Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team · ในสถานการณ์วิกฤต ประสานความร่วมมือและร่วมปฏิบัติงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

1ผประสบภาวะวกฤต ฉบบปรบปรง พ.ศ.2561

คมอการปฏบตงาน ทมชวยเหลอเยยวยาจตใจ

Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team

MCATTMCATT

ผประสบภาวะวกฤต

คมอการปฏบตงาน

ทมชวยเหลอเยยวยาจตใจ

คมอการปฏบตงาน

ทมชวยเหลอเยยวยาจตใจ

ฉบบปรบปรง พ.ศ.2561

ชอหนงสอ : คมอการปฏบตงานทมชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต

(Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team: MCATT)

ฉบบปรบปรง พ.ศ.2561

ทปรกษา : 1. นายแพทยเกยรตภม วงศรจตร อธบดกรมสขภาพจต

2. นายแพทยชโนรส ลสวสด รองอธบดกรมสขภาพจต

3. นายแพทยพงศเกษม ไขมกด รองอธบดกรมสขภาพจต

4. นายแพทยสมย ศรทองถาวร รองอธบดกรมสขภาพจต

5. แพทยหญงเบญจพร ปญญายง นายแพทยทรงคณวฒ กรมสขภาพจต

6. นายแพทยบรนทร สรอรณสมฤทธ ผอำานวยการกองบรหารระบบบรการสขภาพจต

7. แพทยหญงบญศร จนศรมงคล ผอำานวยการโรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร

8. นายแพทยณฐกร จำาปาทอง ผอำานวยการโรงพยาบาลจตเวชขอนแกนราชนครนทร

บรรณาธการ : นางเสาวลกษณ สวรรณไมตร

ดร.นายแพทยนพพร ตนตรงส

นางสาวพชรนทร ศรวสทธรตน

จดพมพโดย : กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข

พมพครงท 1 : พฤศจกายน 2561

จำานวนพมพ : 2,000 เลม

พมพท : บรษท บยอนดพบลสชง จำากด

ผประสบภาวะวกฤต ฉบบปรบปรง พ.ศ.2561

คมอการปฏบตงาน ทมชวยเหลอเยยวยาจตใจ ก

ในชวงทศวรรษทผานมาประเทศไทยไดเผชญกบเหตการณวกฤตหลายรปแบบ ไมวาจะเปนภยธรรมชาต

และภยนำามอมนษย ซงมแนวโนมรนแรงและบอยครงขน เชน อทกภย นำาปาไหลหลาก ดนโคลนถลม วาตภย

ภยแลง ภาวะสขภาพ ภาวะเศรษฐกจ อบตเหตหม ไฟไหม สถานการณวกฤตทางการเมองและวกฤตทางสงคม ฯลฯ

เหตการณวกฤตดงกลาวสงผลกระทบทำาใหเกดความเสยหาย เปนภยรายแรงทคกคามตอชวตและทรพยสนของ

ประชาชน ซงหากไมไดรบการดแลชวยเหลออยางเรงดวนและตอเนองจะทำาใหเกดปญหาสขภาพจตตามมาได

เชน ภาวะเครยดภายหลงเหตการณสะเทอนขวญ (Post-Traumatic Stress Disorder : PTSD) ภาวะซมเศรา

ภาวะการตดสรา สารเสพตด เปนตน กรมสขภาพจตไดพฒนาทมชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต (MCATT)

ในหนวยงานจตเวชสงกดกรมสขภาพจตและเครอขายในทกเขตสขภาพ เพอปฏบตงานชวยเหลอเยยวยาจตใจ

ในสถานการณวกฤต ประสานความรวมมอและรวมปฏบตงานกบหนวยงานทเกยวของ ในพนททรบผดชอบและ

ในสถานการณวกฤตระดบประเทศ

กรมสขภาพจตในฐานะผรบผดชอบดานสขภาพจตของประชาชน ไดจดทำาคมอการปฏบตงานทมชวยเหลอ

เยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต (Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team : MCATT)

ตงแต พ.ศ. 2555 และไดมการทบทวนปรบปรงคมอฯดงกลาวใหเปนปจจบนเปนฉบบปรบปรง พ.ศ.2561

โดยความรวมมอจากทม MCATT สงกดกรมสขภาพจตและเครอขายทมประสบการณในการใหการชวยเหลอเยยวยา

จตใจผประสบภาวะวกฤตจดทำาขนเพอนำาไปใชเปนแนวทางการปฏบตงานเมอเกดสถานการณวกฤต และหวงเปน

อยางยงวาคมอฉบบน จะเปนประโยชนในการปฏบตงานของทม MCATT ในการชวยเหลอเยยวยาจตใจประชาชน

ทไดรบผลกระทบจากภาวะวกฤต ใหสามารถกลบมาใชชวตในสงคมไดตามปกตสข

คณะผจดท�ำ

กองบรหารระบบบรการสขภาพจต กรมสขภาพจต

พฤศจกายน 2561

ค�าน�า



หนา

ค�ำน�ำ ก

สำรบญ ข

สำรบญแผนภำพ ง

สำรบญผงไหล จ

สำรบญตำรำง ฉ

บทท1 สถำนกำรณและควำมเปนมำ 1

วตถประสงค 3

นยามศพท 3

โครงสราง และองคประกอบทม MCATT 7

บทท2 ระบบบรหำรจดกำรสำธำรณภย 9

เครองมอหลกในการจดการสาธารณภยของไทย 9

หลกการจดการความเสยงจากสาธารณภย 11

ขอบเขตสาธารณภยตามพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ.2550 12

ระดบการจดการสาธารณภย 12

การจดการในภาวะฉกเฉน 13

ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข 15

แนวทางการปฏบตงาน (Conceptual Framework) 17

ระบบบญชาการเหตการณ (Incident Command System: ICS) 19

บทท3 แนวทำงกำรปฏบตงำนของทมชวยเหลอเยยวยำจตใจผประสบภำวะวกฤต: 27

ระยะเตรยมกำรระยะวกฤตและฉกเฉนระยะหลงไดรบผลกระทบและระยะฟนฟ

การชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตของทม MCATT ในระยะตางๆ 29

ระยะเตรยมการ 30

ระยะวกฤตและฉกเฉน (ตงแตเกดเหต – 2 สปดาห) 32

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน) 36

ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป) 40

สารบญ

ข คมอการปฏบตงาน


คมอการปฏบตงาน ทมชวยเหลอเยยวยาจตใจ ค

บทท4 เครองมอทใชในกำรประเมนคดกรองภำวะสขภำพจตผประสบภำวะวกฤต/ภยพบต 45

เครองมอในการประเมนภาวะสขภาพจต กรณผใหญ 49

เวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป 50

แบบประเมนระดบความเครยด (visual analog scale) 52

แบบคดกรองโรคซมเศรา 2Q 9Q 53

แบบคดกรองความเสยงตอการเกดโรคเครยดหลงเหตการณสะเทอนขวญ (2P) 54

แบบประเมนผลกระทบทางจตใจหลงเกดเหตการณสะเทอนขวญ -10 55

(Psychological Impact Scale for Crisis Event -10: PISCES -10)

เครองมอในการประเมนภาวะสขภาพจต กรณเดก 57

เวชระเบยนสำาหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายตำากวา 18 ป 58

แบบประเมนผลกระทบจากเหตการณตอเดก Children’s Revised Impact of Event Scale 60

แบบประเมนภาวะซมเศราในวยรน 61

บรรณำนกรม 62

ภำคผนวก 65

แบบรายงานผลการปฏบตงาน 66

- แบบรายงานสถานการณเบองตน 67

- แบบบนทกขอมลการชวยเหลอเยยวยาผประสบภาวะวกฤต (MCATT 1) 68

- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2 สำาหรบผใหญ) 70

- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2 สำาหรบเดก) 71

รายงานการซอมแผนแบบสรปรายงานการจดเตรยมทมและซอมแผนแบบบรณาการ 74

ระหวางทม mini MERT, MCATT, SRRT

ตวอยางแผนการปฏบตรบสถานการณภยพบตในชมชน (2P2R) 75

ขอมลหนวยงานสำาหรบประสานทม MCATT สงกดกรมสขภาพจต 76

รายชอคณะผจดทำา 82



สารบญแผนภาพ

แผนภำพท2-1: วงจรการจดการความเสยงจากสาธารณภย 11

แผนภำพท2-2: ผงการชวยเหลอและสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน: 14

สปฉ. Emergency Support Function: ESF)

แผนภำพท2-3: โรคและภยสขภาพ 5 ประเภท 15

แผนภำพท2-4: All Hazard plans 16

แผนภำพท2-5: กรอบแนวคดการปฏบตงาน (Conceptual Framework) 17

แผนภำพท2-6: โครงสรางระบบบญชาการเหตการณของกระทรวงสาธารณสข 20

แผนภำพท2-7: ผงบญชาการเหตการณกระทรวงสาธารณสข 25

ง



สารบญผงไหล

ผงไหลท3-1 แสดงขนตอนการประสานเครอขายในการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต 28

สำาหรบทม MCATT

ผงไหลท3-2 แสดงการดำาเนนงานใหความชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต : 30

ระยะเตรยมการ

ผงไหลท3-3 แสดงการดำาเนนงานใหความชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต : 32

ระยะวกฤตและฉกเฉน (ตงแตเกดเหต – 2 สปดาห)

ผงไหลท3-4 แสดงการดำาเนนงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต : 36

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน)

ผงไหลท3-5 แสดงการดำาเนนงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต: 40

ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป)

ผงไหลท4-1 สรปขนตอนการใชเครองมอคดกรองปญหาสขภาพจตในระยะหลงไดรบผลกระทบ 47

และระยะฟนฟ กรณผใหญ

ผงไหลท4-2 สรปการใชขนตอนการใชเครองมอคดกรอง/ประเมนปญหาสขภาพจต 56

ระยะหลงไดรบผลกระทบและระยะฟนฟ กรณเดก

จ


คมอการปฏบตงาน ทมชวยเหลอเยยวยาจตใจฉ

สารบญตาราง

ตำรำงท3-1 สรปการใหความชวยเหลอระยะเตรยมการ 31

ตำรำงท3-2 เวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป 34

ระยะวกฤตและฉกเฉน (หลงเกดเหตการณ – 2 สปดาห)

ตำรำงท3-3 เวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายตำากวา 18 ป 35

ระยะวกฤตและฉกเฉน (หลงเกดเหตการณ – 2 สปดาห)

ตำรำงท3-4 สรปการใหความชวยเหลอระยะวกฤตและฉกเฉน (ตงแตเกดเหต – 2 สปดาห) 36


ระยะไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน)

ตำรำงท3-6 เวชระเบยนสำาหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบตอายตำากวา 18 ป 38

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน)

ตำรำงท3-7 สรปการใหความชวยเหลอระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน) 39


ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป)

ตำรำงท3-9 เวชระเบยนสำาหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายตำากวา 18 ป ระยะฟนฟ 42

ตำรำงท3-10 สรปการใหความชวยเหลอระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป) 43

ตำรำงท4-1 เครองมอทใชในการประเมนปญหาสขภาพจตในผใหญและเดก 46

ตำรำงท4-2 เครองมอประเมน/คดกรองภาวะสขภาพจตสำาหรบผใหญ 46

ตามระยะของการเกดภยพบตสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ทมอาย 18 ปขนไป

ตำรำงท4-3 เครองมอประเมน/คดกรองภาวะสขภาพจตเดกและวยรน 56

ตามระยะของการเกดภยพบตทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายตำากวา 18 ป



ในชวงทผานมาประเทศไทยเผชญกบเหตการณวกฤตจากภยพบตทเกดจากธรรมชาต เชน สนาม วาตภย

ดนโคลนถลม นำาปาไหลหลาก นำาทวมใหญในหลายภาคของประเทศไทย แผนดนไหวและภยพบตทเกดจาก

การกระทำาของมนษย เชน วกฤตเศรษฐกจ วกฤตการเมอง วกฤตชายแดนใต ตกถลม ไฟไหม แกส/พลระเบด

สารเคมรว อบตเหตหม ฆาตกรรมหม โรคอบตใหม การแพรกระจายของโรคราย เชน โรคเอดส ไขหวดนก

ไขหวดใหญสายพนธใหม โรคซารสและโรคตดตออนๆ รวมถงกรณเดกตดถำา ซงเหตการณทเกดขนสงผลกระทบตอ

ความรสกทงระดบบคคล ครอบครว ชมชน สงคม เมอเกดเหตการณวกฤตทกครงจะมผไดรบผลกระทบทงทางตรง

และทางออม การเกดสถานการณวกฤต/ภยพบตแตละเหตการณกอใหเกดความสญเสยทงดานชวตและทรพยสนเปน

จำานวนมาก เกดปฏกรยาทางจตใจทงรายบคคลและรายกลม มความรนแรงหรอไมรนแรงแตกตางกนขนอยกบ

เหตการณทเกดขน ทำาใหประชาชนเกดอาการชอค ตนตระหนก ตนกลว เสยขวญ เสยใจ โกรธ เกดภาวะเครยด

และสงผลตอจตใจทำาใหเกดปญหาสขภาพจตทงในระยะสนและระยะยาว เกดความผดปกตและโรคทางจตเวช เชน

โรคเครยดหลงเหตการณสะเทอนขวญ (Post-Traumatic Stress Disorders; PTSD) ภาวะซมเศรา การฆาตวตาย

และการตดสรา/สารเสพตด จากการวจยตดตามปญหาสขภาพจตของผไดรบผลกระทบหรอสญเสยจากภยพบต

พบวาประชาชนทไดรบผลกระทบหรอสญเสยจากเหตการณสนามภาคใตของประเทศไทยหลงเหตการณใน

พ.ศ.2548 รอยละ 13.3 และหลงเหตการณ 3 ป ใน พ.ศ.2551 รอยละ 2.7 เปนโรคซมเศรา รอยละ 13.4

วตกกงวล และรอยละ 15.3 มความทกขโศก เปนการยนยนวาแมเหตการณผานไปแลวถง 3 ป ผประสบภาวะวกฤต

ยงมปญหาสขภาพจตอย และจากเหตการณดนโคลนถลมทจงหวดอตรดตถพบวาผประสบภยรอยละ 29 มปญหา

สขภาพจต รอยละ 10.7 เครยดภายหลงเกดเหตการณสะเทอนขวญรอยละ 3.3 ภาวะซมเศรา และรอยละ 11.6

ตดสรา (สำานกยทธศาสตรสขภาพจต กรมสขภาพจต, 2559) ซงหากไดรบการชวยเหลอและเยยวยาทางดานจตใจ

ทนทหลงเหตการณอยางถกตองตามหลกวชาการสขภาพจตจะชวยลดความเสยงตอการมปญหาสขภาพจตเรอรง

หรอเจบปวยทางจตเวชลงได

สถานการณและความเปนมา1บทท



กอนการเกดเหตการณสนามทภาคใตของประเทศไทย กรมสขภาพจตยงไมมองคความรและระบบ

การชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ระบบการทำางานเดมเปนการทำางานโดยทมสหวชาชพ

ประกอบดวยจตแพทย พยาบาล นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห เภสชกร นกกจกรรมบำาบด ฯลฯ เมอเกดเหตการณ

วกฤตสขภาพจตทมไดใหการชวยเหลอตามบทบาทของวชาชพแตมขอจำากดเรองอตรากำาลงและงบประมาณในการ

ลงพนทเพอใหการชวยเหลอประชาชน ปฏบตงานโดยการสงการจากกรมสขภาพจต ระยะตอมามเหตการณททำาให

เกดภาวะวกฤตสขภาพจตบอยขน เชน วกฤตเศรษฐกจ วกฤตการเมอง วกฤตความรนแรงทางภาคใตของประเทศไทย

ไขหวดนกระบาด โรคซารส ซงในการชวยเหลอเยยวยาจตใจนน กรมสขภาพจตไดพฒนากระบวนการมาโดยตลอด

นบตงแตการจดตงศนยวกฤตสขภาพจต (Mental Health Crisis Center: MCC) และในป พ.ศ.2554

เกดมหาอทกภยทมผลกระทบวงกวาง สงผลใหประชาชนไดรบความเดอดรอน สญเสยชวต และทรพยสน ตองการ

ความชวยเหลอทงในดานทอยอาศย ดานสขภาพทงทางกายและจตใจเปนจำานวนมาก การใหการชวยเหลอเยยวยา

จตใจ พบปญหาอปสรรคตางๆ มากมาย โดยเฉพาะระบบการชวยเหลอเยยวยาจตใจประชาชนทไมมการบรณาการ

การทำางานรวมกน ขาดทมหรอผรบผดชอบหลกในพนททชดเจน ตลอดจนผใหการชวยเหลอขาดความร ทกษะ

ดานการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต

ดงนน หลงการเกดมหาอทกภยดงกลาว กรมสขภาพจต จงไดมนโยบายการดำาเนนงานเรงดวนทจะ

ตองแกไขปญหา ปรบปรงกระบวนการทำางาน เพอตอบสนองความตองการของประชาชน ปองกนแกไขปญหา

สขภาพจตในระยะยาว ซงจะชวยลดความสญเสยงบประมาณทจะตองบำาบดรกษา ลดความสญเสยทางเศรษฐกจ

และสงคม จงปรบปรงระบบงานใหม งเนนการใหความร ทกษะ แนวทางเตรยมความพรอมสำาหรบบคลากร

ในระบบบรการสาธารณสขและประชาชน ตงแตกอนประสบภาวะวกฤต การชวยเหลอเยยวยาจตใจระหวาง

ประสบภาวะวกฤต และการฟนฟดานจตใจหลงประสบภาวะวกฤต การทำางานเฉพาะหนวยงานกรมสขภาพจต

ไมเพยงพอจงตองขยายขอบเขตการปฏบตงานไปยงหนวยงานอนในสงกดกระทรวงสาธารณสข เนองจากมหนวยงาน

ทประชาชนสามารถเขาถงบรการไดงายและทกภาคสวนมสวนรวมดำาเนนการในการพฒนาระบบการใหบรการ

จงไดมการจดตงทมชวยเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต (Mental Health crisis Assessment and Treatment

Team: MCATT) หรอทม MCATT ทำาหนาทเยยวยาจตใจประชาชนทประสบภาวะวกฤตใหครอบคลมทงระดบ

จงหวดและระดบอำาเภอในประเทศไทย มการบรณาการการทำางานรวมกนกบทมสาธารณภยตางๆ ไดแก ทม EMS,

mini MERT, MERT, SRRT, SERT, MSERT มการเตรยมความพรอมทมโดยมการซอมแผนเพอเตรยมรบมอกบ

สถานการณวกฤตตางๆ ในป พ.ศ. 2559 – 2560 ประเทศไทยเกดเหตการณสญเสยครงใหญหลวง เมอสำานกพระราชวง

ไดออกแถลงการณอยางเปนทางการ เมอวนพฤหสบดท 13 ตลาคม 2559 เวลา 19.00 น. ถงพระบาทสมเดจ

พระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มหตลาธเบศรรามาธบด จกรนฤบดนทร สยามนทราธราช บรมนาถบพตร

สวรรคต ณ โรงพยาบาลศรราช นำาความโศกเศราสปวงชนชาวไทย ซงเหตการณครงนกระทรวงสาธารณสข

ไดรบผดชอบดำาเนนการจดบรการทางการแพทยและสาธารณสข ดแลสขภาพประชาชนทเดนทางเขาเฝาฯ

กราบถวายบงคมพระบรมศพฯ และกรมสขภาพจตไดมบทบาทสำาคญในการดแลจตใจประชาชน โดยทม MCATT

ไดเปนทรจกและไดรบการยอมรบในการบรณาการทางสขภาพจตและสขภาพกายในระดบประเทศ รวมทงไดทำางาน

รวมกบหนวยงานทกภาคสวน ทงภาครฐและภาคเอกชน ในชวงตอมาระหวางวนท 23 มถนายน – 10 กรกฎาคม

2561 เกดเหตการณทมเยาวชนหมปา อะคาเดม ตดถำาหลวง-ขนนำานางนอน อำาเภอแมสาย จงหวดเชยงราย



เปนเหตการณททวโลก ใหความสนใจและหลงไหลความชวยเหลอ สงผเชยวชาญทงจากประเทศไทยและตางประเทศ

เกดการบรณาการการทำางานรวมกนระหวางทมชวยเหลอประเทศไทยและทมตางประเทศรวมทงสอมวลชน

เหนความสำาคญ เขาใจและยอมรบบทบาทของทมชวยเหลอเยยวยาจตใจ (MCATT)มากขน

นอกจากนยงมการขบเคลอนเชงนโยบายใหระดบผบรหารของกระทรวงสาธารณสขถายทอดนโยบาย

และตวชวดลงสผปฏบตงาน มการปรบกลยทธ เทคโนโลย ขนตอน ขยายเครอขายผปฏบตงานในพนทเขตสขภาพ

ปรบแนวทางการปฏบตงาน พฒนามาตรฐานทม MCATT สรางความเขมแขงระดบชมชน/ตำาบล โดยพฒนาแกนนำา

ชมชน เชนอาสาสมครสาธารณสขประจำาหมบาน (อสม.) กำานน ผใหญบาน เจาหนาทมลนธ เจาหนาทองคการ

บรหารสวนทองถน คร ฯลฯ ใหไดรบความรการเยยวยาจตใจในภาวะวกฤต ตลอดจนพฒนาองคความร สอ

เทคโนโลยตางๆ เชน คมอ แนวปฏบต โปสเตอร สอวดทศนเผยแพรความร เพอใหทม MCATT และประชาชน

ไดใชเปนแนวทางการปฏบตงานและดแลจตใจตนเอง ซงเทคโนโลยตางๆ ทพฒนาจำาเปนตองมการปรบปรง

โดยเฉพาะคมอการปฏบตทมชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต ทม (Mental Health Crisis Assessment

and Treatment Team : MCATT) ไดใชเปนแนวทางการปฏบตงานมาเปนระยะเวลาหนง จงไดมการปรบปรง

ใหเหมาะสมกบสถานการณและความเปนไปของโลกในปจจบน

วตถประสงค

1. เพอใหทม MCATT ใชเปนแนวทางในการปฏบตงานรวมกบเครอขายในพนท

2. เพอใหทม MCATT ใชเปนแนวทางในการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต

นยามศพท

สำธำรณภยตามพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ.2550 “สาธารณภย” หมายถง

อคคภย วาตภย อทกภย ภยแลง โรคระบาดในมนษย โรคระบาดสตว โรคระบาดสตวนำา การระบาดของศตรพช

ตลอดจนภยอนๆ อนมผลกระทบตอสาธารณชน ไมวาเกดจากธรรมชาต มผทำาใหเกดขน อบตเหต หรอเหตอนใด

ซงกอใหเกดอนตรายแกชวต รางกายของประชาชน หรอความเสยหายแกทรพยสนของประชาชน หรอของรฐ

และใหหมายความรวมถงภยทางอากาศ และการกอวนาศกรรมดวย

ภยพบตหมายถง เหตการณหรอปรากฏการณทเกดขนอยางฉบพลน ทกอใหเกดผลกระทบทมอนตราย

รนแรงตอบคคล ครอบครว ชมชน จนถงระดบประเทศชาต ซงตองการความชวยเหลอโดยความรวมมอจาก

หลายหนวยงานเพอใหกลบฟนคนสสภาพปกต ซงภยพบตแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

ภยพบตทเกดจำกธรรมชำตเชน อทกภย ดนโคลนถลม วาตภย คลนสนาม การเกดไฟปา ภยแลง

แผนดนไหว โรคระบาด ฯลฯ

ภยพบตทเกดจำกกำรกระท�ำของมนษย เชน อบตเหตหม ไฟไหม สถานการณความไมสงบในพนท

จงหวดชายแดนใต สถานการณวกฤตทางการเมอง กรณจบตวประกน กรณการพยายามทำารายตวเอง การรวไหล

ของสารเคม ฯลฯ



วกฤตสขภำพจต หมายถง ภาวะเสยสมดลทางอารมณและจตใจจากสถานการณหรอเหตการณวกฤต

ทเกดขนทำาใหเกดความวาวน สบสนและความผดปกตทคนเราไมสามารถจะใชวธคดและการปฏบตทเคยใชได

ในภาวะปกต

บรกำรวกฤตสขภำพจตหมายถง การใชความชวยเหลอเยยวยาจตใจแกผทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต

โดยการประเมนภาวะสขภาพจต คดกรองกลมเสยง ใหการดแลชวยเหลอฟนฟและตดตามดแลตอเนองจนหมด

ความเสยง

อบตเหตหม หมายถง เหตการณทไมคาดคดทมผ บาดเจบ เสยชวต เกดขนพรอมกนจำานวนมาก

โดยมผเสยชวตพรอมกน มากกวา 5 คน หรอบาดเจบพรอมกนมากกวา 15 คน (ตามคำาจำากดความสำานกระบาดวทยา

กรมควบคมโรค)

วกฤตทำงสงคม(Socialcrisis)หมายถง วกฤตหรอความขดแยงทเกดจากการเปลยนแปลงของสงคม

จนเกดผลกระทบดานลบตอโครงสรางการดำาเนนชวต ความเปนอยและสงคม เชน วกฤตเศรษฐกจ สงคราม

เหตความรนแรงจากความขดแยงทางการเมอง เหตการณความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนใต เหตการณ

ฆาตวตายทมผลกระทบตอความรสกตอครอบครว ชมชนและสงคม ในทน จะเนนวกฤตสงคมทมผลกระทบตอ

การรบรของประชาชนและเปนขาวทสงคมสนใจ

ผประสบภำวะวกฤต/ภยพบตหมายถง ผไดรบผลกระทบจากสถานการณวกฤต/ภยพบตทงทางตรงและ

ทางออม ประกอบดวย

- ผบาดเจบ

- ญาตผบาดเจบ / เสยชวต

- ผสญเสยบาน/ทรพยสน

- ผอยในเหตการณ

- ผรบรเหตการณ

- เจาหนาทหรอผใหการชวยเหลอ

ผประสบภำวะวกฤต/ภยพบตทมควำมเสยงตอปญหำสขภำพจต หมายถง ผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต

ทเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจต

ผใหญ 8 กลม ประกอบดวย

1) ผบาดเจบ

2) ญาตของผเสยชวต

3) ผพการ

4) ผสงอายตดบานหรอตดเตยง

5) ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา

6) ผทมประวตรกษาทางจตเวช

7) ผทมความเครยด กงวล ทอแทสนหวง จนรบกวนการดำาเนนชวตในชวง 2 สปดาหทผานมา

8) ผทมความคดฆาตวตายในชวง 2 สปดาหทผานมา



เดก 6 กลม ประกอบดวย 1) ผบาดเจบ 2) ญาตผเสยชวต 3) ผพการ/เดกพเศษ 4) ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา 5) ผมประวตการรกษาทางจตเวช 6) ผทมอาการอยางใดอยางหนงตาม Symptoms checklist

ผประสบภำวะวกฤต/ภยพบต ทมปญหำสขภำพจต หมายถง ผประสบภาวะวกฤต/ภยพบตกลมเสยง ทมผลคะแนนจากการใชแบบประเมน/คดกรองอยางใดอยางหนง ดงน

