Microsoft Word 2003 - skripta

DRUGA SREDNJA ŠKOLA, Velika Kladuša

Predavač: Hasan Omanović, dipl.el.ing. 1

MICROSOFT OFFICE WORD 2003 (skripta)

Kako izgleda prozor Worda ?

Slika 1. Izgled ekrana u Wordu

Prilikom opisa prozora potrebno je razlikovati njegove elemente, a to su:

1. Programska (naslovna) traka (Title Bar) - s lijeve strane te trake nalazi se ikona i ime programa u kojem radimo te ime aktivnog dokumenta, a s desne strane su dugmad za zatvaranje, maksimiziranje te minimiziranje prozora.

2. Traka s izbornicima (Menu bar) sadrži izbornike koje otvaramo klikom miša ili pomoću tipkovinice koristeći tipke prečaca. Izbornici su sljedeći:

Izbornik Tipka

prečaca Naredbe...

Datoteka (File) Alt + D za rad sa datotekama

Uređivanje (Edit) Alt + U za brisanje, kopiranje, pretraživanje, označavanje teksta

Pogled (View) Alt + L različiti načini prikaza dokumenta na zaslonu

Umetanje (Insert) Alt + M umetanje naredbe za umetanje polja, simbola, slika, tekstnih okvira i td.

Oblikovanje(Format) Alt + O za oblikovanje slova, odlomka, nabrajanja

Alati (Tools) Alt + A posebne naredbe (pravopis, postavke, alati ...)

Tablica (Table) Alt + T za rad s tablicama u Wordu Prozor (Window) Alt + R za rukovanje prozorima dokumenata Pomoć (Help) Alt + P različiti nivoi pomoći



3. Alatne trake (Toolbars) sadrže tipke s ikonama koje omogućuju jednostavan i brz odabir najčešće korištenih naredbi. U Wordu ima mnogo alatnih traka koje postavljamo i uklanjamo prema vlastitim potrebama pomoću naredbe Alatne trake (Toolbars) iz izbornika Pogled (View). Na slici se vide dvije najčešće korištene trake: Standardna alatna traka (Standard) i alatna traka za oblikovanje (Formatting). 4. Ravnalo (Ruler) nalazi se iznad i s lijeve strane radne površine, a koristi se za razna

podešavanja (npr. margina, namještanje oznaka za uvlačenje teksta...). Ravnalo s lijeve strane vidljivo je samo u pogledu Izgled ispisa (Print Layout).

5. Radna površina - koristi se za rad u izabranom dokumentu. U Wordu radna površina ima izgled praznog lista papira.

6. Dugmad za pogled (View) nalaze se uz lijevi rub vodoravnog klizača, a Word nudi 5 različitih pogleda dokumenta na zaslonu.

7. Dugmad za rad s prozorom 8. Traka stanja (Status bar)

nalazi se na dnu prozora, a daje informacije na kojoj se stranici, u kojem redu i koloni se nalazimo, način rada i ostalo.

9. Klizači (Scroll Bars) nalaze se ispod i s desne strane radne površine, a služe za kretanje po dokumentu.

10. Okno zadataka (Task Pane) smješteno je uz desni rub prozora i koristi se za dohvat raznih naredbi kao npr. otvaranje dokumenta, pretraživanje, oblikovanje, rad s cirkularnim pismom i td.

Kako odabrati naredbu ?

Naredbe možemo odabrati:

a) iz izbornika (padajućih ili objektnih) b) pomoću dugmadi na alatnim trakama ili c) koristeći se prečicama

Naredbe su u padajućim izbornicima prikazane prema učestalosti korištenja. Pregled svih naredbi dobije se pomoću strelice na dnu izbornika . Želimo li da se uvijek vide cijeli izbornici, odredimo u izborniku Alati (Tools) -> Prilagodba (Customize).



Otvaranje dokumenta Dokument u Wordu je tekstualna datoteka koja ima nastavak „.doc“ . Prilikom otvaranja dokumenta potrebno je razlikovati otvaranje novog i otvaranje postojećeg dokumenta. Novi se dokument automatski otvara prilikom pokretanja Worda, a ako se već nalazimo u Wordu, nekoliko je mogućnosti za otvaranje novog dokumenta:

naredbom Nova (New) iz izbornika Datoteka (File) otvara se okno zadataka Novi dokument (New Document) u kojem izaberemo Prazan dokument (Blank Document).

dugmetom Novi prazni dokument (New Blank Document) , na Standardnoj alatnoj traci.

prečacom Ctrl + N. Otvaramo li postojeći dokument možemo ga otvoriti na više načina:

naredbom Otvori (Open) iz izbornika Datoteka (File) ili Ctrl + O

dugmetom Otvori (Open) na Standardnoj alatnoj traci

u oknu zadataka Uvod (GettingStarted) izaberemo Više... (More...) Bez obzira način otvaranja, pojavi se dijaloški okvir Otvaranje (Open) u kojem biramo dokument. Prvo u polju Pogledaj u (Look in) odabiremo mapu u kojoj se dokument nalazi. Iz popisa dokumenata u mapi otvaramo željeni dokument dvostrukim klikom ili pomoću dugmeta Otvori

(Open) . Dokument možemo otvoriti upisom njegovog imena u polje Naziv datoteke (File Name). Polje Vrsta datoteka (Files of Type) omogućuje biranje vrste datoteke koju želimo otvoriti. Slika 2. Otvaranje datoteke

Unos i brisanje teksta Tekst unosimo u dokument pomoću tipkovnice od tačke unosa (kursor ili pokazivač). Sa svakim upisanim znakom ili napravljenim razmakom, kursor se pomiče za jedno mjesto udesno. Dodajemo li novi tekst u postojeći, postavimo tačku unosa na ono mjesto u dokumentu gdje ga želimo dodati i upišemo novi tekst. U Wordu nije potrebno voditi brigu o prelasku u novi red niti o novoj stranici. O tome se program brine sam.



