Mercado de Traballo 2005 - IGE€¦ · Comarca de Pontevedra Comarca de Vigo O Morrazo, O Baixo Miño, Caldas e O Salnés Tabeirós-Terra de Montes, O Condado, Deza e A Paradanta

Mercado de Traballo 2005

Información comarcal

Santiago de Compostela, 2005

Instituto Galego de Estatística Complexo Administrativo San Lázaro

San Lázaro, s/n 15703 Santiago de Compostela

Tfno.: 981-541589 (de 9 a 14 horas) Fax: 981-541323

e-mail: [email protected] http://www.ige.xunta.es

Elaboración Instituto Galego de Estatística Edita Xunta de Galicia Consellería de Economía e Facenda Colección Área de estatísticas sociais Dep. legal C-2308-2005 Deseño da portada Imago Mundi Tiraxe 200 exemplares Imprime Cen-pes

Mercado de traballo. 2005 3

Introdución............................................... 3

Situación xeral do mercado laboral.......... 5

Situación do mercado laboral segundo

xénero...................................................... 13

Situación do mercado laboral segundo sector

económico............................................... 22

Situación do mercado de traballo segundo

relación laboral.......................................... 27

Condicións no traballo............................... 32

Colectivos laborais..................................... 37

INTRODUCIÓN

Mercado de traballo é unha actividade

estatística anual elaborada polo Instituto

Galego de Estatística (IGE) e incluída dentro

do Plan Galego de Estatística e no Programa

Anual 2005. Esta actividade enmárcase dentro

das estatísticas do mercado de traballo e ten

como obxectivo recompilar información sobre

múltiples aspectos do panorama sociolaboral

galego. Para lle dar cumprimento a esta

actividade, o IGE recompila unha serie de

táboas de distintas fontes de información que

cobren diferentes aspectos do panorama

sociolaboral para un período de tempo amplo.

Este ano, ao igual que o anterior, procurouse

facilitar o uso e acceso aos datos e por iso as

táboas se publican na páxina web

http://www.ige.xunta.es, no apartado de

traballo e protección social e no Banco de

datos comarcal no mesmo apartado. Por outra

banda, o IGE planeou elaborar un folleto no

que se inclúan táboas e comentarios que

versen sobre algún aspecto do mercado

laboral en Galicia, que complemente as

táboas dispoñibles na páxina web e, ao

mesmo tempo, estea baseado nelas. O folleto

que se presenta este ano versa sobre a

situación do mercado laboral galego nos niveis territoriais inferiores á comunidade autónoma: provincias, áreas (agrupación de comarcas) e comarcas. En todos os

apartados nos que se divide a publicación se

tentou chegar ata o máximo nivel de

ÍNDICE

4 Mercado de traballo 2005

desagregación que se tomou nesta obra

(comarcas) aínda que nalgún apartado, debido

a ausencia de datos de ámbito comarcal, se

chegou ata o nivel de desagregación de área.

A publicación divídese en 5 apartados que

foron elixidos tendo en conta a dispoñibilidade

de información para os niveis de

desagregación territoriais considerados. En

primeiro lugar faise unha descrición xeral do

mercado laboral nas provincias e áreas, para

despois continuar con pequenas descricións

da situación do mercado laboral por xénero,

sector económico e relación laboral nas

provincias e comarcas, e por último,

coméntanse as condicións no traballo e os

colectivos laborais nas provincias e comarcas

de Galicia. En todos os apartados se segue a

mesma estrutura, comézase cunha descrición

das variables consideradas para as provincias

galegas e termínase cunha análise descritiva

da situación desas variables nas áreas ou

comarcas galegas. Neste último caso, os

comentarios van acompañados de mapas que

axudan a comprender o comportamento da

variable considerada ao longo do territorio

galego. Ferramentas como os mapas

proporcionan unha valiosa axuda no ámbito

socioeconómico ao resumir os aspectos máis

destacados da análise desenvolvida. É por

isto que son usados con frecuencia no eido

académico ao permitir unha optimización no

procesamento da información que facilita,

entre outras cuestións, a toma de decisións.

Por último, resta comentar que as fontes de

información consideradas na elaboración do

folleto foron a “Enquisa de condicións de vida

das familias” e “Directorio de empresas e

unidades locais”, elaboradas polo IGE, o

“Censo de Población y Viviendas” do INE,

“Directorio de centros de traballo”, “Informe

mensual do paro rexistrado”, “Rexistro de

contratos laborais” e “Sinistralidade laboral en

Galicia” da Consellería de Traballo.


Situación xeral do mercado laboral

O obxectivo desta primeira epígrafe é

proporcionar unha visión xeral da realidade

laboral en Galicia e nas súas divisións

territoriais. Para poder acadar este obxectivo

estudaranse dende un punto de vista

cuantitativo as principais variables laborais,

como a taxa de actividade, a taxa de

ocupación e a taxa de paro. Esta primeira

aproximación á situación do mercado laboral

en Galicia completarase cunha pequena

análise da evolución do paro rexistrado e dos

contratos rexistrados en Galicia e nas súas

divisións territoriais.

A referencia temporal da información vai

depender da desagregación territorial coa que

se traballe. Deste xeito, a “Enquisa de

condicións de vida das familias” (ECV)

elaborada no IGE, proporciona información

das taxas de actividade, ocupación e paro

para agrupacións de comarcas (áreas); sendo

o segundo trimestre de 2003 o último para o

que se dispón desta información. No ámbito

comarcal e municipal o último dato dispoñible

para estas taxas provén dos “Censos de

Población y Viviendas” de 2001, non sendo

posible obter datos máis actuais. Nesta

primeira epígrafe a análise das taxas de

actividade, ocupación e paro restrínxese aos

datos da ECV referentes ao segundo trimestre

de 2003.

Taxas de actividade, ocupación e paro. Segundo trimestre de 2003

ÁreaTaxa de

actividadeTaxa de

ocupaciónTaxa de

paroA Coruña occidental 52,2 48,8 6,5A Coruña oriental 47,4 43,3 8,6Comarca de Santiago 55,0 50,2 8,7Comarca da Coruña 55,7 48,9 12,2Comarca da Coruña 45,3 40,7 10,2A Coruña 51,4 46,4 9,8Lugo sur 43,0 40,0 7,0Comarca de Lugo 51,4 49,2 4,2Lugo Norte 49,2 45,2 8,1Lugo 47,8 44,6 6,5Resto 42,7 39,3 8,0Comarca de Ourense 50,8 44,7 11,9Ourense 45,9 41,4 9,7Pontevedra occidental 53,9 48,1 10,9Pontevedra oriental 48,2 41,7 13,6Comarca de Pontevedra 51,7 47,4 8,3Comarca de Vigo 55,8 49,2 11,8Pontevedra 53,6 47,5 11,4Galicia 51,0 45,9 9,9

Fonte: IGE. Enquisa de condicións de vida das familias

DenominaciónA Coruña orientalA Coruña occidentalComarca de SantiagoComarca da CoruñaComarca de FerrolLugo SurComarca de LugoLugo norteResto das comarcas

Comarca de OurensePontevedra occidentalPontevedra orientalComarca de PontevedraComarca de Vigo

O Morrazo, O Baixo Miño, Caldas e O SalnésTabeirós-Terra de Montes, O Condado, Deza e A ParadantaPontevedraVigo

A Terra Chá, A Mariña Central, A Mariña Oriental, A Mariña Occidental e Meira

Ourense

Allariz e Maceda, Baixa Limia, Terra de Caldelas, O Carballiño, Terra de Celanova e o Ribeiro, Terra de Trives, Valdeorras, Verín, Viana e A Limia

ComarcasArzúa, Betanzos, Eume, Melide, Ordes e OrtegalBarcala, Barbanza, Bergantiños, Terra de Soneira, Muros, Fisterra, Sar, Noia e XallasSantiagoA CoruñaFerrolA Ulloa, A Fonsagrada, Os Ancares, Terra de Lemos, Chantada, Quiroga e SarriaLugo


Taxa de actividade. Segundo trimestre de 2003

A CoruñaA CoruñaA CoruñaA CoruñaA CoruñaA CoruñaA CoruñaA CoruñaA Coruña

FerrolFerrolFerrolFerrolFerrolFerrolFerrolFerrolFerrol

SantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiagoLugoLugoLugoLugoLugoLugoLugoLugoLugo

OurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurensePontevedraPontevedraPontevedraPontevedraPontevedraPontevedraPontevedraPontevedraPontevedra

VigoVigoVigoVigoVigoVigoVigoVigoVigo

Taxa de actividade

55 a 56 (2)52 a 55 (3)48 a 52 (5)42 a 48 (4)

Fonte: IGE. Enquisa de condicións de vida das familias. Ano 2003

Segundo a ECV, a taxa de actividade en

Galicia situouse no segundo trimestre de 2003

no 50,98%, observándose diferenzas bastante

importantes entre as catro provincias no grao

de participación da poboación no mercado

laboral. As maiores taxas de actividade

correspóndense coas provincias atlánticas,

mentres que as provincias de Lugo e Ourense

teñen taxas menores, debido, en parte, ao

proceso de envellecemento da poboación que

se vén producindo nestas provincias.

Por áreas, as maiores taxas de actividade

atópanse nas comarcas de Vigo e A Coruña,

con valores no segundo trimestre de 2003

superiores ao 55%. Pola contra, a área da

zona sur de Lugo e a provincia de Ourense (a

excepción da comarca de Ourense),

presentan taxas de actividade inferiores a do

total de Galicia en máis de oito puntos

porcentuais. Hai que ter en conta que segundo

o “Padrón Municipal de Habitantes”, a

porcentaxe de poboación con máis de 65

anos, referida ao 1 de xaneiro de 2003, era do

34,16% na área de Lugo Sur e do 32,7% en

Ourense (a excepción da comarca de

Ourense), mentres que para o total de Galicia

esta porcentaxe se situou no 21,3%.


Taxa de ocupación. Segundo trimestre de 2003






Taxa de ocupación

50 a 51 (1)48 a 50 (5)43 a 48 (4)39 a 43 (4)


Para o segundo trimestre de 2003 a taxa de

ocupación en Galicia foi do 45,92%, segundo

os datos facilitados pola ECV. A provincia

mellor situada segue a ser a de Pontevedra

cun 47,51%, mentres que Ourense, cun

41,44%, é a que presenta a menor taxa de

ocupación.

Tal e como se pode observar no mapa

anterior, as comarcas de Santiago e Lugo son

as áreas onde a taxa de ocupación é maior,

con valores que oscilan en torno ao 50%. As

taxas máis baixas de ocupación concéntranse

na provincia de Ourense, no sur de Lugo, na

zona oriental da provincia de Pontevedra e na

comarca de Ferrol.

A taxa de ocupación presenta valores moi

dispares nas distintas áreas xeográficas de

Galicia. De feito, entre a comarca de Santiago,

que é a área cunha maior taxa de ocupación

(50,18%) e a de Ourense (exceptuando a

comarca de Ourense), que é a área que

presenta unha menor taxa (39,29%), hai preto

de once puntos porcentuais de diferenza.


