdes e áreas axardinadas.b) Ecualización das distorsións producidas polos procesos industri

2,2) Área industrial de Vilaxoán

Localizada na área noroeste e sudoeste de Vilaxoán entre Punta Bouzas (PIPLA) e o Preguntoiro, ó longo de toda a costa. Atópase prácticamente illado de núcleos residenciáis agás dos núcleos de Riba de Vila e ramificacións urbanizadas dos núcleos de Toras, Freixo, Saiñas e Pica, para as que se establece un tratamento similar ós explicados na área de Rubiáns.

De morfoloxia lineal ó longo da costa, conta con gran cantidade de terreos sen urbanizar, o que fai máis viable os tratamentos urbanísticos pretendidos nos limites co uso residencial. Dada a súa peculiar situación, constituirá unha zona de marcada especialización marítimo-portuaria, que á súa vez potenciará o desenvolvemento da zona.

0 paso da estrada C-550 confirelle unha excepcional localización para o desenvolvemento da actividade industrial relacionada co mar; non obstante os accesos a ela son insuficientes para satisface-la demanda de tráfico e tonelaxe que estas actividades requiren.

Para iso proxéctase a apertura de novos viais estructuráis que deán salda directa á C-550 ós vehículos pesados procedentes desta área. Polo tanto, os esforzos primarios, para esta área industrial, irán encamiñados a unha mellora da infraestructura viaria, sen esquecernos en ningún momento de resolve-lo resto de carencias descritas ó longo do presente punto.

3) Modificacións da ordenación referidas ó limite portuario en Vilagarcia.

0 limite portuario de Vilagarcia constitúe o bordo oeste da vila. Como consecuencia da confluencia, as funcións derivadas da actividade portuaria e das múltiples actividades desenvoltas no casco urbano, configúrase como unha zona altamente tensionada, polo que necesita un tratamento especifico e diferenciado do resto do tecido urbano.

É evidente que algunhas das causas históricas do desenvolvemento do núcleo urbano de Vilagarcia, por enriba doutras localidades da comarca, foi o desenvolvemento das actividades portuarias e ferroviarias.

De todo o anterior dedúcese a necesidade de establecer unha ordenación que potencie as actividades portuarias, e que á súa vez non deteriore ou perturbe o resto de actividades desenvoltas no seo urbano de Vilagarcia. Para a potenciación das actividades portuarias desde actuacións propostas polo Plan xeral de Vilagarcia, cómpre establece-las infraestructuras viarias imprescindibles para a mobilidade e accesos de vehículos pesados; todo, ademáis, articulado de tal forma que reduza ó mínimo as posibles perturbacións que se poidan producir respecto doutras actividades desenvoltas no interior do casco urbano de Vilagarcia.

Para isto, proponse unha actuación lineal a modo de paseo arborado, que poida abarcar grande actividade comercial e hostaleira e que desenvolva funcións de intercambio ñas relacións sociais, liberando tensións e amortecendo os efectos e molestias que a actividade portuaria poida producir.

Para isto cómpre establecer tratamentos especiáis para a fronte do bordo portuario, nun intento de mellora-la calidade estética e tipolóxica desta.

c

c

c

JV

... "‘>-Aü'X.■ 'í'V-,

•- *"í.‘ s X

Especial sensibílídade deberá achegarse no tratamento da fronde s d<jDordp portuario ñas áreas tradicionais da vila. \4) Modificacións da ordenación referidas ó tratamento da canle do rio’ dk-.-CoírV

Outro bordo significativo dentro de casco urbano de Vilagarcia constitúeo a canle do rio, e polo tanto cómpre, ó igual que co bordo portuario, un tratamento especifico encamiñado á mellora funcional, estética e ambiental da zona.

A diferencia do ocorrido no bordo portuario, o bordo fluvial é unha zona moi pouco urbanizada e desenvolta e configura o limite Sur do casco urbano de Vilagarcia, a partir do cal o crecemento urbano se desenvolve ó longo das vias que teñen continuidade máis alá da barreira fluvial. Con todo, a marxe esquerda quedou, case na súa totalidade, sen desenvolver, producindose un abandono xeral da urbanización da zona.

0 feito de configurarse o rio como unha barreira física no crecemento do casco de Vilagarcia é un indicador claro da necesidade do seu tratamento especifico que integre o rio na trama urbana. Para o seu desenvolvemento e execución destes espacios cómpre e será suficiente que o proxecto arquitectónico urbanístico garanta espacios gratos e compatibles coas actividades de esparexemento, descanso e paseo, etc., un deseño de calidade ambiental, visual e monumental, apropiado para tales fins. Este proxecto estenderase ó longo das zonas lineáis das marxes das canles fluviais do río, onde se organizarán espacios aptos para o paseo, o descanso e as actividades lúdicas ó aire libre.

0 carácter lineal destas actuacións condiciona a ordenación dos seus ámbitos.

A urbanización peonil desenvólvese mediante arboredo, xardinería, rueiros peonís, elementos ornamentáis e amoblamento usual de xardíns.

Polo tanto, preténdese, en resumo, coas actuacións sobre o bordo fluvial:

a) Garanti-lo esparexemento da poboación.

b) Mellora-las condicións ambientáis.

c) Protexer e desenvolve-los sistemas de comunicación e mailasinfraestructuras.

d) Garanti-la comunicación e fácil acceso entre ámbalas marxes da canle fluvial

e) Modelización da canle do río, de acordo coas necesidades de capacidade e ambientáis.

f) Reforma e construcción dos pasos elevados destinados a garanti-la continuidade do trazado viario na marxe esquerda do río.

Preténdese que estas actuacións configuren estes espacios como lugares de especial protagonismo dentro da vila, propiciando unha personalidade propia ó conxunto urbano, que serva de referencia e punto de orientación para a totalidade dos seus poboadores.

r 44

Dentro das actuacións realizadas referidas ó sistema de espacios - libres e zonas verdes hai que destaca-las do Parque da Xunqueira e xardins da Celso Emilio Ferreiro no núcleo de Vilagarcia.

Tanto a actuación sobre o bordo portuario como a actuación sobre o bordo fluvial constitúen achegas fundamentáis á calidade ambiental de Vilagarcia e polo tanto requiren a máxima atención, sensibilidade e esforzó para crear espacios libres ampios que servan como base de articulación da totalidade do tecido urbano.

Punto de especial atención constituirao o encontró entre os dous paseos (o fluvial e mailo portuario), asi como as principáis pontes sobre a canle do río, rompendo coa monotonía lineal que poida carrexar unha actuación deste tipo.

5) Actualización da ordenación.

Con todo preténdese recompila-la totalidade dos planeamientos subordinados e anteriores (estudios de detalle, plans especiáis, plans parciáis, etc) e reflectilos na nova ordenación, ó obxecto de proporcionar unha mellor visión de conxunto da total ordenación do municipio, así como tamén facilita-lo manexo e estudio do futuro documento sen ter que acudir a apéndices ou anexos fóra do propio plan. Preténdese polo tanto organizar un documento refundido de tódalas actuacións urbanísticas efectuadas no municipio.

6) Modificacións da ordenación relativas ós sistemas xerais viarios.Consérvase a actual estructura viaria proposta para o municipio, modificando aquelas situacións que por unha ou outra circunstancia non se desenvolveron e polo tanto se precisa buscar novas alternativas ó seu trazado, ou ben novos sistemas de xestión do mesmo.

Isto conleva a un estudio profundo da estructura parcelaria nestes lugares, acomodando o trazado do vial, na maneira do posible, a un reparto equitativo de cargas e beneficios, facilitando con isto as actuacións de reparcelación e reparto derivadas de cada actuación. Así mesmo, búscanse sistemas de xestión que faciliten o proceso de incorporación ó dominio público dos terreos destinados ó Sistema Xeral Viario.

A continuación expoñémo-las áreas e sistemas para os que se propon a modificación do seu trazado ou sistema de xestión:

6.1) Para o vial de circunvalación leste, que enlaza a Avda. das Carolinas coa Avda. López Ballesteros, establécense modificacións co trazado do vial proposto polo PGOU en vigor, axustándoo de xeito máis claro á estructura do tecido urbano. 0 estudio de detalle proposto para a desembocadura da circunvalación na Avda. das Carolinas mantense ñas mesmas consideracións e determinacións establecidas polo FXOU en revisión.

6.2) Consolidación do trazado viario de circunvalación na área sur do núcleo urbano de Vilagarcia, que enlaza a Avenida das Carolinas e a de Rodrigo Mendoza, respectando o trazado proposto polo vixente Plan xeral de Ordenación Urbana e desestimando as modificacións que sobre este trazado se propuxeron nun principio, na busca dunha mellor adaptación á estructura parcelaria da zona, por atoparse moi avanzados os traballos de xestión e urbanización do mencionado vial; non obstante modifícanse lixeiramente os límites do estudio

45

de detalle; ó obxecto de adáptalos e axustalos á estructura terreos edificables con fronte ó Paseo de Ricardo Caamaño.

6.3) Sistema viario de enlace da estrada C-550 e a área Vilaxoán entre Punta de Bouza e Preguntoiro.

Preténdese desenvolver un sistema xeral viario que dea servicio a esta zona, adaptado ás intensidades e volumes de tráfico, completando tódalas infraestructuras e servicios inexistentes ou deficitarios da zona. En principio o sistema de xestión proponse como directo mediante expropiación das áreas privadas; non obstante déixase aberta unha porta para o seu posible desenvolvemento mediante unha unidade de execución integral.

Esta actuación permite desvia-lo tráfico pesado característico deste tipo de zonas, apartándoo das áreas residenciáis e dirixindoo de forma directa ata o eixe arterial C-550.

6.4) Consolidación e urbanización do paseo fluvial e tramo de circunvalación sur ó longo da Avda. Rodrigo Mendoza e a súa continuación a través da Avda. Doutor Tourón, ampliando a distancia entre aliñación, co fin de proporciona- las dimensións necesarias para absorbe-lo tráfico tanxencial de paso entre as estradas C-550 (dirección Cambados) e a C-531, propiciando unha maior fluidez e axilidade na circulación viaria. Esta ampliación vén dada polo recuado da edificación establecido na proposta de ordenación do Plan parcial do sector da Maroma.

6.5) Remodelación do esquema viario, ó longo da rúa Valle Inclán e Avenida da Marina.

Falamos desta operación no punto 3) Modificacións da ordenación referidas ó limite portuario en Vilagarcia, e polo tanto non irnos insistir máis nisto, Unicamente mencionar que con esta actuación, xunto coas descritas nos puntos anteriores 6.4, 6.2 e 6.1, se consegue dotar a Vilagarcia dun anel viario de alta capacidade, que distribuirá e articulará o tráfico de toda a vila, solucionando pequeños problemas de conxestión que sobre todo nos meses de verán se producen no casco urbano.

Para eso, proponse a apertura dun pequeño tramo de vial de aproximadamente 130 m lineáis de traza, e un ancho de 16 m, que enlazaría de forma directa a Avda. de Rosalía de Castro e a da Mariña, solventando os problemas de circulación viaria que na actualidade este cruzamento viario provoca.

Todas estas pequeñas correccións, e en especial as relacionadas eos eixes viarios C-550 e C- 531, veñen en gran medida motivadas polas consideracións establecidas no Plan de Estradas de Galicia elaborado pola Consellería de Ordenación do Territorio e Obras Públicas da Xunta de Galicia de 1983.

Neste sentido no mencionado Plan dise textualmente:

"Por último, en Pontevedra (provincia) o itinerario máis conflictivo é sen dúbida o conformado pola comarcal C-550 no seu percorrido ó longo de toda a costa. Pode dicirse que toda a estrada é un continuo urbano e suburbano no que as travesías e núcleos atravesados se suceden sen solución de continuidade. Haberla que destacar de tódolos tramos:

.,. Vilagarcia- Cambados- O Grove"

46

i| * i í ^\v tique requirirían para a súa resolución a construcción de varianttSJ de (&¿glzado),íJ' das actuáis estradas, dada a imposibilidade que estas íagjv actualidade para resolver puntualmente cada unha das travesías menl^^iad¿«l

Ademáis, e en relación co eixe viario principal C-531, establécese a posibilidade de converter en autovía o acceso desde a autopista A-9 na salda de Caldas de Reis a Vilagarcia.

Entre as diferentes posibilidades de ordenación do sistema xeral viario de estructuración, unha das máis urxentes represéntaa a necesidade de dotar a Vilagarcia dunha circunvalación total que intercomunique as estradas: C-550 (tramo norte-sur}, C-531, asi como a estrada N-640 e a PO-331. Estas circunvalacións ou variantes, ñas que se inciúen tanto as variantes ós núcleos menores como as actuacións en áreas urbanas, serán novas estradas executadas como variantes ás travesías actuáis ou novas penetracións ós núcleos urbanos.

Ademáis destas actuacións e o comentado enlace coa A-9, preténdese o acondicionamento da estrada PO-331, entendendo por acondicionamento a mellora do trazado e firme do tramo de estrada en cuestión para adecúalo a unhas características xeométricas e de firme tolerables. Á súa vez e para o mesmo período proponse un desenvolvemento dunha vía rápida de nova construcción que comunique Vilagarcia con Cambados, Sanxenxo e Pontevedra (vía rápida do Salnés).

