Ministerstwo SprawiedliwościMinisterstwo Sprawiedliwości

Przemoc w rodziniePrzemoc w rodzinie

Rola i obowiązki kuratora sądowego Rola i obowiązki kuratora sądowego w pracach zespołu w pracach zespołu

interdyscyplinarnego lub grupy interdyscyplinarnego lub grupy roboczejroboczej

Konferencja „Interdyscyplinarnie przeciw przemocy” Konferencja „Interdyscyplinarnie przeciw przemocy”

Ministerstwo Pracy i Polityki SpołecznejMinisterstwo Pracy i Polityki Społecznej

Ołtarzew, dnia 26 listopada 2012 rokuOłtarzew, dnia 26 listopada 2012 roku

Kuratorska Służba Sądowa

Kuratorzy zawodowi – 5.203 Kuratorzy społeczni – 31.285

Nadzór sprawuje kurator okręgowy – 45

Zespoły kuratorskiej służby sądowej – 518 Zespoły wykonujące orzeczenia w sprawach

karnych - 191Kuratorzy dla dorosłych – 3.139 etaty

Zespoły wykonujące orzeczenia w sprawach rodzinnych i nieletnich - 168Kuratorzy rodzinni – 1.980 - etaty

Zespoły połączone - 159

W latach 1999 – 2008 liczba kuratorów zawodowych

przedstawiała się następująco:

Liczba kuratorów społecznych w latach 2002-2011

Liczba skazanych objętych nadzorem służb probacyjnych na 100 tys. mieszkańców (dane na

koniec 2009 r.)

Wyliczono na podstawie raportu Council of Europe Annual Penal Statistics SPACE II 2009

Orzecznictwo w zakresie art. Orzecznictwo w zakresie art. 207 207 §§ 1 kk 1 kk

1. W 2011 roku w Sądach Rejonowych w 1. W 2011 roku w Sądach Rejonowych w Polsce osądzono z art. 207 Polsce osądzono z art. 207 §§ 1 kk ogółem: 1 kk ogółem:

16.077 16.077 (16.239)(16.239) osóbosób..

Z tego:Z tego: 13.588 13.588 -- skazano skazano (13.569 - 2010)(13.569 - 2010); ; 444444 - uniewinniono;- uniewinniono; 1.2411.241 - warunkowo umorzono warunkowo umorzono

postępowanie;postępowanie; 799799 - umorzono postępowanie;- umorzono postępowanie; 736736 - tymczasowo aresztowano.- tymczasowo aresztowano.

2. W 2011 roku w Sądach Rejonowych w 2. W 2011 roku w Sądach Rejonowych w Polsce skazano z art. 207 Polsce skazano z art. 207 §§ 1 kk 1 kk

ogółem:ogółem:

13.588 13.588 (13.569-2010, 14.506 - 2009)(13.569-2010, 14.506 - 2009) osóbosób..

Z tego wymierzono:Z tego wymierzono:

167167 -- kary kary grzywnygrzywny (samoistnych); (samoistnych);

615 615 -- kar kar ograniczenia wolnościograniczenia wolności;;

12.806 12.806 -- kar kar pozbawienia wolnościpozbawienia wolności;; - - 1.718 1.718 - bezwzględnych;- bezwzględnych; - - 11.08811.088- z warunkowym zawieszeniem - z warunkowym zawieszeniem

wykonania.wykonania.

