Upload
others
View
12
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Meslek Hastalıklarıİşle İlgili Hastalıklar
HAS 222
SUNUM PLANI
• Meslek Hastalığı tanımlaması
• Meslek Hastalığına ilişkin epidemiyolojik veriler
• Meslek hastalığı için maruziyet yolları
• Meslek hastalığı sınıflaması
• Sık görülen meslek hastalıklarına örnekler ve korunma
• Meslek hastalıklarına tanı koyma prensipleri
MESLEK HASTALIKLARI- Tanım
Meslek hastalığı, bir kişinin çalışma hayatında karşılaştığı etkenler nedeniyle iyilik halinin bozulmasıdır
ILO(Uluslararası Çalışma Örgütü)/WHO (Dünya Sağlık Örgütü)“ Zararlı bir etkenle bundan etkilenen insan vücudu arasında, çalışılan işe özgü
neden-sonuç, etki-tepki ilişkisinin ortaya konulabildiği hastalıklar grubu ”
Meslek hastalığında, yapılan iş ile hastalık arasında doğrudan nedensel bir ilişki söz konusudur.
“mesleğe özgü”kurşun zeh. – akü imalisilikozis --- tozlu iş – madencilik
MESLEK HASTALIKLARI- Tanım
İSG K Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalık
Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespitİşlemleri Yönetmeliği - 11 10 2008 -Sigortalının çalıştığı veyayaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işinyürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık,bedensel veya ruhsal özürlülük hâlleri.
İşle İlgili Hastalıkların Tanımı
• İşle ilgili hastalıklarda temel etken işyeri dışındadır
• İşe girmeden önce var olan veya çalışırken ortaya çıkan herhangi
bir sistemik hastalık yapılan iş nedeniyle daha ağır
seyredebilmektedir
• Örnek: stres ilişkili kas iskelet sistemi hastalıkları, koroner kalp
hastalıkları, astım vs..
İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI
Dünya işgücü ~ 2.7milyar
Yılda 2 milyon yaşam çalışmaya bağlı nedenlerle yitiriliyor (tüm ölümlerin 1/30’u)*
Yılda 160 milyon yeni yaralanma/hastalık ortaya çıkıyor
Ekonomik kayıp: Küresel GSH’nın %4’ü (1.25 trilyon USD) çalışmaya bağlı morbidite nedeniyle yitiriliyor
İşe bağlı nedenlerden ölüm 1000 de 1*WHO- The World Health Report 2008
Meslek Hastalığı Sıklığı – Türkiye (1971-2013)
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
SIKLIK (ON BİNDE)
Yıl Çalışan
s x1000
MH Sayı MH/100 000
çalışan
1995 4 411 975 22,1
2000 5 254 803 15,3
2005 6 919 519 7,5
2006 7 819 574 7,3
2007 8 505 1208 14,2
2008 8 803 539 6,1
2009 9 030 429 4,8
2010 10 031 533 5,3
2011 11 031 697 6,3
2012 12 527 395 3,2
2013 11 940 371 3,1
Sosyal Güvenlik Kurumu, İstatistik Yıllıkları
MH Sıklığı
Beklenen yüz binde 400-1200
Türkiye’de yüz binde 10 – 35
Türkiye’de beklenen 36.000 (%0,4) –108.000 (%1,2)
Türkiye’de saptanan 300 – 1300 vaka
Meslek Hastalıkları
• Meslek hastalıkları önlenebilir hastalıklardır
• İnsani ve ekonomik nedenlerden ötürü önlenmelidir
• Meslek hastalıkları en sık iş yerindeki etkene doğrudan maruz
kalanda görülür. Nadiren o kişilerin yakınlarında da ortaya çıkabilir
• Meslek hastalıkları bildirimi zorunlu hastalıklardır
• Meslek hastalığı saptandığında çalışana tazminat ödenir
• Bir meslek hastalığı saptanması diğer olguların önlenmesi için bir
fırsat sağlar
Bir hastalık:
standart tedaviye cevap vermiyorsa,
tipik demografik profile uymuyorsa,
sebebi kestirilemiyorsa,
mesleki bir etiolojisi olabileceğindenşüphelenilmelidir!!