Outras posibles actuacións de interese serían as de penetración e comunicación, polo leste, da zona central e porto comercial; completándoo coas conexións na zona sur á altura de Outeiro coa estrada C-530, e pola área norte co tramo norte da C-550 a través das parroquias de Cea e Bamio. Tamén deberase efectuar no seu momento a conexión da estrada comarcal C-531 coa vía rápida do Salnés, a través dun nó na parroquia de Cornazo.

CAPÍTULO 6.- SÍNTESE DE INFORMACIÓN

6.1.- DIAGNÓSTICO

0 termo municipal de Vilagarcia de Arousa, e máis en concreto o núcleo urbano de Vilagarcia, configura a cabeceira da comarca de Arousa-Salnés. Histórica e xeograficamente actúa como polo de desenvolvemento autónomo, irradiando unha gran centralidade comarcal.

Así mesmo, Vilagarcia mantén unha dinámica propia debido á súa actividade comercial e portuaria, ademáis da súa tradición industrial.

I.- DISTRIBUCIÓN ESPACIAL DA POBOACIÓN DENTRO DO MUNICIPIO DE VILAGARCÍA.

Como se sabe, Galicia é unhas das rexións máis densamente poboadas de España, a pesar do diferente ritmo de crecemento dos respectivos efectivos demográficos ó longo do presente sáculo. Esta singularidade faise máis patente, se cabe, ñas áreas costeiras de Galicia e, máis en particular, ñas zonas do Golfo de Artabro e mailas Rías Baixas.

47

Vilagarcia sempre constituíu un núcleo e municipio de gran deps'í4ade ó^SíSpo do panorama de distribución da poboación en Galicia. No 'úlbi^¿J)!6écülo, Vilagarcia presentou densidades de poboación superiores a 200 hab/km5, e desde 1950, as densidades eran da orde de 400 hab/km2.

En 1900, en Galicia só se localizan 22 municipios con máis de 200 hab/km2, e estes están situados ñas zonas máis prósperas agrícola, industrial e comercialmente. Como se mencionou son as áreas de: Rías Baixas pontevedresas (con Vigo como municipio máis denso da comarca) xunto coa Guarda e Pontecesures e o golfo Artabro coruñés.

Este proceso vaise agudizando co paso dos anos e son estes municipios, tales como Vilagarcia, os que acollen a poboación procedente das emigracións interiores que veñen da Galicia interior. Con todo, prodúcese para Vilagarcia un aumento progresivo e paulatino da densidade da súa poboación.

En 1950, só atopamos en Galicia 9 municipios con máis de 400 hab/km2, entre eles o de Vilagarcia.

II.- A POBOACIÓN

Un dos trazos máis sobresaíntes da poboación galega é a súa disgregación por todo o territorio rexional, de tal modo que, segundo os nomenclátores das catro provincias referidos a 1970, existían en Galicia 31.882 entidades de poboación, o cal supón o 50% do total dos existentes en toda España. Este mesmo feito é fácilmente extrapolable para o municipio de Vilagarcia, onde atopamos unha poboación espallada pola meirande parte do seu territorio municipal, agás a área nororiental, en núcleos máis ou menos grandes, gran parte deles fusionados entre si.

Esta característica xeral da distribución da poboación no municipio de forma espallada non significa que exista unha homoxeneidade e monotonía nos tipos e modos de asentamentos que configuran o termo municipal, senón que, baixo a aparente uniformidade, se oculta unha indubidable gama de matices.

Hai que significar, ademáis, que os limites municipais de gran parte dos municipios de Galicia e en concreto o limite municipal de Vilagarcia de Arousa é nalgunhas zonas meramente artificioso, e a penas identifica ós habitantes daqueles; non obstante, nos últimos anos a consolidación da realidade municipal superou os limites meramente administrativos, adquirindo matices socio-económicos que se funden coa estructuración histórica parroquial-comarcal, Deste xeito será imprescindible estudia-lo municipio de Vilagarcia de Arousa, tanto dun xeito illado como dentro da propia evolución da comarca, e establecer unha análise comparativa entre émbolos resultados.

Aparecen no municipio tres grandes núcleos urbanos de poboación; estes núcleos urbanos son: Vilagarcia, Vilaxoán e Carril, irradiando influencia e actividade ó resto das entidades de poboación do municipio, as cales presentan de forma máis ou menos directa unha relación e dependencia con aqueles de carácter prácticamente unidireccional.

Sen embargo, non existe unha delimitación clara entre os limites físicos e os umbrais de influencia destes núcleos principáis e o resto de núcleos do

48

municipio, presentándose un fenómeno de ocupación do territorio difuso ^e continuo que non configuran o municipio. Este fenómeno é máis acusado^íio contorno dos núcleos de Vilagarcia, Vilaxoán e Carril, e perde inten^'ídade ñas parroquias máis afastadas e illadas. '

Outro dato digno de reseñar, e consecuencia directa dos que liñas atrás explicamos, é o feito de que a porcentaxe de poboación urbana é moi predominante sobre a porcentaxe de poboación rural; do cal se deduce de forma clara que o municipio de Vilagarcia é un municipio eminentemente urbano, con vocación de cabeceira de comarca e da irradiación da súa poderosa centralidade dentro dos municipios que conforman a comarca. Prodúcese á súa vez unha definición do carácter urbano da poboación, atopándose estadios intermedios de poboación mixta rural-urbana que ocupan os barrios periurbanos de interconexión das vilas de Carril, Vilaxoán e Vilagarcia. Esta difuminación é por suposto coincidente coa diseminación da ocupación territorial por parte da poboación; particularidade esta que aclara e axuda a entender mellor os modos de distribución da poboación no municipio e as interrelacións derivadas dos modos de asentamento.

0 municipio de Vilagarcia conta con 13 parroquias, tal e como se presenta na documentación gráfica adxunta no presente Plan xeral de Ordenación Urbana. A característica xeral aplicable non só ás parroquias do municipio, senón en xeral a tódalas que configuran as Rías Baixas é a de ser parroquias moi grandes e numerosas, cun promedio de 2.000 habitantes por parroquia e un elevado número de entidades de poboación.

Para analiza-la diseminación da poboación no municipio de Vilagarcia irnos a emprega-lo índice proposto por Bernard, xa que se axunta mellor ás peculiaridades dos asentamentos galegos, acadando resultados máis reais, significativos e fiables, que outros índices empregados noutras áreas de poboación. Este índice multiplica o número medio de casas (M/N) por entidade pola superficie media das entidades (S/N), sendo N o número de entidades consideradas.

Como é fácilmente deducidle desta fórmula e ó contrario doutras fórmulas utilizadas, o índice crece coa concentración. Vilagarcia presenta un índice de Bernard entre 10 e 25, moi inferior a zonas como o municipio da Coruña ou a área sueste da rexión que presentan índices superiores a 200. Esto indica, como intuíamos traías observacións feitas ata o momento, a considerable dispersión da poboación existente no municipio de Vilagarcia.

En Vilagarcia, o número de poboación por Km2 alcanza 2,5 entidades/km2, cantidade elevada respecto á de 1,38 que presenta a provincia de Pontevedra.

Moi expresivos, e ó mesmo tempo complemento do anterior, son os datos relativos ós promedios municipaís do número de casas por entidades de poboación. Para Vilagarcia este promedio móvese entre 50 e 100 casas por entidade de poboación. Estes resultados derivan en principio do gran peso específico que para este tipo de promedio representan os núcleos de Vilagarcia, Carril e Vilaxoán; non obstante e aínda sen computar estas tres entidades, o número de casas por entidade seguiría sendo relativamente elevado.

III.- O MOVEMENTO NATURAL

A) NATALIDADE

56

Vilagarcia, así como toda Galicia, caracterizase na actualidade por ter uns índices de natalidade bastantes débiles, que son o resultado dun longo proceso evolutivo da súa estructura demográfica, que como consecuencia fundamentalmente da emigración (aínda que non se poidan esquecer outros factores de orde xeral que tamén repercuten: descenso da fecundidade, variacións ñas condicións sociais e económicas, etc.) provocou un descenso das taxas deste compórtente do movemento natural. Desta forma simplificada, podemos sinalar para Vilagarcia tres etapas caracterizadas por natalidade moi alta (índices superiores o 30 por mil) de 1912 a 1950 (agás 1939 pola Guerra Civil) e natalidade baixa (menos do 20 por mil) desde mediados do século ata a actualidade.

Bastante paralela á evolución das taxas de natalidade é a traxectoria seguida polas cifras absolutas.Aquí podemos falar dunha etapa de ascenso (entre 1860 e 1870) que sería seguida duns valores bastante máis baixos ata o comenzó da última década do século XIX, como consecuencia, en parte, da intensa emigración da época que limitou o número de matrimonios e repercutiu desfavorablemente na natalidade, se ben hai que ter en conta que as cifras de nacementos que se facilitan para estas datas non amosan fielmente a realidade, porque había numerosos nados que non eran inscritos no Rexistro civil, o que influíu en que as taxas da metade do século pasado estean infravaloradas en moitos casos.

A fináis do século XIX e principios do XX a tendencia é de aumento, pero pronto se manifesta, como viamos ó analiza-las cifras relativas, un descenso bastante pronunciado e continuo. Despois da guerra a natalidade volve aumentar para posteriormente continuar un descenso paulatino.

A taxa de natalidade para o municipio de Vilagarcia en 1976 cifrase entre 18 e 22 por mil, sendo na actualidade todavía máis baixa. Sen embargo, a nivel rexional estas taxas representan cotas elevadas en relación coa media en Galicia.

En canto á fecundidade dentro do municipio de Vilagarcia, hai que destaca-los indices elevados nos primeiros anos fecundos (particularmente no grupo entre 15 e 19 anos) mentres que a partires dos 25 anos se produce un descenso considerable respecto do que ocorre noutras autonomías da xeografía española.

B) NUPCIALIDADE

A evolución da taxa de nupcialidade para o municipio de Vilagarcia presenta un gran paralelismo coas taxas da totalidade da rexión galega. Deste xeito, obsérvase un crecemento paulatino ó longo do presente século eos altibaixos derivados das épocas de emigración, crises económicas e guerra civil española.

A taxa de nupcialidade para o municipio de Vilagarcia en 197 6 era do 7 ó 9 por mil, resultando en sintonía eos niveis de nupcialidade dos municipios situados ñas Rías Baixas.

C) MORTALIDADE

En liñas xerais a evolución da mortalidade no municipio desde 1990 é de tendencia ó descenso só interrompido en esporádicas ocasións e por causas

50

bastante excepcionais. A etapa de mortalidade moi alta superiores a 20 por mil) pode dícirse que concluíu a comen; decenio do presente sáculo, posto que desde 1912 únicamente en1 terrible epidemia de gripe, se supera este indice de forma clara. ’PSaSSgtfS'Ste momento de crise de sobremortalidade, ligado á última grande epidemia, que deixou as sú as secuelas nos anos inmediatos, continuou a diminución das taxas, que só se verian interrompidas, e cuns valores non demasiados altos, durante os anos da guerra civil e primeiros da posguerra, A partires de 1942 non se superaría máis o índice 15 por mil e, desde comenzó dos anos 50, o 10 por mil, que se considera como umbral da mortalidade baixa. A taxa de mortalidade para 1976 no municipio de Vilagarcía situábase arredor do 6 por mil,

Dentro do capítulo pertencente á mortalidade infantil obsérvase que desde 1900 tivo tanto en Vilagarcía como no resto dos municipios das Rías Baíxas pontevedresas unha tendencia xeral de descenso do número de falecementos dos menores dun ano, se ben son frecuentes os altíbaixos derivados de epidemias, posguerra, etc.

D) CRECEMENTO VEXETATIVO

Como consecuencia da evolución dos índices de natalidade e mortalidade o crecemento natural ou vexetativo para o municipio de Vilagarcía experimentou desde 1900 un crecemento continuo e paulatino, únicamente alterado polos altibaixos producidos polas epidemias e a guerra civil, tal e como xa mencionáramos. 0 crecemento vexetativo para 1976 situábase arredor do 10-15 por mil, que configura un dos máis elevados para Galicia.

E) CRECEMENTO REAL

Analizaremos a continuación o crecemento real para o municipio de Vilagarcía, subvididíndoo en dúas etapas; 1900-1950 e 1950-1981. Para o período 1900-1950 atopamos que o crecemento real da poboación supera o 50%, atopándose entre os municipios de Galicia que máis creceu durante a primeira metade de sáculo.

Para o período 1950-1981 o crecemento da poboación segue sendo elevado aínda que non alcanza as cotas porcentuais da primeira metade de sáculo (debe de terse en conta que o intervalo deste segundo período é un 4 0% menor que o estimado no primeiro), situándose entre o 35% e o 50%.

6.2.- EVOLUCIÓN DO CRECEMENTO DEMOGRÁFICO

Para o estudio da evolución demográfica do municipio de Vilagarcía optouse pola selección dun marco comarcal. Con isto preténdese abarcar conclusións máis alá da mera observación dos cambios poboacionais dentro do municipio, pasando a un nivel superior e máis ambicioso que relacione as evolucións demográficas coa mobilidade da poboación e a estructura socio-económica da comarca de Arousa-Salnés.

51

Ó obxecto de realiza-las análises comparativas dentro dos apartados' fai referencia nesta información urbanística, considérase o ámbitc de Arousa-Salnés o formado polos municipios de Cambados, O Grove, Meis, Portas, Ribadumia, Sanxenxo, Vilagarcía e Vilanova.

