MESLEKİ ETİK İLKELERİ

Yrd.Doç.Dr. N. Mine TÜKENMEZ Dokuz Eylül Üniversitesi

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesiİşletme Bölümü

2006

I- Etik Kavramı ve Muhasebede Mesleğinde Etik

II-Muhasebe Mesleğine Yönelik Mesleki Etik Kuralları

III-Meslek Etiğine İlişkin Karar Alma Yaklaşımları

IV-Mesleki Etik Kurallarını Etkileyen Faktörler - Kültürel Değerlerin Mesleki Etik Üzerindeki Etkisi -Sosyo-ekonomik Etkenlerin Mesleki Etik

Üzerindeki Etkisi IFAC Etik İlkelerinin Değerlendirilmesi

- Kültürel Değerler ile Tutarlılık - Mesleki Faaliyetlerin Uygunluğu

Etik ile Ahlak İlişkisi Mesleki Etik: Belirli bir meslek grubunun

oluşturup,koruduğu,meslek üyelerine emreden, onları belirli bir şekilde davranmaya zorlayan , kişisel eğilimleri sınırlayan, meslek içi rekabeti düzenleyen ve meslek ideallerini korumayı amaçlayan mesleki ilkeler bütünüdür.

Muhasebe Mesleği İle İlgili Üç Sorun Ticarileşmenin Artması İş Hayatı ile Mesleki Yapı ve İlişkilerde

Karmaşıklık Ahlaki Değer ve Standartlardaki Değişim

Meslek Mensubunda Aranan Nitelikler Teknik Boyut: Mesleki bilgi birikimine sahip

olmak Etik Boyut: Sorumluluk bilinci

Mesleki Etik İlkeleri Oluşturulurken Dikkat Edilecek Hususlar

Kuralları sağlamlaştırmak için stratejiler geliştirilmelidir

Kuralların belirli bir kurum tarafından onaylanması gerekir

Kurallar tüm meslek mensuplarına ulaşmalı ve genel olarak kabul görmelidir

Kuralların ihlali sonunda uğranılacak yaptırım şeklini belirten bir bölüm olmalı

Mesleki Etik İlkeleri Oluşturulurken Dikkat Edilecek Hususlar (Devam)

Kurallar sürekli yenilenmeye açık olmalıdır.

Etik eğitimi programları oluşturulmalıdır Etik konuları hakkında yıllık raporlar

hazırlanmalıdır

IFAC (Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu)

“Muhasebe Meslek Mensupları İçin Meslek Etiği Kuralları” 30 Haziran 2006 Tarihinde Yürürlüğe Girilecektir.

Bölüm A Bölüm B Bölüm C

Kodun Genel Bağımsız Çalışan Bağımlı Çalışan

Uygulaması Meslek Mensupları Meslek Mensupları

* Doğruluk ve * İş Alımı * Potansiyel Çatışmalar

Dürüstlük * Çıkar Çatışmaları * Bilginin Hazırlanması ve

* Tarafsızlık * İkincil Görüşler Raporlanması

* Mesleki Yeterlilik * Ücretler * Yeterli Tecrübeyle

ve Özen * Mesleki Hizmetlerin Davranma

* Gizlilik Pazarlaması * Finansal Çıkarlar

* Mesleki Davranış * Hediyeler ve

Ağırlama

* Müşteri Varlıklarının

Korunması

* Tarafsızlık-

Tüm hizmetler

* Bağımsızlık- Güvence Sağlayan Sözleşmeler

Türkiye’de Meslek Etiği Kuralları 3568 Sayılı Meslek Yasası SM,SMMM ve YMM’lerin Çalışma

Esasları Hakkında Yönetmelik Sermaye Piyasası Mevzuatına Göre

Meslek Etiği Kuralları (Seri XI 1 No’lu ve 16 No’lu Tebliğler

TÜRMOB Mecburi Meslek Kararı

Mecburi Meslek Kararının Amacı “Yasal gerekleri aşan ölçüde meslek

mensuplarının kendilerini kontrol etmeleri amacıyla moral ilkeler sistemini, toplum, müşteriler ve diğer meslek mensuplarıyla ilişkilerde uyulması gereken ve yerine getirilmesi gereken kuralları içerir.”

