MISSALE ROMAN UMEX DECRETO SACROSANCTI CONCILII TRIDENTINI

R E s T I T U T U M

S. PII V PONTIFICIS MAXIMIJussu EDITI'M

ALIORUM PONTIFICUM CURA RECOGNITUM

A PIO X REFORMATUM

E'l'

SSMI D. N. BENEDICTI XVAUCTORITATE VULGATUM

EDITIO DECIMA TERTIA JUXTA TVPICAM

TURONIBUSTVPIS ALFREDI MAME ET FILIORUM

SANCTE SEDIS APOSTOLICA-3 ET SACRA-: RITUUM CONGREGA'I'IONISTVPOGRAPHORUM

lxPræfatio de Tempore, si habeatur;secus, etiam in Dominicis anticipa­tis, et, si Commemoratio OctavæCorporis Christi sit omittenda, inDominica 11 post Pentecosten, Præ­fatio de Trinitate. ProMissa deni­que Rogationum, etiam in Litaniismajoribus infra Octavam Pascha­tis, (nisl addenda sit Commemora­tio Octavæ, quo in casu dicitur:in hoc potissimum die) et pro MissaVigiliæ Ascensionis, censetur pro­pria Præfatio de Tempore Paschalim hoc polissinmm.

ZExcipiuntur ab hac regula Præ­fatio de Nativitate Domini, quæ in­fra Octavam ejusdem Nativitatisdicitur in omnibus Missis, etiam iniis quæ secus Præfationem propriamhaberent, dummodo in his et deOctava vel de Dominica infraOctavam liat Commemoratio,et ipsaMissa, aut Commemoratio prius ha­bita, aliam de divinis Mysteriis velPersonis non exigant Præfationem;Præfatio Missæsive Officii commemo­rati vel Octavæ,-quæ non sint dealiquo Myst'erio Domini, et Præfa­tio de Tempore Quadragesimæ, quænumquam adhibentur in Missis deDedicatione Ecclesiæ, vel de alioFesto Domini alicubi celebrato,quod propria Præfatione careat; etPræfatio de beata Maria Virgine,quæ numquam adhibetur in Missisde Tempore Adventus.

IX — De Evangelio in fineMissæ

IN qualibet Missa in qua facta fu;erit Commemoratio de Dominica,licet anticipata, vel, etiam quoadOfficium, reposita, de Feria Qua­dragesimæ a die Cinerum inclusive,Temporis Passionis, Quatuor Tem­porum, et ii Rogationum, de Vigi­lia qualibet, de die Octava Epi­phaniæ, aut de die infra Octavamprivilegiatam I ordinis, semper le­gitur Evangelium Dominicæ, Fe­

Additiones et Variationes in Rubricis Missalisriæ, Vigiliæ, aut Octavæ in fine,dummodo hoc (etsi tantum a prin­cipio) non sit idem Evangeliumquod lectum fuerit in Missa.

2 Si autem Feria et Vigilia, velduæ Vigiliæ simul occurrant, de eadicitur Evangelium de qua primofacta est Commemoratio. ln Vigi­lia tamen Nativitatis Domini, siipsa in Dominicam incidat, et inDominica quæ a die 2 ad 4 januariiinclusive occurrat, non legitur Ev­angelium Dominicæ in fine; quodpariter non legitur'cum iit Comme­moratio de Missa Dominicæ primoinfra Hebdomadam resumenda, utsupra, tit. ], num. 6. ,

3 Denique, si nullum Dominicæ,Feriæ, Vigiliæ, aut alicujus ex Octa­vis supra, num. ], recensitis, Evan­gelium in fme Missæ fuerit: legen­dum, dicitur ultimum pariter Ev­angelium Missæ sive Officii primoloco inter cetera, quæ Evangeliumstricte proprium (et non appropria­tum, vel ex aliquo Communi assi­gnatum, vel per Octavam e Festorepetitum) habeant, commemorati.

X — De Color-e Paramento­rum et de Cantu in Missa

MISSA quælibet semper retinetcolorem prcprium, præter Mis­sas de Commemoratione OmniumFidelium Defunctorum, temporeexpositionis Ssmi Sacramenti cele­bratas, quæ dicuntur in icolore vio­laceo; ac præter Missam de Domi­nica infra Octavam Corporis Chri­sti, in qua, nisi omittenda sit Com­memoratio de Octava, adhibeturcolor albus.

2 in qualibet Missa cantus serva­tur qui suo ritui conveniat. ln Mis­sisautem votivis pro re gravi et pu­blica simul causa celebratis, sicutiet in Missis tit. II,, num. 4-9, actit. IV, num. l-4, recensitis, adhi­betur cantus festivus; et in aliisvotivis cantus fetialis.

RITUS SERVANDUS, 'IN CELEBRATIONE MISS/E

I — De Præparatione Sacer­dotis celebraturi

SACERDOS celebraturus Missam,prævia Confessione sacramen­tali, quando opus est, et saltem Ma­tutino cum Laudibus absoluto, ora­tioni aliquantulum vacet; et Ora­tiones inferius positas pro temporisopportunitate dicat. Deinde acce­dit ad locum in Sacristia vel alibipræparatum, ubi paramenta, alia­que ad celebrationem necessariahabentur, accipit Missale, perquiritMissam, perlegit, et signacula or­dinat ad ea quæ dicturus est. Post­ea lavat manus, dicens Orationeminferius positam. Deinde præparatCalicem (qui debet esse vel aureusvel argenteus, aut saltem haberecappam argenteam intus inaura­tam, et simul cum Patena itideminaurata, ab Episcopo ænsecratus),super ejus os ponlt Purificatoriummundum, et super illud Patenamcum Hostia integra, quam leviterextergit, si opus est, a fragmentis,et eam tegit parva Palla linea, tumVelo serico; super Velo ponit Bur­sam coloris paramentorum intushabentem Corporale plicatum, quodex lino tantum essedebet, nec serico,vel auro in medio intextum, sed to­tum album, et ab Episcopo, vel aliohabente facultatem, simul cum Pal­la benedictum.

2Quibus ita dispositis, accedit adparamenta, quæ non debent esselacera, aut scissa, sed integra, etdecenter munda, ac pulchra, et abEpiscopo itidem, vel alio facultatemhabente, benedicta ; ubi calceatuspedibus, et indutus vestibus sibiconvenientibus, quarum exteriorsaltem talum pedis attingat, induitse, si sit Prælatus sæcularis, supraRochettum, si sit Prælatus regula­ris vel alius Sacerdos sæcularis, su­pra Superpelliceum, si commode ha­beri possit. alioquin sine eo supra

"vestes communes, dicens ad singulasingulas Orationes inferius positas.

3 Ac primum accipiens Amictumcirca extremitates et chordulas,osculatur illud in medio, ubi estCrux, et ponit super caput, etimoxdeclinat ad collum, et eo vestiumcollaria circumtegens, ducit cher-,dulas sub brachiis, et circumducensper dorsum, ante pectus reducit, etligat. Tum Alba induitur, caputsubmittens, deinde manicam dex­teram brachio dextero, et sinistramsinistro imponens. Albam ipsam cor­pori adaptat, elevat ante, et a late­ribus hinc inde, et. Cingulo, per mi­nistrum a tergo sibi porrecto, se cin­git. Minister elevat Albam superCingulum circumcirca, ut honestedependeat, et tegat vestes; ac ejusfimbrias diligenter aptat, ut ad la­titudinem digiti, vel circiter, superterram æqualiter fluat. Sacerdosaccipit Manipulum, osculatur Cru­cem in medio, et imponit brachiosinistro. Deinde ambabus manibusaccipiens Stolam, simili modo deo­sculatur, et imponit medium ejuscollo, ac transversando eam antepectus in modum crucis, ducit par­tem a sinistro humero pendentem,ad dexteram, et partem a dexterohumero pendentem, ad sinistram.Sicque utramque" partem Stolæextremitatibus Cinguli hinc indeipsi Cingulo coniungit.

4 Si Celebrans sit Episcopus, velAbbas, ut supra, non ducit Stolamante pectus in. modum crucis, sed si­nit hinc inde utrasque extremitatespendere; et antequam accipiat Sto­lam, accipit parvam Crucem pecto­ralem, quam osculatur, et colla impo­sitam sinit ante pectus chordulis pen­dere. Manipulum quoque non accipitante Stolam, nisi in Missis Defuncto­rum, sed accipit ad Altare, cum inConfessione dicit Indulgentiam, il­lumque prius osculatur. —-PostremoSacerdos accipit Planetam.

lxii Ritus servandus in5 Si sit Episcopus, vel Abbas, ut

supra, habens usum Pontificalium,et solemniter celebret, accipit para­menta et alia, ut in Pontijicali et Cæ­remoniali.

II — De Ingressu Sacerdotisad Altare

Acennos, omnibus paramentisindutus, accipit manu sinistra

Calicem, ut supra præparatum,quem portat elevatum ante pectus,Bursam manu dextera super Cali­cem tenens, et facta reverentia Cru­ci, vel imagini illi, quæ in Sacristiaerit, capite c00perto accedit ad Al­tare, ministro cum Missali et aliisad celebrandum necessariis (nisiante fuerint præparata) præcedente,superpelliceum induto. Proceditautem oculis demissis, incessu gravi,erecto corpore. Si vero contigeriteum transire ante Altare majus, ca­pite c00perto faciat ad illud reve­rentiam. Si ante locum Sacramenti,.genuflectat. Si ante Altare ubi ce­lebretur Missa, in qua elevatur, veltunc ministratur Sacramentum, si­militer genuflectat, et detecto ca­pite illud adoret, nec ante surgatquam Celebrans deposuerit Cali­cem super Corporale.

2 Cum pervenerit ad Altare, stansante illius intimum, gradum, caputdetegit, Biretum ministro porrigit,et Altari, 'seu imagini Crucifixi de­super positæ, profunde se inclinat.Si autem in eo sit Tabernaculumsanctissimi Sacramenti, genufle­ctens debitam iacit reverentiam,.Tunc ascendit ad medium Altaris,ubi ad comu Evangelii sistit Cali­cem, extrahit Corporale de Bursa,quod extendit in medio Altaris, etsuper illud Calicem Velo coopertumcollocat, Bursam autem ad cornuEvangelii. Si in Altari paramenta'accipit, hoc idem facit antequam de­scendat ab Altari, ut Missam in­choet., 381 est consecraturus plures Ho­stias pro Communione facienda,quæ ob quantitatem super Patenammanere non possint, locat eas superCorporale ante Calicem, aut in ali­quo Calice consecrato, vel vasemundo benedicto, ponit eas retro

celebratione Mlssæpost Calicem, et alia Patena seuPalla cooperit. ­

4 Collocato Calice in Altari, acce­dit ad cornu Epistolæ, Missale su­per cussino aperit, reperit Missam,et signacula suis locis accommodat.Deinde rediens ad medium Altaris,facta primum Cruci reverentia, ver­tens se ad cornu Epistolæ, descen­dit post infimum gradum Altaris,ut ibi faciat Confessionem.

5 In Missa solemni Missale aper­tum super Altare, Calix vero, et alianecessaria præparentur in Creden­tia cooperta linteo, antequam Sacer­dos veniat ad Altare. Ipse autem pro­cedit cum Diacono et Subdiacono, quicapite cooperto simul cum eo tenentmanus junctas ante pectus : Acolythivero ante eos deferunt candelabracum candelis accensis, quæ deindecollocantur super Credentia : et cumpervenerit ante infimum gradum Al­taris, ibi medius inter Diaconum' adexteris, et Subdiaconum a sinistris,antequam ascendat ad Altare, facitcum ipsis (ut infra) Confessionem.

6 In Missa Pontijicali omnia ser­ventur, ut in Pontijicali et Cæremo­niali Romano ordinantur : cujusPontificalis ordinem Episcopus, siveAbbas, ut supra, numquam præter­

mittat, yuandocumque cum Diaconoet Subd acono paratis celebrat.

III — De Principio Misac,et Confessione facienda

ncennos, cum primum descen­derit sub infimum gradum Al­

taris, convertit se ad ipsum Altare,ubi stans in medio, junctis manibusante pectus, extensis et junctis pari­ter digitis, et pollice dextero supersinistrum posito in modum crucis(quod semper servatur quando jun­guntur manus, præterquam postconsecrationem), detecto capite, fa­cta prius Cruci vel Altati profundareverentia, vel si in eo sit Tabema­culum sanctissimi Sacramenti, factagenuflexione, erectus incipit Mis­sam. .

2 Si celebraturus sit coram Sum­mo Pontijice, sistit se ante infimumgradum Altaris a comu Evangeliiante ipsum Pontificem, ubi genu­flexus exspectat : accepta benedi­ctione, erigit se, et stans aliquantu­

Bitus servandus in celebratione Missælam versus ad Altare, incipit Missam.Si autem sit coram Cardinali, Le­gata Sedis Apostolicæ, aut "Patri­archa, Archiepiscopo, et Episcopoin eorum residentiis, vel locojurisdi­ctionis, stans ante in m graduma cornu Evangelii ut supra, exspe­ctat : dato signo, facit profundamreverentiam Prælato, et versus adAltare incipit Missam.

3 Si autem solemniter celebrat co­ram Summo Pontifice aut alia exPraelatis prædictis in Ecclesiiseorum jurisdictionis, stans a sini­stris Prælati, facit cum eo Confes­sionem, ei alia servat, ut in Pontifi­cali et Cæremoniali Romano ordi­natur.

4 Stans igitur Celebrans ante in­fimum gradum Altaris, ut supra,producens manu dextera a frontead pectus signum Crucis, dicit in­telligibili voce : in nomine Patris,et Filii, et Spiritus Sancti. Amen.Et postquam id dixerit, non debetadvertere quemcumque in alio Ai­tari celebrantem, etiamsi Sacra­mentum elevet, sed continuateprosequi Missam suam usque ad fi­nem. Quod item observatur in Missasolemni,et simul etiam a Ministris.

5 Cum seipsum signat, sempersinistram pbnit infra pectus : inaliis benedictionibus cum est adAltare, et benedicit oblata, vel ali­quid aliud, ponit eam super Altare,nisi aliter notetur. Seipsum bene­dicens, vertit ad se palmam manusdexteræ, et omnibus illius digitisjunctis et extensis, a fronte ad pe­ctus, et ab humero sinistro ad dexte­rum, signum Crucis format. Si veroalios, vel rem aliquam benedicit,parvum digitum vertit ei cui bene­dicit, ac benedicendo totam ma­num dexteram extendit, omnibusillius digitis pariter junctis et ex­tensis : quod in omni benedictioneobservatur.

6 Postquam dixerit : In nominePatris, etc. ut supra, jungens iterummanus ante pectus, pronuntiat claravoce Antiphonam : introibo ad ai­täre Dei. Minister retro post eumad sinistram genutlexus, et in Missasolemni Ministri hinc inde stantesprosequuntur : Ad Deum, qui læ­tificat juventutem meam. DeindeSacerdos eodem modo stans inci­

lxiiipit, et prosequitur cum Ministro,vei Ministris alternatim Psaimum :Judica me, 'Deus, usque ad finem,cum Glöria Patri. uo finito, repetitAntiphonam intro bOcumMinistris,ut supra. Qui Psalmus numquamprætermittitur, nisi in Missis De­functorum, et in Missis de Temporea' Dominica Passionis inclusiveusque ad Sabbatum sanctum exclu­sive, in quibus semel tantum dictaAntiphona introibo cum Ministris,ut supra, Sacerdos statim subiungit?. Adjutorium nostrum,etc. ut in­ira. Cum in fine Psalmi dicit Gio­

'ria Patri, etc., caput Cruci incli­nat.

7 Repetita Antiphona introibo,dextera manu producens signumCrucis a fronte ad pectus, dicit?. Adjutörium nostrum in ndmineDomini. 17. Qui iecit cælum et ter­ram. Deinde Altari se profunde in­clinans, junctis manibus dicit :Con­fiteor Deo, ut in Ordine Missæ : etprosequitur eodem modo stans in­clinatus, donec a Ministro vel Mi­nistris dictum sit Miserca ur. Cumincipitur a' Ministris Confiteor,'seerigit. Cum dicit : mea culpa, terpectus dextera manu percutit, si­nistra infra pectus posita.

8 Si est coram Pontifice, Cardinali,Legata Sedis Apostolicae, vel Pa­triarcha, Archiepiscopo et Episcopoin eorum Provincia, Civitate velDiæcesi constitutis, ubi dicit :vobis,fratres, dicat :tibl, Pater: similiterin fine ubi dicit : vos, fratres, dicat:te, Pater; quod dicensSummo Pon- 'tijici genujlectit, aliis Praelatis pro­funde se inclinat. '

9 Cum Minister, et qui intersunt(etiamsi ibi fuerit Summus Ponti­fex), res ondent Confiteor, dicunttibi, Pa er, et te, Pater, aliquan­tulum conversi ad Ceiebrantem.

10 Facta a circumstantibus Con­fessione, Celebrans stans respondet :Misereatur vestri, etc. Deinde pro­ducens manu dextera a fronte adpectus signum Crucis, dicit : indul­gtntiam, etc.; et si est Episcopus,vel Abbas, ut supra, accipit Manipu­lum, osculando illam in medio. Et.stans inclinatus junctis manibus pro­sequitur : Deus, tu conversus, etquæ sequuntur in Ordine Missæ,clara voce usque ad Orationem Au­

lxiv Ritus servandus inm- a nobis,etc.; et cum dicit : Ore­mus,extendit et jungit manus.

11Et tunc si coram Summo Ponti­fice, aut aliis Praelatis, ut supra, ce­lebret, facta Summo Pontijici enu­flexione, aliis Prælatis projgundareverentia, accedit ad medium Altarisante infimum "gradum, et ibi incipitsecreto: Aufer a nobis, ut in OrdineMissae.

[V — De Introitu, Kyrie,eleison, et Gloria in excelsis

UMdicit: Aufer a nobis, etc., Ce­D lebrans junctis manibus ascen­

,dit ad medium Altaris, et ibi incli­natus, manibusque item junctis su­per eo positis, ita ut digiti parvi dum­taxat frontem, seu medium ante­rioris partis tabulæ, seu mensæ Al­taris tangant, residuo manuum interAltare et se retento, pollice dexterosuper sinistrum in modum Crucisposito (quæ omnia semper observan­tur, cum manus junctæ super Al­tare ponuntur), secreto dicit :Ora­mus te. Domine, etc., et cum dicit :Quorum reliquiæ hic sunt, oscula­tur Aitare- in medio, manibus ex­tensis æqualiter hinc inde super eopositis quod semper servatur,quando osculatur Altare, sed postConsecrationem pollices ab indici­bus non disiunguntur. in omnietiam deosculatione siveAltaris, sivelibri, sive alterius rei, non produci­tur signum Crucis pollice, vel manusuper id quod osculandum est.

20sculato Altari, accedit ad cornuejus sinistrum, id est Epistolæ : ubistans versus Altare, et producens afronte ad pectus signum Crucis, in­cipit intelligibili voce introitum Mis­sæ et prosequitur junctis manibus.Cum dicit : Giöria Patri tenens jun­ctas manus, caput inci'inat versusCrucem. Cum repetit Introitum, nonsignat se, ut prius, et eo repetito,junctis manibus ante pectus acceditad medium Altaris, ubi stans versusillud similiter manibus junctis, diciteadem voce ter K ie, eleison, terChriste, eleison eti erum ter Kyrie,eleison aitemat tu cum Ministro. SiMinister, vel qui intersunt, Cele­branti non respondeant, ipse solusnovies dicit.

sDicto ultimo i(f-rie, eleison, Sa­

celebratione Missaecerdos stans in medio Altaris et ma­nus extendens, elevansque usque'adhumeros (quod in omni manuumelevatione observatur), voce ræ­dicta incipit, si dicendum sit, 816­ria in excelsis.Cum dicit Deo, jun­gens manus, caput Cruci inclinat :quo erecto, stans junctis manibusante pectus, prosequitur usque adfinem. Cum dicitAdoramus te, Grä­tias agimus tibi et Jesu Christe, Sü­scipe deprecationem nostram, et

iterum gesu Christe, caput Cruci in­clinat. um dicit in fine Cum San­cto Spiritu, seipsum a fronte ad pe­ctus signat, interim absolvens : ingloria Dei Patris. Amen.

4 In Missa solemni SacerdosfactaConfessione ascendit cum Ministrisad medium Altaris : ubi dictoOrä­mus te, Domine, et osculato Altari,ponit incensum in thuribulum, mi­nistrante Diacono naviculam, ei Thu­riferario thuribulum; Diaconus, pa­rum inclinatus versus Celebrantem,dicit : Benedicite, Pater reverende,et osculatur cochlear, et manum Ce­lebrantis ante et post. Celebrans. terincensum ponit in thuribulum, di­cens interim :Ab illo benedicatis, etc. ,et deposito cochleari producens manudextera signum Crucis super - thusin thuribulo, illud benedicit. PosteaDiaconus dimissa navicula accipitthuribulum, et dat Celebranti, ,oscu.lata prius catenularum summitate,et manu illius dextera : qui, facta Cru­ci profurida reverentia, cum ter in­censat, nihil dicens : et, facta iterumCruci reverentia, incensat Altare, terducens thuribulum æquali distantia,prout distribuuntur candelabra, amedio eius usque ad cornu Epistolae :ubi demissa manu, zhurificat illiuspostremam partern inferiorem, moxsuperiorem, bis ducto thuribulo: etconversus ad Altare, elevans manumincensat ejus planitiem, seu mensamin parte anteriori, ter ducens thuri­bulum usque ad medium : ubi factaCruci reverentia, procedendo thuri­ficat aliud latus Altaris triplici ductuusque ad cornu Evangelii :.et pariter

incensata inferiori et superioridparieipsius cornu Evangelii duplici uctu,adhuc stans ibidem, elevat thuribu­lum, et ter incensat superiorem ta­bulæ partem versus medium Altaris,ut fecit in cornu Epistolae : deinde

Ritus servandus in celebratione Missæmanu aliquantulum demissa, incen­sat anteriorem ejus partem, seu fron­tem, ter ducens thuribulum, dum pro­cedit a cornu Evangelii usque ad me­dium Altaris, et facta Cruci reveren­tia, incensat similiter triplici ductureliquam partem" anteriorem usquead cornu Epistolæ: ubi reddito thu-,ribulo ipsi Dlacono, ab eo ipse solus'incensatur.

5 Si vero in Altari fuerint Reli­quiæ, seu Imagines Sanctorum, in:censata Cruce, et facta ei reverentia,antequam discedat a medio Altaris,primum incensat eas quæ a dexterissunt, idest a parte Evangelii propeCrucem, bis ducens thuribulum, etiterum facta Cruci reverentia, simi­liter incensat bis alias, quæ sunt asinistris, hoc est a parte Epistolæ:deinde prosequitur incensationemAltaris ut supra, ter ducens thuri­bulum in unoquoque latere, etiamsiin eo essent plures Reliquiæ, vel Ima­gines, seu etiam plura, vel paucioracandelabra. . '

.6Si in Altari fuerit Tabernaculumsanctissimi Sacramenti, accepto Thu­ribulo, antequam incipiat incensa­tionem, genuflectit, quati item facitquotiescumque transit ante mediumAltaris. .­

'l Diaconus et Subdiaconus hincinde assistunt Celebranti cum incen­sat, et cum transeunt a/nte Crutem,semper genujlectunt. Deinde 'Cele­brans, Diacono a dexteris ejus, Sub­diaconoa dexterisDiaconi stantibus incornu Epistolæ, legit Introitum etKyrie, eleison. Cum vero intonatHymnum Gloria in excelsis Deo,Diaconus et Subdiaconus, unuspost alium, stant (: tergo Celebrantis :postea ascendunt ad Altare, 'et hincinde, Diaconus a dexteris, Subdiaco­nus a sinistris, cum CelebranteHym­num-' submissa voce prosequunturusque ad finem. Quod etiam servaturcum dicitur Credo; et cum diciturDöminus- vobiscum, Oratio, Præ­fatio, et Pater noster, Diaconus etSubdiaconus similiter stant, unuspost alterum a-tergo Celebrantis.

V — De Oratione

DICTO Hymno Gloria in excelsis,.vel, 81 non sit dicendus, eoomisso,. Celebrans osculatur Altarem medio, manibus hinc inde super

lxveo, ut supra, extensis: tum illisante pectus junctis, et demissis adterram oculis, vertit se a sinistrolatere ad dexterum versus popu­

,lum, hoc est, per eam partem quærespicit cornu Epistolae, et exten­dens, ac jungens manus ante pe­ctus,. ut prius dicit voce prædicta:Dominus vob scum, vel si sit Epi­scopus :Pax vobis (quod dicitur tan­tum hoc loco, quando dictus est Hym­nus Glöria in excelsis). rv. Et cumspiritu tuo, et junctis, ut prius, ma­nibus, revertitur per eamdem viamad librum, ubi eas extendens, etjungens ante pectus, caputque Cruciinclinans, dicit: Oremus: tumextendit manus ante pectus, ita utpalma unius manus respiciat alte­ram, et digitis simul junctis, quo­rum summitas humerorum altitu­dinem distantiamque non excedat,quod in omni extensione manuumante pectus servatur. Stans autem,ut supra, extensis manibus, dicitOrationem. Cum dicit: Per Do.minum nostrum, jungit manus, eas­que junctas tenet usque ad finem.Si aliter concluditur Oratio, Quitecum vel Qui vivis, cum dicit : inunitate, jungit manus.

