589

Click here to load reader

Monumenta 2

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Monumenta 2

MONUMENTA SPETANTIA

HISTORIAN! SLAVORUM MERIDIONALIUM

EDIDIT

AOADEMJA SOIENTIARUM ET ARTIUM SLAVORUM MERIDIONALIUM.

VOLUMFN TRIGESIMUM OCTAVUM.

ZAGRABIAE 1916. EX OFFICINA SOCIETATIS TYPHOGRAPHICAE.

Page 2: Monumenta 2

MONUMENTA HABSBURGICA REQNI CROATIAE DALMATIAE SLAVONIAE

VOLUMEN II.

HABSBURŠKI SPOMENICI KRALJEVINE HRVATSKE, DALMACIJE I SLAVONIJE

UREDIO

EMILfJ LASZ0W8KI ČLAN DOPISNIK JUGOSLAVENSKE AKADEMIJE

KNJIGA IL: OD GODINE 1531. DO GODINE 1540.

U ZAGREBU 1916. TISAK DIONIČKE TISKARE.

Page 3: Monumenta 2
Page 4: Monumenta 2

PREDGOVOR. \. .

Već u predgovoru k prvomu svesku ovoga djela istaknuto je. kakav sam materijal u prijepisima primio od Jugoslavenske akademije, i kako sam ga mogao i morao prirediti za štampu. To vrijedi i za ovaj svezak, koliko su upotrebljeni rečeni prijepisi.

Ovaj materijal i ovdje je znatno popunjen iz raznih arhiva i zbiraka. Kr. hrvat. zem. arhiv te arhiv Jugoslavenske akademije, pak zemaljski arhiv Eudolfinum u Ljubljani, c. i kr. kućni, dvorski i državni arhiv te arhiv zajedničkoga financijalnoga ministarstva (komorski) u Beču, kr. ugarski državni arhiv u Budimpešti, arhiv grada Zagreba te arhiv kaptola zagrebačkoga (oba u pohrani kod zem. arhiva u Zagrebu) dali su znamenite prinose i za ovaj svezak.

U ovaj zbornik, koji obaseže doba od god. 1531. do smrti Ivana Zapolje 1540. godine, preuzeo sam nekoliko isprava, koje su .štampane u djelu: Ge-orgius P ray : Epistolae procerum reg. Hungariae sv. II , a odnose se na hrvatske prilike od god. 1531.—1540.; učinio sam to zato, jer je to djelo dosta rijetko, a originala se nijesam domogao.

Ostalim lako pristupačnim štampanim zbornicima za ovo doba nijesam se^služio. —

Važnija djela, koja sadržavaju zbirke isprava za ovo doba (1531.— 1540.)anijesu nikako ili su malo rabljena za sastavak ovoga zbornika, jesu:

Geway Ant: Urkunden und Actenstiicke zur Geschichte der Ver-hältnisse zwischen Österreich, Ungarn und der Pforte im XVI. u. XVII. Jahrhundert; Wien, 1840, sv. 1.—11.

Lopašić Radoslav: Spomenici hrvatske krajine, sv. I. III. Zagreb. 1894. 1899. Monumenta hist. Slavor. merid.'XV. i XX. Izdanje Jugoslav, akademije.

Kukuljević Ivan: Acta Oroatica; Zagreb 1863. Vjesnik kr. hrvat.-slav.-dalm. zem. arkiva: I.—XVII.; Zagreb

1899.—1916. Dr. Ivan pl. Bojnicić: Dirovnice kralja Ferdinanda za Hrvatsku:

Zagreb 1906.

Page 5: Monumenta 2

VI

Sanuto Marino: Diarii. Katona: Historia critica regum Hungariae; Pestini, Posonii, Cas-

soviae, Budae, Oalocsae, Budae. L—XLII. 1779.—1817. Laszovski Emilij: Monumenta historica nob. communitatis Turo

polje, sv. III. (1527.—1560.); Zagreb, 1906. Ivić Aleksa dr.: CnoMeHHiiH Cp6a y yrapcKoj H CUaBOHHJn

TOKOM XVI. u XVII. cTo iefea. 4 e 0 I- (1527.—1600.); Kawre MaTHije CpncKe 36. 37., HOBH Ca^ 1910.

Ivić Aleksa dr.: HcTopnja Cp6a y yrapcKoj op, na^a CMe^epeBa Ao ceoöe noA HapHojeBHfe.eM (1459.—1690): 3arpe6 1914. U ovom djelu priopćio je pisac; sub nota množinu isprava u cijelosti i u dobrim registrima, a odnose se na razdoblje, koje obaseže naš zbornik.

Barabäs Samu: Zrinyi Miklos levelek es okiratok I. II.; Budapest 1898.—1899. Monum. Hung, hist., Izdanje maci. akademije.

JoeaH PaAOHMti, IlptM.03n 8a HCTopHJy Cpöa y JVapcKoj y XVI, XVII. u XVIII. ReKy, KftHra npBa (25. H 26. Ktbura „MaTHije CpncKe"); HOBH CaA 1909. —

Načela, koja sam spomenuo u predgovoru prvoga sveska s pogledom na izdavanje isprava, vodila su me i kod uređivanja ovoga sveska. Gdje je bila od potrebe kakova opaska, stavio sam je.

Od manje važnih isprava priopćio sam samo iscrpan ali kratak re-ge.st. Neznatne štamparske.pogrješke, koje su se potkrale unatoč pomnjivoj pažnji, takove su, da će ih svatko lako ispraviti. Ima i mnogo nejasnih i stilistički neispravnih mjesta; kako su u originalu, tako sam ih ostavio.

I ovom zgodom izričem toplu hvalu presvj. g. dr. Ivanu pl. Bojni-čiću Kninskom, upravitelju kr. zem. arhiva, koji je uvijek bio pripravan ispoređivati prijepise s originalima, a bio mi i na pomoć kod korekture; isto činim i prijatelju dr. Aleksi Ivicu, koji mi je za dodatak ustupio nekoliko svojih prijepisa, a to sam i spomenuo u notama k dotičnim ispravama.

U Zagrebu na Đurđevo god. 1916.

Emilij Laszowski.

Page 6: Monumenta 2

1.

.1.531. 1. januara.. U Zagrebu.

Petar Bipač, kanonik zagrebački, tuži se Ivanu Katziancru, da nm uskraćuje po kralju odredjcnu desetinu za opskrba vojske. Javlja novosti o

namjerama turskim.

Post mei ipsius recomendadoneni et obsequiorum promptitudinem. Magnifn-e doraine. domine mihi semper obseruande. Nouerit eadein. quod ego maximo cum quibus meis demeritis vestre magnifieencie scribere ae lam en tari conpellor! Nam hys proxiinis diebus serenissima regia maiestas inichi litems regias miserat ad dominos regni Slauonie. qui decimas capitulo annuatim administrare cornpellunt. Has decimas sua regia maiestas mihi in auxilium sustentandi uestes, equit.es et in proteccionem ciuitatis, sicuti uestra magnifieencia ex Uteris regiis clarius intelliget. quibus perleetis peto mihi easdem restitui. quia eerte nolunt aduerterc ad mandatum regie maiestatis. sed ut apparet plus fauoris est aduerse parti quam regie maie-stati. Nam in die saneti Siluestri fuit certa pecunia ad ciuitatem portata, que mihi propter decimas debebat dari, tainen inuiti regie maiestatis illam asportuerunt penes arestacionem in earn, in maxiinas iniurias serenissime regie maiestatis et damnum meum; qui autem oceasio fuerunt. ego tempore suo ad noticiam regie maiestatis dabo. cam ceteris impedirnentis et iniuriis et regie maiestatis et meis. Ubi autem mihi dicitur. quod sum coram vest-ra magnifieencia aecusatus proptei- non sustentacionem equitum. respondeo, equites absque stipendio militare nolunt: quousque habui pecunias et ser-uaui milites seu equites. quibus nondum plenarie persolui. nam de perceptis paratus sum raeionem dare et coram A7estra magnifieencia et coram regia maiestate. eciam coram accusatoribus meis. qui inuidia me prosequuntur, nam et preda meorum tenia pars mihi cessit. et ego compulsus cum illis equites ad tern pus sustentaui. preterea et peditibus cum uino et octo bobus ad sustentacionem subueni; quousque magnificus dominus Ludouicus Za-grabie cum suis mansit. itidein illis suis seruitoribus cum uino. carnibus, feno et aliis quibus potui uoluntarie contribui. ita ut plus quam VIIIC cu-bulos uini exposui et ad pedites et modo sum depaupertatus. ut ego res-peetum non habeo. nee de mandato regio alicui est cura. eciam que mihi i ure redere debentur. Impedimentum faciunt et contribuere seu persoluere non permittunt. nam ut. prius nunciaui regie niaiestati, talia inconuenieneia referre promitto et fldeliter. queque uestra magnifieencia super istis mihi mandauerit. paratus sum obedire. Nouitates preterea alias non habemus, preter quod dicunt Turcas ad portum »Saui et Jaycza et propinquioribus

MONUMENTA HIST. XXXVIII : MONUM. HABSBUKGICA II. ]

Page 7: Monumenta 2

2

castris pixides aduexisse. quo autem intendunt. ignorant: tamen oculte fama volat, quod Turci ab episcopo arcem Zagrabiensem petunt, ut introraitterentur, et quod arx impleta est modo pluribus uictualibus. Ceterum eciam dicitur. quod multi Turce prope Budam a nostris sunt prostrati et ciuitas Budensis per nostros occupata. arx vero successiue oppugnatur. que nondum est ac-cepta per nostros. finis expugnacionis indies expeetatur, quia inhabitantes arcem uictualibus carent. Cetera cum tempore intelligemus et me vestre mag-nificencic eommendo. quam feliciter in hoc nouo anno ualere desidero. Date in ciuitate Montisgrecensis, in die Oircumcisionis domini. anno eiusdem 153.1.

Petrus Kyppach. canonius Zagrabiensis. archidiaconus Varasdiensis. necnon administrator capituli Zagrabiensis.

auleque regie iidelis familiaris. Na rptu bio napis: Magnifico domino Johanni Kachzaner(!). equiti

aurato et capitaneo supremo prouincie Carniole. domino suo semper obser-uando.

Rukopis: Hungariae regni partiumque ei annexarum. potississum vero regni Croatiae niiserabilia fata . . pag. 211.—213. — U arhivu Jugoslavenske akademije: II. 0. 53.

2.

1531. 3. januara. U Beču. Ratno vijeće pi^e Ivanu Katzianeru. da se ludi, što nije došao na sabor a

Hrvatsku. Vnnser Dienst in freuntlichem guettem Widen zuuor. Lieber Herr

Lanndtshaubtman. Wir haben ewer schreiben sambt dem so ir der khun. Maiest, gethann, vnd die eingelegt absclirift desselben emphanngen vnd vernomen vnd das so an khun. Maj. laut derselben auf der Posst zuege-fertigt, geben auch derauf mit kurcz diše anntwort. das wir nit gern gehört, das ir nit selbs persundlich zue der Versamblung des Adls inn Windischenn Lannden innhalt ewers ersten schreibens komen seytt. woliches doch vnnsers achtenns vnuerhindert des Lanndtags. dieweill ir ettlich tag dazwiscben geha))t, vnnd darinn was luezlichs ausrichtenn. woll heschehenn hett mögenn. auch. inn Annsehung des Erdeudj Peter, dergleichen Thahi Janusch vnnd annder villeicht ir gemuet euch mer als dem Weichslberger entclekht haben möchtenn. J)iewreill es aber ye nit beschehenn. sein wir dannocht Zweifls on, ir werdet sonnst inn der vnnd anndern kun. Majest. auch derselben Lannd und leut sachenn. wie bisher das besst thuen. Won wegenn des Erdeudj Potter auch der anndern so auch noch nit inn khun. Majest. gehorsam sein vnnd wes ir auch gegen inn haltenn sollet. ist khun. Maj. Will vnnd Mavnung dieselben als vili imer mit guetten fueg beschehen mag, inn ir gehorsam zu bringenn vnnd inn gnadenn aufzunemen. wie wir auch dann solliehes inn dem negstem vnnserm schreiben ausfueiiicher angezaigt. dabey wir es noch belioben lassenn.

Page 8: Monumenta 2

3

Vmid bsehliesslich sehenn wir vas.st geni. das ir dermassen Khuntshafft wider denn Turkhischen Tyrannen aufgericht, vnnd wollet also kun. Maj. genedigenn Vertrawenn nach, so siv zu eueh seczt inn dem unnd annderm ewrern besten Vleiss nit vunderlassen. sounder gedacht sein. derselben fromen, nach gelegenhait der Lauff yederzeit zusehaffenn vnd zufurdern wie wir dann des bey eueh khainen Zweifl habenn. das wurdt kun. Maj. gegen euch mit gnademi erkhennenn. Datum Wien. den HL Januaru, anno etc. im XXXI ten.

Khun. Maj. etc verordent Kriegskomissari vnnd Eath zu AVienn. Na rptu: Dem edlen. gestrenngen Eitter. Herren Hannsen Catzianer,

kun. Maj est. zu Hungern vnd Behaim etc. Eatt.. Oberst Veldthauptman der dreyer Landt Stayr. Kärndten von Crain vnnd Landthauptman daselbst in Grain, vnnserm besonder gueten Freundt. Laybaeh. Oito. Oito. Gito. Oitissime.

Original na papiru. Na rptu 5 pečata pritisnuto, kojima je bilo pismo zatvoreno. V ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F alt 119.

1581. 3. januara. 17 Zagrebu. „ Vniuersitas dominorum et nobilium comitatus Zagrabiensis" šalju k

Ivanu Katzianeru Ivana Imprych-a, da s njime „super certis et arduis negotiis" raspravlja. Mole. da ga vjerom sasluša. „Datum Zagrabie. feria tercia proxima post festum Circumcisionis domini. anno eiusdem 15;->1"

Orig. na papiru. Pritisnuta su bila na rptu 4 pečata. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

4.

1531. ;}. januara. 17 Siisjedgradii. Stjepan Deshazg javlja Ivanu Katzianeru. da su Turci u Kobašu sagra

dili utvrdu, koja je veoma pogibeljna po Hrvatsku. Moli pomoć.

Magnifico doinine obseruandissime. Post salutem ac nos tri commen-dacionem. Pridie dominacio vestra magnifica scripserat nobis, quatinus literas eiusdem dominacionis Petro Erdeudy misisseinus. quod et fecimus. relacionemque ex Uteris ipsius dominacio vestra magnifica intelligere poterit. Preterea scit dominacio vestra magnifica prope Possegham in vado Kobach castellum per Thurcos erectum esse, ac municionibus diuersis forti-ficatum. vnde cum voluerint. regnum istud inuadere et depredare possunt nunc vbicumque. Speciales Thurce in confinibus Thurcarum repperire po-tuerunt. in eodem castello collocati sunt: plurima tormenta bellica ex laycza adduxerunt. et nisi dominacio vestra magnifica vnacum aliis dominis non

Page 9: Monumenta 2

4

prouidcr.it, procul omili dubio credimus regnum istud totaliter perire. Xiine nunc tempus instat, si dominacio vestra magnilica curam adhibere voluerit, iacile regnum istud ab imminenti perkulo reseruari potest, dominosque regni istius ad se attrahere; eeterum pulueres, quos dominacio vestra magnifica proniiserat nobis dandos. needuni dati sunt; bonum igitur foret, si dominacio vestra magnifica rursus literas suas daret, ut nobis pulueres illi ad custodiam domorum nost ranim restituerentur. non minus enim hit-regie maiestati, domino nosiro graciosissimo inseruire possumus. Nouit aut em dominacio vestra magnifica. in quibus faucibus doinus nostre existant. Jam nullibi bombarde emittuntur, preterquam in domibus nostris et su-perinde relacionem a dominacione veslra magnifica expectamus. Et eandem dominacionem vestram magnificam felicissime valere optamus. Ex castro nostro Zomzedwara, feria tercia post festum Circumcisionis domini. anno 153L

Stephanus Deshazy de Zomzedwara, comes comitatus Oomaromiensis etc.

Na rptu: Hagnifico domino Joanni Koczyanar. equiti aura-to, capi-taneo prouinciali Oarniole, ac supremo Stirie. Karinthie et eiusdem Carniole etc. capitaneo. domino nobis obseruando.

Orig. na papiru. Pečat na rptu otpao. U ljubljanskom Rudolf na: Landesverlheidigimg L. A. F. alt 119. 120.

5.

1/531, 3. januara. U Zagrebu.

Općina zagrebačka šalje na koruški sabor svoje pouzdanike.

Spectabiles, magnifice. egregii ac nobiles domini. domini nobis pluri-nium obseruandi. Seruiciorum nostrorum debila commenđacione premissa. Hie misimus erga dominaciones vestras prudentes et circuraspectos viros Gregorium Siignethych et Mathiam Skalych, nostros conciues in certis et maximis negociis nostris et ciuitatis regie maiestatis vestris verbo refe-rendis, quare petimus dominaciones vestras dictis et relatibus ipsorum plenam et indubiam velint adhibere fidem creditiuam. Ex ciuitate Montis-grecensi, feria secunda aute Epiphaniarum(!) domini. anno eiusdem 1531.

Index ac to ta- coinmunitas ciuitatis Montisgrecensis etc

Na rptu: Spectabilibus. magnificis. egregiis a" nobilibus dominis, vniuersitati dominorum Corinthie(!) in congregacione Labacensi existentibus etc., dominis nostris semper obseruandis.

Orig. na papiru. Pečat na rptu otpao. U ljubljanskom Rudolf nu: Landcsvciiheidigung L. A. F. alt 110. 120.

Page 10: Monumenta 2

•?

.1531. H. januara. U Zagrebu. Općina zagrebačka šalje k Ivanu Katzianeru svoje pouzdanike. Spectabilis ac magnifice domine, domine nobis semper graciose. Post

seruiciorum nostrorum humilem recommendacionem. Hic misimus erga magnifieenciam vestram prudentes et eirciimspectos viros Gregorium Sug-nethvch et Mathiam Skalych. conciues nostros in certis et arcluis negodis nostris et riuitatis regie maiestatis. magnificenrie vestre verbotenus ref-ferendis. quare petim us magnificenciam vestram. dictis et relatibus eoruni-dem fidem adhibcre velit creditiuam. ad nosque cum op tata remittere relacione. Datum in cinitate Montisgreccnsis. feria secunda aute fes tuni Epiphaniarum doniini. 1501.

Index ac tota communitas prelate ciuitatis Montisgrecensis.

Na rptu: Spectabili et magnifico domino, domino Jobanni Koczyaner. equiti aurato. supromoque <-apitaneo regie maiestatis etc.. domino nobis gracioso.

Orig. na papira'. Trag pečata na rptu. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung. L. A. F. alt 119. 120.

15¾].. 6. januara. Na Kijeei. Općina riječka šalje k Ivanu Katzianeru „ceterisque magnitieis do-

rninis sibi adherentibus in hac dieta Labacensi" plemića Antuna Rossouich-a gradjanina i suca svoga, da ga u njegovom poslu vjerom sasluša.

Orig. na papiru. Pečat na rptu otpao. F ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

8.

1531. (i. januara. Y Novonmxadu. Ban Ivan Karlo vie javlja kapetanu Ivanu Firsu dolazak Turaka.

Egregie domine. amiro nobis honorande. Salutem. Scimus vestram egregiam dominacionem audiuisse. qualiter exercitus Tureorum valde ma--gnum(!) exiturum peditum et equitum ađ occupandum hoc miserimum regnum. ita dicunt. Ideo vestra egregia dominacio caueat, ne gentes pereant. quia nescimus equites quo se mouebuut et vestram egregiam dominacionem exoramus. mittat has literas domino Ooczyaner. Ex castro Nouo. in festo Epiphaniarum domini. 1531.

Johannes Torquatus. comes Oorbauie ac banns etc.

Page 11: Monumenta 2

6

Na rptu: Egregio domino Johanni Pirs. capitaneo in Methlika etc.. amico nobis honorando.

(Mig. na papiru. Pecat je na rptu pritisnut. U ljubljanskom Ru-dol/inu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

9.

1531. u. januara. U Novonigradii. Ban Ivan Karlović javlja Ivanu Katzianeru dolazak Turaka. Moli pomoć.

Magnifice ac generose domine, Hly nobis carissime atque honorande. Salutem et nostri commendaeionem. Scimus vestram magnificenciam audi-,, uisse qualiter(!) exercitus Turcorum valde magnus, equites et pedites exiturus est. et ut. istos castellos(!) perfodere wit et omnino in fešti Bpi-phanie aut in crastino post ipsos(!) in istis confiniis fieri debet. Ideo vestram magnificenciam exoramus am ore altissimi, si quid aliquando iuuare wltis, nunc tempus, nunquam talis; iuuat vestra magnificencia et vt• se moueret, solum vt fama esset, ne tantum diu morarct in istis eonfmiis. Et vestram magnificenciam ualere optamus. Ex castro Nouo. in festo Epiphaniarum. 1531.

Johannes Torquatus. comes Corbauie ac banns etc.

Na rptu: Ma.gniH.co ac generoso domino Johanni Coczyaner. equiti aurato, capitaneo Oarniolensi etc.. domino et Hlio nobis carissimo atque honorando.

Orlg. na papiru. Pecat na rptu otpao. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

10.

1531. 8. januara. U Novoingradvi. Ban Ivan Karlović javlja Ivanu Katzianeru, da je pogibelj od 'Turaka

jenjala. Alagnifice ac generose domine, fily nobis carissime atque honorande.

Salutem et. nostri commendaeionem. Seripseramus vestre magnificencie, qualiter exercitus Turcorum exiebat, que noua exploratores nostri porta-uerant, Nunc autem nouit vestra magnificencia qualliter(!) isti prebezy nostri, qui exercitum assoeiaueruntf!) husque(!) ad eastrum AVduinge, et ibi vnum ex exercitu Turcorum captiuauerunt. qui elicit, quod istum(!) nostrum miserimum dominium voluerunt venire ad deuastandum et combu-rendum, post autem ceterri(!) nostri prebezy prope similiter castro Wduinge ahum captiuum captiuauerunt, qui elicit, quod exercitus Turcorum reuersus est, solum, vt imposuerant vietualia in Vduingam(!); ideo vestra magnificencia

Page 12: Monumenta 2

7

pro nunc nil gentes ad partes istas cogittat(I), si aliquid in futurum prope non fiet, Misimus iterum nostros prebegos ad explorandum. Si que noua habebimus vestre magnifieeiicie significabiinus. quam felieissime valere optamus. Ex castro Nowo, die dominico proximo post festum Epipha-niarum. 1531.

Johannes Torquatus. comes Corbauie ac banus etc

Na rptu: Magnifico ac generoso domino Johanni Coczyaner. equiti aurato, capitaneo prouintie Oarniolensis etc.. domino et filio nobis carissimo atque honorando.

Orig. na papiru. Pecat na rptu otpao. U ljubljanskom Rudolfinu : Landesvertheidigung L. A. F. alt. 110. 120.

11.

1531. 10. januara. U Rasinji. Ludovik Pekri javlja Ivanu Katzianeru, da se je povratio s vojne u

Ugarskoj, i da je primirje sa Zapoljom isteklo.

Genorose ac magniti.ee domine. frater et amice nobis honorandissime. Post salutem et nostri commendacionem. Voluirans dominacionem vestram magnificam non latere, quod nos ex Hungaria. hoc est ex castris regie maiestatis rediimus ac exercitum ipsum vnaeum capitaneo AVylhelmo Ro-gondorf Strigonii relinquimus, cum quo capitaneo de rebus regni Sclauonie satis tractauimus. qui clixerat se litteras suas ad dominacionem vestram magnificam dare, que nescimus si sunt eidem redite an non. Bene eciam constat dominacioni vestre magnifice. quod include sen treuge. quas cum parte aduersa habuimus iam sunt explete. Secundo itaque die post festum Epiphaniarum domini ipsa pars aduersa ad domum euiusclem familiaris mei iruendo(!) ipsum letaliter wlnerauerunt(l) ac vuinersas res ipsius abstu-lerunt(!) Si itaque dominacio vestra magnifica poterit nobis inferuenti aliquo subsidio aut auxilio adesse, nobis significet, vt et nos sciamus de rebus nostris eurain habere: quitquid itaque eadem facere voluerit. nobis citis-sitne significet. Reliquiim est. dominacionem vestram magniticam felieissime valere optamus, cui is nouus annus cum multis aliis sit felix atque prosper. Ex castro nostro Razymya(!). feria tercia proxima post festum Epiphaniarum domini. anno 1531.

Ludouicus Pewkri de Petrowyna, supremus eapitaneus regni Sclauonie.

Na rptu: Generoso ac magnifico domino Iohanni Coczyanner, equiti aurato et suppremo capitaneo regnorum Stirie ac Oarniole etc.. domino et patri nobis obseruando.

Orig. na papiru. Pečat s rpta je otpao. U ljubljanskom Rudolfinu : Landesvertheidigung L. A. F. alt IP). 120.

Page 13: Monumenta 2

8

12.

1531. 25. januara. U Nemet Ujvaru. Ban Franjo Bacan moli kralja Ferdinanda, da ga ne tjera od sebe.

Experiri iam vestra maiestas et scire potuisset. ab illo tempore, (pio restrain serenitatem seruire cepi. si male vcl bene vestre serenitati seritierim, (ium ferine omnia bona mea auitica et paterna post vestram maiestatem amiserim, in diucrsis rebus et negoeiis meis per nunceium meurn ventre maiestati declaratis. Nunccium meum ad vestram serenitatem miseram. sed. non merui a vestra maiestate. vt saltim in parte de rebus et negociis meis aut verbo vel uteris relacionem fecisset. sic- enim graciose domine illas gracias et inunificencias. quas in me se vestra serenitas exhibitura pollicebatur in me recognoscit: certe secus vestra maiestas recognoseere deberet. presertim cum fiđeliter vestre serenitati seruierim. ob hoc vestram obsecro et supplico maiestatem humillime. si non in toto. saltim in ali qua parte de rebus meis relacionem facere dignetur. nam hoc modo din apud vestram maiestatem durare non potero; amore ociam dei supplico vestre maiestati. ne vi m e a se repellat. et de cetero cum similibus .scriptis ne molestet. nam satis molestie ab hostibus indies pacior et perturbor: cum hys vestram maiestatem longe in anno* feliciter valere tupio. Ex castro meo Wywar. in fešto cormersionis beati Pauli. .1531.

Eiusdem sacro maiestatis vestre seruitor iidelis Franciscus de Bathvan. banus.

Vani: Serenissimo principi et domino, domino Eerdinando dei graeia Hungarie et Boemie regi. infanti Hispaniarum. arehiduci Austrie ote. domino meo graciosissimo.

Original na papiru. Na rptu pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i k. kućnom, dvor. i drž. arhivu- u Beču: Hungarica.

U. 1531. 29. januara. U Bi i dimu.

Kralj Ivan Za polja daruje plemiću Matiji ,.Bobnaryeh-u de Ivvanch" za zasluge i vjernost, cijeli posjed ..Zwgyawa'*. što je prije oduzeo nevjernomu Franji de BatJn/an i darovao Mihaljn de Ratcen, koji- se je tahodjer njemu iznevjerio, i pristao ..publico et manifesto hosti". Osim toga mu daruje sve njegove posjede „in Sydyna" u županiji križevačkoj. „Datum Bude. dominica proxima post festum conversionis beati Pauli apostoli, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo prii.no. regnorum vero nostrorurn. anno qui uto.

Relacio magnifici domini comitis Gregorii Pesthieny. iudicis curie regie etc."

Original na papiru. Odozdol je pritisnut veliki pečat. U.arkivu-Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 14: Monumenta 2

9

14.

1531. .*>. februara. V Zagrebu. Općina zagrebačka piše Ivanu Katzianeru, da će Ivan Krajač, gradjanin

zagrebački povratiti vola Samariji. gradjaninu ljubljanskom. Speetabilis ae rnagnifice dojnine. dom ine nobis semper obseruande.

Post seruieiorum nostroriim debitam recommandacionem. Literas magnifl-eenoio vestre intelleximus. qui bus nobis auctoritate et nomine serenissimi domini reals, domini nostri clementissimi mandat et committit. quatinus ipsum Johannem tilium Benedicti Orayaoh. coneiuis nostri. ad reddendum bouem ipsi Samarie, ciui Laybacensi astringere deberemus. Nos itaque vnacum prefato Bonedieto Crayach superinde satis tractauimus. qui se de-putato termino. die dominico Beminiseere vocato. proeul omni dubio pro reddenda racione Laybaco se futurum. illicque cum ipso Samaria constitui promisit. Datum in eivitate .Montiso'recensis. feria sexta in festo beati Blasii. anno domini 153.1.

Judex, iurati ac iota eommunitas prelate civitatis Montisu'recensis.

Xa rpta: Spectabili et maa'nifico domino, domino Johanni Koczyaner. equiti aurato et capitanco generali regie maiestatis. domino nobis obser-uando.

Orig. na papiru. Xa rptu bila su pritisnuta dva pečata. U Ljubljanskom Rudolßnu: Landesvertlieidigung L. A. F. alt Jl!>. 120.

15.

1")31. 5. februara U Varaždinu. Banovi Ivan Karlović i Franjo Bacan te Ludovik Fekri preporučuju Ivanu Katzianeru Stjepana Deshaza kao veoma zaslužna muža i mole.

da se zaštite njegova imanja u Komoranu. Magniiire domine. amice nobis honorande. Salutem. Oum et dominus

Stephanus Deshazy de Zomzeduara a principio maiestati regie, domino nosiro clementissiino fideliter inseruiuerit. etnune quoque seruire non cesset, rebus suis et periculo capitis. ))onorumque suorum minime parcendo. Quern nec defecisse. neque deficere voile a Meli tate suorum erodimus. Pridein relatum fuit capitaneis vestre magnifiee <lominacionis in castro Komarorn constitutis. eum mortuum fuisse et e uiuis exeessisse. quo intellects ipsi oapitanei vestre magnifiee dominacionis in bonis suis spolia comisisse et bona sua occupasse dicuntur. vel de fa/-to oeouparunt. Qui quideni dominus Stephanus Deshazy. cum seruierit maiestati regie et nunc eeiam seruire paratus est. ne per huiusmodi indebilani oceupaeionem bonorum alienus efficiatur. rogamus vestram magnificam dominacionem summopero. dampna sua reetifieare et bona oceupata romitti faeere vestra magnifieeiu-ia

Page 15: Monumenta 2

10

velit. eumque et ilJius bona magis dei'endere quam oiiendere, quod nos vestre magnifice dominaeioni simili amicicia repenclemus, alioquin cogetur hane suarii indebitam oppressionem regie maiestati exponere. Quam felieiter cupimus val ere. Ex ciuitate Varasd, in fešto Agathe, 1531.

Johannes Torquatus, comes Corbauie et Franciscus de Battyan, regnorum Dal-macie, Oroacie et Sclauonie bani etc. Ludouicus Pewkry de Petrowyna. capi-

taneus regie maiestatis.

Na rptu: Magnifico domino Joanni Koczianer, equiti aurato, capitaneo prouinciali Oarniole et Oarinthie etc.. domino et amico nobis honorando.

Original na papiru. Na rptu su pritisnuta tri pečata (2 kameje, jedan grb: Karlovićev). U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

1(1

1531. 11. februara. U Subotiei. Ban Franjo Bacan šalje kralju Ferdinandu pisma^ bana Ivana Karlovića, od 5. i 9. februara, u kojima se opisuju prilike Sim una, biskupa zagre

bačkoga; moli vojsku i topove.

Ex Sabaria. XI. februaru. Bathyan.

Mitt.it literas Oarlowich šibi ab eo scriptas. ex quibus maiestas vestra videbit quid episcopus Zagrabiensis cum suis complicibus habere cupiat, in quam rem se absque seitu maiestatis vestre intromittere noluerunt: expectant itaque super ea informationem et mentem maiestatis vestre quid per eos agendum sit. easu quo rebellium vnius(!) nunc reprimere non posset, sed si possit maiestas vestra illis resistere. consilium Bathyanj est, vt maiestas vestra similes extirpet. ne de cetero res maiestatis vestre sicut hucusque inficiant.

Litere Oarlowich de festo beate Agathe virginis sic habent. quod Petrus de Marzin fuerit apud Oarlowich in Medwedwara et multa cum eo tracta-uerit, ac inter alia dixerit, quod episcopus Zagrabiensis inclinare vellet ad pacern tali modo. vt ipse episcopus (Mini ceteris castra et castella, possessiones et alia que per ipsos fidelibus maiestatis vestre occupata sunt redderent et restituerent. et quod inter hoc tempus regnicole Sclauonie dietam celebra-rent inter se concludendo, que sint meliora ad hoc. ne regnum dissipetur et quod similis terminus preh'gatur ad prouidendum huic negotio et certificandum do eo maiestatem vestram.

Ex aliis Bathyanj de nona huius.

Page 16: Monumenta 2

11

Oonqueritur de eo. quod ad plures suas maiestas vestra ei non res-ponderit et nee pedites nee bonibardas murifragas miserit.

Petit adhuc a maiestate vestra mille landsknechten et duas aut tres 'bonibardas cum earum attinentiis. quod sic miserit, et in illis partibus et etiam in Sclauonia factionem Zapolitanam extirpare poterunt. et sese offert ad prestanda maiestati vestre magna seruitia.

Conqueritur de socru sua. quod nondum redierit neque ei pecuniam dederit et res suas restituerit; putat forte vitio literarum euenisse. quod si sic se habeant. petit reformari aut emendari litems, et si sit presens. quod maiestas vestra earn verbis corripiat ad prestandum quod debet.

Sav remeni izvadak u c. i k. kuć. dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungariea.

1.7. 1-531. 11. februara. U Bakovcu.

Ban Ivan Karlović želi se sastati s Ivanom Katzianerom. Magnitice ac generose domine. fily nobis honorande. Salutem et pa-

ratain oblationem. Allate sunt nobis litere vestre magnitice dominaeionis in fešto Apolonie virginis. date Labaci in fešto conuersionis, pro quibus et pri us vestre magnifi.ee dominacioni scripseramus. credentes, vt relacionem non habuimus. Simus(!) cuJpam cuius est. nil ad tamen vestram raagnificam dominacionem summe rogamus et exorainus, vt nobiscum constitueretur in Noua ciuitattula ante congregarionem istarum prouinciarum. quia totam spem in vestram magnificenciam habemus, vtin ilia congregacione nobis aliquocl subsidium faceret. Si possibile est iterum oranius eonstituat nobiscum. quia et alia multa negoc-ia ad tractandum habemus. Et vestram magnificam dominacionem feliciter valere optamus. Ex Rako^nok. sabato post, festum Apolonie virginis. 15XXXI.(!).

Johannes Torquatus. comes Corbauie ac banus etc.

Xa rphi: Magniflco ac generoso domino Johanni Ooczyaner. equiti auratto(!) ac supremo capitaneo prouincie Oarniole. Carinthie, Stirieque etc., filio nobis honorando.

Orig. na papiru. Pecat je pritisnut na rptu. U ljubljanskom Pudol-finu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 110. 120.

18. 1531. 13. februara. U Kostelu. Petar Keglević moli Ivana Katzianera, da pusti na slobodu njegovoga vouzdanika; koji mu je minule jeseni dojavio krivu vijest o padu Budima

i zarobljenju Ivana Zapolje. Magnitice domine, amice nobis obseruande. Post salutem ac nostram

commendacionem. Miseramus vnum hominem nostrum hoc authumno cum

Page 17: Monumenta 2

n Uteris circa vestram inagniiicam dominacionem. qui nondum rediit. Nos en im ipsuin in uia periisse arbitrati sumus. quern tamen nunc- audiuiuius. ut vestra magnifiea dominacio ipsuin cletinuit et captiuum tenet ea de causa, quod in Uteris nostris sonabat Budam captain fore, si mul et Johannem-wayuodain. Nos non ob ali am id scripseramus vestre mag-niflce dominacioni eausam. nisi ut gratulainur bone et prospere fortune regie maiestatis. do-mini nos tri graciosissimi. Nobis eciam talis homo perscripserat, ut sibi in omni loco tides esset adhibenda. et illico uoluimus scitui dare vestre magni-fice dominacioni. Sed quid possumus. si non sic actum est. TCogamus idcirco vestram magnificam dominacionem, ut eundeni causa nostre amicicie ipsuin nobis remittal quia est homo rudis nee vllius expers mah : sin autern alia que est causa sue reteneionis. nobis perscribat vestra magnifiea dominacio, rogainus eciam atque eciam. Secus ne faciat vestra magnifiea dominacio. quam altissimus coiiseruet feliciter. Ex arce nostra Koztel. feria 2. ante Val en tin i martins. 1531.

Petrus lvegiewich de Busin. conies eomitatus Varasdicnsis.

Na rptu bio je napis: Magnifico domino Joanni Kochianner. generali capitaneö regie maiestatis. domino et amico nobis obseruando.

Rukopis: Hungariae regni partiumque ei annexarum. potissimum vero reg'ni Oroatiae miserabilia fata . . . str. .2.13. 214. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu II. C. 5H.

19.

1531. 24. februara. Xa Rijeci. Nikola i Bernardin Pomazanić, putni drugovi Jurišieevi do Carigrada-) pišu Ivanu Katzianeru i Nikoli Jurišiću. da je zaostao bio u Drinopolju.

Javljaju vijesti iz Turske i mole novaca. Christus. Maria. Salutem domino, domino Juanes(!) Chaciagnar diugno(!)

ehapitaneo in Glubblania etc. Salutem domino, domino Nicolao furisihv. pater meo honorandissiino. lo Bernardin Pomazanih)', seruitor dela ree maiesta et che sapiate. che io sum stato cum vov in Gonstaiitinopuli et in Drinopuli et che sapiate, che io aneora sum ristato in drio de voy in Drinopuli zorni quatrodesi per intender la andata del Turcho. che via abia piglar et infina tanto. che Turcho e vegnudo in Drinopoli de mese zenaro none, et Brainbasa e zonto in zurli a dy zenaro zorni 12 et F altro zorni quatorclisi de zenaro se spartito fora del porto de Gonstaiitinopuli gale trenta per la via de Arcipellago. Se mormora multe }>aroli ma tarn vna sie uerita, cusi come sia dio in celo. Tigne se forti et io auixo voy. che poco e man-chado. die io non sum stato piglado de Turchy et li Rugusei dapo me uol un Nigar e ueg'iiando qui pro vna causa, che io trouado lory, che sonno gran traditori dala m-aestra dil re et io trouado lori in fato. che non pol penigar per nisuna uia. et io non vego piu andar pigiar la gata in quele

Page 18: Monumenta 2

33

parte della, e che sapeti bene che io abia altre multe naue e letarci che vanno ala maiestä dil re i deli amici nostri, li quali noy auemo in quela parte de la. che voy sapete anche bene. Et io sura adeso in Fiume cinza, dinaro et fate ordinare al capitanio. che mi paricha qual che poco del dinaro, che io poso andar in fina la maestii dil re, et che a caual. Ma me aricomando in man dela signoria vestra. A di 24. februario, 1531.

Io Nicollo et Bernardin Fomazanihi scrisi cum mia man propria. Vani: Magnifico domino, domino Juanesf!) Oaciagnar. diugno cha-

pitanio ad ad(!) rictor(!) roimaestatis(!) in Labaco, domino, domino me gracioso dedit man propria.

Magnifico domino, domino Nicolao Jurisihy, pater(!) meo gracioso (|edit man propria.

Dedit vel Nicollao vel Juanes in Labaco. Oito, cito.

Original na papiru. Pečat na rptu otpao. U kr. zem. arkicu u Zagrebu: Privi lerjia So 131.

20

15:11. 17. marta. U Senja. Locro Kanturić i Antun Tadiolović javljaju Erazmu Saueru, kapetanu senjskomu, da su vojnici iz Brinja i Otošca došli u Senj. i da bez plaće

neće služiti. Mole, da to uredi.

Magnifi.ce et generose domine nobis obseruandissime. Post debitam seruitiorum noslrorum commendacionem. Ut sciat magnifieentia vestra, qualiter venerunt ad nos ambo Brigniarum et Ottocie porculabi implo-rando aliquod subsicliuni. quo potuissent permanere in illis ciuitatibus ad seruitia regie maiestatis. quibus sic respondimus, quod non habemus cum quo ipsis ullum prestare subsidium, prout etiam magnifieentia vestra seit. et illi illico ceperunt easdem nobis ciuitates assignare. nolentes amplius in ipsis manere, quas ab eisdem manibus aeceptare noluimus. sed ipsis potius diximus, ut se deberent conferre ad magnificenciam vestram et coram eadein suas necessitates explanare. Nunc autem isthic se confteruntur pre-dicti: magnificencia vestra poterit agere cum ipsis id.quodsibi melius ui-debitur. Nos autem. qui hie sumus. nescimus unde se uertere, affecti sumus debitores ultra ducentos clucatos et quottidie nos isti Theutonici et alii stipendiarii molestant, quia et ipsi pauperes non possunt hit- peima-nere absque aliquo subsidio. Quamobrem humiliter rogamus magnificen-ciam vestram. ut de tali deberet prouidere remedio quamprimum, quia ut supra seripsimus. difficile istis paupen-ulis hie manere premisso modo. Nee alia. Valeat diu felix magnificencia vestra. ad cuius vota et seruitia sese commendamus. Segnie, die XVII. martii. 1531.

Eiusdem magnificencie vestre seruitores Laurentius Canturich et Antonius de Thadiolis.

Page 19: Monumenta 2

14

IS a rptu bio napis: Magnitico et generoso domino Erasmo Sarar. equiti aurato. neenon Segnie capitaneo dignissimo. domino nobis obser-uando.

Rukopis: Hungariae regni partiumque ei annexarum. potissimum vero regni Croatiae miserabilia fata . . . str. 21'), 21.fi. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu 77. C. 53.

21

1581. 20. marta. U Krupi. Ban Ivan Karlović priopćuje Ivanu Katzianeru, da će Turci doskoro navaliti na njegova imanja. Moli potporu, da udari na te Turke, koje

će jamačno moći potući.

Magnifice ac generose domine. tili nobis charissime atque hono-rande. Post salutem ac nostri commendacionem. Notum sit vestre magnifice dominacioni. quod venit hođie homo noster de Thurcis. videlicet explorator noster. qui hane famam retulit. sicuti et aliqui(!) amicus noster per ilium de Thurcis ad nos intimauit. vt exereitus Thureoruin exiet hue ad partes Oroacie ad deuastanda bona ]iostra. aliaque. sed aduc(!) ignoramus, quo exituri erunt dicti Turcef!). Quare rogamus vestram inagnificam dominacionem tanquam dominum et filium nostrum charissimum. vt vestra eadem hue perprius accedat circa Methlykam vnacum gentibus vestris. quia credimus deo auxiliante. vt super dictos Thurcos vlcisci possumus: solum vestra magnifica doininaeio nobis in auxilium veniet vnacum gentibus cum quibus potestis. Et hie homo noster die-it. quod omni modo dicte(!) Thurce venient interuallo decern aut quindecim dierum et vestre eidem magniiice dominacioni hoc pro certo significamus. nam et domi-nis in Sclavonia ea signitieauimus. vt et illi nobis in auxiliam veniant. Item pro pulueribus rogamus vestram niagnificam dominacionem. vt nobis pulueres mittere velitis. sicuti prius a vestra magnifica dominaeione sepius postulauimus, quia nunc in arcibus nostris confiniis nimium indigemus. Et eandem dominacionem vestram niagnificam bene et feliciter val ere optamus. Datum in arce nostra Kruppa. feria secunda proxima post dominieani Le-tare. anno domini 1531.

Johannes Torquatus comes Corbauie. ac regnorum Dalmacie. Oroacie et Sclauonie

banus etc.

Na rptu: Magnifieo et generoso domino Johanni Kaczianer. equiti aurato ac supremo capitaneo Carniole etc.. domino et iilio nobis cbarissirno ac honorando.

Original na papiru; pečat je bio na rptu pritisnut. U ljubljanskom Jhidolfinu: Landesvertheidigung d. A. F. alt 1H>. 120.

Page 20: Monumenta 2

15

22. 1531. 22. marta, U Spljetu. Andrija Mihaljević javlja Ivanu Katzianeru shorn podsadu Klisa po

Turcima. Magnifiee ae generose dom ine, domine mihi obseruandissime. Nuper

in hospicio domini Nikolai Iwriszyth. dnm istic eram. me presentaueram vestre magnificencie, nunc autem reuerendissimo Agriensi mitto eertas literas, quas eadem ob sui amieiciam et propter seruica mea dignetur quamprimiim vsque Yiennam dirigere. ex Vienna autem facile peruenient Posonium. preterea, quia eadem est supremus et potentissimus in his partibus regie inaiestatis capitaneus, me denique eogit fidelitas. quain teneor seruare regie maiestati. et si non sum officialis. visum fuit mihi vestre magnificencie scribere, quod arx Clisziensis in ultimo agit perieulo; Thurce in dies et horas expectantur. qui earn obsidebunt, et arx male prouisa est, presertiin hominibus: dominus autem Petrus Krwsyth puto iuit ad regiam jnaiestatem. et in abseneia sua uereor, ne quid mali acci-dat. si eandem non prouidebit, Yestram magnifieenciam fellieissimej) ua-lere cupio. cui me et mea obsequia commcndo. Ex Spaleto. die XXH. marcii. 1531.

Yestre magnificeneie seruitor Andreas Myhalewyth. Na hrptu: Magnifieo ac genereso domino, domino Johanni Caczia-

ner. capitaneo de Labaeo dignissimo. eo absente suo uicegerenti, itaque domino meo dentur.

Original s tragom pečata, na rptu. V k>: zem. arhivu u Zagrebu. Privilege a 1H1.

1531. 27. marta. U Senju. Općina senjska šalje k hanu Katzianeru 'plemića i svog patricija Jeronima de Blasiolis, te moli. da ga u predmetu njezinih nevolja, i nepri

lika vjerom sasluša.

/stoga šalje općina senjska i 26. maja löSl. Original na papiru. Pečat je bio na rptu. (I ljubljanskom Eudol-

finu: Landesvertheid.igung L. A. F. alt. 110. 120.

24.

1531. 29. marta. U Lukavcu. Ban Ivan Karlovi6 tuži se Ivanu Katzianeru, što ga kralj zapostavlja.

Magnifiee ae generose domine. fily et amice nobis honorande. Salu-tem. Notum facimus vestre magnifiee dominacioni qualliter omnes isti domini regni Selauonie. fideles regie maiestatis. doinini nostri elemen-

Page 21: Monumenta 2

16

tissimi per commissionem sue maiestatis ad suani maiestatem ascendere volunt, quia sua maiestas omnibus commissionem et man datum mi sit. nobis solum non. Jgnoscimus ad qualem finem deuenit; manifestum exti-tit. vt sua maiestas aperte et ovulate nos ex seruiciis sue maiestatis expellit: ideo vestram magnificam dominacionem rogamus tanqiiam filium et.arni-cum. notificat nobis regie maiestatis staturn, ubi sua maiestas est vel re-uertetur velociter ex Bohemia, quia suam maiestatem vel persona vel per specialem familiarem visitare volumus. quia vllomodo taliter seruire possumus nee valemus. Et per(!) illam sumam puluerum rogamus. vt nobis mitteret vestra magnifica dominacio. quia deus siti!), magnam necessi-tateni ipso habemus. Pro constitueione autem nostra multociens vestre magnificencie scripsimus. sed neseimus que causa est. vel vestra magnifica dominacio non est placita. vel non potest. Desiderio desideramus cum eandem(!) constitui. sed quando fieri non potest, sit ad plaeitum vestre magnificencie. quam felicissime val ere optamus. Ex Lwkawez. die 29. marcii. 1531.

Johannes Torquatus, comes Oorbauie ac banus etc.

Na hrptu: Magnifico ac generoso domino Johanni Ooczyaner. supremo capitaneo prouinciarum Stirie. Carinthie et Carniole etc.. filio et amico nobis honorando.

Original na papiru. Pečat na hrptu. U ljubljanskom Hudolfinu : Landesvertheidigung L. A. F. alt 110. 120.

2D.

1531. 2. aprila. U Plovdinu (kod Kutine). Petar Erdikll tuži se Stjepanu Deshazu na kapetane i upravitelje kralja Ferdinanda, koji toliko zulumčare, da će kraljevine sasvim uništiti.

Nedavna oteli su njemu četiri lagva vina sa kolima i volovima.

Magnifice domine, amice et frater nobis honoranđe. Magnificencie vestre constare poterit, que et qualia seruieia annis supcrioribus serenissimo principi, domino regi Ferdinando in propriis nostris expensis exhibimus. quidque et quantum sue maiestati dederimus. Tamen nee vnieum quidem denarium pro refusione expensarum nostrarum vel debiti a sua maiestate habuimus. et non credimus habendum esse eciam inter subditos sue maiestatis talem hominem qui sue maiestati in propriis expensis tan turn ser-uiuisset vel dedisset. quantum nos seruimus. Verum exinde nobis pro me-rito nostro et eompensa expectanda erat. tamen poeius ol'fensa et innarrabile dampnum est nobis illatum. Nam sua maiestas in hys regnis tales gubernatore* et capitaneos eonstituit. qui non capitanei vel defensores. immo poeius olfensores ac vastatores et spoliatores riorum regnorum dici possunf. Ex quo turn in Hungaria. turn eciam in Sclavonia in ))onis nostris. turn per ipsos capitaneos. quam eciam alios subditos sue male-

Page 22: Monumenta 2

17

stati« per depredaeiones. vastaciones, predaš et eombustiones indiei-bilia dampna sunt nobis illata. Qui gubernatores sew capitanei sue maiestatis quid lueri sew vtilitatis hactenus sue maiestati attulerint, sua maie-stas clare videt. Nam nihil aliud, nisi desolaeionem regni attulerunt. Et verendum est, ne per eorum opera eciam reliquie horurn miserimorum regnorum in desolaeionem deueniant, sed quid profuit magnificeneie vestre tidelitas et seruitus magnificeneie vestre sue maiestati exhibita, cum et antea magnificencia vestra a capitaneis sue maiestatis capcionem, wlnerationem, grandem verecundiarn et tandem eciam in bonis suis spolia et depredaciones susceperit, nunc eciam vt intelleximus magnificencia vestra nine inde in bonis suis depredaciones patitur. Magnificeneie vestre autem constat, quales inducie seu trewge inter principes ipsos fide mediante sint facte et robo-rate. Quibus non curatis, et nunc quatuor vaša vini, que ex Jaztrebarzka pro mensa nostra clucebantur, simulcum euribus et bobus fere quadraginta per subuitos sue maiestatis sunt recepta, ita enim per gubernatores ae capitaneos et subditos sue maiestatis obseruatur proposicio et fides regum, •quandoquidem antea semper nobis et reuerendissimo domino episcopo Zagrabiensi, bano etc., occasio distrubii imponebatur, attamen prout et antea, ita et nunc liquido patet semper subditos et capitaneos sue maiestatis prebuisse causam et fomitem omnis modi et disturbii. Sua enim maiestas ad ista regna semper tales constituit gubernatores et protecto-res, qui ut premisimus non protectores, sed vastatores et spoliatores regni dici possunt. Et profecto eciam in curia nostra tales homines speciales inueniri possent, qui similes ad gubernacula huius-modi forsan magis idonei essent quam illi, ad quos sua maiestas gubernacula regnorum istorum confidit, Et non equum est, illos hys regnis preesse et imperare, nam hactenus sue maiestati nihil seruicii exibuerunt, et pocius magnam ruinam et desolaeionem in hys regnis fe-cerunt. Et verenđum est, ne ex hys factis et peiora sequantur. Cum ho<; magnificenciam vestram bene valere optamus. Ex castello nostro Plovdyn, in dominica Palmarum. 1531.

Petrus Erclewdy de Monyorekerek, comes comitatus Castri ferrei.

Vani: Magnifico domino Stephano Deshazy de Zomzedwara. comiti comitatus Oommoriensis, domino et amico nobis honorando,

Original na papiru. Dio papira, na kojem je bio pečat, je odrezan. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

26.

1531. 2. aprila. U Bihaću. Gradjani bihaćki javljaju Ivanu Katzianeru vijesti iz Turske i mole

•pomoć i opskrbu. Spectabilis et magnifi.ee domine, clomine nobis graciose. Nostri recom-

mendacione premissa tanquam domino. Recordetur vestra magnifica domi-

MONUMENTA HIST. XXXILI. JIONUM. HABSBURGICA II. 2

Page 23: Monumenta 2

18

liacio. qualiter regia inaicstas. clomiiius noster graciosissimus ad instan-tem supplicacionem iudieis et aliorum oratorum nostre ciuitatis oretenus cum essetis Prage constituti, nostram eiuitatein ac omnes eiusdern necessi-tudines coimTiendauitvestremagnifi.ee dominacioni.eadem.que deeretum com-mendacioni suscepistis. nee tarn hucvsque potuimus eonqueri contra vestram magnificam dominacionem. quin eadem nobis utcunque prouidissetis. Ni-hilhominus(!) seiat vestra dominacio nobis fore significatum medio exploratorum, quos Avlgo'prebegi vocamus. qualiter hysbreuibus diebus ma-gnus Tureharum exercitus equiturn et peditum cum maehinis et aliis ad expugnandum apparamentis est exiturus et iam dictariim machinariim pars est eonducta ad Beelgradum in Dramox. quod non distat a nostra eiuitate nisi vt est veruin per imam dietam naturalem. Hie autem sumus in malo ordine. Dominus capitaneus noster abest, pixidiariorum quin nul-lus est nobiscum. Municionum et victualium magna inopia et precipue in castellis regie maiestatis. Nobis vero palam dieitur. prefatus exercitus non uero ad nos expiignandos et rapax esse venturus. quod si nos nararremus vestre magnifice dominecioni nostram inopiam et precipue horum neces-sariorum pro nostra defensione si opus erit. Hoc vestre magninVencie palam est. cum sepius hac in nostra eiuitate fuistis presens et oeulis propriis intuitu estis et melius quam nos considerare potestis perieulum nostrum et omnium in eircuitu regnorum omissa hac eiuitate. Vnde rogamos vestram magnificam dominacionem iutuitu dei omnipotentis et fidei Christiane. cuius eultor semper strenuus fuistis. ae etiam intuitu officii vestri. cum sitis supremus regie maiestatis. domini nostri graciosissimi, capitaneus et lo-cuintenens. ac etiam intuitu perdicionis tot animarum ex hac inprouisione sequentium, quatenus vestra magnifica dominatio horum pixiclum. ferreorum. puluerum. municionum magistri, magnarum bombardarum omni mora post-posita nobis prouidere dignemini, quia est perieulum in mora, cum bene scit magnificeneia vestra. quod obsessa eiuitate vix ei poterit subueniri et quod perieulum est. Eciam hy pauci equites, quos dominus noster capitaneus hie tenuit, propter inopia sallarii et victus pro maiori parte abhine recessere. Oeteri. qui nondum reeessere. recedent. Quod si vestra magnifica dominacio hys prouidere neglexerit. ex tunc coram deo et regia maie-state protestamur. nos fore paratos mori pro cultu vere fidei et tidelitate regie maiestatis. dummodo habuerimus subsidium et prouisionem. Alioquin nobis eogitandum est. ne eogamur clistrahi, vendi more pecudum nos, vxores et liberi nostri. Cui vestre magnifice dominacioni nos in hys et in omnibus suinme commendamus. Cetera his presencium lator. nobilis Anthonius Androvvvch vestre enarrabit magnificeneie. cui fidem creditluam exbibere dignemini tanquam ex nostro ore proprio prolatis. Ex Bihacli. dominiea in Bamispalmarum. 1.581.

Eiusdem vestre magnificeneie seruitores Petrus Rebrowych. vieecapitaneus.

Presbiter Marcus, plebanus. fr. Thomas prior.

fr. Anthonius guardianus. Bichachensis.

Tota eommunitus ciuitatis eiusdem.

Page 24: Monumenta 2

19

Vani: Spectabili ac magnifico domino Johanni Koczyanar, supremo capitaneo prouinciali Carniolie et«.-.. domino noštro semper in omnibus gra-ciosissimo.

Original na papiru. Na rptu su još sačuvana 4 pečata, dok je peti otpao. U kr. zem. arhivu u Zagrebu: Privilegia N. 131.

27.

1531. 3. aprila U Bihaću. Pleme Hmnljana kod Bihaća moli pomoć.

JSpectabilis et magnifice domine. domine noster graciose. Humili recom-mendacione premissa. Sciat vestra magnificencia qualiter in hac nostra generacione Homlgan subieeta castro regie maiestatis. domini nostri gra-ciosissimi, se plures vidue quam alie propter Turcharum abductionem et ad tantam deuenimus paupertatem. quod nee custodias diutinas1 neque nocturnas tenere possumus per hominum paueitatem: igitur rogamus vestram magnificenciam intuitu dei et officii quo preestis, quatinus dignemini nobis prouidere et subsidium faeere. quo possemus per aliquod temp us tenere eustodias. ne cogamur omnes semel et vna via radieitus extirpari. Alio-quin nobis erit necesse propria« relinquere sedes et abyre. Cui vestre magnifice dominacioni nos reeommendarnus. Ex Bichachio. feria secunda ebdomade sancte. 1521.

Omnes fratres generacionales nobilium de Homglan.

Xa rptu: Spectabili ac magnifico domino, domino Johanni Koczya-nar. capitaneo prouineiali Oarniole etc., domino ipsorum graciosissimo.

Original na papiru. Pečat u običnom vosku na rptu pritisnut (štit sa ramenom, koje u pijesti drži savinutu sablju). U ljubljanskom Budolflnu: Landesvertheidigung L. A. F. alt l.V.K 120.

28.

1531. 5. aprila. Na Rijeci. Luka Spiranis Riječanin ispričava se Ivanu Katziancru radi nekog pisma.

Magnifico et clarissimo signore. mio patrono obseruandissimo. Hiimil, comendaeion aiiteposta. Heri. che fu ali quatro del preselite mese da uno mio amieo et gentilhomo da Spalatro mi suno mandate eerte letere le qual quando mi gionseno trouai le ehoaligate di vostra signoria insieme eort quelle et uolendo tagliar et špago ouer ligaino dele mie in aduertenter

1 Diurnas(V).

Page 25: Monumenta 2

to

tagliai eciam queste presente cle rostra signoria per ho non tochando altro, et quod uerum sit. vostra signoria potra cognoscir al sigillo. qual non e mosso ne tocbato per ho vostra signoria come gratiosissima. prego quella non uogli hauer per male ehe con nesuno manchamento ne mali-' tia tal cossa e stata fata, ma per ignorantia uno altramente et per pin chianza mando et le mie ad vostra signoria qua! potra ueder quello mili ime. scrito; so non si de ehe inportantia siamo ma quando mi hauesseno scrito ehe per fante aposta le hauessi mandato certamente per la seruitu. quel porto ad vostra signoria non hauerebe sparagnato, tamen non me serine ma sul un per loprimo le habia manclare et per lo presente le mando ad vostra signoria. qual intendira el tenor de esse, ala qua! hu-milmente mi do et reeomando. que din et felieissime ualeat. Datum Flu-minis(!), die quinto mensis aprilis. 1531.

I)e vostra signoria deditissimo seruitor Lucha Spirinis de Fiume. ser[uitor].

Vani: Magnifico ae stremio domino, domino Johanni Ohozianer, saeratissime regie Bomanorum, Hungarie. Bohemie etc.. necnon capi-taneo Laibacensi etc. dignissimo. domino ac rnaiori meo semper obser-uandissimo.

Original na papiru. Na rptii je pritisnut pečat (kameja: glava), kojim je pismo bilo zatvoreno. 1T kr. zem. arkicu u Zagrehu: Privi-legia JSr. 131.

1531. 6. aprila. U Lukavcu, Ban Ivan Karlović piše Ivanu Katzianeru, da biskup zagrebački ne mari za mir; onomad oteo je 80 goveda Gašparu di Pastoris. Bojat se je za Zagreb, da ga neprijatelji ne otmu. Turci se spremaju ili na Bihać, ili

Bipač ili Krupu. Moli 6 puškara za Krupu. Magnifice ac generose domine. fili nobis carissime atque honorande.

Salutem et nostri commendacionem. Licitum est vestre magnifice domi-nacioniad scitum dare, qualliter iste episeopus Zagrabiensis contra treguam(!) fedis et articulos inter serenissimum principem et dominum Ferdinandum dei gracia regem Hiingarie et Bohemie. et Johannem de Zapolya multa faeit. Et nuper vno fideli ciuitatis Montis Gretiensis, Gasparo cli Pastoris, octuginta(l) boues in castrum Zagrabie familiares prefati episcopi acceperunt et multa alia contra articulos fact os faeit. que nosbis(!) grauissima senti-antur. Nunc autem intendit aliquem exercitum congregare, et timendum est, vt sub ciuitatem antefate ciuitatis ibit. vbi pauce gentes in tro sunt. Procurat vestra magnificencia, ne illa ciuitas a regia maiestate perdetur, quia vestra magnificencia bene nouit nostram potestatem. Contra ipsos quid possimus. Sine subsidio aliorum nil facere possimus. Eogamus ve-stram magnificenciam tamquam filium. si necesse erit. subsidio nobis

Page 26: Monumenta 2

21

prouideat. hane autem ciuitatein. ne obliuioni tradat et contra nos vestra magnifieencia non irascetur, qui nescimus cui alio istarum pro-uinciarum regie lnaiestatis talia notificare fideli. quia nouimus vestram magnificenciam omnem fidelitatern et honorem sue maiestatis gerere. Pro equo autem vestra magnifieencia. credat vestra magnifieencia et in-dubitanter teneat, vt pro nunc sumnie equis caremus. Habuimus tres; duo ex ipsis inclaudauerunt; si habuissemus talern equum pro persona vestre magnifleeneie. non denegaremus. sed si nobis venerint vestre magnificen-cie non obliuiscemur. Ceterum credimus vestram magnificenciam intellexisse, qualiter exercitus Turcorum est exiturus. Hoc nobis prebezy nostri, qui intus fuerunt, dixerunt. et vt ibit ad subsedendum vnum castrum in flumine Vna. vel Bypach, vel Byhie. vel Krupam, que est pessime hominibus et pul-ueribus parata. vitoalibusf!) autem bene. Vestra autem magnifieencia duos centos',!) pulueribus(!) nobis misit, super quibus vestre magnificencie mittimus sigillum in papiro. Faciat quitaneiam ad placitum suum. Oramus iterum atque iterum vestram magnificeneium non nos adhuc pro duobus centis pulueruin non dirnittat et pro quantiscunque fiorenis voluerit, nobis in salarium ponat. Et si aliquos pixidiarios Byhech(!) miteret, hortamus(!) mitatt(!) in Cruparn quinque vel sex ex ipsis. solum vt famaretur(l), vt sunt pixidarii intropositi. Oeterum quidquid vestre magnificencie presen-tium hostenser(!). familiarius noster Georgius ex parte nostra dixerit. fidem creditiuam vestra magnifieencia adhibere digneatur tanquam ab ore nostro proprio prolatos(I). Et vestram magnificenciam felicissime val ere optamus. Ex Lwkowcz. in octaua Resurectionis domini. 1531.

Ioannes Torquatus. comes Oorbauie ac banus etc.

Na rptu: Magnifico ac generoso domino Johanni Oocyaner, supremo capitaneo Oarinthie. Oarniole, Stirieque etc, domino, filioque nobis caris-sir.no atque honorando.

Original na papiru; pečat na rptu. U ljubljanskom Riidolfiiw : Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

:-50.

1531. 7. aprila. U Bihaću.

Gjuro i Petar Kobasić odgovaraju Ivanu Katzianeru na pismo, da mu pošalje Turčina, koji zna pismo tursko i hrvatsko. Traže pravicu protiv

opata kostanjevičkoga glede umorstva oca njihovog. Spectabilis et magnifice domine. domine noster plurimum graciose.

Seruiciorum nostrorum humilima reeommendaeione premissa. Feria 6. iii Parasceuen recepimus literas vestre magnificencie. in quibus eadem scri-bebat super adductione euiusdam Turci, qui seiret legere et scribere ydioma

Page 27: Monumenta 2

22.

Turca(!). Qua de re sciat vestra niagnificencia ilium Turcani. quern habui-mus cum lwicza Karinxych. sororio nostro, videlicet f ilium Sapherbeg Wdo-vixyh, qui op time sciebat legere et scribere illud ydeomaf!) et eciam loqui ydeoina nostrum, cum esset notabilis. timebamus eum tenere hie domi in confinibus. tenuimus eum aput egregium Christophorum de Pergnya, patruum nostrum, qui nostro magno cum dampno nunc mortuus est et vitam finiuit. Si autem vestra niagnificencia pretendebatur scribere de illo Turca. qui erat noster et Vgrinowych et Ivicze Karinxych, sciat vestra magnificencia, quod ille ignorat totaliter ydioma nostrum scribere. scribere vero ^ el legere in Turca parum vel nichil sciebat. Insuper eundem elibe-rauimus, qui tanquam totalem suani redemptionem nobis contulit. inter alia tres fumulos nostros. qui erant in Turca captiuitate aput Murath wayuoda, nobis in sortem sue redemptionis dim i sit. ideo iam est liber et non est in potest ate nostra, quia si aliter esset. nos liberi animo regie maiestati. domino nostro graciosissimo et vestre magnificencie in hoc conpla-ceremus. Nihilhominus(!) est hie aput nos vnus Turca in deposito egregii Thome Mislenowych. qui habet precium sue redempcionis Morenos OCCO, quorum quaita pars est nostra: vnde magnificencia vestra componite cum dicto Thoma Mislenowych pro suis partibus. Nos vero pro parte nostra facile con-ponemus cum vestra magnificencia. qui scit legere et scribere. tamen certe nos ignoramus, vtrum perfecte vel non. et si quid in hoc conplacere possum us, sumus parati pro vestra magnificencia. Quoad vero scribit vestra magnificencia nos abba ti de Landstros minitasse super causa mortis patris nostri, hoc vnuni scimus. quod non ipse suis crebris informacionibus vestram magnificenciam scitasset(!),nequaquam eadem patri nostro mandasset se adyre et ad opposita responderef?). et sic ipse in ilia inf'irmitate quies-ceret et non claret sibi ipsi can sam sue mortis. Attamen. vtcunque sit. nos vsque ad reuisionem et cause decisionem inter nos eidem nil mali pretendemus. Hoc vestra magnificencia cum dominis reuidebitis. vtrum habuerit al)bas iustam causam contra patrem nostrum, vel non. Ex hoc patebit vtrum sit noxius vel immunis super morte patris nostri. Nos non possumus ad ilium esse boni animi. donee coram vestra magnificencia et aliis dominis purgauerit se de ista innocencia. Non credat abbas inpune euadere mortem patris nostri (precipue si causam declerat), sicut euasit mortis duorum hominum, quos hys temporibus elapsis interfecerat.

Oui vestre magnificencie in hys et in omnibus aliis nos summe com-mendamus tanquam domino nostro graciosissimo. quam valere diu opta-mus. Ex Bychych, feria 6. in Parasceuen. 1531.

Eiusdem vestre magnificencie ad mandata

(feorgius et Petrus k'obasyeh.

Na rptu: Spectabili et magnifico domino Johani(!) Koczyaner, equiti aurato ac capitaneo prouinciali Carniole et supremo Stirie. Carintie etc., domino nostro graciosissimo.

Original na papiru; pečat na rptu otpao. U ljubljanskom Eudol-finu: Landcsvertheidigung L. A. F. alt Ili). 120.

Page 28: Monumenta 2

33

31.

1531. 9. aprila. U Bihaću,

Vojnici bihaćki mole Ivana Katzianera zaostala plavu u dobrom novcu, koji valja u bihaćkoj okolici.

Spertabilis ac magnifice domine, domine noster graciose. Post hu-milimorura seruiciorum nostrorum. debitaque obeđiencia cura promptitu-dine famulatus. Bene constat vestre magnificencie. quomodo pridie mise-ramus erga vestrarn magnificeneiam eum Paulo Myly soeiiim nostrum, videlicet Thoinam Thnynanyn pro seruiciis nostris, que feeimus regie maie-stati et vestre magnificencie, nee non aliis residuis seruitoribus regie maiestatis. Eapropter domine graciose. ecce accedet ad vestram magnificeneiam is Paulus Myly, seruitor vestre magnificencie, qui vt sit in omnibus recommissus vestre magnificencie. Et per eundem dignetur vestra magnificencia transmittere ilium vnum tiorenum illis duobus hominibus, qui longe et remoeius fecerunt custodiam ab incursione Turcorum, prout vestre magnificencie capitaneus declarauit. Insuper domine graciose, miserat nobis vestra magnificencia per predictum Paulum Myly florenos triginta duos, tarn en nullius valoris, quam pecuniam hie inter nos nolunt accipere per null am viam muncli. Igitur domine graciose, dignetur vestra magnificencia nobis raittere de meliori pecunia et moneta, quia hie pro ipsis nichil possimus habere, neque nichil nobis pro eisdem dabunt. Nos vero sumus pauperes; quid pro peeuniis non comparamtis, nihil habemus. Igitur duxerat(!) vestra magnificencia Crisatacz. ut nobis daret ad vnum mensem pecunias, quos(!)'nos seruiuimus, petimus vestram magnifieenciam, vt nobis eosdem(!) transmitteret, quia si non eosdem habuerimus, a pre-dieto Milo Paulo habebimus. Et bene valere optamus vestram magnifieenciam. Ex Byhagh. in festo Eesureccionis domini, 1531.

Et per predictum Paulum Myly ad omnia humilimam expectamus relacionem.

Thomas de Thynynio. Anthonius, Paulus Zlachich.

Michael Thnyanyn. Liu-as Mwnya.

Johannes Boban. Johannes Boban.

Johannes Baksych et Marcus Trupchych,

seruitores vestre magnificiencie.

Vani: Spectabili ae magnifico domino Johanni Cochzan(!), supremo capitaneo regie maiestatis etc. domino nostro graeioso.

Original na papiru. Pecat na rptu otpao. U kr. zem. arhivu u Zagrebu: Privilegia N. 131.

Page 29: Monumenta 2

24

1581. 13, aprila. U Senju.

Vojnici (seruitoros et stlpendiarii Segnienses) mole. da im se doznači plaća i živež. na što on/ davno čekaju. Ne udovolji im se, to će iz Se

nja otići.

Original na papiru. Na rptu su pritisnuta tri pečata. U ljubljanskom Eudolfinu: Landesoertheidigung L. A. F. alt 110. 1.20.

.1531. 14. aprila. II Stubiei.

Stjepan Deshazg moli Gjuru Raihenberga, da u Ivana Katzianera ispo-sluje barut za obranu gradova.

Magnifi.ee domine et frater obseruandissime. Post salutem et nostri commendacionem. Literas. quas dominacio vestra magnifiea misit Gasparo Graftendorffer, per hominem nostrum, illas ad curiam episeopi Zagrabi-ensis misimus. sciscitando si adhue illie fuerit. nec ne. Preterea seripserat nobis dominus Ioannes Koezyanar, eapitaneus, ex parte quorundam pulueruni nobis eonipromissorum. Rogamus dominaeionem vestram magnifieam. đigne-tur eadem intuitu nostri apud ipsum dominum Koezyanar laborare. vt dietos pulueres nobis eompromissos initteret, vnum aut duos eentenarios; pluri-mum eniin nunc eis indigemus. Haetenus intelligere potuit dominacio vestra magnifiea eastra nostra sew domos esse in confinibus: pulueres quos habuimus iam in custodiis zthrasarum fere omnino exposuimus. Multas enim deuastaeiones per Thureas passi sumus. Nunc quoque plus quingentis animabus(!) amisimus. Iam in tantum deuenimns. domosque nostras vix re-staurare possum us. Dominacio. vestra magnifiea agat pro pulueribus. vt easdetn domus ad seruicia regie maiestatis. domini nostri graciosissimi conseruare, ae ex eis sue maiestati inseruire possimus. quod dominacioni vestre inagnifiee gratifieare et reseruire eurabimus. Eanclemque dominaeionem vestram magnifieam felicissime valere optamus. Ex Zthwbyeza. feria sexta post festum Resurreecionis domini. anno eiusdem 1531.

Stephanus Deshazy d.e Zomzedwara. comes comitatus Oomaroniensis etc.

Na rptu: Magnifico domino Georgio de Rahymberg etc.. domino^et fratri nobis obseruandissimo.

Original na papiru. Pečat je na rptu pritisnut. U ljubljanskom Eudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt. 110. 120.

Page 30: Monumenta 2

.35

1531, 17. aprila. U y tu bici.

Stjepan Deshazy priopćuje Ivanu Katzianeru, da se primirje slabo drži a Turci opet u Kobašu provališe. Najveća je pogibelj za Hrvatsku, a ako ona padne, v postradat će i austrijske pokrajine. Turci nedavno opustošile grad Zelin i odvedose mnogo naroda u ropstvo. Preporuća kralje

vinu i moli pomoć u oružja i zairi.

Magnifice domine obseruandissime. Post salutem et nostri commen-dacionem. In quibus disturbiis et periculis miserimum regnum istud existat. dominaeio vestra magnifiea dare intelligere potest, nee eget decla-racione. Preterea inducie seu trevvge iste. quos dorninus Gwelhelmus. capitaneus seruiencium principis Karoli et regie maiestatis, dominorum nostrorum graciosissimorum. nunc inter principes Ohristianitatis ordinaue-rat et statuerat. videat dominaeio vestra magnifiea, si eo modo obseruantur nec ne. Pridie dom ini bani pro quadam taxa dominum Petrum Er-dewdy depredarunt et despoliauerunt. Eursus nunc homines domini episeopi Zagrabiensis quosdam boues oetuaginta a ciuibus Zagrabiensibus ui et poteneia mediante acceperunt. Pro quibus dorninus banus, comes Corbauie. si poterit, vindicare iter um intendit, lam iam timemus. quod treuge iste infringentur. vnde totuin regnum istud periclitabitur. Pro certo autem sciat dominaeio vestra magnifiea, exercitum Thurcalem in eastrum Ivobach in portu Zawy nunc nouiter per Thurcos erectum. adue-nisse. qui saltern vt dissensiones. discordieque none suscitentur. expectant mox regnurn istud inuasuri et occupafuri. nosque.qui fideles seruitores sue maiestatis sumus. omnino extirpare intendunt. Quoniuin autem sua maie-stas nunc abest, et nisi dominaeio vestra rnagnifica vnacum alii dominis ad hec euram adhibuerit. procul omni dubio, mox ornnes peribimus. Eo-gamus igitur dominacionem vestram magnifieam. dignetur eadem partes suas interponere et cum ceteris dominis insimul loqui et superinde traetare. quatenus miserimum istud. regnum a tot et tantis futuris periculis reserua-retur. Si regnum istud amittemus, regnumque Stirie, Ivarinthie non mane-bit : omnia inquain. periclitabuntur. Querimoniam autem domini Petri Erdewclj ex Uteris suis introclusis dominaeio vestra magnifiea habunde(!) cognoscet. Intelligere potent, qualis ordo. regimen in regno isto obserua-tur. Semper pro pace Jaborauimus tanquam amator salutis patrie et conseruacionis fidei katholice. quomodo regnum istud seu patria hec nostra ab imminentibus tantis periculis conseruare posset, et vt premisimus. dominaeio vestra magnifiea partes suas interponat, ne omnino pereamu.s. quod nisi dominaeio vestra magnifiea fecerit. actum erit de nobis. Oeterum dominaeio vestra rnagnifica conpromiserat nobis quosdam pulueres dandos. Superinde seripsimus domino Georgio de Bahymbergh, quatinus. si quos pulueres dominaeio vestra rnagnifica daturus est nobis, ad manus suas aecipiat, nol)isque remittat. Petimusque eandern confidenter. vt aliquos pulueres, si non in sortem seruiciorum nostrorum. adhuc in sorteui pecunie nostre aut duos eentinarios dominaeio vestra rnagnifica dare dignetur.

Page 31: Monumenta 2

2b'

Nouit dominacio vestra magniiiea domus seu castra nostra conlinia esse, pridieque plus quam quingentis animabus in pertineneiis castri nostri Kelyn per Thurcas amisimus, semperque zthrasas custodire facimus. pulueres, quos habuimus in seruiciis regie maiestatis iam oranino exposuimus. Et scimus non minus hie in castris nostris pulueres necessarios esse quam in aliis. ex quibus itidem sue maiestati inseruire, huicque regno vtilitatem maxim am faeere possumus. Dominacionem restrain magnificam iterum atque iterum petimus. quatinus de pulueribus nobis prouideat, quanto cicius potest, vt turn regie maiestati. turn huic regno ex domibus nostris inseruire valeamus. Quas si amittemus (quod deus auertat), huic regno non paruum nocumentum sequetur. Feceramusf!) itidem conuenei-onem cum quodam magistro Georgio. pixidario de Byndysgracz ad paranda duoingeniamedioeravaloris fiorenorum duodecim. Dominacionem vestram magnificam rursum petimus. quatinus. si ingenia iila parata forent. intuitu seruicioruni nostrorum et in sortem pecunie nostre ad manus domini Georgii de Rahymberg dare, sua dominacio oppidum Tverchky adduci faciei, quibus nunc pernecessarii sumus. Eandeinque dominacionem vestram magnificam felieissime valere optamus. Ex Zthwbycza. feria secunda post dominicam Quasimodo, anno 1581.

Stephanus Deshazy de Zomzedwara. comes comitatus Oomaroniensis.

Izvana: Magnifico domino loanni Koczianar. equiti aurato, capitaneo prouinciali Carniole ac supremo Stirie, Oarinthie et eiusdem Oarniole etc. capitaneo. domino obseruandissimo.

Original na papiru. Trag pečata na rptu. U ljubljanskom Rudol-finu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 1IV, 120. Izvadak toga pisma u, istom arhivu.

:-55.

1531. 20. aprila. lT Zagrebu.

Stjepan sudac zagrebački i Petar Safraniv. načelnik javljaju Icanu Katzi-aneru, da je u Zdencima prikupljeno 40.000 vojske, koja ide na Zagreb. Po nalogu biskupa Sitnima Erdöda čine kmetovi biskupski i kaptolski

pripreme, kako da imetak i sebe od šteta sačuvaju. Mole pomoć.

Post humillimam nostri eommendacionem et seruicioruin prompti-tudinem. Magniüce domine nobis semper et maximo modo obseruande. Nouerit eadem vestra magnificeneia. quomodo XVilli, die mensis aprilis nobis certe exploraciones per amicos nostros intimate sunt, quomodo Turce in numero XXXX millia in oppido Izdencz cum comitiua et presidio episeopi Zagrabiensis castrametati sunt, in spacio a ciuitate nostra decern milliaria. et prefatus numerus Turcarum intendit obsidere ciuitatem Montisgrecensem. Preterea magister ciuium noster apud fratres Heremitas

Page 32: Monumenta 2

2?

prope ciuitatem a quodam suo amico et eompatre pro eerto intellexit seereto, quomodo reuerendissimus episcopus Zagrabiensis eastellano sue arcis et capituli Zagrabiensis per literas strietissime commisit, quatinus coloni ad arc em et eapitulum spectantes bona eorum ad loca tuciora, quocunque poterint, ponant et se ipsos precaueant, quomodo Turci noti-eiam colonorum episeopi et capituli ignorant, ideo modo pauperes omnes et ad arcem et monasterium eonfugiunt, ad ciuitatem vero nullus. Hoc autem episcopus facit. ne coloni sui et capituli damnum paciantur: super isto rogamus et suppliearnus vestre magnificencie loco regie maiestatis post deum, dignetur corde accipere. ne ex ciuitate ista. quod deus auertat, aliis regnis maiora incommoda et intollerabilia regie maiestati et prouin-ciis euenient(l). nobisque auxilio sit cum pulueribus, pixidibus. plumbo et globiš, comeatu et maximis gentibus. vel peditibus et pixidariis, ne mise-rima ista ciuitas ad manus infidelium ueniat, nos vero penes fidem ehri-stianam parati suinus defendere quantum possumus. Seseque iterum com-mendamus et auxilium ante obsidionern expectamus. Eelacionem cum effect u desiderantes expectamus. Datum in ciuitate Montis Grecensis. feria quinta proxima post Quasimodo geniti. anno domini 1581.

Stephanus, iudex ciuitatis Montisgrecensis et Petrus Saffranycz, magister ciui-11m cum iuratis prelate

ciuitatis.

Na rptu: Magnifico domino, domino Johanni Kavzianer, equiti aurato. capitaneo prouincie Oarniole, domino nostro semper obseruando.

Original na papiru. Pecat otkinut. U ljubljanskom Rudolßnu: Landesvertheiäigung L. A. F. alt 119. 120.

30.

1531. 25. aprila. U Zagrebu. Ban loan Karlovi6 piše Ivanu Katzianeru, da se vojska u Zagrebu buni,

jer ne dobiva plaću. • Magnitice ac generose domine. fily et amice nobis honorande. Salu~

tem et nostri recommendacionem. Cum capitaneo peditum regie maiestatis, domini nostri clementissimi Zagrabie existent! locuti l'uimus, qui multum conquerebant. dicentes, quod nec victualia nec pulueres nec gentes halo ent, Inimici autem regie maiestatis non dormiunt, immo incessanter laborant contra suam maiestatem, precipue ad hane ciuitatem ; ideo vestram magnificam dominacionem requirimus et oramus, prouideat isto(!), tanquam caput huius regni; si vestra magnificencia ad nos hoc deereuerit qualliter(I) ad l3anum, nonien bani habemus, sed deus sit(!), vt a multo tempore hoc banatum regie maiestati contulimus. sed a sua maiestate vllum respon-

Page 33: Monumenta 2

28

sum habuimus: ideo domine et fily honorande et confidentissime: nouit vestra magnifiea dominaeio a quott(!) tempore a sua rnaiestate nullum obulum habuimus. quod net- familiares. quibus seruare valemus. non vt ciuitates sue maiestatis prouisi caremus; ideo a vestra magnifiea domi-nacione consilium expectamus. Ecce husque(!) ad diem hocliernum quadrin-gentos equites tenuimus in seruiciis sue sacre maiestatis. ista autem die maior pars ipsorum recedere voluit. Nos autem magna rogacione ipsos detenuimus usque quo a vestra magnifiea clominacione relaeionem habe-bimus. Si quid vestra magnifiea dominaeio nouit. wit ne regia maiestas autem (!) non nobis prouidere, oramus amore đei. notific-at nobis, vt negotio nostro prouideremus. Oui se ad mandata offerimus. Datum in ciuitate Montisgreeensis. in festo Marey Ewangeliste. 1531.

Johannes Torquatus, comes Oorbauie ae banus etc.

Na rptu: Magnifico ac generoso domino Johanni Koezyaner. equiti aurato. eapitaneo prouintie Carniolensis etc.. filio nobis honorando.

Original na papiru. Pečat na rptu. U ljubljanskom Rudolfinu : Landesnertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

1531. 28. aprila. U Medvedgradu. Ban Ivan Karlović šalje k Ivanu Katzianeru plemića Petra Sarczgch-a,

svog službenika, te moli, da ga vjerom sasluša.

Original na papiru. Pecat otpao. U ljubljanskom Rudolfinu: Lan-desvertheidignng L. A. F. alt 119. 120.

38.

1531. 30. aprila, U Pragu. Kralj Ferdinand, nalaže Vuku i Gasparu Ernustu Cakovackomu te Ivanu

Golcu, da desetinu izručuju Petru od Ripča. Ferdinanđus diuina fauente clemencia Romanorum, Hungarie. Boe-

mie etc rex. semper augustus. infans Hispaniarum. archydux Austrie etc, fidelibus nostris. magnifieis Wolfifango et Gaspari Hermeseh(!) de Ohyakthornya ac egregio loanni Golech de Zutezka. aule nostre familiari salutem et graeiam. Expositum est nobis in persona fidelis nostri venerabi-lis Petry de ßypach. archidiaeoni Varasdiensis et canonychy(!) Zagrabiensis. aule nostre familiaris. quod licet superiore anno aliis nostrvs literys fideli

Page 34: Monumenta 2

29

nostra magnifico eondam loanni Ermesch mandauerimus, vt decimas vniuersas ex bonis suis capitulo eeelesie Zagrabiensis prouenire debentes in manus prefati exponentis dare et administrare deberent; vos tamen, precipue tu Ioannes Golech contempto nostro mandato etiam suramam pecuniarum racione huiusmodi decimarum non iuxta mandatum nostrum ipsi Petro, sed eapitulo dedisses et asignasses, quod molestum nobis fuisse sis certus; itaque rursus et iterum fidelitati vestre mandamus, quatinus iuxta prius nostrum mandatum ad eundem quondam Ermesch datum, pecunias oinnes racione decimarum manibus prefati Petri de ßipaeh dare et asignareque(') modis omnibus debeatis, alioquin commissimus et per presentes quoque commitimus fidelibus nostris banis et capitaneo nostro, vt ad solution em ipsarum decimarum eciam inuitos vos compellere debeant; secu.s igitur facere non ausuri; presentibus perlectis exibentibus restitutis. Datum Prage, in dominica Jubilate, anno domini millessimo quingente-simo tricessimo primo etc.

Bilješka: Ista est vera copia literarum regie maiestatis.

Franciscus Josephith, episcopus Segniensis manu propria.

Vani: Copia literarum serenissimi regis. Prijepis u c. i h: kuć.. dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

89.

1531. 1. maja 1.T Lupoglavii. Petar Kružić moli Andriju de Bur go, kraljevskoga poklisara kod pape?

da papa pomogne gradu Klisu.

Magnifice et clarissime domine et domine. Seruiciorum meorum humilima ac debita comendacione premissa etc. Proxime transactis diebus quidain officiales serenissime regie maiestatis, domini nostri graciosissimi captiuauerant illum lacobum Bonincasa, ciuem Anchonitanum, habentes ipsum suspectum. qui dicebat se venisse ad has partes pro quibusdam negociis clarissime magnificentie vestre, quem ab huismodi captiuitate libe-i'auimus videntes ipsum esse in negociis clarissime magnificencie vestre. Preterea nouerit clarissima magnificeneia vestra, quod omni die et hora veniunt michi noua, quod ipse Thuree, crucis Ohristiani inimici omnino volunt construere aut edificare vnum fortalicium sub ipso castro serenissime regie maiestatis Cliss, quo fortalicio mediante volunt obsedere ipsum Olissium et ipsum portum claudere, ne aliqua victualia ad dictum castrum portari poterint. quamobrem supplico clarissime magnificencie vestre, vt ipsa, turn propter deum cum propter honorem serenissime regie maiestatis, velit procurare apud sanctum dominum nostrum papam, vt sua sanctitas dignetur de aliquo subsidio dicti castri citto graciose prouidere. quoniam si <-itto non fuerit prouisum, actum erit de ipso, et nisi hucusque opere

Page 35: Monumenta 2

30

et auxilio sue sanctitatis fuisset ipsnm castrum conseruatum. profecto iam diu Thurce ipsum occupassent. quod ecciam atque eciam clarissime ma-gnificentie vestre supplico prouisurain, quam quidern clarissimam magnifl-centiam vestram diu bene ae feliciter valero cupio. ExLupoglau. die prima. maii. 1531.

Eiusdem clarissime magnificentie vestre

deditissimus senilis Petrus Crusich. comes Olissii et Lupoglaui.

Vani: Magnifico et clarissimo domino et domino Andre(!) de Burgo, serenissime regie maiestatis oratori apud sanctum dominum nostrum papam nee non domino michi gracioso presententur Rome.

Original s pečatom na rptu, kojim je pismo bilo zatvoreno u c. i kr. kuć.. dvor. i držav. arhivu u Beču: Hwu/arica.

40.

1531. 3. maja. U Petrovim. Nikola Pekri moli kralja Ferdinanda, da mu doznaci zasluženu 'plaću.

Serenissime rex et domine. dom ine graciosissime. Post fidelium serui-riorum meoruin debitam cominendacioneni. Maiestas vestra reeordari dignetur. quod ego a principio maiestati vestre probe et fideliter serui-uerim adhuc illo tempore non susceptus ad seruicia maiestatis vestre. sed solummodo. vt de maiestate vestra bonam famam et nomen bornim audiui: postea domine graciosissime. dum dominus Ludouicus Pekry, frater ineus charissimus maiestati vestre me in Lincinio ad seruicia maiestatis vestre ordinauit. tune maiestas vestra ad equos triginta duos ad seruicia susce-pit. iam vero in fešto saneti Nicolai episcopi annus preteriit1: ad hodi-ernum autem vsque diem maiestas vestra nec vnum denarium deri it. ego eciam domine graciosissime maiestatem vestram minime impediui. nam credidi. quod maiestas vestra de seruiciis meis recordasset. In maiestatem vestram confidenciam ego habens mea omnino exposui, et post maiestatem vestram valde depauperatus sum: propterea maiestati vestre supplico tan-qiiam domino graciosissimo. maiestas vestra bactenus seruicia mea maiestati vestre exhibita bono animo aeceptare velit et dignetur. nam illo modo deinceps maiestati vestre seruire neqiieo. sed quemadmodum ceteri fideles maiestatis vestre in regnis existentes. ego quoque eo modo seruire possum, quare maiestati vestre supplico tanquam domino graciosissimo. liactenus de seruiciis meis per me maiestati vestre exbibitis recordari. tandem maiestas vestra solucionem farere velit et dignetur. A maiestate

1 Na strani: Solucionem seruiciorum petit. Equi 32, : annus elapsus die G. decembris present!.

Page 36: Monumenta 2

31

vestra graciosam relacionem expecto. Datum in Petrovvyna. in fešto inuen-cionis sancte Crueis. anno 1531.

Eiusdem vestre sacre maiestatis

Nicolaus Pekry.

Vani: Sacre regie maiestati Hungarie et Bohemie etc., domino g'raciosissimo Bilješka: Nikolaus Pewkrj solutionem stipendiorum.

Graciose ad commissarios referendum, qui deputabuntur. Original na papiru. Na rptu pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno.

U e. i kr.kuć.. dvor. i drž. arkivu u Beču: Hungarica.

41.

1531. 7. maja. l.~ Pragu.

Kralj Ferdinand, nalaže Stjepanu Deshazu, da desetinu i četvrtinu kaptolsku izručuje njegovom sekretaru Ivanu Maju.

Dcshazj Magniiico. fideli. nosfcro dilecto Stefano Deshazj de Somsedwara,

consiliario nostro graeiam regiam et omne bornim. Per alias nostras tibi commisimus. vt decimas et quartas ex cathedraliatu Zagrabiensi de bonis tuis solui debentes Jiemini solueres aut consignares. quam honorabili, fideli. nobis dilecto Johanni Maio. secretario noštro, cui dictum cathedra-liatum die prima mensis augusti, anni 1529. graeiose propter eius merita et seruitia continua. que nobis exhibere non eessat. contulimus: sed boe neutiquam factum fuisse. sed te ad aliorum importunam instantiam non-nulla eis soluisse aecepimus. Volentes autem priori commissioni nostro plene satisfied et prefati secretarii nostri indemnitati omnino caueri. tue ob id fidelitati strictissime commitimus. vt omnes et singulas decimas et quartas vel alias cuiusuis nominis collectas de predictis bonis tuis ad prefatum eathedraliatum de i ure et ali antiquo solui debentes. a tempore, quo eidem Maio de hoc cathedraliatu prouisuin est. tarn decursas quam de eetero decurrendas prefato Johanni Maio vel procuratori suo legitimo et nemini alteri singulis annis respondere debeas et tenearis, non respi-ciendo quorumcunque aliorum super iis quaniciinque etiam iussionem aut commissionem etiam per nos antea facta m. quin etiam hoc facto, omnera earn sumniam. quam eidem Maio solues. tanquam bene solutam et expo-sitam tibi in computis tuis locari et recipi et a nullo prorsus impugnari curabirous. Mandantes ideo spectabilibus et magnificis Johanni Torquato. comiti Oorbauie ac Francisco de Batbyan. comiti cornitatus Oastri ferrei. regnorum nostrorum Dalmatie. Croatie et Slauonie banis. eorumque vice-ban is presentibus et futuris, ac honorabili Petro Rippach et quiimscunque

Page 37: Monumenta 2

32

aliis regnicolis et, subditis nostris. tarn ecclesiastic-is quam secularibus vbi-cunque existentibus. qui per presenter nostras seu earum fidedignum exemplum requisiti fuerint, quatinus te in solutione liarum deciraarum et quartarum vel colleetarum quocunque nomine vocatarum et ad dictum cathedraliatum ab antique» solui debentium, prefato Johanni Maio vel pro-curatori suo et nemini alteri facienda nihil inquietent. molestent aut per-turbent, neque te hac solutione pro tempore tarn preterito quarn fu turo eidem Maio facta vllatenus aggrauent, aut ad iteratam solutionem adigere presumant, sed te iuxta expressam et seriosam hanc voluntatem nostram liberum et quietum esse sinant in quantum indignationem nostram grauissi-mara voluerint euitare. Presentibus perlectis. extiibentibus restitutis. Datum Prage, 7-a maii, 1531.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

1531. 7. maja. U Lukavcu.

Ban Ivan Karlović moli Ivana Kaizianera, da ga po njegovom poslaniku, nekom mladiću, obavijesti, gdje bi se mogao s njime sastati, da raspravlja o velikim nekim stvarima, i kad bi mogao s njime ići do

kralja.

Original na papiru. Pečat je na rptu pritisnut. U ljubljanskom Uudolfinu: Laudesvcrtheidigimg L. A. F. alt 119. 120.

43.

1531. 9. maja. U Bihaću.

Bihaćka obćina šalje u svojim poslovima do Ivana Kaizianera gradskoga župnika, i sudca.

Magnifice ac generose domine, domine graciosissime. Post humilimam nostri recommendacionem. En misimiis ad eandem vestram magnificenciam plebanum nostrum et iudicem nostrum, nonnullas calamitates nostras et pericula nostra vestre magnificencie decJaranda, Quapropter humilime supplicamus vestre magnificencie. quatinus dictis et relatibus prefatorum nostri ex parte lidem dignemini adhibere creditiuam. Ex Bihigio, feria 3-a proxima post festum apparicionis saneti Michaelis arcbangeli. 1531.

Oomunitas(!) sew vniuersitas ciuium oppidi Bihigiensis, subditi et ficle-

les ineliti reds Ferdinandi.

Page 38: Monumenta 2

33

Na rptu: Magnifieo ac generoso domino, domino Johanny Cazianer, equiti aurato, capitaneo supremo exercituum Carintie, Carnioleque, necnon prouinciali capitaneo eiusdem Carintie, domino nobis graeiosissimo.

Original na papiru. Pecat je bio pritisnut na rptu. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

44.

1531. 14. maja. Na Rijeci.

Petar Kružić javlja Ivanu Katzianeru, da nije našao na Rijeci obećano oružje i hranu, a bez tih stvari da ne može Klis braniti. Otklanja od

govornost.

Magnifice domine nobis obseruanđe. Salutem ac noštri recommenda-cionem. Relaeionem ex parte frugum, prout magnificencia vestra eomiserat ad castrum Clissiensem(J) domino capitaneo Pisini. datam in nostros et medio nostri, significamus vnacum nouitatibus a capitaneo terre Fluminis ad nos dilatis et hoc propter periculum castri Clissiensis. quibus intelectis illico ad terram Fluminis iter sucepimus(I), vbi sperabamus victualia, bombar-das etc. inueni, cum quibus vollebamus versus Clyssium proficisei, quod minime inuenimus, quare prout eotunc coram magnifica dominacione, itta(l) et pro nunc protestacionem facimus vobiscum, vt parati sumus periculum(!) subiacere propter fidelitatem nostram ibique hostem expectare, nisi sint ilia, cum quibus possemus arcem seruare. vt ne sini occasio amissionis castri predicti. Datum terre Fluminis, XIIII maii, anno . . .

Petrus Crosvch. capitaneus Clissiensis.

Vani: Magnifieo domino Johanni Cazianer, capitaneo Labacensi etc. Prijepis B. Lopasića po originalu u ljubljanskom Rudolfinu (zem.

spisi fasc. 120.). Mi ga tamo ne nadjosmo.

45.

1531. 16. maja. U Bihaću. Hans Pierss šalje vijesti o Turcima, što mu ih poslao Pavao Mili.

Zw wissen menicklich, das kunigl. Mayest. zw Vnngern vnđ Pehaim etc. pestelter khundtsehaffter wider dy Türckhen kunschafft tuet wie her-nach volgt, vviss sich ein yeder darnach zu richten vnd das ein folekh rzw pevaren ist.

MONUMENTA HIST. XXXVTII.'. MONUM. HABSBUKGICA I I . 3

Page 39: Monumenta 2

84

Has(!) Pierss.

Ieh Mili Paul von Wiehitsch gib menicklieh denn hoehherns vnd nider Stand so dises schreiben furkhumbt gib ieh zu vernemen, nemlieh ernnstlieh denn edlen gestrengen Eiter heren Sigmundt vein Weixelberg vnd Caspar von Karchan, baid kun. majes. Eate etc. vnd derselben lan-den haubtlejt vber das kriegsfolckh ami denn krobatischen Kraniczen, nemlieh sag eueh ann, das dy bestelt khundsehafit oder skhartt heut annkhumen, das entlieh ain#haufren Thuerckhen dureh Krobaten, der ander hauffen dureh Lika als heruor zu Ross und fues hervvercs durchzogen, wiewol ieh menieklieh dj anczall annzagen(!) wolt. so ist ein hauffen auif wenigist drey hundert geseheezt worden, vnd wierdt sich also besun-der dait(!) sey menieklieh gebarennt, noeh weiss ieh nieht ob mer her Thurekhen herauss wierdet, aber ieh ezaig eueh glaubirdig ann, das wier laut aller khundtschafft teglichenn ein grosses her gebartunndt, dann das geschray ist derhalben gross, das solieh her heraussziehen will dise tag. Datum Wihiseh, zbenn tag vor vnsers heren auffarttag, anno XXXI.

Original na papiru. Dolje na lijevom uglu je 'pritisnut pecat. U ljubljanskom Rudolßnu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 120.

46.

1531. 18. maja U Modrušu. Petar Covnić i Grgur Gojmerćić javljaju Ivanu Katzianeru, da su razbili tursku četu pod Deli Radićem i zarobljene Brinjane izbavili. Mole

umnožanje straža i bolju plaću za iste.