Taxa de paro. Segundo trimestre de 2003






Taxa de paro

11,9 a 13,6 (3)10,2 a 11,9 (2)8,1 a 10,2 (5)4,1 a 8,1 (4)


Para o segundo trimestre de 2003, segundo

datos da ECV, a taxa de paro foi en Galicia do

9,93%; é dicir, de cada 100 activos, dez

encontrábanse parados no período de

referencia da información. Neste caso, a

diferenza do que ocorría coas anteriores

taxas, a provincia mellor situada é Lugo, onde

a taxa de paro é do 6,5%. No extremo oposto

atópase a provincia de Pontevedra onde a

taxa de paro acada o 11,38%.

Tal e como se pode observar no mapa

anterior, a taxa de paro presenta un patrón

xeográfico bastante claro. Deste xeito as

maiores taxas de paro acádanse nas áreas da

provincia de Pontevedra e na comarca da

Coruña, mentres que nas áreas de Lugo e

Ourense (excepto a comarca de Ourense) as

ditas taxas son significativamente menores.

Destaca de modo sobresaínte a baixa taxa de

paro da comarca de Lugo que, cun 4,16%, é

menos da metade que a do global da

Comunidade Autónoma galega.


Paro rexistrado O paro rexistrado está constituído por todas as

demandas de traballo pendentes na fin de

mes dos que están parados. Exclúense polo

tanto unha serie de colectivos segundo

establece a Orde ministerial do 11 de maio de

1985. Os datos estatísticos obtéñense

mediante unha explotación con este fin dos

ficheiros constituídos fundamentalmente para

a xestión do emprego. A información primaria

procede das oficinas de emprego do Servicio

Público de Empleo Estatal (antigo INEM), do

Instituto Social da Mariña e das comunidades

autónomas que teñen as competencias

transferidas.

A evolución das medias anuais do paro

rexistrado en Galicia no período 1999-2004

caracterízase por unha tendencia decrecente

ata o ano 2001, ano a partir do cal o paro

rexistrado sofre un lixeiro repuntamento. No

período 2002-2004 o incremento relativo do

paro rexistrado en Galicia foi do 5%. Este

patrón de comportamento mantense

practicamente inalterado en todas as

provincias, a excepción da pequena

diminución que se produce no ano 2004 con

respecto ao ano anterior nas provincias da

Coruña e Ourense. A media anual do paro

rexistrado foi no ano 2004 de 147.423 persoas

para o total de Galicia, das cales 26.038

estaban buscando o seu primeiro emprego,

supoñendo este colectivo o 17,7% do total de

parados. Esta porcentaxe varía lixeiramente

nas provincias; así Lugo é a que presenta

unha menor porcentaxe, cun 15,8%, mentres

que A Coruña é a provincia cunha maior

porcentaxe (18,2%).

Para poder establecer comparacións da

incidencia do paro rexistrado entre os

diferentes ámbitos xeográficos, elaborouse o

indicador “Paro rexistrado por mil habitantes

en idade laboral”. Para cada rexión este

indicador calcúlase como o cociente do paro

rexistrado entre a poboación dese ámbito con

idade comprendida entre os 16 e os 64 anos,

multiplicado por mil. Para o conxunto da

Comunidade Autónoma de Galicia existían no

ano 2004 un total 80,8 demandantes de

emprego parados por cada mil persoas en

idade laboral. Por provincias, Lugo é a que

presenta un valor máis baixo deste indicador,

onde só 70 de cada mil persoas de 16 a 64

anos están paradas. Pola contra, Ourense con

preto de 85 parados por mil habitantes é a

que presenta un valor máis alto do indicador.

Para A Coruña e Pontevedra este foi de 80,4 e

de 83,7, respectivamente.

Paro rexistrado. Medias anuais

1999 2000 2001 2002 2003 2004A Coruña 57.482 56.837 55.088 59.303 61.327 60.936 11.110Lugo 14.414 14.110 13.875 14.665 14.935 15.500 2.448Ourense 17.568 16.840 16.410 17.032 17.567 17.717 2.984Pontevedra 49.614 47.548 46.666 49.457 52.151 53.271 9.495Galicia 139.078 135.335 132.038 140.457 145.979 147.423 26.038Fonte: Consellería de Traballo. Informe mensual do paro rexistrado

Total parados Sen emprego anterior 2004


Paro rexistrado por mil habitantes en idade laboral. Ano 2004

BergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiños


FisterraFisterraFisterraFisterraFisterraFisterraFisterraFisterraFisterra

QuirogaQuirogaQuirogaQuirogaQuirogaQuirogaQuirogaQuirogaQuiroga

A LimiaA LimiaA LimiaA LimiaA LimiaA LimiaA LimiaA LimiaA LimiaVerínVerínVerínVerínVerínVerínVerínVerínVerínVianaVianaVianaVianaVianaVianaVianaVianaViana

O Baixo MiñoO Baixo MiñoO Baixo MiñoO Baixo MiñoO Baixo MiñoO Baixo MiñoO Baixo MiñoO Baixo MiñoO Baixo Miño

O CondadoO CondadoO CondadoO CondadoO CondadoO CondadoO CondadoO CondadoO Condado

Paro rexistrado por mil habitantesen idade laboral

90 a 111 (9)80 a 90 (12)69 a 80 (15)40 a 69 (17)

Fonte: Consellería de Traballo. Informe mensual do paro rexistrado

INE. Padrón Municipal de Habitantes. Extraído de: http://www.ine.es

As comarcas que presentan valores máis altos

do indicador, superando os 100 parados por

mil habitantes en idade laboral, son as de

Verín e Viana. A estas dúas comarcas únense

as de Ferrol, Bergantiños, Fisterra, O Baixo

Miño, O Condado, A Limia e Quiroga, con

valores do indicador que superan os 90

parados por mil habitantes en idade laboral.

Noutro extremo atópanse as comarcas de

Meira e do Deza, cunha representación alta no

sector agrícola galego e nas que o indicador

non chega a acadar 50 parados por mil

habitantes en idade laboral.

Cómpre sinalar tamén que a meirande parte

das comarcas que presentan valores máis

baixos do indicador están situadas na

provincia de Lugo e nas zonas interiores das

provincias da Coruña e Pontevedra.

As comarcas costeiras das provincias da

Coruña e Pontevedra caracterízanse, no

entanto, por presentar valores do indicador

máis altos que as comarcas interiores.


Contratos rexistrados

Os datos para a elaboración da estatística de

contratos rexistrados na comunidade

autónoma recóllense nas oficinas de emprego

da Xunta de Galicia onde se formalizan os

rexistros dos contratos e das comunicacións.

Os datos que se presentan nas táboas só

inclúen os contratos iniciais e as

comunicacións rexistradas no ano 2004,

exclúense, polo tanto, as prórrogas e os

contratos convertidos en indefinidos, posto

que xa se teñen contabilizados nas tipoloxías

de contratos da súa orixe.

Anualmente a Consellería de Traballo elabora

unha publicación, Rexistro de contratos

laborais, onde se presentan os contratos

rexistrados iniciais por tipo de contrato, con

desagregación municipal.

No ano 2004 rexistráronse en Galicia un total

de 729.807 contratos iniciais, o que supón un

incremento relativo do 2,5% con respecto ao

ano anterior. No ano 2004 foi nas provincias

da Coruña e Pontevedra onde se rexistraron o

maior número de contratos iniciais; sumando

entre as dúas o 82,5% do total dos contratos

iniciais en Galicia.

Polo que se refire á evolución temporal do

número de contratos, pódese observar como

durante todo o período 2001-2004 vén

experimentando un lixeiro incremento, tanto

no conxunto da comunidade autónoma como

nas provincias. A Coruña foi onde se produciu

o maior incremento porcentual e así, no ano

2004, os contratos rexistrados aumentaron

nun 15,2% aos rexistrados no ano 2001. Lugo

é a provincia onde os contratos iniciais

medraron menos e así a variación relativa dos

contratos rexistrados no ano 2004 con

respecto aos rexistrados no 2001 apenas

supera o 5%.

Contratos rexistrados

2001 2002 2003 2004Variación relativa

2001-2004% sobre o total de

Galicia. 2004

A Coruña 275.902 286.458 310.678 317.786 15,18 43,54Lugo 69.203 69.732 71.204 72.883 5,32 9,99Ourense 49.223 49.667 50.114 55.075 11,89 7,55Pontevedra 265.224 274.879 280.301 284.063 7,10 38,92Galicia 659.552 680.736 712.297 729.807 10,65 100,00Fonte: Consellería de Traballo. Rexistro de contratos laborais


Variación relativa do número de contratos iniciais rexistrados no período 2001-2004

EumeEumeEumeEumeEumeEumeEumeEumeEume


NoiaNoiaNoiaNoiaNoiaNoiaNoiaNoiaNoia O SarO SarO SarO SarO SarO SarO SarO SarO Sar

A Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña Central

Terra de LemosTerra de LemosTerra de LemosTerra de LemosTerra de LemosTerra de LemosTerra de LemosTerra de LemosTerra de Lemos

O RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO Ribeiro

VerínVerínVerínVerínVerínVerínVerínVerínVerínO Baixo MiñoO Baixo MiñoO Baixo MiñoO Baixo MiñoO Baixo MiñoO Baixo MiñoO Baixo MiñoO Baixo MiñoO Baixo Miño

O MorrazoO MorrazoO MorrazoO MorrazoO MorrazoO MorrazoO MorrazoO MorrazoO Morrazo

O SalnésO SalnésO SalnésO SalnésO SalnésO SalnésO SalnésO SalnésO Salnés

Variación relativa do número decontratos (2001-2004) (%)

25 a 78 (11)12 a 25 (12)0 a 12 (12)

-53 a 0 (18)

Fonte: Consellería de traballo. Rexistro de contratos laborais

Neste mapa trátase de representar como

variou o número de contratos iniciais

rexistrados no período 2001-2004. Non en

todas as comarcas esta variación foi positiva,

de feito en 18 das 53 comarcas galegas

produciuse unha diminución dos contratos

rexistrados no ano 2004 con respecto ao

2001. As comarcas onde se produce unha

diminución dos contratos iniciais rexistrados

no ano 2004 con respecto ao 2001 atópanse

nas provincias de Lugo e Ourense, a

excepción das comarcas da Barcala na

provincia da Coruña e de Pontevedra e Vigo

na provincia de Pontevedra. Nesta última

comarca a variación, a pesar de ser negativa,

é moi pequena (-0,3%). Nas provincias

atlánticas os maiores incrementos relativos

producíronse nas comarcas de Fisterra, Noia,

Eume e O Baixo Miño con incrementos

relativos superiores ao 40%. Nas provincias

orientais, as comarcas de Verín, Terra de

Lemos e A Mariña Central son as que

rexistran un maior incremento relativo no

número de contratos iniciais con valores

superiores ao 30%.