Zararlı Etkenlerin Vücuda Girişi Başlıca Üç Yoldan
• Solunum yolu Çoğu zararlı etken için başlıca vücuda giriş yoludur
Zararlı Etkenlerin Vücuda Girişi Başlıca Üç Yoldan
• Ağızdan (Gastrointestinal sistem) Kimyasalların, çoğunlukla kaza sonucu
ağızdan vücuda girmesi mümkündür.
Zararlı Etkenlerin Vücuda Girişi Başlıca Üç Yoldan
Deri Teması
Mekanik etkenler
Sürtünme, basınç
Kimyasallar
Allerjik reaksiyon, tahriş
Fiziksel etkenler
Sıcak, soğuk, güneş ışığı
Biyolojik etkenler
Bakteri, mantar, parazit
Meslek Hastalıkları
Meslek Hastalıkları iki şekilde ortaya çıkabilir
1. Akut (saatler , dakikalar içinde )
2. Kronik ( günler , yıllar içinde )
Meslek hastalıkları, etkenle çalışanın ilk temasından 1 hafta ile 30 yıl
sonra ortaya çıkabilmektedir
Meslek hastalıkları
1.Lokal etkilenme: Zararlı maddelerin
etkisini vücutla temas ettiği ya da
vücuda girdiği yerde göstermesidir
2.Sistemik etkilenme: Vücuda giren
tehlikeli bir etmenin vücutta değişik
organ ve sistemlerde etki göstermesidir.
DERİAkrilik
Epoksi reçineNikel
Kömür tozubenzen
AKCİĞERAsbestSilika
Pamuk tozuKadmiyum
Dizel emisyonKüspe tozu Boksit tozu
Sindrim sistemiAsbest
NitrozaminlerKaynak dumanı
Kurşun
LOKAL ETKİLER
SİSTEMİK ETKİLER
BEYİN VE SİNİR SİSTEMİOrganofosfatlar
PestisidlerKurşun,CivaManganez
Arsenik
DOLAŞIM SİSTEMİKarbonmonoksit
Vinil klorideTrikloroetilen
BenzenToluen
KARACİĞERKarbon
tetrakloridVinil klorid
Trikloroetilen
BÖBREK VE MESANEBenzidin boyalarBetanaftilamin
Kok fırını emisyonuCiva
KEMİKKurşun
A Grubu: Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıkları
(CO, kadmiyum, krom, civa, Pb, benzen gibi 25 grup kimyasal madde)
B Grubu: Mesleki deri hastalıkları
(Deri kanserleri ve kanser dışı deri hastalıkları)
C Grubu: Pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları
(Silis tozu dahil 6 değişik türde toza bağlı olarak oluşan akciğer hastalıkları)
D Grubu: Mesleki bulaşıcı hastalıklar
(Tüberküloz ve viral hepatit dahil 4 grup enfeksiyon ve parazit hastalığı)
E Grubu: Fizik etkenlerle olan meslek hastalıkları
(Radyasyon, basınç, gürültü, ısı, titreşim, ergonomi)
Toplam 119 hastalık tanımlanmış
MARUZİYET SÜRESİ
Zararlı etkinin başlamasıyla hastalık belirtilerinin
ortaya çıkması için gereken en az süredir:
Pnömokonyoz yapacak yoğunluk ve nitelikte toz
bulunan işyerinde en az 3 yıl çalışmış;
Gürültülü işte en az 2 yıl, gürültü şiddeti>85 dB olan
işte en az 30 gün çalışmış olmak
YÜKÜMLÜLÜK SÜRESİ
Zararlı mesleki etkinin sona ermesi ile
hastalığın ortaya çıkması arasında
geçebilecek, kabul edilebilir en uzun
süredir
Benzene bağlı lösemi için yükümlülük
süresi 10 yıl,
Kronik arsenik zehirlenmesi için 1
yıldır
1. Etkenlere bağlı hastalıklarKimyasal etkenlere bağlı hastalıklarFiziksel etkenlere bağlı hastalıklarBiyolojik etkenlere bağlı hastalıklar