Stosunek procentowy rodzajów kar Stosunek procentowy rodzajów kar orzekanych orzekanych

w Sądach Rejonowych w Polsce z art. w Sądach Rejonowych w Polsce z art. 207 207 §§ 1 kk 1 kk

Kara pozbawienia

wolności-bezwzględna

12,6%

Kara ograniczenia

wolności

4,5%

Kara pozbawienia

wolności-zawieszenie

81,6%

Kara grzywny

1%

Skazani nieprawomocnie w sądach I instancji Skazani nieprawomocnie w sądach I instancji – za przestępstwo z art. 207 § 1 kk w latach – za przestępstwo z art. 207 § 1 kk w latach

1999 – 20111999 – 2011

1337913052127991317013730

16931 17171168501523614506

1356913588

16029

0

5000

10000

15000

20000

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Stosunek procentowy wymiaru kary pozbawienia Stosunek procentowy wymiaru kary pozbawienia wolności orzekanej w Sądach Rejonowych w Polsce wolności orzekanej w Sądach Rejonowych w Polsce

w 2011 roku z art. 207 § 1 kkw 2011 roku z art. 207 § 1 kk

powyżej 2 lat do 5 lat

1%

powyżej 1 roku do 2 lat

22%

2 do 5 mies.

6%

1 miesiąc

0%

6 mies. do 1 roku

71%

Z 11.088 skazanych z art. 207 § 1 kk na Z 11.088 skazanych z art. 207 § 1 kk na karę pozbawienia wolności z karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania warunkowym zawieszeniem jej wykonania pod pod dozór kuratoradozór kuratora oddano oddano 77117711 osoby osoby - 69,7% - 69,7% ((67%-2010, 62%-2009) Szacunkowo w danej chwili 67%-2010, 62%-2009) Szacunkowo w danej chwili pod dozorem kuratorów sądowych przebywa ok.. pod dozorem kuratorów sądowych przebywa ok.. 25.000-30.00025.000-30.000 sprawców przemocy w rodziniesprawców przemocy w rodzinie). ).

Wśród osób pokrzywdzonych Wśród osób pokrzywdzonych przestępstwem z art. 207 § 1 kk było przestępstwem z art. 207 § 1 kk było 4.407 małoletnich, 14.517 kobiet 4.407 małoletnich, 14.517 kobiet orazoraz 2.012 mężczyzn 2.012 mężczyzn (po raz pierwszy badamy liczbę (po raz pierwszy badamy liczbę mężczyzn, dane ich dotyczące mogą być więc mężczyzn, dane ich dotyczące mogą być więc niedowartościowane!).niedowartościowane!).

Rola kuratora sądowego Rola kuratora sądowego w pracach grupy roboczejw pracach grupy roboczej

W sytuacjach, gdy W sytuacjach, gdy przemoc jest przemoc jest stosowana wobec dzieckastosowana wobec dziecka (kurator (kurator rodzinny) – bezpośredni kontakt z sądem i rodzinny) – bezpośredni kontakt z sądem i z sędzią rodzinnym (sąd może zastosować z sędzią rodzinnym (sąd może zastosować zarządzenia tymczasowe np. ograniczenie zarządzenia tymczasowe np. ograniczenie władzy rodzicielskiej).władzy rodzicielskiej).

W sytuacjach, gdy W sytuacjach, gdy sprawca był już sprawca był już karany sądownie karany sądownie (kurator dla dorosłych) (kurator dla dorosłych) – możliwości składania wniosków do sądu, – możliwości składania wniosków do sądu, udzielania upomnienia („żółta kartka”).udzielania upomnienia („żółta kartka”).

Kurator rodzinnyKurator rodzinny Notatka do sądu opiekuńczego;Notatka do sądu opiekuńczego; Sąd może zlecić przeprowadzenie Sąd może zlecić przeprowadzenie

wywiadu środowiskowego;wywiadu środowiskowego; Sąd może wydać postanowienie na czas Sąd może wydać postanowienie na czas

trwania postępowania „Zarządzenie trwania postępowania „Zarządzenie tymczasowe” – np. umieszczenie dziecka tymczasowe” – np. umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej, w placówce w pieczy zastępczej, w placówce opiekuńczo-wychowawczej (pogotowie opiekuńczo-wychowawczej (pogotowie opiekuńcze, dom małego dziecka, dom opiekuńcze, dom małego dziecka, dom dziecka);dziecka);

Wszczęcie postępowania opiekuńczego w Wszczęcie postępowania opiekuńczego w przedmiocie władzy rodzicielskiej.przedmiocie władzy rodzicielskiej.

