Miasto w świadomości swoich Miasto w świadomości swoich

obywateliobywateli

Sami dla siebie jesteśmy Sami dla siebie jesteśmy

największą zagadkąnajwiększą zagadką

Jonathan SwiftJonathan Swift

Instytucjonalni

współorganizatorzy

projektu badawczego

Materiał prezentowany

załączony jest do

poniższej publikacji

Głubczycki

Oleski

Krapkowicki

głubczycki

strzelecki

brzeski

oleski

prudnicki

namysłowskikluczborski

krapkowicki

opolski

kędzierzyńsko

-kozielski

nyski

Opole

KĘDZIERZYN-KOŹLE

BIERAWA

CISEKPAWŁOWICZKI

POLSKA

CEREKIEW

REŃSKA

WIEŚ

KędzierzynKędzierzyn--KoźleKoźle

Herb powiatu

Herb miasta

KonceptualizacjaKonceptualizacja badańbadań KędzierzynKędzierzyn--Koźle'Koźle'20052005 ww opiniachopiniach

swoichswoich mieszkańcówmieszkańców,, narzędzienarzędzie badawcze,badawcze, organizacjaorganizacja badańbadań

terenowych,terenowych, opracowanieopracowanie statystycznestatystyczne ii multiprezentacjamultiprezentacja

materiałumateriału badawczegobadawczego

dr Edward Nyczdr Edward Nycz

Ziemia kozielska, a szczególnie miasto Kędzierzyn-Koźle,

budziła od wielu lat zainteresowanie badawcze wielu dyscyplin.

Szczególnie przedstawiciele nauk społecznych mogli tu śledzić,

jak w laboratorium społecznym, zachodzące procesy

industrializacji i urbanizacji mające miejsce w XX wieku oraz

przekształcenia polityczne, społeczne i gospodarcze lat

dziewięćdziesiątych XX w. i początków XXI w.1.

_______________________1 Zob. W. Kaczorowski, S. Senft, Wybrana bibliografia polska i niemiecka dotycząca

Kędzierzyna-Koźla, [w:] Kędzierzyn-Koźle, Monografia miasta. Red. E. Nycz, S. Senft, Opole

2001, s. 442–460.

15 X 1975 r. w „Dzienniku Ustaw Polskiej Rzeczypospolitej

Ludowej” ogłoszono włączenie obszarów miast Kłodnica, Koźle

i Sławięcice oraz obszaru gminy Sławięcice w obszar miasta

Kędzierzyna. Zostało powołane do życia nowe miasto. Tysiącletnia

tradycja Koźla została skonfrontowana z nowoczesnym miastem epoki

industrialnej – Kędzierzynem. 1 I 1976 r. rozpoczęło funkcjonowanie

nowe miasto Kędzierzyn-Koźle.

W roku 1977 z inicjatywy władz miasta przeprowadzono badania

mające dostarczyć materiału na temat stanu świadomości

mieszkańców powstałej mini-aglomeracji w dynamicznie zmieniającej

się rzeczywistości lat siedemdziesiątych XX w.2.

___________________

2 Zob. J. Woźniacki, Miasto w świadomości swoich mieszkańców (raport z badań w Kędzierzynie-

Koźlu), Opole 1980 (nakład 35 egz.). Na podstawie badań powstała praca doktorska: J. Woźniacki,

Problem więzi społecznej w nowo powstałej aglomeracji, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Opolu,

Opole 1983.

W badaniach, które podjął Janusz Woźniacki,

próbowano ustalić relacje pomiędzy

mieszkańcami a miastem – usiłując zakreślić

wszystkie problemy odbicia miasta

w świadomości jego mieszkańców.

Badania przeprowadzono z pomocą techniki ankiety wysyłkowej.

Na 2350 rozesłanych ankiet (na ogólną liczbę dorosłych mieszkańców 47 020)

otrzymano 399 wypełnionych ankiet oraz 38 zwrotów. Do analizy badawczej

przyjęto 393 ankiety.

(w tym: ocena infrastruktury miejskiej i jej

funkcjonowania, więzi mieszkańców z miastem,

atrakcyjności miasta jako całości i jego części,

oceny połączenia sąsiadujących miejscowości

w jedną całość i opinii dotyczących skutków

funkcjonowania miasta jako całości, waloryzacji

centrum miasta oraz cech społecznych mieszkańców

aglomeracji).

Wybrane wnioski z badań Janusza Woźniackiego(1977 r.)

• W nowej aglomeracji brak jest czynników integrujących.

• Brak jest jednego centrum lub kilku przestrzeni centralnych

o wyraźnie podzielonych funkcjach.

• Brak wspólnych wartości skupiających mieszkańców.

• Niedogodności systemu komunikacyjnego.

• Zarysowanie się antagonizmów i uprzedzeń osiedlowych

oraz konkurencji pomiędzy dominującymi częściami miasta.

• Słabe zaspokajanie potrzeb mieszkańców miasta.

• Niedostateczna komunikacja pomiędzy urzędami

a mieszkańcami (centralizacja urzędów wynikająca z ich

reorganizacji pogorszyła warunki wymiany informacji).

• Władze miasta reprezentują centralne władze a nie interesy

i potrzeby mieszkańców.

Istotny wkład w gromadzenie i popularyzowanie wiedzy

o Kędzierzynie-Koźlu i ziemi kozielskiej wniosły Kędzierzyńsko-Kozielskie

Seminaria Naukowe organizowane od 1994 r. na wzór Tyskich Seminariów

Majowych organizowanych przez władze municypalne Tych 1992 r.

we współpracy ze środowiskami naukowymi. Inicjatorem ich był prof. zw. dr hab.

Marek S. Szczepański z Uniwersytetu Śląskiego, który również zainspirował

do podobnej działalności w Kędzierzynie-Koźlu piszącego te słowa.

W 2006 r. odbyło się w Tychach już XV seminarium. W kraju tylko dwa miasta

cyklicznie organizacją samorządowe seminaria naukowe

Tychy (mające własną municypalną uczelnię wyższą) i Kędzierzyn-Koźle.

Prof.. M.S. Szczepański

KędzierzyńskoKędzierzyńsko--Kozielskie Seminaria Kozielskie Seminaria

Naukowe Naukowe

19–20 V 1994 – Kędzierzyn-Koźle. Miasto w procesie transformacji(organizatorzy: Urząd Miasta w Kędzierzynie-Koźlu, Towarzystwo Ziemi Kozielskiej,

Instytut Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego).

12–13 X 1995 – Kędzierzyn-Koźle. Rodowód – Współczesność

– Przyszłość(Urząd Miasta w Kędzierzynie-Koźlu, PIN Instytut Śląski w Opolu, Instytut Nauk

Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego, Towarzystwo Ziemi Kozielskiej).

7 XI 1997 – Społeczeństwo wobec zagrożenia i kataklizmu(Urząd Miasta w Kędzierzynie-Koźlu, Towarzystwo Ziemi Kozielskiej, Sekcja

Socjologów Miasta Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, Katedra Badań

nad Kulturami Regionalnymi Uniwersytetu Opolskiego).

Publikacje poseminaryjne

3–4 XII 1998 – Oblicza przedsiębiorczości w mieście. Uwarunkowania – Korzyści – Bariery(Urząd Miasta w Kędzierzynie-Koźlu, Katedra Badań nad Kulturami Regionalnymi Uniwersytetu Opolskiego, Towarzystwo Ziemi Kozielskiej).

25–26 XI 1999 – Dorastanie w przestrzeni miasta przemysłowego u progu XXI wieku(Urząd Miasta w Kędzierzynie-Koźlu, Instytut Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego, Towarzystwo Ziemi Kozielskiej).

11–12 IV 2002 – Dziedzictwo i perspektywy miasta oraz jego mieszkańców(Urząd Miasta w Kędzierzynie-Koźlu, Katedra Badań nad Kulturami Regionalnymi Uniwersytetu Opolskiego, Instytut Zarządzania Wiedzą w Krakowie, Towarzystwo Ziemi Kozielskiej).

22–23 V 2003 – Budowa lokalnego społeczeństwa obywatelskiego w perspektywie integracji europejskiej(Urząd Miasta w Kędzierzynie-Koźlu, Katedra Socjologii Uniwersytetu Opolskiego, Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Towarzystwo Ziemi Kozielskiej).

Publikacje poseminaryjne

Zdjęcia z VIII i IX

Seminarium

Foto: T. Głuszek, E. Nycz

31 V 2004 – Kędzierzyn-Koźle.

Bilans lokalnych kapitałów

z perspektyw 10 lat (1994–2004)

(Urząd Miasta w Kędzierzynie-Koźlu, Instytut

Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego,

Towarzystwo Ziemi Kozielskiej)

24 X 2005 – Miasto

w świadomości swoich mieszkańców

(Urząd Miasta w Kędzierzynie-Koźlu, Instytut

Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego,

Towarzystwo Ziemi Kozielskiej).