Situación do mercado laboralsegundo xénero e idade

Os datos dos “Censos de Población y

Viviendas” permiten facer análises por sexo

das diferentes variables relacionadas co

mercado laboral para as comarcas galegas.

Comparando os datos dos censos de 1991 e

2001 obsérvase como evolucionaron as ditas

variables nos diferentes ámbitos territoriais

galegos.

Taxas de actividade En Galicia, no ano 1991, a taxa de actividade

situábase no 49,2%. Por sexos, o 66,4% dos

homes maiores de 16 anos estaban activos,

mentres que no caso das mulleres só o 33,5%

das maiores de 16 anos estaban activas. No

ano 2001 a taxa de actividade en Galicia

apenas variou e situouse no 50,7% (1,5

puntos porcentuais máis que a do ano 1991).

Non ocorreu o mesmo coa taxa de actividade

por xénero e así a masculina diminuíu catro

puntos porcentuais (para situarse no 62,1%)

mentres que a taxa de actividade feminina

aumentou. Así, a incorporación da muller á

vida activa viuse reflectida nun aumento de 7

puntos porcentuais na taxa de actividade que

ascendeu ao 40,3%, pero que, aínda así,

deixa o 60% das mulleres de 16 e máis anos

de Galicia inactivas. Cabe sinalar que, malia

a diferenza entre ambos os colectivos

reducirse nestes 10 anos, esta segue a ser de

20 puntos porcentuais

Por provincias cómpre destacar a diferente

evolución nas taxas de actividade feminina no

período 1991-2001 e así, mentres en Ourense

e Lugo o incremento non chegou aos 3 puntos

porcentuais, nas provincias da Coruña e

Pontevedra o aumento foi de 7 e 10 puntos

porcentuais, respectivamente.

Taxas de ocupación Galicia no ano 1991 contaba cunha taxa de

ocupación masculina de case o 60%, isto é,

de cada 100 varóns maiores de 16 anos, 60

estaban traballando. No caso da muller a

situación era ben diferente e de cada 100

mulleres, só 27 traballaban. Neste ano a

diferenza entre as provincias era ben notable

e Lugo presentaba a taxa de ocupación

feminina maior (33,1%) ligada a unha

importante ocupación da muller no sector

agrícola. No outro extremo situábase

Pontevedra cunha taxa feminina de ocupación

do 24,6%. No ano 2001, esta taxa aumentou,

aínda que de diferente xeito segundo as

provincias; así, en Lugo e Ourense a

ocupación feminina non se veu incrementada

en máis de 2 puntos porcentuais, mentres que

na Coruña e Pontevedra aumentou 8 e 10

puntos porcentuais, respectivamente. Esta

evolución diferente pode ser debida a que a

ocupación feminina, no caso de Lugo e

Ourense, está ligada ao sector agrario que

perdeu moito emprego nesta década, mentres

que na Coruña e Pontevedra a ocupación

feminina asóciase a outros sectores

produtivos.

Taxas de paro Galicia, no ano 1991, contaba cunha taxa de

paro do 16,4% , é dicir, de cada 100 persoas

dispostas a traballar, 16 estaban en paro. Esta

porcentaxe difire moito segundo sexa home ou


muller e así, de cada 100 homes activos, 14

estaban en paro, mentres que no caso das

mulleres eran 20 as paradas por cada 100

activas. As provincias con menores diferenzas

entre xénero no ano 1991 eran Lugo e

Ourense cunhas taxas de paro femininas do

12,3% e o 15,8% respectivamente. No ano

2001 o paro en Galicia redúcese e así a taxa

de paro masculina queda nun 9,9%, mentres a

feminina queda nun 16,1%. Por provincias, na

Coruña e Pontevedra a taxa de paro feminina

redúcese en 4 e 7 puntos porcentuais

respectivamente, en Lugo a taxa de paro

feminina aumenta 1 punto porcentual e en

Ourense mantense practicamente igual á taxa

do ano 1991. Así, a incorporación da muller ao

mercado laboral nas provincias da Coruña e

Pontevedra fai que a taxa de actividade

feminina aumente o que, xunto ao incremento

da ocupación, dá como resultado unha

diminución no paro feminino (que aínda así é

moi superior ao paro masculino). Nas

provincias de Lugo e Ourense a incorporación

da muller ao mercado laboral viuse estancada

debido ao seu papel predominante nun sector

agrario que, en materia de emprego, se fixo

pouco dinámico. En termos xerais, a muller

galega, no ano 2001, presenta uns niveis

baixos de participación no mercado laboral

comparados cos niveis masculinos e, cando

está dentro do mercado laboral, ten unha

probabilidade de desemprego moito maior que

no caso dos homes.

.

Taxas de actividade, ocupación e paro por sexo

1991 2001 1991 2001 1991 2001 1991 2001 1991 2001 1991 2001

A Coruña 67,0 62,4 33,0 40,7 57,5 56,2 26,0 34,1 14,2 9,9 21,1 16,2

Lugo 63,9 57,6 37,7 39,0 56,9 52,4 33,1 33,9 10,9 9,0 12,3 13,1

Ourense 62,1 55,2 32,8 35,5 53,8 48,8 27,6 29,9 13,4 11,5 15,8 15,9

Pontevedra 68,6 66,2 32,6 42,3 57,5 59,7 24,6 35,1 16,2 9,8 24,6 17,2

Galicia 66,4 62,1 33,5 40,3 56,9 55,9 26,8 33,8 14,3 9,9 20,1 16,1

Fonte: INE. Censos de Población y Viviendas.

Taxa de paroHomes MulleresHomes Mulleres

Taxa de actividade Taxa de ocupaciónHomes Mulleres


Variación relativa porcentual da taxa de ocupación feminina dende 1991 a 2001

ArzúaArzúaArzúaArzúaArzúaArzúaArzúaArzúaArzúa

BarbanzaBarbanzaBarbanzaBarbanzaBarbanzaBarbanzaBarbanzaBarbanzaBarbanza


MurosMurosMurosMurosMurosMurosMurosMurosMuros

OrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdesTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de Soneira

XallasXallasXallasXallasXallasXallasXallasXallasXallas

ChantadaChantadaChantadaChantadaChantadaChantadaChantadaChantadaChantada

A Mariña OrientalA Mariña OrientalA Mariña OrientalA Mariña OrientalA Mariña OrientalA Mariña OrientalA Mariña OrientalA Mariña OrientalA Mariña Oriental

MeiraMeiraMeiraMeiraMeiraMeiraMeiraMeiraMeira


SarriaSarriaSarriaSarriaSarriaSarriaSarriaSarriaSarria

Terra CháTerra CháTerra CháTerra CháTerra CháTerra CháTerra CháTerra CháTerra Chá

A UlloaA UlloaA UlloaA UlloaA UlloaA UlloaA UlloaA UlloaA Ulloa

Allariz-MacedaAllariz-MacedaAllariz-MacedaAllariz-MacedaAllariz-MacedaAllariz-MacedaAllariz-MacedaAllariz-MacedaAllariz-Maceda

Baixa LimiaBaixa LimiaBaixa LimiaBaixa LimiaBaixa LimiaBaixa LimiaBaixa LimiaBaixa LimiaBaixa Limia

O CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO Carballiño

O RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO Ribeiro ValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorras

VerínVerínVerínVerínVerínVerínVerínVerínVerínVianaVianaVianaVianaVianaVianaVianaVianaViana





Variación da taxa de ocupaciónfeminina 2001/1999 %

35 a 103 (12)10 a 35 (16)

0 a 10 (5)-26 a 0 (19)


No período comprendido entre 1991 e 2001, a

taxa de ocupación feminina viuse

incrementada en 33 das 53 comarcas galegas,

mantívose igual nunha (A Barcala) e diminuíu

en 19 comarcas. Se se bota unha ollada ao

patrón de distribución xeográfica do mapa,

pódese observar como os aumentos máis

considerables se produciron principalmente

nas comarcas atlánticas, destacando dun xeito

salientable as comarcas do Morrazo e do

Baixo Miño. Pola contra, as diminucións

tiveron lugar, principalmente, nas comarcas

interiores, exceptuando as comarcas de

Valdeorras e Verín, as cales experimentaron

unha variación relativa das taxas de ocupación

feminina moi positiva.

Esta situación vén confirmar, en termos xerais,

que, naquelas comarcas nas que o emprego

está asociado á agricultura, a ocupación

diminuíu debido á destrución de postos de

traballo que durante o período considerado

experimentou este sector.


Taxa de paro mulleres. Ano 1991






MurosMurosMurosMurosMurosMurosMurosMurosMurosSantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiago

ValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorras


CaldasCaldasCaldasCaldasCaldasCaldasCaldasCaldasCaldas


A ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA Paradanta



Taxa de paromulleres

20 a 32,9 (14)15 a 20 (10)10 a 15 (15)5,6 a 10 (14)


No ano 1991, das 53 comarcas galegas, 24

presentaban unha taxa de paro feminino por

riba do 15%. Así, as comarcas costeiras de

Pontevedra (agás a comarca de Pontevedra),

as comarcas coruñesas de Fisterra, Muros, A

Coruña, Eume e Ferrol e a comarca ourensá

de Valdeorras presentaban as maiores taxas

de paro feminino, taxas todas elas superiores

ao 20%. Polos seus valores baixos (inferiores

ao 10%) destacan as comarcas coruñesas de

Xallas, A Barcala, Ordes e Arzúa, as

comarcas lucenses de Terra Chá, Meira, a

Mariña Oriental, Fonsagrada, Sarria e

Chantada e as comarcas ourensás de Allariz,

Terra de Caldelas, Terra de Trives e Viana.

Á vista do mapa pódese dicir que a taxa de

paro feminino é máis baixa naquelas zonas do

interior de Galicia onde a agricultura ten un

peso importante na actividade económica da

rexión.


Taxa de paro mulleres. Ano 2001




A FonsagradaA FonsagradaA FonsagradaA FonsagradaA FonsagradaA FonsagradaA FonsagradaA FonsagradaA Fonsagrada


DezaDezaDezaDezaDezaDezaDezaDezaDeza

Taxa de paromulleres

20 a 22,7 (2)15 a 20 (25)10 a 15 (22)7,1 a 10 (4)


No ano 2001 as comarcas galegas presentan,

en xeral, menores diferenzas entre si con

respecto á taxa de paro. Así, se no ano 1991

había 25 comarcas con taxas de paro

femininas entre o 10 e o 20% , no ano 2001 xa

se sitúan neste intervalo 47 comarcas. Por

provincias, as comarcas coruñesas con

maiores taxas, ademais de Ferrol e o Eume,

son as comarcas de Muros, Fisterra, Terra de

Soneira, A Coruña e Ortegal, comarcas que xa

presentaban en 1991 taxas elevadas de

desemprego. Ao igual que ocorría no ano

1991, as comarcas costeiras de Pontevedra

presentan altas taxas de paro femininas a

pesar do incremento da ocupación feminina

rexistrado nesta rexión. Neste ano destacan

tamén todas as comarcas ourensás, agás A

Limia, Terra de Caldelas e Terra de Trives,

con taxas de paro feminino superiores ao

15%. En Lugo, só terra de Lemos, Os Ancares

e A Mariña Occidental presentan taxas de

paro feminino por riba do 15%.