2. Hedef organ hastalıklarMesleki akciğer hastalıklarıMesleki cilt hastalıklarıMesleki kas iskelet hastalıkları
3. Mesleki kanserler4. Diğer
Meslek Hastalıkları ve Yaralanmalarında ilk 10 (NIOSH)
1. Mesleki akciğer hastalıkları
(en sık bildirilen)
1. Kas iskelet yaralanmaları
2. Mesleki kanserler (akciğer hariç)
3. Amputasyonlar, kırıklar, göz kaybı,
laserasyonlar, travmatik ölümler
4. Kalp damar hastalıkları
6. Üretim bozuklukları
7. Nörotoksik bozukluklar
8. Gürültüye bağlı işitme kaybı
9. Dermatolojik sorunlar
(en sık görülen)
10. Psikolojik bozukluklar
Kimyasal Nedenli Meslek HastalıklarıMetaller• Kurşun• Civa• Krom• Kadmiyum• Manganez• Nikel• Arsenik• Berilyum• Aluminyum• Ağır metaller
Kurşun Zehirlenmesi- Tanı Öykü; belirtiler, meslek (ör: akü fab. çalışma)
Klinik bulgular
Laboratuar: kan ve idrar Pb ölçümleri
İşyeri ortam ölçümleri: işyeri ortamında Pb ölçümü
TedaviMaruziyetin kesilmesi
Uzaklaştırma, hastaneye yatırmaSpesifik tedavi- «şelasyon» tedavisi
Gazlarİrritan Deri ve mukozalarda irritan etkiye sahip gazlardır
Asit veya alkali; SO2 ,NO2 ,NH3
Bophal-Metil izosiyonat
Basit boğucu Vücutta herhangi bir kimyasal tepkimeye girmeyen gazlardır.
CO2 , CH4 (karbondioksit, metan, azot, helyum)
Oksijenin yerini alır --- hipoksi
Kimyasal boğucu Vücutta kimyasal tepkimelere girerek oksijenlenmeyi bozan gazlardır
CO, HCN, H2 S (karbonmonoksit, hidrojen siyanür, hidrojen sülfür)
“etkileşim”, proteinlere bağlanır
Çok az dozlarda toksik - ppm
Karbonmonoksit Zehirlenmesi• Oksijen yetersiz ise, hızlı yanma sonucu; CO2 --- su --- CO• En zehirli gazlardan birisi
Renksiz – kokusuz – irritan, Varlığı farkedilmez !!Başlangıç belirtileri non spesifik;
Baş ağrısı, bulantı, yorgunluk, halsizlik• Patofizyoloji
Hemoglobine afinite; oksijenin 200-300 katıKarboksihemoglobin ---- COHbHemoglobin oksijen taşıyamaz
Karbonmonoksit (CO) Zehirlenmesi Risk Grubundaki Meslekler
• Demir-çelik işletmelerinde çalışanlar
• Kok fabrikası işçileri
• Dökümhanelerde çalışanlar
• Trafik polisleri
• İtfaiye çalışanları
• Kapalı garajlarda çalışanlar
• Kalorifer kazanı dairesinde çalışanlar
• Otomobil tamircileri meslek olarak risk altında olan kişiler
Karbonmonoksit ZehirlenmesiTanı
Hikaye: CO maruziyeti – meslek Klinik bulgu: spesifik değil, “koyu kırmızı dudaklar, cherry-red lips” (!)Solunum havasında CO-HB düzey ölçümü
TedaviCOHb yarı ömrü
Açık hava 5s. 30 dak.Oksijen 1s. 30 dak.Hiperbarik oksijen ted. < 30 dak.; COHb < 10% oluncaya kadar devam
Genel destekleyici tedavi•Koma •Aspirasyon pnömonisi•Beyin ödemi
Karbonmonoksit Zehirlenmesi
Korunma
• Teknik önlemler
Olası maruziyeti önleme
Kapalı sistem
Alarm (sesli, ışıklı)
Havalandırma
Kişisel koruyucu - maske
Korunma
• Tıbbi önlemler
İşe giriş muayenesi; Hb, sigara, KKH, KOAH..
