Mis lecture 4

СЭЗДС. MBA хөтөлбөр. Менежментийн Мэдээллийн Системүүд

2011 – 2012 оны хичээлийн жил

СЭЗДС. МСМ Тэнхим. Багш Д.Болормаа

1

1.1 © 2006 by Prentice Hall

Лекц 4

Мэдээллийн системийг

байгуулах

Менежментийн Мэдээллийн Системүүд Бүлэг 13 Мэдээллийн системийг байгуулах

Багш Д.Болормаа, СЭЗДС-МСМ Тэнхим

[email protected]


• Шинэ системүүдийг байгуулах нь байгууллагыг өөрчлөлтөнд хүргэх нь

• Компаниуд бизнес төлөвлөгөөндөө таарсан мэдээллийн системүүдийг байгуулах нь

• Системийг хөгжүүлэх процессийн үндсэн үйл ажиллагаанууд

• Мэдээллийн системийг байгуулах аргууд ба системийг загварчлах арга зүй

• Мэдээллийн системийг байгуулах үеийн сорилтууд ба удирдлагын шийдлүүд

ХИЧЭЭЛИЙН ЗОРИЛГО



МС-ийн стратегийн гурвалжин

• Амжилттай ажиллаж байгаа компаниуд үндсэн бизнесийн стратегитай байдаг.

• Энэ бизнесийн стратеги нь Байгууллагын ба Мэдээллийн стратегийг хоёуланг

нь хөтөлж явдаг.

• Компаний бизнесийн зорилтууд нь бүх шийдвэрүүдийг жолоодож байдаг.

• Бизнесийн стратеги нь бусад бүх стратегиа хөтөлдөг.

• Тиймээс Байгууллагын ба Мэдээллийн стратеги Бизнесийн стратегиасаа хамааралтай.

• Ямар нэгэн стратегид оруулсан өөрчлөлтүүд нь тэнцвэрийг хадгалахын тулд бусад стратегиудад өөрчлөлт оруулахыг шаарддаг.

• Компанийн ашиглаж буй бусад стратегиуд нь МС-ийн стратегид нөлөө үзүүлдэг.

• МС-ийн стратеги нь үргэлж үр дагавруудыг агуулж байдаг.

• МС-ийн стратеги нь тэдний бизнесийн стратегийг дэмжихгүй байвал

компаниуд тэнцвэрээ алддаг

Шинэ системийг байгуулах



Бизнесийн стратеги

Байгууллагын

стратеги

Мэдээллийн

стратеги

Мэдээллийн Системийн стратегийн гурвалжин




1. Байгууллагын одоогийн МС-үүдэд тулгарсан асуудлуудыг шинжлэх

2. Хүмүүсийн мэдээллийн хэрэгцээ шаардлагуудыг үнэлэх

3. Тохирох шийдэл, технологийг сонгох

4. Бизнес процесс ба ажлуудыг дахин шинээр зохион байгуулах




• Шинэ системийг байгуулах - байгууллагын янз бүрийн

хүмүүсийг хамруулдаг байгууллагын төлөвлөгдсөн

өөрчлөлтийн нэг хэлбэр

• Мэдээллийн системүүдэд хийсэн өөрчлөлт нь ажил, ур чадвар,

удирдлага, байгууллага дахь өөрчлөлтийг дагуулна.

• Удирдлага нь систем байгуулах хүчин чармайлтыг хянаж,

түүний өртөг зардал ба үр өгөөжийг үнэлэх хэрэгтэй

• Технологийг хэрэглэхээс ӨМНӨ процессуудыг дахин зохион

байгуулбал МТ-ийн хөрөнгө оруулалтаас их үр өгөөжийг авч

чадна!

Шинэ системүүдийг байгуулах нь байгууллагыг

өөрчлөлтөнд хүргэнэ






2


• Мэдээллийн системүүд – байгууллагын өмнө тулгарсан асуудлын шийдлийн үр дүн

• Байгууллагууд бизнесийн зорилгууддаа хүрэх боломжийг нь дэмжсэн, бизнес төлөвлөгөөнд нийцсэн Мэдээллийн Системийн Төлөвлөгөөг боловсруулах ёстой.