Ratio taxa de paro homes/taxa de paro mulleres. Ano 1991


A BarcalaA BarcalaA BarcalaA BarcalaA BarcalaA BarcalaA BarcalaA BarcalaA Barcala





OrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdes

LugoLugoLugoLugoLugoLugoLugoLugoLugo

A Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña Central

A Mariña OccidentalA Mariña OccidentalA Mariña OccidentalA Mariña OccidentalA Mariña OccidentalA Mariña OccidentalA Mariña OccidentalA Mariña OccidentalA Mariña Occidental




OurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurense ValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorras

VianaVianaVianaVianaVianaVianaVianaVianaViana





Ratio

1,25 a 5 (10)1 a 1,25 (17)0,75 a 1 (11)0 a 0,75 (15)

Fonte INE. Censos de Población y Vivendas.

A ratio entre a taxa de paro masculina e a taxa

de paro feminina mide a diferenza relativa

entre ambas as dúas taxas, de xeito que

cando a ratio é menor de 1 significa que a taxa

de paro masculino é inferior á taxa de paro

feminino. Valores próximos a 1 indican que as

taxas son moi parecidas e valores superiores

a 1 indican que a taxa de paro masculino é

superior á taxa de paro feminino. O primeiro

que cómpre destacar á vista do mapa é que a

taxa de paro feminino non sempre é maior que

a taxa de paro masculino. Así, na maioría das

comarcas lucenses e ourensás, as taxas de

paro feminino son inferiores ás taxas de paro

masculino. Noutro sentido sitúanse as

comarcas da costa de Pontevedra, as

comarcas coruñesas de Santiago, A Coruña,

Ferrol e Eume, as comarcas de Lugo e da

costa lucense e as comarcas de Ourense e

Valdeorras onde a taxa de paro feminino é

superior á taxa de paro masculino.


Ratio taxa de paro homes/taxa de paro mulleres. Ano 2001


BergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiños BetanzosBetanzosBetanzosBetanzosBetanzosBetanzosBetanzosBetanzosBetanzos





OrtegalOrtegalOrtegalOrtegalOrtegalOrtegalOrtegalOrtegalOrtegal

SantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiagoSantiago

O SarO SarO SarO SarO SarO SarO SarO SarO Sar

Terra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de Soneira

LugoLugoLugoLugoLugoLugoLugoLugoLugo

A Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña CentralA Mariña OrientalA Mariña OrientalA Mariña OrientalA Mariña OrientalA Mariña OrientalA Mariña OrientalA Mariña OrientalA Mariña OrientalA Mariña Oriental




O CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoOurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurense ValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorras






Ratio

1,25 a 5 (1)1 a 1,25 (5)0,75 a 1 (14)0 a 0,75 (33)

Fonte: INE. Censos de Población y Vivendas.

Se no ano 1991 había 27 comarcas cunha

taxa de paro feminino inferior á taxa de paro

masculino, no ano 2001 só 6 comarcas teñen

maior taxa de paro para os homes que para as

mulleres. Cómpre destacar unha diminución

xeneralizada da ratio, o que implica unha

evolución diferente das taxas de paro por

xéneros. Así, para o ano 2001 as taxas de

paro masculinas son moi inferiores ás taxas

de paro femininas. As comarcas que

presentan as menores ratios e, polo tanto, con

taxas de paro masculino moito menores ás

taxas de paro feminino non se agrupan en

zonas concretas, senón que se distribúen por

toda Galicia. En canto ás maiores ratios, hai 6

comarcas onde a taxa de paro feminina é

inferior á masculina, e así destacan as

comarcas limítrofes ourensás de Terra de

Trives, Terra de Caldelas e Viana, as

comarcas lucenses da Ulloa e Chantada e a

comarca coruñesa da Barcala.


Paro rexistrado Os datos do paro rexistrado permiten facer

análises descritivas por sexo e idade do

fenómeno do paro ao longo do territorio

galego. Galicia tiña no ano 2004 un total de

147.423 parados inscritos nas oficinas

públicas, dos cales 21.210 eran menores de

25 anos e 126.213 eran maiores de 25 anos.

Neste mesmo ano pódese observar como a

provincia de Pontevedra é a que conta cunha

maior porcentaxe de parados rexistrados

menores de 25 anos (16%) sobre o total de

parados rexistrados, mentres que Ourense,

cun 12,26%, é a que conta cunha porcentaxe

menor. Hai que ter en conta que no ano 2004

o 36,5% da poboación galega de 16 a 25 anos

reside na provincia de Pontevedra, mentres

que na provincia de Ourense só reside o 11%.

Á provincia de Lugo correspóndelle unha

situación tamén desfavorable, pois o 14,22%

dos parados rexistrados teñen menos de 25

anos, converténdose na segunda provincia

cunha porcentaxe maior de parados

rexistrados nesas idades con respecto ao total

de parados, pero en cambio en Lugo só reside

o 11,8% da poboación galega de entre 16 a 25

anos.

Se agora se lle bota unha ollada á situación

anterior por xénero, obsérvase que, nos

parados menores de 25 anos, a maior

porcentaxe está copada polas mulleres, con

valores que oscilan en torno ao 57% para

todas as provincias, tamén nos parados

rexistrados de 25 e máis anos a porcentaxe de

mulleres paradas oscila arredor do 61,5%,

chegando ao 63,3% na provincia de

Pontevedra. Pola contra, nos últimos anos

obsérvase unha redución na porcentaxe de

mulleres paradas nas idades novas, o que

leva a pensar que a medida que pasa o tempo

non haberá tantas diferenzas entre as

porcentaxes de parados rexistrados por

xénero.

Paro rexistrado segundo grupos de idade e xénero. Ano 2004

Homes Mulleres Total Homes Mulleres Total Homes Mulleres Total

A Coruña 3.602 4.763 8.365 20.369 32.202 52.571 23.971 36.965 60.936Lugo 967 1.237 2.204 5.604 7.692 13.296 6.571 8.929 15.500Ourense 920 1.252 2.172 6.108 9.436 15.544 7.028 10.688 17.717Pontevedra 3.634 4.836 8.469 16.455 28.347 44.802 20.089 33.183 53.271Galicia 9.122 12.088 21.210 48.536 77.677 126.213 57.659 89.765 147.423


Menores de 25 anos 25 e máis anos Total


Paro rexistrado da poboación de 16 a 24 anos por 1.000 persoas de 16 a 24 anos. Ano 2001

A BarcalaA BarcalaA BarcalaA BarcalaA BarcalaA BarcalaA BarcalaA BarcalaA Barcala

OrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdesTerra de MelideTerra de MelideTerra de MelideTerra de MelideTerra de MelideTerra de MelideTerra de MelideTerra de MelideTerra de Melide

Os AncaresOs AncaresOs AncaresOs AncaresOs AncaresOs AncaresOs AncaresOs AncaresOs Ancares


MeiraMeiraMeiraMeiraMeiraMeiraMeiraMeiraMeiraTerra CháTerra CháTerra CháTerra CháTerra CháTerra CháTerra CháTerra CháTerra Chá


Terra de CelanovaTerra de CelanovaTerra de CelanovaTerra de CelanovaTerra de CelanovaTerra de CelanovaTerra de CelanovaTerra de CelanovaTerra de Celanova




Paro rexistrado por 1.000 persoasAmbos sexos de 16 a 24 anos

85 a 99,2 (3)75 a 85 (6)65 a 75 (15)55 a 65 (18)43,9 a 55 (11)


No comentario da situación xeral de Galicia xa

se facía constar que a maior porcentaxe de

parados entre 16 e 24 anos (entre o total de

parados) se encontraba na provincia de

Pontevedra. Esta situación queda confirmada

no mapa anterior, onde se observa que a

superioridade da poboación de 16 a 24 anos

que reside na provincia de Pontevedra non é

capaz de reducir a relación entre parados e

poboación. Así obsérvase que tres comarcas

da provincia pontevedresa, O Morrazo, O

Baixo Miño e O Condado, teñen máis de 85

parados rexistrados menores de 25 anos por

1.000 persoas residentes e con esa mesma

idade. Pola contra, as comarcas onde se

encontran os menores valores da relación

entre parados rexistrados de 16 a 24 anos e

poboación de 16 a 24 anos son comarcas

interiores que, en termos xerais, contan con

porcentaxes de poboación nova (de 16 a 24

anos) inferiores ao 10,5% da súa poboación

total. Desta situación estarían exentas as

comarcas de Ordes, A Barcala, Terra de

Melide e Deza, nas que, malia ter unha

porcentaxe de poboación nova por encima da

media galega, tamén contan cun número de

parados rexistrados baixo.


Situación do mercado laboralsegundo sector de actividade

Os datos dos “Censos de Población y

Viviendas” do ano 1991 e 2001 permiten

realizar unha análise comparativa da

distribución da poboación ocupada por

sectores de actividade en Galicia e nas súas

provincias e comarcas.

A poboación ocupada aumentou en Galicia no

ano 2001 un 15,55% con respecto ao ano

1991. Non se pode dicir o mesmo, no entanto,

das catro provincias galegas, sendo o

comportamento de Lugo e Ourense distinto do

da Coruña e Pontevedra. Así, mentres estas

dúas últimas incrementaron, ao igual que a

comunidade autónoma, a súa poboación

ocupada no período 1991-2001 nun 18,66% e

nun 29,14% respectivamente, as provincias

de Lugo e Ourense experimentaron unha

variación relativa deste colectivo no mesmo

período dun –4,95% e dun –1,36%,

respectivamente.

En canto aos datos dos ocupados segundo

sectores de actividade, no período 1991-2001

os sectores que experimentan unha variación

máis relevante, aínda que con diferente signo,

tanto en Galicia como nas catro provincias,

son o da agricultura e o dos servizos. Así, a

poboación ocupada na agricultura en Galicia

no ano 2001 experimentou, con respecto ao

ano 1991, unha redución do 55,49%, fronte ao

incremento do 48,60% dos ocupados no

sector servizos no mesmo período. Por

provincias, as catro presentan practicamente

un comportamento similar, non afastándose

moito dos valores rexistrados para Galicia.

O sector da pesca apenas cambia en 10 anos.

O único dato que cómpre comentar é a

variación relativa do número de ocupados na

pesca na provincia de Ourense, rexistrándose

un valor do –61,11%, que non debe de

considerarse significativo xa que vén motivado

pola baixa cifra de ocupados na pesca na

provincia de Ourense. Neste caso, a

comparación dos valores absolutos, 42

ocupados no ano 2001 e 108 no 1991, e, por

outra banda, o exame da distribución por

sectores na provincia de Ourense, onde a

pesca non acada nin no ano 1991 nin no 2001

o 1%, permite descartar a variación -61,11%

como un dato significativo.

