merit.pdf · ในชีวิตของคนเราจะมีงานใหญ่ๆ มาเกี่ยวข้องด้วยไม่กี่งาน

www.kalyanamitra.org

“สงบญ” คมอจดงานบำเพญกศลและสลายรางผวายชนม

เสยดาย...หากญาตผตายไมไดอาน


ในชวตของคนเราจะมงานใหญ ๆ มาเกยวของดวยไมกงาน นบตงแตงาน

วนคลายวนเกด งานรบปรญญา งานบวช งานแตงงาน และงานศพ ในขณะท

เตรยมงานมงคลตาง ๆ เปนอยางด แตเรามกจะมองขามงานทสำคญทสดงานหนง

ของชวตไป คอ “งานศพ” ซงชวตหนงมไดเพยงครงเดยวเทานน

ผคนสวนใหญมกจะกลวงานศพ จงไมกลาพดถง ไมกลาเตรยมการตาง ๆ ไว

เพราะเกรงวาจะเปนลางไมดหรอไมเปนสรมงคล ซงแทจรงแลวไมไดเปนเชนนนเลย

พระสมมาสมพทธเจาทรงสอนใหเจรญมรณสต คอ นกถงความตายอยเสมอ

ครงหนงพระพทธองคทรงถามพระอานนทวา นกถงความตายวนละก เวลา

พระอานนททลตอบวา นกถงความตายวนละ 3 เวลา คอ เวลาเชา เวลาเทยง และ

เวลาเยน แตพระพทธองคทรงนกถงความตายตลอดทกลมหายใจเขาออก แมเมอ

ใกลถงคราวจะดบขนธปรนพพาน กทรงตรสบอกแกพระสาวกลวงหนาถง 3 เดอน

และทรงบอกวธฌาปนกจพทธสรระ พรอมทงกำหนดสถานทปรนพพานไวเปนท

เรยบรอย

คำนำ


สำหรบบคคลทวไป หากไมมการเตรยมตวและเตรยมใจในเรองของการตาย

เมอบคคลอนเปนทรกไดละโลกไปอยางกะทนหน ญาตมตรทอยเบองหลงมกตกอย

ในความสบสน เศราโศก ไมทราบวาจะตองปฏบตอยางไร ยงหากไมมประสบการณ

ในการจดงานศพ กมกจะทำอะไรไมถก ดวยเหตนเอง หนงสอ “สงบญ” เลมน

จงเกดขน เพอเปนคมอเสมอนทปรกษาในการจดงานศพใหบรรลวตถประสงค คอ

การสราง “บญ” เพอประโยชนของทงผตายและญาตมตร

เนองจากประเพณและวฒนธรรมการจดงานศพในแตละภมภาคของ

ประเทศไทยนน มรายละเอยดแตกตางกน หนงสอเลมนจงขอนำเสนอเฉพาะ

หลกปฏบตโดยทวไปอนเปนทนยม พรอมทงแนวทางอนเปนประโยชนตอผจดงาน

ซงสามารถนำไปประยกตใชไดในแตละทองถน

ขออนโมทนาบญ และขอแบงบญใหกบผอานทกทาน

กองบรรณาธการอกษรตะวน


1. ขอพงปฏบตตอผใกลละโลก

1.1 การปรนนบตดแล และแสดงความกตญญกตเวทอยางถกวธ........ 8

1.2 สรางความสบาย 4 อยางใหผใกลละโลก......................................11

1.3 ทำบญตออาย...............................................................................16

1.4 ขออโหสกรรม...............................................................................17

1.5 บอกทางสวาง...............................................................................18

2. เมอบคคลอนเปนทรกละสงขาร

2.1 สงทตองเตรยมใหพรอม................................................................22

2.2 การทำความสะอาดราง.................................................................23

2.3 แจงขาวการละสงขาร....................................................................23

2.4 การแจงตายและขอใบมรณบตร....................................................24

2.5 การจดพธรดนำผละสงขาร............................................................26

2.6 การบรรจรางลงหบ........................................................................28

3. การจดงานบำเพญกศล

3.1 การเตรยมความพรอมดานตางๆ...................................................33

3.2 ขอหามสำหรบการจดงานศพ........................................................39

3.3 การสวดพระอภธรรมในแตละคน..................................................39

สารบญ


4. การจดงานสลายราง (ฌาปนกจ)

ตวอยางลำดบพธฌาปนกจ.......................................................................55

รายละเอยดเกยวกบการเชญแขกขนทอดผาบงสกล.................................56

ขอควรปฏบตสำหรบผเชญและผรบเชญ...................................................57

การสดดผวายชนม....................................................................................58

5. ขอควรปฏบตหลงการสลายราง........................................................................70

6. การอทศบญแดผลวงลบ

6.1 ประเพณการทำบญใหผตาย ในชวง 7 วน 50 วน และ 100 วน........77

6.2 ทำไมตองทำบญในชวง 7 วน 50 วน และ 100 วน............................77

6.3 อทศบญใหในวนพระ..........................................................................80

7. ภาคผนวก

7.1 ทางมาแหงบญ....................................................................................84

7.2 สงฆทาน หลกสำคญทพงทราบ..........................................................86

7.3 รรอบตวเรองบทสวดพระอภธรรม......................................................90

8. บทสงทาย.......................................................................................................100


ขอพงปฏบตตอผใกลละโลก

1h h


8

1.1 การปรนนบตดแล และแสดงความกตญญกตเวทอยางถกวธ

เราพงคดอยเสมอวา การเกด แก เจบ ตาย เปนของธรรมดาทใคร ๆ ไมอาจจะหลบเลยงได แมตวเรา

เองสกวนหนงกตองเจบตองตายดจเดยวกน ในเวลาทเจบไขไดปวย คนไขจะตองการกำลงใจมาก ผทจะชวยให

กำลงใจไดดทสดคอญาตพนองคนใกลชดทงหลาย ถงแมรางกายจะปวย แตอยาใหใจตองเจบปวยไปดวย

ถากายปวยแตใจไมปวย ใจดวงนนกจะเปนพลงชวยประคบประคองกายไว ยงถามกำลงใจเขมแขง กจะชวยให

รางกายแขงแรงขน

ในชวงเวลาทเจบปวยเปนชวงเวลาทสำคญมากสำหรบชวต เพราะหากถงวาระของการสนบญจรง ๆ

ถอเปนชวงศกชงภพชชะตาผปวยวาจะไปดหรอราย ดงนน ถอเปนโอกาสทเราจะปรนนบตดแลบคคลอนเปน

ทรกหรอผมพระคณใหดทสด เปดประตสสวรรคแกผใกลละโลกได โดยมขอปฏบตดงน

1.ขอพงปฏบตตอผใกลละโลก


9

การดแลคนไขแบงเปน 2 สวนดวยกน คอ

1.1.1 การดแลรกษาโรคทางกาย จะตองหาแพทยทมความรความสามารถอยางดทสดมา

ดแลรกษาใหเตมท คนเฝาไขจะตองปฏบตตามคำแนะนำของแพทยและพยาบาลอยางเครงครด

ใหการดแลดานตางๆ เปนอยางด เชน การนอน การขบถาย การดแลเนอตวใหสะอาด และดแลเรอง

อาหารใหเพยงพอ

1.1.2 การดแลรกษาใจ จะตองชวยกนประคบประคองใจของคนไขใหผองใสอยตลอดเวลา

ใหมกำลงใจอดทนตอทกขเวทนาตางๆ ไมทอแทหรอสนหวงในชวต ดวยวธการดงน คอ

ปองกนอยาใหไดยนเรองรอนใจใด ๆ ไมวาจะเรองทรพยสนเงนทอง เรองมรดก เรองขาวสาร

บานเมอง เรองทกขของชาวบานหรอเรองทฟงแลวชวนใหคนไขรสกแสลงใจหรอสลดหดห

ตองปองกนอยางเตมทอยาใหคนไขไดรบร

โนมนาวใจคนไขใหมจตใจแชอมอยในบญ ดวยการหมนเลาถงเรองราวบญกศลทผปวยไดเคย

กระทำไว ทงเรอง ทอดกฐน ทอดผาปา บญบวชพระ การสรางสาธารณะกศลตางๆ

พยายามโนมนาวชกจงใหคนไขไดสรางบญใหม ๆ ถาคนไขยงพอมเรยวแรง มสตสมปชญญะ

มความสามารถทจะทำบญได กบอกเลาขาวบญตางๆ ชกชวนใหคนไขไดสรางบญใหมอยเสมอ

หรอพาตกบาตรยามเชา แมคนไขจะไมสามารถลกมาใสบาตรเองได กอาจจะนำขาวปลาอาหารนนให

คนไขไดจบอธษฐาน


10

พยายามชกชวนโนมนาวใหคนไขรกษาศล 5 อยางเครงครด แมแตการบมด ตบยง กขอรอง

อยาใหทำ ประคบประคองกาย วาจา ใจ ของคนไขใหตงอยในศลอนบรสทธ

พยายามชกชวนคนไขใหกำหนดใจใหเปนสมาธ โดยอาจจะนำเทปนำนงสมาธ เทปสวดมนต

หรอเทปธรรมะของพระสงฆมาเปดใหคนไขฟง หากทำเชนนเปนประจำถาคนไขยงมบญอย อานภาพ

ของบญจะชวยใหดขนหรอหายได หรอถาถงคราวหมดบญจรง ๆ จตใจทผองใสอนเกดจากการ

ทำสมาธนจะนำไปสภพภมทด


11

1.2 สรางความสบาย 4 อยางใหผใกลละโลก ซงถอเปนสงแวดลอมรอบตวคนไข ไดแก

1.2.1อาวาสเปนทสบาย

สถานทพกกอนใกลละสงขาร ควรมบรรยากาศด นาอย สะอาด สงบเงยบเปนระเบยบเรยบรอย

ไมรกรงรง อากาศถายเทไดสะดวก เออตอการทำสมาธภาวนา ภายในหองควรมพระพทธรปประดษฐานอย

และสงทประดบตกแตงภายในหองควรเปนภาพทกอใหจตเปนกศลหรอภาพการบำเพญบญตาง ๆ ของ

ผใกลละโลก ตดไวในจดทสามารถเหนไดชด เพอใหระลกนกถงแตสงทเปนกศลตลอดเวลา

1.2.2บคคลเปนทสบาย

ผใกลชดหรอผดแลไข ควรเปนผทมศล มความเขาใจในธรรมะและความเปนจรงในวฏฏสงสาร มจต

และอารมณทแจมใส สามารถสรางความสบายใจและกำลงใจใหกบผใกลละโลกได ดแลเอาใจใสดวยจตเมตตา

พดจาดวยถอยคำทดเปนอรรถเปนธรรม ยงจตของผปวยใหนกถงแตบญและความดทเคยทำมา ไมกงวลกบ

สงตาง ๆ ไมวาจะเปนเรองคน สตว สงของ ไมแสดงอาการเศราโศก ไมทะเลาะเบาะแวงกนดวยเรองมรดก

เพราะจะทำใหผใกลละโลกรสกเศราหมองไปดวย หากทราบวาผปวยมโอกาสรอดนอยจรง ๆ กไมควรปลอยให

ทรมานกบเครองมอทางการแพทยทมสายระโยงระยาง ขยบไปไหนกไมได พดอะไรกไมได ทำใหเกด

ความรำคาญกายและใจ ผปวยจะเสยโอกาสในการทำความดครงสดทายของชวต มแตตองนอนรอความตาย

เทานนเอง ควรพาผปวยมาทบานคอยกระซบใหนกถงพระรตนตรยหรอบญกศลตาง ๆ ทเคยทำมา


12

1.2.3อาหารเปนทสบาย

อาหาร นำดม และยารกษาโรค ควรมอยางเพยงพอและเหมาะสม เปนอาหารทถกปาก รบประทาน

แลวสบายกาย ไมยอยยาก และไมแสลงโรค เชน

(ก) ไขหวดหรอมไขสง ควรหลกเลยงอาหารทเยนจด อาหารทอด และอาหารมน ซงเปนอาหารท

ยอยยาก และทำใหเกดความรอนสะสม ซงเปรยบเสมอนเปนการเตมนำมนเขาไปในกองไฟทำใหมไขสง

และตวรอนยงขน

(ข) โรคหวใจและโรคไต ควรหลกเลยงอาหารรสเคมจดหรอรสเผด เพราะจะทำใหมการเกบกกนำ

การไหลเวยนเลอดจะชา หวใจทำงานหนกขน และไตตองทำงานขบเกลอแรมากขน

(ค) โรคตบและถงนำด หลกเลยงอาหารมน เนอตดมน เครองในสตว อาหารทอด อาหารหวานจด

เพราะตบและถงนำดมความสมพนธกบระบบยอยอาหาร การรบประทานอาหารประเภทดงกลาวมากเกนไป

จะทำใหประสทธภาพของการยอยลดลงและเกดโทษตอตบและถงนำดอกตอหนงได

(ง) ทองผกและโรครดสดวงทวาร หลกเลยงอาหารประเภทหอม กระเทยม ขงสด พรกไทยและพรก

เพราะอาหารเหลานอาจทำใหทองผก หลอดเลอดแตก และอาการรดสดวงทวารกำเรบได


13

(จ) โรคมะเรง มขอแนะนำดงน

ลดโปรตน โปรตนจากสตว เชน กง หอย ป ปลา หม เปด ไก โปรตนจากพช

เชน เหดสดทกชนด เตาห และจำพวกถวตาง ๆ เชน ถวเขยว ถวดำ ถวเหลอง ฯลฯ

ลดไขมน ไมวาจะเปนไขมนจากพช เชน นำมนงา นำมนถวเหลอง นำมนมะพราว กะท ไขมน

จากสตว เชน นำมนหม นำมนไก นม เนย

งดของหมกดอง เชน กะป ปลารา เตาเจยว ผกกาดดอง หนอไมดอง นำปลา ฯลฯ

งดเครองดมบางชนด เชน ชา กาแฟ โอวลตน รงนก ซปไกสกด ฯลฯ

ควรหลกเลยงสารนโคตน ซงมอยในบหร

งดผลไมทมนำตาลและไขมนสง หรอหวานจด เชน ทเรยน อโวคาโด มะพราวออน สบปะรด

งดผกบางชนด เชน แตงกวา ใบชะพล

อาหารทผปวยโรคมะเรงควรรบประทาน ไดแก

อาหารจำพวกคารโบไฮเดรต เชน ขาวกลอง เผอก มน ขาวโพด ขนมปงโฮลวต ซงปราศจาก

ผงฟและเนย

ผกสด ผลไมสด นำผก (ควรใชเครองแยกกาก) เชน ผกพนบาน ถวฝกยาว ถวแขก ถวพ ฯลฯ

โดยผกสด และผลไมทกชนดควรผานการฆาเชอโรคและขจดสารเคมตกคาง เชน แชผงถานนาน 15 นาท


14

1.2.4ธรรมะเปนทสบาย

การยงจตของผปวยใหผองใส ตรกระลกนกถงแตเรองบญกศลเปนสงทสำคญทสด ดงนน ผใกลชด

ควรหาธรรมะในรปแบบตางๆ มาใหผใกลละโลกไดชมหรอไดฟง เชน ดโทรทศนชองธรรมะ (DMC) ฟงเทป

ธรรมะหรออานหนงสอธรรมะใหฟง อาจจะนมนตพระสงฆมานำอาราธนาศล สวดสาธยายมนต และ

รบสงฆทาน หรอนำนงสมาธ (ในกรณไมสะดวก อาจเปดเทปกได) ควรใหสตแกผใกลละโลกอยตลอดเวลา

ดวยการภาวนาคำวา “สมมา อะระหง” หรอ นกถงพระพทธรปไวกลางกายเปนพทธานสตอยเสมอ

เรองเลาจากพระไตรปฎก:เกดเปนเทวดาเพราะจตเลอมใสกอนละสงขาร

(จากพระไตรปฎกฉบบมหามกฏราชวทยาลย / เลมท 40 หนา 42)