ผใหญ 1. แบบประเมนระดบความเครยด (Visual Analog Scale) ≥ 4 คะแนน 2. แบบประเมน 9Q ≥ 7 คะแนน, เสยงฆาตวตาย 9Q เฉพาะขอ 9 ≥ 1 คะแนน 3. แบบประเมน PISCES -10 ≥9 คะแนน

เดกวยรน 1. แบบประเมน symptoms checklist มอยางนอย 1 อาการ 2. Children’s Revised Impact of Event Scale: CRIES-8) ≥ 17 คะแนน 3. แบบประเมนภาวะซมเศราในวยรน PHQ-A≥ 15 คะแนน หรอคะแนน PHQ-A ขอ 9 ≥ 1 คะแนน

Director Critical Information Requirement: DCIR หมายถง ขอมลสำาคญของเหตการณ ทมผลกระทบหรออาจมผลกระทบตอสาธารณสขในวงกวาง หรอมความรนแรงสง ตองการการตอบสนองเรงดวน ภายใน 24 ชม. จำาเปนตองแจงใหผบรหารระดบสง ไดแก อธบด รองอธบด ผอำานวยการหนวยงานทเกยวของ กบเหตการณนนๆ ทราบทนท ทเกดเหตการณ ศนยปฏบตกำรภำวะฉกเฉน (Emergency Operation Center: EOC) หมายถง สถานททใช ในการปฏบตงานรวมกนของหนวยงานตางๆ ภายใตระบบบญชาการเหตการณ เพอสนบสนนการบรหารสงการ ประสานงาน แลกเปลยนขอมลและทรพยากรใหเกดขนอยางสะดวกรวดเรวในภาวะฉกเฉน กลมภำรกจยทธศำสตร (StrategicTechnicalAdvisoryGroup:STAG) หมายถง สวนแผนงาน ทผ บญชาการเหตการณขนมาเปนการเฉพาะ เมอเหตการณขยายความรนแรง ลกลามมากขน มหนาท ในการรวบรวม และประเมนสถานการณ จดทำารายงานสถานการณ และวเคราะหสถานะของทรพยากรทมอยขณะนน แลวจดทำาแผนเผชญเหตสำาหรบแตละเหตการณทเกดขน ทมตระหนกรสถำนกำรณสำธำรณสข (Situation Awareness Team: SAT) หมายถง แกนหลก ในการปฏบตงานรวบรวมขอมลเพอตดตาม ตรวจจบและประเมนสถานการณ พรอมทงแจงเตอนแกผบรหารและหนวยงานทเกยวของเพอพจารณาตอบสนองตอสถานการณนนๆ ทมชวยเหลอเยยวยำจตใจผประสบภำวะวกฤต (Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team;MCATT)หมายถง ทมสหวชาชพทใหการชวยเหลอทางดานจตใจผประสบภาวะวกฤต/ ภยพบต เชน แพทย พยาบาล เภสชกร นกจตวทยาคลนก/นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห นกวชาการสาธารณสข

ผรบผดชอบงานดานสขภาพจตและผทเกยวของ



ทมปฏบตกำรฉกเฉนทำงกำรแพทยระดบตตยภมในภำวะฉกเฉน(MedicalEmergencyResponse

Team: MERT) หมายถง ทมสหสาขาวชาชพ ผปฏบตหนาทเสมอนหองฉกเฉนเคลอนทในภาคสนามเมอเกด

เหตการณฉกเฉนหรอภยพบต โดยเนนการดแลรกษาฉกเฉน การลำาเลยง สงตอ และการดแลรกษาในระดบตตยภม

ประกอบดวย แพทย (2 คน) พยาบาล (4 คน) เวชกรกชพ (4- 6 คน) เภสชกร (1 คน) ชาง (1 คน) ผชวยเหลอ/

โภชนากร (1 คน) เจาหนาทสอสาร (1 คน) และเจาหนาทบรหารหรอการเงน (1 คน) รวมจำานวน 17–20 คน

ทม MERT มคณสมบตเฉพาะดาน 3 ประการ ไดแก

1. มความพรอมในการปฏบตการฉกเฉน สามารถทำางานรวมกบหนวยปฏบตการอนๆ ไดเปนอยางด

เชน หนวยแพทยฉกเฉนในพนท (EMS) หนวยทหาร (SAR) ชดเผชญสถานการณวกฤต (ERT) และอาสาสมครอนๆ

ภายใตระบบสงการในภาวะฉกเฉน

2. สามารถดำารงชพอยในพนทประสบภยพบต โดยไมรบกวนทรพยากรของทองถน และจะเขาพนท

พรอมยา เวชภณฑ รวมทงมอปกรณทจำาเปน เชน เตนทสนาม เครองยงชพ วทยสอสาร เครองปนไฟ

3. สามารถคดแยก ดแล ชวยชวตขนตนแกผปวยทมอาการรนแรง เปนอนตรายถงแกชวต หรอมปญหา

สขภาพจตรนแรงพรอมกนจำานวนมากใหปลอดภย พรอมสงตอไปดแลทโรงพยาบาลไดอยางเหมาะสม

ทมปฏบตกำรฉกเฉนทำงกำรแพทยในภำวะฉกเฉนระดบอ�ำเภอ(miniMERT)หมายถง ทมปฏบตการ

ฉกเฉนทางการแพทยในภาวะภยพบตระดบอำาเภอ เปนทมทพฒนาตอยอดจากทมกชพหรอทม EMS ซงสามารถ

ออกปฏบตการไดเรว องคประกอบของทม ม 5 - 6 คน ไดแก แพทย (1 คน) พยาบาลทมประสบการณในการดแล

ผปวยฉกเฉน (2 คน) ผชวยเหลอ และหรอ พนกงานขบรถ ทไดรบการอบรมพนฐานอาสาสมครกชพ (2 - 3 คน)

ทพรอมออกปฏบตการชวยเหลอดแลผปวยฉกเฉนและทำาหนาทอนตามทไดรบมอบหมายในพนทประสบภย

ของตนเองและพนทใกลเคยง สามารถปฏบตงานไดตามเกณฑมาตรฐานการดแลผปวยฉกเฉนขนตน (Triage,

Treatment, Transfer) ทงน ทม miniMERT ตองผานการอบรมหลกสตรทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตตามทกรม

การแพทยกำาหนด

ทมเฝำระวงสอบสวนเคลอนทเรว (Surveillance Rapid Response Team: SRRT)หมายถง

หนวยปฏบตการทางสาธารณสขทมภารกจในการเฝาระวงโรคตดตอทแพรระบาดรวดเรวรนแรง ตรวจจบภาวะฉกเฉน

ทางสาธารณสข (Public Health Emergency) สอบสวนโรคอยางมประสทธภาพ ทนการณ ควบคมโรคฉกเฉน

(ขนตน) เพอหยดยงหรอจำากดการแพรระบาด ไมใหขยายวงและแลกเปลยนขอมลเฝาระวงโรค ตลอดจนรวมมอกน

ในการเฝาระวงตรวจจบการระบาด

ทมตอบโตภำวะฉกเฉนดำนอนำมยสงแวดลอม(EnvironmentalHealthResponseTeam:EHRT)

หมายถง หนวยปฏบตการตอบโตภาวะฉกเฉนในเรองงานอนามยสงแวดลอม เพอใหประชาชนมความปลอดภย

จากอนตรายทเกดจากสงแวดลอมและสามารถปองกนตนเองไดเมอเกดเหตการณ

ทมวศวกรฉกเฉน (Medical Service Emergency Response Team: MSERT) หมายถง

หนวยปฏบตการชวยเหลอฟนฟฉกเฉน โดยดแลในระบบทสำาคญ 5 ดาน ประกอบดวย ระบบไฟฟา ระบบประปา

ระบบสอสาร เครองมอแพทย และอาคารสถานท



โครงสราง และองคประกอบของทม MCATT

ทมMCATTกรมสขภำพจต ทมMCATTจงหวด

องคประกอบของทม ประกอบดวย

จตแพทย

พยาบาลจตเวช

นกจตวทยาคลนก/นกจตวทยา

นกสงคมสงเคราะห

นกวชาการสาธารณสข

เภสชกร

เจาหนาททเกยวของ

บทบำทหนำท

เปนทปรกษาดานสขภาพจตแกทม MCATT ในพนท

ใหการสนบสนนทม MCATT แกเครอขาย

ดแลผประสบภาวะวกฤต/ภยพบตกลมเสยงยงยาก

ซบซอนทสงตอมาจากทม MCATT ในพนท

ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจครอบครวผเสยชวต

ถายทอดความรในเรองการชวยเหลอเยยวยาจตใจ

ผประสบภาวะวกฤตใหแกบคลากรในเครอขาย

จดบรการดานสขภาพจต และกจกรรมการมสวนรวม

ของชมชน (Empowerment) ในศนยพกพง

ขนาดกลางและใหญ ในพนทประสบภยทหนวยงาน

รบผดชอบ

รายงานผลการปฏบตงาน เพอนำาเสนอ War room

กระทรวงสาธารณสข

ตดตามการดำาเนนงานวกฤตสขภาพจตในพนท


จตแพทย / แพทย

พยาบาลทรบผดชอบงานสขภาพจตและจตเวช

นกจตวทยาคลนก/นกจตวทยา

นกสงคมสงเคราะห

เภสชกร




ประเมนคดกรองและใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจ

ผประสบภาวะวกฤต/ภยพบตในพนท

ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจครอบครวผเสยชวต

ประสานและใหการสนบสนนทม MCATT แกเครอขาย


ผประสบภาวะวกฤตใหแกบคลากรในเครอขาย

รายงานผลการปฏบตงานตามขนตอน เพอนำาเสนอ

War room กระทรวงสาธารณสข

ตดตามการดำาเนนงานวกฤตสขภาพจตในพนท



ทมMCATTอ�ำเภอ ทมMCATTต�ำบล


จตแพทย/แพทย

พยาบาลทรบผดชอบงานสขภาพจตและจตเวช

นกจตวทยาคลนก/นกจตวทยา/นกสงคมสงเคราะห

เภสชกร



(เชน ตำารวจ ทหาร เจาหนาทเวชกจฉกเฉน ฯลฯ)


ผอ.รพ.สต.และผรบผดชอบงานสขภาพจต รพ.สต.

อสม.

เจาหนาทมลนธ

ตวแทนจาก อปท.

แกนนำาชมชน เชน กำานน / ผใหญบาน



ปฏบตงานรวมกบทมใหการชวยเหลอทางกาย

เพอประเมนสถานการณ

ประเมนคดกรองและใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจ

ผประสบภาวะวกฤต/ภยพบตในพนท


ผ ประสบภาวะวกฤต/ภยพบตให แก บคลากร

ในเครอขาย เชน ศนยเยยวยาระดบตำาบล อสม.

รพ.สต. เปนตน

ประสานขอสนบสนนทม ระดบจงหวด

รายงานผลการปฏบตงานตามขนตอน


แกนนำาชมชนในพนทเกดเหต สำารวจสถานการณ

ประสานและแจงขอมลผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต

ให รพ.สต.ทราบ เพอลงประเมนสถานการณ

อสม. แกนนำาชมชน อาสาสมครในชมชน ประเมน

คดกรองภาวะสขภาพจตเบองตนและปฐมพยาบาล

ทางจตใจเบองตนเบองตน

รพ.สต. จดทำาฐานขอมลกลมเสยง หากพบผทมปญหา

เสยงตอการเกดปญหาสขภาพจตใหรายงานทม MCATT

ระดบอำาเภอ

ประสานขอสนบสนนทม MCATT ระดบอำาเภอ

รพ.สต.ในพนทนเทศ ตดตาม พฒนาศกยภาพ อสม./

แกนนำาชมชน/เจาหนาททเกยวของในพนท

รายงานผลการปฏบตงานตามขนตอน



ปจจบนสถานการณวกฤต/ภยพบตทเปนสาธารณภย ทเกดจากการกระทำาของมนษยและภยธรรมชาต

มกจะมผประสบภาวะวกฤตจำานวนมากทไดรบบาดเจบ ตงแตเลกนอยไปจนถงรนแรงถงขนเสยชวต ดงนนการบรหาร

จดการสาธารณภยทมประสทธภาพ จงเปนปจจยสำาคญ

การจดการสาธารณภยทผานมาเนนในเชงตงรบมากกวาการทำางานเชงรก ดงนนเพอใหการบรหารจดการ

สาธารณภยมประสทธภาพ จงควรมการเตรยมความพรอมทดรวมทงการดำาเนนการเพอลดปจจยทสรางความเสยง

ซงมความสำาคญและจำาเปนอยางยงหากเกดสาธารณภยขนในอนาคต จะทำาใหการบรหารจดการสาธารณภย

มการรบมอไดอยางมประสทธภาพ

เครองมอหลกในการจดการสาธารณภยของประเทศไทย ประกอบดวย

1) พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2550

2) แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558

1) พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550

1.1) ประกาศและมผลบงคบใชตงแตวนท 6 พฤศจกายน พ.ศ. 2550 เปนกฎหมายหลกในการบรหาร

จดการสาธารณภยในปจจบน ซงไดกำาหนดขอบเขตการดำาเนนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยครอบคลม

สาธารณภยทกประเภท

1.2) มองคกรระดบนโยบาย คอ คณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต หรอ กปภ.ช.

มนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตร ซงนายกรฐมนตรมอบหมายเปนประธานกรรมการ มหนาทในการกำาหนด

นโยบายในการจดทำาแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต บรณาการพฒนาระบบการปองกนและบรรเทา

สาธารณภยระหวางหนวยงานของรฐ องคกรปกครองสวนทองถนและหนวยงานภาคเอกชนทเกยวของ ใหคำาแนะนำา

ระบบบรหารจดการสาธารณภย2บทท



ปรกษาและสนบสนนการปฏบตหนาทในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ฯลฯ ปฏบตการอนใดตามทบญญตไว

ในพระราชบญญตนหรอกฎหมายอน หรอตามทคณะรฐมนตรมอบหมาย

1.3) กำาหนดใหกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภยเปนหนวยงานกลางของรฐในการดำาเนนการเกยวกบ

การปองกนและบรรเทาสาธารณภยของประเทศ

1.4) กำาหนดใหมแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยระดบตางๆ เพอวางแนวทาง มาตรการ

ในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ตงแตชวงกอนเกดเหต ขณะเกดเหต และหลงเกดเหต

1.5) กำาหนดผทำาหนาทบญชาการ (รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย) และผอำานวยการปองกนและ

บรรเทาสาธารณภยทกระดบ เพอทำาหนาทควบคม อำานวยการ สงการ และบญชาการเหตการณ

2) แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558

2.1) คณะรฐมนตร มมตเมอวนท 31 มนาคม พ.ศ. 2558 อนมตแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

แหงชาต พ.ศ. 2558 ตามทคณะกรรมการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต (กปภ.ช.) เสนอ เพอใชเปน

แผนหลกในการบรหารจดการสาธารณภยของชาตและมมตใหหนวยงานทเกยวของดำาเนนการ ดงน

2.1.1)มอบหมายใหกระทรวง ทบวง กรม องคกรและหนวยงานภาครฐ รฐวสาหกจ จงหวด

อ�าเภอ องคกรปกครองสวนทองถน ภาคเอกชนและภาคสวนอนๆ ปฏบตการใหเปนไปตามแผนการปองกนและ

บรรเทาสาธารณภยแหงชาตพ.ศ.2558

2.1.2)มอบหมายใหส�านกงบประมาณ หนวยงานทเกยวของ และองคกรปกครองสวนทองถน

พจารณาใหความส�าคญในการจดสรรงบประมาณเพอการปองกนและลดผลกระทบการเตรยมความพรอมเผชญเหต

และการจดการในภาวะฉกเฉนรวมถงการฟนฟอยางยงยน

2.1.3)มอบหมายใหหนวยงานแตละระดบ จดท�าแผนปฏบตการรองรบยทธศาสตร และบรรจ

แผนงานและโครงการทเกยวของกบการปองกนและบรรเทาสาธารณภยไวในแผนปฏบตราชการประจ�าปดวย

2.2) แนวคดลกษณะและวตถประสงคของแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2558

มดงน

2.2.1) มลกษณะเปนแนวคดการปฏบต หรอ Concept of Operations หรอ CONOPS ในการ

บรหารจดการสาธารณภยของประเทศ โดยยดแนวคด การลดความเสยงจากสาธารณภย (Disaster Risk Reduction)

และแนวทางการฟนฟทดกวาเดมและปลอดภยกวาเดม (Build Back Betterand Safer) ภายใตการพฒนาศกยภาพ

และสงเสรมใหทองถนและชมชนเขามามสวนรวมในการจดการเพอนำาไปสการจดการภยพบตอยางยงยน และ

สอดคลองกบหลกสากล (รรบ - ปรบตว - ฟนเรวทว - อยางยงยน: Resilience)

2.2.2) เปนกรอบแนวทางปฏบตใหแกหนวยงานทกภาคสวนตงแตระดบทองถนถงระดบประเทศ

นำาไปพจารณาดำาเนนการอยางบรณาการ เปนระบบและสอดคลองรบกน (ซงเกดจากการประมวลทศทางและแนวทาง

ปฏบตในการจดการความเสยงจากสาธารณภยทนานาประเทศใชประยกตกบบรบทของประเทศไทย)

2.2.3) เปนการจดทำาแผนทสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11

(พ.ศ. 2555 - 2559) ยทธศาสตรการเตรยมความพรอมแหงชาต พ.ศ. 2557-2561 พระราชบญญตปองกนและ

บรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 และสอดคลองกบถอยแถลงของนายกรฐมนตรในการประชมสหประชาชาต

ระดบโลกวาดวยการลดความเสยงจากภยพบต เมอวนท 14 มนาคม พ.ศ. 2558 ณ เมองเซนได ประเทศญปน



หลกการจดการความเสยงจากสาธารณภย

ปจจบนทวโลกยอมรบวาสาธารณภยเปนเรองทจดการไดโดยไมจำาเปนตองรอใหเกดภยขนกอน “การจดการ

ความเสยงจากสาธารณภย” (Disaster Risk Management: DRM) ไดแก การปองกน (Prevention) การลด

ผลกระทบ (Mitigation) และการเตรยมความพรอม (Preparedness) ควบคกบการจดการในภาวะฉกเฉน

(Emergency Management) ไดแก การเผชญเหต (Response) และการบรรเทาทกข (Relief) รวมถงการฟนฟ

(Recovery) ไดแก การฟนสภาพและการซอมสราง (Rehabilitation and Reconstruction) การสรางใหดกวา

และปลอดภยกวาเดม (Build Back Better and Safer) ตามแผนภาพท 2-1 วงจรการจดการความเสยงจาก

สาธารณภย

แผนภำพท2-1 วงจรการจดการความเสยงจากสาธารณภย

กำรลดควำมเสยงจำกสำธำรณภยDisasterRiskReduction

กำรจดกำรในภำวะฉกเฉนEmergencyManagement

กำรฟนฟRecovery

BuildBackBetterandSafer

ปองกนและลดผลกระทบPrevention

andMitigation

ฟนสภำพและกำรซอมสรำง

Rehabilitationand

Reconstruction

เตรยมควำมพรอมPreparedness

เผชญเหตResponse

บรรเทำทกขRelief

สำธำรณภยDisastor



ขอบเขตสาธารณภย ตามพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550

สาธารณภย หมายถง อคคภย วาตภย อทกภย ภยแลง โรคระบาดในมนษย โรคระบาดสตว โรคระบาด

สตวนำา การระบาดของศตรพช ตลอดจนภยอนๆ อนมผลกระทบตอสาธารณชน ไมวาจะเกดจากธรรมชาต

มผทำาใหเกดขน อบตเหตหรอเหตอนใด ซงกอใหเกดอนตรายแกชวตรางกายของประชาชนหรอความเสยหาย

แกทรพยสนของประชาชนหรอของรฐ และใหหมายความรวมถงภยทางอากาศและการกอวนาศกรรมดวย

ขอบเขตสาธารณภยตามแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

ดำนสำธำรณภยประกอบดวย14ประเภทภยดงน ดำนควำมมนคงประกอบดวย4ประเภทภยดงน

1. อทกภยและดนโคลนถลม 2. ภยจากพายหมนเขตรอน 3. ภยจากอคคภย 4. ภยจากสารเคมและวตถอนตราย 5. ภยจากคมนาคมและขนสง 6. ภยแลง 7. ภยจากอากาศหนาว 8. ภยจากไฟปาและหมอกควน 9. ภยจากแผนดนไหวและอาคารถลม10. ภยจากคลนสนาม11. ภยจากโรคระบาดในมนษย12. ภยจากโรค แมลง สตว ศตรพชระบาด13. ภยจากโนคระบาดและสตวนำา14. ภยจากเทคโนโลยสารสนเทศ

1. ภยจากกการกอวนาศกรรม2. ภยจากทนระเบดกบระเบด3. ภยทางอากาศ4. ภยจากการชมนมประทวง

ระดบการจดการสาธารณภย

การจดการสาธารณภย แบงเปน 4 ระดบ ทงนขนกบพนท ประชากร ความซบซอน หรอความสามารถ

ในการจดการสาธารณภย ตลอดจนศกยภาพดานทรพยากร ทผมอำานาจตามกฎหมายใชดลยพนจในการตดสนใจ

เกยวกบความสามารถในการเขาควบคมสถานการณเปนหลก ดงน

ระดบ กำรจดกำร ผมอ�ำนำจตำมกฎหมำย

1 สาธารณภยขนาดเลก ผ อำานวยการอำาเภอ ผ อำานวยการทองถน และ/หรอผ ช วยผ อำานวยการกรงเทพมหานคร ควบคมและสงการ

2 สาธารณภยขนาดกลาง ผอำานวยการจงหวดหรอผอำานวยการกรงเทพมหานคร ควบคม สงการและบญชาการ

3 สาธารณภยขนาดใหญ ผ บญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต ควบคม สงการและบญชาการ

4 สาธารณภยรายแรงยง นายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรมอบหมาย ควบคม สงการและบญชาการ



การจดการในภาวะฉกเฉน

การจดการในภาวะฉกเฉน เปนการปฏบตการเพอควบคมและ/หรอลดความรนแรงของสถานการณ

สาธารณภย รวมทงการอำานวยการ การปฏบตหนาทของเจาหนาททเกยวของอยางเปนระบบระเบยบไดมาตรฐาน

และครอบคลมกระบวนการจดการ โดยการจดระบบการจดการทรพยากรเพอเผชญเหตการณฉกเฉนและ

การชวยเหลอบรรเทาทกขไดอยางรวดเรว ภายใตกลยทธ 3 ประการ คอ

1. สรางมาตรฐานการจดการในภาวะฉกเฉน ประกอบดวย

การวางแผนการเผชญเหตสาธารณภยทเกดขนอยางเปนระบบ มการกำาหนดแนวทางปฏบตในการ

จดการเมอเกดสาธารณภย ตามพระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. 2550 ดงน

- กำาหนดแนวทางปฏบตในการจดตงองคกรปฏบตการในภาวะฉกเฉนระดบตางๆ (ศนยปฏบตการ

ฉกเฉน อปท., ศนยบญชาการเหตการณอำาเภอ/จงหวด/กรงเทพมหานคร ศนยบญชาการเหตการณสวนหนาจงหวด/

กรงเทพมหานคร กองอำานวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยกลางและกองบญชาการปองกนและบรรเทา

สาธารณภยแหงชาต และรปแบบโครงสรางกองบญชาการ/ศนยบญชาการฯ)

- กำาหนดแนวทางปฏบตในการประกาศเขตพนทประสบภย

- กำาหนดแนวทางปฏบตในการตดสนใจยกระดบการจดการสาธารณภย

- กำาหนดแนวทางปฏบตในการอพยพ

2. พฒนาระบบ/เครองมอสนบสนนการเผชญเหตประกอบดวย

- แนวทางปฏบตในการสอสารและโทรคมนาคม

- แนวทางปฏบตในการเผยแพรและประชาสมพนธขอมลขาวสาร

- แนวทางปฏบตในการกำากบ ควบคมพนท (Area Command)

- แนวทางปฏบตในการบญชาการเหตการณ (รปแบบและระบบการบญชาการเหตการณ Incident

command)

- แนวทางปฏบตในการสนบสนนการจดการเหตการณ (Incident Management Assistance Team:

IMAT)

- แนวทางปฏบตในการสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน : สปฉ. Emergency Support

Function: ESF) เปนการจดการในภาวะฉกเฉน ซงกองบญชาการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาตจะสถาปนา

การสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน (สปฉ.) เพยงสวนงานใดสวนงานหนงหรอหลายสวนงานเขารวมสนบสนน

การจดการสาธารณภย ทงนขนอยกบความจำาเปนของสถานการณทเกดขน เพอประสานงานระหวางสวนราชการ

และหนวยงานทมหนาทความรบผดชอบภารกจดานใดดานหนงเปนการเฉพาะ เชน ภารกจดานการคมนาคม

ทมหลายสวนราชการมลกษณะงานเหมอนหรอใกลเคยงกนมารวมกนประสานการปฏบตงาน อนจะเปนการลด

ความซำาซอนในการชวยเหลอและสนบสนนการปฏบตงานของกองอำานวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

แตละระดบทเกดสาธารณภย โดยในแตละสวนงานฯ มหนวยงานหลกและหนวยงานสนบสนน แบงออกเปน

18 สวนงานตามแผนภาพ 2-2 ผงการชวยเหลอและสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน : สปฉ. Emergency

Support Function: ESF) ไดแก



แผนภำพท2-2การสนบสนนการปฏบตงานในภาวะฉกเฉน : สปฉ. Emergency Support Function: ESF)

ผบญชาการ/ผอานวยการ

สวนปฏบตการ

สปฉ.1 คมนาคม

สปฉ.4 ผจญเพลง

สปฉ.7 การสนบสนนทรพยากรทางการทหาร

สปฉ.8 การแพทยและสาธารณสข

สปฉ.9 การคนหาและกภย

สปฉ.10 สารเคม วตถอนตรายฯ

สปฉ.13 รกษาความสงบเรยบรอย

สวนอานวยการ

สปฉ.5 การจดการในภาวะฉกเฉน

สปฉ.15 การตางประเทศ

กฎหมาย

สวนสนบสนน

สปฉ.2 เทคโนโลยสารสนเทศฯ

สปฉ.3 สาธารณปโภคฯ

สปฉ.11 การเกษตร

สปฉ.12 พลงงาน

สปฉ.18 งบประมาณและการบรจาค

ศนยขอมลประชาสมพนธรวม

ศนยประสานการปฏบต

ทปรกษา/ผเชยวชาญ

สปฉ.6 สวสดการสงคมและ

ความมนคงของมนษย

สปฉ.17 ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

3. เสรมสรางระบบและแนวปฏบตในการบรรเทาทกข ประกอบดวย

- แนวทางปฏบตในการขอใชเงนทดรองราชการเพอชวยเหลอผประสบภยพบตกรณฉกเฉน

- แนวทางปฏบตในการประเมนความเสยหายและความตองการชวยเหลอ

(Damage and Need Assessment: DANA)

- แนวทางปฏบตในการรบบรจาค

- แนวทางปฏบตในการรายงานขอมล

- แนวทางปฏบตในการจดตงศนยพกพงชวคราว



ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข

ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข ถอเปน “สาธารณภย” ทกอใหเกดอนตรายตอชวต สรางความเสยหาย