• Мэдээллийн системүүдийг байгуулах нь байгууллагыг өөрчлөлтөнд хүргэнэ

Мэдээллийн систем – байгууллагын төлөвлөгдсөн өөрчлөлт




Системийн хөгжлийн чиг хандлага

Үндэслэл

Одоогийн нөхцөл байдал

Удирдлагын стратеги

Хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө

Төсөв

Системийг хөгжүүлэх чиглэл, хандлагыг

харуулсан замын зураг

Мэдээллийн систем – байгууллагын төлөвлөгдсөн

өөрчлөлт


Мэдээллийн системүүдийг бизнес төлөвлөгөөтэй нийцүүлэх


Компанийн мэдээллийн системийн төлөвлөгөө

• Мэдээллийн системийн төлөвлөгөөнүүдээр шийдвэрлэх ёстой байгууллагын хэмжээний мэдээллийн хэрэгцээ шаардлагуудыг илрүүлэхийн тулд дараахь шинжилгээнүүдийг ашиглаж болно

– Байгууллагын шинжилгээ

– Амжилтын шийдвэрлэх хүчин зүйлүүдийн шинжилгээ.




Байгууллагын шинжилгээ (Бизнес системүүдийн төлөвлөлт)

• Бүтэц, зохион байгуулалтын нэгж, функц,

процесс, ба өгөгдлийн элемент бүрээр нь

байгууллагыг бүхэлд нь шинжилнэ.

• Байгууллагын өгөгдөл доторх гол үндсэн

нэгж ба атрибутуудыг тодорхойлоход

тусална.





Байгууллагын

шинжилгээний

гарц, үр

дүнгийн жишээ



Амжилтын шийдвэрлэх хүчин зүйлүүд (CSFs)

• Байгууллагын амжилтыг баталгаажуулна

гэж итгэж байгаа тухайн салбар, компани,

менежер болон илүү өргөн хүрээтэй

орчноор тодорхойлогдсон үйл

ажиллагаануудын зорилгууд






3


Жишээ Зорилгууд АШХЗ

Ашгийн

сонирхол

Орлого/хувь хэмжээ

Хөрөнгө оруулалтын эргэн төлөлт

Зах зээл эзлэлт

Шинэ бүтээгдэхүүн

Энергийн стандартууд

Автоматчилагдсан салбар

Загварлаг болгох

Чанарын дилерийн систем

Өртгийн хяналт

Ашгийн

бус

Чанартай эрүүл мэндийн үйлчилгээ

ЗГ-ын зохицуулалтыг хангах

Эрүүл мэнд, боловсролын ирээдүйн

хэрэгцээ, шаардлагууд

Бусад эмнэлгүүдтэй холбогдсон

бүсийн нэгдсэн ЭМ-ийн төв

Зохицуулалтуудын

мониторингийг сайжруулах

Нөөцүүдийг үр ашигтай

хэрэглэх


АШХЗ ба Байгууллагын зорилгууд



АШХЗ-ийг системийг хөгжүүлэхэд ашиглах



А Менежерийн

АШХЗ А Менежерийн

АШХЗ


АШХЗ


АШХЗ

Хувь хүмүүсийн АШХЗ-г

нэгтгэж, шинжлэх

Байгууллагын АШХЗ

дээр зөвшилцөлд хүрэх

Байгууллагын АШХЗ

тодорхойлох

ШГТС-үүд ба

өгөгдлийн

сангуудыг


МС-үүдийг

зэрэглэхэд

АШХЗ-г

ашиглах


Мэдээллийн Технологиор хийгддэг байгууллагын өөрчлөлтүүд

• Технологид суурилсан, их эрсдэл ба үр

өгөөжийг дагуулдаг өргөн хүрээтэй

өөрчлөлтүүд:

– Автоматжуулалт

– Ажил, процедуруудыг оновчтой болгох

– Бизнес процессын реинженеринг

– Парадигмын шилжилт

Системийн хөгжүүлэлт ба байгууллагын өөрчлөлт



• Автоматжуулалт: Ажлын гүйцэтгэлийг хурдасгаж, илүү үр

ашигтай, үр өгөөжтэй гүйцэтгэх

• Процедуруудыг оновчтой болгох: Үйл ажиллагааны

процедуруудыг оновчтой болгох

• Бизнес процeссийн реинженеринг: Үйл ажиллагаануудыг эрс

өөрчлөн бизнес процессуудын зардал, чанар, үйлчилгээг

сайжруулж, МТ-ийн үр ашгийг дээд хэмжээнд хүргэх

• Парадигмийн шилжилт: Байгууллага болон бизнесийн шинж

төрхийн талаарх цоо шинэ төсөөлөл, бизнесийн шинэ загвар

Системийн хөгжүүлэлт ба байгууллагын өөрчлөлт

Automation – Автоматжуулалт

Rationalization of procedures – Процедуруудыг оновчтой болгох

Business process reengineering – Бизнес процeссийн реинженеринг

Paradigm shift – Парадигмийн шилжилт



Байгууллагын өөрчлөлт дэх эрсдлүүд ба үр өгөөжүүд


Өндөр

ЭРСДЭЛ

Бага

ҮР ӨГӨӨЖ Өндөр Бага


• Цаас их хэрэглэдэг илүүдэл ажлуудыг

болон илүү ажиллах хүчийг халахын тулд

• Үйл ажиллагаан дахь үе шатуудыг нэгтгэх

• Ажлын урсгалуудыг дахин шинээр зохион

байгуулах

Бизнес процессийн реинженеринг





4


• Бизнес процессын удирдлага – одоогийн

процессуудыг шинжилж, шинэ

процессуудыг зохиомжилж, тэдгээрийг

оновчтой болгоход хэрэглэдэг төрөл

бүрийн хэрэгсэл, арга зүйнүүд

Бизнес процессийн реинженеринг



АНУ дахь үл хөдлөх хөрөнгийн зээл авах процессийн реинжинеринг

Figure 12-4a

РЕИНЖЕНЕРИНГЭЭС ӨМНӨ: Цаасан

өргөдөл ширээнээс ширээ рүү шилждэг

6-8 долоо хоног ; $3000



Figure 12-4b

АНУ дахь үл хөдлөх хөрөнгийн зээл авах процессийн реинженериг

РЕИНЖЕНЕРИНГИЙН ДАРАА:

Багаар ажиллах арга; 2 өдрөөс 1

долоо хоног; $1000



1. Өөрчлөх хэрэгтэй процессуудыг тодорхойлох

• Удирдлага доорх процессуудыг анхааралдаа авч, хүчин чармайлтуудыг түүнд чиглүүлэх ёстой:

• Компаний амжилтанд хамгийн чухал бизнес процессууд

• Эсвэл хэрэглэгч, нийлүүлэгч, ажилчдаас хамгийн их гомдол гаргадаг процессууд

2. Одоогийн процессуудыг шинжлэх

• Удирдлага нь одоогийн процессуудын гүйцэтгэлийг гарааны шугам гэж ойлгож,

хэмжих ёстой.

3. Шинэ процессуудыг зохиомжлох

• Мэдээллийн технологи нь процессийн зохиомжинд эхнээс нь нөлөөлөх ёстой

4. Шинэ процессуудыг нэвтрүүлэх

• МТ-ийн дэд бүтэц нь бизнес процессийн өөрчлөлтүүдийг дэмжих боломжтой байх

ёстой

5. Тасралтгүй хэмжилтүүдийг хийх

Үр дүнтэй реинженерингийн үе шатууд



БПР нь бизнес процессийг тасралтгүй сайжруулахаас ямар ялгаатай вэ?

Бизнесийг тасралтгүй сайжруулалт

Бизнес процессын реинженеринг

Өөрчлөлтийн түвшин Өсөж нэмэгдэх өөрчлөлт Эрс өөрчлөлт

Процессын өөрчлөлт Процессын сайжруулсан шинэ хувилбар

Шинэ брэнд процесс

Гарааны цэг Одоогийн процессууд Цэвэр “хавтан”