Periyodik muayene; nefeste CO, COHb
Eğitim; kişisel koruyucu kullanımı
Solventler
• Alifatik• Aromatik• Alisiklik• Petrol
distilatları• Alkoller• Glikol• Fenoller• Ketonlar• Esterler
• Eterler• Glikoleterler• Glisid esterler• Asitler• Aminler• Klorlu hidrokarbonlar• Kloroflorokarbonlar• Diğer: turpentin ve bazı monoterpenler,
dimetilsulfoksit,
Benzen Toksisitesi
C6H6 Aromatic HC prototipi
* berak, renksiz, hoş kokulu* kaynama n: 800C – hızla buharlaşır* çok iyi çözücü
Kaynakları
Kok fab.-kok üretimi, yan ürünPetrol rafinerisi
Kullanım
Yapıştırıcı sanayiiBoya, sprey boyama - “thinner” Organik maddelerin sentezi – deterjan vs.Kimya sanayi (kapalı sistem)
Prof.Dr.Muzaffer Aksoy
Türkiye'de kunduracılarda kan kanserine yakalananların
çokluğu, Aksoy'un dikkatlerini yapıştırıcılarda bulunan
benzene çekti. Terlik ve ayakkabıcılar üzerinde yaptığı
istatistiki çalışmaları, 1974'te ABD'deki Blood dergisinde
yayımlandı.
Bu makaleden üç yıl sonra da ABD Çalışma Bakanlığı
bilimsel bir dava açtı. Prof. Dr. Muzaffer Aksoy da
mahkemeye birinci tanık olarak çağrıldı. Dava sonucunda
'iş güvenliği ve sağlığı yönetmeliği'nde sekiz saatlik
çalışma süresince maruz kalınacak benzen oranı 10'dan 1
ppm'e düşürüldü.
Benzene Toksisitesi
TanıÖykü, meslek öyküsüLab: Nefeste benzen, idrarda fenol
TedaviSpesifik tedavi yok, maruziyet kesilmesiGenel destekleyici, koma, lösemi tedavisi
KorunmaTeknik; kapalı sistem, ventilasyon, maskeTıbbi; işe giriş muayenesi, anemi
periyodik, idrarda phenol, nefeste benzen
Pestisid Maruziyeti
Pestisid istenmeyen canlıları öldürmek amacı ile kullanılan kimyasallar
4 grup• Insektisid: sinek, sivrisinek
Malathion, Parathion, ...Halojenli HC; DDT, Hexachlorobenzene, ...
• Fungisid: fungus; mantar• Herbisid: bitkiler; otlar
2,4 dichloro phenoxyacetic acid (2, 4 D)• Rodentisid: fare, sıçan
antikoagulan, dicoumarol
Pestısıd Maruziyeti İçin Riskli İşler
• Üretim
• Depolama
• Taşıma
• Uygulama (tarım)
hazırlamakarıştırmapüskürtme
Pestisid Maruziyeti
• 1500 değişik formulasyon
En çok kullanılan (70%) organik fosforlu bileşikler
• Toksisite
Cholinesterase enzimi inhibe eder (ChE)
Parasempatik aktivite; vücut salgılarında artış, göz bebeklerinde küçülme, karın ağrısı,
bulanık görme, kas krampları, karın ağrısı, ishal, bulantı-kusma, bilinç değişiklikleri,
konfüzyon, koma ---- ölüm
ChE aktivitesi %50’ye düşünceye kadar semptom vermez
<10% - ağır zehirlenme belirtileri
Pestisid Maruziyeti
Tedavi
Ortamdan uzaklaştırma
Enzim aktivitesi günde %1.5 kadar rejenere olur
Atropine, kimyasal antagonist (parasempatolitik)
ChE re-activator
Korunma
Uygulama sırasında derinin korunması
Uygulama sırasında rüzgarın yönü
Koruyucu maske
Peryiodik olarak ChE aktivitesi ölçümü
Mesleki Deri Hastalıkları
Group B- “deri hastalıkları”B.1. Deri kanseriB.2. Diğer deri hastalıkları
Mesleki Deri HastalıklarıMeslek hastalıklarının yaklaşık % 30’u deri hastalıklarıdır; %90’ı Kontakt dermatit ve onların da %80’i irritan kontak dermatit
Yükümlülük süresi deri kanserleri için 5 yıl, kanser dışı deri hastalıkları için 2 aydır
Etkenler;
• Fiziksel (sıcak, soğuk , güneş, sürtünme, radyasyon, basınç vb.)