Poboación ocupada por sectores de actividade

A Coruña Lugo Ourense Pontevedra Galicia

2001

Variación 2001/1991

(%) 2001


(%) 2001


(%) 2001


(%) 2001


(%)

Agricultura 26.082 -51,80 29.254 -50,53 8.981 -74,90 14.972 -48,59 79.289 -55,49

Pesca 14.773 3,75 2.030 -15,24 42 -61,11 18.366 5,33 35.211 3,02

Industria 76.302 10,69 17.410 7,09 20.646 19,56 79.223 29,58 193.581 18,33

Construción 53.276 10,05 14.405 9,96 15.882 -4,09 43.942 14,54 127.505 9,51

Servizos 254.477 47,60 71.928 40,54 70.102 47,51 203.085 53,40 599.592 48,60

Total 424.910 18,66 135.027 -4,95 115.653 -1,36 359.588 29,14 1.035.178 15,55

Fonte: INE. Censos de Población y Viviendas


O sector da industria, malia rexistrar un lixeiro

incremento no período considerado tanto en

Galicia como nas súas provincias, non chega

a acadar na distribución por sectores o 20%

da poboación ocupada en Galicia. Destacan

ademais os incrementos do 19,56% e 29,58%

nas provincias de Ourense e Pontevedra,

bastante superiores aos rexistrados nas outras

dúas provincias.

En canto á distribución por sectores, pódese

comprobar como o sector servizos segue a

gañar peso na distribución porcentual e o

sector da agricultura representa cada vez

unha porcentaxe máis pequena. Así, mentres

no ano 1991 en Galicia os servizos recollían o

45,04% dos ocupados, no ano 2001 esta

porcentaxe acada o 57,92%. No caso da

agricultura, no ano 1991, os ocupados neste

sector representaban o 19,89% fronte ao

7,66% de 2001.

Polo que respecta á distribución por sectores

nas provincias galegas, esta tamén

experimenta cambios no período considerado,

sendo as de Lugo e Ourense as que

experimentan unha maior transformación. A

provincia de Lugo pasou de contar cun

41,62% da poboación ocupada na agricultura

e cun 36,03% nos servizos no ano 1991 a

unha estrutura, no ano 2001, na que o sector

da agricultura representa o 21,67% e o dos

servizos o 53,27%. No caso de Ourense, as

cifras son aínda de maior magnitude; así,

mentres a porcentaxe de ocupados no sector

da agricultura e no sector servizos no ano

1991 era 30,52% e 40,53%, respectivamente,

no ano 2001 estas cifras son 7,77% e 60,61%.

Malia a diminución do peso do sector agrícola

en Galicia e en todas as provincias galegas,

Lugo continúa a ser a que presenta unha

maior porcentaxe de ocupados neste sector.

Así, mentres nesta provincia a agricultura

absorbe aproximadamente unha quinta parte

da poboación ocupada, no resto das

provincias non chega a representar nin a

décima parte, acadando as cifras de 6,14%,

7,77% e 4,16% na Coruña, Ourense e

Pontevedra.

Os sectores da industria e da construción non

experimentan no período 1991-2001 nin en

Galicia nin nas catro provincias cambios que

lles permitan acadar porcentaxes na

distribución por sectores do ano 2001 moi

diferentes dos rexistrados no 1991.

Distribución porcentual da poboación ocupada segundo sectores de actividade


1991 2001 1991 2001 1991 2001 1991 2001 1991 2001

Agricultura 15,11 6,14 41,62 21,67 30,52 7,77 10,46 4,16 19,89 7,66

Pesca 3,98 3,48 1,69 1,50 0,09 0,04 6,26 5,11 3,82 3,40

Industria 19,25 17,96 11,44 12,89 14,73 17,85 21,96 22,03 18,26 18,70

Construción 13,52 12,54 9,22 10,67 14,12 13,73 13,78 12,22 13,00 12,32

Servizos 48,14 59,89 36,03 53,27 40,53 60,61 47,55 56,48 45,04 57,92



Porcentaxe de ocupados na agricultura. Ano 1991









O RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO RibeiroO Ribeiro Terra de CaldelasTerra de CaldelasTerra de CaldelasTerra de CaldelasTerra de CaldelasTerra de CaldelasTerra de CaldelasTerra de CaldelasTerra de Caldelas

Porcentaxe ocupadosagricultura

50 a 70 (10)25 a 50 (23)15 a 25 (8)10 a 15 (4)2 a 10 (8)


No ano 1991, 33 das 53 comarcas galegas

contaban cunha porcentaxe de poboación

ocupada na agricultura superior ao 25%.

Ademais, en 10 destas 33 comarcas a

porcentaxe anterior superaba o 50%. Nesas

33 comarcas a poboación ocupada

representaba o 33,15% dos ocupados en

Galicia e os ocupados na agricultura

chegaban a ser o 71,77% de todos os galegos

ocupados neste sector.

Das 10 comarcas cunha maior porcentaxe de

ocupados na agricultura (máis do 50%), 7

atópanse na provincia de Lugo, en torno á

comarca de Lugo, que xa presenta unha

distribución por sectores diferente ás

anteriores comarcas, cun maior predominio do

sector servizos.

No ano 1991, na agricultura a taxa de

ocupación feminina acada valores altos nas

comarcas con maior porcentaxe de ocupados

na agricultura, rexistrándose nas comarcas de

Xallas, Terra Chá, Meira, Sarria e Chantada

valores superiores ao 25%.


Porcentaxe de ocupados na agricultura. Ano 2001

ArzúaArzúaArzúaArzúaArzúaArzúaArzúaArzúaArzúaXallasXallasXallasXallasXallasXallasXallasXallasXallas









Porcentaxe ocupadosagricultura

25 a 48,4 (10)15 a 25 (12)10 a 15 (11)

0,8 a 10 (20)


No ano 2001, as comarcas lucenses de Terra

Chá, Sarria, Chantada, Meira, Os Ancares, A

Fonsagrada e A Ulloa, que xa no ano 1991 se

situaban á cabeza das comarcas galegas con

maior porcentaxe de poboación ocupada na

agricultura, continúan a manter ese liderado,

pero rexistrando, neste caso, unhas

porcentaxes de ocupados na agricultura moi

inferiores ás do ano 1991. Así, por exemplo, a

comarca da Fonsagrada, que é a que ten

unha maior porcentaxe de ocupados na

agricultura tanto no ano 1991 coma no ano

2001, pasa dunha porcentaxe de ocupados na

agricultura do 70% ao 48,37% no ano 2001.

No ano 2001 ningunha comarca galega chega

a superar o 50% de ocupados na agricultura.

Pódese comprobar que case todas as

comarcas que presentan menores

porcentaxes de ocupados na agricultura son

as comarcas costeiras. Na zona interior, nas

comarcas de Ourense e Lugo rexístranse

tamén valores baixos na porcentaxe de

poboación ocupada na agricultura con

respecto ás comarcas limítrofes.


Porcentaxe de ocupados nos servizos. Ano 2001






Porcentaxe ocupadosservizos

60 a 73,3 (7)50 a 60 (15)40 a 50 (23)33,9 a 40 (8)


No ano 2001 só unha das comarcas galegas,

a comarca de Muros, ve diminuída

lixeiramente a porcentaxe de ocupados no

sector servizos, rexistrando un valor do 46,8%

fronte ao 49,7% do ano 1991. As restantes

comarcas galegas incrementaron porén a

porcentaxe de ocupados nos servizos. Así,

mentres no ano 1991 só en sete comarcas

galegas, as correspondentes ás sete cidades,

o sector servizos absorbía máis do 50% da

poboación ocupada, no ano 2001 son xa 22 as

comarcas que presentan porcentaxes de

poboación ocupada no sector servizos

superiores ao 50%.

Ademais, mentres no ano 1991 en 20

comarcas o sector servizos non chegaba a

absorber o 30% da poboación ocupada, no

ano 2001 todas as comarcas superan esta

porcentaxe e só hai 8 con valores inferiores ao

40%. O sector servizos absorbe nas comarcas

das sete cidades galegas máis do 60% da

poboación ocupada, acadando o valor máis

alto na comarca de Santiago, cun 73,28%.


Situación do mercado de traballosegundo relación laboral

Os “Censos de Población y Vivendas”

constitúen unha ferramenta útil para a análise

no tempo da distribución dos asalariados e

dos traballadores por conta propia

(empresarios) en Galicia, nas provincias e nas

comarcas.

Os asalariados representan en Galicia no ano

2001 un 76,80% da poboación ocupada fronte

ao 64,49% do ano 1991. Este incremento na

porcentaxe de asalariados vén acompañado

dunha lixeira diminución do número de

traballadores por conta propia, que malia no

ano 1991 representar o 28,82% dos

ocupados, no ano 2001 esta cifra convértese

no 22,18%.

En canto ás provincias, en todas elas se

produce tamén un incremento da porcentaxe

de asalariados sobre o total de ocupados e

unha diminución da porcentaxe de

traballadores por conta propia. Non obstante,

cómpre resaltar que as provincias que

experimentaron cambios de maior magnitude

no período 1991-2001 en canto á distribución

da poboación ocupada segundo situación

laboral foron as de Lugo e Ourense. Así, na

provincia de Lugo, mentres no ano 1991 as

porcentaxes con respecto ao total de

ocupados eran do 40,42% dos traballadores

por conta propia e do 45,10% dos asalariados,

no ano 2001 estas porcentaxes son do

33,38% e do 64,15%, gañando peso o sector

dos asalariados que no ano 1991 estaba

bastante equiparado co dos traballadores por

conta propia. Por outra banda, a provincia de

Ourense no ano 1991 contaba cunha

porcentaxe de asalariados e de traballadores

por conta propia sobre o total de ocupados do

53,39% e do 36,63% respectivamente, e no

ano 2001 estas cifras son do 75,48% e do

23,86% respectivamente.

Polo que respecta ao número de asalariados

tanto en Galicia como nas catro provincias

experimentou un notable incremento no

período considerado, e obtense que no ano

2001 Galicia conta con 794.992 asalariados, o

que se traduce nun aumento do 36,76% con

respecto ao ano 1991. As provincias que

experimentan maiores incrementos deste

colectivo son as de Ourense e Pontevedra,

cunha variación relativa no ano 2001 do

38,64% e do 39,75% sobre o 1991.