Seruieium fidele ac nostri humilimam eommendacionem. Speeta-bilis .et magnifice domine, domine nobis graciosissime. Notificamus vestre rnagnificeneie, quomodo miseramus intro in Turciam homines XX, qui bono modo custodiam tenuerunt super Deli Radyeh, qui venerat in eampum Brynyensem, vbi quodam infortunio capitanei Sarar homines, qui versus Brinye veniebant, profligauit et quos(!) ex eis detinuit et vnum oecisit. Nos autem, sieuti nobis pro eisdem Turcis fama venit, mox audita fama eum toto exereitu nostro Martholoz secuti sumus eos. vbi feria seeunda proxime preterita eosdem profligauimus et illos homines, quos detinue-rat(!), e manibus eorurn liberauimus. Et Turei fuerunt in numero centum et quatraginta, et quosdam ex eis occisimus, quosdam vero detinuimus et secuti sumus eos vna die et vna nocte. Eeliquum est domine graciosissime, prouti eciam pro Paulo Zablich intimauimus vestre magnifieencie, quod non sumus fortes et supra moclum imbeeilles et de nobis maxime loquitur Mwrath woyuoda eum reliquis. quomodo nos dolo proderent; vestra magnificeneia nobis ordinauerat homines Martholoz IIP - quos non habemus, nee I P , nee super illos potestatem habemus. sieuti anno elapso, nee est inter nos nullus bonus ordo et nos maxime de eapite nostro timemus; eapropter ad hec prouideat vestra magnificeneia, qualiter possemus in serui-

Page 40: Monumenta 2

35

t-iis vestre magnificencie et regie maiestatis remanere; quia si talem pote-statem nos habebimus, sicuti anno elapso habuimus, nos nullo modo remanere possumus, quia si detinebunt nos, si vestra magnifieencia innumerabilia pecunia(!) pro nobis velit dare, nec mittent nos viuos. sed morte turpissima interficient nos; et hie mittimus vestre magnificencie vnum ex eisdem Turds, qui vestre magnificencie omnia clarius declarabit, qualiter de nobis loquuntur. Insuper rogamus vestram magnificenciam tanquam dominum gra-ciosissimum, vti de custodia eadem velit prouidere, quia si bonas custodias super se non habebimus, forsse(!) peribimus, quia vestra magnifieencia bene scit. quod omnia in custodia constant. Ob hoc suppliciter petimus eandem, vt illis, qui in custodia erunt, eadem velit dare per mensem duplex solarium,quia magis volumus minus habere homines XX in exer-eitu, quam tot homines habere et nullam eustodiam super se, quare sup-plicamus vestre magnificencie, vt ad custodias velit prouidere. Eeliquum et eandem quam felicissime valere optamus. Ex Modrussio, in festo Ascen-sionis, 1531.

Yestre magnificencie fidelis

Paulych Chownych et Gregorius Goymerehyeh.

Na rptu istim pismom dodatak: Reliquum est de istis prebegh nos nescimus qualiter ambulant. Ipsi lucra querunt et sunt deputati in pedites nostros et ab eis nullum auxilium habemus, et ad hec vestra magnifieencia prouideat.

Na rp^.'Spectabili et magnifico domino, domino Johanny Kochy-anar, capitaneo regie maiestatis generali, domino nobis graciosissimo.

Original na papiru. Pečat na rptu otpao. U ljubljanskom Rudol-finu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

47.

1531. 24. maja. U Pragu. Kralj Ferdinand javlja Ivanu Kastelanoviću. da je odgodio ugar. sabor, i da će njega, Keglevića i Svetačke za štete nanesene po Turcima

otštetiti.

Ferdinandus diuina fauente dementia Romanorum rex semper au-gustus, ac Germanie, Hungari§, Bohemie etc. rex, infans Hispani-arum, archidux Austrie etc. Egregie, fidelis, dileete. Ex Uteris speeta-bilis et magnifici Francisci de Bathyan. comitis comitatus Castri ferrei, ac regnorum nostrorum Dalmatie, Oroatie et Sclauonie bani tuis-que adiunctis accepimus, qu§ cum eodem Francisco ad eommissioneni nostram tibi factam egisti, que tua tractatio nobis placet, fidem scilicet, et obedientiam in nos tuam luculenter arguens, quam elementi animo sus-

*

Page 41: Monumenta 2

36

eipimus. Cognouimus item opinionem et consilium tuum circa dietam generalem in regno nostro Hungari§ celebrandam, sed hanc suspendimus vsque ad aduentum pr§fati Batlryany et aliorum fidelium nostrorum, cum quibus ilia et alia pro regni prefati eiusque incolarum vtilitate et asse-curatione tractabimus.

Bona(!) tibi et Petro Keglowith, aliisque de Zemphthe per Turcos illata molesto ferimus animo, vestrique omnium debitam curam et respec-tum quandocunque res et occasio tulerit, clementer habebimus, quod te latere noluimus. Datum in arce nostra Prage. XXIIII. die mensis maii, anno domini M.D.XXXL, regnorum nostorum Romani primo, aliorum vero omnium quinto.

Ferdinandus. Ad mandatum sacre regi§ maiestatis proprium.

Io. Maius.

Na rptu: Egregio, fideli. nobis dilecto Johanni Castellanffi de Zenth-löleck.

Original na papiru. Pismo je bilo zatvoreno srednjim pečatom. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

48.

1531. 24. maja. U Pragu. Kralj Ferdinand piše banu Franji Bacanu pogledom na obranu grada

Körmenda. Bathyan.

Ferdinandus etc. Speetabilis et magnifi.ee, fiđelis. dileete. Reddite sunt nobis litere tue, de feria tertia ante festum Ascensionis domini, quibus singula clementer intelleximus, que ergegius Johannes Oastellanfi. de Zenthleleck nostro nomine tecum egit, de fidelitate vero tua nihil vnquam dubitantes ea semper a te expectauimus atque etiam nunc expec-tamus, que bonum iidumque subditum et seruitorem nostrum decent, seruitia nobis hucusque prestita digno semper fauore prosecuti, nonnisi optimo a te animo et studio facta esse agnouimus, eaque temporis pro-cessu et commoditate maiori quam speramus oblata. graciose recognoscemus.

Quod castrum Kermend per nos prouidendum et insidiis ac violentiis Petri Erdewdj tibi illatis tuendum, idem nunc in iis agendum esse censemus, quod et ab aliis fidelibus nostris ratione violentiarum sibi die-bus intermediis a 22-a scilicet aprilis proxime elapsi vsque ad primam huius mensis diem illatarum et bonorum ablatorum occasione in vni-uersum agi debebit, vt scilicet ilia omnia apud serenissimum principem, dominum Sigismundum regem Polonie, magnum due em Lituauie ac ßus-sie Prussieque, fratrem et socerum nostrum charissimum, qui illorum causas habet cognoscere et diiudicare, rectificentur, sicut ex adiunctis literis nostris.

Page 42: Monumenta 2

37

patentibus, quas superinde ad omnes status et ordines regni huius nostri mittendas duximus, latius intelliges, quas et iam ex offifcio tuo in locis omnibus affigi, omnibus regnicolis statim publicari et insinuari curabis. Sed si prefatus Erdewdj a solitis suis insidiis et turbationibus et tibi et aliis inferentibus iis annuis induciis iam vtrinque acceptatis et publicatis non attentis desistere aut cessare noluerit, eo modo vi eum agi eonuenit, quern articuli earundem induciarum ostendunt, per hec tamen non desi-stes ea seruare et quantum potes retinere, in quorum actuali et reali possessione a tempore susceptarum induciarum huiusmodi te fuisse constat. Vbi vero ad nos, quod gratissimum nobis fore scias, adueneris, tarn de castro illo et generali dieta in Hungarie nostro regno nobis etiam presentibus. vt consuluisti celebranda. quam de aliis regnorum nostrorum incumbentiis et necessitatibus latius et melius prouidendis et disponendis agi et tractari posset, ad quod et alios fideles nostros ex Hungarie nostro regno, videlicet episeopum Agriensem et Alexandrum Tuczonem(!) euoca-uimus. vnde et te quoque diutius defuturum esse non putamus. Interea quoque de pecuniis et pannis aliquibus tibi dandis ordinem dabimus, vt quando veneris, tue, quantum vnquam fieri possit, necessitati consulatur, quod tibi graeiose significandum duximus. Datum Prag§, 24. maii, 1531.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

49.

1531. 24. maja. U Pragu. Kralj Ferdinand piše Banffiju, da odgadja ugarski sabor, i sažaljuje

Petra Keglevića i plemiće Svetačke s pretrpjelih šteta od Turaka.

Banff!. Ferdinandus etc, Egregie, fidelis, dilecte. Ex Uteris spectabilis

et magnifici Francisci de Bathyan, comitis comitatus Oastri ferrei ac regnorum nostrorum Dalmatie, Oroatie et Sclauonie bani tuisque adiunctis accepi-mus, que cum eodem Francisco ad commissionem nostram tibi factam egisti, que tua tractatio nobis placet, fidem scilicet et obedientiam in nos tuam luculenter arguentes, quam elementi animo suscipimus.

Oognouimus item opinionem et consilium tuum circa dietam generalom in regno nostro Hungarie celebrandam, sed hane suspendimus vsque ad aduentum prefati Bathyanj et aliorum fidelium nostrorum, cum quibus ilia et alia pro regni nostri prefati eiusque incolarum vtilitate et assecu-ratione tractabimus.

Damna tibi et Petro Keglowith aliisque de Zempthe per Turcos illata molesto ferimus animo, vestrique omnium debitam curam et respec-tum, quandocuque res et occasio tulerit, clementer habebimus, quod te latere noluimus. Datum Prage, 24 maii, 1531.

Koncept u c. i kr. kućn.. dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

Page 43: Monumenta 2

38

50.

1531. 30. maja. U Klokoću. Juraj Kobasić javlja Ivanu Katzianeru, da ne može na sud u Ljubljanu doći, te preporučuje svoj grad Brekovicu, jako važan za krajinu hrvatsku.

Magnifiee ac generose domine, domine mihi graciosissime. Post me(!) ipsius ac seruiciorum meorum humilimam reccomendacionem(0. Nouerit vestra eadem magnifica dominacio, qualiter intellexi comissionem vestre magnifiee dominacionis, vt ego venirem ad Labacum et asstarem ibidem aliquo iudicio, quare sciat vestra magnifica dominacio. quod libenter venirem, sed modo non possum, quia hec causa est, videlicet, vt frater carnalis nomine Petrus nunc nimium infirmatur; secundo, vt de die in diem Thurcas expectamus, quia dicunt, vt sine dubio veniunt ad occupanclum et expugnandum arces confines et signanter sic intellexi, vt veniunt sub arce mea, aut sub arce mea in vado aliam arcem sew castellum edifi-eabunt. Et multa alia negocia habeo, nihilominus tamen misi ad ve-stram(!) vnum procuratorem, qui in persona mea iudicio astabit. Quare rogo humilime vestram magnificam dominacionem ob intuitu seruiciorum meorum, vt dictum negocium nostrum sew iudicium vestre eidem magni-ficencie sit commendatum, quia vestra eadem bene nouit, vt nos orphani vestre magnificencie sumus, nam et pater meus vestre magnifiee dominaci-oni bonus seruitor fuit. Item sciat vestra magnifica dominacio, quod sepius rogatum habui pro subsidio a vestra dominaeione magnifica pro sustenta-cione arcis mee, qui(!) est in magno periculo omnibus istis prouinciis Croacie, ceterisque, quia ilium (!) vadum sub dicta arce vestra magnificencia bene nouit et qualis sit. Quare iterum rogo vestram magnificam dominacionem, vt vestra magnificencia erga me pro subsidio arcis prouidere velit, quia si aliquid contigerit huic arci, quod deus auertat, ne dieat vestra magnifica dominacio, vt erit causa mea. Et rogo vestram magnificam dominacionem, vt hos familiares meos vestra eadem sustentare velit. videlicet, vt illis vna meeum sallarium dare velitis, sicuti ceteris stipendiariis regie maie-statis. Et vestra magnifica dominacio bene nouit, quod pater meus semper fuit regie maiestati fidelis seruitor, et ego ero ac eciam vestre magnifiee dominacionis, nam habeo litteras a regia maiestate, in quibus promittit sua maiestas, vt quandocunque aliquos stipendiaries sua maiestas suscipiet aut ordinabit, extunc et nos vnacum familiaribus nostris associabit et sallarium prestet, sicut ex litteris maiestatis sue vestra eadem intelligere poterit, quas ad vestram magnificeneiam mitto. Et eandem vestram magnificam dominacionem feliciter valere opto et me vnacum fratre meo vestre magnifiee dominacioni humiliter recomendo. Datum in Klokoch, feria tereia proxima post festum Penthecostes, 1531.

Georgius Kobazych de Brykowycza. seruitor vestre magnifiee dominacionis.

Vani: Magnifico ac generoso domino, domino Johanni Kaczianer, equiti aurato ac supremo capitaneo Carniole etc, domino mihi graeio-sissimo.

Page 44: Monumenta 2

39

Original na papiru. Na rptu je pritisnut nejasan pecat. U kr. zetu. arhivu u Zagrebu: Privilegia N°. 131.

51.

1581. 30. maja. U Klokoću. Ban Ivan Karlović ispričava Jurja Kobasica, da ne može na suci u Ljubljanu, te ga Ivanu Kat-zianeru preporučuje kao veoma zaslužna viteza.

Magnifice ac generose domine, fili nobis charissime ac honorande. Post salutem ac nostri recommendacionom. Nouerit vestra eadem magni-fica dominacio. qualiter intelleximus, vt vestra eadem commisit Geor-gio et Petro Kobazych. vt aliqui ex illis ad Labacum venire debeat pro aliquo iudicio faciendo. Quare sciat vestra eadem magnificeneia, quod huic Georgio Kobazych frater carnalis, videlicet Petrus, nimium nunc temporis infirmatur, quern deus sanare potest, et hie Georgius Kobazych multis negotiis est occupatus; ac eciam de die in diem Thurcas expec-tamus, quia dicunt, vt nunc Turce veniunt ad partes Oroacie ad expug-nandum arces confines ac castella procul dubio. Et hac de causa vllo modo personaliter idem Georgius ibidem nunc aduenire possit. nihilomi-nus tamen misit ad vestram magnificam dominacionem hunc procuratorem eiusdem, qui iudicio astabit in persona eiusdem Georgii Kobazych. Quare rogamus vestram magnificam dominacionem ob intuitu amicicie et seruiciis meis(!), vt eidem Georgio vestra magnifica dominacio iure mediante in au-xilium fiat, ne aliquod damnum isti orphani paciantur, nam vestra magnifica dominacio bene nouit. quod quondum Johannes Kobazych, pater horum duorum orphanorum, Georgii et Petri, vestre eidem semper serui-, cium et amiciciam fecit, ac eciam regie maiestati fidelis seruitor fuit, et multa promisit eidem regia maiestas pro seruiciis suis. Nam credimus procul dubio, quod et isti orphani ficleliter regie maiestati seruire volunt, ac eciam vestre magnifice dominacioni in omnibus; et ubi nunc eciam intelleximus. quod in hunc exercitum presentem et subsidium vllum equitem eiusdem Georgii Kobazych suscipere voluerunt, sicut alios stipendiarios susceperunt, sed ignoramus, si est ex commissione vestra, an non; et deus omnipotens nouit, quod idem Georgius Kobazych vnacum familiari-bus suis armis et equitibus miliciisque est bene promptus et armatus, et ille alter est seruitor noster personalis. Quare rogamus vestram magnificam dominacionem, vt hunc Georgium Kobazych inter illos alios stipendiarios asso-ciare velitis, et cum hoc presenti sulosidio eidem iuuare dignetur; nos quoque uestre. eidem in omnibus complacere curabimns et hos orphanos, videlicet Georgium et Petrum Kobazych vestre magnifice dominacioni com-mendamus; et eandem feliciter valere optamus. Datum in arce nostra Klokoch, feria tercia proxima post Penthecostes, 1531.

Johannes Torquatus, comes Corbauie ac regnorum Dalmacie, Croacie et Sclauonie banus etc.

Page 45: Monumenta 2

40 «-

Vani: Magnifico ae generoso domino Johanni Kaezianer, equiti aurato ac supremo capitaneo Carniole etc.. domino et filio nostro carissimo ac honoranđo.

Original na papine. Pecat na rptu. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvcrtheidigung L. A. F. alt 11.9. 120.

52.

1531. 31. maja. U Dubovcu. Kapetan Gaspar Karšan javlja Ivanu Katzianeru, da je ozaljski pro-vidnik Juraj Gusić digao na njegove čete pod Bibnikom do 600 se

ljaka i da s banom Karlovićem kani cetovati u TJnac iza Bihaća.

Edler, gestrenger, lieber herr vnd veter etc. Ieh klag euch gar treulichen vber den Jurey Gusikh, pfleger zu Osi. Nemblich, als ich von der Metling auf der Ribniker herschaft erhebt, daselbst mich an ichten schaden, wie es menigklichen wissent ist, ain nacht gelegert, ist er an-haimb khuroen, auf alle geschlosser, den grof Stefan zwgehörig, geschikht vnd auf mich schiessen lassen, in di VIC pawrn aufgepracht, der may-nung, mich zw vberfallen, ist aber nicht beschehen. vnd wo es mit ewren willen ware, wo mir soliehes weiter von jme begegnet. so wolt ich jme auf seine dorfer, die nicht graf Stefans sein, Ziehen vnd jme daselbs dj sehmach bezallen.

Weiter, so wisst, das yetz der Tiirkhen halben gantz stil ist, aber her Sigmund, ich vnd der waan sein des willens vnd mit einander zw vnderreden, ainer raiss halben gen Vnnaez zw thun, wo es mit ewren willen were, so wellen vns ainen beuelch an die knecht gen Wihitsch zu-senden, damit die mit vns zugen; wir wurden in di Villi0 pferds haben. Dobouacz, am XXXI tag maii, anno in XXXI.

Caspar von Kharschan.

Vani: Dem edlen vnd gestrengen ritter Han& Khazianer etc. Prijepis R. Lopašića iz ljubljanskog Rudolfina (zem. spisi fa se.

120.) Mi taj list tamo nijesmo našli.

53.

1531. 1. juna. U Pragu. Ludovik Pekri moli kralja Ferdinanda za novac i sukno.

Premissa perpetuorum seruiciorum meorum humilima commenda-cione. Sacratissima regia maiestas. domine, domine mihi graciosissime. De aliis meis negotiis et maiestatis vestre serenissime cum eadem vestra

Page 46: Monumenta 2

41

maiestate serenissima satis multum tractaui, propterea de illis nihil nunc cum maiestate vestra serenissima agendum est, sed est aliquid aliud, videlicet maiestas vestra serenissima commisit domino Grewzebian,1 quod mihi nunc florenos quadrigentos in parata pecunia dare deberet, ducentis item florenis res meas argenteas oppignoratas mihi redimeret; dedit qui-dem mihi quadrigentos in parata pecunia, sed renenses, neque res meas a quopiam redemit; propterea nunc Prage quosque invito ad emendas res meas et equos, reliquum est, quod maiestas vestra serenissima commisit (vt intellexi) suis camerariis Vienne mihi dari pannum in valore mille florenorum renensium, supplico igitur maiestati vestre serenissime humilime, velit eadem stricte mandare Uteris suis mediantibus suis camerariis Viennensibüs, vt ipsi mihi dare debeant pannum in valore mille florenorum hungaricalium, et in parata pecunia florenos hungarieales quingentos, vt ex illis debita mea domino Ioanni Zalay, comitti(!) Posoniensi valeam persoluere et ad vsum meum quottidianum aliquas expensas habere, literas autem maiestas vestra serenissima statim Viennam mittere digneatur. Pro his negotiis, ne mea postea Vienne camerarii diutius re-tardent, quia expectare Vienne diutius nequaquam potero, de hys omnibus graciosam a maiestate vestra expecto relationem. Maiestati vestre serenissime mea perpetua seruitia iterum atque iterum commendo. Datum Prage, primo die iunii, anno domini 1531.

Eiusdem vestre serenissime maiestatis

fidelis et perpetuus seruitor Ludouicus Pekry.

Vani: Serenissimo ac inuictissimo principi, domino, domino Perdi-nando diuina fauente dementia Eomanorum, Hungarie et Bohemie etc. regi potentissimo, semper augusto, domino meo graciosissimo.

Original na papiru. Na rptu je pritisnut pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hun-garica.

54.

1531. 3. juna. U Bihaću. Juraj sudac i obćina bihaćka tuži Ivanu Katzianeru susjednu vlastelu, naročito plemiće Kobasice, vlastelu u Brekovici, da jim otimlju zemlje,

bez kojih ne mogu živiti.

Spectabilis ac magnifice domine, domine noster generose. Post hu-milimorum seruiciorum nostrorum, debitaque obediencia cum promptitudine famulatus. Domine noster generose. Superioribus diebus, quando fuerunt missi nostri apud vestram magnificenciam, plebanus et iudex noster, nescie-bant omnia negocia et facta declarare vestre magnificencie ex parte nostra sicut nobis placuisset; sic in breui et nunc, domine graciose; non cogitet

Grasswein.

Page 47: Monumenta 2

42

vestra magnificencia, neque dubitet. quod non habemus memoriam a perse-c.ucione Turcorum, quemadmoduin vsque nunc habuimus, sed ecce nunc obliuioni tradidimus persecucionem Turcorum ab inimicis nostris et pre-cipue a vicinis nostris, et primi sunt Kobazychy; et precipue ad eosdeni supplicamus vestre magnifieencie, quod venit ipsis ad voluntatem, quod tur-pissime iudicem nostrum vsque ad infidelitatem vituperauerunt et vniuer-sos ciues Byhachyenses, et cum manibus armatis, cum framea dictum iudicem nostrum per ciuitatem Byehachyensem pugnauit. N graciose, recordetur vestra magnificencia, quod regia maiestas vestre magnificencie commisit, quod . . . . [posse]ssiones nostras, quas tenent et possident vicini nostri et quod ad easdem vestra magnificencia nos statuere et intro-ducere faceretis, quas possessiones nostras minus iuste et indebite tenentur. Nunc auteni domine noster graciose, dignetur vestra magnificencia commitere magnifico domino Erasmo, capitaneo nostro, quod ipse ad predictas possessiones nostras statuat et introducat, si vestra magnificencia hue venire non potest, et sciat vestra magnificencia, quod non habemus vnum equum aut vnum bouem pascere a timore Turcorum, ex quo bona et possessiones nostras vicini nostri occupauerunt. Igitur petimus vestram magnificenciam, quatenus dignetur vestra magnificencia nos ad possessiones nostras introdu-cere et statuere, quia nos absque possessionibus nostris in istis confinibus viuere non possumus, quia possessiones nostre prope sunt et sine ipsis fieri non possumus, que nobis indebite et minus iuste tenentur. Ex Byhagh, sabbato ante festum Trinitatis, 1531.

Georgius iudex ac vniuersi ciues Byhachyenses, vestre magnificen

cie in omnibus humiliter recommissi.

Vani: Spectabili ac magnifico domino, domino Johanni, supremo capitaneo regie maiestatis etc.. domino nostro generoso.

Original na papiru; Na rptu pečat sgniječen. U arkivu jugoslavenske akademije u Zagrebu.

55.

1531. 6. juna. U Crnomlju.

Nikola Siska, upravitelj Cmomlja moli Ivana Katzianera plaću za 20 konjanika Petra Kružića. Da ih ne hrani knez Vuk Frankopan, već

bi bili od zla poginuli.

Magnifice et generose domine, domine michi graciose. Post com-mendacionem. Scit bene vestra magnificencia, quomodo promiserat domino Petro Kruziez salarium ad equites 20 hie in confinibus Oroatie, et Uteris jsuis mandauit eapitaheis, vt eosdem equites viginti susciperent in stipen-

Page 48: Monumenta 2

4S

dium per uos et alios dominos istorum trium regionum comissum. Quod minime completum est; diebus quattuordecim seruierunt supradieti homines 20, sicut et alii, seel nichil profuit; nisi ipsis dominus mens Bolfkan-gus comes Brignii aliquam paruam peeuniam aeeomodasset, eerte pessime comedisset(!). Quare rogo vestram magnificenciam, faciat de ipsis aliquam prouisionem propter seruieia ipsorum(!) domini Petri Cruzicz(!), qui ad seruieia maiestatis regie et fidei Ohristiane Olis defendendo multa bona exposuit, seruitores autem sui nunc fame moriuntur, non enim omnes illi viginti eques(!) unum habent obulum, nee hie manere, nee aliquo ire possunt, sicuti vestre magnifieencie hys(!) presencium lator, vnus ex ipsis, solus predieet. Me iterum atque iterum eommendo vestre magnifieencie. Datum in Ozerneml. die 6. iunii, anno 1531.

Nicolaus Schischka.

Vani: Magnifico et generoso domino, domino Johanni Koczianer, baroni etc., supremo eapitaneo trium regionum ac capitaneo prouineie Carniole, domino nostri(!) graeiosissimo.

Original na papiru. Pečat na rptu (kameja). U ljubljanskom Rii-dolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

56.

1531. 7. juna. U Bihaću. Petar Bebrović, podkapetan moli Ivana Katzianera, da opskrbi cetin

ske Vlahe.

Speetabilis et magnifice domine, domine miehi graciosissime. Post humilimam mei reeommendaeionem. Nouerit eadem vestra magnifieencia, quomodo hy Wolahy de Oetinna rogatum me habuerunt. vt scriberem ad magnificenciam vestram, certa res est, inter ceteros hy sunt insigniores. Prowideat(!) magnifieencia vestra ipsis pro seruiciis ipsorum. prout uobis videtur. Valete in domino. Ex Bihigio. feria proxima ante festum corporis Ohristi, 1531.

Petras Eebrowich, vicecapitaneus de Bihegh, ad vota

vestre magnifieencie.

Na rptu. Spectabili et magnifico domino, domino Johanni Oazy-aner, equiti aurato, capitaneo suppremo exercitum(!) Stirie, Oarintie, Oar-nioleque, prouinciali eapitaneo eiusdem Carniole nostro graeiosissimo.

Original na papiru. Na rptu su bila pritisnuta dva pečata. U ljubljanskom Budolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

Page 49: Monumenta 2

44

57.

1531. prije 9. juna,

Erasmo Turn, kapetan bihaćki, tuži se kralju Ferdinandu, da opat to-puski daje u zakup desetinu. Moli, da se dade u zakup posadi bihaćkoj.

Allerdurehlewchtigister, grosmechtigister khunig, allergenedigister herr.

Euer khunigeliehen Maiestet geb ich in aller vndterthanigkeit zuer-khennen, das der abbt zu Topolska ainen wein vnd traidzehendt negst bey Wihitsch gelegn jaiiichn vmb ain bestandtgelt hinlast vnd aber đer-selb zehendt von gelegenhait wegen der besatzung Wihitsch vor andern dinstlich vnd behilflich sein mag, ist darauff an euer khunigeliche Maiestet mein vndterthanigist bit, dy gerueche dem obbemeltn abbt zuschreyben, das er zu erhaltung des flegken Wihitsch mir denselben zehenđt vor andern jn zimblichen bestandt (wie er den andern jarlich zuthuen phlicht) verlassen wolle, dan ich vrputtig bin jme, jarlich souil als ander dauon zuraichen vnd zugeben, damit werde obbemelter flegken Wichitch dest pasz profandiert, vnd jn veinđsnotten desst pasz versehen.1

Vnd nach dem merbemelter flegken Wichitsch, wie ich eur khunigeliehen Maiestet vormals offt anzaigt baufellig, vnd von nötten. den, sonderlich an den weern zu pessern vnd zu bawen, dartzue dan der purgger hilf vnd zuthun vasst erspriesslich sein mag, auff das sy aber fur dermassen robeit gefreyt, so erfordert dj notturfft, das eur khunigeliche maiestet dy purggerschafft daselbst zu Wihitsch mit ainem ge-nedignn schreyben ersueche, sich solhen robeit vnd hilff zum gepaw sonderlich in veinđsnotten nit venvidern, sonder jm selbst nutz vnd rettung hierin ansehen wollen, mit dišem anhang, das jnen soleh robeit, an jrn freyheittn vnuorgriffen were.2

Verner so hat eur khunigeliche Maiestet vormals auf anlangen deren von Wihitsch eomission auf den obbemeltn abbt von Topolscka vnd mich irer puuerkh grundt vnd poden halber beschau zu haltn. was jnen dauon entzogen worden sey, auszgeen lassen, daruber eur khunigeliehen Maiestet bericht zuthun; nach dem aberr bemelter abbt sich ain tzeit-lang in Hungern enthalten, vnd solher eomission nit nachkomen mogen, ist also dieselb eomission ersessen, darauf ist der gedachtn burgerschafft nachmals vndterthanigist bitt an eur khunigeliche Maiestet, dy wolle be-melt eomission gnedigklieh vernevvrn. vnd noeh dermassen wievor aine ausgeen lassen, darnit jnen vnbillicher vveisz nieht vorgehalten noch ent-

1 Na strani: Piet vt petitur per d. M. 2 Na strani : Ut supra.

Page 50: Monumenta 2

45

zogen werde, das alles begern ich vnd sy vmb eur khunigeliche Maiestet in aller vndterthenigkeit zuuerdiennen.1

Eur khunigelichen Maiestet vndterthaniger dienner vnd haubtmann zu Wihitsch

Erasm vom Thurn. Original na papiru. U c. kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču:

Hungarica.

58. 1531. 9. juna. U Pragu.

Kralj Ferdinand poziva Bihaćane, da poprave gradske zidove.

Oiuitati Bihigiensi. Ferdinandus etc Prudentes et circumspecti, flđeles, đilecti. Acce-

pimus oppidum hoc uestrum non satis vbi necessitas ingrueret contra hostem munitum. immo in aliquibus sui partibus esse ruinosum et non parua, presertim in locis munitioni necessariis reparatione in-digere, eamque si non cito et debite fiat, facile hostibus aditum pre-bere vosque omnes eodem discrimini exponere et inuoluere posse, cui cum in tempore, vt par est nostroque offitio conuenit occurrere cupiamus, vosque etiam vltra ea auxilia, que alioqui futura sunt, vos etiam quantum fieri possit, manus adiutrices ad opus vobis omnibus et regno vni-uerso tarn necessarium et vtile porrigere velimus. Idcirco vos clementer requirimus, vt pro hac vice duntaxat, (salua nihilominus vestra deinceps quoad hec libertate), maxime si necessitas ipsa belli poscat, in reparandis muris et huiusmodi necessariis vestram operam etiam innpendere(I), vosque in eadem reparatione et nostri et necessitatis communisque vtilitatis ve-stre intuitu promptos et assiduos ac ad capitanei nostri pro tempore exi-stentis requisitione benignos et obedientes exhibere velitis, sicut vos etiam pro vestra in nos fide et offitio facturos esse non ambigimus, nostram in eo benegratam executuros voluntatem. Datum Prage, 9. iunii, 1531.

Koncept u c. kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

59. 1531. 9. juna. U Pragu. Kralj Ferdinand poziva Andriju Tuškanića, biskupa kninskoga, i Era-zma Turna, kapetana bihaćkoga, da izvide tko je Bihaćaninia oteo neke

zemlje i da se ove povrate.

Tinniniensi et abbati de Tapolcza. Ferdinandus etc. Eeuerendo, deuoto ac egregie fideli, nobis dilec-

tis, Andree episcopo Tininiensi et abbati de Topoltza, consiliario, ac

Na strani: Ut supra.

Page 51: Monumenta 2

4(3

Erasmo de Turri, capitaneo nostro Bihigiensi, salutem et graciam re-giam. Cum alias aecepissemus prudentibus et circumspectis iudiei, furatis eeterisque ciuibus oppidi nostri Bihigiensis aliqua terrena ac fundos et predia rusticana per alios occupata et detenta fuisse, vo-bis superinde eommissimus, vt de occupatione huiusmodi inquisitionem haberetis, nosque de rei qualitate statim certificaretis, quod quia hucusque ex aliquibus causis minime factum esse videmus, ea vero ratione denuo ab incolis oppidi prefati interpellati fuerimus. eisque in iis que, indebite sibi ablata vel occupata fuissent, recuperandis, digno fauoris et grade nostre suffragio adesse velimus; idcirco vobis iterato et expresse committi-mus, vt visis presentibus de terrenis, fundis omnibusque predictis, per quos ac quando et quo nomine, titulo siue hire dicte communitati ablata fuerint, eeterisque scitu necessariis diligentem et legitimam inquisitionem facere. vosque de eisdem suffici enter informare. eaque sicut per vos eognita et comperta fuerint, ad nos per literas vestras cito deferre debeatis, no-stram in eo executuri voluntatem. Datum Prage, 9. iunii, 1531.

Koncept u c. kr. kućn., dvor. i drzav. arhivu u Beču: Hungarica.

60.

1531. 9. juna. U Pragu. Kralj Ferdinand poziva Andriju Tuskanića, biskupa kninskoga, da

desetinu bihaćku izdade u zakup kapetanu Erazmu Turnu.

Episcopo Tininiensi. Ferdinandus etc. Eeuerende, deuote, dileete. Intelleximus, quod de-

cimas tam vini quam frumentorum abbatie de Toppoltza, quam in com-mendam obtines ex districtui(I) oppidi nostri Bihigiensis quotannis proueni-entes arrendare aut alicui locare soleas, cum autem nostra(!) et regni istius non parum intersit idem oppiclum et eius incolas propter assiduas Thurcorum irruptiones ab vlterioribus damnis et periculis, quorum non modicam hucusque partem subierunt, quibus fieri potest mediis eximi et preseruari, subinde vero non parue securitati et commoditati cedere. quin etiam quocunque irruptionis, obsidionisue casu accidente magna commo-ditas exinde prefato oppido eiusque munitioni et presidiis obuenire possit. si capitaneo aut officiali nostro ibidem agenti locentur, deuotionem itaque tuam affectuose requirimus et hortamur, vt attenta premissorurn ratione. iustaque et necessaria petitione hac nostra pro communi patrie ac oppidi istius vtilitate decimas huiusmodi egregio, fideli, nobis dileeto Erasmo de Turri, capitaneo nostro Bihigiensi pro pretio competenti et eo quo aliis illas arrendare solebas, locare seu dimittere velis, teque in iis ita erga nos exhibeas, sicut te ipsum pro tua in nos obseruantia et obsequendi promptitudine haud dubie facturum esse confidimus, nostram in eo beue-gratam executurus voluntatem. Datum Prage, 9. iunii, 1531.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu uBeču : Hungarica.

Page 52: Monumenta 2

47

61.

1531. 12. juna. U Ivaniću.

Ivan Brada piše Simunu biskupu zagrebačkomu o kožama, koje je od zagrebačkih gradjana posvojio u ime naknade Šteta, koje su mu nanijeli.

Eeuerendissime đomine, domine mihi gratiosissime. Post fidelium seruitiorum meorum humilimam commendationera. Literas reuerendissime dominacionis vestre maximo cum honore aecepi et eciam literas magni-fici domini Ioannis Kochyaner etc. reuerendissime dominacioni vestre misas et tenorem earundem intellexi, tamen, vt sciat reuerendissima domi-natio vestra, pelles sive cutes ille bouine non Samarie, ciuis de Labako, sed omnino ciuium Zagrabiensium fuerunt. qui ciues Zagrabienses hvs preteritis disturbiorum temporibus plura et infinita et in valore plus quam decern milia florenorum dampna reuerendissime dominacioni vestre et nobis seruitoribus reuerendissime dominacionis vestre fecerunt, qui eciam famulum meum, optimum militem oceiderunt in seruiciis reuerendissime dominacionis vestre. similiter et equum meum valore quinqua-ginta florenorum, et omnes res, que circa ilium erant, puta loricam, galeam et res argenteas, et alias res queque potuerunt aeceperunt; tandem quidam ciues Zagrabienses deposuerant quasdam cutes bouinas in domo ciuis reuerendissime dominacionis vestre. quas ego aucliens esse ciuium Zagrabiensium pro dampnis mihi illatis accepi et vendidi. et si plures inuenire potuissem tunc accepissem; supplico igitur reuerendissime dominacioni vestre tanquam domino meo graciosissimo, ex tali recepcione, que pro dampnis mini illatis recepi, mihi indignari non vellit, ubi autem aliud fieri non posset, predicti ciues restituant dampna vestre reuerendissime dominacioni et nobis, qui ficlelissimi seruitores reuerendissime dominacionis vestre dampna passi sumus, restituant et nobis, paratus sum ad mandatum reuerendissime dominacionis vestre restituere cutes per me receptas. Eeuerendissimam dominacionem vestram altissimus felicem et incolumem conseruare dignetur longo euo. Datum in curia Iwanych, feria secunda post festum sacratissimi corporis Ohristi, anno domini 1531.

Fidelis vestre reuerendissime dominacionis et humilimus seruitor Johannes Brada,

prouisor curie Iwanych et castellanus castri Gemlech.

Na rptu: ßeuerendissimo domino, domino Simoni dei gracia epi-.scopo ecclesie Zagrabiensis dignissimo, ac regnorum Dalmatie, Oroatie et Sclauonie bano, domino semper mihi gratiosissimo.

Original na papiru. Na. rptu je bio pritisnut pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 53: Monumenta 2

48

62.

1531. 13. juna. U Čazmi.

Simun biskup zagrebački piše Ivanu Katzianeru, da njegovi podložnici nijesu oteli kože Samariji Bonizelli-ju, već da su ih oteli nekom zagre

bačkom gradjaninu.

Magnifiee đomine. amice nobis honorande. Salutem. Literas vestre magnificeneie ad nos ex Laybaco IIII. iunii in fauorem Samarie Boni-zelli datas, decima die eiusdem iunii accepimus et intelleximus. Quibus acceptis uolentes magnificeneie vestre in omnibus, in quibus saluo honore nosto fieri posset, morem gerere et obtemperare, mox scripseramus pro ea re offieiali et prouisori nostro in Iwanyeh, qui, qualem nobis feeerit relaeionem, vestre magnificeneie in specie transmisimus, nihilominus non contenti nos ea relatione, quam per jiteras fecerat, ipsum prouisorem personaliter hue ad nos uoeari feeeramus, cum quo venerat et eiuis ille noster de Iwanyeh, apud quern eutes deposite fuerant. qui iureiurando et eonscientiose affirmauit, quod eutes ille non fuerant Samarie. sed cuius-dam eiuis Zagrabiensis. Dum autem nos ob fauorem magnificeneie vestre instaremus, ut eutes huiusmodi redderentur, accesserunt nostri in conspec-tum ferme omnes familiares et seruitores nostri, qui tunc aderant, ela-mantes et allegantes, se temporibus disturbiorum infinita dampna a Za-grabiensibus perpessos, et penitus nihil eisdem esse redditum. Nos autem uelle et hoc exiguum, quod eodem disturbii tempore acceptum est ab hostibus, statim restituere et exinde se nimium grauari. Quam instantibus clamoribus profecto non potuimus non inclinari. Ex hoc enim procul dubio considerabamus futura quamplurima improperca, tam apud fideles regie maiestatis quam etiam apud suam maiestatem; eapropter vestra magniflcencia nobis in hac parte ignoscat, quod eidem morem gerere non possimus, saluo etiam nostro honore; rebus sic stantibus id fieri nequa-quam potuit. In aliis vero rebus et negociis etiam |onge maioribus, in quibuscunque permiserit honor noster, et in quibus licitum erit, credat procul dubio vestra magniflcencia eidem beneuolentissime semper obtern-perabimus. Quam ualere optamus feliciter. Ex arce nostra OhasmensL 13. die iunii, anno domini 1531.

Simon, episcopus ecclesie Zagrabiensis, Dalmatie,

Croatie et Sclauonie ban us.

Na rpluje bio natpis: Magnifico domino Johanni Fvazyanner, capitaneo prouinciali Oarniole, supremo vero Stirie, Oarinthie et Oarniole, domino et amico nobis honorando.

Eukopis: Hungariae regni partiumque ei annexarum, potissimum vero regni Oroatiae miserabilia fata . . str. 227. 228. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu: II. C. 53.

Page 54: Monumenta 2

49

63.

1531. 13. juna, U Pragu. Kralj Ferdinand piše Andriji biskupu kninskomu, da će mu se plaća

doznačiti.

Tininiensi.

Ferdinandus etc?. Reuerende, deuote, dileete. Aecepimus literas tuas de feria VI. inter octauas Penthecostes, quibus inteleximus, que de sti-pendio 150 equitum tibi soluendorura seripsisti, et quoniam nobis non est incognitum te in seruitiis nostris diligentem et assiduum fuisse no-stramque propterea non paruam iniisse gratiam, curabimus, vt in eo etiam fiat, quod nostro offitio incumbit; atque ideo nostros commissa-rios breui ad regnum hoe nostrum mittemus, qui ad diem saneti Jacobi apostoli proxime futuri vnacum capitaneis et stipendiariis nostris de de-seruitis eorum salariis finaliter computum faeiant et transigant, vbi et tui, vt par*est, benignam et meritam rationem habebimus. vt de nobis etiam contentus euadere possis, quod tibi elementi animo signiücandum duximus. Datum Prage, 13. iunii, 1531.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

64.

1531. 13. juna. U Pragu.

Kralj Ferdinand piše Ludviku Bekriju, da će povjerenici njegove tražbine urediti.

Nikolaus Pekri.

Ferdinandus etc Egregie, fidelis, dileete. Reddite sunt nobis litere tue date in Petrowyna, in fešto inuentionis sancte crucis, quibus graciose intelleximus, que de seruitiis tuis ad nos seripsisti, neque vero putes nos tui aut fidelium obsequiorum tuorum esse oblitos, cum bonorum serui-torum, qualem te esse cognouimus tam facile nos capere non soleat obli-uio, et scimus, que anteqiiam ad seruitia nostra vocareris et. que ad ilia assumptus egisti, eorumque etiam benigna ratione habebimus; nostros breui commissarios ad regnum hoc nostrum mittemus, qui ad diem saneti Jacobi apostoli proxime futurum vnacum capitaneis, seruitoribus et stipendiariis nostris de deseruitis eorum stipendiis computum finale faeiant et transigant, vbi et tui, vt par est, recordabimur, teqae etiam eontentum reddi curabimus. Datum Prage, 13. iunii, 1531.

Koncept u c. i hr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica. MONUMENTA HIST. XXXVIII. : MONUM. HABSBURGICA I I . 4

Page 55: Monumenta 2

50

65.

1531. 13. juna. U Pragu. Kralj Ferdinand piše banu Franji Bacanu pogledom na obranu grada Körmenda, šteta nastalih sa primirja, odgodjenog ugarskog sabora i naplate zaslužene plaće. Nalaže mu, da ga izvijesti o nasiljima biskupa

zagrebačkog.

Bathyan. Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifice. fidelis, dilecte. Ex Uteris

tuis de prima huius clementer intelleximus, que ad nostras literas tib 1 proxime scriptas respondes, et quantum ad eastrum Kermend, arbitramur iis induciis susceptis tot tantisque expensis non amplius opus esse in conseruatione illius, si quas autem hucusque fecisti, super iis tecum calculum aut computum poni faciemus teque, vt par est, contentum effi-ciemus.

Vt autem scias ea, que inter trimestres inducias et dies ab exitu earum vsque ad initium annuarum treugarum huiusmodi 'intermedia* vtrinqiie in regno nostro Hungarie et partibus eidem subiectis ablata vel acrius occupata. fuere, ex arbitrio serenissimi principis, domini Sigismundi, regis Polonie, magni ducis Lituanie ac Kussie, Prussieque, fratris et so-rorii nostri charissimi restituenda esse, et super iis per serenitatem suam diiudicari debere, tibi propterea mittimus annexum exemplum tractatus. qui de hac restitutione ad partem et iuxta alia capitula principalia per vtriusque nostrorum oratores conclusus et factus est, sicut videbis, alia vero capitula que ad te Petrus Erdewdj misit. sic habent vt scripta sunt, ex iis autem, que nunc tibi mittimus ornne tibi dubium, quod prius habere visus es, eximetur. Super generali conuentu in prefato regno nostro habendo iam cum aliis dominis Hungaris tractemus tuique consilii sane memores erimus te subinde certifieaturi, quid ea de re conclus-um fuerit aut decretum. Quod autem te excusas ad iteratam euoeationem nostram te ex causis allegatis ad nos venire non posse, pariter intelleximus. malle-mus autem te venisse. aut adhuc si possis venire.

Quoad pannum et pecuniam tibi soluendam et consignandam tibi graciose significamus, qualiter certos commissarios nostros ad regnum nostrum istud breui destinabimus, qui ad diem saneti Jacobi apostoli per nos prefixum, vnacum capitaneis et seruitoribus seu stipendiariis nostris, de deseruitis eorum stipendiis computum finalem faciant et transigant. quo tempore tui quoque et seruitiorum tuorum nobis prestitorum debitam rationem habebimus nosque clementer erga te geremus.

Ex Uteris egregii Johannis Castellanffi vidimus, que de nouis darn-nis et iniuriis scribit, quas Zagrabiensis Melibus nostris inferre non ces-sat, teque requirimus omni studio, vt te de omnibus iis, que sic et alia ratione per.eundem Zagrabiensem in nostros hunt, bene informes, nosque statim de omnibus certiores efficias, idque etiam particulariter scribas ad commessarios(!). qui ad festum saneti loannis Baptiste proxime futurimi Strigonii de consimilibus iuxta capitulationein induciarum agent, vt et

Page 56: Monumenta 2

51

ipsti in eis sciant quid agere et nos habita eorum noticia, necessario quo-•que superinde, sic tamen, vt sua maneat induciis efficacia, prouidere valeamus, nostram in eo benegratam et omnimodam executurus voluntatem. Datum Prage, 13. iunii, 1531.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

66.

1531. 21. juna. U Senju.

Kaptol senjski šalje k Ivanu Katzianeru svog arcidjakona.

Magni-fi.ee et generose domino nobis obseruandissime. Post debitam seruitiorum nostrorum commendationem. Oompulsi urgentissimis necessita-tibus reuerendum clominum archydiaeonum nostrum, presentium exhibi-torem. ad magnificentiam vostram mittimus, nonnula de nostris cala-mitatibus deque tribulationibus expositurum magnificentie vestre, cui humiliter supplicamus ipsum benigne magnificentia vestra exaudire di-gnetur, verbisque suis fidem adhibere ac si nosmet ipsi personaliter coram magnificentia vestra interfuissemus, cui sese nos et seruitia nostra commendamus atque orationes offerimus. Datum Seo;nie, die XXI. mensis iunii, M. D. XXXI""0.

Eiusdem magnificentie vestre seruitores et capellani, capitulum eccle-sie Segniensis.

Vani: Magnifico et generoso domino Johanni Cozianer, equiti aurato neenon capitaneo prouinciali Oarniole, supremoque Styrie, Oarinthie et eiusdem Oarniole exercitus dignissimo, domino nobis obseruandissimo.

Original na papiru. Pecat na rptu otpao. XI kr. zem. arkivu u Zagrebu: Privilegia No. 131.

Sladović, Povesti biskupijali senjske i modruške 274.

67.

1531. 21. juna. U Senju.

Općina senjska šalje k Ivanu Katzianeru Krsta Abobus, arcidjakona senjskoga, te moli, da ga glede njezinih poteškoća sasluša.

Original na papiru. Pečat na rptu otpao. U ljubljanskom Budol-finu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

*

Page 57: Monumenta 2

52

68.

1531. 22. juna. Ü Zagrebu.

Salvator Prencinger moli Ivana Kaizijanera za pomoć Zagrebu, na koji se spremaju udariti Turci.

Edler, gestrennger, genediger herr. Sein e. g. mein vnndtertenig guettwillig dinst allczeitt beuor etc. E. g. thue ich zuuernemen, wie am XVHI. tag Aprilis ist ein Khuntschadt zw mir vnd mitsambt đen beuelchs-leytten khumen, wie der Turk mit einem Volk herauss czogen ist gen Izdencz, vnd ligt daselbs angefär von Agram X meyll wegs, vnd ist des Willens fur dy Stat Agram zw belegern, vnnd ist vnnser Burgermaister im Kloster bey den Heremiten gewesen, da ist ein gutter frundt vnnd sein gevatter zw im khomen, vnd hatt im anngeczaigt im guten vertrawen, wie der Bischoue von Agram ein brief! seinem Burgkraffen in das Oa-pittl zuzugschribn vnd zugeschikt hatt. das er seinen Pavvern gepiettn soli, das sy das pest guett fiühen solln bey leyb verlierung, wan der Turk ist des willns herauss vnd fur dye gemelt Statt zw belegern. vnd wan der Turk zw der Statt khäm herauss, so west er nit welcher Fäunodt oder Veinot warn, darumb hat der Bischoue seinen Burgkraflh zugeschribn vnd ennpottn, das sein Volkh khainen schaden emphahen solln. Item zum annderen, wir haben wenig Puluer, Pley, Geschietz. Pro-fand vnd gar wenig Knecht dye beseczung zwbewarn. demnach mag e. g. zu Herzen nemen, dan ein solche beseczung mit nichte khann man nit auffhalltn, ist mein vnndtertenigist gebett an e. g\, welle e. g. mich mitsambt den Khnechten vnd der ersamer Burgerschaff't nit ver-lassen in namen khun. Mai. darmit khain grosser schadn verhuett vverde, solichs hab ich e. g. nit wellen verhallten, thue ich mich mitsambt den Khnechten e. g. vndtertenigklich beuelhen haben. Datum zu Agram in der Statt, am Pfincztag vor sand Iergentag, anno domini etc. im XXXI.

Item Maister Hanus Paczner hat den poten Rhein Gulden I. gelihen.

Saluator Prenzinger, Leyttynger daselbs mitsambt den beuelhsleytten.

Na rptu: Dem edlen vnnd gestrenngen Herrn, Herrn Hannsen Ka-cziainerP.), ßitter, Obristen Veldhaubtman der drew Lanndt etc, Lands-haubtman in Krayn, meinem gepiettunden Herrn etc.

Oito. Oito. Cito. Oito. Cito. Oito. Cito. Original na papiru. Na rptu su pritisnuta dva pečata (prstena)

kojima je bilo pismo zatvoreno. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesver-theidigung alt L. A. F. 120.

Page 58: Monumenta 2

53

69.

1531. 26. juna. U Susjedgrađu. Stjepan Deshazy očituje Ivanu Katzianeru svoje jade i nevolje. Magnifice domine, amice obseruandissime. Post salutem et commen-

dacionem. Quale responsum et relacionem pridie in negociis nostris et causis cum Johanne Pwlyar habitis, ad literas regie maiestatis, domini nostri graeiosissimi fecerit domiuacio vestra magnifica, quatinus nos per hominem et literas suas superinde de loco, termino dieque dominacio vestra magnifica edocebit, intelleximus. Preterea rogamus eandem vestram magnificam dominacionem confidenter, quatinus eadem nos, si in commissis habet, prout sua maiestas nobis scribit, certificet de die et loco. jSJee amplius et fatigis et expensis curisque SUD istis pollieitacioni-bus fatigemur, rebusque nostris, si vti videmus mandatis sue maiestatis •obtemperacio et satisfaccio fieri nequit, prouidere maturius eciam coram sua maiestate sciamus. Multa passi sumus, non tantum iniurias et •dampna rerum, sed et mortem et effusiones sanguinum familiarium no--strorum, insuper in persona nostra septem wlnera letabilia et captiuacio-nem persone nostre passi sumus. Vnde a dominacione vestra magnifica relacionem et informacionem plenariam expectamus. Eeliqua is lator presencium dominacioni vestre magnifice clarius dicet. Eandem-•que dominacionem vestram magnificam felicissime valere optamus. Ex castro nostro Zomzedwara, feria secunda post festum natiuitatis beati Johannis Baptiste, anno 1531.

Stephanus Deshazy de Zomzedwara, comes comitatus

Comaroniensis etc.

Izvana: Magnifico domino Ioanni Koczyanar, equiti aurato, capita-neo prouineiali Oarniole, ac supremo Stirie, Karintie et eiusđem Oarniole etc. capitaneo, domino et amico obseruandissimo.

Original na papini. Pečat na rptu otpao. U ljubljanskom Rudol-finu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

70.

1531. 5. jula. U Novomgradu na Krajini.

Ban Ivan Karlović javlja Ivanu Katzianeru, da se pasa bosanski potužio na provalu naših kod Novog i Belaja u Lici, učinjenu za vrijeme mira.

Magnifice ac generose domine, fily nobis honorande atque carissime. Salutem et omnem felicitatem. Miseramus familiarem nostrum nomine Ywras versus basam Boznensem et Muratb woywodam causa aliquorum

Page 59: Monumenta 2

54

captiuum(!) nostrorum. Tunc bassa illico conuocato coram se familiari nostro. incepit loqui: Nonne noscunt domini subditi domini uestri, regie maie-statis, qualiter per vnum integrum annum cum domino imperatore nostro» pacem firmam fecerunt. Nunc autem sub Noui et Bellay in Lyka vestri. domini subditi cursum fecerunt ac incessanter nostri imperatoris territo-rium dissipant et desolant, Murlacos suos ad se Uteris et nunciis conuo-eando. Itane pax inter principes factos(!) se[r]uatur et hoc vestre magnifi-ce dominacioni literas scribunt, nobis etiam, alias vestre magnificencie,. binas nobis, quas omnes vestre magnificencie mittemus. Dum ipsos vestra magnifica dominacio intelliget, sciet relacionem super ipsas facere ac eciam et nos a vestra magnifica dominacione informacionem rela-cionis expectamus. Et si vestra magnifica dominacio voluerit, rela-ciones Uteris vel homine suo facere hue ad nos mittat. Nos vel Uteris vel homine viam tutam et seguramf!) dabimus. Vbi scribunt, quod subditi domini nostri sub Noui et Belay cursum fecerunt, verum est, vt septem vel VIII equites sub Noui fuerunt, sed nil lucrauerunt, ad hoc levem excursionem facere possitis, vt ex parte ipsorum plus faciunt. qualiter nuper preterea(?) septem homines sub hac pace abduxit. Et a vestris non a nostris subditis procedit. Ceterum vestram magnificam dominacionem exoramus, vt isto fešto sancti Jacobi constitueremus, prout deputatum est, sed orramus(!) vestram magnificenciam, vt vna die ante ceteris ad Nouam ciuitta-tullam venire et nos veniemus, vt inter nos prius ceteris(!) aduentu aliqua tractaremus. Et vestram magnificam dominacionem feliciter valere optamus.. Ex castro nostro Nouo, feria IIIL post visitationem beate virginis. 1531.

Johannes Torquatus, comes Oorbauie ac banus.

Na rptu: Magnifico ac generoso domino Johanni Koczianer. equiti aurato, capittaneo(I) prouincie Oarniole etc., filio et -amico nobio honorando atque carissimo.

Original na papiru. Pečat na rptu sačuvan. U ljubljanskom Ru-đolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

Savezna isprava pod br. 115.

71.

1531. 6. jula. U Ivaniću.

Simun Erdödi biskup zagrebački šalje k Ivanu Katzianeru kanonika Blaža Bogdasa i preporučuje ga na putu u Rim.

Generose ac magnifice domine, amice honorande. Literas magnificencie vestre ad nos đatas plane intelleximus, ad quarum contenta is venerabilis. frater noster Blasius de Bogdasa, canonieus ecclesie nostre magnificencie vestre nomine nostro responđebit, cuius dietis et relatibus rogamus magnificencia.

Page 60: Monumenta 2

55

vestra fidem cređencie contemplacione nostri adhibere velit. Habet in-super idem magister Blasius aliquos casus papales, pro quibus eum in Vrbem proficisci" oportet. Suplicauit itaque nobis, quod ad amicos nostros in fauorem sui literas nostras daremus, medio quarum eosdem rogaremus, quod sub id tempus treugarum tute et. pacifice ire possit et redire. Quare rogamus magnificenciam vestram, velit eidem suas dare literas, penes quas ipse per regiones magnificeneie vestre subiectas ire posit et redire, faciet magnificencia vestra rem nobis omni officio dignam, quod et magnificeneie vestre in similibus vel etiam maioribus compensare studebimus. Datum in oppido nostro Iwanych, sexta iulii, M.D.XXXI.

Simon, episcopus Zagrabiensis. regnorum Dalmacie, Croacie.

Sclauonieque banus.

Vani: Generoso ac magnifico domino Ioanni Oaczianer, equiti au-rato, capitaneo exercituum Stirie, Oarinthie ad Oarniole supremo, necnon eiusdem Oarniole capitaneo prouinciali, domino et amico honorandissimo.

Original na papiru. Na rptu sačuvan je pečat, kojim je bilo pismo zatvoreno. U kr. zem arkivu u Zagrebu: Pnvilegia No. 131.

72.

1531. 6. jula. U Susjedgradu.

Stjepan Deshasy piše Ivanu Katzianerit, da ne može u stvari sa Ivanom Püchlerom na sud u Novomjesto, već moli, da se po kralj, odredbi sud drži u kojem mjestu Hrvatske i po domaćim zakonima. Priopćuje razne dogodjaje i novosti iz Ugarske i Hrvatske te obći napredak Za-

poljeve stranke.

Magnifice clomine et amice obseruanđissime. Post salutem et com-mendacionem. Scribit dominacio vestra magnifica nobis, quatinus ad pro-ximum festum beati Jacobi apostoli ad Nouam ciuitatem vnacum omnibus iuribus et testibus nostris ire deberemus, vbi dominacio vestra magnifica causas et differencias inter nos et Johannem Pwlyar vertentes reuidere et firialiter coneludere iuxta commissionem regie maiestatis, domini nostri graciosissimi, wult, de quibus vestre magnifice dominacioni gracias agere et (si factum fuerit) reseruire studebimus. Preterea sepe sepius sue maie-stati turn personaliter, tumque medio dominorum regni huius de oppres-sionibus illis, wlneracionibus, interfeccionibusque familiariorum nostrorum per Joannem Pwlyar et stipendiaries regni Carinthie male et inhumaniter contra libertatem nobilitatis et regni huius, presertim sub saluo condueto serenissimorum principum, imperatorum Romanorum et maiestatis sue patratis supplicauimus, semperque sua maiestas generose pollicita est, iuxta contenta decreti regni huius super huiusmodi oppressionibus nostris

Page 61: Monumenta 2

56

iudicium et iusticiam administrare facere velle, prout et de presenti sua maiestas satis seriose et graciose scripsit nobis; dominis eciam regni huius relaeionem seriosam dedit, vt vestra magnifica dominacio iusticiam et satisfactionem de vniuersis oppressionibus nostris facere commisisset. Consideret igitur dominacio vestra magnifica, si liceat nobis iliac in medium hostium et spoliatorum nostrorum proficisci. Nouit dominacio vestra magnifica, castrum Myhowo ipsus Johannis Pwlyar, partis no-stre aduerse, prope Nouam ciuitatem esse, et circumquaque spoliatores illos nostros manere, quomodo ad tam remotum locum octo miliaribus a nobis distantem in medio regni Oarinthie(!) proficisci audemus. Aliud est, quod neque amicos, neque testes nostros cum probabilibus documentis iliac ducere possumus. Eogamus itaque dominacionem vestram magnificam. dignetur eadem iuxta commissionem et deputacionem sue maiestatis locum communem vel Zagrabie, ant in Zamobor, aut in Krapyna, sin autem in confinibus eligere et diem statuere, quo nos testes et amicos nostros ducere valeamus, ibique causas et differencias illas reuidere et discutere dignetur, ne amplius suam maiestatem impulsare pluresque expensas et fatigas in uanum facere cogamur; exinde administrabitur(!), aliique fideles maiestatis sue pro exemplo habebunt, relacionemque bonam a vestra magnifica dominacione superinde expectamus. Eamdenque dominacionem vestram magnificam felicissime [valere] optamus. Datum in castro nostroZom-zedwara, feria quinta inter octauas visitacionis beate Marie virginis. 1531.

Stephanus Deshazy de Zomzeclwara. comes commitatus(l) Comaroniensis.

Na rptu dodatak: Ceterum constat dominacioni vestre magnificG aliisque dominis fidelibus seruitoribus regie maiestatis. quanta fidelia seruicia maiestati sue exhibuerimus, et quanta bona in partibus Hungarie in fidelibus seruiciis sue maiestatis amisimus, quantas etc. depredaciones et deuastaciones bonorum in partibus istis passi sumus. Adhuc in seruiciis maiestatis sue non deffecimus. Interea scripserat dominacio vestra magnifica castellano castri Komaron, quatinus bona ilia nostra, que occupauerat remisisset et super dampnis illic illatis et rebus diuersis asportatis rectificacionem fecisset, non quod rectificacionem facere curas-set, sed mox visis Uteris dominacionis vestre magnifice, bona ilia nostra pocius depredare fecit, defensionem pocius quam oppressiones huius-modi a subditis maiestatis sue expectaremus. Nouitates nullas dominacioni vestre magnifice scribere possumus, preter quod rursus depredaciones in regno isto nouiter oriuntur, prout et bona domini Petri Kegle-wych per dominum Nicolaum comitem de Zr}rnyo rursus depredata sunt. Dezpothus communi fama in loco illo, vbi fluuius On dictus in Zawy intrat, dicitur esse. Nazadiste eius cum eo sunt. Quid pretendat facere ignoramus. Dominus episcopus Zagrabiensis cum suis complicibus gen-tes congregat. Johannes waywoda totam Transiluaniam sibipsi subiu-gauit, Budamque dicitur venisse et in breui ex Buda in Quinqueecclesias, et exinde in regnum istud venire fertur. Idem episcopus Zagrabiensis

Page 62: Monumenta 2

57

•obuiam se preparat, bonum esset, si đominacio vestra magniflca tempe-stiue prouideret et consuleret, ne (quod deus auertat) fideles seruitores maiestatis sue deeipiantur et opprimantur quoquo modo. Omnia Uteris committere non possumus. Plura, si cum dominacione vestra magniflca (diuina fauente) personaliter constitui poterimus et eciam secretis ex no-bls intelliget,

Na rptu: Magnifico domino Ioanni Koczianer, equiti aurato, capi-taneo prouinciali Oarniole, ac supremo Stirie, Oarinthie et eiusdem Car-niole etc. capitaneo, domino et amico nobis obseruandissimo.

Original na papiru. Pečat na rptu otpao. U ljubljanskom Rudol-iinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

73.

1531. 7. jula. U Susjedgradu.

Stjepan Beshazy moli ljubljanskoga biskupa Krsta Baubera, da mu is-posluje kod Ivana Katzianera ročište protiv Ivana Pilchlera u Zagrebu,

Samoboru ili Krapini.

Eeuerendissime đomine obseruandissime. Post meipsius et seruicio-rum meorum commendacionem. Scribit đominacio vestra reuerenđissima, quatinus iuxta commissionem regie maiestatis, domini mei graciosissimi, reuisionem e.ausarum et differenciarum inter me et Ioannem Pwlyar exi-stencium ad magnificum dominum Ioannem Koczyanar, Stirie, Oarintie et Oarniole supremum capitaneum cum omni informacione et potestate remi-sisset, ex eo, quod mortes hominum et effussiones sanguinum dominacio-nem vestram reuerendissimam non concernerent. Scripsit idem dominus Ioannes Koczianar, capitaneus etc., vt ad proximum festum beati Jacobi apostoli ad Nouam ciuitatem vnaeum omibus iuribus et testibus meis ire deberem, vbi đominacio sua magniflca predictas causas et differencias reuidere et finaliter concludere velit; consicleret autem đominacio vestra reuerenđissima, si liceat mibi illac in medium hostium et spoliatorum meorum proficisci. Nouit đominacio vestra reuerenđissima castrum Mi-howo ipsius Ioannis Pwlyar, partis mee aduerse, prope illam Nouam ciuitatem esse, et aduersarios meos circumquaque manere. Neque amicos et testes meos ad tarn remotum locum cum probabilibus documentis possum ducere. Hys igitur et aliis de causis iliac proficisci nequeo. Preterea sepe-sepius maiestati sue, turn personaliter, tumque medio dominorum regni huius ex parte oppressionum mearum, wlneracionis, captiuacionis et in-terfeccionis familiarium meorum per dictum Ioannem Pwlyar et stipen-diarios regni Oarinthie, satis male et inhumaniter, prout dominacioni ve-

Page 63: Monumenta 2

58

stre reuerendissime bene constat, contra libertatem nobilitatis et regni huius, presertim sub saluo conductu serenissimorum principum, imperatb-rum Romanorum et sue maiestatis patratis, supplicaui, semperque sua maiestas graciose pollicita est, iuxta contenta decreti huius regni super huiusmodi oppressionibus meis iudicium et iusticiam administrare faeere velle, prout nunc quoque sua maiestas satis seriose et graciose scripsit mihi et aliis dominis nobilibus seriosam relaeionem dedit, vt de vniuer-sis oppressionibus meis dominacioni vestre reuerendissime et dicto domino Ioanni Koczianar iudicium et satisfactionem faeere eommisisset, prout et prius maiestas sua deputauerat. commiseratque, vt vel Zagrabie, vel in Zamobor aut in Krapina, locis videlicet conuicinibus iudicium et iusticia de predictis oppressionibus meis administrare debuisset, certique domini commissarii per maiestatem suam ad id deputati, locum communem in Krapina elegerant, ad quem venire et iuri astare ipse loannes Pwlyar minime curauit. Rogo igitur dominaeionem vestram reuerendissimam. quatinus dignetur iuxta commissionem sue maiestatis inuenire modum et viam, locumque communem, vel Zagrabie. vel in Zamobor aut in Krapina, sin autem in confinibus et metis in loco communi et conuenienti dicto domino Ioanni Koczianar eligere. diemque statuere, quo et testes meos et amicos ducere valeam et vbi cause et differencie ille reuideri et bono modo determinari possint, ne amplius regiam maiestatem superinde impulsare, pluresque expensas et fatigas in uanum, sicuti hactenus faeere eogar. Nam quale iudicium et iusticia mihi administrabitur, dignitasque et libertas huius regni et nobilitatis obseruabitur, aliique fideles et regni-cole maiestatis sue pro bono exemplo habebunt. Multas oppressiones et expensas vnacum meis pasus sum, quoniam ipse Pulvar(!) ex domo sua id minime super me faeere potuisset, si stipendiarii regni Carmthie ei auxilio non affuissent, forte si non in toto vel in parte vindictam de oppressionibus meis habere potuissem, si in gracia sue maiestatis et verbis clominacionum vestrarum confisus non fuissem. Dignetur itaque dominacio vestra reuerendissima ipsi domino capitaneo consulere. vt mandatis sue maiestatis iamtandem satisfacere velit, superindeque bonam relaeionem a dominacione vestra reuerendissima expecto. Me et seruicia mea com-mendo, eandemque dominaeionem vestram reuerendissimam felieissime valere opto. Ex castro meo Zomzedwara, feria sexta intra oetauas visitaeionis beate Marie virginis, anno 1531.

Stephanus Deshazy de Zomzedwara. comes comitatus Oomaroniensis.

Na rptu: Reuerendissimo domino Christophoro, episcopo Labacensi ac administratori prouincie Secouiensis etc., domino obseruandissimo.

Original na papiru. Pecat na rptu otpao. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 64: Monumenta 2

m 74.

1531. 7. jula. U Bihaću. Potkapetan Petar llebrović opravdava se pred Ivanom Katzianerom radi

neke osvade zbog prebjega (uskoka). Spectabilis ac magnifiee domine, domine mihi graciose. Post humili-

morum seruiciorum meorum, debitaque obedientia cum promptituđine famu-latus. Accepi literas a vestra magnificencia et intellexi. quid michi scribit vestra magnificencia pro istis wlgo prebegi dictis, in quibus inimici mei false instigauerunt vestram magnificenciam, qui nesciunt, quid facta sunt confinibus. Verum est, meliores prebegos dictos misi intus et res suas et bona sua intro posuerunt. Et multa exposui de bonis meis propter amorem et honorem domini mei. Et quid instigauerunt vestram magnificenciam, quod predicti prebezy cutellos exciperent, ad fidem rneam, quod neque cutellum, neque nullam armam(!) exceperunt, neque nullam diminutiuam(!) huic ciuitati non fecerunt excipiendo, domine graciose, tuus famulus Iacobus quid fecerat controuersias in campo cum Gomylaez es-sendo in ebrietate et cum duobus prebegos(l). Nouerit autem vestra magnificencia, quod ego scio eustodire honores domini mei et vestre ma-gnificencie et huius ciuitatis, non essendo extraneam potenciam. lam enim scio, quod seruicia mea non sunt accepta apud vestram magnificenciam, sed non credat vestra magnificencia mendaciis ad me rectum(I). Ceterum venerunt hue prebezy duo equis et inhibuit dictos prebegos ma-gnificus dominus Johannes Torquatus, banus, tam ipsos, quam equos ipsorum et bona ipsorum. Ipsi autem dicunt vnanimiter voce, quod va-dunt ad vestram magnificenciam, et misi eos ad vestram magnificenciam, wit loquere vestra magnificencia cum eisdem. Ex Byhagh, feria sexta proxima post festum visitationis beate Marie virginis gloriose, 1531.

Petrus Eebrowych, vicecapitaneus Byhachiensis.

Vani: Spectabili ac magnifico domino, domino Johanni Koczyan, supremo capitaneo regie maiestatis, ac Carniole et Oorintie(!) etc., domino meo gracioso.

Original na papiru. Na rptu je pritisnut pecat (kameja). Uhr. zem. arkivu u Zagrebu. Privilegia No. 131.

75.

1531. 7. jula. U Zagrebu. Juraj Bišen, kaštelan zagrebački odgovara Ivanu Katzianeru, da biskup kao vlastel drži službenika koliko hoće i gdje koće, a da za kaptol ništa ne odgovara. Medjutim, daje Katzianer kapetan vojske u Štajerskoj. Ko

ruškoj i Kranjskoj, a u Hrvatskoj da ne ima službe. S. p. d. Magnifiee domine. Intellexi literas magnificencie vestre,

quibus sciscitatur a me, si inducias annuas inter prineipes factas

Page 65: Monumenta 2

•60

obseruare vellem, et quid cum tot equitibus reuerendissimi domini mei, đomini Simonis de Erdöd, episcopi ecclesie Zagrabiensis, ac regnorum Dalmacie, Oroacie et Selauonie bani hie vellem. Certe mir or, magniiicenciam vestram id sciseitari, cum sciat, dominum meum reue-rendissimum plures habere familiares, qui vbique libere in bonis episco-patus ecclesieque sue pro pecuniis ipsorum et manere et equos pascere, pabularique possunt. Plus autem miror, quod interrogat magnifieencia vestra, si treugas obseruare vellem. quas et dominus meus graciosus et omnes sui, ego quoque ad mandatum principis nostri illibate obseruaui-mus sanctius et reetius, quam pars principis vestri. Quod ex parte Petri Kypaeh, qui terrain, altarem sew ecclesiam deuastauit, de cuius patri-monio a puero (et si minus iuste) vixit, persecutus est. magnifieencia vestra scribit, a qua veniam peto, tanti nominis vir, cur pro tali persona scribat, certe indignum puto. Vbi autem de colonis eapituli magnifieencia vestra scribit, ego erga colonos eapituli nihil agere habeo. Si quis cum capitulo agere habet, agat cum capitulo. Nam negocia illorum mihi certe(!) non sunt, ipsi responclebunt de iuro pro se. Sed non sufficio adhuc admirari, quod magnifieencia vestra de hys ad me scribit, quum in hys partibus regni Selauonie nullum officium vel a principe suo ha-beat: ipsa enim magnifieencia vestra est eapitaneus Stirie, Carinthie. Oarnioleque, et non huius regni, quod magnifieencia vestra in bonam partem interpretari velit. Quam bene valere cupio. Ex Zagrabia, feria sexta intra oetauas visitationis Marie virginis gloriose, anno domini 1531.

Georgius Byssen, eastellanus et prouisor eastri Zagrabiensis et

pertinenciarum eiusdem etc.

Na rptu: Magnifico domino Johanni Cazianer. equiti aurato. capi-taneo exereitum(I) Stirie, Carinthie, Carnioleqiie supremo, nee non eiusdem Carniole capitaneo prouinciali presententur.

Original na papiru. Pecat na rptu otpao. U ljubljanskom Budol-finu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

76.

1531. 9. jula. U Bakru.

Marija, supruga Jeronima Zadranina moli Ivana Katzianera, da odgodi rok za polaganje računa u pogledu uprave grada Bakra.

Magnifice et elarissime domine obseruande. Humili commendacione premissa ete. Cum dominus Gabriel Cravzar ex parte magnificeneie vestre mihi preeepisset tanquam loco domini mei agentis in curia regie maie-statis ad obsequia una cum eius filio primogenito, quatenus ad diem diui Jacobi proxime venturum debuissem comparare coram magnifieencia

Page 66: Monumenta 2

61

vestra cum omnibus priuilegiis nostris et scripturis in Noua ciuitate. et reddere rationes de administratione castelli Buccar, ad quod opus magni-fice domine neminem habeo idoneum, qui missus esset et me femineum genus ad id minime deditum atque expertum fore. Quare magnificentiam vestram humiliter rogo atque supplico, ut saltim vellet differre usque ad redditum domini mei consortis prefati, quern una cum eiusdem filio. indies expecto. Oui magnificentie vestre humiliter me commendo. Ex Buc-earo, die IX. mensis iulii, M.DXXXI.

Maria, domini Hieronymi de Zara consors.

Vani: IO. XO. Magnifieo et cjarissimo domino Ioanni Oocianei\ sacre regie maiestatis consiliario capitaneoque Laybaci etc., domino sin--gularissimo,

Original na papiru. Na rptu je pritisnut mali pecat, kojim- je-pismo bilo zatvoreno. U kr. zem. arkivu u Zagrebu: Privilegia No. 131.

77.

1531. 9. jula. IT Zagrebu. Petar Pipao priopćuje Ivanu Katzianeru, da su pristaše Simuna biskupa zagrebačkoga posvojili neke posjede zagrebačkoga kaptola. Moli ga. da 'mu priskrbi kakav drugi beneficij, jer ne može radi neprijatelja ostati

u Zagrebu. Post meipsius humillimam comenđationem et seruiciorum promptitu-

dinem. Magnifice domine mihi semper obseruande. Nouerit eadem vestra magnificentia, quomodo eastellanus arcis Zagrabiensis et canonici in parte episcopi Zagrabiensis existentes, eorum nuncium ad vestram magnificenciam miserunt, qui ut credo plura falsa quam vera coram vestra magniflcencia proponet, nam ea, que vestre magnificencie una-cum domino capitaneo seripsi et nunciaui uera sunt, et si secus nuncius castellani retulerit, ego uero me remitto ad probam, ad re-quisitionem hominum vestre magnificentie et pono caput meum, quod secus vestra magnificentia non poterit rescire; preterea ad uiolacionem induciarum factarum per homines episcopi potuissem cum amicis et con-sanguineis meis aliquantulum contrauenire illis, sed mandatum et regie maiestatis et vestre magnificentie obseruare uolo; quidquid autem com-misserit, paratus sum exequi vestre magnificentie uoluntateni. Vestra

.autem magnificentia terrorem illis, videlicet episcopo, canonicis et castel-lano arcis Zagrabiensis incutiat, quatenus colonos occupatos restituant, quorum numerus et ville inferius in secunda altera ponitur1, et eorum nomina canonicorum, qui apud regiam maiestatem morantur, illorum pre-

1 Vidi slijedeću ispravu.

Page 67: Monumenta 2

62

•dia et eoloni, qui sunt per castellanum aut canonicos in parte episeopi exsistentes oceupati. Primus est dominus Mains, secretaries regie maie-•statis, secundus dominus Arnoldus, dominus capelle, tercius Johannes Nouariensis, quartus est magister postarum, quintus Johannes elemosina-rius, et adhuc restant tres, quorum nomina pro nunc mihi non occurrunt. Hys regia maiestas canonicatus in ecclesia Zagrabiensi distribuit ac eontulit, sed colonos eastellanus arcis Zagrabiensis cum suis adherentijous oeeupauit, sieuti inferius vestra magnificencia ex secunda intelliget cla-rius. Cetera presentium ostensor vestre magnificentie declarabit. Quidquid igitur vestra magnificentia in hys decreuerit, presto sum obediendo pa-rere, et relacionem gratiosam a vestra magnificentia expecto. quam feli-citer ualere desidero. Datum in ciuitate regia Montisgrecensis, nona die mensis iuliL anno domini 1531.

Petrus Eyppach, vieearius capituli Zagrabiensis.

archidiaconus Varasdiensis et canonic us Zagrabiensis.

necnon aulicus regie maiestatis.

Pripisak: Vestra magnificentia mem or sit mei ex parte beneficii, nam hie mihi pax non erit, insidie mihi undique ponuntur, ego uero habito beneficio in partibus vestre magnificentie, resignabo beneficium meum Zagrabiense, vestra magnificentia iljud conferat cuicunque placue-rit. Ego Zagrabie non habeo manentem locum propter inimicos multos. Me igitur commendo vestre magnificentie.

Na rptu bio napis: Magnifico domino Johanni Koczianner, equiti aurato, ac consilario regie maiestatis, necnon eapitaneo supremo Stirie et 'Carniole etc., domino suo charissimo.'

Rukopis: Hungarian regni partiumque ei annexarum, potissimum vero regni Croatiae miserabilia fata . . . str. 238. 2,29. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu II. C. 53.

78.

1531. (9. jula. U Zagrebu). Iskaz sela i kmetova, koje su pristaše Simuna. biskupa zagrebačkoga

posvojili. Ville, que sunt occiipate tempore pacis seu treugarum. Villa Markwssevvcz cum Popouacz. Ooloni in numero 25. Villa Opporouacz et Jalssevcz cum Gwdegowcz. Ooloni in numero 25. Villa Oziczerye, in qua eontinentur eoloni 35 episeopi. Villa Kassyna cum aliis villis ad illam sedem pertinentibus. Oolloni

-in numero sunt 46.

Page 68: Monumenta 2

63

Villa Nowozelacz. Ooloni X. Villa Brezthye sunt coloni 12. Villa Omnium sanctorum. Sunt ibi coloni 15. In villa Kobylyak cum Nowak et Czaciis(!). Ibi coloni sunt XXV. Villa Peesa(?). Sunt coloni in ilia 15. Villa Kraylewcaz(I). Habet colonos XXXX. Villa Ofok et Naid(!). Habet colonos 12. Villa Iwayna Eeka cum Perdanowcz habet colonos XIII. Villa Eeznik cum colonis plebani XII Villa Gay prebendariorum continet colonos XII. Villa Vokomerez continet colonos VIII. Villa Batan Bay(!) habet colonos IIII. In villa Nouak sunt coloni XII. In villa Eetkowcz sunt coloni 15. In villa Ozug'lenicz sunt coloni 12. In villa Czwgowcz coloni VI. Ista sunt ocčupata tempore induciarum. Rukopis: Hungariae regni partiumque ei annexarum. potissimurn

vei'o regni Oroatiae miserabilia fata . . . str. 230. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu: II. C. 53. — Prilog pismu Petra Pipam Ivanu Ka.tzianeru od 9. jula 1531.

79.

1531.10. jula. U Budjejoviearna.

Kralj Ferdinand piše Ludoviku Pekriju, da će mu bečka komora dati sukna.

Pew krv.

Ferdinandus etc. Egregie, fidelis. dilecte. Accepimus literas tuas do prima huius, quibus petis, vt vltra 400 florenos, de quibus tibi in curia nostra satisfaction esse seribis, pannum in valore mille fiorenorum Hun-garicorum et in parata pecunia florenos quingentos apud cameram no-stram Viennensem ordinare velimus. Tibi vero certum esse volumus, nos antequam ad nos scriberes, eum apud dictam cameram nostram Viennensem ordinem dedisse, vt de panno per te petito tibi quamprimum illuc veneris satisfiat. De residuis autem 500 florenis deliberabimus quomodo tibi quoque satisfieri possit. Datum Buduicii, 10. iulii, 1531.

Koncept u c. i kr. lciien., dvor. i držav. arkivii u Beču: Hungarica.

Page 69: Monumenta 2

64

80.

1531. 16. jula. U Senju.

Općina senjska tuži se Ivanu Katzianeru na nevolje, sto ih trpi od Turaka, i moli pomoć.

Magnifice et generose đomine nobis obseruandissime. Post debitam seruitiorum nostrorum commendationem. Sepe et sepius miserias et cala-mitates nostras, in quibus nos pauperi ciues propter Thurcharum metum eonstituti sumus, magnificentie vestre significauimus, oportunum ad id po-stulando auxilium, quod quidem usque ad hec tempora minime habui-mus. Hostis autem passim vagatur, nilque aliud studet, nisi, ut nos hauri-ret. Prout nuperrime nobis a fidedignis personis, nostris amieis relatum est; ilium exercitum, qui sub Olyssio coadunatus fuit gratia construendi castrum, ad obsidionem huius ciuitatis tarn per mare, quam per terram, procul dubio venturum esse. Nos autem pauperi ciues, qui fere omnem spem amisimus, congregati constitutique coram magnifieo domino nostro eapitaneo, omnes unanimiter et eoncorditer ab eo licentiam diseedendi ab hac ciuitate accepimus, quemadmodum etiam a magnificentia vestra per nuntium nostrum, dominum Hieronymum de Blasiolis, ultimate ad magni-ficentiam vestram per nos missum, quia nos non sumus idonei tales tan-tosque hostiles impetus sustinere. Proinde presentes nostras magnificentie vestre duximus exarandas, notificando eidem, ut prouicleat huie ciuitati, ne ex ea emergeat aliquod damnum serenissimo regi, domino nostro gra-tiosissimo et toti Ohristianitati, nullamque in nobis spem habeat. quia sciat magnificentia vestra pro certo, nos nisi ante hostium aduentum a magnificentia vestra aliquod subsidium habuerimus. totaliter et omni dubio procul ex hac ciuitate recessuros esse, presentesque nostras pro nostra superinde expeditione et cautione magnificentie vestre scribendas duximus, ut coram deo et hominibus adhibeant testimonium. Nee alia. Valeat cliu felix magnificentia vestra, ad cuius vota et seruitia sese hu-militer commendamus. Segnie, die XVI. iulii, anno domini M.D.XXXL

Magnificentie vestre seruitores iudices ordinarii et tota uni-

uersitas ciuitatis Segnie.

Vani: Magnifieo et generoso domino Johanni Oozianer, equiti au-rato, neenon eapitaneo proiiinciali Oarniole, supremoqiie Stirie, Oarinthie et eiusdem Oarniole exercitus dignissimo, dominoque nobis obseruan-dissimo

Original na papiru. Na rptu je pritisnut pečat općine senjske. U kr. zem. arkivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. .

Kereselich B., Notitiae praeliminares. 349.

Page 70: Monumenta 2

65

81.

1531. 18. jula. U Budjejovicama.

Kralj Ferdinand hvali Petra Kružića, i preporuća mu obranu Klisa.

Petro Crusich.

Ferđinandus etc. Egregie, fidelis, dilecte. Ex Uteris tuis, quas ad nos die 14. mensis iunii proxime elapsi dedisti, elementi animo intelleximus, que ad subsidium ac defensionem castri nostri Olissiensis per nos fieri petis et que eiusdem causa hucusque feceris, que fides et sedulitas tua nobis vehementer grata fuere, nobis persuadentes te deinceps etiam non minus hec et similia facturum, cum ex eo non nostra tantum, verum et tua ceterorumque fidelium subditorum nostrorum, verum et totius ehristi-anitatis salus et ineolumnitas non parum pendere videatur, quare cum iuxta tuam quamque petitionem, imo prius quam nobis de hac constaret, pluribus quam vno in loco et medio de celeri et maturo subsidio et auxi-lio tibi tuisque ferendo, omnem, quam vnquam possumus operam et clili-gentiam adhibeamus, eamque dehinc etiam prestare et impendere non cessabimus et per fidem, quam et deo et nobis totique christianitati et re-ligioni sacrosancte debes. admonemus, vt in eiusdem castri retentione et defensione vnacum tuis strenuam vt hactenus solitus es operam et cona-tum prestare et subire ne recuses, sed potius tuam et egregiorum com-militonum tuorum virtutem et constantiam, que in infirmitate perficitur nunc quando res ipsa magis postulat ipsaque et tuorum fortia facta con-decorare poterit, continuare et prosequi et ab opere tarn honesto, memo-rabili et salutari manum neutiquam retrahere velis, id quod te tuosque pro vestra in Ohristi fidem. affectionem et iurisiurandi religionem proque pristina vestra in nos fidelitate et animorum fortitudine haud dubie fac-turos esse confidimus atque erga vos et vestros omni munificentia et gratia dum dabitur occasio recognoscemus. Datum Buduicii, 8. iulii, 1531.

Koncept u c. i Jer. Jmćn.y dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

82.

1531. 20. jula. U Požimu.

Äleksije Thurzo i ostali savjetnici izvješćuju Jcralju Ferdinandu o raznim stvarima, naročito o hrvatskom, saboru i nasiljima Španjolaca.

Sacratissime rex, domine clementissime. Post fidelium seruiciorum nostrorum humillimam comendacionem. Primiš Uteris, quas post nostrum a maiestate vestra discessum accepimus, significabat maiestas vestra ad

MONUMENTA XXXVIII.: MONUM. HABSBURGICA II. 5

Page 71: Monumenta 2

66

sese delatum esse non solum generosam dominam Dorotheam de Kanysa, relietam speetabilis et magnifier quondam domini Emerici de Peren, palatini, verum eeiam nepotem eius Franciscum de Kanysa decessisse, itaque mandabat, vt daremus operam, quo arces et bona maiestatis vestre nomine occuparentur. Intelleximus quidem , rex serenissime, prefatam dominam mortuam esse, sed eius nepotem Franciscum de Kanysa a nemine audiui-mus decessisse, immo affirmant eum eciam nunc viuere. Maiestas vestra commisit negocium magnifico domino Ioanni Lenghyel, dapiferorum suo-rum regalium magistro, homini turn ob vicinitatem turn ob amiciciam. que illi cum seruitoribus Franeisci Kanysay est, satis idoneo ; is pro sua erga maiestatem vestram fidelitate curabit rem diligenter, nos quoque da-bimus operam, vt puer in maiestatis vestre fidelitate contineatur, aut si decessit, vt arces et bona in potestatem maiestatis vestre, quantum in nobis est, concedant.

Oeterum misit ad nos maiestas vestra quasdam literas croaticas, quibus significatur dominum Ioannem comitem Oorbauie, banum maiestatis vestre conuentum eomitum et nobilium Oroacie habuisse in eoque tractatum. vt Thurcis tributum soluant et maiestatis vestre seruiciis renuncient. verum quum illic negocium concludi non potuerit, rem in alium conuentum Zagrabie celebrandum esse reiectum. Mandat nobis maiestas vestra, vt quid super hac re videatur agendum, sine mora significemus. Nos sane miramur dominum Ioannem banum quicquam agere potuisse quod vergeret in incommodum maiestatis vestre quoquo modo, quum fuerit illi semper fidelissimus; dies, qui conuentui Zagrabi-ensis constitutus fuit, iam pretermit, an celebratus ille, aut omissus, et quid in eo actum conclusumque fuerit, vel iam maiestas vestra intellexit, vel propediem inteliget; quo cognito, quid agendum sit, maiestas vestra commodius statuet. Nobis non videretur incommodum, si maiestas vestra mox literas ad ipsum dominum Ioannem banum Croacie daret, ac nonnihil cum ipso expostularet, deinde hortaretur, vt que racio, quod fundamentum huiusmodi conuentui fuerit, maiestati vestre significant; ce-terum, si quid conclusum esset, vel de pendendo Thurcis tributo vel de quacunque alia re, que in maiestatis vestre incommodum vergeret, daret pro sua erga maiestatem vestram fidelitate operam, quo id ratum non haberetur, deinceps autem caueret, ne statueretur aliquid in rebus huiusmodi, que vel ad regnum ipsum vel ad maiestatem vestram pertinent sine scitu maiestatis vestre.

Dominum Thwroczy maiestas vestra voluit, vt preesset iudiciis, iuxta contenta articulorum qui super induciis confecti sunt, cum egregio Bmerico Nagh, vicepalatino Strigonii, designauit etiam. eundem Thwroczy, vt esset inter consiliarios maiestatis vestre; idoneus est, qui vel hie vel illic maiestati vestre seruiat, sed causatur se illic manere non posse; in-cidit enim in aduersam valetudinem, negat se illic manere posse diucius, discedendum esse, vt consulat valetudini; quod si fecerit antequam loco ipsius alius submittatur. maiestas vestra intelligit, que incommoda hinc euenire possint. Nos temptauimus dominum Ioannem Lenghyel, sed per-suadere nondum potuimus, vt earn prouinciam accipiat; eausatur multa;

Page 72: Monumenta 2

67

si persuaderi poterit, uteris et mandato maiestatis vestre non alia re per-suadebitur. Est apud magniflcum dominum Georgium đe Bathor quidam Michael Merey, qui apud iudices huius regni maiestatis vestre annis aliquot versatus est; si placuerit maiestati vestre, vt dominus Ioannes Len-ghyel loco domini Thwroczy Strigonium proficiscatur, scribat ad dominum Georgium Bathory, vt Michaelem Merey cum eo mittat. Nam carere dominus Ioannes huiusmodi homine non poterit, qui que scribenda erunt expediat; dande erunt etiam ad ipsum Michaelem litere, ne fugiat huiusmodi protectionem et laborem; maiestas vestra huic rei quamprimum pro-uideat, nam verendum est, ne dominus Thwroezi diucius illic expeetare non possit; qui si conualuerit, hie quoque eius presencia opus erit.

Heri allate nobis sunt litere maiestatis vestre, quibus significat pro reuisione litium et controuersiarum, que inter fideles maiestatis vestre huius regni, et prouintie sue Stirie sunt orte, dietam in ciuitate Eaknspurk ad festum beati Bartholomei se indixisse, elegisseque commissarios ex hoc regno dominum Ioannem comitem Posoniensem, egregium Franciscum Eeway personalis presencie sue in iudiciis locumtenentem, et magistrum Albertum de Sarkewz. Franciscus Eeway hie est ostendimusque ei man-datum maiestatis vestre; quamuis hie quoque celebrabuntur iudicia ad festum natiuitatis Marie virginis, quemadmodum super ea re iam literas maiestatis vestre euulgauimus, quibus ipse Franciscus interesse debebit. Et licet vix illi diete et hie iudiciis interesse possit, paratum tamen se offert iuxta maiestatis vestre mandatum illue proficisci et diete interesse. Cum domino Ioanne Zalay nondum locuti sumus, arbitramur tamen eum quoque nihil refragaturum commissioni maiestatis vestre. Magister Albertus est nunc Strigonii tanquam director causarum maiestatis vestre; dabimus operam, si fieri poterit, vt aliquem alium inueniamus, qui eius loco suceedat. quamuis magister Albertus sit iam senex, curabimus tamen, vt proficiscatur. Sed maiestas vestra non ignorat illos esse pauperes; mandet consiliariis eamere sue, vt illis de expensis prouideant, nam suis expensis ire non poterunt. De hwza-ronibus multa loquuti sumus maiestati vestre, dixerat se commissuram, vt racio cum ipsis poneretur et numerus equorum diminueretur, eratque maiestatis vestra pollicita curaturam se, vt deinceps ab vsitata populi vexa-cione et depredacione abstinerent. Messis nunc est, quam non hi, qui sementem fecerunt, metunt, sed hwzarones et Hispani, nee tan turn segetes demetunt, depascuntur et vendunt, sed ad interiora vsque vestimenta homines miserabiles spoliant. Nemo in hunc diem comparuit, cui negotium hoc esset delegatum; non erit finis mali, nisi maiestas vestra mature prouideat; queruntur tarn diu neminem extitisse, qui ipsis non modo quic-quam solueret, sed qui de conđicione vel futuri vel preteriti seruicii verbum faceret. Quare maiestati vestre supplicamus, dignetur committere hiis quibus iam commissum esse credimus, vt sine mora transigant hoc ne-goeium. Nam si maiestas vestra distulerit, et stipendium illis crescet et regnum denique maiestatis vestre depredabitur, affirmant sibi per-missum esse, vt ex spoliis et preda pauperum uiuant. Hispani quoque insulam spoliant, et predantur magis quam vt facile credi possit: an commissum sit quemadmodum maiestas vestra decreuerat, vt quingenti ex illis domino Ludouico Pekri subsint et obediant. nichil adhuc intelli-

Page 73: Monumenta 2

68

gimus. Maiestati vestre iterum aque iterum supplicamus, vt rebus omnibus ita prouideat, ne regnum hoc suum magis et magis indies ruat et desoletur. Quam deus optimus maximus felicissimam conseruet. Posonii, XX8' iulii, 1531.

Eiusdem maiestatis vestre seruitores fideles Agriensis, Thwrzo,

prepositus Albensis et ceteri consiliarii. Vani: Sacratissime maiestati regie, domino nostro clementissimo

super rebus. Original s tri pečata na rptu. Uc. i kr. kućn., dvor. i drž. arkivu

u Beču: Hungarica. Šišić: Jkonum. comit. I. 286—387 priopćena je samo 3. alineja.

83. 1581. 24. jula. U Budjejovicama. Kralj Ferdinand moli mletačkoga dužda, da Franju Bacana stavi u uživanje nekog zapisa učinjenog njegovim predjima po mletačkim duž-

devima.

Dud Venetorum. Bathyan.

Ferdinandus etc. lllustrissime dux, amice charissime. Exponi nobis fecit spectabilis et magnificus, fidelis, nobis dilectus Franciscus de Bathyan, comes Oastri ferrei, ac regnorum nostrorum Dalmatie, Croatie et Sclauonie banus, predecessoribus suis ab illustri Venetorum duce certam summam peeuniarum fuisse inscriptam occasione quorundam subsidiorum eidem dominio prestitorum soluendorum, nobis propterea humilime supplicando. quatenus ei in eo consequendorum fauore et auxilio nostro deesse nolimus, cuius precibus tamquam honestis inclinati eique propter sua in nos obse-quia et seruitia in iis et aliis fauentes et adesse volentes. vestram ob id dilectionem, quod tua dilectio ac illustratio illud dominium annuum redditum, quern eidem Francisco singulis annis debet occassione inscriptions per suos predecessores et dictum dominium predecessoribus et heredibus ipsius Francisci et inter eos illi facte soluere desinat ipseque Franciscus, quod sibi per suos superiores honorifico titulo acquisitum est consequi desyderet, et propterea nobis humiliter supplicari fecit, vt sibi in hoc iustum et meritum fauorem prestare dignaremur. Oum itaque ma-gnopere cupiamus eidem Francisco in assequendo suo omni fauore et auxilio nostro adesse efflagitantibus id suis in nos seruitiis et benemeritis, studiose hortamur, vt pro sui status et dominii istius honore literas in-scriptionis per ipsum Bathyani exhibendas, manutenendo ea, que sibi illarum vigore debentur, eidem Francisco aut procuratori suo legitimo integre persolui curare velit, in quo rem nobis gratam faciet pari erga earn offitio compensandam. Datum Buduitii, 24. iulii, 1531.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i drž. arkivu u Beču: Hungarica.

Page 74: Monumenta 2

69

84.

1531. 2. augusta. U Lukavcu. Ban Ivan Karlović piše Krstu Purgstalu, podkapetanu kranjskomu, da ne će biti sabora u svrhu zaključka danka Turcima, ali će biti sabor u

Zagrebu 10. augusta. Egregie domine, amice nobis honorande. Literas vestre egregie do-

minacionis intelleximus, vbi vestra eadem nobis seribit, vt aliqui eonuentus nobilium Oroatie nunc celebrabunt, pro ordinacione dandi tributum imperatori Turcarum, quare sciat vestra eadem, quod alia congregacio non erit, quia nobiles quidam in Croatia habent aliquod(!) litus(!) vna cum comite Stephano de Blagaya(!) et inter se tractabunt; pro tribute autem sciatis, quod dudum dederunt imperatori Turcarum domini magnates Oroatie, sed solum nos ipsi non dedimus, et isti nobiles, qui nondum dederunt omnes dicunt, quod dictum tributum Turcis đabunt, ea de causa, vt ullum auxilium a regie maiestate habent pro seruiciis ipsorum, sed aliqui de Carinthia vituperia magna imponunt nobis ac nobilibus Croacie. et seruicia nostra in odium ponunt regie maiestati, quod nos non mererere-mus(!). Nos vero ipsi quodcumque possimus Meles sumus regie maie-statis in omnibus, tamquam domino graciosissimo et in breui personaliter ad suam maiestatem proficisci volumus. Item alia congregacio nobilium Sclauonie hie Zagrabie celebrabitur in festo sancti Laurencii martiris pro negocia(!) illorum cuiquid(!) vel aliquid iniuste actum erit. Hoc vestre eadem(!) significare volumus, et eandem feliciter valere volumus. Datis in castro nostro Lukawcz. feria tercia in festo sancti Stephani pape et martiris, 1531.

Johanes(!) Torquatus, comes Oorbauie. ac regnorum Dal-macie, Croacie et Sclauonie

banus.

Item seribit nobis dominus Catzianer, vt seruitores nostros ad spo-liandum et deuastandum bona Turcorum non dimitteremus seu concede-remus, quare sciat vestra eadem, quod seruitores nostri non ambulant vllas ad bona Turcarum, sed isti, qui saltum fecerunt de Turcis, isti qui sunt propius, verum isti ambulant contra Turcas,. qui non sunt seruitores nostri.

Item ex Uteris regie maiestatis intelleximus, sed hoc sciatis, quod iuxta totum posse nostrum illud quod esset contra regiam maiestatem, ilia agere nemini concedemus neque congregaciones celebrare.

Egregio domino Ohristophoro de Purkstell, vicecapitaneo Carniole etc., amico nobis honorando.

Koncept na papiru. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 75: Monumenta 2

70

85.

1531. Prije 9. augusta. Ban Ivan Karlović izvješćuje kralja Ferdinanda o dohotcima imanja

Petra Erdöda izmedju Kupe i Save.

Sacra regia maiestas, clomine, đomine graciosissime. Post seruicio-rum meorum comenđacionem. Vestre sacre maiestatis relacionem per secre-tarium vestre sacre maiestatis, đominum Mayum, mihi factam intellexi, qualliter vestra sacra maiestas vellet rescirre, quod vtilitatis in vno anno, illud paruum dominum Petri de Erđud tras flumen Saue, portaret. Do-mine graciosissime, ego vestre sacre maiestati vera veritate dicere non possum, quia et ex illo paruo, quod habeo adhuc totam vtilitatem nescio, et ideo vestra sacra maiestas nollo(!) incedere in falsitattem, sed provt au-diui, dicunt iobagiones IIP- et L. vel minus vel plus, qui pecuniis non seruiunt omnes, nisi pauci ex ipsis, qui minus Ic- florenos ad annum seruiunt, reliqui autem solummodo omni ebdomada duos laboratores, vinni(!) eciam aliquantum, ac tritici. Maiestas vestra serenissima inposterum rescirre potebit,(!) quante vtilitatis est, ego semper vestre sacre*maiestati nun-quam denegabo, quot et quantum fiet, vestram sacram maiestatem humil-lime suplico, digneatur eađem finem et bonam relacionem mihi facere.

Eiusdem vestre sacre maiestatis fidelis seruitor

Johannes Torquatus, comes Corbauie.

Na rptu: Suplicatio magnifici domini Torquati, comitis Corbauie. Bilješka: Dominium vocatur Okyth et Lypowacz, Jastrebarczka in co-

mitatu Zagrabiensi. Original na papiru u c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču:

Hungarica.

86.

1581. 9. augusta. U Senju.

Senjani javljaju Riječanima, da su Turci u Obrovcu i u Novom gradu spremali brodove za navalu na Senj i da ih u tom poslu pomažu Mle

čani. Mole pomoć.