A comarca de Arousa-Salnés así configurada reúne, para o ano 1991, 91.645 habitantes, o que supon o 3,23% da poboación galega e o 10,36% da poboación provincial. A traxectoria demográfica da comarca vén sendo positiva desde mediados de sáculo e baséase no crecemento sostido do municipio de Vilagarcía de Arousa que absorbe máis e máis poboación comarcal. Así, se en 1950 o municipio cabeceira representaba o 18,92% da poboación da comarca, en 1981 ascendía ó 29,66, en 1986 representa o 34,51% e xa en 1991 o 35,80%.

A área comarcal configúrase como un ámbito demográfico regresivo onde a concentración de poboación se produce en Vilagarcía en detrimento dos municipios veciños.

O fenómeno urbano de Vilagarcía non consegue difundir positivamente os seus efectos no contorno comarcal dun modo significativo e máis ben parece que opere todavía como receptor da emigración dos municipios veciños.

Ó incremento demográfico de Vilagarcía durante este século contribuíu a anexión, en 1912 dos municipios limítrofes de Carril e Vilaxoán.

A isto hai que engadi-lo movemento migratorio, consecuencia da atracción de Vilagarcía sobre o contorno, que na última década se intensificou mercé ó proceso de industrialización xurdido a raíz do polo de desenvolvemento industrial da ría de Arousa, así como a súa importante función portuaria, comercial e de servicios.

A poboación municipal evolucionou do seguinte modo: 7312 habitantes que con anexión de Carril e Vilaxoán no ano 1912 pasaron a ser 12.734, 23.705 habitantes no ano 1940, 20.654 habitantes no ano 1950, 24.076 habitantes no ano 1970, 29.453 habitantes no ano 1981, 31.626 habitantes no ano 1986 e 31.760 habitantes no ano 1981. Polo tanto a súa densidade actual é unhas das máis elevadas de Galicia con 674,31 hab/km2 e 267,26 vivendas/km2.

6.3.- A CIDADE NO MUNICIPIO

A poboación concéntrase nunha reducida franxa costeira, posto que a case totalidade dos asentamentos se atopan a unha altitude inferior ós 60 m sobre o nivel do mar; só exceden dito límite os núcleos de Castrogudín (120 m) e Paradela de Enriba (140 m).Ata os anos 70, a poboación concéntrase paulatinamente na cidade, mentres que as parroquias van perdendo poboación progresivamente. Así que o ano 1986 a poboación da cidade supon o 39,15% do total do municipio.

O núcleo urbano de Vilagarcía atópase situado no centro da ría de Arousa; aséntase nunha pequeña enseada, franqueada por un lado pola illa de Cortegada e Carril e polo outro polo dique. É o centro catalizador da activídade dunha área moito máis ampia có seu termo municipal, rexe a vida económica de toda a marxe esquerda da ría, ademáis da da comarca do Salnés.

O seu porto, de notable importancia no tráfico comercial e de pasaxeiros, só se ve superado na provincial polos portos de Vigo e Marín, e en Galicia polo

52

da Coruña e 0 Ferrol, é o terceiro porto pesque!ro en provincia.

Vilagarcía de Arousa encóntrase nunha área de grande atracción turística (Rias Baixas) polo considerable número de horas de exposición solar ó ano (máis de 2000) , polos escasos días de chuvia en verán e pola beleza da paisaxe.

importiáp^;

6.4.- TRAXECTORIA DEMOGRÁFICA MUNICIPAL

O termo municipal de Vilagarcía de Arousa, cunha extensión de 47,10 km2, que equivale ó 1,05% da provincia de Pontevedra, concentra en 1991 a unha poboación de feito de 31.760 habitantes, equivalente ó 3,58% da poboación total provincial.

Esta diferencia de participación relativa en superficie e poboación dá lugar segundo o censo de 1991 a unha densidade de 674, 31 hab/km2, sendo esta superior á de Pontevedra capital, a que se estima en 553,88 hab/km2 e inferior á de Vigo que é de 2.541,59 hab/km2.

A traxectoria demográfica municipal caracterízase por un incremento de poboación durante a primeira metade da pasada década pasando de 29,453 en 1981 ós 31.62 6 habitantes de 1986, o que supón un incremento do 7,40%, para despois durante a segunda metade da década deterse parcialmente o incremento da poboación, cifrándose este nun 0,42%, sendo de todos modos superior á media provincial para o mesmo intervalo de tempo no que atopamos un descenso de poboación do 1,48%.

O aumento de poboación nos tres principáis núcleos da provincia de Pontevedra (Pontevedra, Vigo e Vilagarcía) vese xustificado pola afluencia de xente do campo á cidade, debido ó mellor nivel de vida, servicios e mellores postos de traballo. Deste xeito enténdese que, aínda que durante a última década o aumento de poboación se estanca, a nivel provincial, esto non afecta ós tres principáis núcleos de poboación, nos que se produce un aumento considerable de poboación, sendo o maior deles o de Vilagarcía cun aumento do 7,83%, seguido por Vigo cun aumento do 7,46% e Pontevedra cun 3,30%.

Esta evolución recente converte a Vilagarcía no terceiro municipio da provincia de Pontevedra en poboación, a continuación de Vigo e Pontevedra capital, e no oitavo da comunidade galega.

Vilagarcía de Arousa partícipou no período 1981-1991 do 8,90% do crecemento total experimentado polos tres grandes municipios da provincia de Pontevedra.

No referente á poboación de Vilagarcía os seus 32,019 habitantes segundo o censo de 1991 divídense en 15.488 homes e 16.531 mulleres, co que a poboación feminina supera á masculina nun 3,26%. En canto á idade, é a área comprendida entre os 10 e os 50 anos a que máis persoas agrupa, sendo o 60, 42% da poboación total, dos que o 50,14% son homes e o 49,86% son mulleres. Cífrase nun 7,95% a poboación de máis de 70 anos, co que se pode dicir que se trata dunha poboación cunha media de idade baixa; deste 7,95%, o 5,15% son mulleres e o 2,79% son homes co que é maior a taxa de mortalidade dos homes có das mulleres.

53

Y\ f

32.019 habitantes o 44,7?<^ son son viúvos e o 1,40% restantes, ■

En canto ó estado civil do total dossolteirosseparados ou divorciados.

No referente á distribución dos habitantes nos municipios observamos que os habitantes da vila de Vilagarcia de Arousa representan o 39,98% do total dos 31.760 habitantes do municipio. Do total dos habitantes o 95,73% atópanse asentados en núcleos de poboación mentres que tan só o 4,27% se atopan diseminados no municipio de Vilagarcia, polo que podemos dicir que se trata dunha poboación cun alto grao de consolidación.

VIGO PONTEVEDRA(capital)

VILAGARCIA(municipio)

PONTEVEDRA(provincia)

Censo 81 250.724 65.137 29.453 859.897

Densidade poblac 2.364,93 553,0S 625,33 192,07

Censo B6 261.078 67,289 31.626 900.414

Densidade poblac. 2.393,76 572,18 671,46 201,12

Censo 91 270.050 69.441 31.760 886.949

Densidade poblac. 2.541,59 590,48 674,31 198,11

Superficie Km2 109,40 117,60 47,10 4.477,00

PRINCIPALES PARROQUIAS DE VILAGARCIA DE AROUSA (1.986)

POBLACIÓN DE DEREITO

POBLACIÓN DE FEITO NOSNÚCLEOS

ENDISEMINADO

AREALON GA 2.556 2,528 2.345 183

BAMIO 1.648 1.521 1.491 130

CARRIL 3.424 3.395 3.307 88

CEA 1.537 1.532 1,213 319

CORNAZO 1.390 1.385 1.341 44

RUBIANES 1.465 1.429 1.247 182

SOBRADELO 3.047 2.990 2.965 32

SOBRÁN 2.044 2.041 1.739 302

( 54

.O- COft-

(S.Martin Afora)

SOBRÁN (S.Martin)

1.677 1.653 1.612

VILLAGARCIA 12.416 12.379 12.379 -

POBLACIÓN DE GRANDES GRUPOS DE EDAD (CENSO 91)

VILAGARCIA PONTEVEDRA(provincia)

SUPERFICIE KM2 47, 10 4.403

ENTIDADES SINGULARES DE POBLACIÓN 85 6.103

NÚCLEOS DE POBLACIÓN 48 1.093

MENORES DE 15 ANOS 8.799 229.073

DE 15 A 64 ANOS 19.502 563.322

DE 65 Y MAS ANOS 3.585 108.017

TOTAL 31.886 900,411

% RESIDENTES NADOS NO CONCELLO 73,98 73,39

6.5.- A VIVENDA E O SOLO. EVOLUCIÓN DA VIVENDA

O crecemento do parque de vivendas de Vilagarcia reproduce desde 1960 amplamente o seu crecemento demográfico.

Entre os anos 86 e 91 prodúcese un incremento do parque de vivendas do 6%, se a poboación de feito creceu entre 1981 e 1991 en 2.307 habitantes, o parque de vivendas fixoo en 1.760 vivendas, co que podemos observar que se produce un grande aumento en termos absolutos.

55

de-Vo

Nos 10 anos que median entre 1981 e 1991 o parque de vivenda por 1,16%. En período igual de tempo a poboación multiplicouse

O crecemento do parque de Vilagarcía representou o 7,35% do crecemento total da provincia na década dos 80.

O parque de vivienda desenvolveu nos anos 80-90 aínda un ritmo moi superior ó do crecemento demográfico, de tal xeito que a fináis de 1991 se censan no municipio un total de 2.492 vivendas familiares non ocupadas, o que equivale ó 19,79% do total das vivendas existentes.

Parte destas vivendas recentemente construidas e non ocupadas serán vivendas gue se están a acabar ou á espera de ser inmediatamente ocupadas; non obstante o seu número é suficientemente significativo como para pensar que o incremento do número censal de vivendas vacías se está a alimentar en boa medida con vivendas de nova construcción.

Durante o período 81-91, a densidade de ocupación das vivendas descendeu notablemente. Se en 1981 a poboación de feito por vivenda estaba en 3,56, en 1991 os habitantes de feito por vivenda estaba en 3,56, en 1991 os habitantes de feito por vivenda ocupada pasou a ser de 3,06.

As vivendas baldeiras non crecen notablemente, chegando en 1991 a variar con 1981 en 73 vivendas secundarias, sendo o seu número en 1991 de 1.149 vivendas secundarias.

Desde o punto de vista do seu estado de ocupación, o parque evolucionou ñas pasadas décadas cara a unha situación de peso relativo crecente da vivenda desocupada e tamén da vivenda secundaria, sobre o total, xa que en 1991 o grupo de vivendas desocupadas é o 19,80% dos totais, os secundarios o 9,13% o que fai un total do 28, 93%, fronte ó 71,07% das vivendas que se atopan ocupadas.

VIVENDAS SEGUNDO 0 SEU DESTINO ANO 1.991

PRINCIPALES SECUNDARIAS DESOCUPADAS OTRAS TOTAL

VILAGARCIADE AROUSA 8.931 1.149 2.4 92 16 12.588

69,90% 9,13% 19,80% 1,17% 100%

GALICIA 787.772 126.839 191.914 26.565 1.133.080

56

s ?

r

r

57

á-f

rVIVENDAS FAMILIARES OCUPADAS SEGUNDO A SUA SUPERFICIE ÚTIL (M2

CENSO 91

r

TOTAL 9.093 100,00%

HASTA 30 M2 64 0,70%

31 - 60 M2 902 9, 92%

61 - 90 M2 4.717 51,87%

91 - 120 M2 2.467 27,13%

121 - 150 M2 562 6, 18%

151 - 180 M2 182 2,00%

181 M2 y más 199 2,20%

VIVIENDAS COLECTIVAS (CENSO 91)

CLASIFICACIÓN SEGUNDO A CLASE DE ESTABLECEMENTO,OCUPACIÓN E N°DE PERSOAS INSCRITAS.

HOTELESINST. DEENSEÑANZA

RESIDENCIAANCIANOS OTROS

N° VIVIENDAS 15 2 1 2

CAPACIDAD 360 35 108 24

RESIDENTES HOMBRES 1 - 39 7

RESIDENTES MUJERES 1 23 67 14

TRABAJO EN ESTABL. HOMBRES - - - 7

TRABAJO EN ESTABL. MUJERES 1 18 5 14

TRANSEÚNTES HOMBRES 30 - - -

TRANSEÚNTES MUJERES 12 - - -

( 58

VIVENDAS SEGUNDO RÉXIME DE PROPIEDADE (CENSO|KL 9910

EN PROPIEDAD EN ALQUILER OTRASgjt

TOTAL

VILAGARCIADE

AROUSA

7.133 1.471 489 9.093

78,44% 16,18% 5,38% 100%

GALICIA640.552 126.860 49.133 804.715

79,60% 15,76% 4,64% 100%

EVOLUCION VIVENDAS

(TOTAL DE VIVENDAS FAMILIARES)

CENSO 1.901 CENSO 1.991 INCREMENTO DEVIVIENDAS

10.828 12.588 1.760 (16, 30%)VILAGARCIA

DE DENSIDAD DENSIDADviv./Km1 viv. / Km2

AROUSA229, 90 267,26viv. /Km2 viv. /Km2

MEDIA 63,49 74,13 47.630 (16,80%)PROVINCIAL vív. /Km2 viv./Km2

EVOLUCION VIVENDAS (VIVENDAS FAMILIARES OCUPADAS)

CENSO 81 CENSO 91 % VARIACIÓN

VILAGARCIA 8.263 8.931 8, 1%

PONTEVEDRA 235.172 240.252 2,2%(provincia)

6.6. SÍNTESE SOCIO-ECONÓMICA E MEDIO AMBIENTAL

O municipio de Vilagarcia presenta as pautas socioeconómica costeira (Rías Baixas pontevedresas) polo que a súa estructura atopa moi dividida entre os sectores primario, secundario e distribución do emprego no municipio segundo o censo de 1991 é a

s d aeconómica Se terciario. A seguinte:

Poboación ocupada por sexo e sectores de actividade

HOMBRES MUJERES TOTALAGRICULTURA 189 83 272

PESCA 307 29 336

INDUSTRIA 1.710 626 2.336

CONSTRUCCIÓN 1.118 54 1.172

SERVICIOS 3.097 1.987 5.084

TOTAL 6.429 2.785 9.214

É importante o peso da poboación activa empregada na construcción, a cal representa un 17,38% da poboación activa masculina e un 12,13% da total (masculina e feminina). Esta actividade é significativa na dinámica de edificación do municipio. Tódalas parroquias aumentaron o seu parque de vivendas desde 1950 sobre todo ñas parroquias de Carril, Arealonga, Sobrán e Sobrádelo.