Slika 3. Naredbe Poništi i Vrati u izborniku Uređivanje

Tijekom rada s dokumentom uvijek postoji potreba za ispravljanjem pogrešaka u radu. U tu svrhu koristimo naredbe Poništi (Undo) i Vrati (Redo) koje se nalaze na Standardnoj alatnoj traci i u izborniku Uređivanje (Edit).

Za brisanje teksta koristimo tipke Backspace i Delete. Backspace briše jedan znak lijevo od pokazivača, a Delete znak desno od pokazivača. Brišemo li označeni tekst, tada je svejedno koristimo li tipku Backspace ili Delete jer obje brišu označeni tekst.

Osim toga za brisanje možemo koristiti i naredbe Očisti (Clear) i Izreži (Cut) iz izbornika Uređivanje. Naredbom Očisti možemo izbrisati samo sadržaj ili samo oblikovanje označenog teksta.

Slika 4. Naredba Očisti



Spremanje dokumenta Ako spremamo novi dokument koji još nema ime ili postojećem želimo dodijeliti novo ime, koristi se naredba Spremi kao... (Save As) iz izbornika Datoteka (File). Otvara se dijaloški okvir Spremi kao. U tom okviru koristimo se sljedećim poljima:

polje Spremi u (Save in) - odabiremu mapu u koju ćemo dokument spremiti

polje Naziv datoteke (File name) - odabiremo ime

polje Spremi u obliku (Save as type) - odabiremo tip datoteke. Dokument možemo

spremiti i kao web stranicu. Klikom na dugme datoteka je spremljena.

Slika 5. Spremanje datoteke naredbom Spremi kao

U alatnoj traci ovog dijaloškog okvira nalazi se nekoliko dugmadi, a njihovo značenje je sljedeće:

Slika 6. Značenje dugmadi na alatnoj traci u dijaloškom okviru Spremi kao

Za spremanje već postojećeg dokumenta i na isto mjesto koristimo:

naredbu Spremi (Save) iz izbornika Datoteka (File)

dugme Spremi na Standardnoj alatnoj traci

prečac Ctrl + S



Zatvaranje dokumenta Kad završimo rad s dokumentom, potrebno je dokument zatvoriti, a to je moguće na nekoliko načina:

pomoću naredbe Zatvori (Close) u izborniku Datoteka (File).

pomoću dugmeta Zatvori prozor (Close Window) „X“ koji se nalazi na desnom rubu trake s izbornicima. Zatvaranjem prozora dokumenta automatski zatvaramo i sam dokument.

pomoću dugmeta Zatvori (Close) na naslovnoj traci . Ukoliko neki dokument nismo spremili, a želimo ga zatvoriti, program nas sam pita: "Želite li spremiti promjene u Ime_dokumenta?". Odabiremo:

Kretanje po dokumentu Po dokumentu se krećemo upotrebom tipkovnice i miša. Kretanje po dokumentu pomoću tipkovnice:

Kretanje po dokumentu upotrebom miša: koristimo se klizačima te dugmetima za pomicanje.

Slika 7. Kretanje po dokumentu upotrebom miša



Označavanje teksta u dokumentu Želimo li u dokumentu učiniti neku promjenu, npr. promijeniti vrstu slova, smanjiti crtež, urediti tablicu, potrebno je najprije taj dio dokumenta označiti. Označavati možemo pomoću tipkovnice i miša (mišem je jednostavnije).

Kopiranje i premještanje teksta u dokumentu Kopirati tekst možemo na više načina:

pomoću miša

pomoću naredbi Kopiraj (Copy) i Zalijepi (Paste). Pomoću miša:

1. Označimo tekst koji ćemo kopirati. 2. Držimo pritisnutu tipku Ctrl i mišem odvučemo označeni tekst tamo gdje ga želimo

kopirati.



3. Otpustimo tipku miša, a zatim tipku Ctrl jer će se u protivnom tekst premjestiti, a ne

kopirati. Kada vučemo tekst, kvadratić sa znakom plus (+) označava da se tekst kopira, a ne premješta.

Pomoću naredbi:

1. Označimo tekst koji želimo kopirati.

2. Odaberemo dugme Kopiraj (Copy) na alatnoj traci ili u izborniku Uređivanje (Edit) naredbu Kopiraj

3. Premjestimo pokazivač na mjesto gdje želimo tekst kopirati.

4. Odaberemo naredbu Zalijepi (Paste) na alatnoj traci ili u izborniku Uređivanje. Nakon što tekst kopiramo, pojavi se dugme Mogućnosti lijepljenja kojim određujemo neke mogućnosti oblikovanja.

Slika 8. Mogućnosti lijepljenja

Premjestiti tekst možemo na više načina:

pomoću miša

pomoću naredbi Izreži i Zalijepi. Pomoću miša:

1. Označimo tekst koji želimo premjestiti. Kliknemo na označeni dio teksta lijevom tipkom miša i drzimo je pritisnutom.

2. Kada se na kraju strelice pojavi kvadratić, povučemo strelicu (miš) na mjesto gdje želimo tekst premjestiti.

3. Otpustimo tipku miša. Pomoću naredbi:

1. Označimo tekst koji želimo premjestiti.

2. Odaberemo dugme Izreži (Cut) na alatnoj traci ili u izborniku Uređivanje naredbu Izrezi.

3. Postavimo pokazivač na mjesto gdje želimo premjestiti tekst.

4. Odaberemo dugme Zalijepi , na alatnoj traci ili naredbu Zalijepi iz izbornika Uređivanje.



Oblikovanje dokumenta Prilikom oblikovanja dokumenta možemo definirati 3 razine:

oblikovanje teksta oblikovanje odlomka oblikovanje stranice.