การยงจตใหเลอมใสในพระสมมาสมพทธเจากอนละโลกนนมอานสงสมาก ดงเชนเรองของมานพหนม

ผหนงทชอ มฏฐกณฑล ซงกำลงปวยหนกเกนเยยวยา ขณะทนอนรอความตายอยทระเบยงหนาบานกมองเหน

พระสมมาสมพทธเจา ซงมรศมเจดจาเสดจบณฑบาตผานมา แตเนองจากพราหมณผเปนพอของชายหนมน

มมจฉาทฐและตระหน จงไมเคยอนญาตใหลกชายทำบญทำทานหรอเขาเฝาพระสมมาสมพทธเจาเพอฟงธรรม

เลย จงไมไดสงสมบญเอาไวแมแตนอย แมในขณะกอนตายกยงยกมอทงสองประนมไมไหวดวยพษไข


15

ทำไดเพยงอยางเดยวคอ ทำจตใหเลอมใสในพระสมมาสมพทธเจา และเมอพระพทธองคเสดจลบตาไป

มฏฐกณฑลกสนใจ แตบญจากการทำใจใหเลอมใสในพระพทธองคกอนละโลกกไดทำใหมฏฐกณฑลไปบงเกด

บนสวรรคชนดาวดงส มวมานทองสงถง 30 โยชน หรอ 480 กโลเมตร

อนทจรงแลว การทำใจใหผองใสกอนละโลกนนมกเปนไปไดยาก เพราะคนสวนมากตองประสบ

กบทกขเวทนาจากความเจบปวย แตในกรณของมฏฐกณฑลนน นบเปนบญลาภ เพราะเขาไดพบ

พระสมมาสมพทธเจากอนสนใจ ดงนนเพอความมนใจ ทางทดเราควรเตรยมตวทำทาน รกษาศล เจรญภาวนา

ตงแตยงมชวตอย พรอมกบหมนนกถงพระสมมาสมพทธเจาเปนภาพนมตไวทกลางกายตลอดเวลา

เพอใหสามารถนกถงบญและเจรญพทธานสตไดอยางงาย ๆ กอนละสงขาร


16

1.3 ทำบญตออาย

เมอบคคลอนเปนทรกปวยหนก ญาตมตรอาจจดพธทำบญตออาย โดยนมนตพระสงฆมาทำพธ

ณ ทพกของผปวย มการเลยงพระ ถวายสงฆทาน ปลอยสตว เชน ปลอยนก กบ หอย ปลา หรอโคกระบอ

แลวอทศบญใหกบ “คกรรมคเวร” ทเราเคยเบยดเบยนไว เพอขออโหสกรรม นอกจากนยงเปนการเพมเตม

บญกศลและสรางกำลงใจใหกบผปวย ซงอาจยดอายของผปวยออกไปไดอก


17

1.4 ขออโหสกรรม

การขออโหสกรรมเปนประเพณอนดงามของชาวพทธ ถอเปนสงทสำคญ เพราะการดำเนนชวตของเรา

อาจจะเคยกระทำผดพลาดลวงเกนซงกนและกนไมทางใดกทางหนง ทงดวยกาย ดวยวาจาและดวยใจ

ทงโดยรตวและไมรตว การขออโหสกรรมกอนทบคคลจะละสงขาร กไมควรรอจนบคคลหมดสต

หรอมทกขเวทนามาก ควรทำในขณะทยงมสตสมปชญญะครบถวนบรบรณ เพอไมใหเปนเวรกรรมตดตวไป

ขามภพขามชาต ไมวาจะเจตนาหรอไมเจตนากตาม

ตวอยางคำขอขมาอยางงาย ๆ : “หากผมไดเคยผดพลาดลวงเกน ดวยกาย วาจา ใจ ทงเจตนาและไมเจตนา

ไดโปรดอดโทษและใหอโหสกรรมแกผมดวยเถด”

ตวอยางคำขอขมาอยางเปนทางการ (อาจกลาวพรอม ๆ กน โดยมผกลาวนำ) : “ขาพเจา ขอนอมนำพวงมาลย

ดอกไม มากราบขออโหสกรรม หากขาพเจา ไดเคยประพฤตผดพลาดลวงเกน ดวยกาย วาจา ใจ ทงตอหนากด

ทงลบหลงกด ทงทมเจตนากด ทงทไมมเจตนากด จะระลกไดกด ระลกไมไดกด ขอทานไดโปรดอโหสกรรม

ใหแกขาพเจา กรรมใดทไดเคยลวงเกนตอกนและกน ขอจงเปนอโหสกรรมในกาลบดนเทอญ”


18

1.5 บอกทางสวาง

นาทสดทาย : เมอผปวยอาการหนกมาก เหนวาจะไมมทางรอด มอาการใกลสนใจ ซงกายละเอยด

(วญญาณ) กำลงจะหลดออกจากราง ในนาทสดทายของชวต บคคลผใกลชดควรจะกลาวคำอนเปนสรมงคล

นอมนำใหผใกลละโลกนกถงบญกศลอยตลอดเวลา ประคบประคองใจใหอยกบพระรตนตรย ขมความเจบปวด

และความทรมานตาง ๆ ไว จนกวาจะสนใจไป แมเมอสนใจไปแลว กใหบอกกลาวกบดวงวญญาณ ทยงอาจ

วนเวยนอยนน ใหนกถงพระรตนตรยและบญกศลทไดบำเพญไวดแลว ปลดหวงปลดกงวลทงปวงแลวเดนทาง

ไปสสคต


เมอบคคลอนเปนทรกละสงขาร

2h h


20

2. เมอบคคลอนเปนทรกละสงขาร

2.1 สงทตองเตรยมใหพรอม

2.1.1 ฉดยารกษาสภาพศพและทำความสะอาดราง

2.1.2 จองวดและศาลา สำหรบสวดพระอภธรรม

2.1.3 ตดตอซอโลงศพ

2.1.4 ขนยายศพจากสถานทถงแกกรรมไปยงบานหรอศาลาวดทสวดศพ เพอจดพธรดนำศพ

2.1.5 เตรยมรปถายของผละสงขารสำหรบงานบำเพญกศล ซงควรเปนรปขนาดใหญ ใสกรอบเรยบรอย

เปนรปทสภาพ สงางาม ควรแกการจดจำ

2.1.6 เตรยมของทระลกสำหรบผมารวมงานบำเพญกศลและงานฌาปนกจ นยมแจกหนงสอประวต

ผถงแกกรรมและหนงสอธรรมะ

2.1.7 ตดตอสงทำหรอซออาหารและนำดมสำหรบตอนรบแขกทมารวมงานบำเพญกศล

2.1.8 เตรยมเครองดมสำหรบพระสงฆ (ปานะ) ผาบงสกล เครองไทยธรรม ดอกไมธปเทยน ปากกา

ซองเปลา กลองถายรป และทฉดละอองนำสำหรบเพมความสดชนใหกบพวงหรด


21

2.2 การทำความสะอาดราง

ปกตแลวมกจะดำเนนการโดยลกหลานและญาตใกลชด ดวยการอาบนำอนใหกอนแลวลางดวยนำเยน

ฟอกสบขดถรางกายศพใหสะอาด จากนนใชนำขมนทาทวรางกายศพและประพรมนำหอม จากนนแตงกาย

ตามฐานะของผตายหรอสวมชดขาวให โดยใชเสอผาทสะอาดและใหมทสด แลวเชญรางขนนอนบนเตยงเพอ

รอรบการรดนำศพตอไป

2.3 แจงขาวการละสงขาร

จดทำบตรเชญงานศพแกหมญาต เพอนสนท มตรสหาย และบคคลผรจกคนเคย โดยจะสงทำจาก

รานทรบบรการแบบดวนทนใจ เสรจภายในวนเดยวหรอบอกกลาวดวยวาจาผานทางโทรศพทกได นอกจากน

ยงมวธการอนๆ เชน สงจดหมายอเลคทรอนคส (อเมล) สงขอความผานโทรศพทเคลอนท (SMS)

หรอประชาสมพนธผานหนาหนงสอพมพ


22

2.4 การแจงตายและขอใบมรณบตร

2.4.1 หากถงแกกรรมทโรงพยาบาล ทางโรงพยาบาลจะออกใบรบรองแพทยให เพอเปนหลกฐาน

แสดงเหตและพฤตการณตาย แลวนำใบรบรองแพทยพรอมบตรประจำตวประชาชนของผเสยชวตไปยง

สำนกทะเบยนทองถน หรอททำการเขต/อำเภอ ในพนททโรงพยาบาลนนตงอย เพอขอรบใบมรณบตร

โรงพยาบาลบางแหงจะออกใบมรณบตรใหเอง หรอชวยดำเนนการใหเพออำนวยความสะดวก โดยญาตของ

ผเสยชวตจะตองนำทะเบยนบานไปทโรงพยาบาลดวย

2.4.2 หากถงแกกรรมตามธรรมชาตทบาน เจาของบานจะตองแจงตายตอเจาหนาทสำนกทะเบยน

ทองถน แพทยประจำตำบล ผใหญบานหรอกำนน ผมหนาทรบผดชอบในเขตทบานเรอนนนตงอย หรอแจง

เจาหนาทตำรวจในทองทรบผดชอบของสถานตำรวจนน เพอออกบนทกประจำวนให แลวนำบนทกประจำวน

นนไปยนตอททำการเขตหรออำเภอ เพอขอใบมรณบตร

2.4.3 หากถงแกกรรมเนองจากอบตเหตหรอฆาตกรรม เจาของบานจะตองแจงเจาหนาทตำรวจ

มาชนสตรศพทำหลกฐานการเสยชวต ในระหวางทเจาหนาทตำรวจ หรอแพทยยงมไดตรวจศพหามเคลอนยายศพ

หรอทำใหศพเปลยนสภาพ หรอนำยามาฉดศพ เมอเจาหนาทตำรวจหรอแพทย ไดตรวจชนสตรศพแลว

ญาตผเสยชวตจะตองไปขอหลกฐานจากเจาหนาทตำรวจในทองททรบผดชอบ พรอมทงขอใบชนสตรศพ

จากแพทย เพอนำไปแสดงตอเจาหนาทสำนกทะเบยนทองถน ในการขอใบมรณบตร โดยแจงดวยวาจะนำศพ

ไปบำเพญกศล ณ วดใด


23

หลกฐานและเอกสารทตองใชในการแจงตายตอเจาหนาทสำนกงานเขต/อำเภอมดงน

• บตรประจำตวประชาชนของผแจง

• หนงสอรบรองการตาย (ถาม)

• สำเนาทะเบยนบานทมชอผตาย (ถาม)

• สำเนาบนทกประจำวนสถานตำรวจ (ถาม)

• หนงสอชนสตรศพจากสถาบนนตเวช (กรณตายผดธรรมชาต)

ใบมรณบตรม2สวนคอ

สวนท 1. (ตนฉบบ) จะตองนำมาทำสำเนา โดยอาจทำทสำนกทะเบยนทองถนทออกใบมรณบตรให

เพอใหเจาหนาททะเบยนไดรบรองเอกสารดวย จะไดไมเกดปญหาในภายหลง แลวนำสำเนาไปมอบใหกบ

ทางวดเกบไวเปนหลกฐานพรอมกบแจงชอและสถานทตดตอของเจาภาพ

สวนท 2. จะตองนำไปแสดงตอสำนกทะเบยนทองถนทผเสยชวตมภมลำเนาอย พรอมกบนำทะเบยนบาน

ทมชอผเสยชวตไปดวย เพอจำหนายชอออกจากทะเบยนบาน โดยระบวาเสยชวตแลวเมอใด ทงนตองแจงให

เจาหนาททราบภายใน 15 วน


24

2.5 การจดพธรดนำผละสงขาร

หากผละสงขารเปนผใหญของตระกลและบานมอาณาบรเวณกวางขวางเพยงพอ อาจจดสถานท

สำหรบพธรดนำศพทบานกได หรอจดพธรดนำศพและบำเพญกศลทวด โดยตดตอกบเจาหนาทของวด

เพอเตรยมการ ดงน

2.5.1สถานทรดนำผละสงขาร

โตะหมบชา

• ทำความสะอาดพระพทธรปดวยผาสะอาด จากนนจงทำความสะอาดเครองประกอบโตะหม

• ตงโตะหมไวดานศรษะของรางผละสงขาร หนหนาไปทางทศใดทศหนง ยกเวนทศตะวนตก

(ดความเหมาะสมของสถานทเปนหลก)

• ตงโตะหมไวสงกวาเตยงรองรางผละสงขารพอสมควร

• จดเครองสกการบชาใหประณตทสด (ดอกไม ธป เทยน)

ทตงเตยงรองรางผละสงขาร

• ตงกงกลางบรเวณพนทกวาง โดยตงไวดานซายของโตะหมบชา

• หนดานขวามอหรอดานปลายเทาของผละสงขารใหชไปยงผมาแสดงความเคารพ


25

• ไมควรเดนผานศรษะของรางผละสงขาร

• จดรางใหนอนหงายเหยยดยาว แขนและมอขวาเหยยดออกหางจากลำตวเลกนอย

โดยใหวางมอหงายแบเหยยดออกคอยรบการรดนำ อาจนำพวงมาลยคลองมอผละสงขารไวกได

• ใชผาแพรสทองคลมปดรางไวทงหมด เปดเฉพาะใบหนาและมอขวาของรางเทานน

• จดเตรยมขนโตกหรอขนนำพานรองขนาดใหญตงไวคอยรองรบนำทรดศพ

พรอมทงเตรยมนำอบ นำหอม และขนหรอถวยใบเลก สำหรบตกนำใหแกผมารดนำ

2.5.2พธกรรมชวงรดนำศพ

วธปฏบตเกยวกบการรดนำศพ มดงน

ศพคฤหสถ

• หากเปนศพผมอาวโสกวาตน ผรดนำควรนงคกเขาแลวนอมตวลงยกมอไหว พรอมกบนก

ขอขมาลาโทษตอศพนน

• ถอภาชนะสำหรบรดนำดวยมอทงสอง เทรดลงทฝามอขวาของศพ

• รดนำศพเสรจแลว นอมตวลงยกมอไหว พรอมกบนกอธษฐานวา

“ขาพเจาขออทศบญทไดเคยทำมาแดทาน และพรอมกบบญททานสงสมมาดแลว ขอทานจงไปสสคตเถด”


26

ศพพระภกษหรอสามเณร (เรยกวาสรงนำศพ)

• สภาพบรษนงคกเขาในทาเทพบตร (ตงฝาเทาชนขนแลวนงลงบนสนในขณะทปลายเทาจรดพน)

สวนสภาพสตรนงทาเทพธดา (คกเขาโดยฝาเทาราบไปกบพน) กราบ 3 ครง

พรอมกบนกนอมขอขมาลาโทษ

• ถอภาชนะสำหรบรดนำดวยมอทงสอง เทนำรดลงทฝามอของศพ

• กราบ 3 ครง

2.6 การบรรจรางลงหบ

หลงเสรจพธรดนำผละสงขารแลว จะเปนการบรรจรางลงหบ ซงเปนหนาทของสปเหรอทจะทำตาม

ประเพณของทองถน โดยเจาภาพจะคอยอำนวยความสะดวก


การจดงานบำเพญกศล

3h h


28

3. การจดงานบำเพญกศล การจดงานบำเพญกศลนนควรเปนไปเพอใหเกดประโยชนสงสดแกทงผละสงขารและญาตมตร

