Mähallä Habärläretatar.fi/wp-content/uploads/2016/10/YMH_1_2014.pdf · 2016. 10. 6. · Finlandiyädä tatar kongressı 6 Okan Daher – fahri räis 7 Mädänä avılında konferens

1 / 2014

MähalläHabärläre

Baş möharrir Ramil Belyaev MöharrirlärHamide Caydam, Fazile Nasretdin, Gölten Bedretdin

Eçtälek

Redaksiyä Suomen Islam-seurakunta Finlandiya Islam CemaatiFredrikinkatu 33 A, Helsinki 00120Tel. 09643579E-mail: [email protected]

VALTAVA VALIKOIMAPATCHWORK -MATTOJA!

TERVETULOA!VALTAVA VALIKOIMA

PATCHWORK -MATTOJA! TERVETULOA!

VALTAVA VALIKOIMAPATCHWORK -MATTOJA!

TERVETULOA!

Baş möharrir süze 4 FİC habärläre 4-5 Finlandiyädä tatar kongressı 6 Okan Daher – fahri räis 7 Mädänä avılında konferens 8 Träskkulla kursı 2014 9 II Bötendönya tatar hatın-kızları cıyını 10-11 FTB habärläre 12-13 Yolduz habärläre 14-15 Balalar sahifäse 16-17 Ruhi dönya 18 Tel beleme 19 Ramazan ayı sorauları 20 50-yıl äüväl 22 Oyışma häm ışanıç 23 Tampereda häm Turkuga 24-25 Sängat dönyasında 26

BAŞ MÖHARRİR SÜZE

Mäüled mäclese

4 Mähallä Habärläre Mähallä Habärläre 5

Şaulap-görläp yazgı könnär ütep kitte. Ni öçen şaulap disägez, bu yaz mähalläbezneñ tormışı törle vakialarga bay ide. Çäy kiçälär, çit ildän kunaklar, balalar tuu, mäyetlär... Keçkenä azçılık bulsak ta baytak canlı yäşibez. vakıyalar arasında berse minem öçen iñ täsirlese, mähalläbezneñ kiläçägenä bagışlangan häyätlär cıyılışı buldı. Ser tügel, härber cämäat azalardan tora. Azalar äzäyä ikän cämäatneñ kiläçäge kurkınıç astında. Kızganıçka karşı bezneñ mähalläne dä bu mäsälä çitläp ütmäde. Soñgı habär buyınça azalarıbıznıñ sanı altı yözdän astın kal-gan. Bu vazıyättä härber azaga uylanırga kiräkter, kiläçäktä dä şundıy canlı milli tormış bulsın öçen ni eşläp bula? Bilgele törle yullar bar. İñ ciñele, älbättä, çit illärdä yäşägän millättäşlärebez arasınnan kilennär, kiyäülär alu. Soñgı yıllarda ul da äzäy-de. Başka ni bulır ide? Bezneñ tiräbezdä mähallä azaları kürenä başladı. Alarnı çäy kiçälärendä küräbez. Menä şul Finlandiyägä küçep kilgän möseleman tatar ailäläreneñ balaların izge dine-bezgä häm ana telebezgä öyrätä başlasak bälki şul mäsälägä täsir itä alır idek. Niçek alay? Ä şulay! Ul balalarga yöz ille yıl sakla-nıp kilgän mädäniyätebezne öyrätep alar kiläçäktä bu kul-turnı dävam itä alır ide. Mähalläbezneñ dä tösmere üzgärmäs ide. Kem belä? Vakıt kürsäter. Härhaldä Tampereda yäşäüçe millättäşlärebez bu eşne başlagan.

Hormätle ukuçılar!

HABÄRLÄRHABÄRLÄR

Mähalläneñ yıllık cıyılışıMähalläneñ yıllık cıyı-lışı 2.3.2014 tarihında ütkärelde. Cıyılış adät bu-yınça mähallä räise Atik Alinıñ açılış süze belän baş-landı. Ul açılış süzen Key-note prezentasiyäse arkılı yasadı. Süzendä Atik äfände mähalläneñ kön küreşendä möhim närsälärgä karaş yasadı. Ayıruça mähallä räise azalarnıñ sanı azayu mäsäläsenä basım yasadı. Açılış süzennän soñ imam Ramil Belyaev ike cıyı-lış arasında mäñgelekkä küçkän azalarıbız ruhların yad itep Korän ukıdı häm bergäläşep doa kılındı. Cı-

yılış räislegenä Ravil Asis saylandı. Mähalläneñ eş raporı hakında söyläşelde, kiläçäk yılga budca bilgelände häm mötävälli häyäte östennän 2013 nçe eş yılı mäsüliyäte töşerelde. Şulay uk hisap tikşerüçelär, alarnıñ urınbasarları say-landı.

Mötävälli häyäte tarafın-nan kiterelgän mäsälälär canlı söyläşü uyattı. Mäsälän maddi yärdäm sorau turında süz açıl-dı. Näticädä mötävälli häyätenä hokümättän yäki törle oyışmalardan yärdäm

sorau salahiyäte birelde.

Räis mähallägä mötävälli häyäte azaları arasınnan disponent tabu avırlıkla-rı turında belgertte. Ütkän eş yılında disponent eşe berniçä mötävälli häyäte azası arasında bülengän bulgan. Ul yahşı täcribä bulıp çıkmagan. Yıllık cıyı-lış mötävälli häyäte azaları arasınnan ber keşene dis-ponentlıkka saylarga karar kıldı.

Träskkulla kampı turın-da söyläşelde. Azalar tara-fınnan kampnı dävam itü

häm itmäü turında tör-le fikerlär işetelde. Cıylış kampnı dävam itärgä dip karar kıldı.

Şulay uk EUda barlıkka kiläçäk Aurupa Tatar Al-liansı turında söylänelde, älegä Allianska küzätüçe bulıp kına katnaşırga kabul itelde.

Cıyılışta Järvenpää cirläre häyäte Järvenpäädäge eşläre turında izahat birde.

Cıyılışka nibarı 41 aza kat-naştı.

Ütkän yanvar ayınıñ 12 nçe könendä mähalläbezdä mäüled kiçäse ütkärelde. Bu kiçä mäüled kiçenä tu-rı kilgängä halkıbızga kiçägä häm na-mazga katnaşırga forsat buldı. Kön-dez säat öçtä mäüled kiçäse mähallä, FTB häm sportklubı Yolduznıñ räisläre sälam süzläre belän başlanıp kitte. Korän ukıp doa kılgannan soñ halkıbızga cılı aşlar, çäy häm tatlılar takdim itelde.

Tänäfestä mähallä räise Atik Ali hal-kıbızga çıgış yasadı häm kiçägä kilgän kunaknı tanıştırıp ütte. Kiçäneñ ku-nagı Adnan Ali Finlandiyädä yäşäüçe pakistanlılarnıñ cämäaten tämsil it-te. Üze Nokia fimasında eştä ikän.

Cämäat tarafınnan Korän tulısın-ça urdu telennän fin telenä tärcemä itelgän. Adnan Ali tärcemä turında izahat birde. Şulay uk ul kul telefon-narı öçen küp tellärgä tärcemä itelgän program turında da halkıbızga añlattı.

Kiçäneñ ahırında halkıbız belän basıp Päygambärebezgä salavat äytelde. Kiçädän soñ ikende nama-zı ukılıp Päygambärebez turında väaz söylände.

Mäüled bäyrämnäre dönya külämdä dinebezneñ tarihın häm Päygambärebezneñ mirasın añlatır öçen ütkärelä. Bezneñ mähallädä dä bu onıtılgan adät kayta başladı.

Adnan Ali çıgış yasıy Suldan: FTB räise Tarik Kafiatulla, Sportklubı “Yolduz” Gölten Bedret-din häm mähallä räise Atik Ali.

Fahri räis Okan Daher.

HABÄRLÄR HABÄRLÄR


Mart ayınıñ 21-22 nçe könnärendä Bötendön-ya tatar kongressı häm mähalläbez tarihında ta-rihi vakıya buldı. Berençe märtäbä Bötendönya tatar kongressı başkarma komi-tetı bürosınıñ küçmä utırışı Finlandiyädä ütkärelde.