2 Cum nominatur nomen ESUScaput versus Crucem inclina : quodetiam facit cum nominatur in Epi­stola. Et similiter ubicumque nomi­natur nomen B. Mariæ, vel Sancto­rum de quibus dicitur Missa, vel fitCommemoratio: item in Orationepro Papa, quando nominatur, sem­per caput inclinat, non tamen ver­sus Crucer'n ; "nisi in loco principaliAltaris habeatur simulacrum velimago B. M. V. aut Sancti, ad quamcaput inclinatur, Si plures Ora­tiones sint dicendæ, idem in eis, invoce, extensione manuum, et ca­pitis inclinatione, quod supra di­ctum est, observatur.

3 Si Altare sit ad Orientem, ver­sus populum, Celebrans versa facie­ad populum, non vertit humeros adAltare, cum dicturus est Dominusvobiscum, Orate, fratres ite, missaest, vel daturus benedictionem; sedosculato Altari in medio, ibi expan­sis et junctis manibus, ut supra,salutat populum, et dat benedi­ctionem. .

4 in Quatuor Temporibus, vel

lxvialias, quando dicendæ sunt pluresOrationes cum Prophetiis, dictoKyrie, eleison, in medio Altaris, re­

vertitur ad cornu Epistolæ, ubistans ante librum, extensis et jun­ctis ante pectus manibus, caputCruci inclinans, dicit: Oremus,Flectamus genua; et illico, mani­

bus super Altare extensis, ut seipsum ad Altare sustineat, genu­flectit; et sine mora surgens, eademvoce ministro respondente: Levate,manibus extensis dicit Orationem,ut supra, et in conclusione eas jun­git. Dum autem legit Prophetias,tenet manus super librum, vel Altarepositas, ut mox dicetur de Epistola.

.5ln Missa solemnicum dicitur Dö­mmus vobiscum et Oratio, Diaconuset Subdiaconus stant retro post Cele­brantem. Flectamus genua dicitura Diacono, a Subdlacono vero Le­Väte. illo primum genuflectente, hocprimum surgente ,-Celebrans vero nongenuflectit.

VI — l.)-eEpistola, Gra'duali,et ains usque ad Offerio­rium

DICTIS Orationibus, Celebrans po­sitis super librum, vel super Al­tare manibus, ita ut palmæ librumtangant, vel (ut placuerit) librumtenens, legit Epistolam intelligi­bili voce, et respondetura ministro :Deo gratias, et similiter, stans eo­dem ,modo, prosequitur Graduaie,Alleluia,et Tractum, ac Sequentiam,si dicenda sint. Quibus dictis, Sa­cerdos, si privatim celebret, ipsemet,seu Minister portat librum Missalisad alteram partem Altaris in cornuEvangelii, et dum transit ante me­dium Altaris, caput Cruci inclinat,et Missalesic locat, ut posterior parslibri respiciat ipsum cornu Altaris,et non ad parietem, sive ad partemejus contra se directam.

2 Locato Missali in Aitari, Cele-'brans redit ad medium Altaris, ibi­que stans junctis manibus ante pe­ctus, ievatisque ad. Deum oculis, 'etstatim demissis, tum, profunde in­clinatus, dicit secreto: Munda cormeum, et Jube, Dömine, benedicere,Döminus sit in corde meo, ut in Or­dinario. Quibus dictis, vadit ad li­brum Missalis, ubi stans versus il­

Ritus servandus in celebratione Missælum, junctis manibus ante pectus,dicit intelligibili voce: Dominus vo­biscumævEt cum spiritu tuo. Deindepollice dexteræ manus signo Crucissignat primo librum super principioEvangelii, quod est lecturus, posteaseipsum in fronte, ore, et pectoredicens: Sequentia, vel initium san­cti Evangelii, etc., rq. Gloria tibi,Dömlne. Tum junctis iterum mani­bus ante pectus, stans, ut supra,prosequitur Evangelium usque adfinem. Quo finito, Minister stans incornu Epistolæ post intimum gra­dum Altaris, respondet: Laus tibi,Christe, et Sacerdos, elevans parum­per librum, osculatur principiumEvangelii, dicens: Per Evangelicadicta, etc., præterquam in MissisDefunctorum, et nisi celebret co­ram Summo Pontifice, Cardinali etLegato Sedis Apostolicæ, vel Patri­archa, Archiepiscopo et Episcopo ineorum residentiis, quo casu deferturcuilibet rædictorum osculandusliber, et elebrans tunc non oscu­latur illum, nec dicit: Per Evan' e­lica dicta. Cum autem nomina utJESUS. caput versus librum incli­nat; et eodem modo versus librumgenuflectit, cum in Evangelio estgenuflectendum. - .

3 Dicto Evangelio, stans in medioAltaris versus Crucem, elevans etextendens manus, incipit (si dicen­dum sit) Credo ; cum dicit : in unumDeum, jungit manus, et caput Cruciinclinat; quo erecto stans ibidemjunctis ante pectus manibus, utprius, prose uitur usque ad finem.Cum dicit: esum Christum, caputCruci inclinat. Cum dicit : Et incar­natus est, usque ad et homo factusest inclusive genuflectit. Cum didit :srmui adoratur, caput Cruciinclinat.Cum dicit: Et vitam venturi sæculi.Amen, producit sibi manu dexterasignum Crucis a fronte ad pectus. .,

4 In Missa solemni Subdiaconuscirca finem ultimæ Orationis accipitambabus manibus librum Epistola­rum, deferens illum supra pectus, etfacta Altari genuflexione in medio,vadit ad partem Epistolæ contra Al­tare, et cantat Epistolam, quam etiamCelebrans interim submissa voce le­git, assistente sibi Diacono a dextris,et item Graduale, Tractum, etc. usquead Munda cor meum. Epistola can­

Ritus "servandus intata, Subdiaconus facit iterum genu­flexionem Aitari in medio, ac reditad Celebraniem, et genujiectens oscu­latur ejus manum, et ab eo benedici­tur, præterquam in Missis Defuncto­rum.

5Postea idem Subdiaconus accipitMissale Celebrantis, defert ad cornuEvangelii in Altari, et ibi ministratCelebranti, qui in medio Altaris sub­missa voce dicto Munda cor meumetc., et deinde lecto Evangelio, quodin fine non osculatur, delato etiam perDiaconum libro Evangeliorum adAltare, imponit incensum in thuri­bulum. Postea Diaconus genujlexusante Altare dicit : Munda cor meum,et accipiens librum Evangeliorum deAltari, petit benedictionem a Cele­brante similiter genuflexus. in supe­riori gradu Altaris ,- et osculata illiusmanu, præcedentibus 'Thuriferario,et duobus Acolythis cum candelabi'isaccensis de Credentia sumptis, vaditcum Subdiacono a sinistris ad locumEvangelii contra Altare versus popu­lum, ubi Subdiacono librum tenentemedio inter duos Acolythos tenentescandelabra accensa, dicit : Dominusvobiscum, junctis manibus. cumdicit: Sequentia etc., signat li­brum in principio Evangelii, fron­tem, os et pectus : postea ter librumincensat, hoc est, in medio, a dex­teris, et a sinistris, et prosequiturEvangelium, junctis manibus. ln­terim Celebrans post datam Diaconobenedictionem retrahens se ad cornuEpistolæ, ibi stat, junctis manibus.Et cum Diaconus dicit: Sequentiasancti Evangelii, Sacerdos etiam si­

gnat se : et cum nominatur jESUS,caput inclinat versus Altare. FinitoEvangelio Sacerdos osculatur li­brum a Subdiacono sibi delatum, di­cens: Per Evangelica dicta, etc.,et 3. Diacono .ter incensatur. Si sitcoram Prælato in sua residentia', li­ber defertur ad Prælatum, ut supra,et ille incensatur, ut in Cæremoniali.Postea stans in medio Altaris ver­sus ad Crucem, incipit, si dicen­dum sit, Credo, stantibus post eumDiacono et Subdiacono, deinde ad Al­tare accedentibus et cum eo rose­quentibus, ut dictum est ad löriain excelsis. ,. öSi autem sit prædicandum, Con­

cionator, finito Evangelio, prædicet,

celebratione Missae 'lxviiet sermone, sive concione expleta, di­catur Credo vel, si non sit dicendum,cantetur Of ertorium.

7 Cum vero in Symbolo cantatumfuerit: Et incarnatus est, Diaconusaccepta Bursa de Credentia, amba­bus manibus eam defert elevatamcum solitis reverentiis ad medium AI­taris, in quo explicat Corporale, etrevertituf ad Celebrantem.-Cum nondicitur Credo Subdiaconus .defertBursam simuf cum Calice, ut infradicetur.

8 Si quandoque Celebrans cantatMissam sine Diacono et Subdiacono,Epistolam cantet in loco consueto ali­quis LectorSuperpelliceo indutus, quiin fine non osculatur manum Celc­brantis; Evangelium autem cantatipse Celebrans ad cornu Evangelii,qui et in fine Missæ cantet [te, missa

.est, vel Benedicamus Domino, 014!Requiescant in pace, pro temporisdiversitate.

VII — De OH'ertorio,et aliis usque ad Canonem

-ICTOSymbolo, vel, si non sit di­D cendum, post Evangelium Ce­lebrans osculatur Altare in medio,et,junctis -manibus ante pectus ibi­dem a manu sinistraad dexteram(ut dictum est supra), vertit -se adpopulum, et extendens ac jungensmanus dicit : Dbminus vobiscum, etjunctis manibus revertitur per eam­dem viam ad medium Altaris, ubiextendens et jungens manus, caput­que Cruci inclinans, dicit Oremus:tum junctis, ut prius, manibus, dicitOffertorium, et omnia quæ usque adfinem Missæin medio Altaris dicendasunt,dicit ibidem stans versus ad Al­tare; nisi ubi aliter ordinatur. .

2 Dicto Offertorio, discooperitCalicem et ad cornu Epistolæ sistit,et manu dextera 'amov'et parvamPallam desuper Hostiam, accipit Pa­tenam cum Hostia,, "etambabus ma­nibus usque ad pectus eain eleva­tam tenens, oculis ad Deum elevatis,et statim *demlssis, dicit: suscipe,sancte Pater, etc.

3 Si fuerint aliæ Hostiæ non superPatenam, sed super Corporale, velin alio Calice, seu vase pro Commu­nione populi consecrandæ, Calicemillum, seu vas dextera discooperit,

lxviiiet intentionem suam etiam ad illasofferendas et consecrandas diri­gens, dicit ut supra: Süsci e, etc.ut in Ordine Missæ. Quo dic o, Pa­tenam utraque manu tenens, cumea facit signum Crucis super Corpo­rale, et deponit Hostiam circa me­dium anterioris partis Corporalisante se, et Patenam ad manum dex­teram aliquantulum subtus Corpo­rale ;«quam, exterso Calice, ut dice­tur, cooperit Purificatorio. Si autemadsit vas seu Calix cum aliis Hostus,

ipsum cooperit alia Patena, vel Pal­a4Deinde in cornu Epistolæ acci­

pit Calicem, Puriiicatorio extergit,et sinistra tenens illius nodum, acci­pit ampullam vini de manu Mini­stri (qui osculatur ipsam ampul­lam, non autem manum Celebrantis)et ponit vinum in Calicem. Deindeeodem modo tenens Calicem, produ­cit signum Crucis super ampullamaquæ, et dicit: Deus, qui humanæsubstantiæ, et infundens parum a­quæ in Calicemprosequitur: Da'no­

bis per hug'us aquæ et vini myste­rium, etc. i vero celebrat pro De­functrs, non facit signum Crucis su­per aquam, sed imponit absque be­nedictione, dicens Orationem ut su­pra. '

5 imposita aqua in Calice et finitaOratione prædicta, accipit manudextera Calicem discoopertum; etstans ante medium Altaris, ipsumambabus manibus elevatum tenens,videlicet cum sinistra pedem, cumdextera autem nodum infra cup­pam, intentis ad Deum oculis offert,dicens: Offerimus tibi, D6mine,e'£C­Qua Oratione dicta, facit signum Cru­cis cum Calice super Corporale, etipsum in medio post Hostiam col­locat, et Palla cooperit. Deinde jun­ctis manibus super Altare positis,aliquantulum inclinatus dicit secre­to : In spiritu humilitatis, etc. Posteaerectus, elevans oculos, manusqueexpandens easque in altum porre­ctas, statim jungens ante pectus(quod semper facit quando aliquidest benedicturus) dicit : Veni, sancti­ficator, etc. Cum dicit: et benedic,signat manu dextera communitersuper Hostiam et Calicem, sinistraposita super Altare.

6 Tum junctis ante pectus ma­

Ritus servandus in celebratione Missænibus, accedit ad comu Epistolae,­ubi stans, Ministro aquam fundente,lavat manus, idest, extremitates di­gitorum pollicis et indicis, dicensPsalmum : Laväbo inter innocentes,cum Gloria Patri, etc.; qui versusGloria Patri prætermittitur in Mis­sis Defunctorum, et in Missis deTempore a Dominica de Passioneusque ad Sabbatum Sanctum exclu­srve. .

7Celebrans, lotis manibus, eas ter­git, et, illis ante pectus junctis, rever­titur ad medium Altaris, ubi stans,oculosque ad Deum elevans, et sta­tim demittens, manibus junctis su­per Altare, aliquantulum inclinatus,dicit secreto Orationem: suscipe,sancta Trinitas, etc. Qua dicta, ma­nibus hinc inde extensis et superAltare positis, osculatur illud in me­dio; tum, junctis manibus ante pe­ctus, demissisque oculis ad terram,'a sinistra manu ad dexteram vertitse ad populum, et versus eum ex­tendens et jungens manus, dicit vo­ce aliquantulum elata:Orate, fratres,et secreto prosequens: ut meuni acvestrum sacrificium etc. perficit cir­culum, revertens, junctis manibus .­ante pectus, a manu dextera ad me­dium Altaris. Et responso a Mini­stro, vel a circumstantibus: Susci­piat Döminus sacrificium de mani­bus tuis, etc. (alioquin per seipsum,dicens: Sacrificium de manibusmeis), ipse Celebrans submissa vo­ce dicit: Amen. Et manibus antepectus extensis, ut fit ad Orationem,stans in medio Altaris versus librum,dicit- absolute sine Oremus et sinealia interpositione Orationem, velOrationes secretas. Cum dicit PerDöminum, jungit manus: cum dicitJesum Christum, caput inclinat:quod facit in prima Oratione, et inultima, si plures sint dicendæ.

8 Pervento autem in conclus' neultimæ Secretæ ad verba illa: Peromnia sæcula sæculorum exclusive,Sacerdos stans in medio Altaris, de­positis super eo manibus hinc indeextensis, dicit convenienti et intel­ligibili voce Præfationem. Cum di­cit: Sursum corda, elevat manushinc inde extensas usque ad pectus;ita ut palma unius manus respiciatalteram. Cum dicit: Gratias agamusDomino,"jungit manus; cum dicit:

Ritus servandusin celebratione MissaeDeo nostro oculos elevat, et statimCruci caput, inclinat. Responso: Di­

um et justum est, elevatis et ex­ggnsis ut prius manibus, prosequi­tur Præfationem propriam, vel co'm­munem, ut tempus requirit. Cumdicit: Sanctus, junctis ante pectusmanibus, et inclinatus voce medio­cri prosequitur, Ministrointerim par­vam campanulam pulsante. Cumdicit: Benedictus qui venit in nö­mine Dbmini, etc. erigit se, et si­gnum Crucis sibi producit a frontead pectus. ,

9 ln Missa solemni dicto Oremus,Diaconus et Subdiaconus .'acceduntad Altare in cornu Epistolæ; Dia­conus amovet Calicem, si est in Al­tari, vel, si est in Credentia, ut magisdecet, accipit eum de manu Subdia­coni, qui illum cum Patena et Ho­stia, coopertum Palla et Velo a collosibi pendente manu sinistra tenens,et alteram manum superponens Velo,ne aliquid decidat, de Credentia de­tulit, comitatus ab Acolytho ampul­las vini et aquæ portante; ipse Dia­conus Calicem detegit, et dat Pate­nam cum Hostia Celebranti, oscu­lando e'us manum : Subdiaconus ex­tergit alicem Purificatorio ; Diaco­nus, accepta ampulla vini de manuSubdiaconi, imponit vinum in Ca­lice: Subdiaconus interim ampul­lam aquæ oslendens Celebranti, di­cit: Benedicite, Pater reverentie;qui facto versus cum signo Crucis,dicit Orationem: Deus, qui humil­næ, etc., interim-- Subdiaconus in­

fundit paululum aquæ in Calicem;Diaconus illum Celebranti dat, etpedem Calicis tangens, seu brachiumdexterum Celebrantis sustentans,cum eo dicit: Offerimus tibi, 06­mine, etc., quem postea positum inAltari, ut supra, Palla cooperit.Sub­diacono deinde stanti in cornu Epi­stolæ ponit in dextera manu Pate­nam, quam cooperit extremitate veliab ejus humero pendentis : qui vaditpost Celebrantem ante medium Al-,laris, et, facta genuflexione, ibi stat,sustinens eam devotam usque ad fi­nem Orationis Dominicæ, ut dice­tur. ln Missis autem Defunctorum etin Feria Vl Parasceve, Patena nontenetur a Subdiacono.

10 Dicto Veni, sanctificator, utsupra, Celebrans, ministrante Dia­

lxixcono naviculam, et dicente: Benedi­cite, Pater reverende, ponit lncen.sum in thuribulum, dicens: Per in­tercessiönem, etc. ut in Ordine Mis­sæ. Deinde accepto thuribulo per ma­num Diaconi, nullam tunc faciensCruci reverentiam, incensat oblata,ter ducens thuribulum super Calicemet Hostium simul in modum crucis,et ter circum Calicem et Hostium,scilicet bis a dextera ad sinistram, etsemel a sinistra ad dexteram (Dia­cono interim pedem Calicis tenentemanu dextera), dispensans verba inqualibet incensatione hoc modo. lnurima incensatione : Incensum is­tud. In secunda: a te benedictum.In tertia : ascendat ad te, Dömine.In quarta : et descendat super nos.In quinta et sexta : misericordia tua.Deindefacta reverentia, incensat Cru­cem et Altare, ut dictum est supra, as­sistente eodem Diacono, interim di­cens: Dirigatur, Domine, oratiomea, etc.; et cum incensatur Crux,Diaconus amovet Calicem ad par­tern Epistolæ, et, incensata Cruce, re­ponit in locosuo. Cum reddit thuribu­lum Diacono, dicit: Accendat in no­bis, etc. Et incensatur ab eo : deindeDiaconus incensat Chorum, et po­stremo Subdiaconum tenentem Pa­tenam, et ipse:-Diaconus incensatur aThuriferario, et Thuriferarius post­ea incensat Acolythos et populum.Celebrans, postquam incensatus fu­erit, lavat manus, ministrantibusAcolythis ampullam aquæ, cum pel­vicula et manutergio. ­

11 Cum dicitur Præfatio, Diaco­nus et Subdiaconus stant retro postCelebrantem': et paulo antequam di­catur Sanctus, accedunt ad Altare,ubi cum Celebrante hinc indedicuntSanctus, et quæ sequuntur usque adCanonem. Deinde Diaconus acceditad sinistram Celebrantis, ei assistensdum dicitur Canon, nisi alius Sa­cerdos assistat, quia tunc ipse staretad dexteram aliquantulum post Cele­brantem. Subdiaconus vero tunc statpost Celebrantem.VIII — De Canone Missæ

usque ad Consecrationem

FINITA Præfatione, ut supra, Sa­cerdos stans ante medium Al­taris versus ad illud, extendit et ali­quantulum eievat manus, oculisque

lxx ' Ritus servandus inelevatis ad Deum, et sine mora de­vote demissis, ac manibus junctis etsuper Altare positis, profunde incli­natus incipit Canonem, secreto di­cens : Te lgitur,etc. ut in Ordine Mis­sæ. Cum dicit: Uti accepta habeaset benedicas, etc., prius osculaturAltare in medio, deinde erigit se, etstat junctis manibus ante pectus.Cumdicit : Hæc æ dona, hæc æ mu­nera, hæc sancta æ sacrificia, dex­tera manu signat ter communitersuper Hostiam et Calicem. Deinde,extensis manibus ante pectus, pro­sequitur: in primis quæ tibi offeri­mus etc.

2 Ubi dicit: una cum famulo tuoPapa nostro N., exprimit nomen Pa­pæ : Sede autem vacante verba præ­dicta omittuntur. Ubi dicitur: etAntistite nostro N., specificatur no­men Patriarchæ, Archiepiscopi, velEpiscopi ordinarii in propria Diæ­cesi, et non alterius Superioris, et­iamsi Celebranssit omnino exemptus,vel sub alterius Episcopi jurisdi­ctione. Si vero Episcopus ordina­rius illius loci, in quo Missa celebra­tur, sit vita functus, prædicta verbaomittuntur, quæ etiam omittunturab iis qui Romæ celebrant. Si Cele­brans est Episcopus, Archiepiscopusvel Patriarcha, omissisprædictis ver­bis, eorum loco dicit: et me indi­

no servo tuo, Summus autem Pon­ifex cum celebrat, omissis verbis:

una cum famulo tuo Papa nostro N.et Antistite nostro N., dicit: unacum me indigno famulo tuo,.quem

tgregi tuo præesse voluisti. Et con­muant omnes, ut sequitur: et (Jm­nibus orthodöxis, etc.

3 Cum dicit: Memento, Domine,elevans et j'ungens manus usque adfaciem vel pectus, sic junctis mani­bus stat paulisper in quiete, demissoaliquantulum capite, faciens com­memorationem vivorum Christi fide­lium ad suam voluntatem, quorumnomina, si vult, secreto commemo­rat : non tamen necesse est ea ex­primere, sed mente tantum eorummemoriam habeat. Potest etiam Ce­lebrans, si pro pluribus orare inten­dit, ne circumstantibus sit morosus,ante Missam in animo proponere si­bi omnes illos, tam vivos quam de­functos, pro quibus in ipsa Missaorare intendit, et hoc loco genera­

Ucelebratione Missæliter unico contextu ipsorum vivo­rum commemorationem agere, proquibus ante Missam orare proposuitin Missa.

4 Commemoratione vivorum fa­cta, demissis et extensis, ut prius,manibus, continuat: Et ömniumcircumstantium, etc. Similiter stansprosequitur: Communicantes. Cumdicit: Jesu Christi,caput Cruci in­clinat: in conclusione, quando di­cit: Per ei'imdem, jungit manus.Cum dicit: Hanc igitur oblatiönem,expandit manus simul super oblata,ita tu palmæ sint apertæ versus acsupra Calicem et Hostiam, quas sictenet usque ad illa verba :Per Chri­stum Döminum nostrum. Tuncenim jungit, manus, et sic prosequi­tur: Quam oblationem tu, Deus, inomnibus, quæsumus: et cum dicit:beneædictam, adscriæptam, ra- Ettam, communiter signat ter superHostiam et Calicem simul: deindecum dicit :ut nobis Corpus, separa­tim signat semel super Hostiam tan­tum; et cum dicit: et Sanguis, se­

.mel' super Calicem tantum: deindeelevans et jungens manus ante pe­ctus, "prosequitur: fiat dilectissimiFilii tui Dömini nostri Jesu Christi,et inclinans caput Cruci, extergit, siopus fuerit, pollices et indices superCorporale, et dicit secreto, ut prius:Qui pridie quam pateretur: et acci­piens pollice et indice dexteræ ma­nus Hostiam, et eam cum illis ac in­dice et pollice sinistræ manus te­nens,.stans erectus antemedium Al­taris, dicit: accepit panem in—san­ctas ac venerabiles manus-suas, ele­vansque ad cælum oculos et statimdemittens, dicit: et elevatis öculisin cælum ad te Deum Patrem suum.omnipotentem, caputque aliquan­tulum inclinans, dicit: tibi gratiasagens, et tenens Hostiam inter pol­licem et indicem sinistræ manus,dextera producit signum Crucis su­per eam, dicens: beneædixit, fre­git, deditque discipulis suis, dicens:Accipite et manducate ex hoc omnes.

