Meslek Örgütleri ve Tütün Kontrolü · Sigara ve Sağlık Kongresi 9 Haziran 2010 Dr. Özen Aşut 5 Tabip Birlikleri-DSÖ Avrupa Forumu z1992’de Basel’de toplanan DSÖ ve

Sigara ve Sağlık Kongresi 9 Haziran 2010 Dr. Özen Aşut 1

Tütün Kontrolünde Sivil Toplum ve Meslek Örgütleri

Doç. Dr. Özen Aşut


Tütün Kontrolünde Hekimlerin Rolü

Tütün kontrolünde hekimlerin meslek grubu olarak önde gelen payı olmuştur, çünkü:Toplumda sağlıkla ilgili konularda hekimlere güven duygusu vardır, onların danışmanlığına değer verilmektedirHekimler sigara alışkanlığının sağlık sonuçlarına en yakından tanık olan meslek grubudurTütün alışkanlığıyla ilgili hekim önerilerinin etkili olduğu kanıtlarıyla gösterilmiştirTüm bu gerçeklerin sonucunda tütün kontrolüçabalarına tüm ülkelerde doktorlar öncülük etmiştir


Sağlık Meslek Örgütlerinin Rolü

Hekimlerin bu özellikleri hekim meslek örgütlerinin tütün kontrolünde sorumluluk almalarıyla sonuçlanmıştırBenzer sonuçlar diğer sağlık meslek gruplarıiçin de geçerlidirBöylece tütün kontrolüyle ilgili politikaların geliştirilmesinde başta hekimler, sağlık meslek grupları ve onların meslek örgütlerinin son 30 yıl içinde belirgin payı olmuştur


Dünya Sağlık Örgütü Tütün Politikaları Avrupa Birinci Konferansı

Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 1988’de Madrid’de düzenlediği “Dünya Sağlık ÖrgütüTütün Politikaları üzerine Avrupa Birinci Konferansı”nda ulusal tabip birliklerine ve diğer sağlık meslek örgütlerine önemli işlevler yüklendiO tarihten sonra, başta hekim birlikleri olmak üzere sağlık meslek örgütlerinin görev ve sorumluluklarına ilişkin kurallar geliştirildi


Tabip Birlikleri-DSÖ Avrupa Forumu

1992’de Basel’de toplanan DSÖ ve Tabip Birlikleri Avrupa Forumu’nda bir tütün bildirgesi açıklandıBildirgede, bazı Avrupa ülkelerinde hekimlerin sigara içme düzeylerinin genel toplumdan daha yüksek olduğuna ve hekimlerin toplumda örnek alındığına dikkat çekildiAvrupa tabip birlikleri; hekimlerin sigarayı bırakması, sağlık hizmetinin dumansız ortamda verilmesi, hükümetlere sigara reklam yasağı ve öbür yasal önlemler için baskı yapılması konularında daha etkin olmaya çağrıldı


Sağlık Meslek Örgütlerine DSÖ Önerileri: Uygulama İlkeleri

Tütün tüketiminin azaltılmasına etkin katkıda bulunmak ve tütün kontrolünü ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde gündemde tutmak için: -Üyelerini sigara içmeyen rol model olmalarıve sigarasızlık kültürünü oluşturmaya katkısağlamaları için özendirmek-Üyelerinin tütün kullanma eğilimlerini ve tütün kontrolü tutumlarını araştırmalar ve uygun politikalarla değerlendirmek ve gerekli önlemleri almak


Meslek Örgütlerine DSÖ Önerileri-2

-Meslek örgütlerinin binalarını ve etkinliklerini sigarasız yapmak ve üye meslektaşları aynı yönde özendirmek-Sağlıkla ilgili tüm kongre ve konferansların gündemine tütün kontrolünü sokmak-Üyelerine, tüm hastalardan rutin olarak sigara içmeve dumana edilgin maruz kalma öyküsü alma, sigara bırakma danışmanlığı ve izlem yapmakonularında destek sağlamak-Sağlık eğitim kuruluşlarının müfredat programlarında ve sürekli tıp eğitimlerinde tütün kontrolünün yer alması için çaba göstermek