Kunaklar koçatna kön-ne kiçen Helsinkigä ki-lep cittelär. Küçmä utı-rış coma kön irtä belän tärtiplände. Küçmä utı-rış häyätlär utırışı belän bergälektä ütkärelde. Utı-rışta millätebezne kızıksın-dırgan mäsälälär turında süz alıp barıldı.

Utırışnı mähallä räise Atik

Finlandiyädä tatar kongressı utırışı

Ali açıp cibärde. Açılış süzendä Atik äfände Ta-tarstan Cömhüriyäte pre-zidente Röstäm Nurgali ulı Miñnehanovnıñ süzlären mäydanga kiterde: ”Tatar-larga tırışırga kiräk. Tırış-masak bezneñ öçen ber-kem dä eşlämäs”. Şulay uk ul mähalläbezneñ iñ aktu-al mäsälälären mäydanga kiterde. Alar arasında mähallä azalarınıñ azayuı, nikah mäsäläläre häm baş-ka temalar buldı.

Çiratta Bötendönya tatar kongressı başkarma ko-mitetı räise Rinat Zakirov çıgış yasadı. Ul süzendä millätebezneñ uñışları häm yugaltuları turın-

da söyläde. Ayıruça tatar milläteneñ saklanıp kalu yulların ezläügä itibar it-te. Şulay uk ul Tatarstanda bulgan vakıyalarga küzätü yasadı. Rinat äfändegä kat-naşuçılar küp soraular bir-de. Kön tärtibenä nikah mäsäläse, student almaştı-ruları, Helsinkidän Kazan-ga turı oçular häm başka matdälär kertelgän ide.

Utırış tämamlangannan soñ katnaşuçılar coma na-mazın ukıdılar.

İkençe könne Kazan-nan kilgän kunaklarıbız Helsinkidäge ziyaratıbız-ga barıp mähalläne koru-çı azalarnıñ ruhlarına doa kıldılar. Kaberstannan ku-naklar Suomenlinnaga ba-rıp berençe tatarlar askäri

Mähallä sezgä minnätdarhezmät itkän urınnarnı ba-rıp karadılar.

Köndezge aş kunaklarga Järvenpää mäçetendä tak-dim itelde. Feride Nisa-metdin mäçetneñ tarihı tu-rında söyläde häm kunak-larga istälekle büläklär bir-de. Äle şul uk kiçne çäy kiçäse dä tärtiplände. Çäy kiçädä Bötendönya tatar kongressı räise Rinat Zaki-rov äüvälge mähallä räise Okan Dahernı häm ana-tel ukıtuçısı Hamide Çay-damnı kongressnıñ meda-le belän büläkläde.

Mähallä räise Atik Ali, Okan Dahernıñ mähalläbezgä eşlägän yıllar turında söyläde häm aña mötävälli häyäteneñ fah-ri räis iseme birelü kararın ukıdı häm adres tapşırdı.

Okan Daher mötävälli häyätenä, Bötendönya ta-tar kongressına rahmät süzlären citkerde.Çäy kiçädä balalar cır-ladı, Hamide hanım şi-gır söyläde häm ahırda bergälek ”İ tugan tel” cırı cırlandı.

Kiläçäk könne Kazannan kilgän kunaklarıbız kire kaytu yulına çıktılar.

Okan Daherga Kongress medale häm büläge birelä.

Hamide Çaydamga kongress medale häm Tukay äsärläre büläk itelä.

Kongress utırışı Helsinkidä

1947 nçe yılnıñ 28 nçe iyün könendä Ymär häm Ha-lide Daher ailäsenä ir ba-la tua. Şul uk yılnıñ 2 nçe noyaber könendä imam Weli-Ahmet Hakim ba-laga Okan dip isem ku-şa. Äti-änise tärbiyäse ar-kılı balada dinebezgä, anatelebezgä häm milli oref-adätlärebezgä kızıksı-nu uyana. Okan ukuların Törek halık mäktäbendä başlıy häm Helsinki univer-sitetında tämamlıy. Okan Dahernıñ mähallädäge hezmäte 1970 nçe yılda başlana, çönki ul yılda-gı yıllık cıyılışta mötävälli häyäteneñ urınbasar aza-lıgına saylana häm 1973 nçe yılda hakiki azalıkka saylana. 1976-1981 häm 1985-1987 nçe yıllarda mötävälli häyätendä katip bulıp eşli. Şulay uk 1982-1988 nçe yıllarda urınbasar räis bulıp hezmät itä. Okan äfände 1988 nçe yıldan başlap 2012 nçe yılga kadär mähalläneñ häm mötävälli häyäteneñ räise bulıp hal-kıbızga, millätebezgä häm dinebezgä hezmät itä. Okan äfände elekke räislärneñ mähallädä tot-kan profilen yugarırak däräcägä kütärä: general Gustav Hägglund, ministır Elisabet Rehn, prezident Martti Ahtisaari häm pre-zident Tarja Halonen ke-bek yugarı däräcädäge ku-

naklar mähalläne ziyarät itälär. Çit illärdän Törkiyä cömhüriyäte prezidentı Abdullah Gül häm baş mi-nistırı Recep Tayyip Erdo-ğan, Tatarstan respublikası berençe prezidentı Minti-mer Şärip ulı Şäymiev häm häzerge prezidentı Röstäm Nurgali ulı Miñnehanov mähalläbezdä kunakta bul-dılar. Okan Daher räislegendä dä mähalläbezgä kıymmätle hezmätlär kılına. 1989 nçı yılda İslam yortınıñ bäyräm zalın häm 1997 nçe yılda işek aldın yañartuı, Fredrik uramında urınlaş-kan ikençe binabıznıñ törle tamir eşläre eşlänelä. Villa Träskkulla kursa märkäze satıp alına. Kaberstan-ga yaña divar eşlätelä häm östämä cir alına. 2009 nçı yılda Järvenpää mäçetenä yañartu häm kiñäytü eşläre başkarıla.

Okan Dahernıñ räislek däverendä 421 mötävälli häyäte cıyılışı ütkärelä. Alarnıñ bersen genä hastä bulganı öçen räis bularak alıp ba-ra almıy. Okan Daher mähallä citäkçese genä tügel, törle başka oyışma-larda: Finlandiyä din citäkçeläre, US-KOT-foorum, ET-NO, FIBLULda aza

bulıp hezmät itä. Böten-dönya tatar kongressınıñ 1992 nçe yılda berençe cı-yılışınnan başlap böten ko-rıltaylarında prezidium azası bulıp katnaşa häm başkarma komitetı azası bulıp mähalläbezne tämsil itte. Bez Okan belän ozın yıl-lar mötävälli häyätendä hezmät ittek. Äytep bu-la här kön mähallä eşläre buyınça elemtädä tordık. Böten kılgan hezmätläre öçen üz häm halkıbız isemennän Okan Daherga tirän rahmätlär belderäsem kilä. Bez aña minnätdarbız. Forsattan faydalanıp Okan Dahernı mähalläbezneñ maktaulı fahri räis ise-me birelüe uñayınnan çın kalbemnän täbrik itäm.