Esta disparidade de crecemento entre poboación e vivenda, aínda que non tan acusada como noutros municipios das Rias Baixas, si manifesta unha tendencia cara á reconversión dos núcleos tradicionals parroquiais en núcleos mixtos cun crecente peso das residencias secundarias.

O sector da pesca, un dos máis importantes fai unhas décadas, ocupa agora o 41° lugar en canto a xeración de emprego directo, aínda que isto non debe de conducir a engano xa que existen importantes industrias e sector de servicios relacionado co sector da pesca. En canto ó volume de traballo o porto de Vilagarcia é o 51° dos portos galegos, facturando un importe en millóns de pesetas de 3.955,8 no ano 1986, o que significa un peso de pesca de 53.331 toneladas.O sector pesqueiro ocupa a un 3,65% da poboación de Vilagarcia, dos que o 3,34% son homes e tan só o 0,31% son mulleres.

No sector da industria, segundo en importancia dentro do municipio de Vilagarcia, despois do de servicios, atopamos que ocupa a un total de 1.710

60

homes e 626 mulleres, o que representa un 25,35% do total da ocupada.

A industria maioritaria é a dedicada ás conservas e dá traballo a 1/4 da poboación activa de Vilagarcia. Outro importante núcleo de actividades constitúeno as empresas do sector lácteo, cunha grande inserción no mercado estatal. Outro sector de importancia no municipio é o do metal, moi dependente da actividade económica xeral. De feito, a recesión económica está a orixinar crise, con regulación de empregos e peches no sector.

0 sector de servicios vese repartido ñas súas dúas grandes partes entre o pequeño e mediano comercio por un lado e o turismo polo outro. 0 sector de servicios emprega ó 56,17% da poboación activa de Vilagarcia. En canto ó turismo, aínda que a súa orixe se remonta a varios séculos atrás, a súa importancia económica non tivo lugar ata os anos 50-60. O número de empresas, así como de prazas hostaleiras vai crecendo, principalmente as prazas de campings e hoteis de unha a tres estrelas.

O territorio presenta unhas características medioambientais sobresaíntes sendo relevantes as cualidades da paisaxe costeira (as áreas máis deterioradas desde o punto de vista medioambiental localízanse ñas marxes das principáis estradas que atravesan o municipio): C-531 e C-550, a apreciable continuidade das masas forestáis repartidas pola totalidade do termo municipal, aínda que predominantes na área oriental coincidindo coas cotas máis elevadas e despobradas do municipio, a estructura harmónica dos núcleos tradicionais en relación coas diferentes actividades agrarias e industriáis.

En canto ás explotacións agrarias pódese afirmar que nos atopamos nunha zona que polas súas condicíóns climáticas, topográficas e de localización constitúe unha das zonas cunhas condicións potenciáis inmellorables para o cultivo de productos da horta, viticultura, floricultura e certos tipos de froitos.

A gandería non ten importancia comparada con outros sectores económicos, agás a gandería avícola, xa que funciona como complemento da agricultura.

poboa^ííprt^v' i

PESCA MARÍTIMA DESEMBARCADA POR DISTRITOS MARÍTIMOS

PESO EN TONELADAS E VALOR EN MILLÓNS DE PESETAS

AflO 1.984 AfiO 1.985 AfíO 1.986

PESO VALOR PESO VALOR PESO VALOR

VIGO 174.520 27.711,0 185.121 29.648,0 191.737 32.482,2

A CORUÍJA 109.042 27.020,0 103.570 23.846, 0 79.003 22.814,1

RIBEIRA 93.815 8.416,0 104.435 9.483,0 80.010 9.246,5

VILAGARCIA 38.413 2.824,8 55.986 3.241,7 53.331 3.955,8

61

DATOS AGRARIOS DE 1991

SUPERFICIE DAS EXPLOTACIÓNS AGRÍCOLAS CENSADAS (HAS.)

VILAGARCIADE AROUSA

PONTEVEDRA(provincia)

TERRAS LABRADAS 637 34.484

TERRAS PARA PASTO PERMANENTES 153 43.717

ESPECIES ARBÓREAS FORESTAIS 1.697 117.648

OUTRAS TIERRAS 338 124.794

TOTAL 2.825 320.643

DATOS AGRARIOS DE 1., 986

% DE APROVEITAMENTO DA TIERRA

VILAGARCIA PONTEVEDRADE AROUSA (provincia)

SUPERFICIE MUNICIPAL 47,10 Km2 4.477,90 Km2

TERRA DE CULTIVO 23,80 % 23,50 %

PRADOS E PASTOS 2,00 % 4,50 %

TERREO FORESTAL 53,20 % 61,10 %

OUTRAS TERRAS 16,00 % 10,90 %

62

CENSO XERAL GANDEIRO

O

r

r

VILAGARCIA PONTEVEDRADE AROUSA [provincia)

BOVINO VACAS LEITEIRAS 427 114.861

TOTAL 637 165.941

INTENSIDADE GANDEIRA 9,36 26,52

PORCINO TOTAL 1.973 217.721

INTENSIDADE GANDEIRA 41, 68 48,66

OVINO TOTAL 95 55.856

POBOACIÓN DE 16 E MÁIS ANOS SEGUNDO A SÚA RELACIÓN COA

ACTIVIDADE ECONÓMICA (1991)

POBOACIÓN16 E MÁIS

ANOSPOBOACIÓNACTIVA

POBOACIÓNOCUPADA

HOMES 11.610 7.927 6.429

MULLERES 12.777 3.988 2.785

16-24 AÑOS 4.914 2.165 1.187

25-54 AÑOS 12.303 8.390 6.880

55-66 AÑOS 3.328 1.245 1.056

66 Y MÁS 3.842 115 91

TOTAL 24.387 11.915 9.214

( 63

POBOACIÓNPARADA

POBOACIÓNINACTIVA

POBOACIÓNCONTADAAPARTE

HOMES 1.498 3.543 140

MULLERES 1.203 8.789

16-24 AÑOS 978 2.617 132

25-54 AÑOS 1.510 3.905 8

55-66 AÑOS 189 2.083 ___,

66 Y MÁS 24 3.727 _____

TOTAL 2.701 12.332 140

LICENCIAS COMERCIAIS (1985)VILAGARCÍA DE AROUSA

INDUSTRIA E CONSTRUCCIÓN ESTABLECEMENTOS 246

TRABALLADORES 2.542

ALIMENTACIÓN 544

COMERCIO NON CLASIFICADO 41

TELEFÓNOS 10.707

MATRICULAS ESCOLARES PREESCOLAR 863

EXB 5.242

PRESUPOSTOS PREVENTIVOS MUNICIPAIS 1987

(EN MILES DE PESETAS)VILAGARCÍA DE AROUSA

INVERSIONES 106.128

TOTAL 841.640

OFICINAS BANCARIAS 18

CAIXAS DE AFORROS 7

CAPÍTULO 7.- DISFUNCIÓNS E DEFICIENCIAS NA ESTRUCTURA URBANA

7.1.- PROPOSTAS E MECANISMOS CORRECTORES

A análise da estructura urbana do municipio de Vilagarcia revela a existencia de lixeiros desaxustes entre a gran diversidade e riqueza de subestructuras tipolóxicas que conforman a totalidade do solo urbano.

Para acomete-lo estudio das disfuncións existentes hoxe en dia no municipio proponse unha estratificación por zonas de características homoxéneas, superpoñendo a continuación as conclusións observadas, para a obtención dunha visión de conxunto que facilite a selección dos mecanismos de corrección adecuada.

Desta forma, identificámo-las seguintes zonas con problemas funcionáis e estructuráis.

1) CENTRO URBANO DE VILAGARCÍA

2) DESENVOLVEMENTOS LINEAIS

3) ÁREAS UNIFAMILIARES SATÉLITES

Á súa vez estas zonas subdivídense en diferentes subzonas caracterizadas por unha estructura tipolóxica determinada, ou por unha fase de execución conxunta e illada, que se revela nos modos de articulación coa estructura urbana preexistente,

65

1) CENTRO URBANO { O CASTRO{ NÚCLEO CENTRAL

{ ÁREAS INTERSTICIAIS[ ZONA PORTUARIA

2) DESENVOLVEMENTOS LINEAIS (C-530 NORTE (CARRIL){ C-531{ C-550 SUR (CAMBADOS)

3) ÁREAS UNI FAMILIARES SATÉLITES {ÁREA NORTE{ÁREA SUR

1) CENTRO URBANO

O centro urbano de Vilagarcía constitúe a área de maior densidade do municipio. O seu ámbito é fácilmente identificable e queda definido pola canle do río Con, o bordo costeiro, rúa Ramón Otero Pedrayo, sistema xeral ferroviario e Avda. de Rivero de Aguiiar,

Esta grande área non se identifica como unha estructura homoxénea. No seu interior reúne toda a riqueza tipolóxica e morfolóxica propia da realidade urbana diversa e singularizada pola presencia dos tecidos históricos, así como outras formacións propias do desenvolvemento urbano recente.

A consolidación edificatoria e urbana realizouse mediante procesos en moitos casos de absorción dos rueiros existentes e ensanches de novo tipo, polo que, para os efectos da análise, se estructura a cidade como un conxunto de subzonas fácilmente identificable desde o punto morfolóxico e funcional.

Preséntase desta forma un primeiro problema de articulación entre subzonas ou áreas de polaridade singularidade que incide de forma clara no grao de relacións e interdependenciais entre cada unha délas. Neste sentido o predominio dunhas zonas sobre outras, e a influencia que algunha ou algunhas délas poidan exercer sobre o resto conforma un dos principáis condicionantes dos sucesivos crecementos e estructuracións do casco urbano de Vilagarcía.

Así, segundo sexa este tipo de interdependencias, articulación e polarización existente entre as áreas consolidadas dunha determinada estructura, crearanse tensións urbanísticas sobre determinadas áreas intersticiais ou semiconsolidadas de maior ou menor intensidade que condicionan a orientación dos desenvolvementos e crecementos posteriores. Este proceso non está exento, por suposto, de condicionantes físicos do territorio, que xunto co anteriormente exposto vai a configura-las apetencias do crecemento nun contorno urbano.

Neste sentido tanto o sistema ferroviario coma a canle fluvial do río Con foron claros condicionantes físicos do territorio que motivaron un tipo de crecemento característico, creando estructuras urbanas lineáis ó longo das vias de comunicación de maior relevancia. É o caso do crecemento lineal entre os núcleos de Vilagarcía e Carril, chegando na actualidade á fusión ou

66

interconexión dos seus tecidos urbanos. Algo similar, pero con áJ^úns”'íñ&^ia4Íg/ que diferencian os seus procesos de crecemento ocorre no casodesenvoltos a través da estrada comarcal C-531. Neste caso a inexistencia de condicionantes físicos, asi como a orografía e a estructura poboacional dos núcleos rurais da zona, propician un crecemento lonxitudinal ramificado desempolvándose e estendéndose a través da estructura rural.

Na área sur do núcleo urbano de Vilagarcia, a barreira que para o crecemento da vila supón a canle do rio Con xerou unha peculiar estructuración da área urbana na zona. Ante as dificultades técnicas e económicas que supón a correcta articulación das dúas marxes do rio Con, o crecemento nesta dirección creou un único punto de articulación sobre o tramo central da canle producíndose un estrangulamento da estructura urbana e reducindo de forma significativa a presión urbanizadora que as adecuadas características da marxe sur do río puidese xerar. Con todo, e a partir deste punto de contacto configúrase unha estructura urbana debilitada a modo de tridente que lernbra vagamente ás actuacións barrocas e renacentistas sobre cidades como Madrid ou Roma. Esta perda de presión impide un desenvolvemento transversal do tenido urbano,, quedando bolsas intersticiais de solo sen consolidar: Plan parcial sector Vista Alegre, Plan parcial sector da Maroma e P.E de Desamparados.

Ante este panorama xeral distinguimos para o centro urbano de Vilagarcía as seguintes subzonas:

1) CENTRO URBANO { 0 CASTRO { NÚCLEO CENTRAL { ÁREAS INTERSTICIAIS { ZONA PORTUARIA

1.1.- 0 CASTRO

Constituido por unha pequeña superficie urbana localizada cerca da zona portuaria e que constitúe o xen creador da estructura urbana actual do núcleo de Vilagarcia. Trátase dunha área de significativas cualidades estéticas, históricas e ambientáis polo que no seu día se elaborou un Plan Especial de Protección e esta revisión que mantón a súa vixencia. Está delimitado nunha primeira aproximación polas rúas: Alexandre Bóveda, Avda. da Marina, Arcebispo Lago e definido polas características tipolóxicas e históricas das edificacións que consolidan os rueiros.