Asalariados e traballadores por conta propia

Asalariados Traballadores por conta propia

2001 %Variación

2001/1991 (%) 2001 %Variación

2001/1991 (%)

A Coruña 332.704 41,85 34,49 89.274 38,88 -7,58

Lugo 86.619 10,90 34,02 45.068 19,63 -22,19

Ourense 87.296 10,98 38,64 27.591 12,02 -36,14

Pontevedra 288.373 36,27 39,75 67.658 29,47 9,00

Galicia 794.992 100 36,76 229.591 100 -11,62



A distribución dos asalariados segundo a

temporalidade amosa tamén diferenzas no

período 1991-2001. Así, no ano 2001 en

Galicia os asalariados eventuais representan o

36,59% de todos os asalariados fronte ao

31,09% do ano 1991. Esta situación é similar

en todas as provincias galegas, se ben

cómpre resaltar o dato acadado para a

provincia de Pontevedra no ano 2001, na que

a porcentaxe de asalariados eventuais acada

o valor do 38,09% do total de asalariados.

Pode comprobarse tamén a variación na

distribución deste colectivo segundo o sexo na

década considerada. No ano 1991 o 70,57%

dos asalariados galegos eran homes, fronte

ao 60,43% rexistrado no ano 2001. Ademais,

o número de mulleres asalariadas

experimentou no período 1991-2001

incrementos superiores ao 80% tanto en

Galicia como en calquera das catro provincias.

O número de traballadores por conta propia

experimentou tamén variacións no período

considerado. Así, pódese observar que en

Galicia no ano 2001 o número de

traballadores por conta propia experimentou

unha variación relativa do –11,62%. Por

provincias, a única que presenta un

crecemento positivo no período considerado é

a de Pontevedra, cun incremento do 9% no

ano 2001 sobre a cifra acadada no 1991. As

provincias de Lugo e Ourense son as que

presentan unha drástica redución do colectivo

anteriormente citado, con diminucións en dez

anos do 22,19% e do 36,14%,

respectivamente.

A composición do colectivo dos traballadores

por conta propia segundo sexo nos anos 1991

e 2001 non presenta moitas diferenzas. No

ano 1991 en Galicia e nas catro provincias a

porcentaxe de traballadores por conta propia

que eran homes oscilaba unicamente entre o

60,46% da Coruña e o 62,95 de Ourense. No

2001 esta situación mantense practicamente

igual, cun predominio do sexo masculino,

sendo a provincia de Lugo a que presenta

unha maior diferenza, aínda que non

demasiado significativa con respecto a 1991,

acadándose no ano 2001 a cifra de 56,92%

traballadores por conta propia que son homes

fronte ao 62,75% do 1991.

Asalariados e traballadores por conta propia segundo sexo. Ano 2001

Asalariados Traballadores por conta propia

Homes


(%) Mulleres


(%) Homes


(%) Mulleres


(%)

A Coruña 200.001 14,39 132.703 82,95 53.375 -8,61 35.899 -6,00

Lugo 52.864 15,02 33.755 80,80 25.654 -29,41 19.414 -10,02

Ourense 51.774 18,26 35.522 85,16 16.930 -37,75 10.661 -33,41

Pontevedra 175.759 20,69 112.614 85,49 40.964 6,25 26.694 13,53

Galicia 480.398 17,11 314.594 83,86 136.923 -14,69 92.668 -6,67



Porcentaxe de ocupados que son traballadores por conta propia. Ano 2001

XallasXallasXallasXallasXallasXallasXallasXallasXallas









Porcentaxe traballadoresconta propia

50 a 54,7 (2)40 a 50 (7)30 a 40 (16)20 a 30 (16)14,6 a 20 (12)


No ano 2001, as comarcas de Terra Chá,

Meira, A Fonsagrada, Os Ancares, Sarria, A

Ulloa, Chantada, Deza e Xallas son as que

presentan maiores porcentaxes de

traballadores por conta propia sobre o total de

ocupados, destacando as comarcas de Meira

e A Fonsagrada con porcentaxes que superan

o 50%.

Pódese comprobar a estreita relación

existente entre as comarcas cunha maior

porcentaxe de ocupados que son

traballadores por conta propia e as que teñen

maiores porcentaxes de ocupados na

agricultura. Por exemplo, as comarcas de

Meira e A Fonsagrada, cun 53,48% e un

54,69% de traballadores por conta propia

sobre o total de ocupados, son as que acadan

tamén no ano 2001 maior representación do

sector agrícola con porcentaxes de ocupados

neste sector do 42,49% e do 48,37%,

respectivamente.

As comarcas que presentan un maior

predominio dos traballadores por conta propia

pertencen todas, a excepción da de Deza e da

de Xallas, á provincia de Lugo, sendo como é

de esperar esta a provincia na que este

colectivo ten maior representación, acadando

a cifra do 33,38%


Porcentaxe de ocupados que son asalariados. Ano 2001




OurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurenseOurense




PontevedraPontevedraPontevedraPontevedraPontevedraPontevedraPontevedraPontevedraPontevedra


Porcentaxe asalariados

80 a 84,9 (9)70 a 80 (17)60 a 70 (17)42,7 a 60 (10)

Fonte: INE. Censos de población y viviendas

Pódese comprobar como no ano 2001 as

comarcas con maior representación do

colectivo dos asalariados se sitúan todas elas,

a excepción de Ourense, no Eixo Atlántico que

une a comarca de Ferrol coa de Vigo, e é

esta última a que presenta unha maior

porcentaxe de asalariados sobre o total de

ocupados ao acadar a cifra do 84,9%.

Cómpre resaltar, ademais, que no ano 2001

só as comarcas da Fonsagrada, Meira,

Chantada e Os Ancares rexistran porcentaxes

de asalariados sobre o total de ocupados

inferiores ao 50% e que en 26 das 53

comarcas galegas o colectivo dos asalariados

absorbe máis do 70% da poboación ocupada.

Polo xeral, pode comprobarse un predominio

do colectivo dos asalariados en case todas as

comarcas galegas, con porcentaxes cada vez

máis altas sobre o total dos ocupados. As

únicas comarcas que se resisten a

enmarcarse dentro da tendencia xeral son as

comarcas eminentemente agrícolas, onde os

traballadores por conta propia teñen un peso

importante.


Porcentaxe de asalariados eventuais sobre o total de ocupados. Ano 2001


BergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiños


MurosMurosMurosMurosMurosMurosMurosMurosMurosNoiaNoiaNoiaNoiaNoiaNoiaNoiaNoiaNoia O SarO SarO SarO SarO SarO SarO SarO SarO Sar

Terra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de SoneiraTerra de Soneira



Terra de TrivesTerra de TrivesTerra de TrivesTerra de TrivesTerra de TrivesTerra de TrivesTerra de TrivesTerra de TrivesTerra de Trives

VianaVianaVianaVianaVianaVianaVianaVianaViana



A ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA Paradanta

Porcentaxe eventuais

35 a 42,2 (14)30 a 35 (7)25 a 30 (10)17,2 a 25 (22)

Fonte: INE. Censos de población y viviendas

A excepción das comarcas ourensás de

Quiroga, Terra de Trives, Viana e Baixa Limia,

as restantes comarcas galegas que presentan

maior eventualidade con respecto a toda a

poboación ocupada están situadas no litoral

atlántico de Galicia. Cómpre resaltar ademais

as elevadas porcentaxes de eventualidade

que se rexistran nas comarcas da Costa da

Morte, acadándose cifras do 42,19% en Terra

de Soneira, 39,96% en Bergantiños, 39,53%

en Fisterra e 38,09% en Muros.

Ademais, 21 das 53 comarcas galegas, que

concentran case o 30% da poboación galega

de 16 a 64 anos, presentan datos de

eventualidade que superan o 30% da

poboación ocupada.

Pola contra, toda a Galicia interior presenta

indicadores de eventualidade máis baixos.

Non obstante, só catro comarcas galegas

presentan cifras de eventualidade inferiores ao

20% dos ocupados, sendo a comarca de

Meira a que rexistra o valor máis baixo deste

indicador entre todas as comarcas galegas,

cun 17,2% de asalariados de carácter

eventual con respecto a toda a poboación

ocupada.


Condicións no traballo

Un dos factores que pode dar conta das

condicións nun posto de traballo é o

relacionado coa sinistralidade laboral. A

Consellería de Traballo subministrou os datos

que tratan sobre esta realidade do mercado de

traballo. O cadro de sinistralidade laboral

mostra o número de accidentes con baixa de

traballo por provincias no ano 2003, así como

a poboación afiliada á Seguridade Social

deste mesmo ano para poder observar de

xeito relativo os accidentes laborais fronte ás

persoas expostas.

O número de accidentes laborais en Galicia no

ano 2003 foi de 46.190, o que supón que case

un 5% da poboación afiliada á Seguridade

Social padeceu algún tipo de accidente na súa

xornada de traballo. Son as provincias da

Coruña e Pontevedra as que acumulan máis

do 80% da poboación afectada, mentres que

Lugo e Ourense acumulan un 18%. Como se

pode comprobar na táboa de sinistralidade

laboral, esta proporción resulta acorde co

número de persoas afiliadas á Seguridade

Social.

En canto á sinistralidade laboral por tipo de

gravidade pódese dicir que practicamente

todos os accidentes de traballo foron leves,

tanto en Galicia como nas provincias. Así, a

porcentaxe de accidentes leves sobre o total

apenas dista 3 puntos porcentuais do 100%

para todos os casos. Os accidentes graves

apenas superan o 2% e os mortais supuxeron

un 0,2%. No entanto, cando se trata da vida

de persoas cómpre observar máis os valores

absolutos que as porcentaxes. Deste xeito, no

ano 2003 morreron en Galicia 94 persoas e

1.006 tiveron un accidente grave no exercicio

da súa actividade laboral. O reto está, polo

tanto, en tomar as medidas precisas para que

estas cifras diminúan o máximo posible.

Sinistralidade laboral. Ano 2003


Total % Total % Total % Total % Total %Accidentes laborais 18.480 40,01 4.394 9,51 3.919 8,48 19.397 41,99 46.190 100

Persoas afiliadas 388.002 40,97 121.483 12,83 101.947 10,76 335.692 35,44 947.124 100

Fonte: Consellería de Traballo. Sinistralidade Laboral Información subministrada directamente polo Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales Accidentes laborais por tipo de gravidade. Ano 2003


Total % Total % Total % Total % Total %Leves 18.044 97,64 4.265 97,06 3.807 97,14 18.974 97,82 45.090 97,62

Graves 398 2,15 113 2,57 105 2,68 390 2,01 1.006 2,18

Mortais 38 0,21 16 0,36 7 0,18 33 0,17 94 0,20

Total 18.480 100 4.394 100 3.919 100 19.397 100 46.190 100

Fonte: Consellería de Traballo. Sinistralidade Laboral


Os datos de sinistralidade laboral segundo o

sector económico presentan as seguintes

características para Galicia no ano 2003:

obsérvase que o sector primario presenta as

taxas máis baixas de accidentes en xornada

de traballo sumando un 6,5% do total e as

taxas máis altas pertencen por orde

ascendente á construción, industria e servizos,

amosando pequenas diferenzas entre elas, xa

que a construción apenas dista 10 puntos

porcentuais con respecto ao sector maioritario.