Өөрчлөлтийн давтамж Нэг удаа эсвэл үргэлжилсэн өөрчлөлт

Үечилсэн нэг удаагийн өөрчлөлт

Шаардагдах хугацаа Богино Удаан

Үндсэн боломжууд Хязгаарлагдмал, үйл ажиллагаа, функцүүд дотор

Өргөн, функц дундын

Хэтийн төлөв Өнгөрсөн ба одоо Ирээдүй

Оролцоо Доороос дээш Дээрээс доош

Хэрэгжүүлэх арга зам Соёлын Соёлын, бүтэц, зохион байгуулалтын

Анхдагч боломж олгогч Статистикийн хяналт Мэдээллийн технологи

Эрсдэл Дунд зэрэг Өндөр



Мэдээллийн системүүдийг хэрэглэх хүрээ

Мэдээллийн системүүдийн хэрэглээ

• Бизнес процессын удирдлага

• Чанарын ерөнхий удирдлага (TQM)

• Six sigma – дефектүүдийг арилгах замаар үйл

ажиллагааг системтэйгээр сайжруулах туршлагууд

• Үйл ажиллагааг байнга сайжруулахад зориулсан

бусад санаачлагуудыг дэмжих





5


Мэдээллийн системүүд Чанарын Ерөнхий Удирдлагыг хэрхэн дэмждэг вэ?

• Бүтээгдхүүн эсвэл үйлдвэрлэлийн процессийг хялбаржуулах

• Бенчмаркинг хийх боломж олгох

• Хэрэглэгчийн эрэлт хэрэгцээг бүтээгдэхүүн ба үйлчилгээг сайжруулах удирдамж болгон ашиглах

• Процессийн циклийн хугацааг бууруулах

Чанарын нийт удирдлага (TQM) ба 6 Sigma

Total Quality Management – Чанарын нийт удирдлага (TQM)

Six Sigma – Зургаан Sigma



МС-ИЙН АМЖИЛТЫГ ХЭМЖИХ

Зардал ба Цаг хугацааг хамгийн бага хэмжээнд хүргэх

Мэдээллийн нөөцүүдийн ашиглалтийг сайжруулах

Үр ашиг

Бизнесийн стратегиудыг дэмжих

Бизнес процессуудад боломж олгох

Байгууллагын бүтэц ба соёлыг дээшлүүлэх

Хэрэглэгч ба бизнесийн үнэ цэнийг нэмэгдүүлэх

Үр өгөөж



МС-ийн төслүүдийн амжилтгүй болох

зарим шалтгаанууд

МС-ыг хэрэглэх ажилтнууд системийг төлөвлөх, хөгжүүлэх процесст оролцохгүй байх

МС-г төлөвлөх, хөгжүүлэх, сургах үйл ажиллагаа ямар нарийн төвөгтэйг мэдэхгүй байх

Асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд эхлээд бизнес процессуудыг өөрчлөхгүйгээр харин програмуудад найдах

Хэтэрхий ихийг хэтэрхий хурдан хийхийг оролдох

ҮР НӨЛӨӨ

ДИЗАЙН

ЗАРДАЛ

АЖИЛЛАГАА

МЭДЭЭЛЭЛ


МС-ийн төслүүдийн амжилтгүй болох

зарим шалтгаанууд (Үргэлжлэл)

Байгууллага дотор болон

түншүүдийн хоорондын хамтын

ажиллагаа хангалтгүй

Ойлголт ба бэлтгэл дутагдах

Хангалттай хэмжээний өгөгдлүүдийг оруулж, туршаагүй

МС-г борлуулагч эсвэл зөвлөлгөө өгч буй компаниудад хэт найдах

Сургалт хангалтгүй байх

ҮР НӨЛӨӨ

ДИЗАЙН

ЗАРДАЛ

АЖИЛЛАГАА

МЭДЭЭЛЭЛ


СИСТЕМИЙН ХӨГЖҮҮЛЭЛТИЙН ЕРӨНХИЙ ТОЙМ

Системийн хөгжүүлэлт:

• Байгууллагын тулгамдсан асуудал эсвэл

таатай боломжинд зориулсан мэдээллийн

системийн шийдлийг боловсруулах үе

шаттай үйл ажиллагаанууд


КЕЙС 4. ОХИДЫН СКАУТЫН ЖИГНЭМЭГ ЗАХИАЛАХ ШИНЭ СИСТЕМ КЕЙС 4. ОХИДЫН СКАУТЫН ЖИГНЭМЭГ ЗАХИАЛАХ ШИНЭ СИСТЕМ

System Development – Системийн хөгжүүлэлт


Системийн шинжилгээ

Системийн зохиомж

Програмч-лал

Тест

Шилжүүлэлт

Ашиглалт, засвар

үйлчилгээ

МЭДЭЭЛЛИЙН СИСТЕМИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ ПРОЦЕСС

МС –

Бизнесийн

мэргэжилтнүүд

ба МТ-ийн

мэргэжилтнүүд

ийн хамтын

бүтээл





6


1-р үе шат. Системийн шинжилгээ

Мэдээллийн системийг хэрэглэн байгууллагын шийдэхийг зорьж буй

асуудлуудын шинжилгээ

• Байгууллагын шинжилгээ

• Амжилтын шийдвэрлэх хүчин зүйлүүдийн шинжилгээ

• Шинэ системийн хангах ёстой мэдээллийн хэрэгцээнүүдийг (Хэнд ямар

мэдээлэл хэзээ, хаана, яаж хэрэгтэй болж байгааг тодруулах) гаргаж ирэх

СИСТЕМД ТАВИГДАХ ФУНКЦИОНАЛЬ БА ФУНКЦИОНАЛЬ БУС

ШААРДЛАГУУД ТОДОРХОЙЛОГДОНО.

Асуудлыг шийдэх хувилбаруудыг (боломжит/кандидат системүүдийг)


Хэрэгжих боломжийн шинжилгээ

Системийн хөгжлийн ерөнхий ойлголт

System Analysis – Системийн шинжилгээ



1-р үе шат. Системийн шинжилгээ...

Хэрэгжих боломжийн шинжилгээ

• Системийн шинжилгээний үйл явцын нэг хэсэг бөгөөд

байгууллагын нөөцүүд болон шахалт шаардлагуудын дор

тухайн шийдлийг хэрэгжүүлэх боломжтой эсэхийг

тодорхойлох арга

• Үйл ажиллагаа

• Эдийн засаг

• Техник технологи

• Хүний нөөц

• Цаг хугацаа




• Мэдээллийн хэрэгцээ шаардлагуудын шинжилгээ нь шинэ

системд тавигдах шаардлагуудыг буюу хийх ёстой

функцүүдийг дэлгэрэнгүй тодорхойлж өгнө.

• Буруу, дутуу хийгдсэн шинжилгээний үр дагаврууд:

• Системийг уналтанд хүргэх

• Хөгжүүлэх төслийн зардал, цаг хугацааг нэмэгдүүлнэ

• Муу ажиллагааных нь улмаас хэрэглэгчид хэрэглэхээс

татгалзах

• Маш их өөрчлөлт оруулах


System Analysis – Системийн шинжилгээ



Мэдээллийн системийг байгуулах үеийн хамгийн хүнд,

хэцүү хэсэг бол яг юуг байгуулах вэ гэдгийг нарийн,

тодорхой шийдэх явдал юм. Төлөвлөж буй ажлуудын

ямар ч хэсэг нь хүмүүст, компьютерт болон бусад

мэдээллийн (програм хангамжийн) системд зориулан бүх

интерфейсүүдийг нь агуулсан дэлгэрэнгүй техникийн

шаардлагуудыг тодорхойлох шиг тийм хэцүү байдаггүй.

Хэрэв буруу хийчихвэл үүнээс өөр ямар ч ажил эцсийн

системийг тийм зэрэмдэг болгодоггүй. Үүнээс өөр ямар ч

хэсэг сүүлд засаж залруулахад тийм хүнд байдаггүй.

Фрэд Брүүкс




Алдааг засахад харгалзан гарах өртөг

Алдааг илрүүлэх үе шат Өртөг, зардлын хувь

Шаардлагууд 1

Зохиомжийг боловсруулах 3-6

Код бичих 10

Туршилт 15-40

Ашиглалтанд хүлээн авах

туршилт

30-70

Ашиглалтын явц 40-1000




2-р үе шат. Системийн зохиомж

• Системийн шинжилгээгээр тодорхойлсон мэдээллийн

хэрэгцээ шаардлагуудыг систем хэрхэн хангахыг

дэлгэрэнгүй харуулна.