Atik AliMähallä räise

Mädänä avılında konferens

HABÄRLÄR

7 nçe may könendä Ser-gaç yakınındagı Mädänä avılında “Tübän Novgo-rod ölkäse tatarlarınıñ ta-rihın häm mädäniyäten saklau yulları” isem-le konferensiyä ütte. Konferensiyägä mähallä tarafınnan räis Atik Ali häm tışkı eşlär häyäte çakı-ruçısı Haris Bedretdin kat-naştılar. Konferensiyädä yaktaşlarıbıznıñ tarihı, mädäniyäte häm dine tu-rında söyläşülär buldı vä kiläçäge turında fiker alı-şıldı. Cıyılışka Tübän Nov-

gorodtan tış Mäskäüdän häm çit illärdän kilgän ku-naklar katnaştı. Mähallä räise çıgışında millätne saklap kalır öçen dürt nigez turında söyläde. Älbättä berençe urında din, çönki millätebezne din saklagan. Annarı anatelebez häm oref-adätlärebez. Matdi barlık ta mähallä tormışın-da zur rol uynagan räis iskä töşerep ütte. Başka çıgış yasauçılar da Atik Alinıñ fikeren tasdik ittelär. Konferesiyädä Mädänä

Träskkullada cäyge kursa 2014 Villa Träskkulla 2014 4 iyün könendä mähalläneñ kursa märkäze Villa Träskkullada cäyge kamp başlandı. Bı-yıl kampka 18 bala kilde. Alarnıñ arasında 14 bala Finlandiyädän häm 4 ba-la Sergaç yakınındagı tatar avıllarınnan ide. Balalarga din däserlären imam Ra-mil Belyaev ukıttı. Anatel säatlären Derya Samalet-din ütkärde. Bu Deryanıñ kampta anatel ukıtu eşendä berençe täcribäse ide. Bala-larga tatar milli biyülären Sergaç yaklarınnan kilgän şäkertlärne ozatıp kilüçe ukıtuçı Venera Abbyaso-va öyrätte. Kızlar karau-çısı Meral Bedretdin häm malaylar karauçısı Ümit Bedretdin balalarga sport säatlären tottılar. Aş pe-şerüçe bulıp kampta küp yıllar hezmät itkän Ay-selu Pirkkala eşläde. Aña yärdämçe bularak Gulfiya Belyaeva hezmät itte.Berençe könne balalarnı häm äti-änilärne kampta ukıtu eşläre häyäte çakıru-çısı Zekiye Hamid karşı al-dı häm kampka uñışlıklar teläde.Un kön buyı balalar din, anatel häm sport däreslärenä katnaştılar, härkön öç namaz ukıdılar häm küldä yözdelär.Sanaulı könnär tiz ütte. 15 nçe iyün bazar könne

kursa bäyräme ütkärelde. Bäyrämdä imam Ramil Belyaev kursa barışı turın-da izahat birde. Mähallä tarafınnan urınbasar räis Samil Nasretdin süz tot-tı häm bäyräm uñayınnan täbrikläde.Bäyrämdä şäkertlär Korän sürälären häm doalar söylädel. Anatel öleşendä şigırlär ukıldı, cırlar cır-landı häm milli biyülär kürsätelde.Bäyräm azagında balalar-ga şähadätnamälär häm istälekle büläklär birelde.

avılı mäçetendä urınlaş-kan cirle tatarlarnıñ muze-yı citäkçese märhum Färit Belyaevnıñ “Tormış yulı” isemle kitabın takdir itü märasime dä ütte. Cıyılıştan soñ Urazavılda mäcles ütkärelde.

HABÄRLÄR



Helsinki-Vantaa oç-kıç mäydanı. Çärşämbe, urta kön 14.5.2014 mähalläbezdän biş hatın-kız Kazanga II Bötyendön-ya tatar hatın-kızları cı-yınına katnaşırga beräm-beräm cıyıla. Havada ”närsälär alda bulır ikän” sorau bilgeläre biyep tora şikelle. - Annan äüväl oçu mäsäle bar bit äle. Isän-sau barıp citik, isän-imin kay-tıyk!

S 7 Airlines şirkäteneñ oç-kıçı Tatarstannıñ başka-

II Bötendönya tatar hatın-kızları cıyını Kazanda

lasına bezne säat 21.10 da kiterep kuya. Karşı töşkännär, şöker! Bezne kunakhanäsenä ozatalar. Kunakhanäse yaña hotel, Bilär, şähärneñ üzägendä. Bilär - Bolgar zamanınıñ böyek şähäre buyınça ise-me kuşılgan. Anısı da üzenä kürä yöräkneñ neçkä kılla-rın çirtä. Bülmälär äybät. Härberebezneñ bitennän kanäatlelek balkıp tora. Lobbyda dönyanıñ törle yaklarınnan millätläre öçen özelgän tatar hatın-kızları cıyıla bara. Tirä-yaklarına

karap, tanış-beleşlären ezlägän kebek küz yöretälär dä bülmälärenä kerep yu-galalar. Ällä kaylardan, yı-raktan, yul azabın kiçerep kilgän hanımnar yoklau mömkinlegen büläk kebek karşı alalar.

Kazan 15.5.2014 matur, ko-yaşlı, cılı yaz könenä uya-na. Milli kiyemnän bügen-ge könge modaga kiyengän hanımnar barısı da forum-ga terkälergä aşıga. Kunak-larga forumnıñ programı, näticäse, Söyembikä jur-

nalları, kitaplar häm baş-ka kiräkle bilet-talonnar kebek närsälär belän tu-tırılgan kapçıklar öläşelä. Biletlärne yahşılap saklar-ga üget-näsihat birelä.

Bötendönya tatar kong-ressı Başkarma komitetı, Ak kalfak bötendönya ha-tın-kızları ictimai oyışma-sı häm Söyembikä jurnalı bu II Bötendönya tatar ha-tın-kızları cıyının ütkärä. Katnaşuçılar nibarı 477 delegat, aralarında 93 ke-şe çit illärdän. Australiyä, Törkiyä, Hollandiyä, Ukra-ina, Latvia, Çehoslovakiyä, Estoniyä, Kazahs-tan, nibarı 18 cirdän, Rusiyä Federasiyäsenä kergän töbäklärdän häm Tatarıstannıñ 43 rayonın-nan şäräfle kunaklar kilgän.

Forum 15.5.-17.5.14 tari-hında ike kön ozınlıgın-da. Bezneñ bähetebezgä bötenläy tatar telendä diyärlek başkarıla. İke

omumi utırış, tatar mäktäplärenä tanışu, Ka-zan Kremlen karau, A. Ka-mal isemendäge teatrda R. Zäynullinnıñ Ülep yarattı, tarihi spektaklnı karau, ha-lık ostaları häm hönärçelär citeştergän äyberlär kürgäzmäse, milli kiyemgä itibar häm Söyembikä jurnalınıñ 100 yıllıgına ba-gışlangan tantanalı kiçä programga kertelgän.

Berençe omumi utırış baş-lana. Matur itep çäçäklär belän bizälgän A. Ka-mal teatrınıñ zur zalı ak-rın-akrın tula bara. Räsmi açılıştan soñ hatın-kız-lar çıgışları başlıy. Milli üzañnı üsterü, telne häm oref-adätlärne saklau, ah-lak tärbiyäse kebek tema-lar köçle mäydanga çıga-rıla. Zamanaça yäşäüneñ uñaysız täsirläre, ahlaknıñ cimerelüe hanımnarnıñ söylägän süzlärendä küp urın ala. Mäsälän, avırtu-lardan kurkıp, yaru yulı belän bala tudıru arta ba-ruı, yäşlärneñ çittän yar saylavı, öylänmiçä kalgan yegetlär-kızlar kiläçäge, iman baylıgınıñ kimüe küñellärdä borçu tudı-ra. Bu millät öçen uñaysız hallärgä karşı köräştä hatın-kıznıñ häm ailäneñ öleşe

zur. Forum citäkçeläre çit illärdä dä tatar hatın-kızlar oyışmaları korılılsın digän teläklären belgettelär.

Ana telendä eşli torgan gimnaziyäneñ citäkçese häm bu cıyınnı alıp baru-çı, Kämäriyä Hamidullina hanım, ana teldä ukıtunıñ, milli mäktäplärneñ fayda-ların assızıklap añlata. Kız-ganıçka karşı bötendön-ya külämendä ädäbi ta-tar telenä ireşterü bügen-ge könneñ iñ citeşmägän närsälärennän berse, di.

Mondıy çeterekle häm kat-laulı mäsälälärne tıñlagaç, hatın-kızlar autobuslarga töyälep, tatar halık cırların cırlap, cıyılgan hislären ur-taklaşıp, baraçak urınnarı-na yünälälär.

