Mikołaj Kopernik

CULTURE 2000

European project

WorldView Network

Text/Tekst

Małgorzata Czupajło

Translation/Tłumaczenie

3A-LINK Kraków, Bilboart Łódź

Photos/Zdjęcia

Lech Okoński, Henryk Szkop

Design/Projekt

Zbigniew Janeczek & Bilbo

Print/Druk

Drukarnia Wydawnictw Naukowych S.A.

Editor/Wydawca

Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku

© Muzeum Mikołaja Kopernika, Frombork 2003

ISBN 83-902540-8-5

On the front cover a part of Jan Matejko painting entitled "Copernicus" from the end of 19th century.

Na okładce fragment obrazu Jana Matejki pt. Kopernik z końca XIX w.

Copernicus portrait, before 1584.

Portret Mikołaja Kopernika, przed 1584 r.

Culture 2000 is a name of a EuropeanUnion program supporting a variety ofart and culture sectors. In January of 2001,

the program was opened to all culturalinstitutions of the applicant countries.

The Nicolas Copernicus Museum in Fromborkas a first culture institution received a financialgrant from the European Union as part of theCULTURE 2000 program. This program supportsall culture sectors. On January 25 2001, it wasopened to all applicant countries, in that Poland.In accordance to this program, the EuropeanCommission granted a three-year financialsupport to museums from Sweden, Italy, GreatBritain, the Czech Republic, and Poland, whichare in a partnership relations with each other.The above museums main emphasis is on theheritage left behind by five of the world’srenowned scientists: Nicolas Copernicus, TychoBrahe, John Kepler, Galileo, and Isaac Newton.

These scientists undermined thefundamentals of the visions and views of theworld in their time. Up to the XVII century, theview of the world’s structure was based on theideas of the ancient philosophers, mainlyAristotle. The general belief was that the Earth isthe center of the Universe while the Sun and theplanets revolve around it, while the spherespreading above them is created from the stars.Copernicus, by formulating his heliocentrictheory, undermined the common views andbeliefs and forced other scientists to respond tohis theory one way or another. Tycho Braheobserved a supernova in 1573 and stated thatwhat was considered until now a stable starsphere was undergoing changes as well. Keplerformulated three planetary movement theoriesbasing them among others on Brahe’sobservations. Galileo was the first to observe themoons of Jupiter and spots on the Sun. Finally,Newton discovered the laws of gravity, whichexplained many of the phenomena-taking placeon Earth and in the Universe. The above-

Kultura 2000 to nazwa programu Unii Eu-ropejskiej wspierającego działalność kul-turalną. W styczniu 2001 r. został on

otwarty dla instytucji z państw kandydującychdo Unii.

Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborkujako pierwsza instytucja kulturalna w Polsceuzyskało środki finansowe z Unii Europejskiejw ramach programu KULTURA 2000. Jest to pro-gram wspierający działalność kulturalną. 25stycznia 2001 został on otwarty dla krajów sto-warzyszonych — w tym dla Polski. Zgodniez nim Komisja Europejska przyznała trzyletniedofinansowanie współpracującym ze sobą insty-tucjom muzealnym ze Szwecji, Włoch, WielkiejBrytanii, Czech i Polski. Muzea te zajmują siędziedzictwem pozostawionym przez pięciuuczonych: Mikołaja Kopernika, Tycho de Brahe,Jana Keplera, Galileusza i Izaaka Newtona.

Uczeni ci położyli podwaliny pod współcze-sny obraz świata. Do XVII w. pogląd na budowęświata oparty był na ideach starożytnych filozo-fów, przede wszystkim Arystotelesa. Panowałoprzekonanie, że Ziemia jest centrum Wszech-świata, a Słońce i planety krążą wokół niej,gwiazdy zaś stanowią rozciągającą się nad pla-netami sferę stałą. Kopernik formułując teorięheliocentryczną, burzył panujące poglądy i spo-wodował, że każdy uczony musiał się o niej wy-powiedzieć. Tycho de Brahe obserwował w 1572roku gwiazdę supernową i stwierdził, że uważa-na za stałą strefa gwiazd również podlega zmia-nom. Kepler sformułował trzy prawa dotycząceruchu planet, opierając się między innymi na ob-serwacjach Brahe'go. Galileusz jako pierwszy za-obserwował księżyce Jowisza i plamy na Słońcu.W końcu Newton odkrył prawo grawitacji, wy-jaśniające wiele zjawisk zachodzących na Ziemii we Wszechświecie. Opisani uczeni studiowalina różnych uniwersytetach, pracowali w róż-nych krajach.