5 Si adsit vas cum aliis Hostiisconsecrandis,antequam accipiat Ho­stiam,-discooperit manu dextera Ca­licem, seu vas aliarum Hostiarum.Cum autem finierit supradicta verba,cubitis super Altare positis, stans ca­pite inclinato, distincte, reverenter

Ritus servandus in celebratione Missæet secreto profert verba consecra­tionis super Hostiam et simul superomnes, si plures sint consecrandæ ;et Hostiam suam pollicibus -et indi­cibus tantum tenens dicit: Hoc estenim Corpus meum. Quibus prolatis,Celebrans tenens Hostiam inter pol­lices et indices prædictos super Al-­tare, reliquis manuum digitis ex­tensis, et simul junctis (et Hostiis,si plures sint consecratæ, in loco, inquo a principio Missæ positæ sunt,­super Corporale vel in alio vase autCalice demissis) genuilexus earnadorat. Tunc se erigens, quantumcommodepotest, elevat in altum Ho­stiam, et intentis in eam oculis (quodet in elevatione Calicis facit) populoreverenter ostendit adorandam; etmox sola manu dextera ipsam reve­renter reponit super Corporale ineodem loco unde eam levavit, et de­inceps pollices et indices non disjun­git, nisi quando Hostiam consecra­tam tangere vel tractare debet, us­que ad ablutionem digitorum postCommunionem. '

5 Reposita Hostia consecrata su­per Corporale, genuflexus ipsam ve­neratur; si adsit vas aliarum Hos­tiarum, Patena vel Palla cooperit,ut supra. Interim dum Celebrans ele­vat Hostiam, accenso prius intor­ticio (quod non exstinguitur, nisipostquam Sacerdos Sanguinem sum­pserit, vel alios communicaverit, siqui erunt communicandi in' Missa),Minister manu sinistra elevat fim­brias posteriores Planetæ, ne ipsumCelebrantem impediat in elevationebrachiorum; quod et facit in ele­vatione Calicis; et manu dexterapulsat campanulam ter ad unamquamque elevationem, "Vel conti­nuate quousque Sacerdos deponatHostiam super Corporale, et similiterpostmodum ad elevationem Calicis.

7 Celebrans, adorato Sacramento,surgit, et discooperit Calicem, inquem, si opus sit, extergit digitos,quod semper faciat si aliquod frag­mentum digitis adhæreat; et stanserectus dicit: Simili modo post­quam cænatum est, et ambabusmanibus accipiens Calicemjuxta no­dum infra cuppam, et aliquantulumillum elevans, ac statim deponens,dicit: accipiens et hunc præclarumcalicem in sanctas ac venerabiles

. lxximanus suas, etc.- Cum dicit: itemtibi gratias agens, caput inclinat;cum dicit: benedixit, sinistra Cali­cem infra cuppam tenens, dexterasignat su er eum ; et prosequens:deditque iscipulis suis, etc., et am­babus manibus tenens Calicem,vide­licet sinistra pedem, dextera noduminfra cuppam, cubitis super Altarepositis, et capite inclinato, profertattente, continuate et secreto, utsupra, verba consecrationis Sangui­nis: Hic est enim Calix, etc. Quibusdictis, reponit Calicem super Corpo­rale, dicens secreto: Hæc quoties­cumque feceritis, etc., genuflexusSanguinem reverenter adorat. Tumse erigit, et accipiens Calicem dis­coopertum cum Sanguine ambabusmanibus, ut prius, elevat eum, eterectum quantum commode potest,ostendit populo adorandum: moxipsum reverenter reponit super Cor­porale in locum pristinum, et manudextera Palla cooperit, ac genu­

fleäus Sacramentum veneratur.In Missa solemni ad finem Præ­fationls accenduntur duo saltem intor­tlcia ab Acolythls, quæ exstinguunturpost elevationem Calicis, nisi aliquisint communicandi, et tunc exstin­guuntur post Communionem. In die­bus etiam jejuniorum et in Missispro Defunctis tenentur accensa usquead Communionem. Cum lantem Ce­lebrans dicit ,-Quam oblationem, etc.,Diaconus accedit ad ejus dexteram,et ibi in superiori gradu Altaris ge­nuflexu's, cum Sacramentum elevatur,fimbrias Planetæ elevat, et quandoopus est, se erigens, Calicem discoo­perit et cooperit, et cum Celebrantegenuflectit. Subdiaconus genuflectitin loco suo. Thuriferarius genuflexusin cornu Epistolæ ter incensat Ho­stiam, cum elevatur, et similiter Cali­cem, posito incenso in thuribulo abs­que benedictione. Reposito Calice,Diaconus redit ad librum, nisi aliusassiStat. Ceteri surgunt, et stant in lo­cis suis.

IX — De Canone post Con­secratlonem usque ad Ora­tmnem Dominicam

REPOSITO Calice et adorato, Sacer­dos stans ante Altare, extensismanibus ante pectus, dicit secreto:

lxxiiUnde et memores, etc. Cum dicit:de tuis donis ac datis, jungit manusante pectus : et cum dicit: Hostiam

puram, Hostiamæsanctam, Ho­s iam immaculatam, manu sini­stra posrta super Altare intra Corpo­rale, dextera signat ter communitersuper Hostiam et Calicem, et semelsuper Hostiam tantum, et semelsuper Calicem tantum, dicens: Pa­nem sanctum vitæ æternæ, et C::­licem salutis perpctuæ- deindestans ut prius extensis manibus, pro­sequitur: Supra quæ propitio, etc.

Cum dicit : supplices te rogäniusptc­inclinat se ante medium A taris, ma­nibus junctis super illo positis. Cum

dicit : ex hac Altaris particigatiöne,osculatur Altare, manibus inc m­de super Corporale positis. Cum di­cit : sacrosanctum Filii tui, iungitmanus ; et dextera signans semel su­per Hostiam tantum, et semel superCalicem, sinistra super Corporaleposita, dicit: Coræ pus, et sag-jBguinem sumpserimus et cum dicit :omni benedictione , caelesti, seip­sum signat a fronte ad pectus signoCrucis, sinistra posita infra pectus,et prosequitur: et gratia repleamur,Cum dicit :Per eumdem, Junslt ma­nus.

2 Cum dicit : Memento, Domine,famulorum famularumque ,tuärumetc., extensis et junctis manibus an­te pectus, et usque ad faciem eleva­tis, et intentis oculis ad Sacramen­tum super Altare; facit commemo­rationem Fidelium defunctorum, dequibus sibi videtur, eodem modo utdictum est de commemoratione vi-'vorum. Qua commemoratione facta,stans ut prius extensis manibus, pro­sequitur: lpsis, Dömine, et dmni­bus in Christo, etc. et in fine ad : Pereumdem,jungit manus, et caput in­clinat'.

3 Cum dicit : Nobis quoque pecca­toribus, vocem aliquantulum elevatet dextera manu pectus sibi percutit,sinistra posita super Corporale, etprosequitur secreto: famulis tuis, etc.stans manibus extensis, ut prius.Cum dicit : Per Christum Dominumnostrum. Per quem hæc omnia Do­mine, semper bona creas, lung! ma­nus ante pectus : deinde manu dex­tera ter signans communiter superHostiam et Calicem, dicit : sancti­

Bitus servandus in celebratione Missaeæ ficas,viviæi'icas, beneædicis, etpræstas nobis. Postea discooperitmanu dextera Calicem, et genufle­xus Sacramentum adorat: tum seerigit, et reverenter accipit Hostiaminter pollicem et indicem dextera:manus, et cum ea super Calicem,quem manu sinistra tenet circa no­dum infra cuppam, signat ter a la­bio ad labium, dicens.: Per 'psum,et cum æipso, et in 54ipso. t simi­liter cum Hostia signat bis inter Ca­licem et pectus, incipiens a labio Ca­Iicis, et dicit : est tibi Deo Pa ætriomnipotenti, in unitate Spiritus æSancti. Deinde tenens manu dex­tera Hostiam super Calicem,sinistraCalicem, elevat eum aliquantulumsimul cum Hostia, dicens : omnishonor et gloria, et statim utrumquedeponens, Hostiam collocat superCorporale, et, si opus sit, digitos ex-.tergit, ut supra; ac pollices et indi­ces ut prius jungens, Calicem-Pellacooperitetu * ... Qnam-amantumadorat.­

4 In Missa solemni cum Celebransdicit: Per quem hæc Omnia, etc.,Diaconus, facta Sacramento genufle­xione, accedit ad dexteram Celebran­tis, et, quando opus est, discooperitCalicem, et cum Celebrante adorat, si­militer cooperit et iterum genujectlt.Cum incipit : Pater nOster, idem va­dit retro post Celebrantem,facta pri­us Sacramento genuflexione, ubi stat,dum dicitur Oratio Dominica.

X — De Oratione Dorfm'nica,et aliis usque ad factamCommunionem

ELEBRANS,coeperto Calice ado­ratoque Sacramento, erigit se, et

manibus extensis hinc inde super

Altare intra'Corporaleöpositis, dicitintelli ibili voce :Per mnia sæculasæcul rum, et cum dicit: Oremus,jungit manus, caput Sacramento in­clinans. Cum incipit: Pater noster,extendit manus, et stans oculis adSacramentum intentis, prosequiturusque ad finem. Responso a Mini­stro : Sed libera nos a malo, et a Ce­lebrante, submissa voce : Amen, ma—nu dextera, 'pöllice et indice non dis­junctis, Patenam aliquantulum Pu­rificatorio extergens, eam accipit in­ter indicem et medium digitos;

Ritus servandus inquam tenens super Altare erectam,sinistra super Corporale posita, dicitsecreto: Libera nos quæsumus, etc.

2 Antequam Celebrans dicat: Daropitius pacem, elevat manu dex-,

gem Patenam de Altari, et seipsumcum ea signat signo Crucis,dicenszoa

rOpitius acem in diebus nostris.um signa se, manum sinistram po­

nit infra pectus ; deinde Patenamipsam. osculatur, et prosequens: utope misericördiæ tuæ, etc., submit­tit Patenam Hostiæ, quam indicesinistro accommodat super Patenam,discooperit Calicem, et genuflexusSacramentum adorat; tum se eri­gens, accipit Hostiam inter pollicemet indicem dexteræ manus, et cumillis ac pollice et indice sinistræ ma­nus eam su er Calicem tenens, reve­renter frangit per medium, dicens:Per eumdem Dominum nostrum J e­sum Christum Filium tuum, et me­diam partem, quam inter pollicemet indicem dexteræ manus tenet, po­nit super Patenam; de alia media,quam sinistra manu tenet, frangitcum pollice et indice dexteræ ma­nus particulam, .prosequens: Quitecum vivit et regnat, et eam interipsos dexteræ manus pollicem et in­dicem retinens, partem majorem,quam sinistra tenet, adjungit me­diæ super Patenam positæ, interimdicens : in unitate S iritus SanctiDeus ; et particulam ostiæ, quamin dextera manu retinuit, tenens su­per Calicem, quem. sinistra per no­dum infra cuppam retinet, intelligi­bili voce dicit: Per omnia sæculasæculorum. Iv. Amen, et cum 'ipsaparticula signans ter-a- labio ad la­bium Calicis, dicit: Pax Domini sitsemper vobiscum. Responsa per Mi­nistrum: Et cum spiritu tuo,parti­culam quam dextera manu tenet,immittit in Calicem dicens secreto :Hæc commixtio et'consecratio cor­poris, etc. Deinde pollices et indicessuper Calicem aliquantulum tergitet jungit, Calicem Palla cooperit, etgenufiexus Sacramentum adorat,surgit, et stans junctis manibus antepectus, capite inclinato versus Sa­cramentum, dicit intelligibili voce :Agnus Dei, qui tollis peccata mundi ;et dextera percutiens sibi pectus, si­nistra super Corporale posita, dicit :miserere nobis, et deinde non jungit

celebratione Missæ lxxiiimanus, sed iterum percutit sibi pe­ctus, cum dicit secundo : misererenobis, quod et tertio facit, cum di­cit : dona nobis pacem.

3 Tunc manibus junctis supra Al­tare positis, oculisque ad Sacramen­tum intentis, inclinatus dicit secreto:Domine Jesu Christe etc. Qua Ora­tione ümta, si est aturus pacem,osculatur Altare in medio et instru­mentum pacis ei porrectum a Mini­stro juxta ipsum ad dexteram, hocest, in comu Epistolæ, genuflexo, etdicit : Pax tecum. Minister respon- '

det: Et cum äpiritu tuo.Si non adsitqui hujusmo 1 instrumento pacemrecipiat a Celebrante, pax non da­tur, etiamsi illius datio Missæ con­veniat; nec osculatur Altare, sed,dicta præmissa Oratione, statim sub­jungit alias Orationes ut in OrdineMissæ.

4 Si vero celebret pro Defunctis,non percutit pectus ad Agnus Dei,quia dicit ': Dona eis requiem, nec di­cit primam Orationem : Dömine Je­su Christe, qui dixisti' Apostolistuis, etc., non dat pacem, sed dicitalias duas sequentes Orationes : Da­mine Jesu Christe, Fili Dei vivi, etc.et Perceptio corporis tui, etc.Qui-,bus Orationibus dictis, genufle­ctens Sacramentum adorat, et seerigens dicit secreto : Panem cæ­lestem accipiam, etc.; quo dicto,dextera manu accipit de Patena re­verenter ambas partes l-lostiæ, etcollocat inter pollicem et indicem si­nistra: manus, quibus Patenam in­ter eumdem indicem et medium di­gitos supponit, et eadem manu sini­stra tenens partes hujusmodi superPatenam inter pectus et Calicem,pa­rum inclinatus, dextera tribus vici­busï percutit pectus suum, interimetiam tribus vicibus dicens voce ali­quantulum elevata: Dömine,non sumdignus : et secreto prosequitur : utintres, etc. Quibus tertio dictis, exsinistra accipit ambas partes prædi­ctas Hostia: inter pollicem et indi­

..cem dexteræ manus, et cum illa su­pra Patenam signat seipsüm signoCrucis,ita tamen ut Hostia non egre­diatur limites Patenæ, dicens : Cor­pus Dömini nostri Jesu Christi cu­stodiat animam meam in vitam æ­ternam. Amen :et se inclinans, cubi­tis super Altare positis, reverenter

lxxiveasdem ambas partes sumit: quibussumptis, deponit Patenam superCor­porale, et erigens se, junctis indicr­bus et pollicibus, ambas quoque ma­nus ante faciem jungit, et aliquan­tulum quiescit in meditatione san­ctissimi Sacramenti. Deinde depo­sitis manibus dicit secreto : Quid re­tribuam Dömino pro dmnibus quæretribuit mihi?et interim discooperitCalicem, genuflectit, surgit, accipitPatenam, inspicit Corporale, colligitfragmenta cum Patena, si qua sintin eo, Patenam quoque diligentercum pollice et indice dexteræ ma­nus super Calicem extergit et ipsosdigitos, ne quid fragmentorum in eisremaneat.

5 Si vero adsint Hostiæ conse­cratæ super Corporalepositæ pro aliotempore conservandæ, facta priusgenuflexione, reponit eas in vas adhoc ordinatum, et diligenter advertitne aliquod fragmentum, quantum­cumque minimum, remaneat superCorporale : quod si fuerit, accuratereponit in- Calicem. Post extersio­nem Patenæ, junctis pollicibus etindicibus, Calicem dextera manuinfra nodum cuppæ accipit, sinistraPatenam, dicens : calicem saluta­ris, etc., et signans se signo Cruciscum Calice, dicit : San js Domininostri, etc. et manu s mstra sup­ponens Patenam Calici, stans reve­renter, sumit totum Sanguinemcum particula in Calice posita. Qui­bus sumptis, dicit secreto : uodore sumpsimus, etc., et super tareporrigit Calicem Ministro in comuEpistoiæ, quo vinum fundente, sepurificat : deinde vino et aqua ab­luit pollices et indices super Cali­cem, quos abstergit Puniicatono,interim dicens : Corpus tuum Do­mine, quod sumpsi, etc. Ablutio­nem sumit, et extergit os et Caii­cem Purificatorio : quo facto Puri­ficatorium extendit super Calicemet desuper Patenam ac super Pate­nam parvam Pallam ; et, plicato Cor­porali, quod reponit in Bursam, co­operit CalicemVelo, et Bursam desu­per ponit, et collocatnn medio Alta­ris, ut in principio Missæ. . .

6 Si qui sunt communicandi inMissa, Sacerdos post sumptionemSanguinis, antequam se purificet,facta genuflexione, ponat particulas

Ritus servandus in celebratione Missaeconsecratas iri Pyxide, vel, si. paucisint communicandi, super Patenam,nisi a principio positæ fuerint inPyxide seu alio Calice. Interim Mi­nister ante eos extendit linteum seuvelum-album, et pro eis facit Con­fessionem, dicens :Confite'or Deo, etc.Tum Sacerdos iterum genuflectit, etmanibus junctis vertens se ad popu­lum in cornu Evangelii dicit : Mise­reatur vestri, et indulgentiam,"abso­lutiönem, et remissionem peccato­rum veströrum, etc., et manu dex­tera facit signum Crucis super eos.Postea genuflectens, accipit manusinistra Pyxidem seu Patenam cumSacramento, dextera vero sumitunam particulam, quam inter polli­cem et indicem tenet aliquantu­lum elevatam super Pyxidem seuPatenam, et conversus ad commu­nicandos in medio Altaris, dicit:Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit pec­cäta mundi, Deinde dicit : Domine,non sum, dignus, ut intres sub te­ctum meum, sed tantum dic verboet sanabitur anima mea. Quibus ver­bis tertio repetitis, accedit ad eo­rum dexteram, hoc est, ad latus E­pistolæ, et unicuique porrigit Sa­cramentum faciens cum eo signumCrucis super Pyxidem vel Patenam,et simul dicens : Corpus Domini no­stri Jesu Christi custodiat animamtuam in vitam æternam. Amen.Omnibus communicatis, revertiturad Altare, nihil dicens : et non dateis benedictionem, quia illam datu­rus est in fine Missæ. Si particulæpositæ- erant super Corporale, ex­tergit illud cum Patena, et si ua ineo fuerint fragmenta, ,in Ca icemimmittit. Deinde dicit secreto : Quodore sumpsrmus, Domine, etc., et sepurificat, dicens : Corpus tuum, Do­mine, quod sumpsi, etc.,- et alia fa­cit ut supra. Minister autem dex­tera manu tenens vas cum vino et :aqua, sinistra vero mappulam, ali­quanto post Sacerdotem eis porri­git purificationem, et mappulam ados abstergendum.

7 Si in Altari remaneant parti­culæ in Calice, seu in alio vase us­que. ad finem Missæ, serventur ea,quæ in Feria V Cænæ Domini præ­scrlbuntur circa finem Missæ.

8 In Missa solemni Diaconusstans retro post Celebrantem,cum in

Ritus servandus in celebratione MissæOratione Dominica dicitur : Et di­mitte nobis debita 'nostra, factaibidem genufiexione, vadit ad dex­teram Celebrantis, et Subdiaconuscirca Jïnem Orationis Dominicæ,facta itidem genuflexione, revertiturad Altare, -et ,,stans in cornu Epi­stolæ porrigit Patenam Diacono,qui eam discooperit, et Purificatorioabstergens dat Celebranti, illius ma­num osculando, et quando opus est,discooperit et cooperit Calicem, etcum Celebrante adorat. Subdiaconus,reddita Patena et deposito Vela, quodab humeris e'us pendebat, genufie­ctii, et descen it retro post Celebran-'tem, et cum dicitur : Pax Domini,iterum genujiectens, accedit ad si­nistram Celebrantis, etxsimuldicunt :Agnus Dei.Deinde facta ibidem Sa­

cramento genujiexibne, redit post Ce­lebrantem. Diaconus vero a dextrisgenufiexus exspectat pacem : et cumCelebrans osculatur Altare, i se seerigens simul osculatur illu extraCorporale, et a Celebrante dicente :Pax tecum, complexus accipit pa­

cem sinistris genis sibi invicem ap­propinquantibus, et ei reSpondet :Et cum spiritu tuo. Postea iterum

Sacramento in Altari adorato, vertitse ad Subdiaconum retro post-Cele­brantem, et similiter dat ei pacem.Subdiaconus accepta pace a Diaconoet facta Altari genuflexion'e, comita­tus ab Acolytho vadit ad Chorum, etdat pacem primo cujusque ordinis,—dignioribus prius, deinde minus di­gnis ,- et reversus ad Altare, facta ge­nuflexione, dat pacem Acolytho quiipsum comitaverat, qui et aliis Aco­lythis circa Altare dat pacem : deindeSubdiaconus vadit ad dexteram Ce­lebrantis, et quando opus est, dis­cooperitCalicem, accipit ampullam vi­ni, et infundit, quando Celebransvult purijicare. Diaconus ost da­tam pacem Subdiacono va it ad li­brum : et dum Celebrans se commu­nicat, stant ipse et Subdiaconus pro­funde inclinati versus Altare. '

an Missa Pontijicali, Assistensaccipit et defert pacem, ut in Cære­moniali habetur. Si in Missa so­lemni fiat Communio, omnia serven­tur, ut supra, sed prius communicetDiaconum et Subdiaconum, deindealios per ordinem : et Diaconus pu­rificationem eis ministret. Interim

lxxva Choro cantatur Antiphona quæ di­citur Communio.

XI — . De Communione, 'etQratlombus post Commu­monem dicendis

CELEBRANTE purificato, dum Ca­licem collocat in Altari, liberMissalis defertur per Ministrum adcornu Epistolæ, et collocatur ut inIntroitu. ipse autem Minister genu­flectit juxta cornu Evangelii, ut inprincipio Missæ. Deinde Celebrans,stans junctis manibus, legit Anti­phonam quæ dicitur Communio;qua lecta, junctis itidem manibusante pectus, vadit ad medium Al­taris, et eo osculato, vertit se ad po­pulum a manu sinistra ad dexte­ram, et dicit : Dominus vobiscum,etper eamdem viam redit ad librum,dicit Orationes post Communio­nem, eisdem modo, numero et or­dine, ut supra dictæ sunt Collectæ.Quibus finitis, claudit librum, et jun­gens manus ante pectus, revertiturad medium Altaris, ubi eo osculato,vertit se ad populum, et dicit, utsupra : Dominus vobiscum, quo di­cto, stans junctis manibus ante

pectus versus Populum, dicit, si di­cendum est, te, missa est, et pereamdem viam revertitur ad Altare.Si vero non sit dicendum, dicto Dö­minus vobiscum, revertitur eodem

,modo per eamdem viam ad mediumAltaris, ubi stans versus ad illud,"unctis ante pectus manibus, dicit :

enedicämus Domino. In Missisautem Defunctorum eodem modostans versus Altare, dicit: Requie­scant in pace.

2 In Quadragesima autem a Fe­ria lV Ginerum usque ad Feriam IVMajoris Hebdomadæ in fetiali Off­cio, postquam Celebrans dixit Ora­tiones post Communionem cumsuis solitis conclusionibus, ante­quam dicat : Dominus vobiscum,stans in eodem loco ante librum di­cit : Oremus. Humiliäte capita ve­stra Deo,caput inclinans, et exten­sis manibus, subjungit eadem voceOrationem super p0pulum, ibidempositam, qua iinita, osculatur Al­tare, et vertens se ad populum dicit :Dominusvobiscum, et alia ut supra.

3 In Missa solemni Diaconus de'­

lxxvifert librum Missalis ad cornu Epi­stolæ, deinde vadit retro post Cele­brantem, Subdiaconus vero vadit adcornu Evangelii, ubi Calicem mun­dat, aptat cum Purijicatorio, Patenaet Palla cooperit, plicat Corporale,reponit in Bursam, et illam ponit su­per Calicem coopertum Velo, quemcollocat in Altari, vel super Credentiaut prius : postea redit ad locum suumretro post Diaconum : qui cum dicit .:Ite, missa est, cum Celebrante vertitse ad populum : et in Quadragesima,dicto per Celebrantem Oremus, Dia­conus in cornu Epistolæ vertens sead populum, junctis manibus dicitut supra : Humiiiate, etc.; quo di­cto vertit se versus Altare a tergo Ce­lebrantis, et Celebrans dicit Oratio­nem super populum.

XII — De Benedictione infine Missae-,,.et Evangeliosancti Joannisrcro ite, missa est, vel Benedi­

D eamus Domino, ut supra, Cele­brans ante medium Altaris stansjunctis manibus super eo, et capiteinclinato, dicit secreto :"Placeat tibi,sancta Trinitas, etc. Quo dicto, ex­tensis manibus hinc inde super Al­tare positis, ipsum in medio oscu­latur : tum erigens se, adhuc stansversus illud, elevat ad cælum oculoset manus, quas extendit et jungit,caputque Cruci inclinans, dicit voceintelligibili : Benedicat vos omnipo­tens Deus, et juri'ctis manibus, acdemissis ad.terram oculis, vertensse ad populum a sinistro latere addexterum, extensa ' manu dextera,junctisque digitis, et manu sinistrainfra pectus posita, semel benedicitpopulo dicens .: Pater, et Filius, a,et S [ritus Sanctus. 37. Amen; etcircu um perficiens accedit ad cornuEvangelii, ubi dicto Dominus vo­biscum, et 37. Et cum spiritu tuo,pollice dextero signans primum si­gno Crucis Altare, ' seu librum inprincipio Evangelii, deinde fron­tem, os et pectus, dicit : initiumsancti Evangelii secundum Joan­nem, vel Sequentla sancti Evange­lii ut dictum est in Rubricis gene­ralibus, et m. Gloria tibi, Domine,junctis manibus legit Evangelium :in principio, vel aliud, ut convenit.