ทยงมชวตอย คอเปนทางมาแหงบญกศลสำหรบดวงวญญาณของผละโลก และญาตมตรผรวมบำเพญบญ

สามารถคลายความเศราโศก และนำมาซงมรณสต ทำใหทกคนเปนผไมประมาทในการดำเนนชวต กอใหเกด

สตปญญา สรางแรงบนดาลใจในการสงสมบญบารม เพอเตรยมพรอมรบความตายทอาจมาถงตนไดทกเมอ

เชนกน การเตรยมงานมหลายดานดวยกนคอ


29

3.1 การเตรยมความพรอมดานตางๆ

สถานทสำคญและอปกรณเครองใชทตองเตรยมไว คอ

3.1.1ศาลาวด

การจองศาลาของวดเพอจดงานบำเพญกศล ควรเปนวดทญาตมตรสามารถเดนทางไปมาไดสะดวก

ขนาดของศาลาควรพอเหมาะกบจำนวนแขกทจะมารวมงาน

โตะหมบชาพระพทธ

• ตงไวทางดานศรษะของศพ หนหนาไปทางทศใดทศหนงตามความเหมาะสมของสถานท

ยกเวนทศตะวนตก และใหอยทางดานหวของอาสนะสงฆ สงกวาอาสนะสงฆและทตงศพพอสมควร

จากนนอญเชญพระพทธรปทมขนาดพอเหมาะมาประดษฐานไว

• จดดอกไมบชาพระ ตงเทยนหนงคและธปสามดอก

โดยใชยาหมองปายไสเทยนและยอดของดอกธปเพอใหจดตดไฟงาย

• เตรยมเทยนชนวนอกหนงเลมพรอมไฟแชก ทดสอบดใหแนใจวาสามารถจดตดไดโดยงาย

• หากบรเวณโตะหมบชามพดลมหรอบานหนาตาง ใหปดลงเพอปองกนลมพดเปลวไฟดบ


30

อาสนะสงฆ

ควรยกขนใหสงจากพนประมาณ 1 ศอก โดยจดตงไวดานซายของโตะหมบชา

ตพระธรรม

• จดตงตพระอภธรรมไวบนอาสนะสงฆ ขางประธานสงฆผนำสวดโดยตงอยบนโตะ

สงเหนอระดบอาสนะสงฆเลกนอย

• นำเลมใบลานหรอบนทกพระธรรมมาวางบนต จดดอกไมบชาอยางสวยงาม

เตรยมเทยนตงไวหนงค และธปสามดอก ปายไสเทยนและยอดของดอกธปดวยยาหมอง

เพอใหจดตดไฟงาย เตรยมเทยนชนวนหนงเลม พรอมไฟแชก

ทดสอบดใหแนใจวาสามารถจดตดไดโดยงาย

• โตะรองเครองสกการบชานนไมนยมใชโตะรองทสงมากนกเพราะอาจบงพระสงฆ

ไมควรตำมากนกซงจะดไมเหมาะสม


31

ทตงศพ

• ตงหนดานศรษะของศพไปทางโตะหมบชา โดยใหตำกวาโตะหมบชา

และหางจากขางฝาประมาณ 1 ศอก เปนอยางนอย เพอใหเดนไดสะดวก

(ไมควรเดนดานศรษะของศพ)

• หลงทตงศพ ถาขางฝาไมสะอาด ใหใชผามานขงปดไวเพอความเรยบรอยสวยงาม

และใชแขวนพวงหรดไดอกดวย

• ดานหนาศพใหเตรยมดอกไม กระถางธปขนาดใหญ พรอมตะเกยงเลกหรอเทยนชนวน

และธปจำนวนมากสำหรบผมาเคารพศพ โดยปกธปขนาดใหญไวกลางกระถาง

ทตงรปถาย

• ใชรปขนาดใหญพอควร ใสกรอบใหเรยบรอย (หากไมใสกระจกอาจใชวธเคลอบแทนได)

• ตงไวดานเทาของศพ ขางเครองตงศพ

ทนงสำหรบผมารวมงาน

จดเรยงอยางเปนระเบยบ พอเหมาะกบจำนวนผมารวมงาน สำหรบประธานในพธหรอแขกสำคญ

อาจจดเปนเกาอชดพเศษหรอโซฟา ทมโตะเลกวางดานหนา เพอวางภาชนะสำหรบกรวดนำ นอกจากน

ใหเตรยมโตะไวหนางานหนงตว สำหรบตอนรบแขก ลงชอ และรบของทระลกดวย


32

กำหนดการงานสวดพระอภธรรม

ระบชอผละสงขาร พรอมแจงชอประธาน และกำหนดงานฌาปนกจ (สลายราง) บนกระดานททางวด

เตรยมไวหนาศาลา (อาจเตรยมชอลก หรอปากกาเขยนกระดานแบบลบออกไดมาใหพรอม เพราะบอยครง

ทหมกไมพอ เขยนแลวอานไมชดเจน)

ตวอยางขอความบนกระดาน

************************ งานสวดพระอภธรรมนางไปดมสข ************************

เวลา 18.00 น. เรมพธ

18.00 – 18.30 น. คณะสงฆสวดพระอภธรรม

18.30 – 19.00 น. พกรบประทานอาหาร

วนท เจาภาพ

จนทร 10 มกราคม 2552 นายพล เมองด

องคาร 11 มกราคม 2552 นางบญ อมช

พธ 12 มกราคม 2552 นายสขสบาย มอาย

พฤหสบด 13 มกราคม 2552 ครอบครวสวรรค

ศกร 14 มกราคม 2552 ฌาปนกจ

************************************************************************


33

เครองใชอน ๆ ในพธศพ

• ผาภษาโยง 2 ผน

• ดายสายสญจน 2 มวน

• เครองทองนอย 2 ท ทหนงจดตงไวทโตะเครองตงหนาศพ อกทหนงสำหรบประธาน

• ภาชนะสำหรบกรวดนำอยางนอย 2 ท (เตมนำใหเตมและอาจผสมนำอบไทย)

• เครองเคารพศพสำหรบประธานในพธ 1 ชด

ประกอบดวย กระถางธป 1 ใบ ปกธป 1 ดอก เชงเทยน 1 ค พรอมเทยน 2 เลม แจกน 1 คพรอมดอกไม

• โตะรองกราบ 1 ท สำหรบประธานกราบ

3.1.2ดานอาหาร

เตรยมอาหารและเครองดมเพอเลยงแขกทมารวมงาน เชน ขาวตมทรงเครอง ขาวตมปลา กวยเตยว

กวยจบ หรอถาตองการความสะดวก อาจสงอาหารชดเปนกลองทบรรจนำผลไมและขนม มกระดาษเชดปาก

และชอนสอมพลาสตกเตรยมเอาไว พรอมรบประทาน


34

3.1.3ดานบคคล

จดสรรกำลงคนทงจากญาตมตรหรออาสาสมครเพอรองรบงานฝายตาง ๆ เชน

ฝายตอนรบ ประจำอยทโตะดานหนางาน เตรยมกระดาษ ปากกา ซองชวยงาน ของทระลก

นำแขกเขาสทนง

ฝายอาหาร เตรยมนำดมและอาหารไวรบรองแขก

ชางภาพ บนทกภาพนง หรอภาพเคลอนไหวตลอดงาน

ฝายสถานท อำนวยความสะดวกดานเกาอ ทวางหรอแขวนพวงหรด ทจอดรถ หองนำ เครองเสยง

ใหเปนไปดวยความเรยบรอย

ฝายพธกรรม เตรยมบทพดสำหรบงานสวดพระอภธรรม เตรยมอปกรณประกอบพธกรรมใหพรอม

รวมถงผาบงสกล ปจจยไทยธรรม และดอกไม สำหรบถวายพระสงฆผสวดพระอภธรรม

เตรยมนำปานะ เชน นำดม นำชา หรอนมกลอง สำหรบเลยงพระสงฆ

3.1.4ธรรมะ

ควรมการนมนตพระมาแสดงธรรมในงานสวดพระอภธรรม เพอใหญาตมตรมโอกาสไดฟงธรรม

อาจแสดงธรรมเรองความหมายของพระอภธรรมดวย เพอใหญาตโยมเกดความรความเขาใจ และของทระลก

ในงานบำเพญกศลควรเปนหนงสอธรรมะ หรอหนงสอสวดมนต (การใหธรรมทานชนะการใหทงปวง)


35

3.2 ขอหามสำหรบการจดงานศพ

เจาภาพและผรวมงานไมควรดมสราและสงเสพตดทกชนด ไมควรฆาสตวทำอาหารเลยงแขก

หรอเลนการพนน แตควรรกษาศลใหบรสทธ นอกจากนยงไมควรจดการแสดงหรอการละเลนใด ๆ ทจะรบกวน

การบำเพญสมณธรรมของพระภกษสงฆภายในวด

3.3 การสวดพระอภธรรมในแตละคน

การสวดพระอภธรรม จดไดตงแตวนทตงศพเปนตนไปทกคน จนถงวนฌาปนกจ ระหวางนถา

ผละสงขารเปนทเคารพนบถอของคนทงหลาย กควรเปดโอกาสใหผอนไดรบจองเปนเจาภาพบำเพญกศลดวย

ความมงหมายกเพอใหเจาภาพมโอกาสไดฟงธรรมและสนทนาธรรมตามสมควร จะสวด 3 คน 7 คน หรอทกคน

จนถงวนฌาปนกจกได เมอพระสวดประจำคนเสรจแลวจะนมนตฉนเชากไดสดแตความสะดวก

3.3.1สงทตองเตรยม

จดสถานทสำหรบคณะสงฆสวดพระอภธรรม จำนวน 4 รป ตงตพระอภธรรมไวทหวแถว พรอมดวย

แจกนดอกไม 1 ค เชงเทยน 1 ค กระถางธป 1 ท อาสนะสำหรบพระนง 4 ท พรอมตาลปตร 4 ดาม

เตรยมผาภษาโยง สายสญจน และผารบประเคน นำรอน นำชา หรอนำปานะถวายพระ


36

3.3.2ลำดบพธในการสวดพระอภธรรม

(ก) เมอถงเวลาใหนมนตพระนงประจำท (พธกรนำกราบ 3 ครง)

(ข) พธกรเรยนเชญเจาภาพจดเทยนธปเครองสกการบชาตามลำดบ ดงน

(ข1) ทโตะหมบชาพระพทธรป

• จดเทยนธปแลวสงเทยนชนวนคนพธกร

ลำดบการจดเรมจาก เทยนเลมซายมอ เทยนเลมขวามอ

ธปดอกซายมอ ธปดอกกลาง และธปดอกขวามอ ตามลำดบ

• นงคกเขาประนมมอ (กลาวบชาพระรตนตรยแลวกราบ 3 ครง)

(ข2) ทโตะบชาพระธรรม

• จดเทยนธปแลวสงเทยนชนวนคนพธกร

ลำดบการจดเรมจาก เทยนเลมซายมอ เทยนเลมขวามอ

ธปดอกซายมอ ธปดอกกลาง และธปดอกขวามอ ตามลำดบ

• นอมตวลงยกมอไหว

(กรณจดทกราบซงเปนชนลด ใหนงคกเขาและกราบทชนลดนน


37

(ข3) ทโตะเครองตงหนาศพ

• จดเทยน 1 ค ธป 1 ดอก

• นงคกเขาประนมมอ จดธปและยกธปขนจบบชาศพ

โดยปลายนวชจรดระหวางควพรอมกบกลาวขอขมาศพแลวปกธปไว ณ กระถางธป

กรณทมพธกรหรอเจาหนาท เตรยมเครองสกการบชา (เทยน 1 ค และธป 1 ดอก) ไว

ใหผจด คอ ประธานหรอเจาภาพ รบเทยนชนวนจากพธกร

เจาภาพจดเครองสกการบชานน

สงเทยนชนวนคนพธกรแลวกราบ 1 ครง โดยไมแบมอ (ศพฆราวาส)

สำหรบศพพระภกษสามเณรใหกราบ 3 ครง จากนนกลบไปยงทนง

(ข4) ลำดบขนตอนพธตอไป

• พธกรนำอาราธนาศล เจาภาพรบศลจบแลวกราบ 3 ครง

• พธกรอาราธนาธรรม

• พระสงฆเรมสวดพระอภธรรมตอไป

(หากมการแสดงธรรม ควรดำเนนการกอนสวดพระอภธรรม)


38

• เมอถงเวลาเลกสวดประจำคน พระสวดอภธรรมจบสดทายแลว

พธกรเชญเจาภาพถวายไทยธรรม

• พธกรทอดผาภษาโยงหรอดายสายสญจน เจาภาพทอดผาบงสกล

• พระสงฆพจารณาผาบงสกล

• พธกรเกบผาภษาโยงหรอดายสายสญจน

• พธกรเชญเจาภาพถวายปจจยและไทยธรรม

• พธกรเตรยมภาชนะกรวดนำสำหรบเจาภาพ

• พระสงฆอนโมทนาและใหพร

• เจาภาพกรวดนำ

• พธกรนำกราบคณะสงฆ

• คณะสงฆเดนทางกลบ

• คณะเจาภาพและหมญาตถายรปเปนทระลก

• เสรจพธ


39

3.3.3ลำดบพธกรรมในวนฌาปนกจ

พธสวดถวายพรพระ

• รงขนเวลาใกลเพล คณะสงฆนงบนอาสนะสงฆ

• เจาภาพจดเครองสกการบชาพระรตนตรยและเคารพศพ

• พธกรนำอาราธนาศล ผรวมพธรบศล พระสงฆสวดถวายพรพระ

• ถวายภตตาหารเพล ถวายเครองไทยธรรม

• พระสงฆอนโมทนา เจาภาพกรวดนำ

พธสวดมาตกาบงสกล

• คณะสงฆนงบนอาสนะสงฆ

• เจาภาพจดเทยนธปเครองสกการบชา

• พระสงฆสวดมาตกา

• ฝายเจาภาพรวมกนถวายไทยธรรม

• พธกรทอดผาภษาโยงหรอดายสายสญจน

• ฝายเจาภาพรวมกนทอดผาบงสกล (วางทบไวบนผาภษาโยงหรอสายสญจนดานหนาพระสงฆแลวปลอยมอ)

เสรจแลวจะกลบไปนงทเดมหรอนงขางหนาคณะสงฆกได ประนมมอฟงพระสงฆกลาวคำพจารณาผาบงสกล

• คณะสงฆอนโมทนา เจาภาพกรวดนำ


40

3.3.4บทพดสำหรบผทำหนาทพธกร

(1) แจงกำหนดการ

“ เรยน ทานผมเกยรตทกทาน

กำหนดการ พธบำเพญกศลสวดพระอภธรรม ของ คณเกงบญ วมานสวาง

มรายละเอยดขนตอนของงานดงตอไปน

17.30 น. คณะสงฆสวดพระอภธรรม เดนทางมาถง

หลงจากนนประธานในพธ จดเทยนธปบชาพระรตนตรย และจดเทยนธปบชาพระธรรม

สำหรบทานประธานในพธวนน คอ คณ............ จะเปนผจดเทยนธปบชาพระรตนตรย

และคณ...........จะเปนผจดเทยนธปบชาพระธรรม

ตอจากนนพธกรจะนำทกทานบชาพระรตนตรย อาราธนาศล และอาราธนาธรรม

คณะสงฆสวดพระอภธรรม 1 จบ

เสรจแลวทานเจาภาพทอดผาบงสกลและถวายเครองไทยธรรม

เมอถวายเครองไทยธรรมเสรจแลว คณะสงฆใหพร

พธกรรมในวนนจะเสรจในเวลาประมาณ ............. น. ครบ”


41

(2) กลาวตอนรบและกราบขอบพระคณพระผใหญ (ถาม)