.

Publikacja poseminaryjna

24 X 2006 – X Kędzierzyńsko-Kozielskie Seminarium Naukowe

Partnerstwo samorządów – partnerstwo mieszkańców.

Razem czy osobno? (Urząd Miasta w Kędzierzynie-Koźlu, Instytut Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu

Opolskiego, Instytut Studiów Edukacyjnych Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej

w Raciborzu, Towarzystwo Ziemi Kozielskiej).

Zdjęcia z X SeminariumFoto: T. Głuszek

Kędzierzyn-Koźle. Monografia miasta.

Red. nauk. Edward Nycz, Stanisław Senft

Idea Towarzystwa Ziemi Kozielskiej i Urzędu Miasta zrealizowana

we współpracy z PIN – Instytutem Śląskim w Opolu (1999–2001)

Historia Kędzierzyna

opisana jest szczegółowo

w powyższej książce

Kilka uwag o współczesnym mieście Kilka uwag o współczesnym mieście

i jego mieszkańcach z perspektywy i jego mieszkańcach z perspektywy

minionych dziejówminionych dziejów

Kędzierzyn - lata

sześćdziesiąte XX w.

Specyfika współczesnego miasta wyraża się

z perspektywy tzw. długiego i krótkiego trwania w:

• Połączeniu miasta tradycyjnego (funkcje obronne i administracyjne) z miastem epoki industrialnej (przemysł).

• Połączeniu terenów miejskich z wiejskimi o znacznym stopniu zurbanizowania.

• Powierzchnia miasta wynosi 123 km2 (najodleglejsze punkty oddalone są w odległości od 12 do 18 km).

• Migracje domiejskie utrwaliły zróżnicowany skład etniczny, regionalny mieszkańców oraz ich zróżnicowany kapitał edukacyjny i kulturowy.

• Wyczerpaniu się modelu rozwoju miasta w oparciu o socjalistyczną industrializację i urbanizację oraz niedookreśleniu jego wizji rozwoju w XXI w.

Zob. szerzej: E. Nycz, Społeczne konsekwencje „krótkiego trwania” miasta i zbiorowości miejskiej, [w:]

Dziedzictwo i perspektywy miasta i jego mieszkańców, red. E. Nycz, Z. Wiertelorz, Opole 2002, s. 38–52.

Plan sytuacyjny osiedli (administracyjny) Kędzierzyna-KoźlaOpis: Kędzierzyn tworzą osiedla: Śródmieście (1), Pogorzelec (2), Azoty (7), Blachownia z Lenartowicami (8, od 1972);

Koźle: Stare Miasto (4), Koźle–Zachód (5), Koźle Rogi (6, od 1972) oraz Koźle Port i Kłodnica (3), Cisowa (9),

Sławięcice (10). Miejsce Kłodnickie (11).

Źródło: Kędzierzyn-Koźle. Monografia miasta. Red. nauk. E. Nycz, S. Senft, Opole 2001, s. 306.

Symbolika (nazwa, herb) i funkcje

Koźla przez lata nie ulegały większej

zmianie

Mapa oblężenia Koźla z 1760 r. wskazuje pośrednio na lokalizację

i wielkość dzisiejszych podmiotów miasta (w zbiorach TZK).

Zamek – twierdza

kozielska wpływała

na ponadregionalne

znaczenie miasta.

Częste oblężenia

miasta powodowały

zniszczenia zasobów

materialnych,

ale i ludzkich.

Zamek i miasto było

kilkakrotnie

przebudowywane.

Spotkanie autorskie prof. zw. dr hab. Karola Joncy

z mieszkańcami miasta. 24 II 2004 r.

Karol Jonca jest honorowym obywatelem miasta

Oblężenie Koźla w 1807 r. (reprodukcja obrazu wg

Wilhelma von Kobella w zbiorach TZK)

Najpełniej opisane w literaturze

historycznej jest oblężenie Koźla

w 1807 r.

Kędzierzyn to miejscowość, która rozrastała się dzięki

linii kolejowej i stacji, rozbudowanej w duży węzeł kolejowy.

W dalszej kolejności stał się skrzyżowaniem dróg kolejowych,

drogowych i wodnych. Infrastruktura komunikacyjna

powodowała powstawanie w tym rejonie dużych zakładów

przemysłowych.

Najdawniejszy herb

gminy wiejskiej ukazuje

specyfikę miejsca

i wskazuje na dominantę

w rozwoju gminy

(lasy i kolej).

W latach sześćdziesiątych XX w. zmieniono herb

miasta (lokalizacja w 1951 r.) na wyrażający jego

uwspółcześniona symbolikę (piastowski orzeł śląski

i kolba chemiczna).

W wieku XX nie tylko zmieniano herby Kędzierzyna, ale także jego nazwy:

do 1934 r. był Kandrzin,

od 1934 do 1945 r. – Heydebreck,

od 1945 r. do 1975 r. – Kędzierzyn,

od 1975 r. – Kędzierzyn-Koźle.

Kędzierzyn to typowe miasto modernistyczne.

Wokół głównej ulicówki dobudowywano kolejne

osiedlami („blokowiska”), z wyodrębnionymi

sferami pracy, komunikacji, zamieszkania

i odpoczynku. Dominującą grupą mieszkańców stali

się robotnicy znajdujący zatrudnienie w zakładach

chemicznych i azotowych. Na przełomie lat

sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w.

widoczna stałą się miastotwórcza rola lokalnego

przemysłu. Infrastruktura miejska była budowana

z funduszy zakładowych. Miasto obwołało się

stolicą polskiej chemii, rywalizując o ten tytuł

z Puławami (19 X 1971 r. Telewizyjny Turniej

Miast). 29 VIII 1970 zwodowano statek morski MS

„Kędzierzyn”. Pomimo rywalizacji ośrodków

władzy partyjnej i administracyjnej w Koźlu

i Kędzierzynie dochodzi do funkcjonalnego scalania

miast (np. od 1 V 1969 r. wspólna komunikacja

miejska).

Foto: B. Rogowski

Wskaźniki statystyczneWskaźniki statystyczne

w perspektywie historycznej w perspektywie historycznej

wyjaśniające współczesne walory wyjaśniające współczesne walory

miastamiasta

3160

2463

1685

1200

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

l. bez.

ludność

miejscowa

przesiedleńcy repatrianci reemigranci

Mieszkańcy Kędzierzyna z uwzględnieniem regionu pochodzenia w 1949 r.

Źródło: S. Nowakowski, Adaptacja ludności na Śląsku Opolskim, Poznań 1957, s. 23.

37,14

28,95

19,8

14,1

0

5

10

15

20

25

30

35

40

%

ludność miejscowa przesiedleńcy repatrianci reemigranci

W Kędzierzynie po 1945 r. spotkali się

reprezentanci różnych zbiorowości

etnicznych i grup regionalnych,

co powodowało określone problemy

społeczne i kulturowe przezwyciężane

w powoli w procesie wspólnej pracy,

obrzędów religijnych i małżeństw

mieszanych.

Dynamika ludności Kędzierzyna i Koźla w wybranych latach 1946–1974 (l. bez.)

0

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

35 000

40 000

45 000

Koźle 8 262 8 757 8 800 11 238 12 300 13 153 14 426

Kędzierzyn 5 549 11 116 14 425 22 905 26 200 36 527 42 625

1946 1950 1955 1960 1965 1970 1974

Źródło: Ludność i zasoby mieszkaniowe 1946–1974, GUS, „Statystyka Polska” nr 70. Warszawa 1976.

Historyczne uwarunkowania

połączenia

W rozwoju historycznym osad wchodzących w

skład Kędzierzyna-Koźla można zauważyć

pewne powiązania między Koźlem a Kłodnicą

i z drugiej strony pomiędzy Sławięcicami,

Cisową, Blachownią i Lenartowicami.

Pomiędzy tymi dwoma ośrodkami

gospodarczymi ulokowana została osada

kolejowa Kędzierzyn. Niemieckie plany z lat

trzydziestych XX w. nie przewidywały

połączenia Koźla z Kędzierzynem3. Gmina

Kędzierzyn miała ciążyć w kierunku wręcz

przeciwnym (Blachowni Śl.). Związane to było

z planami gospodarczo-militarnymi III Rzeszy

(1937–1940).

Plany połączenia osad pojawiły się w II połowie

latach sześćdziesiątych XX w. (Perspektywiczny

plan rozwoju przestrzeni „Kędzierzyn-Koźle-

Kłodnica” – 1966 r. ), chociaż władze lokalne nie

były do niego entuzjastycznie nastawione,

próbując prowadzić własną politykę.