Ritus servandus in celebratione MissæCum dicit : Et Verbum caro fa­ctum est, genuflectit versus cornuEvangelii", et surgens prosequiturut prius : quo finito, Minister stansa parte Epistolæ respondet : Deo

atias.2 Si Celebrans in Altari vertit fa'­

ciem ad populum, non vertit se, sedstans ut erat, benedicit populo, utsupra, in medio Altaris; deinde ac­cedit ad cornu Evangelii, et dicitEvangelium S. Joannis.

3 Si celebravit coram Summo Pon­tifice, Cardinale, et Legato SedisApostolicæ, vel Patriarcha, Archi­

'episcopo et Episcopo in Provincia,Civitate, vel Dioecesisua exsistente,Celebrans dicto Placeat tibi, sanctaTrinitas, etc., dicit :-Benedicat vosomnipotens Deus, et convertens sead Summum Pontificem genuflexus,ad Cardinalem vero, et Legatum,vel alium ex supradictis Prælatis,capite inclinato, quasi licentiam be­nedicendi petens, prosequitur : Pa­ter, et Filius,æ et Spiritus Sanctus,benedicens-adstantesa parte ubinonadest Pontifex, Cardinalis, Legatusaut Prælatus prædicti. Si autem ce­lebravit coram Patriarcha, Archi­episcopo, et Episcopo extra eorumProvinciam, Civitatem, vel Diæce­sim constitutis, eis absque alio re­spectu, ut ceteris qui intersunt, mo­re consueto benedicit.

4 Si autem celebravit pro Defun­ctis, dicto Placeat tibi, sancta Tri­nitas, ut supra, et osculato Altari,accedit ad cornu Evangelii, et dicitEvangelium S. Joannis, præter­missa benedictione, quæ in MissisDefunctorum non datur.

5 Finito Evangelio in fine Missæ,si celebravit c'oram summo Ponti­fice, Cardinale, et Legato Sedis Apo­stolicæ, vel ,Patriarcha, Archiepi­scopo et Episcopo, conVertit se ad il­lum coram quo ex prædictis cele­bravit, et facit reverentiam conve­nientem. Si non celebravit coramaliquo prædictorum, hujusmodi re­verentiam prætermittit.

6 Quibus omnibus absolutis, ex­stinguuntur per Ministrum cande­læ : interim Sacerdos accipit sinistraCalicem, dexteram. ponens superBursam, ne aliquid cadat, descenditante infimum gradum Altaris, et,ibi in medio vertens se ad illud, se

Ritus servandus in celebratione Missæprofunde inclinat (velpsi in eo estTabemaculum sanctissimi Sacra­menti, genuflectit); et, facta reve­rentia, accipit Biretum a Ministro,caput cooperit, ac præcedente eo­dem Ministro, eo modo quo venerat,redit ad Sacristiam, interim dicensAntiphonam Trium puerörum etCanticum Benedicite. Si vero sit di­missurus paramenta apud Altare ubicelebravit, iinito Evangelio præ­dicto, ibidem illis se exuit, et dicitAntiphonam Trium puerörum cumCantico et aliis Orationibus, ut suoloco ponuntur.

In Missa solemni Celebrans,eadem voceet modoquo in Missis prt­-vatis, semel tantum benedicit populo,nisi sit Episcopus, vel Abbas, ut in­fra : et dicta Evangelio secundumjoannem, vel alio, ut supra, mini­strante Subdiacono librum, si opusest, discedit cum Ministris ordine etmodo quo venerat.

8 Episcopus autem vel Abbas, terbenedicit populo, etiam in Miss1sprivatis. ­

XIII — De his quae omittun­tur in Missa pro Defunctis

IN Missa pro Defunciis ante Con­fessionem non dicitur PsalmusJudica me, Deus, sed, pronuntiataAntiphona introibo ad altare Dei,et responso a Ministro : Ad Deum,qui iætificat, etc., dicitur. 7. Adju- "törium' nostrum, et Confessio,cumreliquis ut supra. Cum Celebrans .adtAltare incipit introitum, non signatse, sed, manu dextera extensa, fa­cit signum Crucis, super: librum,quasi-ali uem benedicens. Non-di­citur : .0 öriaþPatri, sed post Psal­mum repetitur : Requiemæternam;nec dicitur Gldria in excelsis, necAlleluia, nec Jube, Dömirte, bene-'dicere, nec Döminus sit in cordemeo; nec osculatur librum in tine.Non dicitur Credo, non benedici­tur aqua in Calicem fundenda; di­citur tamen Oratio : Deus, qui hu.mänæ substantiæ; etc. Cum lavatmanus, in fine Psalmi Laväbo interinnocentes, non dicitur Glöria Patri.Ad Agnus Dei non dicitur : mise­rere nobis, cujus loco dicitur : donacis requiem ; nec tertio : dona nobispacem, cujus loco dicitur : dona eis

lxxviirequiem sempiternam; neque per­cutitur pectus. Non dicitur primaOratio ante Communionem, scili­cet :Dömine Jesu Christe, qui di­xisti Apöstolis tuis, etc., nec daturpax. In fine non dicitur : ite, missaest, nec Benedicamus Dömino, sed:Requiescant in pace. Et non daturBenedictio : sed dicto Pläceat, etoscuiato Altari, dicitur, ut supra :in principio erat Verbum, etc. Aliaomnia ut in aliis Missis.

2 In Missa solemni non incensa­tur Altare ad Introitum, et Subdia­conus, finita Epistola, non osculaturmanum Celebrantis, nec benedicitur :Diaconus non petit benedictionem,nec osculatur Celebrantis manum :non tenentur luminaria ad Evange­lium, nec portatur incensum, sed duotantum Acolythi sine candelabrisstant unus a dexteris et alter a sini­stris Subdiaconi tenentis librumEvangeliorum. Non incensatur liber,nec in jine Celebrans : nec deferturliber Evangeliorum osculandus. Obla­ta et Altare incensantur ut supra : irr­censatur solus Celebrans, et non in­censantur alii. Subdiaconus non 1.­net Patenam post Celebrantem ,- scdtempore elevationis Sacramenti ge­nujtexus in cornu Epistolæ, illud in­censat. Ministri cum aliquid porri­gunt Celebranti, in hac Missa nonosculantur ejus manum, neque remquæ porrigitur.

3 Si distribuendæ sunt candelæ,distribuantur post Epistolam, et ac­cendantur ad Evangelium, ad eleva­tionem Sacramenti, et post Missam,dum fit Absolutio. Si habendus estsermo, habeatur, finita Missa, anteAbsolutionem. *.

4 Finita Missa, si facienda estAbsolutio, Celebrans retrahit se adcornu Epistolæ, ubi exuitur Casula,et deposito Manipulo, accipit Plu­viale nigrum. Subdiaconus mediusinter duos Acolythos cum candela­bris accensis-.defert Crucem, sicut" inProcessionibus, præcedentibus duo­bus aliis Acolythis, una cum thuri­bulo et navicula incensi, alia cumvase aquæ benedictæ et aspersorio, :sequitur Celebrans, facta prius Ai­tari reverentia, et Diaconus a sini­stris ejus. Subdiaconus cum Crucesistit se ad pedes tumuli, seu lecticæmortuorum contra Altare, medius

lxxvminter dictos Acolythos tenentes lu­minaria : Celebrans vero ex aliaparte in capite loci inter Altare ettumulum, aliquantulum versus cor­nu Epistolæ, ita ut Crucem Subdia­coni respiciat : a sinistris ejus Dia­conus, et prope eum alii duo Acolythideferentes thuribulum et vas aquæbenedictæ. Tunc, Acolytho seu Cle­rico tenentelibrum, absolute dicit Ora­tionem Non intres, ut infra suo locopost Missas Defunctorum notatur,quæ tamen Oratio omittitur si nonsit præsens Defuncti cadaver. pe­inde cantaturny. Libera me, Demme,et circa illius jinem Celebrans ponitincensum in thuribulum, benedicensillud more solito, ministrante Diacononaviculam : et finito Kyrie, eleison,incipit intelligibili voce : Pater no­ster et secreto prosequendo reliqua,accipit aspersorium de manu Dia­coni, et facta Altari reverentia, comi­tante eodem Diacono a dexteris, ettenente fimbriam anteriorem Plu­vialis, circuiens tumulum, aspergitillum aqua benedicta, ter a parte dex­tera, et ter a sinistra. Cum transit

De defectibus in celebrat. Missar. occurrent.ante Crucem, profunde se inclinat,Diaconus vero genuflectit : postea demanu ejusdem Diaconi accipit thu­ribulum, et eodem modo quo asperse­rat, incensat. Et rediens ad pristi­num locum, Diacono tenente librum,unctis manibus dicit Versus et Ora­tionem ui eodem loco notatur. PostOrationem autem, faciens Crucemmanu dextera super tumulum, dicitVersum Requiem æternam et, di­cto per Cantores Requiescat in paceetn7.Amen, faciens iterum Crucemsu­per tumulum, subjungit VersumAnima ejus, ut ibidem notatur. Tuncinchoat Antiphonam Si iniquitates,et cum Clero recitans Psalmum Deprofundis, præcedente Cruce, reditcum aliis ad Sacristiam. lbi, abonmibus repetita Antiphona, Sacer­dos, antequam paramentis exuatur,dicit Preces, quæ item post MissasDefunctorum infra habentur. Anti­phona tamen Si iniquitates et Psal­mus cum Precibus non dicuntur, siAbsolutio facta fuerit pro omnibusDefunctis.W

DE DEF-ECTIBUSIN OBLEBRATIONB MISSARUM OCGURRENTIBUS

I

ACERDOS celebratums omnemadhibeat diligentiam, ne desit

aliquid ex requisitis ad Sacramen­tum Eucharistiæ conficiendum. Po­test autem defectus contingere exparte materiæ consecrandæ, et exparte formæ adhibendæ,let ex parteMinistri conficientis Quidquid enimhorum deficit, scilicet materia de­bita, forma cum intentione, et OrdoSacerdotalis in conficiente, non con­ficitur Sacramentum. Et his exsis­tentibus, quibuscumque aliis defi­cientibus, veritas adest Sacramenti.Alii vero sunt defectus, qui in Missæcelebratione occurrentes, etsi veri­

tatem Sacramenti non impediant,possunt tamen aut cum peccato,aut cum scandalo contingere.ll — De defectibus Materiæ

Daniæ-rus ex parte materiæ pos­sunt contingere, si aliquid desitex iis quæ ad ipsam requiruntur.Requiritur enim, ut sitpanis triti­ceus et vinum de vite : et'ut hujus­modi materia consecranda, in actuconsecrationis, sit coram Sacerdote.

III - De defectu Panis

panis non sit triticeus, vel, si1

S triticeus, admixtus sit granisalterius generis in tanta quantitate

De defectibus in celebrat.ut non maneat panis triticeus, velsit alioqui corruptus, non confici­tur Sacramentum.

2 Si sit confectus de aqua rosa­cea, vel alterius distillationis, du­bium est an conficiatur.

38i cæperit corrumpi, sed non sitcorruptus ; similiter si non sit azy­mus, secundum morem EcclesiæLatinæ, conficitur, sed coniciensgraviter peccat.

4 Si Celebrans ante consecratio­nem advertit Hostiam esse corrup­tam, aut non esse triticeam; re­mota illa Hostia, aliam ponat, et fa­cta oblatione, saltem mente con­cepta, prosequatur ab eo loco ubidesivit.

5 Si id adverterit post consecra­tionem, etiam post illius Hostiæsumptionem, posita alia, faciat obla­tionem, ut supra, et a consecrationeincipiat, scilicet ab illis verbis :Quipridie uam pateretur; et illam pri­orem 8 non sumpsit, sumat postsumptionem Corporis et Sanguinis,vel alii sumendam tradat, vel ali­cubi reverenter conservet. Si au­tem sumpserit, nihilominus sumateam, quam consecravit : quia præ­ceptum de perfectione Sacramenti,majoris est ponderis quam quod ajejunis sumatur.

6 Quod si hoc contingat post sump­tionem Sanguinis, apponi debetmrsus novus panis et vinum cumaqua; et, facta prius oblatione, utsupra, Sacerdos consecret, incipien­do ab illis verbis : Qui pridie; acstatim sumat utrumque, et prose­quatur Missam,ne Sacramentum re­maneat imperfectum, et ut debitusservetur ordo.

7 Si Hostia consecrata dispareat, .;vel casu aliquo, ut vento aut mira­culo, vel ab aliquo animali accepta,et nequeat reperiri ; tunc altera con­secretur ab eo loco incipiendo : Quipridie uam pateretur, facta ejusprius ob atione, ut supra.

IV — De defectu Vini.

SI vinum sit factum penitus ace­tum, vel penitus putridum, velde uvis acerbis seu non maturis ex­pressum, vel ei admixtum tantumaquæ, ut vinum sit corruptum; nonconficitur Sacramentum.

2 Si vinum cæperit acescere, vel

Missar. occurrent. lxxixcorrumpi,- vel fuerit aliquantumacre, vel mustum de uvis tunc ex­pressum, vel non fuerit admixtaaqua, vel fuerit admixta aqua rosa­cea seu alterius distillationis, conii­citur Sacramentum, sed conficiensgraviter peccat.

3 Si Celebrans ante consecratio­nem Sanguinis, quamvis post con­secrationem Corporis, advertat autvinum, aut aquam, aut utrumquenon esse in Calice; debet statim ap­ponere vinum cum aqua, et factaoblatione, ut supra, consecrare : in­cipiendo ab illis verbis iSimlll mo­do, etc.

4 Si post verba consecrationis ad­vertat vinum non fuisse positum,sed aquam; deposita aqua in ali­quod vas, iterum vinum cum aquaponat in Calice, et consecret, resu­mendo a verbis prædictis : Similimodo, etc.

5 Si hoc advertat post sumptionemCorporis, vel hujusmodi aquæ, ap­ponat aliam Hostiam iterum con­secrandam, et vinum cum aqua inCalice, offerat utrumque, et conse­cret, et sumat, quamvis non sit je­junus. Vel, si Missa celebretur in 10­co publico, ubi plures adsint, ad evi­tandum scandalum poterit appo­nere vinum cum aqua, et facta obla­tione ut supra, consecrare, ac sta­tim sumere, et prosequi cetera.

16 Si quis percipiat ante consecra­tionem, vel post consecrationem,totum vinum- esse acetum, vel aliascorruptum : idem servetur quod su­pra, ac si deprehenderet non essepositum vinum, vel solam aquamfuisse appositam in Calice.

7 Si autem Celebrans ante con­secrationem Calicis advertat non­fuisse appositam aquam : statim po­nat eam, et proferat verba consecra­tionis. Si id advertat post consecra­tionem Calicis : nullo modo appo­'nat, quia non est de necessitate Sa­cramenti.

! Si materiaquæ esset apponenda,ratiOne defectus vel panis vel vini,non posset ullo modo haberi : si idsit ante consecrationem Corporis,ulterius procedi non debet : si postconsecrationem Corporis, aut etiamvini, deprehenditur defectus alte­rius speciei, altera jam consecrata :tunc, si nullo modo haberi possit,

lxxxprocedendum erit, et Missa absol­venda, ita tamen, ut prætermittan­tur verba et signa, quæ pertinentad speciem deficientem. Quod Slexspectando aliquamdiu haberi pos­sit : exspectandum erit, ne sacrifi­cium remaneat imperfectum. ­

V — De defectibus Formæerae-rus ex parte formæ possunt

D contingere, si aliquid desit exiis quæ ad integritatem verborumin ipsa consecratione requiruntur.Verba autem consecrationis, quæsunt forma hujus Sacramenti, sunthæc :Hoc est enim Corpus meum.Et :ch est enim Calix sanguinismei, novi et ætemi- testamenti :mysterium fidei : qui pro vobis etpro multis effundetur .in remissio­nem peccatörum. Si quis autem ali­quid diminueret, vel immutaret deforma consecrationis Corporis etSanguinis, et in ipsa verborum im-.mutatione verba idem non signi­iicarent, non- conficeret Sacramen­tum. Si vero aliquid adderet, quodsignificationemnon mutaret, confice­ret quidem, sed gravissime peccaret.. 2 Si Celebrans non recordetur sedixisse ea quæ in consecratione com­muniter dicuntur, non debet prop­terea turbari. -Si tamen certo eiconstet, se omisisse aliquid eorumquæ sunt de necessitate Sacramenti,

id est, famam consecrationis, seupartem : resumat ipsam formam, etcetera prosequatur per ordinem. Sivero valde probabiliter dubitet, sealiquid essentiale omisisse : iteretformam saltem sub tacita condi­tione. Si autem non sunt de neces-.sitate Sacramenti, non resumat, sedprocedat ulterius.

VI — De defectibus MinistriBracrus-ex parte Ministri pos­sunt contingere quoad ea quæ

in ipso requiruntur. Hæc autemsunt : In primis intentio, deinde dis­positio animæ, dispositio corpora­lis, dispositio vestimentorum, dis­positio in ministerio ipso quoad eaquæ in ipso possunt occurrere.VII ?- De defectu Intentionis

i quis non intendit conficere, sed8 delusorie aliquid agere : item sialiquæ Hostiæ ex oblivione rema­

De defectibus in celebrat. Missar. occurrent;neant in Altari, vel aliqua pars vini,vel aliqua Hostia lateat, cum nonintendat consecrare nisi quæ videt :item si quis habeat coram se unde­cim Hostias, et intendat consecraresolum decem, non determinans quasdecem intendit : in his casibus nonconsecrat, quia requiritur intentio.Secus, si putans quidem esse decem,tamen omnes voluit consecrare quascoram se habebat : nam tunc omneserunt consecratæ : atque ideo qui­libet Sacerdos talem semper inten­tionem habere deberet, scilicet con­secrandi eas omnes quas ante se adconsecrandum positas habet.

2 Si Sacerdos putans se tenereunam Hostiam, post consecratio­nem invenerit fuisse duas simul jun­ctas, in sumptione sumat simulutramque. Quod si deprehendat postsumptionem Corporis et Sanguinisaut etiam post ablutionem, reli­quias aliquas relictas" consecratas,eas sumat, sive parvæ sint sive ma­gnæ, quia ad idem sacrificium spe­ctant. "­- 3 Si vero "relictasit Hostia integraconsecrata, eam in Tabernaculocum aliis reponat : si hoc fieri nequit,sequenti Sacerdoti ibi celebraturo,in Altari supra Corporale decenteropertam, sumendam una cum al­tera quam est consecraturus, relin­quat : vel, si neutrum horum iieripossit, in ipso Calice seu Patena de­center conservet, quousque vel inTabernaculo. reponatur, vel ab al­tero sumatur; quod si non habeatquomodo honeste conservetur, po­test eam ipsemet sumere.

,4 Si intentio non sit actualis inipsa consecratione propter evaga­tionem mentis, sed virtualis, cumaccedens ad Altare intendat facerequod facit Ecclesia, conficitur Sa­cramentum, etsi 'Eurare debet Sa-'cerdos, ut etiam actualem intentiofnem adhibeat. '

VIII .—De defectibus Dispo­. : Sitionis Animæ ' ­

si quis suspensus, excommunicati,tus, degradatus, irregularis, velalias canonice impeditus celebret,conficit quidem Sacramentum, sedgravrssimepeccat, tam propter Com­munlonem, quam indigne sumit,

De defectibus in celebrat.quam prapter exsecutionem Ordi­num, quæ Sibi erat interdicta.

2 Si quis habens copiam Confes­soris celebret in peccato mortali,graviter peccat. '

3 Si quis autem in casu necessi­tatis, non habens copiam Confesso­ris, in peccato mortali absque con-'tritione celebret, graviter peccat.Secus, si conteratur : debet tamen,cum primum poterit, confiteri.

4 Si in ipsa celebratione Missæ Sa­cerdos recordetur, se esse in pec­cato mortali, conteratur cum pro­posito confitendi, et satisfaciendi.

5 Si recordetur, se esse excommu­nicatum, vel suspensum, aut locumesse interdictum, similiter contera­tur cum proposito petendi absolu­tionem. Ante consecrationem au­tem in supradictis casibus, si non ti­metur scandalum, debet Missam in­cæptam deserere.

&

IX — De defectibus Disposi­tionis Corporis

[ quis non .est jejunus post me­S diam noctem, etiam post sump­tionem solius aquæ, vel alteriuspotus aut cibi per modum etiam me­dicinæ, et in quantacumque parvaquantitate, non potest, communi­care nec celebrare.

2 Si autem ante mediam noctemcibum aut potum sumpserit, et­iamsi postmodum non dormierit,nec sit digestus, non peccat : sed obperturbationem ,mentis, ex qua 'de­votio tollitur, consulitur aliquandoabstinendum.

3 Si reliquiæ cibi remanentes inore transglutiantur, non impediuntCommunionem, cum non transglu­tiantur per modum cibi, sed per mo­dum salivæ.'ldem dicendum, si la­vando os deglutiatur stilla aquæpræter intentionem.

4 Si "plures Missas in una die ce­lebret, ut in Nativitate Domini, inunaquaque Missa abluat digitos inaliquo vase mundo, et "in ultimatantum percipiat purificationem.

5Si præcesserit pollutio nocturna,quæ causata fuerit ex præcedenticogitatione, quæ sit peccatum mor­tale, vel evenerit propter nimiamcrapulam, abstinendum est a Com­

Missa'r. occurrent. lxxximunione et celebratione, nisi aliudConfessario videatur. Si dubium est,an in præcedenti cogitatione fueritpeccatum mortale, consulitur absti­nendum, extra tamen casus neces­sitatis. Si autem certum est, non fuis­se in illa cogitatione peccatum mor­tale, vel nullam fuisse cogitationem,sed evenisse ex naturali causa autex diabolica illusione, potest com­municare et celebrare, nisi ex illacorporis commotione tanta eveneritpertubatio mentis ut abstinendumvideatur.

X — De defectibus in Mini­sterio ipso occurrentibusossum etiam defectus occur­

P rere in ministerio ipso, si aliquidex requisitis ad illud desit : ut, sicelebretur in loco non sacro, velnon deputato ab Episcopo, vel inAltari non consecrato, vel tribusmappis non cooperto; si non adsintluminaria cerea; si non sit tempusdebitum celebrandi, quod est abaurora usque ad meridiem commu­niter; si Celebrans saltem Matuti­num cum Laudibus non dixerit; siomittat aliquid ex vestibus sacer­dotalibus; si vestes sacerdotales etmappæ non sint ab Episcopo, vel abalio hanc habente potestatem bene­

- dictæ ; si non adsit Clericus, velalius deserviens in Missa, vel adsitqui deservire non'debet, ut mulier;si non adsit Calix cum Patena con­veniens, cujus cuppa debet esse au­rea vel argentea vel stannea, nonærea vel vitrea; si Corporalia nonsint munda, quæ-debent esse ex li­no, nec serico in medio ornata, et abEpiscopo vel ab alio hanc habentepotestatem benedicta, ut etiam su­perius dictum est : si celebret ca­pite cooperto sine dispensatione :si non adsit Missale, licet memoritersciret Missam, quam intendit dicere.

2 Si Sacerdote celebrante, violeturEcclesia ante Canonem, dimittaturMissa : si post Canonem, non dimit­tatur. Si timeatur incursus hostium,vel alluvionis, vel ruina loci ubi ce­lebratur, ante consecrationem di­mittatur Missa; post consecratio­nem vero Sacerdos accelerare poteritsumptionem Sacramenti, omissisomnibus aliis.

lxxxii3 Si Sacerdos ante consecratio­

nem graviter infirmetur, vel in syn­c0pen inciderit aut moriatur, præ­termittitur Missa. Si post consecra­tionem Corporis tantum, ante con­secrationem Sanguinis, vel utroqueconsecrato, id accidit, Missa peralium Sacerdotem expleatur ab eoloco ubi ille desiit, et in casu neces­sitatis etiam per non jejunum. Siautem non obierit, sed fuerit infir­mus, adeo tamen ut possit commu­nicare, et non adsit alia Hostia con­secrata, Sacerdos qui Missam sup­plet, dividat Hostiam, et unam par­tem præbeat infirmo, aliam ipse su­mat. Si autem semiprolata formaCorporis obiit Sacerdos, quia nonest facta consecratio, non est ne­cesse ut Missa per alium suppleatur.Si vero obierit semiprolata formaSanguinis, tunc alter prosequaturMissam, et super eumdem Calicemrepetat integram formam ab eo 10­co : Simili mono, postquam coena­tum est ; vel posset super alium Ca­licem præparatum integram formamproferre,' et Hostiam primi Sacer­dotis, et Sanguinem a se consecra­tum sumere, ac deinde Calicem re­lictum semiconsecratum.

