Danko Borojević

PAKLENA KRILA

MLAZNI BORBENI AVIONI U RATU

1943-2004

BEOGRAD

2009

Paklena kri la

3

Paklena krila

KUBANSKA INTERVENCIJA U

AFRICI 1975 - 1989

Rat u Angoli 1975 - 1988

104. Lovački avion MiG-21MF sa oznakama RV Angole, na

kojem su leteli piloti iz sastava RV Kube

Kuba se angažovala u Africi, na osnovu dogovora sa

vrhom Sovjetskog Saveza od 1975. godine. Fidel Kastro je

započeo operaciju „Carlotta”, pomoć vladi u Luandi kako

u tehničkom tako i u ljudskom potencijalu u borbi protiv

snaga Južnoafričke Republike (JAR) krajem 1975. godine.

Na početku intervencije, Kuba je koristila avione tipa

MiG-17 i MiG-21, da bi počev od 1984. godine iznad An-

gole bili na upotrebi i avioni MiG-23ML, MS i UB. Ku-

banski avioni su imali oznake RV Angole, mada je ljud-

stvo bilo isključivo sastavljeno od Kubanaca.

Protiv južnoafričkih aviona Mirage F-1CZ, Kubanci su

slali avione MiG-23ML. Angolski i kubanski lovci MiG-

Paklena kri la

5

23ML bili su naoružani raketama V-V tipa R-24R i R-

60Mk. Dana 6. novembra 1981. godine južnoafrički lovac

Mirage F-1CZ topovima kalibra 30 mm iznad Angole oba-

ra jedan kubanski MiG-21MF. To je prva vazdušna pobe-

da RV JAR. Vazdušne borbe između Kubanaca i Južnoa-

frikanaca su bile retke, mada se i jedni i drugi nisu ustezali

da se upuste u njih. Tako je 5. oktobra 1982. godine došlo

do vazdušne borbe između dva kubanska MiG-21MF i dva

južnoafrička lovca Mirage F-1CZ. Jedan MiG-21 je obo-

ren dok se drugi vratio u bazu Lubanga. Pored aerodroma

Lubanga, Kubanci su bazirali i na aerodromu Cahama, ko-

ji je imao dve piste dužine 2500 m i 2700 m i širine po 30

m. Taj aerodrom je bio udaljen od fronta oko 60 kilometa-

ra. Piloti RV Kube su se u borbama protiv RV JAR dobro

pokazali te ih je protivnik poštovao.

105. Južnoafrički lovac Mirage-IIIEZ u poletanju. RV JAR je kori-

stilo oko 55 aviona ovog tipa isključivo u napadima na ciljeve na

zemlji

Paklena krila

106. Južnoafrički avioni u bazi Ondangua, koju je koristilo

RV JAR tokom borbi u Angoli

107. Napad RV JAR na Cahama aerodrom

Satisfakcija za kubanske lovce MiG-21MF će doći 3.

aprila 1986. godine. Naime toga dana nekoliko kubanskih

lovaca je oborilo dva transportna aviona C-130. Po nekima

to su bili avioni iz sastava RV JAR, mada je najverovatni-

je da su avioni pripadali tajnoj službi CIA. Lovac MiG-

23ML je 27. septembra 1987. godine u vazdušnoj borbi

Paklena kri la

7

oborio dva južnoafrička Mirage F-1AZ raketama R-60Mk.

Evidencijski brojevi oborenih aviona su bili 205 i 206.

U periodu 1987/88. godine, Kubanci obaraju tri Mirage

F-1, jedan avion Impala, dva helikoptera, po jedan tipa

Puma i Alouette-III. Kubanci su u Angoli raspolagali sa po

55 aviona MiG-23, 90 MiG-21, 14 SU-20 i SU-22 i 80

MiG-15 i MiG-17. RV Južnoafričke Republike je imalo u

svom inventaru 34 aviona Mirage F-1, 55 Mirage-III, 214

Impala, 8 Canberra i 6 jurišnika Buccanerr. Od raketa V-

V koristilo je rakete tipa V-3b Kukri i Matra-550.

Gubici sukobljenih strana su bili srazmerni njihovoj

snazi:

Kuba je izgubila 9 MiG-23, 4 MiG-21 i 2 SU-20 (SU-

22 );

JAR je izgubila 13 aviona tipa Mirage F-1AZ/CZ, 7

aviona Impala Mk-II, 1 helikopter Alouette i 3 helikoptera

Puma.

Kuba se iz Angole povukla krajem 1988. godine.