3 J. Woźniacki, Problem więzi społecznej w nowo powstałej aglomeracji, Opole 1993, praca doktorska, WSP s. 76.

Nie jest to jednoznaczne. K. Jonca pisze: „W związku z rozbudową Kędzierzyna wysuwano przed i w czasie wojny projekty połączenia

Kędzierzyna z Kłodnicą i Koźlem w jeden organizm miejski. Mimo licznych zabiegów połączenia tych miejscowości nie doszło do

skutku. Tej sprawie poświęcono specjalny memoriał pt. Denkschrift über eine Eingemeindung der Landgemeinde Klodnitz in die

Stadtgemeinde Cosel. Zob. K. Jonca, Zarys dziejów społecznych i gospodarczych Koźla i okolicy do 1939 r., [w:] Ziemia Kozielska, red.

S. Popiołek, Koźle 1963, s. 68.

1 228

10 839

2 543

928 897

12 781

13 948

1 076

3 572

6 129

3 350

343

1 818

358

2 723

2 146

0

1 000

2 000

3 000

4 000

5 000

6 000

7 000

8 000

9 000

10 000

11 000

12 000

13 000

14 000

Rogi

Koźle

Koźle Port

Kłodnica

Żabieniec

Pogorzelec

Śródmieście

Kuźniczka

Powstańców Śl.

Piastów

Blachownia

Lenartowice

Cisowa

Miejsce Kłodnickie

SławięciceAzo

ty

Liczebność mieszkańców osiedli Kędzierzyna-Koźla na 31 XII 2005 r. (l. bez.)

Źródło: Dane Wydziału Spraw Obywatelskich Urzędu Miasta w Kędzierzynie-Koźlu

0

500

1000

1500

2000

2500

1975 1980 1985 1990 1995 2000 2004 2005

napływ odpływ

Ruchy migracyjne w mieście w cyklu pięcioletnim (na dzień 31. XII; l. bez.)

Źródło: Dane Wydziału Spraw Obywatelskich Urzędu Miasta w Kędzierzynie-Koźlu

Źródło: Dane Wydziału Spraw Obywatelskich Urzędu Miasta w Kędzierzynie-Koźlu.

Ludność miasta w latach 2000–2006 (l. bez.)

67 87867 240

66 30865 648 65 154

6467964219

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Poziom wykształcenia mieszkańców ujęty w Narodowych Spisach

Powszechnych w latach 1970, 1978 i 1988 (w %)

Wykształcenie

Lata

1970 1978 1988*

Wyższe 3,6 4,9 6,5

Średnie 16,1 23,0 27,1

Zawodowe 73,1 68,6

28,3

Podstawowe 37,1

Pozostałe 7,2 3,5 1,0

Uwaga: * W NSP w 1988 r. uszczegółowiono wykształcenie, wyodrębniając zawodowe i podstawowe.

Źródło: Narodowy Spis Powszechny z dn. 6 XII 1988 r. Ludność, warunki mieszkaniowe. Miasto Kędzierzyn-Koźle,

Warszawa 1990, tabele, s. 2.

Wykształcenie mieszkańców miasta rejestrowane

w Narodowym Spisie Powszechnym w 2002 r. (w %)

WykształcenieKobiety Mężczyźni Ogółem

Wyższe 10,10 9,45 9,79

Policealne 4,45 1,33 2,96

Średnie ogólnokształcące 10,83 4,33 7,72

Średnie zawodowe 19,98 22,42 21,14

Zasadnicze zawodowe 17,34 30,83 23,79

Podstawowe 27,73 22,07 25,02

Nieukończone podstawowe

i bez wykształcenia2,47 2,21 2,34

Nieustalone 7,11 7,36 7,23

Źródło: Zestawienie własne na podst.: Podstawowe informacje ze spisów powszechnych. Gmina miejska Kędzierzyn-

Koźle, 2002, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2003, s. 61.

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

IX`2

005

I`20

06

IX`2

006

razem

w tym kobiety

Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy

w latach 1990–2006 w Kędzierzynie-Koźlu (l. bez.)

Źródło: Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Kędzierzynie-Koźlu.

Skala bezrobocia na Skala bezrobocia na 30 IX 2005 r.30 IX 2005 r. i 30 IX 2006 r.

•• 17,7%17,7% / / 15,2%15,2% w w Polsce

• 18,1% / 16,6% w województwie opolskim

• 15,4% / 14,1% w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim

• Miasto Kędzierzyn-Koźle

40364036 / / 36443644 osób, osób,

w tym w tym 24132413 / / 22712271 kobiet kobiet (spośród aktywnych zawodowo(spośród aktywnych zawodowo))

Dane: Wojewódzki Urząd Pracy w Opolu

Struktura zatrudnienia w gospodarce narodowej

Kędzierzyna-Koźla w latach 1993, 1998 i 2003

• Uwaga: W omawianym okresie następowały kolejne zmiany w klasyfikacji działówi sekcji działalności gospodarczej. Wyszczególnień w 1993 i 1998 dokonywanowg Europejskiej Klasyfikacji Działalności, w 2003 wg Polskiej Klasyfikacji Działalności.

• * w pozycji Rynek pracy w województwie opolskim w 2003 r. niedoszacowanie w tejkolumnie tabeli wynosi 161 osoby (0,93%). Ustalono jednak, że według zestawienia„Rynek pracy – pracujący” w roczniku Województwo opolskie 2004. Podregiony, powiaty,gminy, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2004, s. 107, różnica ta występuje w osobachpracujących w usługach rynkowych (w pozycji wymienionej zastosowano innych typgrupowania i przedstawienia danych, uniemożliwiający dokładne zsumowanie danych).

• ** „w tym” oznacza, że nie podano wszystkich składników sumy.

Źródło: Rocznik statystyczny województwa opolskiego za 1993 i 1998 rok oraz Rynekpracy w województwie opolskim w 2003 r., Urząd Statystyczny w Opolu, sierpień 2004 r.

Opis tabeli na następnym slajdzie

Sekcje działalności gospodarczej

w mieście

1993 1998 2003 (w tym)

l. bez. % l. bez. % l. bez. %

Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo 347 1,4 229 1,0 96 0,6

Rybołówstwo i rybactwo . . . . . .

Górnictwo i kopalnictwo 31 0,1 9 359

(sama

produkcja

8 537)

40,1

(sama

produkcja

36,7)

. .

Działalność produkcyjna (przemysł) 10 522 42,2 6 736

(w tym

przetwórstwoprzemysłowe

5 833)

38,9

(w tym

PrzetwórstwoPrzemysłowe

33,7)

Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę 980 3,9 . .

Budownictwo 2 284 9,1 2 531 10,8 1 164 6,7

Handel i naprawy 1 495 6,1 2 017 8,6 1 329 7,7

Hotele i restauracje 96 0,4 . . . .

Transport, gospodarka magazynowa i łączność 2 833 11,4 2 737 11,8 2 253 13,0

Pośrednictwo finansowe 599 2,4 631 2,7 425 2,5

Obsługa nieruchomości i firm, (w 2003 r. nauka) 1 257 5,0 1 300 5,6 1 237 7,1

Administracja publiczna i obrona narodowa (w 2003 r.

obowiązkowe ubezpieczenia społeczne

i zdrowotne)

651 2,6 593 2,5 952 5,5

Edukacja 1 338 5,4 1 385 5,9 1 601 9,3

Ochrona zdrowia i opieka społeczna 2 019 8,1 2 068 8,9 1 074 6,2

Pozostała działalność usługowa, komunalna, socjalna

i indywidualna

486 1,9 368 1,6 281 1,6

Inne . . 117 0,5 . .

OGÓŁEM 24 938 100,0 23 335 100,0 17 309** 100,0**

W tym*: Kędzierzyn-Koźle Powiat Kędzierzyńsko-

Kozielski

Sektor publiczny 8 941 10 154

Sektor prywatny 8 206 10 135

Przemysł i budownictwo 7 634 8 852

Usługi rynkowe 5 621 6 318

Usługi nierynkowe 3 778 4 591

Ogółem 17 147 20 289

Pracujący w 2005 r. w Kędzierzynie-Koźlu i powiecie

kędzierzyńsko-kozielskim (l. bez.)

Uwaga: * „w tym” oznacza, że nie podano wszystkich składników sumy.

Źródło: Województwo opolskie 2006. Podregiony, powiaty, gminy, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2006, s.

118.

Kędzierzyn-Koźle z lotu ptaka

– lata dziewięćdziesiąte XX w.