4 Si quis extra hujusmodi casusnecessitatis integra Sacramenta nonsumpserit, gravissime peccat. .

5 Si musca, vel aranea, vel ali­quid aliud ceciderit in Calicem anteconsecrationem, projiciat vinum inlocum decentem, et aliud ponat inCalice, misceat parum aquæ, offe­rat, ut supra, et. prosequatur Mis­sam :derit musca aut aliquid ejus modi, etfiat nausea Sacerdoti, extrahat eam,et lavet cumvino,finita Missacombu­rat, et combustio ac lotio hujusmodiin sacrarium projiciatur. Si autemnon fuerit ei nausea nec ullum peri­culum timeat, sumat cum Sanguine.

6 Si aliquid venenosum cecideritin Calicem, vel quod provocaret vo­mitum, vinum consecratum repo­nendum est in alio Calice, et aliudvinum cum aqua apponendum de­nuo consecrandum ; et, finita Missa,Sanguis repositus in panno lineo, velstuppa tamdiu servetur, donec spe­cies vini fuerint desiccatæ, et tuncstuppa comburatur, et combustioin sacrarium projiciatur.

si post consecrationem ceci-—

De defectibus in celebrat. Missar. occurrent.7 Si aliquid venenatum contigerit

Hostiam consecratam, tunc alte­ram consecret, et sumat eo modoquo dictum est, et illa servetur in Ta­bernaculo, loco separato, donecspecies corrumpantur, et corrup­tæ deinde mittantur in sacrarium.

8 Si sumendo Sanguinem, parti­cula remanserit in Calice,digito adlabium Calicis eam adducat, et su­mat ante purificationem, vel infun­dat vinum, et sumat.

9 Si Hostia ante consecrationeminveniatur fracta, nisi populo evi­denter appareat, talis Hostia con­secretur : si autem scandalum po­pulo esse possit, alia accipiatur etofferatur : quod si illius Hostiæjam erat facta oblatio, eam postablutionem sumat. Quod si anteoblationem Hostia appareat con­fracta, accipiatur altera integra, sicitra scandalum aut longam mo­ram fieri poterit.

10 Si propter frigus, vel negli­gentiam Hostia consecrata dilaba­-tur in Calicem, propterea nihil estreiterandum; sed Sacerdos Missamprosequatur, faciendo cæremoniaset signa consueta cum residua parteHostiæ quæ non est medefacta »San­guine,si commode potest.Si vero totafuerit madefacta, non extrahat eam,sed omnia dicat, omittendo signa,et sumat pariter Corpus et Sangui­nem, signans se cum Calice,et dicens:Corpus et Sanguis Domini npstri etc.

11 Si in hieme Sanguis congele­tur in Calice, involvatur ,Calix pan­nis calefactis : si id non proficeret,ponatur in ferventi aqua prope Al­tare, dummodo in Calicem non in­tret, donec liquefiat.

12 Si per negligentiam aliquid deSanguine Christi ceciderit, si quidemsuper terram seu super tabulam, lin­gua lambatur, et locus ipse radaturquantum satis est, et abrasio combu­ratur; cinis vero in sacrarium re­condatur. Si vero super lapidem Al­taris ceciderit, sorbeat Sacerdos stil­lam, et locus bene abluatur, et ablu­tio in sacrarium projiciatur. Si su­per linteum Altaris, et ad aliud lin­teum stilla pervenerit ; si usque adtertium : linteamina ter abluanturubi stilla ceciderit, Calice supposito,et aqua ablutionis in sacrarium pro­jiciatur. Quod si in ipso solum Cor­

De defectibus in celebrat. Missam-occurrent.

porali, aut si in vestibus ipsis Sacer­dotalibus ceciderit, debet similiterablui, et ablutio in sacrarium projici.Si in substrato pedibus panno, veltapeto, bene abluatur, ut supra.

13 At si contingat totum Sangui­nem post consecrationem effundi,si quidem aliquid vel parum reman­sit, illud sumatur, et de effuso reli­quo Sanguine fiat, ut dictum est. Sivero nihil omnino remansit, ponatiterum vinum et aquam, et con­secret ab eo loco : Simili modo,postquam cænatum est, etc. factaprius tamen Calicis oblatione, utsupra.

14 Si Sa rdos evomat Euchari­stiam, si species integræ appareant,reverenter sumantur, nisi nauseafiat : tunc enim species consecrataecaute separentur, et in aliquo locosacro reponantur, donec corrumpan­

lxxxlutur, et postea in sacrarium proji­ciantur. Quod si species non appa­reant, comburatur vomitus, et ci­neres in sacrarium mittantur.

15 Si Hostia consecrata, vel ali­qua ejus particula dilabatur in ter­ram, reverenter accipiatur, et 10­cus ubi cecidit, mundetur et ali­quantulum abradatur, et pulvis seuabrasio hujusmodi in sacrarium im­mittatur. Si ceciderit extra Corpo­rale in mappam, seu alio quovismodo in aliquod linteum, mappavel linteum hujusmodi diligenterlavetur, et lotio ipsa in sacrariumeffundatur.

16 Possunt etiam defectus in mi­nisterio ipso occurrere, si Sacerdosignoret ritus et cæremonias ipsas ineo servandas, de quibus omnibus insuperioribus Rubricis copiose di­ctum est.

MISSALEROMANUM

EX DECRETO .SACROSANCTI CONCILII TRIDENTINI BESTITUTUM

SUMMORUM PONTIFICUM CURA RECOGNI'I'UM

EDITIO X TAUBINENSIS lUXTA TVPICAM

TAURINI « M ABIETTI - ROMESanctæ Sedis Apostolicae et Sacrae Rituum Congregationis Typographi

RITUS SERVANDUSIN CELEBRATIONE MISSA-:­

I — De præparationesacerdotis celebraturi

1. Sacerdos Missam celebraturusorationi aliquantulum vacet, pre­cibus inferius positis ad libitumadhibitis. Deinde accedit ad lo—cum in sacristia vel alibi præpara­tum, ubi paramenta, aliaque adcelebrationem necessaria habentur,accipit missale, perquirit Missam,perlegit, et signacula ordinat adea quæ dicturus est. Postea lavatmanus, dicens orationem inferiuspositam. Deinde præparat calicem(qui debet esse vel aureus vel ar­genteus, aut saltem habere cuppamargenteam intus inauratam, et si­mul cum patena itidem inaurata,ab Episcopo consecratus), supereius os ponit purificatorium mun­dum, et super illud patenam cumhostia integra, quam leviter exter­git, si opus est, a fragmentis, eteam tegit parva palla linea, turnvelo serico; super velo ponit bur­sam coloria paramentorum intushabentem corporale plicatum, quodex lino tantum esse debet, nec se­rico, vel auro in medio intextum,sed totum album, et ab Episcopo,vel alio habente facultatem, simulcum palla benedictum.

2. Quibus ita dispositis, acceditad paramenta, quæ non debentesse lacera, aut scissa, sed integra,et decenter munda, ac pulchra, etab Episcopo itidem, vel alio fa­cultatem habente, benedicta; ubicalceatus pedibus, et indutus ve­stibus sibi convenientibus, quarumexterior saltem talum pedis attin­gat, induit se, dicens ad singulasingulas orationes inferius positas.

3. Ac primum accipiens amictumcirca extremitates et chordulas,osculatur illud in medio, ubi estcrux, et ponit super caput, et moxdeclinat ad collum, et eo vestium

collaria circumt,egens, ducit chor­dulas sub bracchiis, et circumdu­cens per dorsum, ante pectus re­ducit, et ligat. Tum alba induitur,caput submittens, deinde manicamdexteram bracchio dextero, et si­nistram sinistro imponens. Albamipsam corpori adaptat, elevat ante,et a lateribus hinc inde, et cingulo,per ministrum a tergo sibi por­recto, se cingit. Minister elevat al­bam super cingulum circumcirca,ut honeste dependeat, et tegat ve­stes; ac eius iimbrias diligenteraptat, ut ad latitudinem digiti, velcirciter, super terram æqualiterHuat. Sacerdos accipit manipulum,osculatur crucem in medio, etimponit bracchio sinistro. Deindeambabus manibus accipiens sto­lam, simili modo deosculatur, etimponit medium" eius collo, actransversando eam ante pectus inmodum crucis, ducit partem a si­nistro humero pendentem, ad dex­teram, et partem a dextero humeropendentem, ad sinistram. SiCqueutramque partem stolæ extremi­tatibus cinguli hinc inde ipsi cin­gulo coniungit. Postremo sacerdosaccipit planetam et, convenienter,caput tegit.

4. Si celebrans sit Episcopus, velAbbas benedictus habens usum pon­ttfcalium, non ducit stolam antepectus in modum crucis, sed sinithinc inde utrasque extremitates pen­dere; et antequam accipiat stolam,accipit parvam crucem pectoralem,quam osculatur, et colla impositamsinit ante pectus chordulis pendere.!Manipulum quoque non accipit antestolam, nisi in Missis defunctorum,sed accipit ad altare, cum in confes­sione dicit Indulgentiam, illumqueprius osculatur.

5. Si sit Episcopus, vel Abbas,ut supra, et solemniter celebret,accipit paramenta et alia, ut inPontificali et Cæremoniali.

RI'I'US SERVANDUS IN CELEBRATIONE MISSR.

II — De ingressus sacerdotisad altare

I. Sacerdos, omnibus paramentisindutus, accipit manu sinistra' ca­licem, ut supra præparatum, quemportat elevatum ante pectus, bur­sam manu dextera super calicemtenens, et facta reverentia Cruci,vel imagini illi, quæ in sacristiaerit, accedit ad altare, ministro cummissali et alüs ad celebrandumnecessariis (nisi ante fuerint præ­parata) præcedente, superpelliceuminduto. Procedit autem oculis de­missis, incessu gravi, erecto"cor­pore. Si vero contigerit eum transireante altare maius, capite coopertofaciat ad illud reverentiam. Si antelocum Sacramenti, genuüectat. Siante altare ,ubi celebretur Missa,in qua elevatur, vel tunc ministra­tur Sacramentum, similiter genu­Hectat,et detecto capite illud adoret,nec ante surgat quam celebrans de­posuerit calicem super corporale.

.Cum pervenerit ad altare,stans ante illius inlimum gradum,caput detegit, biretum ministroporrigit, et altari, seu"imag1m Cru­cifixi desuper positæ, profunde seinclinat. Si autem in eo. sit taber­naculum sanctissimi Sacramenti,genuüectens debitam facit reveren­tiam. Tunc ascendit ad mediumaltaris, ubi ad latus Evangelii si­stit calicem, extrahit corporale debursa, quod extendit in medio al­taris, et super illud calicem velocoopertum collocat, bursam autemad latus Evangelii. Si in altari pa­ramenta accipit, h-oc idem 'facitantequam descendat ab altari, utMissam inchoet.

3. Si est consecraturus plureshostias pro Communione facienda,quæ ob quantitatem) super patenammanere non possint, locat eas supercorporale ante calicem, aut in aliquocalice consecrato, vel vase mundobenedicto, ponit eas retro postcalicem, et alia. patena seu pallacooperit.

4. Collocato calice in altari, ac­cedit ad latus Epistolæ, et missalesuper cussino aperit. Deinde re­diens ad medium altaris, facta pri­mum Cruci reverentia, vertens sead latus Epistolæ, desCendit post

LXXIII

infimum gradum altaris, ut ibi fa­ciat confessionem.

5. In Missa solemni missale aper­tum super altare, calix vero, etalia necessaria praeparentur in cre­dentia cooperta linteo, antequam sa­cerdos veniat ad altare. Ipse autemprocedit cum diacono et subdiacono,qui capite cooperto simul cum eotenent manus iunctas ante pectus ,­acolythi vero ante eos deferunt can­

labra cum candelis accensis, queedeinde collocantur super credentia :et cum pervenerit ante igradum altaris, ibi medius interdiaconum a dexteris, et subdiaco­num a sinistris, antequam ascendatad altare, facit own ipsis (ut infra)confessionem.

6. In Missa pontificali omnia ser­ventur, ut in Pontificali et Caere­rnom i romano ordinantur. cuiusPontificalis ordinem Episcopus, siveAbbas, ut' supra, numquam præter­mittat, quandocumque cum diaconoet subdiacono paratis celebrat.

111 — De initio Missæ

I. Sacerdos cum primum de­scenderit sub inümum gradum al­taris, convertit se ad ipsum altare,ubi stans in medio, iunctis manibusante pectus, extensis et iunctispariter digitis, et pollice dexterosuper sinistrum posito in modumcrucis (quod semper servatur quan­do iun tur manus, præterquampost Consecrationem), detecto ca­pite, facta prius Cruci vel altariprofunda reverentia, vel si in eosit tabernaculum sanctissimi Sa­cramenti, facta genuliexione, erectusincipit Missam.' 2. Si celebraturus sit coram

Summo Pontifice, sistit se ante in­fimum gradum altaris a latereEvangelii ante ipsum Pontificem, ubigenuflexus exspectat : accepta benedi­ctione, erigit se, et stans aliquantulumversus ad altare, incipit Missam.Si autem' sit coram Cardinali, Le­gata Sedis Apostolicæ, aut Patriar­cha, Archiepiscopo, et Episcopo ineorum residentiis vel loco iurisdi­ctionis, stans ante infimum graduma latere Evangelii ut supra, ex­spectat: dato signo, facit profundamreverentiam Prælato, et versus adaltare incipit Missam.

LXXIV

autem solemniter celebratcoram Summo Pontifice aut aliaex Prælatis prædictis in ecclesiiseorum iurisdictionis, stans a sinistrisPrælati, facit cum ea c essionem,et ia servat, ut in Pontificali etCæremoniali romano ordinatur.

4. Stans igitur celebrans anteiniimum gradum altaris, ut supra,producens manu dextera a frontead pectus signum crucis dicit in­tellegibili voce: In nominePatris, etFilii, et Spiritus Sancti. Amen. Etpostquam id dixerit, non debetadvertere quemcumque in alioaltari celebrantem, etiamsi Sacra­mentum elevet, sed continuate pro­sequi Missam suam usque ad ii­nem. Quod item observatur in Mis­sa solemni, et simul etiam a ministris.

5. Cum seipsum signat, sempersinistram ponit infra pectus: in alüsbenedictionibus cum est ad altare,et benedicit oblata, vel aliquidaliud, ponit eam super altare, nisialiter notetur. Seipsum benedi­cens, vertit ad se palmam manusdexterae, et omnibus illius digitisiunctis et extensis, a fronte ad pe- 'ctus, et ab humero sinistro ad dex­terum, signum crucis format. Sivero alios, vel rem aliquam bene­dicit, parvum digitum vertit eicui benedicit, ac benedicendo to­tam manum dexteram extendit,omnibus illius digitis pariter iun­ctis et extensis. quod in omni be­nedictione observatur.

6. Postquam dixerit: In nominePatris, etc. ut supra, iungens ite­rum manus ante pectus, pronun­tiat clara voce antiphonam: In­troibo ad altare Dei. Minister re­tro post eum ad sinistram genu­Hexus, et in Missa solemni ministrihinc inde stantes prosequuntur:Ad Deum, qui iætificat iuventutemmeam. Deinde sacerdos eodem mo­do stans incipit, et prosequitur cumministro, vel ministris alternatimpsalmum: Iudica me, Deus, usquead finem, cum Gloria Patri. Quofinito, repetit antiphonam Introibocum ministris, ut supra. Qui psal­mus numquam prætermittitur, ni­si in Missis defunctorum, et inMissis de Tempore a dominicaI Passionis usque ad feriam Vin Cena Domini inclusive, in qui­bus semel tantum dicta antiphonaIntroibo cum ministris, ut supra,

RITUS SERVANDUS IN CELEBRATIONE MISSR.

sacerdos statim subiungit W. Ad­iutdrium nostrum, etc. ut infra.Cum 1nfme psalmi dicit Gloria Pa­tri, etc. caput Cruci inclinat.

7. Repetita antiphona Introibo,dextera manu producens signumcrucis a fronte ad pectus, dicitAdiutdrium nostrum in ndmine Dd­mini. 31. Qui fecit caelumet terram.Deinde altari se profunde inclinans,iunctis manibus dicit: ConfiteorDeo, ut in Ordine Missae: et pro­sequitur eodem modo stans incli­natus, donec a ministro, vel mini­stris dictum sit Miseredtur. Cumincipitur a ministris Confiteor, seerigit. Cum dicit mea culpa, terpectus dextera manu percutit, si­nistra infra pectus posita..

8. Si est coram Pontifice,Cardi­nali, Legata Sedis Apostolicae, velPatriarcha, Archiepiscopo et Epi­scopo in eorum provincia, civitatevel diæcesi constitutis, 'ubi dicitvobis, fratres, dicat tibi, Pater,similiter in fine ubi dicit vos, fra­tres, dicat te, Pater, quod dicensSummo Pontifici genufiectit, aliisPrælatis profunde se inclinat.

9. Cum minister, et qui inter­sunt (etiamsi ibi fuerit summusPontifex), respondent Confiteor,diamt tibi Pater, et te, Pater ali­quantulum conversi ad celebran­tem.

ro. Facta a circumstantibus con­fessione, celebrans stans respon­det: Miseredtur vestri, etc. Deindeproducens manu dextera a frontead pectus signum crucis, dicit:Indulgentiam, etc.,' et si est Episco­pus, vel Abbas, ut supra, accipitmanipulum, osculando illum inmedio. Et stans inclinatus iunctismanibus prosequitur: Deus, tuconversus, et quæ sequuntur inOrdine Missæ, clara voce usquead orationem Aufer a nobis, etc.,et cum dicit: Oremus, extendit etiungit manus.

11. Et tunc si coram SummoPontifice, aut aliis Prælatis, ut supra,celebret, facta Summo Pontifici ge—ni:/lexione, aliis Prælatis profundareverentia, accedit ad medium al­taris ante infimum gradum, et ibiincipit secreto: Aufer a nobis, ut'n Ordine Missæ.

12. Aliquando psalmus Iudicame, Deus, cum sua antiphona, con­fessio cum absolutione, versus se­

RITUS SERVANDUS IN CBLBBRATIONB MISSE

quentes atque oratione Aufer anobis et Ordmus te, Domine,. omit­tenda sunt, ad normam n. 424rubricarum. His in casibus, cele­brans, facta altari debita reverentia,illud ascendit nihil dicens, et di­sposito calice, altare osculatur, itemnihil dicens; deinde, nisi fiat in­censatio altaris, in latere Epistolæ

incipitraantiphonam ad Introitum,ut

IV — De antiphonaad Introitum, erie, eleison,

et Gloria in excelsis1. Dum dicit: Aufer a nobis, etc.,

celebrans iunctis manibus ascenditad medium altaris, et ibi inclinatus,manibusque item iunctis super eopositis, ita ut digiti parvi dumtaxatfrontem, seu medium anteriorispartis tabulæ, seu mensæ altaristangant, residuo manuum interaltare et se retento, pollice dexterosuper sinistrum in .modum crucisposito (quæ omnia semper obser­vantur, cum manus iunctæ superaltare ponuntur), secreto dicit:Ordmus te, Domine, etc.., et cumdicit. Quorum reliquiæ hic sunt,osculatur altare in medio, mani­bus extensis æqualiter hinc indesuper eo positis: quod semperservatur, quando osculatur altare,sed post Consecrationem pollicesab indicibus non disiunguntur. Inomni etiam deosculatione sive al­taris, sive libri, sive alterius rei,non producitur signum crucis pol­lice, vel manu super id quod oscu­landum est.

z.0scu1ato altari, accedit adlatus eius sinistrum/, id est Epistolæ:ubi stans versus altare, et produ­cens a fronte ad pectus signum cru­cis, incipit intellegibili voce anti­phonam ad Introitum et prosequi­tur iunctis manibus. Cum dicit:Gloria Patri, tenens iunctas ma­nus, caput inclinat. Cum repetitantiphonam ad Introitum, non si­gnat se, ut prius, et ea repetita,iunctis manibus ante pectus acce­dit ad medium altaris, ubi stansversus illud similiter manibus iun­ctis, dicit eadem voce ter Kyrie,eleison,ter Christe, eleison, et iterumter Kyrie, eleison alternatim cumministro. Si minister, vel qui in­

LXXV

tersunt, celebranti non respon­deant, ipse solus novies dicit.

3. Dicto ultimo Ky'rrie, eleison,sacerdos stans in medio altaris etmanus extendens, elevansque us­que ad humeros (quod in omnimanuum elevatione observatur),voce prædicta incipit, si dicendumsit, Gläria in excelsis. Cum dicitDeo, iungens manus, caput Cruciinclinat: quo erecto, stans iunctismanibus ante pectus, prosequiturusque ad iinem..Cum dicit Adord­mus te, Gratias agimus tibi, et Ie­su Christe, Süscipe deprecatidnemnostram, et iterum Iesu Christe, ca­put Cruci inclinat. Cum dicit infine Cum Sancto Spiritu, seipsum afronte 'ad pectus signat, interimabsolvens in gloria Dei Patris.Amen.

4. In Missa solemni sacerdos fa­cta confessione ascendit cum ministrisad medium altaris. ubi dicta: Ora­mus te, Dbmine, et osculatoaltari,ponit incensum in : ibulo, mini­strante diacono naviculam, et thu­riferario t um, diaconus, pa­rum inclinatus versus celebrantem,dicit: Benedicite, Pater reverende,et osculatur 'cochlear, et manumcelebrantis ante et post. Celebranster incensum ponit in thuribulo,dicens interim. Ab illo benedicatis,etc., et deposito cochleari producensmanu dextera signum crucis superthus in thuribulo, illud benedicit.Postea diaconus dimissa navicula ac­cipit thuribulum, et dat celebranti,osculata prius catenularum summitate,et manu illius dextera: qui, factaCruci profunda reverentia, cum terincensat, nihil dicens: et, facta ite­rum Cruci reverentia, incensat alta­re, ter ducens thuribulum æqualidistantia, prout distribuuntur can­delabra, a medio eius usque ad la­tus Epistolae. ubi, demissa manu,thurificat illius postremam parteminferiorem, mox superiorem, bis du­cto thuribulo : et conversus ad altare,elevans manum incensat eius plani­tiem, seu mensam in parte anteriori,ter ducens thuribulum usque ad me­dium. ubi facta Cruci reverentia,procedendo thurificat aliud latus al­taris triplici ductu usque ad latusEvangelii : et pariter incensata in­feriori. et superiori parte ipsius latusEvangelii duplici ductu, adhuc stansibidem, elevat thuribulum, et ter

LXXVI

incensa: superiorem tabulæ partemversus medium altaris, ut fecit inlatere Epistolæ: deinde, manu ali­quantulum demissa, incensat ante­riorem eius partem, seu frontem,ter ducens thuribulum, dum proce­dit a latere Evangelii usque ad me­dium altaris, et Facta Cruci reveren­tia, incensat similiter triplici ductureliquam partem anteriorem. usad latus Epistolæ: ubi reddito thu­ribulo ipsi diacono, ab eo ipse solusincensatur.

5. Si vero in altari fuerint reli­quiæ, seu imagines Sanctorum, in­censata Cruce, et facta ei reverentia,antequam discedat a medio altaris,primum incensat eas quæ a dexterissunt, idest a parte Evangelii propeCrucem, bis ducens : um, etiterum facta Cruci reverentia, si­militer incensa: bis alias, quæ sunta sinistris, hoc est a parte Epistolæ :deinde prosequitur incensationem al­taris ut supra, ter ducens thuribulumin unoquoque latere, etiamsi in eoessent plures reliquiæ, vel imagines,seu etiam plura, vel pauciora can­delabra.

6. Si in altari fuerit tabernaculumsanctissimi Sacramenti, accepto thu­ribulo, antequam incipiat incensa­tionem, genu,/lectit, quod item facitquotiescumque transit ante mediumaltaris.

7. Diaconus et subdiaconus hincinde assistunt celebranti cum incensat,et cum transeunt ante Crucem,semper genuflectunt. Deinde cele­brans, diacono a dexteris eius, sub­diacono a dexteris diaconi stantibusin latere Epistolæ, legit antiphonamad Introitum et Kyrie, eleison.­Cum vero intonat hymnum Gloriain excelsis Deo, diaconus et subdia­conus, unus post alium, stant a tergocelebrantis: postea ascendunt adaltare, et hinc inde, diaconus a dex­teris, subdiaconus a sinistris, cumcelebrante hymnum submissa voceprosequuntur usque ad finem. Quodetiam servatur cum dicitur Credo;et cum dicitur Dominus vobiscum,oratio, præfatio, et Pater noster,diaconus et subdiaconus similiterstant unus post alterum a tergocelebrantis.