Magnifice et generose domine et amici carissimi. Sapiate, come i eri aueuimo mandato vn zintilhomo del nostro commune con vna barcha armata, a posta fatta a Pago, el qual hoxi e tornato. Qual subito iterum in quela medema barcha lo mandassimo da vui et subito partito de qui,

Page 76: Monumenta 2

71

lonthano circha vno miglo se leuo vna limbadiza et fece fortuna de bora. che li fo forza de scorer ala volta dela Rulla, del . . . . ancora du-biamo, cbe non perischa questo fanti ui mandano, aposta con la re-sposta, cbe el' dito nostro zintilhomo ne porto da Pago dal rector del Pago in questa forma de certo, che le fuste de Obrouacz sono parate et arm ate et fornite de tutte le artaglarie et vituuagle et se retrouano a Novigrad, castell de Venetiani; etdi certo li ha dito el dito rector, che vano a Segna per mare et per terra lo exercito. Et anchora de piii li ha dito el dito rector, che lui et anche el conte de Zara ano(!) auuto letere duchale eon expresso commandomento de darli ogni fauore, aiuto et vituuagla. Bixogna deli penzate, che speranza babiamo in Venetianj. Perö pregomo le signorie vostre per amor di dio et dela fede Christiana, che ne voglatj ajutar et sucorere de zente piii che podetj et piii presto, che podetj, per-che altramente questo pouer populo habondonato da tutti, se andara via con le persone, lassando la terra vacua; non altro, solo se recomendamo a dio et a vui; se noi perdetemo(I), pensate che vixini(!) auoritj. Nee plura, et bene valete. Ex Segnia, die 9. augusti, 1531.

Judices ordinarii ciuitatis Segnie.

Magnificis et generosis dominis Ioanni Eezan, capitaneo et iudicibus ordinariis terre Fluminis et amicis honorandis.

Savremeni prijepis u ljubljanskom Rudolßnu: Landesveriheüligimg L. A. F. alt 119., 120. — Spremanje Tursko na Senj javio je generalu Katzianeru kapetan senjski Erazamo Scheyer već 2. maja 1531. Brodovlju turskomu imao je zapovijedati Murat vojvoda. U istom arkivu, ista sign.

87.

1531. 10. augusta. TJ Linču.

Kralj Ferdinand piše banu Franji Bacanu, da će mu na njegovo pismo odgovoriti i neka se drži vjerno kao dosad.

Bathyan.

Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifice, fidelis, dileete. Ex aliis tuis de VII. iulii proxime elapsi abunde cognouimus, que ad nostras respon-disti. nunc operepretium esse arbitramur tibi super iis capitatim respon-dere, cum hominem tuum specialiter ad nos ob hoc et alia te propediem missurum seribas, quern ideo sic expectabimus tibique postea cum ipso ad singula graciose respondebimus, te interea requirentes omni studio, vt in tuo erga nos offitio perseuerare, teque deinceps vt hactenus egisti bo-num fidumque seruitorem nostrum exhibere velis, quod vt te haud dubie

Page 77: Monumenta 2

72

facturum esse confidimus, ita id erga te quandoque graciose recognosce-mus. Datum Lintii. 10. augusti, 1531.

Koncept ti c. i kr. kućn., dvor. i držav, arhivu u Belu: Hungarica.

88.

1531. 10. augusta. U Linču. Kralj Ferdinand piše Nikoli Turom, svom savjetniku, da uznastoji kod

Zapoljevaca isposlovati, da biskup zagrebački nadoknadi učinjene štete.

Turotzi. Perdinandus etc. Magnifice. fidelis, dilecte. Accepimus te aduersa

vsque adeo valetuđine laborare, vt de mutando loco istliuicque receđendo cogitare ceperis, quod nobis vtroque nomine molestum est, cum propter rerum nostrarum tractationem, que propterea intermitti posset, turn quod tibi bene esse velimus; cum autem tibi constat res nostras Strigonii tua collegeque tui opera peragendas nulla intermissione vacare posse, te ideo clementer requirimus, vt ad nostri satisfactionem et respectum istic vsque ad traetationis istius exitum expectare tuoque offitio dehinc vt hactenus egisti perfungi velis, vel si hoc tibi non est commodum propter inua-lescentem forsan aegritudinem, saltern tamdiu istic maneas, donee de alio tibi surrogando cogitare et prouidere possimus, quod vt commodius vna-cum collega tuo facere possis, scribimus in presentiarum consiliariis ca-mere nostre Hungarice, vt vobis ambobus de necesariis prouideant expen-sis. Ex inclusa quoque cedula videbis, que spectabilis et magnificus Johannes Torquatus, ban us noster etc. de violentiis et iniuriis scribit. quas epi-scopus Zagrabiensis stantibus et induciis subditis nostris inferre non ces-sat, quocl quia non ab eo tantum Torquato, sed a spectabili et magnifleo Francisco de Bathyan etc.. bano nostro et egregio Johanne Castellanffj sic esse cognouimus, te ideo requirimus, vt vnacum eodem collega tuo in hac etiam causa apud Johannistas tantum agere et efficere studeas, vt epi-scopus damna illata compenset et dehinc induciis parcat et nostros in pace dimittat, nostram in eo expressam executurus.. . Datum etc vt supra.

Koncept u c. i kr. kućn. dvor. i držav. arhivu u Belu: Hungarica.

89.

1531. 13. augusta. U Ljubljani. Krsto Purgstal i Andrija Lamberg, javljaju Ivanu Katzianeru smrt

bana Ivana Karlovim. Edler, gestrennger, besunder lieber Herr Schwager vnd Vetter.

Euch sein vnnser guetwillig diennst zuuoren berait. Wir fuegen euch in

Page 78: Monumenta 2

73

eyll zu vernemben, das wir glawbwiirdig bericht sein, das Herr Johanns Torquat, Graff zw Krabaw, Waan in Krabatn, vnd Windischlanden den XXVIII. tag Jnlj gen Medwed ankhomen, erkrankht vnd am vorgangen Mitwocli daselbst mit Tod abgegangen ist,1 das zaigen wir euch hiemit des noturfft nach an, damit ir seines abganngs wissen vnd eueh als obri-ster darnaeh zerichtn habt.

Heint ist vnns abermals von Sant Veit am Pflaum Hannsn Eishan hiepeiligunde Kunnsehafft den fur schlos Zenng betreffent zwkumen, weyl vns aber von kainen ort noeh von den bestelten Kundschafftern derhalben nichts geschriben wirdt, vnd das sich ain solch furschlag der leut be-darff nit pergen noeh haimlich ziegen mag, kunen wir nochmals dawider nichts furnemben, aber so es di meynung des furschlags ist, wellen wir damit in eurm abwesen nichts verabsammbt alles das menschlieh vnd muglieh ist zo handln nit vnderlassen, wir welln aueh den Scheurer, der heint aus den Ainođ hir sein wirdt vorstund zu seiner Haubtman-schaft verordern, was weiter furfelt welln wir euch vnuerzogenlich berich-ten. Daneben thuen wir vns euch beuelhn. Datum Laibach, am XIII. tag Augusti etc., im XXXI.

Cristof von Purkstall, verwalter. Andre von Lamberg, verweser.

Wir haben auch gedachts wans schlosn gen Krupp, Medwed vnd Klokoch geschriben, das sy bis auff weitern kön. Maj. beueleh mit den gesehlossern als ir. Maj est. Phandschilling niemante gehorsam sein noeh einlassen auch sich nit aines andern parthey mahn.

Na rptu: Dem edln, gestrenngen Eiter, hern Hannsen Katzianer, Eo. k. M. Eat, der dreyer Lande Steyr, Karntn vnd Orain obrister Veld-hawbtman vnd Landshawbtnlan daselbst in Grain etc., vnsern besonndern lieben hern Schwagern vnd Vettern zohand.

Cito2.

Original na papiru. Na rptu je jedan pečat sačuvan, drugi je otpao. U ljubljanskom Rudolfinu: LandesveHheidigung L, A. F. alt 119. 120.

Sišić. Acta comit. I. 289. pripćio samo prvu alineju, koja govori o smrti bana Ivana Karlovića.

1 9. augusta 1531. 2 Devet puta.

Page 79: Monumenta 2

74

90.

1531. 21. augusta, ü Lincu. Kralj Ferdinand nalaže Nikoli Zrinskomu i ostalim izvršiteljima oporuke Ivana Karlovića, da zadovolje pravici pogledom na tražbinu de

setine biskupa kninskoga.

Oomiti Zriny.

Ferdinanđus etc. Magnificis et egregiis, fidelibus, nobis dijectis Nicolao comiti de Zrinio ceterisque executoribus testamenti quondam spec-tabilis et magnifici Johannis Torquati, bani nostri, gratiam regiam. Expo-suit nobis reuerendus, deuotus, fi delis, nobis dileetus Andreas, episcopus Tininiensis, consiliarius noster, šibi decimas quasdam de bonis iam dicti quondam Johannis Torquati prouenire debentes extare et deberi, nosque propterea humilime requisiuit, vt ei in iis assequendis et obtinendis me-rito fauoris nostri suffragio adesse dignaremur. Eius itaque precibus, tam-quam iustis et rationabilibus inclinati, eique digno auxilii et fauoris nostri suffragio adesse volentes, cum hec et maiora a nobis sit promeritus, idque equitas ipsa et ratio exigant, fidelitati ergo vestre harum serie firmiter ac strictissime eommittimus et mandamus, quatenus vigore testamenti et vltime voluntatis prefati Johannis, cuius ipse vos exequutores et testamen-tarios esse voluit, eidem episcopo aut homini suo de omnibus decimis et redditibus sibi de bonis predicti Johannis Torquati debitis et debentibus realiter et integre ac sine vlla mora, tergiuersatione aut exceptione quali-cunque respondere, et per hos, quorum interest, responderi faciatis; secus minime facturi; presentibus perlectis, exhibenti restitutis. Datum Lintii, 21. augusti, 1531.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

91.

1531. 22. augusta. U Likovi.

Ludovik Pekri moli kralja Ferdinanda, da mu daruje ošasna imanja Ivana Karlovića: Medvedgrad, Bakovac i Lukavec.

Saera regia maiestas, domine, domine clementissime. Post fidelium seruiciorum meorum debitam commendacionem. Quid hys proxime trans-sactis diebus maiestati vestre ex ciuitate Posoniensi pro nonnullis negociis in Uteris meis suplicauerim. scio maiestatem vestram non latere, de qui-bus, vt maiestas vestra michi optatam faciat relacionem, eidem suplico humilime. Dum itaque iter meum continuando et tandem ad castrum meum Lykowa apulissem, esterno(!) die fama michi ex regno Sclauonie alata est: scribunt enim michi certissime, magnificum dominum Ioannem

Page 80: Monumenta 2

75

Torquatum, eomitem Corbauie banumque maiestatis vestre, ex humanis discesse(l), cuius tarn strennui fidelisimique maiestatis vestre militis mors, tarn maiestati vestre, quam nonnullis regnis eiusdem non paruum peri-eulum atulerit, diuine tamen voluntati refragare possumus minime, qui dominus Ioannes Torquatus nullos heredes sew liberos aut fratres dimi-sit, quos bona sua hereditario de iure concernerent, sed per defectum seminis ad maiestatem vestram condescendisse ac spectare videntur, liczet(!) ipse habeat quandam sororem suam vterinam, nunc vero consortem magni-fici domini Nicolai comitis de Zrynyo; vtrum autem bona ipsa ipsam do-minam concernant an non, ignoratur, potissimum vero, cum maiestas ve-stra castrum Medwe ac castellum Eokonok ipsi domino Torquato pro certa pecuniarum sumpna inpignorauerit et exinde sororem suam bona ilia minime concernere videntur. Quare domine miehi clementissime suplico maiestati vestre tanquam domino meo graciosissimo, dignetur de seruiciis meis Melibus recordari, castrumque Medwe ac castellum Eokonok predictos vnacum pertinenciis eorundem vniuersis mihi in perpetuum dare, donare et conferre graeiose, ne seruicia mea aput maiestatem vestram videantur inania neque obliuioni tradita fuisse, vt et ego deinceps maiestati vestre maiori diligenti eonatu ac animi industria seruire valeam et possim. Ne autem existimet maiestas vestra castrum Medwe prouentus ac iobagiones multos habere, nam pacifico eciam tempore non plures quam sexaginta. iobagiones sub se babuerit, nunc autem et isti sunt in aliqua parte deso-lati. Est eciam, domine clementissime, quoddam castellum inter fluuium Zawy et Kwppa habitum, Lwkawacz vocatum, quod neque decern quidem sessiones iobagionales sub se continet, quod castellum serenissima domina Maria regina Hungarie, soror maiestatis vestre, magnifico domino Francisco de Bathyan, bano maiestatis vestre, in sortem seruiciorum suorum pro mille florenis dederat, sed videns idem dominus banus nullos prouentus ipsum castellum habere, dicto domino Ioanni Torquato dono contullit et dedit, quare maiestas vestra dignetur cum prescripts castro et castello michi donare et conferre graeiose; castrumque prescriptum Medwe semper ex prouentibus castelli Eokonok fuit sustentatum, nam prouentus ipsius ad sustentandum castrum ipsum non fuerunt sufficientes; nam memineri poterit eadem vestra maiestas, quod dum cum eadem vestra maiestate coram constitutus fuerim, pro quidem(!) negociis meis eidem suplicaueram, de quibus eadem vestra maiestas michi benignam graciosamque fecit re-lacionem. " e itaque maiestas vestra in hys, pro quibus eidem nunc suplico desere(!) velit, quod vestre maiestati in perpetuum reseruire curabo; sciat autem vestra maiestas ipsum dominnm Ioannem Torquatum plura bona castraque ac castella habere, pro quibus ego maiestatem vestram infestare volui minime; scio enim vestram maiestatem habere plures pro-bos fidelesque seruitores, quos bonis illis vestra maiestas contentare possit.

Aliud est serenissime rex, quod Petrus Kozka sub treugis ac present! induciarum tempore, ante aduentum meum, hue ad comitatum Lyp-thouensem vnacum exercitu suo se tanstulerat, fidelesque maiestatis vestre in comitatu predicto existentes multis diuersis calumniis opressit, exigens eciam ab eis a quibus potuit taxam vnius floreni, licet ab omnibus exe-gisset, sed seruitores mei ilium non permiserunt. Quid itaque superinde

Page 81: Monumenta 2

76

sim facturus, a maiestate vestra superinde informacionem expecto; in hys autem certa sit maiestas vestra, quod fideles maiestatis vestre sibi opri-mere nullomodo permittere volo; de hys itaque vniuersis et singulis a maiestate vestra graciosam optatainque relacionem expecto, quam altissi-mus deus conseruet felicissime ad vota; seruiciaque mea perpetua fideli-aque eidem vestre maiestati humilime commendo. Datum in arce Lykowa, feria tercia proximo ante festum beati Barholomei apostoli, anno 1.5.3.1.

Eiusdem vestre serenissime maiestatis fidelis seruitor

Ludouicus Pekry.

Na rptu: Sacre regie maiestati Eomanorum, Hungarie et Bohemie etc. regi, domino michi clementissimo. Ad manus proprias assignentur.

Original s pečatom na rptu. XJ c. i kr. kućn.; dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica.

92.

1531. 22. augusta. U Bihaću.

Bihaćani javljaju kapetanu Erazmu Turnu, da su Turci potsjeli Krupu, i da je velika pogibelj za Bihać i cijelu Hrvatsku.

An herrn Erasmo von Thurn.

Magnifice đomine. Yenerat hie ad vicecapitaneum vestre magnifi-cencie nuncius Dukgmanitsch, castellani de Ostrosacz, asserens, aductum fuisse unum Turcam ad suum dominum. uidelicet Stephanum comitem de Blagay, qui narrauerat pro rei veritate, quod magnus Turcarum exer-citus cum machinis et aliis apparacionibus ad obsessionem arcis Kruppe, que est satis in malo ordine et prouisione. Sciat autem magnificencia vestra, quod Kruppa amissa, non solun regnum Oroaeie, sed et quod uicinia regna erunt in ultimis periculis. Dignetur ideo vestra magnificencia intuitu Christi et fidei christiane pro posse prouidere, ne iniuria in ea poscat. . . Ex Bihichio, 22. augusti, 1531.

Plebanus, prior, gvardianus, iudex, uniuersa eomunitas

Bichigiensis.

Na rptu: Magnifico domino Erazmo de Turn, capitaneo Biha-<-hiensi, domino nostro semper gratiosissimo.

Prijepis R. Lopašića iz ljubljanskoga Rudolfina (zem. spisi fasc. 236). To pismo nijesmo tamo našli.

Page 82: Monumenta 2

77

93

1531. 31. augusta U Modrušu.

Pavao Colnić javlja Ivanu Katzianeru o provalama Martoloza.

Magnifice ac generoze(!) domine, domine loannes ac supreme cha-pitane(!) e. m. semper honorande. Nouerit dominaeio vestra quomodo hoc(!) venit aliquod(!) Martolosos(I), qui uoluerunt ire aliubi prope Ghocheuie chaptiuare(!) aliquem et dueere annte(!) Murat uoeuoda, quare Murat uoeuoda ipsos mizit(!) vt mullta(!) eis permizerat<;!) dare. si chon-duchuntd) ei aliquem. Quis sciret recte, quidehunque(!) narare pro vestra, dominacione ubi estis et abetis(!) quid đe seruis penes uos, ega(!) chauza(!) quare in breui tempore ehum(!) equitis(!) ac pedestibus(I) uullt(!) uenire foris, uoluntas dei fecit, ut quinque ex illis chaptiuauimus uiuos, qui dichunt(!), ut pro aliud non uenerunt, nizi(!) linguam(!) chaptiuare pro vestra dominacione uidere et dicunt, ut iste Murat uoeuoda alias(!) non uullt uenire, niži quid est inter Metlicha et inter Gradac et inter Zerne-mal, ibi uullt aeeipere. Dominaeio vestra ehum dei adiutorio positis ei satis facere malum, quando prius tam longe scimus aduentum eius. unum ex illis quinque uolui mittere dominacioni uestre, sed nullo modo serui-tores uolunt dare, niži dicunt: Omnia uis de nos(!) abere, tanquam Cho-uazeuiz. Chum equo ega' ehauza unum ex istis non mito uobis, dominaeio vestra faciatis qua(!) meliora scitis animo, in breui tempore isti infideles uenire uolunt. Dominacioni vestre ut sum rechumandatus(!) et bene vestra. dominaeio ualetis etc. Datum Modrusie, feria quinta ultima agusti(I).

Pauliz Colnihc, seruus dominacionis vestre etc.

Na rptu: Magnificho(I) ac generozo(!) domino, domino loanni Ohocia-nar, domino ac chapitanio(!) supremo etc., mihi semper honorando. La-bace(!). Fiat cito, cito, ci to data.

Original na papiru. Pečat otkinut. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

94.

1531. 15. septembra. U Stuttgartu.

Kralj Ferdinand piše Ludoviku bekriju, da sa ošasnim imanjem Ivana Karlovića ne može raspolagati, dok se ne uputi u prilike.

Ferdinandus etc. Egregie, fidelis, đileete. Ex uteris tuis binis de-feria tertia proxima ante festum beati Bartholomei datis graciose intelle-ximus, que de eastris et bonis per speetabilem et magnificum quondam

Page 83: Monumenta 2

78

Johannem Torquatum, ban um nostrum relietis ad nos scripsisti, cuius obitus per plures aliorum literas nobis etiam, prius quam scriberes inno-tuit. rrultique nos propter ea ipsa, que tu petis bona interpellarunt, vt ea sibi conferre et donare dignaremur, sed cum de iis nullam adhuc certam noticiam habeamus, quot et qualia vbique omnia ilia sita sint et an alii supersint heredes aut affines ipsius Torquati, qui successionis aut alio hire in hys sint dimittendi an non; nosque prius quam alicui super iis respondeamus, de omnibus sicut disposita fuerint. plene et exacte infor-mari velimus, aequo igitur animo accipies, si modo quod cupis et desyderas ex iustis iis atque euidentibus causis et rationibus fieri nequeat, seruiti-orum vero tuorum debito tempore memores erimus eaque cum gratia recognoscemus.

Quod autem petis certificari, quid tibi ratione Petri de Koska sit agendum, cum non desinat fideles nostros in comitatu Liptouiensi graua-re et oprimere, volumus, vt que ante factas et publicatas inducias nostra fuisse et de iure ad nos speetasse cognoueris, defendas et manuteneas, que vero post initas inducias nostra esse desiissent, commissariorum Stri-goniensium iuditio supposita esse non dubites,. quos de huiusmodi violen-tiis, quas idem Koska durantibus etiam treugis subditis nostris inferre non cessat, admonere et edocere et superinde requirere debebis. vt debi-tam super iis faciant prouisionem eaque rectificent et caueant secundum capitula induciarum et potestatem sibi traditam; in ceteris vero caueas. ne parti aduerse detur aliqua occasio se de ruptis induciis conquerendi. nostram in eo expressam executurus voluntatem. Datum Stutgardie, 15. september(I), 1531.

Koncept u c. i kr. huć., dvor. i držav. arlrivu u Beču: Himgarica.

95.

1531. 17. septembra. U Filesd-u. Kralj Ivan Zapolja daruje grad i imanje Zelinu Petru Urodu.

(Sravni listinu od 10. maja, 1533. izdanu u Budimu). Iz uvodnice zagrebačkoga kaptola od 14. jula 1533. Original u kr. zem. arhivu u Zagrebu: N. A. A. a. 1533.

96.

1531. 23. septembra. U Stuttgartu. Kralj Ferdinand piše Nikoli Thurzu, da pomno razmišlja o osobi no

voga bana. Izrazuje negodovanje pogledom na nasilja Španjolaca.

Turzo. Terdinandus etc. Magnifice, fidelis dileete. Acl binas tuasde27 .au-

gusti et octaua presentis, quas ad. nos dedisti per capita magis necessaria respondemus.

Page 84: Monumenta 2

79

Et primo, qnod ad banum in regnis nostris Dalmatia, Croatia et Sclauonia constituendum attinet, ab ipso mox Torquati obitu de successore idoneo et apto meditari cepimus, tuique etiam eonsilii memores de persona habili et digna, eui prouintia hec imponatur, deliberabimus et vtpri-mum hane (quod diutius differi non poterit) nominauerimus, te ceterosque regni istius nostri consiliarios de illa admonebimus.

Qiiam male nos habeat Hussaronum violentia. vix explieari poterit. hec inter enormia et si que sunt similia, nempe quod litere super rapi-nis et exactionibus illorum inquirendis emanat§ pre timore illorum exequi non potuere, facile caueri posse non est dubium, si tu ceterique consiliarii nostri presentes et vniti fueritis, quamquiclem vestram omnium presen-tiam et congregationem adhuc et quidem cito fieri volumus, scribentes ob id ad presens reverendo, deuoto, fideli, nobis dilecto Thome de Zala-haza, episeopo Agriensi ac regni nostri Hungarie caneellario, vt redeat Posonium atque vnanimi vestro consilio et direetione studeat rebus omnibus pro earum necessitate consulere et mederi, quod per te quoque iuxta priores literas nostras in eandem aut non dissimilem sententiam scriptas etiam sine mora longiori fieri cupimus, alioqui hee omnia qualiacunque secuta fuerint, ex dmturna vestra absentia fieri et eausari nemo dubitabit. Scripsimus etiam commissariis nostris Strigonii constitutis de hys Hussa-rorum actionibus, qui (si vos modo conueneritis) vobis quoque in iis aliis debite et mature cauendis nonnihil etiam prodesse et auxiliari poterunt et nos quoque singula, que pro parte nostra fieri debebunt in tempore ordinabimus et interponemus, neque aliucl in presentiarum de hoc repli-care possumus, quam iis aliisque malis quocunque liceat modo opportuno per vos esse occurrendum. sicut eciam prius scripsimus via ordinaria in reos et malorum eiusmodi autores procedendum. vt ceteri ab exemplo red-dantur cautiores.

De confederatione illa gratum nobis erit a te intelligere latius, quo-modo ilia habeat et quo nomine rationeue sit inita vel conclusa ac per temet ipsum vel personas idoneas, aut modo quo scis aptiori et meliori magnifici Valentini Teureck conatum, quem de inuadenda arce Huniad et dicando comitatu Simigiensi concepit, auertere et intercipere studeas, idque si certum fuerit, statim egregio, fideli, nobis dilecto Georgio Eeichers-torffer, consiliario et secretario nostro (secrete tamen) significes, et si sunt alia tarn apud hunc quam alios cauenda, tu pro solita tna in nos fide et apud illos auctoritate singula cauere et ad bonum finem deducere contendas. Scribemus etiam de hoc negotio commissariis nostris in Stri-gonio, vt et ipsi curent hiis et aliis, si certa esse cognouerint, debito modo prouideri; curabimus item, vt litere. nostre ad te aliosque citrus dehinc deferantur et errores illi non amplius committantur.

Quod vnacum magnifico Stefano Pempfflinger, cum egregio Francisco Eeway egisti, probamus, vt loco magnifici Nicolai Turoczi eat Strigo-nium et illius offitio fungatur..

Mittimus etiam commissionem ad egregios Paulum Bakith et Nico-laum Ostrozith, vt de bonis tuis abstineant et se non immiscant, quod te latere noluimus. Datum Stutgardie, 28. septembris, 1531.

Koncept u ci kr. kuć., dvor. i drž. arhivu u Beču: Hungarica.

Page 85: Monumenta 2

80

97.

1531. 24. septembra. U Zagrebu.

Knez Nikola Zrinski obriče, da će sa Petrom Keglevićem mir držati.

Nos comes Nicolaus de Zrynyo fatemur et recognoseimus per preserves, quod nos ex ordinacione et tractatu egregiorum Stephani Dees-hazy de Zomzedwara, Johannis CastellanfTy de Zenthlelek, magistri Petri de Konzka, regni Sclauonie prothonotarii, Johannes Gholecz đe Zothezka, viceeomitis comitatus Warasdi ensis, Johannis Thompych de Zeeheuye, Christophori de Pernya, Miehaelis Bwdysych et Georgii Pyzach de Gho-dynycza, iudicis nobilium comitatus Zagrabiensis in facto infrascripto me-diatorum inter nos ac egregium dominum Petrum Kegiewych de Bwsyn, eomitem comittatusp.^ Warasdiensis, adtalempacis et concordie deuenimus vnionem, vt nos vsque festum natiuitatis domini proxime venturum ipso etiam fešto incluso, cum prefato domino Petro Kegiewych, in omnem euen-tum firmissimam pacem et trewgas tenebimus et obseruabimus ita videlicet, quod infra predictum festum natiuitatis domini nulla via facti et nullo exquisito colore nee per se, nee per fratres nostros et nee per quospiam interpositas personas nullum damnum, iniuriam. nocumentum et nee quod-piam malorum genus quocunque nomine vocitatorum contra eundem dominum Petrum vel homines suos facere et innouare volumus nee fieri et innouari facere admittentes. ei autem quipiam contra dictum dominum Petrum vel homines suos excesserit, vel quidpiam nocumenti inferre attemptauerit, extunc quinto decimo die posteaquam id nobis signifieatum fuerit, medio proborum nobilium virorum iudicium et debitum iusticie com-plementüm administrabimus et administrari faciemus; premissa autem in omni sui parte explere et inuiolabiliter obseruare ac sine defectu exequi et perficere fauore, fide et humanitate nostris mediantibus, neenon sub amissione actorum et requisicionis nostri serio suis afirmamus et promitti-mus harum nostrarum literarum sigillo et seripto manus nostre proprie communitarum vigore et testimonio mediante. Datum in ciuitateMontisgre-censis, die clominico proximo post festum beat! Mathei apostoli, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo primo.

MHK.ICUSUI KHG3 BpHHCKH p8K3 CBU)K>.

Original na papiru. Odozdol bio je -pritisnut pecat. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 86: Monumenta 2

81

98.

1531. 25. septembra. U Stuttgartii.

Kralj Ferdinand piše Ludoviku Pekriju, da šalje k njemu Aleksija Thurza, i da mu vjeruje, što bude rekao.

Pewkrj.

Ferdinandus etc. Egregie, fidelis, dileete. Commisimus magnifieo, liđeli, nobis dileeto Alexio Turzonj de Bethlemfalwa, iudici curie ac consi-liario nostro nonnulla tibi referenda, sicut ab eo coram accipies, que cum ex mente nostra veniant, te ideo requirimus omni studio, vt eiclem Alexio in iis que tibi sic referet, omnimodam fidem habere, teque super eisdem ita exhibere et gerere velis, sicut in te eonfidimus et erga te quandoque graciose recognoscemus. Datum Stutgardie, 25. septembris, 1531.

Koncept u c. i kr. kuen., dvor i drzav. arhivu u Beču: Hungarica

99.

1531. 26. septembra. U Majaru. Petar de Cueto moli Ivana Katzlanera, da njegove Španjolce makne s

otoka Majara.

Egregie ac magnificentissime domine, domine mi obseruantissime. Post salutem et amiciciam paratam. Ex Uteris vestre rnagnifieencie ac omnium nobilium isti us insule intellegimus calamitates istorum rustico-rum. quas patiuntur causa illorum Hispamnorum(l), quia hie tamdiu demorantur, quas certi nos nom(!) ignoramus, sed magnificencia vestra cre-dat pro certo, quod nos hie manemus plus coactis(!) quam sponte et vi-dendo maximam rrationem(!) istorum ac preceptum vestre magniflcencie numciauimus(!) extrenuis(!) viriš, dominis comsilio(!) Viane(!) rregis(!) ma-gestatis(!) rregentibus(!), vt inspiciendo istas miserias et quod nom pos-sunt plus nos sustentare, prouideant locum vbi deinceps maneamus, quia nos nom volumus nostra voluntate istam insulam plus fatigare. et rre-sponso(!) illorum aecepto videbimus. quid in hac rre(!) poterimus facere, quia sicut animam saluare, desidero ab istis rrusticis rrecedere, et quia hie nom sumus sine comissione, ita sine illa nom possumus reeedere. quod erit michi gratissimum, et maxime esse im(!) obsequium vestre magniflcencie, quia plus quam fratr[e]m meum vestre magniflcencie placere cupio, et ideo humiliter exoro vestram magnificenciam, vt quidquid voluerit michi precipiat. quia libenter viribus et posse faciam et bene credo, quod illi egregii domini consiliarii videmdo(!) tantas exclamaciones nom poterunt aliuci facere, nisi inmediate prouidere quid debemus facere, et dum habue-

MONUMENTA HIST. XXXVIII : MONUM. HABSBURGICA II. 6

Page 87: Monumenta 2

82

rimus msponsiones(I). amore vestre magnificencie nom manebimus hie vna hora. lili qui vestram magnificenciam nunc irauerunt, quod nostri Hispamni faeiebant vim mulieribus, nom dixerimt veritatem, et ideo nom debet dare illis reditum, quia nos habemus comsuetudinem(!) defem-demdi(!) mulieres. vt nullus audeat minimum impedimentum facere illis, quod si presumerint intemtare(!), nos valde illos puniremus; illi mistici, qui portauerunt literas vestre magnificencie uoluerunt meas tradere, pro-terea(!) vestra magnificencia nom habeat cogitationes de hoc, quia eis omnibus rresponsum dedimus. Datis Maiar, vigesima sexta setembris, anno trigesimo primo.

Petrus de Oueto. Na rptu: Egregio ac magnificentissimo, clarissimo viro, domino

Ihoamni(!) Oatciani(!), equis(!) auretus(J), capitaneus prouincialis Carniole, domino meo obseruantissimo.

Original na papini. Na rptu je bio pritisnut pečat. U kr. zem arkivu u Zagrebu: Privilegia No. 131.

100.

1531, 26. septembra. U Majaru. Petar de Cueio moli donjo-austrijske savjetnike, da ga maknu s otoka

Maj ara. Magnifici, generossi(l), extremnui(I), excellentissimi, egregii. nobiles

viri, domini ac domini obseruantissimi rregie(!) magestatis(I) Inferioris Hau-strie(!) rregentibus(!). Iterum vestris egregiis magnificemciis(!) scripsi nun-ciando extremam necesitatem, quam ista insula patiebatur et quod nos nullatenus am(!) ilia mouere potebamus(l) sine megno(!) preiudicio illorum, nunc humiliter exoro vestris egregiis magnificenciis dignemini nobis ali-quocl remedium dare, quia isti militis(!) tota die et vniversa insula clamant ad me, vt ego ab ilia discedam, et ego sine ordine vestrarum magnifi-cenciarum nom(!) possum facere sicut sepe sepius magnificenciis vestris numciaui(!), et hoc faciendo euitabunt lamentaciones, quas quotidie vadunt absque ueritate, quia necesitate rrusticorum(I) v[r]gemte(!) clamant quotidie sine nostra causa et illi nom(!) possunt aliud facere et nos hie esse nom est seruicium rregis(!) magestatis, nee nos habemus premium huius-modi. Datis Maiar, vigesima sexta septembris, anno quingentesimo trigesimo primo.

Petrus de Oueto. Na rptu: Magnificis, generossis, extremnuis, excellentissimis. egre

giis, nobilibus viris, dominis ac dominis nostris obseruandissimis, rregis magestatis lmferioris(!) Haustrie rregemtibus(I) in Vianna(!).

Orig. na papiru. Pečat na rptu otpao. U kr. zem. arkivu u Zagrebu: Privilegia No. 131.

Page 88: Monumenta 2

88

101.

1531. 29. septembra. U Bihaću.

Pavao Mili, zapovjednik u Bihaću, moli Ivana Katzianera, da mu za stražare pošalje novce.

Speetabilis ac magnifice domine, domine mi gratiose. Post humi-limorum seruitiorum meorum debitaque obedientia cum promptitudine fa-mulatus. Bene constat vestre magnificentie, quod ego de ista custodia Turcorum nullas sum ausus ire. I-gitur, si aliquid wlt(!) vestra magnifi--eentia transmittere de pecuniis istis custođibus, transmittatis. quid fuisset decern custođibus ad duos menses ad minus; quia ego nullas sum ausus recedere de predicta custodia, ne aliquid scandalum interuenisset, et si vestra magnificentia aliquid michi wltis transmittere, per hunc Georgium iudicem michi transmittatis, quia iam duo custodes de predictis Turcis sunt abducti. Et bene valeat vestra magnificentia. Ex Byhaghagh(I), in festo apparitionis beat! Michaelis archangeli. 1531.

Paulus Milii in Byhagh, seruitor vestre magnificentie.

Vani: Spectabili ac magnifico domino, domino Johanni KoczyanH), supre_mo capitaneo_xegie maiestatis etc., domino meo gratioso.

Original na papiru. Pečat na rptu samo djelomice sačuvan. U kr. zem. arkivu u Zagrebu: Privilegia No. 131.

102.

1531. mjeseca septembra.

Žitelji županije zagrebačke daju uputu svom odaslaniku, na koja sve nasilja hrvatskih velikaša se ima potužiti savjetnicima u Požunu.

Instruecio eunti et mittendo ad reuerendissimos ac speetabiles et magni-ficos dominos, dominos consiliarios regie maiestatis nunc Posoiiii agentes.

Inprimis declarari querulose poterit coram ipsis dominis, qualiter superioribus annis regia maiestas ipsis dominis regnicolis prefecerat magnificum dominum quondam Johannem comitem Oorbauie in eorum ba-num eo animo, vt scilicet ipse dominus banus eosdem regnicolas in ipso-rum iuribus et libertatibus conseruaret et contra omnes illegittimos impe-titores ac iniustos potentes magnates tueret(!) et deffenderet. Ipse vero quondam dominus banus nedum prout ex iuramento. prestito debuisset, quoad vixisset in iuribus et libertatibus eosdem regnicolas conseruasset et ab in-iustis impetitoribus et potentibus defendisset. verum ipse solusmet eosdem

Page 89: Monumenta 2

84

regnicolas in maxima seruitute et oppressione tenuisset et creberimas con-tribuciones et iniustas dacias et collectas super ipsos extorsisset et quoad vixit extorquere non cessauit, aliisque diuersis oppressionibus afflixit. prout inprimis declarari potest, qualiter ipse quondam banus in terris propriis. egregii Michaelis Thewrek, preter omnem iuris equitatem pro se ipso castrum ex muro edificare et plures alias villas et iobagiones in eisdem resiđentes ipsius Michaelis Thewrek pro se vsurpari et occupari ac ad idem castrum sic, per eum edificatum, annecti fecit.

Item, secundo declarari potest, qualiter ipse castrum nobilium Woy-kowych minus iuste pro se vsurpari et occupari, ac ex ipso castro plus, quam centum pauperes nobiles in distr-ictu Klokoch non vti veros nobiles,. sed vti viles rusticos in maxima seruitute et oppressione tenuit et con-seruauit, ac plerosque ex ipsis nobilibus familiaribus suis pro ipsorum seruiciis ad vtendum distribuit et contulit, qui nunc quoque per eosdem indebite et minus iuste conseruantur.

Tereio, qualiter ipse dominus banus egregium Georgium Zymyeh, eonsequenterque bona sua absque omni via iuris depredari, ac peeora, pe-cucles et alia vniuersa bona mobilia pauperum iobagionum aufierri et pro se recipi fecit et eunclem Georgium Zymyeh nequamque liberum bonis suis interim vti permisisset, donee ipsum prout voluisset pactasset et quen-clum cifum aureum et argenteum in valore septuaginta vel plurium tlore-norum ab ipso extorsisset.

Quarto, qualiter ipse dominus banus magnam partem bonorum egre-giorum Bernardi et Johannis Thwmpych minus iuste vsurpari et occupari, ac ad castrum suum Orwppa vocatum minus iuste annecti fecit, ac quoad vixisset conseruasset, prout nunc quoque conseruatur potentia mediante.

Quinto, quod ipse dominus quondam banus, plerosque ex nobilibus. ipsius comitates Zagrabiensis et alios plurimos regnicolas et tarn pertinentias castri Zthenyehnyak, quam eciam pertinentias abbacie Thoplicensis. cum varus familiarium suorum descensibus preter omnem viam iuris et contra ipsorum nobilium veras libertates spoliari et depredari fecit, prout si regia maiestas ipsis regnicolis hac in re fidem non adhiberet, aliquem ex suis fidelibus pro experienda certitudinis veritate mitteret; id pro com-perto sua maiestas habere poterit et sua maiestas exinde rescire poterit, si videlicet equum et iustum esset, vt ipsi quondam domino bano sallarium,. quod a sua maiestate fortassis petitur, persolui deberet.

Item, declaretur querulose contra Stephanum comitem de Blagay, qualiter ipse comes minus iuste et absque omni via iuris magnam partem bonorum et possessionum abbacie ecclesie beate Marie virginis, plusquam ad centum et viginti iobagiones se extendentem potentialiter pro se occu-pauit, quas nunc quoque occupatas tenet potentia mediante.

Item, idem comes Stephanus occupauit quosdam nobiles plusquam . ad viginti curias nobilitares, ad coronam regie maiestatis pertinentes et hysdem nobilibus non vti nobilibus, sed vti veris aliis rusticis et rustiei-tatis conditionis hominibus vtitur eciam de presenti potentia mediante, -pro quorum quidem nobilium occupacione per regnicolas non dudum sue

Page 90: Monumenta 2

85

maiestati supplicatum extiterat et maiestas sua oretenus ipsi quondam domino bano mandauerat, vt illos nobiles a manibus ipsius comitis occu-paret, quiquidem dominus banus amicicia ipsius comitis allectus, id ne-quaquam adimplere curauit.

Item, qualiter ipse Stephanus comes generosam dominam, relictam quondam Anthonii comitis de Blagay, genitricem scilicet seruitricis sere-nissime domine reginalis maiestatis, quondam felicis memorie serenissimi Lodouici regis contoralis et sororis regie maiestatis, minus iuste et inde-bite ac absque omni misericordia in persona detineri et captiuari, eandem-que de vniuersis suis bonis eici et excludi fecit.

Item, qualiter ipse comes minus iuste et indebite pociorem nobilem •Georgium Borychewych, in suo saluo conductu captiuari, vt occulos ipsius absque omni misericordia erui fecit, quiquidem nobilis licet iure mediante in curia regie maiestatis tanquam reum ipsum comitem conuinci et con-dempnari fecerit, tamen absque omni accepta satisfaccione ipse pauper nobilis quoad vixit mendicitate tandem vitam finiuit.

Item, ipse comes plures ex nobilibus consequenterque bona et possessiones eorundem nobilium, videlicet Michaelis Bwdyssych et nobilium Lythych ceterorumque plurimorum nobilium, missis familiarium equitibus depredari et totaliter deuastari fecit.

Item, idem comes Stephanus anno in presenti misso exercitu suo, equitibus scilicet et peditibus, ad bona et possessiones egregiorum Ber-nardi et Johannis Thompych, eademque bona et possessiones totaliter •depredari et deuastari, alias domos pauperum iobagionum eorundem di-strahi et trabes earum ad bona sua asportari, alias vero igne succendi et metas quattuor villarum eorundem Thompych, in quibus plus quam centum coloni residere possent, pro se ipso ipse comes minus iuste et absque omni via iuris et misericordie pro se oecupari et insuper ante castrum ipsorum patibulum ad comminacionem suspendendi eosdem erigi fecit, ita, vt vix de limite castri eorum tanquam obsidione cincti exire possent.

Item, declarari poterit, qualiter magnificus Nicolaus comes Ziiny a tempore felicis coronacionis regie maiestatis bona et possessiones magnifici Petri Keglewych, tarn occulte, quam eciam manifeste, sepe sepius inva-dendo destrui et anichilari non cessauit, prout et hys nouissimis diebus congregato valido suo exercitu depredari, vniuersaque bona pauperum iobagionum aufferi et asportari, domosque eorundem plurimas igne succendi «t totaliter anichilari, aliisque varus damnis et iniuriis ipsum Petrum Keglewych affici fecisset et afficere dietem non cessaret. Nunc autem et po-stremo post tot et tanta indicibilia dampna et iniurias quasdam satis ma-gne quantitatis bombardas denuo conflare et cum eisdem castra ipsius Petri Keglewych expugnare minatur, et nisi debita prouisione occuratur, procul dubio eciam oppugnare et obsidere nitetur et profecto, nisi regia maiestas debita prouisione occurerit, non solum ipsi Petro Keglewych, sed toti huic regno exinde manifestum periculum euenire poterit.

Item, conqueratur qualiter hys proximis diebus Georgius Oh\vssych(!) gubernator pueri. filii videlicet quondam Ferdinandi comitis de Frangepani-

Page 91: Monumenta 2

86

bus, missis et destinatis quamplurimis equitibus et peditibus suis ad bona et possessiones nobilium Herendych, eademque bona et possessiones eorundem depredari et deuastari, tandemque ex promontoriis eorundem vua. recolligi et vina pro se ipso aufferri et quo scilicet voluit asportari fecit potentia mediante.

Item, postremo et vltimo hys proxime elapsis diebus, idem Geor-gius Gwssych congregate exercitu ad domos et curias nobilium Michaelis Glawyna et Marci Wechkowych, nobilium, scilicet sub et penes dicionem castri Zthynychnyak commorantium irruens, ibiqne eosdem vestibus et aliis vniuersis bonis spoliassent(I), et alia vniuersa bona recipi et aufferi et quo ipsorum placuit voluntati fecissent(!) et asportassent(!).

Item, alia eciam plurima damna, iniurie, hominum interempcionesi domoruHi et curiarum nobilium invasiones, que omnia congrue ennarari et perscribi possent, dietim in hoc comitatu committuntur et committt non cessantur; ideo supplicetur, vt iidem domini consiliarii, qui scilice, in absencia regie maiestatis ad id plenam auctoritatem prouidendi habent, eooperentur et prouideant, vt talia dampna rectificentur, talesque potentes et iniusti patratores, ne licenciam talium malorum inferendi habeant, coer-ceantur, vt a talibus inferendis cessent et desistant, nam alioquin et nisi per regiam maiestatem debite prouidebitur, in manifestum periculum huius eomitatus vergi videbitur.

Item, iidem regnicole regie maiestati supplicarunt superioribus diebus, ex quo comes Bernardus de Frangepanibus quosdam nobiles Prybych occu-dauerat, vt eosdem a manibus eiu^dem idem dominus banus reoccuparet, ipse tamen dominus banus in hac re nichil facere voluit allectus amiri-cia ipsius comitis, et licet alique ex premissis querimoniis sint patraciones spectabilis et magnifici quondam Johannis Torquati, comitis Corbauie, alias regnorum Dalmacie, Croacie et Sclauonie bani, rectificacio tamen ah eis expostulatur, in quos sue maiestatis hereditates cojidescenderunt.

Savremeni prijepis. U c. ih. hućnom, dvor. i drž. arhivu u Bečut Hungarica.

103.

1531. 1.2 oktobra. U Topuskom.

Jeronim Horvat iz Klisa šalje h Ivanu Katzianeru svoga pouzdanika Gašpara Križanića.

Generose ac magniflce domine, domine mihi obseruandissime. Post seruitiorum meorum humilimam commendationem. Nouerit dominatio ve-stra magnifica hunc egregium dominum Gasparum Khrysanych, consan-guineum meum, ostensorem scilicet presentium, in certis et arduis nego-tiis meis per eundem dominationi vestre magnifice referendis ad eandem misisse; rogo igitur dominationem vestram magniflcam, quatenus dictis.

Page 92: Monumenta 2

87

et relatibus eiusdem fidem creditiuam adhibere et ulterioris mei seruitii ob respectum exequi etiam velitis et dignemini. Eeliquum est dominatio-nem vestram felicissime valere opto, cui mea seruitia iterum atque iterum commendo. "Datum ex castro Thopozka, feria quinta proxima ante festum beati Galli confessoris, anno domini 1531.

Seruitor Hieronimus Horwath de Klyz.

gubernator abbacie de Thopozka etc.

Vani: Generoso ac magnifico domino Johanni Caehyaner, equiti aurato. necnon supremo capitaneo regie maiestatis Styrye, Carynthie et Carniole etc., domino nobis plurimum obseruandissimo. Eo absente locum-tenenti suo, domino Christophoro de Purkstal etc.

Original na papiru. Na rptu pritisnut je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno (grb: izmedju dva krila krilati zmaj(?); nad njim zvijezda i polumjesec; iznad Hita slova J. K.). U kr. zem. arkivu u Zagrebu : Privileyia No. 131.

104.

1531. 19. oktobra. TJ Trnavi.

Baltazar Banjrfy piše Ivanu Katzianeru o Valentinu Tereku, i dogovaranju s Nikolom Turzom.

Generose ac magnitice domine nobis honorande. Salutem cum afe-ctu complacencie. Presentauimus literas dominacionis vestre magnifice domino, magnifico Valentino Therek, qui gratuite accepit dominacionis vestre gratum in uteris suis ostensum animum et commendauit dominacioni vestre omne suam(!) fraternale obsequium. Feria secunda affutura agit iter in quadam festina sua causa et transibit aut in Sempthe aut in Selye. Si dominacio vestra magnifica posset die dominico constitui hie Thir-nauie , extunc nos intelligimus interim vnde abire habebit ipse dominus Valentinus et posset constitui cum eodem. Nos quoque ibimus erga domi-num Valentinum Therek die dominico in obuiam. Ceterum locuti sumus domino Thwrzoni pro parte inunionis medio dominacionium vestrarum habiti, qui paratus est, vt dominacionum vestrarum singuli duos probos eli-gant homines pro se, et deliberent locum et diem, quo possint domina-ciones vestre congregare, vbi inter vtrasque partes negocium dominacionum vestrarum reuideretur et difineretur, ante hac dominacionem vestram induximus ad id et iamtandem ipsum dominum Thwrzo melius enim vi-dere, vt dominaciones vestre sic ineant concordiam, quam et regie maie-

Page 93: Monumenta 2

88

stati, qui multis est negociis intricatus. Exhinc curam et döminacionibus vestris expensas plurimas faciunt. Eandem in cetero feliciter valere opta-mus. Thirnauie. feria quinta post Luce, annodomini 1531.

Balthasar Banffy de Thallocz.

Na rptu: Generoso ac magnifico domino Johanni Kocczyaner(I), equiti aurato ac eapitaneo prouinciali Oarniole, domino nobis obseruando,

Na rptu savremena bilješka: Die inn ist die Quittung vom Puch-senmocher.

Original na papiru. Pečat na rptu slomljen. U kr. zem. arkivu u Zagrebu, Privilegia No. 131.

105.

1531. 22. oktobra. U Oazrni.

Simun biskup zagrebački, ban Dalmacije, Hrvatske i Slavonije za zasluge Ioannis Thompa fratris nostri carnalis ac Petri Palfi'y de Erdewd nepotis nostri, daruje im posjede u Lemeszentgergh ac Prezeka u županiji križevačkoj, koji su bili pokojnog plemića Emerika Garazda de Ga-razdyncz, umrvšeg bez potomstva. Nalaže kaptolu čazmanskomu, da ih uvede u posjed u prisuću njegovog povjerenika Matije Zermegh-a ili Martina Kezesy-a ili Ivana Borotwe ili Andrije Zerketych-a ili Nikole Kengeloczy-a. Datum die dominico proximo post festum beatorum Simonis et Jude apostolorum. anno domini millesimo quingentesimo tricesimo

primo.

Kaptol čazmanski uveo ie ove u posjed darovanih imanja po svom izaslaniku, prebendaru Ivanu de Bosis. a u prisuću banovog povjerenika Nikole Kengeloczy-a. U Lemeszenthgergh u utorak poslije Mar tinja (14.novembra) u prisuću susjeda Gjure Wyryan-a de Gracchyn, viceiudex-nob. županije križevačke, Stjepana Lwkarych-a i Mirka Jakivs-a de eadem Gracchyna. a slijedećeg četvrtka (16. novembra) u Preseku u prisuću susjeda Tome plebana u Prezeka Zenthpetter i plemića Nikole My-ksych-a de Poganchecz i Krsta Borohve de Zenthdyanes. Prigovorio nije nitko. Kaptol je izdao o tom ispravu, a u njoj prepisao darovnicu 16. dan nakon uvedenja (1. decembra).

Original na pergameni. Pečat kaptola visi na crvenoj i zelenoj svilenoj vrpci. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 94: Monumenta 2

89

106.

1531. 26. oktobra. U Kaufbeuern-u. Kralj Ferdinand nalaze knezu Nikoli Zrinskomu, da ne svojata grad

Krupu.

Comiti Zriny. Ferdinandus etc. Magnifi.ee, fidelis. dilecte. Aecepimus te castrum

Kuppaf!) pro pria auctoritate occupare tibique vendicare velle, iamque a pre-fecto illius homagium exegisse, eiusque castri colonos et subditos, qui nos semper pro rege et domino supremo illius recognouerunt, ob id, quod egregio, Meli, nobis dilecto Erasmo de Turri, capitaneo nostro Bibigiensi loco et nomine nostro iuramentum fidelitatis prestiterunt, diuersimode uexare, vrgere et damnificare, quod tanto magis nobis displicet, quanto id iure tibi velut subdito nostro contra iuramentum nobis a te prestitum et Mei in nos tue debitum facere non licet, nobisque necdum constare possit, quo titulo castri illius proprietatem tibi adiudicare presumas. Nam (quod tibi non potest esse incognitum) hoc idem castrum- preterquam, quod nos solos tamquam regem et terre dominum concernit, eo magis etiam nobis et cure ac tutele nostre debetur, quo christanitatis hostibus Turcis est propinquius et natura loci munitius. Tibi propterea seriose committen-tes et precipientes, vt ab iis prorsus caueas et abstineas, eiusque colonos seu iobagiones nullo amplius pacto molestes, vrgeas aut perturbes, teque contra hanc seriosam et expressam voluntatem nostram nequaquam oppo-nas; quod si vero sint rationes (tuo arbitratu) legitime, quibus hoc te ličite facere posse existimes, nobis eas (qualescunque fuerint) mox signi-fices, eisque intellectis nos vti conuenit erga te geremus; secus minime facturus. Datum Kauffpeurn, 26. octobris, 1531.

Koncept u c. i kr. kućn.. dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungariea.

107.

1531. 20. novembra. U Senju.

Općina senjska javlja Ivanu Katzianeru, da vojnici senjski (stipendiati et seruitores) kane odlučno ostaviti grad, ako ne dobiju plaću; mole, da se plaća doznači. Inače će i gradjanstvo morati seliti drugamo, i ostat

će grad bez obrane.

Original na papiru. Pečat gradski pritisnut je na rptu. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigimg L. A. F. alt 119. 120.

Page 95: Monumenta 2

90

108.

1531. 25. novembra. U Innsbrucku.

Kralj Ferdinand piše Aleksiju(?) Thurzu o popunjenju banske stolice,, o prilikama u Ugarskoj, i da je pomilovao Ladislava Morea.

Vidimus etiam que acurate quidem ad nos dedisti de negociis et incum-bentiis regni nostri Selauonie et de constitutione noui bani seu capitanei, de quo nunc cogitamus et deliberamus tibique mox significabimus. que nostra sit in hoc mens et voluntas.

De recepcione arcium ex manibus suspectorum bene egisti nos in tempore et fideliter admonere, cuperemus autem de hoc, quum sit neces-sarium et valde importans, primo quoque tempore a te clarius edoceri, qui nam sint, ex quorum potestate putes ilia recipienda et quomodo vel qua dexteriiaie ilia commode ex eorum manibus existimes ad manus nostras esse repetenda et recuperanda, eoque intellecto te latius de mente-nostra certiorem faciemus.

Quod equites, si quos alere velimus, sub potestate consiliariorum nostrorum habere debeamus, in hoc etiam probe sentis, idque suo tempore sic vt consulis fieri curabimus.

Quod magnificus Valentinus Tereek tibi quoque pergit esse iniurius, nobis est molestum, in quo nos etiam quantum poterimus remedium apponemus.

Que de arce Beztercze prefato Valentino in cambium et cessionem arcisNitrie dimittenda scripsisti, non omnino ab re fore uidentur, malu-mus tamen, vt re prius cum sepedicto episcopo Agriensi et te consultata, atque etiam habita omnino mente et voluntate egregii Pauli Bakith. cuius etiam seruitia quoque non sunt aspernenda, se contentum esse, si arx ilia detur alteri, sub honesta recompensa, et facta deliberatione matura an ca-strum hoc cum solis 500 Hispanis et paucis aliquot gentibus accessoriis sine honoris nostri detrimento expugnari et rehaberi possit, nostram prius superinde latiorem expectes resolutionom, quam iis omnibus a te intel-lectis statim significabimus.

Quam inique tulerimus sic in tricesima ilia Trinehiniensi tecum actum esse, ex aliis nostris intelligere potuisti, cum per nos nihil defuerit, quod ad illam ex equo et bono et iure etiam dirimendam facere visum est, sicque in ea adhuc agemus et procedi faciemus, vt neutri iniuria erogari possit.

Quod ad negotium banatus egregio Ludouico Pewkri relinquendum attinet, credebamus hoc diu te cum illo iuxta literas nostras egisse. quo certo nobis constaret, an offitium sibi inpositum assumere vel refutare, vel plura aut maiora petere velit, sicque vnico contextu ad singula tibi respondissemus, sed quia hoc minime factum est, tibi propterea commit-timus, vt cum eodem Ludouico adhuc agas et tractes, non tamen nostro.

Page 96: Monumenta 2

91

sed priuato tuoque nomine et ex solita ilia confidentia, quam cum eo ha-bes, ostendendo ei, si animus sit tale offitium assumendi, te apud nos. tantum laborare velle, vt hoc obtineat, prouide etiam intelliges, quid super-inde petat aut habere vel quomodo teneri aut tractari cupiat, de quo nos quantotius admonebis, cum enim ipsum Bathiani audiamus offitio i*enun-tiasse, nee res neque tempus amplius sufiecerant, vt vtrumque offitium relinquatur vacuum, nos ideo de duobus aut vno saltern idoneo quantum ex re et tempore fieri poterit prouidebimus, in hoc quoque quid sit agendum et quis vel quantus numerus equitum eidem Pewkrj tam pads quam belli tempore sit intertenendus, de tua et ipsius Agriensis opinione et con-silio. pariter cupimus edoceri, vt omnia hec maiori cum fundamento et commoditate tractare et ordinare valeamus.

Et si cum Pekri super iis fuerit transactum et conclusum, nos de. aliis 300 equitibus loco illius acceptandis et tenendis necessariam facie-mus prouisionem.

Excusationem tuam in eo factam, quod ad euocationem nostram ad nos commode venire nequeas intelleximus, sed cum maiestas c§sarea et catholica se intromiserit in tractatum pacis et concordie inter nos et Johannem stabiliend§, in quo tu, si quis alius, non nisi magno nobis vsui et commodo esse neque bene abesse possis, cum de hys aliisque regni rebus optime sis informatus, atque alia quoque causa nobis in mentem subeat, plura per nos in Hungaricis rebus egi et tractari sine Hungaro-rum interuentu et consilio, ad euitandam igitur huiusmodi cauillationem, quam etiam in maioribus non admitteremus, te propterea denuo seriose et omni studio requirimus, vt in vim priorum et harum literarum nostra-rum, quas ob id repetendas duximus, te statim ad nos vbicunque fueri-mus, recipias, et nihil prorsus in eo difteras aut excipias, tempus enim induciarum ad metam properat, ideoque summe opus est, vt interea quando ad metam illam perueniatur, aliqua per tractationem preambulam fiant et disponantur, que ex rerum vrgentia et necessitate ac pro regni et christianitatis bono diutius intermitti non possunt, que in tua denique presentia libentius admittemus, quam si absens fueris, a quo denique te minime propter huiusmodi sermones absentare debebis.

Poteris itaque rem omnem interim cum antedicto Agriensi ceteris-que consiliariis nostris. agere et discutere, et vt melius per nos dehinc agi posse censeatis deliberare.

Si non est aliud, quod te remoretur, nos quoque non patiemur, vt expensarum pretextu diutius absis; de iis enim, quas feceris, tibi gracio-sam compensationem faciemus atque adeo rem nobis in eo gratam facies, vt hanc vltra alia, que memori adhuc menti nobis adherent hoc peculia-riter erga te recognoscere velimus.

Misit ad nos hominem suum magnificus Ladislaus More, cui ex causis nos mouentibus vitam donauimus, sed de reliquis aliam illi gra-tiam non irrogauimus, quam quod ipse nos sub saluo conductu nostro adeat et se expurget, sicque rem, donee nos accedat, suspendimus, tu§-in hominem vbi opere pretium fuerit monitionis graciose recordaturi.

Page 97: Monumenta 2

92

Super tricesima Leuehouiensi scribimus Oarolo Ootzer. vt ciues illos vltra gratiam nostram sibi factam et inscriptionem datam aggrauare nolit, quod te latere noluimus. Datum Insprugis, 25. nouembris, 1531.

Koncept u c. i kr, kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica. Sišić: Acta comitialia i. 296. 297. priopćeno samo alineja 1., 4. i

•5. te datum.

109.

1531, 25. novembra. U Zelinu.

Stjepan Deshazy prikazuje Ivanu Katzianeru teške prilike u Hrvatskoj, nastale smrću Ivana Karlovića.

Magnifi.ce domine, amice nobis obseruandissime. Post salutem et commendacionem. Credimus apud dominacionem vestram magnificam non latere in quantis disturbiis et periculis in regno isto versamur, turn quia regia maiestas. dominus noster graciosissimus longe ab hoe regno suo abest, turn vero ob absenciam domini bani, et propter discessum eius ex hac vita; dominus Franciscus Bathyani, banus etc., pocius in partibus Hungarie versatur. hie autem nullum gubernatorem habemus, sicque non paruas incommoditates patimur. Preterea quantum etc. in administracione subsidii maiestatis sue, nunc per regnicolas contributi apud dominos co-mites et magnates regni Croaeie animantes eosclem laboramus, multis constat: ne forte et dominacio vestra magnifica hactenus intelligere po-tuit, inducie sew treuge inter priacipes christianos ordinate per partem aduersam non obseruantur, sed pocius varie captiuaciones hominum et presbiterorum, depredaciones itidem in dies committuntur. Subsidium etc regium administrari recusatur, iam et iudex nobilium cum Uteris regie maiestatis apud dominos nobiles ambulare et subsidium exigere non au-det. Si dominacio vestra magnifica ad hec non prouiderit, iidem domini comites et magnates regni Oroatie hominem suum' mittere erga maiesta-tem suam volunt, turn ex parte subsidii turn eciam pro oppressionibus ipsorum, nisi maiestatis sue aduentum propius intelligere possent. Eoga-mus dominacionem vestram magnificam, dignetur eadem nos certificare, vbi de presenti maiestas sua foret, nam certe et varie necessitates insunt, pro quibus maiestatem suam perquirere, et hominem e medio nostri mittere debemus. De premissis autem, turn in administracione subsidii, turn eciam de aliis rebus a dominacione vestra magnifica petimus plenariam informacionem ac relacionem, quid facere debeamus, nam satis hucusque fideles seruitores maiestatis sue in hoc regno existentes animauimus. et nisi dominacio vestra magnifica post maiestatem suam ad regnum istud prouiderit, timemus, ne in maiora pericula incidamus, prouit is lator

Page 98: Monumenta 2

93

presencium domiiiacioiii vestre magnifice clarius reliquo dieet. Eandemque felicissime valere optamus. Datum in castro nostro Selyn, sabatho in fešto sancte Catharine virginis, 1531.

Stephanus Deshazy deZomzedwara, comes comitatus Comaroniensis etc.

Na rjptu: Magnifico domino Ioanni Koczyanar, equiti aurato, capi-taneo prouinciali Oarniole ac supremo Stirie, Oarinthie et Carniole etc. capitaneo, domino et amieo nobis obseruandissimo.

Original na papiru. Pecat, koji je bio pritisnut otpao je. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 110. 120.

110.

1531. 5. decembra. U Zenicu.

Nikola Thurzo piše kralju Ferdinandu, da će velikaši držati neki sabor, premda to kralju nije pravo.

Sacra maiestas, domine michi clementissime. Post iiđelium seruici-orum meorum debitam recommendacionem. Cum nuper ex primiš Uteris maiestatis vestre, quas de conuenticulis istis modernis ad me scripserat cognouissem, maiestati vestre istiusmodi conuenticulas fore suspectas, et rebus suis damnosas, preterea et hoc michi a maiestate vestra iniunge-batur, vt omni studio a visitando ista conventicula subditi maiestatis vestre avocarentur. tentaui hoc tempore omni studio non parcendo nuneiis et expensis, si quid in ea re pro clesiderio maiestatis vestre, aliquid eiđem seruire potuissem, frustra tamen videor laborasse, nam Valentinus Therek et Bakyth, alii quoque omnes firmissimo adiecto iureiurando, promiserunt simul interesse velle prefato conventui, neque ad qualecunque mandatum maiestatis vestre se ab eo visitando continere, eadem est ferme omnium aliorum voluntas. De Andrea Bathorj et Francisco Bathianj, quorum lite-ras heri acceperam, nescio vtrum personaliter acl conuenticulam ituri sunt, tamen habebunt istic suos et non discordabunt ab aliis; certmn eciam est, quod nemo istorum ad maiestatem vestram Lincium itQrus est. xlni-mum Ludovici Pekry nondum exploratum habeo, preter hoc, quod michi dicitur, eum esse in eadem confederacione cum aliis militaribus, vtrum Bakyth de hisce practicis habeat cum maiestate vestra aliquam secretam intelligenciain, nescio, si nulla est, non agit ille sinceriter cum maiestate vestra; si non deessent peeunie, revera facile maiestas vestra inveniret, alium Bakyth, alium Valentinum T.,1 nam isti vsque adeo, turn ex maiestate vestre, turn ex ingentibus rapinis ditati sunt, vt ,iam maiestatem

1 Vrdentin Terek.

Page 99: Monumenta 2

94

vestram contemnant , et vt me paucis absoluam. Quod ad eonuenticulam attinet, video illam omnibus placere et homines esse inclinatos, ad uisitän-dum iam fatam dieticulam, maxime cum viđeant militares omnes eo in-elinasse; mea opera et seruitus non est maiestati vestre đefutura, vt omnibus modis impediatur hec conuenticula, vereor tamen, quod frustra impenđam operam; videretur michi, vt quam citissime đarentur adhuc litere maiestatis vestre seriose, ad omnes quosque precipuos dominos. et eciam ad eos, qui sunt primi ex militaribus, turn eciam ad comitatus quibus inhiberetur hec dieticula, postquam est maiestati vestre adeo su-specta, quamuis omnes ferme michi ita persuadent, quod comodius sit rebus maiestatis vestre, vt omnes qui sumus subditi maiestatis vestre, in-tersimus pocius conuenti, quam abesse velimus, vt istic sit qui agat causam pro maiestate vestra; nunc maiestas vestra ex omnibus Uteris meis eligat et constituat hoc, quod putat rebus suis magis expedire, ego debito meo in hac parte satisfacere volui, sincera equidem fide etc., quamuis prevideo quodammodo que michi immineant pericula. si res maiestatis vestre Hungarice minus prospere succedant. Dominus Agriensis ex Cassouia nondum est reuersus, neque ab eo intelligere adhuc potui, vtrum sit Lincium ad maiestatem vestram profecturus; ego paratus sum, si ita maiestati vestre videtur, vel vnicus ad maiestatem vestram proficisci, at-que interim maiestatem vestram humiliter admonitam esse velim, vt agat cum sacra maiestate cesarea, fratre suo, vt aliquo medio dignaretur con-cordare cum statibus imperii, quod ad sectam Lutheranam attinet, quo facilius maiestas vestra aliqua honesta auxilia in recuperacionem et de-fensionem Hungarie (a qua dependet omnis salus aliorum regnorum et maiestatis vestre et tocius Germanie), a predictis statibus imperii obtinere possit. Nam ex fisco vnus quantumuis potentis regis dificile et pene im-possibile est Turcarum tiranno vel bellum inferre, aut tantummodo eius viribus resistere; hec vero in eum finem maiestati vestre scribo, quod video res Hungaricas eo esse inclinatas, vel sua sponte (nisi videant mani-festam defensionem christianitatis penes maiestatem vestram) ipsi Hun-gari cum Turco vel suis adherentibus, in suam et reliquorum regnorum cristianorum perniciem concordabunt, aut pocius veriori vocabulo futuri sunt illius perpetua mancipia; sic plerisque videtur dilata calamitas ali-quod affere solacium, ego me vna cum hys gracie maiestatis vestre hu-millime recommendo. Ex Sehempte, quinta decembris, 1531.

Fidelis seruitor Alexius Thurzo.

Vani: Sacre maiestati regie etc,, domino meo clementissimo.

Ad manus proprias citissime.

Original na papiru. Na rptu ostatak pečata. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

Page 100: Monumenta 2

95

111.

1531. 8. decembra. U Zemču.

Aleksij Thurzo piše kralju Ferdinandu, da ne može doći na dogovor, jer mora prisustvovati dogovoru sa Franjom Bacanom, Valentinom Te-

rekom, Pekrijem i drugima. Sacra maiestas, domine michi clementissime. Premissa humilima

seruiciorum meorum commendacione. Has vltimas literas maiestatis vestre de 25. mensis preteriti heri hora vespertina accepi, ex quibus denuo maiestatis vestre mandata de profeceione mea ad presenciam suam ob causas in eisdem Uteris expressas intellexi. Maiestas vestra scire digne-tur, quod vtcumque potero ad festum Natalis domini Lincii apud maiestatem vestram constituere et spero. quod maiestas vestra intellecta causa me non coget vlterius secum ad loca remociora proficisci; quod autem ante eum diem ad maiestatem vestram venire non possum, cause sunt vrgentissime, et inprimis, quod et dominus Agriensis, caneellarius maiestatis vestre. hie apud me speratur futurus infra quadriduum, tandem decreuerunt eeiam mecum conuenire hie Franciscus Bathianj, Valentinus Thewrek, Pekry et alii, qui dietam illam ad Kenesse fabricarunt, puto esse ex eommodo maiestatis vestre, vt vna cum reuerendissimo domino Agriensi cum istis colloquamur. si possemus illos ad saniorem mentem conuertere, quod tamen ego sperare non possum. Tractandum erit preterea cum domino Agriensi de hys negociis, de quibus maiestas vestra modo ad me scribere dignata fuit. Idem erit faciendum cum Ludouico Pekry de officio banatus; preterea intelligam apercius ab istis, quorsum ten dan t isti eorum conatus et conuenticule, hoc vnum admodum cauendum est. si isti invita maiestate vestra conuenticulam visitabunt, maiestas vestra ex seruitoribus hostes sit habitura, michi vero quid perieuli immineat. si me ab istis seiunxero, iam nunc prevideo, nam et nunc ab istis omnibus quasi apertam diffidacionem accepi, si conuentui illorum non interfuero. Est michi admodum dificile eiusmodi periculoso tempore a propriis lari-bus abesse; prospicio enim quorsum istorum conatus evasury sint, auge-bit autem odiam, si me presente aliis absentibus maiestas vestra de Hun-garicis negociis conclusura sit; vtcumque tamen sit, maiestatem vestram ego tanquam regem meum, cui me obstrinxi, Lincii conueniam. Supplico autem maiestati vestre, dignetur pro seeuritate familie et arcium mearum in absencia mea dare eommissionem Hispanis multibus, vt in necessitate velint meis esse auxilio, nam scio me non euasurum istorum iniuriam, et eas literas maiestas vestra dignetur ad me citissime mittere; preterea re-cordari poterit maiestas vestra, quod accepi binam diffidacionem in personam et bona mea a Johanne Kaczianer, proinde velit michi maiestas vestra dare talem securitatem et saluum conductum, vt in regnis et pro-vinciis maiestatis vestre ab ipso Johanne Kaczianer sim seeurus in persona et rebus etc., pacior hanc iniuriam ab homine illo propter pignus per ilium michi contra iura divina et humana ereptum, et si michi ho-nestas mea non ita foret cordi, aliter ego quoque me erga maiestatem

Page 101: Monumenta 2

96

vestram gererem et fortassis me quoque maiescas vestra aliter estimaret, sicuti revera mererentur et opera et seruicia mea, que eciam apud ho-stes pluris quam apud maiestatem vestram estimantur. Hec salua gracia maiestati vestre scripsisse liceat, expecto a maiestate vestra et quidem ci-tissime, literas securitatis mee, turn eciam literas ad Hispanos. et cum hys humilia serucia mea gracie maiestatis vestre recommendo. Ex Schem-pte, octauo die decembris, 1531.

Fidel is seruitor Thurzo.

Vani: Sacre maiestati regie etc.. domino meo clementissimo ad ma-nus proprias.

Original na papiru s pečatom na rptu. U c. i k. kuć., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

112.

1531. 20. decembra. U Gvozclanskom.

Knez Nikola Zrinski podvrgava se mirovnom sudu u razmirici s Petrom Keglevićem.

Nos Nicolaus comes perpetuus de Zrinio etc. vniuersis et singulis presencium noticiam habituris. Quomodo nos ordinauimus cum egregio domino Petro Keghlewych de Bwsin, comite comitatus Warasdinensis, quod inter nos arbitri siue probi viri ex vtraque parte electi, pro vniuersis et singulis causis et negociis inter nos factis, tarn pro possessionibus quam aliis quibuscumque rebus, et quidquid inter nos composuerint alias appe-lari ad octauas dictas et congregaciones non valeam, et illuđ, quod orcli-nauerint illi probi viri prestabo; hoc autem tale iudicium vel lex fit aput castrum nobilium Kerlyewachky in fešto Ephianearum(!) domini. et quod inter nos sit firma pax vsque prefatum festum Epiphaniarum domini. vt prius ordinatum fuit. In his autem obligamur nos fi.de et humanitate non seeus facturos, et per omnia plenarie adimplere, quidquid inter nos ordinatum fuerit. In cuius rei memoriam et robur manu propria subseripsi-mus, sigillo nostro vsuali consignauimus. Datum in fodinis mineratis no-stris, feria quarta ante festum Natalis domini, 1531.

Nicolaus comes a Zrinyo.

Original na papiru. Odozdol je pritisnut pečat. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 102: Monumenta 2

97

113.

1531.

Stjepan Deshazy tuži se kralju Ferdinandu na nasilja, koja mu nanesao Ivan Pilchler. Moli, da se krivci kazne.

Sacra regia maiestas, domine graciosissime. Iam sepius maiestati vestre de oppressione mea et effusione sanguinis mei et seruitorum morte. spoliacioneque et deuastacione bonorum meorum per Ioannem Pyler(!) et seruitores suos pridie sub saluo conductu maiestatis vestre, dum cum dominis banis et capitaneis in seruiciis et expedicionibus contra hostesr maiestatis vestre Zagrabie ageremus, factis supplicauerim. alios ex se uitori-bus meis interfecerunt, alios ad mortem wlneraverunt(I), personam meam septem wlneribus sauciauerunt, in terram prostrando ceperunt et coram ipso Ioanne Pyler tanquam malefactore captum sanguiuolentum duxerunt, qui in equo in propinquo, vbi me et seruitores meos destruxerunt et spo-liauerunt, personaliter astabat, tractauit vt voluit sine omni culpa mea minus iuste, vt maiestas vestra superinde prouideret graciose. dixit quidem maiestas vestra committere dominis banis. vt inter ipsum Pwlyar et illos malefactores iudicium et iusticiam administrarent,1 sed illi quasi omnes sunt stant in regno Oharinthie in bonis maiestatis vestre, videlicet in per-tinentiis castri et oppidi Kerchky et aliorum dominorum illius prouincie maiestatis vestre, vbi ipsi domini bani nullam habent auctoritatem. Di-gnaretur itaque maiestas vestra ex sua benignitate seriose committere omnibus officialibus et dominis illius regni Oharinthie, vt illos malefactores in bonis ipsorum non deffenderent, sed ad standum iuri ad diem et locum per maiestatem vestram deputatum et prefixum coram ipsis dominis banis astringerent. Non merebar tantas oppressiones et damna in seruiciis fidelibus maiestatis vestre sine culpa pati; nam notum est multis,2. quod ego a iuuentute mea et in regno Croatie et iam iam a serenissimo principe, pye memorie rege Ladislao. domino meo graciosissimo, per eertos annoio gubernando, tandem quondam domino Ludouico rege pye memorie domsn meo graciosissimo et in confinibus et in consilio et in legationi-bus ambulantibus certis vicibus ad sacrum imperium et maiestatem vestram in rebus reipublice, eciam serenissime domine Marie, regine, Strigonium gubernando fideliter et humaniter seruiuisse et maiestati vestre eciam in presenti disturbio contra condam comitem Ohristophorum et presentes hostes maiestatis vestre et in persona et domibus meis, prout dominis

1 Na rubu: Condolet maiestas regia ipsi d. Deshasi de iniuria sibi immerito illata. Et in ilia causa iniuriarum contra Io. Puchler maiestas regia deputauit commissarios, qui facient in causa ilia quod conveniet.

2 Na rubu /Quoad debita sua intelliget rursum a reuerendissimo domino Labacensi, et hortatur eum maiestas regia, vt ita graciose perseuerare velit in seruitiis suis? quia non derelinquet eum et alios fideles.

MONUMENTA HIST. XXXVIII. MONUM. HABSBURGICA II. 7

Page 103: Monumenta 2

98

episeopo Labaehensi, domino Nicolao a Turri, ceterisque dominis banis et capitaneis maiestatis vestre bene constat. Quare rursus supplico maiestati vestre tanquam domino meo elementissimo, humillime, dignetur oppressi-ones et clamna, amissionesque bonorum meorum eciam in regno Hunga-rie, quantasque feeerim expensas in seruieiis maiestatis vestre. ab inicio considerare et superinde graciose subuenire et prouidere, vt eeiam in fu-turum deo adiutore feruencius maiestati vestre fidelia seruicia exhibere et facere valeam. graciosam expec-to a maiestate vestra relacionem.

Eiusdem maiestatis vestre fidelis seruitor

Stephanus Deshazy de Zomzedwara.

Na rptu: Deshaszy Deshasy.

Original na papiru. U c. i kr. kum., dvor. i držav. arkivu u Been: Hungarica.

114.

1531. U Hliviiu.

Murat, namjestnik paše bosanskoga obznanjuje krajiškomu zapovjedniku Ivanu Piichleru, da je mir učinjen s kraljem Ferdinandom i za to treba da bude mir na Krajinama. Posilja jedan list kraljevskoga poslanstva za

Ivana Katzianera.

Von vns Murat vnderwassa in Wossen vnd veiuoda zw Hlcuna, den edlen. gestrengen ritter Hansen Bucliler, haubtman ober das kriegsvolkh, naigung vnd gesundhait. Darauf wiss jeezo eur gnaden, wie ain potsehaft von dem durchleuchtigen Khunig Ferdinanden zw vnsern grosmachtigen kaiser, auch vns ain beuleh von des kaisers porten oder hoffe zukhumen mit anezaigung, wie zwischen den khunig vnd vnsers Kaisers ain fridt gemacht vnd beschlossen ist worden. Beuelchen vns darauf hochgedachter vnser Kaiser, das nimant vnsers tails, auch kain person in des hochge-dachten Khunigs Ferdinanden landen raisen noch kriegen solle, sonđern das wir also in fridt sein: wok-hen beuek-h wir nachgelebt. darauf den verpott im disen landt vnser verwaltung vnderworffen gethan. namiblich. das kain mensch wedcr zw ross, noch zw fuess im khun. Maj est, landen kriegen sol. Darauf schikhen wir euch ain sc-hreiben, so vns von des khunig potsehaft zukhumen, auf hern Hansen Katzianer lautundt, dies-«elben wellet jeme aut fuerđerlichtst zusenden, vnd wiss eur gnaden, das fridt ist. darauf ist von notten, das ir bene] eh. vnd verpott jn khun. Maj est. landen eurer verwaltung thuet. das khain mensch woder zw ross, noch zu fuess in vnsers Kaisers landen krieg noch raiss, wie dan von vns auch

Page 104: Monumenta 2

99

nicht zw euch dorthen beseheh. Pitten euch darauf. ir wellet vns widerum-ben vnd schriflich wissen lassen, ob ir zufrieden seyt oder nicht, vnd lass euch disen menschen beuelchen sein. Vnd Gott erfrey euch in euer herlichhait.

An hern Hansen Buchler, verwalter der obristen velthaubtmanschaft Steur, Kernthen vnd Orain.

Na strani: Copey von Murat Wayuoda schreiben, betref des ge-maehten friden zvvisehen den Bömisehen Khönig vnd Solymano den tilr-kischen Kayser.

Prijepis B. Lopašića po savremeriom prijevodu hrvatskoga originala ii ljubljanskom Budolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. fasc.126/9. Ja ga ondje nijesam našao.'

115.

1531.

Hiiserep beg. paša bosanski spočitava Ivanu Katzianeru. da se vrijedja primirje.

Honorabilis(I), nobis plurimum carissimo domino Chocian de me 'bassa, domino Bosniense Huserep bega reuereneiam, sanitatem in peticione. Post hoc sciat, quomodo čestiti car fecit pacem unum annum cum vestro domino rege; vestri subditi curerunt ad eastellum Noui et ad Belaig, sed i ta non oportet facere, quod frangatis fidem cesaris nostri et regis vestri. Et nos potuissemus in vestram terram curere, sed noluimus nos nostro domino fidem frangere; postea nostros subditos literas đatis et mitetis(!), quod fugiant de terra cesari(!) nostri in vostram(!) terram in Me cesari; sed ita non oportat facere, quod carum est cesaris et regis, pro hoc peto vos rescribetis nobis, ut scimus et nos quod scribere nostro cesari. Deus uos obteniat(!) in đominio. Peto uos faciatis aliquid possibile merehatum isto Giuan Ohouaceuic, quare sunt et uestri homines aput nos, quemcun-que placet uobis. ut det.

Rukopis: Hungariae regni partiumque eidem annexarum, potissimum vero regni Croatiae miserabilia fata . . . str. 211. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu II. C.53.

Ovo pismo nosi napis: Litterarum a bassa ad Ioännem Cazianer datarum exemplum et a Muiac vayuoda latinitate donatum, utrumque ex sermone Siriphica'J) E. — Dakle prijevod hrvatskoga ćirilicom pisanoga originala.

Sravni ispravu pod br. 70.

Page 105: Monumenta 2

100

116.

1531.

Murat vojvoda moli Ivana Katzianera, da dozvoli iskup Živana Kovačevića.

Domino(!) Oocianus. Humili(!) reuerencia de Murat uoiuoda. Postea peto dominacionem vestram, quod faciatis aliquid possibile merchatum isto Siuan Ohouaceuich, quare vestra dominacio dominat hie in Craina, et nobis est in manibus pro hoc uidere et suum merchatum facere, quare hoc est magna malicia, ut uos non potestis unum hominem mitere pro pecuniis; ideircho peto uostram(!) dominacionem, ut faciatis possibile merchatum, quare sciatis, vestri homines hie aput dominum bassam, que-cunque placet uobis nisi uidemus, quod uultis et accipiatis ipsum. Deus obteniat dominacionem vestram multis annis.

Rukopis: Hungariae regni partiumque ei annexarum, potissimum vero regni Oroatiae miserabilia fata . . . str 211. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu II. C. 53.

Ovo pismo nosi napis: Litterarum a bassa ad Ioannem Cazianer datarum exemplum et a Muiac vauoda(!) latinitate donatum, utr unique ex sermone Siryphiea(!) E. — Dakle prijevod hrvatskoga, ćirilicom pisanoga originala.

117.

1531. Na Eijeci.

Braća Tomo i Stjepan de Dionisiis iz Ankone mole po svome zastupniku Petru Jakobu de Jacominis Ivana Katzianera, da ih opet uvede u grad Bakar, što ga je bio dao za zasluge kralj Matija Franji de Dionisiis, ali si ga je bio po smrti kraljevoj silom prisvojio pokojni

knez Bernardin Frankopati.

Y. H. S.

Coram uobis magnifico ac clarissimo domino Johanne Oozianer in hac parte commissario regio dignissimo comparet et se presentat presbiter Petrus Jacobus de Jacominis de Flumine, procurator et procurators nomine nöbilium Thome et Stephani fratrum de Dionisiis, An cone ciuium et heredum quondam domini Alexandri Ointhii, eorum patris, dicens, narrans et proponens non in modum solemnis libelli, sed qualis qualis peticionis contra et aduersus heredes quondam magnifiei comitis Bernardini de Frangepanibus et quascunque alias personas pro eis seu eorum nomine in iudicio legitime comparatas, quod cum olim felicissime recordaeionia

Page 106: Monumenta 2

101

Mathias, rex Vngarie et Boemie titulo donacionis concesserit quodam castrum cum uillis. iuribus, ac omnibus suis pertinenciis, situatum in regno Oroacie, Bachar nuncupatum olim nobilibus Francisco, Cinthio, Vincentio, Petro, Hieronimo et Alexandro, fratribus de Dionisiis, ciuibus Anchone-tonis(!) ob merita predicti Francisci, et de mandato et commissione pre-dicte regie maiestatis per capitulum Zagrabiensis ecclesie dicti fratres in pacifica possessione dicti castri immissi fuere et sine contradictione alicuius persone in dicta pacifica possessione persisterunt quam pluribus annis et vsque ad mortem prefati serenissimi regis, proutue constiterit, qua morte sequuta olim magnificus comes Bernardinus de Frangepanibus nullo iuris colore, sed auctoritate propria, ausu temerario, omni iustitia et equitate postergata, violenter et manu armata inuasit dictum castrum et ipsum cum omnibus iuribus et pertinenciis suis occupauit, preter ac contra uolun-tatem dictorum fratrum. animo priuandi ipsos fratres eorum, dicti castri pacifica possessione", et taliter occupatum de potencia detinuit to to tempore •eius vite et prout constiterit et successiue eius heredes adhuc occupant et detinent hoc indebite et iniuste; propter quod fratres predicti et successiue prefati Thomas et Stephanus, eorum fratrum heredes multa et uaria damna inferint(l) et expensas passi sunt ac in dies patiuntur; quare, cum predicta uera sint merito, dictus procurator dicto nomine petit per uos et officium vestrum condemnari et condemnatos iuris remediis cogi •et compelli dictosque heredes seu pro ipsis interuenientes, uti dicti castri usurpatores ad resignandum, restituendum prefatis Thome et Stephano uti heredibus dictorum Francisci, Vmcentii, Petri, Hieronimi et Alexan-dri dictum castrum cum omnibus iuribus ac pertinenciis suis et omnibus damnis, interesse et expensis, secundum quod liquidabitur, de quibus pro-testatur petens dictus procurator dicto nomine super predictis omnibus et singulis sibi ius et iusticiam ministrari et non tamen dicto modo, sed et omni alio meliori modo uia. iure et forma, quibus fieri posset, saluo iure addendi non tamen se astringens.

Savremeniprijepis u kr. zem. arkivuu Zagrebu: Privilegia No. 131.

118.

Oko 1531.

Popis palih junaka u vojni na Turke(?)

Četiri iunachi, ki zw dozli glaza dati van ti liepoginvly.

Zlaminovani junachi ki zw zada pogineli.

Voivoda Gargo Vkisevih. Voivođa Jvricha Kamegnianin. Zaztavnik Jvricha Jagodih

Page 107: Monumenta 2

102

Desetnik Thomas Glavnikovich. Mihal Zaieta, desetnik. Miko, desetnik iz Posavia. Maliach, desetnik Bibaih. Matias Vgrin ziomah(!) jvnak. Vinkovihev baratach(!). Kapitanova 3 jvnaka. Bosgnakoviha jvnak. Petar Ognan. Mikda Dvanichkaich. Voivode Vkazina zlvga. Ognanev zestieh(!). Borachkoga jvnak. Matiasa Staneha jvnak. Štipan Siaia. Mihal Zvchivih. Jagodina jvnak. Barliz sin. Štipan Desanovih.. Bartol Mialinovih Jvrai Glavazti. Gargvr Prokvrator. Ivanah iz Mraelin. Thomaz Jolsevaeh, Jwriche voivode jvnak. Blaskoviha jvnak. Medven Posavach.

Savremena bilješka u ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigimc/ L. A. F. alt 119. 120.

119.

1532. 11. februara. U Innsbrucku.

Kralj Ferdinand dozvoljuje Senjanima, da mogu kruh i meso bez svake daće, i sol uz običnu daću slobodno kupovati i prodavati.

Ferdinandus diuina fauente clemencia Eomanorum, Hungarie. Boe-mie etc. rex, semper augustus, infans Hispaniarum, archidux Austrie etc, Fidelibus nostris, egregiis capitaneis, camerariis ac aliis quibuseunque officialibus nostris in ciuitate nostra Segniensi nunc constitutis et in futu-rum constituendis, presentes visuris salutem et graciam. Quoniam nos, cum ad supplicacionem nonnullorum fidelium nostrorum, nostre propterea fac-

Page 108: Monumenta 2

103

tarn maiestati, turn vero pro comtnodo et vtilitate fidelium nostrorum pru-dentum et circumspectorum iudicis, iuratorum, ceterorumque ciuium at; tocius communitatis eiusdem ciuitatis nostre Segniensis, id eisdem annuen-dum duximus et concedendum, vt iidem in ipsa ciuitate nostra Segni-ensi sales solutis soluendis, carnes vero ac panes sine omni solucione, durante nostro beneplacito emere, vendereque libere possint et valeant. Immo annuimus et concedimus presencium per uigorem. Quocirca fidelitati vestre harum serie mandamus firmiter, vt eisdem ciuibus nostris huiusmodi graeiosam concessionem nostram obseruare et obseruari faeere debeatis. Secus faeere non ausuri; presentibus perlectis, exhibenti restitutis. Datum in oppido nostro Insprwk. vndeeima die mensis februaru, anno domini millesimo quingentesimo tricessimo secundo, regnorum nostrorum Eomani secundo, reliquorum vero sexto.

Ferdinandus. Wylaky.

Original na papiru, odozdol je pritisnut srednji pecat kraljev. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

120.

1532. 13. februara. U Varaždinu.

Ban Franjo Bacan i neki hrvatski i ugarski dostojanstvenici pišu kr. kancelaru Tomi, biskupu jegarskomu, i Aleksiju Thurzu kr. dvor. sucu.

da dodju na sastanak u Papu.

Beuerenđissime, magnifiee, domini, domini et amid nobis honoran-dissimi. Salutem et nostri debitam commendacionem. Intelleximiis mentes vestrarum dominationum, quo nobiseum eonstitui đe rebusque imminen-tibus tractare cupiant: quod cum nos quoque non minus eque dominationes vestre cupiamus, statuimus omnino, vt cum eisdem constituamnr, quoniam certo perspicimus vestras dominationes veros esse Hungaros, commodum-que et vilitatem status huius miserimi regni corde syncero desiderare ac, curam eiusdem feruentissimam habere, sed ad diem et locum nobis per vestras dominationes signifficatum nullatenus venire possumus; decreuimus tamen, vt dominico(!) Oculi nunc futuro in Papa conueniamus, quo et vestre dominationes facile, si voluerint, aduenire possunt. Itaque si vestre dominationes đe die et loco ipso per nos prefixo contente esse possunt, illoque venire volunt, nobis quam citissime ad Wywar rescribant, illuc enim vnicuique nostrum res ipsa dabitur ad scitum. In reliquo vestras

Page 109: Monumenta 2

104

dominationes quam felieissime valere optamus. Ex Warasdin, feria tertia carnispriuii, anno domini 153¾.

Georgius Swlyok, episcopus. Franciscus de Batthyan. banns. Valentinus Therek de Ennyng.

Paulus Bakytth et Ludouicus Pekry, eapitaneus regie maiestatis.

ac Stephanus Maylath et ceteri.

Vani: ßeuerendissimo, magnifico, dominis, dominis Thome, epi-scopo Agriensi. ac cancellario regie maiestatis et Alexio Thwrzo, iudici curie etc., dominis et amicis nobis honorandissimis.

Original na papiru. Na rptu pritisnuto je šest pečata, kojima je bilo pismo zatvoreno. Potpisi su isto pismo, kao i tekst pisma. U c. i kr. kuć.. dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica.

121.

1532. 20. februara. U Zemču.

Aleksije Thurzo, kr. dvorski sudac sumnjiči pred kraljem neke hrvatske i ugarske velikaše.

Sacra maiestas, domine michi clementissime. Premissa fidelium seruiciorum meorum debita recommendacione. Erat nobis spes, quemad-modum eciam maiestati vestre fuerat significatum, conueniendi cum autho-ribus eonuenticularum in aliquo loco; illi tamen noluerunt nobiscum conue-nire ante dominicam Oeuli, hoc est ad Papam, isto vaframento, vt cum esset in propinquo et locus diete et ipsa conuenticula Berenhydensis, velle nolle cogeremur ire cum eis ad eum locum. Cras eonveniam dominum Agriensem et maiestati vestre id, quod visum fuerit significabimus; nichi-lominus cum ego et modo ob earn tantumodo causam hominem meuin satis idoneum ad nupcias domini Pekry, quo omnes predicti proceres conuenerant, misissem, vt istic aliquid explorare posset, quorsum tendatur cum ista conventicula, aliud tamen, quam quod antea ad maiestatem ve-stram scripseram, non potui intelligere, hoc est, quod nichil istic agetur, quod sit futurum in comodum maiestatis vestre, nam vereor, quod diabo-lus intrauit in cor aliquorum, qui nescio quas prefecturas et commoda ambiant et credunt maiestatem vestram iam omnino nichil posse; neque eciam hactenus intelligere potui, quod Johannite omnes sint conventicu-lam istam visitaturi, tempus eciam esse iudico, vt maiestas vestra se resol-uat, vtrum velit inhibire aut ađmittere, vt conveniant. Si enim maiestas vestra habet aliquam bonam et certam spem pacis aut induciarum cum Turca aut Johanne, extunc dignetur dare operam, vt ista conuenticula interumpatur aut prorogetur; nichil enim ex ilia aliud expectandum puto,

Page 110: Monumenta 2

105

quam novos tumultus, novas facciones, que possent presentes tractatus maiestatis vestre cum Turca, si qui tamen sunt, aut cum Johanne, impe-dire, et videretur agendnm cum Bakyth, vt ille posset a Valentino Therek separari, et sine maiestatis vestre licenćia, ne visitaret dieticulam Pekry a voluntate maiestatis vestre, et contubernio nostro non discedet; fortassis multi alii se nobis coniungent. Hec et alia quoque, que maiestati vestre hactenus de istis rebus scripsi, prout fides mea erga maiestatem vestr,am exigebat, id quod senciebam significaui, remitto me tamen ad sapientissi-mum iudicium maiestatis vestre, que cum fortassis ex varus locis intel-ligat fundamentum istius dieticule, seiet absque dubio rebus istius regni sui cousulere, ne aliquid detrimenti paciatur. Erat fama ex Constan-tinopoli, quod Sophi coniunxerat se cum quodam potente Tartaro rege Jaxil bassa, cuius filiam duxit Sophi in vxorem, et volebant isti duo Turco inferre bellum, dicebatur eciam, quod Turcus non detrectabat pacem cum christianis regis et quod magis intendebat Turcus ducere exercitum contra Sophi et serenissimum regem Portugalie, hec tamen scio maiestatem vestram cerebri fama cognoscere, et cum hys me maiestatis vestre cJemencie humillime recommendo. Ex Schempte, 20. februaru, 1532.

Fidelis servitor Alexius Thurzo.

Na rptu: Sacre maiestati regie, domino meo clementissimo. Cito. Cito. Citissime.

Bilješka: Hof.

Original na papiru. Na rptu trag pečata, kojim je pismo bilo zatvoreno. U o. i kr. kućn., dvor. i clržav. arkivu u Beru: Hungarica.

122.

1532. 5. aprila. U Pakracu.

Ivan Tah javlja Ivanu Kastelanoviću, da će Turčin provaliti u Hrvatsku. Moli ga, da mu otpusti oteta imanja. Despot srpski se takodjet

sprema. Egregie domine et frater nobis honorande. Salutem. Vt ex Uteris

eiusdem intelleximus, nouitates uos nullas habere. Habemus enim pro certo cesarem Thurcarum iam in itinere esse, et magis credimus ventn-rum quam non. Si quas nouitates habueritis, nos certos reddatis. Oum Ludouico Pekri ita loqui velitis, si eidem amicicia nostra placet, bona nostra remittat, alioquin flnita threwga quoquo modo poterimus, bona nostra rehabere volumus. Sed magis esset alter alterius amicicia frui, quam inimicicia. Ignotum est cui fortuna cedet. Oras deo volente ad Kristhalowcz ibimus et exhinc rectam(!) versus Gorbonok. Despotus ad

Page 111: Monumenta 2

106

plures partes tabernaculam figit et se in bonis aliorum fouet, terretque, sed si facere tentauerit, videbimus oeulis, et curam solicitam aduertemus. Interim, si que noua accident, nobis significetis. Valere vos optamus. Ex Pekrecz, feria sexta Pasche, 1532.

Johannes de Tah, gubernator prioratus Aurane etc.

Na rptu: Egregio domino Johanni Castellanff[i] de Zenthlelek etc.. domino et fratri honorando. .

Original na papiru. Pismo je bilo zatvoreno malim, pečatom, koji je otpao. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

123.

1532. 9. aprila. U Senju.

Toma Nemanić javlja Jeronimu Zadraninu, da Turci kreću u Hrvatsku i sve do Beča.

Oopia literarum lingua Oroatica scrip tar um.

Thomas Nemanyth iunior et seruitor vester commendatus.

Egregio ac electo necnon omni honore digno domino Hieronimo de Ja-dera, militi et capitaneo de1 Bakary detur.

Nobilis et egregie domine Hieronime. Noueritis, quod id, quod michi scribitis bene intellexi, videlicet, quod explorarem rei veritatem ab is(!) Mar-talosis, quo ire voluissent. Illi fatentur, quod voluerint ire ad oppida Gro-bnyky vel Bakary, non quidem, vt ilia capiant, sed si quid in circuitu capere possent et acquirere; preterea noueritis, qualiter aduenit mihi ho-die explorator meus, qui dicit, quod exercitus Thurcarum est paratus et vult exire hoc mense die 15. vel panim ante vel post ad capiendum oppi-dum Grobnyk, cum, vt fertur, aliqua pars muri illius cecidit; attamen quis nouit, quid ipsi cogitent. Hec scripsi pro prouincia Vinodoli. vt vnus alteri det ad noticiam et quod vnusquisque prouideat sibipsi. Preterea. noueritis, quod habeo noua, quod cesar mouit exercitum 15. mensis mar-cii, cum magna et incredibili potencia, hoc est cum milione militum et quod vadit per Sclauoniam, iuxta et penes Viennam et non ad obsiden-clum Viennam, et Ibraim bassa, et filius ducis recesserunt versus Jayczam,

1 Može biti i „in".

Page 112: Monumenta 2

10?

vt, faciant pontes in (lumine Sawe circa eondam(!) oppidum Kobas, ad primum diem Quadragesime. Ceterum zansak Zwonyczky et Mostarczky vadunt contra Byhegium et circumadiacentes partes, sansak vero Bozne vadit in Posegam inter Sawum et Drawum. Cesar Thurcarum fecit reuerfci naualem exercitum nee amplius erit. Preterea domine Hieronime, notifieo vobis tanquam domino at amico meo, deus nouit quid sit pro meliori faciendum, sed si quondam dominus meus, clominus comes nunc viueret, et darentur sibi octuaginta milia bellatorum militum, vellem, vt amima mea sic facile in paradisum intraret, sicuti posset facile de hoc inimico triumphare; nos autem vellemus eum propellere sine conflictu, quod est impossibile, nam oportet nos vel perire vel cum eo viriliter confligere. Datum Segnie, 9. aprilis, 1532.

Savremeni prijevod s hrvatskoga. U c. i Jer. kućn., dvor. i držav* arhivu u Beču: Hungarica.

124.

1532. 10. maja U Veneciji.

Nikola Jadrijević, kaštelan lupoglavski, javlja kralju Ferdinandu, da Alojzije Gritti, sin duzda mletačkoga, kani zauzeti grad Klis, koji nije

nikako opskrbljen.

Serenissime et invictissime rex et đomine, domine miehi semper graciosissime. Seruiciorum meorum humilima ac debita commendacione premissa etc. lam credo serenitati vestre constare, quomodo Aluisius. filius duels Veneciarum, optat et omnino velet habere pro se castrum sacre maiestatis vestre Clissium, pro quo quidem negocio dicti castri misit mee(!) magnificus đominus Petrus Crusich, comes dicti castri Clissiensis ad hunc dominum Veneciarum ac ad oratorem sacre cessare(!) maiestatis, qui magnificus dominus orator, vt quam primum apuli Venecias, duxit me ad consilium dicti domini, videlicet capitibus decern, vbi in persona prefati domini mei, comitis Petri, interogaui ipsum dominum Veneciarum, si est cum consensu et voluntate ipsorum, quod Aluisius, filius ducis Veneciarum vy et potencia sua velet et pretendit habere et expugnare dictum castrum sacre maiestatis vestre, et si ecciam(!) est de uoluntate ipsorum, quod familiares dicti domini Petri cum Uteris ex dicto castro ad ipsum non sinunt venire et notificare neccessitatem dicti castri, ad quern quidem ecciam castrum rectores Dalmacie non sinunt portare victualia. Vbi tunc coram prefato domino magnifico oratore cessaree maiestatis pre-fatus illustris dux Veneciarum respondit, quod non est cum voluntate ipsorum, vt dictus Aluisius Gritti debeat ipsum castrum opugnare, sed est voluntas nostra, quod ex locis et ciuitatibus nostris Dalmacie non debent ad ipsum castrum Clissiense victualia aliqua portare et de aliis dicta ca-

Page 113: Monumenta 2

108

pita decern dixerunt se velle respondere, a quibus nullara dum relacionem habere potuimus. Quamobrem presentes meas serenitati vestre ex parte prefati eomitis Petri volui dare et notificare, quod ipsum castrum est in maximo periculo et extrema necessitate, in quo victualia nulla, defensores vero pauci, fame oppressi et minime soluti, et si citto citto per saeram maiestatem vestram non fuerit provisum, profecto actum erit de ipso loco. Papa dixerat, et maiestas vestra ecciam dixerat vele providere, et vsquo ad hunc diem nichil provisum est; ideo si aliquit(!) mali contigat, iam maiestas vestra non potest die-to domino meo in occulis obicere, quod non fuerit sacre maiestati vestre pluries notificatum extremum periculum dicti eastri. Ex Veneciis, die X. maii, 1532.

