Mikrobiologija vodaMikrobiologija voda

VODA čini 2/3 Zemljine mase• samo 3% od te mase je slatka voda• 2/3 od tih 3% zarobljeno je kao led• dostupna količina pitke vode iznosi

oko 1 %

• 71 % ljudskog organizma 71 % ljudskog organizma ččini vodaini voda

• Do 2015. god. neće moći koristiti vodu za piće 2,5 milijarde ljudi (predvidanja SZO)• 8.000 ljudi dnevno u svijetu umire zbog

nedostatka vode za piće• konzumiranjem mikrobiol. neispravne vode za piće, svakih 8 sekundi u svijetu umre 1 dijete• 22. mart - svjetski dan voda

Klasifikacija voda

• podzemne vode (duboki izvori, podzemna vrela-filtriranje preko stijena i pješčanih slojeva; nema mikroba),• površinske vode (jezera, rijeke, bunari; moguća kontaminacija hemijskim, biološkim

otrovnim materijama i mikrobima iz vazduha, industrijskih otpadnih produkata, fekalijama)

Pitka voda mora biti

• bistra, čista, hladna, bez neugodnog okusa i mirisa

• bez hemikalija i mikroorganizama štetnih po ljudsko zdravlje

• Kontaminirana voda sadrži infektivne agense ili opasne hemijske ili biološke materije.

• Često je čudnog ukusa i neugodnog mirisa, i ima neuobičajen izgled (zamućenost, prebojenost)

Tipovi kontaminacije voda• FiziFiziččkaka- kad - kad suspenzija pijeska i zemljesuspenzija pijeska i zemlje izaziva izaziva

zamućenje zamućenje zamuzamuććenje;enje; tokom ljetnih mjeseci uz tokom ljetnih mjeseci uz povišenpovišenuu temp. i temp. i povećanu povećanu kolikoliččininu hranjivih supstanci u hranjivih supstanci ((fosfata ilifosfata ili nitratanitrata) dolazi do ) dolazi do povepovećaćannogog rast rasta a mikroorganizamamikroorganizama- vidi se kao cvjetanje algi i - vidi se kao cvjetanje algi i cijanobakterijacijanobakterija

• HHemijskaemijska- - rezultatrezultat ulaska ulaska anorganskih i anorganskih i organskih organskih kontaminkontamineenata u vodnata u voduu-- fosfati i nitrati iz deterfosfati i nitrati iz deterdždženataenata iz praonica veša, otpad iz nuklearnih elektranaiz praonica veša, otpad iz nuklearnih elektrana

• Ekološka kontaminacijaEkološka kontaminacija- kad u vodu dospiju - kad u vodu dospiju fekalije, fekalije, otpadotpad, , produkti prerade hrane, mesna ind. i dr.produkti prerade hrane, mesna ind. i dr.

• Za Za utvrutvrđđivanje stivanje stepenepena kontaminacijea kontaminacije određuje se određuje se biobiohhemijskaemijska

potrošnja kispotrošnja kiseoneonikaika ( (BPKBPK) koja pokazuje koliko je ) koja pokazuje koliko je kiseonika potrebno m.o. za razgrađivanje organskih kiseonika potrebno m.o. za razgrađivanje organskih materija u vodi. Potrošnja kiseonika raste sa materija u vodi. Potrošnja kiseonika raste sa povećanjem m.o. u vodi. povećanjem m.o. u vodi.