แกทรพยสนของประชาชน และเกดผลกระทบกบสงแวดลอม

“ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข” หมายถง เหตการณการเกดโรคและภยคกคามสขภาพ ซงมลกษณะ

เขาไดกบเกณฑอยางนอย 2 ใน 4 ประการ

• ทำาใหเกดผลกระทบทางสขภาพอยางรนแรง • เปนเหตการณทผดปกตหรอไมเคยพบมากอน

• มโอกาสทจะแพรไปสพนทอน • ตองจำากดการเคลอนทของผคนหรอสนคา

• มโอกาสทจะแพรไปสพนทอน • ตองจำากดการเคลอนทของผคนหรอสนคา

โรคและภยสขภาพ

เหตการณภยพบต สาธารณภย และภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข มระดบความรนแรงทสงผลกระทบ

กบชวตมนษยและสงแวดลอมตางกน แตละเหตการณอาจสงผลถงเศรษฐกจและความมนคงของชาต การวางขอบเขต

และความรบผดชอบทชดเจนจะชวยใหแตละหนวยงานสามารถเตรยมความพรอมและจดการสถานการณตางๆ

ไดครอบคลมทกผลกระทบทตามมา “ขอบเขตของภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข จงครอบคลมเหตการณการเกดโรค

และภยสขภาพ” ซงเปนเหตการณทผดปกตหรอไมเคยพบมากอน สงผลกระทบตอสขภาพอยางรนแรง โรคหรอ

ภยสขภาพทเกดขนสามารถแพรระบาดขยายวงกวางสพนทอน จงตองจำากดการเคลอนทของผคนและสนคา

ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสขทเปนอนตรายตอชวตมนษย นอกจากภยธรรมชาตและอบตภยแลว ยงมอนตราย

จากโรคตดเชอ โรคตดตอระหวางสตวส คน อาหารทไมปลอดภย อนตรายจากสารเคม และอนตรายจาก

สารกมมนตภาพรงสและนวเคลยร แบงขอบเขตของโรคและภยสขภาพได 5 ประเภท แผนภาพท 2-3 โรคและภย

สขภาพ 5 ประเภท ดงน

โรคตดตอ

โรคและภยสขภำพ

5ประเภท

ภยสขภำพทเกดจำกสำรเคม

เหตกำรณทกอให

เกดกำรบำดเจบ

และอบตภย

โรคและภยสขภำพ

ทมำกบ

ภยธรรมชำตภยสขภำพ

ทเกดจำก

กมมนตภำพรงส

และนวเคลยร

แผนภำพท2-3โรคและภยสขภาพ 5 ประเภท



1. โรคตดตอ เปนเหตการณการแพรระบาดอยางผดปกตของโรคตดตอเฉยบพลน เชน ไขหวดใหญ สายพนธใหม ไขหวดนก โรคซารส โรคชคกนยา โรคตดเชอไวรสอโบลา หรอแมแตโรคทเกดขนตามฤดกาลและ โรคประจำาถนทมการแพรระบาดอยางผดปกต เชน ไขเลอดออก ไขหวดใหญตามฤดกาล ทงนรวมถงโรคทประกาศไวในกฎอนามยระหวางประเทศ (IHR) ใหเปนภาวะฉกเฉนทางสาธารณสขระหวางประเทศ เปนตน 2. เหตกำรณทกอใหเกดกำรบำดเจบและอบตภย เปนเหตการณภยสขภาพทสงผลใหเกดการบาดเจบและเสยชวตได เชน ตกถลม อบตเหตจากการขนสงและโดยสาร การจลาจล สงคราม และอบตเหตจากการ ปฏบตงานของบคลากรทางการแพทยและสาธารณสข เปนตน 3. โรคและภยสขภำพทมำกบภยธรรมชำต เมอเกดภยธรรมชาต เชน นำาทวม ลมพาย ดนโคลนถลม หรอสนาม ผประสบภยจะเผชญกบโรคระบาดและภยสขภาพ เชน โรคฉหน อจจาระรวง อาหารเปนพษ ไฟฟาชอต/ไฟฟาดด การเสยชวตจากการจมนำา การขาดยา หรอการรกษาทจำาเปนเนองไมสามารถเดนทางไปโรงพยาบาลได เปนตน 4. ภยสขภำพทเกดจำกสำรเคม เปนเหตการณทสงผลถงการบาดเจบและการเสยชวตของบคคล ทเกดจากการมสารเคมทเปนอนตรายตอสขภาพปนเปอนออกมาในสงแวดลอม ซงอาจเกดจากการกระทำาของ มนษยดวยกน เชน การรวไหลออกจากโรงงานอตสาหกรรม การกอการรายดวยอาวธชวภาพ/อาวธเคม การเกดสงคราม เปนตน หรอเกดขนเองตามธรรมชาต เชน การปนเป อนของสารหนในธรรมชาตในพนทจงหวดนครศรธรรมราช เปนตน 5. ภยสขภำพทเกดจำกกมมนตภำพรงสและนวเคลยร เปนเหตการณทสงผลถงการบาดเจบและ การเสยชวตของบคคลจำานวนมาก ซงเกดจากการรวไหลของกมมนตรงส และนวเคลยร ซงอาจเกดไดจากการกระทำา ของมนษยหรอเกดขนภายหลงภยพบตทางธรรมชาต

กระทรวงสาธารณสขไดมอบหมายใหกรมวชาการตางๆ รบผดชอบโรคและภยสขภาพ 5 ประเภทหรอเรยก

All Hazard plans ดงแผนภาพท 2-4 All Hazard plans

แผนภำพท2-4 All Hazard plans

น�ำทวม

แผนดนไหว เหตกอกำรรำย

ดนถลม

เหตชมนม

Human

หนวยงำนรบผดชอบหลกกรมกำรแพทย

หนวยงำนรบผดชอบหลกกรมควบคมโรค

Biological

โรคอบตใหมอบตซ�ำ

โรคตดตออนตรำย

Disaster Chem/Radiati

สำรเคมรวไหล

นคมอตสำหกรรม

หมอกควน

บอขยะ

ภยแลง

Environment

กรมสขภำพจตหนวยงำนรบผดชอบรวม

หนวยงำนรบผดชอบหลกกรมอนำมย

หนวยงำนรบผดชอบหลกกรมควบคมโรค

หนวยงำนรบผดชอบหลกกรมกำรแพทย



กรมสขภาพจต ไดรบมอบหมายใหเปนเจาภาพรวมในโรคและภยสขภาพ 5 ประเภท โดยใหการสนบสนน

กรมวชาการหลกตางๆ ในดานการสงเสรม ปองกน บำาบดรกษาและฟนฟสขภาพจตใหกบผประสบภาวะวกฤต/

พรอมรบมอตอบโตสถานการณฉกเฉน รวมทงมการเฝาระวงสถานการณ ตดตามสถานการณและสนบสนน

ทม MCATT ในการปฏบตงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตจนกวาจะหมดความเสยงดานวกฤต

สขภาพจต

แนวทางการปฏบตงาน (Conceptual Framework)

การจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข (Public Health Emergency Management: PHEM)

คอ กระบวนการและขนตอนตางๆ ของการจดการเหตการณการเกดโรคและภยคกคามสขภาพอยางรวดเรวและ

เปนระบบ ครอบคลมทกระยะตงแตการดำาเนนการปองกนและลดผลกระทบ (Prevention and Mitigation)

การเตรยมความพรอมรองรบภาวะฉกเฉน (Preparedness) การตอบโตภาวะฉกเฉน (Response) และการฟนฟ

หลงเกดภาวะฉกเฉน (Recovery) ซงทง 4 ระยะ ตามแผนภาพท 2-5 กรอบแนวคดการปฏบตงาน (Conceptual

Framework) มรายละเอยดดงน

Prep

aredness Response

RecoveryPreven

tion

Pre-ImpactActivity

Reconstruction

Event Impact/Crisis

Before

the

Event

After

the

EventBuilding

CommunityResilience

Restorationof Service

EmergencyManagement

& Service

Network

แผนภำพท2-5กรอบแนวคดการปฏบตงาน (Conceptual Framework)



1.กำรด�ำเนนกำรปองกนและลดผลกระทบ(PreventionandMitigation)เปนระยะทตองดำาเนน

กจกรรมตางๆ ทชวยลดโอกาสการเกดเหตการณและลดผลกระทบของโรคและภยสขภาพทเปนภาวะฉกเฉนหรอ

ทำาใหเหตการณนนสงผลกระทบนอยลง ซงรวมถงการจดวางระบบการจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข

ใหมสมรรถนะและมขดความสามารถ เพอเตรยมการเผชญสาธารณภยตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ เปนการลด

ความรนแรงและลดความสญเสยจากภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข

2. กำรเตรยมควำมพรอมรองรบภำวะฉกเฉน (Preparedness) เปนระยะทตองเตรยมความพรอม

และแนวทางปฏบตในการรบมอกบภาวะฉกเฉนทจะเกดขนในทกดานกอนเกดเหตการณภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข

ไดแก การพฒนาระบบเฝาระวง การเตรยมศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน และระบบบญชาการเหตการณ (EOC & ICS)

การจดทำาแผนตอบโตภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข และการซอมแผนดงกลาว (PHE Planning & Exercise) การฝก

อบรมและพฒนาบคลากร เพอรองรบการตอบโตภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข (PHER Training) การจดการและ

เตรยมขอมลทเกยวของกบการตอบโตภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข (Information Management)

การจดเตรยมเครองมอ อปกรณ ยา วคซน เวชภณฑ และระบบการขนสงตางๆ ทเกยวของกบการตอบโต

ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข (PHE Logistic) การเตรยมระบบเฝาระวงเหตการณภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข

(PHE Surveillance)

การเตรยมระบบประสานการทำางานรวมกบเครอขาย (PHE Networking)

3. กำรตอบโตภำวะฉกเฉน (Response) เมอเกดภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข หนวยงานทเกยวของ

ตองดำาเนนการตามแผนจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข มการเปดศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน เพอบญชาการ

เหตการณ ดำาเนนการตดตามเฝาระวงและประเมนสถานการณอยางตอเนอง สงทมเขาพนท เพอใหการชวยเหลอ

และบรรเทาความสญเสยตอสขภาพของผประสบเหตและดำาเนนการปองกน ควบคมโรคระบาด หรอผลแทรกซอนอนๆ

ทอาจเกดขนหลงการเกดภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข และสอสารความเสยงอยางเหมาะสม ซงในการดำาเนนการ

จะระดมทรพยากรทเตรยมพรอมไวเพอตอบโตภาวะฉกเฉนรวมกบหนวยงานทเกยวของ

4.กำรฟนฟหลงเกดภำวะฉกเฉน(Recovery)เปนระยะทความเสยหาย และความสญเสยจากเหตการณ

ภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข ไดรบการแกไขและบรรเทาแลว มการฟนฟใหพนทกลบสภาวะปกต ซงหลงจาก

ดำาเนนการตอบโตภาวะฉกเฉนแลว ผรบผดชอบเหตการณภาวะฉกเฉนตองเตรยมการหลงฟนฟ ไดแก เตรยมปด

สถานทพกพงชวคราวในพนท เตรยมเปดระบบใหบรการสขภาพของพนทในภาวะปกต ประชาชนในพนทเรมใชชวต

ในภาวะปกต ทมตอบโตภาวะฉกเฉนทางสาธารณสขเตรยมถายโอนภารกจใหหนวยงานทปกตและเตรยมถอนตว

ออกจากพนท

ขอควรระวง

1. ลกษณะของงานไมเปนไปตามแผนทวางไว อาจมการเปลยนแปลงแบบไมคาดฝน

2. ความไมพรอมของสถานท วสดอปกรณ และยานพาหนะ



ระบบบญชาการเหตการณ

(Incident Command System : ICS)

ระบบบญชาการเหตการณ หมายถง ระบบการบรหารจดการทใชเพอการบงคบบญชา สงการ ควบคม และ

ประสานความรวมมอระหวางหนวยงานในสถานการณเฉพาะ ระบบดงกลาวเปนระบบปฏบตการเพอการระดม

ทรพยากรไปยงทเกดเหต เพอบรหารจดการเหตฉกเฉนใหสามารถปกปองชวต ทรพยสนและสงแวดลอมไดอยางบรรล

เปาหมายและมประสทธภาพ ระบบบญชาการเหตการณเปนกรอบแนวคดมาตรฐานในการปฏบตเพอจดการ

เหตการณทกประเภท ทงทเปนเหตการณฉกเฉน หรอเหตการณในภาวะปกต

- เปนระบบทสนบสนนใหมการนำาขอมลทแมนยำามาใชในการดำาเนนงาน มการวางแผนและคำานวณ

คาใชจายทมประสทธภาพ

- เปนระบบทสามารถปรบเปลยนโครงสรางการทำางานไดอยางสอดคลองกบความซบซอนของเหตการณ

ทเกดขน

- เปนโครงสรางทผสมผสานทรพยากรทกชนดเขาดวยกนทงเครองมอ อปกรณ รวมทงกำาลงคน

จากหนวยตางๆ ทงตำารวจ ทหาร หนวยการแพทย NGO เปนตน

อนง ในภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข เจาหนาทจะปรบบทบาทหนาทจากการทำางาน “ทปฏบตประจำา”

ไปปฏบตหนาทภายใตโครงสรางของระบบบญชาการเหตการณ ตามทไดรบมอบหมาย ภายใตศนยปฏบตการ

ภาวะฉกเฉน (Emergency Operation Center: EOC)



แผนภำพท2-6โครงสรางระบบบญชาการเหตการณ ของกระทรวงสาธารณสข

ระบบบญชำกำรเหตกำรณ

ผบญชำกำร

ฝำยขอมลและยทธศำสตร

ผปฏบต

ผบญชำกำรเหตกำรณ

SAT/STAG

Operation

Liaison

PoE

MERT,miniMERT,SRRT,MCATT,SERT,MSERT

หนวยงำนStockpiling/กฎหมำย/กำรเงนและงบประมำณ/ก�ำลงคน

สอสำรควำมเสยง CaseManagement

ภำรกจแนวทำงกำรปฏบตกำรสงกำร

ขอมล



วตถประสงคของระบบบญชาการเหตการณ

1) เพอหยดยง และ/หรอ ลดผลกระทบจากภาวะฉกเฉน หรอสถานการณรนแรงจากโรคและภยสขภาพ

และเพอใหเหตการณกลบสสภาวะปกตในระยะเวลาทสนทสด

2) ใหมความปลอดภยทงผปฏบตงานและผเสยงตอภยสขภาพ

3) เพอระดมทรพยากร และบรหารจดการอยางคมคาและมประสทธภาพ

ในการพจารณาจดโครงสรางระบบบญชาการเหตการณของกระทรวงสาธารณสข ไดพจารณาใหหนาท

งานตางๆ ของระบบบญชาการเหตการณยงอยอยางครบถวน ดงน

1. ผบญชาการเหตการณ


1) กำาหนดวตถประสงคและเปาหมายของการบญชาการเหตการณ

2) ตดตามสถานการณของเหตการณ

3) จดลำาดบความสำาคญของกจกรรมตามการจดทำาแผนเผชญเหต (Incident Action Plan: IAP)

โดยคำานงถงความปลอดภยของผปฏบตงาน

4) ตดตาม ประเมน และแกไขปญหาการดำาเนนงานในสวนตางๆ ของ Incident Command System: ICS

5) บรหารจดการทรพยากรตางๆ ของ Incident Command System: ICS สำาหรบการตอบโตเหตการณ

6) ประสานระดบนโยบายกบหนวยงานทเกยวของภายนอกองคกร

7) ตดสนใจยกระดบ – ลดระดบ EOC และสงการหนวยยอยในระบบ Incident Command System: ICS

8) เสรมสรางขวญและกำาลงใจในการปฏบตงานใหแกทม

2. ฝายขอมลและยทธศาสตร มกลมภารกจ 2 กลมภารกจ ไดแก

2.1ทมตระหนกรสถานการณสาธารณสข(SituationAwarenessTeam:SAT)

บทบำทหนำท:ในภำวะปกต

1) ตดตาม เฝาระวง ประเมนสถานการณ และประเมนความเสยงของเหตการณสำาคญตางๆ

ดานสาธารณสขทเกดขนทงในประเทศและตางประเทศ

2) จดทำาสรปรายงานเหตการณสำาคญและรายงานเหตการณเรงดวนตาม DCIR (Director Critical

Information Requirement) ใหผบรหารทราบ ภายในเวลาทกำาหนด

3) พจารณาวธการควบคมโรค/ภย ในเบองตน ตามความเหมาะสมกบขนาดและความรนแรง

ของเหตการณ เชน ตดสนใจสงทมระดบเขต หรอระดบกรม เขาดำาเนนการสอบสวน ควบคมเหตการณ หรอแจงเตอน

เครอขาย เปนตน พรอมทงรายงานผอำานวยการเหตการณและผบรหาร

4) เสนอขอพจารณา เพอตดสนใจ ยกระดบศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน



บทบำทหนำท:ในภำวะฉกเฉน

1) รวบรวมจดทำาฐานขอมลทเกยวของกบเหตการณฉกเฉนทงหมด เชน ฐานขอมลผเดนทาง ผสมผส

ใหรวดเรวและทนตอเหตการณ (Real Time)

2) ตดตาม เฝาระวง วเคราะหขอมล ประเมนสถานการณ และประเมนความเสยงของเหตการณ

ทประกาศเปนภาวะฉกเฉนอยางใกลชด

3) ประสานเชอมโยงขอมลกบทมปฏบตการภาคสนาม เพอใหศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน

(Emergency Operation Center: EOC) มขอมลทรวดเรวทนตอเหตการณ

4) เสนอขอมลเชงยทธศาสตร เพอกำาหนดทางเลอกในการตอบสนองสถานการณรวมกบทมยทธศาสตร

เพอสงตอให Incident Command: IC ตดสนใจ

5) จดทำาสรปรายงานสถานการณเปนระยะ ตามท Incident Command: IC กำาหนด

2.2ทมภารกจยทธศาสตร(StrategicTechnicalAdvisoryGroup:STAG)


1) เสนอกลยทธ/มาตรการ/เปาหมาย ในการตอบโตภาวะฉกเฉนแกผบญชาการเหตการณ

2) จดทำาแผนเผชญเหต Incidence action plan

3) สนบสนนดานวชาการใหกบผปฏบตงานในระบบ Incident Command System: ICS

4) ประเมนผลการดำาเนนงานตามกลยทธ/มาตรการ/เปาหมาย เพอปรบปรงกลยทธ/มาตรการ

ใหเหมาะสมตามสถานการณ

5) จด After Action Review ในระยะ Recovery

3. ผปฏบต ม 9 กลมภารกจ ไดแก

3.1กลมภารกจปฏบตการ(Operations)ทมปฏบตการ/สวนภารกจปฏบตการ (Operation Section)

หมายถง ทมภาคสนามทสามารถลงพนทตอบโตภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข ทงนขนอยกบโรคและภยสขภาพทลง

ปฏบตการ เชน MERT, mini MERT, EMS, MCATT, SRRT

3.2กลมภารกจการสอสารความเสยง(RiskCommunication)


1) เฝาระวงขอมลขาวสาร และขาวลอตางๆ จากทกชองทาง และประเมนการรบรของสาธารณะ

(Public Perceptions) เพอวเคราะหความเสยงและจดทำาแผนการสอสารความเสยงทเหมาะสมและรวดเรว

2) จดทำาขอมลขาวสาร ประเดนขาว (Press Release) ประเดนสาร (Talking Point) ทถกตอง

แมนยำาและครบถวน เหมาะกบสถานการณและกลมภารกจเปาหมาย

3) ดำาเนนการสอสารความเสยงผานชองทางตางๆ รวมทงผลตสอ เพอเผยแพรดวยรปแบบและภาษา

ทเหมาะสม รวมทง update ขอมลทจำาเปนเพอเผยแพรและสอสาร

4) จดทำาทำาเนยบผบรหาร โฆษก เพอแถลงขาว ใหขาวแกสอมวลชน และใหความรแกประชาชน

รวมทงหนวยงานทเกยวของ



5) ประสานกบหนวยงานทเกยวของทงในและนอกกระทรวงสาธารณสข เพอดำาเนนการสอสาร

ความเสยง

6) ประเมนผลและรายงานผลการดำาเนนงานสอสารความเสยงตอผบญชาการเหตการณ

3.3กลมภารกจการดแลรกษาผปวย(CaseManagement)


1) จดทำามาตรฐานแนวทางการดแลรกษาผปวย

2) ประสาน และ/หรอ จดเตรยมสถานทสำาหรบการคดกรอง แยกกก รกษาผปวย

3) จดทมดแลรกษาผปวยแบบองครวมและฝกซอมทม เพอใหสามารถปฏบตงานตามมาตรฐานได

อยางเหมาะสม

3.4กลมภารกจดานระหวางประเทศ(PointofEntry:PoE) ทำาหนาทตรวจคดกรองผเดนทางทมา

จากพนทเสยงตามมาตรฐานการควบคมโรคตดตอระหวางประเทศ

3.5กลมภารกจการส�ารองวสดเวชภณฑและสงก�าลงบ�ารง(StockpilingandLogistics)


1) จดทำาแผนสรรหาสำารองเวชภณฑทางการแพทย อปกรณ IT อปกรณยงชพ และยานพาหนะ

ตามแผนทกำาหนด

2) จดทำาแผนการกระจาย ดแล กำากบ และจดสงเวชภณฑ และอปกรณตางๆ ตามแผนทกำาหนด

3) จดหาอปกรณตางๆ ยานพาหนะ เพอสนบสนนศนยปฏบตการตอบโตภาวะฉกเฉน

4) จดหาวสดอปกรณและระบบการสอสารในภาวะฉกเฉน

3.6กลมภารกจกฎหมาย


1) จดทำาฐานขอมลกำาลงคนพรอมระบบสมรรถนะใหเปนปจจบน

2) จดหากำาลงคนเขาทำางานตอบโตภาวะฉกเฉนตามท Incident Command: IC กำาหนด

3) จดทำาแผนพฒนากำาลงคนและมระบบกำากบ ตดตาม ประเมนผล

4) จดทำาแผนบรหารความตอเนองของภารกจ (Business Continuity Plan: BCP)

5) จดทำาพฒนาและประเมนระบบการสรางแรงจงใจ

6) กำาหนดตวชวดรวมของแตละสำานก/กลมงาน เพอใหเกดการทำางานอยางบรณาการ

3.7กลมภารกจการเงนและงบประมาณ


1) ทบทวน รวบรวม วเคราะห พรอมจดทำาฐานขอมลเกยวกบกฎหมายทมความเกยวของกบ

ศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน

2) รางปรบหรอเพมเตมกฎระเบยบใหเออกบการปฏบตงาน



3) เปนทปรกษาทางดานกฎหมาย

4) สอสารและถายทอดกฎหมายทเกยวของ ใหผปฏบตงานเขาใจและปฏบตไดถกตอง

5) ประเมนผลกระทบของกฎหมายทบงคบใช

6) ชวยจดทำาคำารองเพอแจงความตามกฎหมาย

3.8กลมภารกจก�าลงคน


1) วางแผนงบประมาณของศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน

(Emergency Operation Center: EOC) ในภาวะฉกเฉน

2) จดทำาระบบธรการการเงนงบประมาณสนบสนนภารกจศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน

(Emergency Operation Center: EOC)

3) ตดตามการเบกจายงบประมาณและรายงานศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน

(Emergency Operation Center: EOC)

4) สนบสนนงบประมาณใหทมปฏบตงานไดทนเวลา

5) สรปและวเคราะหตนทนการดำาเนนการและความคมคา

3.9กลมภารกจประสานงานและเลขานการ(Liaison)


1) จดทำาทำาเนยบเครอขายเพอการประสานงานทงภายในและภายนอกกระทรวงสาธารณสข

2) ตดตอประสานงานกบหนวยงานตางๆ ทเกยวของทงภายในและภายนอกกระทรวงสาธารณสข

3) ประสานหาสถานทสำาหรบการทำางานของทมยอยตางๆ ใน Incident Command System: ICS

ใหเพยงพอ

4) ประสานจดการประชม จดทำาปฏทนการปฏบตงานของ Incident Command System: ICS

และทมยอยของ ICS

5) สรปรายงานการประชม ขอสงการ ผลการดำาเนนงาน ปญหาอปสรรค และสอสารขอสงการ

ไปยงหนวยงานตางๆ ทเกยวของอยางรวดเรว

6) วางแผนและผลกดนใหขอสงการของผบญชาการเหตการณไดรบการปฏบตอยางรวดเรวและ

มประสทธภาพ

7) ใหการสนบสนนงานดานบรหารจดการและอำานวยความสะดวกในทกๆ ดาน ใหกบทมยอย

ทกทมใน Incident Command System: ICS

8) รบผดชอบงานสารบรรณของ Incident Command System: ICS



แผนภำพท2-7 ผงบญชาการเหตการณกระทรวงสาธารณสข

ผงบญชำกำรเหตกำรณกระทรวงสำธำรณสข

ผบญชำกำรเหตกำรณ(IC)

1. รองปลดกระทรวงสาธารณสขดานพฒนาการสาธารณสข2. รองอธบดกรมการแพทย

คณะกรรมกำรอ�ำนวยกำร1. ปลดกระทรวงสาธารณสข 2. รองปลดกระทรวงสาธารณสข3. ผตรวจการกระทรวงสาธารณสขเขตสขภาพท 1 – 12 4. อธบดกรมทกกรม5. เลขาธการสำานกคณะกรรมการอาหารและยา 6. ผอำานวยการองคการเภสชกรรม7. เลขาธการสำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต 8. เลขาธการสถาบนการแพทยฉกเฉน

กลมภำรกจตระหนกรและประเมนสถำนกำรณ(SAT)

1. ผอำานวยการสำานกระบาดวทยา กรมควบคมโรค2. รองผอำานวยการกองสาธารณสขฉกเฉน เลขานการ

กลมภำรกจประสำนงำนและเลขำนกำร(Liaison)

1. ผอำานวยการกองสาธารณสขฉกเฉน2. กองสาธารณสขฉกเฉน

กลมภำรกจปฏบตกำร(Operation)

1. ผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข เขตสขภาพท 1 – 12 ประธานบรหารจดการ2. กรมการแพทย ประธานบรหารจดการ ทมปฏบตการในกรงเทพมหานคร3. ผทรงคณวฒกรมการแพทยหวหนา กลมฉกเฉนทางการแพทย4. รองผอำานวยการกองสาธารณสขฉกเฉน เลขานการ

กลมภำรกจส�ำรองเวชภณฑและสงก�ำลงบ�ำรง

(Logistics)

1. สาธารณสขนเทศก เขตสขภาพท

1 – 12 และผอำานวยการ

กองบรหารการสาธารณสข

2. รองผอำานวยการองคการเภสชกรรม

3. กองสาธารณสขฉกเฉน เลขานการ

กลมภำรกจกำรเงนและงบประมำณ(Finance)

1. ผอำานวยการกองบรหารการคลงสำานกงานปลด

กระทรวงสาธารณสข

2. กองสาธารณสขฉกเฉน เลขานการ

กลมภำรกจเทคโนโลยสอสำร

1. รองอธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพ2. ผอำานวยการศนยเทคโนโลยสารสนเทศและ การสอสาร สำานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข3. ผอำานวยการกองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ

กลมภำรกจสอสำรควำมเสยง(RiskCommunication)

1. ผอำานวยการสำานกสารนเทศ2. กองสาธารณสขฉกเฉนเลขานการ

กลมภำรกจยทธศำสตรและวชำกำร(STAG)

1. ผทรงคณวฒดานควบคมปองกนโรค สำานกวชาการสาธารณสข2. สาธารณสขนเทศกเขตสขภาพท 123. ผทรงคณวฒสขภาพจต, ผทรงคณวฒกรมควบคมโรค, ผทรงคณวฒกรมอนามยและผทรงคณวฒกรมการแพทย กองสาธารณสขฉกเฉน





ระบบการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต เมอเกดสถานการณวกฤต/ภยพบตขน การดำาเนนงาน

ใหการชวยเหลอผประสบภาวะวกฤต ทงในระดบกรมสขภาพจต ระดบจงหวด ระดบอำาเภอและระดบตำาบล โดยม

ทม MCATT ทำาหนาทใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต เพอเปนการปองกนปญหาสขภาพจต

ในระยะยาว ตามผงไหลท 3-1 ดงน

3บททแนวทางการปฏบตงานของทมชวยเหลอ

เยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต:

ระยะเตรยมการ ระยะวกฤตและฉกเฉน

ระยะหลงไดรบผลกระทบ และระยะฟนฟ



การบรหารจดการในระดบเครอขายจงหวด/

เขตสขภาพ

ได

ไมได

เกดสถำนกำรณวกฤต/ภยพบตผรบผดชอบ

ทม MCATT ในพนทเกดเหต



ทม MCATT ในระดบ

เครอขาย/จงหวด/เขตสขภาพ

ทม MCATT เครอขาย

ทม MCATT กรมสขภาพจต

ทม MCATT เครอขาย

ผงไหลท3-1 แสดงขนตอนการประสานเครอขายในการชวยเหลอเยยวยาจตใจประสบภาวะวกฤต สำาหรบทม MCATT ชวยเหลอเยยวยาจตใจ

ทม MCATT ในพนทเกดเหตทม MCATT ในระดบเครอขาย

จงหวด เขตสขภาพ ทม MCATTกรมสขภาพจต

ประเมนสถานการณ

ประเมน/คดกรองภาวะสขภาพจตและใหการชวยเหลอตามความเหมาะสม

ขอสนบสนนทม MCATT ในระดบเครอขาย/จงหวด/เขตสขภาพ

ขอสนบสนนทม MCATT จากหนวยงานในสงกดกรมสขภาพจต

สนบสนนทมในพนทในการปฏบตงาน

ใหการชวยเหลอตามสภาพปญหา

แบบรายงานสถานการณเบองตนการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต

แบบบนทกขอมลการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต (MCATT 1)

เอกสำร/เครองมอ/intervention

แบบรายงานสถานการณเบองตน

การชวยเหลอเยยวจตใจผประสบภาวะวกฤต

มภาวะเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจต

สามารถบรหารจดการในระดบพนทไดหรอไม

ไมรนแรง

ได

รนแรง

ไมได

สรป/รำยงำนผลกำรปฏบตงำนใหผบรหำรในพนทและสงตอขอมลใหMCATT

แตละระดบในพนท



การประสานการด�าเนนงาน ทม MCATT ในพนท และกรมสขภาพจต มดงน

1. เมอเกดสถานการณวกฤต/ ภยพบต ทม MCATT ในพนทประเมนสถานการณและระดบความรนแรง

ของสถานการณวกฤต/ ภยพบต พรอมรายงานสถานการณเบองตนใหผบญชาการเหตการณตามลำาดบ

2. ทม MCATT ในพนทประเมน/คดกรองความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจต และใหการดแล

ตามสภาพปญหา หากพบปญหาสขภาพจตใหวางแผนในการดแลชวยเหลอตามความเหมาะสม พรอมรายงาน

ตามแบบรายงานสถานการณเบองตนการชวยเหลอเยยวจตใจผประสบภาวะวกฤต

3. กรณทม MCATT ในพนทไมสามารถบรหารจดการและใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบ

ภาวะวกฤตในพนทได สามารถขอการสนบสนนทม MCATT ในระดบเครอขาย จงหวด เขตสขภาพและหนวยงาน

กรมสขภาพจต (สถาบน/โรงพยาบาลจตเวชและศนยสขภาพจตทรบผดชอบในเขตสขภาพ) ตามลำาดบ

4. ทม MCATT ในระดบเครอขาย จงหวด เขตสขภาพ และกรมสขภาพจต (สถาบน/โรงพยาบาลจตเวช

และศนยสขภาพจตทรบผดชอบในเขตสขภาพ) รวมปฏบตงานกบทม MCATT ในพนท ตามความตองการการสนบสนน

5. ทม MCATT ทปฏบตงานสรปรายงานผลการปฏบตงานใหผบรหารในแตละระดบและสงขอมลใหกบ

ทม MCATT กรมสขภาพจตในพนท

การชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤตของทม MCATT ในระยะตางๆ

หลงจากเกดสถานการณวกฤต/ภยพบต ผประสบภาวะวกฤตสวนใหญตองการความชวยเหลอทงทาง

ดานรางกายและจตใจ โดยเฉพาะดานจตใจพบวาจะมความเครยด วตกกงวล หวาดผวา ซมเศรา ทอแท สนหวง

ซงปฏกรยาทางรางกาย จตใจ และสงคมทเกดขน จะมความแตกตางกนในแตละชวงเวลาของการเกดสถานการณ

วกฤต/ภยพบต ดงนนการดำาเนนงานใหความชวยเหลอเยยวยาจตใจผ ประสบภาวะวกฤตในแตละชวงเวลา

จงมความแตกตางกน จำาเปนทผใหการชวยเหลอตองมความร ความเขาใจ ในเรองของชวงเวลาของการตอบสนอง

ตอสถานการณวกฤต/ภยพบต ซงแบงเปน 4 ระยะ ประกอบดวย

1. ระยะเตรยมการ

2. ระยะวกฤตและฉกเฉน

2.1 ระยะวกฤต (ตงแตเกดเหต - 72 ชวโมง)

2.2 ระยะฉกเฉน (72 ชวโมง – 2 สปดาห)

3. ระยะหลงเกดเหตการณ (2 สปดาห - 3 เดอน)

4. ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป)

การชวยเหลอหรอตอบสนองตอความตองการของผประสบภาวะวกฤตแตละชวงเวลาของการประสบภาวะ

วกฤตมความแตกตางกน จำาเปนตองมการแบงชวงระยะเวลาเพอเปนแนวทางในการพจารณาใหความชวยเหลอ

ซงอาจเปลยนแปลงได ขนอยกบสถานการณของภยพบตนนๆ รวมทงขดความสามารถในการปรบตวของผประสบ

ภาวะวกฤตและประสทธภาพของการชวยเหลอ ตามผงไหลท 3-2 ดงน



ทม MCATT และ

หนวยงานทเกยวของ รายงานการซอมแผน

สรปผลกำรด�ำเนนงำนระยะเตรยมกำรทม MCATT และ

หนวยงานทเกยวของ สรปผลการดำาเนนงาน

การซอมแผนแบบบรณาการ

ระยะเตรยมกำร

ผงไหลท3-2 แสดงการดำาเนนงานใหความชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต : ระยะเตรยมการ

ระยะการเตรยมความพรอมเพอรองรบสถานการณวกฤต/ภยพบตตางๆ อยางทนทวงท การเตรยมความ

พรอมจะมความแตกตางจากสถานการณปกตและมความแตกตางกนระหวางชมชนทมประสบการณจากสถานการณ

วกฤต/ภยพบต และชมชนทไมเคยประสบสถานการณวกฤต/ภยพบตมากอน แตอยางไรกตามการเตรยมความพรอม

กอนเกดสถานการณวกฤต/ภยพบต เปนสงทสำาคญอยางยงจำาเปนตองมการเตรยมความพรอมทงระดบบคคล องคกร

และชมชน โดยมขนตอนการดำาเนนงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต ระยะเตรยมการ ตามผงไหลท

3-2 ดงน

1. ทม MCATT และหนวยงานทเกยวของ ทบทวนคำาสงแตงตงคณะกรรมการ/ คณะทำางานทมชวยเหลอ

เยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต แตละระดบ พรอมทงกำาหนดบทบาท หนาท ความรบผดชอบใหเปนปจจบน

2. ประชมวเคราะหสถานการณความเสยงทจะเกดสถานการณวกฤต/ภยพบตในพนท พรอมจดทำาแผน

เตรยมความพรอมในการรบมอกบสถานการณวกฤต/ ภยพบต โดยจดเตรยมความพรอม ดงน

2.1กำรเตรยมบคลำกร

2.1.1 พฒนาความรและทกษะ การปฐมพยาบาลทางใจ โดยใชหลก 3ส. โดยการฝกอบรมเกยวกบ

การชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต เชน การใหการปฐมพยาบาลทางจตใจ (Psychological First Aid:

PFA) ไดแก สอดสอง มองหา ใสใจรบฟง สงตอเชอมโยง การชวยเหลอทางจตใจในภาวะวกฤต (Crisis Intervention)

การบำาบดความคดและพฤตกรรม (Cognitive Behavior Therapy: CBT) และการชวยเหลอดานสขภาพจตตาม

แบบ Satir Model เปนตน รวมทงความรเรองการใชแบบประเมน/แบบคดกรองภาวะสขภาพจตทงเดกกบผใหญ

ตลอดจนความรเรองวฒนธรรม ธรรมเนยมปฏบต และหลกคำาสอนทางศาสนา

2.1.2 ฟนฟความรและทกษะอนๆ ทจำาเปนในการปฏบตงาน

ทบทวน/แตงตงคณะกรรมกำร/คณะท�ำงำนชวยเหลอเยยวยำจตใจ

ผประสบภำวะวกฤตทกระดบ

ผรบผดชอบ


หนวยงานทเกยวของ


หนวยงานทเกยวของ

แบบรายงานวเคราะห

ความเสยง และแผนเตรยม

ความพรอมเพอรบมอกบ

สถานการณวกฤต/ภยพบต

ประชมวเคราะหความเสยงการเกดสถานการณวกฤต/ภยพบตในพนท และจดทำาแผนเตรยมความพรอม

รบมอกบสถานการณวกฤต/ภยพบต

เครองมอ/แบบรำยงำน/เอกสำรทเกยวของ

คำาสงแตงตงทม MCATT



2.1.3 เตรยมความพรอมของชมชนเพอรบมอกบสถานการณวกฤต/ ภยพบต เชน การใหความรเรอง

ภยพบตแกชมชน การปฏบตตวเมอเกดภยพบต ระบบการเตอนภย หนวยงานทใหความชวยเหลอ

2.1.4 การประสานความรวมมอกบภาคเครอขายและหนวยงานทเกยวของ

2.2เตรยมงบประมำณกำรด�ำเนนงำน เชน คาใชจายดานเวชภณฑทางการแพทย ดานวสดอปกรณ

ทจำาเปน คายานพาหนะและนำามนเชอเพลง รวมทงคาเบยเลยงของผออกปฏบตงานในพนท

2.3 เตรยมเครองมอ แบบประเมน/คดกรองภาวะสขภาพจต แบบรายงาน วสด อปกรณ และเวชภณฑ

ทางการแพทย สอ/เอกสารความรในการชวยเหลอผประสบภาวะวกฤต

2.4 เตรยมเครองมอสอสำรทจ�ำเปนในกำรตดตอประสำนงำนเชน โทรศพทมอถอ Line Application

วทยสอสาร เครองคอมพวเตอร ฯลฯ

2.5จดท�ำฐำนขอมล/ทะเบยนผประสบภำวะวกฤตทเปนกลมเสยงขอมลทม MCATT ในพนทเกดเหต

ภาคเครอขายและหนวยงานอนๆ ทเกยวของ

2.6จดท�ำชองทำงกำรสอสำรและระบบกำรสงตอขอมลแบบบรณำกำร เชน การตดตอทาง

หนงสอราชการ โทรศพท การสงขอมลของแตละหนวยงานเขาส Website ของสำานกงานสาธารณสขจงหวด/

กรมสขภาพจต (ถาม)

2.7จดเตรยมขอมล ควำมรดำนสขภำพจต ส�ำหรบประชำชนและทมMCATT เพอใชในการสอสาร

ในหลายชองทาง เชน โทรทศน วทยชมชน หอกระจายขาว Info Graphic Website เอกสาร/แผนพบ Line และ

Application ตางๆ เปนตน

3. ซอมแผนการชวยเหลอดานสขภาพจตผประสบภาวะวกฤต โดยเนนการซอมแผนแบบบรณาการ

รวมกบหนวยงานทเกยวของทงในหนวยงาน/จงหวด/เขตสขภาพ เพอประเมนความพรอมเกยวกบการชวยเหลอ

เยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต

4. สรปผลจากการเตรยมความพรอมในแตละขนตอน และความพรอมเพอรองรบการปฏบตงานเมอเกด

สถานการณวกฤต/ ภยพบต

ตำรำงท3–1สรปการใหความชวยเหลอระยะเตรยมการ

กระบวนกำร เอกสำร/เครองมอ/Intervention ผปฏบต

1. ทบทวน/แตงตงคณะกรรมการ/คณะทำางาน

ชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต/

ภยพบตทกระดบ

คำาสงแตงตงทม MCATT ทม MCATT

และหนวยงาน

ทเกยวของ

2. ประชมวเคราะหความเสยงการเกดสถานการณ

วกฤต/ภยพบตในพนท และจดทำาแผนเตรยม

ความพรอมรบมอกบสถานการณวกฤต/ภยพบต

- แบบรายงานวเคราะหความเสยง

- แผนเตรยมความพรอมเพอรบมอ

กบสถานการณวกฤต/ภยพบต

3. การซอมแผนแบบบรณาการ รายงานการซอมแผน

4. สรปผลการดำาเนนงานระยะเตรยมการ



ระยะวกฤตและฉกเฉน(ตงแตเกดเหต–2สปดำห)

ผงไหลท3-3 แสดงการดำาเนนงานใหความชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต : ระยะวกฤตและฉกเฉน

(ตงแตเกดเหต – 2 สปดาห)

**หมายเหต** กรณเกดเหตการณรนแรงหรอไดรบผลกระทบในวงกวาง ทม MCATT ในพนทเกดเหต

สามารถขอสนบสนนทมMCATTตามขนตอน/ระบบบญชาการเหตการณ

คนหากลมเสยง

เกดเหตกำรณผรบผดชอบ

ทม MCATT

พนทเกดเหต

ทม MCATT


ทม MCATT


ทม MCATT


ประเมนสถานการณ

ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจเบองตนและจดทำาทะเบยนกลมเสยงเพอการตดตามตอเนอง

วางแผนการตดตามดแลตอเนอง


- ปฐมพยาบาลทางจตใจ/ ใหสขภาพจตศกษา

- เวชระเบยนสำาหรบผประสบ ภาวะวกฤต/ภยพบต (ผใหญและเดก)

- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2) สำาหรบผใหญ และเดก

- เวชระเบยนสำาหรบ ผประสบภาวะวกฤต/ ภยพบต (ผใหญและเดก)

แบบบนทกขอมลการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต (MCATT 1)

เอกสำร/เครองมอ/intervention

กลมเสยงหรอไมไมใช

ใช

รำยงำนผลกำรปฏบตงำนตำมขนตอน

- แบบรายงานสถานการณเบองตน

การชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต



ระยะวกฤต(ตงแตเกดเหต-72ชวโมง)

ระยะนผ ประสบภาวะวกฤตจะมการตนตวทางสรระและพฤตกรรม มพลงอยางมากเพอใหรอดชวต เกดความเครยด หวาดผวา หวาดกลว ชอก วตกกงวล สบสน ผประสบภาวะวกฤตจะชวยเหลอซงกนและกน มผคนจำานวนมากเขามาใหการชวยเหลออยางไมมระบบ/ระเบยบ การชวยเหลอจะมงใหความชวยเหลอเฉพาะหนาโดยเนนการชวยเหลอตามสภาพความเปนจรง ทงดานรางกาย ความตองการพนฐาน เชน ทอยอาศย อาหาร เครองนงหม ของใชทจำาเปน เปนตน สวนดานจตใจนน ปฏกรยาทแสดงออกถอวาเปนปฏกรยาปกตในสถานการณไมปกต (Normal Reaction at Abnormal Situation) ซงระยะนเปนระยะทสำาคญตองใหการปฐมพยาบาล ดานจตใจแกผประสบภาวะวกฤต (Psychological First Aid: PFA) และใหการชวยเหลอทตรงตามความตองการของผประสบภาวะวกฤต

ระยะฉกเฉน(72ชวโมงหลงเกดเหต–2สปดำห)

ระยะนผประสบภาวะวกฤต ทงผสญเสยหรอผรอดชวตจะมองโลกในแงด การชวยเหลอหลงไหลเขามามากมาย ไดรบความสนใจจากผบรหารระดบประเทศ สอมวลชนใหความสนใจ ผประสบภาวะวกฤตเกดกำาลงใจวาครอบครวและชมชนจะสามารถฟนตวได ระยะนสามารถสำารวจหาขอมลของสถานการณและความตองการของ ผประสบภาวะวกฤต ไดชดเจนมากขน เพอวางแผนในการใหความชวยเหลอไดตรงกบความตองการของผประสบภาวะวกฤตและประเมนคดกรองภาวะสขภาพจตเพอคนหากลมเสยงในแตละวย และนำามาวางแผนในการชวยเหลอทถกตอง เหมาะสม รวมถงมการจดลำาดบความตองการของกลมเสยงทตองไดรบการชวยเหลออยางเรงดวนและ ตอเนอง ซงกระบวนการในการชวยเหลอเยยวยาจตใจระยะวกฤตและฉกเฉน (ตงแตเกดเหต -2 สปดาห) ตามผงไหลท 3-3 ดงน 1. เมอเกดสถานการณวกฤตทม MCATT ในพนทเกดเหตประเมนสถำนกำรณดำนสขภำพจตและกำาหนดพนททจะลงไปชวยเหลอ เตรยมความพรอมของทม เตรยมวสดการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต อปกรณ แบบประเมน/คดกรองภาวะสขภาพจตและสรปตามแบบรายงานสถานการณเบองตน 2.คดกรองและคนหำกลมเสยงตอปญหำสขภำพจต โดยใชเวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ ภยพบต (ผใหญและเดก) และใหการปฐมพยาบาลดานจตใจ

กรณผใหญ

(1) ใชเวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป ขอ A16 เพอคดกรองกลมเสยงกลมเสยงทตองไดรบการตดตามตอในระยะหลงไดรบผลกระทบ (*A16) ม 8 กลม ดงน 1) กลมผบาดเจบ 2) กลมญาตผเสยชวต 3) กลมผพการ 4) กลมผสงอายตดบานหรอตดเตยง 5) ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา 6) ผมประวตรกษาทางจตเวช 7) กลมผมความเครยด กงวล ทอแทสนหวง จนรบกวนการดำาเนนชวตในชวง 2 สปดาหทผานมา 8) กลมทมความคดฆาตวตายในชวง 2 สปดาหทผานมา



(2) แบงกลมผประสบภาวะวกฤต ทมความเสยงตองเฝาระวง (Psychological Triage) เพอการตดตาม

เปน 3 กลมดงน

กลมเสยงสง (แดง) ไดแก ผบาดเจบ ญาตผเสยชวต ผทมความคดฆาตวตาย ในชวง 2 สปดาห

ทผานมา หรออยในกลมเสยงอนๆ อยางนอย 2 กลม

กลมเสยงปำนกลำง(เหลอง) ไดแก ผทอยในกลมผพการ ผสงอายตดบานหรอตดเตยง ผมประวตใช

สารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา ผมประวตการรกษาทางจตเวช ผมความเครยด กงวล ทอแท สนหวง จนรบกวน

การดำาเนนชวต ในชวง 2 สปดาห กลมใดกลมหนงเพยงกลมเดยว

โดยผทอยในกลมเสยงปานกลางขนไป จะตองไดรบการตดตามตอในระยะหลงไดรบผลกระทบ

กลมเสยงต�ำ/ไมเสยง(เขยว)ไดแก ผทไมอยในกลมเสยงทง 8 กลม

กรณพบกลมเสยงมความคดฆาตวตายในชวง 2 สปดาหทผานมา ใหสงพบบคลากรทางการแพทย

ทนทและตดตามตอในระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน)

(3) กรอกขอมลกลมเสยงรายบคคลในเวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป

ขอ A1 – A17 ตามตารางท 3-2

A1 ลกษณะของภาวะวกฤต/ภยพบต A10 ระดบการศกษาA2 วน เดอน ป ทเกดเหต A11 เลขบตรประชาชนA3 สถานทประเมน A12 ทอยทตดตอไดA4 ชอ-นามสกล A13 เบอรโทรศพทA5 เพศ A14 ลกษณะของผไดรบผลกระทบA6 อาย A15 สาเหต กรณประเมนไมไดA7 สถานภาพสมรส A16* ผประสบภาวะวกฤตกลมเสยงทตองไดรบ

การตดตามตอในระยะหลงไดรบผลกระทบA8 ศาสนา A17 การใหความชวยเหลอA9 อาชพ

กรณเดก/วยรน

(1) ใชเวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายตำากวา 18 ปขนไป ขอ A15 เพอคดกรอง

กลมเสยงทตองไดรบการตดตามตอในระยะหลงไดรบผลกระทบ (*A15) ม 6 กลม ดงน

1) ผบาดเจบ

2) ญาตผเสยชวต

3) ผพการ/เดกพเศษ

4) ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา

5) ผมประวตการรกษาทางจตเวช

6) ผทมอาการอยางใดอยางหนงตาม Symptoms Checklist



(2) กลมเสยงเดกทตองเฝาระวง (Psychological Triage) แบงเปน 3 กลมดงน

กลมเสยงสง (แดง) ไดแก ผทเปนผบาดเจบ หรอ เปนญาตผเสยชวต หรออยในกลมเสยงอนๆ

อยางนอย 2 กลม

กลมเสยงปำนกลำง(เหลอง)ไดแก เดกทอยในกลมผพการ/เดกพเศษ หรอ ผมประวตใชสารเสพตด

ในชวง 2 สปดาหทผานมา หรอผมประวตการรกษาทางจตเวช หรอผลการประเมนใน Symptoms Checklist

ตามกลมอายพบความเสยงกลมใดกลมหนงเพยงกลมเดยว

โดยเดกทอยในกลมเสยงปานกลางขนไป จะตองไดรบการตดตามตอในระยะหลงไดรบผลกระทบ

กลมเสยงต�ำ/ไมเสยง(เขยว) ไดแก เดกทไมอยในกลมใดกลมหนงในกลมเสยง 6 กลม

หมำยเหต : การประเมนอาการตาม Symptoms Checklist จะตองเปนอาการทเกดขนหรอแยลงภายหลงเผชญ

ภยพบต

(3) กรอกขอมลกลมเสยงรายบคคลในเวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายตำากวา 18

ปขนไป ขอ A1 – A20 ตามตารางท 3-3

ตำรำงท3-3 เวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายตำากวา 18 ป ระยะวกฤตและฉกเฉน

(หลงเกดเหตการณ – 2 สปดาห)

A1 ลกษณะของภาวะวกฤต/ภยพบต A11 เบอรโทรศพท

A2 วน เดอน ป ทเกดเหต A12 ลกษณะของเดกทไดรบผลกระทบ

A3 สถานทประเมน A13 สาเหต กรณประเมนไมได

A4 ชอ-นามสกล/ ชอเลน A14 การประเมนอาการสำาหรบเดกตามกลมอาย Symptoms Checklist

A5 เพศ A15* เดกกลมเสยงทตองไดรบการตดตามตอในระยะหลงไดรบผลกระทบ

A6 อาย A16 ชอ-นามสกลผปกครอง

A7 ศาสนา A17 เลขบตรประชาชนผปกครอง

A8 ระดบการศกษา/โรงเรยน A18 ทอยผปกครอง

A9 เลขบตรประชาชน A19 เบอรโทรศพทผปกครอง

A10 ทอยทตดตอได A20 การใหความชวยเหลอ

3. ส�ำรวจควำมตองกำรชวยเหลอทงดำนรำงกำยและจตใจและใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจเบองตนโดยการปฐมพยาบาลดานจตใจ (Psychological First Aid: PFA) 4. กรณพบความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจต ใหจดท�ำทะเบยนกลมเสยงและวำงแผนกำรตดตำมตอเนอง 5. สรปรำยงำนสถำนกำรณเบองตนพรอมทะเบยนกลมเสยง



ระยะหลงไดรบผลกระทบ(2สปดำห–3เดอน)

หลงไดรบผลกระทบ2สปดำห–3เดอนผรบผดชอบ

ทม MCATT

ในพนทเกดเหต

ทม MCATT


ทม MCATT


ทม MCATT


ตดตามกลมเสยง

และประเมนปญหาสขภาพจตรายใหม

ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจ/ บำาบดรกษา

ตดตาม ดแลตอเนอง


สงตอตามระบบบรการสขภาพ

- ปฐมพยาบาลทางจตใจ - การใหสขภาพจตศกษา- การใหการปรกษา - การชวยเหลอทางจตใจ ในภาวะวกฤต

ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2) สำาหรบผใหญและเดก

แบบบนทกขอมลการเยยวยาผประสบภาวะวกฤต (MCATT 1)

- เวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ ภยพบต (ผใหญและเดก)- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT2) สำาหรบผใหญและเดก- แบบประเมน/แบบคดกรอง

เอกสำร/เครองมอ/แบบรำยงำน

พบปญหาสขภาพจตหรอไม

จำาเปนตองสงตอหรอไม

ไมพบ

ไมใช

ใช

พบ

สรปและรำยงำนผลกำรปฏบตงำนตำมระบบ

ผงไหลท3-4 แสดงการดำาเนนงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต: ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห - 3 เดอน)**หมำยเหต** กรณเกดเหตการณรนแรงหรอไดรบผลกระทบในวงกวาง ทม MCATT ในพนทเกดหต สามารถขอสนบสนน ทม MCATT ตามขนตอน/ระบบบญชาการเหตการณ

ตำรำงท3–4 สรปการใหความชวยเหลอระยะวกฤตและฉกเฉน (ตงแตเกดเหต – 2 สปดาห)

กระบวนกำร เอกสำร/เครองมอ/intervention ผปฏบต

1. ประเมนสถานการณ แบบรายงานสถานการณเบองตน การชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต

ทม MCATTในพนทเกดเหต

2. ประเมนกลมเสยง เวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต- กรณผใหญ A16 (กรอกขอมล A1–A17)- กรณเดก A15 (กรอกขอมล A1–A20)

3. สำารวจความตองการและใหการชวยเหลอ เบองตนโดยการปฐมพยาบาลทางดานจตใจ และจดทำาทะเบยนกลมเสยง

- PFA- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2) สำาหรบผใหญและเดก

4. สรปรายงาน สถานการณเบองตนพรอมทะเบยน กลมเสยง

- แบบบนทกขอมลการเยยวยาผประสบภาวะวกฤต (MCATT 1)- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2) สำาหรบผใหญและเดก