Söyembikä jurnalınıñ 100 yıllıgına bagışlangan tanta-nalı kiçä forumnı tämamlıy. Bu kiçä bezgä ayıruça go-

rurlık kiterä, çönki ozın yıl-lar millät öçen tırışkan ukı-tuçıbız Hamide Caydam Söyembikä beläzege belän büläklänä. Bu beläzek yöz yıl däverendä 30 ha-tın-kızga gına birelgän. Äfärin, Hamide! Kiçäneñ programında Kazan biyü ansambleneñ iskitkeç ma-tur çıgışları, artistlarnıñ moñlı cırları häm yagım-lı kotlau süzläre küñel kütärenkelege birep, säyähatebezgä kamil bagış-lau bula.

Forum uzdı da kitte, läkin fikerläşü üzara oçkıçta dävam itte. Zekiye Hamid, Kerime Bedretdin, Hami-de Caydam, Ölkän Ali häm Fazile Nasretdin cıyınnıñ üzlärenä kürä täsirlären urtaklaşkanda şuşı fikerlär kalkıp çıktı.

Forumda törle illärdä ha-tın-kızlar oyışmaları korıl-sın digän fikerne yomgak-

lagaç: Finlandiyädä ayırım hatın-kızlar oyışmasın ko-ru kiräkle kürenmi, çön-ki bar bulgan oyışmaları-bız bu eşlärgä mömkinlek birä, digän fiker beravız-dan açıklandı. Teläk kenä tabılsın! Läkin bötendönya tatar hatın-kızlar forum-narı mäsälän bezne ahlak häm ana telne saklau bagı-mınnan kızıksındıra. Çön-ki tel saklau häm tärbiyäläü ailädä kübesençä hatın-kız kulında. Bezgä mondıy cı-yınnarda katnaşu, hiçşik-sez, faydalı. Millätebez häm dinebez hakında bele-mebez tiränäyä, tatar dön-yasındagı aktual problem-nardan habärdar bulabız.

II Bötendönya tatar ha-tın-kızları cıyınına katnaşu mömkinlege birgän Böten-dönya tatar Kongressı Ko-mitetına häm Finlandiyä Islam Camaatinä olı rahmätlärebezne belgertäbez.

HABÄRLÄR

Kazan Biyü Ansamble Söyembikä jurnalınıñ 100 yıllıgına bagışlangan kiçädä Zäñgär şäl biyüen başkara.

Ana tele ukıtuçı-bız Hamide Çay-dam Söyembikä beläzege belän büläklänä.

FTB HABÄRLÄRE FTB HABÄRLÄRE

FTB fäaliyäte korılgan-nan birle azalarına törle katnaşu mömkinlekläre birgän häm birä. Çäy kiçälärdän tış, keçkenäräk külämdä hor, teatr, milli aşlar peşerü tügäräkläre häm başka şundıy haräkätlär belän keşelärne cıyıştı-ra. Kızganıçka karşı soñgı yıllarnı fäaliyätlärgä katnaşuçılarnıñ sanı kimi bara.

Azalarnı nindi närsälär kızıksın-dıra ikän? Bu uy belän başkarma 2011 nçe yılnıñ başında mäsäläne tikşerä başladı. Törle tügäräklär ko-rırga kiñäşelde. Bäleş-beleş tügäräge häm Foto-räsem tügäräge başlap cibärergä karar kılındı. Aş peşerü tügäräge ike märtäbä cıyıldı da bette.

Foto-räsem tügäräge dävamlı 17.5.2011 tärtiplänep kilä. Älegä nibarı 13 märtäbä cıyıldı. Katnaşuçılarnıñ sanı här oçraşu-da 12-15 keşe bula ide. Nibarı ya-kınça 450 iske räsem kürsätelde. Räsemnär tügäräkkä kiterelgän ailä albumnarınnan saylangan ide.

Katnaşuçılar äbi-baylarınıñ tuy-ların, yäş vakıtların häm şundıy närsälärne karap, urtaklaşıp, kölep häm yarsulanıp ta kuyalar ide.

Aradan ber aktiv aza, Fehime Safiul-la, hanım belän internet aşa äñgämä

Arabızda barıbızga da tanış san-dugaç tavşlı Roza hanım Habibul-lina FTB başkarması tarafınnan Mäskäüdän konsert birergä çakırıl-gan ide. Konsertta matur cırlar işet-tek: Ak kalfak, Sarman, Utır äle yan-narıma, İlkäyem, Kübäläk, Altınım. Bergäläp cırlau da bar ide: Ak kayın, Ay bılbılım häm üzgä tatlı cırlar.Kiçägä kilgän kunaklar bik yarattı-lar.

Lotteri vä Tugan tel belän cäy başınıñ konsertı tämamlandı.

Kiçäbezgä Finlandiyäneñ törle şähärlärennän kunaklar kilgän ide häm dä Törkiyäneñ böyekilçese Adnan Başağa da Oya hanımı belän kilgännär ide.

uzdırdık. Foto-räsem tügäräge tu-rında uyların soraştık.

- Nindi uylar belän berençe märtäbä foto-räsem tügärägenä kildeñ, närsä kötteñ?

- Ber baram da şunda kalır - am-ma alay bulmadı. Kalmıyça yörergä telädem, bik küñelle utırular başla-dı.

- Nindi räsemnär iñ teläp karıysıñ?

- İñ yaratıp karagan räsemnär äüväl zamanda alıngan aklı-ka-ralı räsemnär. Tuylardan, tugan könnärdän, teatrlardan häm dä ailä räsemnäre. Küp elektän belenmägän kardäşlär dä räsemnärdä çıktı. Häm dä başkalarnıñ da kardäşlären tanır-ga öyrändem.

- Kiläçäk öçen teläkläreñ barmı?

- Telägem, foto-räsem tügäräge dävam itsä ide!

İnşallah, közen tagın oçraşular kötä!

Fazile NasretdinFeride Nasretdin

Foto-räsem tügäräge dävam itä

FTB yıl häm cäy başı programı

April ayınıñ 27 ndä balalar kiçäse ütkärelde.

Kiçä programı Jokeri Pokeri sihır-çe & tivoli temasına bagışlangan ide. Balalar bakçası Filiz Bedretdin häm Fiyel Bedretdin idaräsendä matur cırlar hän şigırlär belän sahnägä çıktılar. Shirin Nisamet-din keman häm Aylin Ali piano belän onıtılmaslık matur itep mil-li köylärebezne uynadılar. Bäyräm zalı matur itep hava tupları belän bizälgän ide. Kiçä soñında balalarga uyınçıklar häm hava tupları hädiyä itelde. Balalarga häm apa-abıylarga, äbäylärgä, babaylarga törle tämle aşlar hazerlängän ide. Balalar öçen lotteri tärtiplände. Jokeri Pokeri te-

madagı program bik tösle häm kı-zık bulıp çıktı. Bäyrämgä kilgän ba-lalar häm olılar mämnun bulıp kal-

Mart ayınıñ 22 ndä Finlandiya Islam Camaati, Finlandiya Türkleri Birligi häm Sportklubı Yolduz tarafınnan bergälek milli çäy kiçä tärtiplände. Bötendönya tatar kongressı kunak-ları bu milli çäy kiçäbezdä üzlären häm eşlären Finlandiyädä yäşäüçe halkıbızga tanıştırdılar. Kicädä küp süzlär totıldı häm dä bergä milli köylär cırlandı.

Bötendönya kongressı başkarma komitetı hormätenä tärtiplängän kiçä

April ayınıñ 24 ndä konsert tärtipländedılar. Mäktäp/kurs balaları imam

Ramil Bilyaev idäresndä öyrängän sürälären sahnägä çıgıp ukıdılar.


FTB fäaliyäte

SPORTKLUBI YOLDUZ HABÄRLÄRE


Arabızda ike yäş osta fut-bol uynauçı kız bar. Ai-da 9 yäşendä, Suzan häm Samil Aledinneñ kızla-rı. Tara 10 yäşendä Jaana häm Turan Hasannıñ kız-ları. İkese dä Helsinkidä PPJ (Pallo Pojat Juonio-rit) oyışmasında uynıy-lar. Aida PPJ kızlar 04 ta-kımında häm Tara PPJ kızlar 02-03 takımında uynıy.