ในขณะนน คณะพระเถระกำลงเดนมานงทจดรบรองหรออาจจะนงเรยบรอยแลว

“ ในวนนไดรบความเมตตาจาก…(นามของพระผใหญ)…ไดเดนทางมารวมในพธบำเพญกศล

สวดพระอภธรรมของ คณ.......... (บางกรณเรยกคณพอ คณแม)

ขอเรยนเชญสาธชนทกทาน ประนมมอขน เพอแสดงความเคารพพระเดชพระคณ…………

และคณะพระเถรานเถระ (หรอใชคำวา และคณะสงฆ) โดยพรอมเพรยงกนนะครบ

คณะกรรมการจดงานขอกราบขอบพระคณในความเมตตาของพระเดชพระคณทาน และคณะ

พระเถรานเถระทกรปดวยความเคารพอยางสงครบ ”

(ถวายนำดมแดคณะสงฆ)

(3) เมอใกลจะเรมพธ อาจแจงกำหนดการอกครง และเชญชวนเจาภาพหาทนง

“แขกผมเกยรตทกทานครบ... อกสกคร พธบำเพญกศล สวดพระอภธรรมกำลงจะเรมขน ทานใดทเพง

เดนทางมาถง ขอเชญไดหาทนงใหเรยบรอยนะครบ”


42

(4) คณะสงฆสวดพระอภธรรมมาถงศนยกลางพธ พธกรนำกราบพระประธาน

“ขณะน คณะสงฆสวดพระอภธรรม ไดเดนทางมาถงศนยกลางพธแลว อกสกครจะไดประกอบพธ

บำเพญกศล สวดพระอภธรรมเปนลำดบตอไป”

(รอจนคณะสงฆสวดพระอภธรรม กราบพระประธาน และนงเรยบรอยแลวจงพดตอ)

“ขอเรยนเชญ สาธชนทกทาน นงคกเขาประนมมอ ตงใจกราบ (ชอของพระเถรานเถระทมารวมงาน /

ถาม) และคณะสงฆโดยพรอมเพรยงกนนะครบ” (กราบ 3 ครง)

(5) ประธานจดเทยนธปบชาพระรตนตรยและจดเทยนธปบชาพระธรรม

“เรยนเชญ………………ไดจดเทยนธปบชาพระรตนตรย ขอเรยนเชญครบ”

(เมอจดเสรจแลวใหเจาภาพเดนกลบสกระยะหนงกอน แลวคอยเชญคนตอไปโดยไมตองรอใหเขากลบมานงท

ทงนเพอใหพธกรรมกระชบขน)

“เรยนเชญ………………………………………… ไดจดเทยนธป บชาพระธรรม ขอเรยนเชญครบ”

(รอใหเจาภาพกลบมานงในพนท)


43

(6) นำบชาพระรตนตรย อาราธนาศล และอาราธนาธรรม

“เรยนเชญสาธชนทกทาน ตงใจกลาวคำบชาพระรตนตรยโดยพรอมเพรยงกนนะครบ

อะระหง สมมาสมพทโธ ภะคะวา, พทธง ภะคะวนตง อะภวาเทม (กราบ)

สวากขาโต ภะคะวะตา ธมโม, ธมมง นะมะสาม (กราบ)

สปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, สงฆง นะมาม (กราบ)

ขอเชญทกทาน ตงใจอาราธนาศล 5 โดยพรอมเพรยงกนนะครบ

มะยง ภนเต วสง วสง รกขะณตถายะ, ตสะระเณนะ สะหะ, ปญจะ สลาน ยาจามะฯ

ทตยมป มะยง ภนเต วสง วสง รกขะณตถายะ, ตสะระเณนะ สะหะ, ปญจะ สลาน ยาจามะฯ

ตะตยมป มะยง ภนเต วสง วสง รกขะณตถายะ, ตสะระเณนะ สะหะ, ปญจะ สลาน ยาจามะฯ”

(พระใหศล , เจาภาพและสาธชนรบศลจนจบ)

1. ปาณาตปาตา เวระมะณ, สกขาปะทง สะมาทยาม

2. อะทนนาทานา เวระมะณ, สกขาปะทง สะมาทยาม

3. กาเมสมจฉาจารา เวระมะณ, สกขาปะทง สะมาทยาม

4. มสาวาทา เวระมะณ, สกขาปะทง สะมาทยาม

5. สราเมระยะมชชะปะมาทฏฐานา เวระมะณ, สกขาปะทง สะมาทยาม


44

หลงจากพระใหศลจบดวยคำวา “สลง วโสธะเย…..” พธกรรบดวยคำวา “สาธ” แลวนำกราบ 3 ครง

ลำดบตอไป พธกรกลาวอาราธนาธรรม

พรมมา จะ โลกาธปะต สะหมปะต

กตอญชะล อนธวะรง (อานวา อนนะธวะรง) อะยาจะถะ

สนตธะ สตตาปปะระชกขะชาตกา

เทเสต ธมมง อะนกมปมง ปะชงฯ

(เจาภาพและสาธชนเปลยนเปนนงพบเพยบ)

***คณะสงฆสวดพระอภธรรม 1 จบ หรอมากกวา 1 จบ ตามแตนดหมาย***

(7) ทานเจาภาพทอดผาบงสกล

พธกรกลาว “ลำดบตอไป ขอเชญทานเจาภาพคอ

1.คณ....

2.คณ...

3.คณ…

4.คณ…

ไดทอดผาบงสกลในโอกาสนครบ


45

เมอมาถงดานหนาอาสนสงฆแลว ขอใหทกทานนงใหตรงกบตำแหนงดานหนาของคณะสงฆนะครบ

ลำดบตอไปขอใหทกทานไดทอดผาพรอม ๆ กน

โดยวางผาตามแนวยาวไวบนผาภษาโยง (หรอสายสญจน) ดานหนาคณะสงฆ

และเมอทกทานทอดผาเรยบรอยแลว กราบนมนตคณะสงฆพจารณาผาบงสกลครบ”

หากเจาภาพชดเดยวกนนเปนผถวายไทยธรรมดวย ใหกลาวตอวา

“หลงจากนน จะไดเรยนเชญทานเจาภาพ ถวายเครองไทยธรรมเปนลำดบตอไป”

เมอทานเจาภาพพรอม

พธกรกลาว “เรยนเชญทกทานไดทอดผาบงสกลในโอกาสนครบ”

เมอเจาภาพทอดผาเสรจ คณะสงฆตงพดแลวพจารณาผาบงสกล

หากเปลยนเจาภาพชดใหมเพอถวายไทยธรรม กลาวดงตอไปน

“ขอเรยนเชญทานเจาภาพไดกลบเขาทนง และขอเรยนเชญทานเจาภาพถวายไทยธรรม คอ

1.คณ....

2.คณ...

3.คณ…

4.คณ…

ไดเขาประจำพนทดานหนาอาสนะสงฆ เพอเตรยมถวายไทยธรรมครบ ขอเรยนเชญครบ”


46

(8) ถวายเครองไทยธรรม

“ในการถวายเครองไทยธรรม ขอใหทกทานรอฟงสญญาณเพอนอมนำเครองไทยธรรมถวายแด

คณะสงฆพรอม ๆ กนนะครบ เมอถวายเรยบรอยแลว เรยนเชญทกทานไดนงรอในพนทดานหนาอาสนะสงฆ

เพอรอรบพรจากคณะสงฆเปนลำดบตอไป”

เมอทานเจาภาพพรอม

“ขอเชญทกทาน ไดถวายเครองไทยธรรมแดคณะสงฆ ในโอกาสนครบ…สาธ”

“เรยนเชญทกทาน ไดเตรยมกายวาจาใจใหใสสะอาดบรสทธ เพอรอรบพร จากคณะสงฆเปนลำดบตอไป”

คณะสงฆใหพร

ทานเจาภาพกรวดนำ รบพร

พธกรกลาว “สาธ…”

(9) เมอสวดเสรจแลวเปนอนจบพธ พธกรนำกราบคณะสงฆ

“ ขอเรยนเชญทกทาน ตงใจกราบคณะสงฆ โดยพรอมเพรยงกน (กราบ 3 ครง)” หรอ

“ ขอเรยนเชญทกทานตงใจกราบ (ชอของพระเถรานเถระทมารวมงาน/ถาม) และคณะสงฆ

โดยพรอมเพรยงกนนะครบ (กราบ 3 ครง)”


47

(10) คณะสงฆสวดพระอภธรรมเดนทางกลบ

(กรณพระผใหญ เชน พระสงฆทรงสมณศกด มานำสวดพระอภธรรม)

เมอทานใหพรเสรจแลว พธกรนำสาธชนกราบพระผใหญกอน

“ขอเรยนเชญทกทาน นงคกเขาประนมมอ ตงใจกราบพระเดชพระคณ……….และคณะพระเถรานเถระ

โดยพรอมเพรยงกน กราบ… กราบ… กราบ”

“ในวนนไดรบความเมตตาจาก………ไดเดนทางมา (รวมในพธหรอเปนประธาน) ในพธบำเพญกศล

สวดพระอภธรรมของ............ทานเจาภาพและคณะญาตมตรทงหลาย ขอกราบขอบพระคณดวยความเคารพ

อยางสง และขอกราบอนโมทนาบญกบทานเจาภาพและแขกผมเกยรตทกทานมา ณ โอกาสน…สาธ”

(11) ประชาสมพนธและขอความรวมมอ

แจงกำหนดการวามงานบำเพญกศลวนใดบาง

แจงกำหนดการงานฌาปนกจ


การจดงานสลายราง (ฌาปนกจ)

4h h


49

4. การจดงานสลายราง (ฌาปนกจ) ในการฌาปนกจศพของผละสงขารนน เมอถงเวลาทเจาภาพกำหนดแลว ใหตดตอเจาหนาท

ฌาปนสถานและออกบตรเชญ โดยกำหนดวนเวลาใหผเคารพนบถอทราบทวกน เมอเสรจพธบาเพญกศลแลว

ตองเชญศพไปสเมร โดยมพระสงฆชกศพหรอเดนนาหนาศพ สวนบรรดาญาตจะเดนตามหลงศพไปโดยสงบ

ยกเวนญาตสนททจะถอภาพของผละสงขาร และกระถางธปเดนนำหนา รวขบวนจะเวยนรอบเมรเปน

“อตราวฏ” คอเวยนซายทวนเขมนาฬกา 3 รอบ เมอศพผานมา ผทนงอยพงลกขนยนเพอแสดงความเคารพ

ตอศพนนดวย หลงจากตงศพแลวเปนพธกลาวสดดผละสงขาร จากนนกอนประชมเพลง เจาภาพจะเชญ

แขกผใหญทเคารพนบถอ เปนผทอดผามหาบงสกลทหบศพ บนสายสญจนหรอบนภษาโยง ผทอดผาคนสดทาย

เปนคนจด “เพลงศพหลอก” เปนการขอขมาศพครงสดทายกอนเผาจรง โดยจะมพระสงฆ 4 รปสวด

พระอภธรรม หรอทเรยกวา“สวดหนาไฟ”

ในชวงนน แขกทมาในงานและญาตมตรจะทยอยกนขนมาเผาศพหรอขอขมาศพดวยการวาง

ดอกไมจนทน ธป และเทยนตามทเจาภาพเตรยมไวเปนชด ๆ แลวจงลงจากเมรพรอมรบของทระลกจากเจาภาพ

เมอเผาหลอกเรยบรอยแลว เจาหนาทฌาปนสถานจะเคลอนศพไปยงเตาสาหรบเผาจรง กอนเผาจรง

เจาหนาทเมรหรอสปเหรอจะทบหรอตอยมะพราวหาวทปอกเปลอกแลวเพอใหกะลาแตก แลวนำนำมะพราว

มาลางหนาศพกอน จากนนจงเคลอนโลงศพเขาเตาเผา


50

ตวอยางลำดบพธฌาปนกจศพ

09.00 น. – เชญศพขนตงบนศาลาบำเพญกศล

10.15 น. – นมนตพระสงฆประจำทนง

10.20 น. – เจาภาพจดเทยนธปบชาพระรตนตรย

10.25 น. – อาราธนาพระปรตร

10.30 น. – พระสงฆสวดพระพทธมนต

11.00 น. – ถวายภตตาหารเพล, ถวายเครองไทยธรรม, พระสงฆอนโมทนา

12.00 น. – เลยงอาหารกลางวนแกญาตมตรและแขกทมาในงาน

14.00 น. – นมนตพระเทศนขนพกบนอาสนะสงฆ

14.05 น. – เจาภาพจดเทยนธปบชาพระรตนตรย เทยนกณฑเทศน และเทยนธปหนาศพ

14.10 น. – อาราธนาศล และอาราธนาธรรม (เทศนธรรมดาหรอเทศนแจงกได)

– พระสงฆแสดงพระธรรมเทศนาจบแลว ถวายกณฑเทศน

15.00 น. – นมนตพระสงฆ 10 รป (หรอตามแตตองการ) ขนอาสนะสงฆพรอมกน

– มาตกาบงสกล

15.30 น. – เคลอนศพเวยนรอบเมร 3 รอบ พระสงฆนำศพ 1 รป


51

15.45 น. – เชญศพขนสเมร

16.00 น. – ผอญเชญพานดอกไมจดแถวพรอมทหนาเมร

– อานคำสดดและคำไวอาลย (จบแลวเชญชวนผรวมพธยนไวอาลย)

– เชญแขกผใหญทอดผาบงสกลโดยจดลำดบจากอาวโสนอยไปหาผมอาวโสมาก

– ประธานในพธทอดผาบงสกลหนาหบศพ

– ประธานวางดอกไมจนทน

– ผรวมงานวางดอกไมจนทน

รายละเอยดเกยวกบการเชญแขกขนทอดผาบงสกล

ลำดบการเชญ

– เจาภาพตองเตรยมอปกรณสำหรบประชมเพลงบนเมรไวใหพรอม

– เรมเชญจากทานผมอาวโสนอยไปจนถงทานผมอาวโสมากตามลำดบ

– เชญประธานในพธขนทอดผาบงสกลเปนอนดบสดทาย (เรยกวาผามหาบงสกล) เมอทอดผาบงสกล

แลวเชญประกอบพธประชมเพลงตอไปทนท


52

ขอควรปฏบตสำหรบผเชญและผรบเชญผาบงสกล

(1) สำหรบผเชญ

– เตรยมภาชนะสำหรบรองรบผาบงสกล เชน พานทอง หรอ ตะลมมก เปนตน

– ประคองภาชนะรองรบผาบงสกลดวยมอทงสอง แลวนำไปมอบใหผทอดผาทละ 1 ทาน

– เดนเขาไปหาผรบเชญ โคงทำความเคารพแลวกลาวคำเชญ และเดนตามหลงผรบเชญนน

โดยเดนเยองไปทางดานซายมอของทาน

– เมอถงเมรแลว ใหยนหางจากผรบเชญประมาณ 1 กาว จากนนจงยนภาชนะรองรบผาบงสกล

เพอมอบผาใหกบผรบเชญ

– ลงจากเมรแลวเตรยมผาบงสกลใสภาชนะรองรบเพอนำไปเชญผทอดผาในลำดบตอไป

(2) สำหรบผรบเชญ

– เมอไดรบเชญแลว พงลกขนยนแลวกาวเดนไปถงเมร เมอถงแลวยนเบองหนาหบ

(อาจเรยกโลงหรอโกศ) ทำความเคารพตามประเพณนยม จากนนจงหนมารบผาบงสกลมาวาง

ทอดไว ณ จดทเตรยมไว

– ขณะทพระสงฆขนไปบนเมร พงนอมตวลงยกมอไหวเพอรอทานพจารณาผาบงสกล ประนมมอ

ขณะพระสงฆลงจากเมร นอมตวลงยกมอไหวอกครงหนงแลวจงลงจากเมรตามมา

– ถาเปนประธานในพธและทอดผาบงสกลเปนคนสดทาย เมอแสดงความเคารพพระสงฆครงสดทาย

แลวพงเรมประกอบพธประชมเพลงศพตอไป


53

การสดดผวายชนม

การสดดผวายชนม ถอเปนสงสำคญทผมารวมงานจะมโอกาสไดทราบประวตและเรองราวของ

ผละสงขาร โดยเฉพาะอยางยงคอคณธรรมและความดงามตางๆ เพอใหผยงมชวตอยไดจดจำและนำไปเปน

ตนแบบในการดำเนนชวต การกลาวบทสดดผวายชนมนนมกจะกลาวกอนเชญแขกผใหญทอดผาบงสกล

ตวอยางบทสดดผวายชนม

ตวอยางท1-บทสดดคณพอพงศพฒน(พอผเปนตนแบบ)