A articulación co tecido urbano existente e as subzonas colindantes é satisfactoria, definindo de forma continua a trama edificatoria mediante unha perfecta integración no tecido urbano xeral.

Interiormente esta subzona ordénase e organizase ó redor dunha tripleta de áreas libres que estructuran a totalidade do sistema viario: Praza do Doutor Carús, Praza de Martin Gómez Aval e Área libre aberta á rúa Arcebispo Lago.

1.2.- NÚCLEO CENTRAL

Configura o pulmón do centro urbano de Vilagarcía e articula a totalidade das subzonas que o conforman, establecendo unha polaridade funcional moi forte sobre o resto de zonas e subzonas do solo urbano do municipio.

67

fComprende unha área moi extensa producto dun crecemento progresiv! do deseño existente. Trátase dun ensanche de morfoloxia irregu3¡$M,üj adaptado ás características parcelarias iniciáis do terreo que xustificc configuración. Esténdese desde a canle fluvial do rio Con ata as rúas Santa Lucia e Avda. López Ballesteros (eixe N-S) e desde o bordo costeiro ata as rúas Ramón Otero Pedrayo ó norte e Ramón Cabanillas e Avda. Juan Carlos I ó sur (eixe E-0).

Dentro desta extensa subzona detéctanse áreas que posúen personalidade propia; ben sexa pola organización da estructura viaria, ben polas características tipolóxicas e ambientáis das edificacións que as consolidan. Neste sentido a área comprendida entre as rúas: José Núñez Búa, Avda. da Mariña, Alcalde Rey Daviña, Valentín Viqueira, constitúe unha pequeña área de personalidade propia dentro do núcleo central do casco urbano de vilagarcía. Esta personalidade propia vén dada tanto pola estructura viaria como pola ambientación proporcionada polas tipoloxias tradicionáis das súas edificacións, así como pola peonización de gran parte do seu tecido viarío. Na actualidade son peonís as rúas: Méndez Núñez (tramo entre as rúas Juan Francisco Fontán e Valentín Viqueira), Romero Ortiz e Valentín Viqueira, puidéndose estender aquela peonización á totalidade da área en cuestión.

A articulación da rede viaria co resto do tecido urbano do núcleo central de Vilagarcía é suficientemente adecuada, co que non se producen distorsións nin discontinuidades que perturban a funcionalidade e mobilidade dentro da vila. Por esta razón é polo que a peonización da zona non supón a 'desestabilización da mobilidade no seu contorno, senón todo o contrario, establecendo un tráfico tanxencial a través das rúas Alcalde Rey Daviña, Conde Vallellano, Avda. da Mariña, José Núñez Búa e Colón, que presentan unha maior capacidade de absorción do tráfico rodado de certa densidade.

0 resto do núcleo central do casco urbano de Vilagarcía constitúe unha zona moi consolidada cunha estructura viaria ben definida. Esta elevada densidade da zona xerou pequeños déficits dotacionais, entre os que destacan a inexistencia de ampias zonas libres que absorban as demandas e necesidades do centro urbano de Vilagarcía. Dado que o proceso edificatorio nesta zona está prácticamente esgotado, non é posible establecer no seu interior mecanismos de recuperación destes tipos de dotacións ó non ser posible a aplicación de procesos de edificación sistemáticos que poidan subsanar estes déficits dotacionais anteriormente comentados.

De non se establece-los mecanismos correctores pertinentes, a medio-longo prazo producíríase unha interdependencia dotacional coas áreas limítrofes de planeamento subordinado, o que obrigaría a unha sobrecarga de cesións sobre aquelas áreas, que en principio non parece apropiado para o desenvolvemento e xestión daquelas; máis se cabe, se temos en conta que algunhas délas teñen os seus correspondentes Plans Parciais ou Especiáis, aprobados ou en trámite de aprobación.

A estructura dotacional desta zona adopta unha configuración espacial atomizada, a base de pequeños equipamentos e áreas libres repartidas por todo o ámbito urbano de Vilagarcía. Non se aprecia nesta distribución espacial das dotacións ningunha lei ou razón de estructuración ou implantación sobre o territorio, senón que máis ben parece responder a procesos de oportunídade histórica, asemellando a unha distribución aleatoria.

Por outra banda, e derivado do anteriormente exposto, non existe xerarquización de ningún tipo na organización e relación dos diferentes

68

de-

elementos dotacionais, o que obriga a adoptar mecanismos correo estes pequeños desaxustes.

Para iso, proponse unha apertura do núcleo de Vilagarcía cara ó mar (zona portuaria) mediante a aplicación de mecanismos correctores de permeabilización sobre a pantalla opaca que supón para o núcleo urbano de Vilagarcía o sistema portuario, establecéndose un sistema dotacional xeráquico, que non só solvente o protagonismo que tanto a fronte costeira da vila coma o propio centro urbano en relación co resto do municipio demandan.

1.3.- ÁREAS INTERSTICIAIS

Comprenden as áreas intersticiais as bolsas urbanas de solo non consolidado pola edificación que se sitúan no contorno ou no interior do casco urbano de Vilagarcía.

Localízanse dúas principáis bolsas: unha na zona posterior ó viario leste da praza de Ravella (P.E. de Ravella), e unha segunda xunto á estación de autobuses rematando o límite norte do casco urbano de Vilagarcía (P.E. da Pescadería).

Estas áreas trátanse en profundidade nc punto "Flaneamento de desenvolvemento".

1.4.- ZONA PORTUARIA

Establécense as seguintes novas cualificacións dotacionais, nos recheos do porto fronte á Avda. da Mariña:

a) Área libre de grandes dimensións que abarca un total de 400 m lineáis sobre a ribeira do mar, contando cunha superficie total aproximada de 42.900 mz.

b) Equipamiento comercial nos terreos de recheo que hoxe en día ocupa FEXDEGA. Conta cunha superficie total aproximada de 23.000 m2 e a súa nova estructuración permitirá o ensanche e consolidación como vía principal de circunvalación á Avda. da Mariña.

c) Parque urbano situado xunto ó Peirao de pasaxeiros do porto cunha superficie aproximada de 15.000 m2, dos cales 13.000 m2 están urbanizados na actualidade e os outros 2.000 m2 de nova cualificación posibilitan unha mellor articulación co contorno urbano e coa estructura viaria da zona proporcionando un mellor acceso e funcionamento da área. Na actualidade estes xardíns atópanse totalmente illados, e a súa accesibilidade é moi mala, ó encontrarse imbuidos no interior do recinto do sistema portuario, sendo a súa articulación co centro urbano de Vilagarcía inadecuada ó producirse unha falta de continuidade no tecido urbano de dominio público. Esta problemática quedará solventada mediante a estructuración das dotacións a), b) e maila d).

d) Área libre de 9.800 xunto ó parque urbano consolidado. Trátase dunha área de gran tamaño que propicia unha adecuada articulación entre o parque urbano o) e o resto do tecido urbano do núcleo de Vilagarcía. Establécese ademáis a posibilidade de executar aparcamentos subterráneos, o que solucionará en parte os futuros problemas de estacionamento nesta área urbana.

69

r

r

r\

Ademáis das novas dotacións previstas para a zona dos recheos pe proponse a estructuración e remodelación do cauce do rio Con, ó seu casco urbano de Vilagarcia, asignándolle a cualificación VF (paseo para ordenar: as áreas de paseo peonis, as áreas de circulación rodada (circunvalación zona sur: Avda. Rodrigo de Mendoza), as áreas de protección da canle do rio Con e das súas ribeiras, áreas de circulación en bicicleta, etc. e para que se urbanice a totalidade da zona en cuestión desde o cruzamento da canle coa Avda. das Carolinas ata o cruzamento coa Avda. Valle Inclán, dada a importancia que o corredor adquira pola súa situación como limite e punto de encontró e articulación entre o casco urbano e os sectores de solo urbanizadle: sector Vista Alegre e sector da Maroma, asi como o Plan Especial de Desamparados na Lomba,

Para propiciar esta correcta articulación proxéctase a continuidade da estructura viaria a través da canle do rio Con, mediante a execución de pontes en prolongación das principáis arterias do ensanche. Estas vías principáis na actualidade morren na rúa García Caamaño, rúa que na maior parte da súa traza presenta unha sección transversal de aproximadamente 6 m, o que é claramente insuficiente para a absorción de todo o tráfico canalizado a través destas vías. Polo tanto neste momento o cauce fluvial do río Con preséntase como unha pantalla entorpecedora dos procesos de crecemento e do tráfico rodado do centro urbano de Vilagarcia polo que cómpre establecer mecanismos de permeabilidade e apertura cara ós sectores da Maroma e Vista Alegre solucionando o embude que se produce na Avda. Doutor Tourón no cruzamento coa mencionada canle.

Desta forma propóñense as seguintes pontes de continuidade:

- Ponte de prolongación da rúa Sta. Eulalia.- Ponte de prolongación da rúa Arcebispo Lago- Acondicionamiento da ponte Avda. Doutor Tourón.- Acor.dicionamento da ponte Avda. Castelao.- Protección e conservación da ponte histórica prolongación da rúa Arcebispo Andrade.- Pasos peonis entre o mercado e a 2ona de conservación.

Á súa vez establécense unha ampia zona de conservación como reserva para futuras ampliacións das áreas libres e dotacións axardinadas do centro urbano e das áreas de crecemento, potenciando e desenvolvendo con máis forza unha dobre polaridade dotacional na vila constituida pola área xunto ó sistema portuario e pola área dotacional composta polo conxunto de equipamentos e áreas libres aliñados sobre o corredor do río Con,

Para reforza-la importancia e a transcendencia desta zona, consolidando a súa singularidade e proporcionándolle maior personalidade se cabe, proponse o desenvolvemento dos Plans parciais destes sectores a concentración das dotacións na zona norte dos seus ámbitos, lindando no corredor fluvial (VF) do río Con.

Con iso establécense unha potenciación dotacional da zona Sur do casco urbano e unha perfecta articulación entre as áreas urbanas existentes consolidadas e as futuras áreas urbanas que deriven do desenvolvemento e urbanización destes planeamentos subordinados.

Con estas dúas grandes áreas dotacionais (área portuaria e área fluvial) conseguimos estructurar, organizar e xerarquizar de forma adecuada o conxunto

(' 70

de equipamentos e zonas verdes do casco urbano consolidado, resolví problemas de atomización e desarticulación existentes na actualidade.Desta forma establécese unha adecuada articulación entre a cidade e a do mar, hoxe en dia inexistente debido ó efecto pantalla que exerce o sistema portuario, impedindo a apertura da vila ó mar; ademáis da mencionada articulación entre a cidade e o novo desenvolvemento urbano previsto no planeamento subordinado.

2.- DESENVOLVEMENTOS LINEAIS

Existen tres factores principáis que propiciaron para o solo de Vilagarcia este tipo de crecementos:

- Desenvolvemento do sistema viario interurbano- Condicionantes fisicos do territorio: bordo costeiro, vía ferroviaria.- Influencia e polarización dos núcleos de Carril e Vilaxoán en relación coa configuración da estructura rural.

En efecto, o desenvolvemento dos eixes C-550 (tramo norte e sur) e C- 531 xerou, ñas últimas décadas, novas tensións e apetencias urbanísticas ó longo de todo o seu trazado, que propiciaron a consolidación edificatoria das súas marxes, configurando verdadeiros corredores de unión entre as vilas de Carril, Vilagarcia e Vilaxoán. Estes corredores, á súa vez e dependendo da fácil accesibilidade e proximidade ó sistema viario, desenvolvéronse a través do sistema viario secundario, incluindo no seu crecemento grande cantidade de núcleos rurais tradicionais conformando grandes áreas suburbiales de consolidación edificatoria de baixa densidade.

Estas direccións principáis vense potenciadas á súa vez no caso dos tramos sur e norte da estrada C-550 pola existencia de dúas grandes vilas urbanas de grande arraigo histórico e tradicional (Carril e Vilaxoán).

Estas dúas vilas constitúen verdadeiros polos de atracción diversificando o crecemento urbano e constituíndo unha alternativa respecto do casco urbano de Vilagarcía.

Outros dos condicionantes no crecemento lineal son o propio medio físico e as intervencións desenvolvidas polo home.

Neste sentido o crecemento lineal de Carril vén claramente condicionado polas aliñacións do bordo costeiro e do sistema ferroviario. Á súa vez os desenvolvementos cara ó sur do casco urbano de Vilagarcia presentan un certo carácter lineal no seu arranque, por mor do estrangulamento da rede viaria do casco urbano que se produce sobre a canle do río Con mediante a Avda. Doutor Tourón.

2.1.- DESENVOLVEMENTO LINEAL VILAGARCÍA-CARRIL

Mencionámo-las causas que xustifican o tipo de crecemento e o resultado final da estructura urbana desta zona.