Miejsca, gdzie znajdują się pamiątki po nich za-licza się do interesujących atrakcji turystycznych.Instytucje, które zajmują się pielęgnowaniem

The Copernicus Tower in Frombork.

Wieża Kopernika we Fromborku.

mentioned scientists studied at differentuniversities and worked in different countries.

Places collecting and maintaining all aspects ofthese great men’s legacy are tourists’ attractions.The institutions responsible for caring andcollecting these legacies formed a cooperativepartnership called the WORLD VIEWNETWORK. They comprise of the following:

The Nicolas Copernicus Museum in Fromborkhttp://www.frombork.art.pl

The Department of Arts and Culture inLandskrona and the Tycho Brahe Museum onthe island of Hven http://www.tychobrahe.com/

The Technology Museum of Praguehttp://www.ntm.cz/auvod.htm

The Museum of the History of Sciencehttp://www.galileo.imss.firenze.it/index.thml

National Trust and Woolsthorpe Manorhttp://www.nationaltrust.org.uk/main

The cooperative partnership mentioned willencompass a period of three years. The actualeffects of their labors will be seen in the year2004. The financial grants expand greatly thedevelopment possibilities of the NicolasCopernicus Museum in Frombork. It was thanksto this grant that the following informationpamphlet about Nicolas Copernicus waspublished. �

tych pamiątek, zawarły między sobą porozumie-nie o współpracy o nazwie WORLD VIEW NETWORK. Są to:

Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborkuhttp: //www. frombork. art. pl

Departament Kultury miasta Landskronai Muzeum Tychona de Brahe na wyspie Hvenhttp://www.tychobrahe.com/

Muzeum Techniki w Pradze http: //www. ntm. cz/auvod. htm

Muzeum Historii Nauki we Florencji http: //www. galileo. imss. firenze. it/index. thml

National Trust i Woolsthorpe Manor http: //www. nationaltrust. org. uk/main

Porozumienie o współpracy obejmuje okrestrzech lat. Konkretne efekty pracy będą widocz-ne w roku 2004. Uzyskane środki finansowe po-szerzają możliwości rozwoju Muzeum MikołajaKopernika we Fromborku. �

The scholar's study in the Copernicus Tower in Frombork.

Gabinet uczonego w Wieży Kopernika we Fromborku.

The world known in the middle ages.

Średniowieczny obraz świata.

Nicholas Copernicus Nicolas Copernicus is one of the most fascinatingpersonages of the Renaissance. He wasprincipally known for his heliocentric theory,which gave the modern views of the structure of the Universe their start. Today, Copernicus’theory that Earth is not the center of theUniverse but along with all the other planetscircles around the Sun is considered to be quiteobvious. However, at the time the theory wasvoiced, it was a revolutionary view and greatlyinfluenced all natural and philosophical sciences.

The followers of Copernicus

Tycho Brahe, Galileo, John Kepler, Isaac Newton(who had the newest and the most accurate skyobservation instruments) provided new proof of the accuracy of the heliocentric theory’sprinciples. The final verification and formulationof Copernicus’s theory took place upon Kepler’sintroduction of the planet’s elliptical orbits andNewton’s formulation of the basic laws of mechanics and gravity.

Family home

Nicolas Copernicus was born in (Thorn) nowToruń, Poland on February 19, 1473. He was the youngest of the four children of NicolasCopernicus, a Toruń merchant, and his wifeBarbara nee. Wezendrode. Copernicus was 10years old when his father died. Their maternaluncle - Łukasz (Lucas) Watzenrod – the futureBishop of Warmia (Ermland) – took theorphaned family under his care.

Education

Thanks to his uncle’s care Nicolas received a solid education at the best universities. Aftercompleting his studies at St. John’s Church inToruń parochial school, he began his universityeducation at the Kraków Academy – TheJagiellonian University. The time of his highereducation coincided with the expansion andemphasis on the astronomy studies at the

Mikołaj Kopernik Mikołaj Kopernik to jedna z najbardziejfascynujących postaci okresu renesansu. Znanygłównie jako twórca teorii heliocentrycznej,która dała początek współczesnym poglądom nabudowę świata. Twierdzenie Kopernika, że tonie Ziemia stanowi centrum Wszechświata, alerazem z innymi planetami krąży dokoła Słońca,wydaje się dzisiaj oczywiste. W momencieogłoszenia był to pogląd bardzo rewolucyjny i wywarł głęboki wpływ na nauki przyrodnicze i filozofię.