Oblikovanje teksta Prilikom izrade dokumenta uvijek se primjenjuje vrsta i veličina slova koja je zadana predloškom. Uglavnom je to predložak Normal. Želimo li tekst oblikovati drugačije od unaprijed zadanog, možemo to učiniti: pomoću dijaloškog okvira Font iz izbornika Oblikovanje (Format), dugmadima na alatnoj traci Oblikovanje (Formatting) ili kombinacijama tipki prečica.

Prije samog oblikovanja treba označiti tekst koji želimo oblikovati. Dijaloški okvir Font ima 3 kartice (taba): Font, Razmak među znakovima i Tekstualni efekti. Kartica Font omogućuje odabir vrste, stila, boje i veličine pisma, način i boju podcrtavanja te efekte. Kartica Razmak među znakovima (Character Spacing) omogućuje određivanje razmaka među znakovima i širinu znakova. Kartica Tekstualni efekti (Text Effects) omogućuje prikazivanje vizualnih efekata koji se primjenjuju na tekst kako bismo ga dodatno istaknuli. Animacije su vidljive samo na zaslonu, ali ne i na papiru. Polje Pretpregled (Preview) pokazuje trenutno oblikovanje teksta. Oblikovanje Fonta omogućuju i dugmad na alatnoj traci Oblikovanje tako da možemo mijenjati vrstu pisma, veličinu i stil.

Slika 9. Dijaloški okvir Font



Oblikovanje odlomka Odlomak je dio teksta u dokumentu koji je napisan između 2 pritiska na tipku Enter. Oblikujemo ga naredbom Odlomak (Paragraph) u izborniku Oblikovanje (Format) ili koristeći alate na standardnoj alatnoj traci. Da bismo odlomak istaknuli, koristimo se:

poravnanjima uvlakama i razmacima obrubljivanjem i sjenčanjem.

Razlikujemo četiri vrste poravnanja:

1. Lijevo - poravnanje uz lijevu marginu

2. Desno – poravnanje uz desnu marginu Slika 10. Oblikovanje dokumenta

3. Centrirano - poravnanje u sredini između dviju margina 4. Obostrano – jednakomjerno poravnanje uz lijevu i desnu marginu

Odlomak možemo uvući na više načina:

1. pomoću naredbe Odlomak (Paragraph) iz izbornika Oblikovanje (Format)

Slika 11. Uvlake u dijaloškom okviru Odlomak

2. pomoću dugmadi Povećaj uvlaku (odlomak se pomakne za jedan pomak

tabulatora udesno) i Smanji uvlaku (pomak ulijevo) na alatnoj traci 3. pomoću ravnala i miša 4. pomoću tipke tabulatora (Tab)

Razmak među odlomcima i redovima određujemo u dijaloškom okviru Odlomak na kartici Uvlake i razmaci (Indents and Spacing). Razmak određujemo tako da u polja Ispred (Before) i Iza (After) upišemo potrebne vrijednosti ili ih postignemo pomoću strelica uz desni rub polja. U polju Prored (Line spacing) možemo odabrati razmak među redovima u odlomku.

Slika 12. Razmaci u dijaloškom okviru Odlomak

Želimo li odlomak obrubiti ili osjenčati, koristimo naredbu Obrubi i sjenčanje (Borders and Shading) iz izbornika Oblikovanje (Format). Dijaloški okvir Obrubi i sjenčanje ima 3 kartice:



Obrubi, Obrub stranice, Sjenčanje. Kartica Obrubi ima nekoliko polja u kojima određujemo način obruba, biramo vrstu (stil) obruba kao i boju izabranog stila obruba.

Slika 13. Obrubi i sjenčanje

Karticom Obrub stranice (Page Border) možemo obrubiti čitavu stranicu na isti način kao i odlomak, s time da u polju Efekt (Art) možemo izabrati grafički prikaz kojim će se obrubiti stranica. Karticom Sjenčanje (Shading) određujemo pozadinu odlomka bojom ili uzorkom s tim da u polju Ispuna (Fill) biramo boju pozadine, a u polju Uzorci (Patterns) biramo intenzitete boje u postocima te uzorke. Oblikovanje stranice Naredba Postavljanje stranice (Page Setup) omogućuje uređivanje izgleda stranice, kao što je određivanje margina, položaja, veličine stranice. Pozivamo je iz izbornika Datoteka (File).

Dijaloški okvir Postavljanje stranice ima 3 kartice: margine, papir i izgled. Margina je prazan prostor između ruba stranice i teksta, a možemo je odrediti pomoću dijaloškog okvira ili miša i ravnala. Kartica Margine (Margins) omogućuje određivanje margine stranice u polju Margine, ispis sadržaja dokumenta vodoravno odnosno okomito određujemo u polju Usmjerenje (Orientation) , a polje Stranice (Pages) pruža još neke dodatne mogućnosti. Pomoću ravnala i miša marginu mijenjamo tako da se mišem postavimo na ravnalo i kada miš poprimi ovakav oblik <—> , vučemo ga lijevo ili desno ovisno o tome želimo li marginu povećati ili smanjiti. Isto

Slika 14. Postavljanje stranice vrijedi ako mijenjamo desnu, gornju ili donju marginu.