Aida inde 6 yäşendä fut-bol uynarga başlagan, amma Tara beraz soñrak 8 yäşendä uynarga başla-dı. İkesennän dä soragan-da niçek futbolga kızık-sındılar, Aidanıñ cävabı: “Samil äti yakşı futbol uynauçı bulganga.” Häm Tara tagın yakın dusları

Yolduznıñ fäaliyäte äüvälge yıllardagı şikel-le bara. Yıl başında 26 yäş azabız Himosta atna ahırın çañgı häm timerayak belän

şuıp ütkärdelär.Fibral ayında mäktäp balalarnıñ sport tatilendä yänä dä Pajulahtida öç kön törle sport haräkätlär,

çañgı häm timerayak şuu, sähly, badminton, basket-boll, volleyboll häm baş-ka törle uyınnar belän ütkärdek. Bu yıl Pajulah-tiga 28 aza katnaştı. Ha-tın-kızlar kış buyı atnaga ber märtäbä Mekostenon stretchingä cıyılıp buınna-rın yomşarttılar.

Yanvar ayınıñ 12.1.2014 Yolduz FIC häm FTB bergälek mäüled kicäse ütkärde.

Berençe may könendä adät buyınça mäçet yortınıñ

Sportklubı Yolduznıñ yıllık cı-yılışı 29.1.2014 tä tärtiplände. Cıyılışta ike yıl öçen räis häm başkarmaga öç aza saylan-dı. Gölten Bedretdin räis bulıp devam itä. Şulay uk Sinan Imaditdin, Ergin Hamidulla häm Ferhan Bedreta-red, Pervin Hamid häm Dinah Bedret-din äldä ber yıl belän dävam itälär.

bäyräm zalında Vappu buf-fe tärtiplände. Anda yözgä yakın azabız tatlı häm tozlı rizıklar belän tuklandılar.

Futboll takımıbız bu yıl-da ”harraste” gruppasında uynıy. Aktiv uynauçıları-bız: Kerim Tuganay, Raif Hairulla, Ferhan Bedret-din, Arif Samaletdin, Emir Alkara, Sinan Imaditdin, Nail Bedretdin, Amir Wa-fin, Aslan Ali, Amir Ali, Turan Sadri, Nadir Sama-letdin.

Aida häm Tara bezneñ yäş futbolçı kızlarıbız

futbol yaratıp uynaganga başlagan. Ikese dä inde medallär häm maktau-lı däräcälär kazangannar.

Aida höcümçe bulıp ütkän 2013 yılnı Helsinki şähärenen iñ osta 8 yäşlek kızlarnıñ gol kertüçe-se bulıp saylandı. Aida ütkän yılnı 57 gol kertte.

Tara tagın da kapka-çı häm soñrak höcüm-çe bulıp uynadı. Tara üz takımınıñ 2013 yılnıñ iñ yahşı uynauçısı bulıp say-landı.

Kızlarga böten uñışlıklar häm bähetlär telibez. ÄFÄRIN KIZLAR!

Gölten BedretdinKiläçäk fäaliyät, Träskkullada ’Urta cäy könen’ ütkärü häm Ra-mazan ayınnan soñ Yol-duz Golf cup.

Haräkät sälamnäre belän, Gölten Bedretdin (räis).

Yolduz kotlıy:Feyzi Samarhan, 65 yäş tutırgannarnıñ Ice hoc-key Finlandiyä Champi-onlıgında kömeş kazandı.Hasan Alkara, 55 yäş tutırgannarnıñ basket-boll Finlandiyä Champi-

onlıgında kömeş medalın aldı. Nuran Bedretdin, hatın-kızlarnıñ Basketboll Finlandiyä Championlı-gında kömeş kazandı.http://www.splhelsinki.fi

BALALAR SAHİFÄSE ANATEL SAHİFÄSE


Könnärdän ber könne bul-gan ber balıkçı. Ul uram buylap balık totıp öyenä kayta ikän. Çanasında miçkä. Miçkädä eläktergän balıkları. Bara, bara da iskärmästän sizä, uramda ülgän tölke yata ikän. Ba-lıkçı babay anı tuktap ala da miçkäsenä kuya. Tölke tere ikän, babaynı aldatkan ul. Babay sizmägändä genä tölke balıklarnı beräm-beräm uramga taşlıy bar-gan. Barısın da taşlagaç, çanadan sikerep töşkän dä balıklarnı hämmäsen cıyıp algan. Şulay kaytıp bargan-da ayu oçragan.

- Kayan bu kadär küp balık eläkterdeñ, dip sora-gan ayu.

- Bäkegä barıp balık tottım, digän tölke.

- Nindi vakıtta balık küp elägä soñ, dip so-ragan ayu.

- Yoldızlar yaktı cem-cem itkändä bar da koyrıgıñnı bäkegä sal. Balıklar koyrıgıña küp itep cıyılgan-ga kadär köt, anna-rı koyrıgıñnı tiz genä tartıp çıgar. Şulay balık küp itep elägä, digän tölke.

Numerlarnı bergä kuşsañ, kaysı ayunıñ yokısı ozınrak bulganın beläseñ.

Ayu hayläkär tölke äytkänçä eşlägän. Küktä yoldızlar yaktı gına cem-cem itkändä küldäge bäke yanına bargan da koyrı-gın şunda salgan. Kötkän-kötkän, balıklarnıñ küp itep kilgänen sizgän. Köç-hal belän koyrıgın tiz genä tartıp çıgarırga tırışkan. Läkin koyrıgı bäke yanın-da ozak utırıp torganga tuñgan bulgan. Ayu koy-rıgın tartkanda, koyrıgı özelgän dä kitkän. Şunnan birle ayunıñ koyrıgı kıska ikän.

Ayunıñ koyrıgı nigä kıska ikän? Ayular nindi ozak yoklagannar ikän? Duslarıñ yäki ailäñ belän uynap kara!

Kaysıgız iñ tapkır ikän? Beregez süzlektän ber süz ukıy, başkalar mömkin kadär tiz räsemen tabarga tırışa.

İñ küp tapkan uynauçı uyınnı ciñä. Uyınga yaña yasalar tabıp tagın da kızıgrak bulırga möm-kin!

1. körän ayu - karhu 2. büre - susi 3. kerpe - siili 4. oçkalak tiyen – liito-orava 5. ür kuyanı - rusakko 6. yarkanat - lepakko 7. tölke - kettu 8. bolan - kauris 9. poşi - hirvi 10. bursık - mäyrä 11. seläüsen - ilves 12. kondız – majava 13. susar - näätä 14. çäşke - minkki 15. sukır tıçkan - myyrä 16. as - kärppä 17. ak kuyan - metsäjänis 18. lätçä - lumikko 19. kama – saukko 20. küse – rotta 21. közän – hilleri 22. cir tıçkanı - päästäinen

Hatereñne tikşer. Yartı minut çamasında räsemnärne kara da annarı kapla. Niçäne häm kaysı räsemnärneñ isemnären haterlärseñ ikän!

Räsemne matur töslär belän buya. Äkiyätne

kemgä bulsa añlat.

Halık äkiyäte Fazile Naretdin tärcemäse Sul yakatgı 21 säat yoklagan. Uñ yaktagı 17 säat yoklagan.

9

5

4

19

14

17

3

10

2

8

2211

12

1

15

7

20

13

6 21

16

18

RUHİ DÖNYA

aşım yuk, karınım bik aç, beraz aş birmässezme?” dip yalvargan. Bay keşe yarlını tıñlap ta betermiçä işe-gen yabıp kuygan. Hatını irennän ul yarlı keşegä ni kiräk bulganın soradı. İre añlatkaç, hatını: ”Tege peşergän tavıknıñ ber ayagın yäki kanatın biräse ide”, digän. Bay keşe açula-nıp: ”Sin akıldanmı yazdıñ? Niçek inde ber tavık ayagın birergä?” dip hatınına kıçkırgan. ”Aş birmäsäñ dä

matur süz äytäse”, dip hatını sulap kuygan.

Ber irtäne bu bay keşe kibetenä kilsä, kürä, kibete häm böten malları yan-gan. Bik kaygırıp öyenä kaytkan da hatınına halne añlatkan. Hatını: ”Kaygırma, Allah tagın da siña mal birer”, dip iren yuatkan. İre: ”Min äle şundıy yarlılıkka kaldım, sine yäşätä almıym, sin ätiyeñä kayt”, dip hatının kaytarıp cibärgän.