Kurator dla dorosłychKurator dla dorosłych Składa wnioski do sądu:Składa wnioski do sądu:

wniosek o orzeczenie dozoru kuratora (gdy wniosek o orzeczenie dozoru kuratora (gdy dotąd w okresie próby skazany nie miał dotąd w okresie próby skazany nie miał takowego);takowego);

wniosek o orzeczenie obowiązku probacyjnego wniosek o orzeczenie obowiązku probacyjnego np. nakazu powstrzymywania się od np. nakazu powstrzymywania się od kontaktowania, zakazu zbliżania, nakazu kontaktowania, zakazu zbliżania, nakazu opuszczenia lokalu, uczestnictwa w opuszczenia lokalu, uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych;oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych;

wniosek o zarządzenie wykonania kary wniosek o zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności;pozbawienia wolności;

wniosek o odwołanie warunkowego zwolnienia z wniosek o odwołanie warunkowego zwolnienia z zakładu karnego.zakładu karnego.

Może zastosować upomnienie wobec Może zastosować upomnienie wobec sprawcy (skutki – obligatoryjne zarządzenie sprawcy (skutki – obligatoryjne zarządzenie wykonania kary).wykonania kary).

Nowa podstawa dla sądu do zarządzenia Nowa podstawa dla sądu do zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności z wykonania kary pozbawienia wolności z art. 75 § 1a kk – w razie ponownego art. 75 § 1a kk – w razie ponownego stosowania przez skazanego sprawcę stosowania przez skazanego sprawcę przemocy wobec osoby najbliższej;przemocy wobec osoby najbliższej;

Nowa podstawa do odwołania Nowa podstawa do odwołania warunkowego przedterminowego warunkowego przedterminowego zwolnienia z art. 160 § 2 kkw.zwolnienia z art. 160 § 2 kkw.

Procedura dotycząca izolacji sprawcy od Procedura dotycząca izolacji sprawcy od pokrzywdzonego – inicjowana przez pokrzywdzonego – inicjowana przez

kuratora sądowegokuratora sądowego

Szybka proceduraSzybka procedura dotycząca dotycząca osadzenia osadzenia sprawcysprawcy przemocy w wyniku naruszenia przemocy w wyniku naruszenia warunków probacyjnych:warunków probacyjnych:• wniosek kuratora sądowego o zarządzenie wykonania wniosek kuratora sądowego o zarządzenie wykonania

warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności albo o odwołanie warunkowego zwolnienia;albo o odwołanie warunkowego zwolnienia;

• zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie skazanego zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie skazanego na termin posiedzenia;na termin posiedzenia;

• nowa podstawa do obligatoryjnego zarządzenia albo nowa podstawa do obligatoryjnego zarządzenia albo odwołania w postaci stwierdzenia ponownego odwołania w postaci stwierdzenia ponownego używania przemocy wobec osoby najbliższej używania przemocy wobec osoby najbliższej zamieszkującej wspólnie ze sprawcą;zamieszkującej wspólnie ze sprawcą;

• postanowienie wydane przez sąd podlega wykonaniu postanowienie wydane przez sąd podlega wykonaniu z chwilą jego wydania.z chwilą jego wydania.