Następcy Kopernika

Tycho de Brahe, Galileusz, Jan Kepler i IzaakNewton (dysponujący coraz doskonalszymiinstrumentami do obserwacji nieba) dostarczalinowych dowodów słuszności teoriiheliocentrycznej. Ostateczne sformułowanie ipotwierdzenie teorii Kopernika nastąpiłowówczas, gdy Kepler wprowadził eliptyczneorbity planet, a Newton sformułowałpodstawowe prawa mechaniki i grawitacji.

Dom rodzinny

Mikołaj Kopernik urodził się w Toruniu 19 lutego 1473 r. Był najmłodszym z czworgadzieci toruńskiego kupca Mikołaja Kopernika i Barbary z domu Watzenrode. Miał 10 lat, gdyzmarł jego ojciec. Osieroconą rodzinązaopiekował się brat matki - Łukasz Watzenrode– przyszły biskup warmiński.

Wykształcenie

Dzięki opiece wuja Mikołaj otrzymał gruntownewykształcenie. Po ukończeniu nauki w szkoleprzy kościele Św. Janów w Toruniu rozpocząłstudia na Akademii Krakowskiej. Jego nauka w Krakowie przypadła na czas, gdy na uczelninajwiększy rozkwit przeżywała astronomia.Nauczycielem Kopernika był Wojciech z Bru-dzewa, którego wykładów przyjeżdżała słuchaćmłodzież z Niemiec, Węgier i Szwecji. Z Akademii Krakowskiej wyniósł Kopernik

16th century woodcuts: the four elements and the scheme of theMoon's eclipse.

XVI-wieczne drzeworyty: cztery żywioły i schemat zaćmieńKsiężyca.

Academy. Copernicus’s teacher was Wojciechfrom Brudzew, whose lectures were attended bystudents coming from Germany, Hungary, andSweden. Copernicus left the Kraków Academywith a general education of liberal arts and a love of astronomy.

Later, he studied law and medicine in Italyand additionally studied mathematics andastronomy. In 1496, he began to study law inBologne. In 1500, he underwent his legalpractice at the papal law offices in Rome. It washere; in the Eternal City, that he publiclyconducted a lecture on mathematics. In 1501,Copernicus gained permission to studymedicine in Padua. He received his doctorate incanonical law from the Ferrara University and at the same time received his license to practicemedicine. At this time, he left Italy and came toWarmia (Ermland), where his uncle ŁukaszWatzenrode was the Bishop since 1485.

Warmia (Ermland)

Warmia is a historically rich area of Poland.Until 1466, it was a part of the Teutonic KnightsOrder territory. In 1243, four episcopates wereappropriated in Prussia, among the Warmia(Ermland) episcopate. In the process of thediocese allotment, the Bishop of Warmiareceived one third of its territory as his wages.The Bishop shared a part of the receiveddioceses with the canonic chapter. Between theyears of 1466 and 1772, Warmia wasincorporated into in the Polish Crown territories.

A sojourn in Lidzbark Warmiński (ErmlandLidzbark)

On behalf of the Bishop’s of Warmia,Copernicus’ uncle’s, Łukasz Watzenrode’s,intercessions, in 1497 Copernicus was admittedto the canonic Warmia Chapter. During the firstyears he lived in the Bishop’s palace in LidzbarkWamiński (Ermland Lidzbark) as a personalsecretary and doctor to the Bishop. Heparticipated in the political life at his uncle’s

ogólną wiedzę humanistyczną i zamiłowanie doastronomii

Następnie studiował we Włoszech prawo i medycynę, a dodatkowo zajmował sięmatematyką i astronomią. Studia prawniczerozpoczął w 1496 r. w Bolonii. W 1500 r. odbyłpraktykę prawniczą w kancelarii papieskiej w Rzymie. W Wiecznym Mieście wygłosiłpubliczny wykład z zakresu matematyki. W 1501 r. podjął w Padwie studia medyczne. W 1503 r. uzyskał w Ferrarze dyplom doktoraprawa kanonicznego. Jednocześnie ukończyłstudia medyczne w Padwie, uzyskując prawowykonywania praktyk lekarskich. W tymże rokuMikołaj Kopernik opuścił Italię i przybył naWarmię, gdzie od 1485 r. biskupem był ŁukaszWatzenrode.