Hidrične epidemije mogu Hidrične epidemije mogu nastati na nekoliko načina:nastati na nekoliko načina:1. ingestijom mikroorganizama (zagađena voda sadrži

patogene m.o.- npr. kolera, tifus, bacilarna i amebna dizenterija)

2. lošom higijenom (kontakt kože ili očiju sa zagašenom vodom u kojoj se nalaze m.o.- npr. trahom, šuga)

3. infekcijom putem artropoda (vektori m.o.) koji imaju dio razvojnog ciklusa vezan za vodu- npr. malarija (vektor komarac), bolest spavanja (ce-ce muva), riječno sljepilo ili onhocerkoza (vektor obad), virusne groznice (denga, žuta groznica- vektor komarac)

4. infekcije vezane uz vodu- unose se parazita ili riječni račići koji mogu biti vektori m.o. (drakunkuloza, šistozomoza, fascioloza)

bakterije koje se prenose vodom i izazivaju bakterije koje se prenose vodom i izazivaju hidrične epidemijehidrične epidemije

BOLEST UZROČNIK

Trbušni tifus i paratifus Salmonella typhi i S. paratyphi

Bacilarna dizenterija Shigella sp.

Kolera Vibrio cholere

Tularemija Francisella tularensis

Gastroenteritisi salmonele, šigele, Proteus sp. Vibrio parahaemolyticus, E. coli

Legionarska bolest Legionella pneumophila

Leptospiroza Leptospira sp.

virusi koji se prenose vodomvirusi koji se prenose vodom

• BOLEST UZROČNIK

Zarazna žutica Hepatitis A i E virusi

Dječja paraliza Poliovirus

Gastroenteritisi

(dijareja)

Enterovirusi, Adenovirusi, Rotavirusi

paraziti koji se prenose vodomparaziti koji se prenose vodom

BOLEST BOLEST UZROUZROČČNIKNIK

Amebna dizenterijaAmebna dizenterija Entamoeba Entamoeba histolyticahistolytica

AmebniAmebni meningoencefalitismeningoencefalitis

neglerija i akantamebaneglerija i akantameba

(amebe)(amebe)

ĐardijazaĐardijaza Giardia lambliaGiardia lamblia

ŠistozomijazaŠistozomijaza šistozomešistozome

DrakunkulozaDrakunkuloza Dracunculus Dracunculus medinensismedinensis

zanimljivosti- legionelezanimljivosti- legionele

• legioneloza se povezuje sa klima legioneloza se povezuje sa klima uređajima, tuš kabinama i saunom uređajima, tuš kabinama i saunom gdje u kondenzovanoj vodi prežive gdje u kondenzovanoj vodi prežive legionelelegionele

• dovoljno ih je udahnuti i dovode do dovoljno ih je udahnuti i dovode do upale pluća (neprepoznata bolest upale pluća (neprepoznata bolest dovodi do smrtnog ishoda)dovodi do smrtnog ishoda)

Zanimljivosti- koleraZanimljivosti- kolera

• nove epidemije kolere se javljaju u blizini nove epidemije kolere se javljaju u blizini riječnih ušćariječnih ušća

• vibrioni su vodene bakterije, pogoduje im vibrioni su vodene bakterije, pogoduje im so u vodi i bogatstvo hrane (planktona)so u vodi i bogatstvo hrane (planktona)

• posljednja velika epidemija kolere na posljednja velika epidemija kolere na Haitiju poslije potresa 2010. godineHaitiju poslije potresa 2010. godine

zanimljivost- drakunkulozazanimljivost- drakunkuloza

• Drancunculus medinesis- “zmaj iz Medine”

• Dugačka i tanka nematoda (parazitski crv)

• Do infekcije dolazi nakon što se popije voda sa račićima infestiranim s larvom

• Nakon otprilike godinu dana bolest započinje s bolnim čirom na udovima

• Bolest endemska u Africi

zanimljivosti- amebe zanimljivosti- amebe

• neglerija i akantameba parazitiraju u neglerija i akantameba parazitiraju u bazenimabazenima

• aspiracijom vode tokom kupanja amebe aspiracijom vode tokom kupanja amebe ulaze u nos, preko sitaste kosti ulaze u ulaze u nos, preko sitaste kosti ulaze u mozak i dovode do meningitisamozak i dovode do meningitisa

• neprepoznati slučajevi završavaju fatalnoneprepoznati slučajevi završavaju fatalno

Bakteriološka kontrola pitkih voda

• Najbolji način utvrdivanja higijenske ispravnosti vode je dokazivanje patogenih m.o. koji se prenose vodom.