PorozumieniePorozumienie – MS, KGP, PARPA, dot. – MS, KGP, PARPA, dot. telefonu interwencyjno-informacyjnego telefonu interwencyjno-informacyjnego wobec osób skazanych uprzednio za wobec osób skazanych uprzednio za czyn przemocy w rodzinie; aneks – czyn przemocy w rodzinie; aneks – obowiązuje do 31.12.2017 rokuobowiązuje do 31.12.2017 roku

ProceduryProcedury - współpracy - współpracy służby służby kuratorskiej oraz funkcjonariuszy kuratorskiej oraz funkcjonariuszy PolicjiPolicji w stosunku do skazanych w w stosunku do skazanych w związku z popełnieniem czynów związku z popełnieniem czynów karalnych polegających na stosowaniu karalnych polegających na stosowaniu przemocy lub groźby bezprawnejprzemocy lub groźby bezprawnej

801 12 00 02

PolicjaPolicja Kurator sądowyKurator sądowy

PolicjaPolicja Kurator zawodowyKurator zawodowy

SądSąd

PosiedzeniePosiedzenieZakład karnyZakład karny

Informacja o zdarzeniuInformacja o zdarzeniu

wniosekwniosek

Nakaz zatrzymania Nakaz zatrzymania i doprowadzeniai doprowadzenia

natychmiastowa wykonalnośćnatychmiastowa wykonalność

801 12 00 02801 12 00 02997997112112

Kuratorzy zawodowi na podstawie art. 12d Kuratorzy zawodowi na podstawie art. 12d ustawy złożyli ustawy złożyli 1152 1152 (372 – 2010) (372 – 2010) wnioski, sąd wnioski, sąd rozpatrzył rozpatrzył 814 814 wniosków, zostało wniosków, zostało uwzględnionych uwzględnionych 575575 - - 70% 70% (200 – 2010, 53%)(200 – 2010, 53%)..

Ministerstwo Sprawiedliwości Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało dla kuratorów sądowych przygotowało dla kuratorów sądowych wzory wniosków w tego typu sprawach wzory wniosków w tego typu sprawach (wnioski są do pobrania na stronie (wnioski są do pobrania na stronie internetowej MS: internetowej MS: http://ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/przeciwdzialanie-przemocy-w-rodzinie/http://ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/przeciwdzialanie-przemocy-w-rodzinie/przemoc-w-rodzinie--diagnoza-zjawiska-i-reakcja-organow-wymiaru-przemoc-w-rodzinie--diagnoza-zjawiska-i-reakcja-organow-wymiaru-

sprawiedliwosci/ sprawiedliwosci/ ))

Liczba złożonych oraz uwzględnionych wniosków kuratorów zawodowych z art. 12d ustawy w II

półroczu 2010 oraz w 2011

575

200

1152

372

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

I półrocze 2010 2011

Nowe podstawy do orzekania Nowe podstawy do orzekania programów korekcyjno-edukacyjnychprogramów korekcyjno-edukacyjnych

a)a) Zmiana w Kodeksie karnym (nowelą do Zmiana w Kodeksie karnym (nowelą do ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie – od 1.08.2010 roku) – art. rodzinie – od 1.08.2010 roku) – art. 72 § 1 72 § 1 pkt 6apkt 6a kkkk – nałożenie – nałożenie obowiązku obowiązku uczestnictwauczestnictwa skazanego w skazanego w oddziaływaniach oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnychkorekcyjno-edukacyjnych bez jego zgodybez jego zgody (art. 74 § 1 kk);(art. 74 § 1 kk);

b)b) Zmiana w Kodeksie karnym (nowelą do Zmiana w Kodeksie karnym (nowelą do ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii – od ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii – od 2.01.2012 roku) – art. 2.01.2012 roku) – art. 67 § 3 kk67 § 3 kk) – nałożenie ) – nałożenie w/w obowiązku przy warunkowym umorzeniu w/w obowiązku przy warunkowym umorzeniu postępowania.postępowania.