Eiusdem saere maiestatis vestre humilis ac fidelis seruulus

Nicolaus, castellanus Lupogiaui.

Vani: Serenissimo et invictissimo principi et domino, domino Ferdi-nando dei gracia Eomanorum regi semper augusto, nee non Hungarie et Bohemie regi etc., ac archiduci Austrie et comiti Tirolis etc, domino "michi serenissimo et graciosissimo humiliter presententur.

Original na papiru. Na rptu trag pečata, kojim je pismo bilo mtvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

125.

1532. 29. maja. U Ujvar-u.

Ban Franjo Bacan pita Tomu, biskupa jegarskoga, kr. kancelara, i Ivana Katzianera. za šio ne odgovaraju na njegove izvještaje. Tuži se, što An

tun Banjf'y nije dobio plaće.

Reuerendissime et magnifi.ee, domini et amici nobis honorandi. Sa-lutem et nostri commendacionem. Nunciaueramus pridem vestris domina-cionibus per reuerendum dominum Albertum, prepositum, de nonnullis rebus rempublicam et regie maiestatis domini nostri clementissimi con-cernentibus, super quibus nullam relacionem a vestris đominacionibus aecepimus, ob quam causam relacionem nobis non fecerint, nescimus. Nos absque relacione redire đebuimus, vnde id a vestris đominacionibus merui-miiR, ignoramus; nunc vadit istac ad vestras dominaciones is magnificus dominus Antonius Banffy, frater noster, qui maiestati regie, domino nostro graciosissimo et seruiuit libenter et seruire cupit; iamque in proxime preterita maiori hebdomada duo anni preteriere, postquam ex mandato regie maiestatis per nos ad seruicia sue maiestatis est eonductus; qua-lem solucionem ab illo tempore habuerit a maiestate regia, ex eo domi-nationes vestre intelligent, qui nostro et ceterorum dominorum, de quibus

Page 114: Monumenta 2

109

vestris dominationibus nuncciaueramus nomine super conduccione gentium, si illis opus est, traetabit cum vestris dominacionibus, cum quo res quoque nostras et ceterorum dominorum illorum, secure transsigere poterint dominationes vestre perinde, ac si personaliter istic essemus; a quo do-minaciones vestre et statum harum parcium intelligere poterint, in quo pendeant; hostem enim dicunt appropinquare. In reliquo dominaciones vestras felicissime cupimus valere. Ex casro nostro Wywar, feria quarta in profesto sacratissimi Corporis Ohristi, 1532.

Franciscus de Batthyan, comes comitatus Castri ferrei etc.

Non enim ipse dominus frater noster rapinis vsus est, sed cum maxima difficultate equitum numerum, in quo erat conductus et vltra intertenuit, nunc quoque plene intertenet.

Vani: Eeuerendissimo et magnifico, dominis Thomo. episcopo Agri-ensi ac cancellario, et Ioanni Koczianer, suppremo capitaneo regie maie-statis etc., đominis et amicis nobis honorandissimis.

Original na papiru. Na rptu pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno* U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

126.

1532. 31. maja. U Lipi.

Kralj Ivan Zapolja pozivlje Franju de Dobo, da mu se kod dočeka Sulejmanova u pratnji pridruži, kamo je sazvao i ostale velikaše i

plemiće.

Ioannes etc Necesse est et pro bono huius regni nostri, et pro con-servatione de tranquillitate omnium vestrum, constitui personaliter cum potentissimo caesare Turcarum iam adveniente, quo cum, ut pro digrii-tate et honore nostro đecentius et honorificentius convenire valeamus, scripsimus ad dominos praelatos et barones ac regni nostri proceres, et ad potiores etiam nobiles omnium comitatuum, ut et ipsi eo tempore nobis-cum esse debeant, inter quos volumus fldelitatem etiam tuam interesse. Quapropter tibi harum serie sub nota perpetuae infidelitatis mandamus firmissime, ut receptis praesentibus tu quoque ad festum nativitatis beati Ioannis Baptistae proxime venturum ad civitatem Pesthiensem, vel ubi-cunque tunc nos, deo duce constituemur, venire modis omnibus debeatis cum tali apparatu, quo oeculis nostris te gratiose intueri possimus: ser-us.

Page 115: Monumenta 2

no in hoc poena sub praemissa nulla ratione facere praesumas.- Datum in civitate nostra Lyppa, 2-do die festi sacratissimi Corporis Christi. anno eiusdem 1582.

Georgius Pray: Epistolae procerum regni Hungariae II. p. 15.

127.

1532. 4. juna. U Mihovil.

Ivan Püchler preporüca kralju Ferdinandu, da grad Stenišnjak dade knezu Gjuri Frankopanu Slunjskomu, jer prijeti dogibelj, da će doći u

ruke pristaša Ivana Zapolje.

Allerduchleutigister, grossmechtigister khönnig, allergenedigister hern Ewer khunigeliche Maiestet etc. sein mein vnderthenig, schuldig vnnd

phlichtig diennst in allervnnderthenigister gehorsamb berait. Ewer khuni-gelichen Maiestet etc. als meinem allergeneđigisten herrn gib ich in alJer vnnderthenigister gehorsamb auch aus schuldiger pflicht zuuernemen, als etwo vor verschine jar Khenesey Laslaw mit thodt abganngen, vnder jme ainen sun mit namen Khenesey Perennetz vnnd ain thochter klain vnerzogen auch jnnen ainen gubernator mit namen Hasehadi Dioenisch verlassen, welicher Khenesey Ferennetz vor verschinen tagen auch von diesem jamerthall verschiden, vnnd also sein schwesster gelassen. Nun hat bestimbter gubernator Haschadj Dionisch praktikhen mit Nadischye Thomasch auch beratschlagen sich. wie sy die gemelt jungkhfra^v gen Hungern ainem herrn vnnder dem Way da verhewreten mochten vnnd wolten darclurch dj geschlosser vnnd gueter, so gemelter Khenesey verlassen, vnder des Wayda gewalt khämen. Auf das ist -graf Georg zum Slun zw mir ankhummen, damit solich hanndlung vnnd posz practikh verhuet vnnd vermiten beleiben wurden, mir furgeben vnnd verstenndigt. wie gedachts graf Georgen zum Slun vnncl des erst beruerten Khenesey Laslaw mueter zwo schwestern gewesst, derhalben er der negst vnnd gesybter monserb ist vnnd verhofft nicht vnpillichen zw sein mich dar-auf ewer khunigelichen Maiestet etc. als seinem allergeneđigisten herrn vimderthenigklichen zw schreiben gepeten, als ain geschlosz jn Krabathen mit namen Stanischnikh. so vormals den grafen von Franngepan zwge-horig gewest. auch von jnnen herkhumbt; als sich aber sachen zwtragen, das es in der Khenesey hennden khumen vnnd ain zeit lang hinen "ge-habt, vnnd nun yeczo daran stet, damit es vnnder des Wayda gewalt vnnd hennden khumen mocht, damit ewer khunigeliche Maiestet etc, ge-clachten grafen solich geschlosz aus genaden zwsteen liesen, dan er soli-ches in sein gewalt durch practikhen vnnd in annder weg zw bringen wesste. Nachdem aber gemelter graf yeczo der maisten ainer jn Krabathen ist, auch wo jme ewer khunigeliche Maiestet etc, solich geschlosz zwsten

Page 116: Monumenta 2

I l l

lassen vvurden, vill posz practikhen so yeczo jn Krabathen durch den Way da, Tburkhen vnnd annder ewer khunigelichen Maiestet etc. wieder-wertigen gepraucht vnd beschechen audi mer hanndlungen desster stat-licher verhuet vnnd bey andern grafen vnnd eđllpersonen abgeliiut jrin ansechung soliches alles zw bedenkhen, hab ich beruerten grafen sein anlanngen nicht abschlagen mtlgen noch khunen, jst darauf an ewer khunigeliche Maiestet etc. mein vnnderthenigist piten, ewer khunigeliche Maiestet wellen jne hierynnen genedigklichen bedenkhen vnnd beuolhen haben. So ist gemelter graf des vnnderthenigen erpietens, wo jme ewer khunigeliche Maiestet solichen flekhen geben, nachdem ewer khunigeliche Maiestet jme in dj sieben thausend gulden, so er in zeit der verwaltung des herm Niclassen Jurischicze wer khunigelichen Maiestet etc. gediennt, schuldig beliben sein, soliche suma anforderung gegen ewer kunigelichen Maiestet etc. vallen zwlassen. audi sich hinfuran ewer khunigelichen Maiestet etc. mit aller vndertheniger diennstperkhait erzaigen vnnd be-fieisen. Nun will ewer khunigelichen Maiestet etc. an solichen flekhen nicht wenig sonder mergklichen gelegen sein. wo er vnnder des AVaicla gewalt gepracht wurde, des dan der allmechtig verhueten welle. aber meines achtens war vill pesser audi ewer khunigelichen Maiestet dersel-ben lannden nuczlieher, damit gemelter graf solich geschlosz ainnemen vnnd zwhennden bringen mocht. Demnach pit ich nochmals ewer khunigeliche Maiestet in aller vnnderthenigkhait, wellen also gedachts g rafen audi seiner vorfordem lanng gethanne getrewe diennst genedigklichen bewegen vnnd jnne also beuolhen vnnd hedenken. Mit vnnderthenigen pit vnib genedige antwurt, dan ich trag sorg, gedachter graf werde nicht feyhern wie er solichen flekhen in sein hennden bringen möcht oder wertit, derhalben war guet. damit jme ewer khunigeliche Maiestet etc. also das aus genaden zwgiib vnnd liesen damit wurd er erhalten vnnd sich hinfuran ewer khunigelichen Maiestet vnnderthenigklichen zwdiennen befieisen. Der ich inich ewer khunigelichen Maiestet als meinem aller-genedigisten herrn sambt jme in aller vnnderthenigister gehorsamb thuen beuelhen. Datum Mauhaw, am vierten tag Juny, anno etc. im XXXII-ten

Ewer khunigelichen Maiestet etc.

vnnderthenigister vnnd gehorsamber dienner Hannsz Puchler.

Vani: Dem allerdurchleuchtigisten, grossmechtigisten fursten vnd herrn, herrn Ferdinanden Eömischer auch zw Hungern vnd Behaimb etc. köning, jnfant in Hispanien, ertzherzogen zw Osterreich, hertzogen zw Burgundy, Steyer, Khernten vnd Crain, marggraue zw Merhern vnd graue zw Tirol!, meinem allergenedigisten heiTn.

Original na papiru. Na rptu pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. TJ c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica.

Page 117: Monumenta 2

112

128.

1532. 5. juna. U Mihovu.

Ivan Pilchler javlja kralju Ferdinandu, da Turci dolaze u Gvozdanska ka knezu Nikoli Zrinskomu na sajam. Prijeti pogibelj, da će rude u Gvozdanskom doći u turske ruke. Pita jeli primio pismo Zapolje upra

vljeno na francuskoga kralja. Javlja, da Turci kreću na Hrvatsku.

Allerdurchleuchtigister, groszmeehtigister khonnig, allergenedigister herr. Euer khuniclichen Maiestet etc. sein mein vnnderthenig schuldig vnnd phlichtig dinnst in aller vnderthenigster gehorsamb berait. Euer khuniclichen Maiestet gib ich vnnderthenigclichen zuuernemen. wie ich glaublichen bericht, das sich graf vom Serin vili pösser hanndlungen vnderstet, nemblieh mit dennen Thironnern, welich auf den glait von Camenngradt zw jme gen Gwoszdannszkho ankhumen vnnd tegklich er-scheynnen daselbst jnen wocbenmarkht mit khaufen vnnd verkaufen halten, darober nun zum gueten taill die Krabathen sich beschwarn auch mislich vnnd groslich zwbeschwarn ist, das soliehes in die leng zvv khainem guten raichen, zwgedenkhen, so wirdet in Krabathen auch jn annder euer khuniclichen Maiestet landen niehts so haimblich hanndlungen furgenu-men, so erjnndern sy sich daselbst, weliche handlung meines bedunkhens, wie dan eur khunicliche Maiestet genedigklichen ermessen mag, nicht erleidlichen ist, dan dj Thironnen mochten so lang mit practikhen mit beruerten grafen vmbgeen, das er vmb seine hewser vnnd perkhwerch khumen, daraus eur khunicliche Maiestet etc. derselben landen vnnd leu-ten zw merklichen nachtail raichen vnnd eruolgen mocht. Nun khan ich nicht wissen, ob bemelter graf vom Serin diše hanndlung mit denen Thironnern mit zwlasung oder zwgebung eur khuniclichen Maiestet etc. hanndlt oder nicht, dan wo ich wissen hete, das nicht mit eur khuniclichen Maiestet willen vnnd maynung war, wolt ich den beruerten Tür-khen fiirwarten vnnd ainen tag auf den kirchtag khummen; demnach pit ich eur khunicliche Maiestet jn aller vnnderthenigster gehorsamb, eur khunigcliche Maiestet wellen mich hierynnen aufs eest eur khunigclichen Maiestet maynung genedigklichen erjnndern.

Ich hab den vergangenen tag ainen beuelch des Iheronime Laschko, so von dem Wayda zw dem khonig von Frannkenreich in podtschafft ge-senndt worden, von eur khunigclichen Maiestet auszganngen empfanngen, darynnen mir eur khunigcliche Maiestet mein pesst aufsechen vnnd nach-frag zwhaban, ob er zw ewer khunigclibhen Maiestet hennden gepraeht werden mocht, welichen beuelch ich vnnderthenigklichen nachgelebt, dar-auf vonnstundan auf alle pitsz bestelt, auch in Krabaten allennthalben in gehaimb practikhen aufgericht der hofnung vnd vuuersicht, wo er nicht-durch der Thironnern landt seinen haimbzug nemmen, sonnder an dennen orten khamb, das solicher zw ewer khunigclichen "Maiestet hennden ge-bracht werden vnnd nicht dauon khumen soil.

Page 118: Monumenta 2

113

Neunzeitungen wais ich ewer khunigelichen Maiestet niehts ann-derst zw schreiben, allain das dj khundtschafften ann disen orten lautn, wie sich der Thurkhisch khaiser nunmals erhebt vnnd sich gen Drinopolye verfuegt; ewer khunigelichen Maiestet etc. potschaft graf von Nagrol vnnd herr Joseph sein daselbst hin zw jme aufs eyllenndist angezogen; die Woszner sein auch erfordert vnd jren anezug genomen. Wolt der almechtig, das ich an disen greniezen mit ainer mereren annzall krigszvolkh versehen war, wolt besechen, das ich yezo an disen orten etwas fruchtpers lannd vnnd leuten zw guet hanndlen vnnd auszrichten möcht, wiewoll ich mit dennen edll vnnd ianndtleuten in handhmgen vnnd practicierung ste, aber es will nyemandt anziechen vnnd klain ansechen haben, so ist mir mit solichen klainen volgkh, so ich yeczo vnwirdiger zuuerwalten hab, gar wenig nucz vnnd guets auszzurichten. Thue mich darauf ewer khunigelichen Maiestet etc, als meinera allergenedigisten herrn jn aller vnnderthenigister gehorsamb beuelchen. Datum Mauehaw. den V-ten tag Juny, anno jm XXXII-sten.

Ewer khunigelichen Maiestet

vnnderthenigister vnnd gehorsamber dienner Hannsz Puchler.

Vani: Dem allerdurchleuchtigisten, grossmechtigisten fursten vnnd herrn, herrn Ferdinanden Eomischer auch zw Hungern vnd Behaimb etc. konig, jnfant in Hispanien, ertzherzogen zw Osterreich, hertzogen zw Bur-gundj, Steyr, Kherndten vnnd Orain, marggraue zw Merhern vnd graue zw Tyrol!, meinem allergenedigisten herrn.

Original na papiru. Na rptu pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

129.

1532. 11. jula.

Simun, biskup zagrebački, pozvan od kralja Ivana Zapolje, da se njegovoj pratnji kod dočeka Sulejmanova pridruži, piše Tomi Nadaždu „feria quinta post oetauas visitationis Mariae" medju ostalim: „Oertum est, nos cum caesare Turcorum constitui nullo modo volumus, nisi, quod deus

avertat, ligatos nos duxerint".

Georgius Pray, Epistolae procerum regni Hungariae II. pag. 15. sub nota.

MONUMENTA XXXVIII.: MONUM. HABSBURGICA II. S

Page 119: Monumenta 2

114

180.

1532. 29. jula. U Gjuru.

Pavao Baldć javlja (Ivanu Katzianeru?), kuda i kako polazi sultan Sulejman u Ugarskoj. Pita, na koju li će on stranu sa svojini ćelama

krenuti. Svjeiuje neke mjere za obranu od turske vojske.

Generose domine etc. Scripseramus diebus preteritis ex relatibus amici mei, quod cesar Turcarum non esset uenturus per Danubium, nec iuxta Danubium, nisi per Simigium iuxta arcem Kanissa, unde circa Pa-thaly et sic in Germaniam, quod nec nos, nec dominacio vestra credere poteramus, quod tamen semper in animo nostro uoluebamus. Sicut amicus ille nosier nobis scripserat, habemus nos unam arcem in Simigio, Laagk vocatam, similiter magnificus dominus Valentinus Derek(!) aliam Somogwar vocatam, ex quibus dum nostri, dum et domini Derek serui-tores uno Sabatho proxime transacto in possessione Zomayam non procul a dicta arce nostra distante unum Turcam iuuenem ex exercitu Boznen-sis zangzagk Wzrembegkh vocati apprehenderunt, nobisque miserunt, a quo omnia perscrutati sumus. Dicit is Turcus iuuenis, quod imperator Turcarum Trauum fluuium trayeeit, cuius cesaris antecessor Wzrimbegkh, zanzakh Bosnensis, et Mehmetwegkh, zanzagkh Weilgradi; Mechmetwegkh a parte sinistra incidit, Wzrembegh a dextra, cum quibus una Tartari. Sed erat contentio inter hos binos zanzagkh de antecessione, quia saltern zanzagkh Bosnensis Wzrimbegkh erat electus antecessor, sed tandem facta contentione Mechmetbegkh suplicauit cesari et sic ipse quoque in societatem Wzrimbegkh additus est, vt esset antecessor.

Nunc itaque prefatum Turcam iuuenem captiuum ad dominacionem •vestram(!), a quo eadem coram plura intelliget, qui refert, quod iam Turci prefati antecessores peruenerunt vsque ad arcem Kanyssa, videlicet prefati bini zanzakh cum Tartaris, post quos incedit Imbraim bassa, post hunc cesar Turcarum, nec Turcarum cesar est venturus iuxta Danubium, ut et ille noster amicus scripserat.

Idem iuuenis Turcalis dicit, quod Turci a cesare ipsorum habeni in edictum(!) iirmissimo, ut nullum in hoc regno Hungarie audent apprehen-dere nisi emit(!) more solito, ut solet cesaris Turcarum exercitus ire et quicunque, inquit furtiue aliquem apprehendit captiuum in. hoc regno Hungarie et in castra cesaris inducit, tali Turco cognito mox pro uno Hungaro captiuo Turcus decolatur, nec tali Turco parcitur.

Ex quo ipse Turcus est iuuenis, ipse eonatus cesaris ipsorum potuit intelligere, ad quas partes esset iturus, nisi ultimum ipsum interogauimus, an ipsorum cesar Wiennam iret, respondit hec: Cesar, inquit, Turcorum ibit ad querendum conflictum et festinat, nec permitet hos Ohristianos inuicem congregari ad conflictum. Earn ob rem iam videt et intelliget dominacio vestra. Turcarum imperatorem non esse uenturum iuxta Danubium uel ad partes illas, ut prius amicus noster nobis scripserat, licet homo noster. quern ad prefatum amieum nostrum miseramus, nondum

Page 120: Monumenta 2

,115

rediit ad nos. nee scimus, an sit interfeetus uel quo deuenerit, sed hoc magnifica dominaeio vestra pro certo uere et certius credat, quod Turca-rum cesar iam iam contra nos proficiseitur per illas partes ut diximus ut ubi uenietque repente. ^ -

Eogamus earn ob rem et pro amore dei maxime magnificam domi-naeionem vestram, velit hoe imperatori et cesari nostro eito, eito, citissimfe significare(?), ut sue maiestates citissime tan to immani hosti resistant.

Preterea rogamus dominacionem vestram, velit nobis per hunc nostrum seruitorem nuntiare, ad quas partes iam nos eamus cum nostro exercitu ad regie'maiestatis seruitia, si ad arcem domini Bathiany Bibar, uel si ad Nouam ciuitatem, aut Zabariam, ut possimus aliquam particu-lam ex Turcis lacerare, aut Wiennam, uel quocunque dominaeio vestra mandauerit, ut eamus. ' ; '

Griti iterum Budam venit; est quoque aliqua copia equitum, sed non magna; habet etiam nazadistas.

Dominaeio vestra Wiennam absque gentibus non relinquat, cum Posoj-nio similiter et inprimis, ut naualis expeditio prompta sit.

Castrum Oomorn facile posset cum ducentis peditibus conseruari, ne relinqueretur. . -

Postremo velit dominaeio vestra present! nostro familiari in omnibus, quasi ore proprio loqueremur, omnimodam fidem adhibere. Ex Jaurino, feria secunda proxima post festum Jaeobi, XXXII.

Paulus Bakith.

Vltimum, si tanta expeditio naualis Turcarum est Bude, ut nos intel-leximus, et similiter tarn maxima naualis expeditio esse regie maiestatis, ut nobis Nicolaus Eauber retulit, dum nobis uidetur (ex quo cesar ita repente ad Germaniam profectus est), vt hec naualis expeditio regis nostri statim contra hanc Turcorum naualem expeditionem Budensem descen-dat, quibus profligatis recta uersus Belgradum eant; et si dominaeiotii vestre uidetur, nos etiam cum illis ibimus, in hoc et mens Turcarum imperatoris ualde alucinaret ac deueniret; indubium nihilominus tamen regia maiestas et cesar noster conüictu terrestri contra imperatorem Turcarum precedunt, experiunturque fortunam.

Vereor autem maxime, ne dum ipse cesar Turcarum ad conflictum tjuerenclum tantopere festinat ascendere, exercitus domini nostri regis, at-que cesaree maiestatis euanescat et confundetur, nam Turcis(!) maximo apparatu eos imparatos si offenderit, non solum Germani non descendant, sed etiam illinc, ubi sunt, longius progredientur.

Savremeni prijepis, u arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 121: Monumenta 2

116

131.

1532. 31. jula. U Varaždinu.

Ltcdovik Pekri moli kralja Ferdinanda, da mu doznači zasluženu plaću. Turci su s one strane Drave. Slijedi riješenje: obećanje kraljevo.

Serenissime princeps, domine, domine michi elementissime. Post seruicionim meorum in graciarn maiestatis vestre humilimam commenda-cionem. Eecordetur maiestas vestra graciose, qualiter et quanta solicitu-dine ego superiori tempore Prage maiestati vestre suplicauerim, vt maiestas vestra consideratis meis fidelibus seruieiis eidem cum rerum et bono-rum meorum non exigua iactura exhibitis, michi seruitoribusque meis solucionem facere dignabatur, sed nichil preces mee apud maiestatem vestram obtinuerunt. immo exhaustus expensis contiata peeunia aliena. ad seruitores meos descendere sum coactus. Nichilominus, vt maiestati vestre contra religionis christiane hostes atrocissimos seruire possem, per impi-gnoracionem rerum mearum seruitoribus meis aliquam feci solucionem, sicque illos retinui, sperans maiestatem vestram solucionem michi factu-ram vel Uteris suis demandaturam, quid michi foret faciendum; tamen maiestas vestra nedum peeunia me prouidit, verum nec literas ad me tanto tempore dare dignata est. Cuius rei causam, nec diuinare quidem possum, quandoquidem maiestati vestre ab inicio semper corpori et rebus non parcens, fideliter et probe seruiui, et nunquam aliquid tale me ad-misisse memini, vnde indignacionem maiestatis vestre promeruissem. lam autem res in hoc(!) statum deuenit, vt inter cesarem Turcorum et me saltern fluuius Dravi est interpositus; quorsum intendat nescio, tamen ter-ram hane et vias omnes ita occupauit et occlusit, vt quoquo modo nitar, ad maiestatem vestram per iter directum ascendere nequeo, nisi si graui-bus expensis, que michi certe desunt, per Lyncium ascenderem. Suplico igitur maiestati vestre tamquam domino meo clementissimo eamque per immortalem deum obsecro, dignetur mihi Uteris significare. quid me fa-cere maiestas vestra voluerit; frequenter ettenim aulM quoque maiestatis vestre in hys partibus existentes rogatum ad me mittunt, an habeam ali-quod a maiestate vestra mandatum vel solucionem, et an placerent serui-cia eorum maiestati vestre: ego tamen nichil preter spem gracie maie-stetis vestre illis polliceri potui. Deus optimus conseruet maiestatem vestram incolumem, et donet illi contra inimicos crucis Christi victoriam, cui me et seruicia mea iterum humilime commendo. Ex arce mea Varas-diensi, tricesima prima die iulii, anno 1532.

Eiusdem serenissime sacre maiestatis fidelis seruitor Ludouicus Pekry de Petrowyna.

Vani: Serenissimo principi, domino, domino Ferdinando dei gracia Romanorum ac Hungarie, Bohemieque etc. regi, domino nostro clementissimo.

Page 122: Monumenta 2

117

Na rpturiješenje: Kunigliche Maiestet geb jm auf dieses schrei-ben zuerkhennen, daz kunigliche Maiestet ob seinem erpieten vnd daz er seine diener erhalten genedigen gefallen hab, sein Maiestet gedenkht jn auch nitminder als vor gnediclich zugebrauchen, sein Maiestet hat jm zu etlichmalen darumb geschriben. solchs anzaigt vnnd begert, daz er kumen sol, wie es aber zuegeet, daz jm dj brief nit worden, kan kunigliche Maiestet nit gedenkhen, zum wenigisten sollen jm von den Hun-grisehen riiten, denen dj kunigliche Maiestet auch beuolhen hat jm vnnd andern getrewen zuschreiben, jr brief worden sein, dan er sol nit achteh. daz dj kunigliche Maiestet sein als eines trewen diener vergessen vnd jm nit geschriben hat, sein Maiestet wil auch nit zweifeln jm werden dj brief sider zuekumen sein, ob es aber nit wer bescheen, so beger kunigliche Maiestet noch an jn, das er sich von stund an zu jr Maiestet auf daz land ob der Enns zue den nagsten do er sicher getrawt durch zukumen, erheb, vnd aufs maisst, so er kan und mag rynnger pferd mit jm fuer, oder aufbring vnd beweg hernach zuziehen, dergleichen mit anndern kuniclicher Maiestet dienern vnnd vnderthanen als Keglowyth, Castellanfy vnnd andern, die er wais, hanndl, daz sy auch kumen vnd ander mitbringen, dann sy sollen die zalung auf sy all gewis vnd von stunđan zu jrer ankunfft an abgang vnd sicher haben danim jm gar nit zweifeln sol, das er kuniclicher Maiestet darjnn vertraw vnd sich mir aufs poldist filrder.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica.

132.

1532. 7. augusta. U Loboru.

Petar Keglević, Ivan Kastelanović, Stjepan Deshazy i Ivan Svetački mole kralja Ferdinanda zasluženu plaću, da uzmognu braniti se od Turaka. koji su već provalili u Ugarsku. Javljaju, da je Ivan Zapolja u Gjitli.

Slijedi riješenje, kojim im kralj obećaje nagrade. Serenissime rex, domine, domine noster clementissime. Fidelium

seruiciorum nostrorum post recomendacionem. Clare, serenissime rex, constat. Thurcarum cesarem iam regnum Hungarie invasisse gladio ignique iterque suum versus regnum maiestatis vestre ac tocius christianitatis regna dirigere. Serenissime rex, nouit vestra sacra maiestas, quanta fide-litate a principio regiminis maiestatis vestre regni Hungarie semper cum omni fidelitatis constancia seruiuimus, neque propriis parcendo personis, nee bonis hereditariis rebusque nostris, omnia temptauimus penes fideli-tatem maiestatis vestre et pronunc vt veri et fidelissimi. seruitores optamus oupimusque 'seruire serenissime maiestati vestre cum efusione. sanguinis

Page 123: Monumenta 2

118

nostri, ad quod se paratos tenemus; sed serenissime princeps, est vnum quod obstat, inprimis, quod pro fidelitate maiestatis vestre in bonis nostris hereditariis per emulos nostros ac Turcas combusti sumus, in rebus-que nostris defecimus et penitus exhausti sumus; alia causa est, quod iam quintus agitur annus, quod a maiestate vestra nullam solucionem accepi-mus, et nequaquam ad seruicia maiestatis vestre propter maximam penu-riani cum seruitoribus nostris proficisei possumus; si enim in hoc regno maiestatis vestre Hungarie ipse conflictus esset, extunc quantum facultatis nostre esset, fidelia seruicia maiestati vestre prestare parati essemus, provt sumus, sed ad partes Germanicas facultatem non habemus, vt condueere gentes nostras valeamus, absque maiestatis vestre solucione. In quo suppli-camus maiestati vestre, dignetur maiestas vestra graciose providere erga nos, vt nunc quoque sicut et a principio fidelia seruicia maiestati vestre prestare queamus, cum efusione nostri sanguinis, ad que se paratos offerimus, nam, serenissime rex, maiestas vestra aliis suis seruitoribus varia donauit, officja, puta aliis episeopatus. abbacias et bona hereditaria amplissima, a;C. prouentus, aliis vero tricesimas contulit, nos vero neque aliquibus pro-uentibus neque ipsa solucione in tantum vestra prouidit, nee intuita est, nam si vnum ex istis habuissemus a maiestate vestra, credimus iam lateri maiestatis • vestre dudum adhesissemus, et que maiora potuissemus. ea exhiberemus seruicia, neque in tantum vestram solicitaremus sedulo. sed ipsa sumpna cogit nos penuria, nam in propriis expensis gentes nostras ad fidelitatem maiestatis vestre conseruauimus. Insuper graciosam a maiestate vestra relacionem expectamus, Datum in castro nostro Lobor, feria quarta proxima post festum transfiguracionis domini, anno eiusdem 1532.

Eiusdem serenissime maiestatis vestre fideles seruitores

Petrus Keglewych de Bwsyn. Johannes Oastellanfi de Zenthelek(l). Stephanus Deshazy de Zomzedwara, ac Johannes Zemchey de Zemche.

Vani: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando dei gratia Romanorum, Hungarie, Bohemie etc, regi, domino clementissimo dentur.

Prileži ceduljica: Johannes Scepusiensis est in Gywla cum paucis, intendebat ire intra paucos dies in Transilvaniam, que provincia est in summa desperacione, in confiniis Turcarum non sunt nisi officiales et gentes solite, alia nova scitu digna non occurunt.

,, Na rptu rijesenje: Fiant gratiose, daz khunigcliche Maiestet jr erlich gemuet vnd getrew naygung lob vnd darab ein sonder hoch gefallen hab, vnd hab bei seiner Maiestet mer ansehens vnd angenäm, so sy das aigner bewegnus thun werden so sy sein Maiestet het ersucht; sein Maiestet'well es auch in alien gnaden zuerkhenen in gnedigen bedenkhen haben, vnd dieweil gleich anheut gellt zu jrer vnd ander bestellung ge-

Page 124: Monumenta 2

119

ringer pherd durch den legaten(?) weggefertigt sei, vnd jnen khunigcliche Maiestet selbs cleshalb gesehriben wie es jnen denn zuokummen wirt, so sey seiner Maiestet begern, daz sy also khumen zu jr Maiestet dienstes aufs aller eylendist gen Badkerspurg, da welt daz gellt eher verhanden vnd daz sy mit jnen bringen aufs maisst so sy jmer können von pherden vnnd annder jr freundt vnd nachpern auch darzue bewegen wie denn per alias auch gesehriben ist.

Original na papiru. Na rptu su pritisnuta četiri pečata, kojima je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beru : Hungarica.

133.

1532. 14. augusta. U Szombathely-u.

Ludovik Pekri piše kralju Ferdinandu, da je primio pismo njegovo, kojim mu se nalaže, da dodje u Krems. On će i ostale obavijestiti o tom

nalogu. — Javlja, da Turci potsjedaju Kiseg. . .

Sacra regia maiestas, domine et domine michi clementissime. Post iidelium seruiciorum meorum commendacionem. Literas et mandata maiestatis vestre intellexi, que michi allati sunt hodie in profesto videlicet asumptionis beate virginis ad opidum Zombathhel, in quibus maiestas vestra michi mandat, vt ego turn meos homines, turn eciam aliorum serui-torum vndequaque leuare et ad opidum Orembs se sine dilacione conferre deberem; profeeto, domine graciosissime, ego simul et alii seruitores maiestatis vestre expectauimus, vt maiestas vestra prius nobis talem informacionem et mandatum fecisset, quo melius et comodius se ad seruicia maiestatis vestre preparare potuissemus; multi eciam seruitores maiestatis' vestre mecum turn personaliter, turn per homines sunt constituti sciscitan-tes. an habeant me medio aliquam informacionem a maiestate vestra et quid eos agere oporteat. Ego tamen nil certi illis respondere sciui, quia nullam habui informacionem a maiestate vestra, solumodo semper eos solicitatus sum, vt se paratos teneant. donee mandatum habebunt a maiestate vestra, Domine graciosissime, si maiestas vestra me, quum personaliter fueram aput maiestatem vestram Prage, me bono ordine et informacione remisis-set, potuissem assecurare maiestatem vestram, vt bonum numerum homi-num ordinare sciuissem, qui venissent ad seruicia maiestatis vestre, tarn pro pecuniis, quam eciam sine pecuniis; nihilominus tamen mox perlectis Uteris maiestatis vestre misi ad omnes, vt sint parati et accinguntur ad locum per maiestatem vestram deputatum; sed credat maiestas vestra, quod in tantum sunt inopia contriti, vt vix quibunt ipsorum homines tenere. Sed domine graciosissme, michi bonum videretur, vt maiestas vestra mandaret capitaneo Stirie, vt nobis tantam solumodo expensarum daret, quibus ad

Page 125: Monumenta 2

120

locum iam dictum peruenire possemus, quia, vt predixi, non habent qui-bus homines ipsorum e loco mouere; ego quoque postquam redii a maie-state vestra cum maxima dificultate homines meos retinui, ex quibus multi me reliquerunt ob nonsolucionem. Nihilominus tamen domine cle-mentissime in quocunque seruire potero maiestati vestre, paratum me offe-ram iuxta posibilitatem meam quam maiorem et in seruiciis maiestatis vestre totis meis viribus, nulli rei parcendo interesse paratus volo; impo-sibilitati autem mee scio vestra maiestas non imputabit.

Nunc quoque domine graciosissime, tarn propinquam posui vicini-tatem cum cesare Turcharum, vt inter me et castra cesaris non interest media pars vnius miliaris; sum hie in Zombathhel, Tureus autem iacet in campo et obsedit castrum Kwzegh, ipsius Mikulich, seruitoris maiesta-tts vestre et fortiter oppugnat; sed hue vsque nil proficere potuit. quia ab intus quoque viriliter resistunt; iam sextus est dies, quod obsedit illud castrum, ego quoque huic cum hominibus meis omni die dei auxilio satis dampni iuxta posse meum facio; habeo enim multos captiuos Turchas, multos eciam trucidari feci, quum vrget me necesitas illico in castrum me confere; imposterum quoque ab aliis audiet vestra maiestas, quod seruiui hac via vestre maiestati. Suplico igitur maiestati vestre humilime, quatinus de omnibus negociis vestra maiestas michi citissimam relacionem et informacionem dare dignetur, vt sciam me ipsum reliquosque tempori aptare; vestram maiestatem altissimus conseruet felicem, meaque fidelia seruicia in graciam maiestati vestre commendo. Datum in opido Zombathhel, im profesto asumpcionis beate virginis, anno domini 1.532.

Ludouicus Pekri etc.

Vani: Sacre Eomanorum, Germanie, Hungarie, Boemie etc. maiestati regie, principi Hispaniarum, archiduci Austrie, domino, domino michi graciosissimo.

Biješenje: Er wirt nun wissen tragen, daz gellt hinein gefestigt ist vnd verhanden vnd on zweifel darauf zu der bestellung kumen auch aufs meistt er khönnt hat annder mit sich bracht, khunigcliche Maiestet haben seiner trewen dinst vnd gutwilligkait gut wissen, weln in gnaden beden-khen, daz er da auch thue wie seiner Maiestet genedig trewen ist etc.

Original na papiru. Na rptii pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno'. U c. i kr. kućn., dvor. .i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

134.

1532. 14. augusta. U Kör mend u.

Ludovik Pekri piše Tomi Nadaždu o potsadi Kisega.

Magnifice etc. Ante adventum caesaris Turcarum scripseramus do-minationi vestrae, ut eadem nobiseum constituta fuisset. sed nescimus,

Page 126: Monumenta 2

121

quid erat- in occasioned quod nobiscum constitui vestra dominatio non voluit, proficimm forsan fuisset nobis omnibus, et huic regno, nunc quo-que non postponendum arbitramur fore. Caesar fortiter oppugnat castrum Keuszegh, et illi, qui intus sunt, viriliter se defendunt, sic, ut jam multi prostrati sint sub castro. Nos autem tarn propinguam vicinita-tem cum caesare feceramus, ut non nisi intersit unum milliare. Venera-mus ad Zombathely, ipse autem Turcus illic in campo castra metatus fuerat; fuimus quoque illic 4 diebus, et, deo adjuvante, satis praedae cepimus, turn captos, turn etiam multos truncari fecimus, Sed quod sic illis propingui fuimus, nee recedere vult, nisi capta arce Keuszegh. Veni-mus hue ad Körmend, in posterum viso negotio, quern finem ha-bebit, iterum vertemus aliquo. Eogamus idcirco dominationem vestram, quatenus eadem nobis significet, ubi erit vestra dominatio, ac etiam dominus Maylath. Bonum esset, ut praediximus, nos convenire, et.de rebus nostris providere, quod nunc tempus instat acceptabile. —• — Datum in Körmend. in vigilia assumptions b. virginis, 1531.

Ludovicus Pekri.

Georgius Pray: Epistolae procerum regni Hungariae II. pag. 19.

135.

1582. 17. augusta. U Särvär-u.

Franjo Nadazdy pise Tomi Nadazdu o potsadi Kisega.

Caesar inh'delissimus Turcorum oppugnat jam diu castrum Keuszeg vocatum neque, ut audimus, recipere et delere potest. Oppidum etiam ejusdem Särvar vocatum saepe tentavit certamine. In festo tamen assum-tionis virginis intemeratae a mane usque ad horam completorii continue confliximus et pugnavimus cum ipsis; ipso etiam die praecipue invaserant nos, quasi, ut datur opinari, tria millia Turcorum, vel ultra; omnipotente tamen auxiliatore salvi et incolumes permansimus, ex familiaribus tamen ejusdem sunt vulnerati nonnulli, inter quos etiam Benedictus Sybrik pyxide tactus, et vulneratus est; etiam Stephanus Keves sagitta lethali percussus. Nonnulli ex satrapis mortui, ex plebeis vero sunt mortui ad centum, vel ultra, oppidum nihilominus tamen conservavimus, et conser-varunt familiares magnificenciae vestrae, quibus (quos) eadem poterit capite nudo et detecto salutare, et regratiare gesta eorum. Eogamus, ut eadem- pulverem machinis aptum, et salitrum abundantius mittat cito, cito.

Page 127: Monumenta 2

122

citissime. Datum ex domo ejusdem Särvär, 2-do die post virginis assum-tionem, anno partus ejusđem 1531.

Franciseus Nadasd, supremus comes Castri ferrei

Georgius Pray: Epistolae procerum regni Hungariae II. pag. 20.

136.

1532. 22. augusta. U Kisegn.

Nikola Jurišić, branitelj Kisega, opisuje kralju Ferdinandu I. potsadu Kisega.

Serenissime rex, clementissime domine! Majestati vestrae humillima mea et debita servitia inprimis commendo. Satis tempestive serenissime rex a majestate vestra, et ejusdem capitaneo supremo, et consiliariis bel-licis, secundum obligationem majestatis vestrae, ad are em istam auxilium requisivi nullum tamen mihi, neque parvum, neque magnum deputatum est. Ego tamen nihilominus clementissime rex totius reipublicae ehristia-nae, et majestatis vestrae commodum, ac felicem rerum suarum succes-surn fideliter sum praemeditatus, et propterea vitam meam, ac bona, et non nihil etiam ulterius exponere non dubitavi aliquot millia mulierum et pullearum, adolescentum, ac puerorum, et inter illos senes multi, ad civi-tatem istam, ut immanissimam Turcarum tyrannidem, et mortem fugerent, confluxerunt, et ego civitatem tarn humilem a tarn crudelissimo et poten-tissimo hoste Turcarum caesare, et illius potestate, qua civitatem istam jam personaliter obsedit, defendere attentavi, non propterea, quod ab illius potestate me posse defendere putarem, verum üt ilium hie aliquamdiu, dum majestas vestra cum christianissimo Eomanorum imperatore, fratre suo charissimo, et aliis christianis principibus congregatis, Turco obviare, et dei o. m. auxilio resistere possit, remorer, et propterea inquam peri-eulo apertissimo et morti me exposui, quod deus animae meae secundum misericordiam suam prodesse velit, et benigne earn judicare dignetur.

Quamvis autem an tea haud dubie majestas vestra de Turcarum caesare, quanta cum potestate, et quam strenue me invadere et civitatem obsidere coeperit, satis informata sit, ego nihilominus cum de illis omnibus ab initio verissimam informationem praesentibus Uteris meis majestati vestrae transmitto. Hodie majestas vestra seiat diem esse vigesimam secundam, qua hanc civitatem Ibrahim bassa obsidere incoepit, post tri-duum vero caesar ipse personaliter, et sui pedites earn cum omnibus tormentis suis bellicis, bombardis et tentoriis totam circumcinxerunt. Tor-menta quoque, quae falcomentas et falcones nominant. in 4 diversis

Page 128: Monumenta 2

i2a

locis circum civitatem vallare, in vineis etiam montanis, ex quibus areem et civitatem altitudine superavit, 8 tormenta ita vallavit, ut illis tertio die omnes nostras munitiones arcis et civitatis altiores eeperit. Postea a 4 partibus civitatis ađjectis muro scalis magna cum multitudine irruptionem in civitatem fecerat. Servator tantum noster deus illos non solum istam, sed et alias quoque undecim irruptiones perdere ex sua benigni-tate clementissime ordinavit, quo confecto areem et civitatem in locis 13 hostis suffodit. Sed hie quoque benignissimus pater noster coelestis effecit, ut praecipui nihil hoc etiam tanto tabore nobis offieere potuerunt. Post haee aliquot millibus fasciculorum ligneorum fossas civitatis replevere. et per hos fasces in locis periculosissimis, murum suffođere, foramina pul-veribus replevere, ad irruptionem quoque aliam milite ordinato, pulvere-que incenso civitatem iterum fortissime sunt aggressi. Nos tamen beni-gnitate divina adjuti refodiendo tantum malum prohibuimus. Et quamvis etiam hoc tempore quoque in locis 4 scalas adjecissent, damno tamen ma-gno ibidem a nostris accepto, retro cessere, postera autem die magna arte pulverem foraminibus, quae sub muro suffoderant, de quo multa essent scribenda, importarunt. Mane hora 6 pedites caesaris cum 4 agminibus sub propugnaculis suis, quae ex lignorum fasciculis construxerant, apud muros stetere, incensoque pulvere murum in longitudinem ulnarum 16. projecere, atque illico unum peditum agmen post aliud strenue et fortiter ad irruptionem accurrerant; ego autem ita mihi et gratia divina antea provideram, ut hostes nihil efficere, et damnum magnum in eo congressu a nostris visi sunt referre, hie tamen ex servitoribus meis potiores, et hi quibus cor meum, et omem spem meam collocaveram, cecidere, quibus confectis hostes Turcae per aliquot millia equorum onerariorum et came-los ligna ad duas partes civitatis attulerunt, et depositis illis post propu-gnacula, quae ex fasciculis construxerant, aliquot etiam millia hominum abjectorum deputarunt, qui magna industria ligna ilia ad murum prqje-cerunt, et ex illis montes duos altitudine murum superantes construxerunt, neque in diem feriantur, sed continuo ad montem ilium perficiendum laborant, super his montibus potiores suas bombardas manuales collocarunt. atque ita in arcem et civitatem continue sagittant, et quamvis ego unum illorum montium nocte incenderim, ipsi tamen potentissime ignem hunc exstinxere.

Sciat praeterea majestas vestra hostem jam in tribus locis murum civitatis fregisse, nos enim illi hoc prohibere nullo modo potuimus, eaque foramina ad irruptionem faciendam satis ampla et sufflcientia fuere, per duo ex illis jam aliquoties ingredi tentarunt, quod auxilio divino nostri illos fortiter prohibuere. Hodie 4. hora pomeridiana iterum ađjectis scalis in duobus locis nos sunt aggressi, et signa illorum 4 supra muros exten-dere, sed deo disponente accepto damno retro cedere sunt coacti.

Nichil necesse arbitror esse serenissime rex describere quot igni-torum telorum millia, quanta etiam globorum ardentium multitude ex fundis continuo in civitatem injiciantur, ea tamen ne quid efficerent hu-cusque omnipotens deus benignissime prohibuit, tametsi nulla in civi-tate et in arce domus latericiis tegulis, sed omnes lignis tectae, quam-

Page 129: Monumenta 2

124

plures quoque frumento non'dum triturato, quod coloni importavere, sint, refectae. -

Si majestas vestra, quonammodo provisus sim, et quales mecum mili-tes in civitate habeam scire velit, maiestati vestrae significo, me hie secundum humilem meam conditionem. uti patremfamilias decet, pauperculam vitam transegisse, et me cum 28 huszaronibus instruxisse, cum quibus postera die. quando Turcarum caesar civitatem istam cum omnibus co-piis suis praeteriisset, quod futurum ominabar, ad majestatem vestram profieisci decreveram, ut ego tamquam servitor iidelis majestati vestrae in isto conflictu servire potuissem. Itaque arcem pro mea paupertate satis provisam cuidam bono et honesto nobili conservandam dare volui, sed cum jam caesarem civitatem istam obsidere velle aperte cognoscerem, et me hinc proripere satis tuto potuissem propter causam superius in litte-ris declaratam, aufugere nequaquam volui, sed hoc modo me in mortem trad ere non dubitavi.

Propterea nullos alios milites, et alium etiam neminem, quam mi-seros et pauperculos rusticos habeo, qui ad civitatem istam eonfluxere, quorum qui arma habuerunt in primiš non plures septingentis fuere, et jam media pars illorum corruit, et cum illis omnes servitores ineptiores, qui officiates' fuerunt. oecisi sunt. Praeter haec ultra centenarium unum pulverem non habeo, et meo aere fi. 300 pulverem comparavi, quem, si civitatem conservare volui, distribuere me in civitate oportuit. Arx enim in civitate sita est, quae quamdiu servari potest, servatur, et arx esset nihil tutior.

In tanto periculo, per media hostium castra, mercede, atque mune-ribus conductum nuneium Viennam misi, qui ibidem omnes nostras necessitates et pericula, quibus illo tempore involvebamur, declararet et oraret. ut pulveres nobis, et milites transmitterentur, et significaret etiam, quo tempore eliberationem nostram expectare deberemus. Nuncius reversus est, neque pulverem, neque militem, et nullam etiam futurae nostrae libera-tionis spem reportavit. Tempestive profecto bene perpendere potui, me ita neglectum, et perditum iri oportere, et quasi in fauces hostium esse pro-jectum, earn me tamen a deo o. m. gratiam habere gaudeo, quia finem tarn honorificum sim consecutus.

Qnisquis autem hanc civitatem et populum. qui intus est, tarn sim-plicem agnosceret, benignissimum servatorem nostrum Christum sua mi-sericordia nos hucusque conservasse apertissime- videret. Olementissime rex! quibusdam consiliariis majestatis vestrae, qui Viennae sunt, signili-cavi, me non credere, quod Turcarum caesar-Viennam sit venturus, quem-admodum neque nunc quoque eum ulterius quidquam esse occupaturum puto, sed secundum harum provinciarum fines in Sclavoniam usque, aliqua oppida, et munitiones excursionibus poterit invadere, et ita aliquamdiu hie exspectare, et agros circunr-irca depopulari, et cum eo se se contra majestatem vestram aliquid gloriae se consecuturum gloriari poterit, quando neminem interim secum congredi ausum fuisse jactabit.

Neque satis scio serenissime rex, utrum contiictum hostis sit exspec-taturus, propterea quod" civitatem istam. tarn humilem obsidere coeperit,

Page 130: Monumenta 2

125

pulverem multum consumserit, et homines tam multos perdiđerit. Sed deo soli omnium melius, quid ulterius hostis facere statuerit, cognitum est. Cum hoc me majestati vestrae commendo. Actum Güns, 22. augusti, anno domini 1532.

Majestatis vestrae fidelis servitor

Mcolaus Jurisith.

Georgius Pray: Epistolae procerum regni Hungariae II. pag. 22.

137.

1532. 10. septembra. U Zagrebu.

Gjuro Frankopan Slunjski podsjećava Stjepana Deshaza na neki dogovor s njime.

Magnifice domine, amice nobis obseruande, salutem. Nouerit magnified dominacio vestra dum heri Zagrabie in congregatione dominorum personaliter locuti fuimus insimul. Eogamus igitur magnificam dominacio-nem vestram, quatinus recordetur eädem de locucionibus nostris, dum magnifica dominacio vestra constituetur cum dominis Germanorum personaliter, et sint dicta ilia magnifice dominacionis vestre serio in memoria, et cum hys magnificam dominacionem vestram bene et feliciter valere optamus. Datis Zagrabie in ciuitate Montis Grecensis, feria tercia proxima post festum natiuitatis beatissime virgiriis Marie, anno domini 1532.

Georgius Zlvvlny(!), comes de Frangepanibus.

Na rptu: Magnifico domino Stephano Deshazy de Zomzedwara. co-miti comitatus Oomaromiensis etc., domino et amico obseruando.

Original na papiru.. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

138.

1532. 22. septembra. U Klisu.

Petar Kružić javlja Andriji Burgo, oratoru kralja Ferdinanda u Rimu, da je osvojio tursku utvrdu u Solinu. Moli pomoć za Klis, jer se je

bojati, da će Turci osvetiti svoj poraz.

Magnifice et illustrissime domine ac pater mi obseruanđissime. Post debitum commendationis salutem etc Nouerit dominatio vestra, quod post-

Page 131: Monumenta 2

126

quam nuntios meos cum uteris ad dominationem vestram destinatos his proximis ellapsis(l) diebus misi, cogitabundus die noctuque, qualiter fidei christian^ et serenissimo domino meo operibus meis inseruire possem, caute agens misi seruitorem meum per ciuitates Segniensem et Flumi-nensem ac alias causa stippa conducendi aliquos milites, cum quibus omnino pretendebam arcem Turcarum Salonis ad excidium et totalem rui-nam, non solum Clysii, uerum etiam plurimarum christianarum ciuitatum circumuicinarum et gentium positam et extructam erruere. Hoc autem intelecto a seraitore meo, strenui capitaneus et Segniensis et Fluminensis vice capitaneus personaliter cum centum quadraginta mititibus aduene-runt et seruitor meus adduxit centum milites mea stippa conductos, ex quibus omnibus tres aut quatuor uix intellexerant ad quid ueniebant, quia caute agebamus et sic ferebamus, quod sumus ituri ad depredandum et incursiones faciendum. Quibus adductis cum cymbis Salonis, facta nocte, nos ex Olyssio cum illis, qui hie erant militibus, bombardis et scalis ac ignibus artiflcialibus super aduenimus et impauide arcem Turcarum ob-sedimus et ibi secret! expectauimus quousque Turce aperuerunt arcem et ilia aperta aggresi sumus illos, qui ex ilia exierant et ibi facto impeto tres illorum oceidimus, reliqui autem fugientes in arce se clauserunt, tunc coepimus arcem ipsam expugnare et statim igne absumpsimus imam turim dicte arcis et alteram circa tertiam horam, tertiara uero turim circa meridiem et adhuc perfidi Turce nunquam se reddere nolebant. Tunc adueniente hora uesperorum coepimus arcem bombardis impugnare et subito pluribus in locis, turn bombardis turn aliis ferramentiš arcem ipsam rupimus et aperuimus et diuina fauente gratia intro saltauimus et ibi inuenimus plusquam XXX-ta Turcas iam mortuos, uiuos autem circa septuaginta, quos omnes ad unum trucidauimus. Erant autem intus Turce numero centum et tres, et sic ipsis trucidatis totam arcem funditus euerti fecimus et ibidem inuenimus bonam quantitatem bombardarum, quarum partem Segniensis partem Fluminensis abstulit capitaneus, residuum autem in Olyssium intulimus et quamuis sint aliquantulo igne absumpte, tamen facient ad propositum nostrum pro nunc quousque dominus deus prouiderit; ideo cognoseet dominatio vestra, quod pecuniam a sanctissimo nostro papa acceptam ad bonum opus conuerti et ultra ab amicis pluri-mum mutuo accepi confisus in dominatione vestra et eius sanctitate, in quibus spero, quod me non derelinquent, qui nisi a debitis et angustiis me eximent perii; quare humiliter dominationem vestram rogo et supplico, quatenus eadem sine temporis intermissione uelit respicere ad hane eiui-tatem illam subueniendo uel subueniri faciendo hominibus, exculentis(l) et puluere bombardarum ac bonis bombarderiis, quia Turce propter iniuriam his per nos lactam toto conatu insistent ad perditionem nostram, quoniam non est auditum a seculo, quod ullo unquam tempore aliquis nullam ciui-tatem per Turehas extructam euertit, prout nos hane euertimus. Itaque iterum atque iterum rogo et obsecro per passionem domini nostri Jesu' Christ!, nolit nos derelinquere, quia homines habemus paucos, immo pau-cissimos, exeulenta nulla penitus. Non alia. Dominationi vestre me humiliter eomenclo et offerro.

Per presentium exhibitorem, nuntium meum, dominationi vestre ado-

Page 132: Monumenta 2

127

lescentem quendam Turchum dono mitto in signum uictorie et anions, plures etiam mittere potui, tamen eonueniens mihi uisum fu.it illos pesundari. Ex Olyssio, X. kalendas octobris, anno salutis M.D.XXXII.

Petrus Chrusich, eastellanus Olysii, seruitor.

Na rptu: Ad manus illustrissimi domini, domini Andree Burgo, oratoris serenissimi domini Ferdinandi regis Hungarie etc., in Vrbe.

Original na papiru. Na rptu pečat, kojim je bilo pismo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Belu: Hungariea.

139.

1532. 26. septembra.

Petar Kružić iskazuje kako je grad Klis natrag oteo Grittijti, te potvr-djuje, da je od pape,i kralja primio novac za obranu Klisa.

[Retinenda expeditis die 26. septembris, 1532.]

Ego comes Petrus Crusiteh, eastellanus et capitaneus serenissimi regis Eomanorum, Hungarie et Bohemie, etc., domini mei graciosissimi in Clisio, notum faeio omnibus, quod superioribus mensibus, cum sanctissi-mus dominus noster papa Clemens, et prefatus serenissimus rex, dominus meus, spem mihi dedissent prouidendi mihi de necessariis, ut possem conseruare castrum Olysii pro aliquo tempore quousque prefata regia maiestas Romanorum posset melius prouidere, ego de mense iulii, anni presentis 1532. eontuli me ad suam sanctitatem Romam, et ad oratores cesareum et prefati serenissimi domini regis mei, cum quibus concordaui, et cum mihi sua sanctitas dedisset ducatos mille et sex centum auri, pro-misi intertenere et conseruare illud castrum per totum mensem nouem-brem. Et dum reuerterem ad castrum, cum fui Ancone, intellexi non sine ineredibili meo dolore, preter omnem expectationem meam, castrum illud Olisii opera et proditione aliquorum malorum traditum fuisse in potesta-tem aliquorum seruitorum Aluisii Gritti; ego autem auxilio dei omnipo-tentis, et bonorum amieorum. tale studium et operam prestiti, quod recu-peraui ad manus meas prefatum castrum Clisii pro dicto rege meo non sine magno labore et impensa; et cum prefatus serenissimus rex meus procul hinc sit, et nunc impensis intolerabilibus grauatus bello Turcico, misi Andream Butzoolia et Antonium Stipsieh, seruitores meos cum Uteris meis credentialibus ad prefatum serenissimum dominum nostrum et oratores cesareum et regium declarando que acta sint, et petini necessaria

Page 133: Monumenta 2

128

ad intertentionem dicti castri. uidelicet stipendium pro centum peditibus pro vno anno, uel saltern ad sex menses et aliquam quantitatem frumenti, et aliquas pecunias pro emendo puluere et munitionibus dicti castri. qua« fere omnes consumpserunt illi, qui eastrum occupauerant. Per presentes au-tem confiteor me habuisse primo a sua sanctitate scuta ducentum ad com-putum Juliorum decern pro scuto data prefatis seruitoribus meis mihi portanda; et deinde me habuisse Ancone a gubernatore sue sanctitatis scuta mille et quinque centum, que sunt in toto scuta mille et septem centum pro intertertione peditum ad sex menses ad rationern duorum scutorum pro quolibet pedite singulo mense, et pro emendis frumento et pulueribus et prouidendis aliis necessariis ad intertentionem dicti castri pro dicto tempore sex mensium, incipiendorum a data et stipulatione pre-sentium, quod eastrum Olisii ego, ut fidelis seruitor prefati serenissimi regis mei promitto tenere. et et(!) studio pro sua regia maiestate et in fidem premissorum sigillum meum apposui; et cum ego scribere nesei-rem, feci scribi nomen meum.

Na rptu: Obligatio Petri Orusith Romae facta super subsidio Olisii.

Savremeni prijepis u c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkiv-u u Beču: Hungarica.

140.

1532. 28. septembra. U Ljubljani.

Andrija Lamberg javlja kralju, da su senjski Jcapetan Erazmo ScJteuer i riječJci Jcapetan Andrija Mican išli u pomoć Jcapetanu Petru Kružiću u Klis i da su utvrdu solinsku, što ju dao utvrditi prošle godine tur

ski car, posve razorili.

Hoehwirdiger fürst, wolgeborn, edl, gestreng. hoehgelert, vest. gna-dig vnd gunstig herrn. Ich fueg eur furstlieh gnaden vnd gunst zuuer-nemben, das Thomas Nemenigh, vervvalter zu Zeng, hieher khomen vnd mir mundlich antzaigt. das der edle gestrenge ritter, herr Brasmo von Scheur Eom. kaiserl. Maj est. haubtman zu Zeng auf ansinen hern Petern Khrusitz, haubtman zu Khlis sammt Andreen Ritschan, venvalter der haubtmanschaft Sand Veit am Phlaum vngeuer mit IIIC- khnechten aines aufpots irer haubmansr-haft auf Khliss zogen, vnd mit Gottes gnad sambt gedachten Khruschitzen die portn Salin, so der Thtlrgkhisch Khaiser ver-gangen jar nahenat bey Khlis beuestnen lassen, verschinen mitwoch ach-tag mit dem sturm erobert, auch in die XXXX valkhanet vnd drey sam handt por vnd zu grunt zerschlaipfft, darzu in die Ic- etlich vnd XXX der khayzers jenitscharen gewest, erwurgt vnd nit mer als III, daraus gefan-gen genomen, aber in solehen riterlichen thuen sey gedachter Scheurer mit einer Khugl ainer puchsen so vast das in ein stugh von der zungh

Page 134: Monumenta 2

129

auch der kheu niangelt, verstert auch vngeuar in die XXX. Khnecht hart wundt worden, darunder etlieh tod bliben, wie er der Nemenitsch ver-maint werd ime vielleicht am leben nichts sunder abgang der reel sey vasst besorgkhlieh der vrsaeh hab er Scheurer da selbst bey Spalato sambt benennten verwundten Khnechten in tuinen Khloster aus not bleiben muessen, darauf ich zestund soliches herrn Hansen Puchler als verwalter der obristen veldhaubtmanschaft zuegeschriben, auch fur mich selbst die dienstleuth in den flegkhen sein des Scheurers haubtmanschaft bitlieh vermant diser zeit, gutt aufsehen zu haben vncl fleissig zu clienen mit vertrosstung. das sy des bey der Eom. kais. Majest. auch eur fürstlich gnaden vnd gunst khunfftig gniessen werden, das hab ich eur fiirstlich gnaden vnd gunst inbedacht, was der Eom. kais. Majest. auch landleiten am den flegkhen als Zeng, Prundl, Ototschicz, Starigrad und Jablonitz glegen, hiemit in gnedige fursehung zuthuen wissen. Thue ich mich eur fiirstlich gnaden vnd gunst a;ehorsamlich beuelchen. Datum Lavbach. den XXVITI. September, anno XXXII.

Andre von Lamberg.

An statth alter obrist-veldhaubtman, Gamer vncl khriegsrat. An hern Hansen Puchler. An landverweser in Steir.

Vani: Eelation, was massen herr Erasmus v. Scheyer mit Herrn Petern Khrusichiz den vorn Jahr von Türkhen eroberten Mörrporten Salin vnweit Clis in Dalmatien mit sturm erobert vnd die in 130 janitscha-ren bestandene besatzung umgebracht hatn.

Prijepis R. LopaHća iz ljubljanskoga Ikulolfina: Landesverthci-digung L. A. F. alt 120. Ja ga ondje nijesam našao.

141|

1532. 2. oktobra. U Križevcima.

Vuk Frankopan piše kralju Ferdinandu, da nije voljan pokoravati se nalozima kr. povjerenika, već samo njegovim. Moli. da mu se dadu u upravu vinodolska imanja, koja pripadaju malodobnomu Stjepanu

Frankopanu.

Serenissime ac inuictissime rex, domine, domine mihi gratiosissime. Post seruiciorum meorum humillimam commendacionem. Notum facio vestre sacre maiestati, quomodo iam pridem perceptis litteris preceptoriis vestre maiestatis. quales maiestas vestra ad singulos comites ac nobiies principales huius regni sui scribebat, vt eisdem intelectis quisque cum gentibus suis ad seruicia vestre maiestatis penes religionem sacram chri-stianam festinet et moueatur, salarium nostrum percepturi a commisariis

MONUMENTA XXXVIII.: MONUM. HABSBURGICA II . 9

Page 135: Monumenta 2

130

reuerendissimi domini cardinalis de latere legati. Ego mox, vt qui desi-deraui et seirper desidero omnibus viribus seruire vestre maiestati et fidei christiane, et non dubito, quin maiestas vestra recordatur, quomodo paulo prius in hoc conünio seruiui vestre maiestati omnibus exiguis bonis ad periculum vectis(!) et treuga(l), quam cum Thurcis habebam, fracta in bona spe vestre maiestatis. Igitur eoadunatis mihi multibus dominiorum et fratrum meorum, comitum regni Croacie et meis quam pluribus valui ac egregiorum Bernardi et Johannis Thwmpich, Ohristophori de Pernnye et aliorum quamplurimorum quam citissime potui veni ad commissarios domini legati prope Petouiam, qui commissarii factis mecum pluribns con-trouersiis volebant me omnino obligari litteris meis, vt cum salario sex renensium et nomine domini pape et domini cardinalis quocumque ipsi velint, seruire deberem cum ipsis militibus, et si per totum orbem terra-rum iuberent, quod ego facere nolui, neque milites et nobiles, qui mecum sunt absque consensu vestre maiestatis, quia nos semel vestre maiestati iurauimus ad fidelitatem, sed pocius absque omni salario; facta protesta-cione coram eis cum omnibus prefatis militibus et nobilibus ad racionem vestre sacre maiestatis plaeuit nobis ire seruire in propriis expensis. Et sic discessi cum domino Johanne Pyller(!), cum Sigismundo Baysliberger1, cum Gasparo Krssenner penes bellum cesaris Thurcarum fortunam ten-tando. vbi deo volente et fortuna vestre sacre maiestatis succedente seruiui vestre maiestati et lucrum habui, vbi et nunc sum continuo expectans mandatum vestre serenitatis, quod volui vestre maiestati significare, ne aliquis alter id maiestati vestre secus pronunceiaret. Maiestas vestra quocumque mandat cum hiis militibus sum paratus cum salario competenti. vt hiis Italis obligabamur cum sex renensibus in Sclauonia, in Stiria, in Oarinthia, in Oarniola, in reguo vestre maiestatis ad racionem vestre maiestatis seruire libentissime. Ipsi vero inteligebant retrocessum cesaris Thurcarum, et sic aliquid aliud volebant. Cetera hys familiaris meus, si fuerit exquisitus ex parte vestre maiestatis poterit refferre, qui mecum continuo fuit, cui supplico maiestatem vestram fidem adhibere velit.

Item, serenissime domine, suplicaui prius vestre serenitati tamquam domino meo graciosissimo pro castris in Boynthal2 per maiestatem vestram oceupatis, vt maiestas vestra prefata castra restitueret et daret mihi in gubernamen, ad quern orfanus ille et bona ilia pertinent, vt qui sum illi quam propinquior genere et qui plus cupio boni ipsi orfano quam alieni-gene, qui gaudent bona illius absque omni racione. Maiestas vestra ex Eatispona seribit mihi litteras, quas vestre maiestati mito, vbi promitit mihi maiestas vestra pro mea peticione tempore tranquiliori graciose re-spondere, vnde humillime supplico vestre serenitati pro perpetuis serui-ciis meis, presentibus et futuris, dignetur ea bona restituere et mihi in manus assignare; ego vero promito fide et honore meis ea pro orfano meo fideliter conseruare et racionem de prouentibus eorum annuatim. quousque puerulus ad etatem maiorem peruenerit, cuicumque iusserit

1 Weixelberg. 2 Vinodol.

Page 136: Monumenta 2

131

maiestas vestra reddere. Id si maiestas vestra fecerit, habebit me serui-torem ad mortem meam, que bona ego non peto mihi in manus assignari pro tempore aliam ob rem, nisi vt fratres mei in futurum dicerent, quod dicta bona maiestas vestra primum pro iusticia sua, tandem pro seruiciis meis domui nostre restituit, in hoc a maiestate vestra graciosam expecto relacionem et supplico, ne maiestas vestra abiciat mea exigua seruicia a se, •quod si facere nitit(?) mecum maiestas vestra, commitat domino Johanni Piller litteris suis et mandet; si vero maiestas vestra id denegabit, difi-cile est mihi aliquid maius sperare, verum est, quod sum in periculo vltimo, postquam Bozna rediit et hoc ex quo fregi treugam cum illis in spe vestre maiestatis et pro maiestatis vestre regnis, quibus sum ianua, presertim in Oarniolam et forsan ad reditum huius seruitoris mei inva-dent et depredabunt me; si vero manebo hucusque nolle velle cum gracia et venia vestre maiestatis, volo querere aliunde subsidium et seruicium vndecunque potero. Datum ex Krisio, feria quarta post festum beat! Mi-•chaelis archangeli, 1532.

Eiusdem vestre sacre maiestatis humillimus seruitor

Bolffgangus de Frangepanibus, comes etc,

J\ra rptii: Serenissimo ac inuictissimo principi et domino, domino Ferdinando diuina fauente clemencia Romanorum regi, nee non Hungarie, Bohemie etc., infanti Hispaniarum, archiduci Austrie etc., domino, domino mihi graciosissimo.

Original na papiru. Na rptu trag pečata. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

142.

1532. 25. novembra. U Bosiljevu.

Vuk Frankopan moli kralja Ferdinanda, da mu dade u upravu vinodolska imanja, koja pripadaju malodobnomu Stjepanu Frankopanu. Opi

suje oskudice, Što ih trpi on i njegovi ljudi od Turaka. Serenissime ac inuictissime rex et domine, đomine mihi graciosis-

sime. Post seruiciorum meorum humillimam commendacionem. Accepi litteras vestre sacre maiestatis medio mei seruitoris die quinta mensis iiouembris ex Isprwk(!) datas, ex quibus intelexi fauorem et graciam vestre sacre maiestatis erga me et promissam debitam recompensacionem meorum seruiciorum, quare eidem vestre sacre maiestati ingentes ago gracias et immortales reffero laudes tanquam domino clementissimo; vbi scribit mihi et interpellat me maiestas vestra, vt me cum meis pro ali--quo tempore in solita fidelitate in seruiciis vestris conseruarem, ex quo

*

Page 137: Monumenta 2

132

agit nunc cum statibus regnorum suorum pro eorum tranquilitate eertos milites assumere et intertenerc, inter quos me ac meos non inter vltimos, sed inter primores collocandum pollicetur. Serenissime domine, licet a maiestate vestra plures tales literas ac interpellaciones hue usque habui et graciosas promissiones, quas exspeetans exspecto in hodiernum et pro-fecto plura mea exposui in seruiciis vestre sacre maiestatis et quasi omnia bona mea perdidi, nee iam restat preter vnum castellum, quod eciam est in finali periculo, quo amisso nichil habeo, quod ponam pro maiestate vestra ac fidelitate mea, nisi meam personam, cui eeiam non pareo nee peperci, vbi fuit opportunum pro maiestate vestra et regnorum vestrorum defensione, quomodo possum vltra exspeetare hoe bonum promissum a maiestate vestra cum tali prolongacione ae seruire vestre maiestati hie, deus nouit. Ex quo hec confinia ita in hieme, ita in estate pariter peri-elitant, nullibi vero hie non sunt equites desoluti, quibus ego vel alter eapitaneus vestre maiestatis mandare posset. Ego meis propriis non possum preeipere sic vt velim, ex quod non habeo illis quid conferre. Quamobrem aliquoeiens evenit dampnum vestre maiestati et mihi. quia, vbi possum seruire vestre sacre maiestati et regnis vestris, non habeo cum quo. Quare est humillima supplicacio mea et ex sincera fidelitate amonicio vestre sacre maiestati qua teneor et sum obligatus eidem iuramento, prouideat hiis confiniis aliquo modo meliori et interteneat in eis aliquos milites solutes, cum quibus possemus tentare seruire vestre maiestati et religion! christiane, quod quo interdum ordinauerit et concluserit, supplico eiusclem maiestati humillime, ordinet et commitat mihi dare aliquid de pannis Laybaci vel Petouie, quod seruitoribus distribuerem. quosque maiestas vestra de maiori prouidebit, ne sint solum nudi.

Ittem(J) vbi scribit mihi maiestas vestra pro castris in Bayntalj, pro quibus supplicaui et iterum humillime supplico maiestati vestre, et cupit a me habere informacionem, quomodo possit mihi prefata castra dare, volui eiusdem maiestati breuiter significare, quomodo iure potest mihi hanc graciam et iuvamen facere.

Ex quo scribit maiestas vestra, quod ea, que iure vestra non sunt, non esse mentis tenere, sed habita a me iusta et debita informacione ea mihi graciose restituere et assignare, hoe maiestas vestra de facili et iure facere potest sic:

Maiestas vestra continuo supplicatur pro restitucione illorum castro-rum, que si restituere wlt(!), vt scribit, nemini potest dare ilia tenenda pro tempore competencius quam mihi. Pupillus ille semel adhuc non est in tali etate, vt se et illud domininm ipse regere posset, sed habet ilium in manibus vnus seruitor suus, qui ea, que sunt illi in manibus nescit regere, non vt sciret Baynthol(!) gubernare et tuere, ego uero sum senior inter alios Prangepanes annis et pupillo genere quoque propinquior, quare decretum regni Hungarie sic wit, vt a principio pupillus debuisset clari cum dominio suo mihi gubernandus ad annos vtiliores, quare maiestas vestra id iure facere potest si wit, quia sic nemo ex Prangepanibus molestare posset nee lamentari contra maiestatem vestram.

Alio modo eciam posset mihi maiestas vestra facere hanc gratiam, quemadmodum ego postulo, et sic eeiam non essent domini Frangepanes

Page 138: Monumenta 2

133

vlterius suspiciosi. maiestatem vestram ea eastra mentis esse pro se deti-nere et a domo nostra seu a pupillo alienare. Vestra maiestas nouit et fratres rnei, me esse seruitorem vestre serenitatis, prefata eastra habent nunc seruitores vestre maiestatis minoris status et generis quam ego sum, et tenent ilia pro oficio pro tempore a maiestate vestra. Ego quoque si-mili modo in officium pro tempore, quo vestre maiestati placuerit peto ea eastra a maiestate vestra. vt essent mihi in subsidium pro eonserua-cione meorum seruitorum, et presertim, si easu infoitune tam eito profli-gatus essem ex hoc vnico castello, vt prima die non irem per domus ru-stieas latitare. vSi maiestas vestra suspicatur, quod ego rogo mihi prefata •castella apperpetuari seu desidero. deus avertat, et mecum pereat, si est talis intencio mea, sed immo poeius fideliter et fraterne tuere et conseruare pro eo ac pro maiestate vestra et iterum, quandocunque mandauerit maiestas vestra, seu in manus suas regias assignare, seu cuipiam com-miserit restituere, ad quod me obligo hiis litteris meis manu mea scrip-tis, quas mito vestre sacre maiestati simul fide mea et honore ac hu-manitate.

Tandem maiestas vestra illis, qui nunc tenent ea eastra eonfert ad-hue salarium ad ipsa eastra, ego vero non peto pecuniariam solucionem, melius vero et tueius possum ea tenere quam illi, quare et pro maiestate vestra esset eomodius, si mihi dederit ea. Cuius maiestati me in hiis et in omnibus humillime reeommendo, tanquam domino meo graeiosissimo, quia si maiestas vestra id non wit mecum facere, extunc nichil wit. quia nichil peto iniuste a maiestate vestra, et si adhuc non sufficit id obligamen a me maiestati vestre, qualecumque wit ego faciam, et si iu-bet me maiestas vestra solum venire personaliter, presto sum, quam deus omnipotent protegat et augeat vnacum regnis suis ac felicem eonseruet ad sua vota. Datum ex castro Bozylewo, die XXV. nouembris, anno do-mini millesimo quingentesimo tricesimo seeundo.

Eiusdem vestre sacre regie maiestatis humilis et fidelis seruitor Bolfkangus de Frangepanibus,

comes etc. manu propria.

Na vptu: Serenissimo ac inuictissimo principi et domino, domino Ferdinando divina favenie clemencia Eomanorum regi semper augusto, nee non Hungarie, Bohemie etc., domino, domino mihi graeiosissimo.

Rbjesenje na rptu: Den hungrischen locumtenentibus et consiliariis zuesehikhen und zu beuelchen. daz sv di sach wol beratschlagen vnd ku-nigliehe Maiestlit raten, was seine Maiestät hierin thun sol, und ob sy billich finden, daz graf Wolfgang gerhab sein sol nach vermog der cron Hungern rechten und freyhaiten, daz sy weiter den reuers sehen vnd be-denkhen ob es genugsam sein wurd, oder des orphanj in ander weg pesser von jm versehen werclen sollen.

Supplicanti. Ein bescheid zu geben, kun. Majest. hab auf dergleichen an-

langen bewilliget irer hungrischen regirung und reten rat hirjn zu hal-

Page 139: Monumenta 2

134

ten, damit seine Majestät was gebrauch und recht der cron Hungern daz handl, daz billich sein, demselben will seine Majestät dise schriften schi-khen und sy weiter darin ermanen und sich alsdann einer gnedigen antwort entsliessen, mit beger, daz er Graf Wolf des also gutwillig und mit geduld erwart und der wenigen oder kurzen zeit kein beswer hab, dann waz kunigliche Majestät billich thun sol, sei sein Majestät genaigt..

Original na papiru. Na rptu trag pečata. U c. i Jer. kućn., dvor., i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

143.

1532.

Ivan Kastelanović moli kralja Ferdinanda, da mu daruje gradove IH-iankovac i Plovdin te trg Kutinu.

Serenissime princeps, domine, domine graciosissime. Supplicatur maiestati vestre saere in persona Melis eiusdem egregii Johannis Kastel-lanffy de Zenthlelek in eo humilime : Nam potest recordari maiestas vestra sacra, quod a principio neque persone proprie neque vniuersis bonis suis parcens fortuneque submittens maiestati vestre sacre fidelissime seruiuit atque in bonis ipsius in recessu ad seruicia maiestatis vestre per comitem Christophorum multas ruinas, dampna et pericula passus est, ad tria vel plura milia florenorum se extendentia, insuper in rebus et pecuniis quecun-que habit, omnia post vestram maiestatem sacram exposuisse et in plu-rimis debitis esse occupatum. Nunc iterum pertinentia castrorum ipsius nee non curie nobilitares cum vniuersis suis prouentibus per episcopum Zagrabiensem ac Petrum Erdedi ab ipso sunt occupate et bona ipsa in ruinam sunt conversa. Pro suis fidelibus seruiciis castrum Dyanwara cum castello Plowdyn vnacum oppido Kothenya cum vniuersis pertinenciis sibi confere dignetur graciose, que bona Petri Erdedi exstiterunt, sed per no-tam infidelitatis, quam incurrit, ad eollacionem vestre maiestatis condes-cendisse dinoscuntur, pro quibus eciam hac estate per seruitorem suum maiestati vestre sacre supplicatum extiterit. Nam si vestra maiestas graciose prouiderit, ipseque plura ac maiora seruicia exhibere maiestati vestre sacre facultatem habebit, nam hue vsque neque vnicum pro suis seruiciis possidet colonum, a maiestate vestra sacra graciosam expeetans relacionem.

Vestre maiestatis sacre fidelis seruitor Johannes Kastellanffy.

Na rptu : Johannes Castellanfiy. Original na papini u c. i kr. kućn., dvor, i držav. arkivii u Beču:

Hungarica.

Page 140: Monumenta 2

13")

144

1532.

Petar Keglević moli kralja Ferdinanda, da mu daruje neka imanja (valjda Petra Erdöda).

Serenissime rex, domine, domine graciosissime. Vestra maiestas se-renissima ex sua graeia mihi graciosam relacionem fecit ad meam supli-eacionem, quod deus altissimiis det mihi reseruire maiestati vestre mei sanguinis efusione; vbi autem maiestas vestra sciscitatur bona, que mihi contulit maiestas vestra, quanta, euiusve precii sint, seiat pro certo maiestas vestra. vt vere maiestati vestre referre nequeo, quanta cuiusque preeii aut importaneie sint, sed vt audiui ab aliis, bona ilia sunt fructi-fera, ea tamen omnia ad vestram remisi maiestatem, vt pro quanta vis snmma mihi ilia dederit eonsiderata seruicia mea, que seruiui maiestati vestre et que seruire volo vsque in finem vite mee, pro grato habeo re-seruireque paratus ero maiestati vestre. Suplico(!) eciam in hoc maiestati vestre, vt ea mihi secundum illius regni consuetudinem iure hereditario conferre dignetur graciose. omnia autem mea, caput meum, bona mea, que prius habui, et ea, que mihi maiestas vestra contullit(!), ad seruicia maiestatis vestre non detinebuntur.

Petrus Keglewith de Busin.

Vani: Petri Keglewith.

Original na papiru. U c. i kr. kuć., dvor. i držav. arkivu u Bern: Hungarica.

145.

1582.

Popis gradova, što ih Petar Erdödy drži u Hrvatskoj i Ugarskoj.

Dominia Petri de Erduđ in regno Sclauonie et Hungarie: Primo castrum vocatum Moyzlawina. Gellen castrum vocatum. Dyanowacz castrum. Pjowdin castellum. Kuth}rna burgum. Castrum Sarwaskw. 300 rustici pro Keglowith super Dianvara.

Page 141: Monumenta 2

136

In regno Hungarie. Munerukerek castrum. Kermend castrum.

Riješenje: 1200 iobagiones pro ambobus Pewkri et Keglowith.

Na rptu: Erdewdj.

Originalna bilješka. U c. i kr. kum., dvor. i drzav. arhivu u Beču: Hungarica.

146.

1532.

Petar Patačić i Ivan Lipsinović mole kralja Ferdinanda, da im daruje imanja nevjernoga Mafije Brodarica.

Sacra regia maiestas, domine, domine clementissime. Post seruicio-rum nostrorum hiimillimam commendacionem. Digneatur memineri sacra maiestas vestra, qualliter hiis annis elapsis vnacum ceteris egregiis et no-bilibus regni Oroacie vestre sacre maiestati suplicauimus, đeclarantes, vt post proriigacionem ex nostrorum bonorum per Turcas, nullibi propriam domum habentes. nisi vt antiquitus matres, parentes nostros, sorores et paiiperos orfanos in alienis doinibus tenemus et seruamus. vestram sacram maiestatem exorantes, vt digneretur nobis bona prouisione providere; a vestra autem maiestate semper bonam prouisionem, in qua firmissime confidimus. habuimus. Nunc autem domine gratiosissime tempus aduenit, vt fidelibus suis iuvari potest. Est quidem Matheus Brodarich, qui mul-totiens Turcos intrauit et ille cum alio primi fuerunt ex regno Sclauo-nie, qui cesarem Turcarum ascenderunt, quapropter rogamus humillime et suplicamus vestram sacram maiestatem ob respectu(') nostrorum pri-mogenitum ac nostri sanguinis efTusione et seruiciis nostris perpetualibus. ex sua innata dementia infideli maiestatem vestram (!) posessionem totalem prelati Brodarich, collonos XXVI. in illo regno Sclauonie sitam, nobis fidelibus suis dare et donare digneatur, vt valeamus leuius et melius vestre sacre maiestati seruire. a qua piam et grattam(!) relationem expectamus.

Eiusdem vestre sacre maiestatis

fidelli(!) seruitores Petrus Pataczich

et Johannes Lipczinowich.

Na rptu: Suplicacio egregium(!) Petri Pataczich et Johannis Lipczinowich.

Page 142: Monumenta 2

13?

Drugom rukom: Patasich.

Original na papiru. U c. i kr. hućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

147.

1532.

•Gjuro Stifhović moli kralja Ferdinanda, da mu se povrate imanja i kmetovi, koje je posvojila udova Fernanda Frankopana.

Serenissime rex, domine, domine elementissime. Suplicatum fuit •serenissime maiestati vestre pro dampnis meis et occupatione iobagionum meorum et soeereque mee, que et quos domina Maria, consors quondam comittis(!) Ferandi1 vnacum Georgio Guzych, qui est quasi maior comesa-rius illius dominii, mihi et socere mee fecerunt; ob id humillime supli-catur maiestati vestre serenissime, dignetur eadem serenissima maiestas vestra prefato Georgio Guzycli vnum mandatum firmissime mitendum dare, vt dampna mea satisfaceret, et collonos meos et socere mee, per quondam co.mittem Bernardinum datos rederret et mitterret in pace, provt in Uteris ipsius coinittis patet, ne tale dampnum sine culpa suscipiam; a serenissima maiestate vestra piam relacionem expecio.

Eiusdem vestre serenissime maiestatis fidelis seruitor

Georgius Stiphkowieh.

Na rptu: Suplicacio Georgii Stifkowich. Original na]papiru. U c. i kr. hum. dvor. i držav. arhivu u

Beeu\: Hungarica.

148.

1533. 26. januara. U Innsbrucko.

Kralj Ferdinand nalaže Petru Kružiću, da Erazmu Schayreru, hapetanu senjshomu. ustupi polovinu topova otetih Turcima u Solinu.

Petro Crusith.

Ferdinandus etc. Egregie, fidelis, dilecte. Cum in expugnatione ca-stri Salin(!) per te et egregium, fidelem, nobis dilectum Erasmum Schve-

1 Fernando Frankopan.

Page 143: Monumenta 2

138

rer, capitaneum nostrum Segniensem, superioribus mensibus facta, inge-nia et munitiones quasdam assecutus fueris et demum retuleris, et prefa-tus Erasmus eisdem indigeat pro defensione ciuitatis nostre Segnie. quam debitis munitionibus prouisam esse desyderamus, idcirco te omni studio requirimus tibi seriose mandantes. vt eidem Erasmo dimidietatem inge-niorum et munitionum huiusmodi, quas ex dicto castro Salin habuisti, impartiaris ad pretactam ciuitatem Segniensem pro illius defensione defe-rendam, nostram in eo seriosam exeeuturus voluntatem. Datum Insprug, 26. ianuarii, 1583.

Koncept -u c. i kr. kućn., dvor. i drž. arhivu u Beču: Hungarica.

149.

1533. 28. februara. U Gvozdanskom.

Pankracij Lustaller uzajmljuje 40 maraka od Pavla Jankovića u svrhu rudarskih 'poduzeća u Gvozdanskom.

Nottum(!) sit vniuersis et singulis presentes literas inspeeturis, qua-liter ego Pangraeius Lustaller, civis Labaeensis me debitorem confiteor nobilis ac circumspecti viri, domini Pauli Jancouith et suorum heredum argentum in plikis(!) marcas quatraginta(!), quas michi sua dominacio acomodauit in negociis meis, quas ego prenominato domino Paulo et he-ređes(!) sue dominacione(l) soluere in tan turn argentum de tailed) bo-nitate, in termino videlicet saneti Petri et Pauli apostolorum proxime venturi(!) promitto, et istum(!) argentum promitto non aliter, nisi resti-tuere et non pro zenso(!) fodine me promitto nullo debito sew pacto alio inter ipsos existente retinere debeam, sed fideliter soluere ,et resti-tuere in argento vt supra dictum est. Insuper etiam rogaui humiliter et pecid) magnificum dominum. dominum Johannem comitem de Zrjnyo, vt magnificencia [in] ista clausa(!) sit fideiussor et extitit, imo pro me eciam promisit, et ego dictum argentum, vt supra dictum est, soluam ad tem-pus et terminum prenominatum prefato domino Paulo vel quis michi has literas presentauerint(I) absque vilo dampno sue dominacione(I). Actum Gwos-danzkj, 28. februaru, anno domini etc. 1533.

Ego Pangracius Lustaller con firmo has literas manod) mea. sigillo

meoque proprio.

Niže ispod pečata: Da žemliu uu ou duk(!) knezu Paulu dukat tredeset.

Original na papiru; odozdol je pritisnut pečat. U k)% ženi. arhivu u Zagrebu N. A. A. a., 1533.

Page 144: Monumenta 2

139

150.

1533. 3. marta. U Linču. Kralj Ferdinand poziva Nikolu Zrinskoga, da namiri dug Ivana

TJngnadu.

Nicolao comiti Zriny. Ferdinandus etc. Magnifice, fidelis, dilecte. Oonquestus nobis est

egregius Johannes Vngnad. ducatus nostri Stirie capitaneus, iidelis, nobis dilectus, te illi esse ex legitima causa debitorem in quadringentis florenis hungaricis, quos pollicitus sis eidem infra certura tempus soluere vel pro eis duos, quos haberes equos Turcicos meliores destinare, et licet te sepius ad promissioni tue satisfaciendum interpellauerit et nos quoque tibi eius rei gratia aliquoties scripserimus, te tamen alterum ex promissis hactenus non adimpleuisse. Quare nobis idem Johannes humilime suppli-cauit, vt sue indemnitati consulere, ipsumque, quo a te vel pecuniam vel equos predictos assequi posset, iuuare dignaremur. Nos vero pro offitii nostri debito, quod cuilibet interpellanti prestare debemus, eidem Johanni in re tarn iusta deesse nolentes, tibi iccirco seriose preeipimus atque mandamus, quatenus infra tres menses proxime harum presentationem tibi faciendam sequentes, quos tibi absque alicuius vlterioris dilationis obtinende spe statuimus, per presentes dicto Johanni vel quadringentos ducatos huiusmodi persoluas, vel equos predictos mittas tue promissioni et fidei satisfaciendo; verum autem, si in dicto termino huiusmodi nos-tris Uteris eontumaciter non parueris et nos contingat hac eadem de causa vlterius per ipsum Johannem interpellari, te admonitum esse volumus, nos viam esse aggressuros, per quam Johannes, quod suum est assequa-tur et tu de iniuria aliquando iuste conqueri non habeas, quod tibi ele-menter significandum duximus. Datum Lintii, 3. martii, 1533.

Koncept u ci kr. kuć., dvor. i drž. arkivu u Beču: Hunganca.

151.

1533. 4. marta. U Beču.

Krsto Rauber, biskup ljubljanski, javlja kralju Ferdinandu, da Petar Keglević i Stjepan Deshazy polaze u Požun. Preporuča ih kao vrle

junake. Allerdurchleuchtigister, grosmechtigister römischer Kunig, allerge-

nedigister herr. Euer kun. Majestät sein mein vnderthenig gehorsam vnnd schuldig dienst mit fleis zuvor an berait. Allergenedigister König. Es ist herr Steffan Deshasi vnnd Petter Keglowitsch gestern alher khu-

Page 145: Monumenta 2

140

men lind sich zu mir angesagt, nacMem sy vernomen, das yetzo zu Pres-purg der cron Hungern vmb ainen friden halben gehandelt werde, dar-bey dan vill treffenlicher herrn sein, deshalben sy als Euer kun. Maje-stiit getrewen vnd gehorsamen auch nicht ausbeleibenn, vnnd haben also zu Euer kun. Majestät hinauf gen Lintz ziehen wollen, des ich inen \vi-derraten, sonnder vermelter handlung zu guet gen Prespurg zu andern hungerischen herrn Euer kun. Maiestiit parthey geratenn, also habenn sy sich des bewilligt vnnd mich gepeten sy Euer kun. Majestät vnterthe-nigist zu bevelchen. Dieweill ich aber sy sy(!). baid derzeit als Euer kun. Majestät kriegsfolkh sambt mir zu Aggram gelegen, auch in des Turg-gen belegerung diser stat Wien vnd jungist in dem scharmutzell vor der Neuenstat gantzwillig, gehorsem vnd geflissen als Euer kun. Majestät ge-treuen vnterthannen gehalfcen, hab ich solichs Euer kun. Majestät von inen beruemen wellen. 1st demnaeh mein gehorsam bit, souer es Euer kun. Majestät fur guet ansicht, Euer kun. Majestät wellen inen ain ge-nedigen brief jedem in sonderhait deshalbenn schreiben lassen, damit sy sich hinfiiran dester đapferer wissen ze halten vnd Euer kun. Majestät wellen sy sonst auch bevolhen habenn, als ich mich des zu Euer kun. Majestšit, der ich mich vnnterthenigist bevelhen thue, vngetzweifelt ver-sich, das will ich vmb Euer kun. Majestät in aller vnderthenigkait zu verdienen geflissen sein. Datum Wienn. am vierten tag Martii, anno etc, XXXIli.

Euer kun. Majestiit diemutigister

Ohristof, bischof zu Laibach, administrator zu Seggaw, stathalter.

Na rptu: Dem allerdurchleuchtigisten, grosmechtigisten fursten vnd herrn. herrn Ferdinanden romischen, zu Hungern vnd Behaim etc. koni-gen, infanten in Hyspanien, ertzhertzogen zu Osterreich, hertzogen zu Burgundi, Steyr. Kernndten, Orain vnnd Wirttenberg etc, grauen zu Tyroll etc., meinem allergenedigistenn herrnn etc.

Original na papiru. Na rptu pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

152.

1533. 25. aprila. U Beča.

Kralj Ferdinand obećaje Fetru Kružiću plaću, te mu dozvoljava hazniti nevjerne Klisane. Imanje Brest ne može darovati njegovom sestričinom,

jer je to imanje drugomu darovao.

Ferdinandus etc. Egregie, fidelis, dilecte. Clementi animo intellexi-mus, quod ex parte tua nuntius tuus nobis exposuit, ad que tibi respon-dermis: primo, quod prouisionem castri Olissiensis et solutionem tibi faci-

Page 146: Monumenta 2

141

endam nos modo sine vila intermissione operam nauare, quo quantotius omnibus rebus in regno nostro Hungarie et illi annexis dominiis ordinem necessarium constituamus, quomodo scilicet singula queque rite et debite regi et administrari possint; in eo enim non negligetur tractari de proui-sione et intertentione castrorum et aliorum locorum nostrorum atque so-lutione seruitorum nostrorum omnium. Quamobrem, cum de iis rebus iam tractamus, te benigne interpellamus, vt hoc paruum tractationis temp us. patienti feras animo nihil addubitans. quin et tui simus dignam habi-turi rationem.

Quo vero ad illos subditos seu incolas Olissienses, qui studuisse dicuntur prodere illud castrum, tibi plenariam per presentes concedimus auctoritatem et potestatem, vt nostri nomine bona omnia et singula illo-rum, quos legitime tibi constiterit tale quid deliquisse et perpetrasse. vt iure merito sint ex Olissio abigendi et fugandi et eorum bonis priuandi. aliis fidelibus nostris et benemeritis in recompensam suorum seruitiorum et meritorum distribuendo donare et concedere valeas; verum autem. si ipsi existimauerint se grauari et minus iuste puniri. suamque innocentiam purgare duxerint, iuditium de eis nobis reseruamus.

Preterea villain Brezth, quam sororio tuo concedi petis, iam dudum alteri inscripsimus, quare nee ratio nee honestas admittere potest, vt modo de ea aliter disponamus; quod autem si factum non esset, credas. nos tibi fuisse gratificaturos, tamen vnum tibi velimus persuacleas. vt nihil dubites, quin nos semper clementem et ad quecimque honesta propensum dominum sis habiturus, te requirentes omni studio, vt pro tua in nos fide ad hoc precipue animum intendas, quo et castrum istud, cui prees ab omni fortuito casu preserues et fideles nostros in affectione erga nos et, seruitiis nostris nedum interteneas, seel et magis ad ea infiamare studeas, id quod erga te oblata occasione recognoscemus. Datum Vienne. XXV. aprilis, 1538.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Bern: Hungarica,

153.

1533. 10. maja. U Buđimu.

Kralj Ivan Zapolja nalaze zagrebačkomu kaptolu, da Petra Erdöda uvede u posjed grada Zeline.

Ioannes dei grada rex Hungarie et Oroatie etc. . . capitulo ecclesie Zagrabiensis . . . . Noueritis, quod nobis in fešto beati Ioannis ante portam latinam proxime preterito1 vnacum nonnullis dominis prelatis, baronibus et regni nostri nobilibus Bude constitutis et existentibus . . , . . Ioannes de Egerwara familiaris . . . . Petri Palffy de Erdewd, nepotis videlicet . . . : . .

1 6. maja 1533.

Page 147: Monumenta 2

142

Simonis de eadem Erdewd, episcopi ecclesie Zagrabiensis ac regnorum nostrorum Oroacie, Sclauonie etc. bani, domini videlicet sui, nostram per-sonaliter veniens in presenciam, exhibuit nobis et presentauit quasdam li-teras nostras đonationales in possessione Fylesd, die dominico proximo post festum exaltacionis sancte cruris, in anno domini millesimo quin-gentesimo tricesimo primo transactox, in dupplici papiro patenter confectas, seeretoque sigillo nostro, quo vt rex Hungarie vtimur ab intra in inferi-ori margine consignatas, quibus mediantibus nos pro fidelibus seruiciis ipsius domini episcopi per eundem nobis et huic regno nostro im-pensis, totale castrum nostrum hereditarium Zelyna nominatum, in regno nostro Sclauonie predicto, in comitatu Zagrabiensi habitum, simulcum vniuersis villis, possessionibus saluo iure alieno, memorato . . epi-scopo ac per eum egregio Petro Palffy de predicta Erdewd, nepoti eius-dem domini episcopi, ipsiusque Petri heredibus et posteritatibus vniuersis in perpetuum dedisse, donasse et contulisse dinoscitur. Quibus exhibitis... Ioannes Egervvary nomine... Petri Palffy . . nobis retulit eo modo, quod, quia idem Petrus Palffy ob presens disturbium a tempore datarum dicta-rum . . . donacionalium vigore earundem se in dominium dicti castri Zelyna . . . per nostrum et vestrum homines debito tempore introduci, idem-que sibipsi. heredibusque et posteris suis vniuersis iure perpetuo statui facere nequiuisset, timeretque, ne vires dictarum . . . donationalium expi-rassent . . . . supplicauit vt eidem prouidere dignaremur

vniuersas literas nostras đonationales ac infra vnius anni integri reuolucionem a die datarum earundem computando, iuxta conti-nenciam decreti huius regni nostri inexecutas . . . . vigorosas relinquera-mus statutionem ipsam legitime fieri posse, fidelitati igitur vestre mandamus, quatenus vestrum mitatis hominem pro testimo-nio fidedignum, quo presente Nicolaus de Wynnycze, sin Stephanus de Zwhodol, sin Ioannes Parys de Adamowcz, siue Johannes literatus Skro-pylowych de Jakossowcz, neue Paulus literatus de Nezpessa, aliis absenti-bus homo noster introdueat prefatum Petrum Palffy in dominium eiusdem castri, statuatque idem eidem Datum Bude predicta, quinto die termini pronotati, anno domini millesimo quingentesimo trigesimo tercio.

Izvadak iz uvodnice zagrebačkoga kaptola od 13. jula 1533. Original potonje u kr. zem, arhivu u Zagrebu: N. A. A. a. 1533.

Kaptol zagrebački obavio je taj uvod u grad i posjede Zeline u nedjelju 6. jula 1533. po svom izaslaniku Ivanu Lobory, prebendaru zagrebačke crkve, u prisuću kralj, izaslanika Pavla literata de Nezpessa. Prisustvovali su susjedi: Stephanus de Prascliowcz, Michael de Bawen, Johannes Gerdak de Fyletincz, sudac plemića žup. križevačke, Ioannes Parys de Adamowcz, sudac plemića županije zagrebačke, Stephanus de Zwhodol, Michael Thoth de Malchowez, Nicolaus Dragowanych de Chre-•chan, Iwanus Symivnoych de eadem, Stephanus Dropiuchych de eadem, Valentinus Sawloivych de Sawlou-cz, Emericus Jantolkoivych de Kalyn,

1 17. septembra 1531.

Page 148: Monumenta 2

143

Mathaeus Franchych de Fynthyncz, Petrus Swlynzky de Swlyncz i Alexius Malchewch. Uvodu nije bilo prigovora s nijedne strane. Isprava je izdana dne 14. jula 1533.

154.

1533. Prije 24. maja. U Lnpoglavo.

Petar Kružić šalje svog poslanika Nikolu Jadrijevića ka kralju Ferdinandu, koji će razložiti njegove molbe.

Serenissime et invictissime rex semper auguste et domine, domine michi semper graciosissime etc. Seruiciorum meorum fidelium humilima commenclacione premissa etc. Pro arduis et inportantissimis negociis mitto ad seremssimam maiestasem vestram hunc nobilem Nicolaum Jadrieuich, castellanum meum Lupoglaui, qui mea ex parte, turn oretenus cum in scriptis debet ipsa negocia serenissime matestati vestre exponere et decla-rare, cui humilime supplico serenissime maiestati vestre, dignetur prestare fidem indubiam, que nomine meo serenissime maiestati vestre dixerit, quern cum optata et celeri expedicione graciose dimittere et expedire ve-lit et dignetur. Ex Lupoglauo, die 24. maii, 1533,

Eiusdem serenissime maiestatis vestre

humilis seruus Petrus Orusich, comes Olissii.

Vani: Serenissimo ac invictissimo principi et domino, domino Per" dina.ndo diuina fauente clemencia Eomanorum regi semper augusto etc., ac Hungarie, Bohemie et Austrie regi etc. domino meo semper gracio-sissimo humiliter presententur.

Blijeska: Ad cameram ex mandato regis. 1st schon verantwurtt.

Original na papiru. Na rptu pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. hućn., dvor. i držav. arkivii u Beču: Hungarica.

155. 1583. 27. maja. U Beču.

Kralj Ferdinand obećaje Petru Kegleviću, da će mu dug platiti.

Nos Ferdinandus diuina fauente dementia Eomanorum, Hungarie, Bohemie etc. rex semper augustus, infans Hispaniarum, archidux Austrie, dux Burgundie etc. recogoscimus(!) per presentes literas nostras fideli no-stro, magnifico Petro Keglewyth de Bwsyn, consiliario nostro, racione seruiciorum suorum nobis fideliter exhibitorum nos esse debitores. Que qui-

Page 149: Monumenta 2

144

dem debita, tarn scilicet ea, de quibus posita cum eo racio est, quam de quibus ad festum beati Michaelis archangeli proxime futurum ponetur, eidem persoluere promisimus, immo promittimus harum nostrarum vigore et testimonio literarum. Datum Vienne, feria tercia post festum beati Vr-bani pape, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo tercio.

Ferdinandus. Wylaky.

Original na papiru. Odozdol je pritisnut veliki kraljevski pečat. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. Koncept datiran 25. marta (in fešto b. Urbani papae) u c. i kr. kućn., dvor. i drž. arhivu u Beču : Hungarica.

156.

1533. 7. juna. U Beču. Kralj Ferdinand postavlja Ivana Kastelanovića ubiračem ratne daće u

Hrvatskoj. Nos Ferdinandus diuina fauente elemencia Eomanorum, Hungarie,

Bohemie etc. rex semper augustus, infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. Eecognoscimus per presentes literas nostras, quod nos considerantes fidem, integritatem ac in rebus agendis experienciam. diligensque studium atque curam fldelis nostri. egregii loannis Castellaniiy da Zenthlelek. aule nostre familiaris, eundem accedente eciam comrnendacione fidelium no-strorum consiliariorum camere nostre. ad connumerandum et colligendum subsidium nostrum in regno nostra Sclauonie designauimus, dantes eidem plenam facultatem, ut ipse iuxta informacionem a eamerariis nostris sibi de voluntate nostra datam, subsidium ipsum ubique in predicto regno nostra Sclauonie fideliter exigere, pecuniamque ex eo prouenientem eo ex-pendere et in eos usus conuertere libere valeat atque possit, prout ab ipsis eamerariis nostris accepit et accipiet informacionem. Quapropter uni-versis et singulis spectabilibus, magniflcis, egregiis, nobilibus et quibusuis possessionatis riominibus predict! regni nostri Sclauonie harum serie com-mittimus, ut eundem loanem Oastellanfiy pro nostra designate collectore et cxactore predicti subsidii habere et recognoscere eique ac hominibus suis, per eum ad id deputatis, huiusmodi subsidium ubique in bonis ve-stris libere exigere atque eo distribuere et conuertere, quo ei camerarii nostri de voluntate nostra commiserunt, permittere debeatis; secus nullo modo facturi; presentibus perlectis exhibenti restitutis. Datum Arienne, tercio die festi Penthecostes, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo tercio.

Ferdinandus. Wylaky.

Original na papiru sa pritisnutim velikim pečatom. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 150: Monumenta 2

145

157.

1533. 9. juna. U Budimu.

tiimun biskup zagrebački piše Tomi Nadazdu o prilikama u Budimu i Što se iščekuje od Gritti-ja. Javlja, da je Palota osvojena.

Amice! Majores hie sunt pauci, Oolocensis et Sirmiensis inter praelatos, cancellarius, Docy et filius Grritti inter laicos. Sed cancella-rius1 est in procinctu Constantinopolim eundi, forsan eras hine solvet. Docy deponet magistratum, cui substituetur Bebek, qui magna pennato-rum eaterva vadit, ille vadit (ad) Marmarus. nescio quod castrum, regio nomine ad manus aecepturus. De Gritti apud vulgum parum certi pro-mulgatur, qui rem magis introspiciunt. dicunt, e Constantinopoli exivisse, rectaque hue tenđere. Speratur et desperatur pax. Qui desperant de pace, eo ducuntur, quod nihil scribit, in laetis enim rebus nuneias solet prae-eedere. Expeetatur ab omnibus bonis aeque. ut Messias apud Judaeos. Faxit deus, ejus adventus sit eonsolationi mortalium.

Jam diu cancellarius discessisset, nisi fama de illius adventu suam retardasset profectionem. Hodie currus ejus rebus onerati, elassis Turea-rurn stat ad ripam Danubii circa Felhewyz. Turcae passim cum nostrati-bus vadunt et conversantur, praeseferunt discretionem et obedientiam maximam, neminem impediunt, subrident neminem, in quo longe nostros Germanos superant, quos proin gladiolo suceinctos, eminus circuire opor-tet. Rarum pretia solvunt, mulierculis etiam generosius, vivunt paree, ništico cibo eontenti. his est allium, vel quid simile, sed caseus in majori pretio, ego tamen eos abhorreo ita, ut did nequeat, quo enim ista eon-suetudo. quae certe viperea erit, tendat. animo revolvo.

Palotha, novo genere arees oppugnandi, debellata est. Namque suci-sis. et pallis suppositis ac eis succensis moles eorruit tota. Turci intrarunt primi, quia vidi vexiliferum in aula regia, qui ibi erexerat signum arcis ducentem, et pro una veste, damaseo sarga, donavi. Res plurimae, et regia gaza dignae ibi fuerunt. Argenticia in terram subtus locum, quo castel-lanus interfectus sepultus fuit, reperta per Tureas, pecuniae quoque reper-tae, vasa vinorum ultra trecenta. frumentum et avena in magna copia, omnibus in praedam versis.

Exereitus heri Buclam mane rediit, susceptus honore; boml)ardae enim quotquot fuerunt in castro, obviam eis tonuerunt. Nostri ad castrum cum bombardis et munitionibus bellicis, Turci ad classem cum ingenti voeiferatione diverterunt. Ad classem tantus fuit strepitus arteri-arum, ut vix dici queat, periidus victor quantum de malo nostro gaudeat. Hodie per totam urbem multa argenteria pulchra et magni valoris, ve-stes auro contextae plurimae, alia quoque clenodia domus infinita vendita sunt, eras non minus resplenđebit forum. Turci spolia rapuerunt, nostri eonscientiae consulentes, maluerunt homines et plebem ibi repertam sal-vare, quam pecunia ditari. Bohemi et succisores illi pauperes. nihil inter

1 Stephanus de Verböcz.

MONUMENTA HIST. XXXVIII.: MONUM. HABSBURGICA II. 1 0

Page 151: Monumenta 2

146

tot perfidos. vel parum rapuerunt. Aestimant praedam, Turcis quae cessit, ad centum et quinquaginta millia florenoriim, si est credendum, Hunga-ris quae cessit, nondum aestimata est. Ohristianorum trecentos secum instar peeorum ad naves heri adduxerunt, sunt naves, ut viderunt, plenae cristianis captivis. Filia et films tyranni More regi donati; nobiles puel-lae, quae cum liberis istis fuerunt. domino Lazky hodie in thermas, ut abluerentur, missae fuerunt. Lazkyus praeda pecuniaria spoliatus, et vitae periculum habuit. En miseros perduxit quo discordia cives. Turcus1 ut ertur. contra Tokay vadit, debellaturus tyrannum Gasparum2 ibique, quid-

quid populi erit. Turco in praedam erit. Alia non sunt in Palotha; Bohemi trecenti relict!,

Sciat dominacio vestra Werbewczy decima huius iter versus Con-stantinopolim coepisse, clomini comitati sunt eum ultra Pesth ad honorem regium. Hodie Turcorum equitum et peditum pars discedet versus Eszek. Heri sub oculis regiis et nostris, fuste captivorum plenae naves, ploran-tibus illis, ac nobis quoque illacrimantibüs, e portu solverunt. Dominus Vajvocla3 miranda de thesauro More refert. Fuerunt sub cadavere inter-fecti castellani, cupae centum et sexaginta. altae et ponderosae omnes, pelves decern vel duodecim, manulavia totidem, et alia ex argento multa. In una bastiola. praeter argenteria multa, sacci aureorum et numorum pleni quadraginta. baltea equorum, ornamentorum ex argento, omnia pul-cherrima et preciosa, tibiae et alia nonnulla ad fastum regium perti-nentia, quae omnia ad manus perfidas devenerunt. Sic vadunt res Hun-garicae. Valor rerum repertarum ultra ducenta millia creditur. Ex Buda. 9. iunii, 1533.

Simon episcopus Zagrabiensis, banus.

Georgius Pray: Epistolae procerum regni Hungariae II. pag. 34.

158.

1533. 15. juna. U Lindavi.

Antun Banff'y javlja kralju Ferdinandu, da je Franjo, biskup senjski pouzdana osoba.

Sacra regia maiestas, đomine graciosissime. Post fidelium seruiciorum debitam comendacionem. Nouerit sacra maiestas vestra, qualiter altero die oblate sunt nobis litere patentes vestre maiestatis, per reuerendum doini-nuin Franciscum, episcopum Segniensem, quibus sacra maiestas vestra requirit nos et alios quoscunque dominos, quatenus post ipsarum literarum intimacionein nolns factam qiiamprimum per proprias literas occhisas et

1 Valentinus Török. 2 Seredy. 3 Laszky.

Page 152: Monumenta 2

147

obsignates redderemus eereiorem vestram maiestatem in verbo veritatis, quid nobis et cuilibet nostrum in causa ipsius episcopi infrascripti con-stet, quod videlicet, dum superiori anno a vestra maiestate in commissis haberet, vt subditos fideles regni Oroacie in fidelitate et obediencia maiestatis vestre pro viribus suis interteneret et conseruaret, inobedientes vero et rebelles studeret summopere in partes maiestatis vestre ducere, delatus tamen esset prefatus episcopus apud maiestatem vestram, quod longe aliud et a commissione maiestatis vestre diuersum et contrarium egisset. Oupientes igitur maiestati vestre prout tenemur in omnibus obedire, ad hec prefata provt sumus fideles eidem maiestati vestre aliud scribere nos-cimus, quam omnem fidelitatem et integritatem erga maiestatem vestram "ipsum semper fuisse nee vnquam aliquid ab eo audisse vel vidisse, quod persuassisset euipiam aliquid, quod esset contra maiestatem vestram; nam si aliter intellexissemus, ipsum contra maiestatem vestram ineessisse, ex-tune eidem maiestati vestre vel locumtenenti eiusdem dedissemus rescire, sed nos penitus nihil quitquam mali intelleximus, in verbo veritatis scri-bimus nostris in Uteris. Altissimus conseruet eandem vestram maiestatem

,-ad nostram et toeius reipublice christian e pacem, felicem incrementum. Ex arce nostra Lyndwa, dominica post festum corporis Christi, 1533.

Eiusdem vestre maiestatis

Anthonius Banfty de Alssolynchva et cetera.

Xa rptu: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinanclo dei gracia Hungarie, Bohemie, Croacie etc. regi, infanti Ispaniarum, archi-duci Austrie etc., domino nostro graciosissimo.

Original na papiru. Na rptu je trag pečata, kojim je 'pismo bilo -zatvoreno. U c. i kr. kum., dvor. i držav. arkivu u Beču : Hungarica.

159.

1533. Prije 19. juna.

Petar Kružić moli kralja Ferdinanda, da naplati zasluge njegove i nje-govih službenika, i da odredi, da dobije u^ ruke grad Brizovicu, koji je

u vlasti biskupa Simuna.

Serenissime rex semper auguste etc. et domine, domine michi semper graciosissime etc. Bene serenissime maiestati vestre constare videtur, quomodo in persona propria per nuncios et per literas sepe ae sepissime deelaraui et exposui necessitatem ac extremum periculum illius castri serenissime maiestatis vestre Olissii, et ipsam constructionem vel ediffica-cionern noui castri Salone per Thurcas erecti, quem(!) nouum castrum Thurcarum dixerat serenissima maiestas vestra velle dirui et ipsum castrum Olissiense ex manibus meis accipere, pro meis vero fidelibus serui-

Page 153: Monumenta 2

148

ciis ac meorum satisfied, vt in uteris serenissime maiestatis vestre superinde confectis plenius eontinetur, et terminus ipse diu iam transaetus est, quern-quidem(!) castrum Olissiense minime serenissima maiestas vestra ex ma-nibus meis accepit, nee ilium nouum castrum diruit, nee eeciam(!) michi pro seruiciis meis ac meorum satisfecit. Tarn duo anni reuoluti sunt, quod a serenissima males tate vestra non habuerim preter quatuor centum rynen-ses(!) et singulis annis pro conseruacione dicti castri obligatur michi et seruitoribus meis serenissima maiestas vestra septem millia ducatos, vt in registro et carta melius eontinetur, quod nouum castrum deo auxiliante et fortuna serenissime maiestatis vestre michi adiuante cum aliquo primo auxilio quorundam nobilium seruitorum serenissime maiestatis vestre pro-stratum et dirutum extitit industria et dexteritate mea, vt serenissima maiestas vestra a quampluribus nobilibus et probis iuteligere poterit, pro quibus quidem necessitatibus, periculis et seruiciis meis nuperrime miseram ad serenissimam maiestatem vestram seruitorem meum, cum Uteris plenis necessitatum et miseriarum mearum, ac dicti castri, ad quas quidem meas non vt aceiperem aliquem(!) subsidium a serenissima maiestate vestra, quern aperto ore expeetabam, verum ecciam nee ipsam relaeionem ad ipsas habere potui, quamobrem humilime supplico serenissime maiestati vestre, ut ipsa graciose dignetur a me dictum castrum aecipere et pro meis seruiciis ac seruitorum meorum satisfacere et me con ten turn redere, vt serenissimam maiestatem vestram spero facturam tanquam dominum meum graeiosissimum, ne, quod absit, dicto castro eueniat vt anno superiori euenerat, quando traditum fuit pro suma necessitate, quern castrum XI mensibus continuis obseruaui et nunc necessitate coactus exiui, et nisi per serenissimam maiestatem vestram dicto castro citto graciose prouisum fuerit, profecto actum de ipso erit. ad quam quidem serenissimam maiestatem vestram nunc personaliter accesissem, sed ob maximam carenciam expensarum non valui accedere, quoniam omnia queeumque habui ad fi-delia seruicia serenissime maiestatis vestre exposui1. Preterea serenissime rex, non latet serenissimam maiestatem vestram, ymo eadem bene con-stare videtur, quomodo propter mea fidelia seruicia maiestati vestre exhi-bita amiserim castrum Brizouicza vocatum, quam(!) pro fidelibus seruiciis. et sanguinis effusione potitus sum a serenissimo quondam bone memorie-Ludouico rege etc., quod castrum Brizouicze iam tot annis fuit in mani-bus Johannis Banfy in maximum meum dampnum, nunc vero ipsum castrum Brizouicze est in manibus domini episcopi Zagrabiensis, qui me voeatum habuit et ipsam Brizouiczam michi restituere promittit, ad quern dominum episcopum sine mandato et voluntate serenissime maiestatis vestre minime ire, nee ipsum aloqui volui, sed si videtur maiestati vestre, vt non perdam dictum castrum et ipsam fidelitatem maiestati vestre in nullo infringere volo, pocius ipsam Brisouica(!) amittam, sine qua graue est michi quam in aliquo honori et Melitati me eontrafaciam.

Na rptu primjerka A: P. Crusith supplicatio Cliss 1583., 19. iu-nii. Vienne.

1 Do ovdje u primjerku A? dalje u primjerku B.

Page 154: Monumenta 2

149

Novija bilješka: Supplicatio Petri Orusich, comitis castri Clissii, ut recepto castro ei et seruitoribus suis satisfactio pro multifariis seruitiis, •et expositis impensis in antelatum non recusetur, inque possessionem castri Brizouizensis in alienis manibus existentis se intromitti sinatur.

Original B. Za cijelo instrukcija dana Nikoli Jadrijeviću poslaniku Kružićevom. Drugi primjerak A., ali nepotpun, s bilješkom na rptu. U c. i kr. kućn.. dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

160.

1533. Prije 19. juna.

Bilješka o pripomoći papinoj danoj Petru Kružiću u svrhu obrane Klisa.

Zu Rom ist durch kajserlicher Majestet vnd huniglicher Majestet «oratoren, Maio vnd Bur go mit Peternn Krusich vmb erhalltung vnnd versehung willen des sloss Olis also gehandlt vnnd beslossen. daz jm jm. yjc. beaten sein zallt vvorden, dagegen er sieh obligirt, daz sloss mit aller notturft zu uersehen von profannt. volkh, puluer, geschucz und •anndern vnd damit zu erhaltten bis den ganczn Nouember, aber darnach von annder furschung vnd erhalltung sol kunigliche Majestet weiter ge-•dacht sein.

Solh gellt hat Bubisitsch(?) dargeben in abslag der 100m- ducaten, die kuniglicher Majestet verwilligt sein.

Das hat kunigliche Majestet beuolhen den earner reten anzuzaigen, daz sy wissen heten solh gellt kunfftigelich in Krusith raittung abzu-ziehen vnnd zu uergleichen.

Bilješka u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

161.

1533. 19. juna. U Beču. •

Kralj Ferdinand poziva Petra Kružića, da se za pomoć Klisa strpi do Iiiholja, i da bude na oprezu u dogovaranju s biskupom zagrebačkim.

Petro Orusich. Ferdinandus etc. Egregie. fidelis, dilecte. Intelleximus supplicationem

et petitionem tuam nobis per medium seruitoris tui oblatam et porrectam.

Page 155: Monumenta 2

150

tibique de intertentione tua dementi quidem atque etiam libenti animo prouideremus, verum quia cum patriis nostris Austriacis reliquisque pro-uintiis nostris tractare cepimus et ab incepto non desistere statuimus, donee et castro Olissiensi ceterisque locis collimitaneis et earum partium confinibus pro rerum omnium exigencia et dispositione eompetenter et necessario prouicleatur. idcirco te gratiose requirimus, vt ad erectionem et consümationem eius ordinationis, ad diem scilicet sancti Michaelis ar-changeli proxime futuri aequo adhuc animo paruam hane moram, nulli quippe tibi incomodo cessuram, suflerre et expectare. solitumque obsequii et affectionis in nos tue studium nobis iam satis cognitum et perspectum, tuaque integritate dignum continuare velis, quo namque tempore tibi <-a-stroque predicto clomenter prouidebimus atque efficiemus, vt a te quoque ratio seu computus sumatur, sedulam nihilominus operam daturi. quo et a nobis interea pecuniam aliquam aecipias, quod vt te ad singularem no-stri satisfactionem et intuitum omnino facturum esse confidimus. ita id ipsum nostra in te gratia et benefieentia quoque recognoscimus.

Quod autem ad tuum cum episcopo Zagrabiensi colloquium attinet, de tua quidem in nos fide et animi constantia nihil esset quod dubitare-mus, sed magis ad hoc attendendum est. ne episeopus et sui fidei publice tibi date aut đande saluique conductus obliti te forte capiant et per vim adigant ad traclendum eis castrum Clissiense, vel ad alia forsan (si qua tamen esse possunt) grauiora compellant in nos aut nostros perpetranda. Summe itaque necesse est, vt quod semel in hoc agere vel tentare velis, diu multumque deliberas et circum.spectius agas ac videas, cui quid quant-unique ficlas, ne te fiducie tue post hac pigeat aut peniteat, sed si cre-đas te citra vim et incommoclum ad eum peruenire et redire posse, hoc tuo iuditio tribuimus, eoque casu quam maxime curas et prospicias. ne si qua violenter illi in te sint admissuri, violentia tota, que ea res nobis et nostris ipsique castro Olissiensi cadat in damnum et exitium, ad quod cauen-dum te necessario cogitare et premeditare decet, quocl te latere noluimus. Datum Vienne, 19. iunii, 1533.

Koncept u e. i kr. kum., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica..

162.

1533. 29. juna. U Carigradu«

Ludovik Griiti. gubernator Ugarske šalje Isidora de Zegliacho k hrvatskim velikašima. Preporučuje ga kao svoga pouzdanika.

Lodouicus Gritti, perpetuus comes terre Maromorusiensis. regni Yngarie gubernator, capitaneusque generalis et sumus tesaurarius regie maiestatis etc, magnificis clominis Nicolao Ziriny, Ohristoforo et Yolfgango di Brignie, Stefano de Ferandi filio de Modrussia et filiis quondam do-mini Michaelis. commi(ibus(!) et aliis omnil)us dominis et baronilnis act

Page 156: Monumenta 2

151

eciam egregiis in regno Croatie constitutis et commorantibus saJutem et fauorem. Missimus ad istas partes hunc magnificum dominum Isydorum de Zegliaeho, specialem nostrum familiarem pro quibusdam nostris nego-tiis ad regnum Vngarie pertinentibus eoniiciendis. Existimamus enim iam uobis perspectum esse, quemadmodum et animum et studium adseerimus, vt Vngaria veram pacem et quietem adipischatur(!), quapropter hortamur vestras dominationes, ut dictum dominum Isydorum, quum venerit ad nos, committer aceipiatis, eumque in negotiis nostris pro vestra virili ad-sumetis. Alia coram ipse referet vestris dominationibus, cui omnia, que uobis nostro nomine dieet, eque credatis, ac si nos ipsi adessemus, ea vero, quo in rebus nostris eidem nostro seruitori prestabitis, per omnem occasion em vestris dominationibus cumulate referemus. Datum Constanti-nopoli. die XXVIITI. iunii, anno domini M.D.XXXIII.

Ludouicus Gritti. regni Vngarie gubernator.

Na rptu: Beuercndissimo in Ohristo patri et domino, domino Bernardo, eardinali Tridcntino, domino collendissimo.

Absente ad maims serenissime regie maiestatis, domino, domino moo a'ratiosissimo.

"Oito. Cito. Cito. Oito. Cito. Oito. Bilješka: Isidorus de Zegliaeho.

2a nouembris, 1533., Vienne.

Original na papiru. Na rptu -pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kuću., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica. Ovo uhvaćeno pismo priposlano je kancelaru Bernardu Clesu.

163.

1533. 2. jula. U Krapini.

Knez Vuk Frankopan Brinjski uvjerava kralja Ferdinanda, da je Franjo Jozefić, biskup senjski, odani pristaša njegov.

Serenissime princeps et đomine, domine michi semper clementis-sime. Post seruitiorum meorum commendacionem. Allate sunt michi altero die litere sacre maiestatis vestre per reuerendum dominum Francisciim Josephicz, episeopum Segnionsem, in quibus eadem michi et aliis ftdeli-bus sacre maiestatis vestre significabat, qualiter, quum anno superiori prefatus dominus episeopus a maiestate vestra in eommissis habuisset, vt subditos fideles Oroatie et Sclauonie regni in fidelitate et obediencia sacre maiestatis vestre pro uiribus suis interteneret ac conseruaret, inobedientes vero et rebelles studeret pro uiribus in partes sacre maiestatis vestre du-cere, delatus tamen apud vestram maiestatem fuisset, quod longe aliud

Page 157: Monumenta 2

152

et a commissione contrarium egisset; hae de causa sacra maiestas vestra in prefatis Uteris nobis mandabat, nosque omni serio requirebat, quatenus post prefatarum literarum intimacionem nobis factam per proprias literas obclusas et sigillo nostro obsignatas, vestram maiestatem in verbo verita-tis cerciorem redderemus, quid nobis in hac re constat. Oupiens igitur sacre maiestatis- vestre mandatis (prout teneor) in omnibus obtemperare, presentibus Uteris obclusis et sigillo nostro obsignatis vestre maiestati no-tum facio, prout sum vestre maiestati fidelis, ad fidem meam et in verbo veritatis dico, quod ego nunquam intelexi prefatum dominum epi-scopum dixisse vel fecisse, quod esset contra vestre maiestatis fidelitatem, sed nos semper ad vestre maiestatis fidelitatem omni studio induxit et animauit, nam aliter vestre maiestati ad noticiam, prout teneor, dedissem, nee de prefato domino episcopo michi constat, quam illius erga vestram maiestatem sumpma constancia et integritas. Dominus Jesus Ohristus sacram maiestatem vestram ad nostram et tocius ehristi-ani orbis salutem et pacem conseruare dignetur. Datum in arce nostra Krapina, in festo visitacionis beate Marie virginis, anno virginei partus millesimo quingentesimo tricesimo tercio.

Eiusdem vestre sacre maiestatis fidelis Wolfikangus de Frangepanibus,

comes Brinii etc. Idem manu propria seripsi.

Na rptu: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando di-uina fauente clemencia Eomanorum. Hungarie, Bohemieque regi etc, domino michi clementissimo.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kuen., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

164.

1533. 3. jula. U Grebengradu.

Franjo Bacan piše Ivanu Kaštelanovi ću; da neka nema brige za svoja imanja.

Egregie domine et amice honorande. Salutem. Allate sunt hodie ad nos certe litere ex Wienna, inter quas fuerunt et dominacioni vestre scripte, quas remisimus. Tandem dominacio vestra sit sollicita de negocio suo ex parte bonorum ad se deuolutorum, quia dominus Thurzo nobis veraciter scribit Strigonii iudieia celebrari. Ex castro nostro Greben, feria quinta in crastino visitacionis Marie, anno 1533.

Franeiscus de Battyan, comes comitatus Castri ferrei.

Page 158: Monumenta 2

153

Na rptu: Egregio domino Ioanni Castellanffy de Zenthlelek, aulico regie maiestatis etc., domino et amico nobis honorando.

Original na papiru. Pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

165.

1533. 4. jula. U Velikom Taboru.

Pavao Ratkay uvjerava kralja Ferdinanda, da je Franjo Jožefić, biskup senjski, njegov odani pHvrženik.

Seruieium suma(!)cum fidelitate promptum, ac mei ipsius obnixissi-mam recomendacionem. Serenissime princeps et domine, domine mihi elementissime. Vestre maiestati notifico. quomodo in die beati Vdalriei. allate sunt mihi lit.ere vestre maiestatis, per reuerendum dominum Fran-eiseum, episeopum Segniensem. in quibus eadem mandabat mihi et omnibus dominis magnificis, egregiis nobilibusque, nec non cuiusuis status, ordinis et eondicionis fidelibus vestre sacre maiestatis, per regna Hunga-rie. Oroaeie et Selauonie degentibus. significabat. quod ipse prelibatus dominus episeopus habuisset in commissis, vt subditos fideles regni Oroaeie in fidelitate vestre maiestatis teneret et conseruaret, inobedientes vero et rebelles procuraret sumacum diligentia in partem vestre maiestatis emen-dare et deducere, aceusatus tamen iuisset aput vestram maiestatem, quod longe seeus a eommissione vestre maiestatis et contrarium perpetrasset, quamobrem vestra sacra maiestas nobis omnibus singillatim precipiebat, quod nos repentissime post allacionem literarum vestre maiestatis illico signiikaremus rei veritatam vestre maiestati. quid nobis de hac re con-staret. Optans vero vestre maiestatis mandatis (prout teneor) in omnibus obedire veritatemque ostendere. notiiico vestre maiestati prout sum eidem fidelis acl tidem meam et in verbo vere consciencie. quod ego nunquam intellexi prescriptum dominum episcopum aliquid dixisse vel perpetrasse contra vestram maiestatem, seel semper fidelitatem, nam et anno preterito Varasdini et Zagrabie, amonebat animabatque đominos regni Oroaeie et Selauonie contra Thurcam, quum ipse Turcha prosiliebat versus Viennam. Ista vestre maiestati pro eerto signifieare possum, quam et altissimus feliciter conseruet. Ex castro Nagtabor. in die beati Vdalriei, 1533.

Paulus Eathkay, fidelis seruitor vestre maiestatis.

Na rptu: Serenissimo et invictissimo principi et domino, domino Ferđinando dei grada Bomanorum, Hungarie, Bohemie, Oroatie etc. regi, domino mihi clementissimo.

Original na papiru. Na rptu pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

Page 159: Monumenta 2

154

166.

1533. 9. jula. U Tršcu.

Knez JSikola Frank opan uvjerava kralja Ferdinanda, daje Franjo Jože-fić, biskup senjski, njegov odani privrženih.

Sacra regia maiestas, domine, domine mihi clementissime. Post seruiciorum meorum humillimam commendacionem. Exhibite sunt mihi pridie sacre maiestatis vestre littere per reuerendum dominum Francis-cum Joseflych, episcopum Segniensem, quas ea qua decuit reuerencia suscepi, in quibus sacra maiestas vestra mihi et aliis fiđelibus eiusdem signiflcabat, quod cum prefatus dominus episcopus a maiestate vestra anno superiori in commissis babuisset, vt subditos fideles Croacie et Scla-uonie regni in fiđelitate et obedieneia vestre maiestatis interteneret et conseruaret, inobedientes vero et rebelles pro uiribus in partes maiestatis vestre ducere studeret, delatus tamen apud vestram maiestatem fuisset. quod longe a-liud et a commissione diuersum egisset. huius rei occassione in litteris prefatis sacra maiestas vestra nobis mandabat, nosque omni selio requirebat, quod post intimacionem prefatarum litterarum nobis fact-am, per proprias litteras nostras obelusas et sigillo nostro obsignatas vestram maiestatem in verbo veritatis redderemus cereiorem. quid nobis in hac re constat. Oupiens igitur sacre maiestatis vestre mandatis, prout teneor. in omnibus obtemperare, presentibus litteris vestre maiestati notum facio sigillo nostro et script-ura manu nostre proprie obsignatis, ad fidem meam et in verbo veritatis dico; quod ego nunquam intellexi nee audiui, quod prefatus dominus episcopus dixisset vel fecisset contra fidelitatem vestre maiestatis, sed immo poeius semper nos ad vestre maiestatis seruicia, obe-dieneiam et subieccionem omni studio induxit et animauit, nee aliud de prefato domino episcopo vnquam mihi constat, quam illius erga vestram maiestatem summa constancia et integritas. nam aliter, si secus sensissem, non me fidelem reputarem. si ad notieiam vestre maiestati non dedissem. Deus bonus optimus maximusque ad nostram et tocius orbis salutem et pacem din incolumem maiestatem vestram conseruare dignetur. Ex arce Tersach, in octaua visitacionis Marie, 1533.

Eiusdem vestre sacre maiestatis humillis et cleditissimus seruulus

Nicolaus de Frangepanibus. comes etc. manu propria.

Na rptu: Serenissimo ac inuictissimo principi et domino, domino Ferclinando cliuina fauente clemencia Eomanorum regi semper augusto, nee non Hungarie, Bohemie etc., domino, domino mihi clementissimo.

Original na papiru.. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beru: Hungarica.

Page 160: Monumenta 2

155

167.

1533. 23. jula. U Beču.

Kralj Ferdinand odgovara Petru Erdödu po Longinu Puheimii.

Petro Erdewdj.

Ferđinandus etc. Magnifiee, iidelis, dileete. Ad literas tuas nobis nobili, Mele, dilecto Longino de Pueehaim etc. redditas, nonulla ti bi re-sponđenđo nuntiauimus sicut ab eo latius accipies, nobis subinde polli-centes te talem exhibiturum, vt exinde stare possit te ficlelem obedien-temque subditum nostrum esse, idque dehinc etiam re ipsa conprobatu-rimi. Datum Yienne, 23 iulii, 1533.

Koncept u c. i Jer. kućn., dvor. i držan, arhivu u Beču: Hungariea.

168.

1533. 25. jula. U Been.

Kralj Ferdinand piše Vuku Frankopanu pogledom na vinodolska imanja i grad brinjski. Ispričava mu se, što nije poslao svog zastupnika

na njegov pir.

Vulffgango de Frangepanibus.

Ferđinandus etc. Magnifice, fidelis, dileete. Intelleximus, que nobis per litteras et nuntium tuum exposuisti, ad que tibi respondemus in-primiš quod castra in Vinodolo attinet, scias vocatum a nobis iuvenem de Frangepanibus1 eoque absente nee in iis neque aliis quicquam nos trac-tare posse.

Quod vero ad castrum Brigniense, quod tibi restitui petis, opere pretium est, vt literas obligatorias, quas te a nobis habere asseris, coram nobis exhibeas et producas, vt videamus ad quid obligati simus.

Quod autem conquereris missum nostrum ad nuptias tuas nostro nomine honestandas non venisse, nullius alterius quam seruitoris tui culpa factum est, qui litteras nostras expectare nolens, sine eisclem cliscesserat, littere vero postmodum misse nimis tarde presentate fuere.

Preterea, quum egre ferre videaris, quod aliquos comites maiori numero equitum ad nostra seruitia conductos intelligas, te latere nolumus, nos neminem scire ampliori numero conductum quam te, quin etiam te ipsum eo numero assumptum, quo prius ex camera Hungarica concluc-tus fuisti.

1 T. j . Stjepan Frankopan.

Page 161: Monumenta 2

156

Negocium diuisionis bonorum ad te per consortem tuam descenden-tium eonsiliariis nostris Hungaricis tractanclum incumbit, qui a te requi-siti rem pro equitate et iustitia haud dubie determinabunt, ad quos re-eursum habere potes. Datum Vienne, 25. iulii, 1533.

Koncept u c. i hr, kum., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

169. 1533. 25. jula. U Beču.

Kralj Ferdinand poziva Jurja Gusića, odgojitelja Stjepana Frankopana, da sa svojim Štićenikom dodje k njemu.

Gubernatori pupilli. Nota gubernatori scribatur.

Ferdinandus. Fidelis, dileete. Oum statuerimus negotium gerende tutelle relieti pupilli quondam Ferdinandi de Frangepanibus l ae admini-stracionis bonorum eiusclem decidere et doclarare. per quern ea ipsa tutela et administratio de hine exereeri debeat et acl hoc et tu ipsius et pupilli presentia indigeamus, iceirco tibi omni serio ae strictissime committimus et mandamus, vt vnaeum eodem pupillo ad festum Omnium Sanctorum proxime futurum ad nos, vbicumque fuerimus, accedas, auditurus volun-tatem nostram. Quod si (preter sententiarn et opinionem nostram) facere neglexeris, nos nihilominus te et pupillo absentibus ea superinde statue-mus et decernemus, que nobis vti tutori et curatori supremo ex officio nostro agenda incumbent, ita et singulis debite prouideatur, quod te latere nohmus. Datum vt supra.

Koncept u c. i hr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

170.

1.533. 27. jula. U Beču.

Kralj Ferdinand poziva Jurja Gusića, da Stjepana Frankopana, koji je postao punoljetnim, dovede k njemu.

Gnsich.

Ferdinandus etc. Egregie. fidelis, dileete. Cum ex tua ipsius rela-cione aceepissemus relietuin pupillum quondam Ferdinandi de Frangepanibus iam pubertatis et legitime aetatis annos attigisse, et ob id curatore seu tutore non amplius indigere, sed illum a se ipso bonorum suorum administrationem habere et exercere posse, nobisque veluti Hungarie regi et ex supremi tutoris ae curatoris ofiicio nostro incumberet rem certius aliquanto cognoseere et perquirere. tibi per alias literas nostras commi-

1 T. j . Stjepan Frankopan.

Page 162: Monumenta 2

15?

seramus, vt pupillum personaliter ad nos et in conspectum nostrum adđu-cere, quod quia per te hucusque neglectum est ac dilatum, et tamen omnino velimus eiusmodi voluntati et iussioni nostre. satisfieri, tue propte-rea iidelitati strictissime committimus et mandamus, quatenus eundeni pupillum tecum ad curiam nostram ad festum Omnium Sanctorum pro-xime venturum, vbicunque tunc fuerimus, personaliter et in propria persona in conspectum nostrum adducas, quo debito tandem modo de illo statuere et prouidere possimus, nostram in eo seriosam executurus volun-tatem. Datum Vienne, 27. iulii, 1533.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

171.

1533. 1. augusta. U Zužemberku.

Gjuro Auersperg piše Petru Kegleviću, da je spreman biti mu na pomoć protiv njegovih protivnika.

Magnifice ac generosissime domine. Oertior sum factus his diebus magniticentiam vestram aliquem numerum equitum ex mandato regie maiestatis conscribere in vsum expugnationis Topolske. Oeterum etsi ego magnificentiae vestrae, tarn cupio prodesse ac seruire. quam cuiquam mor-talium, nunc tamen ob necessaria quaedam negotia, quibus impedior, non queo. Praeterea intellexi magnificentiae vestrae aduersarios quosdam esse, nempe Pekrei Lauschum, comitem a Serin ac reliquos. Ea re motus ad magnificentiam vestram seruum mihi inter omnes fere meos mihi aman-tissimum mitto, qui viriliter a(!) strenue haud paruo tempore mihi inser-uiuit ita, vt magnificentia vestra in hunc prae ceteris spem ponere pos-sit; hunc itaque meo nomine commendatum habere velit, rogo. His, quae ab eo coram indicabuntur, magnificentia vestra fidem adhibebit, ea nam nunc breuitatis causa scribere nolui. Quod si interea aduersarii vestri exercitum duxerint, ita vt confligendum sit cum illis, rogo magnificentiam vestram id mihi cellerrime nuncciet, turn nam reiectis omnibus negotiis vnacum genero meo Francisco a Stumberg, ac ceteris amicis vestrae magnificentiae auxilio veniam, ac regiae maiestatis vestrumque honorem ac bona tueri conabor. Valete. Seysenbere:ae, primo die augusti, anno do-mini MDXXXIII.

Georgius ab Aursperg. baro a Schönberg.

Na rptu: Magnifico ac generoso domino, domino Petro Oheglouitz, generali capitaneo regie maiestatis Oroatie ac Scluoniae, amico suo ho-norando.

Original na papiru. Na rptu mali pečat s grbom, kojim je bilo pismo zapečaćeno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 163: Monumenta 2

158

172.

1538. 5. augusta. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, da sudi razmiricu izmedju Petra Kara-usa i Stjepana Klinčića.

Keglewith.

Ferdinandus etc. Magniüee, fidelis, dilecte. Ex supplicatione intro-'clusa videbis, que nobis pro parte Petri Karauz super equo Turcico sibi abducto et profugo Tureo quodam per egregium Stephanum Klynthyeh, sororium eius exposita fuere, volentes aut(!) supplicanti in eo quod iure sibi pertinent reeuperando condigno fauoris et gratie nostre auxilio subuenire, maxime cum vterque nobis contra imanissimos Turcos christiane iidei nostre hostes fideliter et indefesse honesteque seruierit et adhuc seruire non desinat, tue propterea fidelitati strictissime committimus et mandamus. vt accepta per te sufficienti partium informatione, presentem eausam secundum eiusdem exigentiam et prout equitatis ratio postulat cleterminare, et quod a te determinatum fuerit, debite executioni demandare debeas auetoritate nostra regia tibi in hac parte attributa et concessa, nostram in eo seriosam et expressam executurus voluntatem. Datum Vienne, quinta augusti, 1533.

Koncept u c. i kr. kućti., dvor. i držav. arhivu u Beču : Hungarica.

1.73.

1533. 11. augusta. Ü Brezicama.

Jorg od Beichenburga moli kralja Ferdinanda, da opskrbi Stjepana Desit a za- prahom i olovom, jer Ivan Zapolja i biskup zagrebački hoće bisku

piju zagrebačku izručiti Ludoviku Grittiju.

Allerdurchleuchtigister, grosmaehtigister kunig, genadigister herr. Ich iueg eur kun. Majestät vnnterhanigst zu uernemen, das Stephanus Des-chazy zum Sosadt zu mir khumen vncl hat mir nachpeiiicher maynung anzaigt vnd grundelichen berieht, wie das der Janush Weyda sambt dem bischoil' von Agram und iren anhengern des willenns und furnemens sein dem Griti das bistumb zu Agram vberzugeben. Daraus eur kun. Majestät genadigist zu bedenckhen haben. das er zu khainem guetten. ob des also beschehen, raichen wurdt, so die Turckhen so gar nachvnndt vnnser anstosser der windischen granitzen wurden. Nachdem sich aber gedachter Deschazy besorgt, er mochte etwa vnuerseehenlich vom Janu-schen Weida(!) und dem biscliof von Agram in seinem Schloss belegert werden, hat er mieh weitter berieht, wie das er mit puluer, pley und andrer kriegsmunition gar nichts versehen oder im vorradt gegen ainern

Page 164: Monumenta 2

159

solliehen gwalt vnnd ernnst habe, und darauff nachperlicher maynung gepetten, Eur kim Majestät solches zu beri eh ten, damit eur kun. Majestät genedigist einseehen vnd verordnungthuen wolle, damit gedachteni Deschazy auf beschehen anzaigen puluer vnd pley vmb sein bezalung gereicht werd. Wiewoll er hievor zu mermalen umb puluer und pley gegen seine bezalung angesuecht, so ist ime doch bisber nichts geraicht worden, und soli er durch gedacht municion verhindert werden, das er sich gegen đen vhein-den in die gegenweer nicht setzen khunde, so wurde er dahin gedrun-gen, das er sich dem Weyda huldigen muest. Daraus eur kun. Majestiit landen vnd leutten morckhlieher grosser sehaden vnd naehtayl eruolgen Avurde; nachclem Sossadt ain pass vnd ortschloss ist, dardurch die strass auf Agram gespert werden mag. Vnd dieweyl er nun bisher sich so trewlich bey eur kun. Majestät erhalten vnd belieben, auch der eltist vnd vermuglichist im landt ist, so bitt ich eur kun. Majestät, wolle in erwegung der augenscheindlichen notturfft verfuegen vnd beuelch ausgeen lassen, das man gedachtem Deschazy vmbs sein bezalung puluer vnd ancler notturtft raich und gebe. Dan wir sein ye nit mer als zwo meyl von einand, ist es heut an ime. so ist es morgen an mir etc. Hierauf versiech ich mich bey eur kun. Majestiit genadigister hulfF vnd furseehung anstat vilge-melts Stephann Deschazy, beuelch mich auch hiemit sambt im vnter-thanigist Euer kun. Majestiit. Datum Eain. den XI. tas- Septembris. anno "XXXIII.

Euer kunigl. Majestät vnntherthanigister, gehorsamister diener Jorg von Keichennburg.

Na rpta : Der Eomischen, hungerischen vnnd behaimichen Kunig-cklichen Mayestat, meinem allergenadigisten herrn.

Original na papiru. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U e. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

174.

1533. 4. septembra. U Beču.

Kralj Ferdinand piše Petru Kegleviću, povjereniku u Hrvatskoj, i Ivanu Kastelanovieu, da će sve zaslužbe svojih kapetana platiti tek o Tri kralja, ;er o Miholju ne može. Poziva ih, da budu sa svojom konjicom spremni.

Ferdinandus diuina fauente clemencia Romanorum. Hungarie, Boe-mie etc. rex semper augustus, in fans Hispaniarum, archidux Austrie etc. Egregie. fiđelis, nobis dilecte. Oonstitueramus tibi ac ceteris capitaneis et aulicis nostris festum beati Michaelis arehangeli proxime futurum, quo die subducta vobiscum racione de seruiciis preteritis satisfaeeremus, idque propositum erat nullomodo longinus differendi, sperantes alioqui nullum futurum impeclimentum, quod eius rei execucionem possit re-

Page 165: Monumenta 2

1()()

morari. Sed quum acluersarionim acciones et conatus eo tendant, vt existemus fierie(!) non posse, quin te et alios capitaneos nostros ad defensionem fidelium nostrorum intentos et paratos esse oporteat. hor-tamus fidelitatem tuam, velit equo animo expeetare festum Epipha-niarum domini proximum, quo tempore racionem tecum et cum aliis Melibus capitaneis et aulicis nostris ponendam curabimus et de omnibus superiorum annorum seruiciis absque longiore dilacione clementer concor-dabimus et satisfaciemus. Interim vero sis paratus. vt cum primum per nos admonitus fueris, eo quo res nostre et fidelium subditorum nostrorum necessitas et defensio postualauerit cum tuo equitatu possis accedere. Se-cus ne feceris. Datum Vienne, feria quinta proxima ante festum natiuita-tis beatissime virginis Marie, anno domini millesimo quingentesimo trice-siino tercio.

Ferclinandus. Wylaky.

Na rptu: Egregio Petro Keglewyth, regnorum nostrorum Croacie et Sclauonie commissario, fideli nobis dilecto.

Doslovno isto pismo i istoga datuma upravio je kralj Ferdinand na Ivana Kastelanoviea, na rptu onoga je napis: Egregio Ioanni Castel-lanffy, aule nostre familiari, fideli, nobis dilecto.

Oba originala na papiru. Ka rptu je pritisnut veliki kraljevski pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno, ti arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

175.

1538. 10. septembra. U Beču.

Kralj Ferdinand piše Franji Bacanu, da je primio njegovo pismo i pismo sultana Ivanu Zapolji. Hvali njegovu vjernost.

Bathyan.

Ferdinanđus etc. Magnifice, fiđelis, dilecte. Ex Uteris tuis de sab-bato proximo ante natalem gloriose virginis ad nos datis vidimus, que partim ad nos de rerum occurrentiis scripsisti, partim vero a Johanne Thahi ad te scripta et tibi communicata fuerunt, quam tuam fidem et diligentiam commendamus et gratiose suscipimus, hane dehinc etiam eo magis probaturi, quo frequentius nos cle consimilibus et ceteris, que ad te horum aut aliorum oceasione latius perferentur subito cominonefeceris, sicut te pro tua in nos deuotione et bene seruiendi studio haud dubie facturum esse confidimus. Literas vero Turcarum imperatoris ad Johan-nem traduci et interpretari faciemus et omnem, quam regno huic nostro

Page 166: Monumenta 2

161

rebusque illius debemus prouisionem apponemus, neque in nobis quicquam desyderare patiemur, te subinde clementer hortantes, vt et te quoque de-inceps prout hactenus fecisti, fidelem et bonum seruitorem erga nos exhi-bere et reliquos etiam, quo scis modo ac medio conuenientiori, vt in pri-stina semelque recepta fide et fidelitate sua persistant, retinere et conser-uare velis, id quod et tibi et ipsis minime p§nitendum fore credimus, ae erga te et ipsos vberiori quandoque gratia recognoscemus. Datum Vienne, 13. 7bris> 1533.

Koncept u c. i kr. kuć.n, dvor. i držav. arkivu u Beču: Uungarica.

176.

1533. 15. septembra. U Been.

Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, da prisili Pavla Ratkaja, da plati dužnu desetinu Gjuri Frigidinu, kanoniku zagrebačkom.

Petro Keglewich.

Ferdinandus etc. Magnifice, fidelis, dileete. Exposuit nobis honora-bilis, deuotus, fidelis, nobis dileetus Georgius Frigidinus, doctor, arehi-diaconus Vrbocensis et canonicus ecclesie Žagrabiensis egregium, fidelem, nobis dileetum Paulum Eatkay de Naghthabor quasdam decimas šibi iam per quinquennium debitas, etiamsi pluries ob id requisitus fuerit, retinere aut solui vel dicari permittere recusaret, nobis idcirco humilime supplieando, vt ei de opportuno super iis remedio prouidere dignaremur. Quapropter eius precibus tanquam iustis et rationabilibus inelinati, tue fidelitati committimus et mandamus seriosius, quatenus nomine nostro cum predicto Paulo ita eoque modo agas, vt pre/ato Georgio aut procurator! suo legitimo et nemini alteri de dictis decimis tarn preteritis quam futuris cum effectu et sine aliqua exceptione satisfacere curare de-beat, nostram in eo seriosam executurus voluntatem. Datum Vienne, 15. 7 M s ' 1.533.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Uungarica.

177. 1533. Prije 19. septembra.1

Franjo Jožefić, biskup senjski moli kralja Ferdinanda, da mu podijeli opatiju Topusko i da, ga opskrbi potporom za božić, posto vrlo ku

kavno živi. Sacra regia maiestas, domine mihi clementissime. Nota est sacre

maiestati vestre egestas mea, nota etiam promissio eiusdem, fidelia etiam 1 Držim, da je ovo pismo pisano prije 19. septembra 1533. pogledom

na slijedeću kraljevsku ispravu.

MONUMENTA HIST. XXXVIII : MONUM. HABSBURGICA II. 1 1

Page 167: Monumenta 2

162

seruitia, et qualiter a sacra maiestate vestra sum prouisus; iam est annus, quod vestre maiestati adhesi, quo tempore Melitas mea bene pro-ban potuit, de qua nemo dubitare potest, cum toties cum vtilitate et ma-ximo comodo meo, a Melitate sacre maiestatis vestre pluries vocatus, dis-cedere potuisem, et tamen malui multa incomoda penuriamque a tanto tempore pati. etiam cum rubore mendicare, quam a Melitate et seruiciis maiestatis vestre discedere, et quoniam vitro in seruiciis maiestatis vestre cum ordinis mei dedecore non possum mendicare, sacra maiestas vestra <de abbatia de Topusk(!), quam etiam alias a maiestate vestra petii, ex sua innata dementia gratiose prouidere dignetur, si fidelitas et seruitia mea apud sacram maiestatem vestram sunt accepta. Quod si sacra maiestas vestra ad aliucl tempus hoc differe Avlt, iam inteligo seruicia mea nee fuisse nee lore in futurum sacre maiestati vestre placita, et quia vnde viuam non ha-beo; ideo humillime sacre maiestati vestre supplico, dignetur mihi gra-tam tribuere licentiam, quatenus cum bona maiestatis vestre venia rebus meis aliter consulere possim, ne imperpetuum cum tanto episcopalis dignitatis dedecore mendicare cogar. Preterea, domine clementissime, quia expensis omnino careo, ideo humillime supplico, quatenus sacra maiestas vestra ad hec festa natalia me expensis prouidere ex sua dementia dignetur: non enim alium dominum preter sacram maiestatem vestram recognosco, qui me vel ad horam prouidere teneretur. Gratiosam relationem a sacra maiestate vestra expecto.

Eiusdem sacre maiestatis vestre capellanus Franciscus Josephith. episcopus Segniensis.

Na rptu: Supplicatio episcopi Segniensis ad sacram regiam maiestatem, dominum suum clementissimum.

Bijesenje: Khunigcliche Maiestet wil jm in bedenkhen seiner ge-thanen dinst, vnd daz sich sein Maiestet zu jm derselben weiter mit trewen zu bescheen versicht dj abbtej Topolska genedigclich in admini-strationem geben. doch daz^er đieselb geđenkh vnd tracht zu henden zu bringen vnd in 50 pherd dauon hallt. auch den fiekhen N. mit notturrtt vnnderhallt, sunst auch der kunigclichen Maiestet nucz schaff, jn einku-men zusamen suech und in pesserung richt, darin kunigliche Maiestet auch gnedige hilf thun, audi genediglich bedacht sein will, in mit seiner zerung zuversichern.

Eex concedit episcopo Segniensi in administrationem abbatiam in Topolska cum certo onere et promittit illi dare certos sumptus pro sui intertentione.

Original na papiru. Na rptu trag pečata, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i Jer. kum., dvor. i držav. arhivu u Beču: ffungarica.

Page 168: Monumenta 2

163

178.

1533. 19. septembra. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaze Petru Kegleviću, da Franji Jožefiću, biskupu senjskomu, koji ne može od svojih dohodaka dostojno živiti, dade godi

mice 200 for. od dohodaka opatije topuske.

Petro Keglewith.

Ferdinandus etc. Magnifice, fidelis, dileete. Cum manifesto appareat fruetus et redditus episcopatus Segniensis ex superiorum temporum cala-mitatibus et frequentissimis Turcorum excursionibus. quibus regna nostra Dalmatie et Croatie nmlto iam tempore afflicta et deuastata fuere, adeo diminutos esse, vt episcopus pro tempore existens se iuxta pontificalis dignitatis exigentiam ex eisclem sustentare nequeat. nobisque propterea reue-rendus, deuotus, nobis dilectus Franciscus Josephit, modernus episcopus Segniensis. humiliter et deuote supplicauerit, vt pro necessitate compe-tentius aliquanto subleuanda, aliquatenus subuenire eique in eo gratiose prouidere dignaremur; eonsyderantes itaque iamdicti episcopi fldelia serui-tia, que nobis et regno nostro Hungarie hucvsque prestitit et adhuc prestare potest et debet, vt statum suum eo decentius et honestius inter-tenere et sustentare possit, eidem episcopo ducentos florenos hungaricales ex fructibus et prouentibus abbatie de Topoltza singulis annis ad vsque beneplaeitum et reuoeationem nostram numerandos et soluendos inscripsi-mus et assignauimus. prout in litteris nostris desuper expeditis plenius continetur. Tibi propterea seriose committentes et mandantes, vt ab episcopo vel eius procuratore legitimo super hoc requisitus illi de prefatis ducentis florenis ex antedicte abbatie de Topoltza fructibus et prouentibus annuatim iuxta dictarum litterarum nostrarum tenorem deinceps ad bene-placitum nostrum quotannis et tamdiii respondeas. donee aliud a nobis aceeperis in mandatis, nostram in eo seriose executurus voluntatem. Datum Vienne. 19. septembris, 1533.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i drmv. arkivu u Beču: Hungarica.

179.

1533. 25. septembra. U Beču.

Kralj Ferdinand piše Petru Kegleviću, da je razumio njegove zelje.

Keglewith.

Ferdinandus etc. Magnifice, fidelis, dileete. Ex Uteris comitum et dominorum ac vnuersitatis nobilium regni nostri Croatie et Sclauonie et relatione nobilis Ladislai de Erwencze, familiaris tui intelleximus, que a

Page 169: Monumenta 2

164

nobis fieri desyderaberis, ad qu§ per annexas literas nostras respondimus,. sicuti videbis, quas eisdem comitibus, dominis et nobilibus quantotius et oerte reddi et pr§sentari cures, nostram in eo expressam executurus vo--luntatem. Datum Vienn§, 25. septembris, 1533.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica..

180.

1533. 29. septembra. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, komesaru u Hrvatskoj, da utjera ratni porez (subsidium).

Ferdinandus divina favente dementia Eomanorum, Hungarie, Bohe-inie etc. rex semper augiistus. infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. iideli nostro, magnifico Petro Keglewycz de Busin, in regnis nostris Croa-tie et Selauonie eommissario nostro salutem et gratiam. Intelleximus nonnullos esse, qui presens subsidium in isto regno nostro nobis oblatum. de bonis eorum exolvere(J) nolunt. Oum itaque dicto subsidio pro soluei-one gencium nostrarum plurimum indigeamus, iccirco fidelitati tue mandamus firmiter, ut idem subsidium ex omnibus bonis per omnia oportuna remedia et gravamina exigere et exigi facere debeas; secus non facturus. Datum Wienne, in festo beati Michaelis archangeli. anno domini millesinw quingentesimo trigesimo tercio.

Ferdinandus. Wylaki.

Savremena kopija s faksimiliranim potpisima u arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

181.

1533. 6. oktobra. U Beču.

Kralj Ferdinand poziva Zagrebčane, da drže mir, Ho ga je sklopio s\ Turcima.

Ferdinandus diuina fauente dementia Eomanorum, Hungarie. Bohe-mie etc. rex, infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. Pruđentes et cireumspeeti, fideles nobis dilecti, Intelleximus variam apud vos esse fa-mam de legacione oratorum nostrorum, qui a Turcarum imperatore sunt reversi. Ne itaque falsis opinionibus animi vestri moveantur, sciatis nos cum omnibus regnis, prouinciis et subditis nostris pacem cum eodern

Page 170: Monumenta 2

165

Turcarum imperatore, regno et vobis omnibus utilem et commodam com-posuisse, quam et ipse Turcarum cesar et nos publicandam curavimus. Mandamus igitur iidelitati vestre, vt earn observetis. Non sumus negle-eturi, quod deineeps quoque pro istius regni nostri incolumitate et com-modo agendum erit et quitquid tandem, quod vobis in commune profutu-rum sit effecerimus, suo tempore clementer vos admonebimus et cerciores reddemus. Datum Vienne, feria secunda proxima post festum beati Fran-•cisci confessoris, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo tercio.

Ferdinandus. Wylaky.

Na rptu: Prudentibus et circumspectis, iudici. iuratis ceterisque civibus civitatis nostre Montigrecensis, fidelibus, nobis dilectis.

Original na papiru. Pečat, kojim bijaše pismo zatvoreno smrvljen je. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

182.

1533. 14. oktobra. U Beču.

Kralj Ferdinand piše Petru Kegleviću, da je odredio, da se njemu i •vojnicima u Bihaću i Tiiphi doznači plaća. 0 podjeljenju opatije Topu-

ske sinu njegovomu, Franji, još će razmišljati.

Keglewith.

Ferdinandus etc. Magnifice, fidelis, dilecte. Intelleximus que a nobis medio nuntii tui circa solutionem tuam et alia petiisti, quod itaque solu-tionem attinet, iam ordinauimus, vt per cameram nostram in dicis regno-rum nostrorum Oroatie et Sclauonie aliisque modis tibi satisfiat.

Quoad castra Bihigiense et Eepaciense pariter commisimus, vt đe antiquis etiam debitis seruitorum et pedicum fiat solutio, quare te grati-ose requirimus, vt ea castra assumere et modo quo scis et potes meliori conseruare et intertenere velis.

De abbatie vero Topoltza filio tuo post exactum. vt petis, biennium conferenda, graciose đeliberabimus, teque posthac de mente et voluntate nostra certiorem efficiemus, quod ad tua petita responđere volumus. Datum Vienne, 14. octobris. 1533.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor i drzav. arkivu u Beču: Hungarica.

Page 171: Monumenta 2

166

188.

1533. 15. oktobra. U Bisagn.

Ivan Kastelanović javlja Stjepanu Deshazu novosti iz Hrvatske i Ugarske.

Magnifice domine et amice noster nobis obseruande. Post salutem.. Literas vestre magnifice dominacionis intelleximus, in quibus eadem ve-stra magnifica dominacio scribit nobis egregium dominum Michaelem Therek valde turbatum fore, quod nos in negocio suo comparere non po-tuimus; quod tamen vestra magnifica dominacio bene nouit, ob quam cau-sam illic comparere non potui et presens esse. Scripseram vestre magnifice đominacioni, quod seruitores meos omnes iliac ad Zyrch misi, ex quo nobis fama venerat non bona, quam significauimus vestre magnificencie et post illos seruitores nostros tandem nonnullos portarios suscepimus, quos iterum ad castrum nostrum Zyrch dictum remisimus, hodie est dies octauus. Ybi tamen vestra magnifica dominacio scribit nobis, quod nego-cium egregii domini Michaelis Therek prorogatum fuisset ad festum san-cti Luce Evvangeliste, et vt idem dominus Michael Terek(!) nos rogauit iterum, vt die illo in negocio illo constitueremur, quod deus nouit non parua cum diligencia faciemus, si solum id nobis primo quattuor aut quinque diebus seruificasset(l), quia pro seruitoribus nostris in Zyrch exi-stentibus misissemus, sed testor deum, quod ut et prius scripsi vestre magnifice dominacioni, quod vnicus ex seruitoribus meis apud me non est, sine ipsis tamen iliac ire me non decet. Vbi vero vestra magnifica dominacio nos rogat, vt eidem rescriberemus, quod nouitates habemus, nouitates has possumus vestre magnifice dominacioni, quod regia niaie-stas cum cesare Turcarum pacem perpetuam fecit, quousque ipsi duo ui-uent. Koczianer autem ipsum dicunt uersus Budam descendisse cum gen-tibus suis, sed nescimus qua de causa. Johannes autem rex, verum est, quod recessit ex Quinqueeeclesiis. Nouitates nullas scimus. preter scri.bere vestre magnifice dominacioni, vbi tamen vestra magnifica dominacio nos querit, si cum seruitoribus nostris recessuri sumus ad regiam maiestatem; verum est, quod sua maiestas nobis scripserat literas, vt paratos se tene-remus et quam primum alteras literas sue maiestatis viderimus, statim at-que iterum versus suam maiestatem iremus, sed tamen nondum vidimus alteras literas sue maiestatis, et quousque non viderimus, extunc nescimus quomodo ire ad suam maiestatem. Reliquum est vestram magnificam domi-nacionem felicissime quam diu valere optamus. Ex castro nostro Bykzad,. feria quarta ante festum Luce Ewangeliste, anno domini 1533.

Johanes Kastellanffy de Zenthlelek, exactor presentis contribueionis

regie maiestatis.

Na drugoj strani pripisak: De episcopo tamen Zagrabiensi verum est, quod fuit paratus tarn cum equitibus quam et peditibus, et non solum

Page 172: Monumenta 2

167

ipse, sed eciam alteri, sed more similiter rederunt, nescimus quid inten-dunt facere. Ceterum dominus Emericus Bradach, quando ad Byztriczam iuit feria secunda proxime preterita, tunc reuerterat ad nos, qui fuit apud dominum Ludowicum Pekri in Bazyna, qui elicit ipsum infirmasse, sed iam in aliquantum conualuit et in breui wit recedere ad Varascl,

Na rptu: Magnifico domino Stephano Deshazy cle Zomzedwara, eo-miti comitatus Camariensis(!), domino et amico nostro nobis obseruando.

Original na papiru. Pismo je bilo zatvoreno pečatom (harneja). U arhivu Jugoslavenshe ahademije u Zagrebu.

184.

1533. 17. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand odgovara Petru Kružiću, i hvali njegovu vjernost

i junaštvo. Ferdinandus diuina fauente dementia Eoinanorum rex semper augu-

stus, ac Germanic. Hungarie, Bohemie etc. rex, infans Hispaniarum. ar-chidux Austrie etc. Egregie. fidelis, dileete. Redidit nobis literas tuas de XXVI. mensis septembris proxime elapsi nuntius tuus, quatinus legimus et intelleximus, que cle castro Clissiensi ad manus nostras recipiendo de-((ue solutione tibi pro seruitiis tuis faciencla scribis, quam certe solutio-nem (prout tuis sane mentis etiam conueniret) tarn libenti vol etiam pro-pensiori animo tibi modo faceremus quam tu petere aut efflagitare possis, verum quia sumptuum immensorum et necdum cesantium grauitate et onere camera nostra in tantum aggrauata et exhausta videtur, vt vixdum illi ab iis acl presens respirare Jiceat, tuam ob id aequanimitatem facile iudicaturam esse conMimus, non voluntatem (que nostra in te certe magna et graciosa est eritque semper), sed facultatem hoc tempore quodam-modo attenuatam et impensis grauioribus obnoxiain esse incusandam, si moclo possit aut debeat culpari, quod ex rerum1 necessitate nequit eui-tari. Quoniam autem apucl nos certo constituimus et deliberauimus tecum vti cum aliis etiam similia debita petentibus ad summum vsque ad fe-stum Epiphanie proxime futurum cle habitis et receptis per te et ipsos et super residuo quoque vobis debito computare ac finem et conclusionem eorum omnium facere, et ea subinđe tibi prestare et agere, que tibi tam-quam fideli et bono seruitori nostro iure merito competere videbuntur, teque acl tale tempus haud dubie ad nos venturum esse arbitramur. Tuam itaque fidelitatem clementer requirimus, vt adhuc pro singulari compla-centia nostra eiusque potissimum intuitu, quod nihil per hanc breueni moram sis in nobis aut compensatione seruitiorum tuorum amissurus, iamdictum diem et terminum aequo (vt et antea solitus es) animo cum solutione huiusmodi expectare, castrumque Clissiense interea quoque vt

U konceptu manjka ova riječ.

Page 173: Monumenta 2

168

hactenus fecisti, conseruare et intertenere velis. quod pro nostra in te singulari gratia et in nos fidei et offitii tui feruore et constancia futurum pollicemur, idque preterquam quod meritam a nobis sis de iis, que tibi debentur solutionem accepturus. erga te peculiari benignitate et fauore nostro recognoscemus.

De destructione vero arc-is Salonitanae per Turcos e regione Olissii extructae mediante opera et presentia tua secuta, tantum abest, quod du-bitemus, vt etiam patentes metropolitane eeclesie Spalatensis et attestati-ones testium super probatione illius productorum plane siiperuacaneas et minime necessarias apud nos fuisse iudicemus, qui de animi tui et magni et recti candore et fidelitate earn cognitionem et fidutiam habemus, vt multo maiora nobis de te persuadere et expectare quandoque velimus. Datum in ciuitate nostra2 Vienne, die2 XVII. oetobris, anno domini3 M.D.XXIII., regnorum nostrorum Eomani tertio, aliorum vero omnium septimo.4

Ferdinandus.

Bernardus, cardinalis Ad mandatum sac-re Tridentinus. regie maiestatis proprium.

Ioannes Maius.

JYa rptu: Egregio, fideli. nobis dilecto Petro Crusith, comiti et ca-pitaneo nostro Clissiensi.

Original na papiru s pritisnutim pečatom. Prijepis i koncept u c. ilir. latćn.. dvor. i dršav. arhivu u Beču: Hungarica.

1.85.

1533. 20. oktobra. U Beču.

Kralj Ferdinand piše Stjepanu Deshazu, da je uvjeren o njegovoj vjernosti, ako bi i oženio se sa sestrom biskupa zagrebačkoga. Prah i olovo

dobit će. samo neka označi mjesto, gdje to želi kupiti.

Dezhazi.

Ferdinandus etc. Magniftce, fidelis, dilecte. Intelleximus te nonniliil a Johanne comite Scepusiensi solicitari ad ducendam sororem episcopi

1 U konceptu manjkaju ove tri riječi. 2 U konceptu manjka ova riječ. 3 U konceptu manjkaju ove dvije riječi. 4 U konceptu manjka sve iza godine.

Page 174: Monumenta 2

169

Zagrabiensis in vxorem; quia vero nobis nihil vnquam aliud de te per-suasum habuimus, prout etiamnura habemus, quam omnem fidem et fide-litatem nobis semper ineoncusse seruandam et retinendam, idcirco illius potissimum et nostre in te benignitatis et gracie respectu earn in te ad-huc ponimus spem omnem, ut fiduciam. te tarn matrimonii istius, quam omnium aliorum ratione sic erga nos exhibiturum esse, ne quid in te vel fidei tue officio quoquo pacto incusari vel culpari possit, idque tarn certo nobis fore pollicemur, quam quod eertissimum est nos tibi cum gracia semper fuisse et fore afiectos/ Quod autem pulueris et plumbi a te petiti emptio aut locum aut progressum hucusque habere non potuit, in causa est generalis inhibitio nostra, quam propterea fieri et publicari iussimus; verum si locum designaueris, in quo pulueres huiusmodi pro defensione et conseruatione castrorum tuorum emere volueris, tibi illos permittemus educendos, literasque desuper necessarias expediri faciemus, quod te modo latere noluimus. Datum Vienn§, 20. octobris, 1533.

Koncept u c. i kr, kuću., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica

186.

1533. 24. oktobra. U Velikom Taboru.

Pauao Ratkay ispričava se kralju Ferdinandu, Što ne može platiti porez (taxa).

Serenissime princeps et domine, domine mihi graciosissime. Serui-•cium fidele summa cura fidelitate promptum ac meipsius humillimam reeominenđacionein. Vestra sacra maiestas pronunc misit mihi vestras litteras, quas ego summa cum reuerencia et obeđiencia percepi, ex quibus in quibus(!) intellexi me accusatum fore aput vestram maiestatem in eo, quod taxam presentem in regno Sclawonie pronunc inpositam ego tene-rem et nollem dare dicatori vestre sacre maiestatis. Supplico igitur vestre maiestati, vt eadem ne credere velit talia, sed supplico vestre maiestati humillime, vt eadem mea maxima dampna videre et intelligere velit, que quam plurimi domini bene sciunt. quod Johannes alias wayvoda Trans-silluanensis per vim accepit et occupauit bona mea hereditaria in partibus Hungarie existentia, Eatka vocata. a primitiuis meis mihi successa, et alio cledit, vbi maius dampnum passus sum in bonis et rebus quam decern milia florenorum; bona autem, que hie in partibus Sclawonie habeo et ilia sunt per diuersa bella et exercitus hinc inde perambulan-cia nimium depaupertata et desolata, igitur đifieulter exigi posset presens taxa ab eis propter nimiam paupertatem. Quare supplico et commendo me vestre sacre maiestati, vt eadem videre et intelligere velit fidelia ser-uicia mea, que ego feci et exhibui vestre sacre maiestati, que quam plu-I'imi domini bene viderunt et sciunt, prout est reuerendus dominus Ohri-

Page 175: Monumenta 2

170

stotlorus, episeopus Labaceiieis ac illustris dominus Johannes Vgnod(!) et alii domini; qua(!) gesta feci Zagrabie contra adversarios vestre maiestatis et eciam anno preterito cura Turci« in cara po Malpurgensi(!) et Pethovi-ensi trans fiuuium Drawe, vbi quam prius ego cum gentibus meis in Turcas irrui et in aliis locis vbi necessitas fuit, que quam plurimi domini et homines bene sciunt, et propter talia seruicia mea hactenus nunquam postulaui a vestra maiestate aliquod sallarium vel aliquam pecuniam, sed in omnibus locis vbi necessitas fuit, semper proraptus fui summa cura ftde-litate et obediencia sicut et illi, qui acceperunt sallarium a vestra maiestate. Quapropter rogo et supplico humillime vestre sacre maiestati tan-quam domino graciosissimo, vt eadera eonsiderare et perpendere velit dampna mea, que ego passus sum propter seruicia vestre sacre maiestatis ac eciam seruicia mea, que ego vestre maiestati sacre exhibui et exhibere volo, velit et dignaretur mihi vestra sacra maiestas presentem taxam di-mittere et relaxare. Ego vero quousque vixero semper ficlelia seruicia exhibere volo vestre sacre maiestati, vbi pvam et graciosam relacioiiem pre-stolo a vestra sacra maiestate, quam et altissimus felicem conseruet. Ex castro Nagtabor, die XXJIII. mensis octobris, anno domini. 1533.

Vestre sacre maiestatis humillimus et fidelis seruitor

Paulus Eatkay.

Na rptu: Serenissimo principi et domino, domino Eerdinando di-uina fauente clemencia Romanorum, Hungarie, Bohemie etc. regi semper augusto, infanti Hispaniarum, archiduci Austrie etc., domino mihi graciosissimo.

Original na papiru. Pečat je na rptu, kojim je pismo bilo zatvoreno. U e. i k. kuć.j dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

187.

1533, 24. oktobra. U Bužinu.

Petar Keglević javlja kralju Ferdinandu, da je Gritti-jevog pouzdanika Izidora de Zegliacho uhvatio, koji je došao k Nikoli Zrinskomu u Gvo-

zdansko. Preporuča pažnju na slične špijune. Serenissime ac inuictissime princeps et đomine, domine mi semper

gratiosissime. Post humillimam debitamque seruiciorum meorum com-mendationem. Die XXI. mensis octobris quidam orator de Constanthino-poli per Boznam hue ad despotem aduenit, qui die sexta septembris ex Gonstanthinopoli iter arripuit, cum despote constitutus in duobus barcis per ipsum per flumina Zawam et Vnnam ad castrum ipsius Kozthanicza wo-catum(!) destinatus. Inde acl comitem Zryny ad castrum Gwozdairzka

Page 176: Monumenta 2

171

wocatum equitauit, qui a comite cum magno aparatu expectaturus(!) erat. Audita hoc(!) fama. illico credens esse oratorem cesari(!) Tureorum, ad sacram maiestatem vestram profecturum, ad resciendum destinaui, vt et per me honore contentetur. Tunc audito ipsuin oratorem Aluisi Gritti, cum patenta eiusdem et litteris eredentionalibus dominis et vniuersitati nobilium regni Croacie sonantibus1 a prefatoque Gritti magnam promis-sionem referentem. breui in tempore magnam copiam pecuniarum ipsis daturum, in futurum vero bonam solucionem promitentem, et vt amplius nunquam per Turcos depopulari fient, castra autem et dominia ipsorum olim per Turcos desolata iterum implebuntur christianis; filium autem Grittis, banum huius regni dicens, quern breui in tempore cum aliquantis (•entinariis equitum ex partibus Hungarie aduenturum monstrauit. Italos autem pixidarios duo millia per partes Dalmatie et Scardone ad defensi-onem regni conducturos promisit, bassam Bozniensem et Herzegowiensem ad defensionem contra quemlibet in regno deputatos, filium Gritti in ba-natu conservare significauit. Tunc me in dicto regno inveniente. talia audiente, que sunt aduersa vestre sacre maiestati. et vt huius cause rei hoc regnum a vestra sacra maiestate perire potent, ad loca oportuna cu-stodias posui, quibus pertansire debebat. Et sic gratia dei. vestre autem sacre maiestatis fortune, die 23. octobris ab prefato comite donatus. mane ex castro missus cum seruitoribus eiusdem et despoti associates penes, solum castrum secundummet ipsum captiuaui. seruitores autem fatorum dominorum dispersi, hinc inde sunt, ipse autem suos partim in Bozna, partim apud clespotem dimisit. Nomeii ipsius: Sidero Ciliaco2 da Co-droipe di Ferywl, qui ascenderat cessarem Turcarum tempore serenissimi ac illustrissimi domini Carolis. imperatoris Eomani etc.. Bononie ingressi-onis, qui Siderius suas infidelitates plures clenegat. sed iste alter, qui se seruitorem ipsius dicit, Polonius Malizana di Maran di Ferywl omnia de-clarat, quern sacre maiestati vestre iis proxime futuris diebus destinare

. \olo, qui mirabilia declarat, que sacro Eomani imperatori et vestre maiestati ac totius christianitati esset periculancla. ipsumque dicit papalem seruitorem, florenos quadraginta a dicto papa inensuales fruere. Ideo sacra regia maiestas, domine clementisse. recogitat eadem et huius negocii. si finireretur(!), linem respiciat et huic regno modo quo meliori altissinius vestram sacram maiestatem informauit prouidere digneatur. quia credat vestra sacra maiestas, si gens catholica, qua excunque parte regnum hunc(!) intrauerit et pecuniam porigeret, paucos sibi fideles videbit, leuius est hunc regnum in presenti statu conseruare, quam iteratim vy recuperari. Sacram maiestatem vestram liumillime exoro, ne mei indignatur, vt talia vestre sacre maiestati referro, quia nouit eadem, qua sub eondicione me in hunc regnum destinatum habuit, cum centum equitibus ad defensionem regni, ego autem clignitate vestre sacre maiestati sui autem honoris respectu vt testificor dominorum Groatie et Sclauonie verbis, vt et quin-gentos equites teneo, vt sim tutior 'in seruiciis vestre sacre maiestatis. et

1 Sravni ispravu od 29. juna 1533. Isidor Zegliacho.

Page 177: Monumenta 2

172

liuie regno, đominis et nobilibus maior spes in vestram sacram maiesta-tem. Et ideo vestra maiestas sacra prouideat huic regno, quia quid auer-tat deus, si aliquid interuenerit et regnum istud a sacra maiestate vestra periret, ne nee maiestas vestra, nee nemo ex consilio nee curia eiusdem •mini per tempus anteponeret, quia sine bona prouisione sacre maiestatis vestre hoc regnum conservare non valeo, immo etiam sub hac specie pa-vis prius timendum est, vt periet, prout et isti eaptiui dicunt, vt de hac pace nil, solum vt sub specie huius paeis si aliquo fraudulent modo regna sacre maiestatis vesre occupare poterint. Dicunt etiam alium oratorem regis Francorum hiis proxime futuris diebus a cesare Turcarum per regna ista Franciam transiturum, nomine signor Čamilo Pargo Eomano di casa Ur-sina, stature longe, facie magna, cum 'magna nigra barba, super quern bonam intentionem portabo, et vestra sacra maiestas comittat suis in pro-vintias Oarniole et Oarinthie, vt et ipsi ad hec vigilant, quia et ipsum dicunt malis negotiis peregrinantem. A sacra autem maiestate vestra gra-tam et piam relacionem expecto. Datum in eastro nostro Bwsyn. die XXIIII. mensis octobris. anno doinini MCCCCCXXXIIX

Eiusdem sacre maiestatis vestre ficlelis seruitor

Petrus Keglewych de Bwsyn etc.

Na priloženoj ceduljici: Sacra regia maiestas, domine clementissime. Post seriptis litteris istis plura tractaui cum homine isto. Ouius tractati-one audita credo, quod sacra maiestas vestra, si Aluizium Gryty in manu haberet, cerciora cesaris Turcorum et aliquorum dominorum Italicum(!) ac eeiam Germanorum infidelitates rescire non poteret(!), quam serenissimo et illustrissimo imperatori Eomanorum ac vestre sacre maiestati facere in-tendunt. Sciat etiam sacra maiestas vestra, qualiter ego indignus et pauper seruitor sacre maiestatis vestre admiror et dico, quod Turci non sunt Turci, nee pagani non sunt pagani, seel nos sumus Turci, qui principes nostros et defensores vendimus et tradimus et Mem nostram catholicam.

Na rptu; Serenissimo ac inuictissimo principi ac domino, domino Ferdinando cliuina fauente clementia Eomanorum regi semper augusto, ac Germanie, Hungarie, Bohemie etc, regi, infanti Hispaniarum, arehiduci Austrie, due i Burgundie, comitti(!) Tirolis etc., domino meo semper gra-ciosissimo.

Niže drugom rukom: Isydorus de Zegliacho. captus a Keglewich.

Original na papira. Na rptu, je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn.. door, i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

Page 178: Monumenta 2

ra 188.

1533. 25. oktobra. U Beču.

Kralj Ferdinand piše Petru Kegleviću, da je zadovoljan s njegovim radom oko čuvanja mira s Turcima.

Keglowich. Ferdinandus etc. Magnifice, fidelis, dilecte. Beddite sunt nobis littere-

tue de XL huius mensis, quibus ea intelleximus que de vna ac item altera Turcorum excursione nuper in regno nostro Oroatie facta scripsisti,. que licet non sine nostro et nostrorum damno et iniuria facta esse vide-antur atteuta pace perpetua, potissimum per nos cum imperatore Turcorum inita et firmata, nobis tamen aliud sane persuadere non possumus, quam, eundem imperatorem ab omni insultu et violentia nobis et nostris infe-renda omnino dehinc abstinere et se continere debere, eumque nihil hostile vel aduersi amplius facturum esse, quin hec quoque per Turcos temere quidem et contra pacem attentata plane de mente et voluntate sua non esse, quare quod nihil vt institueras contra illos violenter egeris. sed pacem per omnia iuxta commissionem nostram tibi factam custodiendo respexeris, bene fecisti, nee minus approbamus, quod hominem tuum potiorem ad bassam Bosnensem earn ob rem misisti, vt annuntiares illi. que per Turcos sue administration! suppositos de facto et contra tenorem pads antedicte facta fuere, qui qualiter ad petita tua respondent et se gesserit, nobis quantotius significes. Nos autem interea per litteras et alia oportuna media omnera dabimus operam et ordinem, vt captiui re-stituantur et reducantur et similia de cetero caueantur ac necessaria iiat in eisdem prouisio, de qua te certificate voluimus. Datum Vienne, XXV. octobris, 1533.. regnorum nostrorum Eomani tertio. Bohemie octauo, Hun-garie vero septimo.

Koncept u c. i Jer. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Htinc/aiiccu

189.

1533. Prije 26. oktobra.

Na molbu Stjepana Strezowa, kojegu je Petar Bušnović zatvorio u Cazinu, nalaže kralj potonjemu; da Strezowa uz poručanstvo pusti iz

tamnice.

Sacratissima regia maiestas. domine et domine clementissime. Sup-plieatur maiestati vestre sacratissime. in persona fidelis sui egregii Ste-phani Ztrezowo. alias castellani castri Ozazyn, quern hys cliebus proxime preteritis, egregius Petrus Ewsnowych, frater reuerendi quondam Andree

Page 179: Monumenta 2

174

episcopi Tyniniensis, immemor fidei ac humanitatis sue, ad quam eundera in dictum castrum Czazyn immiserat, in eodem castro detineri. ac com-pedibus vinciri. et in carcerem detrudi fecit, bonisque suis spoliatum et detentum in liodiernum vsque diem, pront id maiestas vestra ex Uteris vniuersitatis nobilium regni Oroacie clarius cognoseet. custodiri facit. non secus atque si in manibus Thurcorum existeret. contra iura et libertates iilius regni ac etiam communem iustitiam. Quapropter supplicatur maie-.stati vestre saeratissime, tanquam domino clementissimo, dignetur ex sua innata dementia, ac etiam communi iustitia mediante, inprimis prefato Petro ßwsnow}'ch committere. quo dictum Stephanum Ztrezowe(!) pristine libertati restituat ac etiam bona sua per eum ablata reddat, item castella-nis quoque modernis ipsius castri Czazyn per alteras literas mandare, vt dictum Stephanum Ztrezowe, etiam inuito domino eorum libertati resti-tuant. et si quid actionis idem Petrus Ewznowych. contra prefatum Ste-phaium agere habuerit. id coram locumtenente maiestatis vestre iilius regni iuridice prosequatur. graciosam a maiestate vestra expectat re-lat-ionem.

Na rptu: Supplicatio Stephani Ztrezowe.

Bijesenje: Fiat ein beuelh ad Petrum Busnowych, daz er den ge-fangen ledig lasz gegen einer caution vnd versicherung. daz er sich na^h des lands freyhait vnd brauch ad omnem iuris vocationem stel--len well.

26. octobris anno 38.

Original na papiru. Ü c. i kr. kućn.7 dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

190.

1533. Prije 27. oktobra do 2. novembra.

Erasmo Sauer tuži se kralju Ferdinandu, da mu Petar Kružić neće izručiti polovinu plijena ugrabljena Turcima prigodom zauzeća utvrde turske u Solinu. Iznosi razne nepodopštine navodno po Kružiću počinjene. •U kraljevskom vijeću se odredjuje, da Petar Keglević u toj stvari dade

nalog Kružiću.

Allerdurchleuehtigister, grosmächtigister Kunig, allergenedigister herr. Eur. Kun. Majestät gib ich mein beschwiirclen wider den Peter Gruschitz mit dem vnderthenigisten zuuernemen, das ich zu Zenng aus mit ainem Kriegsvolkh so' mir Eur Kun. Majestät vndergeben vnd daneben waz ich vf aigen cossten vfgebracht. audi sonclerlich Jacob von Eaunach seiner vnderthon vnd waz er bei dem Matties Koll, phleger zu Newhaws, auf-bracht hat. mir dieselben antzall auch vndergeben," so sich in die ettlich vnd sechtzig personen laufft, vnd nachdem er Eaunacher in aigner person

Page 180: Monumenta 2

175

Eur Kun. Maiestät vnderthenigist zugetzogen vnd die schlacht helffen wolln zuuolbringen, also bin ich mit gemeltem Kriegsuolkh vnd der vnder-gebnen hilff für den fleekhen Sotyn dem Turkhen zuegehörig getzogen, denselben mit hilff cles allmeehtigen erobert vnd in grundt zerschlaipfft, dauor dan auch vil erliche lent gesehedigt worden, also daz wir in ero-berung Solynn ain anseehliche peuth von ettlichen stuekh puchsen vnd veldgeschutz, auch ander gueter erlich erlanngt vnd zuwegen bracht haben. Demnaeh ich meines emphangen leibschaden halb in einnembung der erobertten peutt nit ordnung geben, noch daselbs in aigner person dabei sein mögen, ist Peter Grushitz(!) vngeuerlich zwo welhish mojdl von Solyn zu Klyssz wonend. der dan derselben zeit ain anstand mit dem Turkhen gehabt, vnd nit vber vierzehen oder funfftzehen personen, wie ich an-khomen bin, zu mir gestossen, vnd mit myndere zal bey mir in dem thun beliben. Bedaehter Grushitz hat sich näehtlicher vveil vnderfangen, vnd nit anderst dan or vermaint, ich würde bei leben nit bleibn mögen, •alle eroberte peuth verttisht vnd zu semen hanclen genomen, diweil er die noch vf heutigen tag in seinen gwald vns die hochmuetigclich vorhellt, vermaint von denselben peutten mir noch anclern kriegsleutten nihs zu ge-1)011. Vnd wiewoll mir Eur Kun. Majestät an den Grushitz genedigist ain beuelh verfolgen hat Iassen, daz er mir halben taill von eroberter peuth geben vnd zuestellen solt, hat mir gemelter Gruschitz nach vberantwurt-tung Eur Kun. Majestiit beuelh freuenlich zu antwurt geben, er wölLe Eur Kun. Majesiit noch mir weder geschutz Klysz noch anders geben noch zuestellen. es werde im dan vor von Eur Kun. Majestät oder wer daz haben wil vorhin nur gar wol bezallt. Vnd wie ich bericht wirdt, so hat Grusitz vber rnein glympftig ersuechen vnd Eur. Kun Majestiit beuelh ettlich stuekh puchsen den Venedigishen verkaufft, welches wider Eur Kun. Majesät ausgangen beuelh von im verdächtlieh gehandellt wirt, Solches vnd mer hat er vormals auch mit nachtail Eur Kun. Majestiit wie meniglich wissent ist, gehandelt vnd noch verporgen.

Nachdem aber jetzuncl des ven Eawnach(!) vnd ander sein auffbracht Kriegsvolkh, so mit vnd bey gewest sein. da Solyn erobert worden ist, dise begem von mir vnd nur vnaufhorlieh der eroberten peuten betzallt zu sein. Aber ich noch alle so dabey gewesen sein, muessen den empö-reu aus vrsach, daz der Grushitz solch peuth aigenwillig vnd verächt-lich vns alien vorhellt vnd seines geuallens damit handelt, derhalben ich den erlichen lewtton kain ergotzliekha.it ihrem erlichen thun nach nit thun kan noch mag.

Allergenedigister Kunig, gemelter Gruschitz hat sich aigens willens doch mit kainem guetn titl vnderfangen vnd an bäbstliche heylickhait vnd Römische Kay. Majestiit langen vnd anczaigen lassen, wie diss wereli die eroberung Solyn in seinem thun gewest sey, die eren vnd preis imo selbst zuegezogen, derhalben er ain anseehliche suma gelts vmb ergötzung wegen seines erlitten sehadens, der er doch kain emphangen, von irer heiligkait vud irer Kay. Majestiit begert, auch daran ain suma emphan-genn, aber Grushitz hat in seinem fiirgeben vnd ruemben der warhait zu kurtz gehandelt, wirt auch đaz mit guetenn eeren vnd grundt nit wissen darzue thun vnd warzumachen,

Page 181: Monumenta 2

176

Demnach an Eur Kun. Majestät mein vnderthenigist bit, in bedacht, daz ich sambt dem vndergeben dienstvolkh auch zuegebner hilff waz clesselben Kriegsvolckh gewesen ist, Solyn mit grossem vnsernn emphan-gen schaden vnd vncoston vnd nit Gruschitz erobert, leib vnd leben von Eur Kun, Majestät wegen gehabt haben, wie menigclich wais vnd offen-, bar ist, darumben dan solch peuth mir ynd denen, so mit mir solch that volziehen helffn, billicher dan dem Gruschitz zuegehort, wiewoll er sei-nem furgeben nach doch on alien rechtlichn grundt an die bäbstlich heiligkait vnd Kay. Majestäfc solch suma gelts, als ich bencht bin in die sechs tausent gulden, begert, derhalben dem Grushitz nit zuezesechen noch zu gestatten solch geschiitz den Venedigern zu uerkauffen, sonder ime bey ainer straff ernstlich auflegen vnd beuelhen, das er alle eroberte peuth noch herfiir gebe. damit jeclem waz ime dauon rechtlich gebiirt, zu ergötzlickhait seiner thaten vnd schadens, so ir vil am leib emphad-gen, austailt vnd zuegestellt mug werden, auch nit vnd der Eaunacher. der mir ain tail seiner vnderthon, vndergeben in vnaynigkhait vnd recht wachsen vnd des vnauff'horlichen vberlauffens von dem Kriegsvolckh vber-haben sein mag. Wo aber Eur Kun. Majestät hier in nit einsechung that, so wurde nichts guetz zwischen Grushitz, mein auch anderu mer, dar durch gepern, dan ich kaines wegs solches von dem Gruschitz dul-den mag, daz er mir vnd andern erlichem gesellen in seinem hochtra-genden vnd verachten muet vnnser eroberte peuth also vnbillicher weis vorhalten solt, daz will ich mich wnderthenigist von Eur Kun. Maje-stät zu beschechen vnnd baider tail nachtail zu uerhuetten genuczlich vertrössten vnd mich hiemit Eur Kun. Majestüt vnderthenigist be-uolhen haben.

Eur Kun. Majestiit vnderthenigister

vnd gehorsamer cliener Erasm von Scheyr.

Bilješka na rptu: Ad regem vnnd achten die hofrat. das dem Cru-siz wiederumb auferlegt wurdt dem vorigen pefelch ein volziechen zu thuen. 27. octobris 15.33.

Herr May soil an Keglewith schreiben den Kruschitz fertigen und den Keglevich(?) repetiren. das or denselben geleb. 2. novembris anno 33.

Koncept u c. ikr. kum., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

191.

1533. 28. oktobra. U Požunn. Kraljevshi upravitelji dohodaka pozivaju Ivana Kastelanovića, da položi

račun o ubranim porezima u Hrvatskoj. Egregie domine, amice honorande. Salutem plurimam et nostram

comendacionem. Non ignorat dominacio vestra datam šibi fuisse instruc-

Page 182: Monumenta 2

177

cionem per dominum Stephanum Pempflinger etc. de modo dice, que offeri regie maiestati, domino nostro clementissimo in istis regnis Croatie et Sclauonie sperabatur. Accepit quidem ipsa dicandi instructionem, sed quid tandem effecerit, in hune diem scire non potuimus, nee maiestati regie (que sepius nos admonuit) quicquam de hac re significare potuimus. Dominacionem igitur vestram plurimum rogamus. velit nobis primo quo-que tempore significare, si quid in negocio taxe aut census dictorum regnorum Oroacie et Sclauonie promouit. vel minus, que eciam spes de ilia habetur. Si est vlla res, que requirit operam et studium nostrum, modo significet, senciet dominacio vestra nos minime defuturos. Eesponsum ceierimum expectamus, nosque ei vnice commendamus. Datum Posonii. 28. octobris, anno domini 1533.

Sacre regie maiestatis Komanornm, Hungarie et Bohemie etc. consili-arii camere et prouentuum admi-

nistratores.

Na rptu: Egregio domino Ioanni Oastellanfiy aule regie familiari ac dicatori regnorum Croaeie et Sclauonie etc., arnico nobis honorando.

Original na papiru. Na rptu je pritisnuto pet pečata, kojima je pismo bilo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

192.

1533. 29. oktobra. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Petru Rušnoviću, da Stjepana Strezoica uz poručanstvo pusti iz tamnice.

Petro Kwsnowyeh.

Ferdiiiandus etc. Egregie, fidelis, dileete. Ex litteris vniuersitatis nobilium regni nostri Croatia nuper ad nos datis intelleximus Stephanum Ztrezowe, alias castellanum castri Ozazynensis per te captum et in eodem castro detentum esse, nobisque supplication per eos extitit, quatenus ob rationes et causas coram nobis deduetas ilium relaxari iuberemus, quibus quidem causis velut rationabilibus sic attentis tue fidelitati propte rea committimus et mandamus, vt per ipsum Stephanum prostata et per te recepta ab eo cautione seu fideiussione idonea et sufficient! de repre-sentando se iuxta libertatem et consuetudinem ac iura predict! regni Jiostri toties, quoties ad omnem simplicem locumtenentis aut eommissariorum et offitialium nostrorum vocationem et requisitionem ad has litteras nostras emittas et relaxas(!). nos tram in eo expressam exeeuturus voluntatem. Datum Yienne, 29. 8bris- 1533.

Koncept u c. i Jer. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica. MONUMENTA HIST. XXXVI1T. MONUM. HABSBURGICA II. 1 2

Page 183: Monumenta 2

178

193.

1533. 29. oktobra. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Erazmu Turnu. kapetanu bihaćkomu, da Favla Milija, suca bihaćkoga, kojega, je držao u tamnici, pusti na slobodu uz

običajno poručanstvo.

A Turri, capitaneo Bihigiensi.

Ferdinandus etc. Honorabilis, deuote, fidelis, dilecte. Expositum est nobis pro parte magnifici Petri Keglowyth de Buzyn, regnorum nostro-rum Dalmatie, Croatia et Sclauonie. locumtenentis, circumspectum Paulum Mylii, iudicem ciuitatis nostre Bihigiensis propter speculators aliquot ab eodem Petro conductos a te eaptum et in vincula detrusum esse. Cum autem nobis idem Petnis eausas aliquot legitimas ostenderit. propter quas index ille veniat relaxandus, easque nos elementer admittendas esse duxe-rimus, tue propterea fidelitat! committimus et mandamus, vt ab eodem iudice prestita et nostro nomine per te recepta cautione seu fideiussione iclonea et sufficient! de se iuxta regni istius nostri iura et consuetudinem toties,. quoties ad omnem nostram vel indies sui competentem requisitio-nem representando. ad has literas nostras sine damno vel detriment« emit-tas et relaxes, nostram in eo expressam executurus voluntatem. Datum Vienn§, 29. octobris. 1538.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

194.

1533. 29. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, da imanja i kmetove Franje

Stubenberga poštedi od ubiranja poreza (taxa).

Keglewyeh.

Ferdinandus. Magnifico et fideli nobis domino, domino Petro Kegle-wicli de Bussyn, regnorum nostrorum Dalmatie,, Croatie et Sclauonie" lo-cumtenenti, salutem et gratiam regiam. Intelleximus alteram taxam vnius tioreni pro singulo capite soluendam iobagionibus et colonis fidelis nobis dilecti Francisci a Stubenberg, hereditarii pincerne. ducatus nostri Stirie, per te nuper aut homines tuos esse impositam et exigi iussam. Quoniam autem compertum habemus eundem Franciseum in castris et colonis suis, quorum potiorem partem in regno nostro Sclauonie et locis circumiectis habuit, grauissima damna iam aliquotles ob fidelitatis sue constantiam, tarn incendio quam abductione illorum et depredatione perpessum, plura-

Page 184: Monumenta 2

179

que alia incommoda vel ab iis etiam, quos minime tales esse deeeret su-stinuisse et adhuc nostri causa sustinere, quare, ne afflicto detur afflictio,

. sed potius fidelis iste subditus etiam sic foueatur et traetetur, vt et nobis et regnis iis nostris casu contingente paratus et vtilis esse valeat, tibi et fidelitati tue propterea seriose et strictissime committimus et mandamus atque etiam volumus, vt prefatum Franciscum ac colonos et iobagiones suos quoscumque in locis antedictis existentes, nullo pacto pro nunc vel pro dicta vel quauis alia summa seu dica taxas aut a tuis taxari vel di-•eari facias et permittas, sed eundem et suos plane pacificos et quietos ab hoc onere sinas facias et a dicatoribus seu colleetoribus tuis quoque fieri et permitti cures; secus sub obtentu gratie nostr§ minime facturus; pr§-sentibus perlectis exhibenti restitutis. Datum Vienne, 29. 8bris' 1533.

Koncept u c. i kr. kum., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

195. 1533. 3. novembra. U Bečn. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, da zarobljenoga Izidora de

Zegliacho dovede sigurnim putem k njemu.

Keglewith. Ferdinandus etc. Magnifice, fidelis, dilecte. Ex Uteris tuis die 24.

"oetobris proxime elapsi ad nos datis intelleximus Isydorum de Segliacho nuper ad despotum per Bosnam profectum a te captum et retentum esse, quod tuum offitium ex singulari fidelitatis tue et bene seruiendi studio proueniens elementi a te animo suscipimus, tibique superinde committimus, vt eundem Isydorum per viam bene munitum et tamen bene trac-tatum ad nos vbieumque nos cum curia nostra fuerimus adducere debeas, itineris vero istius expensas necessarias tibi posthac solui curabimus. et quod in postrema literarum tuarum parte petis, te in rebus et seruitiis tuis clementer et benigne commendatum habebimus, in quo nostram seri-osam executurus es voluntatom. Datum Yienne. tertia nouembris, 1533.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hmigarica.

196.

1533. 3. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand piše Nikoli Zrinskomu, da je primio po njeniu priposlano

pismo Izidora de Zegliacho. Comiti Zriny.

Ferdinandus etc. Magnifice, fidelis, dilecte. Literas Isidori de Segliacho. quas tuis anexas ad nos misisti aeceptimus et hane tuam dili-

Page 185: Monumenta 2

180

gentiam et curam, quam in rebus nostris dirigendis habes a te cum gra-cia suscipimus et eommendamus super quibus latius ea que necessaria et eonuenientia fuerint deliberabimus, quod tibi significandum duximus. Datum Vienn§, tertia nouembris. 1533.

Koncept u c. i kr. kuen., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica..

197.

1538. 17. novembra. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Petru Kružiću, da polovinu plijena iz zauzete-turske utvrde u Solinu izruči Erazmu Saueru, kapetanu senjskomu.

Petro Crusich.

Ferdinandus etc, Egregie, fidelis. dilecte. Exposito nobis alias pro* parte egregii, iidelis, nobis dilecti Erasmi Schejrer, capitanei nostri Segni-ensis, quod, cum ipse vnacum nonnullis sibi adhibitis stipendiariis et mi-litibus in expugnatione et demolitione castelli Salonensis e regione Olissii a Turcis extructi plura tormenta bellica, res et bona inter ipsos commili-tones iure belli diuidenda consequutus, ea vero ob iustas causas, maxime,. quod graui vulnere affectus esset, abducere nequisset, ea ipsa bona et res te ad castrum Clissiense abduxisse, pro quibus sibi reddendis et licet a dicto Erasmo sepius requisitus fueris, et nos quoque eius rei causa tibi scripserimus, iis tamen nihil attentis bona huiusmodi non solum exhibere denegaueris, sed etiam aliqua eorum, videlicet partem machinarum belli-carum aliis (eisque maxime, quibus ex generali edicto nostro in contra-rium edito minime licebat) vendideris, et cum prefatus Erasmus tamquani capitaneus a militibus et stipendiariis predictis assidue pro bonis huiusmodi exhibendis interpelletur, atque ideo idem Erasmus nobis humiliter supplicauerit, vt pro iis tandem a te consequendis nostro illi fauore et gratia oportune subuenire dignaremur; consyderantes itaque, quanto peri-culo milites prefati se in expugnatione dicti castelli exposuerint et quanto per hoc điscrimine castrum nostrum OJissiense liberauerint, et ob id congruum esse, vt dicta bona eis obueniant, idcirco tibi omni serio com-mittimus. vt dicta tormenta bellica, res et bona quotquot eorum sunt per te abducta, sine exceptione et difficultate aliqua prefato Erasmo et militibus predictis exhibeas, neque te huiusmodi menti et voluntati nostre opponas, nostram in eo expressam executurus voluntatem. Datum Yienne, 17. nouembris, 1533.

Koncept u c. I kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

Page 186: Monumenta 2

181

198.

1533. 22. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, da štiti gradjane zagrebačke,

koji trpe štete od kraljevih neprijatelja. Ferdinandus diuina fauente dementia Eomanorum rex semper au-

gustus, ac Germanie, Hungarie, Bohemie etc. rex, infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. Magnifice, fidelis, dileete. Oommunitas ciuitatis nostre Montisgrecensis nobis per nuntios suos iam aliquoties declarauit damna •et ineommoda, que ab aduersariis nostris se sustinere asseuerat, nos pro subuentione et auxilio oportuno et necessario continue et suppliciter re--quirendo, quorum supplicatione moti et indueti, tue fidelitati commiti-mus et mandamus, vt necessitate ingruente, prefate communitati auxilio oportuno adesse et assistere, ipsosque fideles nostros ab iniuriis et hostili-tatibus aduersariorum, quantum citra pacis publice offensam fieri potest, preseruare et custodire debeas, nostram in eo [expressam] executurus vo-luntatem. Datum in ciuitate nostra Vienna, [die] XX[II] nou[em]bris, anno domini XXXIII, regnorum nostrorum Eomani tercio, Hung[arie]

Ferdinandus. B. cardinalis Tridentinus. Ad mandatum sacre regie

maiestatis proprium. Io. Maius.

Na rptu: Magnifico, fideli, nobis dilecto Petro Keglewyth de Bwsjn, regnorum Dalmatie, Croatie et Sclauonie locumtenenti.

Na rptu savremena bilješka: 1538. 22. Xber-x

Original na papiru. Na rptu pečat, kojim je isprava bila zatvorena. •U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. Koncept u c. i kr. kućn., •dvor. i držav. arkivu u Peču: Hungarica.

199.

1533. 22. novembra. U Zagrebu. Plemićki suci županije zagrebačke istražuju nasilja nanesena gradjanima

zagrebačkim u Hrašću po službenicima Stjepana Deshaza. Nos Johannes Saronych de Koznycza, alter Johannes Parys de Ada-

mowcz, Johannes Sampwh de Felsew Thoplychycza et Georgius Pyzacz de Godynycza, iudices nobilium comitatus Zagrabiensis memorie commenda-mus, quod cum nos ad instantem et legitimam peticionem nobilium et

1 Za cijelo dan primitka pisma. Datum isprave je ustanovljen po konceptu, gdje je jasno „22. novembris".

Page 187: Monumenta 2

182

circumspectorum iudicis et iuratorum ac vniuersorum ciuium regie eiui-tatis Montisgrecensis prefatum Johannem Paris, vnum ex nobis ad infra-scriptam inquisicionem faciendam, sede banatus vac-ante, de sede nostra iudiciaria legitime destinassemus; tandem idem exinde ad nos reuersus-nobis retulit eo modo, quodmodo ipse in festo beate Elizabeth vidue pro-xime preterito \ ab omnibus quibus decuisset et licuisset palam et oceulte diligenter inquirendo talem cle infrascriptis resciuisset certitudinis verita-tern. Qualiter feria quinta in festo beati Leonardi confessoris similiter proxime preterito, egregii Blasius literatus et Matheus Medaak, eastellani, ac Stephanus Lazynzky de Lazyne, prouisor curie magniiici domini Ste-phani Deshazy de Zomzedwara per eundem in castro suo Selyn vocato,. in comitatu Zagrabien^i babito constituti. de commissione et permissione eiusdem đomini Stephani Deshazy, domini videlicet ipsorum, missis et destinatis prouidis Georgio Wokanych de Noua Ohyche, pixidario in dicto oastro Selyn seruiente, item Iwano Thwrkovvych, spano, Thoma Philipo-wych, Benedicto similiter Philipowych, Georgio consimiliter Philipowych, Olemente Kelek dicto, Michaele filio eiusdem in prefata Lazyne, item Paw-lek Mylansehyakowych, Georgio consimiliter Milanschyakowych, altero Georgio filio eiusdem, Thoma modo simili Milansehyakowych, Thoma Czwytharich, Stephano Sahanych, Mathkone similiter Sahanych, Bartho-lomeo Barthol dicto, Georgio filio eiusdem in Jagodno, item Paulo Zthracl-bych, Martino Gywranehych, Paulo Gywrkan, Petro Pyzany, Michaele Zthradbych, Thoma Kepecz, Paulo Jelchich et Johanne Iwanecz in Noua Ohyche, item Marco Pahorych, Michaele filio eiusdem, Paulo Zerthych, Georgio similiter Zerthych, Petro modo simili Zerthich et Georgio filio Yalentini Fabri in Veteri Ohyche, possessionibus vocatis, aliis eeiam non-nullis et quampluribus hominibus et iobagionibus prefati domini Stephani Deshazy in predictis suis possessionibus in preallegato comitatu Zagrabi-ensi existentibus habitis coinmorantibus, armatis et potenciariis manibus, noctis sub silencio in et ad possessionem prefatorum exponencium Hra-schya vocatam, consequenterque domum et curiam sessionalem prouidi Thome Jwrych dicti, iobagionis eorundem exponentium in eadem posses-sione ipsorum Hraschya vocata in pretitulato comitatu Zagrabiensi exi-stenti habitam commorantis irrui, ibique confractis hostiis domus et des-secatis sepibus curie eiusdem, prouidum Georgium Osthormanych dictum, iobagionem dictorum exponencium, qui superioribus temporibus apud eundem Thomam Jwrych moram habuisset, ac se de eadem possessione dictorum exponencium Hraschya vocata ad bona prefati domini Stephani Deshazy transtulisset moraturum, et tandem circa festum Omnium Sanctorum consimiliter proxime preteritum rursus ad prefatum Thomam Jwiyeh sponte et libere rediens, apud eundem Thomam et perconsequens in domo eiusdem, in pristina scilicet sua habitacula se collocasset moraturum, ad pretactum castrum Selyn deduci, ibique diris carceribus mancipatum detineri fecisset, detineretque eciam de presenti. Item duos boues. tres vaccas, iuuencam vnam, vitulos duos, equacias duas, porcos decern et octo-et alias quaslibet res et clenodia ipsius Georgii Osthormanych recipi. auf-

1 iy. novemb. 1533.

Page 188: Monumenta 2

183

ferri, abigique et depelli ac quo ipsorum et prefati domini Stephani Des-hazi, domini videlicet ipsorum placuisset voluntati abduci et asportari feeissent potencia mediante in preiudicium et dampnum prefatorum expo-nencium valde magnum. Datum Zagrabie, quarto die diei inquisicionis prenotate, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo tercio.

Original na papiru. Na rptu je bio pritisnut samo jedan "pecat, dok je za tri druga spremna papirnata potstavna vezica. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu..

Na rptu je savremena bilješka: Inquisitorie contra Deshazy.

200.

1533. 11. decembra. U Pragu.

Kralj Ferdinand nalaže Petru Kružiću i Gjuri Frankopanu Shmjskomu, da se drže mira utanačenoga sa Turcima.

Petro Orusieh. In simili N. comiti Sluny.

Ferdinandus etc. Egregie, magnifice, iidelis, dilecte. Superiori mense octobri edicta quedam super publicatione pacis per nos cum cesare Tur-carum inite ađ regnum illud nostrum misimus, quorum vel tibi quoque transmissam vel eorum continentiam haud dubie tibi intimatam esse et ea te loco ac nomine nostro vniuersis, quorum ea scire interest iam tandem insinuasse credimus; quod etiamsi sic factum arbitramur et quibus-que fidelibus nostris intellecta tali publicatione et traetatu pacis istius liquido appareat sic fieri decere, nostramque omnimodam voluntatem et mentem esse, vt pax ista ab omnibus diligenti studio et efficaciter obser-uetur et teneatur. nee aliquid hostile in eiusdem cesaris subditos Turcas quoquo amplius pacto ab eis vel aliquo eorum innouetur. Nobis tamen proxime elapsis diebus eiusdem cesaris bassa Bosniensis, tarn cesaris sui quam suo nomine non sine graui querela per literas suas significauit, post redi turn oratorum nostrorum, quos nouissime apud cesarem ilium habui-mus, plures a nostris in Turcorum fines et ditionem factas esse incursi-ones, damnaque multa violenter et temere suis illata fuisse, nos propterea eodem nomine vehementer requirendo, vt eiusmodi violentias et hostilita-tes cauere velimus, quas. quia omnino sublatas esse et ab omni potius actu paci present! contrario superseded voluimus et in prefatis Uteris nostris tanto serio prohibuimus, nobis valde molestum est iis minime pared, et voluntatem nostram a nostris tanta obstinatia negligi, quare tue fidelitati omni serio ac districte precipiendo mandamus, vt penes omnes et singulos fideles subditos nostros tue administrationi commissos (et tuos etiam), quorum interest, pacem hanc custodire et seruare omnino et adhuc nostro nomine et loco cum effectu tantum agas, vt si se ab

Page 189: Monumenta 2

184

indignatione nostra grauissima eximere ac penam capitis et priuationis omnium bonorum, et si quid maius ac grauius dici potest euitare vo-luerint, eclictis nostris superinde emanatis et sibi tamdiu intimatis pa-reant et obtemperent, et Turcorum cesaris subditos vbilibet et in qui-buscunque confinibus et districtibus constitutes nullo modo impetere. molestare aut hostilitatem vllam in eos exercere vel aliud quippiam contra literarum nostrarum tenorem et mentis hums nostre prescriptum attentare audeant vel pressumant, sed potius pacem publicatam, quo volumus tenore et studio conseruare et ten ere debeant, idque sic a te fieri, et iuxta moclum in eisdem editis nostris datum prouideri volumus, vt a te, quod per nostros in contrarium admissum fuerit. repetere intendamus, si tua (quod absit) iniuria vel negligentia permissum illis fuerit ad tarn enormia descendere, quare quo te et ipsos serues indemnes, ea via est, vt mail-data nostra debite executioni demandari et in transgressores seuiter ani-maduerti cures, nostram in eo seriosam et expressam executurus volun-tatem. Datum Prage. XI. decembris, 1533.

Koncept u c. ikr. kućn.. dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

201.

1533. 31. decembra. U Pragu.

Kralj 1 erdinad nalaže Nikoli Zrinskomu, da se stvari Izidora de Ze-gliacho, ostavljene kod despota srpskoga, kao i srebreninu, koja je zaostala

kod kapelana Petra, njemu natrag predadu.

Comiti Zriny.

Ferđinandus etc. Magnifice, fidelis, dilecte. Exposuit nobis Isidorus de Zegliacho se nonnullas res reliquisse apud despotum, pro quarum re-cuperatione inclusas literas scripsit, quas ferre possumus tui medio pre-sentari et Isidoro sua restitui, quare curabis eas despoto presentari et cetera, que Isidorus petit vt est argentum, quod in manibus capellani tui Petri dhniserat, tua cura quoque sibi reddi et remitti. Datum Prage, vltima decembris. 1533.

Koncept u c. i Jer. kućn.. dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

Page 190: Monumenta 2

185

202.

1533.

Iskaz kmetova Vuka i Gaspara Ernusta Cakovačkoga u kotaru grada Čakovca, kojima su ljudi Ludovika Bekrija načinili štete.

IJegistrum super damnis per homines domini Ludouici Pekry anno domini 1533. in pertinentiis castri Ghakthornya factis.

In villa Pwzthakowcz.

Stephanus Symonoych, Buorgius(!) lagwsthynych. Mathias Augu-sthynych, Matheus Gregwoehych, Matheus Kranych.

In villa Zenthwydh.

Martinus Mihulych. Biagius alias Span, Andreas Vydowczky, Pet-rus AVlyar.

In villa Sebephanch.

Michael Zagrebech. Nicolaus Forchych, Nicolaus Horwathych.

In villa Ywanowch.

Jacobus Hodnych. Blasius Eensych. Matheus Brwnych, Iwan Span, Mathias Lasych. relicta Margaretha, Clemens Zowthych.

In villa Horechowycha.

Petrus Hodnyk, Stephanus Zyrgych, Martinus Semberger, Bernar-dus Banyanych. Nicolaus Kyrch, Blasius Pwlkoych. Anthonius Lwka-ehych, Valentinus Warlwych, Stephanus Wgrynych.

In villa Tothowth.

Blasius Kawcanych, Nicolaus Lasych. Petrus Was. Johannes Tha-kach, Thomas Kolarych.

In villa Ghrechan.

Marcus Radwsych. Thomas Debelich. Johannes Posghay.

Page 191: Monumenta 2

186

In villa Dewecherch.

Benko Wlat, Auenardus Sthwkoych, Johannes Posghay, Bolsa dux, Stephanus Zakath, Michael Spycko.

In villa Petherynch.

Thomas literatus, Georgius Eadwsych, Johannes Posghai. Georgius Mwnarhych, Gabriel Posgay, Perhath Waywodka, Georgius Muniasych, Michael Geryenywych. Thomas literatus, Bartholomeus Horwathynowych, Lucas Kalwar.

In oppido Nedelche.

Martinus Mwczowych, Iwan Iwanych, Mwzihashych, Stephanus Muzthashys, Franciscus Zthobychay. Georgius Nebopik, Elias Podgorylech, Anthonius Mwzthafych, Gregorius Chezthar, Martinus Porkolath, Gregor Zepnych, Johannes Farkos, Georgii Halaberthych relicta Vrsula, Mathias Zalaraych, Thomas Delius, Martinns Eicco, Andreas Zalamkene, Marcus Nagh, Emericus Zerdehelk Benko Deroszych, Michael Skrylak, Clemens Zwkoych, Pirhathy, Johannes Boch. Mogry capitaneus. Johannes Mecz-vych, Paulus Kechkis, Gregorius1 Mezar. Georgius Kerthych. Jacobus Delius, Paulus Korodj. Thomas Delius, Matheus Mehar, Johannes Alaphius, Mathias Iuduci(?), plebanus Seraphyn. Franio et Paulus Keckis, Martinus Lwrek, Wokozlawych. Wolfgangus Pekry. Fabianus Svvmath, Kerod Pal, Neworych Farkos, Kewathal, Gorgh Platetych. Wolfgangus Neworych, Horwathynoych, Iwan Geroyrych, Paulus Lepnych, Gwrko, Lucas Lennek, Horwath, Petrus Was, Nicolaus Lasych, Johannes Gereyewych, Myhalko-wych, Mathias Zelenach, Martinus Horwath porcolath, Johannes Balykha.

In villa Hraschyna. Thomas literatus, Matheus Doruat, Nicolaus Farcas, Jacobus Gabya-

nych. Georgius Mathechych, Thomas Olitin, Ohristophorus Kowathych, Benko Zraschansky, Martinus Brylehych.

Bilješka vani: Damna subditis Wolfgangi et Oasparis Ernst per Lu-dovicum Pewkry illata. 1534.

Original u c. i Jer. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

1 Georgio?

Page 192: Monumenta 2

18?

203.

1534. 29. januara. U Pragu. Kralj Ferdinand podijeljuje opatiju Topusku opatu Franji Kegleviću?

sinu Petra Keglevića.

Ferđinanđus điuina fauente clemencia Eomanorum, Hungarie, Bohe-mie etc. rex semper augustus, infans Hispaniarum. archidux Austrie, dux Burgundie etc. Memorie commendamus tenore presenciurn significantes quibus expedit vniuersis, quod fidelis noster magnificus Petrus Kegleuith de Bwsyn, regnorum nostrorum Oroatie et Sclauonie locumtenens noster, significant nobis vnum filiorum suorum Franciscum nomine, natura mori-busque ad hoc inclinatum ad suscipiendam religionem vitamque monasti-eam delegisse, supplicando nobis humiliter, dignaremur illi aliquo beneficio ecclesiastico prouidere. Nos itaque intelligentes abbaciam ecclesie beate Marie virginis de Thopwczka per mortem reuerendi quondam domini Andree episcopi Tininiensis de iure et de facto vacantem, in confinibus Turearum existentem, tali abbate illi ecclesie opus esse, qui non solum eultui diuino, verum eciam defensioni municionum et subditorum eiusdem sufficiens idoneusque sit futurus, ne itaque present! dissidiorum et bello-rum tempore abbacia ipsa cum suis municionibus et pertinentiis in manus infidelium deuenire contingat, habentes eciam racionem seruiciorum fidelium eiusdem Petri Keglewyth, per eum nobis ab inicio regiminis nostri con-stanter exhibitorum, venerabilem Franciscum Keglewyth. filium suum ad dictam abbaciam Toplicensem(!) duximus eligendum, nominandum, ac illi cuius interest presentandum, abbaciamque ipsam simul cum castris, castel-lis, oppidis, villis ac vniuersis bonis temporalibus, iuribusque et iurisdic-tionibus, prouentibus, obuentionibus, et emolumentis omnibus de iure et ab antiquo ad earn abbaciam pertinentibus eidem conferendam, ita tamen, quod idem Franciscus electus seu pater suus gubernator in ecclesia ipsa sufficientes fratres pro cultu diuino tenere, aliaque onera omnia, que pri-ores abbates ex veteri consuetudine sufferre habuerunt, ipsi quoque sufferre debeant et teneantur; immo eligimus, nominamus, presentamus et confe-rimus presenciurn per vigorem. Quocirca vobis egregiis, nobilibus necnon vniuersitati subditorum dicte abbacie Toplicensis firmissime precipimus et mandamus, vt Petro Keglewyth nomine et in persona Francisci filii sui, electi abbatis, tanquam veri et legittimi abbatis gubernatori in omnibus parere. obtemperare obedireque modis omnibus debeatis. Secus non fac-turi. Presentibus perlectis exhibenti restitutis. Datum Prage, feria quinta proxima post festum conuersionis beati Pauli apostoli, anno domini mille-simo quingentesimo tricesimo quarto, regnorum nostrorum Eomani quarto, reliquorum vero octauo.

Ferclinandus. Wylaky.

. Dolje na rubu: Super abbacia Toplicensi Petro Keglewyth. Original na pergament. Odozdol je pritisnut mali pečat kraljev. U

arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 193: Monumenta 2

188

204.

1534. 15. februara. Na Bijeci.

Jeronim Zadranin javlja kralju Ferdinandu, da povjerenici u poslu soli i drva nijesu mogli poći u Senj. Opisuje nezgodu svoga sluge i Aleksan

dra Lazarina u Crikvenici. Javlja vijesti o Petru Kružiću.

Allerdurchleuchtigister, groszmachtigister khonig, allergennedigister heiT etc, Eur kun. Majestät sein mein schuldig phlicht dinst mit hoch-ster vnnderthanigkait beuor etc. Ich hab Eur kun. Majestlit etc. schreiben des Weintall halben vernomen. Demnach zu handeln aller gelegenhait wirt Eur khun. Majestät etc. meinen vleis spurenn etc. Als Eur kun. Majestät verordnet ratte vnd comissarj so ettlich tag hie gelegen die holtz vnd saltz hanndlung auffzerichten vnd aus vill vrsachen gen Zenng nicht mogen, hab jch den einnember hie sambt meinen dienner Piero so mit mir zu Constantinopollj gewesen, auff Zenng den holcz vnd salcz hanndlung, dieselb zu Zeng auffzerichten abgeferttigt. Vnd als sy grosser forttuna der wura halben nicht vmbgeen haben mogen, sein sy zu Zergkhfenitz. so vnnder die herschafft Geischach1 im Weinhall gehorig, jn flus daselbs dem vn-gewitter entrunen. Als die pawern gesehen, haben sy mir meinen dienner gefangen gen Geischach gefuert. Als mir anczaigt, das vier parfues mu-nich von dannen dapay gewesen trewlich darzue geholfen, auch ainer aus jnnen den einnember ettlich verschlossen vnd often brief!* sehen lassen, das zu uermuetten, dasz auch ain practigken fueren das Zenng vnd Ter-satt, souer nicht einsehung gethan, verlorenn werde. Sölich, hab ich Eur khun. Majestät etc. aus vnnderthanigen gehorsam in eyll nit verhaltten Avellen, damit thue ich mich Eur kun. Majestät etc. als meinen allerge-nedigisten khunig etc.vnd herren mit hochster vnd aller vnnderthanigkait beuelchen. Datum Sand Veit am Phlaumb, am 15. tag februarj, anno etc. im 1534.

Eur Rom. kun. Majestät vnnderthanigister

dienner Hyeronimus de Zara propria.

Na rptu: Romischer, Hungrischer vnd Behaimischer khun. Maje-stiit, meinem allergenedigisten herren zw vberantwurtten.

Oitto Oitto Oitto Oitto. citissimo. oitto Oitto. Bilješka na rptu: Presentation Prage. 12. martii. 1534.

1 Grižane.

Page 194: Monumenta 2

189-

liubrum: Heronimus đe Sara fangknusz seines dieners. Petro Cru-sit-z vncl Glitzs berurend.

Na posebnoj cedulji istom rukom: Postscripta. In diser stundt ist herrn Pettern Krusicz diener ainer zu mir khomen, den ich vmb new-zeittung angesprochen, hat er mir anzaigt, er khamb von Kliss, hat ver-maint seinen herren hie zu finden. an wellichen er zwen brief! gefuert, den ainen von seinem verweser, den andern von dem Wassa von Wossen; hab jch jme gefragt, wo die brief sein. Zaigt er an, er hab den herrn Krusicz an mer begegnet. der mit ainer anzall volkhs hinein auf Kliss zeueht zu gedenkhen, dasselb volkh wider die Tiirkhen zu rawben ge-prauchen. Hab jme gefragt, ob er nit wais was der von Wossen schreib, zaigt er an, er schreib jme, wie er beuelh hab von dem Turkischen kay-ser mit Eur kun. Majestät etz. vnnderthanen guetten frid zu halten. Nachdem aber seines kaysers armlewt von den Krusiz bisheer nye khain stundt vnpetriebter gelassen, ermanndt er den Krusicz solicher handlung abzu-steen, wo nicht, wurdt er den Wassa vrsach geben dergeleichen wider Eur kun. Majestät etc. vnnderthanen zu hanndeln, das er lieber dem auf-gerichten friden nach vertragen sein wolt etc. Es ist der Wassa selbs; persanndlich deshalben nachent gen Kliss auf anruffen seiner vnnderthanen khomen sich der sachen zu erkunden etc. Datum vt supra.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. TI c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beru: Hungarica.

205.

1534, 15. februara. Na Rijeci.

Aleksandar Lazar in javlja kralju Ferdinandu nezgodu, što ju pretrpio u Crikvenici od Frankopanovih podanika.

Aller durchleuchtigister, grossmachtigister khonig. aller genedigister her. Eur khun. Majestät etc. sein mein schuldig vnterthanig phfflicht mit . . aster gehorsam zuvor. Genedigister khunig, die herren comisari, so Eur khun. Majestät zu der holz vnd salz hanđlung aufzerichten veror-dent. hawen mich in namen Eur khun. Majestät etc. zum gegenschrei))er diser ambten furgenomen, vnd nachdem gedachte herren aus villen und beweglichen vrsachen die rais auf Zeng. die ambter vnd Eur khun. Ma-jestiit holz vnd salz orclnung in ire wiirkhung einsetzen vnterlassen mues-sen, hawen sie mir sollichs zu thuen aufgellegt, vnd nach der herren comisari abschid bin ich auf ein schiff gessesen, herren Iheronime de Sara als Eur khun. Majestät obristen waldmaister ermant, mier einen in seinem namen zuezuordnen, das er gethan vnd mier seinen canzler zue-geseldt. Als wier auf das mor khomen, hat sich ein vngetiemb vnge-

Page 195: Monumenta 2

190

witer erhebt, das wier mit dem vnsern schiflan auss zbangsnott gen Zirkhenitz in den Waserflus entrinnen mussten. Als die Frangepani-schen pauern vnriser gewar worden, hawen sie vns die rueđer von sehif genomen. verpoten von danen nicht zu kliomen bis ir phffleger von Geischan1 vnser ankhauft wis vnd wider antbort khamb. Als wier des selben aus vrsach wie vor angezagt erwarten muessten, hat der pkffleger seine diener geschigkht des herren waldmaister diener gefangkhlich an-genomen, gen Geischan auf das gschlos fiieren lassen vnd Eur khun. Majestät in angezogner handlung irung gethan, das die zu Zeng der vrsach aufzurichten verhindert worden. mich also schantlich meiner zuegeordneten geselschaft Eur khun. Majestät sachen zu handlen auf der rais beraubt, des ich mich Eur khun. Majestät als meinen genedigisten herrn beclag genedig einsehung zu thun, damit dergstalt hinfüran Eur khun. Majestät diener an iren raissen in Eur khun. Majestät sachen nicht verhindert werden etc. Ich hab der orten da solliches beschechen. iier parfiies monich von Sant Veit da gefunden, die hawen mit denen Frangepanisehen ein mal gehalten. sich dermassen gsteldt. das ich mei-nes einfeltigen bedüngkhen gantz in suspecto leg, das sie und sonst nie-mant diese aufruer gestift. Sollichs hab ich Eur khun. Majestät etc. als meinem allergenedigisten herren vnterthaniger maiming clagwais anzu-zagen nicht wellen verhalten, der ich mich Eur khun. Majestät etc. als meinem aller genedigisten herren vnd liewen khonig in aller vnd hoch-ster vnterthanigkhait thue bevelhen. Actum Sant Veit am Phffiaumb, am 15. tag februaru, anno etc. 1534. jar.

Eur Komischen khun. Majestiit etc,

vnterthanigster diener, einember daselbs etc. Allesandro(?) Losarius, manu propria.

Net rptu: Dem aller durchleuchtigisten, grosmachtigisten fursten, khunig unci herren, herren Ferdinanden Eomischen audi zu Vngern vnd Beham khonig etc., infanten in Hispanien, erzherzogen zu Ostereich. her-zogen zu Burgundy, zu Seier. Kharnten, Oran vnd Wiertenwerg, vnseren aller genedigsten herren zu behendigen etc.

Oito, cito, citissimo. Bilješka o primitku pisma ; Prage, 12. marcii 1534.

Lasarino.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kuću., dvor. i držav. arkivu ti Beču: Hungarica.

1 Grižane.

Page 196: Monumenta 2

191

206.

1534. Poslije 22. februara.

Iskaz kmetova Vuka i Gašpara Ernusta Čakovačkoga u kotaru Stari-gradslcom, koji su trpili štetu od vojnika Ludovika Pekrija.

Registrum super damna illata iobagionibus magnificorum đominorum Wolfgangi et Gasparis Ernsth de Chakthornya per gentes domini Ludo-uici Pekry in possessione eorundera dorainorum Owar dicta, proxime pre-terita quadragesima,x

Thomas Krayachych, Paulus Philypoych, Petrus Haychewzyn, Matheus Krekoych, plebanus de eadein Owar, Paulus Wozak, Georgius Jam-bor. Georgius Jwankoych, Thomas Zagermoyeh, loannes Hosnye, Michael Kozichych, Elyas Hosnyak, Georgius Zolenyk, Fabianus Wolyawecz, Mar-tinus Galli, Matheus Peterehych, Stephanus Prybeegh, Petrus Sasych, Nicolaiis Krayachych, Matheus Thrwsyeh, relicta Martini Ochych, Michael Zolenyk, Matheus Leruokrayachych, Georgius Kranyecz.

Owar possessio.

In waywodatu in possessione Bankowcz.

Matheus Zersych, Michael Myklowstusch, Paulus Ochekaych, Marcus Kwczyn.

In possessione Hermanowcz. Nicolaiis Thompich, relicta Michaelis Thompych, Valentinus Pow-

synschak de Bankowcze, Anthonius Oblecz, Andreas Czekawthrich, Ste-phano Lwkachych.

In villicatu Zdencheez. Henko Maskoych, Johannes Mykwlych, Petrus Mykewlych, Thomas

Krayachych, Valentinus Kozelya,2 Stephanus Kopsa, Stephanus Krok.

Villa Jalsewcz. Johannes Wosarych, Georgius Wosarych, Berleko. Abrahamus Ge-

hevych, Petrus Wosarych, Achatius Kerekoisch, Michael Fyak.

Herczkowcz. Anthonius Wozych. Original u c. i Jer. Jmćn.; dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

1 22. februar 1534. - Kozolya? .

Page 197: Monumenta 2

192

207.

1534. Poslije 22. februara.

Iskaz kmetova Vuka i Gašpara Emusta Cakovačkoga u kotaru grada Gjurgjevca, koji su pretrpili štete od ljudi Ludvika Pekrija.

Eegistrum super damnis per homines Luđouici Pewkri iobagionibus magnificorum dominorum Wolfgangi et Caspar Ernest in pertinentiis castri sancti Georgii commorantibus illatis.

Villicatus Peykray.

Johannes Skrlch, Georgius Polychanin capitaneus. Nicolaus Parsych, Tomas Boday,1 Christoferus Thorma, Valent Berlych, Barnabas Therek, Antonius Blafych.2 Georgius Waswary, Michael Zemrych. Johannes Hor-vath. Nicolaus Zewerych. Lucas Horwath. Nicolaus Derwar, Johannes Wechezlaych, Johannes Zmokoych. Nicolaus Thompych, Yalentinus Cha-kay, Venthey, Thomas Machkoych. Herwathynych. Marcus Zeweych, Ge-oi-gius Erdelych, Blasius Kozych, Johannes Terek, quiclam Bernardus. quidam Petrus, Georgius Wa}rcheych. Blasius de Subkemlek, Thomas Ghowoych, Petrus Terek, Johannes Beghethey, Andreas Thomasekoych, Petrus Was, Georgius Noakoych, Martinus Jakopoych, Georgius Krthych, Jacobus Bosnyak, Emericus Jakopoych, Georgius Boghachoych, Emericus Jakopoych. Georgius Faber, Georgius Horwath, Zthepan, Paulus Iwanchych. Blasius Perwchych, Milossa, Thomas Janchych, Paulus Eaday, Nicolaus Magdalenych, Johannes Bugherhey, Stephanus Zychy, Matheus Thergiaw, Matheus Zekel, Georgius Korothal, Demetrius Ohenakoych, Paulus Ko-roghy, Thomas Gokych de Bregh, Georgius Wraghaych, Johannes Eegyen, Stephanus Pryborgh, Jacobus Pryborgh. Georgius Ozewlesych.

Zedlarewh possessio, Bregh.

Villa Goryancz.

Michael Banchyc-h, (apud Blasius Perwchych etc.), Thomas Mla-dych, Elias Myketych, Nicolaus Owchych, Georgius Chegloyi-h, Johannes. Quiwgoych.

1 Bodan? 2 Blasych'?

Page 198: Monumenta 2

193

Villa Zwychabowcz.

Johannes Wiagoyeh, Stephanus Wiagoyeh, Petrus Wyagoycb, Ma-theus Thofej. Petrus Faczyeh.

Original u c. i kr. kućn.. dvor. i držav. arhivu u Beču; Hungarica.

208.

1534. 6. marta. U Buclinm.

Stjepan Verböczy poziva Simuna Erdada, biskupa zagrebačkoga i bana hrvatskoga na postojanost, izvještujući ga o napredku mira inedjii kraljem

reskim i turskim carem.

Eeuerendissime domine, domine et amice obseruandissime. Post sa-" 1 utem et mei obsequii commendacionem. Ad litteras reuerenđissime domi-nacionis vestre per hunc famulum suum, exhibitorem presencium allatas, vt succincte lespondeam, quamvis reuerendissima dominacio vestra querelas, quod videlicet šibi maiestas domini nostri clementissimi non proui-derit. inter hostes tan to tempore posito, viđeam non carere racione funda-mentoque. Non possum tamen animum suum in hac parte probare et excusacioni sue locum dare, tanquam ei, qui tota die ieiunauit et hora sero-tina ieiunium violare contendit. fidelitatis namque reuerenđissime domina-cionis vestre integerrima constancia, multos iam per annos continuata, non decet eciam suspicionis maculam admitere, prout tritum habemus prouerbium: Omnia si perdas. famam seruare memento, et illud sapiencie: Melius est nomen bonum, quam diuicie multe, et alio in loco additur: quam vnguentum perniciosum. Eogo igitur reuerendissimam dominacio-nom vestram. velit scriptis et monicioni sue maiestatis parere, aduenireque, et omnia negocia sua bono laudabilique fine concludere. Nam adueniente domino gubernatore, condiciones pads, que in particulari restant, mox terminabuntur. Quibus terminatis reuerendissima dominacio vestra et bona ecclesie sue desolata facile reformabit, sumptus et expensas recuperabit, fauorem maximum apud vniuersum populum sib i conciliabit, graciam liberalitatemque regiam vberriroe consequetur, ac nomen laudabile, non solum viuens sed eciam moriens adipiscetur, post seque pro memo-ria sempiterna relinquet. De principali vero pace reuerendissima dominacio vestra nil dubitet, quoniam rex Bohemie vel habet pacem cum })otentissima maiestate cesarea, vel non habet, si habet ita certissima res est, prout deus est in celo, quod totum regnum Hungarie etc. maiestati domini nostri clementissimi eessit, si nonhabet pacem, cur fecit ipse rex tuba canere, et per vicos plateasque ciuitatum publicare, quod perpetuam pacem cum cesare pepigit etc. Condiciones vero particulares sunt de dote domine Marie regine, de remissione patrimoniorum regie maiestatis et

MONUMENTA HIST. XXXVllI.! MONUM. HABSBURGIOA II. 1 h

Page 199: Monumenta 2

194

resignations Jjonorum vtrique parti adhereneium ac de Morauia et Slesia etc. Eeliqua reuerendissima dominaeio vestra vbi aduenerit. mox intelliget. quam felicissime cupio semper valere. Ex Buda. die sexta martii. anno domini millesimo quingentesimo tricesimo quarto.

Stephanas de Werbewez. summus et secretarius regie maiestatis

cancellarius. Idem manu propria.

Na rptu: Eeuerendissimo in Ohristo patri, domino Simoni. episcopo ecelesie Zagrabiensis. ac regnorum Dalmacie. Oroacie et Sclauonie bano etc., domino et amico obseruandissimo.

Original na papiru s pečatom na rptu. Nehoč u kr. zem. arhivu je Zagrebu: Neo regestrata acta fasc. 38. No. 29., sada u kr. drz. arhivu u Budimpešti,

209.

1534. Poslije 11. marta.

Iskaz kmetova Vuka i Gaspara Ernusta (đakovačkoga u kotaru grada Gjurgjevca. koji su od ljudi Ludovlka Pehrija pretrpili štete.

Eegistrum đamnorum hominibus et iobagionibus dominorum Wolfgang! et Gasparis Ernsth in pertinentis castri sancti Georgii commoran-tibus per familiares et seruitores Ludouici Pekry illatorum 1534.

Villa Puzthakowcz.

Anthonius Ban, Hieronymus Shuth, Anthonius Jakwpych, Benedictus Belko, Emericus Domyanych.

Possessio Ohirowycza Zenthjwan.

Villa Czerowytza Zenthjwan.

Georgius Jagusthynych, Michael Dobkonych, Georgius Borchych, Nicolaus Megyumorecz, Ambrosius Dobkoych.

Item feria tercia proxima ante festum beati Gregorii pape ! idem ca-pitaneus cum gentibus dicti Ludouici Pekry in alia possessione ipsorum dominorum Ernsth Zenthpether vocatum(!) condescendit. vnde die sequenti.

1 10. marta 1534.

Page 200: Monumenta 2

195

videlicet feria quarta miserunt ex ipso exercitu quinquaginta quasi equates ad possessionem eorundem dominorum Ernsth Polyana voeatum. in pertinentiis eiusđem castri habitantiiim. ibique omnium ineolarum sine culpa perpetrauerunt damna infrascripta:

Matheus Polyanschakoyeh, Blasius Kowachieh. Emericus Eoganyeh.

Villa Gorycza. Anthonius Oherglaw, Andreas Megymorcz, Achatius Bohom, Johan

nes Bwsak, Stephanus Jaezkow zet'h, Georgius Lassheych. Anthonius Dy-mytrych.

1534.. feria tertia ante festum beati Gregorii pape, gentes dieti Ludouici Pekry condescenderunt ad possessionem dominorum Ernsth Zenth-pother, illicque damna infrascripta fecerunt:

Andreas Wykatws. Thomas Jemryhow zyn, Andreas Dyak. Oantomir Gywrgekoych, Thomas Lochan, Dorotea relicta quondam Petri Haum. Marcus Zelaykoych, Nicolaus Belecz, Blasius Zynawyoh. Michael Habya-nowych. Nicolaus Symwnych. Matheus Symwnych. Thomas Gywrynoych. Petrus Bogaeh, Lucas Schephanchych, Lacho Thomassych. Fabianus Thomassych, Johannes Thomassych, Dionisius Dombryeh, Matheus Weger. Thomas Waydych,, NicolausKnosak, Clemens Hadalyn, Andreas Mezarych. Petrus Brin, Nicolaus Dyanosieh, Anthonius Hethethych, Petrus Krayachych, Johannes Kletbyeh, Nicolaus Thompych, Johannes Czwethroych. Matheus Hor-wathych, Georgius Lywbocz, Petrus Kwzmych, relicta Pawloyne. Dionisius Domyanych, Georgius Bozyeh, Georgius Wikavusych. Demetrius Dymy-trych, Johannes Hethethych, Stephanus Pronthak. Johannes Haczusych. Michael Prysanych, Benedictus Zwhowecz.

Original u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču; Hung arka.

210.

1534. 9. aprila. U Pečuhu.. Valentin Lupus (Farkas) javlja Tomi Nadaždu, da se Turci vraćaju

u Osijek, a djelomično ostajte u Budimu.

Magnifi.ce etc. Nova, quae apud nos cireumferuntur, haee sunt: in Eszek pro nunc pauca admođum manus hostihs esse đicitur. Huie viee-vajvoda quidam praesidet, ad quern difiiciles aditus patent nostris. Budam quoque ascenđit cum quinquaginta navibus, attulit regi 25 adolescente«, et mulieres tres, cupiens gratincari, quos Muhmet praefec-tus Turcorum in Pesth commorans, miserat in una navi Nandoralbam versus. Ob hane causam in pugnam, et mutuas caedes duo praefeeti, cum suis gentibus descendissent, et jam arma corripuerant, rex diremit bellum. Optimum speetaculum perturbavit. Oredo tamen, simulatas fuisse inimicitias, nec mancipia redueta carent domino. Timeo Danaos, et dona ferentes.

&

Page 201: Monumenta 2

196

Muhmet, qui comitatus fuerat regem usque Quinqueecclesias. et rur-sus Budam, ex mandate magni Turd debebat successor! novo cedere, ad sua. Fingit se indignationem eaesaream incidisse, nee audere in eonspee-tum illius venire. Unde supplieavit regi, ut eum cum sua gente conser-varet, quousque gratia illi impetretur. Hoc modo data est oecasio. ut loco 400 octingenti vel plures manerent. Miseri! lieu miseri Hungari, in lumine manifesto coeei. Grittum praedieant cum valido exereitu ad proxi-raam aestatem affuturum. Transsilvani, ut audio, eonsurgent, nee patientur eum iter per regionem illam faeere, et desolationem fieri. Nos fame peri-mus, quia bonus Eremita non permittit fruges transire Danubium. Quaestor maximus, vini, tritici. bourn, ovium, et velleris, et eoriorum. Eo thesanrizante, conficietur infelix haec patria. Habeo gratiam perpetuam ob patrem liberatum. Quinqueeeelesiis. 5. die Paschae, 1534.

Valentinus Lupus.

Georgius Pray: Epistolae proeerum regni Hungariae II. pag. 46.

211.

1534. 27. aprila. U Pragu.

Kralj Ferdinand oduzimlje kapetaniju bihaćku i Hpacku Petru Kegle-viću, a podjeljuje ju Erazmu Turnu.

Ferdinandus diuina fauente clementia Romanorum ae Hungarie, Bohe-mie etc. rex. infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. Magnifice, fidelis. dileete. Visum est nobis te ad frequentem instantissimamque petitionem tuam ab onere prefecture capitaneatusque eastrorum et oppidorum nostro-rum Bihigii et Repach releuare. Quare, cum honorabili Erasmo baroni a Turre et in Cruee, ordinis militaris sancti Georgii balye inferioris Austrie commendatori, deuoto, nobis dilecto, dictorum eastrorum oppidorum-que conseruanclorumque preter alia loca in finibus Oroatie sita euram administrationemque imposuerimus, fidelitati tue harum serie flrmiter pre-cipimus et volumus, vt statim visis presentibiis prefato commendatori duo ilia castra oppidaque per castellanos tuos ad manus nomine nostro peni-tus et cum effeetu cedi consignarique. illique tanquam capitaneo et pre-fecto nostro ibidem ab uniuersis subditis nostris clebitam obedientiam prestari facias, nostram in eo expressam et omnimodam executurus volun-tatem iussionemque. Datum in arce nostra regia Prage, die XXVII. men-sis aprilis, anno domini M.D.XXXIIIL, regnorum nostrorum Romani VIIL, ali or um vero duodecimo.

Niže bilješka drugom rukom: Petro Keglewyeh, vt Bihigium et Ri-pach ad manus Erasmi a Turri eeđat.

Page 202: Monumenta 2

197

Na rptu: Magnifico Petro Keglowyth de B1.1s.7n, comiti Warasdiensi. fideli, nobis dilecto.

Koncept u c. i kr. kuć., dvor. i držav. arkivu u Beču: Him-garica.

212.

1534. 28. maja, U Padovi.

Toma Bakoč, prepošt zagrebački, moli Petra Erdöda sa pomoć, da može iz Padove poći na nauke u Bolonju.

Sese suaque omnia eommendat humillime. Magnifi.ee domine, do-mine mihi semper graeiosissime. Ternas iam ad vestram magnifieam dominaeionem dedi litteras, quibus abunde negoeium meum vestre magnifies dominacioni perseripsi, nolim autem, ut is error, qui nuper acei-derat, sequeretur, earn ob rem hunc hominem eo transmisi, ut quo in loco res mee site sint, intelligam. Pecieram autem per litteras Emericum. plebanum sancti Ioannis Zagrabie commorantem. ut curam meorum ne-gociorum assumere velit. vestram insuper magnifieam dominaeionem per litteras rogatum habueram, quo vestra magnifica dominacio eidem domino Emerico, plebano sancti Ioannis, unico suo chyrographo dignaretur signifi-care, ne illud ipsum onus meorum negociorum recusaret. Dominus enim lector Za.1 ad ineunda hec ipsa fraternitatis et amicicie offlcia adeo inep-tus est, ut uix reuocet in memoriam curam amici sibi commisam et cre-ditam. Oeterum domine magniflce, quia hie Patauii littere humaniores multurn frigere ceperunt, uelim, si per expensas liceret, me eonferre Bono-niam, illud enim gymnasium longe excellencius preclicatur. Eogo itaque vestram magnifieam dominaeionem, ut quidpiam auxilii ex sua liberalitate in me eonferre dignetur, is autem ostensor presencium, ob cuius festinum discessum epistola longiorem transcursum non patitur, plura nomine meo vestre magnifies dominacioni referet, cuius relatibus vestra magnifica dominacio fidem rogo adhibere, ne dedignetur, eundemque vestre magnilice dominacioni uniee commendo. valere insuper vestram magnifieam dominaeionem ad multos annos felicissimos pereupio. Datum Patauii, vigesima octaua die maii, anno salutis 1534.

Eiusdem vestre magniflce dominacionis

nepos et seruitor Thomas Bakocz,

preposito(l) ecclesie Zagrabiensis.

Zagrabiensis(?).

Page 203: Monumenta 2

198

Na rptu: Magniiico domino, domino Petro Erdeuudy đe Monyoro-kerek, comiti comitatus Gastri ferrei etc., domino et patrono semper obser-nandissimo.

Bilješka: Thomas Bakocz 28. maii, a 1534. ađ comitem Petrum Erdeuudy.

Original na papiru', na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i Jer. Jcućn., dvor. i drzav. arJdvu u Beču: Hungarica.

213.

1534. 7. juna. U Klisu.

Petar Kružić brani se od Jcleveta svojih neprijatelja. Moli pomoć za Klis.

Serenissime et clementissime domine ac inuictissime rex etc. Post humilem commenđationem, fidelitatem et seruitutem solitam. Meminit se-renitas uestra dum essem Vyene, qualiter maiestas uestra dederat mihi terminum per totum mensem martii proxime futuri pro seruitu meo con-tentum me facere et castro Clisii me liberare. et quod ego personaliter in tali termino coram maiestate uestra đeberem comparere aut aliquem ex seruitoribus meis ad eandem mittere; et dum domum aplicuissem habui Htteras a uicecomitibus Glisiensibus duplicatas et triplicatas, per quas me cerciorabant, quomodo non poteraut exire castrum propter continuas incur-siones Turcarum. Ego vero considerans fidem et sinceritatem, quam gero erga serenitatem uestram, cum maxima erumna mea congregaui amicos et seruitores meos quantos potui, et cum eis uersus castrum Clisii me contiili, et si eodem tempore non addirem, credat mihi serenitas uestra. quod eror posterior esset peior priore, et cum Clisium aplicui, inueni quod a festo sancti Michaelis archangeli incesanter sine intermisione continuis diebus non permitebant dictum castrum introire neque exire per continuas incursiones Turcharum, et hoc non permitentes uictualia castrum intromit!, et presertim his malignis temporibus, quibus uix peeunia anona poterat comparari, ita quod istud ver cum maxima dificultate pertransiui-mus: et postquam Clisium ueni, sciat maiestas uestra, quod triginta septem uicibus inimici Christi nobis incursionem fecerunt; l preterea sciat serenitas uestra. quomodo prima đominica mensis maii uenit exercitus copiosus Turcharum cum falcibus, securibus ac ceteris instruments fer eis et totum si quid remanserat ineiderunt et deuastauerunt,2 ita quod neque arborem neque erbam reliquerunt, et hoc exercitus Bosnensis atque ducatus, quorum

1 Na strani : Incursiones Turcorum pröpe Clissium. 2 Na strani: Deuastatio.

Page 204: Monumenta 2

199

erat dux Zafer. Preterea clernentissime domine. sicut nobis relatum est, quod maiestati uestre aliter et sinistre per inim i cos nostros relatum est. qui nituntur fiđem nostram conuertere in perfidiam, qui eciam afirmant me frangere fidem maiestatis uestre. Et credat mihi maiestas uestra, quod ego, quam libentissime uelem cum populo isto infelici uiuere in pace si possem; i et postea nobis relatum est, qualiter maiestas uestra non inte-lecta matura ueritate fecerat preceptum per uniuersos capitaneos suos et per totum regnum, ubique poterint. quod me capiant et detineant et per-ducant ad maiestatem uestram.2 Ego vero semper et ubique sum captus et ligatus ad minimam iusionem maiestatis uestre et semper paratus stare cum inimicis meis coram maiestate uestra serenissima, et inpresentiarum personaliter addirem maiestatem uestram. sed cercioratus fui, quod tres bassa(!) cum exercitu maximo prope Clisium per tria miliaria hungaricha castrametati erant, et rumor erat, quod in obsidionem Clisii ueniebant, et ideo ac de causa inpresentiarum uenire non potui.3 Et quomodo maiestas uestra uult. ut possim stare forti ac sincero animo, cum audio talem in-famiam mihi obici, et a maiestate uestra nulum subsiclium habui, medio cuius defendere me possim,4 excepto eo, quod cum erumna mea maxima inueni et conparaui, et postquam maiestas uestra adepta est regnum Un-garie, nos non habuimus .stipendium per imuni annum integrum^ et modo in die sancti Johannis Batiste sunt anni quatuor, ex quo non habui pre-ter ducatos dueentos Eaines(!) et hoc in tanto pano. quod non ualet du-catos centum. Missimus quoque ad termin um per maiestatem uestram constitutum seruitorem nostrum;6 iam tres menses preterierunt, ex quo nescimus, si uiuit aut mortuus est: scio enim, quod inimici mei coram maiestate uestra de me mala loquuntur, quod ego non sum bonus, fidelis ac sincerus seruitor fidei cristiane ac maiestatis vestre, quod deus omni-potens nouit et uniuersus mundus. denique et imperator Turcharum, quod ego sum uerus et fidelis ac sincerus seruitor maiestatis uestre, et quod maiestas uestra scribit, quod ego et homines mei cepimus in mari homines merchatores Uenetos,7 Maiestas nostra credat mihi, quod nunquam hoc cum ueritate reperietur, et si in efectu hoc uerum reperietur, uolo capita]em subire sententiam. Preterea sciat maiestas uestra, quod omnes isti Olisienses uolebant hide recedere propter continuas incursiones et erumnas, derelicta propria patria, ni ego aliquos ex primatibus retinuis-sem et non permississem habire;8 quia si isti hine receserint, castrum amplius stare non poterit; quare dedimus eis aliquam spem auxilii a maiestate uestra futuram, et ecce ipsi miserimi mitunt hominem suum ad

1 Na strani: Excusacio de obiectis. 2 Na strani: Mandatum de capiendo ipso Crusich. 3 Na strani: Quare nunc non venerit. 4 Na strani: De non subsidio conqueritur. 5 Na strani: Ac nullo stipendio. 6 Na strani: Nuntius prior. 7 Na strani: Depredatio facta per eum in mari. 8 JSra strani: Retentio et conseruatio Clisiensium medio ipsius.

Page 205: Monumenta 2

200

maiestatem uestram.1 quern maiestas uestra elementi occulo dignetur re-spicere. Insuper huiniliter deprecamur clementiam uestram propter passi-onem Jesu Christi, đignemini mittere unum ex domesticis maiestatis uestre, virum bonum et timentem deum, ut uideat Olisium et erumnam quam patior ego eum populo hoc miserimo. qui ibi remaneat,2 donec ego uenero presentare me serenissime maiestat! uestre, et ecce mitto seruitorem meum coram maiestate uestra et ilud quod dixerit. maiestas uestra adhi-beat šibi fidem indubiam et cum celeri expedicione ipsum remittal humiliter deprecamur. Ex Olisio, 1534., die 7. iunii.

Eiusđem maiestatis vestre senator Petrus Orusich, comes Clisii.

Preterea serenissime ac clarissime domine, sciat maiestas uestra. quod iam confectis litteris maiestatis uestre, et hoc die octaua mensis iunii uenit exercitus copiosus Turcharum, bassa Bosniensis' et clucatus, qui ca-strametati sunt Salonis et obsiderunt me in castro Olisiensi, et in quantum rumor est, uolimt fabricare castrum ibi Salonis ad obsidendum me; quare maiestas uestra prouideat et succurat arci et mihi,? seruitori maiestatis uestre fideli et sincero, et hoc quod maiestas uestra est factura, faciat cito. quia periculum est in mora.3 Et sciat maiestas uestra, si castrum istud. quod deus auertat, in manus deuenerit infidelium. non solum huic castro. sed totius rei publice christiane esset damnum. Quare propter pasionem Jesu Christi maiestas uestra celeriter faciat, quod factura est. Insuper humiliter suplico maiestatem uestram, si aliquod sinistrum interim de me uenerit maiestati uestre,4 uxorem meam cum orfanis comendo, qui semper fui et sum fidelis et sincerus seruitor maiestatis uestre, eui humiliter me ac meos comendo.

Idem fidelis senilis Petrus Crusich se comendat.

Vani: Serenissimo ac inuictissimo Ferdinando diuina tauente dementia Romanorum regi semper augusto. ac Germanie, Hungarie. Bohe[mie regi etc.], infant! Hispaniarum [archiduci] Austrie, domino suo clemen-tissimo.

Original na papiru. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivii u Beču: Hungarica.

1 Na strani: Homo Clissiensis. 2 Na strani'. Missio hominis aulici ad Clissium ađ videndum et ma-

nendum. 3 Na strani: Subsidium contra hassam Bosne. 4 Na strani: Contra credulitatem.

Page 206: Monumenta 2

201

214.

1534. 9. juna. U Pragu.

Kralj Ferdinand obećaje svima pomilovanje, koji su pristali za vrijeme primirja uz Ivana Zapolju, ako se k njemu povrate.

Ferdinandus IJecognoscimus tenore praesentium, quod, cum loannes, comes Soepusiensis, stantibus iiiduciis, per ipsum assumtis. et pace per nos cum imperatore Turcarum erecta, et publicata. ipsique per eundem imperatorem intimata, et insinuata, non veritus est, neque vere-tur, quoscunque h" deles, et regnicolas nostros, directe contra tenorem dic-tarum induciarum et pads, a fide, et iidelitate nostra abstrahere, et ad se allicere, iamque eorum aliquot ad se attraxisse, ad eum vero deficere no-lentes, ad hoc cogere, et compellere, imo personas, et castra, ac bona ipsorum, quocunque modo, et via. etiam per dolum, et fraudem, uti publicum, et notorium est, invasisse, spoliasse, aeque intrasse, occupasse, et in potestatem suam redegisse, iisque nullum adhuc finem facere, sed majora. si possit. in dies, non secus, quam si apertum bellum foret, superaddere, ac mohri, quo nostros insidiis suis circumveniant, et a nobis alienent, con-siderantes autem, quod longa patientia nostra, qua cuncta ilia non nisi propter respectum pacis. et induciarum, bonique publici et communis quietis causa, hucusque toleravimus, tam enormiter, et manifeste laesa sit. et assidue, magisque, ae magis offenclatur, nos ideo vel invitos, non aliis. sed ex praemissis causis, et rationibus tam arcluis, iustis et honestis, de quo palam. et publice. tenore praesentium protestamur, et protestatum esse volumus, ad ea consilia nos necessario descenclere oportere. quae citra magnum, et quasi irreparabile regni, et universorum fidelium nostrorum dis-crimen evitari, aut diutius differi non possunt.

Idcirco. de fide, legalitate, et integritate. rerumque gerendarum in-dustria. et experientia, reverencli, devoti, ac spectabilis, ac magnifici, no-bilis, et fidelium nobis dilectorum, comitis Alexi Thurzonis de Bethlen-falva, regni nostri Hungariae locuratenentis, Thomae de Zalahaza, episcopi Agriensis, et eiusdem regni cancellarii, ac Leonardi comitis de Nogarolis camerari et consiliarii nostri plenam tiduciam gerentes, eosdem Alexium. Thomam et Leonardum, sponte, et ex certa nostra scientia, animoque bene deliberate, ac omnibus melioribus, modo, via, iure, et forma, quibus magis validius. et efficacius, de iure potuimiis, et clebuimus, ac possumus, et debemus, nostros veros. legitimos, et indubitatos procuratores, actores. factores, mandatarios, et commissarios, negotiorumque nostrorum infra-scriptorum gestores, et nuncios, et quidquid melius de iure dici potest, et debet, speciales, et generales, ita tamen, quod specialitas generalitati non deroget. nee e contra, fecimus, creavimus, constituimus, nominavimus, et deputavimus, ac facimus. creamus, constituimus, nominamus,, et deputa-mus per praesentes, dantes. et coricendentes eisdem Alexio, Thomae, et Leonardo, plenam, et liberam facultatem. potestatem, et auctoritatem no-stro nomine, conjunctim. et unanimiter, omnes. et singulos dominos prae-

Page 207: Monumenta 2

202

latos, barones, nobiles. et aulicos, tam ecclesiasticos, quam seculares, ae alios cuiuscunque status, ordinis, sexus, et conditionis in regno nostro Hungariae et partibus eidem subjectis, existentes, ac vel ultro, et voluntarie ackfidem, et ficlelitatem nostram accessuros, et hoc a nobis petentes, et petituros, vel alias quomodocunque ad nos adducendos, qui, vel quae huc-usque partes Joannis Scepusiensis, vel aliorum quorumvis similem, vel dissimilem factionem, in eodem regno, partibusque suis, foventium qua-litercunque secuti sunt, et per hoc notoriam, et manifestam infidelitatem, iuxta antiquam, et approbatam sacrae coronae praefati regni Hungariae legem, et consuetudinem ineurrisse noscuntur, una cum uxoribus, et liberis, ami-cis, propingvis, consangvineis, rebusque, et bonis suis universis, ad fidem, et obedientiam nostram, et sacrae coronae praelibatae, simul, vel successive, ac libere, vel sub conditionibus, prout expeclire visum fuerit, assu-mendi, et acceptandi, ac debitum fidelitatis iuramentum, cum sufficienti obligatione per literas acceptandarum personarum huiusmocli clesuper expediences, ab eis omnibus, et uno quoque eorum, petendi, exigendi, et recipiendi, eisque non solum impunitatem, et remissionem deliquiorum et excessuum, ac errorum anteactorum, et notae infidelitatis suae, sic, ut dictum est, contractione, condonandorum, plenariam concedendi, et imper-tiendi, verum etiam eis gratiam, beneficentiam, et liberalitatem nostram regiam, curamque, protectionem, et defensionem nostram ofierendi, atque alia quoque licita, et honesta, et possibilia sibi, ut opus erit, promittendi, ac generaliter omnia, et singula faci en di, clicendi, gerendi, exercendi, et agencli, quae in praemissis, et circa ea necessaria fuerint, seu quomodo-libet opportuna, et, quae nosmet faceremus, et ageremus, seu facere, et agere possumus, si praemissis omnibus, et singulis praesentes, et perso-naliter interessemus, etiam, si talia forent, quae mandatum exigerent ma-gis speciale, quam praesentibus est expressum, ponentes ob id eosdem commissarios nostros in locum et vicem persoriae nostrae. Promittentes item, et pollicentes eisdem in verbo regio, nos omnia, et singula per eos sic acta, facta et gesta, perpetuo rata, grata, firma, et valida habituros, neque contra ea. vel eorum aliqua ullo unquam tempore, clirecte, vel in-directe facturos, aut contra venturos, clolo, et fraude remotis, harum testimonio literarum, sigilli nos tri appensione munitarum, Datum in arce nostra Pragae, die 9. mensis iunii, 15?>4.

Ferdinandu«.

Ad mandatum sacrae regiae maiestatis proprium lo. Mains.

(-reorgius Pray. Epistolae ])ro;.--ennn regni Hungariae. II. pag. 48.

Page 208: Monumenta 2

2:03

"215.

1534. 13. juna. U Zenicu.

Franjo Bacan zahvaljuje se kralju Ferdinandu na časti župana županije željezne.

Sacratissima maiestas regia, domine, domine clementissime. Post ftdelium seruiciorum meorum in graciam maiestatis vestre humilimam et perpetuara commendacionem. Notum maiestati vestre est. qualiter ego primum ex gloriosa eollacione serenissimi principis, quondam domini, domini Ludouiei regis etc. pie memorie, domini mei graciosissimi et postea maiestatis quoque vestre gracioso consensu honorem comitatus Castri ferrei hactenus tenuerim et maiestati vestre in eo officio pro posse fideliter in-seruierim. lam autem domine graciosissime non video me liuiusmodi ho-nori ipsius comitatus certis ex causis sufficienter prouidere posse, quas raciones nunc maiestati vestre non censui declarandas, sed si maiestas vestra, post lelicem suum reditum illas intelligere voluerit. curabo solus eas maiestati vestre exprimendas. Ob hoc domine graciosissime iam vlte-rius ego honorem eius comitatus gerere et exercere nullatenus possum, significauique id eciam ipso comitatui, et intelligo eos pro petendo sibi comite ad maiestatem vestram misisse. Supplico itaque maiestafi vestre veluti domino meo clementissimo, dignetur eadem me ex ipso onere honoris comitatus liberum efficere, prouideatque maiestas vestra ipsi comitatui ita graciose. vt habeant, qui illis presit et sciat eos ad fidelitatem maiestati vestre debitam tenere et obseruare. Sciat enim maiestas vestra comitatum ipsum esse satis et multum oppressum dampnilicatumque, cui nisi maiestas vestra graciose prouideat, timeo, ne alio modo (quod nolim) sibi consulant, vnde maiestati vestre et dampnum et dicionis eius defectus subsequi posset. In reliquo maiestatem vestram deus optimus felicissimam conseruare dignetur, et mea fidelia scruicia maiestati vestre veluti domino nostro clementissimo commendo. Ex Sempthe, sabbato proximo post festum beati Barnabe apostoli, anno domini 1534.

Eiusdem sacre maiestatis vestre fidelis seruitor

Franciscus dc Batthyan.

Na rptu: Sacratissime Eomanorum. Hungarie, Bohemie etc. regie maiestati. domino meo clementissimo.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

Page 209: Monumenta 2

204

216.

1534. 16. juna. U Bihaću.

Petar Keglević moli kralja Ferdinanda, da mu doznači dužnu plaću.

Serenissime et invictissime princeps, domine, domine mi clementis-sime. Fidelium seruiciorum meurum. premissa recommendacione. Cum maiestas vestra me ad officium istorum regnorum Oroatie et Sclauonie deputauerat, tan turn, vt iudieium et eius complementum inter maiestatis vestre fideles discernerem et facerem, asecuraueratque me maiestas vestra, quod tam cum christianis aduersariis, quam Thwrcis trewgam haberet. et pacem, nunc autem tam ipsi aduersarii christian! quam Thwrei, quid-quit aduersi facere possent, fa'cere non cessant, preterea recordetur maiestas vestra. qualiter michi fecerat salarium ad centum equites, ot ad mensam meam expensas atque ztrasam; cum ego autem fuissem persona-liter Prage, cum maiestas vestra, eotunc nullum fecit finem, neque solution em, sed prorogauerat Viennam ad frstum beati Georgii preteritum, vt eotunc prout in conuencione habeo michi sallarium ipsum reddiffecisset, nunc autem, que propria habui totum expendi deflfecique in tantum, quod non est michi quibus contentare familiares meos possem, ex quo ipsi ser-uitores mei me derelinquere volunt. cum non habeo vnde ipsorum salla-rio satisfacerem, vnde swpplico(') maiestati vestre, dignetur michi mittere tam preteritorum meorum seruiciorum factam convencionem, quam futu-ram, quibus satisfacere valeam seruitoribus meis, et eos conseruare ad fidelitatem maiestatis vestre, et defensionem istorum regnorum, quia michi credat defectum meum non habens meos soluere, iterum atque iterum mea fidelia seruicia recommendo. Ex Bihigio, feria tercia post festum beatorum Viti et Modesti martirum, anno domini 15B4.

Eiusdem sacre maiestatis vestre

humillimus seruitor Petrus Keglewych de B\vsy[n].

Na rptu: Serenissimo et invictissimo principi, domino et domino Ferdinando diuina fauente clemencia Eomanorum, Hungarie atque Bohe-mie etc. regi etc., domino meo clementissimo.

Original na papiru. Pečat je na rptu witisnut. U c. kr. arkivu zajedn. financ. ministarstva u Peču.

Page 210: Monumenta 2

205

217.

1534. 17. juna. U Bihaću.

Petar Keglević javlja kralju Ferdinandu o turskom haranju oko Bihaćki, Bipca i Klisa. Moli prah i oružje.

Serenissime et invittissime(I) prineeps et domine, domine miehi ele-mentissime. Sacre maiestati do ad sci turn prout debeo, in quibus termi-nis et statu sunt regna Groacie et Sclauonie et quomodo Thwrce threw-gam sew pacem inter maiestatem vestram. et eesarem Thurcarum tenent et obseruant.

Ittem, in festo Pentecostes Thwrci venerant circa Bihigiura, me ab-sente, quasi sexingenti equites et peđites pixidarii, mane facto ex ciuitate homines et iumenta, dum existent ad campum ignorantes Thurcos in ab-sconso, mox ex ipsis Thwrcis centum ad campum cucurrerunt, iumenta ipsa abegerunt, ex hominibusque prefatis aprehenderunt, quo viso serui-tores mei et pixidarii in ciuitate eotunc existentes. post prefatos centum Thurcos iter maturauerunt, volens predam eliberare, vsque ad siluam ma-gnam, que vocatur Ortus diaboli1 prope Bihigium, in qua silua se ab-sconderant veluti sexingenti Thwrci, et ex prouisio in nostros irruentes, sicque ex meis triginta alios occiderunt, alios vero cum ipsis captos ab-duxerunt.

Ittem, statim sequenti post sese tercio die, seeundus exercitus Thwrcorum tarn equitum quam peditum centum et triginta vel circa ve-niens sub Bypach, quos vvlgo ztrosa(!), hoc est custodia mea, noctis in silen-cio perscrutauerat, et ex Bihigio gentes mee sic exeuntes a tergo versus Thwrciam circumfferentes in ipsos Thwrcos inopinate invadentes, inibique profligatis Thwrcis. alios occiderunt et captos duxerunt, reliquos vero in amnem fluuium Wn submerserunt, diuina clemencia vix sex euaserunt.

Ittem, octauo die eciam statim sequente, superuenit wlgo ztrosa mea, que narrauit ducentos equites Thwrcos viclisse per montes maritimos versus Carniolam, quos ego personaliter cum meis insecutus sum, expectans illorum reditum in loco ffere(!) vnius miliaris a castro Wdwyna Thwrca-rum, tribus diebus, vnde ipsi Thwrci in festo Trinitatis, possessiones ma-gnifici domini WolfTangi de Frangapanibus, Bozylewo vocatas cleuastarunt et depopulauerunt, đucentas quinquaginta animas captas ducebant, contra quos communis populus insurgens ac magnifier domini Georgii de Frangapanibus seruitores, domino deo maximo volente omnes prefatos captiuos eliberarunt ac Thwrcos in fugam conuerterunt, et sic ex illis profligatis Thurcis, vbi ego expectabam superuenerunt, quibus captis, (requisiti) fassi sunt, qua-liter fuissent missi per bassam Boznensem ad sciscitandum, si

1 Vrazi vrtal. Mons diaboli seu Wraxi wertal, spominje se u Toma-šićevoj kronici, gdje je izginuo cvijet hrvatskoga plemstva g. 1493. pod banom Mirkom DerenČinom.

Page 211: Monumenta 2

206

in partibus Germanie, Oroacie atque Selauonie esset aliquis exercitus. qui ipsi basse nocere posset, aut pararetur, subiungentes prefati capti Thwrci. quod bassa ipse exercitum parat, aut eiuitatem sub eastro edificatam Wd-wyna, aut segetes tritiei, que nunc in campis Bihigiensi et Eypach ex-•creuerunt conculcare et in nihilum redigi, vt iam tandem pridem sub Klyzyo conculcarunt, aut im(l) portu fluwii Zaws(!) Gradische voeati eastellum •erigi et edificare in perniciem tocius regni Selauonie vellet.

Sacra maiestas! auditis et visis hiis, ego hie Byhygii in officio meo •degens et existens, cumulatis penes me equitibus et peditibus expectabam. .si fforte(!) bassa ipse venisset ad conculcandum segetes Bihigensium et Eypach, interim dum ista agerentur, nunccius magnifici domini Johannis Pyehler, capitanei Carniole superuenit circa me Bihigium, qui intrabat circa bassam ad inquirendum, quamobrem non teneret trewgam inter maiestatem vestrara et cesarem Thwrcarum promissam; ego autem cum ipso nunccio domini Johannis Pychlar, meum miseram wsque !) castrum Wdwyna hominem pro seceuritate, ex quo eastro Wdwyna quidam Thwr-cus secrete miehi per ipsum hominem meum nunciauit eonfidenter, quod bassa prefatus Boznensis, cum Salomone bassa Muztharzky dieto, tercii basse nomen nesciuit dicere, omnes tres castrum Klysz obsedissent, in quodam monticulo petroso, vnde et alias prefatum castrum Klysz cum pixidibus maioribus expugnabatur, in ipso monticulo castrum erigi et disponi, ac tamdiu exinde non recedere, donee aut pixidibus expugnabi-tur aut fame defici habere niteretur et vellet, sed interim nee cassaret.

Ittem. hodie quarta dies superuenit circa me vnus ex pocioribus fa-miliaribus domini Petri Krusych ex Klyzio, a quo sum sciscitatus omni •cum diligencia, si in eastro ipso Klyz essent homines sufficientes ad de-fensionem et victualibus si habundaret, respondit: homines inquit sunt boni et sufficientes ad defensionem, tamen victualibus destituti omnino. Istud do ad scitum maiestati vestre procul omni dubio, eece tarn hyeme preterita quam vsque nunc Thwrci ipsi sub prefato eastro Klyz continue fuerunt, incursiones facientes depopulaciones, segetum eonculcaciones, ad vltimum iam eece ad expugnandum venerunt vt eernitur.

Ittem, sacra maiestas ex sua bonitate defensionis castri Klys gera.t curam, nam ex terra defensio appropinquari non potest, nisi per marc, aquam etc.

Ittem, maiestas vestra sciat, eredat, cum ego Bihigium et Eypach superioribus diebus occupassem, vix reperi pixidum pulueres tempore necessitatis ad duas oppugnaciones wlgo wsthrum, qui sufficerent et preci-pue pulueres pixidum manualium, vix vnam massam, nunc autem swpplico(!) maiestati vestre prece qua maiori possum, dignetur mandare Labacum, vt pulueres pixidum et centum wlgo zakalos, ac maiores wlgo tharazkh in Bihigio quintus fraetus, in Eypach vero nullus, necesse est in Bihigio habere habundanciam puluerum, quia auditis bombardis in Bihigio sonan-tibus tota Sclauonia et Oarneola se defendit et defendere paratur.

Ittem, iterum swpplico, mee swpplieaciones(l) et preces in defensi-

Page 212: Monumenta 2

207

onem contra Thwrcos, et seruicia mea sint exaudita et commendata. Datura ex sepedieto Bihigio, feria quarfca post festura beati Viti. 1534.

Eiusdem sacre maiestatis vestre

seruitor Petrus Keglewyeh de Bwsyn.

Na priloženoj ceduljici: Sacra maiestas, misi circa magnificum do-minum Johannem Pychlar, capitaneum Oarneole. vt prybegli homines, nec-non alios pedites pixidarios michi mitteret, nescio si mittet, et sic cum meis asociatis Thwrciara ad depredandum intrarem aut vnum castrum Thwrcarum obsiderem, forsan sic prouocare possem ipsum bassam Boz-nensem. et alios duos bassas secum existentes amouereque a castro Klysz obsidione, si contra me venirent dimisso Klysz. facile possem ab eorum impetu secedere ad propria, cum multi sunt, quia omnes tres basse quod-quot potuerunt habere equites et pedites cum ipsis ducunt.

Na rptu: Serenissimo et invictissimo principi et domino, domino Ferdinando diuina fauente clemencia Eomanorum, Hungarie atque Bohe-mie etc. regi etc., domino meo clementissimo.

Bilješka : Aufgenomben vltima iulii, 34.

Peter Keglewitsch schreibt new zeittung von der Turkhen streif vml) Clis vnd in anndern ortten 1534.

Original na papiru. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arhivu c. i kr. zajedn. fmanc. ministarstva u Beču.

218.

1534. 23. juna. Ü Dubravi.

Biskup Simun Erdödy piše Ivanu Kastelanoviću radi nekoga kmeta, što ga je odveo Vidu Horvatu. Spočitava mu, da hoće ubirati neke daće od

pristala kralja Ivana Zapolje. Egregie domine, amice nobis honorande. Oonquestus est nobis no-

bilis Vitus Horwath de Treme in eo, qualiter his proxime elapsis diebus quendam iobagionem suum ex bonis suis eadem dominacio vestra in bona sua eommoraturum abduxisset, cuius eciam segetes in bonis ipsius Viti tanquam domini sui seminatas demetere et aufferre vellet. Quas quidem segetes idem Vitus Horwath iam cuidam alteri iobagioni suo, quem loco illius coloni per eandem dominacionern vestram accepti collocauit, tradi-disset. Quare rogamus eandem dominacionern vestram, ne ipsum exponen-

Page 213: Monumenta 2

208

tem, Vitum videlicet Horwath huiusmodi abduccione segetum, que in eum tanquam dominum terrestrem ipsius iobagionis per eandem doininacionem vestram abducti condescenderunt, velit impedire; immo itidem faciat al-teri, quod sibimet velit obtingere communi iusticia requirente. Preterea ex querela subditorum principis nostri intelligimus. per eandem domina-cionem vestram quandam taxam eeiam cum imposieione minarum super eos velle extorquere. Que sit ilia taxa. nos prorsus ignoramus. Quando quidem subditi principis nostri nihil ad partem principis vestri pertine-ant. nee aliquando ab inicio principi vestro aliquam taxam vel aliquid tale somerint; recordari eeiam poterit eadem dominacio vestra articulorum principum, quibus inconcusse ac inviolabiliter est cautum, ne pars alterius principis partem alterius principis tenentem. durantibus induciis, aliquo modo posset impedire. Quare iterum rogamus eandem dominacionem vestram, ne talibus sese inmiscere velit. ae subditos principis nostri aliqua sinistra machinacione ne velit impedire, quemadmodum nos partem prin-c.inis vestri tenentes causa paeis patrie non impediemus. Ex castello no-stro Dombrensi, in vigilia festi beati Ioannis Baptiste, 1534.

Simon, episcopus ecelesie Zagrabiensis, Dalmaeie,

Oroacie et Sclauonie banus etc.

Na rptu: Egregio domino Ioanni CastellanrT'y de Zenthlelek etc., amico nobis honorando.

Original na papini. Na rptu je sačuvan mali pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

219.

1534. ,25. juna. U Zagrebu.

Pred zagrebačkim kaptolom prosvjeduje Ursula iidova Ivana Novakovića protiv osude, koju H imao izreći ban, biskup Simun ili njegov vika)-

Baltazar Hobetić, u pravdi izmedju Katarine Cvetnić i općine Vugre.

Xos capitulum ecelesie Zagrabiensis memorie commendamus per presentes. quod nobilis domina Vrsula, egregii conclam Johannis Nowa-koych relieta. in sua ac Petri et Johannis filiorum, ac Anne filie suorum personis nostram personaliter veniens in presenciam, reuerendissimum in Christo patrem et dominum, dominum Simonem, dei et apostolice sedis gracia episeopum ecelesie nostre Zagrabiensis predicte, necnon regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banum etc, dominum videlicet et prelatum nostrum graeiosissimum. a donacione, collacione et consensus adhibicione,

Page 214: Monumenta 2

209

egregiuni vero Balthasarem Hobethych de Dobowcz. viearium temporalem episcopatus Zagrabiensis ab iudicii et iusticiarum ministracione inter no-bilem dominam Katherinam, egregii condam Gregorii Horwath Ozweth-nych relictam ab vna, neenon villicum, iuratos et totam communitatem \¥grensem ab alia partibus, item eanclem dominam Katherinam, relictam ac eosdem villicum, iuratos et totam communitatem Wgrensem et alios quoslibet cuiusuis status, condicionis et preeminencie homines ab inpetra-cione, occupacione, detencione et conseruacione quarundem terrarum ara-bilium, cultarum et incultarum [ae] litigiosarum in territorio, vt dicitur possessionis Zepnycza eorundem- protestancium et oornitatu Zagrabiensi existencium, iuri eorundem protestancium spectancium et pertinere deben-cium, seque ipsos quouis quesito colore in dominium eorundem terrarum arabilium intromissione, conseruacione, introduccione et sibipsis statuifacci-one. ascripeione et appropriation e, vniuersa eciam capitula, conuentus et alia loca credibilia a literarum suarum fassionalium, introductorialium et statutoriarum ac aliarum quarumcunque sub quauis forma verborum data-rum vel dandarum, iuri ipsorum protestancium derogandarum emana-cione et extradacione, vsufructuumque et quarumlibet vtilitatum earundem terrarum arabilium percepcione aut percipifaccione. factis quomodolibet vel fiendis, publice et manifeste eadem domina Vrsula in sua ac quorum supra inhibuit contradicendo, et contradixit inhibendo harum nostrarum vigore et testimonio literarum mediante. Datum feria quinra proxima post festum natiuitatis beat! Johannis Baptiste, anno domini millesimo quingen-tesimo tricesimo quarto.

Original na papiru. Xa rptu je bio pritisnut pečat. U kr. ženi. arkivu u Zagrebu N. A. A. a. 1534.

220.

1534. 19. jula. U Praga.

Kralj Ferdinand, nalaže svom namjestniku Petru Kegleviću, da izreče presudu u pravdi izmedju Klare kneginje Krbavske, žene Ivana de

Lappitz, glede dijela obiteljskoga, koji si prisvojise knezovi Zrinski.

Ferdinandus diuina fauente clemencia Eomanorum rex semper au-gustus, ac Germanie, Hungarie. Bohemie etc. rex. infans Hispaniamm, arehidux Austrie etc. Magnifice, fidelis. Expositum est nobis pro parte nobilis. deuote, nobis dilecte Clare a Oorbauia, vxoris egregii Johannis de Lappitz, fidelis, nobis dilecti, magnificum quondam Nicolaum comitem Zryny ac Helenam illius dum viueret vxorem, ac filios suos bona et res a parentibus ac fratribus earum post se relictas eadem Clara absque raeione et inofficiose exclusa ac indotata, per semet ipsos occupatos detinere, nee

MONUMKNIA HIST. XXXVIII.: MONUM. HABSBL'RÖICA ir. 14

Page 215: Monumenta 2

210

eidem Clare de legittima sua porcione seu parte hereditaria illi quouis iure debita respondere velle, licet super hoe aliquoties et diuersimode fue-rint interpellati. nostrum ob id offieium humiliter implorando. vt sue in iis indemnitati graeiose consulentes sibi aduersus dietam Helenam et pre-fati Nicolai filios ius et iusticium administrare. aut aliquo modo bene viso et oportuno, per quern ad ea. que sua sunt, peruenire possit, graeiose pro-uidere dignaremur. Cuius petieioni iuste et raeioni consone, turn ex iure, turn ex commisso nobis officio plane refragari non valentes, cum eidem. quod suum est, omnino reddi velim us, tue propfcerea fidelitati seriose com-mittimus et mandamus, vt cum desuper ab alterutra partium aut legitti-mos earum procurators fueris requisitus, sine vlla dilatione vtramque partem ad te voces, et omni quo potes opere studeas, partes inter se. si fieri potest, amieabiliter eoncordare et componere; casu vero, quo de composition e non fit spes neque locus, extunc audita vniuscuiusque earum querela sione, cognitisque iuribus et racionibus hincinde ostensis et deductis, causam ipsam sumarie et de piano ac sine strepitu et figura iuditii quantocius pro iusticia deeidere et determinare et quod per te sic decisum et determination fuerit. effectualiter exequi debeas, nostram in eo expressam facturus voluntatem. Datum in nostra regia arce Prage, die XIX. mensis iulii, anno domini MDXXXIIII., regnorum nostrorum Eo-mani quarto, aliorum vero omnino oetauo.

Ferdinandus. Ad mandatum saere regie

maiestatis proprium.

Na rptu: Magnifico, fideli, nobis dilecto Petro Keglewyth de Bwssyn, regnorum nostrorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie nostro locumtenenti.

Original na papiru. Na rptu je pritisnut mali pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

221.

1534. 21. augusta. U Zagrebu.

Pred zagrebačkim kaptolom prosvjeduje Ivan Kastelanović po svom službeniku protiv otudjenja grada Zeline.

Nos capitulum ecclesie Zagrabiensis memorie eommendamus per presentes, quod nobilis Gregorius Horwath de Bogaehewo, familiaris egre-, gii domini Johannis Kastellanffy de Zenthlelek etc., nominibus et in personis eiusdem domini sui, necnon Georgii, Petri et Christofori filiorum eiusdem nostram personaiiter veniens in prešenciam, serenissimum principem et

Page 216: Monumenta 2

21.1

dominum, dominum Ferdinandum dei gracia Bomanorum, necnon Hunga-rie. Dalmacie, Croacie etc. regnorum regni(!), infantem Hyspaniarum, arehi-ducem Austrie etc.. dominum nostrum graciosissimum a donacione, colla-cione et consensus adhlbicione; item egregium Petrum Palffy de Zelyna a venđicione, impignoracione et quauis alienacione, egregium vero Eme-ricum Bradach de Ladomercz et alios quoslibet cuiusuis status et condi-cionis et preeminencie homines, ab empcione, et quouis modo ad se recepcione eastri Zelina et suarum pertinenciarum in comitatu Zagrabi-ensi existentis et habitarum, seque ipsos quouis sub quesito colore in dominium eiusdem eastri et cunctarum suarum pertinenciarum intromis-sione, occupacione. detencione, conseruacione et sibipsis vsurpacione, appro-priacione et statuifaccione, vniuersa eciam capitula, conuentus et alia loea credibilia a literarum suarum fassionalium, statutoriarum et aliarum qua-rumcunque sub quacunque forma verborum datarum vel dandarum iuri predictor urn protestencium derogandarum emanaeione et extradaeione, vsuum quoque et fructuum ac quanimlibet vtilitatum predicti eastri Zelyna et cunctarum suarum pertinenciarum percepcione aut percipifaccione factis quomodolibet vel fiendis, prefatus egregius Georgius Honvath nominibus et in personis quorum supra publice et manifeste inhibuit contradicendo et contradixit inhibendo harum nostrarum vigore et testimonio literarum mediante. Datum feria sexta proxima post festum sancti regis Stephani. anno domini mille«imo quingentesimo tricesimo quarto.

Original na papiru. Na rptu je bio pritisnut pecat. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagreba.

222,

1534. 5. novembra. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Fetruv Kegleviću, da vrati zagrebačkomu kaptolu otetu desetinu u Zagrebu, Zelinu, Stubici, iStisjedgradu i Zagorju.

Ferdinandus diuina fauente dementia Bomanorum, Hunga[rie, Boe-mie etc, rex s]emper augustus, infans Hispaniarum. archidux Austrie etc. iideli nostro, magnifico P[etro Keglewich de] Bwsyn, commissario nostro in Oroacia et Sclauonia salutem et gratiam. Intelleximus ex querimoniis fidelium nostrorum capituli ecclesie Zagrabiensis, quemadmodum decimas, que ipsis hoc anno de promontorio ciuitatis nostre Montis Grecensis, item de Zagoria, de pertinentiis castelli Zthobj^cza, preterea de Campo ex per-tinentiis arcium Zomzedwara et Selyn prouenire đebuissent. vsurpasses et in tuum eommodum conuertisses, supplicantes nobis, vt ipsis de remedio prouidere dignaremur. Et quoniam nobis semper propositum fait, quemadmodum etiam ex officio ad hoc obligamur, vt prouentus ecclesiasticorum

Page 217: Monumenta 2

212

tueamur, fidelitati tue strictissime committimus et mandamus, vt dictas decimas [vel ijustum earum preeium dicto eapitulo restituas, nee deinceps vllo pacto eas vsurpare audeas, aliosque. [qui] prouentus eorum vsurpa-runt, aut possessiones oecuparunt. ad restitucionem coges, auctoritate nostra presentibus [tibi] in hac parte coneessa, ac iure et iusticia medi-antibus. Presentibus perlectis, exhibenti restitutis. Datum Vienne. in festo translationis sancti Emerici ducis, anno domini millesimo quingentesimo trieesimo quarto.

Ferdinandus. Wylak.v.

Original na papiru. Odozdol je pritisnut veliki kraljevski pečat. U kr. zem. arhivu u Zagrebu: Deposit.: Arehivum capituli Zagrab.: Acta cap i tuli antiqua fasc. 13. JSTo. 63.

223.

1534. 10. novembra. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Franji i Ladislavu Zekelu, da se ne opiru ubiranju poreza u Hrvatskoj.

Ferdinandus diuina fauente clemencia Romanorum, Hungarie et Bohemie etc: rex semper augustus, infans Hispaniarum, archidux Austrie, dux Burgundie etc. Egregii, fideles, dileeti. Intelleximus non sine magna displicencia, quomodo cum proxime a regnicolis nostris in regno isto no-stro Sclauonie subsidium per dicatores nt>stros exigeretur, nulla raeione adduci potueritis, vt in bonis vestris exactionem eiusmodi fieri et proee-dere permitteretis. Oum vero hoc non modo ad malum exemplum in alios propagandum, verum etiam ad deminucionem authoritatis nostre pertinere videatur, fidelitati vestre presentibus distrietius precipiendo committimus et mandamus, vt quamprimum per hominem et dieatorem nostrum requisiti l'ueritis, eum sine omni recusacione et impedimento ad eonnumeracionem. ipsamque exactionem in bonis vestris faeiendam et finiendam, prout in aliorum fidelium nostrorum bonis factum est, procedere sinatis, in quantum grauem indignaeionem nostram cupitis euitare. Secus itaque ne fece-ritis. Datum Vienne, in profesto diui Martini episeopi et confessoris. anno domini millesimo quingentesimo trieesimo quarto.

Ferdinandus.

Niže na rubu: Pro restaneiis dice in regno Sclauonie.

Page 218: Monumenta 2

213

Na rptu: Egregiis Francisco et Ladislao Zekel, fidelibus, dilectis.

Original na papiru. Pismo je bilo zatvoreno velikim pečatom. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

224.

1534. 30. novembra. U Ripču.

Petar Keglević moli kralja Ferdinanda, da ga ispriča, što ne može doći preda nj u odredjenom roku. Daljina i briga za grad Bipač to ne do

zvoljavaju.

Serenissime princeps et domine, domine mi graciosissime. Obsequii et perpetue fidelitatis mee humilimam commenđationem. Intellexi. quod hiisce diebus, quibus iam hie in seruicio vestre maiestatis in ciuitate eiusdem Byppach in confinibus huius regni Oroacie pro fortificanda et munienda ipsa ciuitate, prout iam pridie id maiestati vestre aliis raeis litteris significatum reddidi, cum fidelibus vestre maiestatis, videlicet vni-uersitate nobilium eiusdem regni fuerim, episcopus Agriensis, eancellarius vestre maiestatis me in presenciam eiusdem vestre maiestatis extra omnem consuetudinem atque libertatem iurium huius regni Hungarie ad decimum quintum diem euocari fecerit ad terminum adeo breue(!) et incompetentem, vt non mee coram vestra maiestate comparicionis, sed solius indignacionis vestre maiestati in me incitandi viam quesiuit, cupiens forsitan meorum fidelium obsequiorum merita coram vestra maiestate deleri. Mandata autem vestre serenissime maiestatis, si que sunt, quibus me euocari fecisset, fateor ingenue inpresenciarurn vsque nee videre quidem potui, neque scio qualia sunt, sed eorum famam rumore saltern audiui. Non dubito tamen sacram maiestatem vestram memoria habere, vt. dum commoditas temporis dari potuit, paratus fui inter alios subditos atque fideles eiusdem eciam non vocatus vestram maiestatem adire, quod et hoc ipso tempore, cum deus optimus eandem ad has regni sui partes deduxerit, prompcior quam alius fecissem. Sed, clementissime domine. cure erat mihi onus illud seruicii. quo me vestra maiestas onerauit. et affeetus conseruacionis proprii honoris velle nolle coactus sum cum tocius mei exigui dominii iobagionibus et omni facultate venire fortificare hanc ciuitatem vestre maiestatis iinitimam, que adeo desolata erat, vt altera eius pars hostibus patentissima stabat. net- quidem alio tempore is labor fieri poterat, nisi ad presens, dum mi-seri eoloni perfeetis estiuis suis laboribus et cumulatis eorum vietualibus ad labores ipsos eundi oeia habebant, faciliusque compelli poterant, Atta-men, princeps dignissime, nisi clei nutu ceptum opus perficere valeam, veniam eciam non vocatus ad vestram maiestatem, ostendam aperte me semper fidelem fuisse et bona fide seruiuisse vestre maiestati, ipsi eciam episcopo Agriensi et aliis omnibus, si qui aduersum me quiequam aeci-

Page 219: Monumenta 2

214

onis habuerint, iure responđere et causam meam adversus eos defendere curabo, et supplico saere regie niaiestati vestre tanquam principi et domino meo graciosissimo, dignetur ex innata sua gracia regiaque benigni-tate considerare, vtrum ex tanta distancia loci, vbi nunc laboro, ex finitima parte regni Oroacie et insuper regnum Sclauonie et regnum Hungarie pertransiendo Wyennam, quasi limites quarti regni in quindecim dierum spacio attingere et coram vestra maiestate. eciain si mandata eius ad me delata fuissent, comparere potuissem. Supplico denique. vt visa tarn illicita et incompetenti emannacione, exequucione et processu euocacionis, ne admittat me suo iudicio aggrauari permittere aut aliquam sentenciam aggrauaeionis in me ferri, cum vt dixerim, paratus sim omnibus contra me agentibus suo et debito tempore iure respondere. In reliquo deus optimus maximus conseruet vestram maiestatem sacram felicissimam et ad vota cum incremento omnium prosperorum successuum pro commodo tocius reipublice christiane. Ex Bypach, in fešto beati Andree apostoli, anno dornini 1534.

Vestre sacre maiestatis fidelis seruitor Petrus Kyglewych.

Na rptu: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando, sacre Eomanorum etc, regie maiestati etc.. domino rni graciosissimo.

Original na papiru. Pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno, pritisnut je na rptu. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

225.

1534. 6. decembra. U Beču.

Kralj Ferdinand zabranjuje kaptolu zagrebačkomu, da dnevni sajam varoši zagrebačke prenaša na kaptol.

Ferclinandus diuina fauente clemencia Eomanorum, Hungarie, Bohe-mie etc, rex semper augustus, infans Hispaniarum. archidux Austrie etc, fiđelibus nostris. honorabilibus capitulo ecclesie Zagrabiensis salutem et graciam. Questi sunt nobis fideles nostri vniuersi ciues et incole ciuitatis nostre Montisgrecensis, quod vos contra vetus institutum consuetudinem-que forum quottidianum ipsius ciuitatis nostre Montisgrecensis in dicionem vestram et in plateam capitularem traheretis, vel iam de facto traxissetis, vt pote quod iam pro maiori parte in ipsa platea vestra ceptum esse ha-beri, quod cederet in grauem iniuriam detrimentumque vniuerse ipsius ciuitatis nostre. Supplicacione igitur ipsorum exaudita, si forum ipsum aliis temporibus et ex veteri instituto atque concessione regum Hungarie

Page 220: Monumenta 2

215

in platea vestra non fuit habitum, volumusC.)1 vt per vos noua aliqua consuetudo innouetur. presertim in iniuriam et preiudieium ipsius ciuita-tis nostre; fidelitati igitur vestre mandamus, vt post hae forum ipsum nullo modo illic in platea vestra haberi et celebrari sinatis, sed quemad-modum antea ab antiquo tempore in ciuitate ipsa nostra est habitum, ita post hae quoque ibidem haberi et celebrari forum ipsum volumus. Secus igitur nullo modo iacturi; presentibus perlectis exhibenti restitutis. Datum Vienne, in festo beati Nicolai episcopi, anno domini millesimo quingente-simo tricesimo quarto.

Ferdinandus. Wylaky.

Suvremeni prijepis no papiru. U arhivu zagreb. kaptola: Acta capit. antiqua fasc. 10. No. 74. Depos. u kr. zem. arhivu u Zagrebu.

226.

1534. 14. decembra. U Been.

Kralj Ferdinand pozivlje Petra Keglevića na kraljevski dvor pogledom na uredjenje ostavine susedgradskoga vlastelina Stjepana Des

ha za.

Ferdinandus điuina fauente clemencia Romanorum. Hungarie et Bohemie etc. rex semper augustus. in fans Hispaniarum, archidux Austrie. dux Burgundie etc. Magnifice. fidelis. dilecte. Dedinuis ad te superioribus diebus binas literas; prioribus significauerainus. nos conuocasse consilia-rios et capitaneos nostros vt cum illis de hys rebus, que ad commodum regni nostri Hungarie pertinent, iractaremus et te quoque iusseramus ad-esse; posterioribus vero mandaueramus. vt omnino ad festum vndecim milium virginum, quod iam preteriit. ad nos venires et tecum testamentum magnifici quondam Stephani Deshazy. obsignatas et eius castellanos ad-duceres. Excusacionem. qua vsus es. quominus mandatis nostris obtempe-raueris. intelligimus, quod scilicet in municione arcis Eepach fueris occu-patus. Voluissemus, vt et illud non fuisset ommissum et tamen mandatis nostris obteinporasses. Mandamus igitur tibi rursum, vt ommissis omnibus aliis negociis et postposita omni excusatione ad octauum diem festi Epiphaniarum đomini apud nos personaliter constituaris. Cogas preterea nostra autoritate Simonem Donath, Georgium Zenthlazlay, Georgium Mjrnth-zenthy et Mathiam Medak. castellanos et seruitores dicti Stephani Deshazy, vt ad dictum octauum diem Epiphaniarum domini coram nobis

Ima biti: nolumus.

Page 221: Monumenta 2

216

personaliter eonstituantur, tabulasque testamenti prelati SStephani Deshazy, ita vt eas reliquit obsignatas, fideliter ad nos afferendas cures. Interim autem restituas omnes res, quas Gregorio literato, seruitori diet! quondam Stephani Deshazy ademisti, restituas etiam Stephano plebano de Inferiori Stwbycza non solum bona per te et tuos ablata, sed etiam plebanatum ipsum. quo eum priuasti. Et deinceps abstineas ab omni illorum iniuria. Plura dicet verbis nostris is egregius loannes Goleez, aule nostre famili-aris, cui plenam fidem adhibeas. Datum Vienne. feria secunda post fe-stum beate Lucie virginis, anno domini millesimo quingentesimo trice-simo quarto.

Ferdinandus. Vani: Magnifico Petro Keglewyth de Bwsyn, commissario nostro in

Oroacia et »Sclauonia, lideli. dilecto. Original na papiru. Na rptu je bio pritisnut veliki pečat, kojim je

•pismo bilo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

227.

1584. 31. decembra. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, svom namjesniku u Hrvatskoj, da strogo pripazi na tudjince, koji putuju Hrvatskom u Italiju.

Ferdinandus diuina fauente clemencia Eomanoruin rex semper au-gustus. ac. Germanie, Bohemie etc, rex, infans Hispaniarum, archidux Äustrie etc. Magnifi.ee, fidelis, dileete. Cum accipiamus plures uariarum nationum personas saepius hine inde per regna et dominia nostra, prae-sertim Italie uieina ad eandem Italiain et alia loca sine Uteris nostris passus et salui eonduetus libero transire non sine nostro et subditorum nostromin incommodo et periculo. quae cum neutiquam praeterire aut tolerare valeamus: tuae propterea fidelitati harum sorie strietissime corn-mittimus et mandamus, vt de talibus hominibus quibuscunque et cuius-cunque nationis existentibus hac et iliac transituris bonam aduertentiam habeas, et neminem post hat- absque praedictis Uteris nostris patentibus ire et transire permittas, sed personas suspectas et similibus liter's nostris carentes omnino retineas et custodias, nosque protinus de eo admo-neas et spetialem a nobis superinde commissionera expectes, nostrarn in eo expressam et seriam executurus voluntatem. Datum in ciuitate nostra Vienna, die vltima mensis decembris. anno đomini MDXXXIIII., regno-rum nostrorurn Romani quarto, Hungarie octauo, Boheinie vero nono.

Ferdinandus. Ad mandatum sacre regie

rnaiestatis proprium. Jo. Mains.

Page 222: Monumenta 2

217

Na rptu: Magnifico, fiđeli, nobis dileeto Petro Keglewith de Busyn. regnorum nostrorum Dalmatiej, Croatie et Srlauonie locumtenenti.

Original na papiru. Na rptu se pozna pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. Nedosljednost pisanja pogledom na „e" i ,.ae'; ovdje je pridržana.

228.

1535. 12. januara. U Ivaniću.

Simun, biskup zagrebački piše Tomi Nadaždu, da ne može doći u njegove svatove, već šalje svoga nećaka Petra Palffy-ja, kojemu može pot

punoma vjerovati. Magnifice etc. Literas vestrae dominacionis magnificae novissime ex

Vasärliely ultra Tiziam ad nos datas, solemnitatem nuptiarum eiusdem declarantes. magna animi nostri hilaritate et gaudio aeceptas. plane intel-leximus. Quae tametsi tardius, quam debuisset. ad nos perlatae sint. ex eo tamen nullam ferimus excusationem, neque tulissemus, etiamsi ita fuissent praesentatae, ut saltern immediate ad locum destinatum progredi potuissemus, cum omni posse nos tro, illud indissolubile vinculum mutuae charitatis, et necessitudinis, semper opere ofllcioso compobare annitamur. Sed cur personaliter ad diem laetitiae magnificae dominationis vestrae accedere non potuerimus, certae arduae causae, et negotia turn privata. turn publica nos a proposito retraxerunt. quae magnifica dominacio ve-stra ex nepote nostro, domino Petro Palfy. quern in persona nostra ad die tarn solemnitatem suarum nuptiarum transmisimus, de facili intelliget. quo si in praesentiarum maioris conditionis. et dignitatis hominem ad latus nostrum habuissemus, certe ilium, ad declarandam eximiam laudem magnificae dominationis vestrae transmittere non detrectassemus. Nihilo-rninus rogamus magnificam dominaeionem vestram. ut dictis et relatibus ipsius nepotis nostri. per quern eidem plura nunciavimus, dignam fidem praestare velit, cui etiam eadem omnia negotia. etiam privata, quae ad statum, et dignitatem nostram pertinere clignosi-amtur, secure revelare potent, Neque erit timendum de verbis sibi creditis. siquidem,dum nos prodere vellet, propriam suam personam proderet, quando fortuna sua cum nostra pariter versatur. Sed si magnifica doininatio vestra liuiusmodi res privatas tute sibi committere nollet, habet hominem fidelem, si neque sic, vel per cyfram omnia nobis intimare, et diutinae exspectationi, deside-rioque cordis satisfacere poterit, Quod ut faciat, vehementer, atque ite-rum rogamus, quandoquidem longa exspectatio nobis taedium affert. Ex curia nostra Ivannicensi, feria 3. infra octavam Epiphaniarum domi-ni, 1535.

Bonus frater Simon, episcopus Zagrabiensis.

Georgius Pray: Epistolae proeerutn regni Hungariae IF. pag. 58.

Page 223: Monumenta 2

218

229.

1535. 20. januara. U Susjedgradu.

Petar Keglević daruje Andriji Martinškoviću imanje Kobiljak.

Nos Petrus Kyglewyeh de Busyn, saere Eomanorum et Hungarie regie maiestatis acl regna Croaeie et Slauonie comissarius. nec non ca-strorum Zomzedwara. Selyn et Ztwbycza gubernator etc. memorie com-mendamus tenore presencium signifieantes quibus expedit vniuersis, quod nos attentis et eonsideratis fideiitate, fideliumque seruitiorum preclaris, gratuitisque meritis nobilis Andree Martynskowich de Dobra, nunc in Zamobor commorantis, quibus ipse in arduis rebus et negociis nostris et predicti castri Zomzedwara in certis expeditionibus, atque litium, et cau-sarum processibus se pluribus sub diuersitate locorum et temporum non parcendo persone, rebusque et expensis suis propriis, cum tempore regi-minis nostri. tumque manuteneione magnifici condam domini Stephani Deeshazy de eadem Zomzedwara, atque magnificarum dominarum Marga-retlie socrns, et Anne consortis eiusdem multimode se legalem et obse-quiosum. exhibuit. quorum intuitu volentes eidem nostram beneuolentiam exhibere. vt ad amphora, vberioraque [seruicia] nobis, atque predictis ca-stris exhibenda eo feruencius et animosius incitetur et accendatur, quan-dam insulam Otthok Kobylyak voeatam, vltra flumen Zawy in pertinenciis eiusdem castri Zomzedwara. et comitatu Zagrabiensi existentem habitam, quam a meridionali et occidentali fluuius Rakowycza vocatus circuit, et ad orientem intrat flumen Zawy. vbi vocatur Petrow zathon, ab occidentali vero stagnum ex eodem fluuio Rakowycza tempore inundationis eiusdem exundans. quod diuidit metas Zamobor et dicti castri Zomzedwara, et intrat similiter Zawam; ab orientali siquidem partibus dictum flumen Zawy decurrit, necnon quasdam terras arabiles ad vigintiquinque iugera se ex-tenclentes in territorio possessionis Zthermecz vocate. ac prope Kralyschye in distrietu seu pertinentiis eiusdem castri Zomzedwara, et similiter pre-fato comitatu Zagrabiensi existentes habitas, quas et quam prefati condam Stephanus Deeshazy. et domina Anna, consors eiusdem dicto Andree Marthinskowych dudum donauerant, prout id ex certorum fidedignorum relatione accepimus, simul cum cunctis eorundem insule et terrarum arabilium vtilitatibus, fructuositatibus et pertinentiis quibuslibet, memo-rato Andree Marthinskowych, heredibusque et posteritatibus ipsius vniuersis noue nostre donationis titulo restituimus, dedimus, donauimus et contulimus. imo reddimus, darnus, donamus et conferimus iure perpetuo et irreuocabiliter tenendas, possidendas, pariter et habendas, ea tamen lege et conditione mediante, quod prefatus Andreas Marthinskowych, he-redesque et posteritates eiusdem vniuersi erga nos, prefataque eastra nostra infidelitatis et vicio ingratitudinis sese penitus et totaliter studeant im-munes et innoxios preseruare, alioquin a dominio et proprietate prescrip-tarum insule et terrarum arabilium decidant, et pro destitutis habeantur

Page 224: Monumenta 2

219

ipso facto. In cuius rei memoriam et testimonium, rirmitatemque perpe-tuam presentibus sigillum nostrum clenodiale duximus appendendum. Datum in dicto castro Zomzedwara, feria quarta infra octauas Epipha niarum domini, anno eiusdem. millesimo quingentesimo tricesimo quinto.

Original na pergameni. Pečat, koji je visio o crvenoj i zelenoj svilenoj vrpci, otpao je. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

230.

1535. 25. januara. U Lupoglavu.

Tetar Kružić ispričava se Latinu Jiivenalu, papinskom tajniku, što mu ne može dobaviti lovačke pse. Moli, da kod pape isposluje indulgenci-

je za kapelu sv. Ane u Brezovici.

Magniiice et generose domine et amiee honorande. Salutem cum comendacione. Vestram beniuolentiam et gratiam erga me in litteris eiusdem intelleximus et vobis gratias ingentes agimus, offerimusque nostra seruicia, in cuius eciam spem ad sanctissimum dominum nuncium nostrum mittimus, eundem vestre magniflcencie ac omnia negocia nostra comen-damus. Nunciauerat nobis magnifica dominacio vestra pro canibus lepo-rariis, deus est nobis testis, omnes nostri insanu^runt et defecerunt in castro Olisii in obsesione infidelium pre magnis bombardis cum ad castrum turn eciam ex castro. Habui quidem quattuor in castro nostro Lupoglau, paulo tamen ante aduentum nuncii nostri de Ueneciis eos maiestati regie, domino meo graciosissiino in dono transmissi, tamen non solum cannes(!), sed et Cannes et maioro(!), si deus concederit nobis sanitatem. magnifi-cencie vestre non recusabo. Ceterum sciat vestra dominacio, quomodo ha-bemus quandam possessionem in Sclauonia Bresouicza vocatam, diocesis Zagrabiensis, per quam imperator Turcarum transiens in reuersione ad suam patriam omnia ilia igni fecit comburere, cum domos turn eciam ecclesias, inter quas est vna capella sancte Anne, ad quam populus cri-stianus magnam habet deuocionem. Eogamus vestram dominationem, digna-retur laborare apud sanctissimum, vt nobis aliquas iliac concederet indul-gencias saltim tribus vicibus in anno, primo in festo sancte Anne, secundo Pentecosten, tercio in festo beate Marie natiuitatis, vt possemus illam et alias ecclesias restaurare. Vestram magnificenciam periocunde valere cupio. Datum in Lupoglauo, in die conuersionis Pauli. anno 1535.

Vester vt suus Petrus Kruzich. comes Clisii.

Page 225: Monumenta 2

220

Na rptii: Magnifico et generoso domino, domino Latino Juuenali •sanctissimi đomini seeretario etc.. domino et amico honorando.

Original na papiru. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kum., dvor. i držav. arkivu ti Beču: Hungarica.

231.

1535. 27. januara. U Lupoglavu.

Petar Kružić moli papu Pavla 111. za pomoć gradu Klisu. Šalje k njemu svoga pouzdanika Andriju Tadijolovića.

Beatissime pater. Post oscula pedum sanctitatis vestr§, humilima ae debita seruiciorum meorum commendaeione premissa eK Anno superiori, cnm olim sanctissimus dominus noster, Clemens papa, predeeesor sanetitatis vestre per suas me benigne vocauerat ad suain sanctitatem, ad quam sanetissimum dominum nostrum minime tunc accedere non valui propter obsidionem Thurcarum, quam de hora in horam expectabam, que venit et me per 37 diebus eontinuis opugnauit, et tune cum ipsum exercitum Thurcarum a me et ab ipso castro serenissimi domini nostri regis gratia dei amoui. me statim ad viam precinxi versus vrbem et ad dictum quondam sanetissimum dominum nostrum, et existente i am me in via in par-tibus Abrueie, superuenerunt noua, quod sua sanctitas clausit suum diem extremum. vbi eo tunc eeiam inuasit me quiddam aecutissima febris. quam et hodie pacior. ita. vt nee ad serenissimum dominum nostrum regem ascendere valui. nee neeessitati dicti eastri Olissiensis prouidere potui, nisi ibidem Abrueie septem equos vendidi. quibus certam summam tritici emi. quam pro vltima necessitate dicto castro imposui. quo et nunc dictum castrum conseruatur: et tune beatissime pater, cum intelexi sanctitatem vestram fuisse ereatam in summum et maximum Romane eeclesie ponti-ficem, magnum gaudium michi fuifc et nunc est, quoniam semper habui ipsam dominum graeiosissimum. Verum est beatissime pater, quod sere-nissimus dominus noster rex neeessitati et perieulo dicti eastri lib enter prouideret. sed oceupata sua maiestas circa plura et confinia innumerabi-lia, sic difaeile ipso(!) castro prouidere non potuit. et nisi ope et auxilio quondam sanctissimi domini nostri pape iliud castrum hucvsque fuisset conseruatum. profecto i am diu actum esset de ipso. Nunc est beatissime pater, si per sanctitatem vestram graeiose et citto neeessitati et perieulo dicti eastri non fuerit prouisurn. procul dubio actum erit de ipso castro. quod castrum. quod absit, si deuenerit ad manus infldelium, non paruum clamnum Dalmacia. Marehia et alia loca vltramarina et eircumuieina pa-ciantur, et si est beatissime pater, quod in aliquo persona et rebus meis exiguis possem seruire sanctitati vestr§. presto sum paratus ad omnia mandata sanetitatis vestre. pro quibus quidem neeessitati bus et perieulo

Page 226: Monumenta 2

121

dieti castri, mitto ad sanetitatem vestram hunc nobilem Antonium .Tadio-louich. familiarem meum, quern, humilime supplico sanctitati vestre, di-gnetur graciose cum opptata et celeri expeditione diinittere, quam quidem sanetitatem vestram felicissime valere cupio. Ex Lupogiauo, die 27. ianu-arii, 1535.

Eiusdem sanctitatis vestre humilis et deuotus seruitor

Petrus Crusich, comes Olissii.

Vani: Sanctissimo ac beatissimo patri et domino, domino nostra pape, domino meo clementissimo humiliter presententur.

Original na papiru. Pečat oštećen. U c. i kr. kum., dvor. i dršav^ 'arkivu u Beču: Hungariea.

232.

1535. 27. januara. U Lupoglavn.

Petar Kružić preporuća svoga poslanika k papi Andriju Tadijolovića Petru Luce, savjetniku papinom.

Illustris et magnifice domine et domine michi obseruande etc. Serui-ciorum meorum debita in omnibus commendacione premissa etc. Pro non-nulis et arduis negociis illius castri Clissiensis in confinibus Turcarum et in maximo periculo positi mitto ad sanetissimum dominum nostrum papain hunc nobilem Antonium Thadiolouich, familiarem meum, que quidem ne-gocia et dictum Antonium humilime illustri dominationi vestre commendo,. oflerens me eadem ad omnia commoda et mandata eiusdem, quam illu-strem dominationem vestram felicissime valere cupio. Ex Lupogiauo. die-27. januaru, 1535,

Eiusdem illustris dominationis vestre dedittissimus seruus

Petrus Crusich, comes Olissii.

Na rpta: Illustri et magnifico domino Petro Luce, consiliario sane-tissimi domini nostri pape etc., domino meo obseruando humiliter presententur.

Original na papiru. Pečat na rptu je otpao. U c. i kr. kiićn., dvor\ i držav. arkivu u Beču: Hungariea.

Page 227: Monumenta 2

222

233.

1535. 27. januara. U Lupoglavn.

Petar Kružić preporuča svoga poslanika k papi, Andriju Tadijolovića, kardinalu Bemardinu Clesu.

Eeuerendissime in Christo pater et domine. domine miehi semper gratiosissime. Humilima ac debita seruieiorum meorum commendacione premissa etc. Eotunc cum ex Abrucia ex via versus Vrbem ad sanctum quondam dominum nostrum papam dederam vnas meas ad reuerendis-simam dominacionem vestram, statueram tunc exincle diuertere ad reue-rendissimam dominationem vestram. sed prepeditus obitu sue sanetitatis et quadam mea accutissima infirmitate nequiui ipsam visitare, nunc autem eompulsus suma necessitate illius castri Clissiensis, mitto hunc nobilenr Antonium Thadiolouich. familiarem meum ad sanctissimum dominum nostrum papam, quern reuerendissirnae dominationi vestrae humilime •comendo tanquam domino meo singularissimo et precipuo. offerens me ad omnia comoda et mandata reuerendissirnae dominations vestrae, quam felicissime valere cupio. Ex Lupoglauo, die 27. ianuarii, 1535.

Eiusdem reuerendissirnae dominationis vestrae

dedittissimus seruitor Petrus Orusich, comes Olissii.

Vani: Eeuerendissirao in Oristo patri et domino, domino Bernardino, sacrosancte Eomane ecclesie presbytero ehardinali, ac legatto et gubernatori tocius Marchie etc., domino suo gratiosissimo humiliter pre-sententur.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu ti Beču: Hungarica.

234.

1535. 18. februara. U Krapini.

Vuk Frankopan Brinjski zauzimlje se za Luku, koji je uapsen u Mariboru.

Weyser vnd fursuchtiger her der Eichter vnd Eotth der Statt Mar-purg. Vnser willig dienst sein eur weyseytt allzeyt beuor. Hiermitt fue-gen wir eur weyseytt zw kundt, wie vnser diener mit Namen Lorencz ist zw vnsz kumen vnd vns anczeygtt, wie sein fetter mit namen Lucas

Page 228: Monumenta 2

323

pey eur Aveyseytt gefangen ligt, vnd es kan sidi kein Menscli erfinden weder gros noch klein, der zw ym was zw reden wist, vnd vnser diener zwen wege zw eur weyseytt gethan hatt, vnd eur weyseytt nie ym kein Andwortt wollen geben, vrnb we doch sein fetter pey eur weyseytt gefangen ligtt, vnd die weyll sich niemacz erfinden mag, der zw ym ein zwspruch hiett: so pitten wir eur weyseytt pey der billigkeytt, wellet vnsern điener seinen fetter auszlassen, selichs steett vns zw verschulden vmb eur weyseytt in einen solichn oder grössern clamit was eur weyseytt lieb ist. Datum Crappin. den 18. tag hornungs. 1535.

Wolffgang von Freyngepan(!), Grofl' zw Brindll vnd Madrusch(!) etc.

JSfa rptu: Den weysen vnd fursichtigen EeychhausC?) Eichter vnd Eatth der Statt Marpurg etc.

Bilješka drugom rukom: Ein Furgeschritit von wegen Lucassn zu Wadi.

Original na papiru; pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno otpao je. U kr. zem. arkivu u Zagrebu A. N. A. a. 1535.

1535. 26. februara. U Znojnu.

Aleksij Thurzo, dvorski sudac odgadja osudu protiv kaštelana Susjedgrada, Stubicc i Zelina u parnici pogledom na rečene gradove.

Nos comes Alexius Thwrzo de Bethlenfialwa, iudex curie et locum-tenens serenissimi principis et domini, domini Ferdinandi diuina fauente clemencia Eomanorum, Hungarie, Bohemie etc" regis semper augusti, in-fantis Hispaniarum, archiducis Austrie etc. damus pro memoria, quod nos exequucionem illius sentencie, que in causa pro parte reuerendissimi Thome de Zalahaza, episcopi ecclesie Agriensis, cancellarii regie maiesta-tis, contra nobiles Georgium Zenthlaczlay, alterum Georgium Myndzenthy et Matheum Medak, castellanos castri Zomzedwar ac castellorum Selyn et Zthobycza, in facto eorundem castri et castellorum mota per nonvenien-ciam et noncomparicionem eorundem castellanorum per nos lata et pro-nunciata extitit, intra vigesimum diem festi beati Georgii martiris pro-xime venturi, certis et racionabilibus ex causis ex speciali .eciam consensu et annuencia eiusdem domini cancellarii in suspenso duximus tenendam, vt iidem castellani ipso vigesimo die festi beati Georgii martiris perso-naliter coram nobis comparere debcat et teneantur racionem nonveniencie

Page 229: Monumenta 2

224

et noncomparioionis eorum reddituri efftcacem. Datum Znoyme. tereio die fešti beati Mathiae apostoli, anno đomini millesimo quingentesimo trice-simo quinto.

Lecta.

Na rptu je bilješka: Litere regie promittentes racionem poeius omnia debita persolui.

Original na papiru. Odozdol bio je pritisnut pecat. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

236.

1535. 26. februara. U Znojim.

Kralj Ferdinand svijedoči. da je Petar Keglević izručio grad i imanje Stubicu, pokojnoga Stjepana . Deshaza Tomi de Zalahaza, kr. kance

laru kao po kralju naimenovanom sekvestru Deshazove ostavštine.

Nos Ferdinandus diuina fauente clemencia Eomanorum, Hungarie, Bohemie etc. rex semper augustus, infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. memorie commendamus per presentes. quod fidelis noster. reuerendus in Christo pater dominus Thomas de Zalahaza, episcopus Agriensis, can-cellarius noster nostram personaliter veniens in presenciam confessus est et retulit nobis in hunc modum: quod fidelis noster, magnificus Petrus Keglewych de Bwsyn, consiliarius noster, iuxta tenorem et continenciam conuencionis inter ipsum ab vna, ac dictum dominum cancellarium ab alia, et fidelem nostrum, magnificum Andream de Bathor a tercia partibus, de consensu et annuencia nostre maiestatis facte, literarumque nostarum ex~ inde confectarum, eastellum Zthwbycza ac districtus, oppida, villas, posses-siones, poreionesque et quelibet iura possessionaria ad idem eastellum spectancia et pertinencia, omnino in regno nostro Sclauonie et comitatu Zagrabiensi existencia et habita, eidem domino cancellario, tanquam testa-mentario egregii condam Stephani Deshazy, et sequestro per maiestatem nostram ad id deputato. suo modo totaliter et integre reddidit, resignauit et restituit pleno cum effectu; super qua quidem in huiuscemodi debita resignacione et satisfaccione premissorum idem dominus Thomas episcopus et cancellarius noster. dictum Petrum Keglewich quittum et expedi-tum reddidisset. commisissetque penitus et absolutum: immo reddidit et commisit coram noljis harum nostrarum vigore et testimonio literarum. Datum Znoyme, feria sexta proxima post festum beati Mathiae apostoli, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo quinto.

Ferdinandus. Wylaky.

Page 230: Monumenta 2

225

Na rubu dolje bilješka. Quittanca(!) Petri Keglewych super bonis Deshazy etc.

Original na papiru. Odozdolje trag velikoga pečata. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

237.

1535. 26. februara. U Znojnu.

Kralj Ferdinand potvrdjuje, da je Petar Keglević izručio grad i imanje Susjedgrad Tomi de Zalahaza, biskupu jegarskomu, kao sekvestra ima-

\nja pokojnoga Stjepana Deshaza.

Nos Ferdinandits diuina fauente dementia Romanorum, Hungarie, Bohemie etc. rex semper augustus, infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. memorie commendamus per presentes, quod fidelis noster reuerendus in Christo pater, dominus Thomas de Zalahaza, episcopus Agriensis, can-cellarius noster, nostram personaliter veniens in presenciam, confessus est et retulit nobis in hunc modum: quod fidelis noster magnificus Petrus Keglewych de Bwsyn, consiliarius noster, iuxta tenorem et continenciam conuencionis inter ipsum ab vna. ac dictum dominum cancellarium ab alia, et fidelem nostrum magnificum Andream de Bathor a tercia parti-bus, de consensu et annuencia nostre maiestatis facte, literarumque nostra-rum exinde confectarum, castrum Zomzedwara, ac districtus, oppida, villas, possessiones porcionesque et quelibet iura possessionaria ad idem castrum spectancia er pertinencia, omnino in regno nostro Sclauonie et comitatu Zagrabiensi existencia et habita, literasque et literalia instrumenta factum eorundem tangencia, sed et vniuersa bona mobilia egregii condam Stephani de Deshaza, ac nobilis olim Simonis Donath, alia eciam omnia et singula in dictis uteris nostris contenta, eidem domino cancelkirio, tan-quam testamentario ipsius condam Stephani Deshazy et sequestro per maiestatem nostram ad id deputate, suo modo totaliter et integre reddidit, restituit et resignauit pleno cum effectu. Super qua quidem huiuscemodi debita resignacione et satisfaccione premissorum idem dominus Thomas, episcopus et cancellarius noster, dictum Petrum Keglewych quittum et expeditum reddidisset, commisissetque penitus et absolutum; immo reddidit et commisit coram nobis harum nostrarum vigore et testimonio lite-rarum mediante. Datum Znoyme, feria sexta proxima post festum beat! Mathie apostoli, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo quinto.

. Ferdinandus.

Wylaky.

MONUMENTA HIST. XXXVUI. MONUM. HABSBURGICA II. 1 5

Page 231: Monumenta 2

226

Dolje na rptu: Quittaneia Petro Keglewyth super resignacione bonorum Deshazy in manus domini Agriensis.

Original na papiru. Odozdol vidi se trag pritisnutoga velikoga pečata. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

238.

1535. 2. marta. U Kastavu.

Jeronim Zadranin izvješćuje o istrazi protiv Petra Kružića.

In Castua, ali 2. de maržo. 1535.

Interogato messer Antonio Tadiollo, cittadino de Segnia per mi Hie-ronymo de Žara, capitano de Fiume etc vt infra videtur.

Interogato dicto Antonio, da chi a hauto le letere, quale sono tro-uate apresso de lui, respondit: reseruate la letera del summo pontifiee, et quella del re de Franza, tute le altre ho portato da Venetia.

Interogato chui li hauea dato dicte lettere. respondit: la vna el ela-rissimo oratore caessareo in Uenetia, seconda signore Latino, nuncio del pontifiee in Uenetia. terza disse hauer hauto da vno episcopo, del quale il nome ignora, per mezo de]. ditto nuncio in questa forma, sopra dicto Antonio al prefato nuncio a dimandato che uenendo a Roma per nome del conte Pietro Ohrusichio suo patron, che modo douea tenire a ritrouarlo, al che dicto nuncio disse el reuerendissimo episcopo, fara vna letera al suo fratello in Roma, el qual poi ue presentara a me; quarta letera mesziua antedieto episcopo inuiaua al conte Pietro, el qual la aperta et lecta.

Interogato chui li hauea dato la letera del summo pontifiee et quella del re de .Franza. respondit: dal eonte Pietro mio patron ambe ho haute.

Interogato che commission suo patron li hauea dato, et che cossa douea esercire con le sopra dicte doi letere, respondit: mostrare al summo pontifiee in che modo el antecessore suo Clemente septimo gratiosamente hauea sochorso et adiuuato dicto conte Pietro per el castello Olissa. Ancora disse sopra la letera de Franza hauer hordine al pontifiee mostrare. qual-mente la suo maiesta intendendo la bona fama. che fa per li Ohristiani contra infideli, achadendoli qualehe bisogno, se ofieriua sua maesta non lo arbandonare.

Interogato la commission che hauea dal patron suo de parlare et tractare con el pontifiee, respondit: a sua sanctita narare. che essendo la maesta del re de Eomani etc. occupata in molti altri ardui negotii, non lo .puo cussi presto adiuuare quando li besogna, perho pregaua sua sanctita lo uoglia soccorere et adiutare eomo a fato el precessore suo.

Page 232: Monumenta 2

327

Interogato chui li a dato le cinque messiue chiuse letere, respondit: conte Pietro mio patron de le quale la prima e directiua al pontifi.ee; interogato ehe information teneua da tractare sopra tale letera, respondit: hauendo inteso el conte Pietro chel pontifi.ee uole fare esereito contra Turchi doueua tractare con el fiolo di sua sanetita, al quale etiam por-taua vna simile letera, che facendo questo esereito se douesse espedire per la strata del - castello Olissa, atento che deli se puo fare grandi damni ali infideli e eon puoeha giente, referendossi si esser in le letere. .

Interogato che commission hauea dicto Antonio de traetar con il signor Latino sopra la letera che li portaua respondit: sopra le gratiose proferte chel signor Latino essendo io Antonio in Venetia hauea fato al signor Pietro mio patron; ex parte sua molto rigratiarlo, e per che me hauea commesso dicto signor Latino, che al patron mio douessi reehieder alcuni chani leprieri, hauea hordine dirli, che al presente mio patron ad alcuni signori in la eorte regia li hauea mandati et che al ritorno suo prouederia de chani et altro se li bisognara. et pregarlo che apresso el pontifiee hauesse per rechomanđate le eosse sue. Interogato sopra la quarta letera directiua al reuerendissimo cardinale de Ancona, che commission hauea de tractare con lui respondit: che per auanti sua reuerendissima signoria al conte Pietro se hauea offerto uolere dare alcuno aiuto de mo-nitioni per castello Olissa e io Antonio li douea dire, che al presente dicto castello a de bisogno de monitione piu che per auanti, et che uolendo fare questa bona opera, la douesse resignare a me. Ancora io hauea commission pregare sua reuerendissima signoria se degnasse fare vna letera al sumo pontifiee, in sua rechomandation per l'aiuto del castello Olissa.

Interogato sopra la quinta letera directiua a vno Vulacho, id est Biasio Eaguseo, merchadante . abita in Ancona, che commission teniua de traetar con lui, respondit: per auanti conte Pietro mio patron tolse in credenza dal dicto merchadante panni per ducati trecento, quali despenso ali soldati del castello Olissa, et per che el merchadante fina hora non e satisfato, douea eschusare mio patron, et pregarlo hauesse patientia fina la tornata mia da Eoma, per che io hauea tale hordine se obteniua al-cuna eossa dal pontifiee, darli el pagamento suo, nara dicto Antonio, che la moglie del signor Pietro al prefato merchadante et a vno suo fiolo man-daua doi camise, ambe doi lauorate con horo, eomo per dicta letera se puo uedere. che in tuto le letere trouate apresso dicto Antonio sono vndicce.

Interogato dicto Antonio per esser castellano del conte Pietro in Morunfels, chui a portato la letera de Franza al patron suo, respondit: non saper altro circha dicta letera, saluo che ala espedition sua per Eoma dicto conte Pietro ge ta consigno.

Interogato sel hauea hauto dal suo patron conte Pietro Ohrusichio altre commission, de parlare, ouero tractare alcuna altra eosza(!) in Eoma, uel in alcuno altro locho. con altre persone sia de qualunqe građo o condition se voglia, respondit: io ue giuro per la mia fede, che non ho hauto

Page 233: Monumenta 2

228

altra commission, e se mai se trouara altramente la regia maesta me faccia castigare sopra la persona et la robba mia.

Interogato đicto Antonio la causa, per che squarcio una letera mes-siua essendo preso et retenuto in Fiume, rispuose: che presente illustris-simo signor vieario, iudicci. cancellario et consiglio de Fiume, ante dicto cancelliero a lecta quella letera, et da poi me la retornata per esser ame directiua, la quale hauta in mano la squarzai in picholi pezzi. et la butai in terra auanti la porta de la logia, et el cancellario leuo quelli pezzi. li quali non se puoteno piui legere per esser menutamente scisi.

Interogato chui li hauea mandate quella letera. et de che luocho. et qual hera il tenor suo, rospondit: gia fa uno anno passo per uia de Mo-runfels vno prete con uno medicho et vno seruitor, che ueniuano da Za-grabia, e andauano a Venetia, et lassorno li a Morunfels li soi chauali, et in breue il prete et seruitor se ritornorno, el medicho non, del quale il chauallo resto apresso di me, hora questo santo Michaele prosimo passato, el medicho me inuio questa letera da Venetia, ne la quale me scriuea, che essendo passato con il prete per Morunfels. hauea lassato el suo cha-ualo et doi ducati per gouernarlo, et che mandaua quel messo a posta a tiore suo chaualo, et se hauera speso alcuna cossa de piu li dia auiso che cortesamente satisfaria, et che perla faticha sua li mandaua doi anel-Jeti doro de valuto uno ducato, ancora dicto međico me scriuea se il conte Pietro e de li, dicetili da uno seruitor non cogno^uto, ne mai uisto, el quale io son, apresso el christianissimo re de Franza, li ho fato tale seruitio, narando le laudabile opere sue, che la maesta sua li a scrito una letera, perho domandatili se la rezenta, uel non, Antonio dice, che altro non se conteniua in la letera squarciata, et che la hauea mostrato a messer maestro Andrea Durar, phlegar de Bersez, io Hieronymo aduertischo vestra sacra maesta che questo medicho non hera uero. ma finto da medicho et questo e Andrea Oorsino, como in auanti vestra maesta intendera.

Interogato, che rispuosta sopra tale letera hauea dato al Corsino fincto esser medicho, respondit dicto Antonio: che de sua propria mano in idioma Italiana li a scrito qualmente el chauallo a lui lassato hera da tre piedi inchiodato, et che da tuti tre li sono chaschate longie, et e morto, et fina el giorno de hozi saluo per Segnio(!) la choma et la coda del chauallo, e se per caso uoleua passare per Morunfels et hauer besogno de chaualchatura, douesse dare auiso, che per soi dauari se li prouederia de uno chauallo, et circha la letera del re de Franza, el signor mio, qui non se ritroua, ne io scio a chi dimandare, se la abuto uel non, dicto Antonio dice non hauer scrito altro.

Interogato chui hera quello prete el qual passo con il medicho per Morunfels a Uenetia, et che praticha uel cognition hauea con lui, respondit: molte uolte in compagnia del conte Pietro mio patron dicto prete e stato a Morunfels, et molte sollo, et nel tempo, che conte Pietro tegniua Segnia, dicto prete e stato suo uicecapitanio, et se publicha esser suo fratello giurato, el prete a nome prete Marcho Marulich da Tnina, noua-

Page 234: Monumenta 2

229

rnente fato canonicho a Zagrabia, homo de statura grande da 40 anni in circha, nel uolto bruuo e grosso. nel parlar arogante, presumptuoso e audace.

Nara dicto Antonio adesso de quatragesima e compito uno anno chapito a Morunfels sopra dicto prete Marcho, vno seruitore, e il Corsino uestito da medieho, et chussi alhora lo nominauano, con quatro ehaualli, deli quali tre lassorno in sue mano, et vno secho menorno uia, doue io Antonio dimandai al prete, in che locho uoleuano andare, el prete me rispuonde a Venetia a comprare medicine per uno certo nominato Bradasz, et altre robbe. et chussi el prete con il suo seruitore e Corsino in compagnia se partiteno da Morunfels per andare a Venetia.

Interogato in qiianto tempo fii la tornata del prete Marcho da Venetia et chui hera in sua compagnia, respondit: che in termine de giorni 22. a Ohapo d Istria, terra de Venetiani se desbarcho, e de li man do el seruitor suo qual hera Zago a pigliar li 3. chauali a me lassati, con chor-dine che non siando sano el ehaualo del medieho cioe Corsino, li man-dassi vno de li mei chauali, io Antonio interogai el Zago se il medieho hera in loro compagnia. rispuose el Zago: et diavolo porti tale medieho per che si noi sapesti ehie colui, voi istesso le amazaresti, colui non e medieho, ma uno traditore de la Christianita, e andato al presente dal re de Franza per fare qualehe malle contra Christiani, io Antonio inteso queste parole dal Zago restai stupefato, et li deti li doi loro chaualli et vno mio, per che quello del Corsino hera gia morto, el terzo giorno uene prete Marcho et il Zago portanđo aleune loro spiziarie a Morunfels el quale io non lassai intrare in castello.

Interogato per che, respondit: in quelli tempi conte Pietro mio pa tron hera andato a Olissa, et a me hauea hordinato non douesse lassare intrare in castello niuna persona se ben fosse suo carnal fratello, ma ben fare honore a qualunque amico che capitasse de li de fuora del castello, vedendo la matre de la consorte del signor Pietro, questo uene fuora de! castello et prese el prete per mano et contra uoler mio lo conduce drento et demoro dei giorno et dei nocte, al terzo se parte, e ritomato dicto prete Marcho a casa sua soto el castello de Ochiz amazo el suo Zago: diman-dato la causa et per che Antonio dice non lo sapere, ne mancho hauer inteso altro de prete Marcho fina al mese de lugio prosimo passato, che prete Marcho uene a Fiume per andare a Eoma et mando el suo chauallo a Morunfels fina la sua tornata, et li monto in barcha, retornato da Eoma. uena a Morunfels, et disse hauere dato alcune sue supliche al pontifice Clemente et che per esser sua sanctita infirma non hauere resolutione, et che per questo como megliorauä, li hera forza ritornare da sua sanctita. Antonio dice che da poi non ha inteso altro di fati soi, ben e uero che spesso uarcha per quest! viagi el dicto prete Marcho.

. Interogato dicto Antonio a che effecto conte Pietro lo hauea man-dato a Venetia et con che commissioni, respondit: hauerlo mandate dal clarissimo oratore caessareo, et dal nuncio del pontifice, con commissione, che loro signorie nolessino procurare apresso li Venetiani aiuto de moni-

Page 235: Monumenta 2

280

tioni per Clissa. atento che nella prosima passata obsidione fata per Tur-chi soto Clissa le monitioni herano consumate.

Interogato che rispuosta el clarissimo oratore eaessareo li a đato, re-spondit: hauerli dicto che a parlato con li sign ori Venetiani. et che hanno rispuoso che la maesta del re de Eomani etc., e sufficiente a proueder le sue forteleze, et che loro in esse non se impazauano, sopra che il signor oratore scripsse una letera al conte Pietro,

Interogato che rispousta el nuncio »del pontih'ce li hauea dato, responds: hauerli dicto esser prompto fare ogni apiacere al conte Pietro, ma che non hauendo authorita dal pontifice circha cio non se uoleua in-trometer a tale dimande a Venetiani. per che sua sanctita e sufficiente sencia Venetiani aiutare Clissa. perho dilo a tuo patron mandi uno eo-messo da sua sanctita. che io li prestaro ogni fauore acio abia lintento suo. et se tu uoi uenire mecho per che uado a Eoma te faro la spesa, al che io Antonio rispuosi non poter andar se prima non hauea chordine dal mio patron, interogato se altro die ti signor i oratori gli haueano dicto, respondit: che non.

Interogato dicto Antonio come se nominaua el nuncio del papa et in qual locho in Uenetia albergaua. respondit: el nuncio hauer nome signor Latino, et che in časa de vno episeopo stantiaua apreso saneto Francisco de la Vigna. del quale episeopo ignora el nome, aben che se tro-uara in le letere a vestra maesta gia mandate, nara dito Antonio che nella medema stantia doue Latino allogiaua, etiam el Corsino albergaua, et che una uolta parlando con signor Latino ueneli da drieto Andrea Corsino et lo prese et strinse, al che Antonio se riuolse, et Corsino li disse. non me cognosite. risponđe Antonio cbe non. Corsino disse: io son colui el quale essendo con prete Marcho a Morunfels ne lassai el mio ehaualo, rispuose Antonio perdonatime in quella fiata heri uestito da medicho, et hora seti da signore, et che parlando insieme sopragionse. vno uestito a la Crouata. qual veniua da Zagrabia hauea nome Gasparo et diceua esser merehadante, nel ariuare dil quale subito Corsino da Antonio se partite, et con Gasparo se tiro da parte aparlare; suceeđe che dicto Antonio sollicitanđo la sua espedition apresso dicto nuncio per doi uolte trouo dicto Gasparo parlar con Corsino et dice una uolta hauer dimandato a Gasparo de che luocho hera, et lui hauerli rispuoso: io son de Zagrabia, ma uoi non me cognosite, Antonio disse che bone facende fate qui, Gasparo rispuose esser uenuto per alcune puoche de merchantie et che li tempi lo teneuano in Venetia gia 18 giorni fa et che hauea lassato el suo eha-uallo a Trieste, vnaltra uolta tomato Antonio in casa del signor Latino et ueduto Corsino, lo dimando quello ne hera de quello homo da Zagrabia cioe de Gasparo rispuose: le anđate uia sencia mia saputa, perho te prego caro Antonio uedi de comprarmi uno ehaualo che ala uenuta mia per li lo possi hauere, et pregoti se hai aleun amicho a Capo d' Istria da mi el modo chio possa per mezo suo a te uenire. Antonio disse: ho vno amicho nominato Presentino el qual me serue de tuto quello me fa dibisogno per il eastello, et prometo se ueneriti deli rechomandarue chel ne fara bona ebmpagnia,. Corsino li promesse eomo io uegnero a Capo d' Istria subito

Page 236: Monumenta 2

231:

ne faro intender per uia del dicto amicho, ma non manchati de proue-derme de. vno chauallo, per che me uoglio uestire ala ongarescha et ue faro asapere, che strada uoglio pigliare, altro parlamento dice Antonio non> esser stato tra loro.

Et per iudicio de mi Hieronymo de Žara, sopradito Gasparo e Ga-sparo Pastore Fiorentino merchadante gia molto tempo abita in Zagrabia sue fazende sono de chuori et boy, a vna fratello quale questa inuernata; hera in corte de vestra .maesta aprocurare alcuni soi resti e stato serui-tor de vestra maesta, Gasparo e de statura mediocre, nel uolto šuto, piu tosto pallido, che altramente, puochi chapilli con vno puocho de barbeta bionda, e Fiorentino, et Andrea Oorsino e Fiorentino.

Nara dicto Antönio poi che stato preso in Fiume, da lui e uenuto. Antonio Versagleho, seruitor del conte Pietro narando che a uno castello de Venetiani detto Eoz, vna lega lontano da Morunfels hera uenuto uno certo medicho et hauea a Morunfels mandato cerchar dicto Antonio et diman-daua se li hauea trouato el chauallo per il quale lo hauea pregato, dal castello li fo rispuoso Antonio esser preso in Fiume et che de ehaualli non sapeuano niente, da poi dice Antonio non sapere altro.

Interogato che cossa hauea pratichato con Oorsino ho per uia de Oorsino con altre persone in Venecia, respondit: non hauer pratichato con niuna altra persona et che parlando vno giorno con Oorsino li disse: uoi non seti medicho, al che Oorsino rispouse se fusse medicho istesso me medicharia per che ho triste gambe. ma son seruitore del re Zuane per ho ne prego tenite secreto questo. et ho inteso che e fata tregua tra Ferdinando re et Ioanne re. per ho passaro securo strauestito al ongarescha.

Interogato per che a Andrea Durer, phlegar de Bersez haura mo-strato la letera de Oorsino la qual da poi preso a Fiume squarzio. respondit: per che se hauea fidato in lui et dischoperto questo uiagio del Oorsino secondo el Zago li hauea dicto, et che hauea promesso che passando per Morunfels il Oorsino lo haueria fato hauere in mano al Durer el qual dice che il vice domino de Lubiana hora di questo instructo gia molto tempo fa.

Interogato sel hauea alćuna commission dal patron suo de tractare con la signoria di Venetia, o se alcuna cossa hauea negotiate, respondit: non hauer hauto alcuna commission, ne mancho parlato con alcuna persona de la dicta signoria, tanto piu non esser stato ne anche in corte di quello pallazo loro, sopra cio dicto Antonio obliga la propria iiita et đeli soi fioli se altramente, se troua, nome como e dito de sopra.

Interogato se hauea parlato con li oratori de Franza, ouero d In-giltera, o se hauea hauto alcuna commission de tractare con alcuno de loro, respondit: como son buono Ohristiano certo mai dal mio patron ho hauto tale commissione, ne macho io el scio se dicti oratori sono in Venetia, o non.

Interogato sel cognosce loratore del voyuoda in Uenecia et se ha. hauto alcuna praticha con lui, o commissione de parlaiii, respondit: certo

Page 237: Monumenta 2

332

lion lo «'ognoseer ne saper se e in Yenetia, solum che pratichando dal nuncio dal papa in casa del episcopo, hauea parlato con Oorsino et con quello Gasparo, con alt-re persone non, uero e che pratichaua assai giente in quella c assa, chui fosseno non li coenoscho.

Interogato se a Venetia hauea portato litere ad alcuna altra persona ouer parlato con altre persone. o reportato letere fuora de Venetia, responds: non ho parlato con alcuno altro ne portatoli letere, saluo con el plebano de santa Trinita el qual ma adiuuato comprare alcune robbe per conte Pietro mio patron, ne mancho ho portate altre letere fuori di Venetia. saluo quelle che ho dicto per auanti.

Interogato se la hauto litere del oratore del voyuoda, ouero alcuna commission de parlar al conte Pietro. o da alcuna altra persona, respon-dit: iurando che non.

Interogato circha li huomini messi del voyuoda, sel conte Pietro li fauorisse. o se sa el passar loro per Morunfels atento che siando lui castellano lo doueria sapere, respondit: sono anni doi chio sono castel-lano, li iuro a dio che non ho cognosuto altre persone nome prete Mar-cho et Oorsino in quello modo como ho dicto auanti, mio patron poteria saper alcuna cossa, ma io non la scio, alui uengono litere latine, io non le intendo, a molti seruitori io non scio in quello li adoperi.

Interogato li seruitori quando el conte Pietro gli manda in Sclauo-nia. ouero in Croatia, douer se intertengono, respondit: apresso Zagrabia conte 'Pietro el nome del luocho non scio ha uno cognato nominato Vura-gouich li se intertengono, per Orouatia pratichano da Michagl Budisich al castello de Oresnouo, etiam praticano da Zuane Gusieh. parente de Geor-gio, gubernatore del conte Stephano de Frangiepani. ancora pratichano da uno dicto Vidasich el quale tiene una terra dicta Krastouiza. locho del episcopo de Zagrabia. el passo de dicti seruitori e tra Metlicha et Cerne-mel, e passano arente el castello de Herasmo Sayrer, per che passano una acqua nominata Churcha, per todescho Gurch. et alcune fiate per el boscho a Loss, et alcune per uia de Postoina.

Interogato per che uia se poteriano hauer queste persone che passano per Morunfels, et con che mezzo, respondit: quando la maesta del re. mio signor et principe (atento chio son suo vassallo gentilhuomo de Segnia et li ho tuti li mei beni moglie, figlioli et figliole) uoglia te-nerme secreto et che non sia fato palese. che sia stato esaminato per che subito como conte Pietro intendesse questo mio constituto et depositione me pigliaria in suspecto et ciascuno altro et" non se uoria piu fidare di me, et che sua maesta me uoglia esser gratiosissimo re et signor e uoglia fare et cometer ut infra, obligo a sua maesta la mogjie, fioli et fiole lhauer e la propria persona restando io castellano in Morunfels tute quelle persone che capitarano per li sia prete Marcho ouero Oorsino, o alcuna altra persona quale ame paresse de suspecto io la faro hauer in mano di quella persona de la quale sua maesta cometera chio me fidi; atento che queste persone passano per uia de Loss, o per Postoina apassar el boscho, ouera-mente uengono per Orouatia soto el castello de Tersato alogiare nel

Page 238: Monumenta 2

233

conuento de li frati obseruanti e passano per Fiume, ma quelli ehe hanno suspecto di loehi de vostra maesta uengono tuti per Crouatia nel Vino-dolo, et il prete Marcho, Oorsino, o altri ehe per nome loro mandasseno non fano altra uia ehe a Morunfejs et li lassano li soi ehaualli per re-hauerli de ritorno, per ho dicto Antonio iteruni promete occorendo eh' alcuno de questi passase et lui sia nel primo suo officio in Morunfels dara auiso a me Hieronymo de Zara o ad aleun altro. chui vostra maesta hordinara, pur ehe siano persone qui uicine, acio non se perdi el tempo in dare auiso achadendo. de modo ehe se passarano per questa strada non potrano di nostre mano eampare. e atio dieto Antonio resti nel luocho de Morunfels bisogna conte Pietro chauare de suspecto in piu modi, et prima io Hieronymo lo tenero piu destreeto di quello ho fato fina hora, poi bisogna per uia de qualche persona secreta far persuader conte Pietro, ehe suplichi vostra maesta per la liberation del dicto Antonio, et vostra maesta farli gratia, ma ehe per nullo modo non sia diuulgato questa deposition, ehe como fosse diuulgata conte Pietro non se fidaria piu in Antonio ne lui seria auso andarli auanti gli occhi, et questo dice per ehe conte Pietro a amazato tre soi compatri di sua mano in Glissa a ragion uel torto lui non scia, per ho vestra sacra maesta sapera esser ehauta per consequir leffecto et desiderio de vestra maesta et questa sua deposition non la sa altri, saluo lui Antonio, io Hieronymo de Zara, et colui ehe la serita quel Pietro Dente, ehe stato in Oonstantinopoli con me et con il signor Oornelio Dupplicio per secretario el quale hora ho posto per mio uicecapitanio in Fiume.

Interogato ehe praticha hanno queste persone, ehe passano per Morunfels con conte Pietro. respondit: nel tempo ehe passo prete Marcho et il Oorsino, conte Pietro hera in Olissa et ehe non scia de alcuna letera ehe li habiano portato. ne mancho hanno lassato alcuna alui.

Interogato se dicto Antonio cognosce, ouero suspieha, de alcuna pra tieha, ouero intelligentia. conte Pietro habia con el voyuoda, respondit: iurando ehe lui non scia eircha questi ehasi alcuna cossa, atento ehe atende ale intrade del castello et quelle gubernare, ma tute le fazende del conte Pietro, Nicolo Batalouich, suo cacelliero fa, el quale vostra maesta cognosce bene, e lui tute le cosse sue espedisse.

Interogato per chui crede ehe il conte Pietro tenga el castelto de Olissa, et quando se parte ehe hordine lassa al suo vicecapitanio de te-nerlo per la maesta del re, nostro signore ouero per il voyuoda, respondit: quando el conto Pietro e andato a Eoma ouero in altri viagii sempre a me Antonio et al capitanio de Olissa a commesso io Morunfels et lui Olissa debiamo tenere per il re Ferdinando, et non per nissuno altro al mondo, et ehe in absentia sua non lassemo intrare neli castelli, parentine soi amici, ne persona nata al mondo, saluo el fiolo suo, et ehe manchando lui conte Pietro, sua maesta scia in ehe modo dicte forteleze deue dali heredi soi reschodere, et ehe con il voyuoda lui non scia in questo caso ehel habia praticha alcuna.

Interogato in absentia del conte Pietro chui e capitanio in Olissa. respondit: sono dui, vno nomato Thoma Guosdenich Zoppo, el quale e

Page 239: Monumenta 2

234

Vschocho ma tiene la famiglia sua a Morunfels, laltro e nominate Iuane el quale e proprio da Olissa.

Interogato como Olissa e formata de vituaglie et monitioni. respon-dit: ho sentito dal conte Pietro, et daltri, che la rocha de sopra e for-nita de monitioni et victuaglie per mesi sei.

Interogato se da Olissa, e state fato tanto grande damno al bassa de Bosna como se lamenta, respondit: certo hauer inteso che hanno ama-zato giente assai, et vna volta sachegiato, e molte uolte robato animali, dil che el bassa proprio li a concesso che carne per la chusina se ne pigliano. ma ehe giente debiano lassare in pace, che per animali non li dira cossa alcuna.

Interogato se li soldati, che sono in Olissa sono richi Q poueri et che numero sono, respondit: sono pouerissimi et non uiuono daltro che de latrocinii et rapina, per che non hano alcuna iurisdition, et sono piu de 200 huomini tra li soldati pagati altri.

Interogato con quante persone Olissa se poteria tenire che fosse for-nita de bona eustodia, respondit: in tempi de guera non mancho de 200 persone, atento che lie la rocha con doi altri reuellini da guardare, et che quando non bisognasse uiuer de rapina como se fa, per guardare le mu-raglie hauendo uictuaglie et monitione cento persone satisfaria. et in cento anni per forza non si pigliaria, per esser luocho inexpugnabile.

Interogato con che modo nel castello de Olissa se poteriano tenire li soldati che se contentasseno, respondit: molte uolte ho inteso da li soldati quando non li bisognasse uiuer de rapina e robarie non seria possi-bile intratenirse con doi ducati per mese, ma quando li fusse date quatro fiorini per mese como e solite de soldati et che li pagamenti non 11 man-chasse, potriano stare bene, et pigliariano alcune uolte formenti et panni per pagamento.

A trouare el pagamento de quest! soldati Antonio dice essendo con Turchi pace, chel se faccia uenire salli del regno de Napoli et se condu-chano a Salona iurisdition soto Olissa, e fare vno achordo con el bassa de Bosna, che medio dazio uenga a vestra maesta et medio alui del che dito bassa se contentaria molto, atento che ali soi subditi seria grandis-sima comodita e alui utilita et con il vadagnio di salli tuti li soldati se pagariano et restaria alquanta utilita a vestra maesta, oltra che essendo pace le intrate del castello chussi ruinate portariano da ducati 500 in eir-cha, ma al presente sciente portano per le discension che sono.

Interogato se lui scia dumente hera uiuo Ludouico Gryti chel conte Pietro hauesse alcuna praticha o intelligentia con lui, ouero con suo pake cluce de Yenetia, o con Georgio suo fratello, ouero con alcuna altra persona per nome suo, respondit: eon el duce de Venetia so per certe che mio patron non ha nissuna praticha, ma da poi tomato conte Pietro da questa ultima obsidione de Olissa a Morunfels, ho inteso essendo li Turchi lo anno passato soto dicto castello, Georgio Gryti e uenuto aparlamento con conte Pietro dicendo in questa forma: io scio, che molte uolte con.el san-gue tuo questa forteza a liberate de Turchi sencia sochorso de alcuno,

Page 240: Monumenta 2

235

adesso sapi como la maesta del re de Eomani, tuo signore a promesso a Ludouico mio fratello darli questo castello, perho se tu uoi prometer non esser contrario a questo, e pagandoue sua maesta de li seruieii vostri, e con hordine et commission di quella portando soi comandamenti che uoi restituirite dicto castello, io Georgio et mio fratello prometemo tuto quello che sua maesta non satisfara, noi ue pagaremo et contantaremo del tuto et sopra piu farue vno bello presente e leuarue el campo del Turchi da la obsidione; conte Pietro a rispuosto uenendo uno homo con le commission de la sua maesta el quale pigli el castello de mie mano et lo res-segne doue uolle son contento de questo partito, ma de mia mano mai ue lo resegnaria, et sopra questo hanno fato scripture per il eapitulo de Spa-lato et conuentioni che in termine de mesi tre se douea retrouare el conte Pietro et Ludouico Gryti ali piedi de vestra maesta per diffinire questa causa, altro dice non saper di questo.

Interogato se lui scia che Venetiani habiano tractato con il conte Pietro, ouero cerchato de hauer el castello Olissa, respondit: certo non saper cossa alcuna circha questo. imo che hanno sempre prestato ogni fa-uore ad conte Pietro nel dare sochorso a Olissa.

Interogato se el conte Pietro seria contento relassar Olissa et Mo-runfels, respondit: hauer molte uolte inteso dal conte Pietro che ogni uolta che hauesse el suo credito, ouero per ricompensa danari o altri beni de gratia renutiaria ambi duo li eastelli et perder vna bona suma del Oauedale e concluse dicto Antonio Tadiollo non saper niuna altre cossa.

Fato retifichar dicto Antonio Tadiollo la ante scrita depositione con-ferma et retificha esser la uorita quanto qui auanti a deposto. e dice altro non sapere, la qual depositione e fata de piano in lingua taliana de uerbo ad verbum atento che Antonio parla schiauone e italiano.

Del vostra sacra Romana maiesta regia etc. vmel seruitor

Hyeronimo de Zara per mano propria.

Vani bilješka: Deposicione de Antonio Thadeollo. Attestatio Antonii Thadioli 1535.

Original na papiru. Odozdol je pritisnut pečat. U c. i Jer. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

239.

1535. 10. marta. (U Padovi?).

Nepoznati pisac javlja Simunu, biskupu zagrebačkomu vijesti o njegovom rodjaku prepoHu Tomi Bakoču i ostalim pristašama Zapolje u Padovi.

Reuerendissime domine mihi gratiosissime. Post seruiciorum meorum commendaiuonem. Dotninus Franeiscus Batthyany rogauerat me. vt Tene-

Page 241: Monumenta 2

236

ciis quesiuissem oratorem regis Anglie cum Uteris dominacionis vestre reuerendissime, quern inueni et hanc relacionem fecit ad literas vestre reuerendissime dominacionis, que sunt conscripta in Uteris presentibus inclu-sis; et quidam Venetus eciam misit literas sonantes cuidam fratri suo. qui est apud Johannem regem, rogauit itaque vestra dominacio reueren-dissima. vt illas sibi remitteret, quas similiter presentibus inclusas remisi. Noua Veneciis: pro certo dicitur, quod cesar Turcarum debellatus est per Zofiam et quandam ciuitatem Tauris vocatam expugnauit. ego credo, quod orator regis Anglie expressius scripsit vestre dominacioni reuerendissime de hys et de aliis nouitatibus. Ceterum domini Hungarie, qui sunt Padue multa loquuntur de domino preposito Zagrabiensi, fratre dominacionis vestre reuerendissime et de fratre domini lectoris, quod in vno mense semel si venerint ad audiendum lecciones, si vestra dominai-io reuerendissima aliqualiter non prouidebit, vt dicunt non euadet morbum Galicum etc. Rogo paivat vestra dominacio reuerendissima, quod talia scribo, non ex me ipso aocepi, sed ab aliis audiui, quamuis et ipse dominus prepositus misit vestre dominacioni reuerendissime literas, sed noluit mecum(?) perso-naliter constitui, nee ipse magister frater domini lectoris. nisi miserunt ad hospicium literas per vnum fakinum, quas hie vestre reuerendissime dominacioni remisi, non enim scripsissem aliquid vestre dominacioni reuerendissime ex parte domini prepositi, sed sum petitus a dominis Hungarie, qui sunt Padue, qui libenter seruire volunt vestre dominacioni reuerendissime. Me et seruicia mea vestre reuerendissime dominacioni commendo. Datum sabbato ante dominicam Ramispalmarum, anno domini 15:)5.

Vani : Reuerendissimo domino Simoni, episcopo Zagrabiensi etc.. domino mihi graciosissimo.

Original na -papiru. U c. i kr. Imćn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

240.

1535. 17. marta. U Beču.

Kralj Ferdinand'nalaže Krstu Frankopanu, da njegovom pouzdaniku Ivanu Marianu de Barsisiis bude na pomoći.

Oomiti Oristofforo de Prangepanibus.

Ferdinandus. Magnifice, fidelis, dileete. Gum egregius, fidelis, nobis dileetus Johannes Marian de Barsisiis, consiliarius noster etc. in negotiis ardius et nos plurimum concernentibus a nobis expeditus fuerit, tue ob id fidelitati strictissime committimus ef mandamus, vt quandocunque operam tuam vel auxilium, consilium, fauorem et tractationem aliquam a

Page 242: Monumenta 2

237

te pro ađimplenda commissione per nos ei tradita petierit, presertim oeca-sione personarum suspeetarum, quas contra nos et nostros hine inde ire et transire continget, extune omnem, quam potes et debes assistentiam, fauorem, auxilium et consilium prebere velis et debeas. neque te vilo modo in iis inobedientem exhibeas aut ostendas, in quantum indignatio-nem nostram grauissimam et penam pro arbitrio nostro et culpe demerito infligendam euitare volueris, nostram in eo seriosam et omnimodam fac-turus voluntatem. Datum Vienne, XVII. marci(!), 1535.

Koncept u c. i'kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica.

241.

1535. 29. marta. U Zagrebu.

Petar, kanonik lektor zagrebački, piše prepoštu Tomi Bakom o raznim prilikama kod kaptola i o njegovim privatnim stvarima.

Salutem plurimam dico reuerende domine frater. Literas dominaci-onis vestre reuerende sana mente recepi et intellexi, et licet stomachanti sint scripte animo, tamen propterea mille ago graeias et totidem . . . uas. Quoniam dominacio vestra reuerenda nihil gracilis nihilue iocundius mihi facere potuisset, preter id, quia me exonerauit a tanta cura. da da da ffenyngh, nam qui non habet, dare non potest vel per forcza non obliga-tur pro tanta eiusdem beniuolentia, postquam dominacio vestra reuerenda felix domum redierit, vnum equum ex tempore eidem dare promitto, non ilium quidem, quern michi dominacio vestra reuerenda ex Monyowkerek ductum promiserat, sic tamen, quo hec exoperacio non sit ex timore, vel ex stomachanti animo. deus nouit. Hactenus eciam pro bonitate alterius et eontemplacione hanc prouinciam vmeris meis imposueram, nihil sperans neque expectans solucionis vel muneris a dominacione vestra reuerenda, preter fraternam charitatem, nam qui pauper est in se, nihil alteri dare potest, restat vnum ad supportaneiam ipsam, quo quispiam ex dominis fra-tribus instituatur, qui quantumcunque sit prouentuum in sacrario leuare possit, quia dominus Emericus pater in sacrarium non admittitur, vt dominacio vestra sane nouit, et alias qui dominis vicearchidiaconis vel plebauis ex facie mandare possit, đominus Ohasmensis bonus est, vel dominus Pa-potzy, vel domirius Wrbowcz-, vel magister Ambrosius Oompanyos etc., et qui ad visitandum dominos plebanos possit exire, quoniam sacra sinodus ad festum asscensionis Marie est. insinuata,- fecimus nempe professionem serenissimo Ferdinando regi etc. lam magnificus dominus patronus, đominus Petrus Erdewdy est cum sua maiestate, reuerendus dominus noster superior pro-pediem ascensurus, Johannes rex continuus est Waradini, quid sibi velit ignoratur, Transsyluanie omnino sibi plenam promisit obedienciam etc. Magister Martinus, prouisor in laska ostendit quandam obligacionem de manu

Page 243: Monumenta 2

238

dominacionis vestre reuerende racione X iiorenorum, quid sibi faciemus et vnde reddamus, questio est. et alias scribit mihi Georius(!) Grangya, quo nescitur qualem sibi pecuniam dominacio vestra sub titulo X. florenorum ex XX vltimo per ipsum prouisorem datis, dederit, solum florenos V faci-entem. Oro mihi dominacio vestra scribat, qualem pecuniam idem prouisor dederit, vt sibi eadem mensura pagare possim, nam propterea sibi pridem scripseram, dicit bonissimam(!) dedisse pecuniam; scribat eciam-Grangya, qualem a dominacione vestra receperit pecuniam et in quantitate quantum etc. Petrus Pfa('?), olim prouisor de Monozlo cum XX dies detentus et carceribus est mancipatus; hie miser certis ex causis, relicta milicia se-culari, statum religionis capessere clam pretendebat, in bonis preda est eommissa, quis finis ignoratur, restat eandem feliciter valere cupio. Ex Zagrabia , feria secunda Paschatis, anno 1535.

De expensis libello datis non est disputandum, quoniam Grangya scribit quomodo de voluntate sua egressus non fuerit, sic tamen ipse no-uerit etc.

Petrus, lector Zagrabiensis.

Vani: Eeuerendo domino Thome Bakocz, preposito ecclesie Zagrabiensis. domino et fratri honorando venerabiliter. Padwe. Oito.

Vani bilješka: Petrus, lector Zagrabiensis ad praepositum Zagrabi-ensem, feria secunđa Paschatis, 1535.

Original na papiru. U c. i Jer. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

242.

1535. 8. aprila. U Kreštelovcu.

Katarina, žena bana Franje Bacana piše Ivanu Kastelanoviću pogledom na neki važni dogovor.

Egregie domine et am ice nobis honorande. Salutem. Vestra egregia dominacio irum hic aput nos constituta fuerat in Oristalocz, cum eadem multa loqui opus fuisset nobis, et voluimus loqui, sed tempus breue ha-buimus, et cum dominacione vestra interim non potuimus loqui, quia et vestra dominacio festinabat discedere, et nos quoque- oportebat discedere ad Wywdwai* et dominam Vrsulam etiam dimittebamus. Nichilominus, dum dominus et maritus noster versas Greben ierat, nobis sua dominacio signincauerat, quod istac(l) ad Byksakd^l)- ire voluiset et diuei'ti ad dominam matrem vestre dominacionis egregie et domini Melchioris germani eiusđem. ex parte negocii vnius puelle, que est hic aput nos, nescimus tamen, si dominus maritus noster istic fuit. Igitur rogamus vestram do-

Page 244: Monumenta 2

239

minarionem egregiara, quatinus nobis eadem rescribere velit, si dorainus et maritus noster istic fuit aput matrem vestre dominacionis egregie, efc si quid determinassent. ex parte ipsius negocii, nobisque eadem exinde bono modo relacionem facere velit, vt possemus intelligere, et si vestra dominacio egregia scripturam hungaricalem sciret seribere, si eadem non velit. vt scriba ne sciret id negocium, iterum vestra dominacio egregia hungaricali lingua nobis in Uteris scribat. quia nos soli hungaricalem scripturam legere sciremus, Exinde a dominacione vestra egregia relacionem expectamus, eandemque feliciter valere optamus. Ex castello nostro Cristalocz. feria quinta post dominicam Quasimodo, 1535.

Catherina, magnifici domini Francisci de Batthyan etc. consors.

Na rptu: Egregio domino Johanni Oastellanrfy de Zenthlelek etc., domino et amico nobis honorando.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je list bio zatvoren. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

243,

1535. 15. aprila. U Sv. Ivanu.

Mirko Bradač javlja Ivanu Kastelanoviću. da se Simun, biskup zagrebački sprema ka kralju.

Egregie domine, fraterque nobis honorande. Premissa salute. Literas egregie dominacionis vestre inteleximus, vbi scribit nobis eadem ex parte episcopi Zagrabiensis an sit iturus ad regiam maiestatem, an non. Nos existimamus pro certo ipsum illuc iturum in ebdomada proxime futura. Scribitque egregia dominacio vestra, quomodo, si non iturus esset reuerenđissimus dominus episcopus ad regiam maiestatem, extunc egregia dominacio vestra solum literas mittere vellet, quas rogat eadem nos pre-šentari veile regie maiestati, quod nos et maiora sub grato animo facere volumus. Tamen' nihilominus, siue dominus episcopus erit siue non, melius esset egregiam đominacionem vestram vna nobiscum regie maiestati personaliter exhibere presencia. Rac[i]o(?) huius est, quam(!) regia maiestas tarn pro banatu regni Sclauonie ad vnum finem deve-nire intendit. et ex hoc negocia nostra, que prius sunt ordinata per regiam maiestatem, ne ad alium finem mutarentur. Pro equo autem nos miseramus literas nostras ad plebanum nostrum, tamen nulla ra-cione eundem ab . eo habere potuimus. quam(!) et ipse est neeessarius eodem. tamen nihilominus, si iarri talis equus haberi non potest, et illi domino dari, tamen in posterum curam de eodem habere volumus, et

Page 245: Monumenta 2

240

dare sibi tandem. Val eat egregia dominacio vestra. Ex Zenthywan. ferhi quinta post dominicam Misericordia, anno domini etc. 1535.

Insuper quiquid(!) sit factura egregia dominacio vestra, nos vsque diem dominicum, vel saltern in dominieo die cerciorem reddere velit eadem.

Emeritus Bradach de Ladomercz.

Na rptu: Egregio domino Johanni Castellanfty de Zenthlelyek, domino et fratri, amicoque nobis honorando.

Original na papiru. Na rptu je pečat (kameja), kojim je bilo pismo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

244.

1535. 20. aprila. U Zagrebu.

Pred kaptolom zagrebačkim prosvjeduje Petar Keglević pogledom na podije-Ijenje biskupije kninske i grada Cazina Petru Bipaču.

Nos capitulum ecclesie Zagrabiensis memorie commendamus per presentes, quod nobilis magister Georgius de Byhygio, secretarius magni-ftci domini Petri Keglewych de Bwsyn, consiliarii regie maiestatis, domini nostri graciosissimi, nomine et in persona eiusdem domini sui no-stram personaliter veniens in presenciam, nobis per modum protestacionis detegare et significare curauit in hunc modum, qualiter ipse dominus Petrus Keglewich cum egregio Petro Horwath de Klyz in facto episcopa-tus Thyniniensis et perconsequens castri Ozazyn vocati, ad eundem epi-scopatum speetantis nullam composicionem, nullamve ordinacionem, secundum quod idem Petrus Horwath coram prefata regia maiestate exposuisset, fecisset, neque haberet, quod quia bine litere sue maiestatis sibi inuicem discordantes, vne et prime earundem venerabili magistro Petro de Eypach donacionales in effectual, quatinus episcopatum ipsum atque dictum castrum Ozazyn sibi tanquam episeopo electo, secunde autem et altere pro parte dicti Petri Horwath sonantes, vt prescriptum castrum Ozazyn ipse dominus Petrus Keglewych tanquam ex composicione mutuo et vicissitudinariter facta, ipsi Petro Horwath tradere et resignare deberet et obligaretur, pro eo huiusmodi binis Uteris sue maiestatis sibi ab inuicem contrariantibus, castrum ipsum, cui ex ipsis tradendum, resignandum et asignandum esset ignoraret, nisi prius a sua maiestate clarius superinde edoceretur, haberetque in mandatis, et alioqui, quia egregium Stephanum Zthrezoya, alias castellanum dicti castri Ozazyn. de cuius manibus ipsum castrum Ozazyn ipse dominus Petrus Keglewych habuisset, pretextu ser-uiciorum suorum, quatinus ad manus peregrinas faccionis alterius non

Page 246: Monumenta 2

241

deuenisset, tide, honore et hmnanitate suis mediantibus. prorsus et omnino contentura reddere eoactus promisisset. Vnde prefatus magister Georgius, secretarius presentes literas nostras protestacionales prefato domino Petro Keglewych, domino suo a nobis dari postulauit, quas sibi lege regni re-quirente et eommuni iusticia suadente duximus concedendas iuris eius-dem vberiori pro cautela. Datum feria tercia post dominicam Jubilate, anno domini millesimo quingentesimo trieesimo quinto.

Na rptu je suvremena bilješka: Protestatio Petri Kegleuych pro Ozazin.

Original na papiru. Na rptu je bio pritisnut pecat. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

245.

1535. 21. aprila. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Jarju Frankopanu Slunjskomu i Stjepanu Frankopanu Ozaljskomu, da povrati Totni Nadaždu imanja, što su ih po

svojili za vrijeme primirja.

Georgio eomiti Sluny.

Ferdinandus. Magnifice, fidelis, dilecte. Expositum est nobis pro parte magnifici, fidelis, nobis dilecti Thome Nadasdy, te nonnulla eius bona tempore indutiarum indebite ac violenter occupasse, nobis hu-millime supplicando, vt sibi ad restitution em eiusmodi bonorum ac eorun-dem fructuum per te interea perceptorum nostro auxilio et assistentia graciose adesse dignhremur; cuius petitioni veluti honeste refragari non potuimus. tibi idcirco harum serie strictissime committentes, vt si ita est, quemadmodum prefatus Thomas asserit, ei iamdicta bona vnacum fructuum perceptorum solutione omnio restituere debeas et tenearis. sin uero te aliquid iuris sen actionis ad ea ipsa habere pretendas, poteris nos super hys in for mare et audita prefati Thome, qui propterea se iuri coram nobis sistere velle obtulit, informatione seu iurium suorum deductione, nostram superinde decisionem expectare. nostram in eo expressam et omni-modam executurus voluntatem. Datum Vienne, die XXI. aprilis 1535.

In simili ad comitem Stephanum de Frangepanibus.

Koncept u c. i Jer. Jcućn., dvor. i držav. arlcivu u Beču: Himgarica.

MONUMENTA HIST. XXXVI1I.: MONUM. HABSBURGICA II. 16

Page 247: Monumenta 2

242

246.

1535. 9. maja. U Beču.

Kralj Ferdinand pišev Tomi Nadaždu, da dodje k njemu u Beč, gdje su već bili Simun biskup zagrebački i Petar Erdödy.

Ferđinandus etc. Magnifice, fidelis, dilecte. Superiori anno cum tibi gracia nostra opus esset, per nostros fideles consiliarios. ut scis, in gra-tiam nostram receptus es. Deinde saepius te aclmonuimus. ut ad nos venires. Post adventum quoque fiđelium nostrorum, reverendi domini Simonis. episcopi Zagrabiensis, et magnifici Petri Erdödy, literas ad te deđimus. mandavimusque, ut citra omnem moram adesse deberes. Yerum hactenus quidquid id sit, quod te remoratur. abfuisti. Rursum itaque te hortamur, memineris fidei, atque honoris tui, et intra diem duodecimum a datis praesentibus, Yiennam ad nos et curiam nostram te conferas. Secus ne feceris, alioquin facile existimabimus, quanti facias aut mandata nostra, aut tuum iuramentum, quam etiam habeas rationem salutis capitis et fortu-narum tuarum. Yiennae, 9. die mensis maii. anno 1585.

Ferdinandus. Wylaky.

Georgius Pray: Epistolae procerum regni Hungariae II. pag. 60.

247.

1535. 30. maja. U Beču.

Kralj Ferdinand poziva hrvatsko plemstvo, da dužim desetinu plati zagrebačkomu kaptolu.

Ferdinandus diuina fauente clemencia Eomanorum. Hungarie et Bohemie etc. rex semper augustus. infans Hispaniarum, archidux Äustrie, dux Burgundie et Slesie, marchio Morauie etc. fidelibus nostris vniuersis et singulis, spectabilibus, magnificis, egregiis et nobilibus ac aliis posses-sionatis hominibus regnorum nostrorum Oroatie et Sclauonie, qui cum presentibus requisiti fuerint, salutem et graciam. Ex supplicacione fide-lium nostrorum capituli et canonicorum ecclesie Zagrabiensis intelleximus. quod essent nonnulli ex vobis, qui per hos aliquot annos decimas de bonis ipsorum, quibus et diuino et humano iure tenebantur, recusassent exoluere, diuisionem canonicorum et quedam alia huiusmodi causantes; quum autem nunc omnes canonici ad fidelitatem et obedienciam nostram redierint, et officii nostri sit, vt prouentus ecclesiasticorum, qui ob diuine maiestatis cultum instituti sunt, tueantur, quod precessores nostros, reges

Page 248: Monumenta 2

243

Hungarie religiose fecisse intelligimus, fidelitati vestre et cuilibet vestrum mandamus firmiter, vt omnes decimas. quas hys annis retinuistis. et cle-inceps quotannis reddere debetis, dictis canonicis absque vlla excusacione plene et integre reddere et exoluere debeatis. Seeus ne feceritis, aüoqui prouidebimus ipsis remedio, vt iustis suis prouentibus per vos non frau-dentur.- Presentibus perleetis, exhibenti restitutis. Datum Vienne, die do-minico inter octauas saeratissimi corporis Ohristi. anno eiusdem millesimo quingentesimo trieesimo quinto.

Ferdinandus. Wylaky.

Original na papini. Odozdol je pritisnut veliki Jer. pecat. U Jer. zem. arhivu u Zagrebu. Deposit.: Arch, capituli Zagrabiensis: Acta capi-tuli antigua fasc. 13. No. (i.

248.

1535. 30. maja, U Padovi.

Gjuro Grangja, Jtanonik zagrebacJci moli Petra, reJdora škole zagrebačke, da mu pošalje novaca.

Oharissime frater. Salutem et felicitatem. Ad multas meas literas ad te datas nullam unquam relaeionem habere possum, quod tue ne cessa-cioni vieio dem, an raritati tabellariorum. qui tuas ad me perferant. non facile dixerim, quasi etenim clausa sit Sctauonia, sic nihil iam a multo tempore accipimus literarum. Scripseram tibi antea si tantum pecuniarum cumulari posset, ut hue te Patauium eonferre posses, meque prius de his faceres cerciorem. fortassis forte fortuna aliquem locum vacuum in ali quo collegio habere possemus. quamuis hoc difficille est, tamen adniteremur, si modo seriberes. Preterea rogatum te habui, ut aliquicl nummorum mihi mutuo dares, videlicet tres tu, alios tres florenos Stephanus frater noster communis. Si quid volueritis dare, potestis per hunc hominem Italum mittere. quos promito vobis me restituturum primo quoque tempore, mihi-que rem gratissimam faeietis, nam dici vix potest quanta oppressus sum penuria. [Nee] plura, vale felix et Stephanum nomine meo plurima salute imperti. Patauii. 30. die mensis mai(!), anno 1535.

Georgius Grangia, canonicus ecelesie Zagrabiensis. frater tuus.

Na rptu: Honorando domino Petro. rectori schole Zagrabiensis. fratri imprimis eharo.

Page 249: Monumenta 2

244

Bilješka: Georgius Grangia die 30. maii, anno 1535. act Petrum,. rectorem schole Zagrabiensis.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. lawn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hung arka.

249.

1535. 18. juna. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Jeleni udovi Nikole Zrinskoga i njezinim sinovima, da ne posvajaju zemlje grada Zagreba.

Eerdinandus diuina t'auente elemencia Romanorum. Hungariae. Bolie-miae etc. rex semper augustus, infans Hispaniarum. archidux Austriae etc. fidelibus nostris. generosae dominae Elenae, relictae quondam specta-bilis et magnifici Nieolai comitis de Zrvnio et filiis eiusdem. sal u tem. et graciam. Expositum est nobis pro parte üdeliuin nostrorum ciuium et incolarum ciuitatis nostrae Montisgrecensis. quomodo vos nc castellani ve-stri castri Meclwe. in veteres ipsorum in etas ac territoria vos introinitte-retis. eaque nullo iure. sed per violenciam ad praefatam arc em Medwe vendicaretis. Aceeptis igitur ipsorum querelis. mandamus vobis, ut ab eiusmodi violenta oceupacione metarum ac territoriorum ipsius ciuitatis nostrae, eiuiumque eiusdem desistere, vestrosque homines cohibere. indi-gne autem occupata eisdein remittere. ac remitti facere debeatis. Si quid iuris in ipsis metis praetenditis, id ex consuetudine regni per legitimum processuin requiratis, non autem per violentam occupacionem. Secus non facturi; praesentibus perlectis. exhibenii restitutis. .Datum Viennae, decima octaua iunii, anno dornini millesimo quingeniesimo tricesimo quinto.

Ferdinandus. Wylaky.

Na rptu dolje na rubu: Contra banum pro metis seu territoriis occupatis.

Original na papiru. Odozdol je pritisnut veliki kraljevski pečat. U kr. zem. arhivu u Zagrebu. A. N. A. a. 1535.

Arkiv za Jugoslavensku povesnicu III. str. 114.

Page 250: Monumenta 2

245

250.

1535. 20. juna. U Stolnom Biogradu.

Luka Zekel prosvjeduje pred konventom stolno-biogradskih križara, protiv posvojenja grada Dobrekuće.

Nos conuentus Oruciferorum domus hospitalis ecclesie beati regis Stephani de Alba. memorie commendamus, quod cireumspectus Emericus Bady, ciuis ciuitatis Albe Regalis nostram personaliter veniens in presen-ciam. in persona magnifici Luee Zekel. filii eondam Jakobi similiter Zekel de Orraozd aliter de Kewend, egregios Franciseum et Ladislaum similiter Zekel, filios egregii conđam Nicolai Zekel de predicta Kewend et alios quoslibet ab vlteriori detencione et conseruacione totalis, directe et integre medietatis eastri Dobrakwchya dicti in eomitatu Orisiensi exi-stentis habite, vniuersorumque possessionum ac villarum et quorumlibet iurium possessionariorum ad eandem medietatem spectancium et pertinere đebencium, sibipsisque quouis exquisito sub colore appropriacione sew statuifaceione, vsu denique, fructuum et quarumlibet vtilitatum percepci-one aut pereipifaccione, regiam quoque maiestatem a donacione vel col-lacione. consensusque sui regii desuper adhibicione, capitula eciam et conuentus ac alia queuis loca credibilia a literarum suarum superinde extradacione vel emanarifaceione qualitercunque iam factis vel fiendis, prohibuit contradicendo et contradixit inhibendo publice et manifeste coram nobis vigore et testimonio presencium mediante. Datum feria quinta proxima post festum Penthecostes, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo quinto.

Original na papiru. Na rptu je bio pritisnut Uljato-ovalni pečat. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

251.

1535. 15. jula. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Stjepanu Frankopanu Ozaljskomu, da svakako dodje preda nj, da se opravda od pritužbi, koje su učinjene protiv njega

i njegovih službenika.

Oomiti Stefano de Frangepanibus iuniori.

Ferdinandus. Magnifice, fiđelis, dilecte. Literas tuas de 18. mensis iunii iam elapsi recepimus et ex eis excusationem tuam simul et oblati-onem, quam de obedientia nobis semper exhibenda et continuancla fecisti, satis intelleximus, per hoc tamen (id quod res est) diffiteri non potiiisti

Page 251: Monumenta 2

246

te noii recte fecisse, quod tarn diu et hucusque coram nobis et in eon-spectu nos tro non comparuisti; verum quod asseris te nullo prorsus ad nos veniendi saluo conductu (indieio scilicet tuo) indigere. cum te alio-quin de iis, que nobis de te relata fuerint. sufficienter excusare et purgare posse eonficlas, te itaque latere nolumus, nos eiuscemodi saluum conduc-tum nostrum ad tuam ipsius instantiam et petitionem expeditum tibi mi-sisse, quem eonsiliarius noster Josephus a Lamberg apud nos quoque diligenti studio solieitauerat, nee aliud impresentiarum asseuerare vel etiam affirmare possumus, quam quod hactenus in te ac seruitoribus tuis, et presertim Georgio Gussigh multa et manifesta inobedientie signa cogno-uimus, que non parum nee immerito nobis displieuerunt, sed vtcumque res habeat, nihilominus ad hane oblationem tuam nobis persuasum habe-mus et habebimus. quod te omnino ad nos conferes et personaliter coram nobis constitues, ad quod tibi a dato presentium computando ad suinmum tres menses statuimus et preh'gimus, intra quod tempus coram nobis com-parere et debitam nobis obedientiam prestare debebis, nee minus interea temporis ad satisfactionem eorum, que obtulisti contrarias actiones et alia quecunque non tantuin inobedientiam, sed etiam inobedientie suspicionem vtvt deuotionis erga nos ac fidelitatis tue studium re ipsa et opere con-forme et simile sentiamus, neque nobis causa detur ad alia necessaria et opportuna media descendendi, interea vero iamdicti Josephi de Lamberg informationem expeetabimus, super aliis autem petitis tuis tibi cum ad nos veneris, gratiosum et condignum responsum daturi sumus, quod ad literas tuas et excusationem tuam tibi respondendo gratiose signifieandurn duximus. Datum Yienne, 15. iulii, 1535.

Koncept u c. ihr. kućn., dvor. i držav. arkf on u Beču: Hungarica.

Ž52.

1535. 16. jula. U Bihaću.

Petar Kružić piše Tomi de Zalahaza, biskupu vespvimskomu, da. polazi u Rim k papi. Moli, da se zauzme za njegovog poslanika (Andriju Ta-diolovića), kojega drži u zatvoru Jeronim Zadranin. Obećane konje na

stojat će mu poslati.

Reuerendissime in Christo pater et domine. domine mini semper in omnibus graciosissime. Seruiciorum meorum humilima recomendacione premissa. Reeordetur vestra reuerendisima dominacio cum quali relacione me dimiserit regia maiestas; pro illis tribus milibus florenorum, domini Oarniole mihi non denarium dederunt, attamen promiserunt eas mihi dare vltimum terminum festum beafci Martini proxime venturi conclu-dentes. ideo nee dum Clisim(!) adiui. quia non habui nee seruitoribus quid deferre nee necessitatibus arcis quibus prouidere. sed ecce nunc iter

Page 252: Monumenta 2

247

arripiam ad Olisim, cle Clisio vero Eomam ad summum pontiticem. quia vocat me sua sanetitas, causam vero ignoro, attamen ibo et videbo.

Item de illo seruitore meo, quem aduc(!) tenet in vinculis Hyeronimus de Zara scribo regie maiestati pro eius liberacione, quia ipsius captio et retencio est michi extremi dedecoris aput proceros et nobiles huius regni: vnde rogo vestram reuerendissimam dominacionem, quatenus instare di-gnemini, vt mandet sua maiestas eundem eliberare, quia omni sine causa detinetur.

Equos proiriissos regie maiestati et vestre reuerendissime dominacioni cum Clisium peruenerim mittam vestre reuerendissime dominacioni; de illis Turcis, qui erant capti in Clisio, familiares mei necessitate coacti omnes dimiserunt preter tres, quorum preeium partim pro suis seruiciis, partim pro arcis et castri regie maiestatis necessitate omnia exposuerunt, mihi nichil reliquentes preter illos tres.

Filium meum vestre reuerendissime dominacioni recommendo et in perpetuum seruitorem, et eciam me ipsum. cum per deum inmortalem in nullo viuente in hoc mundo non habeo tantam spem. vt.i in vestra reue-rendissiina dominacione. cuius imperio et mandatis quam diu vixero obtemperare curabo. cui me humilime recommendo. Bihachii. 16. iu-lii. 1535.

Vestre reuerendissime dominacionis senator

Petrus Oroxyeh(!), capitaneus Olisii.

Vani: Reuerendissimo in (mristo patri et domino, domino Thomae dei et apostolicae sedis gracia episcopo Wesprimiensi ac summo cancella-rio regie maiestatis etc, domino mihi in omnibus graciosissimo et co-lendissimo.

Original na papiru. Pečat na rptu. U c. i kr. kućn., door, i držao. arkivH ti, Beru: Hungarica.

1535. 21. jula. U Oazmi.

Simun, biskup zagrebarki, piše Tomi Nadaždu o prilikama u Hrvatskoj, i nada se, da će mnogo njih preći na stranu kralja Ferdinanda.

Magnifice! Literas magnifice dominationis vestrae ex Vienna ema-natas. hodie ad nos perlatas plane intelleximus. Pollicetur nobis in eis-dem de conđitionibus pacis optimam spem profuturam. Annuat altissimus, ut iam tandem aliquando post plurimas sangvinis miserorum Christiano-rmri effusiones. gratia spiritus sancti. in corde principura corroboretur, ut

Page 253: Monumenta 2

248

habita conditione pads, virtute unita con tin uo in hostes Christianae reli-gionis unanimiter consurgero valeamus. Nam in praesentia, cum et inter eos novum quoddam dissidium or turn sit. non magna copia gentium facile profligari possent, quae res manifestatur per captivos quosdam, novi-ter in castrum magnificae dominationis vestrae Velyke captivatos, cuius rei uberiorem declarationem distinctius Nicolaus litteratus, servitor magnificae dominationis vestrae per literas suas lati us enodabit.

Sciscitatur magnifica dominatio vestra in secunda parte suarum litte-rarum de conditione, statuque huius regni, quomodo videlicet hie res habeant? Ad.hoc ita respondemus. quod adhuc, divina ordinatione, omnia fausta, et felicia sunt, quandoquidem post reditum nostrum, dominus Joannes Zryny bis personaliter nobiscum fuit. Miserat etiam ad nos dominus Joannes Zlunyi hominem suum. Gratia deo iam effecimus, ut maior pars do-minorum regni Oroatiae, post celebrationem nuptiarum domini Zryny, qui — •— ex eisdem nuptiis, recta ad nos divertent hicque habitis primum nobiscum tractatibus. per se, vel homines sues dominationes vestras requi-rent, et si ad nos venire non possent. hoc proposition non transgrediemur, quoniam ipsi quoque ad hoe compromiserunt. — — — Unum tamen nobis publicoque regni eommodo obest, quod Ladislaus More, citra eonsuetudinem in comitatu de Posega contributionem unius floreni miserjs colonis imposuit, et eosdem tali exactione premit. Haec ipse; ex alia vero parte servitores eius quemcunque viatorem invenire poterunt, cuiuscunque conditionis et status existant, spoliant, verberant, vulnerant, et omnia rnalorum genera exercent. Scripsimus Nandor Albam

— cum primum relationem habuerimus illico expediemus hominem nostrum pro suscitandis et perscrutandis rebus caesarianis. qui quidquid attulerit rerum, magnificae dominationi vestrae signi-ficari curabimus. Ex rastro nostro Ohasmensi, in profesto beatae Mariae Magdalenae. 1585.

Bonus frater Simon, episcopus Zagrabiensis.

Georgius Pray: Epistolae procerum regni Hungariae II. pag. 68.

254.

1535. 1.5. augusta. U Zagrebu.

Pred zagrebačkim kaptolom prodaju Simim, biskup zagrebački. Petrus Palffy de Zelyna nepos ipsius domini episropi. item idem dominus Simon, episcopus Johannis Thompa de Erdeud, fratris senioris carnalis, prefatus vero Petrus Palffy Thome filii ac utriusque ipsorum uniuersorum et quorumlibet fratrum, consanguineorum, ])roximorum et affinum suo-rum. . . . oneribus . . . in se ipsos . . assumptis . . za 35()0 zlatnih forinti

Page 254: Monumenta 2

249

totale castrum ipsorum Zelyna vocatum, necnon oppidum Oheterthekhel appellatum, ac villas, possessiones, portionesque et iura possessionaria puta Plavnitcza, Ivanykalcz, Banychevcz, Obres, Thoplychicza, Kalyn ac Superior et Inferior Oresye sa svim pravima i užicima- Paulo Kerecheny de Kanyaf-fewlde, neenon Michaeli, Ladislao, Andree, Ludovico, Johanni et Mathie filiis suis . . . . ie obećaju, da će njega i njegove nasljednike braniti contra loannem eomitem Scepusiensern necnon egregios loannem Oastellanfiy de Zenthlelek et Pranciscum Bodo de Mezthegnyeu, legitimos videlicet et ille-

gitimos impetitores.

Ovjerovljeni prijepis u Jer. zem. arhivu u Zagrebu: N. A. A. a. 1535.

255.

1535. 25. augusta. U Ivaniću.

Simun, biskup zagrebački, traži od Petra (Ripača) vikara biskupije namire za neke novce i srebreninu.

[Vejnerabilis domine, [frater no]bis charissime. Binas presentibus inči usas [a'jd vos mittimus [literjas. quarum altera de duobus milibus Jio-rfenis a] vobis leuatis et restitutio, altera [ve]ro de reb[us] ar[genteriis] tanetant; ideo quantum de illis [duojbus mil[ibus] flo[renis sumjma al-terius signature cupimus [exjpeditorias, [d]e rebus eciam argenteriis alias expeditorias [s]ub alio s[igil]lo confici. ac easdem primo quoque tempore vnacum maiori sig[na]tura ad nos mitti volumus. Ex curia nostra Iwany-chensi, feria quarta proxima post festum beati Bartholomei apostoli, 1535.

Simon, episcopus Zagrabiensis.

Na rptu: Venerabili domino Petro, lectori canonico et vicario eccle-sie Zagrabiensis etc., fratri nobis charissimo.

Original manjkav u Jer. zem. arJcivu u Zagrebu: Deposit. ArcJii-vum capituli Zagrabiensis. (Series chronologica irregestrata).

256.

1535. 31. augusta. U Beču.

Kralj Ferdinand obećaje Petru Keglevlću, da će mu platiti zaostalu opskrbninu.

Ferdinandus diuina fauente dementia Romanoruin rex semper augu-stus. ac Germanie, Hungarie. Bohemie etc. rex. etc. Magnifice, fidelis.

Page 255: Monumenta 2

250

dilecte. Recepimus literas tuas datas in rastro Kozthel vndecima die mensis iulii proxime elapsi. quibus abunde cognouimus. quae ad nos de inter-tentione tua iuxta conductionem tuam tibi soluenda scripsisti. Et sane conductae per nos tecum factae graeiose recordamur et de fidelibus ser-uitiis tuis gratiosam complacentiam habemus. Venrm. quod hueusque tibi residuum intertentionis tue non est solutum. in causa fuit, quod tecum primo poni debeat ratio ex eo. quod a regnorum istorum comitatibus non-nulla in generalem contributionem promissa et data fuerunt, ex quibus ad te quoque aliquid redactum esse potuit. cle quo cum debitam inqui-sitionem et notitiam habuerimus. sicut earn ad nos quantocyus referre curabimus: nos postea erga te gratiose atque ita geremus. vt iustae de nobis querimonie causam habere non possis: te propterea stuđiose requi-rentes, vt interea temporis parum id. quod differtur. aequo animo ferre uelis. et dehinc ea omnia, quae hueusque fecisti pro regnorum et fidelium nostrorum commodo et ])enefitio. facere et exercere pergas, id quod te pro animi in nos tui fidelitate et seruiendi promptitudine facturum esse certo nobis persuademus, atque erga te peculiari quandoque gratia nostra regia recognoscemus. Datum in ciuitate nostra Vienna, die vltima mensis augusti, anno domini MDXXXV.. regnorum nostrorum Eomani quinto. a.liorum vero nouo.

Perdinandus. Ad man datum sacre regie,

maiestatis proprium. To. Maius.

Xa rptu: Magnifico. iideli. nobis dilecto Petro Keglewith de Busyn etc.1

Original na papiru. Na rptu je pritisnut srednji pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

507.

1535. ,23. septembra. U Varaždinu.

Ivan Golec, bivši kaštelan grada Ripea. moli kralja Ferdinanda, da mu •pruži neku službu, da može živiti.

Serenissime et inuictissime princeps, domine. domine michi semper clementissime. Post intimam meam commenchn-ionem fidelia et indefessa seruicia, Plane constat sacre maiestati uestre. quali stratagemate castrum Rypach, quod ego ex officio castellanatus tenebam. fecerat a me recipere. id quod et ego cumulacius declaraui sacre maiestati vestre per spectabilem et magnifieum dominum N. Rogndorf etc, ad quod et non modicas ex-pensas feci, ut res mea familiaris ostendit. qui prius habundabam omni-

1 Pridržana je nedosljednost pisanja sa „e" i .,ae

Page 256: Monumenta 2

251

bus. nunc uite neeessaria 11011 suppetunt. Verum sacra maiestas uestra deputauerat michi in sortem seruiciorum meorum trecentos aureos ex tre-eesimis(!) hie in regno Sclauonie per magnificum dominum Luc-am Zekel. earum exactorem dandos, et licet literas sac-re maiestatis vestre sepe ob-tulerim necnon et monuerim, ut ad iussum maiestatis uestre clictos treeentos recldidisset. ipse tamen semper occ-asiones inuenit, quibus me uacuum dimissit. Quare serenissime princeps oro et suplex peto, dignetur meorum fidelium et eontinuorum seruiciorum denique et paupertatis mee racionem habere curamque gerere. ut alicunde de expensis et seruic-iis meis eontentus fieri possim; interim tamen prouidere dignaretur aliquo oficiolatu, ut unde saltern honeste uiuere possem. quia totaliter rebus euacuatus sum, gra-eiosam, benignam et optatam peto relacionem, cui me iterum atque iterum eommendo. Ex Varasdino, feria quinta post festum beati Mathei apostoli, anno domini 1535.

Eiusclem serenissime maiestatis uestre

humillimus seruitor Johannes Goletz.

Vani: Serenissimo et inuictissimo principi et domino, domino Ferdinandu Komanorum, Ilungarie et Bohemie regi semper augusto etc. domino michi clementissimo.

Bilješka : J. Goletz.

Original na papira, na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kum., dvor. i držav. arkivu u Bebu: Hungarica.

258.

1535. Prije ,24. oktobra.

Nacrt pisma, kralja Ferdinanda na Petra Kružića.1

Nominatio saerilegiorum ex informatione italic-a.

Fiant litere ad Petrum Crusich, quod rex ex querella illustris Vene-torum dominii maiestati sue per oratorem eorum facte(!) molesto animo intellexit spolia et rapinas ac multas iniurias per ipsum Petrum Tureis illatas, quodque predaš huiusmodi sic eaptas per loca Venetoruin abclucere et cetera hostilitati similima exercere non erubuit, in quo cluplici via maie-statem regiain et grauissime quidem offendit, turn, quod violentias et iniurias huiusmodi Tureis contra tenorem pacis cum eesare Turc-orum facta(!) et edicti nostri desuper emanati sibique Petro insinuati formam paci pre-

1 Vidi slijedeća dva pisma.

Page 257: Monumenta 2

252

dicte tarn tern ere eontraire. eamque in preiuditium et damnum maiestati sue et subditorum suorum manifeste violare non dubitauit, turn quod bo-nam viciniam et confederationem. quam cum eisdem Venetis rex habet non parum in hoc turbasse et lesisse videatur, et licet de pace facta et obseruari per eum aliosque iussa nedum per literas et edicta regia, sed et sepius ore proprio maiestatis regie requisitus fuit ad seruandam illam strictissime et nihil contra Venetos et Turcos attentandum. quod pacem et bonarn viciniam aliquo pacto ledere aut turbare possit, nulla tamen ho-rum habita ratione eum premissa perpetrasse; idcirco rex ei committit omni serio et sub pena in edictis lata et per maiestatem suam de cetero pro qualitate delicti et arbitrio suo ferenda, vt a similibus protinus et omnino abstineat. ablata quibus abstulit. cum elfectu et integre restituat, damnaque compenset damnificatis. eaque faciat et de certo facere per se et suos studeat. que paci et bone vicinie conueniunt. et si deinceps vlte-riora aliqua vel similis vel alia de eo querela ad maiestatem regiam per-uenerit, maiestas sua ad aliam effeetualem et necessariam in iis prouisi-onem et demonstrationem faciendam adigatur ad intercipiendum tot damna «t iniurias. quarum culpa sibi ascribitur, quare curet sibi a đamno et malo futuro cauere.

Nacrt koncepta u c. i lev. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

2o9.

1535. 24. oktobra, U Been.

Kralj Ferdinand, nalaže Petru Kružiću, da nadoknadi štete nanesene Turcima i Mlečanima.

Ferdinandus etc. Egregie, fidelis. dileete. Exponi nobis fecit illu-stre Venetorum dominium per oratorem suum hic apud nos existentem non sine magna querela atque grauamine, te non attento promisso nobis abs te presente, cum hie fuisti facto coram dicto Venetorum oratore, pe-tente turn scilicet prefati dominii sui nomine, et te erga illud eiusque subditos talem gereres, quod de te ac tuis nullam conquerendi apud nos causarn habere possent, multis tansfugis ex partibus Turchorum impera-toris venientibus, non solum fauorem, verum etiam auxilium et assisten-tiam tuam prestitisse, atque adeo eosdem vnacum tuis seruitoribus ad dicta Turcharum loca incursationes depredationesque, tarn animarum quam animalium facere multa, que alia damna inferre, preclasque ita captas per Venetorum loca abducere permisisse, vnde Turcharum animi non imme-rito irritentur atque prouocentur ad damnificandum non minus nostros subditos quam dicti dominii territorium. teque vltra hec multas iniurias non solum Turcis verum etiam Venetorum subditis. cedesque inferre et cetera hostilitati similima exercere non erubescere. que niolesto animo,

Page 258: Monumenta 2

25S

vt debuimus, intelleximus, nosque duplici via et grauissimis quidem abs te in hiis offensis esse existimamus, turn qnod violentias et iniurias huius-modi Turcis contra tenorem pacis cum cesare Turearum facte et edicti nostri desuper emanati tibique insinuati formam inferre, pacique predicte tam temere contraire eamque in preiuditium et damnum nostrum violare non dubitasti, turn quod bonam viciniam et confederationem, quam cum eisdem Venetis habemus non parum in hoc turbasse ac lesisse videris, et licet cle pace facta et per te aliosque obseruari iussa, nedum per literas et edicta nostra regia. sed etiam sepius ore proprio a nobis requisitus fueris ad seruandam illam strictissime et nihil contra Venetos et Turcos atten-tandum, quod pacem et uiciniam illam aliquo pacto leclere aut turbare possit, nulla turn horum habita ratione. premissa aliaque nobis, que silentio iam preterimus perpetrare non veritus es, idcirco tibi omni serio et sub pena in edictis lata, ut per nos de cetero pro qualitate delicti et arbitrio nostro ferenda strictissime committimus et mandamus, vt a similibus protinus et omnino abstineas, ablata quibus abstulisti, cum effectu et in-tegre restituas, damnificatisque damna compenses, eaque facias et de cetero facere per te et tuos studeas, que par et bone vicinie conueniunt, ne si deinceps aliqua vel similia vel alia de te querela ad nos peruene-rit. ad aliam effectualem et necessariam in iis prouisionem et demonstra-tionem faciendam adigamur ad intercipiendum tot damna et iniurias, quarum culpa tibi ascribitur, quaro tibi a damno et malo futuro cauere cures, nostramque seriosam voluntatem, prout debes, exequaris; secus non facturus sub indignatione nostra grauissima. Datum Vienne, XXIIII. octo-bris, 1535.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

260.

1535. 25. oktobra. U Beču.

Kralj Ferdinand kori Petra Kružića radi nasilja počinjenih Turcima i Mlečanima. Ima sve nadoknaditi. Za Klis brinut će se kralj kao i prije.

Ferdinandus etc. Egregie, fidelis, dilecte. Exponi nobis fecit illustre Venetorum dominium per oratorem suum hie apud nos existentem non sine magna querela et grauamine, qualiter homines tui simul cum trans-fugis quibusdam aggressi proxime fuerint quandam societatem vulgo ca-rauanam in territorio Sibinici venientem ex Sibinico. et ex hominibus in carauana existentibus septem occiderint, equosque et res plurimas inibi captas et ablatas ad castrum nostrum Olissiense. in quo ingens prede nu-merus existat, postea conduxerint, et licet per literas ac homines comitis Spalatensis tibi directos ad restitutionem ablatorum requisitus fueris, te tameii nuntios ad te missos sine responso et uteris sineque vllo petitionis •effectu vacuos et eontemptim ad eos remisisse, quin imo vltra hec aliis

Page 259: Monumenta 2

254

etiam illustris Venetorum dominii subditis damna multa et magna intu-lisse, predasque sic per te tuosque coactas ad eiusdem dominii loca trans-lata fuisse. teque pro illis passum a dominii iamdicti rectoribus petiisse. et hoe, cum tibi iuste negatum fuerit. literas a te acl ipsos minatorias esse datas. aliaque plura et enormia per te tuosque facta et perpetrata. que si manifesto bello, nedum pacis tempore fierent. vere hostilitati si milima fore nemo dubitaret. ea vero cum tanta sint. tamque indigna, vt nostrum ani-mum non nisi vehementer et plurimum commouerint et turbarint. nobis ideo non nisi summe de te displicuerunt. Scis etenim nee difflteri potes. vno eodemque hoc facto duplici culpa te onerasse: nam ab vna parte pa-cem per nos cum cesare Turcorum faetam et tibi tuisque omnibus dili-genter et Uteris et nuntiis nostris insinuatam, oreque etiam nostra proprio tibi iniunctam et seruari iussam. grauiter offendisti. ab altera vero parte bonam viciniam et confederationem. quam cum prefato Venetorum domi-nio habemus et ab omnibus nostris inuiolabiliter obseruari iussimus. et deinceps ita quoque fieri volumus. multis modis turbasti et violasti et per hoe nos ob spreta edicta ei; mandata nostra maxime concitasti. quorum causa nobis liceret merito in te animaduertere. penasque eo grauiores. quo cum alios a similibus retrahere debebas. te ipsum culpabilem feceris. in te ferre et declarare. quare fidelitati tue per has omni serio et studio precipimus et mandamus atque etiam volumus. vt omnes et singulas res. pecudes et animalia quecunque eisdem Venetorum dominii subditis pre-misso vel alio quoeunque modo sic et hucusque ablatas. integre et cum effectu. quibus pertinent, reddas et restituas. damnaque omnia predictis hominibus vbicunque per te tuosue illata compenses. aut te cum eisdem eorum occasione amicabiliter et bene componas. et ab iis ac similibus omnique violentia, iniuria. hostilitate seu actibus temerariis quibuscunque de cetero te tuosque omnes cohibeas et abstineas1. neque qiiiequam amplius quouis ausu l bonamque vieinitatem et confederationem. qua dicto dominio coniuncti sum us et erimus, pa.eemque simul et amicitiain. quam cum pre-nominato Turcorum eesare fecimus et habemus. firmiter et inconcusse obserues et teneas. ac a tuis omnibus hoc idem efficaciter adimpleri fieri et obseruari permittas, facias et procures, quod ita et indubie te tuosque tacturos esse certo nobis volumus persuadere.nosque etiam mature cogita-bimus et studebiinus neeessariam et competentem facere prouisionem. quo commodius et melius predietum castrum Clissiense seruare et custodire valeas. quam etsi iam pridem libenti quidem animo fecissemus, nos tamen rerum arduarum tractatio vieque longinquitas, per quam a nobis distare videris, potissimum hactenus impediuerunt. nihil autern posthac nos in hoc remorari patiemur. sed nos super iis graciose geremus. in premissis autem omnibus nostram seriosam et omnimodam exeeuturus es volunta-tem. Datum Arienne. 25. oetobris. 1535.

Na rptu bilješka: Quia rex paeem cum Turco et cum Venetis de-hinc ab omnibus desistat. paci conform em se gerat sicut rex ore ei dixit et Uteris nuneiavit. et quod aeeepit. reddat vel compenset. quod rex iam

1 Od ovuda dox Čini se7 da je u konceptu precrtano.

Page 260: Monumenta 2

255

fore certe pollicetur; citius enim prouidere cogitabit. vt castrum retinere possit, quod licet contra citius pre. . . . faciet.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

261.

1535. 12. novembra. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Petru Erdödu, da 'povrati stvari pokojnoga Polidora, opa.ta viktorijskoga, koje je uzeo iz samostana Pernau-a.

Petro Erdewdj.

Ferdinandus etc. Magnifice, fidelis, dilecte. Exposuit nobis venera-bilis. deuotus. nobis dilectus Sebastianus. abbas Victoriensis. qualiter post obitum antecessoris sui, ea omnia bona, que ipse moriens in monasterio Pernnaw reliquisset. tu per homines tuos subito abduci et in arcem tuam Oberaw asportari feceris, asserens dictus abbas in iis ipsis bonis ac sup-pellectili fuisse etiam monasterii Victoriensis sigillum, anulum' signato-rium, infulam cum pastorali argenteo, ac nonnullas inauratas cruces et argentaria simul et vestimenta, equos et alia ad monasterium Yictoriense spectantia et a prefato antecessore quondam suo Polydoro ad dictum monasterium Pernnaw conducta. curnque restitutionem illorum bonorum a te per literas suas petiisset, datum fuisse sibi per te responsum tibi nempe sepedictum antecessorem suum summam quanclam pecuniarum debuisse et debere, pro qua satisfactus restituturus sis prefata bona omnia vno aclhue in loco posita et conseruata. supplicando nobis humillime idem abbas, vt sibi super his đe oportuno ac necessario remedio prouidere dignaremur. Existimantes autem nos, atque adeo vere iudicantes, eiusmodi bona inde-bite ac preter onmem iuris formam per te retineri. quippe cum tibi non licuerit tui ipsius in arrestatione et occupatione eorundem bonorum tam violento modo esse iudicem. tue igitur fklelitati haruin serie strictissime mandamus et committimus, quatinus dicto monasterio et conuentui Victo-riensi ablata bona sua sine omni dilatione et contradictione restituas; si vero aliquocl ius siue actionem in causa debiti pretacti vel alio quouis modo tibi aduersus monasterium Victoriense competere pretendis, poteris id coram regimine nostro hie in ciuitate nostra Vienna, tanquam ordina-ria superioritate contra prememoratos abbatem et conuentum. prout iuris est, persequi. et tibi tunc omnem debit-am iustitiam administrari faciemus. nostram in eo seriosam et omnimodam executurus voluntatem. Datum Vienne, 12 nouembris. 1535.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i drž. arhivu u Beču: Hungarica.