Foto: D. Nurzyński, T. Wasner

7 IV 2005 r. „Biały marsz” upamiętniający

Jana Pawła II

– największe spontaniczne zgromadzenie

mieszkańców w dotychczasowej historii miasta

Foto: J. Dźwilewski, E. Kadyła, K. Bednarz

KędzierzynKędzierzyn--Koźle`2005 Koźle`2005

w opiniach swoich w opiniach swoich

mieszkańcówmieszkańców

A. Mleczko

A. Mleczko

Kwestie podjęte w badaniach mieszkańcówKędzierzyna-Koźla

• poziom zadowolenia zamieszkania w osiedlu i mieście,

• warunki życia i elementy kultury bytu i kultury społecznej,

• aktywność obywatelska mieszkańców,

• lokalna polityka miejska,

• lokalny kapitał społeczno-kulturalny,

• podziały społeczne i ich postrzeganie przez mieszkańców,

• stosunki pomiędzy grupami regionalnymi i etnicznymi.

• problemy społeczne oraz poczucie bezpieczeństwa (postrzeganie przyczyn przestępczości),

• wizja rozwoju miasta.

Dobór próby w badaniachDobór próby w badaniach

i opis badańi opis badań

J. Bohdanowicz

Biuletyn Informacyjny PTS

• Liczebność dorosłych mieszkańców w maju 2005 r. wynosiła

51 497 osób.

• Wystarczająca liczebność próby badawczej wynosiłaby 593 osób

przy współczynniku ufności = 0,95 (zα = 1,96) – wielkość

półprzedziału ufności dla d = 4% (jest to dopuszczalna różnica

pomiędzy parametrem populacji a statystyką próby).

• Próba losowa warstwowa (z optymalną alokacją).

• Dobrano do badań 615 adresów.

• W sumie do obliczeń statystycznych przekazano 607

kwestionariuszy standaryzowanego wywiadu.

• W mieście badana była, co 85 dorosła osoba.

• Badania zrealizowali studenci socjologii Państwowej Wyższej

Szkoły Zawodowej w Raciborzu w ramach badawczej praktyki

terenowej na przełomie czerwca i lipca 2005 r.

Obraz socjodemograficzny Obraz socjodemograficzny

badanych mieszkańcówbadanych mieszkańców

Zmienna

Wariant % N = 607

Płeć kobieta 53,54

mężczyzna 46,46

Wiek do 30 lat 22,73

31–50 lat 42,82

51–70 lat 17,13

pow. 70 lat 17,30

Wykształcenie niepełne podstawowe i podstawowe 8,24

gimnazjalne 1,98

zasadnicze zawodowe 27,84

średnie ogólnokształcące 15,65

średnie zawodowe 27,84

pomaturalne 7,74

wyższe (licencjackie i magisterskie) 10,71

Zmienna Wariant %

Stan cywilny kawaler / panna 22,73

żonaty / zamężna 60,13

rozwiedziony/a 5,11

wdowiec / wdowa 9,23

konkubinat 2,14

pozostający w separacji 0,66

Liczba posiadanych dzieci brak 26,85

jedno 20,26

dwoje 33,77

troje 15,32

czworo i więcej 3,79

Mieszkanie domek jednorodzinny 31,63

domek szeregowy 7,74

blok mieszkaniowy 60,63

Długość zamieszkania do 10 lat 7,25

do 20 lat 16,31

do 30 lat 14,50

powyżej 30 lat 24,71

od urodzenia 37,23

Autodeklaracja wiary i praktyk religijnych badanych (w %)

0,16 0,33 1,65 1,48

53,71

25,37

10,876,26

0

10

20

30

40

50

60

wierzący i pra

ktykujący

wierzący i niere

gularnie pra

ktykujący

wierzący i bard

zo rzadko pra

ktykujący

wierzący i niepra

ktykujący

niewierzący i okazjonaln

ie praktykujący

niewierzący i niepra

ktykujący

obojętny re

ligijn

ie

ateista

5,77

35,09

50,25

7,41 1,48

0

10

20

30

40

50

60

%

bardzo dobry dobry średni zły bardzo zły

Deklarowany poziom życia badanych mieszkańców (w %)

13,34

51,07

33,94

0

10

20

30

40

50

60

polepszyła się nie zmieniła się pogorszyła się

Sytuacja ekonomiczna badanych w ciągu 3 lat (w %)

Sytuacja ekonomiczna rodzinny badanego a ocena innych

rodzin w mieście (w %)

8,07

49,09

7,91

34,1

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

lepsza porównywalna gorsza trudno

powedzieć

12,25

53,54

20,76 20,76

0

10

20

30

40

50

60

ubodzy wystarcza na życie zamożni trudno ocenić

Ocena ekonomiczna mieszkańców osiedla przez badanych (w %)

Osiedla (powyżej 10% wskazań)

• Zamożne

• Żabieniec

• Kłodnica

• Kuźniczka

• Ubogie

• Stare Miasto

• Koźle Port

• Pogorzelec

• Kędzierzyn Śródmieście

• Blachownia/Lenartowice

• Piastów/Powstańców

W Narodowym Spisie Powszechnym z 2002 r.

w Kędzierzynie-Koźlu

zadeklarowało

narodowość:

polską – 87,14% mieszkańców,

niepolską – 5,44% mieszkańców,

nieustaloną – 7,41% mieszkańców.B. Polnar

69,54

19,08

5,85 4,620,31 0,31

0

10

20

30

40

50

60

70

Polakiem Ślązakiem i

Polakiem

Ślązakiem Ślązakiem i

Niemcem

Niemcem Romem

Autodeklaracja tożsamości narodowej badanych mieszkańców

Kędzierzyna-Koźla (w %)

31,46

29,25

12,24

20,75

4,080

5

10

15

20

25

30

35

Polakiem Ślązakiem

i Polakiem

Ślązakiem Ślązakiem

i Niemcem

Niemcem

W 2004 r. przeprowadzono

badania socjologiczne

w gminie Bierawa.

Autodeklaracja tożsamości

narodowej badanych

mieszkańców gminy Bierawa

(N = 588, w %)

Przedstawiona autodeklaracja

tożsamości mieszkańców miasta

nie jest jednak charakterystyczna

dla gmin wiejskich powiatu

kędzierzyńsko–kozielskiego.

Rejestrowany w NSP odsetek

ludności niepolskiej był znacznie

większy i wynosił w gminach:

Bierawie – 26,72%,

Cisku – 48,97%,

Pawłowiczkach – 22,1%,

Polskiej Cerekwi – 26,03%,

Reńskiej Wsi – 37,76%.

ZADOWOLENIE ZADOWOLENIE

Z ZAMIESZKANIA Z ZAMIESZKANIA

W OSIEDLU W OSIEDLU

I MIEŚCIEI MIEŚCIE

Przestrzeń miejska i jej społeczny odbiór

Miasto i jego

społeczna przestrzeń

(komunikat oznaczający)

Percepcja

(postrzeganie)

Klasyfikacja

i strukturalizacja(porządkowanie

elementów przestrzeni)

Waloryzacja(wartościowanie)

Autoocena

zajmowanej

pozycji ekologicznej

Zachowania codzienne,

działania i praktyki

miejskie

Źródło: B. Jałowiecki, M.S. Szczepański, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Warszawa 2002, s. 361.

Ocena ogólnego zadowolenia z zamieszkania w mieście

i osiedlu w opinii badanych (w %)

36,08

50,25

40,53

29,98

13,6711,53

9,567,58

0

10

20

30

40

50

60

tak raczej tak raczej nie nie

miasto osiedle

1 1,5 2 2,5 3 3,5 4

Koźle Rogi

Koźle St. Miasto

Koźle Port

Kłodnica/Żabieniec

Pogorzelec

Kędzierzyn - Śródm.

Kuźniczka

Piastów/Powstańców

Azoty

Cisowa/Miejsce Kłod.

Blachownia/Lenartowice

Sławięcice miasto

osiedle

ZZadowolenie z życia w osiedlu i mieście według osiedli (średnia arytm. kontinuum skali 4,0 bardzo dobrze – 1,0 bardzo źle)

29,98

15,32

54,7

0

10

20

30

40

50

60

tak trudno powiedzieć nie

Chęć opuszczenia miejsca obecnego zamieszkania przez badanych

(w %)

Badania Janusza Woźniackiego

z 1977 r. w Kędzierzynie-Koźlu wskazują, że:

• 56,5% badanych chciało opuścić miasto

(odczuwała przymus zamieszkania w mieście)

• 41,7% badanych chciało w nim pozostać

>3030–39

40–4950–59

<60

taknie

39,8646,19 51,54

57,69

85,71

42,75

34,6230,77

26,92

9,52

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Opuszczenie miejsca zamieszkania a wiek badanych (w %)

wiek badanych

0 10 20 30 40 50 60 70

Koźle Rogi

Koźle St. Miasto

Koźle Port

Kłodnica/Żabieniec

Pogorzelec

Kędzierzyn - Śródm.

Kuźniczka

Piastów/Powstańców

Azoty

Cisowa/Miejsce Kłod.