นมสการพระคณเจาและสามเณรทกรป ทานผมเกยรต และยอดกลยาณมตรทกทาน

พระบรมศาสดาสมมาสมพทธเจา ประทานพทธดำรสไววา การไดอตภาพแหงความเปนมนษยนน

ชางยากยง บคคลใดไดอตภาพนมา นบเปนผมบญลาภอนประเสรฐ เพราะกายมนษยเพยงกายเดยวเทานน

ทสามารถสรางบญกศลอนยงยวดใหบงเกดขนได

แลวบคคลใดเลา ทเปนผใหกำเนดกายมนษยนมา ใครหรอ...คอเบาหลอม ผมอบกายทสมบรณนให

เพอใหเราไดอาศยสรางความด และดำเนนชวตอยบนโลกนอยางมความสข ทานไมเพยงแตสรางเทานน แตยง

ตามดแลรกษาปานแกวตาดวงใจ ยอมสละชวตของตนเพอแลกกบชวตเรา ยนดเมอเหนเราปรดา แตกลบ

ทกขทอยงกวาเมอเหนเราตรอมตรม ทงหมดนเปนเพยงเศษเสยวแหงคณงามความด ของผทกำลงทอดราง

สงบนงอย ณ เบองหนาน คณพอพงศพฒน พอแกวผเปนตนแบบทงทางกาย และทางใจของลกทกคน


54

นบจากวนทลกลมตาดโลก ชวตของลกกไดรบการดแลประคบประหงมอยางดจากพอและแม

ในยามนนลกแทบไมรเลยวา กวาจะมาเปนคำขาวแตละคำใหลกไดอมทอง กวาจะมของเลนด ๆ เสอผาสวย ๆ

ใหลกไดสวมใส กวาทลกจะเตบใหญมาจนถงทกวนนได หยาดเหงอกแสนลานหยดแลว...ทพอตองอาบเหงอ

ตางนำ ทมเทแรงกายแรงใจ กรำงานหนก เพอหาทรพยมาเลยงดลก

ไมเพยงแตจะมพระคณทมากลน พอยงเปนแบบอยางของลกในทกดาน ทานคอลกยอดกตญญ

ผยอมทงความฝนของตน เพอพอแมบพการ แมจะเรยนหนงสอเกง มพรสวรรคในดานการเรยน แตเมอหนหลง

กลบมา ไดเหนภาพบพการทงสอง ตองเหนดเหนอยทำงานหนก ทานทนไมได ยอมทงการเรยน อาสาตน

ออกมาชวยคณปคณยาทำงานหาทรพย และดวยความขยน อดทน หนกเอาเบาส พอจงกลายมาเปนเสาหลก

ใหกบครอบครว เปนทพงใหแกญาตพนองทกคนททกขรอนมาขอพงพง ทานไมนงดดาย รบชวยเหลอทนท

ทง ๆ ทบางครง กแทบจะเอาตวไมรอดเพราะนำใจทไมเคยเหอดแหงนเอง จงทำใหพอเอาชนะใจใครตอใคร

หลายคน กลายเปนทรกทเกรงใจ ทงในหมเพอนฝงและญาตพนอง

ในฐานะของสามผทำหนาทหวหนาครอบครวกเชนกน ทานกทำไดอยางสมบรณ ไมเคยแมสกครง

ทพอจะทำใหแมตองชำใจ ทานซอสตย รกและเทดทนตอแมเพยงคนเดยว เปนเสาหลกทมนคง เปนชาง

เทาหนาทแขงแกรง จนสามารถสรางฐานะ จากทเคยวางเปลา ใหกลบกลายมาเปนเจาของกจการรานเพชร

ทรงเรองได


55

แตแลวพอกไดพบสจธรรมของชวต เมอวบากกรรมไดตามมาตดรอน ทำใหธรกจตองซบเซาลง

แมกระนนพวกเรากไมเคยเหนความทอแทสนหวงจากพอ ดวงตายงคงฉายแววแหงความมงมนอยเสมอ

นนเปนเพราะพอมสงสำคญทใชเปนหลกยดเหนยวจตใจเรอยมา นนคอธรรมะขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา

นบตงแตกาวมาสเสนทางบญ พอของลกไมเคยหางบญเลย ทานทมเททำทกบญอยางเตมกำลงเทาท

จะทำได โดยเฉพาะอยางยง ทานยอมถวายบตรผ เปนดงแกวตาดวงใจถง 2 คน ฝากฝงไวในรมเงา

พระพทธศาสนา ใหบรรพชาสามเณรเปนผมศลาจารวตรงดงาม นบเปนบญทพอปลาบปลมทสดและไมมวน

ลมเลอนจนวนสดทายแหงชวตของทาน

อตภาพความเปนมนษยนนแสนสน มรณะภยคบคลานเขาใกลเราทกขณะจต ไมเคยมใครขามพน

พญามจจราชผมเสนาใหญได ผมปญญารความเปนจรงนจงไมประมาท กระทำวนเวลาทลวงเลยผาน สรางสง

ดงามใหเกดขนแกตนและผอนเสมอมา พอของลกกเชนเดยวกน ทานรวาเวลาชวตของตนเหลอนอยลงทกขณะ

ทานจงไมประมาทในการสงสมบญและมโอกาสสรางบญจวบจนลมหายใจสดทายของชวต

แมวนน คณพอไดจากพวกเราไปอยางไมมวนหวนกลบ แตเกยรตคณความดงามของทาน จะยงคง

โชตนาการอยในความทรงจำของลกหลานทกคนไปตราบนานเทานาน ขออาราธนาอำนาจบารมธรรมของ

องคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา และอำนาจแหงบญกศลทคณพอและพวกเราไดกระทำไวดแลว จงดลบนดาล

ใหคณพอรงเรองดวยทพยสมบตทงปวง และประสบแตความสขในสมปรายภพใหยง ๆ ขนไปเทอญ

...........................................................


56

ตวอยางท2–บทสดดคณแมขวญเรอนชยวงส(แมพระแมศรเรอน)

นมสการพระคณเจาและสามเณรทกรป ทานผมเกยรตและยอดกลยาณมตรทกทาน

จะมรก รกใด ในโลกหลา เกนไปกวา รกของแม ไมแปรผน

ลกตระหนก แมรกลก แตในครรภ รกจนวน สดทาย ตายจากจร

นคอความรสกทมอยอยางเตมหวใจของแมทกำลงนอนทอดรางสงบนง อย ณ เบองหนาของเรา

ทกคนในขณะน ตลอดชวตของแมทานน มแตความรกความหวงดใหแกลกเสมอ รกของทานเปนรกทบรสทธ

จรงใจ ไมเคยหวงสงใดตอบแทน ในหวใจของทานมแตความเสยสละ สละทงแรงกายแรงใจ แบงปน

พลงชวตของตน เพอใหลกนอยไดเตบโตขนอยางสมบรณพรอมในทกสง แมผมหวใจยงใหญทานนคอ

คณแมขวญเรอน ชยวงส แมผอยเบองหลงความสำเรจของลกทกคน

นบแตวยเยาว ภาพของแมทคอยกลอมเกลยงเลยงดพวกเราทกคน ยงคงฝงตรงอยภายในใจ

เพอพวกเราแลว แมยอมเหนอยเสมอ ทานทำหนาทเปนทงแมศรเรอนใหกบคณพอ เปนทงแมพระทคอย

ดแลลก ๆ จนเตบใหญ แมจะเหนดเหนอยแสนเขญ จะลำบากสกเพยงใด แมกไมเคยปรปากพรำบน ยงคงทมเท

ดวยความวรยะอตสาหะ หวงใหลกเปนคนด ไดรำเรยนหนงสอ ไดรบสงทดทสด ไมนอยหนาใคร ๆ และแลว

ความเหนอยยากของแมเมอวนวาน กกลบกลายมาเปนความสำเรจของลก ๆ เพราะวนนลกทกคนลวนเตบโต

ขนเปนบณฑตทมความรคคณธรรม ใชชวตอยในสงคมไดอยางมความสข นนเพราะมแมอยเบองหลงเสมอมา

ไมเพยงแตจะคอยพรำสอน แมยงลงมอทำใหเหนเปนแบบอยาง ทานทำใหเราเหนวา การโอบออมอาร

มนำใจตอคนรอบขางนน จะกอใหเกดประโยชนสขแกเราอยางไรบาง การไมดดายเมอเหนใครเดอดรอน


57

จะทำใหเราเปนทรกของผคนอยางไร เราไดเหนตวอยางจากแมเสมอ แมเมอยามทพวกเราเหนดเหนอย

หรอทอแทกลบมา แมคนน คอผทคอยปลอบโยนใหกำลงใจ และคอยชแนะสงตาง ๆ ให จนพวกเราเอง

เกดกำลงใจทจะตอสกบอปสรรคในชวต ทงหมดนลวนเปนสงทแมไดทำใหเหนตลอดมา

คณธรรมอกสงหนงทกลายเปนความประทบใจของลกทกคน คอความกตญญกตเวท แมของลก

จะเทดทนบชา ใหความเคารพตอบพการและผมพระคณเสมอ และแมกปลกฝงคณธรรมนใหเกดขนกบพวกเรา

ทำใหเรามอปนสยทดงามนตดตวไปดวย พวกเราตระหนกดวาทกถอยคำทแมพรำสอน ไดกลนผานดวงใจ

แหงความหวงด เปนถอยวจทชแนะหนทางชวต ทำใหพวกเราไดเดนไปบนหนทางทถกตองดงามเรอยมา

ลกหวงใหแมเปนดงรมไทรใหญ ใหลกไดพกพงใจในยามทอแท อยากใหแมคอยปลอบประโลมเหมอนดงเชนเคย

แตสงทลกหวงคงไมมวนเปนจรงอกแลว

อตภาพความเปนมนษยนชางสนนก ดงหยดนำคางบนปลายยอดหญา เมอตองแสงอนแรงกลา

ของพระอาทตย กตองแหงเหอดหายไป ชวตมนษยกเชนกน เมอเกดมา สดทายกตองลาลบดบสญ แมของลก

ตระหนกในเรองน ตลอดชวตของทานจงสงสมบญทกบญไมเคยขาด เพราะรวามเพยงบญเทานนทจะเปนทพง

ใหกบชวตหลงความตายได แมวนนทานจะจากเราไปแลว แตภาพแหงการสรางความดของแมจะยงคงอย

ในความทรงจำของลกทกคนตลอดไป

ขออำนาจบารมธรรมขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาทก ๆ พระองค รวมกบบญบารมทคณแม

และลกหลานไดกระทำไวดแลว จงดลบนดาลใหคณแมไดสถตยในทพยวมานอนประเสรฐ เสวยทพยสข

ในสมปรายภพใหยง ๆ ขนไปเทอญ

...........................................................


58

ตวอยางท3-บทสดดคณแมจนตนาไชยกล(ยอดปฏมากรเอกของลก)