• Tri osnovna cilja bakteriološkog pregleda vode:1. odrediti da li je voda kontaminirana ljudskim

fekalijama (dokazivanje i određivanje broja bakterija indikatora fekalne kontaminacije u 1 ml uzorka vode)

2. odrediti stepen zaštite vodonosnog sloja3. ispitati efikasnost tehnološkog procesa

prečišćavanja vode• (2. i 3. cilj se postižu određivanjem ukupnog broja

živih bakterija u 1 ml vode)

Uzorkovanje vodeUzorkovanje vode

• uzorci vode za bakteriološki pregled se uzorci vode za bakteriološki pregled se uzimaju u boce od 250 ml (prečišćene vode) ili uzimaju u boce od 250 ml (prečišćene vode) ili u boce od 500 ml (prirodne i bunarske vode)u boce od 500 ml (prirodne i bunarske vode)

• pri uzimanju vode iz cijevi izliv cijevi se opali, pri uzimanju vode iz cijevi izliv cijevi se opali, zatim se voda ostavi da teče 3-5 minuta i tad zatim se voda ostavi da teče 3-5 minuta i tad se uzorkuje voda. Ne puni se čitava boca nego se uzorkuje voda. Ne puni se čitava boca nego 2/3 (da ne bi došlo do kontaminacije sa čepa 2/3 (da ne bi došlo do kontaminacije sa čepa tokom transporta). Ukoliko se uzorkuje tokom transporta). Ukoliko se uzorkuje hlorisana voda dodaje se natrijum tiosulfat da hlorisana voda dodaje se natrijum tiosulfat da neutrališe hlor.neutrališe hlor.

uzorkovanje vodauzorkovanje voda

Uzorkovanje vodeUzorkovanje vode

• iz površinskih voda se uzima uzorak 50 cm iz površinskih voda se uzima uzorak 50 cm ispod površine voda, tako što se grlić okrene ispod površine voda, tako što se grlić okrene prema struji vode, na udaljenosti 2 metra od prema struji vode, na udaljenosti 2 metra od vode.vode.

• Sa izvora se uzima uzorak tako da se boca Sa izvora se uzima uzorak tako da se boca postavi pod mlaz vode.postavi pod mlaz vode.

• Transport uzoraka na temperaturi spoljašnje Transport uzoraka na temperaturi spoljašnje sredine može da traje najviše 2 sata. Duži sredine može da traje najviše 2 sata. Duži transport zahtijeva prenosne frižidere transport zahtijeva prenosne frižidere temperature 4 do 6temperature 4 do 6°°C.C.

Određivanje bakterija indikatora Određivanje bakterija indikatora

fekalnog zagađenjafekalnog zagađenja • Indikatori fekalnog zagađenja su Indikatori fekalnog zagađenja su E. coli, E. coli,

Enterococcus fecalis, Proteus sp, C. perfringensEnterococcus fecalis, Proteus sp, C. perfringens, , uslovno koliformne bakterije i bakteriofagiuslovno koliformne bakterije i bakteriofagi

• Koliformne bakterije su gram negativni bacili koji Koliformne bakterije su gram negativni bacili koji u roku 48 sati kultivacijom u laktoznom bujonu u roku 48 sati kultivacijom u laktoznom bujonu stvaraju gas u Durhamovoj cjevčici na temp. od stvaraju gas u Durhamovoj cjevčici na temp. od 3737°°C.C.