ระยะหลงไดรบผลกระทบ(2สปดำห–3เดอน)

เปนระยะทผประสบภาวะวกฤตเรมเผชญกบความเปนจรงมากขน พละกำาลงเรยวแรงเรมถดถอย ออนลา

หงดหงด และมความหวงวาจะไดรบความชวยเหลอจากทางราชการ ขณะเดยวกนเรมไมแนใจวาจะไดรบ

ความชวยเหลอจรงหรอไม เพราะการชวยเหลอจากหนวยงานหรอองคกรตางๆ เรมนอยลง ผประสบภาวะวกฤต

จะมความเครยด วตกกงวล ทอแท ซมเศรา ไมแนใจในอนาคตของตนเองวาจะเปนอยางไร จะอยอยางไร ไมวา

จะเปนดานทอยอาศยหรอการประกอบอาชพ

การใหความชวยเหลอทางดานจตใจในระยะน จะมการประชมปรกษาหารอ เพอประเมนสถานการณปญหา

และความตองการของผประสบภาวะวกฤต รวมทงปจจยทเกยวของ กำาหนดแผนและปรบเปลยนกลยทธการปฏบต

งานใหทนกบเหตการณและสอดคลองกบสภาพปญหาทเปลยนไป มการกำาหนดกลมเสยงทชดเจน และมการคดกรอง

ภาวะสขภาพจตซำา เพอประเมนสภาพปญหาสขภาพจตใหเปนปจจบน พรอมทงเตรยมทมผเชยวชาญลงไปให

ความชวยเหลอใหสอดคลองกบกลมเสยงนนๆ รวมทงมการตดตามและการสงตอขอมลของผประสบภาวะวกฤตเพอ

การบำาบดรกษาตอเนองและเหมาะสม โดยมขนตอนการดำาเนนงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต

ระยะหลงเกดเหตการณ ตามผงไหลท 3 - 4 ดงน

1. หลงไดรบผลกระทบ 2 สปดาห – 3 เดอน ทม MCATT พนทเกดเหตตดตำมกลมเสยงและประเมน

ปญหำสขภำพจตผประสบภำวะวกฤตรำยใหม โดยใชเวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต (ผใหญ

และเดก) ดงน


(1) ใชเวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป ขอ B1-B10 ตามตารางท 3-5

ตำรำงท3-5 เวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป ระยะไดรบผลกระทบ

(2 สปดาห – 3 เดอน)

B1 สาเหตทตดตามไมได B6 แบบประเมน PISCES-10 B2 แบบประเมนระดบความเครยด

(Visual Analog Scale)

B7 สรปผลการประเมน

B3 แบบคดกรองโรคซมเศรา 2Q B8 การใหความชวยเหลอB4 แบบคดกรองโรคซมเศรา 9Q B9 ผลกระทบทางสงคมและความตองการความชวยเหลอB5 แบบประเมนผลกระทบทางจตใจ

หลงประสบเหตการณสะเทอนขวญ (2P)

B10 สำาหรบแพทย (อาการ การวนจฉยโรคและการรกษา)

(2) แบงระดบความเสยงของผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ในระยะนสามารถแบงได ดงน

ระดบเสยงสง(แดง) ไดแก ผทมคะแนน 9Q ≥ 19 คะแนน หรอคะแนน 9Q ขอ 9 ≥ 1 คะแนน หรอ

คะแนน PISCES-10 ≥19 คะแนน ควรพจารณาสงพบแพทยทนท

ระดบเสยงปำนกลำง (เหลอง) ไดแก ผทมระดบความเครยด ≥ 4 คะแนน หรอ ผทมคะแนน 9Q

อยระหวาง 7-18 คะแนน หรอ หรอผทมคะแนน PISCES-10 อยระหวาง 9-18 คะแนน

โดยผทมความเสยงอยในระดบปานกลางขนไป จะตองไดรบการตดตามตอในระยะฟนฟ



ระดบเสยงต�ำ/ไมเสยง(เขยว) ไดแก ผทไมมอาการตามแบบประเมนอยในระดบเสยง

**หมำยเหต** กรณพบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบตรายใหม ใหประเมนตามเวชระเบยนทงสวน A และ B


(1) ใชเวชระเบยนสำาหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายตำากวา 18 ป ขอ B1-B8

ตามตารางท 3-6

ตำรำงท3-6 เวชระเบยนสำาหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายตำากวา 18 ป ระยะหลงไดรบผลกระทบ

(2 สปดาห – 3 เดอน)

B1 สาเหตทตดตามไมได B5 สรปผลการประเมนB2 การประเมนอาการสำาหรบเดกตามกลมอาย

(Symptom Checklists)

B6 การใหความชวยเหลอ

B3 แบบประเมน CRIES-8 B7 ผลกระทบทางสงคมและความตองการความชวยเหลอB4 แบบประเมน PHQ-A B8 สำาหรบแพทย (อาการ การวนจฉยโรคการรกษา)

สถานทสงตอผปวย และสาเหต

(2) แบงระดบความเสยงของเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ไดเปน

ระดบเสยงสง(แดง)ไดแก เดกทมคะแนน CRIES-8 ≥ 17 คะแนน หรอคะแนน PHQ-A ≥ 15 คะแนน

หรอคะแนน PHQ-A ขอ 9 ≥ 1 คะแนน ควรพจารณาสงพบแพทยทนท

ระดบเสยงปำนกลำง (เหลอง) ไดแก เดกทมอาการจาก Symptoms Checklist พบอยางนอย

1 อาการ หรอเดกทมคะแนน PHQ-A อยระหวาง 5-14 คะแนน

โดยผทมความเสยงอยในระดบปานกลางขนไป จะตองไดรบการตดตามตอในระยะฟนฟ

ระดบเสยงต�ำ/ไมเสยง(เขยว) ไดแก ผทไมมอาการตามแบบประเมนอยในระดบเสยง

**หมำยเหต** กรณพบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบตรายใหม ใหประเมนตามเวชระเบยนทงสวน A และ B

2. กำรชวยเหลอเยยวยำจตใจ ถาพบวาผประสบภาวะวกฤต ไมมปญหาสขภาพจต ใหการชวยเหลอ

ตามสภาพปญหา แตถามปญหาสขภาพจต ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจ/บำาบดรกษา เชน ปฐมพยาบาลดานจตใจ

(Psychological First Aid: PFA) การใหสขภาพจตศกษา (Psycho-education) การใหการปรกษา (Counseling)

ฯลฯ กรณไมสามารถบรหารจดการและใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต ใหสงตอหนวยบรการ

สาธารณสขตามระบบบรการสขภาพ

3.กำรตดตำมดแลอยำงตอเนอง ในกรณพบผประสบภาวะวกฤตมปญหาสขภาพจต

4.สรป/ประเมนผลกำรปฏบตงำนสงตอขอมลและรายงานผลการปฏบตงานตามขนตอน



ตำรำงท3-7 สรปการใหความชวยเหลอระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน)


1. ทม MCATT ลงพนทใหการชวยเหลอตดตามประเมนปญหาสขภาพจตกลมเสยงและจดลำาดบความรนแรงของกล มเสยง ทงในกลมผ ใหญ เดกและวยร น รวมทงคนหา คดกรองภาวะสขภาพจตผประสบภาวะวกฤต/ภยพบตรายใหม

กรณผใหญ ใชเวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป (B1-B10) โดยใชแบบคดกรอง/ประเมน ในขอ B2-B6 ดงน- แบบประเมนระดบความเครยด (Visual Analog Scale) - แบบคดกรองภาวะซมเศรา 2Q 9Q - แบบประเมนผลกระทบทางจตใจหลงประสบ

เหตการณสะเทอนขวญ (2P) - แบบประเมน PISCES-10 กรณเดกใชเวชระเบยนสำาหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ ภยพบตอายตำากวา 18 ป (B1-B8) โดยใชแบบ คดกรอง/ประเมนในขอ B2-B4 ดงน- การประเมนภาวะสขภาพสำาหรบเดก (Symptom Checklists) ตามชวงอาย- แบบประเมน CRIES-8 (อาย 8 -17 ป)- แบบประเมน PHQ-A (อาย 11 -17 ป)

ทม MCATT พนทเกดเหต

2. กรณพบผ ประสบภาวะวกฤตมป ญหาสขภาพจตใหการชวยเหลอดานจตใจ

- กรณพบผประสบภาวะวกฤตมอาการระดบรนแรงมาก ขอสนบสนนทมทเกยวของ ตามลำาดบ

- การปฐมพยาบาลทางดานจตใจ (PFA) - ประคบประครองจตใจให (Psycho Support) - การชวยเหลอทางจตใจในภาวะวกฤต (Crisis Intervention)- การใหการปรกษา (Counseling) - เทคนคการคลายเครยดดวยตนเอง (Stress Relaxation) - แหลงสนบสนนทางสงคมและอาชพ - การใหความรเพอการชวยเหลอตนเอง- Stabilization- ฯลฯกรณผใหญ ใชเวชระเบยน ขอ B8-B10กรณเดก ใชเวชระเบยน ขอ B6-B8

ทม MCATT- หนวยงานบรการ รพช./ รพท/ รพศ.- หนวยบรการสงกด กรมสขภาพจต- หนวยงานอน ทเกยวของ

3. ตดตามดแลตอเนองโดยเฉพาะ กรณพยายามฆาตวตาย

ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT2) สำาหรบผใหญและเดก

4. สรปและประเมนผล แบบบนทกขอมลการชวยเหลอเยยวยา ผประสบภาวะวกฤต (MCATT1)



ระยะฟนฟ(หลงเกดเหตกำรณ3เดอนขนไป)

หลงเกดเหตกำรณ3เดอนผรบผดชอบ

ทม MCATT


ทม MCATT ในพนท/

ทม MCATT กรมสขภาพจต

ทม MCATT ในพนท

ทม MCATT ในพนท

ตดตาม ประเมน คดกรองกลมเสยงรายเกา

และคนหาคดกรองกลมเสยงรายใหม

ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจ/ บำาบดรกษา

ตดตามดแลตอเนอง / ยตบรการเมอหมดความเสยง


- สงตอตามระบบบรการสขภาพ- แหลงชวยเหลออนๆ

- ปฐมพยาบาลทางจตใจ - การใหสขภาพจตศกษา- การใหการปรกษา - การชวยเหลอทางจตใจ ในภาวะวกฤต

- แบบบนทกขอมลการเยยวยา ผประสบภาวะวกฤต (MCATT1)- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT2) สำาหรบผใหญและเดก

- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT2) สำาหรบผใหญและเดก- เวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ ภยพบต (ผใหญและเดก)

เอกสำร/เครองมอ/แบบรำยงำน

พบปญหาสขภาพจตหรอไม

จำาเปนตองสงตอหรอไม

ไมพบ

ไม

ใช

พบ

สรปและรำยงำนผลกำรปฏบตงำนตำมระบบ

ผงไหลท3-5 แสดงการดำาเนนงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต: ระยะฟนฟ

(หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป)

**หมำยเหต**กรณเกดเหตการณรนแรงหรอไดรบผลกระทบในวงกวาง ทม MCATT ในพนทเกดเหต สามารถขอสนบสนน

ทม MCATT ตามขนตอน/ระบบบญชาการเหตการณ



ระยะฟนฟ(หลงเกดเหตกำรณ3เดอนขนไป)

ระยะนเนนการสงเสรม ปองกน บำาบด ฟนฟสขภาพจต การเฝาระวงและคนหาโรคระยะเรมแรกเพอปองกน

ความพการทางจตใจ (Early Detection and Early Intervention) โดยจดทม MCATT ในการใหการชวยเหลอ

ผประสบภาวะวกฤตทเปนกลมเสยงตามแบบประเมน/คดกรอง เชน โรคเครยดภายหลงเหตการณสะเทอนขวญ

(PTSD) มการเฝาระวงตดตามใหการบำาบดอยางตอเนองตามสภาพปญหา เชน การใหยา การใหการบำาบดทางจตใจ

เพอการปรบเปลยนพฤตกรรม การใหการปรกษารายบคคล ครอบครวบำาบด การใหขอมลความรผานสอตางๆ

การสอนทกษะการคลายเครยด กรณทกลมเสยงอาการยงไมดขนใหการดแลตอเนอง ถามอาการดขนใหสงตอ

เครอขายสาธารณสข ซงมขนตอนการดำาเนนงานชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต ระยะฟนฟ ตามผงไหล

ท 3-5 ดงน

1. ทม MCATT ในพนทเกดเหตลงพนทเพอประเมนตดตำมกลมเสยงตำมทะเบยนตดตำมผประสบภย

ตอเนอง (MCATT2) สำาหรบผใหญและเดก และคนหำผประสบภำวะวกฤตรำยใหมทอาจเกดปญหาสขภาพจต

ภายหลง เพอวางแผนใหการดแลชวยเหลอตอเนอง กรณมความเสยงตอการฆาตวตายสงตอบคลากรทางการแพทย

ทนท

2. คดกรองภำวะสขภำพจตของผประสบภำวะวกฤตในพนทเสยงภยซ�ำตามเวชระเบยนสำาหรบผประสบ

ภาวะวกฤต/ภยพบต ทงผใหญและเดก


(1) ใชเวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย18 ปขนไป ขอ C1-C10 ตามตารางท 3-8

ตำรำงท3-8 เวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป ระยะฟนฟ


C1 สาเหตทตดตามไมได C6 แบบประเมน PISCES-10 C2 แบบประเมนระดบความเครยด (Visual Analog Scale)

C7 สรปผลการประเมน

C3 แบบคดกรองโรคซมเศรา 2Q C8 การใหความชวยเหลอC4 แบบคดกรองโรคซมเศรา 9Q C9 ผลกระทบทางสงคมและความตองการความชวยเหลอC5 แบบประเมนผลกระทบทางจตใจหลงประสบ เหตการณสะเทอนขวญ (2P)

C10 สำาหรบแพทย (อาการ การวนจฉยโรคและการรกษา)

(2) แบงระดบความเสยงของผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต แบงไดเปน

ระดบเสยงสง(แดง)ไดแก ผทมคะแนน 9Q ≥ 19 คะแนน หรอคะแนน 9Q ขอ 9 ≥ 1 คะแนน หรอ

คะแนน PISCES-10 ≥19 คะแนน

ระดบเสยงปำนกลำง (เหลอง) ไดแก ผทมระดบความเครยด ≥ 4 คะแนนหรอผทมคะแนน 9Q

อยระหวาง 7-18 คะแนน หรอ หรอผทมคะแนน PISCES-10 อยระหวาง 9-18 คะแนน



โดยผ ประสบภาวะวกฤตทยงมระดบความเสยงปานกลางขนไปทกราย ควรสงพบแพทย

เพอรบการวนจฉยและรบการรกษาตามระบบบรการสาธารณสขตอไป

ระดบเสยงต�ำ/ไมเสยง(เขยว) หมายถง ผทไมมอาการตามแบบประเมนอยในระดบเสยง


(1) ใชเวชระเบยนสำาหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบตอายตำากวา 18 ป ขอ C1 – C8 ตามตาราง

ท 3-9

ตำรำงท3-9 เวชระเบยนสำาหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายตำากวา 18 ป ระยะฟนฟ


C1 สาเหตทตดตามไมได C5 สรปผลการประเมน

C2 การประเมนอาการสำาหรบเดกตามกลมอาย (Symptom Checklists)

C6 การใหความชวยเหลอ

C3 แบบประเมน CRIES-8 C7 ผลกระทบทางสงคมและความตองการความชวยเหลอ

C4 แบบประเมน PHQ-A C8 สำาหรบแพทย (อาการ การวนจฉยโรคการรกษา)

สถานทสงตอผปวย และสาเหต

(2) แบงระดบความเสยงของเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ไดเปน

ระดบเสยงสง(แดง) ไดแก เดกทมคะแนน CRIES-8 ≥ 17 คะแนน หรอคะแนน PHQ-A ≥ 15 คะแนน

หรอคะแนน PHQ-A ขอ 9 ≥ 1 คะแนน ควรพจารณาสงพบแพทยทนท

ระดบเสยงปำนกลำง (เหลอง) ไดแก เดกทมอาการจาก Symptoms Checklist พบอยางนอย

1 อาการ หรอเดกทมคะแนน PHQ-A อยระหวาง 5 - 14 คะแนน

โดยเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ทยงมระดบความเสยงปานกลางขนไปทกราย ควรสงพบแพทย

เพอรบการวนจฉยและรบการรกษาตามระบบบรการสาธารณสขตอไป

ระดบเสยงต�ำ/ไมเสยง(เขยว)ไดแก ผทไมมอาการตามแบบประเมนอยในระดบเสยง

3.กำรชวยเหลอเยยวยำจตใจ ถาไมพบปญหาสขภาพจตใหการชวยเหลอตามสภาพของปญหา ถาม

ปญหาสขภาพจต ทม MCATT ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจ/บำาบดรกษา หากพบวาผประสบภาวะวกฤต มปญหา

ทไมสามารถบรหารจดการและชวยเหลอได เชน มโรคทางกาย ผพการ เดกเลก มปญหาทอยอาศย เครองมอ

ประกอบอาชพ ฯลฯ ควรสงตอใหหนวยบรการสขภาพหรอแหลงชวยเหลอทางสงคมอนๆ เพอการฟนฟจตใจและ

อาชพ

4.ตดตำมดแลตอเนองเปนระยะ จนกวำจะหมดควำมเสยงหากพบวายงมปญหาทตองรบการรกษา

สงตอเขาสระบบบรการสขภาพ กรณการฟนฟผประสบภาวะวกฤตเพอเฝาระวงปญหาสขภาพจต โดยมการจด

กจกรรมเสรมพลง (Empowerment) ของคนในชมชน การแลกเปลยนเรยนร กจกรรรมเพอสรางความเขมแขง

ในชมชน (Community Resilience) และการสรางความตระหนกในชมชน

5.สรปผลกำรปฏบตงำนใหกำรชวยเหลอฟนฟผประสบภำวะวกฤตแกหนวยงานทเกยวของ และสงตอ

ขอมล/สรปรายงานการปฏบตงานตามขนตอน




1. ทม MCATT ลงพนทเพอตดตาม ประเมน คดกรองกล มเสยงรายเกา และคนหา คดกรองกล มเสยงรายใหม ถามปญหาสขภาพจตใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจ

- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT2) สำาหรบผใหญและเดก

กรณผใหญ ใชเวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป (C1-C10) โดยใชแบบคดกรอง/ประเมน ในขอ C2-C6 ดงน- แบบประเมนระดบความเครยด (Visual Analog Scale) - แบบคดกรองภาวะซมเศรา 2Q 9Q - แบบประเมนผลกระทบทางจตใจหลงประสบ

เหตการณสะเทอนขวญ (2P) - แบบประเมน PISCES-10 กรณเดก/วยรนใชเวชระเบยนสำาหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ ภยพบตอายตำากวา 18 ป (C1-C8) โดยใชแบบ คดกรอง/ประเมนในขอ C2-C4 ดงน- การประเมนภาวะสขภาพสำาหรบเดก (Symptom Checklists) ตามชวงอาย- แบบประเมน CRIES-8 (อาย 8 -17 ป)- แบบประเมน PHQ-A (อาย 11 -17 ป)

ทม MCATT พนท

2. กรณมปญหำสขภำพจต ทม MCATT ใหการชวยเหลอเยยวยาจตใจ/ บำาบดรกษา

กรณไมพบปญหำสขภำพจต ใหการชวยเหลอตามสภาพของปญหา หากการประเมน พบวาผประสบภาวะวกฤตมปญหาทเกยวของกบหนวยงานอน เชน มโรคทางกาย ผพการ เดกเลก มปญหาทอย อาศย เครองมอประกอบอาชพ ควรสงตอใหหนวยงาน ทเกยวของ ตามสทธหรอแหลงชวยเหลอ อน ๆ

- ในกรณทอาการดขนส งต อเครอข าย ในชมชน เพอใหการชวยเหลอตอเนอง และเฝาระวงปญหาทอาจเกดขน

กรณผใหญ(เวชระเบยนขอC8)- การปฐมพยาบาลทางดานจตใจ (PFA) - ประคบประครองจตใจให (Psycho Support) - การชวยเหลอจตใจในภาวะวกฤต (Crisis Intervention)- การใหการปรกษา (Counseling) - เทคนคการคลายเครยดดวยตนเอง (Stress Relaxation) - แหลงสนบสนนทางสงคมและอาชพ - การใหความรเพอการชวยเหลอตนเอง- การปรบความสมดล (stabilization)- การปรบเปลยนความคดและพฤตกรรม (CBT) - EMDR ฯลฯกรณเดกวยรน(เวชระเบยนขอC6)- PFA - Play Therapy- Art Therapy- psycho education ครอบครว/วยรน/คร- ฯลฯ

ทม MCATT- หนวยงานบรการ รพช. รพท รพศ.- หนวยบรการสงกด กรมสขภาพจต- หนวยงานอน ทเกยวของ

ตำรำงท3-10 สรปการใหความชวยเหลอระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป)




3. ตดตามดแลตอเนองเป นระยะจนกวา จะหมดความเสยงหากพบวายงมปญหา ทตองรบการรกษา สงตอเขาสระบบบรการสขภาพ

- ในกรณฟนฟผประสบภาวะวกฤตในชมชนเพอเฝาระวงปญหาสขภาพจต

- ยตบรการเมอหมดความเสยง


- กจกรรมเสรมพลง (Empowerment) ของคน ในชมชน

- การแลกเปลยนเรยนร - กจกรรมเพอสรางความเขมแขงในชมชน (Community Resilience) - การสรางความตระหนกในชมชน

4. สรปผลการปฏบตงานใหการชวยเหลอ ฟนฟผประสบภาวะวกฤตใหแกหนวยงาน ทเกยวของ และสงตอขอมล/สรปรายงานการปฏบตงานตามขนตอน

- แบบบนทกขอมลการเยยวยาผประสบภาวะวกฤต (MCATT 1)


ทม MCATT- หนวยงานบรการ รพช. รพท รพศ.- หนวยบรการสงกด กรมสขภาพจต- หนวยงานอน ทเกยวของ



ภายหลงการเกดภาวะวกฤต/ภยพบต ผประสบภาวะวกฤตสวนใหญไดรบผลกระทบทงทางดานรางกาย

และจตใจ ไดรบความเดอดรอนจากความเสยหายของชวตและทรพยสน ทำาใหเกดความเครยด วตกกงวล ซมเศรา

ทอแท เบอหนาย จำาเปนตองไดรบการชวยเหลออยางทนทวงทและตอเนอง ดงนนผใหการชวยเหลอจงจำาเปน

ตองใชเครองมอประเมน/คดกรองภาวะสขภาพจตเบองตนและการวนจฉยปญหาสขภาพจตและโรคทางจตเวช

เพอใหทราบถงปญหาสขภาพจตของผประสบภาวะวกฤต นำาไปสการวางแผนการรกษาและสงตอ ปองกนการเกด

ปญหาสขภาพจตในระยะยาว

เครองมอในการประเมนภาวะสขภาพจต

เครองมอในการประเมนภาวะสขภาพจต ออกแบบมาเพอใชในกรณภยพบตทงจากธรรมชาตและจาก

การกระทำาของมนษย แบงเปนเครองมอทใชสำาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ทมอาย 18 ปขนไป และเครองมอ

ทใชสำาหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายตำากวา 18 ป ซงประกอบดวยเครองมอ ดงตารางท 4-1

เครองมอทใชในการประเมน

คดกรองภาวะสขภาพจต

ผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต

4บทท



ตำรำงท4-1 เครองมอทใชในการประเมนปญหาสขภาพจตในผใหญ เดกและวยรน

อำกำร ผใหญ เดก/วยรน

ความเครยด แบบประเมนระดบความเครยด (visual analog scale)

แบบประเมน symptoms checklist

ซมเศรา แบบคดกรองโรคซมเศรา 2Q, 9Q แบบประเมนภาวะซมเศราในวยรน (Patient Health Questionnaire Adolescent: PHQ-A)

การฆาตวตาย แบบคดกรอง 9Q ขอ 9 แบบประเมน PHQ-A ขอ 9

PTSD • แบบคดกรองความเสยงตอการเกดโรคเครยดหลงเหตการณสะเทอนขวญ (2P)

• แบบประเมนผลกระทบทางจตใจหลงเกดเหตการณสะเทอนขวญ - 10 (Psychological Impact Scale for Crisis Event - 10: PISCES -10)

แบบสอบถามผลกระทบจากเหตการณตอเดก (The Children’s Revised Impact of Event Scale: CRIES-8)


ตำรำงท4-2 เครองมอประเมน/คดกรองภาวะสขภาพจต สำาหรบผใหญ ตามระยะของการเกดภยพบต

สำาหรบผประสบภาวะวกฤตทมอาย 18 ปขนไป

ระยะวกฤตและฉกเฉน

(หลงเกดเหต - 2 สปดาห)

ระยะหลงไดรบผลกระทบ

(2 สปดาห - 3 เดอน)

ระยะฟนฟ


1. เวชระเบยนสำาหรบผประสบ

ภาวะวกฤต/ภยพบต อาย

18 ปขนไป (A1 – A17)

2. ขอมลคนหากลมเสยง

8 กลม (A16)

1. เวชระเบยนสำาหรบผ ประสบภาวะ

วกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป

(B1 – B10)

2. แบบประเมน/คดกรอง ดงน

- แบบประเมนระดบความเครยด (B2)

- แบบคดกรอง 2Q (B3)

- แบบคดกรอง 9Q (B4)

- แบบคดกรอง 2P (B5)

- แบบประเมน PISCES -10 (B6)

1. เวชระเบยนสำาหรบผประสบภาวะ

วกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป

(C1 – C10)

2. แบบประเมน/คดกรอง ดงน

- แบบประเมนระดบความเครยด (C2)

- แบบคดกรอง 2Q (C3)

- แบบคดกรอง 9Q (C4)

- แบบคดกรอง 2P (C5)

- แบบประเมน PISCES -10 (C6)



ผงไหลท4-1 สรปขนตอนการใชเครองมอคดกรองปญหาสขภาพจตในระยะหลงไดรบผลกระทบและระยะฟนฟ


ขนตอนกำรใชเครองมอคดกรองปญหำสขภำพจต:ระยะหลงไดรบผลกระทบและระยะฟนฟ

(กรณผใหญ)

สรปผลการประเมน

(B7/C7)

แบบประเมนระดบความเครยด (B2/C2)

แบบคดกรอง 9Q ขอ 9

แบบคดกรอง 9Q(B4/C4)

PISCES-10(B6/C6)

แบบคดกรอง 2Q

(B3/C3)

แบบคดกรอง 2P

(B5/C5)

ไมเสยง

ไมเสยง

เสยง

เสยง





เครองมอประเมน/คดกรองภาวะสขภาพจต

ส�าหรบผใหญ



คาแนะนา: ขดเครองหมายถก ในชอง � ทตรงกบคาตอบ/ เขยนคาตอบลงในชองวาง

หนา 1

มตอหนา 2

ระยะวกฤตและฉกเฉน (หลงเกดเหต – 2 สปดาห) ผประเมน...................................หนวยงาน...................................โทรศพท............................วนทประเมน ….../.…/... A1 ลกษณะของภาวะวกฤต/ภยพบต � ภยธรรมชาต ระบ ............................................................ � นามอมนษย ระบ ............................................................ � วกฤตอน ๆ ระบ .............................................................. A2 วน เดอน ป ทเกดเหต …...../....…/...… เวลา ................. A3 สถานทประเมน .............................................................