นมสการพระคณเจาและสามเณรทกรป ทานผมเกยรตและยอดกลยาณมตรทกทาน

หวงมหานภากาศอนเวงวาง มหาสมทรสดกวาง ในไตรหลา

รวมแผนพนผนดลพสธา ยงนอยกวาหวงหวใจแหงมารดร

หากจะรวมทกอณเนอแหงความเวงวางของทองนภากาศ หรอจะรวมมหาสมทรอนกวางใหญ

สดประมาณหมดทงโลกหลา กไมอาจเทยบคาได กบความกวางใหญแหงหวงนำใจของบคคลทานหนง

ทเหลามนษยตางพากนเรยกขานทานวา แม

จะมบคคลใดในโลกน มนำใจสดประเสรฐ เตมเปยมดวยความเมตตา มมหากรณา จะมบคคลใดเลา

ทยอมสละสนทกสงทกอยาง แมกระทงชวตของตนโดยไมหวงแหน เพยงเพอใหลกไดดำรงอย ทานคอ

พระพรหม คอพระอรหนต คอยอดสตร ทมหวใจอนยงใหญ มอาจหาสงใดมาเทยบได นแหละบคคลทไดรบ

การขนานนามวา แม

เฉกเชน คณแมจนตนา ไชยกล แมผประเสรฐทนอนทอดรางสงบนง อย ณ เบองหนาของเราในขณะน

ตลอดชวตของลกนบแตวยเยาวกระทงเตบใหญ ภาพแหงความเปนผใหและเสยสละของแม ไดตราตรง

อยในความทรงจำของลกเสมอ แมจะอยในวยสาว อายเพยงสบกวาปเทานนกตองเปนเสาหลกใหกบนองทกคน

แตดวยหวใจทเดดเดยว อดทน ไมยอทอตออปสรรค ทงมวสยทศนกวางไกล แมกสามารถเอาชนะวกฤตในชวต

มาไดอยางสงางามทกครง แมจะเปนเพยงสตรเพศทชายตางปรามาสวาออนแอ แตแมของลก คอกลสตร


59

ททงสวย ฉลาด และเกงทสดคนหนง เปนผนำททำงานเกงหาตวจบยาก จนสามารถสรางฐานะใหเปนปกแผน

มนคง กลายเปนหลกชยใหนองทกคนไดพงพงอาศย

ดวยบคลกทสงางาม มมารยาททงามพรอม แมจงชนะใจใครตอใครหลายคน รวมทงคณพอของลก

เมอทานทงสองไดครองคและสรางชวตใหถอกำเนดขน คณแมกทำหนาทแหงบพการไดอยางยอดเยยม ไมเคย

บกพรองในหนาทของคำวามารดา ผสรางลกใหเปนคนดทสงคมยกยองเลย กวาปฏมากรฝมอเอกจะผลตผลงาน

ใหเราไดชนชมนน ตองใชความเพยรพยายาม ความอดทน และแรงใจอนสงสง จงสามารถสรางสรรคผลงาน

ออกมาใหชาวโลกไดเหน แมของลกกเชนกน คอยอดปฏมากรแหงชวตทใชพลงกาย พลงใจ และพลงชวต

ของตน สรางลกทกคนใหเปนคนดทชาวโลกแสวงหา แมเปนผใหชวต มอบกายมนษยใหพวกเราไดสรางความด

แมเปนผใหความร ทใคร ๆ กไมสามารถแยงชงไปจากพวกเราได และแมเปนผใหคณธรรม ปลกฝงสำนกแหง

ความเปนชาวพทธทมพระรตนตรยเปนทยดเหนยวจตใจและสรณะอนสงสดของชวต ทำใหพวกเราดำเนนชวต

ไดอยางถกตองภายใตกรอบแหงศลธรรมอนดงาม แมคอผมอบทกสงทกอยางในชวต แมจงเปรยบเสมอนวรสตร

ในดวงใจ ทใคร ๆ กไมสามารถลบภาพของแมไปจากหวงคำนงได

ดวงตะวน เปรยบเสมอนมารดาของแผนดน เปนแหลงพลงงานอนยงใหญของสรรพชวตฉนใด

แมกเปรยบประดจแหลงพลงใจทยงใหญและลำคาของลกฉนนน เปนดงดวงตะวนในดวงใจ คอยมอบ

ความอบอนและความรสกปลอดภยใหแกลกเสมอ ทำใหพวกเรากลาทจะกาวเดนไปบนเสนทางชวต


60

ไดอยางองอาจ ลกหวงและปรารถนาอยางยง ใหแมคอยเตมพลงชวตใหแกลกดงเชนเคย แตสงทลกหวงคง

ไมมวนกลายเปนจรงไปไดอกตอไปแลว

อตภาพความเปนมนษยชางสนนก ดจรอยไมทขดลงไปบนผนนำ เพยงไมเคลอนผาน รอยนน

กอนตรธานไปสน ชวตมนษยกดจเดยวกน เมอเกดขน เพยงไมนาน กดบสญ ไมมใครทจะลวงพนกฎเกณฑ

ความเปนจรงนไปได คณแมรซงในสจธรรมขอน ตลอดระยะเวลาททานยงมชวตอย ทานจงเรงสงสมบญ

ทงทำทาน รกษาศล และเจรญภาวนาไมเคยขาด เปนผนำบญ ชกชวนลกหลานและญาตพนองทกคนใหได

สรางบญ เพราะทานรวา สงทจะเปนทพงใหทานไดในชวตหลงความตาย มเพยงบญทไดกระทำไวเทานน

ทานจงเปนตนบญตนแบบทลกหลานไดยดถอดำเนนตามเรอยมา

แมวนน จะไมมคณแมใหพวกเราไดพกพงใจอกแลว แมพวกเราจะไมมโอกาสปรนนบตดแลตอบแทน

พระคณทานเหมอนเชนวนวาน แตทวาทกสงทแมพรำสอน จะกลายเปนอนสรณทประทบอยกลางดวงใจ

ซงจะเปนตวแทนของแมทจะอยกบลกทกคนตลอดไปไมมวนเสอมสลาย

ดวยอำนาจแหงคณพระรตนตรย และบญบารมทคณแมและลก ๆ ไดทำมาทกภพทกชาต

ตราบจนกระทงปจจบน จงปกปองคมครองคณแม ใหเดนทางไปสแดนอนแสนสขบนสรวงสวรรค บนเทงใจ

อยในพมานสถานตลอดกาลนานเทอญ

...........................................................


61

ตวอยางท4-บทสดดกลฯทองเรยนทพยเจรญพร(ยอดนกสรางบารมปาโต)

นมสการพระคณเจาทกรป ผมเกยรต และยอดกลยาณมตรทเคารพทกทาน

หากทกทานไดนกถงแมนำสายใหญสายหนงทมนำใสสะอาดเยนชนใจ เตมปรมอยตลอดเวลา

คอยดบกระหายและคลายรอน ใหแกผคนทเดนทางผานไปมาอยเสมอ หากแมนำสายนไหลทอดยาวผาน

ผนแผนดนใด กมกจะนำความสดชน ความอดมสมบรณ และความมชวตชวาไปสผนดนแหงนนเสมอ

เปรยบดงบคคลทานหนงนำใจของทานงดงาม ลนหลากอย เตมดวงใจ พรอมทจะมอบใหกบ

เพอนมนษยอยางไมมวนเหอดแหง หวใจแหงยอดกลยาณมตรของทานนน ยงใหญสดประมาณพรอมเสมอทจะ

ทำหนาทนำแสงสวางไปสดวงใจของมหาชนทงหลาย ใหเขาเหลานน ไดรจกหนทางชวตอนถกตองดงาม

ทานคอแมทลกทกคนเคารพรกยงสงใด ทานคอคณปา ทแสนใจดของลกหลาน และทานคอ

ยอดนกสรางบารม ผมหวใจยงใหญกวาหวงมหรรณพใด ๆ ในหลา ทานคอยอดกลยาณมตร

ทองเรยน ทพยเจรญพร หรอปาโต ทพวกเราทกคนเคารพรก

นบตงแตกาวเขาสเสนทางแหงธรรม ในป 2525 คณปากทำหนาทยอดผนำบญทเขมแขงมาโดยตลอด

ทานเปนตนบญใหญ คอยชกชวนพ ๆ นอง ๆ ทงจากททำงาน และคนรจกใหไดมโอกาสมาประพฤต

ปฏบตธรรมอยเสมอ ทงยงคอยประคบประคองทานเหลานน ใหอยในเสนทางธรรมเรอยมา ใครกตามทมโอกาส

เขาใกล จะเคารพรกคณปาทกคนเพราะนำใจทงดงาม ความเออเฟอทมอยอยางเปยมลน


62

ทกครงทคณปาและพวกเราเดนทางไปสงสมบญทวด ทกคนกจะไดลมลองรสชาตอาหารทแสนอรอย

จากฝมอแมครวระดบ 5 ดาวของคณปาอยเสมอ สรางความเบกบานและความประทบใจใหกบพวกเราทกคน

จงไมตองสงสยเลยวา เมอคณปาจดรถไปวดครงใดกจะมคนเตมรถทกครง เพราะนอกจากจะไดซาบซง

ในรสพระธรรมแลว ยงตดใจในรสชาตอาหารของคณปาอกดวย

เพราะรซงถงคำวา เกดมาสรางบารม คณปาจงไมเคยยอทอหรอเหนอยหนายตอการสรางบารมเลย

แมบางครงจะลมเจบอยางหนก แตทวาดวงใจของทานมเคยเจบปวยตามรางกาย ยงคงปรารถนาทจะสงสมบญ

อยตลอดเวลา และดวยความเพยรพยายาม มงทำหนาทยอดกลยาณมตรอยางไมหวาดหวน ทานจงสามารถ

ชกชวนสมาชกทกคนในครอบครว บคคลททานรกดงแกวตาดวงใจใหไดเขามาสเสนทางธรรมเชนเดยวกบทาน

ครอบครวของทานจงเปนครอบครวธรรมกายทนายกยองและควรแกการยดถอเปนแบบอยาง

นบเปนความภาคภมใจอยางสงสด เมอทานมโอกาสมองเหนผากาสาวพสตรหมคลมกายบตรชาย

คนเดยวของทาน ดวงตาจะฉายแววแหงความปลาบปลมปตทกครง ทไดเหนพระลกชายและปรารถนาทสด

ทจะเหนลก ๆ ทกคนเปนยอดนกสรางบารม มนคงอยในเสนทางธรรมเยยงนตลอดไป

ชวตมนษยแสนสนนก ดงรอยไมทขดลงบนผวนำ เพยงไมเคลอนผาน รอยนนกอนตรธานไปสน

สรรพสงเมออบตขน ยอมตองกาวลวงสจดสลายทงสน ไมมบคคลใดจะลวงพนกฎเกณฑแหงชวตนไปได


63

แมวนนคณปาจะไมไดอยรวมสรางบารมกบพวกเราเหมอนเชนวนวาน แตพวกเรายงคงจดจำภาพ

แหงความประทบใจ ทมคณปายนหยดอยเคยงขาง ยงคงจดจำภาพรอยยมเบกบานของคณปา และรสชาต

อาหารทคนเคยอยเสมอ และขอใหคณปาโปรดรบรวา หวใจอนยงใหญของยอดนกสรางบารมทานนจะยงคง

ประทบตราตรงอยภายในใจของพวกเราตลอดไป

จงหลบเปนสขเถด ยอดนกสรางบารม ในดวงใจของพวกเรา

...........................................................


ขอควรปฏบตหลงการสลายราง

5h h


65

5. ขอควรปฏบตหลงการสลายราง

5.1 เกบอฐ และทำบญอฐ

การทำบญอทศสวนกศลแกผตาย หลงจากเผาศพจะนมนตพระสงฆไปทเชงตะกอน สวดบงสกลตาย

พรมนำมนตทกระดก แลวพระสงฆสวดบงสกลเปนเพอแสดงถงการเกด แลวจงเกบกระดกใสโกศไวบนหงบชา

หรอเกบไวทวด เมอถงวนตรษสงกรานตแตละปจะนำโกศทใสกระดกไปวดใหพระสงฆสวดบงสกล หรอนมนต

พระสงฆไปทำบญทบานเพออทศสวนกศลใหแกผลวงลบไปแลว นบเปนการทำบญใหญประจำป

5.1.1ขนตอนการเกบอฐ

เมอจดฌาปนกจเสรจแลว บางรายอาจเกบอฐในวนนน ทงนเพอฉลองเสรจในวนเดยวกน โดยเกบอฐ

ในเวลาประมาณ 19.00 น. แตสวนใหญจะเกบอฐในวนรงขน เมอเกบอฐเสรจตอนเชาและนำอฐไปถงบานแลว

อาจทำบญในวนนน หรอจะพก 3 วน หรอ 7 วนกทำได


66

5.1.2เครองใชในพธเกบอฐ

• โกศสำหรบใสอฐ

• กลองโลหะ ลงโกศกระเบอง หรอหบไม สำหรบใสอฐทเหลอ และองคาร

• ผาขาวสำหรบหอกลองโลหะ

• ผาสำหรบทอดบงสกลกอนเกบอฐ

• อาหารคาวหวานสำหรบพระสงฆ

5.1.3วธปฏบตในการเกบอฐ

• สปเหรอทำพธแปรอฐ โดยหนดานศรษะไปทางทศตะวนตก แลวนมนตพระสงฆสวด

บงสกลตายเสรจแลวหนศรษะของศพไปทางทศตะวนออก แลวนมนตพระสงฆ

พจารณาบงสกลเปน

• เจาภาพเกบอฐใสโกศ โดยเลอกเกบอฐจากรางกาย 6 แหง คอ กะโหลกศรษะ 1 ชน,

แขนทงสอง 2 ชน, ขาทงสอง 2 ชน, ซโครงหนาอก 1 ชน

• อฐทเหลอรวมทงองคารทงหมด ประมวลรวมเกบใสโกศกระเบองหรอหบไม

แลวใชผาหอเกบไวสำหรบนำไปบรรจในเจดยหรอนำไปลอยนำตอไป

• เกบอฐเสรจแลวนำอาหารคาวหวานไปถวายพระสงฆทนมนตมาพจารณาผาบงสกล

เสรจพธ


การอทศแดผลวงลบ

6h h


68

6. การอทศบญแดผลวงลบ

เมอมนษยละจากอตภาพของกายเนอไปสปรโลก สงทบคคลเหลานนตองการในปรโลกคอ “บญ”

เพราะบญเปนสงเดยวทจะทำใหบคคลผละโลกไปแลวไดเสวยสขอนเปนทพย โดยเฉพาะอยางยง ถาหาก

บคคลนนเดนทางออกจากรางดวยจตทไมผองใส ตองพลดตกไปในอบายภม หากยงอยในอบายภมทไมลก

เกนไปนก เชน เปตโลก หรอยมโลก กยงสามารถรบบญทญาตมตรอทศไปใหได เพอบรรเทาความทกขทรมาน

ทมอย ถาหากกระแสบญทอทศไปใหมกำลงมากเพยงพอ กอาจนำพาบคคลนนใหพนโทษในอบายภมไดเชนกน

ดงนน เราจงควรปรารภเหตทำบญอทศสวนกศลใหผละโลกไปแลวบอย ๆ โดยเฉพาะอยางยงในวนพระ

และวนสำคญทางพระพทธศาสนา


69

เรองเลาจากพระไตรปฏก:เปรตกลายเปนเทวดาเพราะไดสวนบญ


บญทเราทำอทศสวนกศลไปใหผลวงลบสามารถชวยปลดเปลองความทกขทรมานใหแกวญญาณ

หรอกายละเอยดทอยในอบายภมไดดวย เชนเดยวกบเรองราวในสมยพทธกาล คอ เรองเปรตญาตของ

พระเจาพมพสาร

คนวนหนงขณะทพระเจาพมพสารกำลงบรรทม ทรงไดยนเสยงรองโหยหวนอนนาสะพรงกลว

ครนรงเชาพระองคจงรบไปเขาเฝาพระสมมาสมพทธเจา เพอทลถามถงทมาของเสยงนน พระสมมาสมพทธเจา

ตรสปลอบมใหพระเจาพมพสารหวาดกลว เพราะเสยงททรงไดยนนนจะไมเปนผลรายอนใด เนองจากเปนเสยง

ของเปรตจำพวก “ปรทตตปชว” คอ เปรตทมผลบญของญาตเปนอาหาร มโอกาสรบรบญทหมญาตอทศได

เมอรบรและอนโมทนาในผลบญนนแลว ความอดอยากยากแคน กจะบรรเทาเบาบาง หรอหมดสนไปได

ปรทตตปชว เปรตผ เปนญาตของพระเจาพมพสาร ไดรอคอยผลบญของพระเจาพมพสาร

ดวยความอดอยาก หวกระหายมาเนนนาน ครนเมอพระเจาพมพสารทรงถวายพระอารามเวฬวนพรอมทง

อทยานแดพระสมมาสมพทธเจาและหมสงฆ แตมไดอทศผลบญนนใหแกหมญาต เปรตผไดรบความทกขยาก

เหลานนจงมาสงเสยงรองครำครวญเพอขอสวนบญ เมอพระเจาพมพสารทรงทราบความจรงแลวจงได

ถวายทานแลวแบงบญใหแกหมเปรตเหลานน


70

เมอสนสดคำอทศสวนกศล ฝงเปรตเหลานนกหลดพนจากความหวกระหายและความทกขทรมาน

ทมมาตลอดกาลนาน กระแสบญไดบนดาลใหมสภาพรางกายทผองใสเปนสข แตกยงมไดมผานงผาหม

พระพทธองคจงทรงแนะนำใหพระเจาพมพสารถวายผาสบงจวรแดพระภกษสงฆ แลวอทศผลบญใหแก

บรรดาหมเปรตทงหลายอกครง เมออทศแลวบญกบนดาลใหเปรตเหลานนมเครองนงหม พรอมทงทนอนและ

ทนงอนเปนทพย อกทงวมานทปรากฏอยในอากาศ ในขณะเดยวกนพวกเขากพนจากอตภาพของเปรตในทนท

เมอพระเจาพมพสารไดเหนอานสงสของการใหทาน และการอทศผลบญแกบรรดาหมเปรตทเปนญาต

กเลอมใสศรทธาในการทำทานมากยงขน จงทรงถวายทานตออก 7 วน พระบรมศาสดาทรงกลาวอนโมทนา

คาถาวา “การทำบญเพออทศผลบญแกเปรตนน ชอวาเปนการบชาญาตอยางยง” ดงนนเราจงตองทำบญอทศ

หรอ “สงบญ” ใหผตายอยเสมอ ไมวาหมญาตเหลานนจะอยในสคตหรอทคตภมกลวนแตจำเปนตองใชบญทงสน

เปรยบไดกบมนษยในโลกทตองอาศยทรพยสนเงนทองในการเลยงชพนนเอง


71

6.1 ประเพณการทำบญใหผตาย ในชวง 7 วน 50 วน และ 100 วน

นบแตโบราณนานมาจะมการทาบญกศลใหแกผตายในชวง 7 วนนบตงแตวนสนลม เรยกวา

“สตมวาร” ทำบญในชวง 50 วน เรยกวา “ปญญาสมวาร” และทำบญในชวง 100 วน เรยกวา “สตมวาร”

6.2 ทำไมตองทำบญในชวง 7 วน 50 วน และ 100 วน

กอนอนตองทำความเขาใจกอนวา สภาวะจตกอนละโลกเปนชวงเวลาทสำคญทสด ซงถอเปนศกชงภพ

คอ ถาจตผองใส ไมเศราหมอง ยอมมสขคตเปนทไป แตถาจตเศราหมองไมผองใส ยอมมทคตเปนทไป

กลาวงาย ๆ คอ “ใจใสไปสวรรค ใจหมองไปอบาย” สวนใหญชวตหลงความตายของผทละโลกไปแลว สามารถ