• Системийн логик (logical) дизайн (Юуг?)

• Системийн бодит (physical) дизайн (Яаж?)

• Системийн шийдлийн технологийн тодорхойлолтууд

гарна

• Хэрэглэгчийн бизнесийн тэргүүлэх чиглэл ба

мэдээллийн хэрэгцээнүүдийг тусгах ёстой

Системийн зохиомж

System Design – Системийн зохиомж





7


3-р үе шат. Програмчлах • Системийн тодорхойлолтуудыг програмын код руу

хөрвүүлэх процесс

4-р үе шат. Турших (Тестлэх) • Танил нөхцөл байдалд систем хүссэн үр дүнгүүдийг

өгч байгаа эсэхийг шалгана

• Нэгжийн тест, системийн тест, хүлээн авах тест

• Тестийн төлөвлөгөө

Системийг хөгжүүлэх процессийг дуусгах

Programming – Програмчлах Testing - Турших



Бичлэгийн өөрчлөлтийг тестлэх туршилтын загвар төлөвлөгөө



5-р үе шат. Шилжилт • Хуучин системийг шинэ системээр өөрчлөх

процесс

• Стратегиуд:

– Параллел

– Шууд солих

– Хэсэгчлэн (туршин) шилжүүлэх

– Үе шаттайгаар шилжүүлэх

• Баримтжуулалт


Conversion – Шилжилт



6-р үе шат. Ашиглалт ба засвар үйлчилгээ

• Ашиглалт - шинэ системийг суурилуулж, хуучин

системийг сольж дууссаны дараах үе шат

• Засвар үйлчилгээ - алдаануудыг засахын тулд

ашиглаж буй системийн техник хангамж, програм

хангамж, баримт бичиг эсвэл процедуруудад хийх

өөрчлөлтүүд


Maintenance –Засвар үйлчилгээ



СИСТЕМИЙГ БАЙГУУЛАХ АРГУУД


Системийг хөгжүүлэх арга замууд

In-house Өөртөө зориулж шинээр

хөгжүүлэх

Лицензийг байгууллага

эзмшиннэ

COTS Бэлэн багц програмыг

ашиглан хөгжүүлэх

Лицензийг худалдан авна


1. Системийн хөгжлийн амьдралын цикл

2. Прототайп

3. Эцсийн хэрэглэгчдийн хөгжүүлэлт

4. Хэрэглээний програм хангамжийн багцууд

5. Aутсорсинг


System Development Life Cycle – Системийн хөгжлийн амьдралын цикл





8


1. Системийн хөгжлийн амьдралын цикл

• Мэдээллийн системийг хөгжүүлэх уламжлалт

арга зүй

• Системийг хөгжүүлэх процессийг дэс

дарааллан хийгдэх ёстой албан ёсны үе

шатуудад (системийн хөгжлийн үе шатууд)

хуваадаг


System Development Life Cycle – Системийн хөгжлийн амьдралын цикл



• Прототайпыг боловсруулах Хэрэглэгчдэд үзүүлж, үнэлүүлэхэд зориулан туршилтын

системийг хурдан, хямдханаар байгуулах процесс

• Прототайп Үзүүлж, үнэлүүлэхэд зориулсан мэдээллийн системийн

урьдчилсан ажлын хувилбар

• Системийн хөгжүүлэлтийн үйл явцын давталт

Системийн анхан шатны зохиомжийг гаргаж, туршиж,

сайжруулах ажлыг дахин дахин хийж давтах процесс

2. Прототайп


Prototype – Прототайп



Прототайпыг

боловсруулах

процесс




1. Хэрэглэгчийн үндсэн шаардлагуудыг

тодорхойлно

2. Эхний прототайпыг боловсруулах

3. Прототайпыг хэрэглэх

4. Прототайпыг дахин хянаж,

сайжруулах

Прототайпын үе шатууд




Давуу тал

• Мэдээллийн системийн эцсийн хэрэглэгчдийн

интерфейсийг зохиоход хэрэгтэй.