A4 ชอ – นามสกล ................................................................ A5 เพศ ชาย หญง A6 อาย ............... ป A7 สถานภาพสมรส ........................... A8 ศาสนา ............... A9 อาชพ ......................... A10 ระดบการศกษา .................. A11 เลขบตรประชาชน

A12 ทอยทตดตอได ........................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ A13 เบอรโทรศพท ............................................

A14 ลกษณะของผไดรบผลกระทบ (เลอกไดมากกวา 1 ขอ) � 1.บาดเจบ 2.อยในเหตการณ 3.ญาตผเสยชวต (ระบ ........) 4.ญาตผบาดเจบ (ระบ .........) � 5.ผสญเสยบาน/ทรพยสน 6.เจาหนาท/ผใหการชวยเหลอ 7.รบรเหตการณ

A16 ผประสบภยพบตกลมเสยงทตองไดรบการตดตามตอในระยะหลงไดรบผลกระทบไดแกผทอยในกลมใดกลมหนงตอไปน (เลอกไดมากกวา 1 กลม) � ไมอยในกลมเสยง � 1. ผบาดเจบ � 2. ญาตผ เสยชวต � 3. ผพการ � 4. ผสงอายตดบานหรอตดเตยง � 5. ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา � 6. ผมประวตการรกษาทางจตเวช � 7. ผ ทมความเครยด กงวล ทอแท สนหวง จนรบกวนการดาเนนชวต ในชวง 2 สปดาห � 8. ผ ทมความคดฆาตวตาย ในชวง 2 สปดาห (สงตอบคลากรทางการแพทยทนท)

A15 ใหระบสาเหต หากไมสามารถประเมนในระยะนได ตาย ยายถนไปท......................... สงตอไปท...................... ปฏเสธการชวยเหลอ อน ๆ ..................................................... A17 การใหความชวยเหลอในระยะน PFA อนๆ ระบ.........................................................

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน) วนทประเมน …../.…/... ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป) วนทประเมน …../.…/..... B1 ใหระบสาเหต หากไมสามารถตดตามกลมเสยงในระยะนได ตาย ยายถนไปท....................................... สงตอไปท.................................... ปฏเสธการชวยเหลอ อน ๆ ................................................................................

C1 ใหระบสาเหต หากไมสามารถตดตามกลมเสยงในระยะนได ตาย ยายถนไปท....................................... สงตอไปท.................................... ปฏเสธการชวยเหลอ อน ๆ ................................................................................

B2 ขอใหเลอกระดบความเครยดของคณในชวง 2 สปดาหทผานมา C2 ขอใหเลอกระดบความเครยดของคณในชวง 2 สปดาหทผานมา

B3 แบบคดกรองโรคซมเศรา (2Q) ม ไมม 1. ใน 2 สปดาหทผานมา รวมวนน ทานรสกหดห เศรา หรอทอแทสนหวง หรอไม 2. ใน 2 สปดาหทผานมา รวมวนน ทานรสกเบอ ทาอะไร กไมเพลดเพลน หรอไม

หากตอบ ม อยางนอย 1 ขอ ใหประเมนตอดวย แบบคดกรอง 9Q หากตอบ ไมม ทง 2 ขอ ใหประเมนดวยแบบคดกรอง 9Q “เฉพาะขอ 9” * แลวขามไปประเมน B5 (แบบคดกรอง 2P)

C3 แบบคดกรองโรคซมเศรา (2Q) ม ไมม 1. ใน 2 สปดาหทผานมา รวมวนน ทานรสกหดห เศรา หรอทอแทสนหวง หรอไม 2. ใน 2 สปดาหทผานมา รวมวนน ทานรสกเบอ ทาอะไร กไมเพลดเพลน หรอไม

หากตอบ ม อยางนอย 1 ขอ ใหประเมนตอดวย แบบคดกรอง 9Q หากตอบ ไมม ทง 2 ขอ ใหประเมนดวย แบบคดกรอง 9Q “เฉพาะขอ 9” * แลวขามไปประเมน C5 (แบบคดกรอง 2P)

B4 แบบคดกรอง 9Q ในชวง 2 สปดาหรวมทงวนน ทานมอาการเหลานบอยแคไหน

ไมมเล

ย

เปนบาง

วน (1-7

วน)

เปนบอ

ย > 7 วน

เปนทก

วน

1. เบอ ไมสนใจอยากทาอะไร 0 1 2 3 2. ไมสบายใจ ซมเศรา ทอแท 0 1 2 3 3. หลบยาก หรอ หลบๆ ตนๆ หรอ หลบมากไป 0 1 2 3 4. เหนอยงาย หรอ ไมคอยมแรง 0 1 2 3 5. เบออาหารหรอกนมากเกนไป 0 1 2 3 6. รสกไมดกบตวเอง คดวาตวเองลมเหลวหรอครอบครวผดหวง

0 1 2 3

7. สมาธไมดเวลาทาอะไร เชน ดโทรทศน ฟงวทย หรอทางานทตองใชความตงใจ

0 1 2 3

8. พดชา ทาอะไรชาลงจนคนอนสงเกตเหนได หรอกระสบกระสาย ไมสามารถอยนงไดเหมอนทเคยเปน

0 1 2 3

*9. คดทารายตนเอง หรอคดวาถาตายไปคงจะด 0 1 2 3

C4 แบบคดกรอง 9Q ในชวง 2 สปดาหรวมทงวนน ทานมอาการเหลานบอยแคไหน

ไมมเล

ย

ปนบาง

วน (1-7

วน)

เปนบอ

ย > 7 วน

เปนทก

วน

1. เบอ ไมสนใจอยากทาอะไร 0 1 2 3 2. ไมสบายใจ ซมเศรา ทอแท 0 1 2 3 3. หลบยาก หรอ หลบๆ ตนๆ หรอ หลบมากไป 0 1 2 3 4. เหนอยงาย หรอ ไมคอยมแรง 0 1 2 3 5. เบออาหารหรอกนมากเกนไป 0 1 2 3 6. รสกไมดกบตวเอง คดวาตวเองลมเหลวหรอครอบครวผดหวง

0 1 2 3

7. สมาธไมดเวลาทาอะไร เชน ดโทรทศน ฟงวทย หรอทางานทตองใชความตงใจ

0 1 2 3

8. พดชา ทาอะไรชาลงจนคนอนสงเกตเหนได หรอกระสบกระสาย ไมสามารถอยนงไดเหมอนทเคยเปน

0 1 2 3

*9. คดทารายตนเอง หรอคดวาถาตายไปคงจะด 0 1 2 3

เวชระเบยนสาหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป เวชระเบยนส�าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป



หนา 2

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน) (ตอ) ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป) (ตอ) B5 แบบคดกรอง 2P (ถาตอบไมใชขอใดขอหนงใหขามไปขอ B7)

ใช ไมใช

1. ในปจจบน เหตการณทเกดขนสงผลใหเกดอาการ เชน พยายามหลกเลยงสถานการณททาใหคดถงเหตการณ รสกตนตวระแวดระวงตลอดเวลา หรอหวนระลกถงหรอฝนถงเหตการณนนซ า ๆ หรอไม

ขามไปขอ B7

2. ในปจจบน อาการทเกดสงผลตอการดาเนนชวต เชน การดแลตวเอง การทางาน หรอความสมพนธกบคนอนหรอไม

ขามไปขอ B7

หากตอบ ใช ทง 2 ขอ ใหประเมนตอดวย แบบประเมน PISCES-10

C5 แบบคดกรอง 2P (ถาตอบไมใชขอใดขอหนงใหขามไปขอ C7)

ใช ไมใช

1. ในปจจบน เหตการณทเกดขนสงผลใหเกดอาการ เชน พยายามหลกเลยงสถานการณททาใหคดถงเหตการณ รสกตนตวระแวดระวงตลอดเวลา หรอหวนระลกถงหรอฝนถงเหตการณนนซ า ๆ หรอไม

ขามไปขอ C7

2. ในปจจบน อาการทเกดสงผลตอการดาเนนชวตเชน การดแลตวเอง การทางาน หรอความสมพนธกบคนอนหรอไม

ขามไปขอ C7

หากตอบ ใช ทง 2 ขอ ใหประเมนตอดวย แบบประเมน PISCES-10

B6 แบบประเมน PISCES-10 จากอาการตอไปน กรณาวงกลมหมายเลขคาตอบทตรงกบความเปนจรงในปจจบนของทานมากทสด ไม

มอาการ

อาการเล

กนอย

มอาการม

าก

มอาการร

นแรง

1. ตงเครยด 0 1 2 3 2. ไมมความสข ไมราเรง 0 1 2 3 3. กงวล/หวาดเสยว/เกรงวาเหตการณรนแรงจะเกดขนอก

0 1 2 3

4. คดถงเหตการณหรอภาพเหตการณผดขนมาซ า ๆ ทงตน และหลบ (ฝนถง)

0 1 2 3

5. วตกกงวล คดวนเวยนซ า ๆ เรองเดม 0 1 2 3 6. ขาดความมนใจ/ความเชอมนในตนเองลดลง 0 1 2 3 7. ระแวดระวง ไมไวใจสงแวดลอม 0 1 2 3 8. รสกตนเองหรอสงแวดลอมเปลยนไป 0 1 2 3 9. เมอยลา ปวดเมอยตามสวนตาง ๆ ของรางกาย 0 1 2 3 10. ออนเพลย ไมมเรยวแรง 0 1 2 3

C6 แบบประเมน PISCES-10 จากอาการตอไปน กรณาวงกลมหมายเลขคาตอบทตรงกบความเปนจรงในปจจบนของทานมากทสด ไม

มอาการ

อาการเล

กนอย

มอาการม

าก

มอาการร

นแรง

1. ตงเครยด 0 1 2 3 2. ไมมความสข ไมราเรง 0 1 2 3 3. กงวล/หวาดเสยว/เกรงวาเหตการณรนแรงจะเกดขนอก

0 1 2 3

4. คดถงเหตการณหรอภาพเหตการณผดขนมาซ า ๆ ทงตน และหลบ (ฝนถง)

0 1 2 3

5. วตกกงวล คดวนเวยนซ า ๆ เรองเดม 0 1 2 3 6. ขาดความมนใจ/ความเชอมนในตนเองลดลง 0 1 2 3 7. ระแวดระวง ไมไวใจสงแวดลอม 0 1 2 3 8. รสกตนเองหรอสงแวดลอมเปลยนไป 0 1 2 3 9. เมอยลา ปวดเมอยตามสวนตาง ๆ ของรางกาย 0 1 2 3 10. ออนเพลย ไมมเรยวแรง 0 1 2 3

B7 สรปผลการประเมน (ควรสงพบแพทยเมอพบความเสยงสงอยางนอย 1 เครองมอ) ระดบความเครยด เสยงตา (<4) เสยงปานกลาง (≥4) 9Q ไมไดประเมน เสยงตา (<7) เสยงปานกลาง (7-18) เสยงสง (≥19) ฆาตวตาย (9Q ขอ 9) เสยงตา (0) เสยงสง (≥1) PISCES-10 ไมไดประเมน เสยงตา(<9) เสยงปานกลาง(9-18) เสยงสง(≥19) สรป � ตดตามตอ (พบความเสยงปานกลางขนไปอยางนอย 1 เครองมอ) ไมตองตดตามตอ

C7 สรปผลการประเมน ระดบความเครยด เสยงตา (<4) เสยงปานกลาง (≥4) 9Q ไมไดประเมน เสยงตา (<7) เสยงปานกลาง (7-18) เสยงสง (≥19) ฆาตวตาย (9Q ขอ 9) เสยงตา (0) เสยงสง (≥1) PISCES-10 ไมไดประเมน เสยงตา(<9) เสยงปานกลาง(9-18) เสยงสง(≥19) สรป � พบแพทย (พบความเสยงปานกลางขนไปอยางนอย 1 เครองมอ) ไมตองสงพบแพทย

B8 การใหความชวยเหลอ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) PFA � Crisis counselling � อนๆ ระบ.......................................... สงตอเพอ...........................................

B9 ผลกระทบทางสงคมและความตองการความชวยเหลอ ไมม ม ระบ................................... ................................................................. สงตอแหลงชวยเหลอ ระบ................. .................................................................

C8 การใหความชวยเหลอ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) PFA � Crisis counselling � อนๆ ระบ.......................................... สงตอเพอ...........................................

C9 ผลกระทบทางสงคมและความตองการความชวยเหลอ ไมม ม ระบ................................... ................................................................. สงตอแหลงชวยเหลอ ระบ................. .................................................................

B10 สาหรบแพทย อาการสาคญ................................................................................................................... การวนจฉยโรค.............................................................................................................. การรกษา ....................................................................................................................... ....................................................................................................................................... สถานทสงตอผปวย....................................สาเหตของการสงตอ................................... แพทยผวนจฉย..........................................หนวยงาน.....................................................

C10 สาหรบแพทย อาการสาคญ................................................................................................................... การวนจฉยโรค.............................................................................................................. การรกษา ....................................................................................................................... ....................................................................................................................................... สถานทสงตอผปวย....................................สาเหตของการสงตอ................................... แพทยผวนจฉย..........................................หนวยงาน...................................................

ผประเมน....................................หนวยงาน.................................โทรศพท................... ผประเมน....................................หนวยงาน.................................โทรศพท...................



ขอใอใอ หเลอกระดบความเครยดของคณใณใณ นชวง 2 สปดาหทผานมา

แบบประเมนระดบความเครยด

ระดบความเครยด ≥ 4 คะแนน = เสยง



ในชวง2สปดำหทผำนมำรวมทงวนนทำนมอำกำรเหลำนบอยแคไหน

ไมมเลยเปนบำงวน1-7วน

เปนบอย>7วน

เปนทกวน

1. เบอ ไมสนใจอยากทำาอะไร 0 1 2 3

2. ไมสบายใจ ซมเศรา ทอแท 0 1 2 3

3. หลบยากหรอหลบๆตนๆหรอหลบมากไป 0 1 2 3

4. เหนอยงานหรอไมคอยมแรง 0 1 2 3

5. เบออาหารหรอกนมากเกนไป 0 1 2 3

6. รสกไมดกบตวเอง คดวาตวเองลมเหลว หรอครอบครว ผดหวง

0 1 2 3

7. สมาธไมด เวลาทำาอะไร เชน ดโทรทศน ฟงวทย หรอ ทำางานทตองใชความตงใจ

0 1 2 3

8. พดชา ทำาอะไรชาลงจนคนอนสงเกตเหนได หรอกระสบ กระสายไมสามารถอยนงไดเหมอนทเคยเปน

0 1 2 3

9. คดทำารายตนเอง หรอคดวาถาตายไปคงจะด 0 1 2 3

***หมำยเหตคะแนน 9Q ≥ 7 ใหประเมนการฆาตวตาย และสงพบแพทย รวมคะแนน

แบบคดกรองโรคซมเศรำดวย9ค�ำถำม(9Q)

แบบคดกรองโรคซมเศรา

วนท...................................................

ชอ-สกล....................................................................................อาย....................ป HN……………………………………..….

เลขทบตรประชาชน......................................................................................................................................................

แบบคดกรองโรคซมเศรำดวย2ค�ำถำม(2Q)

ค�ำถำม ไมใช ใช

1. ใน 2 สปดาหทผานมา รวมวนนทานรสกหดห เศรา หรอทอแทสนหวง หรอไม 0 1

2. ใน 2 สปดาหทผานมา รวมวนนทานรสกเบอ ทำาอะไรกไมเพลดเพลน หรอไม 0 1

กำรแปลผล • ถาคำาตอบ ไมมทง2ค�ำถำมถอวำปกต ไมเปนโรคซมเศรา • ถาคำาตอบ ม ขอใดขอหนงหรอทง 2 ขอ (มอำกำรใดๆ ในค�ำถำมท 1 และ 2) หมำยถง “เปนผม ควำมเสยง”หรอ“มแนวโนมทจะเปนโรคซมเศรำ”ใหประเมนดวยแบบประเมนโรคซมเศรำ9Q



แบบคดกรองควำมเสยงตอกำรเกดโรคเครยดหลงเหตกำรณสะเทอนขวญ(2P)

ชอผไดรบการประเมน.........................................................................วนทประเมน......................................................

คณเคยมประสบการณ พบเหน ไดเกยวของกบเหตการณสะเทอนใจอยางรนแรงหรอเหตการณอนตรายถงขนเกอบ

เสยชวตหรอไม

ไมเคย จบการสมภาษณ

เคย ระบเหตการณและชวงเวลาทประสบ

เหตกำรณ ชวงเวลำทประสบ

อบตเหตรนแรง นอยกวา 1 เดอน 1-3 เดอน 4-6 เดอน มากกวา 6 เดอน

การถกทำารายรางกายจตใจหรอทารณกรรมทางเพศ นอยกวา 1 เดอน 1-3 เดอน 4-6 เดอน มากกวา 6 เดอน

เหตการณความไมสงบ นอยกวา 1 เดอน 1-3 เดอน 4-6 เดอน มากกวา 6 เดอน

การถกจบเปนตวประกน นอยกวา 1 เดอน 1-3 เดอน 4-6 เดอน มากกวา 6 เดอน

การถกลกพาตว นอยกวา 1 เดอน 1-3 เดอน 4-6 เดอน มากกวา 6 เดอน

อคคภย นอยกวา 1 เดอน 1-3 เดอน 4-6 เดอน มากกวา 6 เดอน

การพบศพผเสยชวต นอยกวา 1 เดอน 1-3 เดอน 4-6 เดอน มากกวา 6 เดอน

การเสยชวตอยางกะทนหนของบคคลใกลชด นอยกวา 1 เดอน 1-3 เดอน 4-6 เดอน มากกวา 6 เดอน

ภยสงคราม นอยกวา 1 เดอน 1-3 เดอน 4-6 เดอน มากกวา 6 เดอน

ภยธรรมชาต นอยกวา 1 เดอน 1-3 เดอน 4-6 เดอน มากกวา 6 เดอน

1 P. ในปจจบน เหตการณดงกลาวสงผลใหเกดอาการ เชน พยายามหลกเลยงสถานการณททำาใหคดถงเหตการณ

รสกตนตวระแวดระวงตลอดเวลา หรอหวนระลกถงหรอฝนถงเหตการณนนซำาๆ หรอไม

ใช ไมใช จบการสมภาษณ

2 P. ในปจจบน อาการทเกดสงผลตอการดำาเนนชวต เชน การดแลตวเอง การทำางาน หรอความสมพนธกบ

คนอนหรอไม

ใช ไมใช

ค�ำอธบำย แบบคดกรอง 2P พฒนาขนมาโดยมวตถประสงคเพอใชในการคดกรองความเสยงตอการเกดภาวะเครยดหลงเหตการณสะเทอนขวญ (Post-Traumatic Stress Disorder: PTSD) พฒนาโดยโรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร ขอคำาถามแบงเปน สองสวน ไดแก สวนทหนง เปนคำาถามถงเหตการณทเคยประสบและระยะเวลาทเหตการณเกดขน หากไมเคยประสบเหตการณ ให จบการสมภาษณ สวนทสอง แบงเปนสองขอคำาถาม โดยคำาถามขอ 1P เปนคำาถามเกยวกบอาการอนเปนผลมาจากเหตการณทประสบ หากในปจจบน ไมมอาการอะไรแลวให จบการสมภาษณ สวนคำาถามขอ 2P เปนคำาถามเกยวกบผลกระทบในการดำาเนนชวตอนเนองมาจากอาการทเกดขน

กำรแปลผล ผทตอบใชทงขอ 1P และขอ 2P ถอวา มความเสยง ควรสงพบบคลากรทางการแพทยเพอยนยนการวนจฉยและ ใหการรกษาทเหมาะสมตอไป



แบบประเมนผลกระทบทำงจตใจหลงเกดเหตกำรณสะเทอนขวญ–10ThePsychologicalImpactScaleforCrisisEvents–10(PISCES-10)

ค�ำแนะน�ำ จากอาการตอไปน กรณาวงกลมหมายเลขคำาตอบทตรงกบความเปนจรงในปจจบน

ของทานมากทสดโดยพจารณาตามเกณฑตอไปน

0 = ไมมอาการ

1 = มอาการเลกนอย แตไมรบกวนการดำาเนนชวตตามปกต

2 = มอาการมาก จนรบกวนการดำาเนนชวตตามปกต

3 = มอาการรนแรงจนไมสามารถดำาเนนชวตไดตามปกต (หรอเปนอปสรรคอยางมากตอการดำาเนนชวต)

หมำยเหต: การดำาเนนชวต ไดแก กจกรรมดานสวนตว ครอบครว การเรยน การทำางาน หรอสงคม

ไมมอำกำร

อำกำรเลกนอย

อำกำรมำก

อำกำรรนแรง

1. ตงเครยด 0 1 2 3

2. ไมมความสข/ไมราเรง 0 1 2 3

3. กงวล/หวาดเสยว/เกรงวาเหตการณรนแรงจะเกดขน 0 1 2 3

4. คดถงเหตการณหรอภาพเหตการณผดขนมาซำาๆ ทงตน และหลบ (ฝนถง)

0 1 2 3

5. วตกกงวลคดวนเวยนซำาๆ เรองเดม 0 1 2 3

6. ขาดความมนใจ/ความเชอมนในตนเองลดลง 0 1 2 3

7. ระแวดระวง ไมไวใจสงแวดลอม 0 1 2 3

8. รสกตนเองหรอสงแวดลอมเปลยนไป 0 1 2 3

9. เมอยลา ปวดเมอยตามสวนตางๆ ของรางกาย 0 1 2 3

10. ออนเพลย ไมมเรยวแรง 0 1 2 3

รวมคะแนน + + + =

การแปลผลคะแนนรวม : นอยกวา 9 คะแนน หมายถง ปกต

9 – 13 คะแนน หมายถง ทกขทรมานทางจตใจเลกนอย

14 – 18 คะแนน หมายถง ทกขทรมานทางจตใจมาก

19 คะแนน หมายถง ทกขทรมานทางจตใจรนแรง

ผทมความทกขทรมานทางจตใจในระดบมากและรนแรง ไดรบการชวยเหลอทางจตใจและตดตามเฝาระวงตอไป

หมำยเหต

ดานอารมณ/ความรสก ไดแก ขอท 1-3

ดานความคด ไดแก ขอท 4-6

ดานพฤตกรรม ไดแก ขอท 7-8

ดานอาการทางกาย ไดแก ขอท 9-10




ตำรำงท4-3 เครองมอประเมน/คดกรองภาวะสขภาพจตเดกและวยรน ตามระยะของการเกดภยพบตทประสบ

ภาวะวกฤต/ภยพบต อายตำากวา 18 ป

ระยะวกฤตและฉกเฉน(หลงเกดเหต - 2 สปดาห)

ระยะหลงไดรบผลกระทบ(2 สปดาห - 3 เดอน)

ระยะฟนฟ(หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป)

1. เวชระเบยนสำาหรบเดก

ท ประสบภาวะ วกฤต/

ภยพบตอายตำากวา 18 ป

(A1 – A20)

2. ขอมลคนหากลมเสยง 6 กลม

(A15)

3. แบบประเมน Symptoms

Checklist (A14)

1. เวชระเบยนสำาหรบเดกทประสบ

ภาวะวกฤต/ภยพบตอายตำากว า

18 ป (B1 – B8)

2. แบบประเมน Symptoms Checklist

(B2)

3. แบบประเมน CRIES-8 สำาหรบเดก

อาย 8 ปขนไป (B3)

4. แบบประเมน PHQ-A สำาหรบเดก

อาย 11 - 17 ป (B4)

1. เวชระเบยนสำาหรบเดกทประสบภาวะ

วกฤต/ภยพบตอายตำากวา 18 ป

(C1 – C8)

2. แบบประเมน Symptoms Checklist

(C2)

3. แบบประเมน CRIES-8 สำาหรบเดก

อาย 8 ปขนไป (C3)

4. แบบประเมน PHQ-A สำาหรบเดก

อาย 11 ปขนไป (C4)

ขนตอนกำรใชเครองมอคดกรอง/ประเมนปญหำสขภำพจต : ระยะหลงไดรบผลกระทบและระยะ

ฟนฟ(กรณเดก)

เสยง เสยง

ประเมนSymptomsChecklist(B2/C2)

สรปผลกำรประเมน(B5/C5)

อาย 0 - 5 ป อาย 6 - 12 ป อาย 13 - 17 ป

• เดกอาย ≥ 8 ปประเมน CRIES-8 (B3/C3) รวมดวย• เดกอาย ≥ 11 ปประเมน PHQ-A (B4/C4) รวมดวย

ประเมน CRIES-8 (B3/C3) และ PHQ-A

(B4/C4)

ผงไหลท4-2 สรปการใชขนตอนการใชเครองมอคดกรอง/ประเมนปญหาสขภาพจต : ระยะหลงไดรบผลกระทบ

และระยะฟนฟ (กรณเดก)



เครองมอประเมน/คดกรองภาวะสขภาพจต

ส�าหรบเดกและวยรน



คาแนะนา: ขดเครองหมายถก ในชอง � ทตรงกบคาตอบ/ เขยนคาตอบลงในชองวาง

หนา 1

มตอหนา 2

ระยะวกฤตและฉกเฉน (หลงเกดเหต – 2 สปดาห) ผประเมน...................................หนวยงาน...................................โทรศพท............................วนทประเมน ….../.…/... A1 ลกษณะของภาวะวกฤต/ภยพบต � ภยธรรมชาต ระบ ............................................................ � นามอมนษย ระบ ............................................................ � วกฤตอน ๆ ระบ .............................................................. A2 วน เดอน ป ทเกดเหต …....../....…./...…. เวลา .............. A3 สถานทประเมน .............................................................

A4 ชอ – นามสกล .....................................ชอเลน................ A5 เพศ ชาย หญง A6 อาย ............... ป A7 ศาสนา .................... A8 ระดบการศกษา ....................... โรงเรยน.......................................... A9 เลขบตรประชาชน

A10 ทอยทตดตอได ........................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ A11 เบอรโทรศพท .............................................