• E. coliE. coli se diferencira od ostalih koliforma se diferencira od ostalih koliforma Ajkmanovim testom- kultivacijom na 44Ajkmanovim testom- kultivacijom na 44°°C u C u laktoznom bujonu stvara gas u Durhamovoj laktoznom bujonu stvara gas u Durhamovoj cjevčici (ostali koliformi ne mogu preživjeti na toj cjevčici (ostali koliformi ne mogu preživjeti na toj temperaturi) temperaturi)

Dokazivanje koliformnih Dokazivanje koliformnih bakterijabakterija

• koliformne bakterije se dokazuju koliformne bakterije se dokazuju IMViC testom koji se sastoji od IMViC testom koji se sastoji od dokazivanja indolovog prsten (I), dokazivanja indolovog prsten (I), metil-crveno reakcije (M), Voges-metil-crveno reakcije (M), Voges-Proskauer testa (V) i testa Proskauer testa (V) i testa iskoristivosti citrata (C)iskoristivosti citrata (C)

IMViC testIMViC test

Dokazivanje Dokazivanje Proteus spProteus sp..

• karakteristične karakteristične kolonije koje roje kolonije koje roje se presijavaju na se presijavaju na Kliglerovu podlogu Kliglerovu podlogu na kojoj ne na kojoj ne fermentuju laktozu fermentuju laktozu i stvaraju Hi stvaraju H22S u S u vidu crno obojenog vidu crno obojenog dna epruvetadna epruveta

Dokazivanje Dokazivanje Clostridium perfringensClostridium perfringens

• u dubokom agaru u u dubokom agaru u anaerobnim anaerobnim uslovima se uslovima se razvijaju crne razvijaju crne kolonije u dubini kolonije u dubini podloge, koje se podloge, koje se biohemijski dalje biohemijski dalje identifikujuidentifikuju

Dokazivanje Dokazivanje Enterococcus Enterococcus faecalisfaecalis

• Gram pozitivne Gram pozitivne kolonije na krvnom kolonije na krvnom agaru sa ili bez agaru sa ili bez hemolize koje mogu hemolize koje mogu rasti na selektivnim rasti na selektivnim podlogama za podlogama za enterokoke (hidroliza enterokoke (hidroliza eskulina- crna eskulina- crna prebojenost podloge prebojenost podloge je pozitivan rezultat)je pozitivan rezultat)

Određivanje ukupnog broja Određivanje ukupnog broja bakterijabakterija

• membranskom filtracijom (u 1 ml) ilimembranskom filtracijom (u 1 ml) ili

• metodom najvjerovatnijeg broja u metodom najvjerovatnijeg broja u 100 ml (MPN metoda)100 ml (MPN metoda)

MPN metodaMPN metoda

• kolimetrija je metoda kojom se kolimetrija je metoda kojom se određuje broj koliformnih bakterija u određuje broj koliformnih bakterija u vodivodi

• sastoji se iz tri ogleda:sastoji se iz tri ogleda:

prethodni, potvrdni i završni.prethodni, potvrdni i završni.

MPN metoda- prethodni MPN metoda- prethodni ogledogled• određuje se prisustvo ili odsustvo koliformnih određuje se prisustvo ili odsustvo koliformnih

bakterija u vodibakterija u vodi• 10 i 50 ml vode se zasijavaju u epruvete sa 10 i 10 i 50 ml vode se zasijavaju u epruvete sa 10 i

50 ml podloge dvostruke koncentracije50 ml podloge dvostruke koncentracije• podloga je laktoza Andrade peptonska voda (LAP) podloga je laktoza Andrade peptonska voda (LAP) • epruvete se inkubiraju 24-48 sati na 37epruvete se inkubiraju 24-48 sati na 37°°CC• nakon inkubacije utvrđuje se prisustvo zamućenja nakon inkubacije utvrđuje se prisustvo zamućenja

ili promjene boje podloge ili stvaranje gasa u ili promjene boje podloge ili stvaranje gasa u Durhamovoj cjevčiciDurhamovoj cjevčici