แบงไดเปน 3 กลมกคอ

กลมท1:ใจไมใสไมหมองขณะมชวตอยบญไมทำกรรม(บาป)ไมสราง

กลมนจะมโอกาสอยในโลกมนษย 7 วน ครบ 7 วน เจาหนาทจะมารบตวไปยมโลก เพอรอพพากษา

กายละเอยดกลมน แมเลย 7 วนไปแลว หมญาตยงมโอกาสทำบญใหไดอก ในชวง 100 วน เพราะถงแม

กายละเอยดจะไปยมโลกแลว แตยงเปนชวงทมโอกาสรบบญได เพราะยงไมไดรบคำพพากษา


72

กลมท2:ใจผองใสเพราะทำบญมาตลอดทำบาปนอย

กลมนบญสงผลใหไปบงเกดในสคตภพไดทนท โดยไมจำเปนตองรอใหครบ 7 วน และถงแมจะไปเกด

ในสคตภพแลว หมญาตกยงสามารถอทศบญไดตลอดเวลา

กลมท3:ใจหมองดำมดเพราะทำบาปมาตลอดทำบญนอย

กลมนจะถกดดไปเกดในทคตภมทนท โดยไมจำเปนตองรอใหครบ 7 วน โดยมากมกจะถกดดไปเกดท

อสสทนรก หรอมหานรก ไมสามารถรบบญไดเลย แมหมญาตจะอทศไปใหภายใน 50 วน หรอ 100 วนกตาม

จนกวาจะยายมารบการลงทณฑลหโทษทยมโลก ซงบญทอทศเอาไวจะไดชองสงผลใหพนจากทณฑทรมาน

แมหมญาตจะอทศบญใหแลวเมอหลายลานปกอน แตบญนนกยงรอสงผลไมหายไปไหน

ดงนน การทจะตองทำบญ 7 วน 50 วน 100 วน จงมความสำคญ เพราะการทำบญชวง 7 วนคอ

ชวงทกายละเอยดหรอวญญาณยงวนเวยนอยในโลกมนษย สำหรบผทยงไมไดไปมหานรก กจะมโอกาสชวย

กนไดใน 7 วนนน การทำบญชวง 50 วนคอชวงทรอคอยการพพากษาจากพญายมราชในยมโลก การทำบญ

ระหวาง 50 – 100 วนคอชวงพพากษาและสงไปเกด เชน ไปเกดในมหานรก ในยมโลก เปนมนษย เปรต

อสรกาย สตวเดรจฉาน เปนตน ชวงนจะรบบญได หลกการสวนใหญจะเปนอยางน เพราะฉะนนภายใน 7 วน

50 วน ตองทำบญทกบญใหเตมกำลงแลวอทศไปให ซงจะกลาวอทศบญแดผลวงลบดวยวาจากได จะเปน

ภาษาบาล หรอภาษาใดกได ตามแตผทำบญจะถนด ทสำคญคอมจตมงทจะอทศบญ


73

การกรวดนำ หรอหยาดนำนน เปนกศโลบายอยางหนง ทจะนอมใจของผอทศใหจรดนงเปนสมาธ

กบสายนำ แตถาผทำบญมใจแนวแนอยแลว จะใชทกรวดนำหรอไมใช กสามารถอทศบญไดเหมอนกน เชน

“ขาพเจาขออทศบญจากการถวายสงฆทานในครงนใหกบ นางไปด มสข และหมญาตทงหลายผลวงลบไปแลว”

อยางไรกตาม การอทศบญใหผลวงลบนนมไดหมายความวาจะทำใหบญของผอทศลดลงหรอ

หมดสนไป แตกลบจะทำใหบญเพมมากขนอก เพราะเปนบญทเกดจากการ “อทศบญ” หรอ “ปตตทานมย”

เปรยบเหมอนเราจดประทปโคมไฟแลวสงตอความสวางนไปยงโคมไฟดวงอน ๆ นอกจากประทปของเรา

จะไมดบลงหรอสญเสยความสวางแลว ความสวางไสวกลบมมากขน

ฉนใดกฉนนน การอทศบญหรอการแบงสวนบญสวนกศลใหกบผตายจะทำใหบญในตวของเรา

มมากขน เพราะการอทศบญใหแกผลวงลบจดเปนปตตทานมย ซงเปนหนงในทางมาแหงบญ 10 ประการ

หรอบญกรยาวตถ 10 นนเอง


74

6.3 อทศบญใหในวนพระ

วนพระเปนวนประชมถอศลฟงธรรมในพระพทธศาสนา เดอนหนงจะม 4 วน คอ วนขน 8 คำ,

ขน 15 คำ, แรม 8 คำ, และแรม 15 คำ ถาเปนเดอนขาดเรยกวาแรม 14 คำ

วนขน 15 คำ ถอเปนวนพระใหญ ซงเดอนหนง ๆ จะมเพยงวนเดยว วนพระใหญถอเปนวนสำคญ

ทบตรหลานและญาตมตร จะตองทำบญอทศใหแกผละโลกไปแลว เพราะวนอนสตวนรกไมวางเวนจาก

ทณฑทรมานยงรบบญไมได แตในวนพระใหญนนการทณฑทรมานในยมโลกจะหยดลงชวคราว ทำใหบญ

ทหมญาตอทศสวนกศลไปใหไดชองสงผล บวกกบบญเกาทเคยทำมาจะชวยสงใหหลดพนจากขมนรกในยมโลก

ไปสสคตตามกำลงบญ


ภาคผนวก

7h h


76

7. ภาคผนวก

7.1 ทางมาแหงบญ

“บญ” เปนเบองหลงความสขและความสำเรจทกประการ ทงตอผทมชวตอยหรอสนชวตไปแลว

สำหรบผยงมชวตอยนบเปนผทโชคดเพราะกายมนษยเปนอตภาพทสามารถสรางบญบารมใหกบตวเอง

เพมขนได สวนผทละโลกไปแลวมสทธเพยงแคคอยอนโมทนาบญเทานน การจะอทศบญใหกบผตายไดนน

ผทยงมชวตอยตองสรางบญใหเกดขนกบตนเองเสยกอน โดยทางมาแหงบญมถง 10 ประการ ดงน


77

บญกรยาวตถ10ประการ

1. ทานมย บญจากการทำทาน

2. สลมย บญจากการรกษาศล ทงศล 5 ศล 8 ศล 10 หรอศล 227

3. ภาวนามย บญจากการนงสมาธ เจรญภาวนา

4. อปจายนมย บญจากการออนนอมถอมตน

5. เวยยาวจจมย บญจากการชวยเหลอการงานทถกทควร

6. ปตตทานมย บญจากการอทศสวนกศลใหแกผอน

7. ปตตานโมทนามย บญจากการอนโมทนาในกจอนเปนกศล

8. ธมมสสวนมย บญจากการฟงธรรม

9. ธมมเทสนามย บญจากการแสดงธรรม

10. ทฏฐชกมม บญจากการทำความเหนใหตรงตามครองธรรม


78

7.2 สงฆทาน: หลกสำคญทพงทราบ

การถวายสงฆทานแกพระภกษสงฆถอเปนบญทมอานสงสมาก จงเปนบญทนยมทำอทศใหกบผตาย

การถวายสงฆทานมไดหมายถงการถวายขาวของเครองใชหลายอยางทบรรจรวมกนในกลองหรอถงทขาย

ตามทองตลาด แตหมายถงการถวายทานแด “พระสงฆ” ซงหมายถงพระจำนวนหลายรป หรอพระจำนวน

ไมกรป (เปนตวแทนหมคณะพระภกษทงหมด) โดยทผถวายนนไมมงเจาะจงวาจะถวายตอรปใดรปหนง

โดยเฉพาะ การถวายสงฆทานยอมมอานสงสและผลบญมากกวาการถวายทานโดยมงตรงตอพระรปใดรปหนง

• หลกสำคญของการถวายสงฆทานมอยวา ตองตงใจถวายแดพระสงฆโดยรวม ไมจำเพาะเจาะจง

วาจะตองถวายภกษรปใดรปหนง ไมวาจะเปนภกษบวชใหม มอายมากดเครงขรม มสมณศกดหรอไมกตาม

ควรตงใจมนวาผรบจะเปนภกษรปใดกตาม หากมาในฐานะทเปนตวแทนของพระสงฆแลว ใหตงใจถวายทานนน

ดวยใจมงไปทการถวายแดพระสงฆโดยรวมทงหมด เพอใหทานนนเกดประโยชนแกสงฆโดยรวม

• เตรยมวตถทานทตองการถวายใหเสรจเรยบรอย โดยวตถทานนนควรเปนของสะอาด ประณต

และมคณภาพมากทสดเทาทเราจะสรรหามาไดตามกำลงทม ของทถวายนนควรเปนของทกอประโยชนใหกบ

สงฆอยางแทจรง ทงในดานการบำเพญสมณกจและบำเพญสมณธรรม ไมใชสงของทเปนขาศกตอการ

ประพฤตธรรมหรอเปนอนตรายตอสขภาพ เชน อาหารทมไขมนสง บหร ซดเพลงทางโลก หรอภาพยนตร

• เผดยงสงฆ คอ แจงความประสงคทจะถวายทานนน ๆ ใหสงฆทราบ โดยพระสงฆอาจมารบ

อยางพรอมเพรยงกน หรอสงตวแทนมารบทานนน


79

เรองเลาจากพระไตรปฎก:เกดเปนเทพชนสงกวาเพราะสงฆทาน


นางภททาและนางสภททา เปนพนองกน ทงสองมสามคนเดยวกน ตางกชอบทำบญใน

พระพทธศาสนา เมอทงสองละโลกไปแลวกไดไปสสคตโลกสวรรค โดยนางภททาผพ ได เกดเปน

“ภททาเทพธดา” ในสวรรคชนดาวดงส (ชนท 2) สวนนางสภททาผเปนนองไปเกดเปน “สภททาเทพธดา”

ในสวรรคชนนมมานรด (ชนท 5) วนหนงสภททาเทพธดาเกดคดถงพสาว จงไปเยยมทสวรรคชนดาวดงส เมอ

ทงสองไดพบกนแลว ภททาเทพธดาจงทกขนวา “ทานรงเรองดวยรศมทงเปนผเรองยศยอมรงโรจนลวงเทพ

เจาชาวดาวดงสทงหมดดวยรศม ดฉนไมเคยเหนทาน เพงจะมาเหนในวนนเปนครงแรก ทานมาจาก

เทวโลกชนไหนจงมาเรยกดฉนโดยชอเดมวาภททาดงนเลา”

สภททาเทพธดาจงตอบพสาววา “ขาแตพภททา ฉนชอวาสภททาในภพกอน ครงยงเปนมนษยอย

ดฉนไดเปนนองสาวของพ ทงไดเคยเปนภรยารวมสามเดยวกบพมาดวย ดฉนตายจากมนษยโลกนนมาแลว

ไดมาเกดเปนเทพธดาประจำสวรรคชนนมมานรด” ภททาเทพธดารสกอศจรรยใจ จงถามนองสาวถงบพกรรม

ททำใหบงเกดในสวรรคชนนมมานรด นางสภททาเทพธดาตอบวา “เมอชาตกอน ดฉนมใจเลอมใสไดถวาย

บณฑบาต 8 ท แกสงฆผเปนทกขไณยบคคล 8 รป ดวยมอของตน เพราะบญกรรมนน ดฉนจงมวรรณะงาม

เชนน ฯลฯ และมรศมสวางไสวไปทวทกทศ เพราะบญกรรมนน” ไดยนดงนนนางภททาเทพธดาจงกลาวขนวา

แมตนเองกไดเลยงดพระภกษสงฆดวยขาวและนำมากกวานางสภททา แตไฉนจงมาเกดเปนเทพชนตำกวา


80

สภททาเทพธดาจงอธบายวา เหตทเธอไดเกดเปนเทพชนสงกวาเพราะเธอไดนมนตพระสงฆ 8 รป

มพระเรวตเถระเปนประธาน เพอถวายภตตาหาร พระเรวตเถระปรารถนาจะอนเคราะหเธอ จงบอกใหมงถวาย

แดสงฆ ไมถวายเจาะจงแมรปใดรปหนง ซงเธอกไดทำตามนน ทกขณาจงเปน “สงฆทาน” ซงมอานสงส

มากกวาทพภททาถวายแกภกษรายบคคลดวยความเลอมใส

ไดยนดงนนแลว ภททาเทพธดาจงกลาววา “พเพงรเดยวนเองวา การถวายสงฆทานนมผลมาก ถาวา

พไดไปบงเกดเปนมนษยอก จกเปนผรความประสงคของผขอปราศจากความตระหน ถวายสงฆทาน

และไมประมาทเปนนตย” เมอสนทนากนแลวนางสภททาเทพธดากกลบไปสทพยวมานของตนบนสวรรค

ชนนมมานรด

ทานวตถ

ทรพยสนหรอสงของทควรถวายแดพระภกษสงฆ แบงออกเปน 10 ประการ คอ (1) ภตตาหาร

(2) นำรวมทงเครองดมอนควรแกสมณบรโภค (3) ผาและเครองนงหม (4) ยานพาหนะ (รวมถงปจจย

คาโดยสาร) (5) มาลยและดอกไมเครองบชาชนดตางๆ (6) ของหอม เชน ธป เทยน และกำยาน

(7) เครองลบไล เชน สบ และครมโกนหนวด (8) ทนอนอนควรแกสมณะ (9) ทอยอาศย มกฏเสนาสนะ

และเครองใช เชน เตยง ต โตะ เกาอ (10) แสงสวาง เชน เทยน ตะเกยง หลอดไฟ ไฟฉาย ทง 10 ประการน

ถอเปนทานวตถอนควรแกการถวายทาน


81

คำถวายสงฆทาน

อมาน มะยง ภนเต, สงฆทานาน, สะปะรวาราน, ภกขสงฆสสะ, โอโณชะยามะ, สาธ โน ภนเต, ภกข

สงโฆ, อมาน, สงฆทานาน, สะปะรวาราน, ปะฏคคณหาต, อมหากง, ทฆะรตตง, หตายะ, สขายะ, นพพานายะ

จะฯ

คำแปล

ขาแตพระภกษสงฆผเจรญ, ขาพเจาทงหลาย, ขอนอมถวาย, สงฆทาน, พรอมดวยบรวารทงหลาย

เหลาน, แดพระภกษสงฆ, ขอพระภกษสงฆ, จงรบ, สงฆทาน, พรอมดวยบรวารทงหลายเหลาน, ของขาพเจา