Warmia

Warmia to region Polski o bogatej historii. Do1466 r. stanowiła część państwa krzyżackiego. W 1243 r. na terenie Prus zostały utworzone(erygowane) cztery biskupstwa, między innymiwarmińskie. W akcie powołującym diecezjębiskup warmiński otrzymał jedną trzecią jejterytorium jako swoje uposażenie. Ziemianadana biskupowi na własność to historycznaWarmia. Otrzymaną na własność częścią diecezjibiskup podzielił się z kapitułą.

W latach 1466 - 1772 Warmia wchodziła w skład Korony Polskiej.

Pobyt w Lidzbarku Warmińskim

Dzięki zabiegom Łukasza Watzenrode już w 1497 r. Kopernik został przyjęty do kapituływarmińskiej. Pierwsze lata pobytu na Warmiispędził jednak na dworze biskupim w LidzbarkuWarmińskim jako osobisty sekretarz i lekarzWatzenrodego. U boku wuja uczestniczył w życiu politycznym, jeżdżąc na zjazdy stanówPrus Królewskich w Malborku, Elblągu i Toruniu.

Atypical map of Warmia form the 18th century.

Nietypowa mapa Warmii z XVIIIw.

Lidzbark Warmiński end of 17th century.

Lidzbark Warmiński, druga połowa XVII w.

View of Frombork according to Ferdinand Quast from 1852.

Widok Fromborka z 1852 r. wg. Ferdinanda Quasta.

side, attending the congresses of the RoyalPrussia’s States: Malbork, Elbląg and Toruń.

He dedicated his free time to putting on paperhis views and theories. In Lidzbark he wrote„An essay on the movement of heavenly bodies”– the first outline of his theory. He alsotranslated into Latin – „the Moral, idyllic andlove letters” by a Greek poet and moralizerTheophylactus Simocattes. They were publishedin 1509 in Krakow with a dedication to his uncle,Bishop Łukasz (Lukas). By doing this, heshowed his appreciation to his protector. Soonafter, he left the court in Lidzbark and went toFrombork.

Frombork

A small town over the Vistula Bay became theseat of the Ermland Canonic Chapter in 1278. A cathedral was raised in the XV century on anatural defensive hillside surrounded by highwalls. On the neighboring hillside, two of thecanon houses – canonries were built. Copernicusmoved into one of them. In doing so he began alife, which was ruled by the Chapter’s statutes.

Life in the Canon Chapter

A Cathedral Chapter is a college of clergyprelates and canons established to perfect thecult of God in the cathedral life. The CathedralChapter of Warmia in the XVI century hadextensive authorative rights. It had the right toelect a bishop and served to help in theadministration of the diocese. It constituted itsown legal body had its own residence, belfry,treasury, archive collections, colors and uniform,a crested shield and its own seal. The third partof Warmia comprised of the goods from which ithad a continuous profit flow.

The canonry ensured a considerable wealthbut it also involved a wide spectrum ofresponsibilities. The most important of thesepertained to the service to God, choir prayer andliturgical service. As during these times canonsquite often did not have priestly vows, the sacral

W chwilach wolnych od obowiązkówprzenosił na papier swoje poglądy. W Lidzbarkunapisał „Komentarzyk o hipotezach ruchów ciałniebieskich” – pierwszy zarys swojej teorii.Przetłumaczył też - na łacinę - „Listyobyczajowe, sielskie i miłosne” greckiegomoralizatora Teofilakta Symokatty. Zostały onewydane w 1509 r. w Krakowie i dedykowaneprzez Mikołaja wujowi - biskupowi Łukaszowi.W ten sposób okazał wdzięczność swojemuprotektorowi. Wkrótce po tym opuścił dwór w Lidzbarku i udał się do Fromborka.