Kreiranje zaglavlja i podnožja Zaglavlje i podnožje su prazan prostor uz gornju (zaglavlje) i donju (podnožje) marginu stranice gdje možemo umetnuti tekst, grafiku, broj stranice, datum i sl. Tekst i slike unosimo i oblikujemo u zaglavlju/podnožju na isti način kao i ostali tekst dokument. Zaglavlje/podnožje kreiramo naredbom Zaglavlje i podnožje (Header and Footer) iz izbornika Pogled (View). Na vrhu dokumenta pojavi se okvir za zaglavlje, a u prozoru programa alatna traka Zaglavlje i podnozje. Kada radimo sa zaglavljem i podnožjem, tada je ostali dio dokumenta nedostupan (sive je boje).

Slika 15. Izgled zaglavlja i alatne trake Zaglavlje i podnožje Alatna traka Zaglavlje i podnožje sadrži dugme koje koristimo za umetanje automatskog teksta, broja stranice, datuma i vremena, određujemo želimo li različita zaglavlja na parnim i neparnim stranicama ili zaglavlje samo na prvoj stranici itd. Značenje dugmadi pokazuje sljedeća tablica:

Želimo li bilo šta promijeniti u zaglavlju /podnožju, kliknemo mišem dva puta na zaglavlje/podnožje i promijenimo ono što smo mislili mijenjati. Promjena se primjenjuje na svim stranicama. U dokumentu sadržaj zaglavlja/podnožja može biti isti na svakoj stranici, a može biti razlicit za parne i neparne stranice. Ukoliko je sadržaj različit, to određujemo naredbom Postavljanje stranice, na kartici Izgled. Mijenjamo li sadržaj zaglavlja/podnožja



za takve stranice, tada se pomoću dugmadi Pokaži prethodno (Show Previous) i Pokaži sljedeće (Show Next) pomičemo između parne i neparne stranice zaglavlja/podnožja.

Slika 16. Određivanje različitog zaglavlja/podnožja za parne i neparne stranice

Numeriranje stranica U slučaju kada imamo više stranica, stranice treba numerirati. To nam omogućuje naredba Brojevi stranica (Page Numbers) iz izbornika Umetanje (Insert).

Odabirom ove naredbe otvara se dijaloški okvir u kojem određujemo gdje će se ispisati broj stranice, na dnu ili vrhu te poravnanje, lijevo, desno, sredina... Poljem Pokaži broj na prvoj stranici (Show number on first page) određujemo hoće li se na prvoj stranici prikazati broj ili ne.

Slika 17. Određivanje brojeva stranica Dugme Oblikuj... (Format) daje neke dodatne mogućnosti: u polju Oblik broja biramo oblik brojeva (1, 2 ,3 ili I, II, III... i sl.), a u polju Numeriranje stranica (Page Numbering) odabiremo hoće li se brojevi stranica nastaviti iz prethodne sekcije ili broj određujemo sami.

Slika 18. Oblikovanje broja stranice

Izrada popisa Za izradu popisa i nabrajanja u dokumentu koristimo se numeriranim listama ili popisima, pri čemu kao oznake numeracije koristimo brojeve, slova, grafičke oznake i slike. Numeriranu listu možemo kreirati na dva načina:

tijekom izrade popisa u dokumentu ili već napisan tekst pretvaramo u numeriranu listu.



Kreiranje numerirane liste prilikom unosa teksta Na početku odaberemo oznaku numeracije i nakon toga upišemo tekst. Nakon upisa prve stavke iz popisa, tipkom Enter skrećemo u novi red i Word automatski dodaje sljedeću oznaku numeracije. Želimo li prekinuti automatsko numeriranje, dva puta pritisnemo tipku Enter. Oznaku numeracije biramo pomoću dugmadi na alatnoj traci Oblikovanje ili u izborniku Oblikovanje (Format) dijaloški okvir Grafičke oznake i numeriranje (Bullets and Numbering). Dijaloški okvir Grafičke oznake i numeriranje ima 4 kartice (taba): na kartici Grafičke oznake (Bulleted) biramo i prilagođavamo grafičke oznake za numerirane popise, na kartici Numerirano (Numbered) biramo numeriranje brojevima i slovima, na kratici Numerirano hijerarhijski (Outline Numbered) oblike za strukturno numeriranje, dok na kartici Stilovi popisa (List Styles) određujemo razne oblike popisa i prilagođavamo ih potrebama dokumenta. Slika 19. Grafičke oznake i numeriranje Pretvaranje napisanog teksta u numeriranu listu Ukoliko želimo napisan tekst pretvoriti u numeriranu listu, označimo tekst koji želimo numerirati i iz dijaloškog okvira Grafičke oznake i numeriranje odaberemo grafičku oznaku. Želimo li odabrati grafičku oznaku koju nemamo ponuđenu u tom dijaloškom okviru, označimo jednu grafičku oznaku i pritisnemo dugme Prilagodi...(Customize). Otvora se novi dijaloški okvir, Prilagodba popisa s grafičkim oznakama (Customize Bulleted List), u kojem biramo neki od ponuđenih znakova. Pritiskom na dugme Znak (Character) ili Slika (Picture) dobivamo popis svih mogućih znakova koje možemo primijeniti u kreiranju popisa. Izabrani znak ili slika primjenit će se na označene stavke popisa. Umetanje simbola i posebni znakovi Program Word omogućuje korištenje različitih znakova i simbola koji se ne nalaze na tastaturi. Simbole možemo umetati u dokument naredbom Simbol (Symbol) iz izbornika Umetanje (Insert). Dijaloški okvir Simbol ima dvije kartice: Simboli (Sjmbols) i Posebni znakovi (Special Characters). Na kartici Simboli nalaze se simboli dostupni u nekom od izabranih fontova, a svaki font sadrži drugačije simbole. Polje Nedavno korišteni simboli (Recently used symbols)



daje popis simbola koje smo zadnje koristili. Želimo li simbol umetnuti u dokument, označimo ga i kliknemo na dugme Umetni (Insert) ili to učinimo dvoklikom na simbol.