Meslek Örgütlerine DSÖ Önerileri-3

-DSÖ Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’nin imza, yasalaşma ve uygulama sürecinde hükümetleri desteklemek-Sağlık meslek internet ağlarının tütün kontrolüetkinliklerine katılmak-Sigarasız kamu yerleri kampanyalarınıdesteklemek [1]

[1]Adopted and signed by the participants of the WHO Informal Meeting on HealthProfessionals and Tobacco Control; 28-30 Jan 2004; Geneva, Switzerland. www.who.org

http://www.who.org/


DSÖ TKÇS sürecinde sivil toplum

Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’nin DSÖ’de onaylanma aşamasında çok zorlu ve karmaşık süreçler yaşandıÜlkemizi de kapsamak üzere, değişik ülkelerden pek çok sivil toplum ve meslek örgütü temsilcisi tütün endüstrisine karşı ciddi mücadele yürüttüTütün kontrolü ile ilgili sivil toplum örgütleri ve koalisyonları 1999-2003 arasında DSÖ TKÇS görüşmeleri sırasında ülkeleri etkilemek için çalıştılar


Çerçeve Sözleşme İttifakı (FrameworkConvention Alliance-FCA)

Sivil örgütler Çerçeve Sözleşme İttifakı(Framework Convention Alliance-FCA) adlıörgütlenme ile bir araya geldilerİlgili ülkeleri etkilemek için haber bülteni yayımlamak, medya danışmanlığı gibi stratejileri başarıyla kullandılarFCA’nın TKÇS görüşmeleri sırasındaki etkisi,tütün kontrolünü küresel halk sağlığına bağlayarak sivil toplum örgütlerini internet aracılığıyla harekete geçirmek oldu


Dünya Tabipler Birliği Bildirgesi

Tütün kontrolü, Dünya Tabipler Birliği (DTB) tarafından Dünya Sağlık Örgütü sürecine koşut olarak ele alınmıştırUlusal tabip birliklerine yönelik bildirge1988’de Viyana’da 40. Dünya Tabipler Birliği Genel Kurulu’nda kabul edildiTütün Ürünlerinin Sağlığa Zararları üzerine DTB Bildirgesi başlıklı bu bildirge, Kasım 1997’de ve Ekim 2007’de DTB genel kurullarında değiştirilerek geliştirildi [1]

[1] Bilir N, Aslan D. Dünya Tabipler Birliği ve Tütün Kontrolü. STED 2007;16(10): IV-V.


Tütün Ürünlerinin Sağlığa Zararlarıüzerine DTB Bildirgesi

1. Sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımınıengelleyen kamusal bir politika belirlenmesi2. DTB’nin tüm toplantılarında, ulusal tabip birliklerinin tüm iş, sosyal, bilimsel toplantıları ve törenlerinde sigara içmenin yasaklanması3. Hekimleri ve halkı tütün kullanımının sağlık zararlarıve sigara dumanından pasif etkilenim hakkında bilgilendirmek için programlar geliştirilmesi4. Hem sigara içenleri bırakmaya ikna etmeyi ve yardım etmeyi hedefleyen, hem de içmeyenlerin başlamalarını engellemeye yönelik programlar oluşturulması


Tütün Ürünlerinin Sağlığa Zararlarıüzerine DTB Bildirgesi-2

4. Hekimlerin, tütün ürünleri kullanmayarak rol modeli olmaları ve halkı tütünün zararları ve bırakmanın yararları hakkında eğitecek kampanyanın sözcüsüolmaları için özendirilmeleri 5.Tüm tıp fakülteleri, biyomedikal araştırma enstitüleri, hastaneler ve diğer sağlık kurumlarından, sınırlarıiçinde sigara içilmesini yasaklamalarının istenmesi

6. Tıp öğrencileri ve hekimleri, hastalarında tütün bağımlılığını tanılayıp tedavi etmeye hazırlamak için eğitim programları geliştirilmesi ya da olanların zenginleştirilmesi