108. Kubanski pukovnik

pilot Humberto Trujilo u

Angoli pored lovca MiG-

23ML

Paklena krila

109. Kubanski pilot ma-

jor Alberto Ley Rivas u Angoli

110. Naoružavanje lovca MiG-23ML raketom V-V R-24R

Paklena kri la

9

111. Trenutak pred obaranje kubanskog MiG-21 raketom V-3b Kukri, ispaljenom sa južnoafričkog lovca tipa Mirage F-1

Paklena krila

112. Uništeni angolski (kubanski) lovac tipa MiG-23ML

Paklena kri la

11

113. Ovaj južnoafrički

Mirage F-1CZ je uspeo

da preživi susret sa

kubanskim MiG-ovima

114. Oboreni južnoafrički Mirage F-1 evidencijski broj 206, u Angoli

Paklena krila

Ogadenski rat 1977 - 1978

115. Etiopski lovački avion F-5A Freedom Fighter neposredno

pred rat

Kuba nije samo intervenisala u Angoli, već i u Etiopiji.

Nakon što su marksisti zbacili vladara Etiopije cara Haila

Selasija sa vlasti, Adis Abeba se počela okretati komuni-

stičkim prijateljima. Već 1976. godine počinju manje čar-

ke na granici Etiopije i Somalije. Somalci često počinju da

upadaju preko granice u etiopsku provinciju Ogaden. Re-

žim u Somaliji koji je takođe bio prokomunistički pod ru-

kovodstvom generala Mohameda Sijada Barea (Moxamed

Syaad Barre), je želeo da tu provinciju koja je nastanjena

uglavnom somalskom manjinom priključi Somaliji.

Stanje vazduhoplovnih snaga sukobljenih strana je bilo

sledeće:

Paklena kri la

13

RV Etiopije je raspolagalo sa 38 lovaca F-86F Sabre,

12 lovaca F-5A Freedom Fighter i 2 F-5B Freedom Fig-

hter, 4 laka bombardera Canberra B-52, 14 lovaca F-5E

Tiger-II i 3 F-5F Tiger-II;

Somalija je raspolagala sa 35 lovaca MiG-21 i 15 MiG-

17.

Somalske snage otpočinju napad na Ogaden 13. jula

1977. godine u 3 sata posle ponoći. Tada dolazi do vazdu-

šnih borbi između etiopskih lovaca F-5 i somalskih MiG-

21.

Dana 16. jula 1977. godine etiopski lovci F-5E naoru-

žani raketama V-V AIM-9 Sidewinder obaraju dva so-

malska MiG-21MF. SSSR je pokušao da posreduje u su-

kobu, kako bi izgladio odnose između oba prokomunistič-

ka režima. Posle sastanka rukovodstva u Kremlju, Sovjet-

ski Savez odlučuje da se prikloni Etiopiji. Već 25. novem-

bra 1977. godine SSSR šalje veliku pomoć Etiopiji (48 lo-

vaca MiG-21BIS i MIG-23BN, 10 helikoptera Mi-6 i 6

novih borbenih helikoptera Mi-24A Hind, kasnije će Etio-

pija dobiti još 16 helikoptera Mi-24A). To dovodi do za-

hlađenja odnosa između Somalije i Moskve. U znak prote-

sta zbog podrške Moskve Etiopiji, Somalci naređuju so-

vjetskim savetnicima da napuste zemlju. Takođe, Somalija

je zabranila SSSR-u da koristi pomorsku bazu na njenoj

teritoriji. Već tokom decembra 1977. godine u Etiopiju sti-

žu Kubanci. Kao pomoć Kuba šalje jedan skvadron lovaca

MiG-17 i skvadron lovaca MiG-21 sa posadama. Pored to-

ga u Etiopiju stižu i sovjetski instruktori, kao i vojnici iz

Južnog Jemena, samo su Kubanci stigli u broju od 6000

ljudi s 120 tenkova T-55 i T-62 i sa 100 oklopnih transpor-

tera BTR-50.

Paklena krila

116. Jedan od dva oborena somalska lovca MiG-21MF, koje su oborili

etiopski lovci F-5E Tiger-II iznad provincije Ogaden

16. jula 1977. godine

A tu je bilo i 300 instruktora iz zemalja Varšavskog

ugovora (VU). Zaključak je bio da se nešto spremalo.

Nakon priprema u toku decembra, 8. januara 1978. go-

dine počinje velika vazdušna ofanziva savezničkih snaga u

kojoj učestvuju avioni tipa F-5A, F-5E, MiG-17, MiG-21 i

MiG-23BN protiv Somalije. Samo su Kubanci u toj ofan-

zivi imali 1013 borbenih misija s avionima MiG-17 i

MiG-21. U vazdušnim borbama koristili su rakete K-13A.

Već 15. marta 1978. godine dolazi do povlačenja So-

malije iz provincije Ogaden. Ali će kubanske snage da

ostanu u Etiopiji sve do početka 1989. godine.

Gubici sukobljenih strana su bili sledeći:

Etiopija je izgubila 23 aviona, a Somalija 28 aviona.

Paklena kri la

15

Na strani Etiopije u ovom ratu prvi put su upotrebljeni i

borbeni helikopteri leteće topovnjače Mi-24A Hind-A.

Kubanska avantura u Africi se završila u toku 1989. go-

dine. Može se zaključiti da su se u borbama u Africi Ku-

banci dobro pokazali.