Сул талууд

• Шуурхай прототайп нь системийн хөгжлийн чухал

үе шатуудыг мэдэгдэлгүй өнгөрүүлж чадна

Прототайпын давуу ба сул талууд




• Техникийн мэргэжилтнүүдийн бага зэргийн

дэмжлэгтэйгээр эсвэл албан ёсны

туслалцаагүйгээр эцсийн хэрэглэгчид өөрсдөө

мэдээллийн системүүдийг хөгжүүлэх

• Өөрсдийнхөө бизнесийн хэрэгцээ шаардлагуудыг

тодорхойлох боломжийг хэрэглэгчдэд олгоно

3. Эцсийн хэрэглэгчдийн хөгжүүлэлт


End user Development – Эцсийн хэрэглэгчдийн хөгжүүлэлт





9


Эцсийн хэрэглэгчийн хөгжүүлэлт ба Системийн хөгжлийн

амьдралын циклийн хоорондын ялгаа



• Өндөр түвшний хэрэглэгчдийн оролцоо ба

сэтгэл ханамж руу хөтөлдөг

шаардлагуудыг дээшлүүлнэ.

• Их хэмжээний ажил гүйлгээ

боловсруулалт буюу хэрэглээнүүдийг

амархан зохицуулж чадахгүй

Эцсийн хэрэглэгчийн боловсруулалтын давуу ба сул тал




4. 1. Хэрэглээний багц програм хангамж

• COTS -хэрэглээний програм хангамжийн багцууд

Борлуулах эсвэл түрээслэхэд бэлэн байдаг урьдчилан

боловсруулж, кодолсон хэрэглээний програмууд

• Customization- өөрийн болгож хэрэгцээндээ тааруулах

Програм хангамжийн нэгдмэл байдлыг

алдагдуулахгүйгээр байгууллагын онцлог хэрэгцээ

шаардлагуудыг хангахын тулд програм хангамжийн

багцыг өөрчлөх

Хэрэглээний програм хангамжийн багцууд ба аутсорсинг

Commercial of The Shelf (COTS) – Арилжааны зориулалтай хэрэглээний програм хангамжийн

багцууд



Нэвтрүүлэх нийт зардалд програм хангамжийн багцыг өөрсдийн хэрэгцээнд

тааруулан өөрчлөхийн үр нөлөө




Санал авах хүсэлт

• Борлуулагчдад зориулан гаргасан програм

хангамжийн эсвэл бусад үйлчилгээнүүдийн

шаардлагуудын дэлгэрэнгүй жагсаалт

• ПХ нийлүүлэгчийн бүтээгдхүүн ямар байвал

байгууллагын өвөрмөц хэрэгцээ шаардлагуудыг

сайн хангахыг тодорхойлно

Хэрэглээний програм хангамжийн багцууд ба аутсорсинг

Request For Proposal –Санал авах хүсэлт



• Компьютерийн төвийн үйл ажиллагаа,

харилцаа холбооны сүлжээнүүд эсвэл

хэрэглээний програмуудыг боловсруулах

ажлуудыг гадны борлуулагчдад гэрээлэх

туршлага

4.2. Аутсорсинг


Outsourcing – Аутсорсинг





10


• Шинэ мэдээллийн системүүд байгууллагуудад бүтэц, зохион

байгуулалт, хамрах хүрээ, эрх мэдлийн уялдаа холбоо,

ажлын урсгал, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ шинэчлэн

өөрчлөх боломж олгож байна.

• Шинэ систем байгуулах нь бизнес процессоо хөтлөх арга

замаа дахин шинээр тодорхойлох, бүтээмж ба гүйцэтгэлээ

илүү өндөр түвшин рүү хөтлөх таатай боломжийг бий

болгож байна.

MЕНЕЖМЕНТИЙН БОЛОМЖ, СОРИЛТ БА ШИЙДЛҮҮД

Mенежментийн таатай боломжууд :



• Дижитал пүүс, компаний эрин үед хэрэглээний програмын

хөгжүүлэлтэн дэх эрэлт өөрчлөгдөж байна. Овсгоотой байх,

ачаалал нэмэгдэхэд зохих нөөц, чадвар буурахгүй байх

чадварууд нь шийдвэрлэх зорилго, амжилтын хүчин зүйлүүд

болж байна.

• Хэрэглээний програмуудын сүлжээнүүдийг олон өөр өөр

бизнесийн түншүүд удирдаж байгаа үед байгууллага

хоорондын шинэ системийн шаардлагууд гарч ирж байна.