Blachownia/Lenartowice

Sławięcice

Chęć opuszczenia miejsca pobytu względem osiedla zamieszkania

(w %)

nie

tak

Osiedla Coś charakterystycznego dla osiedla według badanych

Koźle Rogi silne więzi sąsiedzkie, cisza, spokój, dzielnica domków jednorodzinnych,

bezpieczeństwo, przyroda

Koźle Stare Miasto spokój, tereny zalewowe, centrum, sklepy, Romowie

Koźle Port spokój, zieleń, teren zalewowy, na uboczu, mało sklepów, bieda

Kłodnica/Żabieniec cisza, zieleń, sąsiedzi, hałas

Pogorzelec blisko centrum, spokój, czystość, zieleń, brud, zróżnicowana ludność

Kędzierzyn Śródmieście centrum, zieleń, spokój, pozytywne więzi sąsiedzkie, czystość, brud, Romowie

Kuźniczka spokój, cisza, domki jednorodzinne, pozytywne więzi sąsiedzkie, czystość

Cisowa/Miejsce Kłodnickie spokój, życzliwi ludzie, porządek, estetyczne

Blachownia/Lenartowice spokój, życzliwość ludzi, bliskość zakładów chemicznych

Sławięcice spokój, na uboczu, zieleń, zabytki, miejsca rekreacyjne, więź sąsiedzka

Azoty spokój, zakłady azotowe, obiekty sportowe

Oś. Piastów/Powstańców Śl. zieleń, blisko centrum, nowe budynki, czystość, spokojne

Ocena najbliższego zamieszkania:

(Dyferencjał semantyczny)

Badani podkreślali, że miejsce ich zamieszkania jest (największa liczba wyborów):

• piękne,

• zwarte,

• słoneczne,

• kolorowe,

• znane,

• bezpieczne,

• spokojne,

• swojskie.

B. Mańkowska

36,92

31,21

36,9236,88

9,54

12,7711,69 12,77

4,62

6,38

0

5

10

15

20

25

30

35

40

%

tak raczej tak trudno

powiedzieć

raczej nie nie

kobiety mężczyźni

Związek emocjonalny badanych z miastem (w %)

11,08 10,6414,46 13,48

53,54

44,33

13,54

23,05

7,08 8,16

0

10

20

30

40

50

60

%

tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie nie

Historia miasta czynnikiem budowy

tożsamości mieszkańca (w %)

kobiety

mężczyźni

27,69

70,77

39,72

58,16

0

10

20

30

40

50

60

70

80

kobiety mężczyźni

tak nie

Kędzierzyn-Koźle wyróżnia się czymś na tle pobliskich miast (w %)

Na elementy

wyróżniające nasze

miasto spośród innych

zwrócili uwagę

szczególnie badani

osiedli (<40%):

Koźle Rogi,

Koźle Port,

Cisowa,

Blachownia,

Azoty.

Co odróżnia to miasto od innych?Co odróżnia to miasto od innych?

•• Przemysł chemiczny (13,67%)Przemysł chemiczny (13,67%)

•• „Mamy” drużynę siatkarską „Mostostal” (>3%)„Mamy” drużynę siatkarską „Mostostal” (>3%)

•• Nowa hala sportowa Nowa hala sportowa

•• Dobry węzeł komunikacyjny (logistyczny)Dobry węzeł komunikacyjny (logistyczny)

•• Połączenie miast i wsi w jeden organizmPołączenie miast i wsi w jeden organizm

•• Czystość lubCzystość lub brud w przestrzeni miastabrud w przestrzeni miasta

•• W zbiorowości miejskiej „widoczni” są: W zbiorowości miejskiej „widoczni” są:

-- Romowie Romowie

-- mniejszość niemiecka mniejszość niemiecka

-- przedstawiciele różnych wyznańprzedstawiciele różnych wyznań

Cechy mieszkańców miasta w opinii badanych(najczęściej wymieniane – powyżej 5% wskazań)

• Spokojni

• Uczciwi

• Pracowici

• Pomocni

• Uprzejmi

• Życzliwi

• Serdeczni

• Zazdrośni

• Alkoholicy

• Biedni

• Plotkarze

• Nieczuli

• Leniwi

• Zamknięci

0 5 10 15 20 25 30

Koźle Rogi

Koźle St. Miasto

Koźle Port

Kłodnica/Żabieniec

Pogorzelec

Kędzierzyn - Śródm.

Kuźniczka

Piastów/Powstańców

Azoty

Cisowa/Miejsce Kłod.

Blachownia/Lenartowice

Sławięcice

niezadbanezadbane

Ogólna ocena osiedli miasta przez badanych (w %)

Uwaga: co trzecia badana osoba nie udzieliła odpowiedzi.

Warunki życia Warunki życia

w mieście w mieście

w ocenie badanychw ocenie badanych

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

pra

ca

zakupy

kom

unik

acja

prz

edszkola

szkoły

słu

żba z

dro

wia

pla

ców

ki kultury

obie

kty

sport

ow

e

pla

ce z

abaw

bezpie

czeństw

o

pom

oc s

poł.

czysto

ść

dro

gi

park

ingi

banki

este

tyka b

ud.

ośw

ietlenie

czyste

pow

ietr

ze

wygodne z

am

ieszk.

wodocią

gi

kanalizacja

odbió

r odpadów

park

i, s

kw

ery

zabytk

i

życzliw

i lu

dzie

Średnia+Odch.std.Średnia-Odch.std.

Średnia+Błąd std.Średnia-Błąd std.

Średnia

Ocena przez badanych wybranych elementów infrastruktury i stosunków społecznych

w mieście (analiza skupień; średnia arytm.; kontinuum skali 5,0 bardzo dobrze – 1,0 bardzo źle)

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

Koźle Rogi

Stare Miasto

Koźle Port

Kłodnica

Pogorzelec

Śródmieście

Kuźniczka

Cisowa/Miejsce

Blachownia

Sławięcice

Azoty

Piastów/Powst.

Średnia+Odch.std.

Średnia-Odch.std.

Średnia+Błąd std.

Średnia-Błąd std.

Średnia

Uogólniona analiza skupień ocen przedstawionych warunków życia w mieście

z uwzględnieniem osiedli

(analiza skupień; średnia arytm.; kontinuum skali 5,0 bardzo dobrze – 1,0 bardzo źle)

Zadowolenie z obsługi (uprzejmości,

fachowości urzędników) oraz działalności

w wybranych instytucjach (% bad.):

TAK RACZEJ

TAK

RACZEJ

NIE

NIE NIE MAM

KONTAKTU

A. Urząd Miasta (Koźle, ul. Piramowicza) 25,04 49,26 7,91 7,91 9,72

B. Miejski Zakład Gospodarki

Komunalnej

18,12 43,16 4,78 3,95 29,98

C. Miejski Ośrodek Kultury 17,30 36,90 7,58 2,98 34,60

D. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej 12,19 21,09 5,44 4,12 56,84

E. Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji 14,17 29,82 6,92 4,12 44,65

F. Miejska Biblioteka Publiczna (filie) 36,24 30,15 2,47 1,98 29,0

G. Miejski Zakład Energetyki Cieplnej 19,93 39,70 5,11 3,79 30,97

H. Usługi komunalne 23,55 49,59 5,93 2,97 17,46

I. Miejskie Wodociągi i Kanalizacja 24,54 49,42 6,26 2,64 16,80

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

55

Urząd Miasta

Miejski Zakład G

ospodarki K

omunalnej

Miejski Ośrodek K

ultury

Miejski O

środek P

omocy Społecznej

Miejski Ośrodek S

portu i R

ekreacji

Miejska Biblio

teka Public

zna (filie

)

Miejski Zakład Energ

etyki Cieplnej

Usługi komunalne

Miejskie Wodociągi i

Kanalizacja

tak

raczej tak

raczej nie

nie

Zadowolenie badanych z obsługi w urzędach i instytucjach (w %)

Zadowolenie z obsługi

(uprzejmości, fachowości

urzędników) oraz

działalności w wybranych

instytucjach (w %):

TAK RACZEJ

TAK

RACZEJ

NIE

NIE NIE MAM

KONTAKTU

Komenda Powiatowa Policji 16,74 26,69 11,70 7,08 37,56

Komenda Powiatowa

Państwowej Straży Pożarnej

22,90 23,72 1,65 1,81 49,75

Starostwo Powiatowe 12,85 37,89 7,25 4,94 36,57

Urząd Skarbowy 20,43 43,82 12,36 8,73 14,66

Administracja Spółdzielni

Mieszkaniowej

15,16 32,13 8,24 7,91 34,93

Ocena zadowolenia

z obsługi w wybranych

urzędach i instytucjach

przez badanych

mieszkańców (średnia arytmetyczna)

2,6

2,7

2,8

2,9

3

3,1

3,2

3,3

3,4

Policja

Straż Pożarn

a

Starostw

o Powiatowe

Urząd Skarbowy

Spółdzielnia Mieszkaniowa

Aktywność Aktywność

obywatelskaobywatelska

18,78 18,45

27,84

34,43

0

5

10

15

20

25

30

35

większe takie same mniejsze trudno

powiedzieć

Zainteresowanie badanych mieszkańców działalnością społeczną „dawniej – dziś” (w %)

4,45

95,39

12,03

87,81

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

miasto osiedle

tak nie

Wpływ badanych osób na

rozwiązywanie problemów w mieście

i osiedlu (w %)

Dlaczego nie ma wpływu?