Beraz vakıttan soñ Allah bu hatın-ga yumart ir nasıyp itkän. Ber kiç-ne hatın ike tavık peşerep kiçke aş hazerlägän ikän. Aşarga utırmastan kemder işekne şakıldatkan. Hatını barıp karagan da irenä: ”Ber yarlı aş sorap kilgän”, dip añlatkan. İr ber peşkän tavıknı çıgarıp birergä kuş-kan. ”Aşasın, bezgä tuklanır öçen ber tavık ta citä”, digän. Hatını ta-vıknı çıgarıp birgän dä kire kayt-kanda küzläre yäşlär belän tulgan. İre bu halne kürep: ”Siña ni buldı, nik yılıysıñ?” dip soragan. Hatını äytkän: ”Tege aş sorap kerüçe yarlı, ul minem berençe irem ide”, digän. İre isä: ”Ul sineñ berençe ireñ ikän, ä min ul kuıp cibärgän yarlı keşe”, dip äytkän.

Ber hatın bay keşe belän öyläneşkän. Läkin bu bay keşe bik saran ikän. Ber könne ire hatınınnan tavık peşerep şulpa yasatkan. Aşarga utırgan va-kıtta kemder işek kakkan. Hatını işekkä barıp karagan da irenä: ”An-da ber yarlı, sine çakıra”, digän. Bu ir işegaldına çıkkan da yarlıga: ”Siña ni kiräk, närsä monda yöriseñ?” dip soragan. Yarlı: ”Minem aşarga

Bay häm yarlı

24.02.2014 Leyle Arif 1932-2014 Stockholm02.04.2014 Faruk Hamidulla 1944-2014 Kerava14.04.2014 Aynur Osman 1959-2014 Helsinki27.04.2014 Mörcide Nasib 1920-2014 Tampere01.05.2014 Faizä Bedretdin 1928-2014 Tampere06.05.2014 Fatiha Imametdin 1918-2014 Forssa16.05.2014 Enver Korbangali 2014 Tampere (Tre mähallä azası) 31.05.2014 Safiye Alkara 1917-2014 Espoo

Äydägez, hormätle ukuçılar, ana telebezneñ süzlär tikşerüen dävam itik. Bu sanda parlı süzlärgä küz salıyk. Alar süzlektä yış-yış kına oçrıy, telebezgä has ber üzençälek. Alar tatar teleneñ uñaylıgı öçen-me, süz baylıgınıñ zurlgnnanmı yäki halkıbıznıñ tapkırlı-gınnanmı bu kadär kiñ külämdä tugan ikän? Niçek bulsa da bulsın! Alar isemneñ ( s u b s t a n t i f n ı ñ ) küplek formasın yäki eşneñ räveşen belgertä häm törle yullar belän yasala.

Parlı süzlärneñ yasaluı:

1. Sinonim, dimäk mägnädäş yulı belän:bala-çaga, savıt-saba, azık-tölek, kiräk-yarak, uy-fiker, sau-sälamät, cil-davıl.

2. Antonim, dimäk kapma-karşılık yulı belän:äti-äni, ana-ata, hatın-kız, ir-at, alış-bireş, tavış-tın, cir-su, aş-su, koş-kort.

3. Kabatlau yulı belän:yögerä-yögerä, kat-kat, tiz-tiz, vakıt-vakıt, tör-kem-törkem, bara-bara, kuldan-kulga.

TEL – SERLE ÇİŞMÄ 4. Avaz yaraşu yulı belän:apın-töpen, almaş-tilmäş, kisäk-kosak, tişek-toşık, kapma-karşı, sanlı-saplı, kap-kara.

Tabışmakta parlı süzlär:

Kön-tön yöri,Urınınnan kitä almıy. Görli-görli cırlıy ul,Kızıl çitek kiyä ul,Kulmäkläre kügelcem,Tatulıknı söyä ul. Üze keçkenä bulsa daTau-taş aktara. Yörtälär anı härvakıtKatı-katı tipkäläp.Can-färmanga yögerä ul,Tormıy ber dä üpkäläp.

FN

kügärçen - kyyhkynen

säat – kello

kırmıska – muurahainen

başmak - kengät


Mäñgelekkäküçkän azalarıbız

Miş. Tönä yañgır yaugan ide.Kaz. Kiçä yañgır yaugan ide.

Miş. Stockmanda bögen yaulıklar yüngä satıla.Kaz. Stockmanda bügen yaulıklar arzanga satı la.

Miş. Ol süzne aruga onıttım.Kaz. Ul süzne bötenläy onıttım.

GÖLNEÑ HUŞ İSE BAR – ŞİVÄNEÑ TATLI TÄME BAR

Hormätle ukuçılar! Bu temada bezneñ belän elemtäle buluıgıznı teläp kalabız.Mişär söylämen bergä tikşerik!

Anıñ tele beraz başkortçarak, ä minem tel beraz mişärçä.

Hasän TufanFN

Tellärdä törle şivä-dialektlar bulganlık barıbızga da maglüm. Ukuçılarıbız teläge buyınça mişär

söyläme häm Kazan tele, ädäbi telebez, arasındagı ayırmalarga küz salıyk.


RUHİ DÖNYA

hata itep aş yotılsa avıznı çaykap urazanı dävam itü tiyeşle. Ramazan betkäç bu hata öçen ber kön uraza to-targa kiräk bulaçak.

Bıyıl uraza könnäre ozın. Ägär totarga hale citmäsä nişlärgä?

Uraza sau-sälamät keşelärneñ ibadäte. İreşü yäşenä citmägän balalar-ga, kartlıkka ireşkän apa-larga, abıylarga, daru aşap yäşäüçe keşelärgä uraza to-tu tiyeşle tügel, alar fidiyä sadakasın tüli. Şulay uk bala kötüçe yäki bala ime-züçe hatınnarga, ägär ba-laga zıyan kiterü kurkını-çı bulsa uraza totu tiyeşle tügel, läkin soñrak urazanı kazaga kaldırıp totu kiräk. Bu yılda ozın cäy könnärdä härber keşe üz halen dikkat belän kararga tiyeş. Ägär uraza totu avırlık kitersä, baş äylänep huşınnan kitsä, eştä eşli almaslık däräcägä kilsä ul könne urazasın tuk-tatıp aşasın häm tota alma-gan könen kazaga kaldır-sın. İkençe könne totıp ka-rasın, uñmasa urazasın ur-tak kaldırsın häm kaza bu-larak ramazannan soñ tot-sın. İke yıl äüväl ütkärgän ramazan konferensında kabul itelgän näsıyhat nak şulay eşlärgä öndi. Şulay uk

urazanı Mäkkä vakıtı bu-yınça totarga rohsät itkän fätvalar bar. Bu ikençe ber mömkinlek.

Fitra sadakasınıñ magnäse ni?

P ä y g a m b ä r e b e z n e ñ hadisendä äytelä: «Rama-zan ayında totkan uraza-gız cir häm kük arasında bulır. Allahka fitra sada-kagıznı tülägäç kenä ire-şer. ”Fitra sadakası rama-zan bäyräme könne na-maz ukılmastan äüväl yar-lı häm meskennärgä birelä. Magnäse - bäyräm kön-ne üze aş satıp alırga ak-çası bulmagan yarlılar da şatlansın, balaları belän bäyräm itsen öçen tapşırıla. Fitra sadakası ike yarım ki-lo döge, yözem yäki on belän birelä. Älbättä şul mikdar-lı akça belän dä birelä ala. Fitra sadakası härber ailä azası öçen birelergä tiyeş.

Ramazan ayıbız kotlı vä möbäräk bulsın. Allah tot-kan urazalarıbıznı, ukıgan namazlarıbıznı häm tap-şırgan sadakalarıbıznı ka-bul itsen.

Uraza totkanda belmiçä aşasa nişlärgä?