366296

253

145

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

2009 2010 2011 wykonywane na31.12.2011

Liczba orzeczonych środków probacyjnych Liczba orzeczonych środków probacyjnych w postaci programów korekcyjno-edukacyjnych w w postaci programów korekcyjno-edukacyjnych w

latach 2009-2011latach 2009-2011

Wnioski kuratorów sądowychWnioski kuratorów sądowych

Ministerstwo Sprawiedliwości Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało dla kuratorów sądowych przygotowało dla kuratorów sądowych wzory wniosków wzory wniosków w postępowaniu w postępowaniu wykonawczym wykonawczym o nałożenie na skazanego o nałożenie na skazanego obowiązku uczestnictwa obowiązku uczestnictwa w programach w programach oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych przy:przy:

warunkowym umorzeniu postępowania;warunkowym umorzeniu postępowania; warunkowym zawieszeniu wykonania kary;warunkowym zawieszeniu wykonania kary; warunkowym przedterminowym warunkowym przedterminowym

zwolnieniu.zwolnieniu.

Poszerzenie wiedzy sędziówPoszerzenie wiedzy sędziów i i prokuratorów nt. podmiotów prokuratorów nt. podmiotów realizujących programy k-e na realizujących programy k-e na terenie właściwościterenie właściwości Opracowanie i aktualizacja, przy udziale Opracowanie i aktualizacja, przy udziale

kuratorów sądowych, list podmiotów kuratorów sądowych, list podmiotów realizujących na terenie poszczególnych realizujących na terenie poszczególnych sądów rejonowych (okręgowych) programy sądów rejonowych (okręgowych) programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych.oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych.

Udostępnienie list sędziom, prokuratorom, Udostępnienie list sędziom, prokuratorom, poprzez przedstawienie w/w list „na poprzez przedstawienie w/w list „na biurko”, a także za pośrednictwem stron biurko”, a także za pośrednictwem stron internetowych.internetowych.

Wybrane działania MS na rzecz Wybrane działania MS na rzecz osób dotkniętych przemocą w osób dotkniętych przemocą w

rodzinierodzinie

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało także dla kuratorów sądowych wzór także dla kuratorów sądowych wzór informatora dla pokrzywdzonego informatora dla pokrzywdzonego przestępstwem przemocy w rodzinie (wnioski przestępstwem przemocy w rodzinie (wnioski są do pobrania na stronie internetowej MS: są do pobrania na stronie internetowej MS: http://ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/przeciwdzialanie-przemocy-w-rodzinie/przemoc-w-http://ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/przeciwdzialanie-przemocy-w-rodzinie/przemoc-w-

rodzinie--diagnoza-zjawiska-i-reakcja-organow-wymiaru-sprawiedliwosci/ rodzinie--diagnoza-zjawiska-i-reakcja-organow-wymiaru-sprawiedliwosci/ lub lub poprzez kliknięcie na obraz wniosku w prezentacjipoprzez kliknięcie na obraz wniosku w prezentacji).).

Wzory w/w wniosków, jak i informatora, Wzory w/w wniosków, jak i informatora, zostały wysłane do wszystkich sądów i zostały wysłane do wszystkich sądów i kuratorów sądowych z poleceniem ich kuratorów sądowych z poleceniem ich stosowania.stosowania.

MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOŚCI MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ

INFORMATOR DLA OSÓB

DOTKNIĘTYCH PRZEMOCĄ W RODZINIE

Warszawa 2012

KoniecKoniec

Prezentację opracował:Prezentację opracował:Michał LewocMichał Lewoc – sędzia – sędziaKoordynator Zespołu ds. PrzeciwdziałaniaKoordynator Zespołu ds. PrzeciwdziałaniaPrzemocy w RodziniePrzemocy w RodzinieDepartament Współpracy Międzynarodowej i Praw Departament Współpracy Międzynarodowej i Praw CzłowiekaCzłowiekaMinisterstwo SprawiedliwościMinisterstwo SprawiedliwościAl.. Ujazdowskie 11Al.. Ujazdowskie 1100-950 Warszawa00-950 Warszawatelefon: (022) 23-90-675telefon: (022) 23-90-675e-mail: MLewoc@ms.gov.ple-mail: MLewoc@ms.gov.pl