8. In Missis- cantatis, si incen­sationes fiant, celebrans se gerit utsupra pro Missa solemni ' dictumest ; in fine a ministrante incensatur.

RITUS SBRVANDUS IN CBLEBRATIONE MISSA

V — De oratione

I. Dicto hymno Gloria in ex­celsis, vel, si non sit dicendus,eo omisso, celebrans osculatur al­tare in medio, manibus hinc indesuper eo, ut supra, extensis: tumillis ante pectus iunctis, et demissisad terram oculis, vertit se a sinistrolatere ad dexterum versus popu­lum, hoc est, per eam partem quærespicit latus Epistolæ, et exten­dens, ac iungens manus ante pe­ctus, ut prius, dicit clara voce:Dominus vobiscum, vel si sit Episco­pus: Pax vobis (quod dicitur tan­tum hoc loco, quando dictus esthymnus Gloria in excelsis). Bl. Etcum spiritu tuo, et iunctis, ut prius,manibus, revertitur per eandemviam ad librum,-ubi eas extendens,et iungens ante pectus, caputqueinclinans, dicit: Oremus., turn ma­nus ante pectus extendit, digitissimul iunctis, et orationem dicit.Cum dicit Per Dominum, manusiungit, easque usque ad finem iun­ctas tenet. Si oratio concludaturQui tecum vel' Qui vivis, manusiungit cum dicit in unitdte.

:. Cum in oratione, vel alibiin Missa, pronuntiatur nomenIESU vel MARIAE, itemque cumexprimitur nomen Sancti vel Bea­ti de quo dicitur Missa aut ütcommemoratio, vel Summi Ponti­iicis, sacerdos caput inclinat. Siplures orationes sint dicendae, idemin eis, in voce, extensione manuum,et capitis inclinatione, quod supradictum est, observatur.

3. Si altare sit ad orientem, ver­sus populum, celebrans versa faciead populum, non vertit humerosad altare, cum dicturus est Domi­nus vobiscum, Ordte, fratres, Ite,missa est, vel daturus. benedictio­nem; sed osculato altari in medio,ibi expansis et iunctis manibus,ut supra, salutat populum, et datbenedictionem.

4. Quoties in Missa dicenda oc­currunt verba Flectamus genua.Levate, sacerdos, dicto in mediotaris Kjrie, eleison, revertitur adlatus Epistolæ, ubi stans ante li­brum, extensis et iunctis ante pe­ctus manibus, caput inclinans, di­cit: Oremus, ac deinde: Flectdmusgenua, et illico, manibus super

RITUS SERVANDUS IN CELEBRATIONE MISSE

altare extensa, ut seipsum susti­neat, utrumque genu üectit ac, iun­ctis manibus, per aliquod temporisspatium in silentio orat; deinde di­cit: Levdte, surgit, et manibusextensis, dicit orationem. Lectio­nem sequentem eodem modo le­git, ut infra de Epistola dicetur.

5. In Missa solemni cum diciturDominus vobiscum et oratio, dia­conus et subdiaconus stant retropost celebrantem. Flectamamus genuaet Levate cantantur a diacono,celebrans omnesque alii utrumquegenu fectum, atque orant ut supradictum est. Diaconus cantat Flecta­mus genua antequam genua flectat,Levate autem priusquam surgat.

VI — De Epistola, gradualiet aliis usque ad Offertorium

1. Dictis orationibus, celebranspositis super librum, vel super al­tare manibus, ita ut palma librumtangant, vel (ut placuerit) libr-umtenens, legit Epistolam intellegi­bili voce, et respondetur a ministro:Deo grdtias, et similiter, stans eo­dem modo, prosequitur graduale,Alleluia, et tractum, ac sequentiam,si dicenda sint. Quibus dictis, sa- .cerdos, in Missis lectis, ipsemet,seu minister portat librum 'ssali'sad alteram partem altarisx latereEvangelii, et dum transit ante me­dium altaris, caput Cruci inclinat,et missale sic locat, ut posteriorpars libri respiciat ipsum latus al­taris, et non ad parietem, sive adpartem eius contra se directam.

:. Locato missali in altari, cele­brans redit ad medium altaris,ibique stans iunctis manibus antepectus, levatisque ad Deum oculis,et statim demissis, tum profundeinclinatus, dicit secreto: Mcor meum,et Iube,-deine, benedi­cere. deirtus sit in corde meo, utin Ordinario. Quibus dictis, vaditad librum missalis, ubi stans versusillum, iunctis manibus ante pectus,dicit intellegibili voce: deinusvobiscum. 81. Et cum spiritu tuo.Deinde pollice dexterae manus si­gno crucis signat primo librumsuper principio Evangelii, quodest lecturus, postea seipsum infronte, ore et pectore, dicens: Se­quintia, vel Initium sancti Evange­

LXXVII

lii, etc. Bl. Gloria tibi, Domine., iunctis iterum manibus an­

te'pectus, stans, ut supra, prosequi­tur Evangelium usque ad ,iinem.Quo inito, minister stans in latereEpistolae post iniimum gradumaltaris, respondet: Laus tibi, Christe,et sacerdos, elevans parumper li­brum, osculatur principium Evan­gelii, dicens: Per evangelica dictaetc.., præterquam in Missis defun­ctorum, et nisi celebret coram Sum­

-mo Pontifice, Cardinali et LegatoSedis Apostolicæ, vel Patriarcha,Archiepiscopo et Episcopo in eo­rum residentiis, quo casu deferturcuilibet prædictorum osculandusliber, et celebrans tunc non oscula­tur illum, nec dicit: Per evangelicadicta. Cum autem nominatur IE­SUS, caput versus librum inclinat,et eodem modo versus librum ge­nudectit, cum in Evangelio est ge­nuflectendum.

3. Dieto. Evangelio, stans in me­dio altaris versus Crucem, elevanset extendens manus, incipit (si di­cendum sit) Credo, cum dicit inunum Deum, iungit manus, et ea­put Cruci inclinat; quo erecto,stans ibidem iunctis ante pectusmanibus, ut prius, prosequitur us­que, ad ünem. dicit Iesum

caput Cruci inclinat.Cum dicit Et incarndtus est, usquead et homo factus est inclusive,genudectit. Cum dicit simul adord­tur, caput Cruci inclinat. Cumdicit Et vitam venturi sæculi.Amen, producit sibi manu dexterasignum crucis a fronte ad pectus.

4. In Missa solemni subdiaconus,circa finem ultimæ orationis accipitambabus manibus librum Epistolarum,deferens illum supra pectus, et factaaltari genuflexione in medio, vaditad partem Epistolæ contra altare,et cantat Epistolam, quam celebranssedens ausculat. Epistola cantata,celebrans redit ad. librum, et subdia­conus facit iterum genuflexionemin medio ac vadit ad celebrantem,et genuiïectens osculatur eius manum,et ab eo benedicitur, præterquam inMissis defunctorwn. Deinde cele­brans legit, submissa voce, graduale,etc., usque Munda cor meumexclusive.

5. Postea celebrans in medio al­xtaris exspectat donec subdiaconusmissale in latere Evangelii colloca­

LXXVIII RITUS SERVANDUS IN CELEBRATIONE MISSR.

verit et diaconus librum Evangelio­rum in medio altaris deposuerit;deinde incensum imponit et benedicitmore solito. Postea diaconus, ge­nuflexus in suprema gradu, inclinatusdicit Munda cor meum, et accipienslibrum Evangeliorum de altari, pe­tit benedictionem a celebrante simi­liter g xus in superiori gradualtaris. et osculata illius manu,præcedentibus thuriferario, et duo­bus acolythis cum candelabris ac­censis de credentia sumptis, vaditcum subdiacono a sinistris ad locumEvangelii contra altare versus po­pulum, ubi subdiacono librum tenentemedio inter duos acolythos tenentescandelabra accensa, dicit. Dömi­nus vobiscum, iunctis manibus.Cum dicit.- Sequentia etc. signatlibrum in principio Evangelii, fron­tem, os et pectus. postea ter librumincensat, hoc est, in medio, a dexteriset a sinistris, et prosequitur Evange­lium, iunctis manibus. Interim cele- .brans post datam diacono benedi­ctionem retrahens se ad latus Epi­stolæ, ibi stat, iunctis manibus. Etcum diaconus dicit: Sequentia san­cti Evangelii, sacerdos etiam signatse: et cum nominatur IESUS, ca­put inclinat. Finito Evangelio sa­cerdos osculatur librum a s iaconosibi delatum, dicens.' Per evangelicadicta, etc., et a diacono ter incen­satur. Si sit coram Prælato in suaresidentia, liber defertur ad Præ­latum, ut supra, et ille incensatur,ut in Cæremoniali. Postea stans inmedio altaris versus ad Crucem, in­cipit, si dicendum sit, Credo, stan­tibus post eum diacono et subdiacono,deinde ad altare .accedentibus etcum eo prosequentibus, ut dictumest ad Gloria in excelsis.

6. Si autem sit praedicandum,concionator, finito Evangelio, prce­dicet, et "sermone, sive concione ex­pleta, dicatur Credo, vel, si nonsit dicendum, cantetur antiphonaad Ofertorium.

7. Cum vero in symbolo canta­tum fuerit: Et incarnatus est, dia­conus .accepta bursa de credentia,ambabus manibus eam defert eleva­tam cum solitis reverentiis ad me­dium altaris, in quo explth corpora­le, et revertitur ad celebrantem. Cumnon dicitur Credo subdiaconus defertbursam simul cum calice, ut infradicetur.

8. In Missis cantatis Epistola aministrante cani potest; secus suf­ficit ut legatur a celebrante, quitamen potest Epistolam more solitocanere. Si incensationes fiant, cele­brans antequam dicat Munda cormeum, in medio altaris incensumponit et benedicit, et post verba Se­quentia vel Initium Sancti Evangeliietc. ter missale incensat; postquamautem Evangelium cantaverit, cele­brans non incensatur.

VII — De antiphonaad Oiïertorium

et aliis usque ad Canonem:. Dicto symbolo, vel, si non sit

dicendum, post Evangelium velhomeliam, celebrans altare oscula­tur in medio, et, iunctis manibusante pectus, ibidem a manu sini­stra ad dexteram (ut dictum estsupra), vertit se ad populum, etextendens ac iungens manus dicitdeinus vobiscum,et iunctis ma­nibus revertitur per eandem viamad medium altaris, ubi extendenset iungens manus, caputque Cruciinclinans, dicit Oremus; tum iunctis,ut prius, manibus, dicit antipho­nam ad Oü'ertorium, et omniaquæ usque ad finem Missæ in me­dio altaris dicenda sunt, dicit ibi­dem stans versus ad altare, nisiubi aliter ordinatur.

:. Antiphona ad OEertorium ab­soluta, discooperit calicem et adlatus Epistolae sistit, et manu dex­tera amovet parvam pallam desu­per hostiam, accipit patenam cumhostia, et ambabus manibus usquead pectus eam elevatam tenens,oculis ad Deum elevatis, et statimdemissis, dicit: Suscipe, sancte Pa­ter, etcc.

3. Si fuerint aliæ hostiae nonsuper patenam, sed super corpo­rale, vel in alio calice, seu vase proCommunione populi consecrandæ,calicem illum, seu vas dextera di­scooperit, et intentionem suametiam ad illas oHerendas et conse­crandas dirigens, dicit ut supra:Suscipe, etc. ut in Ordine Missæ.Quo dicto, patenam utraque ma­nu tenens, cum ea facit signumcrucis super corporale, et deponithostiam circa medium anteriorispartis corporalis ante se, et patenamad manum dexteram aliquantulum

RI'I'US SERVANDUS IN CELEBRATIONE MISSIE

subtus corporale; quam, extersocalice, ut dicetur, cooperit puri­iicatorio. Si autem adsit vas seucalix cum aliis hostiis, ipsum coo­perit alia patena, vel palla.

4. Deinde in latere Epistolæaccipit calicem, puriücatorio ex­terg'it, et sinistra tenens illiusnodum, accipit ampullam vinide manu ministri (qui osculaturipsam ampullam, non autem ma­num celebrantis) et ponit vinumin calicem.' Deinde eodem modotenens calicem, producit signumcrucis super ampullam aquæ, etdicit: Deus, qui hu'mdnæsubstantiæ,et infundens parum aquæ in cali­cem prosequitur: Da 'nobis perhuius aquæ-et vini mysthium, etc.Si vero celebrat pro defunctis, nonfacit signum crucis super a,qua.msed imponit absque benedictione,dicens orationem, ut supra.

5. Imposita aqua in calice etfinita oratione prædicta, accipitmanu dextera calicem discooper­tum; et stans ante medium altaris,ipsum ainbabus manibus elevatumtenens,v1videlicet, cum sinistra pe­dem, cum dextera autem noduminfra cuppam, intentis ad Deumoculis oEert, dicens: Ojïerimus ti­bi, deine, etc. Qua oratione dicta,facit signum crucis cum calice su­per corporale, et ipsum in mediopost hostiam collocat, et palla coo­perit. Deinde iunctis manibus su­per altare positis, aliquantulumincclinatus dicit secreto: In spirituhumilitatis, etc. POstea erectus, ele­vans oculos, manusque expandens,easque in altum porrectas statimiungens ante pectus (quod semperfacit quando aliquid est benedi­cturus), dicit: Veni, sanctificator,etc. Cum dicit: et benedic, signatmanu dextera communiter superhostiam et calicem, sinistra positasuper altare.

6. Tum, iunctis ante pectus ma­nibus, accedit ad latus Epistolæ,ubi stans, ministro aquam funden­te, lavat manus, idest, extremitatesdigitorum pollicis et indicis, dicenspsalmum: Lavdbo inter innocentes,cum Glöria Patri, etc.; qui versusGldria Patri prætermittitur in Mis­sis defunctorum, et in Missis" deTempore a dominica I Passionisusque ad feriam V in Cena Do­mini inclusive.

LXXIX

7. Celebrans, lotis manibus, eastergit, et, illis ante pectus iunctis,revertitur ad medium altaris, ubistans, oculosque ad Deum elevans,et statim demittens, manibus iun­ctis super altare, aliquantulum in­clinatus, dicit secreto orationem:Suscipe, sancta Trinitas, etc. Quadicta, manibus hinc inde extensiset super altare positis, osculaturillud in medio; tum, iunctis ma­nibus ante pectus, demissisque ocu­lis ad terram, a sinistra manu addexteram vertit se ad populum, etversus eum extendens et iungensmanus, dicit voce aliquantulumelata: Orate, fratres, et secretoprosequens ut meum ac vestmmsacrificium, etc. perficit circulum,revertens, iunctis manibus antepectus, a manu dextera ad mediumaltaris. Et responso a ministro, vela circumstantibus: Suscipiat Do'­minus sacrificium de manibus tuis,etc. (alioquin per seipsum, dicens:sacrificium de manibus meis), ipsecelebrans submissa voce dicit:Amen. Et manibus ante pectusextensis, ut Et ad orationem,stans in medio altaris versus li- .brum, dicit absolute sine imuset sine alia interpositione orationem,vel orationes secretas. Cum dicitPer deinum, iungit manus: cumdicit Iesum Christum, caput incli­nat: quod facit in prima oratione,et in ultima, si plures sint dicendae.

8. In conclusione autem ultimæsecretæ, ad verba illa Per dmnia

sæculörum exclusive, sa­cerdos stans in medio altaris, de­positis super eo manibus hinc indeextensis, dicit convenienti et in­tellegibili voce præfationem. Cumdicit Sursum corda, manus elevathinc inde ante pectus extensas.Cum dicit Gratias agamus, manusiungit; cum dicit deino Deonostro, oculos elevat, et statim Cru­ci caput inclinat. Responso Dignumet iustum est, elevatis et extensisut prius manibus, prosequitur præ­fationem. Cum dicit Sanctus, iun­ctis ante pectus manibus, et incli­natus eadem voce prosequitur, mi­nistro interim parvam campanu­lam pulsante. Cum dicit: Benedi­ctus qui venit in no'rm'nedeini, etc.erigit se, et signum crucis sibi pro­ducit a fronte ad pectus.

9. In Missa solemnidicto Oremus,

LXFQK

diaconus et subdiaconus acceduntad altare in latere Epistolæ: iaco­nus amovet calicem",si est in altari,vel, si est in credentia, ut magiscet, accipit eum de manu subdiaconi,qui illum cum patena et hostia,coopertum palla et velo a collo sibipendente manu sinistra tenens, etalteram manum superponens velo,ne aliquid decidat, de credentia de­

it, comitatus ab acolytho am­pullas vini et aquæ portante; ipsediaconus calicem detegit, et datpatenam cum hostia celebranti, oscu­lando eius manum: subdiaconus ex­,tergit calicem purificatorio; dia­conus, accepta ampulla vini de ma­nu subdiaconi, imponit vinum incalice : subdiaconus interim lamaquæ ostendens celebranti, dicit .'Benedicite, Pater reverende, quifacto versus eam signo crucis, dicitorationem: Deus, qui æ,etc., interim subdiaconus infunditpaululum aquæ in calicem; diaco­nus illwn- celebranti dat, et pedemcalicis tangens, seu bracchium dex­terum celebrantis sustentans, cumeo dicit: Offerimus tibi, Domine,etc., quem postea positum in altari,ut supra, palla cooperit. Subdiaconodeinde stanti in latere Epistolæ ponitin dextera manu patenam, quamcooperit extremitate veli ab eius hu­mero pendentis.- qui vadit post ce­lebrantem ante medium altaris, et,facta genuflexione, ibi stat, sustinenseam elevatam usque ad finem ora­tionis dominicæ, ut dicetur.-In Mis­sis autem defunctorum, patena nontenetur a subdiacono.

ro. Dicto Veni, sanctilicator, utsupra, celebrans, ministrante diacononaviculam, et dicente: Benedicite,Pater reverende, ponit incensumin thuribulo, dicens: Per intercessio­nem, etc., ut in Ordine Missæ.Deinde accepto thuribulo per manumdiaconi, nullam tunc faciens Crucireverentiam, incensat oblata, ter du­cens thuribulum super calicem ethostiam simul in modum crucis, etter circum calicem et hostiam, sci­licet bis 'a dextera ad sinistram,et semel a sinistra ad dexteram (dia­cono inter'im pedem calicis tenentemanu dextera), dispensans verbain qualibet incensatione hoc modo.In prima incensatione: Incensumistud. In secunda: a te benedictum.In tertia: ascendat ad te, Domine.

«

RITUS SERVANDUS IN CELEBRATIONE MISSIE

In quarta: et descendat super nos.In quinta et sexta: misericordiatua. Deinde facta reverentia, in­censat Crucem et altare, ut dictumest supra, assistente eodem diacono,interim dicens. irigatur, Domine,oratio mea, etc.; et cum incensaturCrux, diaconus amovet calicem adpartem Epistolæ, et, incensata Cru­ce, reponit in loco suo. Cum redditthuribulum diacono, dicit: Accendatin nobis, etc. Et incensatur ab eo:deinde diaconus incensat chorum,et postremo subdiaconum tenentempatenam, et ipse .diaconus incensatura thuriferario, et thuriferarius posteaincensat acolythos et populum. e­lebrans, postquam incensatus fuerit,lavat manus, ministrantibus acoly­this ampullam aquæ, cum pelviculaet manutergio. .­

In Missa cantata, si incensationesfiant, celebrans se gerit ut in Missasolemni, et in fine incensatur a mi­nistrante, qui postea incensat cle­rum quoque et populum.

11. Cum dicitur præfatio, diaco­nus et subdiaconus stant retro postcelebrantem: et paulo antequamdicatur Sanctus, accedunt al­tare, ubi cum celebrante hinc indedicunt Sanctus, et quæ sequunturusque ad Canonem. Deinde diaco­nus accedit ad sinistram celebrantis,ei assistens dum dicitur Canon, nisialius sacerdos assistat, quia tuncipse staret ad dexteram aliquantu­lum post celebrantem. Subdiaconusvero tunc stat post celebrantem.

VIII — De Canone Missæusque ad Consecrationem1. Finita præfatione, ut supra,

sacerdos stans ante medium altarisversus ad illud, extendit et aliquan­tulum elevat manus, oculisque ele­vatis ad Deum, et sine mora devotedemissis, ac manibus iunctis etsuper altare positis, profunde in­clinatus incipit Canonem, secretodicens: Te igitur, etc. ut in OrdineMissæ. Cum dicit uti accepta hd­beas et benedicas, etc., prius oscu­latur altare in medio, deinde erigitse, et stat iunctis manibus ante pe­ctus. Cum dicit hæc * ,hæc. $ munera, hæc sancta *sacrificia, dextera manu signat tercommuniter super hostiam et ea­

RITUS SERVANDUS IN CBLBBRATIONE MISSE.

licem. Deinde, extensis manibusante pectus, prosequitur: in primisquae tibi oferimus, etc.

2. Ubi dicit una cum famulo tuoPapa nostro .N., exprimit nomenPapæ: Sede autem vacante verbaprædicta emittuntur. Ubi dicituret Antistite nostro N., specificaturnomen Patriarchæ, Archiepiscopi,vel Episcopi Ordinarii dicecesisin qua Sacrum facit, et non alteriussuperioris, etiamsi celebrem sitomnino exemptus, vel sub alteriusEpiscopi iurisdictione. Si vero Epi­scopus Ordinarius illius loci, inquo Missa celebratur, sit vita fun­ctus, prædicta verba omittantur,quæ etiam omittuntur ab iis quiRomæ celebrant. Si celebrans estEpiscopus, Archiepiscopus vel Pa­triarcha, omissis prædictis verbis,eorum loco dicit: et me indignoservo tuo. Summus autem Pontifexcum celebrat, omissis verbis: unacumfdmulo tuo Papa nostro N.,etmAntistite nostro N., dicit: unacum me i fdmulo tuo, quemgregi tuo praeesse voluisti. Et con­tinuant omnes, ut sequitur: et

dmnibus orthoddxis, etc.(him dicit: Memento,deine,elevans et iungens manus usque ad ­faciem vel pectus, sic iunctis mani­bus stat paulisper in quiete, de­misso aliquantulum capite, facienscommemorationem vivorum Chri­sti fidelium ad suam voluntatem,quorum nomina, si vult, secretocommemorat: non tamen necesseest ea exprimere, sed mente tantumeorum memoriam habeat. Potestetiam celebrans, si pro pluribusorare intendit, ne circumstantibussit morosus, ante Missam in animoproponere sibi omnesillos, tam vivosquam defunctos, pro quibus in ipsaMissa orare intendit, et hoc locogeneraliter unico contextu ipsorumvivorum commemorationem agere,pro quibus ante Missam orareproposuit in Missa.

4. Commemoratione vivorum fa­cta, demissis et extensis, ut prius,manibus, continuat: Et dmniumcircumstdntium, etc. Similiter stansprosequitur: Communicdntes. Cumdicit Iesu Christi, caput inclinat:in conclusione, quando dicit Pereundem iungit manus. Cum dicit:Hanc igitur oblatidnem, expanditmanus simul super oblata, ita ut

LXXXI

palmæ sint apertæ versus ac supracalicem et hostiam, quas sic tenet.usque ad illa verba Per ChristumDo'minum nostrum. Tunc enim iun­git manus et sic prosequitur: Quamoblationem tu, Deus, in dmnibus,quæsumus, et cum dicit beneædi­ctam, adscrip &: tam, ra &: tam, com­muniter signat ter super hostiamet calicem simul: deinde cum dicitut nobis Cor 44pus, separatim signatsemel super hostiam tantum; et cumdicit et San »Fguis, semel super cali­cem tantum: deinde elevans etiungens manus ante 'pectus, prose­quitur: jiat dilectissimi Filii tuiDömini nostri Iesu Christi, et incli­nans caput, extergit, si opus fuerit,pollices et indices super corporale,et dicit secreto, ut prius: Qui pridiequam pateretur: et accipiens pol­lice et indice dexteræ manus ho­stiam, et eam cum illis ac indiceet pollice sinistræ manus tenens,stans erectus ante medium altaris,dicit: accepit panem in sanctas acvenerabiles manus suas, elevansquead cælum oculos et statim demit­tens, dicit: et elevdtis dculis in eae-.lum ad te Deum Patrem suum omni­potentem, caputque aliquantuluminclinans, dicit: tibi grdtias agens,et tenens hostiam inter pollicemet indicem sinistræ manus, dexteraproducit signum crucis super eam,dicens: beneæ dixit, fregit, dedit­que discipulis suis, dicens: Accipiteet manducate ex hoc omnes.