Keşe onıtuçan, belmiçä aşap ta kuyarga mömkin. Bigräk tä, ramazannıñ berençe könnärendä äle gäüdä urazaga künmägän bulsa mondıy hata kılır-ga ciñel. Päygambärebez äytä: «Öç törle hata öçen keşe cavaplı bulmas: belmiçä kılsa, onıtılıp kıl-sa, mäcbür haldä kılsa.” Dimäk, ägär onıtılıp aşa-sa ul urazanı bozmıy. Şun-

İzge ramazan ayıbız kilep citte. Härber möselman keşe bu ayda kübräk yahşı eşlär kılırga, naçar eşlärdän saklanırga tırışa. Älbättä, anıñ töp säbäbe ramazan ayı uraza-sı. Päygambärebez äytä: «Ramazan ayında keşe gönah eşlävennän tıyılmasa urazası ka-bul bulmayaçak.” Şuña kürä möselmannar ozın könnär buyı açıgıp, susap totkan ura-zasın yukka çıgarmaska tırışa. Uraza tot-kanda törle soraular tuırga mömkin. Şundıy soraularnıñ berniçäsenä küz salıp uzıyk.

dıy hal kilsä avızdagı aşlar-nı tökerep, avıznı çaykap urazanı dävam itärgä kiräk häm koyaş batkaç normal-ça avız açarga.

Urazalı kileş aş peşergändä aşnı tatıp kararga yarıymı?

Älbättä yarıy. Aşnı yäki sunı yotu urazanı boza, ä ägär aşnı tatıp karasa, yot-mıyça kire tökersä uraza bozılmıy. Tatıgan vakıtta

Ramazan ayı sorauları.

Kamırı:2 yomırka2 ak kaymak*1 bk şikär onı*½ bk toz½ bk çäy sodası*~ 3 dl on

Peşerer öçen: üsemlek mayı yäki sarı may

Yasaluı:Yomırkanı atla da başkasın kuşıp kamır bas.Tokmaç kamırı kebek 1 – 1,5 mm kalınlıgında cäymä cäy. Cäymäne pıçak yäki çirtkeç belän 3 - 3,5 sm kiñlegendä, 4 - 5 sm ozınlıgında tasmalap kıyık şak-maklarga kis.Tasmalarnı kaynap torgan sarı mayda yäki kaynar üsem-lek mayında peşerep al. Äzer koş tellären artık mayları aksın öçen yomşak, may yota torgan kägaz östenä tezep kuy.

Koş tellären suıt häm iläk ütä pudra şikäre sibep bizä.

İke yomırkadan ber zur tübälämä tälinkälek koş tele çıga. Çäy yanında birelä torgan tatlı aşamlık, koş tele, östälne matur itep bizi.

Koş tele

*) belän bilgelägän malzämälärsez dä koş tele uña.

Soñgı yıllarda sosiologiyä belgeçläre oyışma häm ışanıçlılık arasında-gı mönasäbätne tikşerä kilälär. Alardan berse Ro-bert D. Putnam bolay di:

- Törle keşelär yänäşä, ber-tigez eşlägändä oyışmanıñ barlıgı köçäyä. Azalarnıñ katnaşuı häm oyışmanıñ alga barışı kuätlänä. Dimäk, aktiv oyışmada azalar keşelek karaşınnan bertigez kürelsälär, alar üzlären imin häm ışanıç-ka layık toyalar. Alay bul-gaç, üz kabiliyätläreneñ iñ äybät yakların alga kiterep,

tırışalar. Şulay urtak om-tılış tiränäyä, bayıy häm fäaliyätkä çakıra.

Belgeçlärne Tikşerüläre buyınça mondıy optimal haldä bulgan oyışmalar Eu-ropa külämendä sirägäyä bara. Äzäyü säbäplärennän berse ışanıçlılıknıñ kimi baruı. Bigräk tä, keşelärneñ ber-bersenä karata ışanıçı zaiflängän, dip yazalar.

Älbättä, bu kızganıç hal! Ägär dä üzebezneñ azçılı-gıbız arasına da bu çir yok-sa, ber-berebezgä ışanı-çıbız kimesä, kiläçägebez

OYIŞMA HÄM IŞANIÇ Bu mäkalädä ışanıç

häm ışanıçlılık töşençäläre uñ

yakta añlatılgan magnälärdä

kullanıla:

Ailä, eş, mäktäp, oyışma, cämäat dönyasında häm başka şundıy mohitlarda ber-berebezdä ışanıçlılık uyatıp uñışlı näticälärgä

ireşä alabız digän fikergä katnaşasız, dip uylıym. Şul bagımnan bu mäkalädä ışanıçlılık mäsäläsen süzgä alıyk häm anı oyışma

küzlegennän beraz karıyk!

nindiräk bula ikän?Işanıçlı bulu häm ışanıç ta-ratu rähat his häm küñel kütärenkelege kiterä. Här keşegä üzenä tabış bulıp çı-ga. Mondıy toygılar oyış-malar fäaliyätendä taza häm kuätle köçlär. Bolar aralaşu telägen uyata häm kızıksınu tudıra.

Bügenge könne globalläşü ailä, oyışma häm başka şundıy tözeleşlärne akrın-akrın aşıy. Şulay ul ışanıç-nı äzäytä, fäaliyät köçenä komaçaulıy. Bu barışnı al-dan kürep karau möhim. Oyışma häm aza arasında-

gı ışanıçnı saklau çınbarlı-gıbız öçen kıymmätle häm zarur.Oyışmanıñ faydasına kilsäk alimnär tikşerülärendä eş-ne bolay dip kürälär: oyış-ma aralaşu kabiliyäten tiränäytä, keşelekkä häm üzañga ışanıçnı üsterä. Şulay cämiyätkä häm bö-tendönya külämenä fayda kiterä.

Oyışmalarıbızga köç birik, tiräk bulıyk häm ışanıyk!

Fazile Nasretdin

ışanıçkemgä bulsa yäki oyışmaga ışanu,şiklänmäü, anıñ namuslıgına ışanu hale

ışanıçlılıkışanıçlı bulu sıyfatı


50 yıl äüväl


23 april könendä mähalläbezneñ 60 yäş tut-rırgan azaları öçen Tur-ku şähärenä säyähat tärtiplände. Azalarıbız au-tubus belän Helsinkidän itep aüvälän Turkudagı ka-berstanıbızga ziyarät yasa-dılar. Märhümärneñ ruh-ların Korän ukıp häm doa kılıp iskä aldılar. Annarı Turku şähärendäge mäçet zalıbızga bardılar. Anda Turkuda yäşäüçe azalarıbız tarafınnan çäy östäle korıl-gan ide. Azalarıbız mäçet zalın karadılar häm mäcles hucaları belän aralaştı-

Olılar Turkuga säyähat yasadıOzın yıllar Tampere şähäre tatar mähalläsendä bala-lar bäyräme bulmagan ide. Läkin bu yıl mähallädä uñay üzgäreşlär buldı. Öç yıl dini belemnär al-gan tatar şäkertläre äti-änilär häm mähallä aza-ları karşısında öyrängän belemnären kürsättelär. Bu vakıyga turında mähallädä din öyrätkän Finlandiya İs-lam Cemaati imamı Ramil Belyaev bolay dide:”Tampere mähalläse dön-yada başka tatar oyışmala-rı kebek azalar kimü prob-lemı belän köräşä. Tarihi

vatan belän yullarnıñ kise-lep toruı, şunıñ näticäsendä nikahlarnıñ azayuı azalarnıñ urta yäşe üsügä häm katnaş nikahlrnıñ artuına iltte. Älbättä bu mäsälä uylata häm berär haräkät eşlärgä etärä. Tor-mış ber urında tormıy, bezgä dä yaña şartlar bu-yınça yäşärgä kiräk. Soñgı yıllarda Finlandiyädä Rusiyädän küçkän tatar ailäläre kürenä başladı. Balalı ailä, älbättä balala-rına islam dinen häm mil-li mädäniyätne öyrätergä teli. Şul säbäptän şundıy

berniçä ailä Tampere islam mähalläsenä möräcäat itep yärdäm soragan ide. Tam-pere mähalläse yärdäm kulın suzdı häm ber yu-lı ike uñay eşne eşli baş-ladı. Ber yaktan din kar-şısında sävaplı eş başka-ra, ikençedän mähalläneñ kiläçägenä yaña buın ha-zerli. Bu balalar inde öç yıl buyı mäçetkä kilep din ukı-dılar. Din däresläre tatar telendä alıp barıla, dimäk tatarça da işetälär. Ser tü-gel, Rusiyädän küçep kilgän ailälärneñ öy tele yış rus bula. Mäçetkä kilep alar-

Tampere mähalläsendä şäkertlär bäyrämega anatelen dä öyränergä mömkinçelek açıla.”