• Biyolojik (bakteriler, mantarlar, virüsler, viral, riketsiyal vb.)
• Kimyasal (Cr, Ni, gazlar, çözücüler, glue, eldiven, ayakkabı, vs)
Deformasyonlar en sık “el”’de görülmektedir
Mesleki Deri Hastalıkları- Riskli İşler
• Kuaförler
• Berberler
• Makine operatörleri
• Aşçılar,
• Fırıncı ve pastacılar
• Galvanizleme işinde çalışanlar
• İnşaat işçileri
• Metal işçileri
• Sağlık personelleri
• Lastik-plastik sanayi işçileri
• Deri ve Kauçuk işlemeleri
• Boya ve printer mürekkebi gibi
kimyasal maddelerle çalışmalar
Mesleki Deri Hastalıkları- Sık görülen Belirtiler
• Yanma hissi
• Kaşıntı
• Döküntü
• Ülserler
• Büllöz lezyonlar
• Nodüller
• Renk değişikliği
• Kaşıntıya bağlı çatlaklar
Mesleki Kas İskelet Sistemi Hastalıkları
Tendon, sinir, kas ve diğer yumuşak dokularda hasar yapacak tekrarlayıcı fiziksel
hareketler ile oluşmaktadır
İki gruba ayrılır:
Üst ekstremite hastalıkları (boyun, omuz, dirsek, el ve el bileği)
Bel hastalıkları
Fiziksel ve psikososyal faktörler etkilidir
Ana şikâyet ağrıdır
Mesleki Kas İskelet Sistemi Hastalıkları
Neden olan faktörler
• Kötü postürler ve hareketler
• İş sırasında kaslara binen yük
• İşin hızı, süresi ve tekrarlama özelliği
• Harekette aşırı kuvvet sarf etme
• Titreşim
• Isı
• Ergonomik yetersizliği olan alet kullanımı
• Psiko-sosyal sorunlar
Mesleki Kas İskelet Sistemi Hastalıkları
Bel Hastalıkları
• Elle taşıma
• Gövdeyi eğme bükme
• Tüm vücut titreşimi
• Aşırı fiziksel yük
• Sabit çalışma pozisyonu
• Tekrarlanan hareketler
MESLEKSEL KANSERLERBütün kanserlerin %4-5’i; 1% (Sindirim sistemi) 15% (Akciğer)
Baca temizleyenlerde skrotal kanser- Dr. Percival Pott, 1775
1932 de katran – 1-2 dibenz antrasen
Riskli işler
Maden – radon, uranium,...