• Ogólny brak wpływu

• Wiek (albo za „młody”

albo za „stary”)

• Brak zainteresowania

• Brak informacji – nie

wiem co się dzieje

• Brak czasu

Badany ma wpływ poprzez:

• zebrania (osiedla, wspólnoty)

• dobra informacja, więc się interesuję

• własne zaangażowanie

26,52

42,34

21,25

9,23

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

tak raczej tak raczej nie nie

Zainteresowanie wydarzeniami w mieście (w %)

Nośniki wiedzy o mieście:

Radio Park,

Gazety lokalne (Gazeta Lokalna,

Echo Gmin)

Rozmowy „na mieście”

Od znajomych

Gazety bezpłatne (reklamówki)

Internet – strony lokalne

Lokalna TV

0 10 20 30 40 50 60

Koźle Rogi

Koźle St. Miasto

Koźle Port

Kłodnica/Żabieniec

Pogorzelec

Kędzierzyn - Śródm.

Kuźniczka

Piastów/Powstańców

Azoty

Cisowa/Miejsce Kłod.

Blachownia/Lenartowice

Sławięcice

inicjatywy uczestnik

Inicjatywy podejmowane na rzecz osiedla i własna aktywność badanych (w %)

9,23

89,23

11,35

87,94

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

kobieta mężczyzna

tak nie

Badany mieszkaniec jest

członkiem organizacji

społecznej, kulturalnej,

sportowej… (w %)

Najczęściej deklarowana przynależność: Towarzystwo Ziemi Kozielskiej

Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Wschodnich

Organizacje mniejszościowe (DFK)

Sportowe i rekreacyjne (Klub tenisowy, PZW, TS Odra, PZHG )

Kulturalne („Komes”)

Pomocy (Caritas, Brzdąc…)

Ochotnicze Straże Pożarne

ZHP, ZNP, PCK, TPD

Jan Bartoszek

Lokalni Lokalni

politycypolitycy

Polityka Polityka

lokalnalokalna

Marcin Skoczek

2,96

3,13

3,223,1

3,19

2

2,5

3

3,5

Rada Miasta

1998–2002

Rada Miasta

od 2002

Prezydent Starosta Rada Osiedla

Ocena przez badanych pracy wybranych podmiotów władzy w mieście (2005 r.)

(średnia arytm.; kontinuum skali 5,0 bardzo dobrze – 1,0 bardzo źle)

2

2,5

3

3,5

4

Koźle Rogi

Koźle St. Miasto

Koźle Port

Kłodnica/Żabieniec

Pogorzelec

Kędzierzyn - Śró

dm.

Kuźniczka

Piastów/PowstańcówAzo

ty

Cisowa/Miejsce K

łod.

Blachownia/Lenartowice

Sławięcice

Rada Miasta Rada Osiedla

Ocena pracy Rady Miasta i Rad Osiedla (2005 r.) przez badanych w osiedlach (średnia arytm.; kontinuum skali 5,0 bardzo dobrze – 1,0 bardzo źle)

2

2,5

3

3,5

4

Koźle Rogi

Koźle St. Miasto

Koźle Port

Kłodnica/Żabieniec

Pogorzelec

Kędzierzyn - Śró

dm.

Kuźniczka

Piastów/PowstańcówAzoty

Cisowa/Miejsce K

łod.

Blachownia/Lenartowice

Sławięcice

Prezydent Starosta

Ocena pracy Prezydenta miasta i Starosty powiatu przez badanych w osiedlach

(średnia arytm.; kontinuum skali 5,0 bardzo dobrze – 1,0 bardzo źle).

7,08

9,57

42,46

44,68

8

10,28

0,621,42

39,69

31,21

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

dużo dobrego trochę dobrego nic nie zrobił zaszkodził

miastu

trudno ocenić

kobiety mężczyźni

Ocena pracy Prezydenta Miasta w ciągu bieżącej kadencji. Prezydent zrobił:

(2005 r., w %)

47,7851,24

30

40

50

60

tak nie

Deklaracja uczestniczenia

w wyborach samorządowych,

gdyby odbywały się w najbliższym

czasie (2005 r.; w %)

Uwaga: Uwaga:

w wyborach samorządowych w wyborach samorządowych

12 XI 2006 r. frekwencja wynosiła 12 XI 2006 r. frekwencja wynosiła

w mieście 35,94%w mieście 35,94%

A. Mleczko

Wiek a chęć uczestnictwa w wyborach, gdyby miały się odbyć w najbliższym

czasie (2005 r.; w %).

40,9544,23

52,3153,85

60,87

56,1953,85

47,6946,15

38,41

0

10

20

30

40

50

60

70

>30 30–39 40–49 50–59 <60

tak nie

0 10 20 30 40 50 60 70

Koźle Rogi

Koźle St. Miasto

Koźle Port

Kłodnica/Żabieniec

Pogorzelec

Kędzierzyn - Śródm.

Kuźniczka

Piastów/Powstańców

Azoty

Cisowa/Miejsce Kłod.

Blachownia/Lenartowice

Sławięcice

nie

tak

Miejsce zamieszkania a chęć uczestnictwa w wyborach, gdyby miały się odbyć

w najbliższym czasie (2005 r.; w %).

Władze miasta działają w interesie (wiek badanych, w %)

7,25

10,87

5,07

33,33

11,54

16,15

12,31

20

22,31

16,92

12,31

15,38

21,15

15,38

13,4613,46

18,1

12,38

7,626,67

0

5

10

15

20

25

30

35

wsystkich obywateli mieszkańców osiedli grupy osób partii lub stronnictwa

>30 30–39 40–49 50–59 <60

Czy informacje o działalności władz samorządowych rozwiązujących

problemy miejskie są (w %)

18,15

20,21

60,62

53,9

20,92

24,21

0

10

20

30

40

50

60

70

wystarczające trudno ocenić niewystarczające

kobieta mężczyzna

W poszukiwaniu W poszukiwaniu

lokalnego lokalnego

kapitału kapitału

społecznego społecznego

W poszukiwaniu W poszukiwaniu

idei partnerstwa idei partnerstwa

i współpracyi współpracy

Partnerstwo w zarządzaniu

miastem

• Miasto jest pewną formą skupienia ludzi,

która ze względu na swą specyfikę płynącą

z uzależnienia stylu życia społecznego

od materialnych ram, w jakich się ono

odbywa, warunkuje potrzeby działań

organizowanych i kierowanych

Partnerstwo nierównoprawnePartnerstwo nierównoprawne (casus Polski?!)(casus Polski?!)

• częste jeszcze czysto formalne postrzeganie demokracji lokalnej jako procedury demokratycznego wyłaniania się władzy lokalnej, a nie jako stylu sprawowania przez nią władzy

• dominacja czynnika administracyjnego nad pochodzącymi z wyborów organami władzy

• słabość struktur reprezentujących interesy społeczne poszczególnych grup społecznych w ramach zbiorowości miejskiej

Partnerzy społeczni dla władzy lokalnejPartnerzy społeczni dla władzy lokalnej

• Struktury stowarzyszeniowe

• Instytucje społeczne

• Eksperci (zewnętrzni - wewnętrzni)

• Kapitał gospodarczy

W realizacji partnerstwa społecznego

konieczne jest (nowe) przywództwo oparte

na szerokiej formule kontaktów społecznych.

Ideą nadrzędną jest budowanie nowego

w Polsce modelu przywództwa miejskiego

i jednocześnie budowania partnerstwa dla

władzy miejskiej.

Kapitał społeczny Kapitał społeczny

Robert D. Putnam

w rozwoju regionalnym i lokalnym eksponował rolę:

- cywilnej aktywności obywatelskiej, - nasycenie instytucjami edukacyjnymi,oświatowymi i kulturalnymi, itp.,

- tradycje przedsiębiorczości, - zaangażowanie w życie polityczne, - zaufanie do instytucji, - poszanowanie prawa.

Kapitał społecznyKapitał społeczny

James S. Coleman definiuje „kapitał społeczny”, jako zespół takich cech organizacji społecznej, jak

zaufanie, normy i powiązaniazaufanie, normy i powiązaniamiędzy jednostkami, które zwiększają ich sprawność w zbiorowym działaniu a zarazem czynią z nich wspólnotę, pozwalając im na osiąganie pewnych celów niemożliwych do realizacji bez posiadania tego typu kapitału.

