MODUL PROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN

PENGURUSANTRIM & FIT

MODUL PROGRAM

BERAT BADAN

BAHAGIAN PEMAKANANKEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

2020

Hak Cipta Terpelihara. Modul Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit ini tidak boleh diterbitkan semula, secara keseluruhan atau sebahagian dalam sebarang bentuk atau cara, elektronik atau mekanikal, termasuk fotokopi dan rakaman tanpa kebenaran bertulis daripada penerbit.

Edisi Pertama 2020

Disedia dan diterbitkan oleh ;

Sektor Kawalan Obesiti dan Penyakit Tidak Berjangkit Berkaitan Pemakananan Cawangan Pemakanan Komuniti dan Inter Agensi Bahagian PemakananKementerian Kesihatan MalaysiaAras 1, Blok E3, Kompleks EPusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan 62590 Putrajaya, Malaysia

Telefon : 03-8892 4473Faks : 03-8892 4511

Laman Web : http://nutrition.moh.gov.my

ISI KANDUNGAN

Bil Perkara Muka Surat

1 Prakata Ketua Setiausaha Kementerian Kesihatan Malaysia 5

2 Senarai Ahli Mesyuarat Pembentukan Modul Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit 6

3 Senarai Ahli Mesyuarat Konsensus Modul Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit 9

4 Senarai Penyunting Modul Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit 11 5 Pengenalan 12 6 Saringan Kesihatan dan Ujian Kecergasan q Saringan Kesihatan 20 q Ujian Kecergasan 30 7 Intervensi q Carta Perbatuan Intervensi Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit 45 8 Seminar q Modul Faktor dan Kesan Obesiti Kepada Kesihatan 47 q Modul Amalan Pemakanan Sihat 67 q Modul Senaman dan Aktiviti Fizikal 127 q Modul Motivasi 151 q Modul Salah Guna Suplemen dan Produk Pelangsing 182 9 Aktiviti Mingguan q Modul Makan Sihat Weekly Challenge 239 q Modul Senaman 244 10 Aktiviti Bulanan q Modul Kembara Pemakanan Sihat di Pasar Raya 259 q Modul Praktikal Sajian Makanan 264 q Modul Motivasi 273 q Modul Demonstrasi Masakan Sihat 280 q Modul Trim & Fit Explorace 286 q Modul Runding Cara Pemakanan (RCP) 298

Lampiran

Perkara Muka Surat

Lampiran 1 : Borang Persetujuan Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit Tahun 2020 17Lampiran 2 : Borang Aku Janji Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit Tahun 2020 18Lampiran 3 : Borang Saringan Kesihatan Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit 26Lampiran 4 : Slaid Ceramah Ujian Kecergasan 37Lampiran 5 : Borang Ujian Kecergasan Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit 43Lampiran 6 : Slaid Ceramah Faktor dan Kesan Obesiti Kepada Kesihatan 55Lampiran 7 : Borang Ujian Pra dan Pasca Ceramah Faktor dan Kesan Obesiti Kepada Kesihatan 65Lampiran 8 : Jawapan Ujian Pra dan Pasca Ceramah Faktor dan Kesan Obesiti Kepada Kesihatan 66Lampiran 9 : Slaid Ceramah Asas Pemakanan Sihat 73Lampiran 10 : Slaid Ceramah Fahami Label Makanan 93Lampiran 11 : Slaid Ceramah Pelan Penurunan Berat Badan 103Lampiran 12 : Slaid Ceramah Tren Diet Terkini 114Lampiran 13 : Slaid Taklimat MyNutriDiari 2 118Lampiran 14 : Borang Makan Sihat Weekly Challenge 123Lampiran 15 : Borang Ujian Pra & Pasca Ceramah Modul Amalan Pemakanan Sihat 125Lampiran 16 : Jawapan Ujian Pra & Pasca Ceramah Modul Amalan Pemakanan Sihat 126Lampiran 17 : Slaid Ceramah Senaman dan Aktiviti Fizikal 136Lampiran 18 : Slaid Ceramah Fat to Fit 158Lampiran 19 : Slaid Ceramah WDEP (Want, Do, Evaluate, Plan) 167Lampiran 20 : Borang Saringan Depression Anxiety Stress Scale (DASS 21) 172Lampiran 21 : Borang University of Rhode Island Change Assessment Scale (URICA) 177Lampiran 22 : Lembaran Aktiviti WDEP 180Lampiran 23 : Carta Tingkah Laku Pengurusan Berat Badan 181Lampiran 24 : Slaid Ceramah Salah Guna Suplemen dan Produk Pelangsing 205Lampiran 25 : Lembaran Aktiviti Salah Guna Suplemen dan Produk Pelangsing 237Lampiran 26 : Borang Makan Sihat Weekly Challenge Bulan 1 dan Bulan 2 242Lampiran 27 : Borang Makan Sihat Weekly Challenge Bulan 3 hingga Bulan 6 243Lampiran 28 : Diari Senamanku Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit 255Lampiran 29 : Poster Makan Secara Sihat 268Lampiran 30 : Lembaran Aktiviti Guess Your Calorie 291Lampiran 31 : Lembaran Aktiviti Nutri Crossword Puzzle 294Lampiran 32 : Lembaran Aktiviti Baca Label 295Lampiran 33 : Senarai Semak Runding Cara Pemakanan (RCP) 311Lampiran 34 : Borang Pemantauan Kendiri Pengambilan Kalori (Manual) 313Lampiran 35 : Borang Pemantauan Kendiri Pengambilan Kalori (Google Drive) 314

KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

Bahagian Pemakanan, Kementerian Kesihatan Malaysia, 2020 5

PRAKATA KETUA SETIAUSAHAKementerian Kesihatan Malaysia

Obesiti merupakan masalah kesihatan yang menjadi punca kepada penyakit tidak berjangkit seperti diabetes mellitus, hipertensi, penyakit kardiovaskular serta beberapa jenis kanser. Prevalen berlebihan berat badan serta obesiti di kalangan dewasa di Malaysia semakin meningkat malah menduduki tangga pertama di kalangan negara ASEAN. Hasil Tinjauan Kesihatan dan Morbiditi Kebangsaan pada tahun 2015 menunjukkan hampir separuh (47.7%) rakyat dewasa di Malaysia dikategorikan sebagai berlebihan berat badan dan obes.

Peningkatan penyakit tidak berjangkit ini memberi beban kewangan kepada kerajaan dari segi peningkatan kos rawatan dan penurunan produktiviti pekerja. Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit diwujudkan sejak tahun 2012 sebagai salah satu inisiatif bagi menangani masalah ini di tempat kerja. Ini adalah selaras dengan polisi yang telah dipersetujui dalam Mesyuarat Jawatankuasa Kabinet Ke Arah Persekitaran Hidup Yang Sihat (JKPHS) iaitu “Mewajibkan Program Pengurusan Berat Badan di Kementerian atau Jabatan Terpilih”.

Justeru, penerbitan Modul Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit ini akan menjadi panduan kepada setiap kementerian dan jabatan untuk merancang dan melaksanakan program pengurusan berat badan di organisasi masing-masing. Modul ini merangkumi pelbagai komponen intervensi seperti pemakanan, aktiviti fizikal, motivasi, rekreasi dan perubatan. Diharap modul ini akan dapat meningkatkan keupayaan dan keberkesanan pelaksanaan program pengurusan berat badan di tempat kerja. Kementerian Kesihatan Malaysia akan terus komited memberi bantuan teknikal kepada kementerian dan jabatan yang berminat untuk melaksanakan program ini.

Di kesempatan ini, saya ingin merakamkan setinggi-tinggi tahniah dan penghargaan kepada semua yang terlibat di dalam pembangunan dan penerbitan Modul Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit ini. Semoga inisiatif ini dapat dilaksanakan secara menyeluruh dan lebih berkesan seterusnya matlamat kerajaan untuk menangani masalah obesiti di Malaysia dapat dicapai.

DATO’ SERI DR. CHEN CHAW MIN

MODUL PROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN TRIM & FIT

6

SENARAI AHLI MESYUARAT PEMBENTUKAN MODUL PROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN TRIM & FIT

MODUL FAKTOR DAN KESAN OBESITI KEPADA KESIHATANDr. Zamri bin MansorPakar Perubatan Keluarga Khas C (KUP)Klinik Kesihatan Bakar ArangKedah

Dr. Kanesh a/l RamanathanPegawai PerubatanKlinik Kesihatan Slim RiverPerak

MODUL AMALAN PEMAKANAN SIHATPuan Nor Azah binti AhmadPegawai Sains (Pemakanan) Kanan NegeriJabatan Kesihatan Negeri Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur & Putrajaya

Encik Mohd Shah bin KamarudinPegawai Sains (Pemakanan)Jabatan Kesihatan Negeri Sarawak

Puan Nur Nadia binti ZambriPegawai Sains (Pemakanan)Klinik Kesihatan BentaPahang

Puan Mazliyana binti MahmudPegawai Sains (Pemakanan)Klinik Kesihatan Pokok SenaKedah

MODUL SENAMAN DAN AKTIVITI FIZIKALEncik Edwin Lim Hock AnnPegawai Pemulihan Perubatan (Fisioterapi)Klinik Kesihatan PeringgitMelaka



Puan Norazah binti HamsanPegawai Pemulihan Perubatan (Fisioterapi)Klinik Kesihatan Seremban 2Negeri Sembilan

Encik Mohd Azemir bin MustafaPenolong PengarahCawangan Kesejahteraan PopulasiBahagian Pendidikan KesihatanKementerian Kesihatan Malaysia

Puan Nordiyana binti AbidinPegawai Pemulihan Perubatan FisioterapiKlinik Kesihatan TunjangKedah

MODUL MOTIVASIPuan Suraya Banu binti SalehhudinKetua Penolong Pengarah (Psikologi Kaunseling)Jabatan Kesihatan Negeri Selangor

Puan Siti Maisurah binti Mohd AliPegawai PsikologiHospital Serdang

Puan Nurhuda binti BasiranPegawai PsikologiSektor Kesihatan Mental, Pencegahan Kecederaan/ Keganasan dan Penyalahgunaan SubstansBahagian Kawalan Penyakit Kementerian Kesihatan Malaysia

Puan Athirah binti Mustaffar KamarPegawai Psikologi Hospital Ampang

MODUL SALAH GUNA SUPLEMEN DAN PRODUK PELANGSINGEncik Mohd Dziehan bin Mustapha Ketua Penolong Pengarah KananCawangan Penggunaan Ubat BerkualitiBahagian Amalan Pekembangan FarmasiProgram Perkhidmatan FarmasiKementerian Kesihatan Malaysia


8

Cik Siti Nurul Fathihah binti Baharudin Ketua Penolong Pengarah KananCawangan Penggunaan Ubat BerkualitiBahagian Amalan Pekembangan FarmasiProgram Perkhidmatan FarmasiKementerian Kesihatan Malaysia

MODUL AKTIVITI BULANANEncik Muhammad Asyraf bin IsmailPegawai Sains (Pemakanan)Jabatan Kesihatan Negeri Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur & Putrajaya

Encik Mohd Yusri bin NoordinPegawai Sains (Pemakanan)Klinik Kesihatan Ibu dan Anak Air PutihPulau Pinang

Puan Siti Nurhuda binti MaisaPegawai Sains (Pemakanan)Klinik Kesihatan Pantai RemisPerak

Puan Hazwanie binti HusinPegawai Sains (Pemakanan)Klinik Kesihatan RompinPahang

Puan Suzy Edawaty binti Ahmad NordinPegawai Sains (Pemakanan)Klinik Kesihatan Cherang RukuKelantan

MODUL RUNDING CARA PEMAKANANPuan Norafizah binti IbrahimPegawai Sains (Pemakanan)Jabatan Kesihatan Negeri Sabah

Puan Sharifah Salbiah binti Sareh HashimPegawai Sains (Pemakanan)Jabatan Kesihatan Negeri Kedah

Cik Norafidza Ashiquin binti Abd PatahPegawai DietetikKlinik Kesihatan Seremban 2Negeri Sembilan



Encik Suhaidi bin SudinPegawai Sains (Pemakanan)Pejabat Kesihatan Kuala PilahNegeri Sembilan

Puan Hannan binti IsmailPegawai Sains (Pemakanan)Klinik Kesihatan Durian TunggalMelaka

Puan Nurshazliza binti ZakariaPegawai DietetikHospital Putrajaya

Puan Siti Hajar binti IsmailPegawai DietetikHospital Sultanah Aminah

SENARAI AHLI MESYUARAT KONSENSUS MODUL PROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN TRIM & FIT

Puan Zalma binti Abdul RazakPengarahBahagian Pemakanan

Encik Nazli Suhardi bin IbrahimTimbalan PengarahBahagian Pemakanan

Puan Fatimah Zurina binti MohamadKetua Penolong PengarahBahagian Pemakanan

Puan Nur Liana binti Abdul LatiffPenolong Pengarah KananBahagian Pemakanan

Cik Shirly Chai Sook YiPenolong PengarahBahagian Pemakanan

Encik Mohd Dziehan bin Mustapha Ketua Penolong Pengarah KananProgram Perkhidmatan Farmasi


10

Puan Nurhuda binti BasiranPegawai PsikologiBahagian Kawalan Penyakit

Dr. Zambri bin MansorPakar Perubatan Keluarga Khas CKlinik Kesihatan Bakar Arang, Kedah

Puan Jamilah AhmadPegawai Sains (Pemakanan) Kanan Negeri Jabatan Kesihatan Negeri Melaka

Cik Rafidah YusofPegawai Sains (Pemakanan) Kanan NegeriJabatan Kesihatan Negeri Pahang

Puan Zahariah Mohd NordinPegawai Sains (Pemakanan) Kanan NegeriJabatan Kesihatan Negeri Terengganu

Puan Puspawati MohamedPegawai Sains (Pemakanan) Kanan NegeriJabatan Kesihatan Negeri Kelantan

Puan Bong Mee Wan Pegawai Sains (Pemakanan) Kanan NegeriJabatan Kesihatan Negeri Sabah

Dr. Kanesh a/l Ramanathan Pegawai PerubatanKlinik Kesihatan Slim River, Perak

Puan Siti Maisurah Mohd AliPegawai PsikologiHospital Serdang, Selangor

Encik Zulkifli JamilPegawai Sains (Pemakanan) Kanan NegeriJabatan Kesihatan Negeri Perak

Puan Norliza Zainal AbidinPegawai Sains (Pemakanan) Kanan NegeriJabatan Kesihatan Negeri Sembilan

Encik Shahrulnaz Norhazli NazriPegawai Sains (Pemakanan)Jabatan Kesihatan Negeri Pulau Pinang



Encik Mohd Fauzi AtanPegawai Sains (Pemakanan)Jabatan Kesihatan Negeri Johor

Puan Ho Shu FenPegawai Sains (Pemakanan) NegeriJabatan Kesihatan Negeri Wilayah Persekutuan Labuan

Puan Siti Nur Huda MaisaPegawai Sains (Pemakanan)Klinik Kesihatan Pantai Remis, Perak

Encik Muhammad Asyraf IsmailPegawai Sains (Pemakanan) Kanan NegeriJabatan Kesihatan Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur

Cik Norafidza Ashiquin Abd PatahPegawai DietetikKlinik Kesihatan Seremban, Negeri Sembilan

Puan Norazah HamsanPegawai Pemulihan Perubatan (Fisioterapi)Klinik Kesihatan Seremban 2, Negeri Sembilan Encik Upedesh Singh a/l Harbaran SinghPegawai Pemulihan Perubatan (Fisioterapi)Klinik Kesihatan Cheras, Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur

Puan Nur Farah Mohd FauziPegawai Sains (Pemakanan) Jabatan Kesihatan Negeri Selangor

SENARAI PENYUNTING MODUL PROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN TRIM & FIT

Puan Fatimah Zurina binti MohamadKetua Penolong PengarahBahagian Pemakanan

Puan Nur Liana binti Abdul LatiffPenolong Pengarah KananBahagian Pemakanan

Cik Shirly Chai Sook YiPenolong PengarahBahagian Pemakanan

PENGENALAN



PENGENALAN

TUJUAN

Modul Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit ini adalah bertujuan sebagai panduan kepada penyelaras di setiap jabatan/ agensi yang terlibat untuk melaksanakan Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit.

LATAR BELAKANG

Masalah obesiti merupakan faktor utama kepada penyakit tidak berjangkit (NCD) seperti diabetes mellitus, hipertensi, hiperkolestrolemia, strok, penyakit buah pinggang dan beberapa jenis kanser. Pada tahun 2011, Pertubuhan Kesihatan Sedunia (World Health Organisation, WHO) melaporkan Malaysia merupakan negara tertinggi berlebihan berat badan dan obes dengan prevalen 44.2%. Tinjauan Kesihatan dan Morbiditi pada tahun 2015 menunjukkan 47.7% iaitu hampir separuh rakyat Malaysia adalah berlebihan berat badan dan obes.

PREVALEN BERLEBIHAN BERAT BADAN DAN OBESITI DI NEGARA ASEAN

Sumber : WHO Non-Communicable Diseases Country Profiles, 2011

Gaya hidup rakyat Malaysia yang sedentari dan amalan pemakanan tidak sihat merupakan faktor risiko kepada masalah obesiti ini. Kementerian Kesihatan Malaysia telah melaksanakan pelbagai program bagi mempromosi amalan gaya hidup sihat dan mencegah masalah obesiti ini termasuk program pengurusan berat badan. Tempat kerja dilihat sebagai salah sebuah setting bagi mengadakan program intervensi pengurusan berat badan kerana :

i. Seorang pekerja dewasa menghabiskan satu per tiga dari waktu sehari di tempat kerja. ii. Terdapat sokongan daripada jabatan/ agensi dan rakan sekerja.iii. Pekerja yang sihat seharusnya menjadi keutamaan kepada jabatan/ agensi bagi memastikan

penyampaian perkhidmatan dan penghasilan produktiviti yang optima.


14

KAEDAH PELAKSANAAN

Jadual 1 : Fasa Pelaksanaan Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit

FASA PELAKSANAAN

MODUL

SARINGAN KESIHATAN & UJIAN KECERGASAN PRA-PROGRAM

• Saringan Kesihatan • Ujian Kecergasan

SEMINAR PROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN TRIM & FIT

• Modul Faktor dan Kesan Obesiti kepada Kesihatan • Modul Amalan Pemakanan Sihat • Modul Senaman dan Aktiviti Fizikal • Modul Motivasi • Modul Kesan Suplemen dan Produk Pelangsing

AKTIVITI INTERVENSI MINGGUAN

• Senaman • Makan Sihat Weekly Challenge • Pemantauan Kendiri Kalori

AKTIVITI INTERVENSI BULANAN

• Modul Pemakanan Sihat di Pasaraya • Modul Sajian Makanan • Modul Demonstrasi Masakan • Modul Motivasi • Modul Trim & Fit Explorace • Runding Cara Pemakanan (RCP)

SARINGAN KESIHATAN & UJIAN KECERGASAN PASCA PROGRAM

• Saringan Kesihatan • Ujian Kecergasan

6!(%'!(/$(%7 8'''''''''''''''''

SARINGANKESIHATAN &

UJIAN KECERGASAN

SEMINARPROGRAM PENGURUSAN

BERAT BADANTRIM & FIT

AKTIVITIINTERVENSIMINGGUAN

SARINGANKESIHATAN &

UJIAN KECERGASAN

AKTIVITIINTERVENSIBULANAN



Carta alir Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit

Saringan

Pengelasan IJT

< 25 kg/m2 ≥ 25 kg/m2

↓

Teruskan cara hidup sihat

Layak Kriteria Pemilihan dan Pengecualian

Tidak layak

Ya

* Bagi pesakit kronik yang berminat, peserta

perlu mendapat pengesahan daripada Pegawai Perubatan

Setuju

Tawaran menyertai

Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit

(Borang Aku Janji)

Tidak setuju

Intervensi Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit (6 bulan)

Pendidikan kesihatan


16

KUMPULAN SASARAN

Kriteria pemilihan (melalui saringan kesihatan yang dijalankan)

• Indeks Jisim tubuh (IJT) : 25 kg/m2- 34.9 kg/m2 (berlebihan berat badan dan obes Tahap I) • Umur ≥ 18 tahun • Berminat dan bersetuju mengikuti aktiviti intervensi sepanjang program dijalankan selama 6 bulan

(Borang Persetujuan dan Borang Aku Janji)

Kriteria pengecualian

• Kecacatan kekal (kecacatan yang boleh menghalang peserta daripada menjalankan aktiviti fizikal) • Mengandung • Baru menjalani pembedahan (kecuali mendapat kebenaran dan pengesahan daripada Pegawai Perubatan) • Indeks Jisim tubuh, IJT≥ 35 kg/m2 (perlu dirujuk ke Klinik Panel/ Klinik Kesihatan) • Mempunyai penyakit kronik seperti Diabetes Mellitus, Hipertensi, penyakit Kardiovaskular, asma,

sakit sendiri dan lain-lain yang berkaitan. Peserta yang berminat untuk menyertai program ini, perlu mendapatkan surat pengesahan kelulusan/ kebenaran daripada Pegawai Perubatan.



BORANG PERSETUJUAN

PROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN TRIM & FIT TAHUN 2020

Saya _________________________________________________________________

bernombor kad pengenalan ____________________________________________________

penjawat awam di Bahagian/ Jabatan ____________________________________________

dengan ini bersetuju untuk menjadi peserta Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit 2020.

Saya dengan ini bersetuju :

i. Memberi segala maklumat yang diperlukan dengan lengkap

ii. Menjalani saringan kesihatan dan ujian kecergasan

iii. Membenarkan segala rakaman gambar atau video di sepanjang program ini diguna pakai

semula untuk tujuan advokasi dan promosi Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit

di masa akan datang

iv. Berbincang dan memaklumkan kepada sekretariat jika terdapat sebarang kekangan

kesihatan.

v. Bertanggungjawab ke atas diri sendiri terhadap sebarang risiko semasa menjalankan

aktiviti di sepanjang program ini.

Saya juga faham bahawa tiada jaminan kepada saya sebagai peserta tentang hasil keberkesanan

program. Saya maklum bahawa keberkesanan program ini adalah atas usaha saya setelah

mengikut segala saranan dan aktiviti intervensi di sepanjang program ini.

Tandatangan Peserta, Ketua Jabatan/ Ketua Unit/ Penyelia,

__________________ _________________________

Nama : Nama :

Cap Jawatan : Cap Jawatan :

Tarikh : Tarikh :

Lampiran 1 CONTOH


18

BORANG AKU JANJI


Saya ______________________________________________________________________

bernombor kad pengenalan ___________________________________________________


akan memberi sepenuh komitmen di dalam intervensi dan aktiviti yang telah ditetapkan.

Maka dengan ini saya berjanji bahawa saya akan :

i. Menghadiri aktiviti-aktiviti yang diadakan sepanjang 6 bulan intervensi seperti

aktiviti senaman mingguan, aktiviti bulanan serta saringan kesihatan setiap bulan.

ii. Melaksanakan segala saranan dan pelan pengurusan pemakanan serta rutin senaman

yang dicadangkan.

iii. Berusaha untuk menurunkan berat badan sekurang-kurangnya 10% daripada berat

badan asal dalam tempoh 6 bulan penglibatan di dalam program bermula Mac hingga

September 2020.

Saya yang berjanji,

__________________ Nama :

Cap Jawatan :

Tarikh :

Lampiran 2 CONTOH

SARINGANKESIHATAN & UJIAN KECERGASAN

SARINGANKESIHATAN



01 OBJEKTIF MODUL

i. Menentukan status pemakanan dan kesihatan peserta sebelum mengikuti intervensi. ii. Menilai pencapaian status pemakanan dan kesihatan peserta selepas mengikuti intervensi.

02 PANDUAN MODUL

PENYELARAS

• Jawatankuasa penyelaras program di jabatan/ agensi

KEPERLUAN

• Borang Saringan Kesihatan Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit • Peralatan saringan kesihatan

q Alat ukur tinggi (stadiometer atau body meter) q Penimbang q Pita pengukur q Mesin Bioelectrical Impedance Analysis (BIA) q Alat pengukur tekanan darah q Glukometer q Lancet q Strips q Alcohol swab q Sarung tangan q Sharp bin q Beg plastik kuning (sisa klinikal)


22

03 KANDUNGAN MODUL

Saringan kesihatan dijalankan sebanyak 2 kali iaitu :

• Pra program untuk memilih peserta yang layak menyertai program dan sebagai data asas peserta. • Pasca program untuk menilai pencapaian status pemakanan dan kesihatan peserta setelah 6 bulan

intervensi.

q SEJARAH KESIHATAN

Sejarah kesihatan diri dan kesihatan keluarga dinilai bagi mengenalpasti status kesihatan diri dan risiko penyakit tidak berjangkit.

q ANTROPOMETRI

Indeks Jisim Tubuh (IJT) Ukuran antropometri yang akan dijalankan adalah berat dan tinggi bagi mendapatkan nilai

Indeks Jisim Tubuh menggunakan formula berikut :

Indeks Jisim Tubuh: Berat (kg) Tinggi (m) X Tinggi (m)

KATEGORI INDEKS JISIM TUBUH

MorbidObes

ObesTahap 1

ObesTahap 2

LebihBerat Badan

Normal KurangBerat Badan



Ukur lilit pinggang

Ukur lilit pinggang memberi maklumat tentang distribusi lemak di bahagian atas badan (upper body) - android atau bahagian bawah badan (lower body) – gynoid. Cut-off point yang digunakan bagi menunjukkan ukur lilit pinggang tersebut telah melebihi saranan dan peningkatan risiko penyakit tidak berjangkit adalah seperti berikut :

Rujukan Lelaki Wanita

WHO/ IASO/ IOTF (2000) ≥ 90 cm (≈35 inci) ≥ 80 cm (≈32 inci)

Sumber : Clinical Practice Guidelines on Management of Obesity, 2004

q KOMPOSISI TUBUH*

Terdapat beberapa kaedah untuk menilai komposisi tubuh terutama peratus lemak tubuh seperti ukuran lipatan kulit, menimbang berat dalam air (underwater weighing), Air Displacement Plethysmography dan Bioelctrical Impedance (BIA). Kaedah yang dicadangkan untuk digunakan di dalam Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit adalah Bioelectrical Impedance Analysis (BIA).

Nota : Julat normal peratus lemak tubuh adalah berbeza mengikut alat. Rujuk manual alat yang digunakan bagi mendapatkan julat normal sasaran. Pastikan menggunakan alat ukuran komposisi tubuh yang sama pada setiap kali saringan bulanan bagi membuat perbandingan bagi membuat penilaian perubahan komposisi tubuh di sepanjang 6 bulan intervensi.

q TEKANAN DARAH* Saringan tekanan darah para peserta boleh dilakukan menggunakan alatan manual atau

digital. Bagi individu yang mempunyai tekanan darah sistolik ≥140mmHg atau diastolik ≥90mmHg perlu mendapatkan pengesahan kebenaran daripada Pegawai Perubatan untuk menyertai program.


24

Jadual 2 : Klasifikasi Tahap Tekanan Darah Bagi Orang Dewasa

Sumber : Clinical Practice Guidelines Management of Hypertension, 5th edition (2018)

q UJIAN DARAH* 2 jenis ujian darah yang akan diambil semasa saringan kesihatan adalah Paras Gula Darah

Berpuasa dan Paras Kolestrol Darah.

Paras Gula Darah

Sumber : Diadaptasi daripada Clinical Practice Guidelines Management Type 2 Diabetes Mellitus,

5th edition (2016)

Jadual 2 : Klasifikasi Tahap Tekanan Darah Bagi Orang Dewasa

KLASIFIKASI SISTOLIK

(mmHg)

DIASTOLIK

(mmHg)

Optimal <120 dan <80

Normal 120-129 dan/ atau 80-84

Berisiko 130-139 dan/ atau 85-89

HIPERTENSI

Tahap 1 (Ringan) 140-159 dan/ atau 90-99

Tahap 2 (Sederhana) 160-179 dan/ atau 100-109

Tahap 3 (Teruk) >180 dan/ atau >110

Isolated systolic hypertension >140 dan <90



Paras Kolestrol Darah Paras kolestrol (total cholesterol) darah yang normal adalah <5.2 mmol/L.

*Saringan kesihatan bagi parameter komposisi tubuh, tekanan darah dan ujian darah adalah tidak wajib (digalakkan) bergantung kepada keperluan jabatan/ agensi.

Nota : Bagi peserta yang mempunyai bacaan parameter Indeks Jisim Tubuh (IJT) sama atau melebihi 35.0kg/m2, paras gula darah, kolestrol darah atau tekanan darah yang melebihi julat normal semasa saringan pra program, mereka perlu menjalani saringan lebih lanjut di klinik kesihatan. Mereka perlu mendapat pengesahan daripada Pegawai Perubatan.

04 LAMPIRAN

• Borang Saringan Kesihatan Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit

05 SUMBER RUJUKAN

• Garis Panduan Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit, Kementerian Kesihatan Malaysia (2018)

• Clinical Practice Guidelines on Management of Obesity, Kementerian Kesihatan Malaysia (2004)

• Clinical Practice Guidelines Management of Hypertension 5th edition, Kementerian Kesihatan Malaysia (2018)

• Clinical Practice Guidelines Management of Type 2 Diabetes Mellitus 5th edition, Kementerian Kesihatan Malaysia (2016)

• Clinical Practice Guidelines Management of Dyslipidaemia 5th edition, Kementerian Kesihatan Malaysia (2017)


26

Nombor ID Peserta

BORANG SARINGAN KESIHATAN

PROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN TRIM & FIT

NAMA

NOMBOR KAD PENGENALAN

JANTINA

BANGSA

JAWATAN

ALAMAT PEJABAT

NO TELEFON PEJABAT

NO TELEFON BIMBIT

EMEL

L P

Lampiran 3

BORANG AKU JANJI


Saya ______________________________________________________________________

bernombor kad pengenalan ___________________________________________________


akan memberi sepenuh komitmen di dalam intervensi dan aktiviti yang telah ditetapkan.

Maka dengan ini saya berjanji bahawa saya akan :

i. Menghadiri aktiviti-aktiviti yang diadakan sepanjang 6 bulan intervensi seperti

aktiviti senaman mingguan, aktiviti bulanan serta saringan kesihatan setiap bulan.

ii. Melaksanakan segala saranan dan pelan pengurusan pemakanan serta rutin senaman

yang dicadangkan.

iii. Berusaha untuk menurunkan berat badan sekurang-kurangnya 10% daripada berat

badan asal dalam tempoh 6 bulan penglibatan di dalam program bermula Mac hingga

September 2020.

Saya yang berjanji,

__________________ Nama :

Cap Jawatan :

Tarikh :

Lampiran 2 CONTOH



A. SEJARAH PENYAKIT PESERTA (SILA TANDAKAN √ JIKA BERKAITAN)

DIABETES MELLITUS

HIPERTENSI

PENYAKIT KARDIOVASKULAR

STROK

PENYAKIT PERNAFASAN SEPERTI ASMA

KANSER (NYATAKAN JENIS)

JENIS :

LAIN-LAIN (PENYAKIT KRONIK); SILA NYATAKAN :

B. SEJARAH PENYAKIT KELUARGA (SILA TANDAKAN √ JIKA BERKAITAN)

DIABETES MELLITUS

HIPERTENSI

PENYAKIT KARDIOVASKULAR

STROK

PENYAKIT PERNAFASAN SEPERTI ASMA

KANSER (NYATAKAN JENIS)

JENIS :

LAIN-LAIN (PENYAKIT KRONIK); SILA NYATAKAN :

C. STATUS MEROKOK

Ya : ____________ batang sehari

Tidak


28

D. ANTROPOMETRI Tinggi : ______________________ m

PARAMETER PRA PROGRAM

BULAN INTERVENSI PASCA PROGRAM 1 2 3 4 5 6

Berat (kg)

IJT (kg/m2)

Ukur lilit pinggang (cm)

Berat Sasaran (dalam tempoh 6 bulan ) : ________________ kg

BERAT (kg)

BULAN



E. ANALISA KOMPOSISI TUBUH

PARAMETER PRA PROGRAM

BULAN PASCA PROGRAM 1 2 3 4 5 6

Lemak Tubuh

kg

%

Lemak Visceral (cm2)

Skor kecergasan

F. TEKANAN DARAH

PARAMETER PRA PROGRAM PASCA PROGRAM

Sistolik (mmHg)

Diastolik (mmHg)

G. UJIAN DARAH

PARAMETER PRA PROGRAM PASCA PROGRAM

Paras Gula Darah (Fasting Blood Glucose) (mmol/L)

Paras Kolestrol Darah (mmol/L)

CATATAN :

UJIANKECERGASAN



01 OBJEKTIF MODUL

i. Mengenalpasti tahap kecergasan peserta. ii. Menilai kemampuan peserta

02 PANDUAN MODUL

PENYELARAS

• Jawatankuasa penyelaras program di jabatan/ agensi • Pegawai Pemulihan Perubatan (Fisioterapi) • Pegawai Pendidikan Kesihatan • Jurulatih kecergasan bertauliah

KEPERLUAN MODUL

• Slaid Taklimat Ujian Kecergasan • Borang Ujian kecergasan • Panduan Ujian kecergasan • Peralatan ujian kecergasan • Step stool ketinggian 30cm • Pulse oximeter • Stop watch • Metronome • Exercise mat • Pita pengukur • Alat pengukur curl up test • Alat pengukur sit and reach test


32

03 KANDUNGAN MODUL

UJIAN KECERGASAN

q YMCA 3 Minutes Step Test



q PUSH UP TEST


34

q PARTIAL CURL-UP TEST



q SIT AND REACH TEST


36

04 LAMPIRAN

• Slaid Taklimat Ujian Kecergasan • Borang Ujian Kecergasan Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit

05 SUMBER RUJUKAN

• Intervensi Pengurusan Berat Badan IFitEr, Kementerian Kesihatan Malaysia (2018) • Garis Panduan Pengurusan Obesiti Profesion Fisioterapi, Kementerian Kesihatan Malaysia (2018) • Exercise Testing & Prescription, David C. Nieman (2003)

UJIANKECERGASAN

Lampiran 4

PENILAIAN KECERGASAN FIZIKAL£ Komposisi Badan£ Ujian Kecergasan Fizikal q Kecergasan Berlandaskan Prestasi q Kecergasan Berlandaskan Kesihatan


38

Ujian Kecergasan Fizikal

• Kecergasan berlandaskan prestasi • Berhubungkait dengan kemahiran sukan • Kuasa, ketangkasan, koordinasi, kelajuan,

keseimbangan dan masa bertindakbalas • Contohnya UKJK

Ujian Kecergasan Fizikal

• Kecergasan berlandaskan kesihatan • Dayatahan kardiovaskular, dayatahan otot,

kekuatan otot, kelembutan dan komposisi tubuh badan




40




42



Nombor ID Peserta

BORANG UJIAN KECERGASAN PROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN TRIM & FIT

UJIAN PENCAPAIAN PRA

PROGRAM BULAN KETIGA

PASCA PROGRAM

YMCA 3 min step test (daya tahan jantung)

denyutan/ min

denyutan/ min

denyutan/ min

Push Up

(kekuatan otot anggota atas)

kali

kali

kali

Partial Curl-up

kali/ min

kali/ min

kali/ min

Sit and Reach

cm

cm

cm

Lampiran 5

INTERVENSI



INTERVENSI

CARTA PERBATUAN INTERVENSIPROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN TRIM & FIT

Aktiviti

BULAN P E R T A M A

K E D U A

K E T I G A

K E E M P A T

K E L I

M A

K E E N A M

SEMINAR PROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN TRIM & FIT

• Modul Faktor dan Kesan Obesiti kepada Kesihatan

• Modul Amalan Pemakanan Sihat • Modul Senaman dan Aktiviti Fizikal • Modul Motivasi • Modul Salah Guna Suplemen dan

Produk Pelangsing

AKTIVITI MINGGUAN • Makan Sihat Weekly Challenge • Senaman

AKTIVITI BULANAN • Modul Pemakanan Sihat di Pasar

Raya • Modul Praktikal Sajian Makanan • Modul Motivasi • Modul Demonstrasi Masakan Sihat • Modul Trim & Fit Explorace • Runding Cara Pemakanan

SEMINAR

SEMINARMODUL

FAKTOR DAN KESAN OBESITI KEPADA KESIHATAN


48

01 OBJEKTIF MODUL

i. Mengetahui definisi dan jenis-jenis obesiti. ii. Mengetahui punca-punca dan kesan-kesan obesiti terhadap kesihatan. iii. Mengetahui kebaikan penurunan berat badan. iv. Meningkatkan kesedaran terhadap risiko dan bahaya obesiti.

02 PANDUAN MODUL

PENCERAMAH

• Pakar/ Pegawai Perubatan • Paramedik.

KEPERLUAN MODUL

• Slaid Ceramah Faktor dan Kesan Obesiti kepada Kesihatan • Soalan Ujian Pra dan Pasca ceramah Faktor dan Kesan Obesiti kepada Kesihatan

PERSEDIAAN MODUL

OBJEKTIF MODUL 1

PANDUAN MODUL 2

i. Mengetahui definisi dan jenis-jenis obesiti. ii. Mengetahui punca-punca dan kesan-kesan obesiti terhadap kesihatan. iii. Mengetahui kebaikan penurunan berat badan. iv. Meningkatkan kesedaran terhadap risiko dan bahaya obesiti.

PENCERAMAH • Pakar/ Pegawai perubatan • Paramedik.

KEPERLUAN MODUL

• Slaid Ceramah Faktor dan Kesan Obesiti kepada Kesihatan

• Soalan Ujian Pra dan Pasca ceramah Faktor dan Kesan Obesiti kepada Kesihatan

PERSEDIAAN MODUL

AKTIVITI TEMPOH MASA Ujian pra ceramah 5 minit Ceramah 50 minit Ujian pasca ceramah 5 minit



03 KANDUNGAN MODUL

PENGENALAN

q Berdasarkan WHO Non-Communicable Disease Country Profiles (2011), rakyat Malaysia berada di tangga pertama bagi orang dewasa yang mempunyai berat badan berlebihan dan obes (BMI ≥ 25 kg/m2) di kalangan Negara-negara ASEAN dengan prevalen sebanyak 44.2%. National Health and Morbidity Survey (2015) pula mendapati prevalen ini terus meningkat kepada 47.7%, iaitu seorang daripada dua orang rakyat Malaysia yang berumur 18 tahun dan ke atas mengalami masalah berlebihan berat badan atau obes.

q DEFINISI OBESITI Obesiti didefinisikan sebagai pengumpulan lemak badan secara berlebihan dan luar biasa. Secara

umumnya, lelaki dewasa dengan lemak badan >25% dan wanita dewasa dengan lemak badan >35% adalah dianggap sebagai obes. Obesiti merupakan masalah kesihatan yang diukur menggunakan Indeks Jisim Tubuh (IJT). IJT merupakan klasifikasi untuk obesiti menggunakan berat dan tinggi seseorang.

q KAEDAH PENGUKURAN PENILAIAN STATUS BERAT BADAN

Indeks Jisim Tubuh (IJT)

Ukuran antropometri yang akan dijalankan adalah berat dan tinggi bagi mendapatkan nilai Indeks Jisim Tubuh (IJT) menggunakan formula berikut:

Indeks Jisim Tubuh : Berat (kg) / Tinggi (m) x Tinggi (m)


50

Rajah 1 : Kategori Indeks Jisim Tubuh (IJT)

Ukur Lilit Pinggang

Rajah 2 : Kaedah mengukur lilit pinggang

Rajah 3 : Cut-off point ukur lilit pinggang

UKUR LILIT PINGGANG



q JENIS-JENIS OBESITI

Perbezaan di antara kegemukkan bentuk buah apple dan bentuk buah pear

i. Bentuk buah Apple • Pengumpulan lemak yang berlebihan di bahagian atas garisan pinggang. • Melibatkan lemak berlebihan di viseral (dalaman) dan di bawah kulit. • Ukur lilit abdomen lebih besar berbanding bahagian punggung dan peha. • Kebiasaanya dikaitkan dengan sindrom metabolik dan masalah kesihatan yang berkaitan penyakit

tidak berjangkit seperti diabetes, hipertensi dan penyakit kardiovaskular.

ii. Bentuk buah Pear • Pengumpulan lemak yang berlebihan di bahagian bawah garisan pinggang. • Pinggang lebih kecil berbanding obesiti bentuk epal tetapi mempunyai pinggul yang lebih besar. • Kebanyakan lemak disimpan di bawah kulit. • Kurang dikaitkan dengan masalah kesihatan yang berkaitan penyakit tidak berjangkit tetapi

melibatkan masalah penyakit sendi di bahagian kaki.

q JENIS-JENIS OBESITI

Rajah 4 : Jenis obesiti bentuk badan epal dan bentuk badan pear

Perbezaan di antara kegemukkan bentuk buah apple dan bentuk buah pear

i. Bentuk buah Apple • Pengumpulan lemak yang berlebihan di bahagian atas garisan

pinggang. • Melibatkan lemak berlebihan di viseral (dalaman) dan di bawah kulit. • Ukur lilit abdomen lebih besar berbanding bahagian punggung dan

peha. • Kebiasaanya dikaitkan dengan metabolik sindrom dan masalah

kesihatan yang berkaitan penyakit tidak berjangkit seperti diabetes, hipertensi dah kardiovaskular.

ii. Bentuk buah Pear • Pengumpulan lemak yang berlebihan di bahagian bawah garisan

pinggang. • Pinggang lebih kecil berbanding obesiti bentuk epal tetapi mempunyai

pinggul yang lebih besar. • Kebanyakan lemak disimpan d bawah kulit. • Kurang dikaitkan dengan masalah kesihatan yang berkaitan penyakit

tidak berjangkit tetapi melibatkan masalah penyakit sendi di bahagian kaki.

EPAL Atas pinggang

pA

l

p

PEAR Bawah pinggang

pA

l

p


52

q FAKTOR-FAKTOR RISIKO OBESITI

• Umur

Peningkatan umur akan menyebabkan kadar metabolisma menurun. Oleh itu kenaikan berat badan akan ketara walaupun tiada sebarang pertukaran dan penambahan di dalam tabiat pemakanan dalam aspek jumlah, jenis dan kekerapan.

• Gender (Jantina)

Kaum wanita mempunyai lebih kebarangkalian untuk menjadi obes berbanding dengan lelaki. Ini adalah kerana wanita mempunyai kadar metabolisma yang rendah lebih rendah berbanding lelaki. Masalah obesiti ini akan menjadi semakin kritikal apabila wanita menopause.

• Genetik

79% daripada kanak-kanak berumur 10 hingga 14 tahun dengan sekurang-kurangnya seorang ibu bapa yang obes menjadi obes, tanpa mengira sama ada ibu bapa tersebut obes disebabkan oleh keturunan atau persekitaran (Malaysia Dietary Guideline for Children and Adolescents, Kementerian Kesihatan Malaysia. 2013)

• Aktiviti fizikal

Kurang melakukan aktiviti fizikal dan tidak menjaga pemakanan adalah faktor yang sangat penting di dalam peningkatan obesiti.

• Faktor psikologi

Ramai individu yang makan berlebihan apabila menghadapi tekanan atau mempunyai ketidak stabilan emosi.

• Penyakit

Walaupun tidak kerap, obesiti boleh berlaku kepada pesakit yang mempunyai penyakit hypothyroidism, kemurungan atau penyakit di bahagian otak yang menyebabkan pesakit makan berlebihan.

• Ubat-ubatan

Ubat seperti steroid atau ubat untuk merawat kemurungan boleh menyumbang kepada obesiti.



q PUNCA OBESITI

• Berlaku disebabkab oleh ketidak seimbangan tenaga di antara tenaga masuk dan tenaga keluar. • Status berat badan adalah bergantung kepada kesesuaian pengambilan tenaga melalui makanan dan

minuman dan penggunaan tenaga melalui fungsi asas tubuh dan aktiviti fizikal dalam jangka panjang yang dipanggil sebagai keseimbangan tenaga.

• Ketidakseimbangan dalam pengambilan makanan dan penggunaan tenaga akan menyebabkan obesiti.

q KESAN-KESAN OBESITI KEPADA KESIHATAN

• Penyakit jantung koronari • Penyakit batu hempedu • Penyakit hati berlemak (Fatty liver) • Diabetes Mellitus • Hipertensi • Kemurungan • Pernafasan tersekat waktu tidur (Sleep Apnea) • Kegagalan jantung • Sakit sendi (lutut, pinggang) • Kanser • Kurang kesuburan

q KEBAIKAN MENCAPAI BERAT BADAN NORMAL

• Mengurangkan risiko penyakit seperti diabetes, tekanan darah tinggi, penyakit sendi, penyakit jantung, kematian dan penyakit yang berkaitan dengan kegemukkan.

• Rasa sihat • Menambahkan keyakinan diri yang tinggi • Senang bergerak • Kelihatan segak / menawan


54

04 LAMPIRAN

• Slaid ceramah Faktor dan Kesan Obesiti kepada Kesihatan • Borang ujian pra dan pasca ceramah Faktor-Faktor Dan Kesan Obesiti Kepada Kesihatan

05 SUMBER RUJUKAN

• Clinical Practice Guideline on Management of Obesity, Kementerian Kesihatan Malaysia (2004) • Malaysia Dietary Guidelines, Kementerian Kesihatan Malaysia (2010) • Malaysia Dietary Guideline for Children and Adolescents, Kementerian Kesihatan Malaysia (2013) • Garis panduan Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit, Kementerian Kesihatan Malaysia (2018) • Modul Intervensi Obesiti Di Tempat Kerja, Kementerian Kesihatan Malaysia (2011) • Portal Info Sihat – Obesiti, Kementerian Kesihatan Malaysia




56




58




60




62




64



BORANG UJIAN PRA DAN PASCA CERAMAH FAKTOR-

FAKTOR DAN KESAN OBESITI KEPADA KESIHATAN Sila tandakan di ( √ )diruang yang berkenaan

BIL SOALAN JAWAPAN BETUL SALAH

1. Obesiti adalah satu masalah kesihatan global

2. Obesiti adalah pengumpulan lemak badan secara berlebihan

3. Hanya berat tubuh badan sahaja digunakan untuk mengukur kegemukan seseorang

4. Seseorang dengan BMI 23kg/m2 (Pertubuhan Kesihatan Sedunia, WHO) adalah dianggap berlebihan berat badan

5. Kegemukan juga boleh diukur dengan ukur lilit pinggang

6. Lelaki mempunyai lebih kebarangkalian untuk menjadi obes

7. Obesiti boleh menyebabkan kemurungan dan kanser

8. Gangguan tidur dan sakit sendi bukan antara kesan obesiti

9. Risiko penyakit diabetes boleh dikurangkan dengan penurunan berat badan

10. Seseorang akan kelihatan segak dan lebih bertenaga dengan penurunan berat badan

Lampiran 7

BORANG UJIAN PRA DAN PASCA CERAMAH FAKTOR-

FAKTOR DAN KESAN OBESITI KEPADA KESIHATAN Sila tandakan di ( √ )diruang yang berkenaan

BIL SOALAN JAWAPAN BETUL SALAH

1. Obesiti adalah satu masalah kesihatan global



4. Seseorang dengan BMI 23kg/m2 (Pertubuhan Kesihatan Sedunia, WHO) adalah dianggap berlebihan berat badan







Lampiran 7


66

JAWAPAN UJIAN PRA DAN PASCA CERAMAH

FAKTOR-FAKTOR DAN KESAN OBESITI KEPADA KESIHATAN

BIL SOALAN JAWAPAN

BETUL SALAH

1. Obesiti adalah satu masalah kesihatan global √


√


√

4. Seseorang dengan BMI 23 kg/m2 (Pertubuhan Kesihatan Sedunia, WHO) adalah dianggap berlebihan berat badan

√


√


√


√


√


√


√

Lampiran 8

JAWAPAN UJIAN PRA DAN PASCA CERAMAH

FAKTOR-FAKTOR DAN KESAN OBESITI KEPADA KESIHATAN

BIL SOALAN JAWAPAN

BETUL SALAH

1. Obesiti adalah satu masalah kesihatan global √


√


√

4. Seseorang dengan BMI 23 kg/m2 (Pertubuhan Kesihatan Sedunia, WHO) adalah dianggap berlebihan berat badan

√


√


√


√


√


√


√

Lampiran 8

Isikan sukupinggan dengan

ikan atausumber protein

yang lain

Isikan sukupinggan dengannasi atau sumber

karbohidratyang lain

Isikan separuhpinggan dengan buah

dan sayur

1

2

3

MODUL AMALAN PEMAKANAN SIHAT


68

01 OBJEKTIF MODUL

i. Mengetahui asas pemakanan sihat dan saiz sajian berdasarkan Piramid Makanan Malaysia. ii. Mengetahui keperluan kalori individu berdasarkan Piramid Makanan Malaysia. iii. Mengetahui cara membaca label pemakanan dengan betul iv. Mengetahui sasaran penurunan berat badan bagi tempoh 6 bulan pertama.

02 PANDUAN MODUL

PENCERAMAH

• Pegawai Sains (Pemakanan)

KEPERLUAN MODUL

• Slaid : - Ceramah Asas Pemakanan Sihat - Ceramah Fahami Label Makanan - Ceramah Pelan Penurunan Berat Badan - Ceramah Tren Diet Terkini - Taklimat MyNutriDiari 2

• Model/ Risalah - Poster Piramid Makanan Malaysia - Pinggan Sihat Malaysia - Produk makanan & minuman (kotak/ plastik/ botol yang mengandungi label makanan) - Alatan sukatan isi rumah (sudu, senduk, mangkuk, pinggan)

• Borang Aku Janji • Borang Makan Sihat Weekly Challenge • Borang Pelan Penurunan Berat Badan • Borang kuiz label pemakanan • Borang Ujian Pra dan Pasca Modul Amalan Pemakanan Sihat



PERSEDIAAN MODUL

• Penceramah mengagihkan Borang pra ujian sebelum dan pasca ujian selepas seminar.

• Modul dijalankan seperti di bawah :

AKTIVITI TEMPOH MASA

Pra ujian 10 minit

Ceramah Asas Pemakanan Sihat 30 minit

Praktikal Saiz Sajian Makanan 30 minit

Ceramah Label Makanan 30 minit

Pratikal Label Makanan 30 minit

Pelan Penurunan Berat Badan & Sesi Praktikal 1 jam

Ceramah Tren Diet Terkini 15 minit

Taklimat Aplikasi MyNutriDiari 2 10 minit

Praktikal Aplikasi MyNutriDiari 2 30 minit

Pasca Ujian 10 minit


70

03 KANDUNGAN MODUL

q ASAS PEMAKANAN SIHAT

Ceramah Lampiran Slaid Asas Pemakanan Sihat

Praktikal 1. Bahagikan makanan mengikut kumpulan makanan : - Beras, mi, roti, bijirin, produk bijirin dan ubian - Buah - Sayur - Ikan, daging, ayam, telur dan kekacang - Susu & produk tenusu 2. Meminta peserta untuk menyediakan satu sajian bagi setiap kumpulan makanan mengikut

kebiasaan yang diambil. 3. Penceramah menilai dan membetulkan saiz sajian mengikut saranan keperluan kalori individu. 4. Meminta peserta menyediakan satu sajian bagi pertukaran setiap kumpulan makanan.

Keperluan • Alatan sukatan isi rumah • Bahan makanan • Risalah Piramid Makanan Malaysia/ Pinggan Sihat Malaysia • Model Pinggan Sihat Malaysia

q LABEL MAKANAN

Ceramah Lampiran Slaid Label Makanan

Praktikal 1. Bahagikan peserta kepada kumpulan kecil 2. Edarkan bahan makanan & minuman 3. Edarkan borang kuiz label pemakanan

Keperluan • Produk makanan & minuman (kotak/plastik/botol yang mengandungi label makanan) • Borang Kuiz Label Pemakanan



q PELAN PENURUNAN BERAT BADAN

Ceramah Lampiran Slaid Pelan Penurunan Berat Badan Lampiran Slaid Makan Sihat Weekly Challenge

Praktikal 1. Edarkan borang Pelan Penurunan Berat Badan. 2. Menjalankan aktiviti pengiraaan pelan penurunan berat badan berdasarkan slaid. 3. Nyatakan sasaran pelan penurunan berat badan secara individu selepas 6 bulan. 4. Edarkan borang Makan Sihat Weekly Challenge (Lampiran) 5. Memberi penerangan Makan Sihat Weekly Challenge bagi tempoh 6 bulan

Keperluan • Borang Makan Sihat Weekly Challenge

q TREN DIET TERKINI

Ceramah Lampiran Slaid Tren Diet Terkini

q MYNUTRIDIARI 2

Ceramah Lampiran Slaid Taklimat MyNutriDiari 2


72

04 LAMPIRAN

• Slaid : - Ceramah Asas Pemakanan Sihat - Ceramah Fahami Label Makanan - Ceramah Pelan Penurunan Berat Badan - Ceramah Tren Diet Terkini - Taklimat MyNutriDiari 2 • Borang Makan Sihat Weekly Challenge • Borang Pra dan Pasca Ujian

05 SUMBER RUJUKAN

• Malaysian Dietary Guidelines, Kementerian Kesihatan Malaysia ( 2010) • Guidelines on Healthier Choice Logo Malaysia, Kementerian Kesihatan Malaysia (2017) • Modul Pengurusan Berat Badan Trim & Fit, Jabatan Kesihatan Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur dan

Putrajaya (2010) • Modul KOSPEN, Kementerian Kesihatan Malaysia (2013) • Modul Pinggan Sihat Malaysia, Kementerian Kesihatan Malaysia (2016) • Clinical Sports Nutrition, 4th Edition, Louise Burke and Vicki Deakin, Mc Graw Hil Education (2009)




74




76




78




80




82




84




86




88




90




92




94




96




98




100




102




104




106




108




110




112




114




116




118




120




122



Bor

ang

Mak

an S

ihat

Wee

kly

Cha

lleng

e B

ulan

1 d

an B

ulan

2

Nam

a :

No.

ID P

eser

ta :

BIL BULA

N/

MING

GU

BULA

N 1

BULA

N 2

Ming

gu 1

Ming

gu 2

Mi

nggu

3 Mi

nggu

4 Mi

nggu

1 Mi

nggu

2 Mi

nggu

3 Mi

nggu

4

Tabi

at

1 2

3 4

5 6

7 1

2 3

4 5

6 7

1 2

3 4

5 6

7 1

2 3

4 5

6 7

1 2

3 4

5 6

7 1

2 3

4 5

6 7

1 2

3 4

5 6

7 1

2 3

4 5

6 7

1

Hany

a m

inum

air

koso

ng

saha

ja 6

-8

gelas

seha

ri

2

Hadk

an

mak

anan

m

anis

(1

kali

/ming

gu)

3

Mak

an 2

sa

jian

buah

-bu

ahan

se

tiap

hari

4 M

akan

3

sajia

n sa

yur

setia

p ha

ri

5

Hadk

an

mak

anan

be

rgor

eng

(2 ka

li/ m

inggu

)

6

Hadk

an

mak

anan

be

rsanta

n (1

kali/

ming

gu)

Pe

rmul

aan

tabi

at p

emak

anan

mak

an s

ihat

wee

kly

chal

leng

e (W

AJI

B la

ksan

akan

tabi

at)

Lo

rekk

an ji

ka b

erja

ya m

ener

uska

n sa

sara

n ta

biat

Not

a : B

oran

g M

akan

Sih

at W

eekly

Cha

lleng

e Bu

lan

1 hi

ngga

Bul

an 2

aka

n di

sem

ak p

ada

sesi

Rund

ing

Cara

Pem

akan

an s

usul

an 1

Lam

pira

n 14


124

Bor

ang

Mak

an S

ihat

Wee

kly

Cha

lleng

e B

ulan

3 h

ingg

a B

ulan

6

N

ama

: N

o. ID

Pes

erta

:

BIL

BULA

N/ M

INGG

U

BULA

N 3

BULA

N 4

BULA

N 5

BULA

N 6

Ming

gu 1

Ming

gu 2

Mi

nggu

3 Mi

nggu

4 Mi

nggu

Mi

nggu

Mi

nggu

Tabi

at

1 2

3 4

5 6

7 1

2 3

4 5

6 7

1 2

3 4

5 6

7 1

2 3

4 5

6 7

1 2

3 4

1 2

3 4

1 2

3 4

1 Ha

nya

minu

m a

ir ko

song

saha

ja 6

-8 g

elas s

ehar

i

2 Ha

dkan

mak

anan

man

is (1

kali /

ming

gu)

3 M

akan

2 sa

jian

buah

-bua

han

setia

p ha

ri

4 M

akan

3 sa

jian

sayu

r set

iap h

ari

5 Ha

dkan

mak

anan

ber

gore

ng (2

kali/

ming

gu)

6 Ha

dkan

mak

anan

besantan

(1

kali/

ming

gu)

7 M

akan

mak

anan

ber

sera

t set

iap h

ari

(sep

aruh

dar

i bijir

in ad

alah

bijirin

pen

uh)

8 Ha

dkan

mak

anan

sege

ra (1

kali/

bulan

)

9 Ha

dkan

mak

anan

ring

an

(1 ka

li/ m

inggu

)

Pe

rmul

aan

tabi

at p

emak

anan

mak

an s

ihat

wee

kly

chal

leng

e (W

AJI

B la

ksan

akan

tabi

at)

Lo

rekk

an ji

ka b

erja

ya m

ener

uska

n sa

sara

n ta

biat

Not

a : B

oran

g M

akan

Sih

at W

eekly

Cha

lleng

e Bu

lan

3 hi

ngga

Bul

an 6

aka

n di

sem

ak p

ada

sesi

Run

ding

Car

a Pe

mak

anan

sus

ulan

2



Modul Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit | 114

BORANG UJIAN PRA & PASCA CERAMAH MODUL AMALAN PEMAKANAN SIHAT

1. Antara berikut yang manakah merupakan satu sajian karbohidrat? a. Tiga cawan nasi b. Satu cawan pasta c. Empat keping roti

2. Sila isi kumpulan makanan dalam pinggan sihat:

3. Sila kira berat badan ideal bagi kes berikut:

4. Berikan 3 maklumat yang boleh didapati daripada panel maklumat pemakanan sesuatu produk makanan?

a. _______________ b. _______________ c. _______________

5. Berapa gelas air yang perlu diminum setiap hari? _________ gelas

b.

a.

c.

80 29

BMI= 23

Tinggi: 1.65 m

Lampiran 15


126

JAWAPAN UJIAN PRA & PASCA CERAMAH MODUL AMALAN PEMAKANAN SIHAT

1. b.

2. a. Nasi , mi, roti, bijirin, produk bijirin dan ubi b. Ikan, ayam, daging dan kekacang

c. sayur-sayuran dan buah-buahan

3. 62.6 kg

4. a. saiz hidangan

b. senarai nutrien

c. kandungan nutrien

5. 6-8 gelas air

MODUL SENAMAN DAN AKTIVITI

FIZIKAL


128

01 OBJEKTIF MODUL

i. Mengetahui dan memahami kaedah senaman/aktiviti fizikal yang betul. ii. Mengetahui, memahami dan melaksanakan ujian kecergasan yang ditetapkan. iii. Meningkatkan kesedaran terhadap kepentingan senaman/aktiviti fizikal dan ujian kecergasan.

02 PANDUAN MODUL

PENCERAMAH • Pegawai Pemulihan Perubatan (Fisioterapi) • Pegawai Pendidikan Kesihatan • Jurulatih Kecergasan Bertauliah

KEPERLUAN MODUL • Slaid Ceramah Senaman dan Aktiviti Fizikal • Peralatan senaman • Resistance exercise band • Dumbell (2-8kg)

PERSEDIAAN MODUL • Penceramah mengagihkan peserta kepada 5 kumpulan. Setiap peserta dibekalkan dengan resistance

band. • Masa


Ceramah 30 minit

Sesi praktikal 45 minit



03 KANDUNGAN MODUL

q PENGENALAN

• Aktiviti fizikal bermaksud sebarang pergerakan anggota tubuh badan yang meningkatkan penggunaan tenaga lebih daripada semasa kita sedang berehat atau tidur.

• Senaman adalah aktiviti fizikal yang terancang, bersistematik, dilakukan berulang-ulang untuk meningkatkan tahap kecergasan.

q SARANAN AKTIVITI FIZIKAL GLOBAL PERTUBUHAN KESIHATAN SEDUNIA 2010


KANDUNGAN MODUL 3

q PENGENALAN

• Aktiviti fizikal bermaksud sebarang pergerakan anggota tubuh badan yang

meningkatkan penggunaan tenaga lebih daripada semasa kita sedang

berehat atau tidur.

• Senaman adalah aktiviti fizikal yang terancang, bersistematik, dilakukan

berulang-ulang untuk meningkatkan tahap kecergasan.

q SARANAN AKTIVITI FIZIKAL GLOBAL PERTUBUHAN KESIHATAN SEDUNIA

2010

5-17 thn Kumpulan ini perlu melakukan aktiviti fizikal intensiti sederhana hingga tinggi

sekurang-kurangnya 60 minit setiap hari.

18-64 thn Kumpulan ini perlu melakukan aktiviti fizikal intensiti sederhana sekurang-kurangnya

150 minit seminggu atau 75 minit seminggu bagi aktiviti berintensiti tinggi.

65 thn

ke atas

Kumpulan ini perlu melakukan aktiviti fizikal intensiti sederhana sekurang-kurangnya

150 minit atau 75 minit seminggu bagi aktiviti berintensiti tinggi.


KANDUNGAN MODUL 3

q PENGENALAN

• Aktiviti fizikal bermaksud sebarang pergerakan anggota tubuh badan yang

meningkatkan penggunaan tenaga lebih daripada semasa kita sedang

berehat atau tidur.

• Senaman adalah aktiviti fizikal yang terancang, bersistematik, dilakukan

berulang-ulang untuk meningkatkan tahap kecergasan.

q SARANAN AKTIVITI FIZIKAL GLOBAL PERTUBUHAN KESIHATAN SEDUNIA

2010

5-17 thn Kumpulan ini perlu melakukan aktiviti fizikal intensiti sederhana hingga tinggi

sekurang-kurangnya 60 minit setiap hari.

18-64 thn Kumpulan ini perlu melakukan aktiviti fizikal intensiti sederhana sekurang-kurangnya

150 minit seminggu atau 75 minit seminggu bagi aktiviti berintensiti tinggi.

65 thn

ke atas

Kumpulan ini perlu melakukan aktiviti fizikal intensiti sederhana sekurang-kurangnya

150 minit atau 75 minit seminggu bagi aktiviti berintensiti tinggi.


130

q FAEDAH BERSENAM

• Menguatkan otot jantung • Mengurangkan bad cholestrol • Mengurangkan tekanan darah • Lebih bertenaga • Pengurusan diabetes • Mencegah dan merawat osteoporosis • Meningkatkan self esteem

q FAEDAH MELAKUKAN AKTIVITI FIZIKAL

KOMPONEN KECERGASAN PENERANGAN

Ketahanan kardiovaskular Kemampuan otot jantung berfungsi dalam jangkamasa

yang panjang tanpa merasa terlalu letih. (stamina)

Ketahanan otot Kemampuan otot untuk melakukan pengecutan berulang

dalam satu jangka masa tertentu.

Kekuatan otot Kekuatan maksima oleh otot tertentu bagi menahan beban.

Fleksibiliti Kemampuan sendi bergerak pada kadar paling maksimum.

Komposisi badan Peratusan berat badan dan lemak dalam badan.



q JENIS AKTIVITI FIZIKAL

KATEGORI CONTOH

Aktiviti fizikal untuk jantung • Berjalan pantas

• Berlari

• Berbasikal

• Berenang

• Bermain futsal

Aktiviti fizikal untuk memantapkan otot • Latihan bebanan di gimnasium

• Senaman menggunakan resistance band (getah

senaman)

• Freeweight exercise seperti burpees, push ups, plank,

squat

q JENIS AKTIVITI FIZIKAL


132

CONTOH

q JENIS-JENIS SENAMAN

AEROBIK



ANAEROBIK

q PANDUAN MELAKUKAN SENAMAN

SEBELUM SENAMAN

• Pakai pakaian sesuai seperti tracksuit, kasut sukan & stokin. • Kasut pula bergantung kepada jenis aktiviti. Kasut futsal/badminton tidak sesuai untuk berlari. • Jika ke gimnasium untuk melakukan senaman latihan bebanan, guna kasut yang mempunyai

tapak rata agar mendapat cengkaman lebih kuat. • Anda WAJIB memanaskan badan sebelum melakukan regangan. Jika terus melakukan regangan

tanpa panaskan badan kecenderungan kecederaan akan jadi lebih tinggi. • PASTIKAN tahap kesihatan diperiksa


134

SEMASA SENAMAN • Minum air kosong secukupnya. • Bawa gula-gula bagi pesakit diabetes. • Bersenam di tempat tumpuan ramai seperti taman rekreasi / padang permainan atau dataran

yang khusus untuk aktiviti senaman. • Ajak ahli keluarga atau rakan untuk menambahkan semangat dan motivasi.

*Tidak salah untuk bersenam di waktu malam asalkan tubuh badan kita mampu dan tidak berada dalam keadaan letih lesu.

SELEPAS SENAMAN • Perlahankan intensiti aktiviti supaya kadar nadi kembali normal. • Berjalan seketika dan tarik nafas dalam-dalam. • Minum air secukupnya • Lakukan regangan samada secara berdiri atau duduk.

*Air kosong lebih baik berbanding air isotonik. Jika kita melakukan aktiviti intensiti tinggi dalam tempoh lama contohnya 60 minit ke atas berterusan (contoh: berlari jarak jauh) maka kita boleh mengambil air isotonik untuk mengembalikan tenaga dengan cepat.



04 LAMPIRAN

• Slaid Senaman dan Aktiviti Fizikal

05 SUMBER RUJUKAN

• Intervensi Pengurusan Berat Badan IFitEr, Kementerian Kesihatan Malaysia (2018) • Garis Panduan Pengurusan Obesiti Profesion Fisioterapi, Kementerian Kesihatan Malaysia (2018) • Exercise Testing & Prescription, David C. Nieman (2003)


136




138




140




142




144




146




148




150

MODUL MOTIVASI


152

01 OBJEKTIF MODUL

i. Mengenali kekuatan dan kelemahan diri dalam membuat perubahan tingkahlaku. ii. Mendapat celik akal dalam mengekalkan gaya hidup sihat.

02 PANDUAN MODUL

PENCERAMAH

• Pegawai Psikologi (Kaunseling)

Keperluan Modul

q Mengukur Tahap Emosi Dan Kesediaan Untuk Berubah

• Slaid ceramah Fat to Fit • Borang Saringan Depression Anxiety Stress Scale (DASS 21) • Borang University of Rhode Island Change Assessment Scale (URICA) • Pensil • Pemadam

q Meningkatkan Celik Akal Untuk Mengurangkan Berat Badan

• Slaid ceramah WDEP (Want, Do, Evaluate, Plan) • Lembaran Aktiviti WDEP (Want, Do, Evaluate, Plan) • Carta Tingkahlaku • Teks Terapi Kemaafan • Projektor • Pembesar Suara • Laptop • Muzik Relaksasi



PERSEDIAAN MODUL

Masa


MENGUKUR TAHAP EMOSI DAN KESEDIAAN UNTUK BERUBAH 30 minit

- Depression Anxiety Stress Scale

- University of Rhode Island Change Assessment Scale (URICA)

MENINGKATKAN CELIK AKAL UNTUK MENGURANGKAN BERAT BADAN 90 minit

- Teknik Anchoring

- WDEP Model dan Carta Tingkahlaku Pengurusan Berat Badan

- Teknik Pernafasan dan Terapi Kemaafan


154

03 KANDUNGAN MODUL

qMENGUKUR TAHAP EMOSI DAN KESEDIAAN UNTUK BERUBAH

Objektif

Di akhir sesi, kumpulan sasar akan memahami tahap emosi diri dan tahap kesediaan untuk berubah ke arah gaya hidup yang lebih sihat

Arahan Aktiviti

i. Depression Anxiety Stress Scale (DASS 21) a) Pegawai Psikologi mengedarkan borang saringan DASS 21 kepada semua peserta b) Pegawai Psikologi mentadbir saringan DASS 21 c) Pegawai Psikologi menganalisa skor bersama peserta d) Pegawai Psikologi menerangkan keputusan saringan kepada peserta

ii. University of Rhode Island Change Assessment Scale (URICA) a) Pegawai Psikologi mengedarkan borang URICA b) Pegawai Psikologi mentadbir ujian URICA c) Pegawai Psikologi menganalisa skor untuk panduan sepanjang program ini.

Panduan Menilai Keberkesanan Aktiviti

Peserta mengetahui tahap kemurungan, kebimbangan dan stres



qMENINGKATKAN CELIK AKAL UNTUK MENGURANGKAN BERAT BADAN

Objektif

Di akhir sesi, kumpulan sasar akan dapat meningkatkan kefahaman mengenai hubungan kognitif, emosi dan tingkahlaku dalam membantu mengurangkan berat badan.

Isi Kandungan

a) Anchoring Technique b) WDEP Model dan Carta Tingkahlaku c) Teknik Pernafasan dan Terapi Kemaafan

Arahan Aktiviti : Aktiviti 1, 2 dan 3 adalah wajib

i. Aktiviti 1: Anchoring Technique (15 minit) a) Aktiviti ini dijalankan dalam kumpulan kecil. b) Peserta diarahkan untuk berada di dalam beberapa kumpulan kecil. c) Setiap kumpulan diminta untuk berbincang dan memilih satu tagline atau kata-kata positif yang

berkaitan dengan pengurusan berat badan. Contoh : “Saya nak kurus... Yes!!! Yes!!! Yes!!!” d) Wakil kumpulan diminta untuk mengetuai laungan tagline yang telah dipilih oleh kumpulan

masing-masing diikuti oleh kesemua ahli kumpulan. e) Pegawai Psikologi membuat rumusan aktiviti yang dilakukan.

ii. Aktiviti 2: WDEP Model dan Carta Tingkahlaku (30 minit) a) Aktiviti ini dijalankan di dalam kumpulan kecil. b) Pegawai Psikologi mengedarkan lembaran kerja Model WDEP seperti lampiran. c) Pegawai Psikologi menerangkan setiap satu fungsi Model seperti di dalam slaid: W-Want,

D-Doing, E-Evaluate, P-Plan. d) Peserta diminta untuk mengisi lembaran tersebut dengan dibantu oleh Pegawai Psikologi. e) Seterusnya, Pegawai Psikologi mengedarkan Carta Tingkahlaku kepada setiap peserta. f) Dengan bantuan Pegawai Psikologi, peserta diminta untuk merekodkan Perancangan

Tingkahlaku berdasarkan Model WDEP (P-Plan) sehingga tempoh pertemuan seterusnya.


156

iii. Aktiviti 3: Teknik Pernafasan dan Terapi Kemaafan

a) Aktiviti ini dijalankan dalam kumpulan besar b) Peserta diminta untuk duduk bersandar dalam keadaan selesa c) Pegawai Psikologi membimbing peserta untuk melakukan teknik pernafasan. d) Seterusnya, Pegawai Psikologi membimbing peserta untuk melakukan terapi kemaafan

berdasarkan teks di lampiran.


Aktiviti 1: a) Peserta dapat meningkatkan semangat motivasi yang tinggi dan sentiasa berfikiran positif.

Aktiviti 2: a) Peserta dapat mengetahui matlamat, tindakan, penilaian dan perancangan diri dalam pengurusan

berat badan. b) Peserta dapat membuat pemantauan tingkahlaku sendiri sepanjang program.

Aktiviti 3: a) Peserta dapat menenangkan diri dengan teknik pernafasan yang teratur. b) Peserta dapat memaafkan serta menerima diri dan orang sekeliling.



04 LAMPIRAN

• Slaid ceramah Fat to Fit • Borang Saringan Depression Anxiety Stress Scale (DASS 21) • Borang University of Rhode Island Change Assessment Scale (URICA) • Lembaran Aktiviti WDEP • Carta Tingkahlaku Pengurusan Berat Badan

05 SUMBER RUJUKAN

• Garis Panduan Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit, Kementerian Kesihatan Malaysia (2018) • Kit Lengkap Motivational Interviewing : Profesion Pegawai Psikologi, Suraya Banu (2018)


158




160




162




164




166




168




170




172


Bahagian Pemakanan, Kementerian Kesihatan Malaysia, 2020 173Modul Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit | 162

BAHAGIAN 1

Sila baca setiap kenyataan di bawah dan bulatkan jawapan anda pada kertas jawapan berdasarkan jawapan 0, 1, 2 atau 3 bagi menggambarkan keadaan anda sepanjang minggu yang lalu.Tiada jawapan yang betul atau salah. Jangan mengambil masa yang terlalu lama untuk menjawab mana-mana kenyataan. Please read each statement and circle number 0, 1, 2 or 3 which indicates how much the statement applied to you over the past week. There are no right or wrong answers. Do not spend too much time on any statement. Skala pemarkahan adalah seperti berikut : The rating scale is as follows : 0 Tidak langsung menggambarkan keadaan saya Did not apply to me at all 1 Sedikit atau jarang-jarang menggambarkan keadaan saya Applied to me to some degree, or some of the time 2 Banyak atau kerapkali menggambarkan keadaan saya Applied to me to a considerable degree, or a good part of time 3 Sangat banyak atau sangat kerap menggambarkan keadaan saya Applied to me very much, or most of the time

1. Saya dapati diri saya sukar ditenteramkan I found it hard to wind down

0

1

2

3

2. Saya sedar mulut saya terasa kering I was aware of dryness of my mouth

0

1

2

3

3. Saya tidak dapat mengalami perasaan positif sama sekali I couldn’t seem to experience any positive feeling at all

0

1

2

3

4. Saya mengalami kesukaran bernafas (contohnya pernafasan yang laju,tercungap-cungap walaupun tidak melakukan senaman fizikal) I experienced breathing difficulty (eg, excessively rapid breathing, breathlessness in the absence of physical exertion)

0

1

2

3

5. Saya sukar untukmendapatkan semangat bagi melakukan sesuatu perkara I found it difficult to work up the initiative to do things

0

1

2

3

6. Saya cenderung untuk bertindak keterlaluan dalam sesuatu keadaan I tended to over-react to situations

0

1

2

3

7. Saya rasa menggeletar (contohnya pada tangan) I experienced trembling (eg,in the hands)

0

1

2

3

8. Saya rasa saya menggunakan banyak tenaga dalam keadaan cemas I felt that I was using a lot of nervous energy

0

1

2

3

SARINGAN MINDA SIHAT

SOAL SELIDIK DASS

Langkah 1 : Sila baca dan jawab soal selidik DASS

Langkah 2 : Masukkan skala markah jawapan ke dalam ruangan kosong dibahagian 2, mengikut soalan (S) bagi setiap kategori (Stres,Anzieti dan Kemurungan)

Langkah 3 : Jumlahkan skala markah bagi setiap kategori bagi mengetahui tahap status kesihatan mental anda

Langkah 4 : Sila isikan keputusan dalam bahagian 3 dan isikan dalam keratan di muka hadapan.


174


9. Saya bimbang keadaan di mana saya mungkin menjadi panik dan melakukan perkara yang membodohkan diri sendiri I was worried about situations in which I might panic and make a fool of myself

0

1

2

3

10. Saya rasa saya tidak mempunyai apa-apa untuk diharapkan I felt that I had nothing to look forward to

0

1

2

3

11. Saya dapati diri saya semakin gelisah I found myself getting agitate

0

1

2

3

12. Saya rasa sukar untuk relaks I found it difficult to relax

0

1

2

3

13. Saya rasa sedih dan murung I felt down-hearted and blue

0

1

2

3

14. Saya tidak dapat menahan sabar dengan perkara yang menghalang saya meneruskan apa yang saya lakukan I was intolerant of anything that kept me from getting on with what I was doing

0

1

2

3

15. Saya rasa hampir-hampir menjadi panik/cemas I felt I was close to panic

0

1

2

3

16. Saya tidak bersemangat dengan apa jua yang saya lakukan I was unable to become enthusiastic about anything

0

1

2

3

17. Saya tidak begitu berharga sebagai seorang individu I felt I wasn’t worth much as a person

0

1

2

3

18. Saya rasa yang saya mudah tersentuh I felt that I was rather touchy

0

1

2

3

19. Saya sedar tindakbalas jantung saya walaupun tidak melakukan aktiviti fizikal (contohnya kadar denyutan jantung bertambah, atau denyutan jantung berkurangan) I was aware of the action of my heart in the absence of physialexertion (eg, sense of heart rate increase, heart missing a beat)

0

1

2

3

20. Saya berasa takut tanpa sebab yang munasabah I felt scared without any good reason

0

1

2

3

21. Saya rasa hidup ini tidak bermakna I felt that life was meaningless

0

1

2

3




BAHAGIAN 2

Panduan Mengira Skor :- Masukkan skala markah jawapan bagi soalan (S) bagi setiap kategori.

STRES

Soalan

S1

S6

S8

S11

S12

S14

S18

Jumlah

Markah

ANZIETI

Soalan

S2

S4

S7

S9

S15

S19

S20

Jumlah

Markah

KEMURUNGAN (DEPRESSION)

Soalan

S3

S5

S10

S13

S16

S17

S21

Jumlah

Markah

Selepas dijumlahkan, sila rujuk kepada petak skor saringan dan terjemahkan jumlah skor untuk mengetahui tahap status kesihatan mental anda.

SKOR SARINGAN

Kemurungan

Anzieti

Stres

Normal

0-5

0-4

0-7

Ringan

6-7

5-6

8-9

Sederhana

8-10

7-8

10-13

Teruk

11-14

9-10

14-14

Sangat teruk

15+

11+

18+


176


BAHAGIAN 3

Isikan keputusan (normal,ringan,sederhana,teruk atau sangat teruk) dalam jadual di bawah

Ujian Skor Tahap

Stres

Anzieti

Kemurungan

KEPUTUSAN UJIAN DASS




Borang University of Rhode Island Change Assessment Scale (URICA)

Arahan: (1) Bagi setiap kenyataan berikut, terdapat lima (5) pilihan respons jawapan yang mungkin menggambarkan perasaan anda pada masakini. Bulatkan mana-mana pilihan respons jawapan anda.

(2) Perkataan masalah atau mana-mana perkataan yang mempunyai kata dasar perkataan ini (seperti bermasalah, masalah-masalah) di dalam mana-mana pernyataan item adalah merujuk kepada masalah anda.

Pilihan lima (5) kemungkinan respons jawapan yang anda rasa bagi setiap kenyataan ialah

1. Sangat Tidak Setuju (STS) 2. Tidak Setuju (TS) 3. Tidak Pasti (TP) 4. Setuju (S) 5. Sangat Setuju (SS)

Kenyataan dan lima (5) pilihan respon anda

1. Bagi saya, saya tak ada sebarang masalah yang memerlukan perubahan. 1 2 3 4 5

2. Saya fikir saya dah bersedia untuk memperbaiki diri. 1 2 3 4 5

3. Saya sedang berusaha membuat sesuatu tentang masalah-masalah yang mengganggu saya. 1 2 3 4 5

4. Boleh jadi ada faedahnya jika saya berikan perhatian kepada masalah saya. 1 2 3 4 5

5. Saya tidak menghadapi masalah. Tidak perlulah saya berada di sini. 1 2 3 4 5

6. Sekarang saya dah berubah, tapi saya bimbang saya mungkin tergelincir balik kepada masalah lama, jadi saya berada di sini untuk mencari pertolongan.

1 2 3 4 5

7. Akhirnya saya mengambil tindakan ke atas masalah saya. 1 2 3 4 5

Lampiran 21


8. Dah lama saya fikir mungkin saya mahu mengubah sesuatu tentang diri saya ini. 1 2 3 4 5

9. Saya dah berjaya dalam menangani masalah saya, tetapi saya kurang yakin dapat mengekalkan keadaan baik ini seorang diri.

1 2 3 4 5

10. Kadang-kala masalah saya ini sukar nak diatasi, tetapi saya masih berusaha mengatasinya. 1 2 3 4 5

11. Berada di sini membuang masa sahaja kerana masalah ini tiada kaitan dengan saya. 1 2 3 4 5

12. Saya harap tempat ini akan membantu saya supaya lebih fahami diri saya. 1 2 3 4 5

13. Saya agak saya dah melakukan banyak kesilapan, tapi sebenarnya tidak banyak perubahan yang perlu saya lakukan.

1 2 3 4 5

14. Saya bersungguh-sungguh bekerja keras untuk berubah. 1 2 3 4 5

15. Saya mempunyai masalah dan saya fikir eloklah saya berusaha menanganinya. 1 2 3 4 5

16. Saya tidak teruskan dengan perubahan yang telah saya jalani, dan saya di sini ingin berusaha mencegah saya daripada mengalami.masalah sama.

1 2 3 4 5

17. Walaupun saya tak selalu berjaya membuat perubahan tapi sekurang-kurangnya saya berusaha untuk mengatasi masalah saya.

1 2 3 4 5

18. Saya fikir dulu bila saya sudah selesai mengatasi masalah saya, saya akan bebas daripadanya. Tapi kadangkala saya masih juga berdepan dengannya.

1 2 3 4 5

19. Kalau boleh, saya hendak mempunyai lebih banyak idea untuk menyelesaikan masalah saya. 1 2 3 4 5

20. Saya dah mula berusaha mengatasi masalah saya, tapi sekarang ini saya perlukan pertolongan. 1 2 3 4 5

21. Mungkin tempat ini boleh membantu saya. 1 2 3 4 5

22. Saya perlukan sokongan sekarang ini supaya saya 1 2 3 4 5


178


8. Dah lama saya fikir mungkin saya mahu mengubah sesuatu tentang diri saya ini. 1 2 3 4 5

9. Saya dah berjaya dalam menangani masalah saya, tetapi saya kurang yakin dapat mengekalkan keadaan baik ini seorang diri.

1 2 3 4 5

10. Kadang-kala masalah saya ini sukar nak diatasi, tetapi saya masih berusaha mengatasinya. 1 2 3 4 5

11. Berada di sini membuang masa sahaja kerana masalah ini tiada kaitan dengan saya. 1 2 3 4 5

12. Saya harap tempat ini akan membantu saya supaya lebih fahami diri saya. 1 2 3 4 5

13. Saya agak saya dah melakukan banyak kesilapan, tapi sebenarnya tidak banyak perubahan yang perlu saya lakukan.

1 2 3 4 5

14. Saya bersungguh-sungguh bekerja keras untuk berubah. 1 2 3 4 5

15. Saya mempunyai masalah dan saya fikir eloklah saya berusaha menanganinya. 1 2 3 4 5

16. Saya tidak teruskan dengan perubahan yang telah saya jalani, dan saya di sini ingin berusaha mencegah saya daripada mengalami.masalah sama.

1 2 3 4 5

17. Walaupun saya tak selalu berjaya membuat perubahan tapi sekurang-kurangnya saya berusaha untuk mengatasi masalah saya.

1 2 3 4 5

18. Saya fikir dulu bila saya sudah selesai mengatasi masalah saya, saya akan bebas daripadanya. Tapi kadangkala saya masih juga berdepan dengannya.

1 2 3 4 5

19. Kalau boleh, saya hendak mempunyai lebih banyak idea untuk menyelesaikan masalah saya. 1 2 3 4 5

20. Saya dah mula berusaha mengatasi masalah saya, tapi sekarang ini saya perlukan pertolongan. 1 2 3 4 5

21. Mungkin tempat ini boleh membantu saya. 1 2 3 4 5

22. Saya perlukan sokongan sekarang ini supaya saya 1 2 3 4 5


dapat kekalkan perubahan yang saya sudah buat.

23. Sekali fikir boleh jadi saya ini juga penyumbang kepada masalah saya, tapi sebenarnya hal ini tidak betul-betul begitu.

1 2 3 4 5

24. Saya harap ada orang di sini yang bersedia memberi nasihat berguna kepada saya. 1 2 3 4 5

25. Orang boleh bercakap mengenai perubahan, tapi sebenarnya saya sedang berusaha untuk membuat perubahan.

1 2 3 4 5

26. Berbincang mengenai cara hendak mengatasi masalah manusia ini memang membosankan saya. Lupakan saja masalah, habis cerita.

1 2 3 4 5

27. Saya sedang berusaha untuk mencegah diri saya daripada terlibat semula dengan masalah seperti dulu.

1 2 3 4 5

28. Ia membuat saya geram, tapi saya rasa saya mungkin sedang mengalami semula masalah yang saya ingat saya sudah selesaikannya.

1 2 3 4 5

29. Saya tahu saya bermasalah, tapi orang lain pun ada masalah juga. Mengapa saya perlu membuang masa untuk memikirkan tentangnya?

1 2 3 4 5

30. Saya sedang bersungguh-sungguh cuba menyelesaikan masalah saya. 1 2 3 4 5

31. Saya lebih rela terima sahaja kesilapan-kesilapan saya daripada cuba untuk mengatasinya. 1 2 3 4 5

32. Walaupun saya sudah cuba menyelesaikan masalah saya, tapi masalah tersebut sentiasa muncul mengganggu saya.

1 2 3 4 5




dapat kekalkan perubahan yang saya sudah buat.

23. Sekali fikir boleh jadi saya ini juga penyumbang kepada masalah saya, tapi sebenarnya hal ini tidak betul-betul begitu.

1 2 3 4 5

24. Saya harap ada orang di sini yang bersedia memberi nasihat berguna kepada saya. 1 2 3 4 5

25. Orang boleh bercakap mengenai perubahan, tapi sebenarnya saya sedang berusaha untuk membuat perubahan.

1 2 3 4 5

26. Berbincang mengenai cara hendak mengatasi masalah manusia ini memang membosankan saya. Lupakan saja masalah, habis cerita.

1 2 3 4 5

27. Saya sedang berusaha untuk mencegah diri saya daripada terlibat semula dengan masalah seperti dulu.

1 2 3 4 5

28. Ia membuat saya geram, tapi saya rasa saya mungkin sedang mengalami semula masalah yang saya ingat saya sudah selesaikannya.

1 2 3 4 5

29. Saya tahu saya bermasalah, tapi orang lain pun ada masalah juga. Mengapa saya perlu membuang masa untuk memikirkan tentangnya?

1 2 3 4 5

30. Saya sedang bersungguh-sungguh cuba menyelesaikan masalah saya. 1 2 3 4 5

31. Saya lebih rela terima sahaja kesilapan-kesilapan saya daripada cuba untuk mengatasinya. 1 2 3 4 5

32. Walaupun saya sudah cuba menyelesaikan masalah saya, tapi masalah tersebut sentiasa muncul mengganggu saya.

1 2 3 4 5


180


LEMBARAN AKTIVITI WDEP

WANT DOING

EVALUATE PLAN



Mod

ul P

rogr

am P

engu

rusa

n Be

rat B

adan

Trim

& F

it |

171

CA

RTA

TIN

GK

AH

LAK

U P

ENG

UR

USA

N B

ERA

T B

AD

AN

HAR

I TI

NG

KAH

LAKU

ISN

IN

EMO

SI

SEL

ASA

EM

OSI

RAB

U

EMO

SI

KH

AMIS

EM

OSI

JU

MAA

T EM

OSI

S

ABTU

EM

OSI

AHAD

EM

OSI

RU

MU

SAN

MIN

GG

UAN

Con

toh:

M

inum

air

8 ge

las

seha

ri

7 ge

las

Te

nang

G

embi

ra

8 ge

las

Teru

ja

5 ge

las

Sedi

h

4 ge

las

Tega

ng

Taku

t

8 ge

las

Gem

bira

C

eria

8 ge

las

Sem

anga

t

8 ge

las

Baha

gia

Ya

kin

Saya

per

lu le

bih

foku

s da

lam

pe

ngam

bila

n ai

r dal

am s

ehar

i Pe

rlu le

bih

kons

iste

n

Lam

pira

n 23

MODUL SALAH GUNA SUPLEMEN DAN

PRODUK PELANGSING



01 OBJEKTIF MODUL

i. Mengetahui keperluan pendaftaran ubat-ubatan dan cara semakan status pendaftaran produk ii. Mengenalpasti jenis-jenis suplemen dan produk pelangsing dalam pasaran iii. Meningkatkan kesedaran terhadap risiko dan bahaya penggunaan suplemen dan produk pelangsing

02 PANDUAN MODUL

PENCERAMAH • Pegawai Farmasi

KEPERLUAN MODUL • Slaid Power Point Salah Guna Suplemen dan Produk Pelangsing • Lembaran aktiviti Salah Guna Suplemen dan Produk Pelangsing • Pameran Kenali Ubat Anda

PERSEDIAAN MODUL • Masa :


Ceramah 1 jam

Latihan Dalam Kumpulan (LDK) 30 minit


184

03 KANDUNGAN MODUL

qAPA ITU UBAT?

Ubat ialah bahan untuk mencegah, mengawal atau merawat penyakit.

qJENIS DAN KUMPULAN UBAT

• Ubat Am (Over-the-Counter, OTC) Contoh : ubat demam

• Ubat Terkawal – Dengan Preskripsi (Perlu berjumpa doktor sebelum mendapatkan ubat) Contoh : Darah tinggi, antibiotik

– Tanpa Preskripsi (Boleh didapati di kedai farmasi) Contoh : Krim untuk gatal kulit, ubat batuk, ubat selesema

• Ubat Tradisional Ubat tradisional adalah produk yang digunakan dalam amalan perubatan asli yang terdiri daripada

bahan semula jadi seperti tumbuhan, haiwan atau mineral dalam bentuk asal atau diekstrak. Rujuk apendiks untuk maklumat tambahan.

* Preskripsi = slip ubat / surat ubat

CONTOH CONTOH



qPRODUK PELANGSING

Produk pelangsing merupakan produk kesihatan yang diambil untuk menguruskan badan. Produk pelangsing ialah antara produk yang banyak dalam pasaran produk kesihatan dan mendapat permintaan yang tinggi daripada pengguna.

Terdapat beberapa jenis sediaan produk pelangsing yang dijual dalam pasaran.

Kebanyakan produk pelangsing dikatakan berasaskan bahan semula jadi dan mengandungi sayur-sayuran, buah-buahan dan bijirin. Namun demikian, semua produk dengan tuntutan menurunkan berat badan perlu berdaftar dengan Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM).

qKENAPA PRODUK PELANGSING PERLU DIDAFTARKAN?

Untuk memastikan produk pelangsing: • SELAMAT dan BERKUALITI • Dikilangkan secara konsisten dan terkawal mengikut Amalan Perkilangan Baik (APB) • Memenuhi keperluan undang-undang

qCIRI – CIRI UBAT BERDAFTAR

Terdapat 2 ciri fizikal untuk mengenal pasti ubat berdaftar: • Nombor Pendaftaran MAL • Label keselamatan hologram

Tablet Kapsul Cecair sediadiminum dalam

paket

Tehatau kopi

Serbuk perludibancuh

Jenis Sediaan Produk Pelangsing


186

i. Nombor Pendaftaran MAL

Contoh nombor pendaftaran produk pelangsing adalah seperti berikut:

Kod Produk

Kod Utama:

A: Ubat Terkawal (Ubat Preskripsi) X: Ubat Terkawal Tanpa Preskripsi atau ubat Over-the-Counter (OTC) T: Ubat Tradisional N: Suplemen kesihatan contohnya vitamin atau mineral

Kod Tambahan (Abjad tambahan selepas huruf A, X, T dan N)

C: Pengilang Kontrak E: Untuk Eksport Sahaja R: Dibungkus semula S: Sumber Kedua




MAL 12345678 T

Kod Produk Kod Utama:


Kod Tambahan (Abjad tambahan selepas huruf A, X, T dan N) C: Pengilang Kontrak E: Untuk Eksport Sahaja R: Dibungkus semula S: Sumber Kedua

Contoh Nombor Pendaftaran MAL Mengikut Kod Produk

UBAT TERKAWAL Ditanda huruf ‘A’ di hujung Nombor Pendaftaran MAL12345678A Contoh: Orlistat, Phentermine

Malaysia 8 Angka Kod Produk

Contoh




MAL 12345678 T

Kod Produk Kod Utama:


Kod Tambahan (Abjad tambahan selepas huruf A, X, T dan N) C: Pengilang Kontrak E: Untuk Eksport Sahaja R: Dibungkus semula S: Sumber Kedua

Contoh Nombor Pendaftaran MAL Mengikut Kod Produk

UBAT TERKAWAL Ditanda huruf ‘A’ di hujung Nombor Pendaftaran MAL12345678A Contoh: Orlistat, Phentermine

Malaysia 8 Angka Kod Produk

Contoh



ii. Label Keselamatan Hologram

Setiap pek jualan ubat-ubatan yang berdaftar wajib mempunyai Label Keselamatan Hologram iaitu Label Hologram Meditag™ atau Label Hologram Farmatag™.

Label Hologram Farmatag™ adalah hologram versi baharu yang diguna pakai bermula September 2019. Walau bagaimanapun, pengilangan yang masih mempunyai stok Label Hologram Meditag™ masih boleh menggunakan label keselamatan tersebut pada pek pembungkusan ubat-ubatan sehingga stok label keselamatan tersebut habis.


UBAT TRADISIONAL Ditanda huruf ‘T’ di hujung Nombor Pendaftaran MAL12345678T Contoh: Garcinia Cambogia, Peria, Acai berry

UBAT AM (OTC) Ditanda huruf ‘X’ di hujung Nombor Pendaftaran MAL12345678X Contoh: Tablet Senna UBAT SUPLEMEN KESIHATAN Ditanda huruf ‘N ‘ di hujung Nombor Pendaftaran MAL12345678N Contoh: Vitamin dan mineral

ii. Label Keselamatan Hologram

Setiap pek jualan ubat-ubatan yang berdaftar wajib mempunyai Label Keselamatan Hologram iaitu Label Hologram MeditagTM atau Label Hologram FarmatagTM.

Label Hologram FarmatagTM adalah hologram versi baharu yang diguna pakai bermula September 2019. Walau bagaimanapun, pengilangan yang masih mempunyai stok Label Hologram MeditagTM masih boleh menggunakan label keselamatan tersebut pada pek pembungkusan ubat-ubatan sehingga stok label keselamatan tersebut habis.

Contoh

Contoh

Contoh


188

Label Keselamatan Hologram

Meditag™ Farmatag™.

qISU DAN CABARAN PENJUALAN PRODUK PELANGSING DI PASARAN

SIBUTRAMINE

Sibutramine bertindak dengan mengurangkan selera makan dan menyekat rasa lapar. Sibutramine meningkatkan kadar metabolik sewaktu rehat. Sibutramine diharamkan di Malaysia sejak 2012 kerana risiko kegagalan fungsi jantung dan strok. Sibutramine biasanya dicampur ke dalam produk pelangsing yang tidak berdaftar.

Kesan Sampingan Sibutramine

Sukar tidur, degupan jantung tidak sekata, berdebar-debar (palpitation), peningkatan tekanan darah, mulut kering, sakit kepala, sembelit, pendarahan luar biasa, gangguan mental dan perubahan emosi, sembelit, selesema serta sawan.

qPENYALAHGUNAAN UBAT-UBATAN UNTUK TUJUAN MENGURANGKAN BERAT BADAN

Terdapat beberapa jenis ubat-ubatan yang sering disalahgunakan dalam pengurangan berat badan iaitu: 1. Laksatif atau Julap 2. Orlistat 3. Phentermine



i. LAKSATIF

Laksatif atau julap ialah ubat yang digunakan untuk merangsang pergerakan usus bagi memudahkan proses penyahtinjaan. Laksatif digunakan untuk merawat sembelit atau sebelum menjalani prosedur rawatan tertentu.

Kesan Sampingan Pengambilan Laksatif

Ramai percaya bahawa penggunaan laksatif atau julap dapat membantu menurunkan berat badan dengan cepat dan mudah melalui penyahtinjaan yang kerap. Walau bagaimanapun, kaedah ini tidak berkesan untuk penurunan berat badan jangka panjang. Sebaliknya, penggunaan laksatif hanya mengakibatkan kehilangan berat air secara sementara.

Antara kesan sampingan pengambilan laksatif termasuklah:

• Sesetengah jenis laksatif berfungsi dengan menyerap air ke dalam usus dan najis, mengakibatkan kehilangan air dan dehidrasi yang berbahaya.

• Penggunaan laksatif dapat mengubah keseimbangan elektrolit dalam tubuh dan menyebabkan keletihan, sakit otot dan jantung berdebar-debar.

Terdapat beberapa laporan yang menunjukkan penggunaan laksatif dalam jangka masa panjang dan kebergantungan kepada laksatif boleh menyebabkan lazy colon syndrome, irritable bowel syndrome dan kesan serius yang lain seperti rhabdomyolysis (sakit otot), kerosakan usus, kerosakan hati serta kegagalan buah pinggang.

ii. ORLISTAT

Orlistat merupakan ubat dalam kumpulan perencat enzim lipase. Ia berfungsi mengurangkan penyerapan lemak ke dalam badan. Orlistat merupakan ubat terkawal yang tidak boleh dibeli secara dalam talian. Ubat ini hanya boleh didapati di hospital atau premis farmasi komuniti dengan nasihat doktor atau ahli farmasi.


190

Kesan Sampingan yang Mungkin Dialami Selepas Pengambilan Orlistat

• Najis yang berminyak • Tidak mampu menahan untuk membuang air besar • Cirit-birit • Kembung dan sakit perut • Pening • Penat • Resah

Kesan Advers yang Mungkin Dialami Selepas Pengambilan Orlistat

• Gatal-gatal dan ruam • Sesak nafas • Kurang selera makan • Kulit dan mata bertukar warna kuning • Air kencing berwarna gelap • Najis berwarna pucat • Sakit pada bahagian atas kanan perut • Sentiasa lemah dan penat • Sentiasa mengalami sakit perut yang teruk

Penggunaan orlistat tidak disarankan untuk kanak-kanak, wanita mengandung atau menyusukan bayi. Pesakit yang pernah mengambil orlistat dan mengalami kesan sampingan terhadap ubat tersebut juga tidak disarankan untuk mengambil ubat ini.

iii. PHENTERMINE

Phentermine merupakan sejenis ubat perangsang dengan struktur kimia yang menyerupai amphetamine. Phentermine bertindak dengan mengurangkan selera makan. Ubat ini memberi kesan kepada fungsi tertentu dalam otak yang mengawal selera makan dan seterusnya menyebabkan kurang rasa lapar.

Phentermine digunakan oleh pesakit yang mengalami masalah berat badan berlebihan setelah mendapat preskripsi daripada doktor yang merawat. Phentermine digunakan sebagai rawatan tambahan untuk mengurangkan berat badan di samping mengamalkan cara pemakanan sihat dan senaman.



Kesan Sampingan Phentermine

Kesan sampingan phentermine ialah rasa loya, muntah, cirit-birit, mulut kering, sembelit, gatal kulit, mati pucuk, jantung berdebar-debar dan tekanan darah tinggi. Kesan sampingan pada sistem saraf tunjang pula termasuk hiperaktif, sukar untuk tidur, menggigil, pening dan gelisah.

Maklumkan doktor atau ahli farmasi dengan segera sekiranya anda:

• Rasa tidak sihat semasa mengambil phentermine. • Mengalami penurunan berat badan mendadak, kesusahan untuk bernafas, sakit dada, pengsan,

bengkak kaki dan tidak dapat melakukan senaman seperti biasa.

Phentermine tidak boleh diambil oleh pesakit yang mengalami masalah kesihatan seperti yang berikut:

• Tekanan darah yang sangat tinggi • Masalah pada injap jantung • Penyakit berkaitan dengan sistem salur darah di otak • Masalah jantung serius termasuk perubahan pada kadar denyutan jantung • Arteriosklerosis atau arterosklerosis • Masalah kelenjar tiroid • Penyakit psikiatrik seperti anoreksia nervosa dan kegelisahan • Glaukoma (tekanan tinggi dalam mata)

Rujukan : http://www.myhealth.gov.my/duromine/

q PRODUK YANG MEMPUNYAI TUNTUTAN MENGURUSKAN BADAN

GARCINIA CAMBOGIA

Garcinia Cambogia juga dikenali sebagai Malabar tamarind dengan rupa seakan-akan asam gelugur dan rasa yang sangat masam kerana kandungan asid hidroksisitrik. Garcinia Cambogia dikatakan mengurangkan berat badan dengan menghalang sejenis enzim yang menukar karbohidrat kepada asid lemak dan mengurangkan selera makan.

Beberapa kajian klinikal yang dijalankan ke atas manusia mendapati pengambilan ekstrak Garcinia Cambogia tidak menunjukkan penurunan berat badan secara signifikan.


192

Kesan Sampingan Garcinia Cambogia

Kesan sampingan ringan pengambilan Garcinia Cambogia seperti pening, mulut kering, kepala pusing, sakit perut atau cirit-birit mungkin akan dialami oleh sesetengah individu yang mengambil produk ini. Pengambilan produk ini juga boleh menyebabkan kerosakan dan kegagalan hati.

Garcinia Cambogia banyak didapati dalam produk yang mempunyai tuntutan untuk membakar lemak seperti minuman pracampuran. Namun, pengguna dinasihatkan untuk berhati-hati apabila menggunakan produk Garcinia Cambogia yang mempunyai tuntutan penurunan berat badan segera kerana dikhuatiri dicampur dengan bahan terlarang seperti Sibutramine.

Selain itu, Garcinia Cambogia juga boleh menyebabkan interaksi dengan ubat-ubatan untuk rawatan asma, ubat diabetes termasuk insulin, suplemen zat besi, ubat tahan sakit, ubat dalam rawatan psikiatrik, ubat daripada kumpulan statin dan ubat warfarin.

Rujukan : https://www.webmd.com/vitamins-and-supplements/garcinia-cambogia-weight-loss#1

ACAI BERRY

Berasal dari Sungai Amazon di Brazil, acai adalah buah beri dengan rasa seperti gabungan buah beri dan coklat. Acai berry boleh didapati dalam bentuk kapsul, serbuk dan dalam bentuk minuman. Kebanyakan produk makanan yang dijual secara komersial hanya mempunyai kandungan acai berry yang sedikit.

Tiada bukti saintifik yang menyokong penggunaan acai berry dalam penurunan berat badan. Oleh sebab itu, pengguna dinasihatkan untuk berhati-hati apabila menggunakan produk Acai berry yang mempunyai tuntutan penurunan berat badan segera kerana dikhuatiri dicampur dengan bahan terlarang seperti Sibutramine.

Acai berry boleh menjadi sebahagian daripada pelan penurunan berat badan yang termasuk diet kalori yang dikawal tetapi dengan sendirinya, acai berry hanya sejenis buah beri.

Rujukan : https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5613902/

https://nccih.nih.gov/health/acai/ataglance.htm



YOHIMBINE

Yohimbine merupakan bahan aktif yang ditemui dalam kulit pokok yohimbe, sejenis pokok yang banyak ditemui di negara Afrika. Yohimbe atau nama saintifiknya Pausinystalia yohimbe digunakan secara tradisional sebagai pembangkit nafsu untuk lelaki yang mempunyai masalah lemah syahwat.

Penggunaan yohimbine untuk menurunkan berat badan adalah tidak konklusif dan tidak konsisten dari seorang kepada seorang individu yang lain. Pengurangan berat badan ini disebabkan proses pemecahan lemak yang tersimpan kepada bentuk yang lebih ringkas (asid lemak) ke dalam salur darah.

Tiada satu pun produk mengandungi yohimbine yang didaftarkan dengan KKM. Hal ini boleh dikaitkan dengan kesan sampingan yohimbine yang berbahaya sekiranya diambil tanpa pengawasan profesional kesihatan.

Kesan Sampingan Yohimbine

Kesan sampingan yohimbine termasuklah peningkatan tekanan darah, kadar degupan jantung dan nadi yang meningkat, dan rasa berdebar-debar (palpitation). Produk yohimbine sangat berbahaya dan tidak dibenarkan untuk diambil oleh pengguna yang mempunyai penyakit darah tinggi, sakit jantung, angina (sakit dada) dan degupan jantung yang abnormal. Selain itu, ia juga tidak boleh diambil oleh pesakit wanita yang mengandung atau merancang untuk mengandung.

Kesan kepada sistem saraf pusat boleh menyebabkan kesan halusinasi, gelisah dan sukar untuk tidur. Yohimbine juga mempunyai interaksi dengan ubat anti kemurungan dan ubat penenang yang boleh meningkatkan kesan sampingan ubat-ubatan ini dan boleh membahayakan pesakit yang mengambilnya.

Rujukan : https://www.healthline.com/nutrition/yohimbe5

https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-759/yohimbe


194

q CARA SEMAKAN STATUS PENDAFTARAN PRODUK

Semakan Label Keselamatan Hologram

Ketulenan label keselamatan hologram Meditag™ boleh disahkan dengan menggunakan Dekoder Meditag™ atau aplikasi Meditag™ Checker manakala ketulenan label keselamatan hologram Farmatag™ pula boleh disemak menggunakan Pengesan Farmatag™ yang terdapat di kedai farmasi atau aplikasi FarmaChecker.

Aplikasi

Aplikasi telefon pintar Meditag™ Checker dan FarmaChecker boleh dimuat turun melalui aplikasi Play Store atau IOS App Store secara percuma.

Meditag™ Checker

Aplikasi Meditag™ Checker digunakan untuk mengesahkan Ketulenan Hologram Meditag™. Cara penggunaan Meditag™ Checker adalah seperti langkah-langkah berikut:

a. Semakan hologram Meditag™ Versi 3


Kesan kepada sistem saraf pusat boleh menyebabkan kesan halusinasi, gelisah dan sukar untuk tidur. Yohimbine juga mempunyai interaksi dengan ubat anti kemurungan dan ubat penenang yang boleh meningkatkan kesan sampingan ubat-ubatan ini dan boleh membahayakan pesakit yang mengambilnya.

Rujukan :

https://www.healthline.com/nutrition/yohimbe5

https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-759/yohimbe

q CARA SEMAKAN STATUS PENDAFTARAN PRODUK

Semakan Label Keselamatan Hologram Ketulenan label keselamatan hologram MeditagTM boleh disahkan dengan menggunakan Dekoder MeditagTM atau aplikasi MeditagTM Checker manakala ketulenan label keselamatan hologram FarmatagTM pula boleh disemak menggunakan Pengesan FarmatagTM yang terdapat di kedai farmasi atau aplikasi FarmaChecker.

Aplikasi

Aplikasi telefon pintar MeditagTM Checker dan FarmaChecker boleh dimuat turun melalui aplikasi Play Store atau IOS App Store secara percuma.

MeditagTM Checker

Aplikasi MeditagTM Checker digunakan untuk mengesahkan Ketulenan Hologram MeditagTM. Cara penggunaan MeditagTM Checker adalah seperti langkah-langkah berikut:

a. Semakan hologram MeditagTM Versi 3

Pilih

Hologram

Meditag versi

3

1 2

Condongkan produk anda dan

bandingkan dengan hologram yang

dipaparkan pada aplikasi MeditagTM

Checker



b. Semakan hologram MeditagTM Versi 4


b. Semakan hologram MeditagTM Versi 4

Pilih

Hologram

Meditag versi

4

Tekan butang

“To Scan”

Tekan butang

“Start” Imbas

hologram

melalui kotak

merah


196

Hasil semakan adalah seperti yang tertera di bawah:


Hasil semakan adalah seperti yang tertera di bawah:

Bermaksud hologram pada produk adalah PALSU dan produk mungkin tidak berdaftar dengan Kementerian Kesihatan Malaysia.

Bermaksud hologram yang diimbas tidak dapat dibaca, sila imbas semula. Sekiranya imbasan masih gagal, disarankan semakan dibuat dengan menggunakan Dekoder MeditagTM yang boleh didapati di kedai farmasi.

Bermaksud hologram pada produk adalah TULEN dan produk adalah produk berdaftar dengan Kementerian Kesihatan Malaysia



Ciri-ciri tambahan Aplikasi Meditag™ Checker:


Ciri-ciri tambahan Aplikasi MeditagTM Checker:

Klik butang ini untuk membuat aduan.

Klik butang ini untuk semakan nombor pendaftaran MAL


198

FarmaChecker

Aplikasi FarmaChecker digunakan untuk mengesahkan Ketulenan Hologram Farmatag™.

Cara penggunaan FarmaChecker adalah seperti langkah-langkah berikut:

Hasil semakan menggunakan aplikasi Farmachecker adalah seperti yang tertera di bawah:




200

Semakan Label Keselamatan Hologram Semakan status produk berdaftar boleh dibuat melalui kaedah berikut:

i. Laman sesawang NPRA

Modul Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit 190

Semakan Status Produk Berdaftar Semakan status produk berdaftar boleh dibuat melalui kaedah berikut:

i. Laman sesawang NPRA

2 Klik pada tab Carian Produk

1

3

Layari laman sesawang Bahagian Regulatori Farmasi Negara (NPRA) di https://www.npra.gov.my

Produk kriteria carian yang dikehendaki. Contoh: carian berdasarkan nama produk (‘Product name).




5

7

8

4 Masukkan nama produk yang ingin disemak.

“No result found, please search again” akan tertera jika produk TIDAK berdaftar

Klik butang ‘search’ untuk mulakan carian

Hasil carian akan dipaparkan di bawah jika produk berdaftar.


202

Semakan Status Produk Berdaftar Menggunakan Aplikasi NPRA Product Status




204

q RUMUSAN

• Tiada suplemen kesihatan yang menurunkan berat badan. • Pengambilan ubat-ubatan bukan jalan penyelesaian untuk menurunkan berat badan. • Masalah berat badan hanya dapat ditangani melalui pengambilan makanan seimbang dan menjalani

gaya hidup sihat.

04 LAMPIRAN

• Slaid Ceramah Salah Guna Suplemen dan Produk Pelangsing • Lembaran Aktiviti Salah Guna Suplemen dan Produk Pelangsing

05 SUMBER RUJUKAN

• Akta Racun 1952 • Meditips Kenali Ubat Anda • https://www.pharmacy.gov.my/v2/ms/soalan-lazim/bagaimana-mengenal-pasti-ubat-ubatan-

berdaftar.html • http://www.myhealth.gov.my/mengapa-perlu-menggunakan-ubat-berdaftar/ • https://www.npra.gov.my • https://www.pharmacy.gov.my/v2/ms/media-video/kenali-ubat-anda-jom-kenal-ubat.html • Cakna Ubat Anda- Ubat Anda Berdaftar Atau Tidak-Cawangan Penguatkuasa Farmasi Negeri Kelantan • Kenyataan Akhbar Penggantungan Pendaftaran Produk-Produk Yang Mengandungi Sibutramine Atas

Sebab Keselamatan (11 Oktober 2010) • http://www.myhealth.gov.my/en/orlistat/ • http://www.myhealth.gov.my/en/duromine/ • https://www.webmd.com/vitamins-and-supplements/garcinia-cambogia-weight-loss#1 • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5613902/ • https://nccih.nih.gov/health/acai/ataglance.htm • https://www.healthline.com/nutrition/yohimbe5 • https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-759/yohimbe




206




208




210




212




214




216




218




220




222




224




226




228




230




232




234




236



LEMBARAN AKTIVITI : SALAH GUNA SUPLEMEN DAN PRODUK PELANGSING

1. Peserta dibahagikan kepada 5 orang/kumpulan. 2. Fasilitator/Penceramah memberikan soalan kepada peserta 3. Peserta berbincang tentang soalan yang diberikan dan menulis di atas kertas mahjong mengikut

kreativiti. 4. Setiap Kumpulan membentangkan hasil perbincangan berdasarkan soalan yang diberikan

KEPERLUAN AKTIVITI

1. Kertas Mahjong 2. Pen Marker

Soalan

Apa itu produk pelangsing badan dicemari Racun Berjadual / Ubat Terkawal ?

Kesan sampingan?

Bagaimana kita syak?

Cara membendung?

Cadangan Jawapan

Suplemen yang diambil untuk menguruskan badan tetapi telah dicemari dengan sibutramine tanpa diketahui oleh pengguna.

Pening kepala, selesema, rasa loya, sakit perut, rambut gugur, sukar tidur,tekanan perasaan, gangguan mental, sakit jantung, sawan.

Penurunan berat badan yang ketara dalam masa yang singkat, hilang selera makan, mengalami kesan sampingan, tuntutan yang melampau, harga tidak setimpal dengan produk, maklumat pembekal tidak dapat dikenalpasti/disahkan.

Program pendidikan dan kesedaran pengguna, kerjasama agensi penguatkuasa, semakan status produk di laman web NPRA.

AKTIVITIMINGGUAN

MODUL MAKAN SIHAT

WEEKLY CHALLENGE


240

01 OBJEKTIF MODUL

i. Mengetahui tabiat pemakanan yang baik dan tidak baik bagi proses penurunan berat badan. ii. Memupuk tabiat pemakanan yang sihat sebagai salah satu cara hidup sihat.

02 PANDUAN MODUL

PENCERAMAH


KEPERLUAN MODUL

• Borang Makan Sihat Weekly Challenge

PERSEDIAAN MODUL

• Pengagihan Borang Makan Sihat Weekly Challenge kepada peserta • Masa


Penerangan Aktiviti (Semasa Ceramah Modul Amalan Pemakanan Sihat) 15 minit



03 KANDUNGAN MODUL

Panduan Menjalankan Aktiviti Makan Sihat Weekly Challenge

1. Pegawai Sains (Pemakanan) akan mengagihkan Borang Makan Sihat Weekly Challenge kepada para peserta seperti di dalam Modul Amalan Pemakanan Sihat semasa Seminar Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit.

2. Pegawai Sains (Pemakanan) memberi taklimat pelaksanaan aktiviti kepada para peserta.

3. Bagi bulan 1 hingga bulan 3, borang diagihkan mengikut hari manakala bulan 4 hingga 6 diagihkan mengikut minggu.

4. Terdapat 9 tabiat pemakanan sihat yang perlu dilaksanakan oleh para peserta setiap hari (mengikut cabaran yang telah ditetapkan di dalam Borang Makan Sihat Weekly Challenge) bagi tempoh 3 bulan.

5. Setiap tabiat baru WAJIB dilaksanakan oleh para peserta selama 2 minggu (seperti lorekan hitam pada Borang Makan Sihat Weekly Challenge).

6. Selepas 2 minggu melaksanakan tabiat WAJIB tersebut, para peserta perlu meneruskan tabiat tersebut sehingga tamat program (dan menjadikan tabiat tersebut sebagai salah satu cara hidup sihat). Bagi para peserta yang berjaya meneruskan tabiat tersebut perlu melorekkan lajur bagi hari/ minggu tersebut.

7. Pegawai Sains (Pemakanan) akan menyemak Borang Makan Sihat Weekly Challenge pada sesi Runding Cara Pemakanan susulan 1 dan susulan 2 dan memberi maklum balas dan bimbingan terhadap tabiat yang dapat/ tidak dapat dilaksanakan oleh para peserta.


242

Mod

ul P

rogr

am P

engu

rusa

n Be

rat B

adan

Trim

& F

it 23

2

Bora

ng M

akan

Sih

at W

eekl

y C

halle

nge

Bula

n 1

dan

Bula

n 2

Nam

a :

No.

ID P

eser

ta :

BIL

BULA

N/

MING

GU

BULA

N 1

BULA

N 2

Ming

gu 1

Ming

gu 2

Mi

nggu

3 Mi

nggu

4 Mi

nggu

1 Mi

nggu

2 Mi

nggu

3 Mi

nggu

4

Tabi

at

1 2

3 4

5 6

7 1

2 3

4 5

6 7

1 2

3 4

5 6

7 1

2 3

4 5

6 7

1 2

3 4

5 6

7 1

2 3

4 5

6 7

1 2

3 4

5 6

7 1

2 3

4 5

6 7

1

Hany

a m

inum

air

koso

ng

saha

ja 6

-8

gelas

seha

ri

2

Hadk

an

mak

anan

m

anis

(1 ka

li /m

inggu

)

3

Mak

an 2

sa

jian

buah

-bu

ahan

se

tiap

hari

4 M

akan

3

sajia

n sa

yur

setia

p ha

ri

5

Hadk

an

mak

anan

be

rgor

eng

(2

kali/

ming

gu)

6

Hadk

an

mak

anan

be

rsanta

n (1

kali/

ming

gu)

Pe

rmul

aan

tabi

at p

emak

anan

mak

an s

ihat

wee

kly

chal

leng

e (W

AJI

B la

ksan

akan

tabi

at)

Lo

rekk

an ji

ka b

erja

ya m

ener

uska

n sa

sara

n ta

biat

Not

a : B

oran

g M

akan

Sih

at W

eekly

Cha

lleng

e Bu

lan

1 hi

ngga

Bul

an 2

aka

n di

sem

ak p

ada

sesi

Rund

ing

Cara

Pem

akan

an s

usul

an 1

Lam

pira

n 26



Mod

ul P

rogr

am P

engu

rusa

n Be

rat B

adan

Trim

& F

it 23

3

Bor

ang

Mak

an S

ihat

Wee

kly

Cha

lleng

e B

ulan

3 h

ingg

a B

ulan

6

N

ama

: N

o. ID

Pes

erta

:

BIL

BULA

N/ M

INGG

U

BULA

N 3

BULA

N 4

BULA

N 5

BULA

N 6

Ming

gu 1

Ming

gu 2

Mi

nggu

3 Mi

nggu

4 Mi

nggu

Mi

nggu

Mi

nggu

Tabi

at

1 2

3 4

5 6

7 1

2 3

4 5

6 7

1 2

3 4

5 6

7 1

2 3

4 5

6 7

1 2

3 4

1 2

3 4

1 2

3 4

1 Ha

nya

minu

m a

ir ko

song

saha

ja 6

-8 g

elas s

ehar

i

2 Ha

dkan

mak

anan

man

is (1

kali /

ming

gu)

3 M

akan

2 sa

jian

buah

-bua

han

setia

p ha

ri

4 M

akan

3 sa

jian

sayu

r set

iap h

ari

5 Ha

dkan

mak

anan

ber

gore

ng (2

kali/

ming

gu)

6 Ha

dkan

mak

anan

bersanta

n(1

kali/

ming

gu)

7 M

akan

mak

anan

ber

sera

t set

iap h

ari

(sep

aruh

dar

i bijir

in ad

alah

bijirin

pen

uh)

8 Ha

dkan

mak

anan

sege

ra (1

kali/

bulan

)

9 Ha

dkan

mak

anan

ring

an

(1 ka

li/ m

inggu

)

Pe

rmul

aan

tabi

at p

emak

anan

mak

an s

ihat

wee

kly

chal

leng

e (W

AJI

B la

ksan

akan

tabi

at)

Lo

rekk

an ji

ka b

erja

ya m

ener

uska

n sa

sara

n ta

biat

Not

a : B

oran

g M

akan

Sih

at W

eekly

Cha

lleng

e Bu

lan

3 hi

ngga

6 b

ulan

aka

n di

sem

ak p

ada

sesi

Run

ding

Car

a Pe

mak

anan

sus

ulan

2

Lam

pira

n 27


244

MODUL SENAMAN



01 OBJEKTIF MODUL

i. Mempelajari teknik senaman yang betul, selamat, dan berkesan. ii. Meningkatkan tahap kecergasan yang meliputi komponen kecergasan daya tahan jantung, kekuatan dan

daya tahan otot serta fleksibiliti.

02 PANDUAN MODUL

PENCERAMAH

• Pegawai Pemulihan Perubatan (Fisioterapi) • Pegawai Pendidikan Kesihatan • Jurulatih kecergasan bertauliah

KEPERLUAN MODUL

• Diari Senamanku

PERSEDIAAN MODUL

• Pengagihan diari kepada peserta • Merancang aktiviti dan keperluan peralatan yang akan digunakan • Masa


Penerangan Aktiviti 15 minit

Sesi Senaman 45 minit

Sesi maklumbalas peserta mengenai program yang dijalankan 20 minitsecara berkumpulan


246

03 KANDUNGAN MODUL

PELAN LATIHAN SENAMAN

Berikut ialah pelan latihan senaman yang disyorkan untuk tempoh 6 bulan (24 minggu).

Pelan latihan senaman

FASA LATIHAN

Latihan ini mengandungi 2 fasa penting iaitu Fasa Persediaan dan Fasa Pengkhususan. Aktiviti mengikut fasa


KANDUNGAN MODUL 3

PELAN LATIHAN SENAMAN Berikut ialah pelan latihan senaman yang disyorkan untuk tempoh 6 bulan (24 minggu).


Minggu 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 24 Latihan Bebanan Adaptasi Hipertrofi/Kekuatan

Daya Tahan Kardiovaskular

Aerobik Berterusan/Jeda (Continuous/Interval)

Fleksibiliti Dinamik, Statik dan Pasif

FASA LATIHAN

Latihan ini mengandungi 2 fasa penting iaitu Fasa Persediaan dan Fasa Pengkhususan.

Aktiviti mengikut fasa

Fasa Tempoh Aktiviti

Persediaan 2 minggu (minggu pertama hingga kedua)

Latihan di fasa ini bertujuan untuk membina asas fungsi fisiologi badan secara berperingkat, sebelum fasa pengkhususan dilaksanakan. Memperkenal dan memperkukuhkan teknik senaman. Membentuk set minda yang positif dalam senaman.

Pengkhususan 8 minggu (minggu ketiga hingga ke sepuluh)

Intensiti yang bertepatan dengan kemampuan individu Fokus latihan ialah kepada latihan aerobik kapasiti dan latihan kekuatan.

Pengekalan

14 minggu (minggu kesebelas hingga kedua puluh empat)

Meneruskan latihan yang dijalankan menjadi gaya hidup.


KANDUNGAN MODUL 3

PELAN LATIHAN SENAMAN Berikut ialah pelan latihan senaman yang disyorkan untuk tempoh 6 bulan (24 minggu).


Minggu 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 24 Latihan Bebanan Adaptasi Hipertrofi/Kekuatan

Daya Tahan Kardiovaskular

Aerobik Berterusan/Jeda (Continuous/Interval)

Fleksibiliti Dinamik, Statik dan Pasif

FASA LATIHAN

Latihan ini mengandungi 2 fasa penting iaitu Fasa Persediaan dan Fasa Pengkhususan.

Aktiviti mengikut fasa

Fasa Tempoh Aktiviti

Persediaan 2 minggu (minggu pertama hingga kedua)

Latihan di fasa ini bertujuan untuk membina asas fungsi fisiologi badan secara berperingkat, sebelum fasa pengkhususan dilaksanakan. Memperkenal dan memperkukuhkan teknik senaman. Membentuk set minda yang positif dalam senaman.

Pengkhususan 8 minggu (minggu ketiga hingga ke sepuluh)

Intensiti yang bertepatan dengan kemampuan individu Fokus latihan ialah kepada latihan aerobik kapasiti dan latihan kekuatan.

Pengekalan

14 minggu (minggu kesebelas hingga kedua puluh empat)

Meneruskan latihan yang dijalankan menjadi gaya hidup.



q LATIHAN DAYA TAHAN KARDIOVASKULAR

Objektif

Meningkatkan keupayaan sistem jantung, saluran darah dan paru-paru untuk melakukan kerja dalam jangkamasa yang lama dan berterusan dengan efisien

Latihan kapasiti aerobik menggunakan kaedah latihan secara berterusan atau jeda dilaksanakan menerusi mod latihan yang sesuai.

Preskripsi Latihan Daya Tahan Kardiovaskular

Preskripsi latihan yang disarankan adalah berpandukan Garis Panduan Aktiviti Fizikal Malaysia, Kementerian Kesihatan Malaysia (2017) dan American College of Sports Medicine (ASCM), 2010.

a. Kekerapan (F-Frequency)

Bagi memperoleh tahap kecergasan dan penurunan berat badan yang lebih berkesan, peserta disarankan untuk melakukan senaman 3 hingga 6 kali seminggu.

b. Intensiti (I-Intensity)

Pada awal fasa latihan (umum), senaman berintensiti sederhana 64-76% kadar nadi maksimum atau 40-60% kadar nadi latihan simpanan akan diterapkan. Pada pertengahan dan akhir fasa latihan (spesifik), intensiti senaman akan ditingkatkan ke tahap sederhana tinggi 77-95% kadar nadi latihan maksimum atau 60-89% kadar nadi latihan simpanan.

Bagi peserta yang tidak berada di dalam kondisi yang mampu melakukan intensiti di atas disarankan agar memulakan senaman dengan sekurang-kurangnya mencapai tahap 57% kadar nadi maksimum atau 30% kadar nadi simpanan.


248

c. Jangkamasa (T-Time)

Peserta disarankan untuk menjalankan aktiviti senaman selama sekurang-kurangnya 30 hingga 60 minit sehari (150 minit seminggu) senaman intensiti sederhana ataupun 20-60 minit senaman sehari intensiti tinggi.

d. Mod Senaman (T-Type)

Senaman yang melibatkan pergerakan otot-otot besar secara konsisten seperti berlari, berjalan, berbasikal, berenang dan senaman tarian berkumpulan (senamrobik).

Pelan Latihan Daya Tahan Kardiovaskular

*dsm – Kadar denyutan nadi seminit; untuk peserta yang berumur 30 tahun dan mempunyai kadar nadi rehat 60 dsm.

*KNL – Kadar Nadi Latihan Kadar nadi bergantung kepada jenis latihan dan intensiti. Ianya boleh meningkat sehingga 85%-95% kadar nadi

maksimum.


c. Jangkamasa (T-Time) Peserta disarankan untuk menjalankan aktiviti senaman selama sekurang-kurangnya 30 hingga 60 minit sehari (150 minit seminggu) senaman intensiti sederhana ataupun 20-60 minit senaman sehari intensiti tinggi.


Senaman yang melibatkan pergerakan otot-otot besar secara konsisten seperti berlari, berjalan, berbasikal, berenang dan senaman tarian berkumpulan (senamrobik).

Pelan Latihan Daya Tahan Kardiovaskular

FASA JENIS LATIHAN

MINGGU KEKERAPAN (seminggu)

INTENSITI KNL

SIMPANAN (%)

PURATA KADAR NADI (dsm*)

JANGKAMASA (Min)

Persediaan Aerobik Berterusan

1 2

3-6 3-6

40-60 40-60

112 - 138 112 - 138

30-60 30-60

Pengkhususan Aerobik Berterusan/ Jeda

3 4 5 6 7 8 9

10

3-6 3-6 3-6 3-6 3-6 3-6 3-6 3-6

40-60 60-89 60-89 60-89 60-89 60-89 60-89 60-89

112 - 138 138 - 177 138 - 177 138 - 177 138 - 177 138 - 177 138 - 177 138 - 177

30-60 30-60 30-60 30-60 30-60 30-60 30-60 30-60

Pengekalan Aerobik Berterusan/ Jeda

11-24

3-6 60-89 138 - 177

30-60

*dsm – Kadar denyutan nadi seminit; untuk peserta yang berumur 30 tahun dan mempunyai kadar nadi rehat 60 dsm. *KNL – Kadar Nadi Latihan Kadar nadi bergantung kepada jenis latihan dan intensiti. Ianya boleh meningkat sehingga 85%-95% kadar nadi maksimum.



Cara Mengira Kadar Nadi Latihan (KNL)

Kaedah 1: Kadar Nadi Maksimum (KNM)

KNL = % intensiti (220-umur)

Contoh: Seorang peserta berusia 30 tahun dan mahu bersenam pada kadar 65% KNM beliau.

KNL = 65 (220-30) = 65 x 190 = 124 bpm

Kaedah 2: Kaedah Karvonen

KNL = Kadar Nadi Rehat (KNR) + % intensiti (KNM–KNR)

Contoh: Seorang peserta berusia 30 tahun dengan KNR 60 bpm yang mahu bersenam pada kadar 65% daripada Kadar Nadi Simpanan (KNS) iaitu perbezaan di antara KNM dan KNR

KNL = 60 + .65 (190-60) = 60 + 84.5 = 145 bpm


250

q LATIHAN BEBANAN

Objektif

Meningkatkan keupayaan kekuatan dan daya tahan otot untuk berfungsi secara efisien serta mencegah kecederaan. Ianya juga bertujuan meningkatkan komposisi otot rangka yang akan mempengaruhi kadar metabolisme badan.

Preskripsi Latihan Bebanan

a. Kekerapan (F-Frequency)

Kekerapan ialah bilangan latihan dalam seminggu. Saranan kekerapan latihan adalah 2-3 kali seminggu untuk otot yang sama dan dilakukan pada hari yang berbeza.

b. Intensiti (I-Intensity)

Bebanan kerja ditentukan oleh bilangan ulangan yang ditetapkan berdasarkan objektif latihan. Peserta perlu mencapai Volitional Muscular Fatigue/Failure (VMF) pada ulangan terakhir di setiap set.

c. Jangkamasa (T-Time)

Ulangan Ulangan ialah bilangan perlakuan yang sama yang dilakukan dalam satu set senaman. Saranan

ulangan adalah 8-15 ulangan untuk fasa Adaptasi dan Hipertrofi/Kekuatan. Setiap ulangan perlu dilakukan mengikut pergerakan terkawal.

Set Set ialah jumlah bilangan ulangan yang disempurnakan dalam satu senaman. Saranan set adalah

1-4 set untuk fasa Adaptasi dan fasa Hipertrofi/Kekuatan.

Rehat antara set Rehat antara set ialah masa pulih yang ditetapkan di antara satu set senaman. Saranan masa pulih

adalah 2-3 minit.




Senaman yang melibatkan otot-otot utama secara seimbang menerusi mod latihan bebanan yang menggunakan berat badan, peralatan spesifik seperti dumbbell, barbell, exercise band dan lain-lain serta alatan yang diubahsuai seperti botol air, baldi, tayar, tali dan lain-lain peralatan yang bersesuaian.

Pelan Latihan Bebanan

Catatan: Intensiti (bebanan) bergantung kepada pencapaian VMF pada ulangan terakhir yang disasarkan di setiap set.


d. Mod Senaman (T-Type) Senaman yang melibatkan otot-otot utama secara seimbang menerusi mod latihan bebanan yang menggunakan berat badan, peralatan spesifik seperti dumbbell, barbell, exercise band dan lain-lain serta alatan yang diubahsuai seperti botol air, baldi, tayar, tali dan lain-lain peralatan yang bersesuaian.

Pelan Latihan Bebanan

FASA LATIHAN MINGGU KEKERAPAN (Seminggu)

SET/ULANGAN

Persediaan

Adaptasi

1

2

2-3

2-3

1-2 / 8–12

1-2 / 8-12

Pengkhususan

Hipertrofi/Kekuatan

3

4

5

6

7

8

9

10

2-3

2-3

2-3

2-3

2-3

2-3

2-3

2-3

1-4 / 10-15

1-4 / 10-15

1-4 / 10-15

1-4 / 10-15

1-4 / 10-15

1-4 / 10-15

1-4 / 10-15

1-4 / 10-15

Pengekalan

Kekuatan

11-24

2-3

1-4 / 10-15

Catatan: Intensiti (bebanan) bergantung kepada pencapaian VMF pada ulangan terakhir yang disasarkan di setiap set.


252

CONTOH PRESKRIPSI SENAMAN PESERTA PROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN TRIM & FIT

i. Program Latihan Kardiovaskular

Nama : Encik X Umur : 30 tahun Kadar Nadi Rehat : 60 dsm Berat : 95 kg Tinggi : 1.72 m IJT : 32.1 kg/m2 Fasa : Persediaan Minggu : 2 Tempoh masa : 7 – 13 Mei 2019

Contoh Program Latihan Kardiovaskular


CONTOH PRESKRIPSI SENAMAN PESERTA PROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN TRIM & FIT

i. Program Latihan Kardiovaskular

Nama : Encik X

Umur : 30 tahun

Kadar Nadi Rehat : 60 dsm

Berat : 95 kg

Tinggi : 1.72 m

IJT : 32.1 kg/m2

Fasa : Persediaan

Minggu : 2

Tempoh masa : 7 – 13 Mei 2019

Contoh Program Latihan Kardiovaskular

Kekerapan

5 kali seminggu

Intensiti KNL Simpanan

40-60%

Kadar Nadi Latihan

112-138 dsm

Masa

30 (Min)

Mod

Joging / Berjalan laju / Berbasikal



ii. Program Latihan Bebanan

Nama : Puan Y Umur : 46 tahun Kadar Nadi Rehat : 60 dsm Berat : 82 kg Tinggi : 1.62 m IJT : 31.25 kg/m2 Fasa : Pengkhususan Tempoh guna : 7-13 Mei 2019

Contoh Program Latihan Bebanan


ii. Program Latihan Bebanan

Nama : Puan Y

Umur : 46 tahun

Kadar Nadi Rehat : 60 dsm

Berat : 82 kg

Tinggi : 1.62 m

IJT : 31.25 kg/m2

Fasa : Pengkhususan

Tempoh guna : 7-13 Mei 2019


Bil

Senaman

Ulangan

Set

Rehat Antara Set

(minit)

Frekuensi

1 Squat with resistance band

12-15 1-3 2-3 2-3

2 Chest press with resistance band

10-15 1-3 2-3 2-3

3 Deadlift with dumbbell 12-15 1-3 2-3 2-3

4 Overhead press 10-15 1-3 2-3 2-3

5 Lunges 12-15 1-3 2-3 2-3

6 Biceps curl 10-15 1-3 2-3 2-3

7 Calf raise 12-15 1-4 2-3 2-3

8 Triceps extension 10-15 1-4 2-3 2-3

9 Abs crunch >1-2 minit 2 2-3 2-3

10 Plank >1-2 minit 3 2-3 2-3


254

REKOD SENAMAN

Rekod Senaman akan diisi secara kendiri oleh para peserta di dalam Diari Senamanku.


04 LAMPIRAN

• Diari Senamanku Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit

05 SUMBER RUJUKAN

• Garis Panduan Pengurusan Obesiti Profesion Fisioterapi, Kementerian Kesihatan Malaysia (2018) • Intervensi Pengurusan Berat Badan IFitEr, Kementerian Kesihatan Malaysia (2018) • Exercise Testing & Prescription, David C. Nieman (2003)


LAMPIRAN 4

SUMBER RUJUKAN 5

REKOD SENAMAN

Rekod Senaman akan diisi secara kendiri oleh para peserta di dalam Diari Senamanku.

• Diari Senamanku

• Garis Panduan Pengurusan Obesiti Profesion Fisioterapi, Kementerian Kesihatan Malaysia (2018)

• Intervensi Pengurusan Berat Badan IFitEr, Kementerian Kesihatan Malaysia (2018)

• Exercise Testing & Prescription, David C. Nieman (2003)

Lampiran 27



Nama :

No ID Peserta :

DIARISENAMANKU

Program Pengurusan Berat BadanTrim & Fit


256

SARINGAN KECERGASAN


SARINGAN KECERGASAN

UJIAN PRA BULAN KETIGA PASCA TARIKH TARIKH TARIKH

YMCA 3 MIN STEP TEST denyutan/min

denyutan/min denyutan/min

PUSH UP kali

kali PARTIAL CURL UP kali

kali

SIT AND REACH cm

cm

LELAKI PEREMPUAN


SARINGAN KECERGASAN

UJIAN PRA BULAN KETIGA PASCA TARIKH TARIKH TARIKH

YMCA 3 MIN STEP TEST denyutan/min

denyutan/min denyutan/min

PUSH UP kali

kali PARTIAL CURL UP kali

kali

SIT AND REACH cm

cm

LELAKI PEREMPUAN



REKOD SENAMAN HARIAN


REKOD SENAMAN HARIAN

MODUL SENAMAN

TARIKH BIL JENIS SENAMAN Time Distance Sets Reps Weight

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

AKTIVITIBULANAN

MODUL KEMBARA PEMAKANAN SIHAT

DI PASAR RAYA


260

01 OBJEKTIF MODUL

i. Meningkatkan pengetahuan dan kemahiran berkaitan : • Lima kumpulan makanan dalam Piramid Makanan Malaysia • Konsep Pinggan Sihat Malaysia • Membaca dan memahami label serta maklumat pemakanan • Memilih makanan yang selamat

02 PANDUAN MODUL

PENYELARAS

• Ahli jawatankuasa penyelaras program di jabatan/ agensi

FASILITATOR

• Fasilitator iaitu Pemandu Kembara terdiri daripada Pegawai Sains (Pemakanan) yang akan mengetuai sesi aktiviti kembara dan dibantu oleh Pegawai Teknologi Makanan/ Penolong Pegawai Teknologi Makanan/ Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran/ Anggota Kesihatan lain.



KEPERLUAN MODUL

• Modul Pelaksanaan Aktiviti Kembara Pemakanan Sihat di Pasar Raya • Borang kehadiran • Borang Ujian Pra dan Pasca Bertulis/ Google Form • Pen/ pensel • Senarai Mesej Utama 1 hingga 8 • Kit NutriRace (Mesej Utama/ Petunjuk Utama, Food Detective, NutriPuzzle dan NutriQuiz) • Replika makanan/ gambar ilustrasi makanan, Piramid Makanan Malaysia dan Pinggan Sihat Malaysia • Table top/ bunting Piramid Makanan Malaysia • Bunting Pinggan Sihat Malaysia • Microphone & portable speaker (jika perlu)

PERSEDIAAN MODUL

• Tempoh yang dicadangkan untuk aktiviti ini adalah 2 jam bagi setiap sesi bergantung kepada tempat dan kaedah pelaksanaan.

• Masa yang paling sesuai dicadangkan untuk menjalankan aktiviti ini ialah pada hari bekerja iaitu Isnin - Jumaat atau Ahad - Khamis bermula pada jam 10.00 pagi. Ini adalah untuk mengelakkan berlakunya kesesakan di dalam pasar raya. Walau bagaimanapun, aktiviti masih boleh dijalankan pada hujung minggu atau cuti umum atas permintaan dan dengan persetujuan pasar raya yang terlibat.


262

03 KANDUNGAN MODUL

1. Sebelum Kembara

i. Penyelaras menyediakan surat makluman pelaksanaan aktiviti tahunan kepada pasar raya yang terlibat.

ii. Penyelaras menyediakan surat pelepasan peserta dan penceramah/ fasilitator. iii. Penyelaras menyediakan bahan-bahan keperluan modul.

2. Semasa Kembara

i. Fasilitator memberi taklimat pelaksanaan aktiviti kepada peserta seperti berikut : (a) Mengalu-alukan peserta dan memperkenalkan diri (b) Menerangkan tujuan dan objektif aktiviti (c) Menerangkan kaedah dan tempoh pelaksanaan. (d) Memastikan peserta menjalankan pra ujian bertulis atau google form ii. Menjalankan Kembara Pemakanan Sihat di Pasar Raya mengikut aktiviti yang dipilih.

3. Selepas Kembara

i. Fasilitator (Pemandu Kembara) membuat rumusan aktiviti bersama peserta : (a) Menjalankan sesi soal jawab (b) Memastikan peserta menjawab soalan pasca ujian bertulis atau google form (c) Mengucapkan terima kasih di atas kerjasama yang diberikan (d) Memastikan troli dan bahan-bahan makanan yang digunakan telah dikembalikan ke tempat asal



Pelaksanaan Kembara Pemakanan Sihat di Pasar Raya terbahagi kepada 4 aktiviti. Fasilitator (Pemandu Kembara) boleh memilih mana-mana aktiviti kembara mengikut kesesuaian pasar raya dan peserta. Aktiviti kembara tersebut adalah seperti berikut:

1. NutriRace 2. Troli PSP 3. Food Hunt 4. Pasar Raya Bergerak

Nota : Penerangan lanjut berkenaan setiap aktiviti Kembara Pemakanan Sihat di Pasar Raya boleh dirujuk dalam Modul Pelaksanaan Kembara Pemakanan Sihat di Pasar Raya, Kementerian Kesihatan Malaysia (2020).

Isikan sukupinggan dengan

ikan atausumber protein

yang lain

Isikan sukupinggan dengannasi atau sumber

karbohidratyang lain

Isikan separuhpinggan dengan buah

dan sayur

1

2

3

MODUL PRAKTIKAL

SAJIAN MAKANAN



01 OBJEKTIF MODUL

i. Memberi pendedahan kepada peserta untuk mengamalkan saiz sajian yang betul ketika makan. ii. Memastikan pengambilan kalori bersesuaian dengan keperluan kalori harian.

02 PANDUAN MODUL

FASILITATOR

• Ahli jawatankuasa penyelaras program di jabatan/ agensi • Pegawai Sains (Pemakanan)

KEPERLUAN MODUL

• Alatan Sukatan Isi rumah yang digunakan - Merujuk kepada Risalah Panduan Saiz Sajian Kumpulan Makanan • Pemilihan tempat praktikal yang sesuai (kedai makan yang menjual beraneka lauk atau katerer yang

boleh menyediakan beberapa jenis hidangan lauk). • Risalah Pinggan Sihat Malaysia

PERSEDIAAN MODUL

• Penyelaras membuat persediaan modul : i. Jika di luar fasiliti jabatan/ agensi – pilih kedai makan yang bersesuaian ii. Jika di dalam fasiliti jabatan/ agensi – sedia menu makan tengahari


266

03 KANDUNGAN MODUL

q Taklimat Ringkas

Pegawai Sains (Pemakanan) menerangkan tujuan dan objektif aktiviti dijalankan.

q Sesi Pemilihan dan Pengambilan Makanan

• Pegawai Sains (Pemakanan) meminta peserta untuk mengambil makanan mengikut kefahaman berkaitan saiz sajian di dalam ceramah bertajuk “Asas Pemakanan Sihat” di dalam Seminar Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit.

• Peserta diminta menunggu sehingga semua peserta lain selesai mengambil hidangan masing-masing.

q Sesi Penilaian oleh Pegawai Sains (Pemakanan)/ Penyelaras • Pegawai Sains (Pemakanan)/ Penyelaras akan menilai hidangan makanan yang telah diambil oleh

peserta mengikut: - Saiz sajian - Konsep Pinggan Sihat Malaysia - Makanan tinggi kalori - Jenis minuman yang diambil

q Penutup

Pegawai Sains (Pemakanan)/ Penyelaras memberi kesimpulan :

• Makan mengikut keperluan tubuh dalam kuantiti sajian yang disarankan. • Saranan daripada Pinggan Sihat Malaysia boleh dijadikan panduan dalam pengambilan makanan

mengikut keperluan dan sederhana. • Ambil makanan daripada semua kumpulan makanan dalam Piramid Makanan Malaysia iaitu 5

kumpulan makanan. • Elakkan/hadkan pengambilan makanan yang tinggi lemak, gula dan garam.



04 LAMPIRAN

• Poster Makan Secara Sihat

05 SUMBER RUJUKAN

• Risalah Panduan Saiz Sajian Kumpulan Makanan • Atlas Makanan


268

Lampiran 29




270




272

MODUL MOTIVASI


274

01 OBJEKTIF MODUL

i. Meningkatkan kemahiran Gaya Daya Tindak dalam menguruskan emosi ii. Mengukur tahap emosi dan perubahan yang berlaku setelah mengikuti program.

02 PANDUAN MODUL

PENCERAMAH

• Pegawai Psikologi

Keperluan Modul

• Meningkatkan Kemahiran Gaya Daya Tindak • Decisional Balance Worksheet • Kertas A4 • Gunting • Pen/Pensil • Pemadam • Getah

• Mengukur Tahap Emosi dan Perubahan Yang Berlaku • Borang Saringan Depression Anxiety Stress Scale (DASS 21) • Borang University of Rhode Island Change Assessment Scale (URICA) • Pensil • Pemadam



PERSEDIAAN MODUL

PERSEDIAAN MODUL

AKTIVITI TEMPOH BULAN KETIGA MENINGKATKAN KEMAHIRAN GAYA DAYA TINDAK

- Teknik Motivational Interviewing - Failure and Winning Factor - Teknik Perubahan Tingkahlaku dan Emosi

90 minit

BULAN KEENAM MENGUKUR TAHAP EMOSI DAN PERUBAHAN YANG BERLAKU

- Pasca Saringan DASS 21 - Pasca Penilaian URICA

30 minit


276

03 KANDUNGAN MODUL

q MENINGKATKAN KEMAHIRAN GAYA DAYA TINDAK

Objektif Di akhir sesi, peserta dapat membuat perubahan diri serta dapat membentuk dan mengamalkan gaya

daya tindak yang sesuai dengan diri sendiri. Isi Kandungan a) Teknik Motivational Interviewing b) Failure and Winning Factor c) Teknik Perubahan Tingkahlaku dan Emosi

Arahan Aktiviti : Aktiviti 1, 2 dan 3 adalah wajib. Aktiviti 1: Latihan Kad Nilai Diri (The Values Card Sort Exercise) (40 minit)

• Aktiviti ini dijalankan secara berpasangan (A dan B). • Peserta diberikan sehelai kad/kertas A4 • Peserta diarahkan untuk menggunting kad/kertas itu kepada 10 bahagian. • Peserta diminta untuk menulis 10 nilai positif yang ada pada diri sebelum berlaku penambahan berat

badan di kad/kertas tersebut. • Kemudian peserta diminta untuk mengasingkan kad/kertas nilai kepada 3 kategori:

i) Sangat Penting ii) Penting iii) Kurang Penting

• Seorang daripada peserta dikehendaki memilih 5 nilai yang sangat penting atau penting bagi mereka. • Pegawai Psikologi meminta peserta A berkongsi maksud nilai-nilai tersebut dan mengapa nilai-nilai

ini bermakna bagi diri peserta A kepada peserta B. • Bincangkan bagaimana penambahan berat badan mengganggu nilai-nilai ini. • Peserta B diminta mengulangi perkara (f) hingga (h) kepada peserta A.



Aktiviti 2: Ketahanan Diri – Getah dan Saya (20 minit)

• Aktiviti ini dijalankan dalam kumpulan besar. • Peserta diminta untuk bangun. • Seurat getah diberikan kepada setiap peserta. • Peserta diminta untuk memasukkan kedua-dua belah tangan kedalam seurat getah dan meregangkan

getah tersebut sehingga getah menjadi longgar. • Peserta diminta untuk memasukkan getah dari bahagian kepala sehingga getah berada di atas batang

hidung dan bahagian sisi getah berada di bawah cuping kedua-dua belah telinga. • Seterusnya, peserta diminta untuk menggerakkan getah dengan hanya menggunakan pergerakan

otot-otot muka tanpa menggunakan anggota badan yang lain sehingga getah sampai ke bahagian leher peserta.

Aktiviti 3: Latihan Dalam Kumpulan – Sesi Perkongsian (30 minit)

• Aktiviti ini dijalankan dalam kumpulan kecil. • Setiap peserta diminta untuk berkongsi gaya daya tindak yang digunakan sepanjang program dalam

memberi semangat motivasi. • Pegawai Psikologi membuat rumusan secara keseluruhan.

Panduan Menilai Keberkesanan Aktiviti Aktiviti 1

a) Peserta dapat membandingkan nilai positif yang ada pada diri dahulu (sebelum penambahan berat badan) dan sekarang.

b) Memberi kesedaran pada diri peserta tentang kelebihan dan nilai positif dalam mengamalkan gaya hidup sihat.

Aktiviti 2

a) Memberi pendekatan kepada peserta tentang tiada yang mustahil untuk dicapai termasuk penurunan berat badan

b) Bagi mencapai matlamat, setiap peserta perlu mengatasi cabaran dengan usaha gigih dan konsisten.


278

Aktiviti 3

a) Peserta mendapat mempelajari pelbagai gaya daya tindak yang berkesan untuk diamalkan b) Peserta mendapat sokongan moral dari rakan (peer support group)

q MENGUKUR TAHAP EMOSI DAN PERUBAHAN YANG BERLAKU

Objektif

Di akhir sesi, kumpulan sasar akan memahami tahap emosi diri dan tahap kesediaan untuk berubah ke arah gaya hidup yang lebih sihat

Isi Kandungan

c) Perkaitan di antara pengurusan emosi dan gaya hidup sihat d) Mengukur perubahan yang berlaku dalam mengamalkan cara hidup sihat

Arahan Aktiviti

Depression Anxiety Stress Scale (DASS 21)

• Pegawai Psikologi mengedarkan borang saringan DASS 21 kepada semua peserta • Pegawai Psikologi mentadbir saringan DASS 21 • Pegawai Psikologi menganalisa skor bersama peserta • Pegawai Psikologi menerangkan keputusan saringan kepada peserta

University of Rhode Island Change Assessment Scale (URICA)

• Pegawai Psikologi mengedarkan borang URICA • Pegawai Psikologi mentadbir ujian URICA • Pegawai Psikologi menganalisa skor untuk panduan sepanjang program ini.


Peserta mengetahui tahap kemurungan, kebimbangan dan stres



04 LAMPIRAN

• Borang Saringan Depression Anxiety Stress Scale (DASS 21) – Lampiran 20 (muka surat 172) • Borang University of Rhode Island Change Assessment Scale (URICA) – Lampiran 21 (muka surat 177)

05 SUMBER RUJUKAN


• Kit Lengkap Motivational Interviewing : Profesion Pegawai Psikologi, Suraya Banu (2018)

MODUL DEMONSTRASI

MASAKAN SIHAT



01 OBJEKTIF MODUL

i. Meningkatkan kemahiran dan pengetahuan peserta dalam melakukan pengubahsuaian resepi ke arah yang lebih sihat bagi meningkatkan nilai nutrisi makanan.

ii. Meningkatkan kemahiran peserta dalam pemilihan bahan mentah yang segar.

02 PANDUAN MODUL

PENCERAMAH


FASILITATOR DEMONSTRASI MASAKAN

• Jawatankuasa penyelaras program di jabatan/ agensi atau • Chef/ Tukang Masak

KEPERLUAN MODUL

• Menu yang bersesuaian • Bahan mentah mengikut menu yang telah dirancang • Peralatan Masakan • Buku resepi pilihan sihat (contoh; Nutritionist Cook Book, Buku Resepi Pilihan Sihat)

PERSEDIAAN MODUL

• Pegawai Sains (Pemakanan) menentukan menu yang bersesuaian beserta nilai kalori • Jawatankuasa Penyelaras menyediakan bahan mentah dan peralatan memasak yang diperlukan • Jawatankuasa Penyelaras/ Chef/ Tukang Masak menjalankan sesi demonrtasi masakan sihat


282

• Masa


Ceramah ringkas 30 minit

Sesi Demonstrasi Masakan 30 minit

Sesi Uji Rasa 10 minit

Sesi soal jawab 10 minit



03 KANDUNGAN MODUL

q Pemilihan Menu Sihat (Sebelum Menjalankan Aktiviti)

• Pegawai Sains (Pemakanan) memilih menu sihat yang bersesuaian berdasarkan : i. Resipi Sihat, Pilihan Bijak. Volume 1&2 ii. Buku Masakan Pilihan Pakar Pemakanan Jilid 2 atau buku resipi lain yang bersesuaian

• Jawatankuasa Penyelaras menyediakan bahan mentah berdasarkan menu yang telah dipilih.

q Ceramah ringkas

• Pegawai Sains (Pemakanan) menerangkan tujuan dan objektif aktiviti dijalankan.

• Jawatankuasa Penyelaras/ Chef/ Tukang Masak menyatakan menu yang akan disediakan semasa aktiviti demonstrasi masakan.

q Sesi Demonstrasi Masakan

Pegawai Sains (Pemakanan) akan menerangkan pemilihan bahan mentah yang digunakan dalam menu:

• Kumpulan makanan - Nasi, mi, biji-bijirin, produk bijirin dan ubi-ubian i. Pilih makanan berserat tinggi seperti produk bijirin penuh dan beras perang.

• Kumpulan makanan – Sayur-sayuran & Buah-buahan i. Ambil sayur-sayuran segar pelbagai jenis dan warna. ii. Digalakkan mengambil sayuran yang tinggi serat seperti kacang panjang, buncis, bendi, dhal,

pis dan lain-lain iii. Digalakkan memasak tumis tohor (stir fry), tumis air/sup, celur atau makan ulam-ulaman. iv. Digalakkan menggunakan buah-buahan segar berbanding jus, jeruk serta buah-buahan dalam

tin yang mengandungi sirap.

• Kumpulan makanan - Ikan, ayam, daging, dan kekacang i. Buang kulit ayam dan lemak pada daging sebelum memasak. ii. Memilih sumber protein yang rendah lemak seperti ikan berbanding dengan daging dan ayam.


284

• Kumpulan makanan - Susu dan produk tenusu i. Pilih susu rendah lemak/skim dalam masakan berbanding susu penuh krim ii. Elakkan pengambilan susu pekat manis/krimer

• Kumpulan makanan - Lemak, gula dan garam i. Kurangkan penggunaan gula, garam dan bahan perasa dalam masakan ii. Pilih minyak masak yang tinggi kandungan lemak tidak tepu untuk masakan jenis tumis tohor

(stir fry) seperti minyak bunga matahari, minyak jagung. iii. Gunakan bahan mentah yang segar berbanding bahan yang terproses seperti sosej, bebola, kek

ikan dan daging burger.

Pegawai Sains (Pemakanan) akan menerangkan modifikasi masakan yang lebih sihat: i. Gunakan kaedah masakan yang lebih sihat seperti bakar, panggang dan sup (tomyam, singgang

dan pindang) ii. Ubahsuai cara masakan dengan menggantikan sepenuhnya/ separuh santan dengan susu

rendah lemak. iii. Elakkan menggoreng semula makanan. iv. Gunakan alatan memasak yang mengurangkan penggunaan minyak –air fryer, pemanggang.

q Sesi Uji Rasa

• Jawatankuasa Penyelaras/ Chef/ Tukang Masak mengagihkan masakan yang telah disediakan kepada semua peserta.

• Makan mengikut keperluan tubuh dalam kuantiti sajian yang disarankan.