• određivanje broja bakterija se određuje na osnovu određivanje broja bakterija se određuje na osnovu tablica po Svarupu, a prema broju epruveta u tablica po Svarupu, a prema broju epruveta u kojima su prisutne navedene promjenekojima su prisutne navedene promjene

MPN metoda- prethodni MPN metoda- prethodni ogledogled

MPN metoda- potvrdni ogledMPN metoda- potvrdni ogled• ovim se potvrđuje prisustvo koliformnih ovim se potvrđuje prisustvo koliformnih

bakterijabakterija

• iz epruveta u kojima je došlo do navedenih iz epruveta u kojima je došlo do navedenih promjena presijava se uzorak na Endo-promjena presijava se uzorak na Endo-agar, inkubiraju 24 sata na 37agar, inkubiraju 24 sata na 37°°C i narasle C i narasle kolonije se posmatraju makroskopski i boje kolonije se posmatraju makroskopski i boje po Gramu po Gramu

• nalaz laktoza pozitivnih kolonija na podlozi nalaz laktoza pozitivnih kolonija na podlozi i gram negativnih bacila na bojenom i gram negativnih bacila na bojenom preparatu daju pozitivan potvrdni ogled preparatu daju pozitivan potvrdni ogled

MPN metoda- završni ogledMPN metoda- završni ogled

• IMViC testIMViC test

IMViC testIMViC test

Kolimetrija- normativi za Kolimetrija- normativi za vodevode• prečišćena i dezinfikovana voda ne prečišćena i dezinfikovana voda ne

smije da sadrži koliformesmije da sadrži koliforme• voda za piće iz zatvorenih izvorišta voda za piće iz zatvorenih izvorišta

(bunari) ne smije da sadrži više od 10 (bunari) ne smije da sadrži više od 10 koliformnih bakterijakoliformnih bakterija

• voda za piće iz otvorenog izvorišta voda za piće iz otvorenog izvorišta ne smije da sadrži više od 100 ne smije da sadrži više od 100 koliformnih bakterijakoliformnih bakterija

Membranska filtracijaMembranska filtracija

• ovom metodom se broj ovom metodom se broj koliforma dokazuje filtracijom koliforma dokazuje filtracijom određene količine vode kroz određene količine vode kroz filtar određene veličine pora. filtar određene veličine pora. Bakterije se zadržavaju na Bakterije se zadržavaju na membrani koja se zatim membrani koja se zatim polaže na Endo agar i polaže na Endo agar i inkubira 24 sata na 37inkubira 24 sata na 37°°C. C. Broj kolonija se izračunava Broj kolonija se izračunava prema formuli: prema formuli:

broj kolonijabroj kolonija xx 100/ količina 100/ količina filtrirane vodefiltrirane vode

Membranska filtracija- Membranska filtracija- normativi za vodenormativi za vode

• prečišćena i dezinfikovana voda ne prečišćena i dezinfikovana voda ne smije da sadrži koliformne bakterijesmije da sadrži koliformne bakterije

• voda za piće iz zatvorenog izvorišta voda za piće iz zatvorenog izvorišta (bunari) ne smije da sadrži više od 5 (bunari) ne smije da sadrži više od 5 koliformnih bakterijakoliformnih bakterija

• voda za piće iz otvorenog izvorišta voda za piće iz otvorenog izvorišta ne smije da sadrži više od 10 ne smije da sadrži više od 10 koliformnih bakterijakoliformnih bakterija

Određivanje ukupnog broja Određivanje ukupnog broja živih bakterijaživih bakterija• 1 ml uzorka se zasijava u 15 ml agara za 1 ml uzorka se zasijava u 15 ml agara za

određivanje ukupnog broja bakterija, inkubira 48 određivanje ukupnog broja bakterija, inkubira 48 sati na 37sati na 37°°CC i broje se narasle kolonije i broje se narasle kolonije