A12 ลกษณะของเดกทไดรบผลกระทบ (เลอกไดมากกวา 1 ขอ) � 1. บาดเจบ � 2. อยในเหตการณ � 3. ญาตผเสยชวต ระบ.............................................. � 4. ญาตผบาดเจบ ระบ.............................................. � 5. ทรพยสนเสยหาย ระบ...................... � 6. รบรเหตการณ

A14 การประเมนอาการสาหรบเดกตามกลมอาย (Symptoms checklist) เดกอายแรกเกด – 5 ป (ถาพบตงแต 1 อาการขนไป ถอวามความเสยง) � ไมพบ �มทาทหวาดกลว/วตกกงวล/หลกเลยงทเกดเหต � รองไหโยเยงาย� �ไมยอมนอน � พฤตกรรมเดกกวาวย เชน กลบไปดดนว ปสสาวะรดทนอน � กาวราวกวาปกต � ตดแมหรอผดแลหรอครมากกวาปกต เดกอาย 6 – 12 ป (ถาพบตงแต 1 อาการขนไปถอวามความเสยง) � ไมพบ � มทาทหวาดกลว/วตกกงวล/หลกเลยงทเกดเหต � เศรา/ชอบอยคนเดยว/ไมราเรง � ฝนราย/กรดรอง/ผวาตน/นอนละเมอกลางคน � กาวราว/อาละวาด � พฤตกรรมเดกกวาวย เชน กลบไปดดนว ปสสาวะรดทนอน/ตดผใหญ � การเรยนแยลง เดกอาย 13 – 17 ป (ถาพบตงแต 1 อาการขนไป ถอวามความเสยง) � ไมพบ � วตกกงวล/หวาดกลว/หลกเลยงทเกดเหต � หงดหงด/ฉนเฉยวงาย/กาวราว/ทะเลาะกบผอนบอย � กนไมได/นอนไมหลบ/ฝนราย � เงยบ/ไมพดผดจากปกต � สมพนธภาพทไมดกบคนในครอบครวหรอเพอน � การเรยนแยลง สรปผลการประเมนตามชวงอาย เสยง ไมเสยง

A13 ใหระบสาเหต หากไมสามารถประเมนในระยะนได ตาย ยายถนไปท......................... สงตอไปท...................... ปฏเสธการชวยเหลอ อน ๆ ..................................................... A15 เดกกลมเสยงทตองไดรบการตดตามตอในระยะหลงไดรบผล กระทบไดแกเดกในกลมใดกลมหนงตอไปน (เลอกไดมากกวา 1 กลม) 1. ผบาดเจบ 2. ญาตผ เสยชวต 3. ผพการ/เดกพเศษ 4. ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา 5. ผมประวตการรกษาทางจตเวช 6. ผ ทมอาการอยางใดอยาง� ไมอยในกลมเสยง หนงตาม Symptoms checklist ระบขอมลผปกครองกรณทตองตดตามตอเนองตามเกณฑขอ A15 A16 ชอ-นามสกล...................................................(เกยวของเปน............) A17 เลขบตรประชาชน A18 ทอย.................................................................................... A19 โทรศพท................................

A20 การใหความชวยเหลอในระยะน PFA อนๆ ระบ....................................

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน) วนทประเมน …../.…/... ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป) วนทประเมน ….../.…./... B1 ใหระบสาเหต หากไมสามารถตดตามกลมเสยงในระยะนได ตาย ยายถนไปท....................................... สงตอไปท.................................... ปฏเสธการชวยเหลอ อน ๆ ................................................................................

C1 ใหระบสาเหต หากไมสามารถตดตามกลมเสยงในระยะนได ตาย ยายถนไปท....................................... สงตอไปท.................................... ปฏเสธการชวยเหลอ อน ๆ ................................................................................

B2 การประเมนอาการสาหรบเดกตามกลมอาย (Symptoms checklist) เดกอายแรกเกด – 5 ป (ถาพบตงแต 1 อาการขนไป ถอวามความเสยง) � ไมพบ �มทาทหวาดกลว/วตกกงวล/หลกเลยงทเกดเหต � รองไหโยเยงาย �ไมยอมนอน � พฤตกรรมเดกกวาวย เชน กลบไปดดนว ปสสาวะรดทนอน � กาวราวกวาปกต � ตดแมหรอผดแลหรอครมากกวาปกต เดกอาย 6 – 12 ป (ถาพบตงแต 1 อาการขนไปถอวามความเสยง) � ไมพบ � มทาทหวาดกลว/วตกกงวล/หลกเลยงทเกดเหต � พฤตกรรมเดกกวาวย เชน กลบไปดดนว ปสสาวะรดทนอน/ตดผใหญ � เศรา/ชอบอยคนเดยว/ไมราเรง � ฝนราย/กรดรอง/ผวาตน/นอนละเมอกลางคน � กาวราว/อาละวาด � การเรยนแยลง เดกอาย 13 – 17 ป (ถาพบตงแต 1 อาการขนไป ถอวามความเสยง) � ไมพบ � วตกกงวล/หวาดกลว/หลกเลยงทเกดเหต � กนไมได/นอนไมหลบ/ฝนราย � หงดหงด/ฉนเฉยวงาย/กาวราว/ทะเลาะกบผอนบอย � เงยบ/ไมพดผดจากปกต � สมพนธภาพทไมดกบคนในครอบครวหรอเพอน � การเรยนแยลง สรปผลการประเมนตามชวงอาย เสยง ไมเสยง

C2 การประเมนอาการสาหรบเดกตามกลมอาย (Symptoms checklist) เดกอายแรกเกด – 5 ป (ถาพบตงแต 1 อาการขนไป ถอวามความเสยง) � ไมพบ �มทาทหวาดกลว/วตกกงวล/หลกเลยงทเกดเหต � รองไหโยเยงาย �ไมยอมนอน � พฤตกรรมเดกกวาวย เชน กลบไปดดนว ปสสาวะรดทนอน � กาวราวกวาปกต � ตดแมหรอผดแลหรอครมากกวาปกต เดกอาย 6 – 12 ป (ถาพบตงแต 1 อาการขนไปถอวามความเสยง) � ไมพบ � มทาทหวาดกลว/วตกกงวล/หลกเลยงทเกดเหต � พฤตกรรมเดกกวาวย เชน กลบไปดดนว ปสสาวะรดทนอน/ตดผใหญ � เศรา/ชอบอยคนเดยว/ไมราเรง � ฝนราย/กรดรอง/ผวาตน/นอนละเมอกลางคน � กาวราว/อาละวาด � การเรยนแยลง เดกอาย 13 – 17 ป (ถาพบตงแต 1 อาการขนไป ถอวามความเสยง) � ไมพบ � วตกกงวล/หวาดกลว/หลกเลยงทเกดเหต � กนไมได/นอนไมหลบ/ฝนราย � หงดหงด/ฉนเฉยวงาย/กาวราว/ทะเลาะกบผอนบอย � เงยบ/ไมพดผดจากปกต � สมพนธภาพทไมดกบคนในครอบครวหรอเพอน � การเรยนแยลง สรปผลการประเมนตามชวงอาย เสยง ไมเสยง

กรณพบความเสยงในเดกอาย 8 ปขนไป ใหทาแบบประเมน B3 (CRIES-8) กรณพบความเสยงในเดกอาย 11 ปขนไป ใหทาแบบประเมน B4 (PHQ-A)

กรณพบความเสยงในเดกอาย 8 ปขนไป ใหทาแบบประเมน C3 (CRIES-8) กรณพบความเสยงในเดกอาย 11 ปขนไป ใหทาแบบประเมน C4 (PHQ-A)

เวชระเบยนสาหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายตากวา 18 ป เวชระเบยนส�าหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายต�ากวา 18 ป



หนา 2

ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห – 3 เดอน) (ตอ) ระยะฟนฟ (หลงเกดเหตการณ 3 เดอนขนไป) (ตอ) B3 แบบประเมน CRIES-8 โปรดอานและเลอกวาอาการในแตละขอนนตรงกบของตวหน ในชวง 7 วนน ขนาดไหน ถาหนไมไดมอาการเหลานน ในชวง 7 วนน ใหเลอกชอง “ไมเลย”

ไมเลย

นาน ๆ

ครง

บางครง

บอย ๆ

1. นกถงเหตการณนนขนมาโดยไมไดตงใจ 0 1 3 5 2. พยายามลมเหตการณนน 0 1 3 5 3. ยงรสกผวาเหตการณนนขนมาเปนพก ๆ 0 1 3 5 4. พยายามหลกเลยงสงททาใหนกถงเหตการณนน (เชนไมเขาใกลสถานทเกดเหต)

0 1 3 5

5. พยายามไมพดถงเหตการณนน 0 1 3 5 6. มภาพเหตการณนนผดขนในใจ 0 1 3 5 7. มบางสงททาใหยงคดถงเหตการณนน 0 1 3 5 8. พยายามทจะไมคดถงเหตการณนน 0 1 3 5

C3 แบบประเมน CRIES-8 โปรดอานและเลอกวาอาการในแตละขอนนตรงกบของตวหน ในชวง 7 วนน ขนาดไหน ถาหนไมไดมอาการเหลานน ในชวง 7 วนน ใหเลอกชอง “ไมเลย”

ไมเลย

นาน ๆ

ครง

บางครง

บอย ๆ

1. นกถงเหตการณนนขนมาโดยไมไดตงใจ 0 1 3 5 2. พยายามลมเหตการณนน 0 1 3 5 3. ยงรสกผวาเหตการณนนขนมาเปนพก ๆ 0 1 3 5 4. พยายามหลกเลยงสงททาใหนกถงเหตการณนน (เชนไมเขาใกลสถานทเกดเหต)

0 1 3 5

5. พยายามไมพดถงเหตการณนน 0 1 3 5 6. มภาพเหตการณนนผดขนในใจ 0 1 3 5 7. มบางสงททาใหยงคดถงเหตการณนน 0 1 3 5 8. พยายามทจะไมคดถงเหตการณนน 0 1 3 5

B4 แบบประเมน PHQ-A ในชวง 2 สปดาหทผานมา คณมอาการตอไปนบอยแคไหน?

ไมมเล

ย

มบางว

น

ม >7 ว

น

มแทบ

ทกวน

1. รสกซม เศรา หงดหงด หรอสนหวง 0 1 2 3 2. เบอ ไมคอยสนใจหรอไมเพลดเพลน เวลาทาสงตาง ๆ 0 1 2 3 3. นอนหลบยาก รสกงวงทงวน หรอนอนมากเกนไป 0 1 2 3 4. ไมอยากอาหาร นาหนกลด หรอกนมากกวาปกต 0 1 2 3 5. รสกเหนอยลา หรอไมคอยมพลง 0 1 2 3 6. รสกแยกบตวเอง หรอรสกวาตวเองลมเหลว หรอทาใหตวเองหรอครอบครวผดหวง

0 1 2 3

7. จดจอกบสงตาง ๆ ไดยาก เชน ทาการบาน อานหนงสอ หรอดโทรทศน

0 1 2 3

8. พดหรอทาอะไรชาลงมากจนคนอนสงเกตเหนได หรอในทางตรงกนขามคอ กระสบกระสายหรอกระวนกระวาย จนตองเคลอนไหวไปมามากกวาปกต?

0 1 2 3

9. คดวาถาตายไปเสยจะดกวา หรอคดจะทารายตวเองดวยวธใดวธหนง

0 1 2 3

C4 แบบประเมน PHQ-A ในชวง 2 สปดาหทผานมา คณมอาการตอไปนบอยแคไหน?

ไมมเล

ย

มบางว

น

ม >7 ว

น

มแทบ

ทกวน

1. รสกซม เศรา หงดหงด หรอสนหวง 0 1 2 3 2. เบอ ไมคอยสนใจหรอไมเพลดเพลน เวลาทาสงตาง ๆ 0 1 2 3 3. นอนหลบยาก รสกงวงทงวน หรอนอนมากเกนไป 0 1 2 3 4. ไมอยากอาหาร นาหนกลด หรอกนมากกวาปกต 0 1 2 3 5. รสกเหนอยลา หรอไมคอยมพลง 0 1 2 3 6. รสกแยกบตวเอง หรอรสกวาตวเองลมเหลว หรอทาใหตวเองหรอครอบครวผดหวง

0 1 2 3

7. จดจอกบสงตาง ๆ ไดยาก เชน ทาการบาน อานหนงสอ หรอดโทรทศน

0 1 2 3

8. พดหรอทาอะไรชาลงมากจนคนอนสงเกตเหนได หรอในทางตรงกนขามคอ กระสบกระสายหรอกระวนกระวาย จนตองเคลอนไหวไปมามากกวาปกต?

0 1 2 3

9. คดวาถาตายไปเสยจะดกวา หรอคดจะทารายตวเองดวยวธใดวธหนง

0 1 2 3

B5 สรปผลการประเมน (ควรสงพบแพทยเมอพบความเสยงสงอยางนอย 1 เครองมอ) Symptoms checklist เสยงตา (ไมมอาการ) เสยงปานกลาง (≥1 อาการ) CRIES-8 ไมไดประเมน เสยงตา (< 17) เสยงสง (≥ 17) PHQ-A ไมไดประเมน เสยงตา (<5) เสยงปานกลาง (5-14) เสยงสง (≥15) ฆาตวตาย (PHQ-A ขอ 9) เสยงตา (0) เสยงสง (≥1) สรป � ตดตามตอ (พบความเสยงปานกลางขนไปอยางนอย 1 เครองมอ) ไมตองตดตามตอ

C5 สรปผลการประเมน Symptoms checklist � เสยงตา (ไมมอาการ) เสยงปานกลาง (≥1 อาการ) CRIES-8 � ไมไดประเมน เสยงตา (< 17) � เสยงสง (≥ 17) PHQ-A �ไมไดประเมน เสยงตา (<5)�เสยงปานกลาง (5-14)�เสยงสง (≥15) ฆาตวตาย (PHQ-A ขอ 9) � เสยงตา (0) � เสยงสง (≥1) สรป � พบแพทย (พบความเสยงปานกลางขนไปอยางนอย 1 เครองมอ) ไมตองสงพบแพทย

B6 การใหความชวยเหลอ (ตอบไดมากกวา 1ขอ) PFA Crisis counselling อน ๆ ระบ.......................................... สงตอเพอ...........................................

B7 ผลกระทบทางสงคมและความตองการความชวยเหลอ ไมม ม ระบ................................... สงตอแหลงชวยเหลอ ระบ................. .................................................................

C6 การใหความชวยเหลอ (ตอบไดมากกวา 1ขอ) PFA Crisis counselling อน ๆ ระบ.......................................... สงตอเพอ...........................................

C7 ผลกระทบทางสงคมและความตองการความชวยเหลอ ไมม ม ระบ................................... สงตอแหลงชวยเหลอ ระบ................. .................................................................

B8 สาหรบแพทย อาการสาคญ................................................................................................................... การวนจฉยโรค.............................................................................................................. การรกษา........................................................................................................................ ....................................................................................................................................... สถานทสงตอผปวย........................................................................................................สาเหตของการสงตอ..................................................................................................... แพทยผวนจฉย..........................................หนวยงาน.....................................................

C8 สาหรบแพทย อาการสาคญ................................................................................................................... การวนจฉยโรค.............................................................................................................. การรกษา........................................................................................................................ ....................................................................................................................................... สถานทสงตอผปวย........................................................................................................สาเหตของการสงตอ..................................................................................................... แพทยผวนจฉย..........................................หนวยงาน.....................................................

ผประเมน....................................หนวยงาน.................................โทรศพท................... ผประเมน....................................หนวยงาน.................................โทรศพท...................



แบบประเมนผลกระทบจำกเหตกำรณตอเดก(Children’sRevisedImpactofEventScale:CRIES-8)

อาการตอไปนรวบรวมจากสงทเกดขนกบผเคยประสบเหตการณอนนาสะพรงกลว โปรดอานและเลอกวา

อาการในแตละขอนนตรงกบของตวหน ในชวง 7 วนน ขนาดไหน ถาหนไมไดมอาการเหลานน ในชวง 7 วนน

ใหเลอกชอง “ไมเลย”

ชอ........................................................................................................ วนท..............................................................

ไมเลย0

นำนๆครง1

บำงครง3

บอยๆ5

1. นกถงเหตการณนนขนมาโดยไมไดตงใจ

2. พยายามลมเหตการณนน

3. ยงรสกผวาเหตการณนนขนมาเปนพกๆ

4. พยายามหลกเลยงสงททำาใหนกถงเหตการณนน (เชนไมเขาใกลสถานทเกดเหต)

5. พยายามไมพดถงเหตการณนน

6. มภาพเหตการณนนผดขนในใจ

7. มบางสงททำาใหยงคดถงเหตการณนน

8. พยายามทจะไมคดถงเหตการณนน

≥17ถอวำมควำมเสยงตอPTSDในเดก

© Children and War Foundation, 1998Translated by Nuttorn Pityaratstian, MD. Faculty of Medicine,

Chulalongkorn University Bangkok 10330, THAILAND



อาย _______ป เพศ: ชาย หญง วนท_____________________

ค�ำชแจง: ในชวง 2สปดำหทผานมา คณมอาการตอไปนบอยแคไหน?

โปรดกาเครองหมาย “” ลงในชองวางทตรงกบความรสกของคณมากทสด

(0)ไมมเลย

(1)มบำงวน

(2)มมำกกวำ

7วน

(3)มแทบทกวน

1. รสกซม เศรา หงดหงด หรอสนหวง

2. เบอ ไมคอยสนใจหรอไมเพลดเพลนเวลาทำาสงตางๆ

3. นอนหลบยาก รสกงวงทงวนหรอนอนมากเกนไป

4. ไมอยากอาหาร นำาหนกลด หรอกนมากกวาปกต

5. รสกเหนอยลา หรอไมคอยมพลง

6. รสกแยกบตวเอง หรอรสกวาตวเองลมเหลว หรอทำาใหตวเองหรอครอบครวผดหวง

7. จดจอกบสงตางๆ ไดยาก เชน ทำาการบาน อานหนงสอ หรอดโทรทศน

8. พดหรอทำาอะไรชาลงมากจนคนอนสงเกตเหนได หรอในทางตรงกนขามคอ กระสบกระสายหรอ

กระวนกระวายจนตองเคลอนไหวไปมามากกวาปกต?

9. คดวาถาตายไปเสยจะดกวา หรอคดจะทำารายตวเองดวยวธใดวธหนง

แบบประเมนภำวะซมเศรำในวยรน(PatientHealthQuestionnaire,Adolescent:PHQ-A)

ใน 1เดอนทผานมา มชวงไหนทคณมความคดอยากตาย หรอไมอยากมชวตอยอยางจรงจงหรอไม

ใช ไมใช

ตลอดชวตทผานมา คณเคยพยายามทจะทำาใหตวเองตาย หรอลงมอฆาตวตายหรอไม

ใช ไมใช

คะแนนรวม ระดบภำวะซมเศรำ

0 – 4 ไมมภาวะซมเศรา

5 – 9 มภาวะซมเศราเลกนอย

10 – 14 มภาวะซมเศราปานกลาง

15 – 19 มภาวะซมเศรามาก

20 – 24 มภาวะซมเศรารนแรง

พฒนาโดยกลมงานวจยและพฒนากลมภารกจพฒนาสความเปนเลศสถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร



บรรณำนกรม

กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. กรอบแนวทำงกำรพฒนำศนยปฏบตกำรภำวะฉกเฉนและระบบบญชำกำร

เหตกำรณในภำวะฉกเฉนทำงสำธำรณสขกรมควบคมโรคพ.ศ.2559–2564. กรงเทพฯ: ชมนมสหกรณ

การเกษตรแหงประเทศไทย จำากด, 2558

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย กระทรวงมหาดไทย. หนงสอค�ำศพทดำนกำรบรหำรจดกำรควำมเสยงจำก

ภยพบต.กรงเทพฯ, 2557

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย กระทรวงมหาดไทย. หนงสอค�ำศพทดำนกำรบรหำรจดกำรควำมเสยงจำกภย

พบต.กรงเทพฯ, 2558

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. แนวปฏบตระดบชำต เรอง กำรชวยเหลอดำนสขภำพจตในภำวะวกฤต.

นนทบร: พมพทกรมสขภาพจต, 2548.

คณะอนกรรมการโครงการดแลเยยวยาผไดรบผลกระทบดานจตใจใน 4 จงหวดชายแดนภาคใต. คมอส�ำหรบบคลำกร

สำธำรณสขในกำรชวยเหลอเยยวยำจตใจผไดรบผลกระทบจำกสถำนกำรณชำยแดนภำคใต.กรงเทพฯ:

บรษทบยอนดพบลสซง จำากด, 2548.

เบญจพร ปญญายง. กำวสศนยฟนฟสขภำพจตผประสบภำวะวกฤตสนำม. กรงเทพฯ : บรษทบยอนดพบลสซง

จำากด, 2548.

พรรณพมล หลอตระกล,พนม เกตมาน,พรรณ แสงชโต. คมอส�ำหรบบคลำกรสขภำพจตในกำรดแลชวยเหลอเดก

ทประสบภยพบต.กรงเทพฯ: เอกซปอรตอมปอรตแอนด ไอท, 2548.

สำานกพฒนาสขภาพจต กรมสขภาพจต. คมอวทยำกร หลกสตรกำรดแลชวยเหลอจตใจผประสบภำวะวกฤต:

ระยะฟนฟ(ส�ำหรบบคลำกรสำธำรณสข). กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย

จำากด, 2548.

สำานกพฒนาสขภาพจต กรมสขภาพจต. ผลกระทบทำงสขภำพจตดำนภยพบตและบำดแผลทำงจตใจทมตอบคคล

ครอบครวและชมชน:องคควำมรและกำรชวยเหลอ. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหง

ประเทศไทยจำากด, 2548.

สำานกยทศาสตรสขภาพจต กรมสขภาพจต. รำงรำยงำนกำรทบทวนสถำนกำรณและแนวโนมกำรด�ำเนนงำน

ดำนสขภำพจตประกอบกำรจดท�ำแผนยทธศำสตรกรมสขภำพจตในชวงแผนฯ12(พ.ศ.2560-2564),

2559



Benjamin A Weinstein, PLD. MentalHealth Effects ofDisaster andTasmanon Individuals,

Families,andCommunities:UnderstandingsandIntervention.นนทบร:พมพทสำานกพฒนา

สขภาพจต กรมสขภาพจต, 2548.

MentalHealthProblemsAmongAdults inTsunami-AffectedAreas inSouthernThailand

[online] 2006.Available from : http://jama.ama assn.org /cgi / content/ full/ 296/ 5/477

[2006August 02]

Udomratn, P. (2008). Mentalhealthandthepsychosocialconsequencesofnaturaldisasters

inAsia. International review of psychiatry, 20(5), 441-444.

Piyasil, V., Ketumarn, P., Sitdhiraksa, N., Pithayaratsathien, N., Pariwatcharakul, P., Lerthattasilp,

T., & Wanlieng, T. (2011). Tsunami Disaster in Thailand: A 5-Year Follow-Up. J Med Assoc

Thai, 94, 3

แบบประเมนภาวะซมเศราในวยรน (PHQ-A)



MCATT



ภาคผนวก



แบบรายงาน

การปฏบตงานชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากสถานการณวกฤต/ภยพบต จำาเปน

ตองมแบบรายงานเพอบนทกผลการปฏบตงาน ประมวลปญหาทเกดขน เปนประโยชน

ในการสอสารและประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ ซงแบบรายงาน ประกอบดวย

- แบบรายงานสถานการณเบองตนการชวยเหลอเยยวจตใจผประสบภาวะวกฤต

- แบบบนทกขอมลการชวยเหลอเยยวยาผประสบภาวะวกฤต (MCATT1)

- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2 สำาหรบผใหญ)

- ทะเบยนตดตามตอเนอง (MCATT 2 สำาหรบเดก)



แบบรายงานสถานการณเบองตนการชวยเหลอเยยวจตใจผประสบภาวะวกฤต

1. ขอมล

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

2. ขอเทจจรง

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

3.กำรด�ำเนนกำร

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

4. แผนกำรด�ำเนนงำนตอไป

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

……………………………………………………………………………………………………………………………...................................

ชอ – นามสกล..........................................................

ตำาแหนง....................................................................

หนวยงาน..................................................................

เบอรโทรศพท………………………………………................

ผรายงาน...................................................................



แบบบนทกขอมลการชวยเหลอเยยวยาผประสบภาวะวกฤต ครงท .....

(MCATT 1)

หนวยงานทปฏบต ………………………………………………………………………………………………………...........................……..

วนทปฏบตงาน ………...... เดอน……….…..พ.ศ…………..สถานทลงปฏบตงาน………………………………….....................…

วนทเกดเหต .............................. เวลา .................... สถานทเกดเหต ......…………………………………….........................

รายละเอยดสถานการณ………………………………………………………………………………………………………………………….......

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….........

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….........

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….........

ความเสยหายทเกดขน

ผเสยชวต จำานวน ...........ราย ผบาดเจบ จำานวน .......…ราย สญเสยบาน/ทรพยสน จำานวน .......... ราย

ญาตผเสยชวต จำานวน .....…....…ราย ญาตผบาดเจบ จำานวน ............……ราย

อนๆ ระบ……...................…………. จำานวน .................... ราย

จ�ำนวนผไดรบกำรชวยเหลอ ผใหญ (18 ปขนไป)....................คน เดก.....................คน

ผใหญกลมเสยงจำานวน ….....................……..คน

ครอบครวผเสยชวต ……..… ราย สงอาย(ตดบาน/ตดเตยง) ……..… ราย

ผบาดเจบ ……..… ราย ผพการ ……..… ราย

ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาห ……..… ราย ผทมประวตรกษาทางจตเวช ……..… ราย

ผทมความเครยด กงวล ทอแท สนหวง จนรบกวนการดำาเนนชวต ในชวง 2 สปดาห ……..… ราย

ผทมความคดฆาตวตาย ในชวง 2 สปดาห (สงตอบคลากรทางการแพทยทนท) ……..… ราย

เดกกลมเสยง จำานวน ................……......คน

ครอบครวผเสยชวต ……..… ราย ผบาดเจบ ……..… ราย

ผพการ/เดกพเศษ ……..… ราย ผทมประวตรกษาทางจตเวช ……..… ราย

ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาห ……..… ราย

Symptoms checklist พบความเสยง ……..… ราย (0-5 ป ..... คน 6-12 ป ..... คน 13-17 ป ..... คน)

สรปการชวยเหลอ

Psychological Frist Aid ..........ราย Psychoeducation .........ราย Crisis Interventio ........ราย

Supportive counselling .........ราย Resilience enhancement .........ราย

การสงตอ ………. ราย อน ๆ ................………………………



บคลำกรทปฏบตงำน

แพทย ……..… คน พยาบาล ……..… คน เภสชกร ……..… คน

นกจตวทยา ……..… คน นกสงคมสงเคราะห ……..… คน อน ๆ ……..… คน

คำใชจำย

คาเวชภณฑ ……..… บาท คาเบยเลยง ……..… บาท คาทพก ……..… บาท

คายานพาหนะ……..… บาท คานำามนเชอเพลง ……..… บาท คาถงยงชพ ……..… บาท

อน ๆ ……..… บาท

การวางแผนตดตามตอเนอง

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ปญหาอปสรรค / ขอเสนอแนะ ของการปฏบตงาน

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Peer review ภาพรวมของการปฏบตงาน (พนทปฏบตงาน ทมงาน ผรบบรการ สงทคนพบ)

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ผสรปรายงาน...............................................................ตำาแหนง.........................................................



ทะเบ

ยนตด

ตำมต

อเนอ

ง(M

CATT

2ส

�ำหรบ

ผใหญ

)

เหตก

ารณ

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

. หนว

ยงาน

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

.....

ล�ำดบ

ชอ-ส

กลอำ

ย

(ป)

ลกษณ

ะ

ผไดร

บ

ผลกร

ะทบ

(A14

)

ทอย

เบอร

โทรศ

พท

ปญหำ

ทพบ

(A16

)

ผลกำ

รประ

เมน

กำร

เยยว

ยำ/

สงตอ

หมำย

เหต

ตดตำ

มครง

ท1

วนท.

...................

ตดตำ

มครง

ท2

วนท.

...................

Stre

ss9Q

Suicid

ePISC

ES-1

0St

ress

9QSu

icid

ePISC

ES-1

0

ผส

รปรา

ยงาน

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

..ตำาแ

หนง..