7. Bireysel hasta görüşmesi, sigara bırakma grupları, telefon hatları, web tabanlı bırakma hizmetleri ve diğer uygun yöntemlerle tütün bağımlılığının -danışmanlık ve farmakoterapiyi de içeren- kanıta dayalı tedavisi için geniş erişimin desteklenmesi

8. Tütün kullanımı ve bağımlılığının tedavisi için bir klinik uygulama rehberi geliştirilmesi

9. DTB’nin sigarayı bırakmada etkinliği gösterilmişilaçları DSÖ’nün Temel İlaçlar Model Listesi’ne almasıiçin zorlamasına destek verilmesi



10. Tütün endüstrisine güvenilirlik kazandırmamak için bu endüstriden herhangi bir finansal destek ya da eğitim materyali kabul etmekten kaçınılması ve tıp fakülteleri, araştırma enstitüleri ve bireysel araştırıcıların da bezer davranmalarının istenmesi

11. Ulusal hükümetlerin Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’ni imzalamaları ve bütünüyle uygulamaları konusunda ısrarcıolunması

12. Tütün pazarlamasının gelişmiş ülkelerden, daha az gelişmişülkelere doğru kaymasına karşı durulması ve ulusal hükümetlerin de benzer davranmalarında ısrarcı olunması

13. Kapsamlı yasal önlemlerin çıkarılması ve uygulanmasının desteklenmesi


Tabip Birlikleri ve Dünya Sağlık ÖrgütüAvrupa Forumu Bildirgesi (2003)

DSÖ’nün Avrupa tabip birlikleri ile son 25 yıl içinde yaptığıforumlarda, tütün kontrolü sürekli gündeme alınan konulardan birisi olduBerlin’de 2003’te yapılan forumda, daha önceki bildirgelere atıfta bulunularak tütün üzerine ilke ve öneriler yeni bir bildirge ile somutlaştırıldı [1]

Avrupa forumu, tütün üzerine daha önceki bildirgeleri vurgulayarak (Viyana 1986, Paris 1987, Sofya 1988, Roma 1990, Basel 1992, Budapeşte 1994, Londra 1995, Kopenhag 1997, Basel 1998, Viyana 2002), Küresel Tütün Kontrolü Doktorlar Manifestosu’nu onayladı

[1] Statement on actions to reduce tobacco smoking in Europe. European Forum of Medical Associations andWHO EUR/O2/5308083/Conf.Doc.1, 9 February 2003, Berlin, Germany, 7-9 February 2003 www.who.org/intaccessed 17 Jan 2009.

http://www.who.org/int


Küresel Tütün Kontrolü Doktorlar Manifestosu

Manifesto, halk sağlığını tütünden korumak için temel kanıta dayalı önlemleri ortaya koymaktadır:sigara paketlerine açık bilgilendirici sağlık uyarılarıbazı sigaraların daha güvenli olduğu yanlış bilgisine son vermektüm tütün reklam, promosyon ve sponsorluğuna son vermekvergi yoluyla sigara fiyatlarını artırmaksigara içmeyenleri sigara dumanından korumak


Avrupa Forumu Bildirgesi-2

Avrupa forumu bildirgesinde, Avrupa Birliği Direktifi ile sınırlar arası reklamın sınırlandırılmasını ve dönüşümlü sağlık uyarılarını getiren önlemlerin, her tür reklam, sponsorluk, promosyonun yasaklanmasının desteklendiği belirtildi Forum üyesi meslek örgütlerine, hükümetlerin tütün endüstrisinden sağlık eğitimi için destek alınmasına ve sigara reklam ve sponsorluğuna kesin yasak getirilmesi için zorlanmasına yönelik girişimlerde bulunulması çağrısı yapıldıForum bildirgesinde Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’ne açık ve kesin destek verildi


Tabip birliğinin tütün kontrolü eylemleri

Tabip birliğinin tütün kontrolü eylemleri, tütün mücadelesini sağlık alanının dışına çıkarmayıamaçlamalıBu doğrultudaki eylemlilik şu başlıkları kapsamalı1. Tütün eylem planı hazırlanması2. Diğer sağlık örgütleriyle ve medya ile çalışma 3. Politikacılarla işbirliği 4. Tüm sağlık kuruluşlarının sigarasız olması5. Tıp eğitimini amaca uygun değiştirmek 6. Durum saptama araştırmaları7. Düzenli izlem ve değerlendirme araştırmaları