Kapitał społeczny można określić jako potencjał:

• zaufania społecznego

• praktykowanych cnót obywatelskicharete (suma zalet tworząca charakter, doskonałość, męstwo, sprawność, dzielność, cnota)

sophrosyne (zespół atrybutów: roztropność, umiarkowanie, dyscyplina wewnętrzna, umiejętność trzymania się drogi pośredniej, np. między siłą i słabością, używaniem życia i ascezą, rozrzutnością i skąpstwem, nieprzystępnością i poufałością)

• działających instytucji, organizacji i stowarzyszeń obywatelskich (demokratycznych)

2,812,71 2,7

3,06

3,943,78

3,57 3,59

3,83

3,47

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

5

Prezydent

Rada Miasta

Radni

Rada Osiedla

Sąsiedzi

Księża parafii

Echo Gmin

Gazeta Lokalna

Radio Park

Lokalna TV

Zaufanie do instytucji i osób znaczących w opinii badanych mieszkańców(średnia arytm.; kontinuum skali 5,0 bardzo duże – 1,0 bardzo małe)

Stosunki z sąsiadami układają się (w %)

bardzo

dobredobre

różnie

bywazłe

bardzo złe

kobiety

mężczyźni

26,24

52,84

18,09

1,770,71

32,62

53,23

12

1,230,62

0

10

20

30

40

50

60

Związek z lokalna parafią (w %)

43,69

32

16

6,46

0,92

32,9831,91

15,2513,83

4,960

5

10

15

20

25

30

35

40

45

tak raczej tak raczej nie nie nie dotyczy meżczyzna

kobiety

Wyrozumiałość wobec „innego uogólnionego” w opinii badanych (w %)

27,51

23,89

19,93

5,93

39,54

44,65

36,08

14,17

10,3811,29

14,17

15,49

4,785,6

6,92

22,08

16,97

14,33

22,41

41,85

0

10

20

30

40

50

tak raczej tak raczej nie nie trudno określić

religia

narodowość

rasa

preferencje seksualne

Co dzieli mieszkańców miasta: Średniaarytmetyczna

(kontinuum skali 5-tak – 1-nie)

nic nie

dzieli

% odp.

Różnice w dochodach lub majątku 3,93 2,8

Osłabienie zaufania między ludźmi 3,45 4,28

Różnice w sposobie zachowania i poglądach na życie 3,23 7,08

Różnice w wykształceniu 3,19 10,21

Różnice w poglądach politycznych 3,10 7,91

Podział pokoleniowy („starzy” i „młodzi”) 3,10 7,74

Różnice w poglądach religijnych i wierze 2,98 10,54

Podział wynikający z pochodzenia

narodowościowego2,84 13,18

Podział wynikający z pochodzenia regionalnego 2,67 15,49

Podział na „starych” i „nowych” (osiedlających się)

mieszkańców2,66 18,12

Układ stosunków pomiędzy mniejszością niemiecką

a większością polską w ocenie badanych (w %)

7,58

41,19

17,46

2,64 1,65

27,68

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

bardzo dobrze raczej dobrze różnie bywa raczej

niedobrze

zdecydowanie

niedobrze

nie wiem

Ocena występowania lokalnych autorytetówOcena występowania lokalnych autorytetów w opiniiw opinii badanych badanych

(w %)(w %)

12

16,67

10,46 11,35

48,92

41,49

14,15

17,73

14,4612,06

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

tak raczej tak trudno

powiedzieć

raczej nie nie

kobiety mężczyźni

Autorytety miejskie

Najczęściej autorytety wymienili mieszkańcy osiedli (powyżej 20% odpowiedź „tak”)

• Kłodnica, Kuźniczka, Cisowa, Blachownia/Lenartowice, Sławięcice.

Autorytetem lokalnym według badanych są:(2005 r., w kolejności wyborów)

• Księża proboszczowie i wikarzy,

• Osoby radnych z danych osiedli, byli i obecni posłowie i senatorowie, prezydent miasta, przewodniczący Rady Miasta, starosta, radny powiatu,

• Zawodnicy klubu sportowego Mostostal (uwaga: raczej byli zawodnicy,

którzy odnosili sportowe sukcesy ogólnopolskie),

• Działacze społeczni i kulturalni znani z działalności osiedlowej i miejskiej,

• Lekarze mający praktyki prywatne w osiedlach,

• Wymieniani byli sąsiedzi z najbliższego miejsca zamieszkania.

Przestrzenie i miejsca bezpieczne w ocenie badanych (średnia arytm.; kontinuum skali 5,0 bardzo bezpieczne – 1,0 bardzo niebezpieczne)

2,74 3,08 3,163,67

3,82

1

2

3

4

5

inne osiedla centrum miasta komunikacja

MPK

swoje osiedle własna ulica

Rejestrowane objawy patologii i dezintegracji społecznej w ocenie badanych

(w %)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

alkoholizm

wandalizm,niszczenie mienia

agresywność młodocianych

rozpad rodziny

znieczulica społeczna

jazda po pijanemu

kradzieże młodocianych

napady i rozboje

kradzieże dorosłych

narkomana

przestępstwa seksualne

prostytucja

tak nie

Źródła przestępczości w mieście według badanych mieszkańców (w %)

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

zanik więzi rodzinnych

złe wychowanie młodzieży

bezrobocie i tego konsekwencje

nieskuteczność działań Straży Miejskiej

nieskuteczność działań Policji

chęć łatwego zysku

zanik więzi sąsiedzkich

poszerzenie się ubóstwa

ogólny upadek moralny

brak reakcji ze strony ludzi

niedoskonały system prawnymężczyźni

kobiety

Czy mieszkają w mieście znani ludzie? (w %)

74,82

73,23

21,6320,92

0

20

40

60

80

tak nie

kobiety

mężczyźniKto jest znany

w mieście? (2005 r.)

• Siatkarze Mostostalu

(ale w większości już byli zawodnicy)

• Pani Wojewoda

• Obecni i byli posłowie

i senatorowie

• Naukowcy (ICSO, UO)

• Przemysłowcy

• Muzycy

Znajomość lokalnych Znajomość lokalnych

dziejów przez dziejów przez

badanych (w %)badanych (w %)

50,0849,09

0

20

40

60

tak nie

Znajomości historii sprowadza się do

wiedzy o (w kolejności):

• Klubie siatkarskim Mostostal

• Legendy o braciach Kozłach

• Połączeniu miejscowości w jedno miasto

w 1975 r.

• Historii Sławięcic

• Budowy zakładów azotowych i chemicznych

w latach czterdziestych i pięćdziesiątych XX w.

• Zamku – twierdzy kozielskiej

• Oblężenia Koźla w 1807 r.

• Bitwy o Kędzierzyn w III powstaniu śląskim

• Niemieckich obozów koncentracyjnych i pracy

z okresu II wojny światowej

• Cmentarza żołnierzy radzieckich

• Portu rzecznego w Koźlu i kanałów

– Działalności lekarza Roberta Kocha

– Dorobku naukowego prof. Karola Joncy

Ważne sprawy Ważne sprawy

mieszkańców miastamieszkańców miasta

1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

polityka i kariera polityczna

tylko własne potrzeby i doznania

zainteresowania, pasje życiowe

majątek, dostatnie życie

praca zawodowa

przyjaciele

czas wolny i wypoczynek

wiara i religijność

krewni i powinowaci

uczciwość

dzieci

rodzina własna

mężczyźni

kobiety

Jakie znaczenie mają dla badanych? (zmienna płci)(średnia arytm.; kontinuum skali 5,0 bardzo duże – 1,0 bardzo małe)

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

5

polityka i k

ariera

polityczna

tylko własne potrz

eby i dozn

ania

zainteresowania, p

asje życiowe

majątek, dostatn

ie życie

praca zawodowa

przyjaciele

czas wolny i w

ypoczynek

wiara i relig

ijność

krewni i

powinowaci

uczciw

ość

dzieci

rodzin

a własna

>30 30–39 40–49 50–59 <60

Jakie znaczenie mają dla badanych? (zmienna wieku) (średnia arytm.; kontinuum skali 5,0 bardzo duże – 1,0 bardzo małe)

Nic tak jak marzenie nie tworzy Nic tak jak marzenie nie tworzy

przyszłości przyszłości Wiktor HugoWiktor Hugo

Nie wystarczy pójść Nie wystarczy pójść

we właściwym kierunku, we właściwym kierunku,

trzeba to jeszcze zrobić trzeba to jeszcze zrobić

w porę w porę Paweł JasienicaPaweł Jasienica

Główne problemy miasta według Główne problemy miasta według

badanych:badanych:

• Bezrobocie (57,99%)

• Zły stan dróg (18,12%)

• Zanieczyszczenie (7,41%)

• Ogólny nieporządek (7,34%)

• Brak dostępnych mieszkań (6,10%)

• Brak bezpieczeństwa (4,95%)

Mniej ważne problemy (zależne od miejsca zamieszkania w kolejności wskazań):

• Zagrożenie powodziowe,

• Brak oferty kulturalnej dla grup wiekowych,

• Złe chodniki,

• Brak parkingów,

• Brak placów zabaw,

• Brak miejsc spotkań (lub ofert) dla młodych,

• Rozproszenie dzielnic,

• Zła komunikacja miejska (odśrodkowe osiedla),

• Zachowania Romów,

• Wyjazdy młodych z miasta.