......

......

......

......

......

......

......

......

โท

ร....

......

......

......

......

......

......

วนทร

ายงา

น....

......

เดอน

......

......

......

......

พ.ศ.

.....

......

......

......

......

.



ทะเบ

ยนตด

ตำมต

อเนอ

ง(M

CATT

2ส

�ำหรบ

เดก)

เหตก

ารณ

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

. หนว

ยงาน

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

.....

ล�ำดบ

ชอ-ส

กลอำ

ย

(ป)

ลกษณ

ะ

ผไดร

บ

ผลกร

ะทบ

(A12

)

ทอย

เบอร

โทรศ

พท

ปญหำ

ทพบ

(A15

)

ผลกำ

รประ

เมน

กำร

เยยว

ยำ/

สงตอ

หมำย

เหต

ตดตำ

มครง

ท1

วนท.

...................

ตดตำ

มครง

ท2

วนท.

...................

Sym

ptom

sCh

ecklis

tCR

IES-

8PH

Q-A

suicid

eSy

mpt

oms

Chec

klis

tCR

IES-

8PH

Q-A

suicid

e

ผส

รปรา

ยงาน

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

..ตำาแ

หนง..

......

......

......

......

......

......

......

......

โท

ร....

......

......

......

......

......

......

วนทร

ายงา

น....

......

เดอน

......

......

......

......

พ.ศ.

.....

......

......

......

......

.



แบบ CHECK LIST

อปกรณออกหนวยใหกำรชวยเหลอเยยวยำจตใจผประสบภำวะวกฤต

สถานท.......................................................จงหวด.................................วนท...........เดอน...................พ.ศ.................



รายการเวชภณฑทางการแพทยทจ�าเปนส�าหรบผประสบภาวะวกฤต

ยาทางจตเวช

ล�ำดบ รำยกำรยำ

1 Amitriptyline 25 mg. 100 tab.

2 Benzhexol 5 mg. 100 tab.

3 Chlorprmazine 100 mg. 100 tab.

4 Diazepam 5 mg. 100 tab.

5 Fluoxetine 20 mg. 100 tab.

6 Haloperidol 2 mg. 100 tab.

7 Haloperdol 5 mg. 100 tab.

8 Lorazepam 1 mg. 100 tab.

9 Haloperidol Solution 10 bott.

10* Diazepam 10 mg. inj. 10 amp.

11* Haloperidol 5 mg. ing. 10 amp.

12 Clorazepate 5 mg.

*หมำยเหต จำานวนยาจดตามสถานการณ

เครองหมาย * จำาเปนตองม



รำยงำนกำรซอมแผนแบบสรปรำยงำนกำรจดเตรยมทมและซอมแผนแบบบรณำกำรระหวำงทมminiMERT,MCATT,SRRT

เขตสขภำพท.......................................

1. วนทดำาเนนการ.....................................................................................................................................................

2. สถานทดำาเนนการฝกซอม....................................................................................................................................

3. รายชอ / หนวยงานผเขารวมการฝกซอมแผน......................................................................................................

……………………………………………………………………………………........………………………………………………………………

4. รปแบบการบรณาการดานการจดเตรยมทม / บทบาทของทม / กจกรรมทไดบรณาการกบทมชวยเหลออนๆ

.............................................................................................................................................................................

……………………………………………………………………………………........………………………………………………………………

5. รปแบบการฝกซอมแผน (การซอมแผนบนโตะ / การฝกภาคสนาม)...................................................................

.............................................................................................................................................................................

6. สถานการณในการฝกซอม...................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

7. ผลการดำาเนนงาน.................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

8. ปญหาอปสรรค......................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

9. ขอเสนอแนะ.........................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

10. สรปสงทไดเรยนรจากการซอมแผน ....................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

11. จะดกวานถา…………….......…………………………………………………………………………………………………………………….

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

ผสรปรายงาน...........................................................................



ตวอยำงแผนกำรปฏบตรบสถำนกำรณภยพบตในชมชน(2P2R)

เหตการณทเปนความเสยงทสำาคญในชมชน.................................................

ระยะกำรเกดภย รำยละเอยดกำรปฏบตงำน ผรบผดชอบหลก ผประสำนงำน

กอนเกดเหต การเตรยมการ:

แผนรบสถานการณ:

การเตรยมคน: ผเกยวของ บทบาทหนาท

วสด/อปกรณ

แหลงสนบสนน:

แผนทชมชน:

ขอมลของชมชน/ขอมลประชากรในชมชน:

(ประชากรกลมเสยง)

อนๆ......................................................

ขณะเกดเหต การอพยพ/ศนยพกพง:

การแจงขอมลขาวสาร:

การประเมนสถานการณการชวยเหลอเบองตน:

การดแลดานสขภาพจต:

การสงตอ:

แหลงชวยเหลอทางสงคม:

อนๆ.........................................................

หลงเกดเหต ฟนฟสภาพจตใจของคนในชมชน:

ตดตามประเมนผลตอเนอง:

แหลงชวยเหลอทางสงคม:

ทะเบยนสรปขอมลของผประสบภย

(ไดรบความเสยหาย กาย ใจ ทรพยสน:

อนๆ.......................................................



ขอมลหนวยงำนส�ำหรบประสำนทมMCATTสงกดกรมสขภำพจต

เขตสขภำพ

จงหวดสถำบน/โรงพยำบำลจตเวช

ทวไปสถำบน/โรงพยำบำลจตเวชเดกและวยรน

ศนยสขภำพจต

1 เชยงใหม แมฮองสอน ลำาพน ลำาปาง นานพะเยา เชยงราย แพร

โรงพยาบาลสวนปรงเบอรโทรศพท 053 908500

สถาบนพฒนาการเดกราชนครนทร เบอรโทรศพท 053 908300-49 โรงพยาบาลสวนปรง

เบอรโทรศพท 053 908500

1เบอรโทรศพท053 203675

2 ตาก พษณโลก สโขทย เพชรบรณ อตรดตถ

โรงพยาบาลสวนปรง เบอรโทรศพท 053 908500 โรงพยาบาลจตเวชพษณโลก


สถาบนพฒนาการเดกราชนครนทร เบอรโทรศพท 053 908300-49 โรงพยาบาลสวนปรง


2เบอรโทรศพท

055 986314-5

3 ชยนาท กำาแพงเพชร พจตร นครสวรรค อทยธาน

โรงพยาบาลจตเวชนครสวรรคราชนครนทรเบอรโทรศพท 056 219444

โรงพยาบาลจตเวชนครสวรรค ราชนครนทร เบอรโทรศพท 056 219444 สถาบนราชานกล

เบอรโทรศพท 02-248-8900


056 267289-90

4 นนทบร ปทมธาน พระนครศรอยธยา สระบร ลพบร สงหบร อางทอง นครนายก

โรงพยาบาลศรธญญาเบอรโทรศพท 02 58287800

โรงพยาบาลศรธญญาเบอรโทรศพท 02 58287800


02 5277620-2

5 กาญจนบร นครปฐม ราชบร สพรรณบรประจวบครขนธ เพชรบร สมทรสาคร สมทรสงคราม

สถาบนกลยาณราชนครนทร02 4416100 ตอ 58268

สถาบนกลยาณราชนครนทร02 4416100 ตอ 58268

5032 206524

6 ฉะเชงเทรา สระแกว ปราจนบร จนทบร ตราด

โรงพยาบาลจตเวชสระแกวราชนครนทรเบอรโทรศพท 037 262994-8

โรงพยาบาลยวประสาทไวทโยปถมภ เบอรโทรศพท 02 3843381-3 โรงพยาบาลจตเวชสระแกว

ราชนครนทร เบอรโทรศพท 037 262994-8


038 398348-9

สมทรปราการ ชลบร ระยอง

สถาบนจตเวชศาสตรสมเดจเจาพระยาเบอรโทรศพท 02 4422500

7 รอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ

โรงพยาบาลจตเวชขอนแกนราชนครนทรเบอรโทรศพท 043 209999

สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนภาคตะวนออกเฉยงเหนอเบอรโทรศพท 043 910770-1




เขตสขภำพ

จงหวดสถำบน/โรงพยำบำลจตเวช

ทวไปสถำบน/โรงพยำบำลจตเวชเดกและวยรน

ศนยสขภำพจต

8 อดรธาน หนองคาย เลย หนองบวลำาภ

โรงพยาบาลจตเวชเลยราชนครนทรเบอรโทรศพท 042 808100

สถาบนสขภาพจตเดกและวยรน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เบอรโทรศพท 043 910770-1 โรงพยาบาลจตเวชเลยราชนครนทร



บงกาฬ นครพนม สกลนคร

โรงพยาบาลจตเวชนครพนมราชนครนทรเบอรโทรศพท 042-539000

โรงพยาบาลจตเวชนครพนมราชนครนทรเบอรโทรศพท 042 253900

9 สรนทร นครราชสมา บรรมย ชยภม

โรงพยาบาลจตเวชนครราชสมาราชนครนทรเบอรโทรศพท 044 233999

สถาบนสขภาพจตเดกและวยร นราชนครนทร

เบอรโทรศพท 02 2488999 โรงพยาบาลจตเวชนครราชสมา

ราชนครนทร เบอรโทรศพท 044 233999


10 มกดาหาร อำานาจเจรญ ศรสะเกษ ยโสธร อบลราชธาน

โรงพยาบาลพระศรมหาโพธเบอรโทรศพท 045 352500

โรงพยาบาลพระศรมหาโพธเบอรโทรศพท 045 352500

10เบอรโทรศพท 045352500ตอ 61594

11 ชมพร สราษฎรธาน นครศรธรรมราช ระนองพงงา ภเกต กระบ

โรงพยาบาลสวนสราญรมยเบอรโทรศพท 077 916500

สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนภาคใตเบอรโทรศพท 077 312719


077 380 461-3

12 พทลง ตรง สตล สงขลา ปตตาน ยะลา นราธวาส

โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทรเบอรโทรศพท 074 317400

โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทรเบอรโทรศพท 074 317400

12เบอรโทรศพท 073 350363

13 กรงเทพมหานคร สถาบนจตเวชศาสตรสมเดจเจาพระยาเบอรโทรศพท 02 4422500

สถาบนราชานกล เบอรโทรศพท 02-248-8900 สถาบนสขภาพจตเดกและวยร นราชนครนทร





กำรพฒนำคมอผปฏบตงำนทมชวยเหลอเยยวยำจตใจผประสบภำวะวกฤต(MentalHealthCrisisAssessmentandTreatmentTeam:MCATT)

ฉบบปรบปรงพ.ศ.2561

กรมสขภาพจต โดยกองบรหารระบบบรการสขภาพจตรวมกบภาคเครอขายผปฏบตงานดานวกฤต

สขภาพจตทงในและนอกสงกดกรมสขภาพจต ไดมการทบทวนและปรบปรงคมอปฏบตงานทมชวยเหลอเยยวยาจตใจ

ผประสบภาวะวกฤต (MCATT) ใหเหมาะสมกบสถานการณปจจบน ซงไดมการดำาเนนการ จำานวน 5 ระยะ คอ

1. โครงการประชมเชงปฏบตการพฒนาคมอปฏบตงานทมชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต

(Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team : MCATT) ฉบบปรบปรง

ระยะท 1 ระหวางวนท 8 – 10 มนาคม 2560 ณ โรงแรมอมาร ดอนเมอง แอรพอรต กรงเทพมหานคร

2. โครงการประชมเชงปฏบตการพฒนาคมอปฏบตงานทมชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต


ระยะท 2 ระหวางวนท 3 – 5 พฤษภาคม 2560 ณ โรงแรมเอวน จงหวดชลบร

3. โครงการประชมเชงปฏบตการเพอทบทวนคมอปฏบตงานทมชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต


ระหวางวนท 8-9 พฤษภาคม 2560 ณ โรงแรมไมดา งามวงศวาน จงหวดนนทบร

4. โครงการประชมเชงปฏบตการเพอเพมพนทกษะการปฏบตงานทมชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะ

วกฤต (Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team : MCATT)

ระหวางวนท 9 – 11 มกราคม 2561 ณ รอยลฮลล กอลฟ รสอรทแอนดสปา จงหวดนครนายก

5. โครงการประชมเชงปฏบตการเพอประเมนผลคมอและเพมพนทกษะผปฏบตงานทมชวยเหลอเยยวยา

จตใจผประสบภาวะวกฤต (Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team : MCATT) ฉบบทดลองใช

ระหวางวนท 22 – 24 สงหาคม ณ โรงแรมทเค พาเลซ โฮเทล แอนด คอนเวนชน กรงเทพมหานคร

โดยมรายนามผรวมพฒนาคมอผปฏบตงานทมชวยเหลอเยยวยาจตใจผประสบภาวะวกฤต (Mental Health

Crisis Assessment and Treatment Team : MCATT) ฉบบปรบปรง พ.ศ.2561 ดงน

1. นางเสาวลกษณ สวรรณไมตร นกจตวทยาคลนกเชยวชาญ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต

2. ดร.นายแพทยนพพร ตนตรงส นายแพทยชำานาญการพเศษ โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร

3. นางวลล ธรรมโกสทธ ทปรกษาสถาบนกลยาณราชนครนทร

4. นางสาวราณ ฉายนท นกสงคมสงเคราะหเชยวชาญ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต

5. แพทยหญงเลศสร ราชเดม นายแพทยชำานาญการ สถาบนราชานกล

6. นางสาวชนกรรดา ไทยสงคม นกวชาการสาธารณสขชำานาญการ สำานกระบาดวทยาสขภาพจต

7. นางสรรตน หรญวฒนะนาวน พยาบาลวชาชพชำานาญการ สถาบนกลยาณราชนครนทร



8. นางสาวเจรญพร กจชนะพาณชย นกสงคมสงเคราะหชำานาญการพเศษ โรงพยาบาลสวนปรง

9. นายวฒนนท สงขจนทร นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ โรงพยาบาลจตเวชพษณโลก

10. นางสาวสายใจ สายแวว พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชนครสวรรคราชนครนทร

11. นางจนนทนา เนตรศร พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชนครสวรรคราชนครนทร

12. นางจรญญา เปาะทองคำา นกจตวทยาคลนกชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชนครสวรรคราชนครนทร

13. นางสาวอษณย กนนอย พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลศรธญญา

14. นางสาวจฬามณ จนทรมณ พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลศรธญญา

15. นางสาวจงกลณ นนทวน ณ อยธยา นกสงคมสงเคราะห โรงพยาบาลศรธญญา

16. นายกรกช ทาจนะ พยาบาลวชาชพชำานาญการ สถาบนกลยาณราชนครนทร

17. นางสาวสชญา ทองดเลศ นกสงคมสงเคราะห สถาบนกลยาณราชนครนทร

18. นางประเทอง ละออสวรรณ พยาบาลวชาชพชำานาญการ สถาบนจตเวชศาสตรสมเดจเจาพระยา

19. นางสาวอญชล ศรสพรรณ พยาบาลวชาชพชำานาญการ สถาบนจตเวชศาสตรสมเดจเจาพระยา

20. นางสาวสาวตร แสงสวาง พยาบาลวชาชพชำานาญการ สถาบนจตเวชศาสตรสมเดจเจาพระยา

21. นางสาวศรลกษณ ลวณะสกล นกสงคมสงเคราะหชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชสระแกวราชนครนทร

22. นางสาวจระพา ตะลาโส นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ โรงพยาบาลจตเวชสระแกวราชนครนทร

23. นางชลธชา ลาชอย นกวชาการสาธารณสข โรงพยาบาลจตเวชสระแกวราชนครนทร

24. นางสาวยพน สกงพล พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชขอนแกนราชนครนทร

25. นางสาวอำาไพ โพธคำา พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชขอนแกนราชนครนทร

26. นายสบน สมนอย พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชขอนแกนราชนครนทร

27. นายกตตพงศ บตรปาละ พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชนครพนมราชนครนทร

28. นางสาวศศภรณ แพงยา พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชนครพนมราชนครนทร

29. นางสาวประดบ เวทยชยวงษ พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชนครราชสมาราชนครนทร

30. นางสาวอรยา รรอบ พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชนครราชสมาราชนครนทร

31. นางสาวชลดา สาโรจน นกสงคมสงเคราะหชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชนครราชสมาราชนครนทร

32. นางศรพร ปรางปร นกสงคมสงเคราะหชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชนครราชสมาราชนครนทร

33. นางณฐยา ชมภบตร พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลพระศรมหาโพธ

34. นางสาวพชน พมพบตร พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลพระศรมหาโพธ

35. นางวรรณ ศรนทราวกร พยาบาลวชาชพชำานาญการพเศษ โรงพยาบาลสวนสราญรมย

36. นางสาวพรทพย โพธครประเสรฐ พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลสวนสราญรมย

37. นางสาวภคมน ปยกาญจน พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลสวนสราญรมย

38. นางสรตน สภากล พยาบาลวชาชพ สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนภาคใต

39. นางเมตตา เลศเกยรตรชตะ พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร

40. นางกณณวณฑ สกลหรง นกจตวทยาคลนกชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร



41. นางวภา สวรรณรตน พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร

42. นางมาล เกตแกว พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร

43. นางสาวอญชล บญรตนา นกจตวทยา โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร

44. นายบรรณวชญ เพชรสวรรณ พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร

45. นายฉตรมงคล ฉำามาก นกจตวทยาคลนกชำานาญการ โรงพยาบาลยวประสาทไวทโยปถมภ

46. นางสาวบญรน บญเอบ พยาบาลวชาชพชำานาญการ โรงพยาบาลยวประสาทไวทโยปถมภ

47. นางสาวจไรรตน ปทมศรรตนา นกจตวทยาคลนกปฏบตการ โรงพยาบาลยวประสาทไวทโยปถมภ

48. นางสาวกญญารตน กวาวหนง นกจตวทยาคลนก โรงพยาบาลยวประสาทไวทโยปถมภ

49. นางวยะดา เมภสสรกล พยาบาลวชาชพชำานาญการ สถาบนราชานกล

50. นายธระพล เชอสข พยาบาลวชาชพชำานาญการ สถาบนราชานกล

51. นางสาวศศกร วชย นกจตวทยาคลนกชำานาญการพเศษ สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร

52. นายนนทยทธ หะสตะเวช พยาบาลวชาชพชำานาญการ สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร

53. นางรตยา พฒกล พยาบาลวชาชพชำานาญการ สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร

54. นางสาวนพรตน ศรเทพ พยาบาลวชาชพชำานาญการ สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร

55. นายรณสงห รอเรอง นกจตวทยาคลนกชำานาญการพเศษ สถาบนพฒนาการเดกราชนครนทร

56. นางสาวศภญญา เอยมสดแสง นกจตวทยาคลนก สถาบนพฒนาการเดกราชนครนทร

57. นางสาวมาลน ศรวงจนทร นกวชาการสาธารณสข สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

58. นางสาวเบญจพร ภเหลก พยาบาลวชาชพ สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

59. นางสาวชตกาญจน เหลาพงศพชญ นกจตวทยา สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

60. นางวราพร กรดแกว พยาบาลวชาชพชำานาญการ สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนภาคใต

61. นางสรตน สภากล พยาบาลวชาชพ สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนภาคใต

62. นายกนตกร กาใจ นกจตวทยาคลนกชำานาญการ ศนยสขภาพจตท 1

63. นายภวดล วงศศรใส นกวชาการสาธารณสข ศนยสขภาพจตท 1

64. นางสรนทร อวปา นกสงคมสงเคราะหชำานาญการ ศนยสขภาพจตท 1

65. นางสาวกรรณการ พกศร นกจตวทยาคลนกชำานาญการ ศนยสขภาพจตท 2

66. นางสาวธนญญา ยงทอง นกวชาการสาธารณสข ศนยสขภาพจตท 2

67. นางสาวสพพญญ สงขชม นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 3

68. นายรฐ ลอยสงเคราะห นกวชาการสาธารณสข ศนยสขภาพจตท 3

69. นางสาวธมลวรรณ แสนทม นกสงคมสงเคราะห ศนยสขภาพจตท 3

70. นางจรพนธ สทธปรญญานนท นกวชาการสาธารณสขชำานาญการ ศนยสขภาพจตท 4

71. นายวรพจน พนาปวฒกล นกจตวทยาคลนกปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 4

72. นางสาวจนทนา มาศธนพนธ นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 5

73. นางสาวรตนภส คงพนธ พยาบาลวชาชพชำานาญการ ศนยสขภาพจตท 5



74. นางสาวปวณธดา ขนต นกจตวทยาคลนกชำานาญการ ศนยสขภาพจตท 6

75. นางสาวมนรดา แกวจนทร นกสงคมสงเคราะห ศนยสขภาพจตท 6

76. นางสาวลกษณา สกลทอง นกจตวทยาคลนกชำานาญการ ศนยสขภาพจตท 7

77. นายวษณกร นาชยดลย นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 7

78. นางสาวชญานนท ศรหาบตร นกวชาการสาธารณสข ศนยสขภาพจตท 8

79. นางสาวธวลรตน ตมนอก นกวชาการสาธารณสข ศนยสขภาพจตท 8

80. นายสเมธ บตรด นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 9

81. นายพนส ศรไชยบาล นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 9

82. นายเจนณรงค แสงแกวสก นกวชาการสาธารณสข ศนยสขภาพจตท 9

83. นายกฤษณ ลำาพทธา นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 10

84. นายวรวฒน สงขโชต นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 11

85. นางสาวทพยประภา เซน นกจตวทยาคลนกปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 11

86. นางสาวจฑามาศ รตนา นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 11

87. นางสาววาสนา จ นกจตวทยา ศนยสขภาพจตท 12

88. นางสาวสชาดา มผล นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ ศนยสขภาพจตท 12

89. นางสาวจรนนท ปรมาตย นกวชาการสาธารณสข ศนยสขภาพจตท 13

90. นายศลปชย เหลาภา นกจตวทยา โรงพยาบาลชยภม

91. นายอนวฒน สรวนรมย พยาบาลวชาชพปฏบตการ โรงพยาบาลลำาทะเมนชย

92. นางฉววรรณ จาดยานขาด พยาบาลวชาชพปฏบตการ โรงพยาบาลพจตร

93. นางสาวหนงฤทย กญชรศรมงคล นกจตวทยา โรงพยาบาลปะนาเระ

94. นางสาวปนทพย รกษา พยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลนาโยง

95. นางสาวชดชนก โอภาสวฒนา นกสงคมสงเคราะหชำานาญการพเศษ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต

96. นางสาวอษา ลมซว นกจตวทยาคลนกชำานาญการพเศษ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต

97. นางสาวธนเนตร ฉนทลกษณวงศ นกสงคมสงเคราะหชำานาญการ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต

98. นางสาวพชรนทร ศรวสทธรตน นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต

99. นางพทธนนท สอนวงษ นกจตวทยาคลนกปฏบตการ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต

100. นางสาวชลลดา จารศรชยกล นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต

101. นางสาวชรภรณ เสยงลำา นกวชาการสาธารณสข กองบรหารระบบบรการสขภาพจต

102. นางสาวนารรตน พศหนองแวง นกวชาการสาธารณสข กองบรหารระบบบรการสขภาพจต

103. นางสาวณชาภา รตนจนทร นกวชาการสาธารณสข กองบรหารระบบบรการสขภาพจต

104. นายวระยทธ มายศร นกวชาการคอมพวเตอร กองบรหารระบบบรการสขภาพจต

105. วาทรอยเอกกฤตเมธ ตมฉาย นกเทคโนโลยสารสนเทศ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต



รำยชอทปรกษำและคณะท�ำงำน

ทปรกษำ1. นายแพทยเกยรตภม วงศรจตร อธบดกรมสขภาพจต2. นายแพทยชโนรส ลสวสด รองอธบดกรมสขภาพจต3. นายแพทยพงศเกษม ไขมกด รองอธบดกรมสขภาพจต4. นายแพทยสมย ศรทองถาวร รองอธบดกรมสขภาพจต5. แพทยหญงเบญจพร ปญญายง นายแพทยทรงคณวฒ กรมสขภาพจต6. นายแพทยบรนทร สรอรณสมฤทธ ผอำานวยการกองบรหารระบบบรการสขภาพจต7. แพทยหญงบญศร จนศรมงคล ผอำานวยการโรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร8. นายแพทยณฐกร จำาปาทอง ผอำานวยการโรงพยาบาลจตเวชขอนแกนราชนครนทร

คณะท�ำงำนวชำกำร1. นางเสาวลกษณ สวรรณไมตร นกจตวทยาคลนกเชยวชาญ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต ประธานคณะทำางาน2. ดร.นายแพทยนพพร ตนตรงส นายแพทยชำานาญการพเศษ โรงพยาบาลจตเวชสงขลาราชนครนทร

3. นางสาวชนกรรดา ไทยสงคม นกวชาการสาธารณสขชำานาญการ สำานกระบาดวทยาสขภาพจต4. นางสาวชดชนก โอภาสวฒนา นกสงคมสงเคราะหชำานาญการพเศษ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต5. นางสาวอษา ลมซว นกจตวทยาคลนกชำานาญการพเศษ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต6. นางสาวธนเนตร ฉนทลกษณวงศ นกสงคมสงเคราะหชำานาญการ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต7. นางพทธนนท สอนวงษ นกจตวทยาคลนกปฏบตการ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต8. นางสาวชรภรณ เสยงลำา นกวชาการสาธารณสข กองบรหารระบบบรการสขภาพจต9. นางสาวณชาภา รตนจนทร นกวชาการสาธารณสข กองบรหารระบบบรการสขภาพจต10. วาทรอยเอกกฤตเมธ ตมฉาย นกเทคโนโลยสารสนเทศ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต11. นางสาวพชรนทร ศรวสทธรตน นกสงคมสงเคราะหปฏบตการ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต เลขานการคณะทำางาน12. นางสาวชลลดา จารศรชยกล นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต ผชวยเลขานการคณะทำางาน13. นางสาวนารรตน พศหนองแวง นกวชาการสาธารณสข กองบรหารระบบบรการสขภาพจต ผชวยเลขานการคณะทำางานคณะท�ำงำนอ�ำนวยกำร1. นางณฐณ พลถาวร นกจดการงานทวไปชำานาญการพเศษ กองบรหารระบบบรการสขภาพจต2. นางสาวมนญญา เหรยญตระกล เจาพนกงานธรการชำานาญงาน กองบรหารระบบบรการสขภาพจต3. นางสวมล อเงน พนกงานพมพ ส.3 กองบรหารระบบบรการสขภาพจต4. นางสาวภรณทพทย เชดชสวรรณ นกจดการงานทวไป กองบรหารระบบบรการสขภาพจต5. นางสาวเปมกา ตงสมบตยทธ นกจดการงานทวไป กองบรหารระบบบรการสขภาพจต6. นางสาวทพยภาภร พงคสภา นกวเคราะหนโยบายและแผน กองบรหารระบบบรการสขภาพจต7. นายไชยพงศ พพฒประภานนท นกจดการงานทวไป กองบรหารระบบบรการสขภาพจต

Documents

Mental Health Crisis Assessment and Treatment Team · ในสถานการณ์วิกฤต ประสานความร่วมมือและร่วมปฏิบัติงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง