Müəllimlərimizin müəllifi olduğu kitablarımız°ZİKA... · 2019-12-22 · Müəllimlərimizin müəllifi olduğu kitablarımız: XİDMƏTLƏRİMİZ Online MİQ hazırlığı

Müəllimlərimizin müəllifi olduğu kitablarımız:

XİDMƏTLƏRİMİZ

Online MİQ hazırlığı

- Dərslərin keyfiyyəti kursda keçirilən dərslərlə eynidir, tək fərq odur ki, dərsə

istədiyiniz yerdən qoşula biləcəksiniz.

- Bütün dərslərin videosu Facebook qrupunda qalacaq, qaçırdığınız və ya təkrar

etmək istədiyiniz istənilən dərsin videosuna baxa biləcəksiniz.

- Əlavə Whatsapp qrupunuz da olacaq, dərs zamanından əlavə suallarınızı qrupda

müəllimə ünvanlaya biləcəksiniz.

Qeydiyyat və ətraflı məlumat üçün əlaqə nömrəsi: +994 77 322 79 53

Tədris Mərkəzində MİQ hazırlığı

Biz vəd edirik:

- İxtisasının peşəkarı və 12 kitabımızın müəllifi olan müəllim kollektivi

- Endirimli qiymətə dərs kitabları

- Hər fəndən həftədə 2 dəfə dərs

- Hər dərs 90 dəqiqə

- Əlavə dərslər

- Qəbul səviyyəsində Ödənişsiz Sınaq İmtahanları

Qeydiyyat və ətraflı məlumat üçün əlaqə nömrəsi:

012 421 95 36

070 806 10 40

05.01.2020 tarixinə kimi endirimli qiymətlərlə qeydiyyatdan keçə bilərsiniz:

FİZİKA 3 ÜSİ 5

070 819 59 64

Nizami filialı Neftçilər filialı

070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

1.Çevrə üzrə bərabərsürətli hərəkətdə xətti sürətin çevrənin radiusundan asılılıq qrafiki

hansıdır?( )

İzah :

Çevrə üzrə bərabərsürətli hərəkətdə xətti sürətin düsturuna əsasən , olduqda sürət ( v

) radiusdan ( r) düz mütənasib asılı olur.

doğru cavab__ A variantı

FİZİKA 4 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

2. Çəkisi nəzərə alınmayan ling tarazlıqdadır.

Buna əsasən , K – nın çəkisinin L – in çəkisinə olan nisbətini tapın.

A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2

İzah :

Əvvəlcə lingə təsir edən qüvvələri və onların istiqamətlərini göstəririk

Sonra isə momentlər qaydasını tətbiq edirik .

Momentlər qaydasına görə ling tarzlıqdadırsa , deməli lingi saat əqrəbi istiqamətində fırladan momentlə

saat əqrəbinin əqsinə fırladan moment bərabər olmalıdır.Şəkildə saat əqrəbi istiqaməti ilə saat əqrəbinin

əksi göstərilmişdir.

Onda ,

, olduğundan ,

doğru cavab__ D variantı

FİZİKA 5 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

3. ifadəsi ilə hansı fiziki kəmiyyət təyin olunur ?

(λ – dalğa uzunluğu , ν – dalğanın tezliyi )

A) Dalğanın periodu B) Dalğanın sürəti C) Dalğanın

yerdəyişməsi D) Dalğanın enerjisi E) Dalğanın uzunluğu

İzah:

Dalğa uzunluğu ( ) ilə dalğanın tezliyi( ) hasilinə bərabər olan kəmiyyət dalğanın sürətidir.

Doğru cavab__ B variantı

FİZİKA 6 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

4. K nöqtəsindən sərbəst buraxılan cisim M nöqtəsində dayanır.Yolun yalnız LM hissəsi sürtünməlidir

və sürtünmə əmsalı 0,2 – dirsə , LM uzunluğu neçə metrdir?( g = 10 m/san2 )

İzah:

Bu sual enerji çevrilməsinə aid bir sualdır . Beleki , sualda deyilir ki , “K nöqtəsindən sərbəst buraxılan

cisim” demeli bu cismin başlanğıc sürəti sıfıra bərabərdir o zaman K nöqtəsində cisimin yalnız potensial

enerjisi var , mgh=4mg qədərdir.Sonra isə deyilir ki , “cisim M nöqtəsində dayanır və yolun LM hissəsi

sürtünməlidir”.Cisim M nöqtəsində dayandığına görə ,demeli nerjisi sıfır olmuşdur və buda o demekdir ki ,

enerjisinin hamısı sürtünmə qüvvəsinin işinə sərf olunmuşdur.(Sürtünmə qüvvəsinin işi A =

)

4=

X=

=

=20 metr

Doğru cavab__D variantı

5. √

ifadəsi hansı fiziki kəmiyyətin vahidinə uyğundur?

A) Enerjinin B) Həcmin C) Sürətin D) Sıxlığın

E) Molyar kütlənin

İzah:

Əvvəlcə Pa – lı əsasə vahidlərlə ifadə edirik , Pa =

√

=√

= √

=√(

) =

Doğru cavab__C variantı

FİZİKA 7 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

6.

Buna əsasən, kürələrin səthindəki elektrik sahəsi intensivlikləri

nisbətini tapın.

A)

B)

C) 2 D)

E) 3

İzah:

Elektrik sahəsinin intensivlik düsturu | |

– dır. Hər iki kürə üçündə ayrı – ayrılıqda bu düsturdan

istifadə edərək qiymətlərini hesablayırıq.

K kürəsi ___

L kürəsi ___

Və sonra nisbətlərini hesablayırıq.

=

=


FİZİKA 8 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

7.Eyni k sərtlikli yaylarla qurulan şəkildəki sistemin ümumi sərtliyinin neçə k olduğunu tapın.

İzah:

Əvvəcə sistemdəki paralel yayları ayırırıq, paralel yaylarda sərtliklər eyni olduqda , ümumi sərlik n k

ifadəsi ilə təyin edilir . ( n yayların sayıdır )

Sonra isə tapdığımız 3k sərlikli yayla 2k sərlikli yay ardıcıl birləşib ( ardıcıl birləşmədə sərtlik

ifadəsi ilə təyin edilir)

Doğru cavab__B variantı

FİZİKA 9 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

8. 15 Om və 20 Om – luq naqillərlə və daxili müqaviməti 5 Om olan 120 Voltluq mənbə ilə qurulan

dövrədən keçən cərəyan şiddətinin neçə A olduğunu hesablayın.

İzah:

Əvvəlcə dövrənin ümumi müqavimətini hesablayırı (

naqillər ardıcıl birləşdiyi üçün R = R1 + R2 olur )

R = 20 + 15 = 35 Om

Sonra isə , tam dövrə üçün Om qanunu ifadəsinə əsasən dövrədən axan cərəyan şiddətini I =

düsturundan istifadə edirik

I =

Doğru cavab__C variantı

FİZİKA 10 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

9. Şəkildəki dövrədə K və L diodarı eyni anda tərs çevrilərsə yanan lampaların sayı necə dəyişər?

A)1 ədəd artar B) 2 ədəd artar C) 1 ədəd azalar

D) 2 ədəd azalar E) dəyişməz

İzah:

“Diod dövrəyə düz qoşulduğu zaman lampa yanır , tərs qoşulduğu zaman isə lampa yanmır”. İlk olara

təyin edək ki , dövrədə neçə lampa yanır?- Cərəyanın istiqamətinə görə dövrədə yanan lampa sayısının 3

olduğunu görürük.

İndi isə eyni anda hər iki diodun istiqamətini dəyişək.Diodların istiqamətini dəyişdikdən sonra dövrədə

yanan lampa sayısı 4 olur.

Əvvəl 3 lampa yanırdı indi isə 4 lampa yanır , demli yanan lampa sayı 1 ədəd artmış oldu.

Doğru cavab__ A variantı

FİZİKA 11 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

10. Şəkildəki maqnit sahəsində yerləşdirilən naqillərə təsir edən amper qüvvələrinin

nisbətini

tapın.

A)

B)

C) D) 2 E) 4

İzah:

Şəkil 1 – dəki naqildə axan cərəyanın istiqaməti B maqnit induksiyası ilə 300 – lik bucaq əmələ gətirdiyi üçün

,ondakı amper qüvvəsini F = Iblsin düsturuna əsasən hesablayırıq ( sin300=

)

F1=iBlsin300=

Şəkil 2 – dəki naqildə axan cərəyan isə B maqnit induksiyasına peripendikulyar yerləşdiyi üçün , ondakı

amper qüvvəsini F = Ibl düsturuna əsasən hesablayırıq

F2 = 2iBl

Sonra isə sualda istənilən

nisbətini tapmaq üçün ifadələri yerinə yazırıq


11. 40 m/san sabit sürətlə hərəkət edən 600 m uzunluğundakı qatar , uzunluğu 1200 m olan tunellə

arasındakı məsafə 200 m olduqda qatarın maşinisti siqnal verməyə başlayır və 8 saniyə sonra siqanal

kəsilir.Siqnal kəsildikdən neçə saniyə sonra qatar tuneldən çıxar?

A) 30 B) 38 C) 42 D) 50 E) 54

FİZİKA 12 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

İzah:

Əvvəlcə məsələnin şəkilini çəkək

İndi isə hesablıyaq ki , qatar tuneldən neçə saniyəyə çixar....

Bunun üçün düsturumuz t =

– dir.Qatarın sürəti var v = 40 m/san , qalır getdiyi yolu təyin etmək.

Bu tip məsələlərdə gedilən yolu təyin etmək üçün,qatarın ilk vəziyyəti ilə son vəziyyəti arasındakı məsafəni

götürürük.( Buna sonundan sonuna qədər olan məsafə deyirik )

Qırmızı xətlə işarələdiyimiz məsafə mehs helə qatarın getdiyi yoldur.Bu məsafə ,

S = 600(qatarın uzunluğu) + 200(aradakı məsafə ) + 1200 (tunelin uzunluğu ) = 2000 m

İndi zamanı hesablayaq , t =

=

san.

Məsələdə bizə isə deyilir ki , siqnal kəsildikdən 8 saniyə sonrasını tapın....Ona görə 50 – 8 = 42 san.

Doğru cavab__C varinatı

12. İçərisində su olan qaba buzu atdıqda , buzun kütləsinin zamandan asılılıq qrafiki şəkildəki kimi

olur.

Buna əsasən , 1.Buzun ilk

temperaturu 2.qarışığın son temperaturu

3.suyun ilk temperaturu verilən

dəyərlərdən hansı 00C – dir?

A) yalnız 1 B) yalnız 2 C) yalnız 3 D) 1 və 2 E) 1 və 3

FİZİKA 13 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

İzah:


13.

ifadəsi aşağıdakı kəmiyyətlərdən hansına bərabərdir?

A) təcil B) güc C) yerdəyişmə D) zaman E) sürət

İzah:

- Bu ifadəni düstura çevirək

olar. A = FS düsturunuda yerin yazarsaq ....

=

(yerdəyişmə )


FİZİKA 14 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

14. Yükü q olan m kütləli cisim , induksiyası B olan bircins maqnit sahəsinə peripendikulyar

istiqamətdə v sürətilə atıldığı zaman şəkildəki kimi r radiuslu çevrə üzrə hərəkət edir.Buna əsasən ,

zərrəciyin periodunu təyin edin.

İzah:

Yüklü zərrəciyə maqnit sahəsində təsir edən lorens qüvvəsi düsturuna əsasən ,

ma=qvB

Bu düsturda a (təcil) – nın yerinə çevrə üzrə hərəkətdəki mərkəzəqaçma təcilinin düsturunu yazarsaq....( a =

)

m

=qvB

mv=qBr

Aldığımız düsturda v(sürət) – in yerinə çevrə üzrə hərəkətdəki v=

düsturunu yazarsaq ....

m

=qBr

2 m=qBT

Və burdadan əgər T(period) üçün düstur alarsaq ....

T=

olar.


FİZİKA 15 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

15. Daşma səviyyəsi 200 sm3 olan qabda 140 sm

3 su var.Qaba əvvəlcə kütləsi mx = 4 kq olan X cismi

buraxılır bu zaman qabdan 40 sm3 su daşır.Sonra isə kütləsi mY = 2 kq olan Y cismi buraxılır və bu

zamanda qabdan 20 sm3 su daşır.

Buna əsasən , cismlərin sıxlıqlarının

nisbətini tapın

A)

B)

C)

D)

E)

İzah:

Əvvəlcə sıxlıqların nisbətini necə tapa biləcəyimizi qeyd edək...

=

=

Aldığımız ifadəyə əsasən , deməli bizə həm cisimlərin kütlələri həmdə həcmləri lazımdır.Kütlələr məlumdur

(mx = 4 kq, mY = 2).Həcmləri təyin etməyin yolu isə Arximed qanununa əsaslanır.Beləki , Arximed qanununa

əsasən suya ( mayeyə) atılmış cisim öz həcmi qədər mayeni sıxışdırıb çıxarır.Bu qanundan istifadə edərək

əvvəlcə X cisminin həcmini təyin edək. “Məsələdə deyilir ki , X cismi suya atılarkən qabdan 40 sm3 su boş

qaba tökülür”. İndi boş qaba 40 sm3 suyun tökülməsi üçün deməli , su səviyyəsi əvvəlcə 200 sm

3 – a qədər

qalxmalı və boş qaba tökülməlidir.Onda X cisminin həcmi , əvvəlcə 140 sm3-dan 200sm

3- a qədər 60sm

3 və

boş qaba tökülən 40 sm3 – un cəmidir.VX= 60 +40 = 100 sm

3.

İndi isə Y cisminin həcmini təyin edək. “Məsələdə deyilir ki X cismi atıldıqda sonra Y cismi atılmışdır və

qabdan 20sm3 su daşmışdır”. X cismi atıldıqdan sonra təyin etdik ki , qab 200sm

3 səviyyəyə qədər

doludur.Onda helə Y cisminin həcmi 20sm3 – a bərabərdir.

Aldığımız dəyərləri ifadə də yerinə yazaq.

=

=

=

=


FİZİKA 16 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

16.

İzah:

Sualın cavabını tapmaq üçün reostatın işləmə prinsipini bilməliyik.Beləki , reostatın iş prinsipi naqilin

uzunluğunun müqavimətdən asılılığına əsaslanır.(

)

Cərəyan bilirik ki , dövrənin müsbət qütbündən mənfi qütbünə doğru axır.Yeni verilən dövrədə yuxarıya

doğru axacaq.Əgər reostatın sürgüsünü aşağıya doğru çəkərsək o zaman reostatın işləyən hissəsinin

uzunluğu azalacaq və beləliklə dövrədəki R müqavimətdə azalmış olacaq.R müqavimət azaldığı üçün I

cərəyan şiddəti (

) artmış olacaq.

I cərəyan şiddəti artdığı üçün həm maqnit sahəsinin enerjisi W (W=

) artarcaq , həm də maqnit seli Ф (

Ф=LI ) artaca.

Doğru cavab__A varinatı

FİZİKA 17 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

17. Rəqs konturundakı sərbəst rəqslərin periodunun kondensatorun tutumundan asılılıq qrafiki

hansıdır?

İzah:

Rəqs konturundakı sərbəst rəqslərin period düsturuna əsasən

T = 2 √

T periodu ilə kondensatorun C tutumu kökaltı bir asılılıq verir.


18. Tezliyi 50 hs olan dəyişən cərəyan, tutum müqaviməti

Om olan kondensatorun üzərindən

keçir.Kondensatorun tutumu neçə mkF – dir?

A) 50 B) 100 C) 200 D) 300 E) 400

FİZİKA 18 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

İzah:

Bu sualı tutum müqaviməti düsturuna əsasən həll edirik

Bu düsturdan C tutumunu təyin etsək ....

olar.

Məsələdə verilənlər 𝛎=50 hs , XC =

– dir.

Verilənləri düsturda yerını yazırıq...

Cavabı mkF ilə ifadə etməliyik , 1F = 10-6

mkF olduğundan , 10-4

F = 100 mkF olur.

Doğru cavab__B varinatı

19. Udulan fotonun tezliyi 4 dəfə artarsa , verilmiş metal üçün qırmızı sərhəd tezliyi necə dəyişər?

A) 4 dəfə artar B) 4 dəfə azalar C) 2 dəfə artar D) 2

dəfə azalar E) dəyişməz

İzah:

Fotoeffekt hadisəsində qırmızı sərhəd tezliyi fotonun tezliyindən asılı olmadığı üçün qırmızı sərhəd tezliyi

dəyişməyəcək.

Doğru cavab__E varinatı

FİZİKA 19 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

20. Yuxarıya doğru 10 m/san sabit sürətlə qalxan balondan , cisim balona nəzərən sərbəst buraxıldığı

zaman balonun yerdən olan hündürlüyü 40 m – dir.

Buna əsasən , cisim yerə neçə saniyəyə düşər? (g=10 m/san2 , havanın müqavimət qüvvəsi nəzərə

alınmır)

A)2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

İzah:

Əvvəlcə balondan atılan cismin yerdəki müşahidəçiyə nəzərən necə hərəkət etdiyini təyin edirik.

Balon 10m/san sürətlə yuxarıya doğru hərəkət edir.cisim isə sərbst buraxılır yəni sürəti sıfırdır.Buna əsasən

deyə bilərik ki , cisim əslində 10 m/san sürətlə yxarı atılmışdır.

Deməli biz təyin etməliyik ki, yerdən 40 m hündürlükdən 10 m/san sürətlə şaquli yuxarı atılmış cisim neçə

saniyə sonra yerə düşəcək?

10 m/san sürətlə şaquli yuxarı atılmış cisim 1 saniyə yuxarı qalxacaq və daha sonra yerə doğru

sərbəstdüşmə hərəkəti edəcəkdir.təyin edək ki, 10 m/san bu cisim hansı hündürlüyə alxıb

.

Cisim yerdən 40 m hündürlükdəydi indi isə 5 m – də qalxdı,deməli cisim yerə doğru 45 m hündürlükdən

düşəcək.düşmə müddəti √

√

san.

Cisim əvvəlcə 1 san yuxarı alxmışdı .indi isə 3 saniyə aşağı düşdü.toplamda 4 saniyəyə yerə çatmış olur.


21. Göl səviyyəsindən 200 m yüksəklikdə çıxan meşə yanğınını söndürmək istəyən vertaliyot , göldən

aldığı 120 kq suyu sabit sürətlə 2 dəqiqəyə yanğın yerinə çatdırır.Bu zaman vertaliyotun yük üçün sərf

etdiyi güc neçə vatt – dır? (g = 10 m/san2 )

A) 100 B) 500 C) 1000 D) 2000 E) 5000

İzah:

Verilir

h=200m

FİZİKA 20 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

m=120kq

t=2 dəq=120 san

N=?

Gücün düsturuna əsasən , N =

Doğru cavab__D varinatı

22. Sarğacdakı cərəyan şiddətinin zamandan asılılıq qrafiki verilmişdir. 0 – t zaman aralığında

yaranan induksiya EHQ , t – 3t zaman aralığında yaranan EHQ isə – dir.

Buna

əsasən ,

olan nisbətini tapın.

A)

B)

C) 1 D)

E)

İzah:

Məsələni öz – özünə induksiya EHQ – nin düsturuna əsasən həll edirik.

.

Əvvəlcə 0- t zaman aralığındakı - i təyin edək.

İkinci halda isə t – 3t zaman aralığındakı - i təyin edək.

Və nisbətlərini hesablayırıq


FİZİKA 21 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

23. Verilmiş kütləli ideal qazın izoxor qızmasına uyğun qrafik hansıdır?

İzah:

Bizdən istənilən qrafik izoxor qızmanın qrafikini təyin etməkdir.İzoxor prosesdə həcm sabit qaldığı üçün

konsentrasiyada ( n) sabit qalır.Qızma prosesində isə temperatur artmalıdır və izoxor prosesdə təzyiqlə

temperatur düz mütənasib asılı olduğundan təzyiqdə artacaq.Və bunun qrafiki

göstərilən qrafikdir.


FİZİKA 22 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

24. Fotoelementin qırmızı sərhəddi spektrin mavi hissəsinə düşür.Katod üzərinə qırmızı və yaşıl rəngli

şüallar düşərsə , fotoeffekt hadisəsi baş verərmi?

İzah:

Fotoeffekt hadisəsinin baş verməsi üçün fotoelementin üzərinə düşən işığın tezliyi fotoelementin qırmızı

sərhəd tezliyindən böyük olmalıdır.

Verilən sualda qırmızı sərhəd spektrin mavi hissəsindədir.Düşən işıq şüaları isə qırmızı və yaşıl rəngli

şüalardır.qırmızı və yaşıl şüaların hər ikisinin tezliyi mavinin tezliyindən kiçik olduğu(Qırmızı , narıncı ,sarı

, yaşıl , mavi , göy , bənövşəyi) üçün fotoeffekt hadisəsi heç bir şüada baş verməz.

Doğru cavab__A variantı

FİZİKA 23 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

25. Sükunət vəziyyətindən hərəkətə başlayan cisim birinci saniyədə S yolunu gedibsə, üçüncü saniyədə

neçə S yolunu gedər? A) 3 B) 2 C) 1 D) 5

E) 8

İzah:

Bu sualın cavabını n-ci saniyədə gedilən yol düsturuna əsasən təyin edirik.

( )

İlk olaraq a təcilini tapaq. (1ci saniyə üçün)

( )

Aldığımız təcili 3cü saniyədəki yol düsturunda yerinə qoyaraq S – i təyin edək

( )

=


FİZİKA 24 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

26.Psixrometrin quru termometri 230C , yaş termometri isə 19

0C – ni göstərir.Buna əsasən havanın

nisbi rütubətini tapın.

A) 28% B) 35% C) 69% D) 63% E) 77%

İzah:

Bu tip sualın cavabını tapma üçün cədvəldə verilən dəyərləri taparaq onların kəsişdiyi qiyməti götürürük.

Quru termometrin göstərişi ; 230C

Quru ilə yaş termometrin fərqi;23 – 19 = 40C

Doğru cavab__C variantı.

FİZİKA 25 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

27.

Bu kondensatorların köynəkləri arasına şəkildəki kimi dielektriklər doldurularsa, onların tutumları

nisbəti neçə olar?

A)

B)

C) 1 D) 2 E) 4

İzah:

Hər iki kondensatorunda tutumunu

düsturuna əsasən hesablayacağıq.

X kondensatoru ;

Y kondensatoru ;

Onların nisbəti


28. Neytral atomundakı elektronlarının sayı neytronlarının sayından neçə vahid azdır ?

A) 138 B) 89 C) 100 D) 50 E) 49

FİZİKA 26 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

İzah:

Atomun formuluna əsasən , olur.Z – elektron və ya protonların sayı.N = A – Z isə neytronların sayını

bildirir.

atomunda elektronların sayı Z = 89 – dur. Neytronların sayı isə A –

Z = 227 – 89 = 138 – dir.

Sualın cavabı isə N – Z = 138 – 89=49.

Doğru cavab__E varinatı

29. Çəkisi 250 N olan P cismi F qüvvəsi ilə tarazlıqda saxlanılır.

Buna əsasən , F – in neçə N olduğunu hesablayın.

A)10 B) 15 C) 25 D) 40 E) 50

FİZİKA 27 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

İzah:

Bu tip suallarda həmişə cismin P çəkisini yox onun sin – nı götürürük ,İndi ipdəki qüvvə Psin – dırsa ,

blokda tərpənən olduğundan iki dəfə qazanc verəcək. Yəni , F =

olacaq.( sin =

=

)

F =

N

Doğru cavab __C varinatı

30.Harmonik rəqs edən cismin təcilinin zamandan asılılıq qrafiki verilmişdir.

Buna əsasən, rəqs edən cismin kinetik enerjisinin zamandan asılılıq qrafiki hansıdır?

FİZİKA 28 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

İzah :

Təcil sinus qanunu ilə dəyişir, – dir.Onda sürət cosinus qanunu ilə dəyişəcək və

deməli kinetik enerjidə cosinus qanunu ilə dəyişəcək ( kinetik enerji sürətin kvadratı ilə

mütənasib olduğundan , qrafikin mənfi hissəsində yox ,ancaq müsbət hissəsində olur)

Doğru cavab __A varinatı

31. Neçə kq misi əritmək üçün C istilik miqdarı lazım olar ? (

)

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

İzah:

Verilir:

Q=7,2 C

FİZİKA 29 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

m = ?

Doğru cavab __D varinatı

32. Kondensator 100 V – a qədər yüklənmişdir.Kondensator tam boşalarkən elektrik dövrəsində 2 C

enerji ayrılır.Buna əsasən , kondensatorun köynəyində ne qədər yük toplandığını hesablayın.

A) 100 mkKl B) 50 Kl C) 2 Kl D) 20 Kl E)0,04 Kl

İzah:

Verilir:

W = 2 C

q = ?

Bu sual elektrik sahəsi enerjisinə aid sualdır və sualda verilənlərə əsasən cavabı enerji düsturu olan W =

düsturuyla hesablayırıq.Bu düsturdan yük üçün çıxarılış alırıq.

q =

q =

doğru cavab __E variantı

33. Sürtünmə qüvvəsinin cisimə təsir edən qüvvədən asılılıq qrafiki verilmişdir.Cismin kütləsi 3 kq

olarsa , onunla səth arasındakı sürtünmə əmsalını tapın.( g = 10 m/san2 )

FİZİKA 30 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

İzah:

Əvvəlcə bu qrafikin mənasını izah edim,görürsüz ki , qrafikin ilk hissəsində sürtünmə qüvvəsi ilə cisimə təsir

edən qüvvə düz mütənasibdir.Yəni cisimə təsir edən qüvvə artdıqca sürtünmə qüvvəsidə artır və bu zaman

cisim hərəkət etməz çünki sürtünmə qüvvəsi düsturuyla təyin edilir və dartı qüvvəsindən asılı

deyil hərəkət müddəti boyunca sabit qalır.Bu isə o demekdir ki , qrafikin ilk hissəsindəki sürtünmə sükunət

sürtünmə qüvvəsinə aiddir və məhs cisimi hərəkət etdirmək üçün biz cisimə təsir edən qüvvəni artırdıqca

sükunət sürtünmə qüvvəsidə artacaq və sükunət sürtünm qüvvəsinin maksimal qiymətinə üsdün gəldikdən

sonra artıq o sükunət sürtünmə qüvvəsi sürüşmə sürtünmə qüvvəsinə çevriləcək və cisim hərəkət etməyə

başlayacaq.Qeyd etdiyim kimi hərəkət müddətində sürtünmə qüvvəsi dəyişmir məhs o dəyişməyən qüvvə helə

sürüşmə sürtünmə qüvvəsidir ki , biz düsturu ilə o qüvvəni təyin edirik.Bu qrafikdə də sürtünmə

əmsalını təyin etmək üçün o sabit olan qüvvədən istifadə etməliyik və o qüvvədə qrafikə diqqət etsəniz 15 N –

dur.Onda

Fsür = 15 N , m = 3 kq olduğuna görə , sürtünmə əmsalını

düsturuyla təyin edə bilərik.

Doğru cavab __D varinatı

34. Şəkil 1 – dəki vəziyyətdə cismin yerə göstərdiyi təzyiq p – dir.Şəkil 2 – də yerə göstərdiyi təzyiq

neçə p olar?

A)

B) 2 C)

D)

E)

İzah:

Bərk cisimlərin təzyiq

düsturu ilə təyin edilir və bərk cisimlərə ağırlıq qüvvəsindən başqa heç bir

qüvvə təsir etmirsə , onların helə təzyiq qüvvəsi ağırlıq qüvvəsinə bərabər götürülür.Məhs verilən şəkillərdə

də görülür ki , hər iki şəkildə eyni ölçülü 4 kub var , yəni hər iki şəkildəki cisimlərin təzyiq qüvvələri bir –

birinə bərabərdir.O zaman cisimlərin yerə göstərdikləri təzyiqləri onların alt oturacaqlarının sahələrinin

tərs mütənasibliyi ilə müqaisə edə bilərik.

Birinci şəkildə alt oturacaqda iki kub var, hər birini S qəbul edərsək sahə olur 2S. İkinci şəkildə isə alt

oturacaqda üç kub var, yenə hər birini S qəbul edərəsək sahə 3S olar.

İndi isə təzyiqlərlə sahələrin tərs mütənasibliyinə baxaq.( )

FİZİKA 31 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

Doğru cavab __C variantı

35.

İzah:

Elektrik qüvvə xəttləri potensialı çox olan nöqtədən az olan nöqtəyə doğru yönəlir.yəni müsbətdən mənfiyə

doğru.

Proton müsbət yüklü , neytron isə yüksüz zərrəciklərdir.O zaman protona təsir edən qüvvə( mənfi müsbəti

cəzb edəcəyi üçün ) şəkildə göstərilən istiqamətdə olacaq və bu zaman qüvvə ilə sürət eyni istiqamətdə

olduğu üçün zərrəcik yeyinləşən hərəkət edəcək.

Neytron isə yüksüz zərrəcik olduğu üçün elektrik sahəsində neytrona qüvvə təsir etməyəcək və zərrəcik

bərabərsürətli hərəkət edəcəkdir.