Mенежментийн сорилтууд:




• Ажиллах чадвартай системүүдийг маш богино

хугацаанд байгуулах

Шийдлийн удирдамжууд:

Хэрэглээний програмыг хурдан хөгжүүлэх (Rapid

Application Development (RAD)):

• Одоогийн хэрэглэж буй програмын бүрэлдэхүүн

хэсгүүдийг угсрах, нэгтгэх замаар системүүдийг

байгуулах

Бүрэлдэхүүн хэсэгт суурилсан хөгжүүлэлт

(Component-Based Development):




• Богино хугацаанд системийг хөгжүүлэх

процесс

• Прототайп, дөрөв дэх үеийн

програмчлалын хэрэгслүүдийг хэрэглэн,

багийн нягт хамтын ажиллагаан дээр

тулгуурлана

Хэрэглээний програмыг хөгжүүлэх хурдан арга -

Rapid Application Development (RAD)

СИСТЕМИЙГ БАЙГУУЛАХ ТҮРГЭВЧИЛСЭН АРГУУД



• Объектууд ба тэдгээрийн хоорондын

уялдаа холбоонуудын иж бүрдэл хэлбэрээр

системийг загварчилна

• Давтагдаж, нэмэгдэж байдаг

• Өөр хоорондоо уялдаа холбоотой

объектуудын цуглуулга хэлбэрээр

системийг загварчилна.

Объект хандалтат програмыг хөгжүүлэх




Объект хандалтат програмыг хөгжүүлэх

Implementation

System Design

– programming – database access

– System architecture – Subsystems

– Data structure – Algorithms – Controls

Object Design

Analysis

• Application • What





11


• Вэб үйлчилгээнүүдийг шинэ мэдээллийн системийн

хэрэглээний програмуудыг зохиох эсвэл одоогийн системүүдийг

сайжруулах хэрэгсэл болгон ашиглах

• Вэб үйлчилгээнүүд нь

• Интернетээр нийлүүлэгдэж чадах програм хангамжийн

бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг байгуулах

• Байгууллагын одоогийн хэрэглэж буй системүүдэд

зориулсан шинэ функцүүдээр хангах

• Байгууллагын системүүдийг бусад байгууллагын

системүүдтэй холбосон шинэ системүүдийг байгуулах

Вэб үйлчилгээнүүд ба Үйлчилгээнд суурилсан Тооцоолол (Web

Services & Service-Oriented Computing):

Шийдлийн удирдамжууд (Үргэлжлэл):




• Програм хангамжийн бүрэлдхүүн хэсгүүдийг

Интернэтээр дамжуулан хүргэх

• Хөрвүүлэлт, customization-ы шаардлагагүйгээр

нэг хэрэглээний програмыг нөгөөтэйгөө харьцах

боломжийг олгох

• Стандартууд ба протоколууд: XML, SOAP, WSDL,

UDDI

Вэб үйлчилгээнүүд


Web services – Вэб үйлчилгээнүүд



Southwest

Airlines

Systems

Tour

Operator's

Systems

Travel

Reservation

System

Wireless

Web

Site

Server Legacy

Reservation

System

Dollar Rent A Car

Systems

Future

Business

Partners'

Systems

Web

Services




Application services

Application

service

Application

service

Application

service

Application

service

Service grid

Shared utilities

Security, auditing

and assessment

of third-party

performance,

billing and payment

Standards and protocols

Software standards

WSDL (Web services description

language)

UDDI (universal description,

discovery, and integration)

XML (extensible markup language)

Communication protocols

SOAP (simple object access protocol)

HTTP (hypertext transfer protocol)

TCP/IP (transmission control protocol/

Internet protocol)

Service management utilities

Provisioning, monitoring, ensuring quality

of service, synchronization, conflict resolution

Transport management utilities

Message queuing, filtering, metering,

monitoring, routing, resource orchestration

Resource knowledge management utilities

Directories, brokers, registries, repositories,

data transformation




Лекц 4

Мэдээллийн системийг

байгуулах


Багш Д.Болормаа, СЭЗДС-МСМ Тэнхим

[email protected]

Documents

Mis lecture 4