51,89

12,0313,84

21,25

28,01

22,0819,77

0

10

20

30

40

50

60

chemia

biznes

komunikacja

technologie

sport/rekreacja

edukacja/kultura

handel/usługi

Kierunki rozwoju miasta w przyszłości w ocenie badanych (w %)

47,69

56,74

12,92

10,99

10,15

18,09

18,77

24,11

26,46

29,79

27,38

15,96

17,54

22,34

0

10

20

30

40

50

60

chemia

biznes

komunikacja

technologie

sport/rekreacja

edukacja/kultura

handel/usługi

kobiety mężczyźni

Kierunki rozwoju miasta

w przyszłości w ocenie

badanych

(zmienna płci, w %)

0

10

20

30

40

50

60

70

chemia

biznes

komunikacja

technologie

sport/re

kreacja

edukacja/kultura

handel/usługi

>30 30–39 40–49 50–59 <60

Kierunki rozwoju miasta w przyszłości z uwzględnieniem wieku badanych (w %)

Inwestycje najbardziej pożądane Inwestycje najbardziej pożądane

w mieściew mieście

•• Remonty (naprawy) drógRemonty (naprawy) dróg

•• Nowe podmioty gospodarcze Nowe podmioty gospodarcze (dające pracę)(dające pracę)

•• „Ściąganie” inwestorów do miasta„Ściąganie” inwestorów do miasta

•• Remonty budynków i chodnikówRemonty budynków i chodników

•• Dokończenie budowy obwodnicyDokończenie budowy obwodnicy

•• Nowe obiekty kulturyNowe obiekty kultury

•• Szkolnictwo wyższeSzkolnictwo wyższe

•• Zwiększenie liczby mieszkańców!!!Zwiększenie liczby mieszkańców!!!

Zadowolenie z połączenia Kędzierzyna z Koźlem i innymi osiedlami

w 1975 r. w ocenie badanych (w %)

20,43

23,56

31,96

11,86 10,71

0

5

10

15

20

25

30

35

%

tak raczej tak trudno

powiedzieć

raczej nie nie

1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

Koźle Rogi

Kędzierzyn - Śródm.

Koźle St. Miasto

Sławięcice

Azoty

Piastów/Powstańców

Cisowa/Miejsce Kłod.

Kłodnica/Żabieniec

Koźle Port

Blachownia/Lenartowice

Pogorzelec

Kuźniczka

Zadowolenie z połączenia miejscowości w jedno miasto w 1975 r. (średnia arytm.; kontinuum skali 5,0 tak – 1,0 nie)

>3030–39

40–4950–59

<60

3,51

3,3

3,19

3,42

3,13

2,9

3

3,1

3,2

3,3

3,4

3,5

3,6

Połączenie miejscowości w 1975 r. w opinii badanych z uwzględnieniem wieku

(średnia arytm.; kontinuum skali 5,0 bardzo duże – 1,0 bardzo małe)

Uwaga:

• Kobiety są mniej zadowolone z faktu połączenia

miasta niż mężczyźni.

• Osoby z niższym statusem wykształcenia są

bardziej zadowolone z połączenia miasta

niż z osoby wyższym wykształceniem.

Badania Janusza Woźniackiego

z 1977 r. w Kędzierzynie-Koźlu wskazują,

że ówcześni mieszkańcy:

• 37,5% – pozytywnie oceniło połączenie

• 42,8% – negatywnie oceniło połączenie

• 18,7% – inne odpowiedzi

1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

renowacja budynków

kanalizacja

dofinansowanie szkół

szkolnictwo średnie

kultura i rozrywka

służby porządkowe

szkolnictwo wyższe

czystość

ścieżki rowerowe

miejsca wypoczynku

remonty budynków

nowe mieszkania

ekologia

pomoc ubogim

ppowodziowe

drogi

Najpilniejsze wydatki finansowe w mieście w opinii badanych w 2005 r.

(średnia arytm.; kontinuum skali 5,0 tak – 1,0 nie)

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

tak

raczej tak

trudno powiedzieć

raczej nie

nie

Pozytywna ocena promocji miasta w regionie przez respondentów (w %)

Uwaga:

Lepiej promocję

oceniają osoby

z niższym kapitałem

edukacyjnym,

a gorzej z wyższym

kapitałem

edukacyjnym.

Autorska ocena czynników wpływających na rozwój

miasta od 1975 r.

Zob. szerzej na ten temat: Społeczne konsekwencje „krótkiego trwania” miasta

i zbiorowości miejskiej, [w:] Dziedzictwo i perspektywy miasta oraz jego mieszkańców

(Materiały z VI Kędzierzyńsko-Kozielskiego Seminarium Naukowego 11–12.04.2002 r.),

red. nauk. Edward Nycz, Zenon Wiertelorz, Opole 2002, s. 38–52.

1975

1976

1977

1978

1979

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

przestrzeń

demografia

infrastruktura

gospodarka

kultura

Żadne miasto nie będzie lepsze ani piękniejsze Żadne miasto nie będzie lepsze ani piękniejsze

niż społeczeństwo, które go tworzyniż społeczeństwo, które go tworzyCornelis van EesterenCornelis van Eesteren

Źródła multiprezentacji

Książki

Berlińska D., Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim w poszukiwaniu tożsamości, Opole 1999.

Budowa lokalnego społeczeństwa obywatelskiego w perspektywie integracji europejskiej, red. E. Nycz, Opole 2003.

Dziedzictwo i perspektywy miasta oraz jego mieszkańców. Red. E,. Nycz, Z. Wiertelorz, Opole 2002.

Jałowiecki B., Szczepański M.S., Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Warszawa 2002.

Kędzierzyn-Koźle. Bilans lokalnych kapitałów z perspektywy 10 lat. Red. E. Nycz, Kędzierzyn-Koźle 2005.

Kędzierzyn-Koźle. Monografia miasta. Red. E. Nycz, S. Senft, Opole 2001.

Narodowy Spis Powszechny z dn. 6 XII 1988 r. Ludność, warunki mieszkaniowe. Miasto Kędzierzyn-Koźle, Warszawa 1990.

Nowakowski S., Adaptacja ludności na Śląsku Opolskim, Poznań 1957.

Nycz E., Dorastanie w przestrzeni społeczno-wychowawczej miasta przemysłowego (studium socjologiczno-pedagogiczne), Opole 2001.

Podstawowe informacje ze spisów powszechnych. Gmina miejska Kędzierzyn-Koźle, 2002, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2003.

Rynek pracy w województwie opolskim w 2003 r., Urząd Statystyczny w Opolu, sierpień 2004 r.

Województwo opolskie 2006. Podregiony, powiaty, gminy, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2006.

Woźniacki J., Miasto w świadomości swoich mieszkańców, /raport z badań w Kędzierzynie-Koźlu/, Opole 1980.

Zarys dziejów parafii św. Mikołaja w Kędzierzynie-Koźlu na tle lokalnej historii 1902-2002. Red. E. Nycz, Opole 2002.

Ziemia Kozielska. Red. S. Popiołek, Koźle 1963.

Źródła multiprezentacji

Artykuły: Ludność i zasoby mieszkaniowe w latach 1946–1974, GUS, „Statystyka Polska” nr 70, Warszawa 1976.

Sułek A., O czym mówią sondaże wyborcze, „Wiedza i życie” nr 10 (20), 1995.

Zasoby internetowe• www.kedzierzynkozle.pl

• www.lokalna.com.pl

• www.k-k.pl

• www.kkozle.pl

• www.tzk.k-k.pl

• www.powiat.kedzierzyn-kozle.pl

• www.mleczko.pl

• www.solidarnosc.org.pl/zjujka/

• www.wszia.tychy.pl

Fotografie w zbiorach archiwalnych: • Towarzystwa Ziemi Kozielskiej

• Wydziału Strategii, Rozwoju i Promocji Miasta Urzędu Miasta w Kędzierzynie-Koźlu

• Fotogalerie i rysunki satyryczne „Gazety Lokalnej” (M. Skoczek, J. Bartoszek)

• Zdjęcia: K. Bednarz ,J. Dźwilewski, E. Kadyła, B. Mańkowska, W. Lichorobiec, E. Nycz, D. Nurzyński, T. Płóciennik, B. Rogowski, T. Wasner.