ทงหลาย, เพอประโยชน, เพอความสข, เพอมรรคผลนพพาน, แกขาพเจาทงหลาย, ตลอดกาลนาน เทอญฯ


82

7.3 รรอบตวเรองบทสวดพระอภธรรม

ความหมายและความสำคญของการสวดพระอภธรรม

พระอภธรรม คอ ธรรมะขนสงทพระสมมาสมพทธเจาทรงแสดงเปนครงแรกเพอโปรดพทธมารดา

และเหลาทวยเทพเทวดาทมารวมกน ณ สวรรคชนดาวดงส โดยพระองคทรงใชเวลาตลอดพรรษาท 7

เพอแสดงธรรมน จนกระทงเทพบตรพทธมารดาบรรลธรรมเปนพระโสดาบน สวนเหลาทวยเทพอนกได

ดวงตาเหนธรรมกนไปตามลำดบ

นอกจากการแสดงพระอภธรรมใหแกเหลาเทวดาแลว พระพทธองคยงทรงถายทอดพระอภธรรม

ใหแกพระสงฆสาวก โดยเรมตนจากพระสารบตร ผเปนอครสาวกเบองขวา เนอความของพระอภธรรม

จงเขาใจไดยากสำหรบปถชนโดยทวไป หวใจของอภธรรมจะกลาวถงเรองของ จต เจตสก รป และนพพาน

มอปมาเอาไววา พระอภธรรมปฎกมความสำคญเปรยบเสมอนรากแกว พระวนยปฎกประหนงลำตน

พระสตตนตปฎกเหมอนกงกานสาขา บรรดาปฎกทง 3 น พระอภธรรมจงมความสำคญทสด เปนความรระดบสง

ททานเรยกวา ปรมตถธรรม การสวดสาธยายพระอภธรรมนจงมความหมายลกซง ผใดไดสดบฟงพระอภธรรม

แลวยอมจะไดบญมาก โดยเฉพาะถาเขาใจในความหมายของบทพระบาลแลว ยอมจะกอใหเกดดวงปญญา

และบญอนบรสทธยง ๆ ขนไป


83

สวนใหญคณะสงฆจะสวดบทพระอภธรรม 7 คมภร การสวดพระอภธรรมจงถอเปนหวใจหลก

ของงานบำเพญกศลแดผลวงลบ เพราะแมแตพระสมมาสมพทธเจากทรงเลอกบทพระอภธรรมเพอแสดง

แกพทธมารดาผเปนบพการของพระองคซงไดละสงขารไปสเทวโลก

ดวยเหตนเองชาวไทยจงมประเพณในการสดบฟงบทพระอภธรรมในงานบำเพญกศล ถอเปนการ

สรางความรความเขาใจเกยวกบชวตใหกบผรวมงาน ในขณะเดยวกนหากดวงวญญาณของผตายยงวนเวยนอย

กจะสามารถสดบฟงบทสวดและคลายความอาลยอาวรณลงได ยงจตใหแชมชนผองใสตามกระแสเสยงแหง

บทพระอภธรรม ยงถาหากเจาภาพไดพมพเนอความพระบาลและบทแปลของพระอภธรรมใหผมารวมงาน

ไดทบทวนตามไปดวยแลว ยอมจะเกดประโยชนสงสดตอผมารวมงานทกทาน

เรองเลาจากพระไตรปฎก:ไปสวรรคเพราะฟงสวดพระอภธรรม


ครงหนงในสมยของพระกสสปสมมาสมพทธเจา มคางคาวฝงหนง จำนวน 500 ตว เกาะหอยโหน

อยทเงอมเขา ในทแหงนนมพระภกษผทรงอภธรรมอย 2 รป เมอภกษทงสองรปนไดสาธยายพระอภธรรม

เหลาคางคาวกพากนตงใจฟงเสยงนน แมวาจะไมรและไมเขาใจความหมายของบทพระอภธรรมเลย แตคางคาว

กเจรญสตอยกบเสยงสวดสาธยายเปนอยางด ดวยบญจากการฟงสวดพระอภธรรมดวยความตงใจนน

เมอเหลาคางคาวละโลกแลว ตางพากนไปเกดเปนเทวดาเสวยสขในทพยสมบตเปนระยะเวลาถงหนงพทธนดร


84

บทสวดพระอภธรรมพรอมคำแปล

พระสงคณ

กสะลา ธมมา อะกสะลา ธมมา อพยากะตา ธมมา, กะตะเม ธมมา กสะลา, ยสมง สะมะเย กามาวะ

จะรง กสะลง จตตง อปปนนง โหต โสมะนสสะสะหะคะตง ญาณะสมปะยตตง รปารมมะณง วา สททารมมะ

ณง วา คณธารมมะณง วา ระสารมมะนง วา โผฏฐพพา รมมะณงวา ธมมา รมมะณง วา ยง ยง วา ปะนะ

รพภะ ตสมงสะมะเย ผสโส โหต อะวเข โป โหต เย วา ปะนะ ตสมง สะมะเย อญเญป อตถ ปฏจจะสะมปปน

นา อรปโน ธมมา อเม ธมมา กสะลา.

พระสงคณ (แปล)

ธรรมทงหลายทเปนกศล ธรรมทงหลายทเปนอกศล ธรรมทงหลายทเปนอพยากฤต ธรรมเหลาไหน

เปนกศล ในสมยใด กามาวจรกศลจตทสหรคตดวยโสมนส สมปยคดวยญาณเกดขน ปรารภอารมณใด ๆ

จะเปนรปารมณกด สททารมณกด คนธารมณกด รสารมณกด โผฏฐพพารมณกด ธรรมารมณกด ในสมยนน

ผสสะ ความฟงซานยอมม อกอยางหนงในสมยนน ธรรมเหลาใดแมอน มอย เปนธรรมทไมมรป อาศย

กนและกนเกดขน ธรรมเหลานเปนกศล


85

พระวภงค

ปญจกขนธา รปกขนโธ เวทะนากขนโธ สญญากขนโธ สงขารกขนโธ วญญาณกขกขนโธ, ตตถะ กะตะ

โม รปกขนโธ, ยงกญจ รปง อะตตานาคะ ตะปจจปปนนง อชฌตตง วา พะหตธา วา โอฬารกง วา สขมง วา ท

นง วา ปะณตง วา ยง ทเร วา สนตเก วา ตะเทกชฌง อภสญญหตวา อภสงขปตวา อะยง วจจะต รปกขนโธ.

พระวภงค (แปล)

ขนธ 5 คอ รปขนธ เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ บรรดาขนธทงหมด รปขนธ

เปนอยางไร รปอยางใดอยางหนง ทเปนอดต อนาคต ปจจปน ภายในกตาม หยาบกตาม ละเอยดกตาม

เลวกตาม ประณตกตาม อยไกลกตาม อยใกลกตาม นนกลาวรวมกนเรยกวา รปขนธ

พระธาตกะถา

สงคะโห อะสงคะโห, สงคะหเตนะ อะสงคะหตง อะสงคะหเตนะ สงคะหตง สงคะหเตนะ สงคะหตง

อะสงคะหเตนะ อะสงคะหตง สมปะโยโค วปปะโยโค, สมปะยตเตนะ วปปะยตตง วปปะยตเตนะ สมปะยตตง

อะสงคะหตง

พระธาตกะถา (แปล)

การสงเคราะห การไมสงเคราะห คอ สงทไมใหสงเคราะหเขากบสงทสงเคราะหไมได สงทสงเคราะห

เขากบสงทสงเคราะหได สงทไมสงเคราะหเขากบสงทสงเคราะหไมได การอยดวยกน การพลดพราก

คอการพลดพรากจากสงทอยดวยกน การอยรวมกบสงทพลดพรากไปจดเปนสงทสงเคราะหไมได.


86

พระปคคะละปญญตต

ฉะ ปญญตตโย ขนธะปญญต อายะตะนะปญญตต ธาตปญญตต สจจะปญญตต อนทรยะปญญตต

ปคคะละปญญตต, กตตาวะตา ปคคะลานง ปคคะละปญญตต, สะมะยะวมตโต อะสะมะยะวมตโต กปปะธมโม

อะกปปะธมโม ปะรหานะธมโม อะปะรหานะธมโม เจตะนา ภพโพ อนรกขะนาภพโพ ปถชชะโน โคตระภ ภะ

ยปะระโต อะภะยปะระโต ภพพาคะมะโน อะภพพาคะมะโน นยะโต อะนยะโต ปฏปนนะโก ผะเลฏฐโต อะระ

หา อะระหตตายะ ปฏปนโน.

พระปคคะละปญญตต (แปล)

บญญต 6 คอ ขนธบญญต อายตนบญญต ธาตบญญต สจจบญญต อนทรยบญญต บคคลบญญต

บคคลบญญตของบคคลมเทาไร มการพนจากสงทควรร การพนจากสงทไมควรร ผมธรรมทกำเรบได ผมธรรม

ทกำเรบไมได ผมธรรมทเสอมได ผมธรรมทเสอมไมได ผมธรรมทควรแกเจตนา ผมธรรมทควรแกการรกษา

ผทเปนปถชน ผรตระกลโคตร ผเขาถงภย ผเขาถงอภย ผไมถงสงทควร ผไมถงสงทไมควร ผเทยง ผไมเทยง

ผปฏบต ผตงอยในผล ผเปนพระอรหนต ผปฏบตเพอพระอรหนต.


87

พระกถาวตถ

ปคคะโล อปะลพภะต สจฉกตถะปะระมตเถนาต อามนตา, โย สจฉกตโถ ปะระมตโถ ตะโต โส

ปคคะโล อปะลพภะต สจฉกตถะปะระมตเถนาต, นะ เหวง วตตพเพ, อาชานาห นคคะหง หญจ ปคคะโล

อปะลพภะต สจฉกตถะปะระมตเถนะ เตนะ วะตะ เร วตตพเพ โย สจฉกตโถ ปะระมตโถ ตะโต โส ปคคะโล

อปะลพภะต สจฉกตถะปะระมตเถนาต, มจฉา.

พระกถาวตถ (แปล)

(ถาม) คนหาบคคลไมไดโดยปรมตถ คอ ความหมายทแทจรงหรอ

(ตอบ) ใช คนหาบคคลไมไดโดยปรมตถ คอ โดยความหมายทแทจรง

(ถาม) ปรมตถ คอ ความหมายอนแทจรงอนใดมอย คนหาบคคลนนไมไดโดยปรมตถ คอโดย

ความหมายอนแทจรงอนนนหรอ

(ตอบ) ทานไมควรกลาวอยางน ทานจงรนคคะหะเถด วาทานคนหาบคคลไมไดโดยปรมตถ คอโดย

ความหมายอนแทจรงแลว ทานกควรกลาวดวยเหตนนวา ปรมตถคอความหมายอนแทจรงอนใดมอย เราคนหา

บคคลนนไมไดโดยปรมตถ คอโดยความหมายอนแทจรงนน คำตอบของทานทวา ปรมตถคอความหมาย

อนแทจรงอนใดมอย เราคนหาบคคลนนไมไดโดยปรมตถ คอโดยความหมายอนแทจรงนนจงผด.


88

พระยะมะกะ

เย เกจ กสะลา ธมมา สพเพ เต กสะลามลา, เย วา ปะนะ กสะละมลา สพเพ เต ธมมา กสะลา, เย

เกจ กสะลา ธมมา สพเพ เต กสะละมเลนะ เอกะมลา, เย วา ปะนะ กสะละมเลนะ เอกะมลา สพเพ เต ธมมา

กสะลา.

พระยะมะกะ (แปล)

ธรรมบางเหลาเปนกศล ธรรมเหลานนทงหมดมกศลเปนมล อกอยาง ธรรมเหลาใดมกศลเปนมล

ธรรมเหลานนทงหมดกเปนกศล ธรรมเหลานนทงหมดมอนเดยวกบธรรมทมกศลเปนมล อกอยางหนง

ธรรมเหลาใดมมลอนเดยวกบธรรมทเปนกศล ธรรมเหลานนทงหมดเปนกศล.

พระมหาปฏฐาน

เหตปจจะโย อารมมะณะปจจะโย อธปะตปจจะโย อนนตะระปจจะโย สะมะนนตะระปจจะโย สะหะ

ชาตะปจจะโย อญญะมญญะปจจะโย นสสะยะปจจะโย อปะนสสะยะปจจะโย ปเรชาตะปจจะโย ปจฉาชาตะ

ปจจะโย อาเสวะนะปจจะโย กมมะปจจะโย วปากาปจจะโย อาหาระปจจะโย อนทรยะปจจะโย ฌานะปจจะโย

มคคะปจจะโย สมปะยตตะปจจะโย วปปะยตตะปจจะโย อตถปจจะโย นตถปจจะโย วคะตะปจจะโย อะวคะ

ตะปจจะโย.


89

พระมหาปฏฐาน (แปล)

ธรรมทมเหตเปนปจจย ธรรมทมอารมณเปนปจจย ธรรมทมอธบดเปนปจจย ธรรมทมปจจย

หาทสดมได ธรรมทมปจจยมทสดเสมอกน ธรรมทเกดพรอมกบปจจย ธรรมทเปนปจจยของกนและกน

ธรรมทมนสยเปนปจจย ธรรมทมธรรมเกดกอนเปนปจจย ธรรมทมธรรมเกดภายหลงเปนปจจย

ธรรมทมการเสพเปนปจจย ธรรมทมกรรมเปนปจจย ธรรมทมวบากเปนปจจย ธรรมทมอาหารเปนปจจย

ธรรมทมอนทรยเปนปจจย ธรรมทมฌานเปนปจจย ธรรมทมมรรคเปนปจจย ธรรมทมการประกอบเปนปจจย

ธรรมทมการอยไมปราศจากเปนปจจย ธรรมทมปจจย ธรรมทไมมปจจย ธรรมทมการอยปราศจากเปนปจจย

ธรรมทไมมการอยปราศจากเปนปจจย.


บทสงทาย

8h h


91

8. บทสงทาย

หนงสอ “สงบญ” เลมนจะไมสามารถเกดขนได หากปราศจากความรเรองราวความเปนจรงของชวต

ทไดรบการถายทอดจากองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาทเปนประดจดวงตะวนสองสวาง นำทางชวตให

สรรพสตวทงหลายไดดำรงชพอยในความไมประมาท สามารถสงสมบญบารม จนกระทงปดอบายไปสวรรค

และเขาถงพระนพพานไดในทสด นอกจากน ทางคณะผจดทำตองขอกราบขอบพระคณพระเดชพระคณ

พระราชภาวนาวสทธ (หลวงพอธมมชโย) ทไดเมตตาเปดเผย “หลกวชชา” อนเกยวเนองกบการบำเพญบญ

และอทศบญ ผานรายการ “โรงเรยนอนบาลฝนในฝนวทยา” ซงเปนรายการถายทอดสดทาง

ชอง DMC (ดาวธรรม)

คณะผจดทำเหนวา หลกวชชาทพระเดชพระคณหลวงพอมอบใหนน สามารถชวยสรางความเขาใจและ

ความมนใจเกยวกบเรองนรกสวรรค ตลอดจนชวตหลงความตายไดมากยงขน จงไดนำองคความรเหลานน

มาเพมเตมและเสรมสรางเนอหาของหนงสอ “สงบญ” ใหมความสมบรณ เพอใหผอานสามารถนำไปประพฤต

ปฏบตตามและกอใหเกดประโยชนไดสงสด


92

คณะผจดทำขอกราบขอบพระคณทกทานผมสวนชวยใหหนงสอเลมนเสรจบรบรณ หากมขอบกพรอง

ประการใด กราบขออภยมา ณ โอกาสน และหวงเปนอยางยงวาจะไดรบขอแนะนำเพอปรบปรงตอไป

ทายทสดน คณะผจดทำขอกราบอนโมทนากบทานเจาภาพผจดงาน “สงบญ” อยางถกตองตาม

ประเพณและวฒนธรรมอนดงามของชาวพทธ ตรงตามหลกคำสอนของพระสมมาสมพทธเจา โดยไมเบยดเบยน

ตนเองและผอน และขอแบงบญจากการจดทำหนงสอ “สงบญ” นใหกบทกๆ ทานดวย...สาธ...


93

ทปรกษา

วชญา ไตรวเชยร

วลยลกษณ มงคลกาวล

กองบรรณาธการอกษรตะวน

พทยา ทศธวงศ

บรบรณ สญลกษณพบลย

ประวร ธรรมรกษ

รศ. ขนบพนธ เอยมโอภาส

ภทรวล นมนวล

ลขต รามญพงษ

h



Documents

merit.pdf · ในชีวิตของคนเราจะมีงานใหญ่ๆ มาเกี่ยวข้องด้วยไม่กี่งาน