FİZİKA 32 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

Sonra isə , verilən şəkildə görürük ki elektrik sahəsi bircins deyil və sahənin qüvvə xəttləri arasındakı məsafə

azalır. F = qE = q

düsturuna əsasən , məsafə (d ) azaldığı üçün qüvvə artacaq və qüvvə artdığı üçündə

təcildə ( F = ma ) artacaq.Beləliklə proton artıq artan təcillə yeyinləşən hərəkət etməyə başlayacaq.


36. Kapliyar borunun radiusunu 2 dəfə azaltdıqda onda qalxan mayenin hündürlüyü necə dəyişər?

A) 4 dəfə artar B) 4 dəfə azalar C) 2 dəfə artar D) 2 dəfə azalar

E) dəyişməz

İzah:

Kapliyar boruda qalxan mayenin hündürlük düsturuna əsasən

qalxan mayenin h hündürlüyü borunun r radiusundan tərs mütənasibdir.Ona görədə , radius 2 dəfə azaldığı

üçün qalxan mayenin hündürlüyü 2 dəfə artacaq

doğru cavab __C varinatı

37. Sürtünmə qüvvəsinin nəzərə alınmadığı şəkildəki sistemdə K , L və M cisimləri sərbəst buraxılır.

Buna əsasən, cisimlərin təcili neçə m/san2 – dır?

A)10 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2

İzah :

Sistemin təcilini təyin etmək üçün əvvəlcə sistemi hərəkətə gətirən qüvvəni yəni əvvəzləyici qüvvəni təyin

etməliyik və bu qüvvə sistemin kütləsinə bölündüyü zamanda sistemin təcili təyin edilmiş olur.

Əvəzləyici qüvvəni təyin edək. Fəv = 60 – 20 = 40 N.

Sistemin kütləsi isə msis = mK + mL = 6 + 2 = 8 kq. ( M cisminin kütləsini ona görə nəzərə almırıq ki ,

əvvəzləyici qüvvə K cismi istiqamətində yönəldiyi üçün sistemdə o istiqamətdə hərəkət edəcək və bunun

nəticəsində də M cismi hərəkət etməyəcək)

Doğru cavab __B varinatı

FİZİKA 33 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

38. Çəkisizlik şəraitində ...... 1.Cismin kütləsi sıfıra

bərabər olur. 2.Ağırlıq qüvvəsi sıfıra bərabər olur

3.Cisimə qüvvə təsir etmir 4.Cismin çəkisi

sıfıra bərabər olur ifadələrindən hansıları doğrudur?

A) yalnız 1 B) yalnız 2 C) yalnız 3 D) yalnız

4 E) 3 və 4

İzah:

Çəkisizlik şəraiti o zaman olur ki cisim vakuumda yalnız ağırlıq qüvvəsinin təsiri altında düşsün.Bu zaman

cisimin başlanğıc sürəti və birdə çəkisi sıfıra bərabər olur.

Sərbəstdüşmə zamanı a=g olduğundan,şaquli aşağı istiqamətdə hərəkət edən cismin çəkisi P = m(g – a)

düsturuna əsasən P = m ( g – g) = 0 olar.

Doğru cavab__D varinatı

39. Kütləsi 3 kq olan cisim 30 m/san sürətlə şaquli aşağıya doğru atıldığı zaman yerə 40 m/san sürətlə

çatır.Buna əsasən , cisimə təsir edən qüvvə impulsunun neçə N san olduğunu hesablayın.

İzah:

Qüvvə impulusu cismin impuls dəyişməsinə bərabərdir.

olur.

Verilən dəyərləri düsturda yerinə yazaq....


FİZİKA 34 ÜSİ 5

070 819 59 64


070 806 10 40 077 588 79 22

Sumqayıt filialı

40. 220 V gərginlikli 100 Vt – lıq közərmə lampasının müqaviməti neçə Om – dur?

A)484 B)22 C) 220 D) 50 E) 100

İzah:

Verilir:

U = 220 V

P = 100 Vt

R = ?

Verilən dəyərlərə əsasən elektrik gücü düsturundan istifadə edərək R müqavimətini təyin edə bilərik.

Doğru cavab __ A variantı

Documents

Müəllimlərimizin müəllifi olduğu kitablarımız°ZİKA... · 2019-12-22 · Müəllimlərimizin müəllifi olduğu kitablarımız: XİDMƏTLƏRİMİZ Online MİQ hazırlığı