Tampere Islam mähallä citäkçese Vahit Wafin da yañalıknıñ täsirle bu-luın rasladı. ”Tampere mähalläse tormışında yaña däver başlandı dip äytep bula. Bezneñ mähallädä Musa Bigiev, Zakir Kadi-ri, Sadri Maksudi, Giba-dulla Murtazin, Habibur-rahman Şakir şikelle bö-yek şäheslärebez ukıtkan. Ägär bu miras yukka çıksa bik kızganıç bulır ide. Şuña kürä yaña buınnıñ din vä

anatelne ukuı, mähallä tor-mışına künegüe bezgä bik möhim. Kiläçäktä bu ruhi mirasnı bez alarga tapşıra alaçakbız. Balaların ukırga kitergän äti-änilärgä, häm älbättä balalarnıñ üzlärenä bez rahmätle. Bu hayerle eşneñ dävamı bulsın ide.”

Kiçädä balalar namaz ukılışın kürsättelär, yat-lagan Koränneñ kıska sürälären köyläp ukıdılar. Bäyräm ahırında Tampere mähalläse tarafınnan bala-larga istälekle büläklär tap-şırıldı.

lar. Program dävamında ”Hus Lindman” isemle restoranda töşke aş aşap kire kaytu yulına çıktılar. Yul bik küñelle ütte.

Täbriklär


İldarWafin

NailBedretdin

YemineAkbulat

EŞAbdulla Tukay

Tınma, eşlä, i sabıy! Bel, Täñredän eşlärgä - kön,Eşläp argaçtan, birelgänder tınıç yoklarga tön.

İrtä torgaç ta yazarga, därseñ ukırga totın;Tınma, eşlä, torma tik, tınsañ tınarsıñ comga kön.

Kür, niçek eşli koyaş: irtä tora, tañ attıra,Könozın küktä yözä häm kön buyınça yaktıra.

Soñra, argan tösle, ul irnep kenä tauga bata,Yoklıy rähat, yal itä häm cir yözen dä yoklata.

Sin koyaştan ürnäk alsañ, ictihad itsäñ haman,Küp arasında koyaş kük yaltırarsıñ ber zaman!(1909)

ictihad itsäñ - tırışsañ

BÄHETLE BALAAbdulla Tukay

Bähetle şul baladır, kaysı därsenä küñel birsä,Möallimne olug kürsä, belergä kuşkanın belsä.

Sabakka kalmasa soñga, borılmıy barsa uñ-sulga,Uyınga salmasa ihlas - menä bähte anıñ şunda.

Keçelärgä itep şäfkat, üzennän zurga yul birsä,Bähetsezlärne kimsetmi, yıgılgannarga kul birsä!(1909)

Şigırlär

Tabiattan cıyılgan närsälär, Farrera 2009

Niran Tampere şähärendä tuıp üskän igezäklärneñ berse, läkin äle inde küp yıllar Helsinkidä tora. Kul eşlären tabiatta bulgan närsälär belän bergäläşterep törle temalarda üzençälekle äsärlär icat itä. Niçek bu eşkä kızıksınuıñ tudı, dip soraganda:

- Tirä-yagımda här zaman kul eşlärendä osta keşelär bar ide. Äniyem räsem ya-sarga osta ide, kiçke sängat kurslarına yöri ide, äbiyem osta çigä ide. Şulay uk apa-larım da mondıy eşlär belän şögellänä ide. Alarnıñ yo-gıntısı tigänder, dip uylıym. Üzem baladan uk räsem yasarga yarata idem häm

Sängat dönyasında yäşiBEZNEÑ KEŞELÄR

Farrera 2009

Mähallä habärlärendä cämäatebez arasında bulgan törle tanulı hönär iyälärebezne tanıta başlıybız. Bu sanda sängat eşleklese Niran Baibulat belän tanış bulıyk.

Plataanikuja 8, 90420 Oulu. Foto: Marja Söderlundmäktäp vakıtında min dä ihtıyari kiçke kurslarga yö-ri idem. Gimnaziyäne ukıp betergäç, yugarı sängat uku yortına kerep (Taideteol-linen korkeakoulu, älege Aalto yliopisto) ukularımnı tämamladım. Äle doktorlık däräcäsen alır öçen tırışam.

Niran belän elemtägä kergändä ul altı atnaga

Edinburghkä, Şotlandiyägä rässamnar rezidensenä kitärgä cıyına ide. Şundıy urınnarda niçä tapkır ru-hi azık tatıp vakıt ütkärgän ikän, dip añlattı. Nigä Edinburghkä?

- Bu säfärem ukularımnıñ dävam itüenä bäyle ide. Antropolog Tim Ingoldnıñ

cäyäü yörü turında yaz-gan kitapların häm yaz-maların ukıgan idem in-de. Anda bu belgeç belän barıp küreştem. Cäyäü yörüneñ häm bäyläüneñ mönäsäbäte mine kızık-sındıra. Bu mönäsäbätne äsärläremdä kürsätergä tı-rışamın. Mäsälän, mon-nan elekke äsärlärem öçen

ayak ezlär bäylädem, alar-nı kürgäzmälärdä ber urın-ga tezep kuydım. Şunnan uy-fiker alga taban kitte dä dävamlı yaña närsälär tua.

Kübesençä ”installaatio”lar yasıy ikän Niran. Bilgelängän ber urınga nin-di dä bulsa äsär sorala da şunnan eş başlana. Yıllar buyı icat itkän äsärlärennän üzenä iñ istälekle häm täsirlese nindise ikän?

- Berençegä, isemä töşä Plataanikuja 8, 90400 Oulu. Anı Oulu şähäreneñ yaña kitaphanäsenä ısmarlagan-nar ide. Uylap, planlaştırıp häm konkret eş belän anı äzerläüdä ike yıl ütte. Küp vakıt alganı öçen dä bälki ul tirän itep iskä kalgan.

Nirannıñ berençe ta-nulı äsäre – vatık çına-yaknı bäyläp böten itü. Äsärlärendä bulgan tirän fälsäfi uylar sängat dön-yasına mäglüm. Aña 2007 nçe yılnı hormätle isem ”Vuoden tekstiilitaiteili-ja” (yılnıñ tekstil sängate ostası) büläge birelgän. Törle cirlärdä, mäsälän, Yaponiyädä, Daniyädä, Şvetsiyädä, Polşada kürgäzmälär kuyılgan häm dävamlı kuyıla.

Här hönär keşedän üzenä kürä kiräkle sıyfatlar sorıy. Mondıy hönär saylarga uy-langan yäşlärgä nindi üget-näsıyhat birer ideñ?

- Telägän närsägä berençe tırışu belän ireşelmäsä, tör-le yullar tabılırga mömkin. Ömetne özmäskä. Sabırlık här eştä, bigräk tä, sängat eşendä kiräkle sıyfat. Eşeñä häm üzeñä ışanu alga taban iltä.

Kiläçäkkä karaşlarıñ niçek?

- Berençe uyım – ukula-rımnı tämamlau. Yırag-rak kiläçäkne uylıy almıym älegä. Könnärne berämläp kenä yäşibez bit!

Niranga uñışlar telibez!

FN

Halal-Lahm OyKulmavuorenkatu 4, Helsinki

(09) 757 0550

Avoinnama–to klo 9–19, pe 9–12, 14–19

la 10–17

HALAL – LIHAKotimaista tuoretta lihaa

Documents

Mähallä Habärläretatar.fi/wp-content/uploads/2016/10/YMH_1_2014.pdf · 2016. 10. 6. · Finlandiyädä tatar kongressı 6 Okan Daher – fahri räis 7 Mädänä avılında konferens