Slika

20. Kartica (tab) Simboli

Kartica Posebni znakovi nudi nam mogućnost umetanja znakova kao što su znak za autorsko pravo, registrirani zaštitni znak, odlomak i sl. Uz svaki znak prikazane su tipke prečaca kojima možemo te znakove umetnuti u dokument s time da i sami možemo odrediti tipke prečaca pomoću istoimenog dugmeta.

Slika 21. Kartica (tab) Posebni znakovi Umetanje matematičkih formula U radu s nekim dokumentom često se javlja potreba za pisanjem matematičkih izraza kao što su korijeni, razlomci, matematički simboli i sl. To nam u Wordu omogućava Uređivač jednadžbi (Equation Editor).

Pokrećemo ga iz izbornika Umetanje (Insert) tako da u podizborniku Objekt (Object) odaberemo Microsoft Equation. Na mjestu gdje želimo umetnuti neku formulu pokrenemo uređivač jednadžbi. Pojavi se pravokutnik u koji se upisuje formula, a na zaslonu je i alatna traka za upis formula. Iz alatne trake odabiremo simbole koji će činiti željenu formulu. Unutar formule pomičemo se strelicama. Upis formule završavamo klikom bilo gdje u dokumentu izvan formule. Ukoliko već napisanu formulu želimo mijenjati, dovoljan je dvostruki klik na nju. Ukoliko u popisu objekata Microsoft Equation nije naveden, to znači da ga treba dodatno instalirati s Office CD-a.



Pregled prije ispisa i ispis U Wordu uvijek možemo vidjeti kako će dokument izgledati na papiru prije nego što ga ispišemo. To nam omogućava naredba Pretpregled ispisa (PrintPreview) iz izbornika

Datoteka (File) ili dugme Pretpregled ispisa (Print Preview) . Ovu radnju nije moguće izvesti ukoliko na računaru nije instaliran ni jedan pisač. U pregledu ispisa pokazivač miša ima oblik povećala i omogućuje nam da povećamo ili smanjimo dio dokumenta radi lakše čitljivosti.

Dugme Zumiraj (Zoom) omogućuje da odredimo u kojem postotku, od stvarne veličine stranice želimo stranicu vidjeti (npr. u ovom slučaju 63 % od stvarne veličine). Pregled ispisa zatvaramo pomoću dugmeta Zatvori (Close) ili pritiskom na tipku Esc.

Slika 22. Izgled ekrana Pretpregleda

Ispis dokumenta Dokument možemo ispisati na dva načina:

klikom na dugme Ispis (Print) - dokument će se ispisati u jednom primjerku naredbom Ispis (Print) u izborniku Datoteka (File) (prečica Ctrl + P)

Odabirom naredbe otvara se dijaloški okvir Ispis koji pruža dodatne mogućnosti ispisa.

Slika 23. Ispis dokumenta



U polju Pisač (Printer) određujemo vrstu pisača u slučaju kada imamo više instaliranih. U polju Raspon stranica (Page range) određujemo želimo li ispisati sve stranice dokumenta, stranicu na kojoj se trenutno nalazimo ili pojedine stranice. U poljima Ispisi (Print) biramo hoćemo li ispisati dokument ili svojstva dokumenta te hoćemo li ispisati samo neparne ili parne stranice. U polju Kopije (Copies) određujemo u koliko primjeraka želimo ispisati dokument. Uključena opcija Složi za uvez (Collate) podrazumijeva ispis kopija na način da se sve stranice dokumenta ispisu u jednom primjerku, a ako je opcija Razvrstaj isključena, tada će se prva stranica ispisati u zadanom broju kopija, nakon nje druga, pa treća itd. Dugme Svojstva (Properties) omogućava podešavanje svojstva izabranog pisača. Pretraživanje i zamjena teksta Pretraživanje i zamjenu teksta u dokumentu omogućuju naredbe u izborniku Uređivanje (Edit). To su naredbe Traži (Find), Zamijeni (Replace) i Idi na (Go To). Odabirom bilo koje od tih naredbi otvara se isti dijaloški okvir, ali s drugom karticom ovisno o tome što želimo činiti: tražiti neki tekst, zamijeniti ili ići na određeno mjesto u dokumentu.

Slika 24. Pretraživanje i zamjena teksta

Karticu Traži (Find) koristimo za traženje neke riječi u dokumentu. U polje Traži ovo (Find what) upišemo riječ koju tražimo i klikom na Traži sljedeće (Find Next) Word označi traženu riječ. Svakim sljedećim klikom Word označi sljedeću pronađenu zadanu riječ. Kartica Zamijeni (Replace) omogućuje zamjenu jedne riječi nekom drugom koja se više puta pojavljuje u dokumentu. U polje Traži ovo (Find what) upišemo riječ koju želimo zamijeniti, a u polje Zamijeni ovim (Replace with) upisujemo riječ koja će zamijeniti traženu riječ. Zamjena započinje klikom na dugme Zamijeni (pri čemu Word zamijeni prvu pronađenu riječ) ili dugme Zamijeni sve (Replace All) pri čemu Word napravi sve izmjene.