5. Si adsit vas- cum aliis hostiisconsecrandis, antequam accipiathostiam, discooperit manu dexte­ra calicem, seu vas aliarum hostia­rum. Cum autem iinierit supradictaverba, cubitis super altare positis,distincte et reverenter profert ver­ba consecrationis super hostiamet simul super omnes, si plures sintconsecrandæ; et hostiam suam pol­licibus et' indicibus tantum tenensdicit:. Hoc est enim Corpus meum.Quibus prolatis, celebrans tenenshostiam "inter pollices et indicesprædictos super altare, reliquismanuum digitis extensis et simuliunctis (et hostiis, si plures sintconsecratæ, in loco, in quo a prin­cipio Missæ positæ sunt, super cor­porale vel in alio vase aut calicedemissis), genuüexus eam adorat.Tunc se erigens, quantum commodepotest, elevat in altum hostiam,

LXXXII

et intentis in eam oculis (quod etin elevatione calicis facit) populo

'reverenter ostendit adorandam, etmox sola manu dextera ipsam re­verenter reponit super corporalemeodem oco unde eam levavit, etdeinceps pollices et indices nondisiungit, nisi quando hostiam con­secratam tangere vel tractare debet,usque ad ablutionem digitorum postCommunionem.

6. Reposita hostia consecrata su­per corporale, genuiiexus ipsamveneratur; si adsit vas aliarum ho­stiarum, patena vel palla cooperit,ut supra. Minister paulo ante Con­secrationem campanulæ signo fl­deles moneat. Deinde dum cele­brans elevat hostiam, manu sinistraelevat fimbrias posteriores planetæ,ne ipsum celebrantem impediatin elevatione bracchiorum; quodet facit in elevatione calicis; et ma­nu dextera pulsat campanulam terad unamquamque elevationem, velcontinuate quousque sacerdos de­ponat hostiam super corporale, etsimiliter postmodum ad elevationemcalicis.

7. Celebrans, adorato Sacramen­to, surgit, et discooperit calicem, inquem, si opus sit, extergit digitos,quod semper faciat si aliquod frag­mentum digitis adhæreat; et stanserectus dicit: Simili modo postquamcendtum est, et ambabus manibusaccipiens calicem iuxta nodum in-,fra cuppam, et aliquantulum illumelevans, ac statim deponens, dicit:accipiens et hunc præcldrum Cdlicemin sanctas ac venerdbiles manussuas, etc. Cum dicit item tibi grä­tias agens, caput inclinat, cum dicitbenedixit, sinistra calicem infracuppam tenens, dextera signat su­per eum; et prosequens deditquediscipulis suis, etc., et ambabusmanibus tenens calicem, videlicetsinistra pedem, dextera noduminfra cuppam, cubitis super altare­positis, profert attente et continua­te, ut supra, verba consecrationisSanguinis: Hic est enim Calix, etc.Quibus dictis, reponit calicem supercorporale, dicens: Hæc quoties­cumque feceritis, etc.., genuüexusSanguinem reverenter adorat. Tumse erigit, et accipiens calicem discoo­pertum cum Sanguine ambabusmanibus, ut prius, elevat eum, eterectum quantum commode potest,

RITUS SERVANDUS IN GELBBRATIONE -MISSR.

ostendit populo adorandum: moxipsum reverenter reponit supercorporale in locum pristinum, etmanu dextera palla cooperit, acgenuilexus Sacramentum veneratur.

8. In Missa solemniad finem præ­fationis accenduntur .duo saltem in­torticia ab acolythis, quæ extinguun­tur post elevationem Calicis, nisialiqui sint communicandi, et tuncexstinguuntur post Communionem.In diebus etiam ieiuniorum et inMissis defunctorum tenentur accensausque Communionem. Cum autemcelebrans dicit: Quam oblatidnem,etc., diaconus accedit ad eius dex­teram, et ibi in superiori gradualtaris genuflexus, cum Sacramentumeevatur, mbrias planeta elevat,et quando opus est, se erigens, ca­licem discooperit et cooperit, et cumcelebrante genuflectit. Subdiaconusgenufïectit in loco suo. Thuriferariusgenukaus in latere Epistolæ terincensat hostiam, cum elevatur, etsimiliter calicem, posito incenso inthuribulo absque cenedictione, quodservatur etiam in Missis cantatis inquibus incensationes fiunt. Deposi­to calice, diaconus redit ad librum,nisi alius assistat. Ceteri surguntet stant in locis suis. '

IX — De Canonepost Consecrationem usque

ad orationem dominicam

:. Reposito calice et adorato,sacerdos stans ante altare, extensismanibus ante pectus, dicit secreto:Unde et memores, etc. Cum dicit detuis donisac datis, iungit manus antepectus: et cum dicit hdstiam &puram, hdstiam æ sanctam, hd­stiam immaculdtam, manu sini­stra posita super altare intra cor­porale, dextera signat ter communi­ter super hostiam et calicem, et se­mel super hostiam tantum, et se­mel super calicem tantum, dicens:Panem & sanctum vitæ æternæ, etCdlicem * salutis perpetuæ; deindestans ut prius extensis manibus,prosequitur: Supra quce propitio,etc. Cum dicit: Supplices te rogdmus,etc. inclinat se ante medium altaris,manibus iunctis super illo positis.Cum dicit ex hac altdris participa­tidne, osculatur altare, manibus hincinde super corporale positis. Cum

RITUS SERVANDUS IN CELEBRATIONE MISSR. LXXXIII

dicit sacrosdnctum Filii tui, iungitmanus; et dextera signans semelsuper hostiam tantum, et semel su­per calicem, sinistra super corpo­rale posita, dicit: Cor »14pus, etSdn æguinem sumpserimus, et cum ­dicit omni benedictidne FP caelesti,seipsum signat a fronte ad pectussigno crucis, sinistra posita infrapectus, et prosequitur et grdtiarepledmur. Cum dicit Per eundem,iungit manus.

.Cum dicit Memento etiam,Ddzmine, famulorum famularumquetuarum, etc., extensis et iunctis ma­nibus ante pectus, et usque adfaciem elevatis, et intentis oculisad Sacramentum super altare, fa­cit commemorationem Fidelium de­functorum, de quibus sibi videtur,eodem modo ut dictum est de com­memoratione vivorum. Qua com­memoratione facta, stans ut priusextensis manibus, prosequitur: Ipsis,Domine, et dmnibus in Christo, etc.et in fine, ad Per eundem, iungitmanus, et caput inclinat.

Cum dicit Nobis quoque pec­catdribus, vocem aliquantulum ele­vat et dextera manu pectus sibipercutit, sinistra posita super cor­porale, et prosequitur secreto: fd- ­mulis tuis, etc., stans manibus ex­tensis, ut prius. Cum dicit PerChristum Dominum nostrum. Perquem hæc dmnia, Domine, semperbona creas, iungit manus ante. pe­ctus: deinde manu dextera ter si­gnans communiter super hostiamet calicem, dicit: sancti »Icficas,vivi »Fficas, beneædicis, et præ­stas nobis. Postea discooperit ma­nu dextera calicem, et genuüexusSacramentum adorat: tum se erigit,et reverenter accipit hostiam interpollicem et indicem dexteræ ma­nus, et cum ea super calicem, quemmanu sinistra tenet circa noduminfra cuppam, signat ter a labioad labium, dicens: Per" ip vinum,et cum iprBso, et in ip »Eso. Etsimiliter cum hostia signat bisinter calicem et pectus, incipiensa labio calicis, et dicit: est tibiDeo Pa rE tri omnipotenti, in uni­tdte Spiritus æ Sancti. Deindetenens manu dextera hostiam supercalicem, sinistra calicem, elevateum aliquantulum simul cum ho­stia, dicens: omnis honor et glo­ria, et statim utrumque deponens,

'

hostiam collocat super corporale,et si opus sit, digitos extergit, utsupra ; ac pollices et indices ut priusiungens, calicem palla cooperit, 'etgenuflexus Sacramentum adorat.

. In Missa solemni cum cele­brans dicit: Per quem hæc Omnia,etc., diaconus, facta Sacramentogenujiexione, accedit ad dexteramcelebrantis, et quando opus estdiscooperit calicem, et cum celebran­te adorat, similiter cooperit, et iterumgenuflectit. Cum incipit Pater noster,idem vadit retro post celebrantem,facta prius Sacramento ge exione,ubi stat, dum dicitur oratio dominica.

X — De oratione dominicaet alüs usque ad factam

Communionem .1. Celebrans, cooperto calice ado­

ratoque Sacramento, erigit se, etmanibus extensis hinc inde superaltare in'tra corporale positis, dicitintellegibili voce: Per dmnia sæculasæculdrum, et cum dicit Oremus,iungit manus, caput Sacramentoinclinans. Cum incipit Pater no­ster, extendit manus, et stans oculisad Sacramentum intentis, prose­quitur usque ad finem. Responsoa ministro Sed libera nos a malo,et a celebrante, submissa voce,Amen, manu dextera, pollice et in­dice non disiunctis, patenam ali­quantulum puriücatorio extergens,eam accipit inter indicem et me­"dium digitos; quam tenens superaltare erectam, sinistra super cor­porale posita, dicit secreto: Liberanos, quæsumus, etc.

2. Antequam celebrans dicat Dapropitius pacem, elevat manu dexterapatenam de altari, et seipsum cumea signat signo crucis, dicens:Da propitius pacem in diebus nostris.Cum signat se, manum sinistramponit infra pectus; deinde patenamipsam osculatur, et prosequens utope misericärdiæ tuæ, etc., submittitpatenam hostia:, quam indice si­nistro accommodat super patenam,discooperit calicem, et genuüexusSacramentum adorat; tum se eri­gens, accipit hostiam inter polli­cem et indicem dexteræ manus, etcum illis ac pollice et indice sinistræmanus eam super. calicem tenens,reverenter frangit per medium,

LXXXIV

dicens Per eundem-deinum no­strum Iesum Christum Filium tuum,et mediam partem, quam inter pol­licem et indicem dexteræ manus.tenet, ponit super patenam; de­alia media, quam sinistra manu.tenet, frangit cum pollice et indice.dexteræ manus particulam, pro-­sequens Qui tecum vivit et regnat,.et eam inter ipsos dexterae manus.pollicem et indicem retinens, par-­tem maiorem, quam sinistra tenet,.adiungit mediæ super patenampositæ, interim dicens in unitateSpiritus Sancti Deus; et particulamhostia, quam in dextera manuretinuit, tenens super calicem, quemsinistra per nodum infra cuppamretinet, intellegibili voce dicit Peromnia sæcula sæculorum. B(. Amen,et cum ipsa particula signans tera labio ad labium calicis, dicitPax rF deini sit sit sempervo­bis »Fcum. Responso per mini­strum Et cumspiritu tuo, particulamquam dextera manu tenet, immittitin calicem' dicens secreto: Hæccommixtio, et consecratio Cdrporis,etc. Deinde pollices et indices supercalicem aliquantulum tergit et iun­git, calicem palla cooperit, et ge­nuüexus Sacramentum adorat, sur­git, et stans iunctis manibus antepectus, inclinatus versus Sacramen­tum, dicit intellegibili voce: AgnusDei, qui tollis peccata mundi; et dex­tera percutiens sibi pectus, sinistrasuper corporale posita, dicit mise­rere nobis, et deinde non iungitmanus, sed iterum percutit sibipectus, cum dicit sectmdo misererenobis,quod et tertio facit, cum dicitdona nobis pacem.x

Tunc manibus iunctis supraaltare positis, oculisque ad Sacra­mentum intentis, inclinatus dicitsecreto: Domine Iesu Christe, etc.Qua oratione iinita, si est daturuspacem, osculatur altare in medioet instrumentum pacis ei porre­ctum a ministro iuxta ipsum addexteram, hoc est, in latere Episto­læ, genuüexo, et dicit: Pax team.Minister respondet: Et cum spiritutuo. Si non adsit qui huiusmodi in­strumento pacem recipiat a cele­brante, pax non datur, etiamsi il­liius datio Missae conveniat; neccnculatur altare, sed, dicta præ­.missa oratione, statim subiungitalias orationes ut in Ordine Missae.

N

RI'I'US SERVANDUS IN CELBBRATIONE MISSE.

4. Si vero celebret pro defunctisnon percutit pectus ad ei,quia dicit Dona eis requiem, necdicit primam orationem DomineIesu Christe, qui dixisti Apostolistuis, etc., non dat pacem, sed dicitalias duas sequentes orationes Dd­mine Iesu Christe, Fili Dei vivi,etc., et Perceptio Corporis tui, etc.Quibus orationibus dictis, genu­Hectens Sacramentum adorat, etse erigens dicit: Panem cælestemaccipiam, etc. ,- quo dicto, dexteramanu accipit de patena reverenterambas partes hostiæ, et collocatinter pollicem et indicem sinistraemanus, quibus patenam inter eun­dem indicem et medium digitossupponit, et eadem manu sinistratenens partes huiusmodi super pa­tenam inter pectus et calicem, pa­rum inclinatus, dextera tribus vi­cibus percutit pectus suum, inte­rim etiam tribus vicibus dicens vo­ce aliquantulum elevata. Domine,non sum dignus.' et secreto prose­quitur ut intres, etc. Quibus tertiodictis, ex sinistra accipit ambaspartes prædictas hostiæ inter polli­cem et indicem dextera manus, etcum illa supra patenam signat se­ipsum signo crucis, ita tamen uthostia non egrediatur limites pa­tenæ, dicens: Corpus Domini no­stri Iesu Christi custodiat dnimammeam in vitam æternam. Amen:et se inclinans, cubitis super altarepositis, reverenter easdem- ambaspartes sumit: quibus sumptis, de­ponit patenam super corporale,et erigens se, iunctis indicibus etpollicibus, ambas quoque manusante faciem iungit, et aliquantulumquiescit in meditatione sanctissimiSacramenti. Deinde depositis mani­bus dicit secreto: Quid retribuam Dö­mino pro dmnibus quæ retribuit mihi Pet interim discooperit calicem, genu­nectit, surgit, accipit patenam, inspi­cit corporale, colligit fragmentacum patena, si qua sint in eo, pa­tenam quoque diligenter cum polliceet indice dexterae manus super cali­cem extergit et ipsos digitos, ne quidfragmentorum in eis remaneat.

5. Post extersionem patenæ, iun­ctis pollicibus et indicibus, calicemdextera manu infra nodum cuppæaccipit, sinistra patenam, dicensCalicem salutaris, etc.., et signansse signo crucis cum calice, dicit:

RITUS SERVANDUS IN CELEBRATIONE MISSE

Sanguisdeini nostri,etc., et manusinistra supponens patemam calici,stans reverenter, sumit totum San­guinem cum particula in calice po­sita. Quibus sumptis, dicit secreto:Quod ore sumpsimus, etc.., et superaltare porrigit calicem ministroin latere Epistolæ, quo vinum fun­dente, se puriücat: deinde vino etaqua abluit pollices et indices super ­calicem, quos abstergit puriücatoriointerim dicens Corpus tuum, Dd­mine, quod sumpsi, etc. Ablutionemsumit, et extergit os et calicem puri­ücatorior quo facto purificatoriumextendit super. calicem et desuperpatenam ac super patenam parvampallam; et, plicato corporali, quodreponit in bursam, cooperit cali­cem Velo, et bursam desuper ponit,et collocat in medio altaris, ut inprincipio Missæ.

6. Si qui sunt communicandi inMissa, paulo antea rninistrans cam­panulæ signo eos moneat. Saeerdosautem, post sumptionem Sanguinis,calicem parum ad latus Evangeliicollocat, intra tamen corporale,et palla tegit. Deinde, si particulæ­super corporale consecratæ sint, fa­cta genuüexione, eas super patenamponit, si particulæ in eadem Missaintra pyxidem consecratæ sunt, py­xidem collocat in medio corporali,eam discooperit et genudectit; .sivero administrandæ sunt particulæiam antea consecratæ, aperto taber­naculo genuüectit, pyxidem extra­hit et discooperit. Postea accipitmanu sinistra pyxidem seu pate­nam cum Sacramento, dexteravero sumit unam particulam, quaminter pollicem et indicem tenetaliquantulum elevatarn super py­xidem seu patenam, et conversusad communicandos'in medio altaris,dicit: Ecce Agnus Dei, ecce quitollit peccdta mundi. Deinde dicit:Domine, non sum dignus, ut intressub tectum meum, sed tantum dicverbo, et sandbitur dnima 'mea. Qui­bus verbis tertio repetitis, accedit adeorum dexteram, hoc est, ad latusEpistolæ, et unicuique porrigit Sa­cramentum, faciens cum eo signumcrucis super pyxidem vel patenam,et simul dicens: Corpus Domini no­stri Iesu Christi custodiat dnimamtuam in vitam æternam. Amen.

7. Fidelibus communicatis, ce­lebrans ad altare revertitur. Dein­

LXXXV

de: si particulæ super corporalepositæ erant, extergit illud cumpatena,- et si qua in eo fuerint frag­menta, in calicem immittit; siparticulæ in pyxide inveniuntur,eam super corporale deponit, coo­perit, in tabernaculo reponit, ge­nuüectit et ostiolum claudit. Posteain calicem immittit fragmentaquæ forte inveniuntur in patina submento communicandum apposita.Deinde dicit secreto: Quod oresumpsimus, Domine, etc., et se pu­rificat, dicens: Corpus tuum, Do­mine, quod sumpsi, etc., et alia facitut supra. Si in altari desit taber­naculum, 'et pyan's cum particulisconsecratis... super altare maneatusque ad eumMissæ, ea serventurquæ feria V in Cena Domini præ­scribuntur versus finem Missæ.

8. In Missa solemni diaconusstans retro post celebrantem, cum inoratione dominica dicitur Et dimittenobis debita nostra, facta ibidem

.genurlexione, vadit ad dexteram ce­lebrantis, et subdiaconus circa fi­nem orationis dominicae,facta itidemgenuflexione, revertitur ad altare,et stans in latere Epistolae porrigit

,patenam diacono, qui eam discoo­perit, et purificatorio abstergens datcelebranti, illius manum osculando,et quando opus est, discooperit etcooperit calicem, et cum ce anteadorat. Subdiaconus, reddita pa­tena et deposito velo, quod ab humeriseius pendebat, genu/lectit, et descen­dit retro post celebrantem, et cumdicitur Pax Domini, iterum genu­Jïectens, accedit ad sinistram cele­brantis, et simul dicunt Agnus Dei.Deinde facta ibidem Sacramentogenuflexione, redit post celebrantem.Diaconus vero a exteris genuüexusexspectat pacem: et cum celebransosculatur altare, ipse se erigens si­mul osculatur illud extra corporale,et a celebrante dicente Pax tecum,complexus accipit pacem sinistrisgenis sibi invicem appropinquantibus,et ei respondet Et cum spiritu tuo.Postea iterum Sacramento in altariadorato, vertit se ad subdiaconumretro post celebrantem, et similiterdat ei pacem. Subdiaconus acceptapace a diacono et facta altari genu­jiexione, comitatus acolytho 'va­dit ad chorum, et dat pacem primocuiusque ordinis, dignioribus priusdeinde minus dignis, et reversus

LXXXVI

ad altare, facta genurïexione, datpacem acolytho qui ipsum comita­verat, qui et aliis acolythis circa al­tare dat pacem: deinde subdiaco­nus vadit ad dexteram celebrantis,et quando opus est, discooperit ca­licem, accipit ampullam vini, et in­fundit quando celebrans vult puri­jicare. Diaconus post datam pacemsubdiacono vadit ad 'l:brum : et,dum celebrans se communicat, stantipse et subdiaconus profunde incli­nati versus altare.

9. In Missa pontificali, assistensaccipit et defert pacem, ut in Cære­moniali habetur. Si in Missa so­lemni fiat Communia, omnia ser­ventur, ut supra, sedprius communicetdiaconum et subdiaconum, deindeceteros per ordinem. Interim a chorocanitur antiphona ad Communionem.

XI — De (antiphona adCommunionem et 'oratio­nibus post CommunionemI. Celebrante puriücato, dum

calicem collocat in altari, liberMissalis defertur per ministrum adlatus Epistola, et collocatur ut inIntroitu. Ipse autem minister ge­nuüectit iuxta latus Evangelii, utin principio Missæ. Deinde cele­brans, stans iunctis manibus, legitantiphonam ad Communionem;qua lecta, iunctis itidem manibusante pectus, vadit ad medium alta­ris, et eo osculato, vertit se ad po­pulurn a manu sinistra ad dexteram,et dicit.: Dominus vobiscum, et pereandem viam redit ad librum, di­cit orationes post Communionem,eisdem modo, numero et ordine,ut dictæ sunt orationes initioMissae. Quibus finitis, claudit li­brum, et iungens manus ante pe­ctus, revertitur ad medium altaris,ubi eo osculato, vertit se ad po­pulum, et dicit, ut supra, dei­nus vobiscum; quo dicto, stans iun­ctis manibus ante pectus versuspopulum, dicit, si, dicendum, est:Ite, missa est, et per eandem viamrevertitur ad altare. Si vero nonsit dicendum, dicto Dominus vo­biscum, revertitur eodem modoper eandem viam ad medium al­taris, ubi stans versus ad illud, iun­ctis ante pectus manibus, dicit.Benedicdmus Domino. In Missisautem defunctorum eodem modo

!

RITUS SERVANDUS IN CELEBRATIONE MISSR.

stans versus altare, dicit: Requie­scant in pace.

:. In Quadragesima autem a fe­ria IV cinerum usque ad feriam IVHebdomadæ sanctæ, in Missa fe­riæ, postquam celebrans dixit ora­tiones post Communionem cumsuis solitis conclusionibus, ante­quam dicat deinus vobiscum,stans

- in eodem loco ante librum dicit:Oremus. Humilidte cdpita "vestraDeo, caput inclinans, et extensisrnanibus, subiungit eadem voceorationem super populum, ibidempositam, qua finita, osculatur altare,et vertens se ad populum dicit:

. Dominus vobiscum, et alia ut supra.3. In Missa solemni diaconus de­

fert librum Missalis ad latus Episto­læ, deinde vadit retro post celebran­tem, subdiaconus vero vadit ad latus

-Evangelii, ubi calicem mundat, aptatcum purificatorio, patena et pallacooperit, plicat corporale, reponit inbursam, et illam ponit super calicemcoopertum velo, quem collocat inaltari, vel super credentia ut prius :postea redit ad locum suum retropost diaconum: qui cum dicit Ite,missa est, cum celebrante vertit sead populum : et in Quadragesima,dicto per celebrantem Oremus, dia­conus in latere Epistolæ vertens sead populum, iunctis manibus dicit,ut, supra, Humiliäte, etc.., quo dictovertit se versus altare a tergo cele­brantis, et celebrans dicit orationemsuper populwn.

In Missis cantatis Ite, missa est,vel Benedicämus Dömino, vel Re­quiescant in pace ab ipso celebrantecanuntur.

XII —De benedictionein fine Missæ et Evangelio

sancti Ioannis1. Dicto Ite, missa est, vel Be­

nedicdmus Domino, vel Requiescantin pace, celebrans ante medium al­taris stans iunctis manibus supereo, inclinatus dicit secreto: Pla­ceat tibi, sancta Trinitas, etc. Quodicto, extensis manibus hinc indesuper altare positis, ipsum in medioosculatur: tum erigens se, adhucstans versus illud, elevat ad cæ­lum oculos et manus, quas extenditet iungit, caputque Cruci inclinans,dicit voce intellegibili: Benedicatvos omnipotens Deus, et iunctis ma­

/

RITUS SERVANDUS IN CELEBRATIONE MISSA LXXXVII

nibus, ac demissis ad terram oculis,vertens se ad populum a sinistrolatere ad dexterum, extensa manudextera, iunctisque digitis, et ma­nu sinistra infra pectus posita, se­mel benedicit populo dicens: Pa­ter, et Filius, FPet Spiritus Sanctus.Bl. Amen;. et circulum periciensaccedit ad latus Evangelii, ubi dictoDominus vobiscum, et Et cumspiritu tuo, pollice dextero signansprimum signo crucis altare, seulibrum in principio Evangelii, deindefrontem, os et pectus, dicit: Initiumsancti Evangelii secundum Ioannem,vel Sequentia sancti Evangelii, utdictum est in rubricis generalibus,et B). Gloria tibi, Domine, iunctismanibus, legit Evangelium In prin­cipio, vel aliud ut convenit.dicit Et Verbum caro factum est,genuilectit versus latus Evangelii,et surgens prosequitur ut prius:quo finito, minister stans a parte,Epistolæ respondet Deo gratias.

2. Si celebrans in altari vertitfaciem ad pOpulum, non. vertit se,sed stans ut erat, benedicit popu­lo, ut supra, in medioaltaris, deindeaccedit ad latus Evangelii, et dicitEvangelium S. Ioannis.