• prečišćena i dezinfikovana voda smije da sadrži prečišćena i dezinfikovana voda smije da sadrži do 10 aerobnih mezofilnih bakterijado 10 aerobnih mezofilnih bakterija

• voda za piće iz zatvorenog izvorišta (bunari) smije voda za piće iz zatvorenog izvorišta (bunari) smije da sadrži do 100 aerobnih mezofilnih bakterijada sadrži do 100 aerobnih mezofilnih bakterija

• voda za piće iz otvorenog izvorišta smije da sadrži voda za piće iz otvorenog izvorišta smije da sadrži do 300 aerobnih mezofilnih bakterijado 300 aerobnih mezofilnih bakterija

Tumačenje bakterioloških nalaza u Tumačenje bakterioloških nalaza u vodi za pićevodi za piće

• nalaz nalaz E. coliE. coli sa bilo kojom drugom bakterijom sa bilo kojom drugom bakterijom indikatorom fekalnog zagađenja ukazuje na skorašnje indikatorom fekalnog zagađenja ukazuje na skorašnje zagađenjezagađenje

• nalaz same nalaz same E. coliE. coli ukazuje na vremenski neodređeno ukazuje na vremenski neodređeno sigurno fekalno zagađenjesigurno fekalno zagađenje

• nalaz enterokoka udruženog sa klostridijama ili nalaz enterokoka udruženog sa klostridijama ili bakteriofagima ukazuje na starije fekalno zagađenjebakteriofagima ukazuje na starije fekalno zagađenje

• nalaz usammljenog bakteriofaga ukazuje na starije nalaz usammljenog bakteriofaga ukazuje na starije fekalno zagađenjefekalno zagađenje

• nalaz usamljenih klostridija ukazuje na sasvim staro nalaz usamljenih klostridija ukazuje na sasvim staro fekalno zagađenje (voda je epidemiološki sumnjiva)fekalno zagađenje (voda je epidemiološki sumnjiva)

• nalaz koliformnih bakterija udruženih sa indikatorima nalaz koliformnih bakterija udruženih sa indikatorima fek. zagađenja (ali bez fek. zagađenja (ali bez E. coliE. coli) ukazuje na skorije ) ukazuje na skorije fekalno zagađenjefekalno zagađenje

Higijenska ispravnost vodeHigijenska ispravnost vode

utvrutvrđuje se:đuje se:

• osnovnim pregledomosnovnim pregledom

• periodičnim pregledomperiodičnim pregledom

• pregledom vode iz novih zahvatapregledom vode iz novih zahvata

• pregledom na osnovu higijensko- pregledom na osnovu higijensko- epidemioloških indikacijaepidemioloških indikacija

Osnovni pregledOsnovni pregled

• osnovnim pregledom utvrđuje se:osnovnim pregledom utvrđuje se:

1.1. ukupne koliformne bakterijeukupne koliformne bakterije

2.2. koliformne bakterije fekalnog porijeklakoliformne bakterije fekalnog porijekla

3.3. ukupan broj aerobnih mezofilnih bakterijaukupan broj aerobnih mezofilnih bakterija

4.4. enterokoke fekalnog porijeklaenterokoke fekalnog porijekla

5.5. Proteus spProteus sp..

6.6. sulfitoredukujuće klostridije i sulfitoredukujuće klostridije i

7.7. Pseudomonas aeruginosa.Pseudomonas aeruginosa.

Periodični pregledPeriodični pregled

• periodični pregled obuhvata periodični pregled obuhvata osnovni pregled uz još dodatno osnovni pregled uz još dodatno određivanje prisustva:određivanje prisustva:

1.1. enterovirusaenterovirusa

2.2. bakteriofaga ibakteriofaga i

3.3. crevnih protozoa, helminta i crevnih protozoa, helminta i njihovih razvojnih oblikanjihovih razvojnih oblika