Avrupa’da sivil toplum örgütlenmeleri

Sigara Alışkanlığını Önleme Avrupa Ağı(The European Network for Smoking Prevention-ENSP)

*Avrupa ülkelerini kapsayan uluslararası bir sivil toplum örgütlenmesi

*ENSP’nin amacı Avrupa’daki tütün kontrolü ile ilgili örgütler arasında eşgüdümlü eylem sağlamaya yönelik strateji geliştirme

*Tütün kontrolü alanındaki en geniş ağ*ENSP 1997’de Belçika hukukuna göre kurulmuş*Halen 29 ulusal koalisyondan 500 üye kuruluşu var


Sigarayı Önleme Avrupa Ağı-ENSP

ENSP ülkelerde ve ülkeler arasında güçlü bir tütün kontrolü politikası ve eylemi yaratmaya çalışmaktaUlusal koalisyonlardan ikişer kişi ve uzmanlaşmışAvrupa tütün kontrolü ağlarından birer kişiden oluşan bir Genel Kurulu varENSP 2010 yılının sonunda tüm tarafların katılacağı dördüncü konferansını yapacakÖrgüt halen TKÇS’nin başta yasal önlemler olmak üzere tüm Avrupa’da tam kapsamıyla uygulanmasının yöntemini araştırmaktaHedef sigarasız Avrupa olarak belirtilmekte


Türkiye’de meslek örgütleri ve tütün kontrolü

Türkiye’de tütün kontrolü çalışmaları 1980’li yılların başlarında dünya örneklerine koşut bir biçimde konuyla ilgili hekimlerin kamuoyunu aydınlatıcıçalışmalarıyla gündeme geldiDaha sonraki yıllarda hem hekimler, hem de başta Ankara olmak üzere kimi tabip odaları, tütünün halk sağlığına etkilerine dikkat çekmeye başladılar Meslek grubu olarak hekimler ve hekimler arasında da, sigaranın ölümcül sağlık sonuçlarının en yakın tanığı olan göğüs hastalıkları uzmanları sigara alışkanlığı ile mücadeleyi geliştirmek için örgütlenme arayışına girdiler


Türkiye’de meslek örgütleri ve tütün kontrolü-2

Uluslararası birikimin yerel çabalara katkı sağlamasına yönelik çalışmalar yapıldıÖzellikle sigara dumanından edilgin (pasif) etkilenimin sağlık sonuçları ve korunmanın önemi kamuoyuna duyurulmaya çalışıldıBu tarihlerde özellikle Ankara Tabip Odası (ATO) yayınlarında sigaranın sağlık sonuçlarına ilişkin yazılar yayımlandı [1]

[1] i. Sigaraya ilişkin kimi gerçekler. Ankara Tabip Odası Bülteni. Ekim1987 (10): 27.

ii. Sigara ve sağlık. Ankara Tabip Odası Bülteni. Kasım-Aralık 1987(11): 51.iii. Sigara ve sağlık. Ankara Tabip Odası Bülteni. Ocak-Şubat 1988 (1-2): 80.

iiii. Sigara ve sağlık. Ankara Tabip Odası Bülteni. Mart-Nisan 1988 (3-4): 64.


Sigara ile Mücadele Birinci Ulusal Kongresi (1992)

Ankara’da toplanan Sigara ile Mücadele Birinci Ulusal Kongresi değişik toplum kesimlerini bir araya getirerek ülkemiz tütün kontrolü çalışmalarında yeni bir aşamayıoluşturmuştur

Bu kongre sigaraya karşı savaşıma süreklilik kazandıracak bir koalisyon, şimdiki adıyla Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi için ilk adım olarak değerlendirilmiştir


Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi

Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi (SSUK) Türk Tabipleri Birliği’nin çağrısı üzerine 31 Mayıs 1995’te gönüllü birliktelik ilkesine göre kuruldu Ulusal komitenin kurulmasıyla, hükümet dışı sivil kuruluşların yanı sıra Sağlık Bakanlığı ve diğer resmi kuruluşlar da çalışmalara katılmış olduYasal önlemlerin gerekliliğini savunan ve pasif içiciliğin önlenmesi için siyasal otoriteye çağrıyapan hekim meslek ve uzmanlık örgütlerinin, tütünle ilgili sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinden oluşan çekirdek bir hekim grubu, SSUK’ninyönetiminde görev aldı


SSUK kurulduğunda ülkenin tütün genel durumu

SSUK’den önceki durum:Sigara içmenin önünde hiçbir engel yoktuBebeklerin de yolculuk yaptığı otobüs ve trenlerde, hattâ uçaklarda sigara içilebiliyordu Sağlık kuruluşlarında hekimler ve diğer sağlık personeli hasta yanında sigara tüttürmekten çekinmiyordu Gazete ve dergilerde her tür sigara reklamıyapılıyor, Marlboro kovboyu sayfa sayfa boy gösteriyordu


SSUK İlk Çalışmalar

İlk yıllarda SSUK’nin temel hedefi, TBMM’ye sunulmuşbulunan Tütün Mamullerinin ZararlarınıÖnlenmesine Dair Yasa Tasarısı’nın TBMM’de görüşülmesini sağlamak olmuştur Çok sayıda kuruluşun katılımıyla büyüyen SSUK’ninçabaları olumlu sonuç vermiş, Yasa 26 Kasım1996’da yasalaşarak yürürlüğe girmiştirİlk dönem başkanlığını TTB’nin yürüttüğü SSUK’ninYürütme Kurulu: Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Türk Tabipleri Birliği, Türk Toraks Derneği, Halk Sağlığı Kurumu Derneği, SağlığıGeliştirme ve Sigarayla Mücadele Derneği, Sigarayla Savaşanlar Vakfı, Sigara İçmeyenler Derneği


SSUK Etkinlikleri ve Bileşenleri

Sonraki dönemde SSUK yasa hükümlerinin yaşama geçirilmesi amacıyla çeşitli etkinliklerde bulunduYasanın kabul edilişinin birinci yıldönümünde Sigara ve Sağlık Ulusal Kongresi düzenlendi (1997)1999’da ikinci kongre gerçekleştirildi Halen SSUK şemsiyesi altında 56 resmi ve sivil toplum kuruluşu bulunmaktadırSağlık meslek birlikleri (tabipler, diş hekimleri, hemşireler) ve halk sağlığı alanındaki birçok kuruluşun yanı sıra, tıpta uzmanlık dernekleri de komitede yer almaktadır


5727 Sayılı Yasayla değişik 4207

SSUK 19 Mayıs 2008 tarihinde yürürlüğe giren 5727 ve 5752 sayılı kanunlar ile değişik 4207 sayılı kanunun son değişikliklerle kabulüsürecinde de yoğun çaba göstermiştirHerkese temiz hava hakkı sağlayan, sigara içilmesine ilişkin düzenlemeleri çağdaş düzeye getiren yeni değişiklikler,19 Temmuz 2009’da ikram sektöründe (kafe, restoran, bar, kahvehaneler) sigara içmenin yasaklanmasıyla tamamlanmıştır


Tütün Karşıtı Koalisyon olarak SSUK

Sigara ile savaşımda hekimlerin başlattığıhareket dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi, Türkiye’de de artık tüm toplumu kucaklayan bir örgütlenme ile sürdürülmektedirBaşta Sağlık Bakanlığı ve diğer ilgili bakanlıklar, öte yandan başta TTB olmak üzere, hekim ve öbür sağlık meslek kuruluşlarıişbirliği ile toplumumuzu tütünden korumaya ve giderek sigarasız topluma yönelik başarısağlanacağı düşünülmektedir


SSUK’tan kadın kuruluşlarına çağrı

Bu yılın sigarasız gün temasıYeni hedef kadınlar

Kadına yönelik çalışmaları olan sivil toplum örgütleri SSUK’ta yer almayaçağrılmaktadır


SSUK Bileşenleri (Toplam sayı 56)

Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel MüdürlüğüAnkara Eczacı OdasıAnkara Madde Bağımlılığı Araştırma, Tedavi ve Eğitim Merkezi (AMATEM)Atatürk SanatoryumuÇalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İSGÜMÇankaya Belediyesi Sağlık İşleri MüdürlüğüÇocuk Solunum Yolu Hastalıkları ve Kistik Fibrozis Derneği Diyanet İşleri BaşkanlığıDSÖ Türkiye TemsilciliğiGenç Birikim Derneği


SSUK Bileşenleri-2

Gençlik ve Spor Genel MüdürlüğüHalk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER)İçişleri Bakanlığı İller Bankası Genel MüdürlüğüKamu İşletmeciliğini Geliştirme Merkezi Vakfı (KİGEM) Kültür ve Turizm BakanlığıMarmara Üniversitesi Tıp FakültesiMilli Eğitim Bakanlığı Sağlık İşleri Daire BaşkanlığıMilli Eğitim Sağlık Eğitim Vakfı (MESEV)Pratisyen Hekimlik DerneğiSağlığı Geliştirme ve Sigara ile Mücadele DerneğiRadyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK)SB Kanserle Savaş Dairesi Başkanlığı


SSUK Bileşenleri-3

SB TSHGM Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Kronik Durumlar Daire BaşkanlığıSB TSHGM Ruh Sağlığı Daire BaşkanlığıSB TSHGM Tütün ve Bağımlılık Yapıcı Maddelerle Mücadele Daire BaşkanlığıSB Tedavi Hizmetleri Genel MüdürlüğüSigara ve Uyuşturucu ile Mücadele Derneği (SUMDER)Temiz Nefes Sigarasız Yaşam DerneğiTMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO)Turizm ve Çevre Gazetecileri Derneği (TURÇEV)


SSUK Bileşenleri-4

Tüketici Hakları DerneğiTürk Akciğer Kanseri Derneği (TAKD)Türk Dişhekimleri Birliği Türk Geriatri DerneğiTürk Hemşireler DerneğiTürk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu (TKASK)Türk Kardiyoloji Derneği(TKD)Türk KBB-BBC VakfıTürk KBB-BBC DerneğiTürk Neonatoloji DerneğiTürk Onkoloji Grubu Derneği Türk Pediatri Kurumu (TPK) Türk Pediatrik Onkoloji Grubu Derneği


SSUK Bileşenleri-5

Türk Tabipleri Birliği (TTB)Türk Toraks DerneğiTürkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği (TAHUD)Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Derneği Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı (TÜİK)Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) Türkiye Otel Lokanta Dinlenme Yerleri İşçileri Sendikası(TOLEYİS)Türkiye Yeşilay Cemiyeti Ankara ŞubesiTürkiye Ziraatçılar Derneği (TZD)Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK)Tütün Eksperleri DerneğiTütünsüz Yaşam Derneği


SSUK Etkinlikleri (1995-2010)

31 Mayıs’larda illerde etkinliklerSSUK web sayfası (www.ssuk.org.tr)Haberleşme internet grubuBasın bültenleriBasın toplantılarıAraştırmalara katkıYasal önlem uygulamalarının izlenmesi


SSUK Etkinlikleri (1995-2010)-2

Sigara ve sağlık kongreleriBırak-kazan kampanyalarıHalka yönelik bülten ve broşürlerHekimlere sigara bırakma kurslarıHalka yönelik eğitim toplantılarıDenetçi eğitimleriİl tütün kurullarına katkı


SSUK temsilcileri


SSUK Şubat 2008


SSUK ve DSÖ temsilcileri-Aralık 2009


Lokantacılar toplantısı-Nisan 2009


Lokantacılar toplantısı-Nisan 2009


Sigarasız, sağlıklı yaşam için, sigarasız topluma doğru herkese başarılar…

Katılımcılarateşekkürler..

Documents

Meslek Örgütleri ve Tütün Kontrolü · Sigara ve Sağlık Kongresi 9 Haziran 2010 Dr. Özen Aşut 5 Tabip Birlikleri-DSÖ Avrupa Forumu z1992’de Basel’de toplanan DSÖ ve