As provincias amosan un comportamento

similar ao conxunto de Galicia; no entanto

cómpre salientar a de Lugo con respecto ao

sector da agricultura, xa que a porcentaxe de

accidentes en xornada laboral elévase arredor

duns 6 puntos porcentuais por riba da media

galega, cifra ao mesmo tempo razoable se se

ten en conta que é o segundo sector da

provincia con máis persoas afiliadas á

Seguridade Social. Na provincia de Ourense

tamén se eleva esta taxa por riba da media

galega uns 2,5 puntos porcentuais, a pesar

de que o número de afiliados é notablemente

máis baixo que na provincia de Lugo.

Novamente a provincia de Lugo segue sendo

o caso máis clarificador no estudo dos

sectores máis afectados en sinistralidade

laboral. Obsérvase que, tendo o sector da

agricultura case o dobre de poboación afiliada

que os da industria e construción, a

porcentaxe de accidentes laborais é dun 9,2%

respecto do 27,6% e o 23,2% destes últimos,

respectivamente. Este mesmo fenómeno dáse

no sector servizos que, sendo o que acolle en

todos os casos máis da metade da poboación

afiliada á Seguridade Social, a porcentaxe de

accidentes laborais apenas resulta

significativa se se compara coa industria e a

construción.

Sinistralidade laboral por sector de actividade. Ano 2003


A.L. P.A. A.L. P.A. A.L. P.A. A.L. P.A. A.L. P.A.Agricultura e gandería* 2,49 6,29 9,22 20,44 5,49 8,58 1,54 4,07 2,98 7,56

Pesca 3,19 1,81 4,73 1,87 0,00 0,01 4,28 5,61 3,52 2,97

Industria** 29,11 16,21 27,58 12,66 36,26 17,91 35,68 20,32 32,33 17,39

Construción 28,00 13,06 23,19 10,80 24,16 13,64 24,55 12,05 25,77 12,48

Servizos 37,22 62,63 35,28 54,23 34,09 59,87 33,95 57,95 35,40 59,60


Información subministrada directamente polo Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales* Inclúe a caza e a silvicultura** Inclúe o sector da enerxíaA.L. = Accidentes laboraisP.A. = Persoas afiliadas á Seguridade Social

Unidade: porcentaxe


O fenómeno anterior obsérvase máis

claramente a través do índice de incidencia.

Este índice permite relacionar os accidentes

co número de persoas expostas incluíndo no

numerador os accidentes en xornada de

traballo con baixa e no denominador a media

anual das persoas traballadoras afiliadas e en

situación de alta laboral (nos réximes que

teñen cuberta a continxencia de accidente de

traballo). Como se pode observar na táboa

sobre o índice, no ano 2003 é o sector da

construción o que presenta o valor máis

elevado, seguido da industria. O valor máis

baixo corresponde ao sector da agricultura

seguido do sector servizos. Na provincia da

Coruña os valores remiten á mesma orde que

o conxunto de Galicia; despunta o sector da

pesca que se eleva 26 puntos por riba da

media galega; igualmente ocorre na provincia

de Lugo. É probable que este efecto veña

explicado máis ben por un baixo número de

persoas afiliadas nesta actividade que por

rexistro elevado de accidentes laborais.

A provincia de Ourense é a que presenta os

índices máis baixos nos sectores da

construción e servizos con respecto ao resto

de provincias. Evidenciado en parágrafos

anteriores, destaca o sector da agricultura

superando a media galega case 7 puntos

porcentuais. A provincia de Pontevedra é a

que presenta valores máis altos do índice de

incidencia para todos os sectores, excepto

para a agricultura.

Como se observa, polo tanto, os sectores da

construción e servizos dobran os índices do

resto de sectores. Esta alta sinistralidade vén

explicada pola singularidade destas

actividades económicas expostas a máis

factores de risco que os outros sectores. Por

exemplo, o sector da construción, segundo os

expertos, vese prexudicado pola dificultade de

aplicar a normativa de prevención de riscos

laborais motivada polos continuos cambios de

centro de traballo, entre outros factores

Índice de incidencia. Ano 2003


Agricultura 19,40 16,71 26,67 22,69 19,93

Pesca 84,49 92,28 0 44,37 58,24

Industria 94,71 90,63 91,99 110,14 100,59

Construción 128,69 106,21 98,76 149,09 130,32

Servizos 37,02 31,98 30,41 44,76 38,44

Total 58,95 44,87 50,87 70,85 60,6


Nota: O Índice de incidencia en totais e leves é por 1.000 e en graves e mortais é por 100.000


Número de accidentes laborais. Ano 2002

Barbanza Barbanza Barbanza Barbanza Barbanza Barbanza Barbanza Barbanza Barbanza

A Coruña A Coruña A Coruña A Coruña A Coruña A Coruña A Coruña A Coruña A Coruña

Ferrol Ferrol Ferrol Ferrol Ferrol Ferrol Ferrol Ferrol Ferrol

Santiago Santiago Santiago Santiago Santiago Santiago Santiago Santiago Santiago Lugo Lugo Lugo Lugo Lugo Lugo Lugo Lugo Lugo

Ourense Ourense Ourense Ourense Ourense Ourense Ourense Ourense Ourense O Morrazo O Morrazo O Morrazo O Morrazo O Morrazo O Morrazo O Morrazo O Morrazo O Morrazo

Pontevedra Pontevedra Pontevedra Pontevedra Pontevedra Pontevedra Pontevedra Pontevedra Pontevedra O Salnés O Salnés O Salnés O Salnés O Salnés O Salnés O Salnés O Salnés O Salnés

Vigo Vigo Vigo Vigo Vigo Vigo Vigo Vigo Vigo

Número de accidenteslaborais

Máis de 3.000Máis de 3.000Máis de 3.000Máis de 3.000Máis de 3.000Máis de 3.000Máis de 3.000Máis de 3.000Máis de 3.000 (2) (2) (2) (2) (2) (2) (2) (2) (2)De 1.000 a 3.000De 1.000 a 3.000De 1.000 a 3.000De 1.000 a 3.000De 1.000 a 3.000De 1.000 a 3.000De 1.000 a 3.000De 1.000 a 3.000De 1.000 a 3.000 (8) (8) (8) (8) (8) (8) (8) (8) (8)De 300 a 1.000De 300 a 1.000De 300 a 1.000De 300 a 1.000De 300 a 1.000De 300 a 1.000De 300 a 1.000De 300 a 1.000De 300 a 1.000 (14) (14) (14) (14) (14) (14) (14) (14) (14)Menos de 300Menos de 300Menos de 300Menos de 300Menos de 300Menos de 300Menos de 300Menos de 300Menos de 300 (29) (29) (29) (29) (29) (29) (29) (29) (29)

Fonte: Consellería de Traballo. Sinistralidade laboral en Galicia

Facendo a análise por comarcas, para o ano

2002 pódese observar que as comarcas das

provincias do Eixo Atlántico son as que teñen

na súa maioría máis de 300 accidentes

laborais, presentándose dous casos extremos:

as comarcas da Coruña e Vigo. Estas cifras

semellan razoables tendo en conta que estas

comarcas aglutinan as dúas cidades máis

poboadas de Galicia e as súas zonas

metropolitanas. Das restantes, son oito as

comarcas que presentan datos elevados de

accidentes laborais: Ferrol, Santiago,

Barbanza, Lugo, Ourense, Pontevedra, O

Morrazo e O Salnés, todas elas nas provincias

atlánticas, agás as comarcas de Lugo e

Ourense nas que se inclúen as

correspondentes capitais das provincias do

interior. Con respecto a estas últimas hai que

dicir que en case todas as súas comarcas a

poboación traballadora sufriu menos de 300

accidentes con baixa en xornada laboral, coa

excepción da zona noroeste da provincia de

Lugo, onde as comarcas da Mariña Central, A

Mariña Occidental e Terra Chá acadaron

valores arredor dos 500 accidentes anuais. Na

provincia de Ourense, cómpre salientar a

comarca do Ribeiro con 583 accidentes

laborais no ano 2002.


Evolución da sinistralidade laboral. Anos 1995-2002

BergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosBergantiñosA CoruñaA CoruñaA CoruñaA CoruñaA CoruñaA CoruñaA CoruñaA CoruñaA Coruña

OrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdesOrdes



Terra de MelideTerra de MelideTerra de MelideTerra de MelideTerra de MelideTerra de MelideTerra de MelideTerra de MelideTerra de Melide


O CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO CarballiñoO Carballiño


O MorrazoO MorrazoO MorrazoO MorrazoO MorrazoO MorrazoO MorrazoO MorrazoO MorrazoA ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA ParadantaA Paradanta


Porcentaxes de variacióndos accidentes laborais

818181818181818181 a a a a a a a a a 717717717717717717717717717 (12) (12) (12) (12) (12) (12) (12) (12) (12)474747474747474747 a a a a a a a a a 818181818181818181 (14) (14) (14) (14) (14) (14) (14) (14) (14)000000000 a a a a a a a a a 474747474747474747 (19) (19) (19) (19) (19) (19) (19) (19) (19)

-53-53-53-53-53-53-53-53-53 a a a a a a a a a 000000000 (8) (8) (8) (8) (8) (8) (8) (8) (8)

Fonte: Consellería de Traballo. Sinistralidade laboral en Galicia

No mapa pódense observar as porcentaxes de

variación do número de accidentes laborais no

ámbito comarcal no período 1995-2002. Ao

longo do tempo, a sinistralidade laboral segue

unha liña ascendente. O número de

accidentes en xornada de traballo aumentou

na maioría das comarcas de Galicia no

período considerado. Só en 8 comarcas das

53 galegas a sinistralidade laboral neste

período ten signo negativo: Fisterra, A Mariña

Occidental, A Fonsagrada, Terra de Lemos,

Quiroga, Valdeorras, Viana e Verín. Estas

comarcas pertencen ás provincias de Lugo e

Ourense, concentrándose, practicamente, na

zona leste fronteiriza. Se trazamos un eixo

norte-sur que atravese Galicia polo centro, as

comarcas situadas sobre esta liña imaxinaria

son aquelas nas que máis se incrementa o

número de accidentes laborais ao longo

destes sete anos. A Ulloa, Terra de Melide,

Deza, O Carballiño e A Paradanta representan

os territorios centrais onde a porcentaxe de

crecemento de accidentes laborais é a máis

elevada. As outras comarcas coas mesmas

características son as de Bergantiños, A

Coruña, Ordes, Santiago, O Sar, O Salnés e O

Morrazo. A excepción nas provincias

atlánticas vén representada pola comarca de

Fisterra.