Frombork

Niewielkie miasto nad Zalewem Wiślanym stałosię siedzibą kapituły w 1278 r. Na naturalnieobronnym wzgórzu wznosiła się katedra, którąw XV w. otoczono wysokimi murami. Nasąsiednich wzgórzach stanęły domy kanoników– kanonie. W jednym z nich zamieszkałKopernik. Rozpoczął w ten sposób życie, którebyło regulowane przez statuty kapituły.

Życie w kapitule

Kapituła to kolegium duchownych prałatów i kanoników ustanowione w celu sprawowania i uświetniania kultu Bożego w kościelekatedralnym. Warmińska kapituła katedralnawyposażona była w XVI w. w szerokieuprawnienia. Miała prawo wyboru biskupa i służyła pomocą w zarządzaniu diecezją.Posiadała osobowość prawną, własnąrezydencję, dzwonnicę, skarbiec, archiwum,barwy i strój, tarczę z herbem i pieczęć. Trzeciączęść Warmii stanowiły dobra, z którychczerpała dochody.

Kanonikat zapewniał dostatni byt, ale wiązałsię z szeregiem obowiązków. Najważniejsze z nich dotyczyły służby bożej, obejmowałymodlitwy chórowe i służbę liturgiczną.Ponieważ w tym czasie kanonicy często nie mieliświęceń kapłańskich obowiązki służby bożejwypełniali za nich wikariusze. Inne byłypowinności kanoników, które wiązały się

Frombork end of 17th century.

Frombork, druga połowa XVII w.

Gravestone epitaph of Bartholomew Boareszow ca. 1426 from theFrombork cathedral.

Epitafium Bartłomieja Boreszowa, ok. 1426 r., z katedryfromborskiej.

services were fulfilled in their name by thevicars. The canons had other duties derivingfrom their real estate, cathedral care, andmaintenance of its surrounding fortification. Thecanons often rotated among several offices.Copernicus was granted leave of fulfilling theseduties for only three years. During his life inWarmia (Ermland), lasting over thirty years, hehad many functions: a chancellor, a controller,the supervisor of the provisions accounts, theChapter’s goods administrator, the Chapter’senvoy, the Chapter’s table caretaker, the buildingcash distribution overseer, a clerk responsible forthe armament of Frombork’s (Frauenburg’s)fortress and a clerk in charge of overseeing theprocessing of wills. Fulfilling these duties,sometimes two simultaneously, Nicolas oftenhad to leave his home in Frombork(Frauenburg).

The Administrator’s Offices of the Chapter’sEstate were located in Olsztyn (Allenstein). Infulfilling, the duties of his appointed positionCopernicus made approximately 60 locationtrips to villages of the area between the years of1516 to 1519, populating the empty Chapterlands with settlers. In 1520, as an Administrator,he organized the defense of Olsztyn against theinvasion of the Teutonic Knights Order. Heknew Warmia (Ermland) well and activelyparticipated in the political and economic life ofRoyal Prussia. Between the years of 1510 and1512, he prepared a map of Warmia (Ermland),the western borders of Royal Prussia, designedespecially for the royal council congress inPoznań. At the Diet of Graudenz (the RoyalPrussia’s States congress in Grudziąc in 1522 hepresented a „Coin Treatise”, a reform of currencyprogram. Copernicus also, along with BernardWapowski drafted a map of the Kingdom ofPoland and Lithuania. During this entire time,he also served as a doctor to the bishop and allthe canons.

z posiadaniem przez kapitułę sporych dóbrziemskich, opieką nad katedrą i otaczającymi jąmurami. Istniał szereg urzędów, na którychkanonicy często się zmieniali. Kopernik uzyskałzwolnienie z ich pełnienia jedynie na 3 lata. W ciągu swojego ponad trzydziestoletniegopobytu na Warmii pełnił różne funkcje: byłkanclerzem, wizytatorem, przełożonym kasyaprowizacyjnej, administratorem dóbr kapituły,posłem, opiekunem stołu kapituły, przełożonymkasy budowlanej, urzędnikiem do sprawnadzoru nad uzbrojeniem warowni from-borskiej, urzędnikiem odpowiedzialnym zanadzór nad wykonywaniem testamentów.Pełniąc te funkcje, (czasami dwie jednocześnie)Mikołaj często opuszczał swój dom we Fromborku.