Existen tres aliñacións que organizan o tecido urbano e son:

71

'\\o de -

- Bordo costeiro- Avda. Rosalía de Castro.- Sistema ferroviario

Estas aliñacións ou bordos condicionan a totalidade das tensións superficiais (fachadas do eixe arterial Avda. Rosalía de Castro) e lineáis (bordo costeiro e ferroviario), precisan tratamientos urbanísticos específicos liberadores daquelas tensións entre as que se proponen:

- Proxecto e execución de paseo marítimo ó longo de todo o bordo marítimo,

- Tratamiento das fachadas da Avda. Rosalía de Castro regulando as tipoloxías e densidades consolidadas na actualidade mediante ordenanzas específicas.

- Protección do sistema ferroviario e articulación e comunicación adecuada para cada un dos lados de dito sistema. Neste sentido, compre establecer un proxecto de articulación suficiente entre o núcleo de Trabanca Sardiñeira e a Avda. Rosalía de Castro á altura da urbanización vintecinco e ó longo dos sectores de Santa Comba e Carril Sur.

2.2.- DESENVOLVEMENTO LINEAL SOBRE A ESTRADA C-531

Observamos noutros puntos da presente memoria a estructuración mixta (residencial-industrial) consolidada nesta zona e a súa problemática e solucións adoptadas, polo que non irnos reiterar no tema.

3.- ÁREAS UNIFAMILIARES SATÉLITES

Situadas ñas zonas dos arredores do núcleo central do casco urbano de Vilagarcía, como fase de articulación entre aquela área e as zonas suburbiais. Son áreas de baixa densidade consolidadas polas edificacións unifamiliares exentas adscritas a parcelas de diferentes tamaños e formas. A diferencia das áreas suburbiais, non presentan un desenvolvemento en nebulosa ó longo do sistema viario existente, senón que configuran verdadeiras rúas de nova creación e abarcan espacios máis compensados e urbanizados creando bolsas consolidadas máis ou menos articuladas co resto da estructura urbana. Localízanse dúas principáis subzonas:

ZONA NORTE: Composta pola bolsa de edificacións de baixa densidade localizada entre as rúas Ramón Otero Pedrayo e Avda. López Ballesteros.

ZONA SUR: Composta polas bolsas de edificación unifamiliar cualificadas mediante a ordenanza R2-20 e R-A situadas ó sur dos planeamientos en desenvolvemento de Vista Alegre, a Maroma e P.E. de Desamparados. Articúlanse co casco urbano de Vilagarcía de forma puntual a través da Avda. Doutor Tourón cruzando a canle do río Con.

7.2.- PLANEAMENTO DE DESENVOLVEMENTO.

Sen entrar nunha análise detallada do seguimiento da execución das distintas figuras do planemento previstas no Plan vixente, podemos afirmar que tal execución foi moi escasa, o que deu lugar, fundamentalmente nos núcleos de Vilagarcia e Carril, a algunhas disfuncións nos seus tecidos urbanos, que se atopan na actualidade desarticulados ó permanecer inmersos no seu interior

72

de-

ampias bolsas de solo pendente dos procesos de transformación necesari a súa incorporación en debidas condicións ó tecido urbano.

Ademáis algunhas das propostas de ordenación formuladas nos planeamentos en desenvolvemento do Plan xeral tenden a non contemplar aqueles núcleos no marco da súa integridade, senón como unha soldadura de elementos parciais.

Nesta revisión do Plan preténdese buscar fórmulas de xestión máis áxiles que fagan viable a colaboración entre iniciativas públicas e privadas para o desenvolvemento harmónico e a loita contra os desaxustes especulativos.

Para iso redelimitanse os ámbitos de actuación dalgúns Plans Especiáis en función das súas dificultades de xestión de desenvolvento, así como da estructura parcelaria e consolidación edificatoria.

Ademáis proponse para o planeamento de desenvolvemento subordinado unha atomización suficiente, co fin de logra-la maior concreción dos seu s obxectivos e facilita-lo seu desenvolvemento, tramitación e maila execución. Para non distorsiona-la boa articulación desexable destas zonas co resto do tecido urbano consolidado a presente Revisión establece para o seu desenvolvemento determinacións suficientemente detalladas como para permiti- la autonomía ordenadora daqueles.

Deste forma a Revisión do Plan xeral de 1986 define e ordena o territorio de forma clara e precisa, abríndose á súa vez a novas aportacións e solucións que enriquezan o contido do Plan. Con iso, ademáis, conséguese unha maior flexibilidade ñas determinacións formuladas polo Plan, facilitando e axilizando os tediosos procesos de modificación, cando por circunstancias sobrevidas cómpre unha modificación ou cambio de planeamento nunha determinada zona.

A tramitación do planeamento de desenvolvemento permitirá a mellor escala concreta-las propostas, intencións e determinacións do Plan xeral.

A titoria que o Plan xeral exerce sobre estas intervencións subordinadas afecta a todas aquelas áreas susceptibles de desenvolver conxuntos arquitectónicos de especial relevancia simbólica, pola súa localización dentro do tecido urbano do municipio ou polo seu impacto na paisaxe urbana.

0 Plan identifica tanto na normativa como na documentación gráfica adxunta as intervencións deste tipo que quedan reguladas mediante o desenvolvemento de áreas de planeamento subordinado.

A continuación analizarémo-lo estado de desenvolvemento de todo o planeamento subordinado do municipio segundo as determinacións do Plan do 86.

Existen tres tipos de planeamentos de desenvolvemento subordinado: Plans Parciais de desenvolvemento de solo urbanizable, Plans Especiáis e Estudios de Detalle,

a) ANÁLISE E DIAGNOSE DO SOLO URBANIZABLE. PLANS PARCIAIS

O Plan do 86 presenta un total de 7 sectores de solo urbanizable onde o estado de desenvolvemento é o seguinte:

73

1.-2.-3.-45 . - 6.- 7 , -

Sector Vista Alegre Sector A Maroma Sector Carril-Sur Sector Castriño Sector Montiño Sector Trabanca Badina Sector Cortegada

SECTOR VISTA ALEGRE

Trátase dunha gran bolsa intersticial de solo sen desenvolver situada entre a consolidación edificatoria das rúa Vista Alegre, Avda. Doutor Tourón e o paseo fluvial do río Con García Caamaño. Na actualidade atópase en execución e a súa ordenación definitiva aparece reflectida nos planos de ordenación da presente Revisión. Organizase en bloques de tipoloxía aberta con altura que varían desde I a IV.

Créase unha graduación na densidade edificatoria, presentado unha concentración das edificacións na área sur xunto á desembocadura do viario interno na Avda. Doutor Tourón, mentres que para a área norte lindando co paseo fluvial (VF) se prepara un parque urbano de considerables dimensións que proporciona unha articulación adecuada co tecido urbano consolidado.

A articulación co resto do casco urbano establécese de forma puntual mediante tres embocaduras viarias, dúas pola Avda. Doutor Tourón e outra máis pola rúa Vista Alegre.

SECTOR DA MAROMA

0 ámbito de actuación do sector da Maroma abarca a bolsa intersticial de solo sen desenvolver situada entre as rúas Agustín Romero, Praza da Mariña, Rodrigo Mendoza e viario interior do núcleo de Cornazo de Abaixo.

Trátase dun sector de grandes dimensións e configuración trapezoidal que completa o desenvolvemento da área sur do núcleo urbano de Vilagarcía na súa área oriental. Na actualidade atópase en fase de execución, faltando únicamente a aprobación do proxecto de compensación para que se empece a obrar.

Proxéctase unha dobre tipoloxía edificatoria de consolidación. Por un lado establécese unha área de consolidación de media densidade na área norte xunto á Avda. Rodrigo Mendoza e paseo fluvial do río Con, e materializada mediante un bloque aberto de proporcións rectangulares e un gran bloque de casas cun patio duns 60x80 m. Preséntanse alturas de IV e V plantas respectivamente.

Polo outro, proponse unha área de consolidación de baixa densidade na zona sur do ámbito de actuación do sector en cuestión en perfecta sintonía coa consolidación existente no núcleo de Cornazo de Abaixo.

Entre ámbalas zonas establécense as cesións dotacionais: equipamentos socio- culturáis, educativos na parte oriental, e zonas verdes; parque e xardins na zona occidental da área central do sector.A articulación do sector co tecido urbano consolidado prodúcese polo norte mediante unha ordenación moi permeable respecto do Paseo fluvial e a Avda. Rodrigo de Mendoza, mentres que para a zona sur se propon unha presentación

de articulación puntual mediante dúas embocaduras víarias, máis a^or'de-s/fc^a) tipoloxía edificatoria formulada. \ñ, /’C’

x.' Z' ^

SECTOR CARRIL SUR

Abarca unha gran bolsa intersticial de solo sen desenvolver e mal articulado eos sistemas viarios da área urbana consolidada. Atópase encaixado pola consolidación edificatoria das rúas Extramuros e Rosalía de Castro; polo paso do sistema ferroviario polo seu límite oriental; e polo desenvolvemento do sector de Santa Comba no lindeiro sur.

Debido a esta difícil configuración, así como á excesiva atomización da estructura parcelaria na zona sur do ámbito de actuación do sector, non se iniciou o seu proceso de planificación. Para axiliza-la xestión e urbanización do sector proponse o reaxuste dos límites do sector, suprimindo no límite sur unha pequeña franxa de terreo con parcelación pouco apropiada para unha actuación neste sentido.

Proponse un pequeño esquema orientativo da posible articulación co sistema viario consolidado. Así, preténdese unha triple articulación puntual coa Avda. Rosalía de Castro e coa rúa Extramuros. Así mesmo deberán establecerse os mecanismos de deseño urbano pertinentes, para articula-lo sector en cuestión coa estructura rural do núcleo de Trabanca-Sardiñeira a través da rede ferroviaria.

SECTOR CASTRIÑO

Localizado en áreas interiores á Avda. Pablo Picasso; na actualidade está executado.

SECTOR MONTlflO

Localizado entre o sector Castriño e o sector Vista Alegre. Trátase do sector máis illado respecto da consolidación urbana, e polo tanto o que máis dificultades de articulación presenta. As súas dúas únicas articulacións co sistema viario consolidado establécense a través dun pequeño tramo na Avda. de Cambados, a Travesía Pablo Picasso suficientemente urbanizada e sen consolidación das súas aliñacións; e un pequeño paso cara á rúa Vista Alegre. Na área norte defínese unha zona de protección do patrimonio histórico artístico e cultural PHAC, que sen dúbida dificulta os procesos de desenvolvemento e xestión do ámbito do sector. Na actualidade non se iniciou a ordenación da zona.

SECTOR TRABANCA BADILA

Afectado pola modificación puntual núm. 12, produciuse un cambio no uso preferente, adaptando usos industriáis, comerciáis e residenciáis. 0 Plan parcial está aprobado e a execución atópase pendente da expropiación dunha pequeña parte do sector.

0 principal problema de articulación vén dado polo paso da liña férrea polo seu lindeiro sur.

75

SECTOR DE CORTEGADA

Proponse a cualificación de solo rústico especialmente protexido, en sintonía coas determinacións que sobre espacios naturais establecen as Normas Subsidiarias e Complementarias do Planeamento da provincia de Pontevedra, publicado no D.0.G.A. núm. 117, xoves, 20 de xuño de 1991 (Decreto 193/1991 do 16 de maio, polo que se establece un réxime de protección preventiva para a Illa de Cortegada, no Concello de Vilagarcía de Arousa).

B) ANÁLISE E DIAGNOSE DAS ÁREAS PENDENTES DE PLAN ESPECIAL

0 Plan de 1986 formula un total de 5 áreas pendentes de Plan Especial:

1} PLAN ESPECIAL ESCARDIA2) PLAN ESPECIAL RAVELLA3) PLAN ESPECIAL DESAMPARADO4) PLAN ESPECIAL DE PROTECCIÓN DO CASTRO5) PLAN ESPECIAL SAN XOSÉ

1) PLAN ESPECIAL DA ESCARDIA

Comprende unha bolsa intersticial de solo urbano sen consolidación edificatoria, constreñida pola estructura urbana do contorno que comprende unha estructura viaria tortuosa e de difícil articulación. As únicas articulacións posibles desenvolveranse mediante embocaduras puntuáis coas vías Rivero de Aguilar e Santa Lucía, abríndose un vial de dirección N-S de 12 m. de ancho, que enlaza as rúas Santa Lucía e Avda. López Ballesteros. Abarca tamén o desenvolvemento dun tramo do primeiro cinturón de circunvalación que transcorre entre a estación de autobuses e o sistema ferroviario, aínda que non existe ningunha interrelación nin articulación entre a estructura viaria interna do P. E. e este vial de circunvalación especializado na absorción de tráficos tanxenciais.Na actualidade atópase en fase de execución, e están consolidadas e en funcionamiento un equipamento escolar e a estación de autobuses.

2) PLAN ESPECIAL DE RAVELLA

Comprende unha área de proporcións cuadrangulares delimitada por: A Fra2a de Ravella e Xoán XXIII; e as rúas: Aquilino Iglesias Alvariño, Marxión e prolongación virtual da rúa Ramón Otero Pedrayo. Esta delimitación abarca a fachada das prazas Ravella e Xoán XXIII, completamente consolidada polos edificios de II, III, IV e VI plantas. Esta circunstancia impediu, sen dúbida, o desenvolvemento e execución do presente Plan Especial, polo que se propon un recuamento da delimitación, excluíndo do seu ámbito de actuación as áreas consolidadas pola edificación.Deste xeito a xestión e desenvolvemento do Plan Especial faise moito máis inmediata, tendo en conta que a continuidade da estructura urbana a través do ámbito do Plan coincide coa división da estructura parcelaria e, polo tanto, o proceso de reparto de cargas mediante proxecto de compensación é moito máis sinxelo e áxil.Proponse unha configuración viaria N-S de enlace das rúas Aquilino Iglesias Alvariño e Marxión, mediante a prolongación das rúas Eduardo Pondal e Ramón Otero Pedrayo.Actualmente, está aprobado inicialmente polo Pleno do Concello.

3) PLAN ESPECIAL DE DESAMPARADOS

76

de-

Delimitado polas rúas Agustín Romero e polas traseiras dos edii fronte á Avda. Matosinhos e Doutor Tourón, así como polo e deportivo (Campo de fútbol) situado no límite sur.Trátase dunha bolsa intersticial comprendida entre o sector Vista Alegre e o Sector de Maroma, dentro dun bloque de casas onde o sistema viario se atopa completamente urbanizado, polo que queda englobado dentro da clasificación de solo urbano.

Proponse, á súa vez, o desenvolvemento da rúa Bosque de Desamparados, enlazando a Praza da Mariña Española e a Avda. Matosinhos e a execución dunha área deportiva complementaria ó campo de fútbol existente.

4) PLAN ESPECIAL DE PROTECCIÓN DO CASTRO

Mantéñense as condicións de ordenación e protección expostas no Plan Especial de protección aprobado no seu día.

5) PLAN ESPECIAL SAN XOSÉ

Comprende unha zona de solo urbano delimitada pola avenida Rosalía de Castro, o ramal ferroviario ó porto e a propia rúa San Xosé. Trátase dunha zona con certo grao de consolidación debido á súa fronte a unha vía importante e a varias construccións unifamiliares no seu interior.Redactouse e aprobouse o Plan Especial pero non se chegoü a executar por dificultades na constitución da xunta de compensación.

0 principal problema é a resolución do acceso desde a Avda. Rosalía de Castro sen derruba-la cápela. Nun principio pensouse en trasládala pero a proposta actual consiste en consérvala no seu emprazamento desprazando a entrada ó sector lixeíramente cara ó sur deixando a cápela rodeada dun contorno peonil.

C) ANÁLISE E DIAGNOSE DAS ÁREAS PENDENTES DE ESTUDIO DE DETALLE

0 Plan de 1986 previa a realización de varios Estudios de Detalle.

E.D. en RAVELLA.E.D. en AVDA. DOUTOR TOURÓN.E.D. en AVDA. DAS CAROLINAS.

1) E.D. EN PRAZA RAVELLA

Trátase dunha pequeña área ordenada mediante Estudio de Detalle, que a desenvolve e executa, polo que a Revisión do Plan se limita a recolle-las directrices de ordenación determinadas naquel Estudio de Detalle, e incorpóralas á ordenación xeral do casco urbano de Vilagarcía, mediante a ordenación Rl, respectando aliñacións e volumetría das edificacións consolidadas.

2) E.D. EN AVDA. DOCTOR TOURÓN

Ó igual que o E.D. en praza Ravella, este Estudio de Detalle atópase aprobado e en fase de execución, recolléndose na presente Revisión as determinacións do Pleno canto a ordenación e aproveitamento.

77

de*

3) E.D. EN AVDA. DAS CAROLINAS

Xa falamos deste Estudio de Detalle na presente memoria, ap!$^íb4®lítSiíe describe o sistema xeral viario, xa que unhas das súas principáis mñrFSñs é ordena-la edificación do seu ámbito en relación co tramo de circunvalación(primeiro cinturón) que transcorre polo límite sur. Tamén se comentaban neste apartado as modificacións do límite do E.D. na zona de contacto eos terreos edificables que dan fronte ó Paseo Ricardo Caamaño, axustándoo á estructura parcelaria, facilitando a súa xestión e execución.

7.3,- CONCLUSIÓNS FINAIS

En definitiva podemos afirmar que o municipio de Vílagarcia herdou unha estructura urbana en proceso de transformación. En efecto, expuxémo-las disfuncións, que, sen chegar a ser da importancia doutros municipios de similiares características, convén abordar de seguido, propiciando unha solución válida que mellore a funcionalidade do municipio.

É evidente que a solución ó problema non pasa pola articulación de medidas drásticas de reforma da estructura urbana, xa que seria inviable, tanto por razóns socio-económicas, así como por cuestións relativas exclusivamente á xestión do solo.

É por iso polo que unha Revisión de continuidade respecto das propostas expostas no Plan de 198 6, avanzando e corrixindo as distorsións, disfuncións e desequilibrios, que, ben por causas alleas ás determinacións do Plan ben polo propio crecemento do municipio, sobreviviron nos últimos anos.

CAPÍTULO 8- CLASIFICACIÓN DO SOLO

O solo urbano do termo municipal de Vilagarcía de Arousa, segundo o Plan xeral en vigor, estructúrase ñas ■ seguintes clasificacións, que na presente revisión haberán de adaptarse ás definidas na lexislación urbanística vixente.

I) Solo urbano.

II) Solo urbanizable, ñas súas dúas categorías; solo urbanizable programado, solo urbanizable non programado.

III) Solo non urbanizable

Describimos a continuación cada unha destas clasificacións, así como as súas respectivas cualificacións, facendo fincapé e especial referencia ós cambios e modificacións propostas polo presente proxecto do Plan xeral.

I) SOLO URBANO

Dentro do planeamento en proxecto distinguímo-las distintas áreas urbanas ben diferenciadas entre si por contar con características e peculiaridades diferentes relativas a:

78

c

- Os niveis de desenvolvemento das infraestructuras.- 0 grao de urbanización.- O grao de dotación de servicios urbanos e equipamentos.- A localización espacial dentro da trama urbana.- As localización relativas entre cada unha délas.~ 0 grao de intensidade das actividades que se realizan en cada un deles.- Os usos globais.- Tipos de consolidación edificatoria e morfolóxica da estructura urbana.

Tras un estudio detido do planeamento de 1986, asi como da realidade urbanística actual do solo urbano do municipio, presentámo-las seguintes áreas como unidades singulares con personalidade propia e tratamento singularizado.

a) Solo urbano de Vilagarcia.b) Solo urbano dos cascos históricos de Carril e Vilaxoán.c) Núcleos periurbanos.d) Áreas industriáis periurbanase) Núcleos rurais.f) Ordenanza MIR solo urbano de uso mixto industrial-residencial.

Estes epígrafes divídense á súa vez ñas diferentes ordenanzas que definen con detalle e para cada zona determinada a ordenanza de usos e actividades constructivas.

Ata o momento, a estructuración do solo urbano do municipio non sofre transformación aparente; non obstante procederase a unha adaptación da clasificación dó solo á Lei do Solo de Galicia 1/1997.

Con esta división das distintas áreas urbanas, ponse de manifestó algunha das intencións de cambio propostas polo novo Plan. Deste modo, a área lineal de carácter mixto industrial-residencial tamizase, disociando os usos residenciáis e mailos industriáis, compatibilizando a súa proximidade mediante actuacións urbanísticas de tratamento do limite entre aqueles usos.

Con iso, resolvémo-la dicotomía: uso residencial-uso industrial, incluindo as actividades residenciáis dentro da nova clase de Solo de Núcleo mentres que o uso industrial pasa a configurar por si mesmo a área d) Áreas industriáis periurbanas, encamiñadas a soportar e atende-las necesidades municipals e comarcáis relativas á industria lixeira e de escaparate.

A liña divisoria entre as diferentes áreas non é unha liña física fáctica e constatable, senón unha realidade virtual, perceptible mediante a observación dos cambios de características descritos en liñas anteriores. Esto revélano- la condición de CONTINUIDADE da estructura urbana do municipio, baseada nos sucesivos procesos de crecemento experimentados en diversas etapas históricas e baixo diversas necesidades e demandas.

Outro aspecto diferenciador respecto do Plan de 1986 será a nova delimitación das 5 áreas descritas en función das evolucións, legáis e edificatorias, experimentadas nos últimos anos.

Adóptanse á súa vez criterios de sinxeleza e simplicidade á hora de ordenar cada unha das diferentes áreas.

( 79

A) SOLO URBANO DE VILAGARClA

Dentro destas áreas, atopamos unha gran diversidade de zonas, que, especiáis características relativas a consolidación, tipologías edificad e situación relativa respecto da propia área, se presentan como fácilmente identificables e requiren tratamentos distintos, que se corresponden coas seguintes ordenanzas ou cualificacións.

a) Casco histórico (O Castro),

b) Casco consolidado de Vilagarcía.

c) Zonas non consolidadas ñas súas dúas vertentes:

c-1) Zonas onde se están a levar a cabo ou se pretende levar a cabo un deseño propio mediante planeamentos subordinados.

c-2) Zonas semiordenadas que prefiguran un modelo de ordenación.

d) Zonas de edificación lineal e de bordo: estas zonas non fan referencia ós bordos portuario e fluvial dentro do casco urbano de Vilagarcia, senón ós bordos producto da expansión na periferia do casco.

CRITERIOS DE ORDENACIÓN REFERENTES Ó CASCO URBANO DE VILAGARCÍA

Xa vimos de forma xenérica os criterios globais de ordenación do municipio e a súa variación e modificación respecto dos formulados en 1986. Agora, téme­lo mesmo con criterios de ordenación particulares para o casco urbano de Vilagarcía, Seguindo a tendencia ata agora exposta, formulamos unha serie de criterios continuístas coas propostas do Plan anterior modificando aqueles puntos, que por emerxer circunstancias non previstas ou previsibles no seu día, aconsellan o seu cambio de estratexia na súa ordenación.

a) Mante-las densidades edificatorias, perfilando os fondos de bloques de casas para todo o casco urbano.

b) Ordenación continuísta na medida do posible, evitando fortes rupturas eos tipos e modos de consolidación efectuados ata o momento.

c) Graduación das densidades de forma proporcional ás localizacións das zonas ordenadas, estructurando un modelo de ordenación baseado nun grádente piramidal, con máximos ñas zonas centráis e mínimos na periferia.

d) Descentralización dos equipamentos e dotacións. A pesar do modelo proposto de reducción gradual das densidades edificatorias, isto non supon unha reducción proporcional do nivel de equipamentos e dotacións.

Descrición das modificacións relativas ás ordenanzas propostas para o casco urbano de Vilagarcia.

En principio, mantéñense as ordenanzas propostas polo Plan anterior, modificándose pequeños aspectos dalgunha daquelas tales como fondos edificables, frontes mínimas, etc...

80

de-

Tamén se formula a modificación da nomenclatura da ordenanza R dúas categorías, renomeándoa como R 2, -10 e R 2. 20. Con isto unha nomenclatura máis racional das ordenanzas residenciáis. Consérvanse as zonas dotacionais.

5 ñas conseguimos

B) SOLO URBANO DOS CASCOS HISTÓRICOS DE CARRIL E VILAXOÁN

Respéctase básicamente a ordenación proposta polo Plan anterior incluindoas modificándose únicamente a catalogación dos bens patrimoniais e históricos presentes no catálogo, flexibilizando as proteccións e puntualizando con máis detalle sobre cáles son os elementos a protexer dentro dun determinado ben catalogado. Este proceso establécese para a totalidade dos bens catalogados do municipio, mediante a revisión pormenorizada da totalidade do catálogo; ademáis tamén destes cascos antigos que afectan fundamentalmente ás alíñacións e rasantes.

C) NÚCLEOS PERTURBANOS

Xa falamos, en varios apartados desta memoria, das modificacións establecidas para este tipo de áreas, que constitúen unha das variacións máis significativas do novo Plan en proxecto. En efecto, estas áreas ordenábanse no Plan do 86 mediante as ordenanzas NP (Núcleos periféricos), NRD (Núcleos rurais densos) e MIR (Zona mixta industrial-residencial).

No Plan en desenvolvemento suprimense estas ordenanzas nestas áreas, inclúense en Solo de Núcleo Rural e regúlanse mediante ordenanzas cunha estructura común establecéndose variacións graduáis segundo sexan as características e peculiaridades de cada unha das 2onas a ordenar.

Estas ordenanzas son NP1, NP2 e NP3, que se adaptan á diversidade do tecido existente e propoñen distintos graos de ocupación segundo sexa o nivel de consolidación edificatoria e o grao de subdivisión da estructura parcelaria.

A delimitación destes núcleos, feita en zonas onde existe unha infraestructura urbanística mínima,(acceso rodado, abastecemento de auga, rede de saneamento) pretende recoller consolidada ó longo das vias; sen embargo, a diferencia do proposto polo Plan de 1986, non se deixan como solo rústico as bolsas intersticiais senón que se ordenan de forma unitaria aproveitando estas para solucina-las carencias de solo destinado a servicios urbanos, áreas libres e zonas verdes e equipamentos ou ben se deixan pendentes de redacción de plans especiáis de mellora de núcleo.

Con esta nova delimitación e o establecemento dunha aliñación que permitan a conversión dos camiños en rúas con capacidade suficiente para o tráfico demandado e a seguridade vial necesaria nestas zonas. Delimitanse as aliñacións cunha maior precisión e detalle sobre soporte cartográfico a escala 1:1000 e definición parcelaria. Deste modo conséguese un mellor reparto de cargas e beneficios derivadas desta adecuación das aliñacións ás novas necesidades urbanas.

Perséguese un uso racional dos espacios ainda sen ocupar pola edificación, a base de permiti-la construcción de vivendas unifamiliares ñas súas diversas tipoloxias, segundo sexan as características e peculiaridades da consolidación edificatoria e estructura parcelaria. Ademáis, preténdese

81

potencia-la implantación doutros usos compatibles co residencial maior dinamismo e vitalidade á vida urbano-rural destes núcleos.

Polo xeral tódolos núcleos se atopan delimitados a escala 1:1000, coa excepción de pequeños apéndices dalgúns núcleos que se ordenan a escala 1:5000.

Coa ordenación proposta, non se establecen diferencias ñas ordenanzas de aplicación ós seus ámbitos de actuacións, esto é debido fundamentalmente á continuidade do espacio urbano nestas dúas áreas. Asi, tan só podemos intuir unha diferenciación délas mediante a análise de influencias, intercambios e dependencias de cada unha das áreas co resto e coas vilas de Carril, Vilagarcia e Vilaxoán.

Un factor importante para a determinación destes tipos de áreas é, sen dúbida ningunha, a propia situación do núcleo de poboación pero ademáis tamén serán parámetros indicadores do tipo de área na que atopámo-las comunicacións, o sistema viario e o tipo de dotacións e equipamentos existentes nos seus ámbitos de influencia.

Por regra xeral, os núcleos rurais de poboación atópanse afastados dos tres focos de actividades puramente urbanas e a comunicación e acceso a eles é menos asequible que para as áreas periurbanas; con iso a dependencia einterrelacíón destes núcleos coas tres vilas do municipio é' moito........ ?.Debido a isto, os equipamentos existentes nos núcleos rurais teñen un carácter máis xenuinamente rural e están concibidos para satisface-las necesidades do contorno cun grao de especialización bastante alto.

Ñas áreas periurbanas a estructura dotacional organizase de forma diferente. Nestas, os equipamentos e dotacións especial!zanse en funcións e necesidades sociais inmediatas, mentres que para o resto de funcións e necesidades son subsidiarias dos equipamentos dos cascos urbanos das vilas. Incluso algúns dos equipamentos de Vilagarcía, Carril ou Vilaxoán se encentran nestas áreas periurbanas, tales como: cemiterio, equipamentos deportivos, etc..., ben sexa polas súas propias características, ou ben pola escaseza de solo público dentro dos centros urbanos. Non obstante, esta tendencia é acertada e debe de fomentarse unha estructuración racional dos equipamentos ó longo da área urbana e periurbana. Con isto conseguimos revitalizar estructuras e articular de forma xerárquica a totalidade do territorio.

As áreas periurbanas revitalízanse, adoptando novas actividades e funcións que antes non posuían e rompendo a especialización residencial e de industria de almacenamento ata hoxe en día existente; para os núcleos rurais do resto do termo municipal tamén é moi beneficioso, xa que, ó articula-la totalidade de equipamentos de índole municipal sobre o eixe Carril-Vilagarcía-Vilaxoán, se produce un achegamento destes servicios á área rural facilitando o seu acceso e intensificando a súa utilidade e gozo por parte da poboación rural.

Con isto conséguese un equilibrio xerarquizado para a totalidade do territorio municipal, que queda perfectamente articulado mediante a correcta organización da estructura dotacional.

Para completar e perfeccionar aquela articulación compre, a súa vez, estructura-lo tecido viario de acordó coa estructura dotacional. Con todo isto, conseguimos un modelo territorial descentralizado, tal e como se propoñía nos obxectivos xenéricos, particulares e puntuáis, e á súa vez

82

solucionámo-los problemas de localización dos novos equipamentos dimensións dentro dos casos urbanos.

D) ÁREAS INDUSTRIAIS PERIURBANAS

Como consecuencia da disociación dos usos residenciáis e industriáis ñas áreas suburbiais obtéñense unhas novas áreas ben definidas polo uso industrial e que necesitan unha regulación propia e moi detallada.

Xa falamos moito sobre estas áreas e sobre o seu importante papel dentro da nova ordenación proposta polo Plan en proxecto, describindo os sistemas de actuación, os problemas que estas zonas presentan, as posibles solucións urbanísticas e os modos e criterios de delimitación, polo que irnos centrarnos directamente na descrición da ordenación e a súa compatibilización eos usos residenciáis.

Proponse unha ordenación diferenciadora entre as áreas consolidadas por construccións industriáis e as áreas non consolidadas, de modo que para as zonas consolidadas a ordenación será directa, mentres que para as non consolidadas cómpre establecer un plan de execución e desenvolvemento que prevexa o illamento e boa compatibilización respecto dos usos residenciáis, ordenando os espacios de cesión obrigatoria da forma máis conveniente, para que esa compatibilidade sexa efectiva. Por tanto, a sincronización destas ordenacións coas derivadas da aplicación da ordenanza NP, 'ñas zonas onde a proximidade sexa suficiente, ha de ser un dos condicionantes a ter en conta á hora da súa ordenación.

Outro aspecto fundamental para a ordenación destas áreas é a correcta ordenación das arterias viais principáis de distribución do tráfico pesado, sobre todo no tocante a cruzamentos da estructura viaria primaria coa secundaria, distribución do tráfico a través da estructura viaria secundaría. A tal efecto proponse para a recta de Rubiáns, sobre a estrada CN-531, a delimitación e desenvolvemento dun plan especial de protección de vías de comunicación, ós efectos de protexer, na orde urbanística das vías de comunicación, en canto á restricción do destino e do uso dos terreos lindantes. Este plan especial terápor obxectivos os seguintesr

a) Dividi-los terreos en zonas de utilización, edificación e vexetación.

b) Prohibir ou limitar, de acordo coa lexislación vixente, o acceso directo ás fincas desde a estrada, establecendo os mecanismos de ordenación viaria encamiñados a solucionar este problema, ben sexa pola execución de viais de servicios paralelos á vía principal, ou por calquera outro sistema viario alternativo. Con iso preténdese reducir ó máximo os puntos de contacto entre a rede principal viaria e a rede secundaria, puntos estes de máximo risco e perigosidade.

c) Sinala-las distancias mínimas para a desembocadura doutras vías.

d) Ordena-los lugares e situacións de estacionamento e os lugares de aprovisionamento.

e) Manter e mellora-la estética das vías e zonas adxacentes.

83

de-fe

Outra das grandes carencias a resolver, ben polas unidades de ex polo plan especial de protección, será a inexistencia de áreas de adecuadas, tanto para vehículos pesados como lixeiros.

E) NÚCLEOS RURAIS

Dunha parte protagonista das modificacións da ordenación propostas polo novo Plan xa falamos no punto c) NÚCLEOS PERIURBANOS, da distinción e diferenciación virtual entre estas áreas e os núcleos rurais propiamente ditos, asi como a análise das dependencias e interrelacións dos diferentes núcleos.

Segundo a lexislación anterior ordenábanse en dúas clasificacións distintas:- Núcleos rurais de solo urbano- Núcleos rurais de solo non urbanizable.

Desde a entrada en vigor da Lei do Solo de Galicia os núcleos rurais inclúense nunha clase de solo especifica e regúlanse mediante as ordenanzas NP1, NP2, NP3 que establecen unha regulación xerárquica dos aproveitamentos en función da intensidade de fragmentación da estructura parcelaria e o nivel de consolidación edificatoria. A tipoloxia edificatoria, materializada nos seus diferentes subtipos (acaroada, en ringleira, ou illada) segundo sexa a ordenación aplicable en cada caso.

No caso dos núcleos que, consonte á lexislación anterior, se incluían en núcleo rural de solo non urbanizable, englóbanse tamén na clase de solo de núcleo rural regulados pola ordenanza NP.

F) ORDENANZA MIR SOLO URBANO DE OSO MIXTO INDUSTRIAL-RESIDENCIAL

Trátase dunha ordenanza que tende a desaparecer, substituíndoa pola disociación de usos en áreas residenciáis e áreas industriáis. Esta disociación propúxose para grandes áreas do municipio onde se consolidou mediante un proceso de autoselección un ou outro uso, desaparecendo a ordenación conxunta de ámbalas .dúas. Con todo, aínda quedaron algunhas pequeñas áreas reguladas por esta ordenanza, ó non sufrir este proceso de autoselección de usos. Non obstante unha vez determinada a preponderancia de un ou outro uso dentro do ámbito de regulación da presente ordenanza, ínstase ás sucesivas propostas a que delimiten a disociación de usos mediante os mecanismos que estimen pertinentes para cada caso.

Ante a modificación e disociación de usos proposta en gran parte destas áreas, a ordenanza MIR perde o seu carácter lineal, adoptando un carácter puntual ó regular pequeñas zonas illadas dentro do municipio.

Sen embargo esta disociación debe de ser flexible, así como as ordenanzas que regulan cada un dos usos resultantes, xa que, doutra forma, tal disociación non seria posible.

II) SOLO URBANIZABLE

Non se establecen, polo momento, modificacións substanciáis na ordenanza do solo urbanizable agás a supresión da distinción entre programado e non programado. Non obstante déixase unha porta aberta ás posibles modificacións

84

de-

derivadas dos resultados do trámite de elaboración do Plan.

Durante o periodo de vixencia do Plan xeral de 1986, o solo urbanizable permaneceu estancado, sen desenvolverse nos termos e prazos establecidos polo Plan. Quizás se deba, por unha parte, á gran cantidade de solo urbano que oferta o municipio de desenvolvemento máis asequible e menos custoso có urbanizable, e por outro a problemas relacionados coa xestión do solo e a distribución de cargas e beneficios derivados de tal actuación. É coñecido en Galicia o grande apego á térra dos propietarios, o que dificulta en gran maneira calquera tipo de parcelación; isto sumado ó feito de que gran parte da propiedade dos predios non é de profesionais dos procesos inmobiliarios, e non están dispostos a modificacións da estructura parcelaria nin á venda da propiedade, provoca o colapso actualmente existente no solo urbanizable.

De entre as medidas a levar a cabo polo presente proxecto do Plan xeral hai que descartar directamente as propostas encaminadas á reducción do solo urbano, xa que este non é un acto que dependa da vontade do proxectista ou urbanista, senón que é un feito obxectivo inamovible; o solo urbano é o que é, é dicir, o que satisfai os requisitos determinados pola Lei do Solo. Polo tanto, as medidas deberán de dirixirse ó intento de axilización da xestión do solo nestes lugares.

Con todo isto, o estancamento do solo urbanizable non é unha problemática de gran transcendencia para a ordenación do termo municipal xa que existe suficiente cantidade de solo urbano aínda sen consolidar. Na medida na que a consolidación urbana complete e ateige o tecido urbano urbanizable é daquela cando o seu desenvolvemento será óptimo. Esto enlaza coa idea de non establecer unha proposta intervencionista que dificulte os procesos de desenvolvemento do municipio, perdendo flexibilidade nos seus postulados e polo tanto gran parte da súa eficacia ordenadora.

Sen embargo, estas determinacións non son totalmente válidas no que respecta ó sector industrial de Pousadoiro. Debido á actual crise económica e á necesidade de crear na comarca de Arousa-Salnés un tecido industrial sólido e organizado, o desenvolvemento deste sector industrial preséntase como unha necesidade social de certa urxencia e por iso, tanto a administración local, como a autonómica han de tomar cartas no asunto. Certo é que xa se propuxeron medidas alternativas mediante a habilitación da zona Os Martices-Rubiáns como área industrial de xestión directa ou mediante unidades de execución integral, pero, non obstante, estas pasan por non ser suficientes, xa que se pretende a súa especialización en modos industriáis relacionados coa industria lixeira, de almacenamento e escaparate, mentras que para o sector de Pousadoiro se pretende un uso industrial plural constituíndo un polígono de uso exclusivo industrial, admitindo calquera tipo de proceso industrial, para o que deberá de prepararse debidamente o territorio mediante un Programa de Actuación Urbanístico, Plan parcial, Proxecto de Reparcelación e Proxecto de Urbanización.

III) SOLO RÚSTICO

Estructurámo-lo solo anteriormente chamado non urbanizable en dúas grandes categorías que á súa vez dividimos en función das características do solo ou razóns que motivan a súa protección.

Para esta clasificación propóñense as seguintes modificacións.

85

1} SOLO RÚSTICO COMÚN

Proponse unha nova estructuración do solo rústico común para os conseguir unha maior flexibilidade ñas súas determinacións, establécese unha nova regulación normativa.

efectos" Para iso

2) SOLO RÚSTICO DE PEQUEÑAS MASAS ARBÓREAS

Matízanse as súas determinacións e contidos estudiándose a tódalas masas, grandes ou pequeñas, que presenten características peculiares que aconsellen a súa total protección.

3) SOLO RÚSTICO DE PROTECCIÓN DO MONTE ALTO

Divide en dúas categorías, unha de total protección fronte a usos residenciáis e de potenciación dos usos forestáis, e outra de carácter máis permisivo de transición entre o solo rústico de protección de cultivos e a protección total do anteriormente mencionado.

4) SOLO RÚSTICO DE PROTECCIÓN RÍOS E REGUEIROS

Efectúanse pequeñas remodelacións encaminadas á adaptación do 1 texto normativo ás determinacións expresadas na nova Lei de Augas.

5) SOLO RÚSTICO DE PROTECCIÓN DO LITORAL COSTEIRO

Defínese novamente en razón das determinacións establecidas na nova Lei de Costas.

6) SOLO RÚSTICO DE PROTECCIÓN DO PATRIMONIO HISTÓRICO-ARTÍSTICO

Redefinese o catálogo, detallando o nivel de protección de cada un dos elementos que compoñen o patrimonio a protexer.

Vilagarcia, maio de 2000

86