Colectivos laborais

O “Directorio de empresas e unidades locais”

é unha actividade estatística que se vén

executando no IGE dende o ano 1999, e na

que se facilita información relevante sobre o

tecido empresarial galego. O directorio recolle

tanto as empresas con sede social en Galicia

como aquelas que teñen sede social fóra de

Galicia, pero que na data de referencia

realizaron algunha actividade económica no

territorio galego. Non obstante, a menos que

se indique o contrario, os datos que se

publican nesta epígrafe no ámbito comarcal e

provincial fan referencia ás empresas con

sede social nalgún concello da Comunidade

Autónoma galega.

Para poder interpretar os datos que aquí se

presentan hai que ter en conta que, por mor

da natureza das fontes primarias utilizadas, no

directorio non se consideran as unidades con

actividade principal nas seccións A

(agricultura, gandería, caza e silvicultura), B

(pesca), C (Administración pública, defensa e

seguridade social obrigatoria), P (actividades

dos fogares) e Q (organismos extraterritoriais)

da Clasificación Nacional de Actividades

Económicas (CNAE-93).

No ano 2003 un total de 179.536 empresas

realizaron algunha actividade económica na

Comunidade Autónoma de Galicia, o que

supón un 2,9% máis que o ano anterior. Por

provincias, os maiores incrementos relativos

no número de empresas producíronse en

Pontevedra cun 3,2%. Para Ourense, no

entanto, este incremento non chegou ao 1,8%.

No ano 2003, do total de empresas con sede

social en Galicia, preto do 95% eran

microempresas, é dicir, empresas con menos

de dez asalariados. Pola contra, esta

porcentaxe é moi inferior (78,4%) nas

empresas con sede social fóra de Galicia que

no período de referencia dos datos realizaron

algunha actividade económica en Galicia.

Ao calcular a ratio de asalariados por empresa

obtense, para aquelas empresas que realizan

algunha actividade económica en Galicia, un

tamaño medio de algo máis de tres

traballadores por empresa. Para as empresas

con sede social en Galicia, esta ratio é de 2,74

asalariados por empresas, mentres que por

provincias estes valores varían entre os dous

asalariados por empresa en Lugo e os 3,1 de

Pontevedra.

Número de empresas por estrato de asalariados. Ano 2003

MicroempresaPequena empresa

Mediana empresa Gran empresa Todos

A Coruña 68.904 3.266 433 49 72.652Lugo 21.721 813 70 1 22.605Ourense 20.764 777 86 10 21.637Pontevedra 55.436 3.113 355 34 58.938Galicia 166.825 7.969 944 94 175.832Fóra de Galicia 2.903 547 196 58 3.704Total 169.728 8.516 1.140 152 179.536Fonte: IGE. Directorio de empresas


Número medio de asalariados por empresa. Ano 2003





ValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorrasValdeorras


Asalariados por empresa

2,9 a 3,9 (6)2,1 a 2,9 (16)1,3 a 2,1 (18)0,4 a 1,3 (13)

Fonte: IGE. Directorio de empresas

No mapa anterior preséntase a distribución

xeográfica por comarcas do número medio de

asalariados por empresa no ano 2003.

Destacan, cun tamaño medio superior aos tres

asalariados por empresa, as comarcas de

Vigo, A Coruña, Santiago, Valdeorras, O Sar e

O Eume, todas elas situadas nas provincias

atlánticas, agás a comarca ourensá de

Valdeorras que destaca pola súa

singularidade.

Unha situación moi distinta é a que se observa

nalgunhas comarcas da provincia de Ourense;

tales como Terra de Caldelas, Viana, Terra de

Trives e a Baixa Limia. Nestas comarcas o

tamaño medio das empresas non chega a un

asalariado por empresa.

Na provincia de Lugo destacan A Mariña

Central, A Mariña Occidental, Lugo e Quiroga,

cun número medio superior a dous

asalariados por empresa.


Sociedades laborais As sociedades laborais nun principio foron

creadas coa finalidade de conseguir novos

métodos de creación de emprego,

fomentando, ao mesmo tempo, a participación

dos traballadores na empresa. Poderán obter

a cualificación de sociedade laboral as

sociedades anónimas ou de responsabilidade

limitada nas que a maioría do capital social

sexa propiedade de traballadores que presten

nelas servizos retribuídos en forma persoal e

directa e nas que a relación laboral sexa por

tempo indefinido, sempre e cando cumpran os

requisitos establecidos na Lei 4/1997, do 24

de marzo. Neste apartado consideraranse as

sociedades laborais rexistradas ata o 31 de

outubro de 2002. Ata esta data rexistráronse

en Galicia un total de 1.538 sociedades

laborais; a maior parte (o 81%) son

sociedades limitadas laborais (SLL). A Coruña

e Pontevedra son as provincias onde se

rexistraron o maior número de sociedades

laborais; de feito entre as dúas suman máis do

70% do total de sociedades rexistradas ata o

31 de outubro de 2002 en Galicia. O total de

socios iniciais de clase laboral (socios

traballadores que teñen unha relación laboral

por tempo indefinido) era en Galicia no

período considerado de 5.210, e é

Pontevedra a provincia onde se rexistraron o

maior número de socios iniciais, tal e como se

pode ver na táboa correspondente.

Centros especiais de emprego Os centros especiais de emprego tentan ser

un medio de integración dos minusválidos ao

mundo laboral. Ata o 31 de outubro de 2002

rexistráronse en Galicia un total de 76 centros

especiais de emprego, que dan traballo a un

total de 764 persoas, 730 dos cales son

minusválidos. Na provincia da Coruña é onde

existen un maior número de centros e tamén

onde se empregan un maior número de

persoas minusválidas. De feito, algo máis do

65% do total de traballadores minusválidos

iniciais tiñan o seu centro de traballo nesta

provincia.

Sociedades laborais rexistradas ata o 31 de outubro de 2002 e socios iniciais

Anónimas Limitadas Total Clase laboral Clase xeralA Coruña 137 455 592 1.827 667Lugo 36 220 256 748 313Ourense 29 171 200 578 191Pontevedra 90 400 490 2.057 552Galicia 292 1.246 1.538 5.210 1.723Fonte: Consellería de Traballo. Directorio de sociedades laborais

Sociedades laborais rexistradas Socios iniciais

Centros especiais de emprego rexistrados ata o 31 de outubro de 2002 e socios iniciais

Minusválidos Non minusválidos TotalA Coruña 46 477 19 496Lugo 8 62 4 66Ourense 6 66 0 66Pontevedra 16 125 11 134Galicia 76 730 34 764Fonte: Consellería de Traballo. Directorio de sociedades laborais

Centros especiais de emprego rexistrados

Número de traballadores iniciais


Centros de traballo

Nesta epígrafe o obxectivo é estudar a

localización dos centros de traballo rexistrados

en Galicia. Inclúense os centros de traballo de

nova creación, reinicio de actividade, cambio

de actividade e traslado. Tratarase de modo

separado o sector da construción e o resto de

sectores, dado que unha empresa pertencente

ao sector da construción pode contar cunha

gran cantidade de centros de traballo

temporais, en función das obras que realicen

durante o ano. Para este sector normalmente

o tempo de duración de apertura do centro de

traballo é polo tempo de realización dunha

obra determinada. Este feito provoca que

tanto os datos de centros de traballo

rexistrados, como os de traballadores

ocupados neste sector sexan moi superiores

aos do resto de sectores.

Durante o ano 2003 rexistráronse un total de

14.079 centros de traballo, o que supón un

incremento do 11,7% con respecto ao ano

anterior. Este aumento vén motivado polo

notable incremento dos centros de traballo

rexistrados no sector da construción, que

pasou de 5.180 no ano 2002 a 6.267 en 2003.

No ano 2003 o total de centros de traballo

rexistrados ocuparon a 55.866 persoas, das

cales máis de 40.000 traballaron no sector da

construción. O incremento relativo no número

de traballadores ocupados no total de sectores

foi do 15%; mentres que ao considerar o

sector da construción por separado esta

porcentaxe aumenta ata o 21,8%.

O maior número de centros de traballo

rexístranse nas provincias da Coruña e

Pontevedra, ambas as dúas con valores moi

similares e que se sitúan en torno aos 5.500

centros de traballo para o ano 2003. Pola

contra, o número de traballadores ocupados é

superior na provincia da Coruña; 223.811

fronte aos 17.967 da provincia de Pontevedra.

Para este mesmo ano, en Lugo e Ourense

rexistráronse un número menor de centros de

traballo, aínda que a situación de Lugo é máis

favorable que a de Ourense (tanto no número

de centros de traballo rexistrados, como no de

traballadores ocupados).

Centros de traballo rexistrados e traballadores ocupados

2002 2003 2002 2003 2002 2003 2002 2003A Coruña 5.041 5.562 2.336 2.716 20.961 23.811 14.788 17.396Lugo 1.727 1.930 768 978 8.456 9.767 6.112 7.746Ourense 942 1.013 474 565 4.808 4.321 3.316 3.533Pontevedra 4.895 5.574 1.602 2.008 14.334 17.967 8.641 11.356Galicia 12.605 14.079 5.180 6.267 48.559 55.866 32.857 40.031Fonte: Consellería de Traballo. Directorio de centros de traballo

Centros de traballo rexistrados Traballadores ocupadosTotal Sector da construción Total Sector da construción


Centros de traballo rexistrados. Todos os sectores, agás a construción. Ano 2003

Centros de traballorexistrados

110 a 1.944 (13)40 a 110 (14)20 a 40 (13)1 a 20 (13)

Fonte: Consellería de Traballo. Directorio de centros de traballo

Ao considerar a distribución comarcal do

número de centros de traballo rexistrados en

todos os sectores, agás o da construción,

obsérvase como o maior número de centros

se rexistra nas comarcas das capitais das

provincias, xunto con Santiago, a área de

influencia da comarca da Coruña e toda a

parte occidental da provincia de Pontevedra.

Entre todas estas comarcas sobresaen de

modo moi significativo as de Vigo e A Coruña,

cada unha delas con máis de mil centros de

traballo rexistrados no ano 2003 (exceptuando

o sector da construción). Estas dúas comarcas

suman preto do 43% do total de centros de

traballo rexistrados no total da comunidade

galega no dito ano. No outro extremo

atópanse as comarcas de Terra de Trives,

Terra de Caldelas, Viana, Allariz-Maceda,

Baixa Limia e Meira, onde o número de

centros de traballo rexistrados en todos os

sectores, agás a construción, non chegou aos

dez en cada unha delas.


As definicións dos conceptos utilizados pódense ver nas metodoloxías de cada operación incluídas na páxina web Máis información na nosa páxina web: http://www.ige.xunta.es Teléfono de información: 981 54.15.89 FAX: 981 54.13.23 e-mail: [email protected]

Enderezo postal

Instituto Galego de Estatística Complexo Administrativo San Lázaro s/n 15703 Santiago de Compostela (A Coruña)

Documents

Mercado de Traballo 2005 - IGE€¦ · Comarca de Pontevedra Comarca de Vigo O Morrazo, O Baixo Miño, Caldas e O Salnés Tabeirós-Terra de Montes, O Condado, Deza e A Paradanta