Urząd administratora dóbr kapituły miałswoją siedzibę w Olsztynie. Kopernik sprawującten urząd w latach 1516 – 1519, dokonał około 60wyjazdów lokacyjnych na wieś, zasiedlającosadnikami puste ziemie kapituły. W 1520 r.,również jako administrator, organizował obronęOlsztyna przed wojskami krzyżackimi. Dobrzeznał Warmię i angażował się w życiegospodarcze i polityczne Prus Królewskich.Sporządził w latach 1510- 1512 mapę Warmii i zachodnich granic Prus Królewskichprzeznaczoną na zjazd rady królewskiej w Poznaniu. Na zjeździe stanów PrusKrólewskich w Grudziądzu w 1522 r. wygłosił „Traktat o monecie” zawierający projekt reformysystemu monetarnego w Prusach.Współpracował z Bernardem Wapowskim przysporządzaniu mapy Królestwa Polskiego i Litwy.Przez cały czas służył kanonikom i biskupowijako lekarz.

Obserwacje astronomiczne.

Mimo tak licznych zajęć znajdował czas naobserwacje nieba, obliczenia i pisanie dzieła,które zawierało nowe spojrzenie na budowęświata i zapewniło swojemu autorowi ważnemiejsce w historii nauki. Prowadził badania,

Madonna of Frombork, around 1504.

Madonna fromborska, ok. 1504 r.m z katedry fromborskiej.

kiedy tylko miał czas i gdy pozwalała na to aura,która we Fromborku bywa i dziś bardzozmienna. Instrumenty, którymi się posługiwał,wykonał z drewna jodłowego, wzorując się nainstrumentarium antycznym. Najprostszymprzyrządem był kwadrant, którym mierzyłkątową wysokość Słońca i Księżyca nadhoryzontem. Do dokładniejszych pomiarówwysokości Kopernik używał przyrządu zwanegotriquetrum, czyli trójkąta paralaktycznego, zaśdo obserwacji gwiazd najbardziejskomplikowanego instrumentu - astrolabium(sfery armilarnej). Przyrządy te ustawiał wprzylegającym do jego kanonii ogrodzie, nadobrze wypoziomowanej płycie - pavimentum.

Dzieło Kopernika

Zarys swojej teorii budowy świata zawarłastronom w napisanym w 1510 r.„Komentarzyku”. Pismo to krążyło w odpisachwśród przyjaciół Mikołaja i uczonych. Swojegłówne dzieło „De revolutionibus” („O obrotach”)ukończył w 1530 r., ale długo nie mógł sięzdecydować na jego wydrukowanie. Teoriamówiąca, że Ziemia jest jedną z krążących wokółSłońca planet, stawiała Kopernika w opozycjiwobec astronomów głoszących tradycyjnepoglądy ptolemeuszowskie i wobec Kościoła.Mikołaj doskonale zdawał sobie z tego sprawę.Dopiero przybyły do Fromborka w 1539 r. JerzyJoachim von Lauchen, zwany Retykiem,namówił Kopernika do wydania dzieła drukiem.Najpierw Retyk wydał w 1540 r. w Gdańsku„Narratio prima” („Opowiadanie pierwsze”),które propagowało teorię heliocentryczną. Rokpóźniej opuszczał Prusy, zabierając ze sobągotowy rękopis „De revolutionibus”. Zanimukazała się całość, w połowie 1542 r. w oficynieJana Luffta w Wittenberdze, wyszła rozprawkapod tytułem „O bokach i kątach trójkątów”,zawierająca trzy końcowe rozdziały księgipierwszej „ O obrotach”. W całości „Derevolutionibus” ukazało się drukiem w 1543 r. w Norymberdze. W tym samym roku Kopernik

Astronomy observations

Despite his many duties, he always found thetime to observe the heavens, to calculate andwrite down his scientific masterpiece, whichdescribed a new view of the world’s structureand ensured its author an important place inscience. He conducted research whenever hecould find the time and when the weather,which tends to be fickle in Frombork(Frauenburg), permitted. The instruments,which he used for his research, he made himselfout fir tree wood, based on an antiqueinstrument design. The simplest instrument wasthe quadrant, used to measure the angle heightof the Sun and the Moon above the horizon. Forthe more exact measurements of height anddistance, Copernicus used an instrument calledthe astrolabe (armillary sphere). He placed all ofthe instruments on an even and especiallyleveled tile called the pavimentum in thegardens next to the canonry.

