mgr Ewelina Gibowicz

* Zdolność do nabycia umiejętności posługiwania się mową

jest WRODZONA

*Warunek ujawnienia się tej zdolności:

- WŁASNA AKTYWNOŚĆ DZIECKA

- OTOCZENIE, KTÓRE POSŁUGUJE SIĘ JĘZYKIEM

*Każde dziecko tworzy swój

SPECYFICZNY SYSTEM JĘZYKOWY

*Opanowanie mowy przebiega w sposób

INDYWIDUALNY

W rozwoju mowy wyodrębnia się następujące okresy:

1) Przygotowawczy (w okresie prenatalnym)

2) Melodii (0-1 r.ż.)

3) Wyrazu (1-2 r.ż.)

4) Zdania (2-3 r.ż)

5) Swoistej mowy dziecięcej (3-7 r.ż.)

3 – 7 rok życia

Czterolatek:

• głoski s, z, c, dz powinny już brzmieć twardo i podobnie jak ś, ź, ć, dź powinny być wymawiane z „zamkniętymi” zębami

• może pojawić się głoska r

• głoski sz, ż, cz, dż dziecko może jeszcze zamieniać na ś, ź, ć, dź

• wypowiedzi mogą być nadal agramatyczne

• dziecko rozumie dłuższe wypowiedzi

• potrafi mówić nie tylko o teraźniejszości, ale i przeszłości oraz przyszłości

• zadaje dużo pytań o znacznym stopniu trudności

• neologizmy językowe ( „Tata to duży czytacz”- bo często czyta gazetę)

DZIECKO POWINNO WYMAWIAĆ GŁOSKI : S, Z, C, DZ

MOGĄ POJAWIĆ SIĘ GŁOSKI: SZ, Ż/RZ, CZ, DŻ ORAZ R

3 – 7 rok życia

Pięciolatek:

• pojawia się sz, ż, cz, dż, r (dziecko potrafi te głoski wymówić, ale w codziennych rozmowach może zamieniać je na prostsze , np. sz-s, r-l)

•wypowiedzi wielozdaniowe

• zdania złożone

• dziecko chętnie opowiada zachowując kolejność zdarzeń

• uwzględnia zależności przyczynowo - skutkowe

• ok. 2000słów

3 – 7 rok życia

Sześciolatek:

•dziecko powinno poprawnie wymawiać wszystkie

głoski, w tym trudniejsze, np. sz, ż, cz, dż oraz r

•mowa pod względem dźwiękowym powinna być

opanowana

•duży zasób słownictwa od 3000 do 4500 słów

• zdania poprawne gramatycznie

3-7 rok życia

Siedmiolatek:

• jest dobrym słuchaczem, rozmówcą

• lubi odgrywać różne role, wcielać się w postaci bohaterów

• monologując ćwiczy wymowę.

Między 5 a 7 r. ż. kończy się rozwój systemu fonologicznego dziecka, większość głosek wymawiana jest poprawnie, stabilizuje

się wymowa głoski r oraz dwuznaków.

Należy pamiętać, że każde dziecko rozwija się w indywidualnym tempie, niewielkie opóźnienia w opanowaniu języka nie powinny

być powodem do niepokoju.

*Zaburzenia i wady wymowy

w znacznym stopniu utrudniają

osiąganie sukcesów w szkole.

*Większość dzieci z zaburzeniami artykulacji ma kłopoty w nauce, w szczególności w nauce czytania

i pisania.

*Dziecko źle wymawia poznawane głoski, źle nazywa i zapisuje litery, a potem źle je odczytuje.

*W miarę poszerzania słownictwa, pojawiają się agramatyzmy i trudność z prawidłową budową zdań.

* dziecko podczas mówienia wsuwa język między zęby

* dostrzegamy niepokojące zmiany anatomiczne w budowie narządów

mowy

* istnieją wątpliwości czy dziecko dobrze słyszy

* dziecko nawykowo mówi przez nos

* dziecko po ukończeniu 4 r. ż. zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne

(np. d-t : zamiast domek-tomek)

* pod koniec 3 r.ż. nie wymawia samogłoski ustnej: a, e, i, o, u, y

* nie realizuje głosek: ś, ź, ć, dź (po 3 r.ż.); s, z, c, dz (po 4r.ż.); sz, ż, cz,

dż (po 5r.ż.)

* zniekształca głoski, np. wymawia „r” gardłowo

*wyraźnie się jąka

*ma ciągle otwartą buzię

*wady zgryzu

1. Mów do dziecka zrozumiale, starannie, poprawnie.

Mów językiem dorosłych, nie w sposób pieszczący się,

chyba że w zabawie. Różnicuj intonację głosu.

2. KĄPIEL SŁOWNA: Wykorzystaj różne sytuacje domowe do

mówienia (nazywaj ubrania, nazwy pokarmów, ich cechy,

nazywaj to co dziecko robi w czasie zabawy).

3. Dbaj o prawidłowe żucie, gryzienie i połykanie.

4. Baw się z dzieckiem, ucz wyliczanek, rymowanek, wierszyków,

piosenek.

5. Zapewnij dziecku wiele okazji do twórczej pracy:

malowania, rysowania, lepienia.

6. Czytajcie razem książki, omawiajcie ilustracje, zadawaj

pytania.

7. Od pierwszych prób porozumiewania się staraj się przekazać

informacje, że oczekujesz odpowiedzi, zadawaj proste pytania.

8. Prowadź proste ćwiczenia oddechowe (dmuchanie baniek, na

wiatraczki, picie napojów przez słomkę, dmuchanie na kulki z

waty, skrawki papieru, piórka, piłeczki, zabawy ze świecą, np.:

“tańczący płomień” czyli delikatne dmuchanie, aby płomień

drgał, ale nie zgasł, zdmuchiwanie płomienia z dużej odległości,

zdmuchiwanie kilku lub kilkunastu świeczek jednocześnie)

9. Wprowadzaj proste ćwiczenia narządów mowy ( np. wysuwanie

języka na brodę, unoszenie koniuszka języka w kierunku nosa,

parskanie wargami – parskanie konia, usta w dzióbek – mocne

cmokanie, przesuwanie zamkniętych ust w lewo i w prawo,

nadymanie policzków – “dmuchanie baloników”)

10. Prowadź zabawy oddechowo – fonacyjne (np. zabawy ze

spółgłoskami, np.: naśladowanie odgłosów otoczenia – szumiący

wiatr: szszszszsz..., szeleszczące liście: sz, sz, sz, sz, syczący

wąż: sssssssss....., wypuszczająca parę lokomotywa: f, f, f, f,

fffffffffffff....., jadąca lokomotywa: cz, cz, cz, cz, bzyczenie

osy: zzzzzzzzzz...., piłowanie drewna: ż, ż, ż, ż)

11. Trenuj słuch!

Dzień bezpłatnych konsultacji logopedycznych:

9 marca, godz. 16:00 – 18:00

Gabinet logopedyczny (s. 07b)