Kimya sanayii
Lastik sanayii
Asbest endüstrisi
MESLEKSEL KANSERLER• Mesane (boya, lastik)
• Beyin
• Kemik
• Kolo-rektal
• Özofagus
• Karaciğer
• Böbrek
• Larinks
• Lösemi
• Akciğer (asbest, ETS)
• Melanoma
• Mezotelyoma (asbest)
• Burun sinusları
• Nazofarinks
• Pankreas
• Deri
• Mide
• Tiroid
MESLEKSEL KANSERLER
İ ş k o l u K a n s e r t ü r ü E t k e n
T a r ı m , o r m a n , b a l ı k ç ı l ı k D e r i , a k c i ğ e r , d u d a k U l t r a v i y o l e , a r s e n i k l i p e s t i s i d
M a d e n c i l i k D e r i , a k c i ğ e r , l ö s e m i A r s e n i k , r a d o n , a s b e s t
P e t r o l e n d ü s t r i s i D e r i , s k r o t u m P o l i n ü k l e e r a r o m a t i k h i d r o k a r b o n
M e t a l e n d ü s t r i s i S o l u n u m y o l l a r ı , a k c i ğ e r A r s e n i k , k r o m v e n i k e l b i l e ş i k l e r i ,
U l a ş t ı r m a , g e m i y a p ı m ı A k c i ğ e r , m e z o t e l y o m a A s b e s t
K i m y a s a n a y i i A k c i ğ e r , k a r a c i ğ e r , s i n u s ,
m e s a n e
B C M E , k r o m , n i k e l , v i n i l k l o r ü r ,
b e n z i d i n , b o y a m a d d e l e r i ,
K o k ü r e t i m i A k c i ğ e r , m e s a n e B e n z p i r e n , n a f t i l a m i n
L a s t i k s a n a y i i M e s a n e , l ö s e m i A r o m a t i k a m i n l e r , b e n z e n
İ n ş a a t i ş l e r i A k c i ğ e r , m e z o t e l y o m a A s b e s t ( y a l ı t ı m i ş l e m l e r i )
D e r i s a n a y i i , a y a k a b ı c ı l ı k L ö s e m i , b u r u n b o ş l u ğ u B e n z e n , d e r i t o z u
S a ğ l ı k ç a l ı ş a n l a r ı L ö s e m i , a k c i ğ e r R a d y a s y o n , a n t i k a n s e r i l a ç l a r
A s f a l t y o l y a p ı m ı A k c i ğ e r B e n z p i r e n
P e s t i s i d ü r e t i m i A k c i ğ e r A r s e n i k
A s b e s t l i m a l z e m e ü r e t i m i A k c i ğ e r , m e z o t e l y o m a A s b e s t
MESLEKSEL KANSERLER
Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC;
International Agency for Research on Cancer)
Grup 1. Kesin Kanserojen
Grup 2.A. Muhtemel Kanserojen
Grup 2.B. Şüpheli Kanserojen
Grup 3. Grup 1 ve 2 de yer almayan maddeler
Grup 4. Muhtemelen Kanserojen olmayan maddeler
Grup 1 – Kesin karsinojenler(- 30 dolayında)
Katran deriAsbest akciğer,
mezotelyoma,...Benzen lösemi, ...Arsenik cilt, akciğerKrom solunum yollarıKadmiyum prostatNikel burun sinusları,
akciğer,Vinil klorür karaciğer,
angiosarcomaAromatik amin mesaneİyonizan rad. lösemiU.V. deri
MESLEKSEL KANSERLER
Tanı - Tedavi
Kanser türüne göre özel yöntemler
Korunma
“meslek hastalığı”
“korunulabilir” – korunulmalı !!!
Teknik önlemler
Yönetsel önlemler
Tıbbi önlemler
MESLEK HASTALIKLARI - TANI
I- Klinik incelemelerII- Laboratuar incelemeleri
III- İşyeri ortam ölçümleri
(I + II) --- klinik tanıIII ------ mesleksel etyoloji (sebep)
MESLEK HASTALIKLARI - TANI
I. Klinik incelemeler1. Hikaye - anamnez
Semptomlar ----- meslek2. Fizik muayene
fizik bulgular 3. Fizyolojik değerlendirmeler
odyogram, Akciğer fonks, EMG, ...4. Endoskopik muayeneler
bronkoskopi, ...