Pregled vode iz novih Pregled vode iz novih zahvatazahvata

• kod ispitivanja vode iz novih zahvata kod ispitivanja vode iz novih zahvata ispituje se sve kao kod periodičnog ispituje se sve kao kod periodičnog pregleda uz dodatno ispitivanje pregleda uz dodatno ispitivanje prisustva feruginozaprisustva feruginoza

Mikrobiologija vazduhaMikrobiologija vazduha

Mikrobiologija vazduhaMikrobiologija vazduha

• vazduh nema svoju mikrobnu floruvazduh nema svoju mikrobnu floru

• mikrobi u vazduhu mogu izazvati bolničke mikrobi u vazduhu mogu izazvati bolničke i laboratorijske infekcijei laboratorijske infekcije

• vazduh se kontroliše u operacionim vazduh se kontroliše u operacionim salama, bolesničkim sobama, salama za salama, bolesničkim sobama, salama za dijalizu, fabrikama konzervi, mljekarama, dijalizu, fabrikama konzervi, mljekarama, laboratorijama i sl.laboratorijama i sl.

• u vazduhu najduže opstaju spore bakterija, u vazduhu najduže opstaju spore bakterija, te stafilokoke, streptokoke i mikobakterijete stafilokoke, streptokoke i mikobakterije

Zagađenje vazduhaZagađenje vazduha

• indikator aerogenog zagađenja je indikator aerogenog zagađenja je Streptococcus salivariusStreptococcus salivarius

• koliformi ukazuju na diseminaciju koliformi ukazuju na diseminaciju fekalnog otpadafekalnog otpada

• Bacillus spBacillus sp. ukazuje na nečistoću i . ukazuje na nečistoću i prašinuprašinu

• kvasnice i piljesni se nalaze u mračnim, kvasnice i piljesni se nalaze u mračnim, vlažnim i neprovjetrenim prostorijamavlažnim i neprovjetrenim prostorijama

Metode za ocjenu kvaliteta Metode za ocjenu kvaliteta vazduhavazduha

• metoda sedimentacije (otvorena Petrijeva metoda sedimentacije (otvorena Petrijeva ploča se ostavi na određenom mjestu ploča se ostavi na određenom mjestu određeno vrijeme, zatim se inkubiraju 48 određeno vrijeme, zatim se inkubiraju 48 sati na 37sati na 37°°C i broje se narasle kolonije)C i broje se narasle kolonije)

• metoda aspiracije (pomoću specijalnih metoda aspiracije (pomoću specijalnih aparata se vazduh usisava poznatom aparata se vazduh usisava poznatom brzinom i zasijava na podloge, koje se brzinom i zasijava na podloge, koje se inkubiraju 48 sati na 37inkubiraju 48 sati na 37°°C i broje se C i broje se narasle kolonije)narasle kolonije)

Uzorkovanje vazduhaUzorkovanje vazduha

Sanitarni pregled radnikaSanitarni pregled radnika

• radnici (u prehrambenoj industriji, u radnici (u prehrambenoj industriji, u prodavnicama sa prehranom, slastičari, prodavnicama sa prehranom, slastičari, konobari, pekari) vrše redovne sanitarne konobari, pekari) vrše redovne sanitarne preglede na svakih 6 mjeseci koji obuhvata:preglede na svakih 6 mjeseci koji obuhvata:

• bris grla na streptokok grupe Abris grla na streptokok grupe A• bris nosa na bris nosa na Staphylococcus aureusStaphylococcus aureus• stolica na parazite (jaja stolica na parazite (jaja Ascaris lumbricoides, Ascaris lumbricoides,

Trichuris trichiura, Taenia sppTrichuris trichiura, Taenia spp, ciste , ciste Giardia Giardia lamblia i Entamoeba histolyticalamblia i Entamoeba histolytica))

• bakteriološki pregled stolice na kliconoštvo bakteriološki pregled stolice na kliconoštvo ((Salmonella spp, Shigella spp. Salmonella spp, Shigella spp. ))