Kartica Idi na (GoTo) omogućuje brzo pretraživanje u velikim dokumentima tako da u polju Idi na označimo koji dio dokumenta tražimo npr. tablicu, objekt, grafikon i sl., a s desne strane upišemo broj tog istog objekta. Pisanje teksta u stupcima Uobičajeno je u Wordu tekst pisati u jednom stupcu, ali postoji i mogućnost oblikovanja teksta u stupce. To nam omogućuje naredba Stupci (Columns) u izborniku Oblikovanje (Format) ili dugme Stupci (Columns) na standardnoj alatnoj traci. Tekst možemo u stupce oblikovati tako da prvo napišemo tekst, a zatim odaberemo naredbu ili odmah na početku pisanja odredimo broj stupaca i nakon toga pišemo tekst.

Slika 25. Odabir broja stupaca pomoću dijaloškog okvira

Ukoliko već napisan tekst želimo preurediti u stupce označimo ga i odaberemo iz dijaloškog okvira Stupci broj stupaca koristeći polje Prethodne postavke gdje možemo odabrati i dva stupca različite širine. Polje Širina i razmak (Width and spacing) omogućuje određivanje širine za svaki stupac posebno te razmak među njima. Između stupaca može biti crta što određujemo opcijom Crta između (Line between). Grafika u Wordu Da bismo dokument dodatno uredili te postigli neke efekte koji poboljšavaju njegov izgled, koristimo se podizbornikom Slike (Picture) iz izbornika Umetanje (Insert). Taj nam podizbornik omogućuje umetanje ukrasnih riječi, isječaka crteža i gotovih oblika kao i crteža, slika, filmova iz vlastite kolekcije. Najčešće korištene naredbe u tom izborniku su WordArt, Isječak crteža, Samooblici (AutoShapes) te umetanje crteža, slika Iz datoteke (From File) i Iz skenera ili kamere (From Scanner or Camera) ukoliko koristimo vlastitu kolekciju.



Word Art – ukrasne riječi Ukrasne riječi stavljamo u dokument na 2 načina:

dugmetom Word Art (nalazi se na alatnoj traci za crtanje)

pomoću izbornika Umetanje (Insert) gdje u podizborniku Slika (Picture) odaberemo naredbu Word Art.

Odabirom naredbe WordArt pojavi se dijaloški okvir koji nas kroz dva koraka vodi u oblikovanje ukrasnih riječi. U prvom koraku biramo stil ukrasnih riječi, a u drugom upisujemo tekst.

Slika 26. Umetanje ukrasnih riječi u dokument

Nakon potvrde unosa, ukrasne riječi pojave se u dokumentu na mjestu pokazivača, a u prozoru dokumenta pojavi se i WordArt traka. Tada WordArt možemo dodatno oblikovati. Alatna traka omogućuje uređivanje ukrasnih riječi tako da možemo promijeniti stil, boju ispune i obruba, promijeniti veličinu ili oblik, odrediti način prelamanja teksta i slično. Osim toga alatnom trakom možemo dodati i nove ukrasne riječi. Word Art kopiramo, premještamo i brišemo kao tekstualne dijelove dokumenta.



Slika 27. Značenje dugmadi na alatnoj traci WordArt

Isječak crteža Za umetanje gotovih crteža u dokument koristimo izbornik Umetanje (Insert), podizbornik Slika (Picture), a zatim izaberemo naredbu Isječak crteža (ClipArt.). Umetanje Isječka crteža omogućuje i dugme Umetni isječak crteža na alatnoj traci Crtanje (Drawing).

Slika 28. Odabir naredbe Isječak crteža te Isječak crteža u oknu zadataka

Odabirom ove naredbe Isječak crteža pojavi se u Oknu zadataka preko kojeg možemo pretraživati odabrane zbirke. Klikom na dugme Organiziraj isječke (Clip organizer) otvori se dijaloški okvir Microsoftov organizator isječaka (Microsoft Clip Organizer) gdje s lijeve strane odabiremo direktorij iz koje želimo odabrati određenu sliku, a s desne sliku. Sliku možemo umetnuti tako da je mišem odvučemo na određeno mjesto u dokumentu ili pomoću naredbi Kopiraj i Zalijepi. Osim isječaka crteža u dokument pomoću ove naredbe možemo umetati i fotografije, filmove i zvukove.



Slika 29. Način odabira crteža u Microsoftovom organizatoru isječaka (pomoću naredbi Kopiraj i Zalijepi)

Isječak crteža možemo, kao i ukrasne riječi, dodatno oblikovati pomoću naredbe Oblikuj sliku (Format Picture) koju odabiremo iz objektnog izbornika. Crtanje samooblika Jedna od korisnih naredbi u podizborniku Slika (Picture) je Samooblici (AutoShapes). Pomoću nje možemo crtati različite crte, strelice, krugove, elipse, zvjezdice ili neke druge oblike. Crtanje ovih oblika omogućuje nam i alatna traka Crtanje koja se obično nalazi na dnu prozora. Kako crtamo? Odaberemo jedan od ponuđenih oblika i tada miš poprimi oblik plusa. Držimo tipku miša pritisnutom i vučemo tako dugo dok ne dobijemo oblik željene veličine. Nacrtani oblik nalazi se u području crtanja. Područje crtanja je uokvireno područje u kojem možemo nacrtati više oblika koje tada možemo jednostavno premještati zajedno budući da čine cjelinu.