Kaynak: Bilir N, Yıldız AN, İş Sağlığı ve Güvenliği, Hacettepe Üniversitesi Yayını, Ankara, Aralık 2004
MESLEK HASTALIKLARI TANISI- Anahtar sorular
1. Çalışıyor musun, ne iş yapıyorsun?
2. Sağlık sorununun işinle ilişkili olduğunu düşünüyor musun?
3. Şikayetlerin iş ya da evde olmana göre değişiyor mu?
4. Toz, kimyasal, metal, radyasyon, gürültü maruziyetin var mı?
5. Önceden toz, kimyasal, metal, radyasyon, gürültü maruziyetin var mı?
6. İş arkadaşlarında benzer şikayetler / semptomlar var mı?
Bir ya da daha fazla yanıt şüpe uyandırıyorsa ayrıntılı çalışma öyküsü alınmalı
Kaynak: LAX MB, GRANT AD, MANETTI AD, KLEIN R, Recognizing Occupational Disease- Taking an Effective Occupational History, American FamilyPhysician, September, 1998.
MESLEK HASTALIKLARI TANISI- Ayrıntılı çalışma öyküsü
1) Bütün (halen ve eski) işlerin tanımlanması
2) İşyeri maruziyetleri
3) Semptomların zamanlaması
4) Diğer işçilerde benzer semptomlar
5) İş dışı etkilenmeler, hobiler
Kaynak: Levy BS, Wegman DH, Halperin WE, Recognizing Occupational Disease and Injury , Ed: Levy BS, Wegman DH, Occupational Health. FourthEdition, Lippincott Williams-Wilkins, USA, 2000, p: 99-120.
MESLEK HASTALIKLARI TANISIII. Laboratuar incelemeleri:
1. Radyoloji
X-ray, ultrasound, BT, ...
2. Biyokimya
a. Etiolojik ajan: idrar ve kan ölçümleri (Pb, Pb, Hg, Cd), nefeste benzen
b. Metabolit: idrarda phenol (benzen)
c. Biokimyasal bozukluk: ALA-D, Hemoglobin, kolinesteraz (ChE) aktivitesi, ...
3. Patoloji
biyopsi; deri, akciğer, KC, ...
Kaynak: Bilir N, Yıldız AN, İş Sağlığı ve Güvenliği, Hacettepe Üniversitesi Yayını, Ankara, Aralık 2004.
MESLEK HASTALIKLARI TANISI
III.İşyeri ortam ölçümleri
(iş hijyeni çalışmaları)
• Gürültü - dB
• Sıcaklık, rüzgar-hava akımı, nem, ...
• Havada Pb, Hg (mg/m3)
• Toz türü ve miktarı
• Radyasyon – türü – miktarı, doz
MESLEK HASTALIKLARI TEDAVİSİ
• Maruziyetin kesilmesi
daha fazla etkilenmeyi önlemek
• Spesifik tedavi
varsa
• Semptomatik tedavi
genel destekleyici tedavi
MESLEK HASTALIKLARI TANISIMeslek hastalığı şüphesiyle
SGK İl Müdürlüklerine
müracaat eden sigortalılar
Devlet Üniversite Hastaneleri
Sağlık Bakanlığı Eğitim Araştırma Hastaneleri
Meslek Hastalıkları Hastaneleri
GSS Genel Müdürlüğü Maluliyet ve Sağlık Kurulları Daire Başkanlığı
SGK Meslek Hastalıkları Kurulu
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu
İTİRAZ
SONUÇ
• Meslek hastalıkları işe özgü hastalıklardır
• Meslek hastalıkları önlenebilir ve önlenmesi gerekli hastalıklardır
• Meslek hastalıkları şüphe duyulur ve araştırılırsa tespit edilebilir
• Meslek hastalığı tanısı için şüphe varlığında ayrıntılı çalışma öyküsü alınmalıdır
• Meslek hastalığı tanısı için kan, idrar ve ortam ölçümleri yapılır
• Meslek hastalıklarından korunmak için teknik, yönetselve tıbbi önlemler
alınmalıdır