Etik ilkelerini tüm dünyada harmonizasyonu sürecindeki en

büyük iki engel ülkeler arası kültürel ve sosyo-ekonomik

farklılıklardır.

Uluslararası mesleki ilkeler genellikle etnosentriktir.

Mesleki Etik İlkelerinin Uygulanmasını Etkileyen Faktörler

Uluslararası Çevre

Mesleki Etik Sınırlamalar Davranışlar İlkeleri

Temel İlkeler

Detaylı İlkeler

Kültürel Değerler•BireycilikGüç AralığıBelirsizlikten KaçınmaErkeksi/DişilikKısa ve Uzun Dönemli

Oryantasyon

Sosyo-Ekonomik Faktörler

•Mesleki Gelişim ve Tecrübe DüzeyiEkonomik Kaynakların Mevcudiyeti

MESLEKİ ETİKİLKELERİ

Ülkeler Arasında Farklılık Gösteren Kültür Boyutları (Hofstede) Güç Mesafesi Belirsizlikten Kaçınma Bireysellik Erkeksilik Uzun dönemli oryantasyon

Bölüm A- Kültürel Değerlerle Tutarlılık

Güç Mesafesi Bireysellik Belirsizlikten Kaçınma

Erkeksilik

Doğruluk ve Dürüstlük

Üste Sadakat Sadakat Çatışması

Mesleki Standartlar

Yeteneğin Abartılması

Tarafsızlık Üste Sadakat Diğerlerinin Düşüncesine Verilen Önem

Gizlilik Talimatlara Uyma İstekliliği

Aile ve Arkadaşlara Sadakat

Kendini Geliştirmenin Kabul Edilebilirliği

Mesleki Davranış Meslektaşlara Sadakat

Denetimin Bağımsızlığı

Etik Çatışmaların Çözümü

Cinsiyet Ayrımcılığı

“Yeni bir müşterinin işini almak için fiyat kırmak”

Bölüm B- Mesleki Faaliyetlere Göre Uygunluk

Mesleğin Gelişimi Ekonomik Kaynakların Temin Edilebilirliği

Mesleki Yeterlilik Kalifiye Meslek Mensubu Arzının Yeterliliği

Aile İçi FinansmanBağımsızlıktan Ödün Verme

Yönetim Danışmanlık Hizmetleri

YeterlilikBağımsızlıktan Ödün Verme

Teknik Standartlar Mesleki Eğitimin Yeterli Düzeyde Olması

Mesleki Standartların Mevcut Olması

SONUÇLAR

IFAC uluslararası meslek örgütleri birliği sıfatıyla etik ilkeleri belirlemeli

IFAC’ın etik ilkeleri kültürel değerler ve sosyo-ekonomik faktörlerle ilgili merkezi-etnik varsayımlardan mümkün olduğunca kaçınmalı

Her üye ülke (meslek örgütü) IFAC ilkelerini baz alarak KENDİ kültürel değerlerini ve sosyo-ekonomik gerçeklerine uygun DETAYLI ilkelerini düzenlemeli ve uygulamalı ve denetlemeli

Meslek örgütü içinde ETİK KOMİTESİ oluşturulmalı. Etik ilkelerinin hazırlanması sorumluluğu bu komiteye ait olmalı.

Mesleki ilkelere uymayanların cezalandırılması Etik Komitesi üyeleri içinden oluşacak bir Disiplin Komitesi yoluyla yapılmalı

Etik İlkelerinin uygulanması ve benimsenmesinin sağlanmasında cezai yaptırımlar son seçenek olmalı

Lisans düzeyi eğitim müfredatlarına HEMEN VE MUTLAKA Etik İlkeleri ile ilgili dersler ilave edilmeli.

Meslek örgütü meslek mensuplarına verdiği sürekli eğitim programına HEMEN ETİK EĞİTİMİ’ni ilave etmeli

Müşteri MeslekDevlet

(Ticari Amaçlı) Mensubu (Kaynakisrafı

yapıyor

?

ÇAMURUN İÇİNDE TEMİZLİK YAPILIR MI?

EVET YAPILIRHERKES KENDİ ÜZERİNE SU DÖKERSE

GÜN GELİR YANINIZDAKİ ÇAMURLU GEZMEKTEN UTANIR