Slika 30. Samooblici i alatna traka Crtanje

Korisno je znati da Samoobliku možemo dodati i tekst. Označimo samooblik te iz objektnog izbornika odaberemo naredbu Dodaj tekst (Add Text). Tekst uređujemo kao bilo koji tekst u dokumentu.



Grupiranje crteža U Wordu je uvijek moguće više crteža grupirati kao jedan objekt. To je korisno u slučaju ako želimo više crteža premjestiti ili kopirati na neko drugo mjesto u dokumentu ili u novi dokument. Više crteža grupiramo tako da držimo pritisnutu tipku Ctrl i kliknemo na svaki objekt koji želimo grupirati. Nakon toga iz objektnog izbornika u podizborniku Grupiranje (Grouping) odaberemo naredbu Grupa (Group) ili na alatnoj traci Crtanje kliknemo na dugme Crtanje i odaberemo naredbu Grupa. Kako smo crteže grupirali, tako ih jednostavno možemo i razgrupirati. Označimo grupu i odaberemo naredbu Razgrupiraj (Ungroup).

Slika 31. Grupiranje crteža

Razmještaj crteža Ukoliko imamo više crteža, možemo odrediti njihov redoslijed, koji je crtež ispred, a koji iza. To nam omogućuje naredba Redoslijed (Order) iz objektnog izbornika.

Slika 32. Razmještaj crteža



Rad sa tablicama Tablice možemo kreirati na 3 načina:

1. pomoću dugmeta Umetni tablicu (Insert Table) na standardnoj alatnoj traci 2. pomoću naredbe Umetni tablicu iz izbornika Tablica (Table) 3. crtanjem pomoću miša i alatne trake Tablice i obrubi (Tables and Borders)

Kreiranje pomoću dugmeta "Umetni tablicu" Pokazivačem se postavimo na mjesto gdje želimo umetnuti tablicu i kliknemo na dugme Umetni tablicu (Insert Table). Povlačenjem miša određujemo broj redova i kolona, a kada otpustimo tipku miša, tablica se pojavi u dokumentu.

Slika 33. Kreiranje pomoću dugmeta „Umetni tablicu“

Kreiranje pomoću naredbe "Umetni tablicu" Iz izbornika Tablica (Table) odaberemo naredbu Umetni (Insert), a unutar nje naredbu Tablica (Table). Otvori se dijaloški okvir u kojem određujemo broj kolona i redova tablice. Dugme Samooblikuj (AutoFormat) unutar tog okvira omogućuje odabir jednog od gotovih oblika tablice.



Slika 34. Kreiranje pomoću naredbe "Umetni tablicu"

Crtanje pomoću miša i alatne trake „Tablice i obrubi“ Crtanje koristimo za kreiranje složenije tablice s različitom širinom kolona i redova. Kliknemo

na dugme Tablice i obrubi čime se pojavi alatna traka Tablice i obrubi (Tables and Borders). Miš poprimi oblik olovke i tablicu možemo crtati. Tablicu možemo crtati i pomoću naredbe Crtanje Tablice (Draw Table) iz izbornika Tablica. Osim za crtanje alatna traka Tablice i obrubi služi za uređivanje i oblikovanje tablice tako da pomoću nje možemo odrediti vrstu, debljinu i boju crte obruba tablice, spojiti nekoliko ćelija u jednu ili podijeliti ćelije, poravnati sadržaj ćelije, promijeniti smjer teksta i slično.

Slika 35. Crtanje pomoću miša i alatne trake Tablice i obrubi

Unos i oblikovanje podataka i tablice Podaci se u tablicu unose u ćelije, a uređujemo ih na isti način kao i ostali tekst u dokumentu s time da se naredba koju odaberemo primjenjuje na označenu ćeliju odnosno ćelije. Po ćelijama tablice krećemo se mišem i tastaturom (tipke sa strelicama te tipke PageUp i



PageDown). Naredbe za oblikovanje sadržaja ćelije pozivamo iz izbornika Oblikovanje ili koristimo dugmad na alatnoj traci (tekst oblikujemo kao i svaki drugi tekst u dokumentu). Oblikujemo li tablicu i ćelije u tablicama, pozivamo naredbe:

iz izbornika Tablica

iz objektnog izbornika

koristimo dugme na alatnoj traci Tablice i obrubi. Sljedeća tablica oblikovana je tako da prikazuje neke od funkcija alata na alatnoj traci Tablice i obrubi.

Slika 36.

Označavanje tablice, redova, kolona i ćelija u tablici prikazuje sljedeća slika:

Slika 37. Označavanje tablice, redova, kolona i ćelija u tablici pomoću miša



Slika 38. Označavanje tablice, redova, kolona i ćelija u tablici pomoću naredbe

Promjena veličine tablice Veličinu cijele tablice najjednostavnije je promijeniti korištenjem miša tako da se mišem postavimo na držač za promjenu veličine tablice u donjem desnom uglu. Kada miš promijeni oblik u strelicu ovakvog oblika razvučemo tablicu kako želimo. Ako želimo pojedinim kolonama / redovima mjenjati veličinu, tada postavimo miš uz rub

kolone/reda i kada miš poprimi ovakav oblik povlačimo ga u određenom smjeru ovisno o tome želimo li nešto proširiti ili suziti.

Slika 39. Promjena veličine tablice i kolone pomoću miša

Veličinu tablice, kolona/redova te pojedinih ćelija možemo mijenjati i naredbom Svojstva tablice (Table Properties) iz objektnog izbornika ili iz izbornika Tablica.