• Saranan daripada Pinggan Sihat Malaysia iaitu suku nasi, mi, roti, bijirin, produk bijirin dan ubi-ubian, suku Ikan, ayam, daging dan kekacang serta separuh sayur dan buah boleh dijadikan panduan dalam pengambilan makanan mengikut keperluan dan secara sederhana.

• Ambil makanan daripada semua kumpulan makanan dalam Piramid Makanan Malaysia iaitu 5 kumpulan makanan.

• Elakkan/ hadkan pengambilan makanan yang tinggi lemak,gula dan garam.



q Kesimpulan

• Pegawai Sains (Pemakanan) akan membuat kesimpulan: - Pengubahsuaian resepi dapat membantu peserta untuk mengurangkan kalori makanan. - Penggunaan pelbagai bahan mentah di dalam sesuatu resepi membantu meningkatkan

kandungan nutrisi.

• Pengubahsuaian resepi dapat mengurangkan penggunaan gula, lemak dan garam di dalam penyediakan makanan.

05 SUMBER RUJUKAN


• Resipi Sihat, Pilihan Bijak. Volume 1 & 2 • Buku Masakan Pilihan Pakar Pemakanan Jilid 2


286

MODUL TRIM & FIT EXPLORACE



01 OBJEKTIF MODUL

i. Meningkatkan aktiviti fizikal dikalangan peserta ii. Memantapkan pengetahuan peserta berkaitan kalori makanan iii. Meningkatkan kemahiran peserta untuk membaca label makanan

02 PANDUAN MODUL

FASILITATOR

• Jawatankuasa penyelaras program di jabatan/ agensi

KEPERLUAN MODUL

• Tempat bersesuaian • Lembaran Aktiviti Soalan Trim & Fit Explorace - Lembaran Aktiviti Guess Your Calorie - Nutri Crossword - Lembaran Aktiviti Baca Label • 3 jenis sayur berlainan warna seperti salad, lobak merah, tomato, kubis ungu, pegaga, ulam raja, peria • Gambar makanan • Model/ Poster Piramid Makanan • Peralatan sukatan isi rumah

PERSEDIAAN MODUL

• Fasilitator mengagihkan peserta kepada beberapa kumpulan kecil • Masa


Taklimat 10 minit

Sesi Trim & Fit Explorace 25 minit

Kesimpulan 10 minit


288

03 KANDUNGAN MODUL

KANDUNGAN MODUL 3

BIL. STESEN PENERANGAN MASA Denda Bilangan Fasilitator

(orang) 1 Blue’s

Clues § Mentor perlu menyediakan 10 klu di

dalam kotak iaitu : i. Makan mengikut waktu ii. Piramid Makanan Malaysia iii. Hadkan 1 sudu teh gula dalam

minuman iv. Kurangkan makanan bergoreng v. Minum 8 gelas air setiap hari vi. Amalkan Pinggan Sihat Malaysia vii. Makan buah setiap hari viii. Kurangkan makanan berlemak ix. Lakukan senaman 3 kali

seminggu x. Makan sayur 3 kali sehari

§ Minta seorang wakil peserta untuk mencabut undi 3 klu dari kotak.

§ Wakil peserta perlu melakonkan 3 klu yang diberikan oleh fasilitator tanpa menggunakan suara.

§ Peserta yang lain perlu meneka hanya jawapan yang tepat.

§ Jika peserta tidak dapat meneka jawapan yang betul, minta ‘pelakon’ untuk menyebut ‘PASS’, dan meneka klu yang seterusnya.

§ Pelakon dapat mengulang kembali soalan yang telah ‘PASS’.

§ Denda akan dikenakan mengikut bilangan soalan yang tidak dapat dijawab

5 minit

Lompat bintang 10 kali (untuk setiap 1 klu yang tidak dapat dijawab)

2

2 I Love Vege

§ Minta peserta untuk berada di dalam bulatan

§ Semua peserta perlu menghabiskan semua sayur segar yang telah disediakan. (sekurang-kurangnya 3 jenis sayur berlainan warna seperti salad, lobak merah, tomato, kubis ungu, pegaga, ulam raja, peria)

§ Setiap peserta perlu menghabiskan 1 cawan sayur yang disediakan.

§ Peserta dilarang membantu ahli

3 minit

Squat 10 kali (untuk setiap cawan sayur yang gagal dihabiskan)

2



BIL. STESEN PENERANGAN MASA Denda Bilangan

Fasilitator

(orang)

kumpulan yang gagal menghabiskan sayur.

3 Let’s count!

§ Peserta perlu merancang menu makanan sehari berdasarkan jumlah pengambilan 1800+100 kalori (merujuk kepada bank kalori/ aplikasi MyNutri Diary 2)

§ Peserta akan merekod makanan yang telah dipilih beserta kalori.

§ Pemilihan menu adalah berdasarkan Piramid Makanan Malaysia dan Pinggan Sihat Malaysia

5 min

Ketuk ketampi 20 kali (jika tidak dapat merancang menu dalam masa 5 minit)

2

4 Guess Your Calorie

§ 10 set gambar makanan akan diberikan kepada peserta.

§ Peserta perlu meneka makanan yang

mempunyai kalori yang lebih tinggi

2 min Kick Butt 10 kali (untuk setiap jawapan yang salah)

2

5 Nutri CrossWord

§ Peserta perlu mengisi jawapan pada teka silang kata yang disediakan

5 min High Knees 10 kali (untuk setiap jawapan yang salah)

2

6 Aktiviti Baca label

§ Produk makanan/minuman akan disediakan

§ Peserta perlu menjawab 10 soalan yang diberikan berdasarkan produk makanan/minuman yang telah disediakan

5 min Jump Rope 10 kali (untuk setiap jawapan yang salah)

2


290

04 LAMPIRAN

• Lembaran Aktiviti Guess Your Calorie • Nutri Crossword • Lembaran Aktiviti Baca Label



LEMBARAN AKTIVITI GUESS YOUR CALORIE

Lembaran Aktiviti Guess Your Calorie

Bil. Makanan/Minuman Makanan/Minuman 1

Kuih Seri Muka (99g)

Kuih Lapis (70g)

2 Ayam Masak Merah (90g)

Ayam Masak Kicap (134g)

3 Durian (54g) c

Mangga (50g)

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar

Lampiran 30


292

4 Nasi Goreng Ayam (330g)

Nasi Kerabu (315g)

5 Mi Sup (428g)

Mi Kari (410g)

6

Air Isotonik (250ml)

Teh Tarik (250ml)

7

Kuih Tart Nenas (5g)

Almond (5g)

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar

4 Nasi Goreng Ayam (330g)

Nasi Kerabu (315g)

5 Mi Sup (428g)

Mi Kari (410g)

6

Air Isotonik (250ml)

Teh Tarik (250ml)

7

Kuih Tart Nenas (5g)

Almond (5g)

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar



8

Cendol (200g)

ABC (150g)

9 Minuman Coklat Bermalta ‘O’ (250ml)

Susu Berperisa Coklat (250ml)

10 Sambal Tumis (10gm)

Sambal Belacan (10gm)

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar

Gambar


294

LEMBARAN AKTIVITI NUTRI CROSSWORD PUZZLE

LEMBARAN AKTIVITI NUTRI CROSSWORD PUZZLE

Lampiran 31



LEMBARAN AKTIVITI BACA LABEL Soalan di bawah merujuk kepada produk yang dipamerkan. Bil Soalan Jawapan 1. Berdasarkan produk X, satu hidangan bersamaan

…….. keping

2. Berapa jumlah hidangan yang terdapat dalam setiap bungkusan produk X?

3. Berapa jumlah keping Produk X yang terdapat dalam satu bungkusan produk ini?

4. Berapakah jumlah tenaga (kalori) bagi satu sajian produk X?

5. Apakah ramuan yang paling banyak terdapat dalam produk X?

6. Nyatakan jumlah lemak dalam setiap hidangan produk X?

7. Aliyana telah makan 3 sajian produk X

a. Berapakah jumlah kalori yang telah diambil?

b. Berapa jumlah lemak yang telah diambil daripada produk ini?

Lampiran 32

LEMBARAN AKTIVITI BACA LABEL

Soalan di bawah merujuk kepada produk yang dipamerkan.


296

Jawapan:

1. 3 keping 2. 12 sajian 3. 36 keping 4. 150 kcal 5. Tepung gandum 6. 6 gram 7. a. 450 kcal b. 18 gram



LAB

EL M

AK

LUM

AT

PEM

AK

AN

AN

PR

OD

UK

X

Sa

iz s

aji

an

: 3

0g

(3

pcs)

S

aji

an

se

tia

p p

ek

: 1

2

Jum

lah

pe

r sa

iz:

P

er

10

0g

Se

tia

p s

aji

an

(3

0g

) %

Nil

ai

ha

ria

n (

Pe

r sa

jia

n)

Ka

lori

4

80

kca

l

1

50

kca

l

Jum

lah

le

ma

k

1

9g

6g

9

%

Le

ma

k t

ep

u

9

g

3

g

13

%

Ka

rbo

hid

rat

6

8g

20

g

7%

S

era

bu

t d

iet

3

g

1

g

3%

G

ula

1

7g

5g

P

rote

in

9g

3g

S

od

ium

5

10

mg

15

0m

g

*P

era

tus

nil

ai

ha

ria

n a

da

lah

be

rda

sark

an

20

00

kca

l d

iet.

R

am

ua

n:

Te

pu

ng

ga

nd

um

, g

ula

, o

at,

le

ma

k s

ayu

ran

, se

rbu

k k

oko

, d

ekto

se,

em

uls

ifie

r E

49

2,

pe

pe

jal

susu

. N

ota

ale

rgi:

Me

nga

nd

un

gi

ga

nd

um

, o

at,

su

su,

an

d s

oya

.

RUNDING CARAPEMAKANAN



01 OBJEKTIF MODUL

Lawatan Pertama:

i. Mengetahui sejarah pengambilan makanan (MyNutriDiari 2) ii. Mengetahui konsep asas pengiraan kalori mengikut keperluan harian. iii. Mengetahui kaedah merancang menu. iv. Merekod borang Pemantauan Kendiri Pengambilan Kalori. v. Mengetahui sasaran penurunan berat badan.

Lawatan Susulan Kedua:

i. Mengintepretasi maklumat borang Pemantauan Kendiri Pengambilan Kalori. ii. Mengenalpasti perubahan tabiat pemakanan melalui Makan Sihat Weekly Challenge. iii. Mengenalpasti faktor penghalang penurunan berat badan dan cara mengatasinya. iv. Mengetahui kaedah modifikasi perancangan menu. v. Menetapkan sasaran penurunan berat badan.

Lawatan Susulan Ketiga:

i. Menentukan sama ada sasaran penurunan berat badan dapat dicapai atau tidak. ii. Mengekalkan amalan pemakanan dan cara hidup sihat


300

02 PANDUAN MODUL

MENTOR


KEPERLUAN MODUL

• Alatan sukatan isi rumah • Pinggan Sihat Malaysia • Atlas Makanan • Aplikasi MyNutriDiari 2 • Borang Pemantauan Kendiri Pengambilan Kalori • Borang Makan Sihat Weekly Challenge

PERSEDIAAN MODUL

• Mentor menetapkan tarikh janji temu bersama peserta. • Mentor menyediakan keperluan modul. • Masa


Lawatan Pertama 30-45 minit

Lawatan Susulan 15-30 minit



03 KANDUNGAN MODUL

Carta Alir Runding Cara Pemakanan Pengurusan Berat Badan Trim & Fit

KANDUNGAN MODUL 3


LAWATAN PERTAMA

Terima

peserta

Kaji maklumat peserta

(Borang Saringan Kesihatan)

Tetapkan tempoh janji temu ≤ 2 bulan

Lawatan susulan

Laksanakan penilaian pemakanan

Rancang Pelan Pengurusan Pemakanan peserta

i. Konsep asas pengiraan kalori mengikut keperluan harian. ii. Kaedah merancang menu iii. Rekod Borang Pemantauan Kendiri Pengambilan Kalori iv. Tetapkan sasaran penurunan berat badan


302



LAWATAN SUSULAN

Keputusan penilaian mengikut sasaran

Kenal pasti faktor penghalang

Tetapkan semula sasaran (jika perlu)

Tetapkan janji temu susulan

Lawatan susulan ke 3

Kukuhkan intervensi

Nilai pencapaian sasaran pelan pengurusan peserta

Capai sasaran Pemantauan

kendiri

Terima peserta

Tidak capai sasaran

Laksanakan penilaian pemakanan

Discaj pada bulan ke 6



KEPERLUAN KALORI BERDASARKAN STATUS AKTIVITI FIZIKAL DAN KATEGORI BERAT BADAN

Pengiraan Keperluan Kalori Individu :

Keperluan kalori harian = Berat badan (kg) X Faktor Aktiviti

Jadual Faktor Aktiviti

Rujukan: Cole H & Camerini-Davalos R (1970)

Contoh:

Pengiraan keperluan kalori En A.

Berat badan semasa : 90 kgTinggi : 1.6 mIndeks Jisim Tubuh : 35 kg/m2Berat badan ideal : 22.0 X 1.6 x 1.6 = 56.6 kgStatus aktiviti fizikal : Sedentari

**Oleh kerana IJT En A melebihi daripada 27.5 kg/m2, gunakan ukuran berat badan unggul pada IJT 22 kg/m2 dalam pengiraan keperluan kalori harian.

Keperluan kalori harian En A = 56.6 kg x Status aktiviti fizikal = 56.6 kg x 20-25 = 1132 – 1415 kcal

KEPERLUAN KALORI BERDASARKAN STATUS AKTIVITI FIZIKAL DAN KATEGORI BERAT BADAN

Pengiraan Keperluan Kalori Individu :

Jadual Faktor Aktiviti

STATUS AKTIVITI FIZIKAL

BERLEBIHAN BERAT BADAN

BERAT BADAN NORMAL

KURANG BERAT BADAN

Sedentari 20-25 kcal/kg berat badan

30 kcal/kg berat badan


Sederhana 35 kcal/kg berat badan



Aktif 45 kcal/kg berat badan

Rujukan: Cole H & Camerini-Davalos R (1970)

Contoh:

Pengiraan keperluan kalori En A.

Berat badan semasa : 90 kg Tinggi : 1.6 m Indeks Jisim Tubuh : 35 kg/m2 Berat badan ideal : 22.0 X 1.6 x 1.6 = 56.6 kg Status aktiviti fizikal : Sedentari

**Oleh kerana IJT En A melebihi daripada 27.5 kg/m2, gunakan ukuran berat badan unggul pada IJT 22 kg/m2 dalam pengiraan keperluan kalori harian.

Keperluan kalori harian En A = 56.6 kg x Status aktiviti fizikal

= 56.6 kg x 20-25 = 1132 – 1415 kcal

Keperluan kalori harian = Berat badan (kg) X Faktor Aktiviti


304

PERANCANGAN PENGURUSAN DIET

Memberi saranan diet seimbang yang memenuhi keperluan tenaga seharian berdasarkan peratusan tenaga daripada lemak, protein dan karbohidrat

% Karbohidrat % Protein % Lemak

50-65% 10-20 25-30

Rujukan : Recommended Nutrient Intake for Malaysia, 2017

• Sekiranya anda ingin menurunkan berat badan, saranan pengambilan diet seharian ialah 1200 kcal hingga 1500 kcal.

CONTOH MENU UNTUK PENURUNAN BERAT BADAN

q Contoh Menu 1200 kkal

PERANCANGAN PENGURUSAN DIET

Memberi saranan diet seimbang yang memenuhi keperluan tenaga seharian berdasarkan peratusan tenaga daripada lemak, protein dan karbohidrat

% Karbohidrat % Protein % Lemak

50-65% 10-20 25-30

Rujukan : Recommended Nutrient Intake for Malaysia, 2017

• Sekiranya anda ingin menurunkan berat badan, saranan pengambilan diet

seharian ialah 1200 kcal hingga 1500 kcal.

CONTOH MENU UNTUK PENURUNAN BERAT BADAN


Sarapan (7.00 - 7.30 pagi)

• 2 keping roti mil penuh + 1/4 sudu teh marjerin lembut + 2 hiris tomato + salad

• 1 cawan susu rendah lemak

Makan Tengahari (12.30 - 1.00 tgh)

• 1 cawan nasi putih / 2 cawan bubur nasi • 1 mangkuk sederhana sup sayur • 1 keping ikan tenggiri kukus • 1 biji limau • 1 gelas air kosong

Minum Petang (3.30 - 4.00 ptg)

• 3 keping biskut krim kraker • 1 gelas air kosong

Makan Malam (6.30 - 7.00 pt )

• 1 cawan nasi putih / 2 cawan bubur nasi • 1/2 cawan kailan tumis • 1 mangkuk sederhana tom yam (1 ketul peha ayam) +

½ cawan (bunga kobis + lobak merah+ seleri + tomato) • 1 potong tembikai. • 1 gelas air kosong





Sarapan (7.00 - 7.30 pagi)

• 1 mangkuk sederhana mihun sup ( 1 cawan mihun ) + 1/2 cawan sawi + hirisan ayam

• 1 cawan susu rendah lemak

Minum Pagi (10.00 - 10.30 pagi)

• 1 keping roti mil penuh • 1 gelas air kosong

Makan Tengahari (12.30 - 1.00 tgh)

• 1 cawan nasi putih / 2 cawan bubur nasi • 1/2 cawan bayam tumis • 1/2 cawan salad • 1 keping ikan merah kari tanpa santan • 1 potong betik • 1 gelas air kosong

Minum Petang (3.30 - 4.00 ptg)

• 1 keping popia basah • 1 cawan susu rendah lemak

Makan Malam (6.30 - 7.00 ptg)

• 1 keping capati • 1/2 cawan (dhal + kacang panjang + kentang ) • 1/2 cawan bendi tumis • 1 ketul peha ayam tandoori • 1 potong tembikai susu • 1 gelas air kosong


306

SARANAN DAN TIPS AMALAN PEMAKANAN SIHAT UNTUK MENURUNKAN BERAT BADANPROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN TRIM & FIT

SARANAN DAN TIPS AMALAN PEMAKANAN SIHAT UNTUK MENURUNKAN BERAT BADAN PROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN TRIM&FIT




308




310

04 LAMPIRAN

• Senarai Semak Pengurusan Runding Cara Pemakanan • Senarai Semak Pemantauan Kendiri Pengambilan Kalori

05 SUMBER RUJUKAN

• Clinical Practice Guidelines on Management of Obesity, Kementerian Kesihatan Malaysia (2004) • Malaysian Dietary Guidelines, Kementerian Kesihatan Malaysia (2010) • Recommended Nutrient Intakes for Malaysia (RNI), Kementerian Kesihatan Malaysia (2017) • Garis Panduan Program Pengurusan Berat Badan Trim & Fit, Bahagian Pemakanan, Kementerian

Kesihatan Malaysia (2018) • Prosedur Operasi Standard, Perkhidmatan Konsultasi Diet Individu Bagi Penurunan Berat Badan,

Perkhidmatan Dietetik (2013) • Buku Kecil Panduan Kalori Makanan, Bahagian Pemakanan Kementerian Kesihatan Malaysia (2010) • Intervensi Pengurusan Berat Badan I Fit and Eat Right (IFitEr), Kementerian Kesihatan Malaysia

(2018)



SENARAI SEMAK PENGURUSAN RUNDING CARA PEMAKANAN

(Untuk Kegunaan Pegawai Sains Pemakanan Sahaja)

Bil

Perkara

Lawatan 1 Lawatan Susulan 2 Lawatan Susulan 3

Disemak Nyatakan

(jika perlu) Disemak

Nyatakan

(jika perlu) Disemak

Nyatakan

(jika perlu)

1 Sasaran antropometri dan

biokimia

- Berat

- IJT

- Peratus lemak

tubuh

- Lemak visceral

- Ukur lilit pinggang

- Tekanan darah

- FBS

- Total Cholesterol

2 Diet

- Keperluan kalori -

EER

- Sejarah diet

(MyNutri Diari 2) -

EEI

- Borang

Pemantauan

Kendiri

Pengambilan Kalori

- Waktu makan

utama yang tetap

- Pengambilan air

kosong

- Pengambilan

minuman manis

- Pengambilan

makanan manis

- Pengambilan susu

- Pengambilan buah-

buahan

Lampiran 33


312

- Pengambilan

sayur-sayuran

- Pengambilan

makanan

bergoreng

- Pengambilan

makanan berlemak

- Pengambilan

makanan serat

tinggi

- Pengambilan

makanan segera

dan makanan

proses

- Pengambilan

makanan ringan

- Saiz hidangan

rendah kalori dan

bersaiz kecil



BO

RA

NG

PEM

AN

TAU

AN

KEN

DIR

I PEN

GA

MB

ILA

N K

ALO

RI M

AN

UA

L

(DIIS

I OLE

H P

ESER

TA)

Nam

a:

Kad

Peng

enal

an

(XXX

XXXX

XXXX

X):

Bula

n:

Aha

dIs

nin

Sela

saRa

buKh

amis

Jum

aat

Sabt

uPU

RATA

Min

ggu

- 5

JUM

LAH

PEN

GA

MBI

LAN

KA

LORI

(KCA

L)

Bor

ang

Pem

anta

uan

Ken

diri

Pen

gam

bila

n K

alor

i

Min

ggu

- 1

Min

ggu

- 2

Min

ggu

- 3

Min

ggu

- 4

Nota

: Pe

sert

a pe

rlu m

elen

gkap

kan

jum

lah

pega

mbi

lan

kalo

ri ha

rian

(kca

l) se

kura

ng-k

uran

gnya

3 h

ari b

eker

ja d

an 2

har

i min

ggu

men

ggun

akan

apl

ikas

i M

yNut

riDia

ri 2

atau

man

a-m

ana

sum

ber y

ang

berk

aita

n se

pert

i buk

u ba

nk k

alor

i dan

lain

-lain

.

Lam

pira

n 34


314

BORANG PEMANTAUAN KENDIRI PENGAMBILAN KALORI GOOGLE DRIVE (DIISI OLEH PESERTA)

Lampiran 34 Lampiran 34

Lampiran 34 Lampiran 34

Lampiran 35

Documents

MODUL PROGRAM PENGURUSAN BERAT BADAN