Copernicus’s Masterpiece

The astronomer presented an outline of histheory about the world’s structure in a littlehand written book called the „LittleCommentary” which circled among his friendsand other scientists. He finished his mainmasterpiece „De revolutionibus” („AboutRevolution”) in 1530 but for a long time he couldnot decide on having it published. A theory,which claimed that the Earth was just one of theplanets circling about the sun, placedCopernicus in the opposition of otherastronomers who shared traditional views ofPtolemy and against the Church itself. Nicolaswas well aware of this. Finally, a newly arrivedin Frombork (Frauenburg) young professor ofmathematics and astronomy, Georg Joachim vonLauchen, called Rheticus, convinced Copernicusto have his work first published. First, in 1540 inGdańsk Rheticus published „Narratio Prima”(„The First Report”), which propagated theheliocentric theory. A year later when leaving

Astrolabium, a reconstruction of the Copernicus' instrument.

Astrolabium, rekonstrukcja instrumentu Kopernika.

zmarł we Fromborku. Po jego śmierci dziełozostało jeszcze dwukrotnie wydane w 1566 r. w Bazylei i w 1616 r. w Amsterdamie. Następnieprzez ponad dwieście lat znajdowało się naindeksie ksiąg zakazanych. Kolejne wydaniapojawiły się w XIX w. Pierwszy przekład „Derevolutionibus” na język polski (wraz z „Opo-wiadaniem pierwszym” Retyka) opublikowanyzostał w 1854 r.

Znaczenie „De revolutionibus”

Pierwsze wydanie „ De revolutionibus” zostałoopatrzone przez wydawcę przedmową, któraprzedstawiała dzieło, jako zawierająceniekoniecznie prawdziwe hipotezy. Od tej poryjednak żaden uczony nie mógł być obojętnywobec teorii heliocentrycznej, musiał opowie-dzieć się za lub przeciw. Dwieście lat minęłozanim teoria Kopernika została przez jegonastępców udoskonalona i przestała w świecienauki budzić jakiekolwiek wątpliwości.Dzisiejszy obraz budowy wszechświata maswoje źródła w dziele fromborskiego kanonika.

Pamięć o Koperniku

Kopernik zmarł w maju 1543 r. (z ustaleńhistoryków wynika, że między 21 a 24 maja) i spoczął pod posadzką katedry fromborskiej.Gdzie dokładnie jest jego grób, do dziś niewiadomo. We Fromborku przetrwała pamięć owielkim uczonym. Kapituła pierwsze epitafiumwystawiła Kopernikowi w 1580 r. Po jegozniszczeniu, w XVIII w. wystawiła nowe (postronie północnej nawy głównej na pierwszymfilarze od prezbiterium) na miejscu nie mającymżadnego związku z miejscem pochówkuastronoma.

Przez wieki kultywowano pamięć o uczonym.Powstała legenda, że był konstruktorem i budowniczym kanału doprowadzającego doFromborka wodę z rzeki Baudy oraz urządzeńwodociągowych w tym mieście i w innychmiastach pruskich. Choć to tylko legenda,

Prussia he had with him the completemanuscript of „De revolutionibus.” Before theentire work was published in 1542 (in the a littlebackroom of John Luffta in Wittenberg) a smallessay entitled „About the sides and angles ofTriangles” containing the last three chapters ofthe first book „About Revolutions” waspublished. „De revolutionibus” was published inits entirety, in 1543 in Nuremberg. Copernicusdied that same year in Frombork. After hisdeath, his masterpiece was published two moretimes, once in Basel in1566 and in Amsterdam in1616. For the next twelve years, the book wasbanned and placed on a forbidden readingmaterial black list. The book would not bepublished again until the XIX century. The firstPolish translation of „De revolutionibus”(including Rheticus’s „The First Report”) waspublished in 1854.

The meaning of „De revolutionibus”

The first edition of „De revolutionibus” includeda foreword from the publisher, stating that theresults of the studies and contents of the bookdid not necessarily contain truthful hypothesis.Since then, however, no scientist could remainneutral about the heliocentric theory and had tospeak for or against it. It would be two hundredyears before Copernicus’s theory was perfectedby his followers and no longer evokes anydoubts or questions of any kind. Today’s view ofthe universe’s structure has its source in themasterpiece and work of a canon from Frombork(Frauenberg).

Remembrance of Copernicus.