Slika 40. Svojstva tablice, kartice Redak i Stupac

Osim toga, naredba Samoprilagodi (AutoFit) nudi nekoliko mogućnosti promjene širine kolona i visine redova tako da npr. širinu kolona automatski podesi prema najdužem tekstu u svakoj koloni (Samoprilagodi sadržaju (AutoFit to Contents)) ili širinu kolona prilagodi širini stranice (Samoprilagodi prozoru (AutoFit to Window)). Poravnanje sadržaja u ćeliji možemo ostvariti pomoću dugmeta na alatnoj traci Tablice i obrubi ili iz objektnog izbornika.

Slika 41. Poravnanje sadržaja u ćeliji

Smjer teksta u ćeliji Ukoliko želimo promijeniti smjer teksta u ćeliji, koristimo se dugmetom Promijeni smjer

teksta (Change Text Direction) na alatnoj traci ili odaberemo naredbu Smjer teksta (Text Direction) u objektnom izborniku. Otvori se dijaloški okvir u kojem odaberemo željeni smijer. Umetanje i brisanje redova i kolona Za dodavanje redova/kolona koristimo se naredbom Umetni iz izbornika Tablica. Ovom naredbom možemo umetnuti red ispod/iznad označenog reda odnosno kolonu lijevo/desno od označene kolone. U istom izborniku je i naredba Izbriši za brisanje označenih redova/kolona. Ove naredbe možemo uvijek odabirati i iz objektnog izbornika.



Slika 42. Umetanje i brisanje redova/kolona

Umetanje i brisanje ćelija u tablici Nove ćelije stavljamo u tablicu pomoću dugmeta Umetni tablicu na standardnoj alatnoj traci ili naredbe Umetni ćelije (Insert Cells) iz izbornika Tablica. Kada označimo ćeliju/ćelije do

koje želimo umetnuti novu, dugme Umetni tablicu promijeni se u dugme Umetni ćelije . Ćelije brišemo pomoću naredbe Izbriši Ćelije iz izbornika Tablica ili tu istu naredbu odaberemo iz objektnog izbornika. Spajanje i dijeljenje ćelija u tablici U Wordu često postoji potreba za spajanjem više ćelija u jednu ili dijeljenjem jedne u više njih. Želimo li više ćelija spojiti u jednu, prvo ih označimo, a to možemo učiniti na više načina:

naredbom Spoji ćelije (Merge Cells) iz izbornika Tablica

istom naredbom iz objektnog izbornika

dugmetom Spoji ćelije na alatnoj traci Tablice i obrubi. Da bismo jednu ćeliju podijelili u više njih, označimo je na isti način kao kod spajanja i odaberemo naredbu Podijeli ćelije (Split Cells). Odabirom ove naredbe otvara se dijaloški okvir Podjela ćelija gdje određujemo na koliko će se dijelova ćelija podijeliti.

Slika 43. Spajanje više ćelija u jednu



Sadržaj Kako izgleda prozor Worda ? ................................................................................................................... 1

Kako odabrati naredbu ? ......................................................................................................................... 2

Otvaranje dokumenta.............................................................................................................................. 3

Unos i brisanje teksta .............................................................................................................................. 3

Spremanje dokumenta ............................................................................................................................ 5

Zatvaranje dokumenta ............................................................................................................................ 6

Kretanje po dokumentu........................................................................................................................... 6

Označavanje teksta u dokumentu ........................................................................................................... 7

Kopiranje i premještanje teksta u dokumentu ........................................................................................ 7

Oblikovanje dokumenta .......................................................................................................................... 9

Oblikovanje teksta ............................................................................................................................... 9

Oblikovanje odlomka ......................................................................................................................... 10

Oblikovanje stranice .......................................................................................................................... 11

Kreiranje zaglavlja i podnožja ................................................................................................................ 12

Numeriranje stranica ............................................................................................................................. 13

Izrada popisa .......................................................................................................................................... 13

Kreiranje numerirane liste prilikom unosa teksta ................................................................................. 14

Pretvaranje napisanog teksta u numeriranu listu ................................................................................. 14

Umetanje simbola i posebni znakovi ..................................................................................................... 14

Umetanje matematičkih formula .......................................................................................................... 15

Pregled prije ispisa i ispis ....................................................................................................................... 16

Ispis dokumenta .................................................................................................................................... 16

Pretraživanje i zamjena teksta ............................................................................................................... 17

Pisanje teksta u stupcima ...................................................................................................................... 18

Grafika u Wordu .................................................................................................................................... 18

Word Art – ukrasne riječi ................................................................................................................... 19

Isječak crteža ..................................................................................................................................... 20

Crtanje samooblika ............................................................................................................................ 21

Grupiranje crteža ............................................................................................................................... 22

Razmještaj crteža ............................................................................................................................... 22

Rad sa tablicama .................................................................................................................................... 23

Kreiranje pomoću dugmeta "Umetni tablicu" ............................................................................ 23



Kreiranje pomoću naredbe "Umetni tablicu" .................................................................................... 23

Crtanje pomoću miša i alatne trake „Tablice i obrubi“ ..................................................................... 24

Unos i oblikovanje podataka i tablice ................................................................................................ 24

Promjena veličine tablice .................................................................................................................. 26

Smjer teksta u ćeliji ............................................................................................................................ 27

Umetanje i brisanje redova i kolona .................................................................................................. 27

Umetanje i brisanje ćelija u tablici..................................................................................................... 28

Spajanje i dijeljenje ćelija u tablici ..................................................................................................... 28

Documents

Microsoft Word 2003 - skripta