3. Si celebravit coram SummoPontilice, Cardinali, et Legato Se­dis Apostolicæ, vel Patriarcha,Archiepiscopo et Episcopo in pro­vincia, civitate, vel diæcesi sua ex­sistente, celebrans dicto Pldceattibi, sancta Trinitas, etc., dicit:Benedicat 'vos omnipotens Deus, etconvertens se ad Summum Pon­tiiicem genuflexus, ad Cardinalemvero, et Legatum, vel alium ex su­pradictis Prælatis, capite inclinato,quasi licentiam benedicendi petens,prosequitur: Pater, et Filius, *et Spiritus Sanctus, benedicens ad­stantes a parte ubi non adest Pon­tifex, Cardinalis, Legatus aut Præ­latus prædicti. Si autem celebravitcoram Patriarcha, Archiepiscopo, etEpiscopo extra eorum provinciam,civitatem, vel diæcesim constitutis,eis absque alio respectu, ut ceterisquiintersunt, more consueto benedicit.

4. In Missis in quibus dictum estBenedicdmusdeino vel Requiescantin pace, celebrans non dat benedi­ctionem, sed, dicto Pldceat tibi,sancta Trinitas, ut supra, et altariosculato, si dicendum sit ultimumEvangelium, accedit ad latus Evan­

gelii, ibique dicit initium Evangeliisecundum Ioannem In principio.

5. Si vero ultimum Evangeliumomittendum sit, iuxta rubricas, ce­lebrans, data benedictione, vel sietiam benedictio omittenda sit,osculato altari, recedit. Si celebra­vit coram Summo Pontifice, Car­dinali, et Legato Sedis Apostolicæ,vel Patriarcha, Archiepiscopo etEpiscopo, convertit se ad illum co­ram quo ex prædictis celebravit,et facit reverentiam convenientem.Si non celebravit coram aliquoprædictorum, huiusmodi reveren­tiam prætermittit.

6. Quibus omnibus absolutis, sa­cerdos accipit sinistra calicem, dex­teram ponens super bursam, nealiquid cadat, descendit ante in­iimum gradum altaris, et, ibi inmedio vertens se ad illud, se pro­funde inclinat (vel, si in eo est ta­bernaculu'm sanctissimi Sacramenti,genudectit); et, facta reverentia-,ac­cipit birerum a ministro, caputcooperit, ac præcedente eodem mi­nistro, eo modo quo venerat, reditad sacristiam, interim dicens anti­phonam Trium puerorum et canti­cum Benedicite, vel alias precesquas maluerit. Postquam paramentadeposuerit, gratiarum actionem pertemporis spatium conveniens pro­trahit, preces infrascriptas persol­vens, vel alias pro sua devotione.

7. In Missa solemni celebrans,eadem voce et modo quo in Missislectis, semel tantum benedicit po­pulo, nisi sit Episcopus vel Abbas,ut infra. et dicto Evangelio secun­dum Ioannem, discedit cum ministrisordine et modo quo venerat.

8. Episcopus autem, vel Abbasbenedictus habens usum pontifica­lium, ter benedicit populo, etiamin Missis lectis. ,

XIII — De hisquæ omittuntur

in Missa defunctorum1. In Missa defunctorum ante

confessionem non dicitur psalmusIudica me, Deus, sed, pronuntiataantiphona Introibo ad altdre Dei,et responso a ministro Ad Deum,qui laetificat, etc., dicitur W. Adiu­tdrium nostrum, et confessio, cumreliquis ut supra. Cum celebrans

. ad altare incipit antiphonam ad In­

LXXXVIII

troitum, non signat se, sed, manudextera extensa, facit signum crucissuper librum, quasi aliquem be­nedicens, sinistra super altare po­sita. Non dicitur Glöria Patri, sedpost psalmum repetitur: Requiemætternam,' nec dicitur Gloria inexcelsis, nec Alleluia, nec Iube, Dd­mine, benedicere, nec Dominus sit incorde meo; nec osculatur librum inEne, nec dicitur Per evangelica di­cta. Non dicitur Credo, non bene­dicitur aqua in calicem fumdenda; 'dicitur tamen oratio Deus, qui humd­næ substdntiæ, etc. Cum lavat ma­nus, in fine psalmi Lavdbo interinnocentes,non dicitur Gloria Patri.Ad Agnus Dei non dicitur misererenobis, cuius'loco dicitur: dona eisrequiem, nec tertio dona nobis pa­cem, cuius loco dicitur: dona eisrequiem sempiternam; neque percu­titur pectus. Non dicitur primaoratio ante Communionem, scilicetDomine Iesu Christe, qui dixisti Apo­stolis tuis, etc., nec datur pax. .Infine non dicitur Ite, missa est necBenedicämus Domino, , sed: Requie­scant in pace. Et non datur bene­dictio: sed dicto Placeat, et osculatoaltari, dicitur, ut supra: In prin­cipio erat Verbum, etc. Alia omniaut in aliis Missis.

2. In Missa solemni non incensa­tur altare ad Introitum, et subdiaco­nus, finita Epistola, non osculaturmanum celebrantis, nec benedicitur:diaconus non petit benedictionem,nec osculatur celebrantis manum :non tenentur luminaria ad Evange­lium, nec portatur incensum, sedduo tantum acolythi sine candelabrisstant unus a dextris et alter asini­stris subdiaconi tenentis librum Evan­geliorum. Norï incensatur liber, necin fine celebrans :, nec defertur liberEvangeliorum osculandus. Oblata etaltare incensantur ut supra : incen­satur solus celebrans, et non incen- .santur alii. Subdiaconus non tenetp'atenam post celebrantem; sed tem­pore elevationis Sacramenti genu­

exus in latere Epistolæ, illud in­censat. Ministri cum aliquid porri­gunt celebranti, in hac Missa nonosculantur eius manum, neque remquaeporrigitur.

3. Si distribuendee sunt candelæ,distribuantur post Epistolam, et ac­cendantur ad Evangelium, ad eleva­tionem Sacramenti, et post Missam,

!

RITUS SBRVANDUS IN CELEBRATIONE MISSR.

dum jit absolutio. Si habendus estsermo, eatur, fïmta Missa, anteabsolutionem.

XIV - De agendissi sacerdos bis vel ter

eodem die celebret1. Sacerdos, qui in festo Nativi­

tatis Domini vel in Commemora­tione omnium Fidelium defuncto­rum, duas vel tres Missas sin'einter.­missione, id est quin ab altari disce­dat, celebrat. .

a) In prima et secunda Missa,si aliam sit immediate celebraturus,sumpto divino Sanguine, calicemnec purificat nec abstergit, sed eumponit super corporale et palla tegit.Deinde iunctis manibus dicit:Quod ore sumpsimus, etc.., et posteain vase cum aqua parato digitosabluit, dicens: Corpus tuum, Dd­mine, etc., et abStergit. His peractis,calicem super corporale adhucmanentem, deducta palla, iterumdisponit et cooperit, uti moris est,scilicet purilicatorio linteo, deindepatena cum hostia consecranda,et palla, ac demum velo. Calix ve­ro extra corporale ne statuatur. Siper inadvertentiam ablutiones cumvino sumpserit, celebrare nihilo­minus potest secundam et tertiamMissam, etiam ante tres horas, sinecessarium sit. De cetero Missamore solito completur.

b) In secunda et tertia Missa,si aliam Missam immediate anteacelebraverit, ,ad OEertorium, abla­to velo a calice, hunc parumperversus latus Epistola: collocat, in­tra tamen corporale; factaque ho­stiæ oblatione, calicem puriiicato­rio non abstersit, sed eum intracorporale relinquens, leviter elevat,vinumque et aquam eidem infim­dit, ipsumque calicem, nullatenusab intus abstersum, oEert. Cetera"omnia more solito peraguntur.

2. Sacerdos qui plures Missascum intermissione celebrat, prio­ribus in Missis duas ablutiones arubricis præscriptas sumere debet.Si sequentem Missam ante treshoras celebratums sit, aqua tan­tum in ablutionibus adhibenda est;si vero per inadvertentiam vinumquoque sumpserit, sequentem Mis­sam nihilominus, etiam ante treshoras, celebrare potest, si necesse sit.

DE DEFBCTIBUS IN CELEBR. MISSR. OCCURRENTIBUS LXXXIX

DE DEFECTIBUSin celebratione Missæ occurrentibus

ISacerdos celebraturus omnem

adhibeat diligentiam, ne desit ali­quid ex requisitis ad SacramentumEucharistiae coniciendum. Potestautem defectus contingere ex partemateriæ consecrandæ, et ex parteformæ adhibendae, et ex-parte mi­nistri conücientis. Quidquid enim'horum deicit, scilicet materia de­bita, forma cum intentione, et Oraosacerdotalis'in coniciente, non con­ficitur Sacramentum. Et his exsi­stentibus, quibuscumque aliis de­iicientibus, veritas adest Sacramenti.Alii vero sunt defectus, qui in Missæcelebratione occurrentes, etsi ve­ritatem Sacramenti non impediant,possunt tamen aut cum peccato,aut cum scandalo contingere.

II — De defectibus materiæDefectus ex parte materiæ pos­

sunt contingere, si aliquid desitex iis quæ ad ipsam requiruntur.Requiritur enim, ut sit panis triti­ceus et vinum de vite: et ut huius­modi materia. consecranda, in actuConsecrationis, sit coram sacerdote.

III — De defectu panisI. Si panis non sit triticeüs, vel,

si triticeus, admixtus sit granisalterius generis in tanta quantitateut non maneat panis triticeus, velsit alioqui corruptus, non eocitur Sacramentum.

2. Si sit confectus de aqua ro­sacea, vel alterius distillationis, du­bium est an conficiatur.

3. Si cæperit corrumpi, sed nonsit corruptus ; similiter si non sitazymus, secundum morem Eccle­siæ latinæ, conicitur, sed conii—ciens graviter peccat.

4. Si celebrans ante Consecratio­nem advertit hostiam esse corru­ptam, aut non esse triticeam, re­mota illa hestia, aliam ponat, etfaeta oblatione, saltem mente con­cepta, prosequatur ab eo loco ubidesivit., 5. Si id advertit post Consecra­tionem, etiam post illius hostiæ sum­ptionem, posita alia, faciat oblatio­nem, ut supra, et a consecrationeincipiat, scilicet ab illis verbis:Qui pridie quam pateretur ; et illampriorem si non sumpsit, sumat postsumptionem Corporis et Sanguinis,vel alicubi reverenter conservet.Si autem sumpserit, nihilominussumat eam, quam consecravit: quiapræceptum de perfectione Sacra­menti, maioris est ponderis quamquod a ieiunis sumatur.

6.Quod si hoc contingat postsumptionem Sanguinis, apponi de­bet rursus novus panis et vinumcum aqua; et, facta—priusoblatione,ut supra, sacerdos consecret, inci­piendo ab illis verbis: Qui pridie;ac statim sumat utrumque, et pro­sequatur Missam, ne Sacramentumremaneat imperfectum,. et ut de­bitus servetur ordo.

7. Si hostia consecrata dispare'at,vel casu aliquo, ut vento, vel abaliquo animali accepta, et nequeatreperiri; tunc altera consecreturab eo loco incipiendo: Qui pridiequam pateretur, facta eius priusoblatione, ut supra.

8. Casibus, de quibus supra5-7, elevatio Sacramenti omitta­tur, et omnia iam vitando, quan­tum iieri potest, fidelium scanda­lum vel admirationem.

IV —- De defectu viniI. Si vinum sit factum penitus

acetum, vel penitus putridum, velde uvis acerbis seu non maturis

xc. DE DEFECTIBUS IN 'cataBR. MISSE. OCCURRENTIBUS

expressum, vel ei admixtum tan­tum aquæ ut vinum sit corruptum;non conficitur Sacramentum.

2. Si vinum cæperit acescere,vel corrumpi, vel fuerit aliquan­tum acre, vel mustum de uvis tuncexpressum, vel non fuerit admixtaaqua, vel fuerit admixta aqua ro­sacea seu alterius distillationis, con­iicitur Sacramentum, sed conü­ciens graviter peccat.

3. Si celebrans ante Consecra­tionem Sanguinis, quamvis postConsecrationem Corporis, advertataut vinum, aut aquam, aut utrum­que non esse in calice; debet sta­tim apponere vinum cum aqua,et facta oblatione, ut supra, con­secrare: incipiendo ab illis verbis:Simili modo, etc.

4. Si post verba Consecrationisadvertat vinum non fuisse posi­tum, sed aquam; deposita aqua inaliquod vas, iterum vinum cumaqua ponat in calice, et consecret,

resumendo atcverbis prædictis: Si­mili modo,5. i hoct cadvertat post sum­

ptionem Corporis, vel huiusmodiaquæ, apponat aliam hostiam"1terumcOnsecrandam, et vinum cum aquain calice, oü'erat utrumque, et con­secret, et sumat, quamvis non sitieiunus.

6. Casibus, de quibus supra3-5, elevatio Sacramenti omittatur,et omnia iiant vitando, quantumfieri potest, fidelium scandalum veladmirationem.

7. Si quis percipiat ante Consecra­tionem, vel post Consecrationem,totum vinum esse acetum, vel aliascorruptum: idem servetur quodsupra, ac si deprehenderet non essepositum vinum, vel solam aquamfuisse appositam in calice.

8. Si autem "celebrans ante Con­secrationem calicis advertat, nonfuisse appositam aquam: statimponat eam, et proferat verba Con­secrationis. Si id advertat postConsecrationem calicis. nullo mo­do apponat, quia non est de neces- xsitate Sacramenti.

9. Si materia quæ esset appo­nenda, ratione defectus vel panisvel vini, non posset ullo modo ha­beri: si id sit ante ConsecrationemCorporis, ulterius procedi non de—bet: si post Consecrationem Cor­poris, aut etiam vini, deprehendi­

tur defectus alterius speciei, alteraiam consecrata: tunc, si nullo modohaberi possit, procedendum erit,et Missa absolvenda, ita tamen,ut prætermittantur verba et signa,quæ pertinent ad speciem deficien­tem. Quod si exspectando aliquam­diu haberi possit: exspectandumerit, ne sacrificium remaneat im­perfectum.

V — De defectibus formæ

:. Defectus ex parte formæ pos­sunt contingere, si aliquid desitex iis quæ ad integritatem verbo­rum in ipsa Consecratione requi­runtur. Verba autem Consecrationis,quæ sunt forma huius Sacramenti,sunt hæc: Hoc est enim Corpusmeum. Et: Hic est enim Calix Sdn­guinis mei, novi et æterni testamenti.mysterium fidei. qui pro vobis etpro multis effunde-iturin remissiönempeccatdrum. Si quis autem aliquiddiminueret vel immutaret de for­ma Consecrationis Corporis et San­guinis, et in ipsa verborum immuta­tione verba idem non significarent,non conficeret Sacramentum. Si

verodaliquid adderet vel detraheret,quod significationem non mutaret,conficeret quidem, sed gravissimepeccaret.

2. Si celebrans non recordeturse dixisse ea quæ in Consecrationecommuniter dicuntur, non debetpropterea turbari. Si tamen certoei constet, se omisisse aliquid eo­rum quæ sunt de necessitate Sa­cramenti, id est, formam Consecra­tionis, seu partem: resumat ipsamformam, et cetera prosequatur perordinem. Si vero valde probabililzerdubitet, se aliquid essentiale omi­sisse: iteret formam saltem subtacita condicione. Si autem nonsunt de necessitate Sacramenti, nonresumat, sed procedat ulterius.

VI — De defectibus ministriDefectus ex parte ministri pos­

sunt contingere quoad ea quæin ipso requiruntur. Hæc autemsunt: In primis intentio, deindedispositio animæ, dispositio corpo­ralis, dispositio vestimentorum, di­spositio in ministerio ipso quoadea quæ in ipso possunt occurrere.

DB DEFECTIBUS IN CELBBR. MISSE OCCURRENTIBUS

VII — De defectu intentionis1. Si quis non intendit coniicere,

sed delusorie aliquid agere: itemsi aliquæ hostiæ ex oblivione re­maneant in altari, vel aliqua parsvini, vel aliqua hostia lateat, cumnon intendat consecrare nisi quæsuper corporale sunt: item si quishabeat coram se undecim hostias,et intendat consecrare solum decem,non determinans quas decem in­tendit: in his casibus non conse­crat, quia requiritur intentio. Secus,si putans quidem esse decern, ta­men omnes voluit consecrare quascoram se habebat: nam tunc omneserunt consecratae: atque ideo qui­libet sacerdos talem semper inten­tionem habere deberet, scilicet eqn­secrandi eas omnes quas ante sesuper corporale ad consecrandumpositas habet.

2. Si sacerdos putans se tenereunam hostiam, post Consecratio­nem invenerit fuisse duas simuliunctas, in sumptione sumat simulutramque. Quod si deprehendat postsumptionem Corporis et 8 'saut etiam post ablutionem, reliquiasaliquas relictas consecratas, eassumat, sive parvæ sint sive magnæ,quia ad idem sacrificium spectant.

3. Si vero relicta sit hostia in­tegra consecrata, eam in tabema­culo cum alüs reponat: si hoc herinequit, eam sumat.

4. Si intentio non sit actualis inipsa Consecratione propter evaga­tionem mentis, sed virtualis, cumaccedens ad altare intendat facerequod facit Ecclesia, conficitur Sa­cramentum, etsi. curare debet sa­cerdos, ut etiam actualem inten­tionem adhibeat.

VIII — De defectibusdispositionis animæ

Si quis in peccato mortali, autaliquaq poena ecclesiastica impedi­tus, celebret, conficit quidem Sacra­mentum, sed grawssime peccat.

IX — De defectibusdispositionis corporis

1. Si sacerdos ante Missam nonsit ieiunus. per tres saltem horasquoad cibum solidum et potum al­

XCI

coholicum, et per unam saltem ho­ram quoad potum non alcoholicum,non potest celebrare. Aquæ tamensumptione ieiunium non frangitur.

z.Inf1rmi, quamvis non decum­bant, potum non alcoholicum, etveras ac prcprias medicinas, siveliquidas sive solidas, ante Missæcelebratione. sine temporis limitesumere possunt.

. Enixe invitantur sacerdotesqui id præstare valeant, ut vene­randam ac vetustam eucharisticiieiunii formam ante Missam ser­vent.-,

X — De defectibusin ministerio ipso

ocburrentibus1. Possunt etiam defectus occur­

rere in ministerio ipso, si aliquidex requisitis ad illud desit: ut, sicelebretur in loco non sacro, vellegitime non deputato, vel in altari

non consecrato, vel tribus mappisnon c00perto; si non adsint umil­naria cerea; si non sit tempus de­bitum celebrandi, quod est ab unahora ante auroram usque ad unamhoram post meridiem communiter,nisi pro quibusdam Missis aliudtempus statutum sit, vel Ordinariusloci quasdam Missas etiam horisvespertinis permiserit; si omittataliquid ex vestibus sacerdotalibus;si vestes sacerdotales et mappænon sint ab Episcopo, vel ab aliohanc habente potestatem benedi­ctæ; si non adsit clericus, vel aliusdeserviens in Missa, vel adsit quideservire non debet, ut mulier;si non adsit calix cum patena con­veniens, cuius cuppa debet esseaurea vel argentea vel stannea, nonærea vel vitrea; si corporalia nonsint munda, quæ debent esse exlino, nec serico in medio ornata,et ab Episcopo vel ab alio hanchabente potestatem benedicta, utetiam superius dictum est: si ce­lebret capite cooperto sine dispen­satione: si non adsit Missale, licetmemoriter sciret Missam, quamintendit dicere.

2. Si, sacerdote celebrante, vio­letur ecclesia ante Canonem, di­mittatur Missa: si post Canonem,non dimittatur. Si timeatur incur­sus hostium, vel alluvionis, vel rui­

XCII

na loci ubi celebratur, ante Conse­crationem dimittatur Missa; postConsecrationem, vero sacerdos ac­celerare poterit sumptionem Sacra­menti, omissis omnibus aliis.

3. Si sacerdos ante Consecratio­nem graviter rmetur, vel insyncopen inciderit aut moriatur,prætermittitur Missa. Si post Con­secrationem Corporis tantum, anteConsecrationem Sanguinis, vel utro­que consecrato id accidit, Missa peralium sacerdotem expleatur ab eoloco ubi ille desiit, et in casu neces­sitatis etiam per non ieiunum. Siautem non obierit, sed fuerit in­firmus, adeo tamen ut possit com­municare, et non adsit alia hostiaconsecrata, sacerdos qui Missamsupplet, dividat hostiam, et unampartem præbeat ' o, aliam ipsesumat. Si autem semiprolata-formaCorporis obiit sacerdos, quia nonest facta Consecratio,non est neces­se ut Missa per alium suppleatur.Si vero obierit semiprolata formaSanguinis, tunc alter prosequaturMissam, et super eundem calicemrepetat integram formam ab eoloco: Simili modo, postquam cend­tum est; vel posset super aliumcalicem præparatum integram for­mam proferre, et hostiam primisacerdotis, et Sanguinem a se con­secratum sumere, ac deinde cali­cem relictum semiconsecratum.

4. Si quis extra huiusmodi casusnecessitatis integra Sacramenta nonsumpserit, gravissime peccat.

Si musca, vel aranea, vel ali­quid aliud ceciderit in calicem anteConsecrationem, proiciat vinum inlocum decentem, et aliud ponat incalice, misceat parum aquæ, of­ferat, ut supra, et prosequatur Mis­sam: si post Consecrationem ceci­derit musca aut aliquid eiusmodi,extrahat eam, et lavet cum vino,ünita Missa comburat, et combustioac lotio huiusmodi' 111sacrarium pro­iciatur.

6. Si aliquid venenosum cecideritin calicem, vel quod provocaretvomitum, vinum consecratum re­ponendum est in alio calice aquapleno, ita ut species vini dissolvan­tur, et huiusmodi aqua in sacrariumproiciatur. Aliud autem vinum­cum aqua apponendum est denuoconsecrandum.

7. Si aliquid venenatum conti­

DE DEFECTIBUS IN CELEBR. MISSIE OCC'URRENTIBUS

gerit hostiam consecratam, tuncalteram consecret, et sumat eo mo­do quo dictum est, et illa mittaturin calicem aqua plenum, ut supran. 6 de Sanguine dictum et.

8. Si sumendo Sanguinem, par­ticula remanserit in calice, digitoad labium calicis eam adducat, etsumat ante purificationem, vel in­fundat aquam, et sumat.

9. Si hostia ante consecrationeminveniatur fracta, nisi populo evi­denter appareat, talis hostia con­secretur: si autem scandalum popu­lo esse possit, alia accipiatur etofferatur: quod si illius hostiæ iamerat facta oblatio, eam post ablu­tionem sumat. Quod si ante obla­tionem hostia appareat confracta,accipiatur altera integra, si citrascandalum aut longam moram Heripoterit.

10. Si hostia consecrata dilaba­tur in calicem, propterea nihil estreiterandum; sed sacerdos"Missamprosequatur, faciendo cæremoniaset signa consueta cum residua partehostiæ quæ non est madefactaSanguine, si commode potest. Sivero tota fuerit madefacta, nonextrahat eam, sed omnia dicat,omittendo signa, et sumat pariterCorpus et Sanguinem, signans secum calice, dicens: Corpuset Sanguisdeini nostri,etc. ­. II. Si in hieme Sanguis conge­letur in calice, involvatur calixpannis calefactis: si id non proh­ceret, ponatur in ferventi aquaprope altare, dummodo in calicemnon intret, donec liquefiat.

12. Si aliquid de Sanguine Christiceciderit, si aliqua tantum guttaeifusa est, sumcit ut super eas pa-,rum aquæ fundatur, puriiicatoriopostea abstergenda; secus erocorporale vel tobalea vel 1 cus,meliore quo iieri potest modo la­vetur, et aqua postea in sacrariummittatur. -­

13. At si contingat totum San­guinem post Consecrationem ef­fundi, si quidem aliquid vel parumremansit, illud sumatur, et de ef­fuso reliquo Sanguine fiat ut di­ctum est. Si vero nihil omninoremansit, ponat iterum vinum etaquam, et consecret ab eo loco:Simili modo, postquam cendtum est,etc.., facta prius tamen calicis obla­tione, ut supra.

DB DBFECTIBUS IN CELBBR. MISSE OCCURRENTIBUS XCIII

14. Si quis evomat Eucharistiam,vomitus colligatur et in aliquemdecentem locum mittatur.

15. Si hostia consecrata, vel ali­qua eius particula dilabatur in ter­ram, reverenter accipiatur et pa­rum aquæ in locum ubi cecidit fun­datur et purificatorio abstergatur.Si cadat super vestes, non est ne­

cesse ut indumentum abluatur. Sisuper vestes mulieris cadat, ipsaparticulam accipiat et sumat.

16. Possunt etiam defectus inministerio ipso occurrere, si sa­cerdos ignoret ritus et caeremoniasipsas in eo servandas, de quibusomnibus in superioribus rubriciscopiose dictum est.