Copernicus died in May of 1543 (based onhistorian’s theories, sometime between May 21stand the 24th) and was laid to rest under thefloor of the Frombork’s (Frauenberg) Cathedral.Where exactly the final resting place is, to thisday has not been established. The memory ofthe great scientist endures in Frombork(Frauenberg) to this day. The Chapter erected

”De revolutionibus”, a part of the Copernicus' manuscript.

De revolutionibus, fragment rękopisu Kopernika.

Gravestone epitaph of Copernicus, 1735 from the Fromborkcathedral.

Epitafium Mikołaja Kopernika, 1735 r., z katery fromborskiej.

świadczy ona o szacunku, jakim darzonodoktora Mikołaja.

Pierwsza izba pamięci poświęcona MikołajowiKopernikowi powstała we Fromborku w 1912 r.w wieży, która za życia astronoma była jegowłasnością. Muzeum utworzono w 1948 r.Najpierw sale ekspozycyjne znajdowały się wkanonii pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP ,a od 1970 r. mieszczą się w dawnym pałacubiskupim na Wzgórzu Katedralnym. Przez całyrok są udostępniane zwiedzającym. Dodatkowąatrakcją jest wieża (dawna dzwonnica kate-dralna), która latem jest miejscem wystaw sztukiwspółczesnej, a z tarasu widokowego możnapodziwiać okolicę. W przyziemiu wieży mieścisię planetarium, przez cały rok prezentująceseanse o tematyce astronomicznej. Poza Wzgó-rzem Katedralnym znajdują się: dział muzeumpoświęcony historii medycyny oraz obserwa-torium astronomiczne. Siedzibą pierwszego jestdawny szpital pod wezwaniem św. Ducha,zachowany w niezmienionej formie od XVII w.Obok niego założono niewielki ogród zielny.

Obserwatorium astronomiczne znajduje się w odległości 1,5 km od miasta na najwyższym z okolicznych wzgórz – Żurawiej Górze. Co rokulatem, w ramach akcji „Wakacje w planetarium”odwiedzają obserwatorium młodzi miłośnicyastronomii. Prowadzą obserwacje astrono-miczne, uczestniczą w pracach planetarium i obserwatorium.

Więcej na temat Kopernika i Fromborkamożna znaleźć na stronie internetowejwww.frombork.art.pl �

the first stone with an epitaph for Copernicus in1580. After it was destroyed in the XVIII century,the Chapter erected a new one (on the northside of the main nave by the first pillar of thepresbytery) in a place having no connection tothe actual burial place of the astronomer.

For centuries, the memory of the greatscientist was cultivated quite often in the form oflegends. The first of which was that he was theconstructor and the actual builder of the canal,which provided water to Frombork (Frauenberg)from the Bauda River and water supplyinstallations in this and other Prussian towns.Although it is only a legend, it exemplifies withwhat great respect doctor Nicolas was regarded.

The first memorial chamber dedicated toNicolas Copernicus was established in Fromborkin 1912 in a tower of one of the town’sfortifications, which he owned and lived. Themuseum was established in 1948. First, theexposition rooms were in the Assumption of theMost Virgin Mary canonry; then as of 1970, theyhave been moved and are currently in the oldBishop’s Place on the Cathedral Hill. The

museum is opened to visitors all year round. Theadditional attraction for the tourists is the tower(once the Cathedral’s belfry), where modern artexhibits may be viewed during the summermonths, and the tower’s terrace offers abreathtaking view of the area. The ground levelholds the planetarium with astronomypresentations shown throughout the year. Asidefrom the Cathedral Hill, there is also a history ofmedicine museum and an astronomyobservatory. The first of these is located in an oldHospital of the Holy Spirit unchanged since theXVII century. Next too it is a small English herbgarden. The observatory is about 1,5 km (lessthan a mile) from the town on the highest hill inthe area called the Żurawia Góra (Crane Hill).Each summer, as part of the „Vacation in aplanetarium” program, young astronomy fansand lovers come to visit the observatory. Theyconduct astronomy observations and partake inthe planetarium and observatory activities.

More on the subject of Copernicus andFrombork (Frauenburg) may be found on thefollowing web site: www.frombork.art.pl �

The Holy Spirit hospital complex in Frombork.

Zespół szpitala św. Ducha we Fromborku.

Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborkuwww.frombork.art.pl