Page 261: Monumenta 2

256

262.

1535. 21. novembra. U Beču.

Kralj Ferdinand potvrdjuje isprava Stjepana Zylaghy-a od Desha.za i njegova roda, kojom 17. juna 1527. ovi osnivaju i nadaruju novi franje

vački samostan u sv. Gorici (Brdovcu) kod Susjedgrada.

Nos Ferdinandus dei fauente clemencia Romanorum, Hungarie, Boe-mie etc. rex semper augustus, infans Hyspaniaruni. archidux Austrie. dux Burgundie, marchio Morauie, Slesie. comes Tyrolis etc. memorie commen-damus tenore presencium significantes quibus expedit vniuersis, quod pro parte et in personis religiosorum fratrum ordinis Minorum sancti Fran-cisci de obseruancia in possessione Berdowcz pertinente castri Zomzed-wara commorantibus, exhibite sunt nobis Jitere magnifici quondam Ste-phani Zylagy de Deeshaza, comitis perpeiui de Zomzedwara et Zelyn ac Margaret-he Hennyng. relicte quondam magnifici loannis BaniTy do Also-lindwa, socrus, ac Anne Banfty. consortis eiusdem. in dupplL'i papiro patenter confecte sigilloque eiusdem Stephani Zylaghy eonsignai-e. quibus mediantibus idem Stephanus socrusque et coniunx eiusdem ad striis-turam atque edificium cuiusdam clausfri, quod ipsi suis impensis et sumptibus in pertinenciis castri sui Zomzedwara. videlicet in sancta Goricza pro pre-fatis fratribus edificandum decreuissent, itemque ad sustentacionem eonm-dem fratrum villam ipso rum Therzthenyk vocatam, aiiosque certos redd i-tus et emoluments dedisse ac deputasse clinoscebantur. tenoris infrascripti, supplicans nobis, vt easdem 1 it-eras ac omnia et singula in eisdem contenta ratas et accepta habere, litterisque nostris priuilegialibus inseri et inscribi facere, eisđem nostrum regium consensum prebere, easque perpetue vali-turas eonfirmare, dignaremur. Quarum tenor talis est:

Nos Stephanus Zylaghy de Deeshaza. liber dominus et comes perpetuus de Zomzedwara et Zelyn, ac Margaretha Hennyngh, relicta quondam magnifici domini loannis Banffy de Alsolindwa et Anna Banffy, con-sors nostra charissima. memorie commendamus tenore presencium, significantes quibus expedit vniuersis, qualiter nos recenti memoria amnio frequenter reuolentes, quod vita hominis sit breuissima, et. que quis se-minauerit in presenti vita, in futura habet et rnetet, de communy igitur consilio, matura deliberacione, vnanimi voluntate predicte domine Marga-rethe. matris relicte et domine Anne, consortis nostre charissimc, pro augmento diuini cultus et ob refrigerium animarum predecessorimi ii> strorum, ad lauilem et gloriam omnipotentis dei et gloriosissime Virginia Marie, patrone nostre, necnon sancti Francisci, cuius patrocinio speramus adiuuari, vnum cJaustrum in dominio nostro, videlicet in sancta Gorycza, pertinenciis Zomzedwara, fratribus prouincie Bozne, ordinis Minorum soneti Francisci de obseruancia nuncupatorum, nostris propriis sumptibus et expensis construere et edih'care et in eodem ipsos fratres decreuimus intro-nizaro, pro eo poiissimum, quia fratres dicte prouincie in regno Oroacie continua Turcarum incursione plurima monasteria amisisseiit. et vt ipsi

Page 262: Monumenta 2

257

fratres perpetuis futuris temporibus pro foelic-i statu, faustaque conserua-cione et animarum nostrarum. nostrorumque predecessorirm salute tanto feruencius clominum smt obligati exorare, quanto pociora et ampliora be-neficia a nobis se (cognouissent) cognouerint percepisse; vt aute in ipsum claustrum corrodius construi et edificari ac in eodem fratres conseriiari possint. quandam villam nostram Therzthenyk voeatam. de nouo popula-tani cum omnibus et singulis prouentibus, nobis et castro nostro de eadem villa prouenientibus, prouenire debentibus, cuiusuis vocabulo vocitatis ad dicti claustri eonstruccionem et edifieaeionem et dictorum fratrum manu-tencionem et conseruaeionein deputauimus, decidimus et consignauimus, ac sic deputatam, decisam et consignatam fore decreuimus, tamdiu, donee prefatum claustrum cum omnibus neeessariis ofiicinis et aliis oportunis ediliciis perfecte fuerit eonstructum et ediiicatuin; preterea predietoruin fratrum efficaciori conseruacione de possessione nostra Berdowcz nuncu-pata de propria nostra agricultura, videlicet vini, tritici, auene, milii, ordei, siliginis et surgenis iustas cleeimas futuris perpetuis temporibus extradari, et pleno cum effeetu administrari, et liberam sextis feriis in nostris la-cis et fluminibus piscaturam concedimus, ac omnia sic deputata concessa fore declaramus; quoeirea omnibus sueeessoribus nostris futuris et offici-alibus eorundem strictissime obseruare precipimus et mandamus, sub in-terminacione districti examinis et iudicii omnipotentis dei, in quorum omnium fidem et testimonium has nostras patentes litteras sigillo nostro seereto eommunitas iussimus fieri et eonsignari. Datum in castro nostro Zomzedwara, feria secunda infra octauas saeratissimi corporis Ohristi. anno salutis millesimo quingentesimo vieesimo septimo.1

Nos itaque supplieacione prefatorum fratrum, nostre modo quo supra porrecta maiestati, exaudita clementer et admissa, prescriptas litteras dicti quondam Stepbani Zylaghy ac prescriptarum dominarum. non obra-sas, non cancellatas. nee in aliqua sui parte suspectas, presentibusque lit -teris nostris priuilegialibus, de verbo ad verbum. sine diminucione, et augmento aliquali insertas et inscriptas, et si in quantum eedem rite et legit-time sunt emannate, viribusque earum Veritas suflragatur approbantes et ratificantes, eisdem nostrum regium consensum prebuimus, immo pre bemus. beneuolum et assensum, harum nostrarum vigore et testimonio litterarum mediante. Datum Vienne. die dominiea post festum beate Elizabeth vidue, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo quinto, re-gnorum nostrorum. . . .

Ferdinandus man u propria.

Jednostavna kopija u c. i fa: kuvn., dvor. i držat, arhivu, u Beču : Ifungarica.

1 15^7. 21. juna.

MONUMENTA HIST. XXXVIII : MONUM. HABSBURGICA II. 1 7

Page 263: Monumenta 2

25<S

268.

1535. 30. novembra.. U Been.

Ara// Ferdinand šalje h / ^ n v Kružiću svoga poslanika.

Petro Orusich.

Fcrdinandus etc. Egregie. fidelis, dileete. Comisimus buic nuntio noštro presentium exhibitori nonnulla tibi exponenda. sicut ab eo coram intelliges, quare velis eiclem iidem indubiam prestare teque superincle ge-rere prout in nos fidei et obeđientie tue conuenit. nostrain in eo exprcs-sam executurus voluntatem. Datum Vienne, vi ti ma nouembris, 1505.

Koncept u c. i kr. kućn.. dvor. i držao, arhiva u Beču: Huncjarim.

204.

1535. 30. novembra. U Been.

Kralj Ferdinand hori Petra Kružića, što je orobio Popoviće. Morlahr trogirske, čime bi mogao izazvati spor s Mlecima i Turcima.

Orusich.

Ferdinandu* etc. Egregie. fidelis, dileete. Proxime elap.so men.se oc-tobris super querela illustris Venetorum dominu coram nobis medio ora-tori.s sui apud nos agentis facta tibi scripsiinus. vt quecunque hominibus suis ablata restitueres, sicut in Uteris nostris. quas iamdiim tibi redditas esse arbitramur. latius continetur. Interea vero superuenerunt alia, quo ab eodem dominio ad nos non sine magna querimonia perlata fuerunt. te scilicet vnacum quibusdam transfugis Turcis in loco quodam Spicho no-minato; qui subest iurisdictioni Tragurii, quibusdam Murlacliis cognomi-natis Popouichiis. eius loci inhabitatoribus, abegisse animalia seu boues mille, equos centum et pecorum. aliorum quinque millia, eaque omnia ad eastrum nostrum Clissiense eonduxisse, teque pro restitutione eorum a comite et eapitaneo Tragurii dieti dominii nomine iuterpellatum respon-disse. quod omnes Turcorum loco haberes et teneres. qui vltra montem habitarent. tuoque iussu naues quasdam armatas ex Segnia vocatas esse. vt eorum adiutorio eiusmodi spoliis et damnificationibus eo magis et fortius intendere possis, que si ita sunt vti audimus, non nisi magnopere nobis displicere possunt. Seis etenim te similibus iniiiriis nedum nos, qui quod nostris fieri nollemus, aliis etiam minime fieri permittere debemus ofi'ensos, sed et illustre Venetoruin dominium, cum quo no):>is vnio et con-

Page 264: Monumenta 2

259

federatio bonaque vicinia iam pridem intercedit. veniin etiam ipsummet Turcarum cesarem, cum quo pacem et amieitiam tibi satis superque notam ac per nosmet tibi declaratam oreque proprio firmiter obseruari iussam habemus! grauissime ledi et commoueri posse, pacemque et confederal -onem huiusmodi. omnemque bonam viciniam non parum in hoc interrumpi pariter et turbari. ea verum sufferre nolentes. tue ob id fidelitati harum serie rlenuo et strictissime ac sub indignatione nostra grauissima precipi-mus et mandamus, quatenus animalia et pecora predicta omnia et ea que modo predicto accepisti et que adhuc in manibus tuis ac tuorum et in castro Clissiensi sen alibi existunt, protinus et absque vlla mora sen ex-ceptione quaeunque damnifieatis et iis quibus debentur, restituas et red-hibeas, necnon a transiugarum predictorum sen aliorum quorumcunque etiam dieti dominii hominum per te aut tuos in contubernia vestra, tarn receptorum quam postea recipiendorum et fouendorum consortio et eom-mercio penitus abstineas et desistas. neque quicquam vel hoc vel simili aut alio quocunque modo ausuque temerario per te vol tuos aut etiam transfugas et exules huiusmodi manibus et nauibus armatis seu alias quo-modolibet contra supradicti dominii homines et loca deinceps agere, facere vel attentate audeas et presumas. sed te pari potius ac confederation! boneque vicinie cum supradicti dominii atque etiam Turcarum cesaris hominibus tenende et iuxta commissionis nostre specialis tibi facte ac edictorum nostrorum superinde editorum et publicatoruni tenorem obser-uande conformes. nihilque amplius incipias aut agas. per quod iuste com-moti ad ea remedia clescendere cogamur. que res ipsa postulabit, quare per has te gratiose premonitum esse volumus. vt vel bac monitione reuoceris ab errore. tibique scias a pena et culpa cauere. Datum \rienne. die vltima nouembris. 1535.

Koncept u c. i In: hum., dvor. i držav. arktvii u Beru: Huvgarica.

265.

1535. 30. novembra. IT Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Jeronimu Zadraninu, da odredi osobu, koja će ispitati i ustanoviti, u koliko su istinite tužbe na Petra Kružića.

Hieronimo de Sara.

Ferdinandus etc. Egregie. fidelis. dileete. E i inclusa literarura no-strarum copia videbis ea, que egregio, fideli, nobis delicto Petro Orusich. castellano nostro Clissiensi ad querelam coram nobis ab illustri Venetia-rum dominio medio oratoris sui lactam scribimus et committimus, licet autem non dubitemus literas nostras šibi oportune et tempestiuc reddi debere.

Page 265: Monumenta 2

260

atque eius quoque momenti et ponderis apud ipsum esse futuras, cuius merito esse debeant. tamen pro eautela et satisfactions maiori predicti dominii, et ne quid pretendi possit, per nos aliqua in parte fuisse neglec-tum vel omissum. idcirco tibi harum serie committimus et volumus, vt aliquem ex tuis vel aliis, quem ad hoc onus subeundum et exequendum cognoueris sufficientem et idoneum. pro cuius nomine spatiuin in instruc-tione est dimissum, cum eadem instructione et Uteris nostris credentiali-bus annexis, ad dictum Petrum Crusich vbicunque fuerit, statirn mittas et ordines. vt ea omnia, que per ipsum Petrum pri us et nunc perpetrata et facta fuisse allegantur, diligenter inquirat et exam in et ac inquisita omnia notet et conscribat, vt de iis nos etiam fidedigno testimonio possemus edoceri et cetera omnia in instructione con ten ta ex voluntate et commissi-one hac nostra cum eodem Petro agere et exequi valeat et de iis. que in eo sic facta et secuta fuerint, nos postea plene et aeurate edoceas et per Jiteras tuas informes. Datum Vienne, vltima nouembris. 1535.

Koncept u c. ikr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beru: Hungarica.

266.

1535. 9. decembra. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Vuku Hampo Cakovackomu. da s mjesta odustane od nasilja, što ih činio službenicima Luke Zekela u poslovima

tridesetnice.

Ferdinandus diuina fauente dementia Komanorum rex semper au-gustus, ac Germaniae, Hungariae. Bohemiae etc. rex etc, Magnifi.ee, fi.de-lis. dileete. Accepimus. qualiter in controuersia. quae uiget inter specta-bilem et magnificum, iidelem, nobis dilectum comitem Alexium Turzonem de Bethlemfalwa, iudicem curiae et regni nostri Hungariae Iocumtenenteim et egregium, fidelem. nobis dilectum Lucam Zeckel de Ormosd. te quoque in fauorem et assistentiam loeumtenentis nostri intromiseris, eiusque Lu-cae seruitores in tricesimis existentes eieceris. aliaque feceris. quae nobis non parum de te displicent. Cum autern principalibus huius causae sub graui.. pena(!) commiserimus. vt ab omni vlteriori isiuria mutuo sibi infe-renda desistant, tuae ob id fidelitati harum serie strietissime ac sub indignacione nostra grauissima, et etiam pro arbitrio nostro tibi infligenda. pari modo praecipimus et mandamus, vt mox. receptis praesentibus ab omni iniuria. inuasione et molestatione quacunque per te aut tuos seruitores contra eundem Lucam et suos deinceps qualitercunque exercenda desistas, manusque tuas ex tricesimis nostris eximas, et captiuos eiusdem Lucae penes te tuosque hucusque detentos. omnino et euestigio eidem Lucae red-das ae restituas realiter et cum effectu, teque contra hanc iussionem et voluntatem nostram nequaquam opponas. Secus sub pena(!) praemissa

Page 266: Monumenta 2

2(tt

minime facturus. Datum in ciuitate nostra Vienna, die nona deeembris, anno domini MDXXXV., regnorum nostrorum Romani qiiinto. aliorum vero nono.

Ferdinandus.

B. cardinali Tridentinus. Ad man datum sacre regie maiestatis proprium.

lo. Maius.

Xa rptu: Magnific-o, Meli. nobis dilecto Wolfgango Hampo etc

Original na papira. Na rptu je sačuvan pecat (srednji), kojim je list bio zapečaćen. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

267.

153(). 2. januara. U Bečji.

Kralj Ferdinand nalaze Ivanu Kaštela no vi ću, da se drži zaključka posljednjega požunskoga sabora. Odredjuje mu plaću za 50 konjanika i

zabranjuje utjerivati kr. porez (dim).

Ferdinandus diuina fauente clemencia Romanorum. Hungarie. Bohe-mie etc. rex semper augustus, infans Hispaniarum, archidux Austrie, dux Burgundie etc. Egregie. fidelis, dilecte. Pro communi isti us regni nostri et omnium subđitorum quiete, in proxime preterito conuentu Posoniensi, fideles nostri vtriusque ordinis regnicole ordina.ciones quasdam et articulos confecerunt, quos dum vidissemus vtiles et pernecessarios, nihilque in eis esse, quod non ad cominunem regni vtilitatem pertineat, approbauiinus et nos acceptauimusque, tibique vt qualis hec ordinacio sit. ne ignores, illis-que obseruanclis scias te aceomodare, libeli um vnum cum presentibus misimus. Oommittimus iceirco tibi tirmissime. vt huiusmodi regnicolarum ordinaciones studeas obseruare inuiolabiliter, et per tuos vbique obseruan-das curare, seniitores etiarn tuos deinceps absque detrimento et iniuria fidelium nostrorum, non in aliorum bonis, sed in tuis propriis alere et seruare debeas. Scias preterea nos in certum numerum redegisse, quot quisque seruitorum nostrorum equitibus de cetero nobis seruiat, quantum-que stipendii ad illos habeat. Statuimus igitur quinquaginta equites ad racionem nostram per te esse tenendos, quorum solucionem necessariam, hoc est ad singulos equites viginti florenos per annum de camera nostra Hungarica expectes: ob hoc dicam in presencia nobis oblatam, tarn de tuis quam etiain aliorum bonis, sicuti etiam id tuo incumbit officio admi-nistrare debeas, nee quicquam ex ea vel per te. vel tuos leuare et reci-

Page 267: Monumenta 2

202

pere su)) pena superinde constituta auđeas. Secus igitur ne feceris." Datum Vienne. feria seeuiiđa proxima post festum Circiimcisioiiis domini, anno eiusdem millesimo quingentesimo tricesimo sexto.

Ferdinandus. Albertus. prepositus Quinqueecclesiensis.

Xa rptu: Egregio loaiini Castellantfy de Zenthlelegh, aule nostre fami Mari. li del i. dileeto.

. Original na papiru. Pecat na rptu. kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

268.

1581). 9. januara. U Beču.

Pred Aleksijem Thurzom, dvor. sucem prosvjeduju gradjo.nl zagrebački protiv darovanja posjeda Siljakovine i Petrovine, koje je učinio kralj

Ferdinand, Pavlu Bakicu.

Nos comes Alexius Thurzo de Bethlenfalwa. index curie et locum-tenens serenissimi principis et domini. domini Ferdinanđi diuina fauente dementia Romanorum, Hungarie, Bohemie etc. regis, infantis Hispania-rum, arehiducis Austrie etc. memorie commendamus per presences, quod prudentes et circumspecti Mathias literatus et Gregorius Kalmar. ciues ciuitatis Vfoutisgrecensis, in suis ac prudentum et circumspectorum iudi-cis et iuratorum ciuitatis Montisgrecensis nommibus et personis. nostram personaliter venientes in presenciam. per modum protestacionis et inhi-bicionis nobis signifieare curarunt in hunc modum: Quomodo, prout iidern protestantes percepissent et re vera cognouissent. prefata maiestas regia totalia eastrum Zomzedwara ac eastella Selyn et Zthwbycza vocata, nec-non oppida, villas, possessiones, porcionesque et quelibet iura possessio-naria acl eadem pertinencia, omnino in regno existencia et habita, magni-fico domino Paulo Bakych. de Lak, capitaneo suo regio. perpetue vel alio quocunque iure dedisset. donasset et contulisset; et quia inter pretactas pertinencias antedictoruin castri et castellorum totales possessiones Peth-rowyna et Sylyekowina vocate, in eodem regno Sdauonie in comitatu Zagrabiensi existentes, ipsos protestantes optimo iure concernentes, per eosdem ordine quoque iudiciario reoptente, per priores dominos et posses-sores pretactorum castri et castellorum certis annis elapsis in preiudiciuin prefatorum protestanciuin tente et possesse fuissent, et modo quoque ha-

Page 268: Monumenta 2

263

berentur, ob hoi- pre tati protestante* per premissam donacionem anter dicte maiestatis regie iuribus eorum in pretactis possessionibus habitis derogare nolentes. prefatum dominum nostrum regem a donacione, collacione sic qualitercunque hire et titulo inscripcione, antedictum rero dominum Paulum Bakvch et alios quoslibet ab impetraeione. empcione, occupacione pretaetarum possessionum Pethrowyna et Sylyekowyna, ae quoeunque iuro šibi ipsis usurpaeione et appropriacione, seseque in dominum eorun-dem intromissione, usuque fructuum et quarumlibet utilitatum pereepeiono vel percipifaccione, iam faetis vel fiendis inhibuerunt contradieendo, et

. contradixerunt inhibendo publice et manifeste coram nobis, harurn nostra-rum vigore et testimonio literarum međiante. Datum Wienne. die domi-nieo proximo post festum Epiphaniarum domini, anno eiusdem millesimo quingentesimo trieesimo sexto.

Lecta.

Original na papira. Odozdol je pritisnut pečat. U arhiva slob. i kr. glav. grada Zagreba: depoa, a, kr. zem. arhiva, a Zagreba.

2(39.

1536. 2(5. januaru. U Zagrebu.

Pred zagrebačkim kaptolom prosvjedaja gradjani zagrebački protiv darovanja posjeda Petrovine i Siljakovine, uvinjenog po kralja Ferdinand u

Pavlu Bakica.

Nos eapitulum ecclesie Zagrabiensis memorie coinmendanius per presentes. quod nobiles et circumspect! Mathias. pelifex, index, et Stepha-nus Kelrhewych. ciuis ciuitatis regie Mondsgrecensis in ipsorum. necnon tocius eommunitatis ciuium et inhabitatorum ciuitatis eiusdem Montisgre-ccnsis nostram personaliter venientes in prcsenriam. serenissimum princi-pem et dominum. dominum Ferdinandum diuina fauente elemeneia Ko-manorum. Hungarie. Bohemie etc regem semper augustum. infantem Hispaniarum, archiducem Austrie, ducem Burgundie, comitem Tyrolis etc, dominum nostrum graciosissimum a donacione. collacione et consensus adhibicione, magniiicum vero Paul urn Bakvch etc et alios quoslibet cuius-cunque status, condicionis et preeminencie homines ab impetraeione. occupacione, detencione et conseruacione totalium possessionum eorundem protestancium Pethrowyna et Syllyakowyna vocatarum. omnino in co-mi tatu Zagrabiensi existencium habitarum, ipsos protestantes omnis iuris titulo tangencium et eoncernencium. seque ipsos quouis exquisite colore in dominium earundem totalium possessionum necnon uniuersarum ipsorum pertinenciarum intromissione, introduecione. statucione aut statui-

Page 269: Monumenta 2

264

faceioiie. et alia quauis alienacioiie, uniuersa eciam capitula, conuentus et alia queuis loca credibilia a literarum suarum fassionalium. introductori-arum. statutoriarum et aliarum quarumeunque sub quauis forma verborum đatarum vel danđarum. iuri eorunđem protestancium derogandarum emana-cione et extradaeione, usuum eciam et fructuum ac quarumlibct utilitatum et pertinenciarum earundem totaltum possessionum ac cunctarum suarum pertinenciarum percepcione se u percipifaccione, factis quomodolibet vel fiendis iidem Mathias, pellifex, index, et Stephanus Kelehewych, in ipso-rum ac aliorum [q]uo[rum supra] personis inhibuerunt contradicendo. et contradixerunt inhibendo [publice et manifestje similiter coram nobis, haram nostrarum vigore et testimonio literarum mediante. Datum feria quarta proxima post festum conuersionis sancti Pauli apostoli, anno do-mini millesimo quingentesimo tricesimo sexto.

Original na papiru, djelomice oštećen, na rptu trag pečata. U ar-kivu slob. i kr. glav. grada Zagreba; depos. u kr. zem. arhivu u Zagrebu.

270.

1536. 27. januara. II Klisu.

Petar Kružić piše hulju Ferdinandu, da oteta marva kod Trogira, nije Mlečana već Turaka, i da Turci ne drže primirje.

Sacratisime ac inuictissime rex et domine, domine clementissime. Hisce diebus proxime decursis a regia maiestate tua solita mea reveren-tia binas literas reeepi. quibus mihi ad querimonias dominorum Yeneto-rum restitucionem quorundam animaliurn raptorum super territorum Tra-gurii comittit et mandat, et postea tua regia maiestas ad me magnificum dominum Hieronymum Seraphinum. nuntium sue maiestatis accedere dignata est, per quem iterum prefatam restitutionem dictorum animalium mihi iubet. Ego autem, ne mandatis tue regie maiestatis [resistere] vi-dear. has meas ad earn scribendum duxi, ut de omnibus cerciorata iubeat. cui reuerenter significo. quod animalia rapta super territorium Tragurii. de quibus domini Veneti coram tua regia maiestate conquesti sunt, fue-runt rapta per quosdam transfugas Appulos, subditos saeratissime cesare maiestatis et quosdam de Segna. et dicta animalia non subditorum \rene-torum, sed Turcariiin fuerunt. prout tua regia maiestas amplissimam informationem de hiis et omnibus aliis pr§dicto nuntio sue regie maiestatis habere potent, insuper tuam regiam maiestatem suppliciter oran-dum duxi, ut ilia per suas literas illustrissimo dominio Veneto, ut illud prouideat et faciat. quod sui rectores Dalmatie melius mecum vicinent, significare non dedignetur; ego interim uti fidelis tue maiestatis regie loca illustrissimi dominii Veneti amicicia cum regia maiestate tua confe-

Page 270: Monumenta 2

265

derati nequaquam inquietabo, prout nee hueusque inquietaui, nee illis Mem per tuam regiam maiestatem datam minime violabo, dummodo iustissimam causam ab eis non habueriin. Vlterius tuam regiam maiestatem eerciorein reddo. quod ego libentissime cum Tureis tenerem et illis Mem per tuam regiam maiestatem datam nequaquam uiolarem. sed eogor, quia quotidie sub eastro tue regie maiestatis ineursiones et incendia faci-unt laeesendo et homines meos ad preliandum prouoeando, et nisi ita facerem, eastrum tue regie maiestatis iam amissum fuisset. prout pre-fatus nuntius tue regie maiestatis per dilligentes inquisitiones per se super premissis factis ei omnia plene diuelare poterit. Nee alia, maiestatem tuam humillime rogo, quod me, suum fidelissimum senium vna cum, omnibus in eastro Ohlysii existentibus obliuioni non tradat. prout pro sua innata bonitate et dementia faeturam spero, eui me flexis genibus comendo et quam deus optimus maximusque feliriter diu eonseruet. Datum Ch1ysii(!). die XXVII. mensis ianuarn. MDXXXVT

Eiusdem sacratissime maiestatis deditissimiis

Petri is Chrusieh, tue maiestatis capitaneus Chlysii.

Vani: Sacratissiino ac inuictissiino Romanoruin, Vngarie, Boemieque etc regi, domino, domino dementissimo.

Original na papiru. Set rptit trae/ pečata. U c. I h\ kuću., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarim.

271.

153(5. Prije 6. februara,. (U fSenjii).

Senjaui i Otočani mole kralja Ferdinanda, za plaću, koju nisu već vise godina dobili, javljaju ujedno, da su ih nedavno Turci plijenili.

Dignetur intelligere sacra regia maiestas vestra rniserias et ealami-tates nostras, quas presenti nostra siipplieatione maiestati vestre sumus enarraturi. Serenissime atque inuietissime princeps. Iam tot anni aguntur, ex quo nos pauperi vestre regie maiestatis seruitores in hys maiestatis vestre eiuitatibus et oppid.is finitimis lideliter seruientes sanguinem nostrum effundentes multa mala et incomoda nostre seruitutis expectantes solutionem perpessi sumus, quam procul dubio a maiestate vestra sperabamus, prout etiam de presenti speramus gratiose. quod erit integraliter soluta, hec de causa multocies maiestati vestre nostras enarrantes neccessitates maiestati vestre. tarn per literas quam nuntios nostros supplicauimus. Maiestas ve-

Page 271: Monumenta 2

266

stra gratio.se promiserat nostre fidelissime seruituti satisfactionem integra-lem impendere et total iter nos cuntentos(!) ređđere. Nunc autem serenis-sime rex humiliter supplieamus maiestati vestre tanquam domino nostro «iTatiosissimo et regi pietissimo. dignetur serenitas vestra ex sua innata bonitate et. regia dementia nostre seruituti prouidere taliter, ut ad vestre regie maiestatis seruitia in hys locis perseuerare valeamus. alioquin sit certior rnaiestas vestra. quod has reJinquere et alienas querere sedes eo-aeti erimus. quia nostre seruitutis expectances solutionem omnia, que a teneris unguiculis lucrati fuimus, summo cum sudore partim a Thnrcis aceepta, partim per nos consumata existunt, et postquam bona non exta-runt, si ipsos et fidem nostram nonnullis pignori dedimus pro manute-nenda per nos maiestati vestre oblata fide, nunc autem serenissime prin-ceps. ad quern confugere et cui nostras enarrare miserias. preter maie-statem vestram habemus nerainem. Vestra rnaiestas considerare potest. quod si etiam de mense in mense fuisset nobis, ut debuisset esse exhibita solutio, uix moderno tempore in hys h'nitimis locis uiuere potuissemus, quia omnium rerum humano corpori subministrantium summa penuria hys in partibus nostris habetur. et vnde quam iam tot anni elapsi sunt, ex quo non fuimus soluti. uiuere possumus, non seeus maiestas vestra intelligat. nisi quod quotidiana fame misere excrueiamur. Vestre regie maiestati partem miserarum nostrarum enarrauimus. quia si ora centum essent. uix ad unguem maiestati vestre ornnes necessitates et inopias nostras expla-nare potuissent. Thurcarum quoque concurrentias et crebras usque ad portas ciuitatis inuasiones. qui et nuperrime. dum ad oppidum Ottoczac super equis victui humano necessaria deferre tentaremus. nos inuaderunt. nonnullos ex nostris in captiuitatem abduxerunt. omnes itidem equos secum cum rebus, quilws Grant onusii. abstulernnt, Quarnobrem iterum atque iterum humiliter et gcnutlexe maiestati vestre supplieamus. dignetur maiestas vestra nostram seruitutem hys in locis fideliter ostensam, satis-facere.

Fidelissimi seruitores nuntii stipendiatoruiu Üegnie et Ottoczaty. Izvana: Presentatum 6. februaru, 1536. Original na, papiru. V arhimi zajedn. /inane, minist. u Belu:

A> i Z.

1536. 29. februara. IT Innsbucku. Kralj Ferdinand, prima do znanja izvještaj Petru Kružića, pogledom na ugrabljenu marnu kod Trogira. Opominje ga, na dobro prijateljstvo s

Mlećanima.

Petro Crusith. Ferdinandus etc Egregie. iidelis, dilecte. Ex Uteris tuis de XXVI1I.

iannarii proxime elapsi ad nos datis. intellcximus ea. que in excusatio-

Page 272: Monumenta 2

21)7

neni tuam super animalibus, que Venetorum dominu in territorio Tragu-rii subclitis suis abac-ta esse asseruit. ad literas nostras reseripsisti. super quo nobis etiam diffuse seriptum est a fideli, nobis dileeto Hieronimo Seraphino, vicario Terre nostre Fluminis sa-neti Viti, alias ad inquirendam eius rei veritatem ad loca ilia nomine nostro destinato. cuius inquisitiones de damnis et depredationibus habitas et ad nos transmissas abunde per-cepimus. et ex eis facile eognouimus multa damna et iniurias Venetorum subclitis esse illatas. Veruin cum tu asseras eas abactiones non per te aut tuo.s, sed quosda.ni transfugas Appulos sacre cesaree maiestatis subditos ac Segnienses aliquot coininissas fuisse. ATisum est ideo nobis ea omnia una-cum purgatione tua et aliis ad boe idoneis prefati dominu Venetorum oratori apuđ nos eonstituto đeclara.re et ad illa prefati dominu responsum expeetare ac latius superinde posthae deliberare. tibi interim oirmi studio ma.ndantes et precipientes. ut te tuosque omnes ab om ni violentia et liostilitate cohibeas et abstineas, bonamque vicinitatem et confederationem. qua die-to Venetorum dominio coniuncti sum us. pacemque simul et ami-citiam. quam cum eesare Tureharum fecimus et habemus, firmiter et; inconcusse obserues. et eastrum nostrum Olyssiense sicut haetcnus fecisfi. fideliter et bene tueri et conseruari studeas. quod te pro tua in nos fide-litate indubie faeturum esse confidimus: pro cuius etiam intertentione necessariam et eompetentem tibi prouisione]n primo quoque tempore ia-cere eurabimus nosque erga te ita geremus. vt nullam causam habere possis do nobis iuste conquerendi: scripsimus etiam ad bassam Bosnensem. requirentes eum, vt et ipse suos homines in bona pace et Concordia pari modo contineat. quod te latere nolumus. "Datum Insprugk. vltima februaru. 1536.

Koncept u c. i kr. kućn.. dvor i držav. arhivu u Beču: Hunr/arica..

273.

1586. 10. marta. U Innsurucku.

Kralj Ferdinand nalaže knezu Stjepanu Blagajskomu, da ne ubire carinu od ljubljanskih trgovaca i da ne diže tridesetnicu u Bojni.

Oomiti de Plagey.

Ferdinandus etc. Magnifice. fidelis. dileete. Expositum est nobis pn> parte fiđelium nobis dileetorum Zuan Maria Bonitzelli, Luce Meniskhitsch. et Oasparis Schitnigkh, ciuium nostrorum Labacensium. te eosdem absque oinni causa, in transuehendis bonis suis mercimonialibus, mult-is grauami-nibus et iniuriis afficere, magisque magis indies aggrauare. quominus,

Page 273: Monumenta 2

268

ilia ad fodinas in Gwasdanczka transvehere possint, verum etiam non contentus debita datiarum solutione, ea ipsa bona acl iurisdictionera tuairi deportata invadeie, sareinasque sine onera huiusmodi rescindere atque inde pro voluntate tua ipsisque eiuibus inuitis quecunque tibi placeant retinere non verearis, et vltra hec nouam tricesimam in Woyna erigere et a publiea et solita via, que ducit ad Gwosdanczka per duo milliaria hungarica, eosdem mercatores bonorumque suorum vectores cum magna iaetura et incomoditate cliuertere, iterque ad Woynam et Brunen(!) facere exigende none tricesime causa cogere presuinas. Que si ita se habent, vt nobis relata sunt, non possunt nobis non displicere, videntes hec abs te non solum cum iniuria subditorum nostrorum, verum etiam in non modicum preiuditium ac deerementum camere et fisc-i nostri fieri et com-mitti, quapropter nos, qui cuique suum reddi neminemque ab vllo iniuste grauari volumus, tibi barum serie strictissime mandamus et precipimus. vt nedurn dictis eiuibus nostris eorum bona hucusque sic retenta et ab-lata restituas et debita soluas, sed etiam eosdem cum bonis et mercimoniis suis per publicam viam sine impedimento et oflensione quacunque, solu-tis daciis de more soluendis, libere et absque omni molestia transire et proficisci sinas et cures, neque in vllo eos de cetero infestare presumas aut nouas tricesimas in Woyna vel alibi locorum erigere coneris, sed te ab his et similibus deinceps attentandis prorsus abstineas, quemadmodum te facturum esse nobis omnino persuasum habere volumus. nostram in eo expressam et omnimodam executurus voluntatem. Datum Insprugk, die X,na- martii, 1536.

Koncept u c. i Jer. kum., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica-

:-274.

1536. 29. marta. U Požimu.

Kralj Ferdinand nalaže Vuku i Gas-paru Kmustu Cakovackomu. da se ne protive ^popisivanju i ubiranju kr. poreza (dica) na svojini imanjima u

zaladskoj županiji (Medjumurje).

Ferdinandus diuina fauente clemencia Romanorum. Hungarie et Bohemie etc. rex semper augustus, infans Hispaniarum, archidux Austrie, dux Burgundie etc. Magnifici, fideles, dileeti. Declaratum est nobis quemadmodum vos in presenti dica, per fideles nostros regnicolas ad defen-sionem huius regni neeessaria, nobis oblata, bona vestra in comitatu Zaladiensi connumerari minime permisissetis, preterea nomine libertatis aliquot centum colonos a solucione dice, nulla legitima causa extante.fa-cere exemptos velletis, quod vobis pati nequaquam volumus; committimus iccireo firmissime, vt absque omni renitencia statini bona vestra omnia

Page 274: Monumenta 2

269

iuxta constitucionem regnieolarum. atque eciam comitatus istius delibera-cionem. dicatoribus nostris connuraerari permittatis. dicamque postea de eisdem ad man us eorundem dicatorum administretis. caueatis autem omnino. ne cum detrimento prouentuum nostrorum tot colonos, quot et in aliis contribucionibus fecisse, et in presenti facere velle dicimini. exemptos fieri cupiatis. Si est vobis aliqua id faeiendi libertas concessa a diuis precessoribus nostris, Hungarie regibus, Jiteras, quas super hoc habetis, ad cameram nostram. consiliariis nostris videndas exibeatis(l), qui id in ea re facturi sunt, quod Veritas ipsa postulabit, alioqui certi estote. quod, si vel connumeracioni vos opposueritis. vel exempeiones indebitas contra regnieolarum et comitatus istius constitucionem feceritis. id vobis nequa-quam nos passuros. Secus igitur ne feceritis. Datum Posonii ex camera. 29. marcii. anno domini millosimo quingentesimo trieesimo sexto.

S. Pemffiinger, prefectus chamere(J). Ad mandatum domini

regis in consilio. Albertus, prepositus Quinqueecclesiensis.

Na rptu: Magnificis Wolfgango et Gaspari Ernusth de Chakthornva. fidelibus, nobis dilectis.

Original na papiru. JSTa rptu ja pečat kojim je pismo bilo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

275.

153(5. 29. aprila. U Innsbrucku.

Kralj Ferdinand hvali Dubrovčane, koji mu dojavise neke novosti.

Eagusanis.

Ferdinandus etc. Nobiles, prudentes. fideles. dilecti. Intelleximus ex tabellario vestro noua, que nobis ab eo referri voluistis. ea vero licet iam dudum aliunde eciam aceeperimus. tamen eo maior eis fides adhibenda esse videtur. quo plurium literis confirmantur. Vos autem requirimus, vt hoc scribendi offitium pro vestra in nos fide atque obseruantia continuetis. nosque de singulis, que nos scire debere existimaueritis, dehinc quoque sedulo admoneatis. Datum Insprugk, 29. aprilis, 1536.

Koncept u e. i kr. kum., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

Page 275: Monumenta 2

270

27(5.

1536. 11. maja. U Zagrebu.

Pred zagrebačkim kaptolom prosvjedujev općina grada Zagreba protiv darovanja posjeda Petrovine i Siljakov'nie Petru Erdödu.

Nos capitulum ecelesie Zagrabiensis memorie eommendamus per presentes, quod cireumspecti Georgius Maxyan et Emericus. frenipar. ciues •eiuitatis Montisgrecensis. in ipsorum. necnon nobilium et cireumspectorum iudicis et iuratorum atque tocius communitatis ciuiuin et inhabitatorum •eiusclem ciuitatis Montisgrecensis personis. nostram persona-liter venientes in preseneiam. serenissimum principem et dominum. dominum Ferdinan-dum cliuina fauente clemencia Romanorum. Hungarie. Boliemie etc. regem semper augustum, infantem Hispaniarum, archidueem Austrie. dueem Burgunđie. eomitem Tyrolis etc.. dominum nostrum graciosissimum a do-nacione. collacione et consensus adhibicione, magnifieum vero Petrum Er-dewdy cle Monyorokerek etc.. agazonum pre fate regie maiestatis regalium magistrum. et comitem Zaladiensem etc.. et alios quoslibet cuiusuis status, condicionis et preeminencie homines, ab impetraeione. empcione. oecupa-t-.ione, detencione et conseruacione totalium possessionum Pethrowyna et S}rllyako\vyna vocatarum. in comitatu Zagrabiensi existencium habitarum. iuri eorundem protestancium spectancium et pertinere dobencium. seque ipsos quouis exquisito colore in dominium earundem totalium possessionum •et uniuersarum suarum pertinenciarum intromissione. introduccione, statuci-•one et sibi ipsis statuifaccione. et alia quauis appropriacione et alienacione. uniuersa etiam capitnla, conuentus et alia queuis loca credibilia a litera-rura suaruin introductoriarurn. statutoriarum ac aliarum quarumcunque sub quauis forma verborum datarum vel dandarum. iuri ipsorum protestancium derogandarum emanacione et extradacione. usuum denique et fructuum ac quarumlibet utilitatum prescriptarum totalium possessionum et. c une tar urn suaruin pertinenciarum percepcione sew percipifaccione. lae-tis quomodolibet vel fiendis. prefati Georgius Maxyan et Emericus. frenipar, in suis ac aliorum quorum supra personis inhibuerunt contradicendo. et contradixerunt inliibendo publice et manifeste coram nobis, harum no-strarum vigore et testimonio literarum median to. Datum feria quinta proxima post festum apparicionis sancti Michaelis archangeli. anno do-mini millesimo quingentesimo trieesimo sexto.

Original na papiru. Xa rptu vidi se trag pečata. U kr. zem. arhivu u Zagrebu; Depos. Arkiv slob. i kr glav. grada Zagreba.

Page 276: Monumenta 2

271

277.

1536. 1.6. maja. U Senju.

Hans Rečem javlja zemaljskomu kapetanu u Kranjskoj, da Turci provaljuju u Hrvatsku. Moli pomoć.

Wolgebornner, genädiger herr. Eur gnaden sein mein vimderthiinig. guetwillig diennst alJzeit zuuoran bereytt vnnd gut, Ewr gnaden hiemit zuuernemen, wie in diser stundt ain Turkh selbst herein in die stat khu-men ist, der zaigt aim, wie ain hörr der Turkhen 2000 zu fues vnd 300 zu rosz heudt morgen in dem Purg oberhalb Zenng fuer passiert sein. für đas ander, so zaigt er an, wie aber ain grosz hörr zw rosz vnd fuesz seer starkh von New Passar auf der ander seiten auf Peter waldt auf Ivrabatn als auf Wihitst-h vnd der orten verrukht sein. Er zaigt auch an. das er an disen granitzen in der nahemt nicht bekannt ist, sonder vor jungerhait in die tuef der Turkhey gefangen wordon. Er khann gar seer wenig krabatisch. demnach ich nichts gruntliehs aus jm erforschen kan. wo aus see dann willens sein. sonder der spurt der 2000 vnd der 300 vw rosz so heudt in der allm oberhalb Zeng fur passiet sein. wohin see zwstraifn willens sein. demnach wais ich ewer gnaden dismals in evil nicht anders gruntlihs antzutzaigen, sonder das wir der Turken angrif vnd vberfallens alstundt gewortundt sein, demnach so bit ieh ewer gnaden mit dem hochsten furderlichen mit volkh hilf zethuen. nachdem biszher nach erpiedung eAver gnaden zw hilf niemandt khonien ist. dainit thue ich raich ewer gnaden beuelhen. Datum in aller evil zw Zeng, am XVI. tag Maj. ;iin stundt vor mi tag. jm XXXVI. jar.

Ewer genaden geliorsamer Hansz Eetschann.

Vani: Ann hemn landshaubtinan in Grain

Original na papiru. U c. i kr. kuću. dvor. i držav. arkivu ti Beču: Hungariea.

278.

1536. 18. maja. U Innsbrncku.

Kralj Ferdinand poziva knezove Frankopane i Zrinske, da se drže izdanih odredaba pogledom na. solne komore.

Oomitibus de Frangepanibus. Ferđinandus etc. Magnifice. fidelis. dileete. Quoniam non solum ex

veteri more ae instituto regni nostri Hungarie. vernm etiani ol> spem

Page 277: Monumenta 2

272

haud incertam parande vtilitatis. commodique non minus subditis nostris (quorum rationibus aequum nos est prospicere) quam aerarii nostri pro-uentibus, nonnullas salis cameras in quibusdam confinium nostrorum locis ad hoc destinatis constituere decreuerimus. eiusque rei certum ordicem a nobis compositum mox edicto nostro regio passim insinuando publicaturi simus, tibi itaque arctissime committiraus et mandamus, ut hancce no-stram rei salinarie ordinationem ac prescripts in omnibus locis iurisdic-tioni tue subiectis non solum firmiter te manuteneas et obserues. verum etiam a tuis integre obseruari et adimpleri cures, presertim. cum pro pristina dicte corone nostre consuetudine atque iure ita obseruatum fuerit. nosque in hoc nihil noui instituerimus. sed potius hac ipsa ratione fide-liura nostrorum, vt. supradictum est. augendis commodis consultum in velimus. nostram in eo expressam executurus voluntatem. Datum insprugk. 18. mah\ 1536.

In simili ad comites Srinv. coniunctim vel diuisim.1

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hun gorica.

279.

1536. 19. DIM ja. U Innsbrucku.

Kralj Ferdinand poziva knezove Frankopane i Zrinske, da se drže izdanih odredaba pogledom na sol, i da ovu nabavljaju u Senju i na

Rijeci.

Comiti de Frangepanibus Wolfgango et Stephano. coniunctim vel diuisim.

Ferdinandus etc, Magnihci. iideles. dilecti. Quoniain non solum ex veteri more ac instituto regni nostri Hungarie, verum etiam ob spem haud incertam parandc vtilitatis commodique non minus subditis nostris (quorum rationibus aequum nos est prospicere) quam erarii nostri pro-uentibus, nonnullas salis cameras in quibusdam confinium nostrorum locis ad hoc destinatis constituere decreuerimus, eiusque rei certum ordinem a nobis factum mox edicto nostro regio passim insinuando publicaturi simus. itaque harum serie strictissime committimus et mandamus, quatenus hancce nostam rei salinarie ordinationem ac iuxta prescriptum modum in omnibus locis iurisdictioni suljiectis non solum firmiter obseruare ac manutenere curetis, eique in nullo prorsus contrauenire seu irapedimento esse pr^su-matis, verum etiam id omnino et cum effectu apud subditos vniuersos

1 Na strani: Segnie vel apud Sanctum Vitum Fluminis.

Page 278: Monumenta 2

273

agere, procurare et efficere studeatis, quo vel ex Segnia vel apud Sanctum Vitum terre Fluminis pro necessitate et exigentia sua salem nostrum conducere, comparareque velit, presertim, cum pro pristina dicte corone nostre consuetudine atque hire superioribus temporibus simili modo obser-uatum fuisse constet, nosque in hoc nihil noui instituisse, sed potius hac ipsa ratione fidelium nostrorum, vt supra dictum est. augendis commodis consultum iri velimus, nostram in eo expressam et omnimodam executuri voluntatem. Datum Insprugk, 19. maii, 1536.

Adhuc scribendum in simili ad Georgium de Frangepanibus n-mitem Sluny: Magnifiee. fidelis. dilecte.

Item in simili ad Nicolaum, Johannem, Mathiam(!) comites Zriny communiter vel diuisim: Magnified, fideles, dilecti.

Koncept u c. i kr. kuen., dvor. i drzav. arhivu u Been: Hun-garica.

• 280.

1536. 27. maja. Na Eijeci.

Jeronim Serafin javlja kralju Ferdinandu kakova nasilja Une Mlečani, Spljećani i Trogirani Petru Kružiću.

Sacratissirne ac inuietissime rex et domine, domine clementissime. His superioribus diebus, eaqua decuit reuerentia. humiliterac reuerenter clemen-tissimas literas clementissime maiestatis vestre (osculo earum premisso) ac-cepi, quibus sacratissima maiestas vestra me inter cetera premonuit. ut Ve-netorum machinationes, siquas certas inuenerim, prelibate sacratissirne maie-stati vestre significarem: quapropter. ne serius essem in perscrutando et erru-endo veritatem de huiusmodi machinationibus sine minima temporis dila-tione scripssi domino comiti Petro Crusich, capitaneo sacratissirne maiestatis vestre Olissii, ut ipse velet (Uteris suis) mihi significare ea omnia, que hactenus ipse passus est pro insultationibus et obsidionibus inceptis contra eum et castrum sacratisime maiestatis vestre Olissii per comites Spalati et Tragurii. prout alias ipse conquestus fuit. ut ea omnia significarem sacratissirne maiestati vestre. qui quidem per binas literas suas mihi significauit, qualiter comes Spalati non cessat die noetuque obsidere castrum vestre sacratissirne maiestatis Olisii. nam tenet biremem et bergan-tinos in portu Solone, ad resistendum eidem domino Petro Crusich, ne possit on erari nee exonerari facere, que ad usum et victum Clisii condu-cuntur, prout his diebus proxime elapssis, dum ipse dominus comes velei; mittere sacratissirne maiestati vestre nonnullos equos, capitaneus biremis. qui erat in portu Solone, nullo modo permisit onerare dictos equos. sed

MOJ\UMENTA HIST, XXXVIII . : MONUM. HABSBURGICA II . 1 8

Page 279: Monumenta 2

S74

expresse prohibuit, nee etiarn permisit onerare eertos boues, q'uos vendere pretendebat, ut emeret ex illi's pecuniis fruraentum et vinum pro vietu stipendiatorum vestre saeratissime maiestatis Olisii. immo dictus eapitaneus biremis iusit frangi debere naues, super quibus dicti equi et boues one-'rari debebant, vlt'erius idem dominus comes Crusich desiderans mittere equos predictos ad curiam vestre saeratissime maiestatis misit iterum ad portum saeratissime maiestatis vestre Solone quosdam eius seruitores ad videndum, si tute onerari possent dicta animalia. qui inuenerunt biremem et bergantinos et oculis propriis viderunt in bireme nonnullos Turcas submitentes bolidem et mensurantes profunditatem dicti portus et flumi-nis Solone. deinde exierunt de bireme et signa imposuerunt in certo loco Solone iurisdictionis saeratissime maiestatis vestre. vbi construere decre-uerunt castellum vnum ad repugnandum et resistendum castro Clisii. quod denique nisi Venetorum nutu et fauore dicti Turce facere et insistere queunt. qu§ omnia et singula supradicta prefatus dominus comes rogauit me per literas suas. ut prelibate saeratissime maiestati vestre significarem, cui humiliter supplico ex parte dicti domini comitis Crusich, ut ea innata eius liberalitate et dementia eum et stipendiatos saeratissime maiestatis vestre tueri ab eisdem obsidionibus et ab eo insidias dictorum Turcarum et Yenetorum repellere dignetur. cum ipse non sit ausus dictas insidias et violentias propulsare (stante prohibitione* ei facta per sacratissim'am maie-statem ^"estram). aliter ipse(!) nee stipendiati vestre saeratissime maiestatis similibus violentiis resistere poterint. Et propterea sreratissime ac inuic-tissime rex clementissime. non sine causa significaui saeratissime maiestati vestre de huiusinodi violentiis et machinationibus, - quas comes Tragurii (irato quodam animo) mihi propalauit in camera sue residentie cli-cens: Habeo comisionem ab illustrissimo duce domino Venetorum tenendi biremes et bergantinos in portu Solone, et mittam stxadiotas in incursione singulis diebus usque ad portam Olissii. ne quis possit intrare dictum castrum. Olissii nee exire. Oui (ne audatia sua vinceret studia nostra) non potui me cohibere. quominus hec paucha(!) verba non res}>onderem dicens: Domine comes, contraueniendum non est confederation! innite inter illu-strissimos principes nostros, nam tu scis. quia de iure vnicuique lizitum(!) est propulssare violentiam. eo magis quia inuictissimus rex noster poten-tissimus est et brachium dei cum eo. Et ita prout ipsse comes Tragurii dixit, sic hactenus factum est. et deinceps fiet et tarn per eosdem Turcas quam per comites Spalati et Tragurii. usque dum sacratissima maiestas vestra non prouiderit indemnitati castri saeratissime maiestatis vestre Olissii. et ego iu futurum in perscrutando ea que perscrutanda teneor et obligor saeratissime maiestati vestre non deero. cui me genibus flexis humiliter comendo. Datum Plurninis sancti Viti. die 27. madii. 1536.

Eiusdem saeratissime maiestatis vestre

deditissimus seruitor et vicarius

Hieronimus Seraphinus.

Page 280: Monumenta 2

275

Vani: Sacratissimo a", inuictissimo ßomanorum, Hungarie et Bohemia etc. regi, domino, domino elementissimo. i • .-

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je isprava bila zatvorena. U c. i k. kuć., dvor. i držan, arkivu u Beču: Hungarica.

2 8 1 . • • • • . • - V

1536. 27. maja. U lnnsbr.ucku. ,

Kralj Ferdinand preporučuje Nikoli, Gjuri i Stjepanu Frankopanima Povici Vergerija, novonaimenovanoga biskupa modruskoga. •' '

Gomili Nicolao de Frangepanibus.

Ferdinandu«. Magnifice.- flđelis, dilecte. Gum sanetissimus dominus noster reuerendo, deuoto. syneere nobis dilecto Petro Paulo Vergerio, sanc-titatis sue et sancte seđis apostolice nuntio apud nos et omnes Germanie prineipes, episcopatum Modrusie contulerit. nosque eundem, vt quern ob animi sui feruorem indefessumque laborem et diligentiam, quam in causa üdei adhibere haud vnquam cessat, valde charum habeamus, sibique omnia prospere euenire cupiamus. ad dicti episcopatus possessionem cum effectu ac sine aliquo impedimento pacificeque peruenire velimus, tue ita-que. Melitati harum serie omni serio committimus et mandamus, v-t ipsi omnibus modis ita fauorabilis sis. vt non modo statim antedicti episeopa-tus possessionem quantum in te erit, consequatur. verum etiam .abs te plurimum in hoc adiuuetur ipse vna cum procuratoribus suis, beneque et honorabiliter tractetur, nostrarn in eo benegratam et omnimodam executu-rus voluntatem. Datum Insprugk, 27. maii. 1536.

In simili ad Georgiuin et ed Stephanum de Frangepanibus,

Koncept u e. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

282.

1536. 7. juna. U Senju.

Senj an i mole kralja Ferdinanda, da ih oslobodi od nove daće i riješi, dužnosti, da daju svaki dan šest stražara.

Serenissime atque gloriosissime princeps et domine, domiiie nobis gratiosissime. Post debitam et humilem seruitiorum nostrorum eommenđa-. tionem. Non latet sacram maiestatem vestram, qualiter per nos pauperi-.

*

Page 281: Monumenta 2

270

mos dues mensibus superioribus pro impetrandis quibusdam gratiis, que ad maioram vestre maiestatis vtilitatem et demum nostram quem(!) damnum spectabant, noster cancellarius ad eandem maiestatem vestram desti-natus fuerat, videlicet circa illam nouam datii de sale impositionem per commissarios maiestatis yestre in hac ciuitate factam, que maiorem(!) damnum quam vtilitatem maiestatis vestre camare infert. Similiter circa illis sex custodibus, quos nos pauperi(l) ciues post mortem serenissimi quondam Mathie, regis Hungarie et predecessoris maiestatis vestre, dum erant tempora tranquilla et fertilissima omni nocte dare et exhibere siue promta pecunia conducere egre non tolimus; maiestas autem vestra predictum nuntium nostrum commiserat ad dominum Johannem Catzianer et ei im-posuerat, ut ipse cognita rei certitudine iuxta seriem literarum maiestatis vestre agere, et que ad vtilitatem huius communitatis spectarent procurare et expedire deberet. Qui autem dominus Johannes hucusque nihil de pre-missis egit, neque finalem expeditionem dedit, dicens. quod similia absque domini Erasmi Sayrer, capitanei nostri, consultu nihil agere intendit, et quod ab ipso quoddam testificationis exemplum habere cupit. si ita sumus afflicti, prout maiestati vestre expositum est. Proinde humiliter et genu-rlexe supplicamus maiestati vestre, tanquam domino nostro gratiosissimo, dignetur maiestas vestra ab eodem capitaneo nostro, qui iam tot menses aguntur non reperitur in hac ciuitate, qua de causa ignoramus, cogno-scere rei certitudincm, qualiter nos sumus afflicti et extenuati ob Turcha-rum crebras concurrentias et deuastationes, a quo capitaneo nostro post-quam maiestati vestre veridica relatio de tribulationibus et angustiis no-stris facta extiterit, dignetur maiestas vestra nos ab istis sex custodibus liberare et eidem capitaneo nostro ultra illos stipendiatos, quos tenet, co-mittere, vt sex aut octo personas tenere deberet. que officium et vices dictorum custodum agerent. Similiter dignetur maiestas vestra predictam noui datii de sale impositionem anullare et nos pauperimos ciues in pri-stinis nostris iuribus et liberatatibus restituere, prout et quemadmodum maiestas vestre prius per suas literas gratiose concesserat. idque ob suam innatam bonitatem et regiam clementiam maiestatem vestram speramus esse facturam. Cui sese humiliter et genufiexe commendamus, atque ser-uitia offerimus. Segnie, die VII. iunii 1536.

Eiusdem vestre sacre regie maiestatis fidelissimi seruitores

iudices et tota vniuersitas

ciuitatis Segnie.

Vani: Serenissimo atque gloriosissimo principi et domino, domino Ferdinando, dei gratia Komanorum, Hungarie. Bohemie etc. regi etc.

Original na papiru. Na rptu je pritisnut veliki pečat grada Senja, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu zajedn. finane. ministarstva u Beču: fasc. 15.399.

Page 282: Monumenta 2

277

Zastupnici Senjana kod dvora bili su god. 1536. Johannes Kleeh-kovich i Franciscus Mudrouchich, nuntii stipendiariorum Segnie et Ottochacii,

283.

1536. 9. juna. U Spljetu.

Rektor spljetshi tuži se na nasilja Petra Kružića.

In letere del rettor di Spalato de 9. giugno, 1536.

Per le ultime mie del 7. dell' instante significai a vestra serenita 1' assassinamento, depredation et mina fatta per li homini del conte Pie-tro Orusieh in Narenta, et essendo heri sera arriuata in questa cita una barca di mereadanti Spalatini et Eagusei, che erano stati in detto loco sacheggiati, depredati, bastonati, feriti et maltrattati dali detti malfat-tori, ho uoluto intendere come era passato il fatto, mi hanno referito. come sabbato proximo passato ad hore quatro di notte essendo senza sospetto aleuno su la scala di Narenta furono assaltati da detti malfattori, li quali al primo impeto posero mano a tagliar con manare le porte della gabella et boteghe, che erano in đitta scala, et amazzauano, feriuano et bastona-uauo li mereadanti et altri della uilla, cosi Ohristiani come Turchi, che andorono fuori di časa, per soccorrer, tal che tra Ohristiani et Turchi ne amazzorono da 14, tra li quali fu vno mercadante Raguseo, al qual fu tolto da due mille et saceheggiorno tutta la notte la gabella, et le boteghe indiferenter, cosi de' Turchi come de' Ohristiani taeendo captiui quanto poteuano crudelissimamente, et soprauenendo el giorno posero foeo nel loco, et caricorono le robbe del sacco con li pregioni sopra un grippo et barehe, et son certo, che fino chel detto Orusieh sara in Olissa perseue-rara nelle sue pessime opere, perehe di giorno in giorno concorreno malfattori da lui, con li quali non solum ruina quello de' Turchi, ma impe-disse le carauane che vengona a Spalato talmente. che questa cita sta come se fusse assediata dalla parte di terra ferma, per essere il passo sopra Olissa, doue li poueri viandanti uengono assassinati, morti et fatti prigioni.

Savremeni izvadak u c. i kr. Imćn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Htmgarica.

Page 283: Monumenta 2

278

:284.

1536. 11. juna. U Špljetu.

Rektor spljetski javlja navalu Klišana i Uskoka na Spljet.

In letere del detto di XImp-

Questa note liauendo mandato uno bregantino con uno capo de' fanti et sna ccmpagnia in Vrani/a. et li Strathioti per terra in Salona, perche hauea noticia che li erano Clissani et Vschochi essendo ditti bregantino et Strathioti uisti dalla guardia che. Vschochi teniuano per il campo dalla banda di la. et sopra il grippo et barche, con le quale ha-ueano depreclato in Narenta con foco et tiri d' artigliarie fe fatto segno, al qual segno fu risposto da Clis.sa et incontinente calorono dalla montagna pin di 200 persone ben armate. che passorono de qui dal flume, et seguitarono li no?tri Strathioti. dandoli Ja fuga piu di dui migiia sul campo cli questa cita. et non contenti di questo, hoggi a hore 18 li delti Uschochi al numero di 150 et piu hanno corso il campo, et uenuti alia porta di questa cita. tal che se non fusse stato per la guardia della porta, sarebbeno entrati dentro, ma all' impeto loro fu reparato. con H soldati et altre prouisione, che sono state fatte ben che sono stati morti cinque homini. et feriti XV et appresso depredate et saccheggiate XII case del borgo. et nel ritoi-nare hanno menato uia bon numero di animali. dell i quali non ho pos-suto fin hora intender il numero. Gionti in Salona, hanno saccheggiato li molini et tolti li animali di quelli de Uraniza. con bastonarii, et ferirli. In fine il detto eonte non pensa ad altro, che ad offender li subcliti. et loci di vestra sublimita et tenir modo di incitar Turchi alii damni di questa cita, et altre vicine, et di piu uolendo lui dimostrar a Turchi, che delli damni che hanno con legni arm at i, noi siamo participi, contra li ordini per me fatti, hanno fatto sorger il grippo et barche all' incontro del reuelino di Salona, et io per leuar ogni suspicione et far chiaro. che questo e contra la volunta cli vestra serenita ho fatto abruciar il detto grippo. Scriuendo le presenti ho riceuuto letere dal magnifico conte della Brazza per le quali mi serine, come al capo dell' isola heri gionse uno grippo con 25 in 30 Vschochi, li quali haueano robbato certi animali et feriti quatro ouer cinque homini.

Izvadak pisma u c. i kr. kum., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hmigarica.

Page 284: Monumenta 2

2?9

285.

1536. 30. juna. U Innsbruckn.

Kralj Ferdinand šalje svog pouzdanika k Petra Kružiću.

Orusyth.

Ferdinandu«. Egregie. fiđelis. dileete. Oommisimus presentium ex-liibitori nonnulla tibi nostro nomine exponenda, que cum de espressa mente et voluntate nostra sint, tibi itaque harum serie strictissime com-mittimus et mandamus, vfc eidem in iis. que tibi nostro nomine sic re ferret plenam et indubiam ađhibere iiclem teque super eisclem ita gerere et exhibere debeas. prout tue in nos fidelitatis et obseruantie debite ratio expostulat et requirit. Nostram in eo seriosam et omnimodam exeeuturus voluntatem. Datum Insprugg, vltima iunii. 1536.

Koncept u c. i kr. kućn.. dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

280.

1536. 5. jula. U Kiselu.

Nikola Jur'iHć javlja donjo-austrijskim savjetnicima vijesti o Turcima i o dogadjajinia u Ugarskoj i Hrvatskoj.

AVolgeborn, edl. gestrenng. lieb herrnn. Euch sein mein gehorsam diennst zuuor. Eur schreiben. des dato stet am dritten tag July, jm XXXVIten jar hab jch vernomen, wil demselbigen als ein gehorsamer nachkhumen, den jeli vnd ain yeder. die an der graniez siczen. sein solhs schulclig vnnd wo etwas nur muglich wurdt, zu erjnnernn, wil ieh bey tag vncl nacht, euch als meinen lieben herren wissen lassen, vnnd beger deshalben von eueh als von meinen lieben herren dergleichen von der ßo-mischen Khunigliehen Maiestet. rneinem allergnedigisten herren khain zerung oder besoldung, der weil die saeh vnnsern heilligen glauben vnd den gmain nucz betriftt etc. Von den khundsehafft so eueh khumen ist, das die Turkheii jn Wossen vnd zu Khrichisch Weissenburg . jn einer besamblung sein, es ist niehts neusz, naehdem jr braueh ist zu diser zeit jars, wens traidt zeitig sein will, so besamblen sy sich auf der graniczen wider jr naehparen, aber nit jn ferre lanndt etc.

Mir zweiflt auch nit, der weil sy horen von dem Fridt so zwischen Eomischen Kuniglieher Maiestet, meinem allergnedigisten heren besehe-chen soil, vnd deno Januseh Weyda, deshalben besehen sy also zu jreri sachen, vnd besetzen die heyser, so sy jnen haben jn Ynngern: sy reys-

Page 285: Monumenta 2

280

sen sich audi yecz erlich vmb die granicz mit den Vngern, haben yecz-under nenlich ainem edlman mit namen Saj Ferenez ein castell einge-nomen. etc.

Ir habt auch vernomen, wie der Peceorj Lawsch1 ainem Hungeri fichen heren Watter sein slosz Iwanitsch genannt belegert, aber bisher nit vil auszgericht, sonnder schaden genomen, sy sein bed Eomiseher Ku-niglicher Maiestet parthej, aber der Lausch hat hilf von Janusch Weyda parthej, nemblich von der Wanphi(!) Januschin2, also hadern sy vnnđer einander; hiemit beuilch jch mich euch als meinen lieben herren. Datum Gunsz, am funfften tag Juli, anno etc. im XXXVIten-

Ewer wolgeboren

Nicks Juritschucz, Freyherr etc.

An die Niderostereichisch regierung vnd earner rat lauttundt.

Vani bilješka: Abschrifft von herr Niclasz Juritschiczn schreiben.

Savremeni prijepis u c. i kr. kućn.; dvor. i drzav. arkivu u Beča : Hungarica.

287.

1536. 6. jula. U Mihovu.

Ivan Püchler kapetan javlja Ivanu Katzianeru, da su Turci provalili. u Hrvatsku.

Wolgeborner, lieber, herr lanndszhaubtman. Euch sein mein freundt-lich guet willig dienst beuor berait. In tliser stundt haben die bestelten gehaimen khundschaffter,ain aus jnen zw mir gesendt, zaigfc mir an, wie das grosz Turkhisch hör zw rosz vnd fuesz mit jrem geschutz vnd aller notturfft von KhJeobno vernikht vnd ist hinab jn das Windisch lanndt ge-gen der Saw geczogen, haben aber jre granitzen gegen disen lanndt vasst vvoll beseezt, vnd jr volkh derselben ennden anliaim beleiben lassen, nemblich die von Zetnia, Gruchowa, Srem. Vnatz(?), kurez alles volkh derselben flekhen so zu be waning der granitzen beliben; so schreibt milder Jurj Khobasics bey obbemellten gehaimen khunndschaflter gleich-massiges seines antzaigen khundskhafft, wiewoll jch. meiner diener zwen zw rosz, ainen zw herrn Petern Keglowitsch geen Wihitsch, clen andern

1 Pekri Ludovik. 2 Supruga Banfi Ivana.

Page 286: Monumenta 2

281

z\v ainer ersammen lanndscliafft bestellten Marthalosen gen Modrusch ge-schicht, mich bey denselben noch meres grundts des hörs furnemen vnd anzug zu erjnndern. bemellter meiner diner jch heint oder morgen ge-wiszlieh gewartund bin, was mir alsdan von Keglowitsch vnd Martholosen bey meinen dienern zuekumbt, will jch eueh an verzug, das jr des ain rechts wissen habt, zueschickhen, daneben was euch altzait von mir lieb vnd dienst ist. Datum Meichau. am VI. Julj, anno etc. 86.

Hanns Puchler.

Vani: An herrn Hannsen Khatzianer, Freyhern etc.. lanndszhaubt-man in Orain.

Original na papiru. U c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arhivu u Bebu: Hungarica.

288.

1536. 7. jula. Ü Mihovil.

Kapetan Ivan Püchler javlja Ivanu Katzianeru vijesti, sto ih o provali Turaka primio od Petra Keglevića.

Wolgebornner, lieber her lanndshaubtman. Eueh sein alzeit mein fronndtlich guetwillig diennst zuuoran berait. Als ieh euch gestern, wie mir die khundtsehafften zuekhomen sein von wegen des Turkhischen hörs. wie dasselb in daz Windisch landt zu ross vnnd fuess mit geschutz vnnd aller notturfft geschriben, gezogen ist, hab noch in sonnder ainen dien-ner zu rosz geen Wichitsch zu herrn Pettern Khöglobitsch mich bey jme noch verrer erkhundigen lassen. wo jme wissennd sey, wo oder an was ort daz Turkhisch hör hingelenndt, oder ob sy sich fur ain basetzung. wie die genant, gesehlagen oder slachen wellen. so ist mir in diser stundt gedachter mein dienner vonn Pettern Khöglobitsch sambt ainem schrei-ben von jme ausganngen an mich lauttund zuekhumen, zaigt mir an, wie daz Turkhisch hör vonn Khleckno a.uf Khupriss vnd auf Laymirsch sich heraus erhebt gehabt, jst Kheglobitsch der grossten besorgligkhaiten ge-west. sy haben mit dem geschutz vnd fueszvolkh fur Wichisch ziechen vnnd in belegern wellen, hab daneben auch fursorg getragen. sy wurden rait den reutern in dises lannd herausraisen, hat sich Kheglobitsch (!) dar-auf aufsmaist vmb volkh beworben. Wichitsch gespeist, vnnd gesterkht. wo vonn nötten thuen wurde, daz Wichitsch belegert solle werden, dasselb mit rettung vnnd hilf des almechtigen zuerhallten, sich hat aber daz Turkhisch hör zu Laymirsch nit lanng gesambt, sonnder hat sich von stundan mit allem volkh, geschutz vnnd notturfft hinab gegen Windisch lanndt, gegen der Saw erhebt, aber wie jch euch gestern geschri-

Page 287: Monumenta 2

282

ben, Zetnia, Grachowa, Srenj, 7natz haben sy y,ubewaning der granitzn besterkht, vnnd claz volkh derselben flökhen anhaim gelassen, derhalben hat mir Kheglobitsch des hörs halben dem •diser zeit nichts weiters wis-sen gewest, bey meinem dienner dises geschriben vnnd anzaigen lassen, mit neben erpiettung. wann vnnd wie paid er erindert werde. wohin daz hör gezogen, vnnd fur was flökhen sy sieh angennomen, oder wo die Turkhen noch schalkhstukh vor jnnen zehaben vermaintt, so bald er des bericht wierdet, will er mich des vnd anders souil jme wissen wierdt von stundan wissen lassen, so hab jch widerumb die haimblich khundt-schaff'ten hinein abgefertigt, jnen aufgelegt, daz sy auf guete gewisse khundschafft jecler zeit j r pesstes aufsechen haben. was sy nachmals erjnnern oder wissennd wiert, sollen sie mich on uerzug berichten. was mir nun verrer vonn den vnnd anndern zuekhumbt, will jch von-stundan zueschikhen. Damit was euch von mir albeg fruntlichen lieb vnnd diennst 1st. Datum Meicheu, am 711. tajr Julii, anno etc im X X X 7 I s t ^

Hanns Puchler.

An herrn Hannsen Oatzianer, lanndshaubtman in Crain.

Savremeni prijepis u c. i kr. Itiu-n.. dvor. i držav. arhivu >(• Beču: Uungarica.

289.

1536. 7. jula U Ljubljani.

lean Katzlaner piše (hana Piihlera,?) pogledom, na provalu. Turaka u Hrvatsku.

Wolgeborenn, edll. gestrenng, vest, jn sounder lieben Ireundt. vber ali vor. Zuegesanndt khundtschatrten ist mir gestern. als jch vonn Trag-bem anhaim kham, ain khundtsbhatit des Turkhen hörs besamblung halbm zuekhomen, die jch auch angestern euch zuegesanndt. heut khumbt mir aberraall khuncltschaft't, daz sich daz hör, dan laut voriger khundt-schafft XXm' starkh ist. nun mals aufs Windisch lannd erhebt, wie in ob eingeschlossner copy1 vernemen werdet, vnnd die weill dan die khundt-schafft gewislichen war, vnnd sich gentzlichen darauf zuuerlassen ist. hab jch euch solchs in eyll euch haben darnach zurichten anzaigen wellen, vnnd hab gleichwol bedacht. daz euch solche khundtschafft bewarlich sein wierdet vnnd ain apruch der vergleichung zu Traaburg machen möcht, des jch euch doch zu guet nit rate, mit freundtlichen bitt, daz jr euch darjnn nichts verhindern lassen wellet, den jr Averdet ein grundt befinden, es gee

1 Sravni prijašnju ispravu.

Page 288: Monumenta 2

38 3

die not an. wo diweill dise lannd antreffennd, daz soldi furgenomen volkh so in ordnung gehallten soil werden. euch zu grossem nucz vfcnd frumen erspriessen wierdet, vnnd namblichen, wo euch die not. da got vor sey, an-truf. zollt jr euch gantz verseehen, daz jch mit solchem zugenomen volkh vnnd mit ainem merern zuesatz nach vermugen ditz lannds zue zeziehen vnnd in nötten nie zuuerlassen. ich will euch äuch nit verhallten. daz mir jetzo ain beuelch von der kunigclichen Maiestet zuekhomen ist. daz jch mich der obrissten velthaubtmannschafft annemen sollt, des jch aber aus beweg-lichen vrsachen abgeschlagen, aber gleich wollen will jch nicht minder mit zuezug vnnd in ander weeg meiner personn halben angesechen dj not, daz pesst helffen. raten wnnd thuen, des sollt jr euch genntzlichen verseehen.

Weill jch auf dasselb hör, wie jr achten rnogt, weitter nit khundt-schaff't halten mag, so ist gross vonn nötten, daz jr aufs Windisch lannd gewisse vnnd guete khundtschafft haltet. clamit jr des feindts einfall er-jnnern vnnd euch daruor behuetten mugt. was euch auch weitters zue-khumbt. was auch eur furnemen ist, daz alles wellet mich berichten, des-gieichen was mir vonn diser granitz fur khundtschafften zuekhomen werden, will jch euch bej tag vund nacht zueschreiben, damit waz euch fronnd-lich lieb vnnd diennst ist. Datum Laibach. am VII. ta«; Julii, anno etc. im XXXYI}sten-

Hanns Oatzianner, Freyherr etc., lanndshaubtman in Grain.

Savremeni prijepis u c. i kr. kuću., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

290.

1536. 23. jula. U Senju.

Ivan Becan, podkapetan senjski preporuča dvojicu plemića kaptolu senjskomu kao svjedoke iskaza kanonika senjskih pogledom na razmiricu

Petra Kružića sa Spljećanima.

Johannes Eizan, vicecapitaneus Segnie, reuerendo capitulo ecclesie Segniensis salutem in domino. Quoniam comparuerunt coram me nobiles viri, domini Antonius de Thadiolis et Georgius Bathalouich nomine et in persona magnifici domini Petri Oruzich, comitis Olyssii, cum instantia me requirentes ta nquam locumtenentem in hac ciuitate sacre Eomanorum etc. regie maiestatis, comuni(!) nostri domini gratiosissimi, ut ipsis assi-gnare deberem auctoritate officii, quo fungor, vnum uel plures homines regios, qui adesse deberent cuiusdam(!) examinationi, quam idem domi-nus Petrus ab aliquibus canonicis vestris requirit, qui nuperime ellapsis diebus, ut dieitur, fuerant in partibus Dalmatie, ciuitate Spalatensi. quid

Page 289: Monumenta 2

284

audierunt in dicta ciuitate uel alibi, cui atribuitur occasio rise siue diffe-rentie orte inter dictum dominum Petrum et ciuitatem predictam Spala-tensem, qua de re audita predictorum instantium petitione iuri esse con-sona in medium vestrum(!) mittere decreui in regios homines nobiles Tho-masium Bogdanich et Franciscum Mudrofcich, quibus presentibus hortor vestras dominationes, velitis eosdem testes per predictos requirentes pro-ducendos, seruato ordine in similibus seruari solito, examinari facere, et super premissis literas testimoniales sub vestro solito sigillo conficere, eas-que predictis requirentibus assignare. Nee alia. Dominationes vestras feli-citer valere opto. Datum in arce Segniensi. solite ressidentie, sub die XXIII. iulii, 1536.

Johannes qui supra.

Na rptu: Reuerendo capitulo ecclesie Segniensis, amicis honorandis.

Original na papiru. Na rptu vidi se u papiru utisnut pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

291.

1536. 26. jula. U Senju.

Kaptol senjski svjedoči, da su Gjuro Batalović i otac rjegov Nikola vjerni službenici kralja.

Nos capitulum ecclesie Segniensis. Oumque liceat semper de ueri-t-ate testimonium perhibere, iceirco vniuf-rsis et singulis, ad quorum pre-sentiam presentes nostre peruenerint et quibus expedit, lidem indubiani faeimus et presentium tenore attestamur, qua-liter nobilis et cireumspeetus dominus Georgius Bathalouich, natus domini Nicolai Scardonensis post captam a Turcis dic-tam ciuitatem Scarđonensem et suam a propriis pa-ternis sedibus expulsionem, semper cum omni Melitatis constantia man-sit in terris et locis sacre Romane etc. regie maiestatis. domini nostri gratiosissimi, sueque maiestati sua et nulli ajteri obtulendo seruitia usque ad presentem diem unacum predicto domino Nicolao patre suo. In quorum fidem et testimonium has nostras fieri iussimus sub impressione soliti sigilli nostri. Datum Segnie, die XXVI. iulii. 1536.

Savremeni prijepis ili koncept u arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu..

Page 290: Monumenta 2

2(S5

292.

1536. 26. jula. U Senju.

Kaptol senjski preslušava dva kanonika senjska pogledom na razmiricu Petra Kružića sa Spljećanima.

Nos capi tulum ecclesie Segniensis vniuersis et singulis, ad quorum presentiam presentes nostre peruenerint et quibus expedit, iidem indubiam facimus ac presentim tenore attestamus(I), qualiter comparuerunt coram nobis existentibus in eeclesia nostra cathedrali sancte Marie, nobiles ac cir-cumspecti viri, domini Antonius de Thadiolis ac Georgius Batalouicb, nuntii ac commissarii magnifici domini Petri Crusich, comittis(!) Clyssi, ipsorum in manibus gerentes literas spectabilis domini Johannis Eizan, vicecapetanei Segnie dignissimi, suo solito sigillo roboratas, quas nos cum ea, qua decuit reuerentia suscepimus. Quarum tenor talis sequitur: (Slijedi pismo Ivana Rečana upravljeno na kaptol senjski, izdano u Senju 23. jula 1536. Vidi br. 290.)1 Post quarum quidem literarum presentacionem et demum lecturam coram nobis et predictis dominis Tomasio Bogdanich et Francisco Mudrofcich, regiis homines et testesf!) fuerunt producti et presentati per supradictos comissos et nuncios comittis Petri Crusich, reuerendi domini Michael Miletich. archypresbiter et Jonnas Cathedrarieh 2, vicarius ecclesie nostre Segniensis, quos nos seruato ordine in similibus seruari solito. per nostrum cancellarium examinari fecimus; qui super eorum consiencias(!) dixerunt se tantum scire uidisse, videlicet: ilia eadem, qua aplicuimus die sub ciuitate Spalatensi et deuenimus in edibus proprie abitacionis(I). reuerendi domini Pauli vicariO) Spalatensis. nobilis domi-nus Gergius(!) Batalouich ab ipso domino vicario ueritatem inuestigare procurabat. si scit cui atribuitur occasio rixe orte inter comittem Petrum Crusich et comittem Spalatensem, qui dominus vicarius sic coram nobis dixit, quod cum comes Petrus suos seruitores misisset acl depredandum Nerentam iurisdicione(I) Turcharum imperatoris, et ipsi uictoria non parna essent potiti et in reuersione ex opposito ciuitati Spalatensi, qui pri-mum magna et allta(!) uoce ceperunt clamare et concinere, ut mos est, quod victor semper in pugna eanit, et recto tramitte(!) se contulerunt ad portuni Salone, iurisdicione sacre Romane et regie maiestatis, nemini ex Cristianis ullam inferrentes iniuriam. comes autem Spalatensis, nescitur qua ractone comotus, egre ferens potius quam aliter predictorum Clyssen-sium uictoriam, misit suos homines ad portum Salone, et igne cremari iussit grippum comittis Petri, in quo ad depredacionem predictam se con-tulerant Clyssenses; qui autem Olyssenses ob iniuriam predictam mox irru-erunt cum armis in suburbio Spalatensi depredandum et preliandum(!) cum Spalatensibus usque ad portas ciuitatis, et sic dicitur(?). quod ab

1 Izci lista priopćen je i napis uz opasku: Hetergo(!) autem predicta-vura literarum erat.

2 Pisano: Cathedra Rich.

Page 291: Monumenta 2

286

utraque parte duo desiderati sunt, et tantum dixerunt predict! testes au-diuisse ab ipso domino vicario Spalatense. Cuius verba confirmauit et dixit dominus Jeronimus Zunich et multi alii probi uiri Spalatenses, in quorum fidem et testimonium has transfer^?) iussimus pro maiori uirita-tis certituđine sub nostri soliti sigili(!) inpresione. Datum Segnie. in eeclesia nostra catedrali sancte Marie, sub die XXVI. iulii. 1586.

Na slijedećem listu je opaska: capias uftsanrirTi *P30niTi Psuii&rTi

Suvremeni prijepis. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu*

298.

1536. 31. jula. U Bocu.

Donjo-austrijsko vijeće piše Pavlu Bakicu, da, doista znade, da se Turci spremaju preko Save udariti u Hrvatsku, ali ne zna sve potankosti. Moli

daljnje i točnije vijesti.

Magnifi.ee et graciose domine, domine et amice obseruande. Sicuti nuper dominationi vestre resporidendo ad literas suas signiuicaueramus(!). nos quidem de invasione Tureharum in regnum Selauonie, eertiores factos esse, sed de damnis illatis et eorum vlteriore intentione siue proposito tune temporis ađhue nihil sigillatim aut speeialiter intelJigere potuisse. ita et eodem modo adhuc circa illos Turchas apud no.s omnia in incerto et suspenso sunt, preter hoc vnum. quod scribitur. eos fortalitium et tra-iectum fecisse supra fiuuium Sawum, qui tamen traiectus vna cum foi'-talitio posteaquam Turche retroeesserant per dominos Schlauonie iterum destruetus et deieetus existat; nunctiatur etiam propterea Turehos velle cum magna ui pro reparatione huiusmodi traiectus et fortalitii redire et earn ob rem dominos regni Selauonie ad resist,endum in eongregatione esse, sed et hec apud nos quoque non satis eerta sunt. Preterea intelligi-mus-aliquali fidedigniore relatione circa XXX et vltra Nazadistarum naues Buclam penienisse. qui (vt fertur) famam attulerurit, magnuin numerum Turcharum equitum prope Nandoralbam in eongregatione esse. Et licet non facile huic fame fidem adhibeamus. attento si hec ita essent. quod fieri non potuisset, quin dominatio vestra earum rerum procul dubio pa-riter certior facta fuisset, et nos ea hactenus nescire non sinisset; vtcun-que tamen non potuimus facere, quin dominationi vestre tanquam in huiusmodi rebus sane pre ceteris exercitatam atque diligentem. hactenus cognouimus super hec quoque scriberemus. Eandem dominationem vestram (sicuti superioribus nostris uteris quoque fecimus) adhuc plurimum ro-gantes, si dominatio vestra de his rebus omnibus (sicuti superius narrate sunt) hactenus quicquam certius quam nobis relatum fuit. habet aut ad-

Page 292: Monumenta 2

28?

hue habebit, velit nos cle huiusmodi rebus et vnaquoque in solidum sin-g'ulariter et prolixe certiores faeere in hae, vt quid deliberandum sit, eo melius scire posimus. factura est dominatio vestra in eo non tantum nobis, verum etiam regie maiestati rem gratissimam, offerentes nos vicissim ad omnia amicabilia vota. cupientesque dominationem vestram bene valere. Ex Vienna, vltima die iuli(!). MDXXXVI.

Na strani: An Wakith Paull.

Koncept u c. i kr. hum., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica

294.

1536. 1. augusta. U Innsbriicku.

Kralj Ferdinand piše Aleksiju Tiirzu, da je poduzeo sve mjere u svrhu obrane Hrvatske od Turaka.

Turzoni.

Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifice. fidelis. dilecte. Recepimus Iiteras tuas in Galgocz XIX. iulii iam elapsi ad nos datas, ad quas pau-cis respondebimus. Primum đe periculis regno nostro Selauonie immi-nentibus nos sane quanti in nobis est non pretermittemus de eo in omnes rationes tuendo conseruandoque solliciti esse, sicuti superioribus diebus plerisque multis fidelibus nostris et presentim reuerendo deuoto Symoni, episcopo Zagrabiensi et nobili Johanni Gatzianer, clueatus nostri Oarniole prouinciali. simul et supremo exereitus nostri capitaneo, nobis dilectis seripsimus, talemque ordinem ferendarum suppetiarum dedimus, qualem necessitatem ipsam requirere viclemus. Preterea etiam ad bassam Bosnen-sem et nostrum1 apud Turcharum cesarem huius rei conquerendi causa grauissimas literas subito transmisimus, neque hodie quidquam neglecturi sumus eorum. que ad amoliendos ac depellendos Turcharum tarn nepha-rios conatus accommoda et necessaria fore sentiemus. Nam quod ad Lu-douicum Pewkrj eiusque farine homines seditiosos attinet, iam quid in hoc factu opus esse arbitremur, ex instruetione et manclatis nostris, que magnifico. fideli. nobis dilecto Ladislao Poppl de Lubco\viez, eonsiliario nostro, iuste e mandato dedimus perferenda et exequenda. haud obscure percipi poterit, ad que nos etiam nunc referimus, tibi nihilominus com-mittentes, vt que hue quadrare et adhiberi remedia debere censueris, per te ipsum quoque cures ac nobis pro fidelitate in nos tua aperias; cete-rum reuerendi episcopi Transiluaniensis, deuoti, fidelis, nobis dilecti ad-uentum expectabimus, et que allaturus est, clementer audiemus: tu vero interim, que ex re nostra sunt, et officio tuo ineumbunt, istie pro solita

1 Najme: legatum.

Page 293: Monumenta 2

288

tua fide ac diligentia curare non cesses, nosque de singulis rebus et occur-rentiis continue et afiatim admonere sudeas, nostram in eo expressam et omnimodam executurus voluntatem. Datum Insprugk. prima augusti, 1536.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivn u Beču: Hungariea.

•295.

1536. 3. augusta. U Varadinu.

Ivan naslovni nadbiskup Lundski piše donjo-austrijskhn savjetnicima o provali Turaka.

Wolgeborn, edl, gestrenng, hochgelert. gonnstig. sonnder lieb herrn nmd frund. Mein frundtlichen greusz vnnd alles was in meinem vermu-gen ist zuuoran berait. Nach dem ich seidt meins jungsten schreiben an euch gethan. von wegen đer Turckhen allenthalben vleissig erkhundigung gehabt, đamit so was totlichs von inen Bomischen Kwnigclicher Msiestet lannde vnnd leuten zwwider fuergenomen, euch solchs fuerderlichen ver-stendigt wurde, so hab ich nun gruntlichen erinnert, als solten die Turckhen in Bossn in trefenlicher versamlung sein, der vrsach das herr Marx Peter dem bischoff in Bossn ein schlosz abgeđrungen, vnd darein Franntz Kapolnay in geselschafft genomen, demnach sich in rustung ge-steelt solches schlosz wider einzunemen, aber zu besorgen wurden wei-ter greifen.

Vnnd dieweill der bischoff von Agram sich vngeburlich gehalten. vnnd inen den Turckhen zu meermals schaden gethan. sein sy des vor-habens bei der Saw ein schlosz. so vormals auf disz Weida begern ni-dergeprochen, wider aufzupawen, damit sy vngehindert daselbst in Eomi-scher Kkwnigclicher Maiestet lannde passieren vnnd straifen mugen, das dann gedachter Khwnigclicher Maiestet armen vnnterthanen zu grossem verderben vnnd nachtaill raichen wirdet, jst auch genntzlich zu glauben. daz es so weit nit khumen wo die obangetzaigt zwo ursachen nicht ge-wesst, vnnd die Turckhen bewegt heten, des hab ich als Eomischer Khwnigchlicher Maiestet vnntertheniger diener euch nicht verhalten wellen; es ist mir schwerlich allhie in diesen sachen erkhundigung zu haben, dan ich mit disen leiten wenig zuthain vnnd zum taill geschichen wirt, bin auch zu verr von den selben flechen, derhalben mir khain gewisse potschafft biszheer von iemandts beihendigt worden; was mir aber zu orn khumbt, will ich allczeit vnnd vnuerzuglichen euch zu erkhennen geben, mich hiemit euch frundtlichen beuelchundt. Datum Warclein, den driten tag Augusti, anno im XVC- XXXVllsten-

Eur gutter freundt vnd williger altzeit Ioannes Lundensis1

Zadnji redak i potpis je vlastoručno pismo pisca pisma.

Page 294: Monumenta 2

289

Vani: Den wollgebornen, edienn, gestrenngen vnd hochgelerten herrn, herrn eantzler, regennten vnnd chamer räten der Niderostereiehi-schen lannde, meinen gonnstigen, sonnder lieben herrn vnnd frundten.

Original na papiru. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica.

296.

1536. 26. jula. Kod Kutjeva.

Petar Erdödy javlja Optujčanima, da Turci provaljuju u Hrvatsku.

Edlen vnnd fursiehtigen mäner, herrn vnnd ersam frund, vnnser diennst zuuor. Eur anzaigen haben wir vernomen, jr wisst woll, daz wir euch allweg gute nachperschafit gelaist haben, dergeleichen wir auch zwbeschehen begern, aber daz geschray, daz ytzo verhannđen, das ver-kunden wir euch durch eurn gesanndten, vnnter anndern wisset dannost, daz ytzo die grausamen Turken die Saw enhalb vnnd herdishalb gäntz-lich jnnenhaben, vnnd wen sy wellen, rnogen sy die lennder vberziechen vnnd verderben, darmit waz euch lieb jst. Geben im leger bey Gotho jn Poschega, an sand Anna tag, des 1536. jar.

Peter von Ebraw, obrister kunielicher stalmaister vnnd span zw Zaladia.

An die von Petau.

Prilog pismu suca i vijeća optujskoga od 4. augusta 1536. U c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica.

297.

1536. 4. augusta. U Optuju.

Sudac i vijeće grada Optuja pišu Mihalju Meixneru. vicedomu štajerskomu, da su doznali od uhoda i od Petra Erdöda, da Turci prelaze

Savu kod Broda, ali da se hrvatska vojska još nije s njima sukobila.

Edler vnnd vesster, genediger herr vicztumb. Vnnser vngespart diennst sein ewer genaden allzeit beuor. Genediger herr vicztumb, wir habn zway ewer genaden schreibn von aufrichtung wegn ainer kuntsehafft

MONUMEKTA HIST. XXXVIII. MONUM. HABSBURGICA II. 61

Page 295: Monumenta 2

390

wider die Turkn emphangn vnd vernomen, vnd gleich an heut dato ist vnnser kundschafiter ausz dem leger, das jm Windischland wider die Turken in gegnwer gewesen, vmb aindlef vren mittags komen, vnd von herrn Petrn von Ebrau1, so im leger ist, ain schreibn laut jnligender eopj braehtj darzu vnnter andrn anzaigt, das die Turken suben slösser befes-stigungen oder fleckn, enhalb vnd heerdiszhalb der San aingenomen, beseczt vnd gespeist, vnnd wider abzogn sein, aber der Windischn herren volk ist noch im leger bey einander, vnd gwartn hilf von Orain vnd Steier, vnd nach dem die sag gewesn, das dieselben herren zwischn einander vnains worden, so habn sy sich doch entlich hinwiderumb vergleicht, tätn gern was sy solten, aber man sorgt, dieweil die Turkn ain pruckn vber die Sau bey Wrod aufgericht, dieselben Turken werden sich noeh vill sterker, als sy pisheer gewesen, in gegnwer schh-ken, vnd jst an dem, wo man kain hilf oder fiirsehung tuet, vnd das der Turkh nur ain slosz an der Sau, Dobitza genennt, oberhalb der andrn. so er yi-zo erobert, erlanget, mag er auf wasser vnd land vngejrrt pisz in das Traufeld, vnd furter seiner gelegenhait ziehn, soliches bekrefftigen auch die kaufleut. so von denselben gegenden vnd ortn yczo zu vnnsern jarmarkt komen, wolten . wir ewer genaclen, deren wir vns treulich beuelchen, auf jr pegern zu kuntsrhafit vnd ant wort nit verhalten. Geben in eill zu Pe-tau, amb freitag sand Oswalds abents. vmb zwo vren nach mittag, des XXXVI. jar.

Ewer genaclen gutwilligen

N. richter vnd ratte der stat zu Petaw.

Vani: Dem edln vnnd vessten herrn Micheln Meixner, Eomiseher Kunigclicher Maiestet etc. ratte vnd vitzthumben in Steyr etc., vnnserm genecligen herrn. Cito, cito, citissime.

Original na papiru. Na rptu je pečat. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču; Hungarica.

298.

1536. 5. augusta. U G-algoczu. Aleksije Thurzo piše. donjo-austrijskom vijeću, da su Turci već prodrli u Slavoniju, a hrvatska vojska da je kod Orahovice. Razlaže nastalu

pogibelj. Eeuerendissime, magnifici ac generosi. domini et amici colendissimi.

Salutem et mei commendacionem. Accepi hodie dominacionum vestrarum literas, quibus cognoscere, si quid michi de conatu Turcarum constaret, cupiunt, quando fama quedam de hostium illorum motu ad ipsas perue-nisset; proinde cum pericula ista sint communia omnibus prouindis maie-

1 Petar Erdödy. Sravni pismo od 26. jula 1536.

Page 296: Monumenta 2

Ž91

'Statis rede, domini nostri elementissimi, libenter quantum ea mihi nota sunt, reuerendissime, ma°:nificis ac generosis dominationibus vestris in ha;; re morem geram. quamvis credebam dominationes vestras longe an-tea esse de iis informatas. Vt autem dominationes vestre inicium ceivius teneant. bassa Bozniensis iam pene ab vno mense erat in apparatu, vt dirutum quendam et ob euitanda pericula vi.-inarum prouinriarum dis-iectum locum sew castrum restauraret, est locus ad ripam Saui rluminis ita onportunus. vt breui compendio non Sclauonie solum, sed et Styrie et vieinis prouin-iis magna detrimenta inde inferri posse dicantur. Senserant liunc hostium conatum domini de S;-lauonia et Croacia, sed antequam in comune consulerent, bassa castrum illud (preparatis iam antea omnibus •ad hunc vsum ne;-essariis) construxit et reformauit. Mouit nostrates im-minens periculum, si arx ea maneret diucius. collatis viribus itaque contra Tur-as mouerant. sed a traieetu rluminis bombardis hostium sunt prohibiti, sed iam ante Boznensis bassa cognita nostrorura congregaeione voeauerat in subsidium prefectum Belgradensem Mehmetbegum, qui ma-iores quas potuit copias in subsidium suis misit, nostri cum tantam hostium vim preter expeetationem viderent, nee se aperto Marte I His pares cernerent. receperunt se aliq<uantulum in loca tuciora, quoad vol subsidia aliqua. vel oecasio melior rebus gerendis accederet, suntque prope ßahocza arcem domini Ladislai More.

Mehmotbeg. qui antea circiter 40 naues (iiazadas vocant) et aliquot centenos equites Budam miserat. hos eciam reuocauit; dum autem iste suos ad bassam mitteret, didintur quedam duo castella per illos esse oceupata; Bude nunc alia presidia non sunt, preter ea que prius fuerant. nam vt dixi sandsarchus !) Belgradensis suos recens missos reuoi-auit, ego quoque nunc egi cum seruitoribus maiestatis regie et aliis dominis pro mittendo in partes Sclauonie subsidio, vereor tamen, quod vix in tempore nostri ad loca ea non parum distam-ia venire possint, forte enim interea res cum Turcis aliquem finem vel habuit vel breui habitura est. Reuerendissima." magnifi.-e ac generose dominaciones vestre eonsiclerare possunt, quales sint inducie iste cesaris Tuivarum cum maiestate regia, domino nostro clementissimo, nee dubitandum est, iam iis quasi preludiis habitis. Tuivas numerosiores lon.2:e et equites et nauticos milites Budam missuros. vnde eciam pericula imminere poterunt; e<2:o quantum in me est, et •quantum patitur racio presentis temporis ac inobediencia subditorum, pro viribus fa-turus sum omnia, que spectant in rem maiestatis regie et patrie huius. Hec sunt, que pro nunc habeam dominai-ionibus vestris significare de rebus Turcarum et conatibus; nondum enim mihi constat, quod emisissent ad vastandum et vrendum prouincias illas; habeo illic certos homines, per quos quit-quid amplius didicero, libenter cum reuerendissima, magnifies ac generosis dominationibus vestris sum communicaturus, quas feliciter valere cupio, mea obsequia illis recommendans. Ex Galgoez, 5. die augusti, 1536.

Comes Alexius Thurzo de Bethlenfalwa, iuclex curie et locumtenens regie maiestatis

in Hungaria.

Page 297: Monumenta 2

292

Vani: Reuerendissimo, magnificis et generosis dominis, locum te-nenti. caneellario et consiliariis prouinriarum regiminis Austrie Inferioris. etc., dominis et amicis obseruandissimis.

Original na papiru. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

299.

1536. 6. augusta. U Kisegu.

Nikola JuriŠić javlja donjo-austrijskom vijeću, da su Turci provalili u-Slavoniju i da je hrvatska vojska uzmakla u utvrde. U štajerskoj valja

da budu na oprezu.

Hoehwirdig, wolgeboren, eđl vnnd gestrenng genedig herrn. Ich hab ewer genađen zu yeder zeit des Turggkhen handlung jn Windisch landen geschriben, als vil es mir muglich ist gewesen zu erkunden bisheer. In diser stundt khumbt meines schwagers herrn Franziscus Wathian diener-mit sambt meinem diener ainn, die zaigen glaubwirdig an, wie die Turggkhen herrn dieser der Saw die sehlosser, so sy eingenomen be-setzt vnd nämblichen jn den ainn schlosz tref'flich. geschutz, so des De-spoten saligen ist gewesen, gefunden, mit dem selbigen geschutz sein sy dem leger zuezogen, darjnn die Windischen herrn mit jrer macht gewesen sein; wie die Windischen herrn des wargenomen haben, sein sy von stundan aus jren leger gewichen, vnd ain yeder seiner vesstigung zuezogen, die Turgkhen haben sich auf dasselbig ort gelegert. Der Windi^ schen herrn sein zwelfftawsent gewepen vnd der Turggkhen newntzehen-tawsent, also ligt der Turgh jm land, herre diser der Saw, vnd mag alle tag zwischen der Saw vnd Traa straiffen wo er will, deshalben soli man jn Steyrmargkh guet fursehen thuen. Hiemit beftlch jch mich ewer genaden als meinen genedigen herrn. Datum Gunns, am 6. August, anno., etc. im 36ten-

Ewer genaden

gehorsamer Niclas Jurisitz, freiherr;

In diser stundt khomen zwen edleut aus Windisch landen, die sin von den herrn eben mit der maynung geschiekht zu der Vngrischen. regierung postiert.

Page 298: Monumenta 2

293

Vani: Denen hochwirdigen fursten, wolgebornen, edln, gestrengen •"K., stathallter, canezler vnd regenten der Niderösterreiehischen landen, mei-nen genedigen herrn.

Savremeni prijepis uc.ihr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču Hungarica.

300.

1536. 12. augusta. U Beču.

'Austrijska vlada i komora zahvaljuje Pavlu Bakicu, što je odaslao uhode u Biograd. Drži, da nema velike pogibli od Turaka.

Magnifi.ee et graeiose domine et amice nobis honorande. Salutem et benecomplaeendi voluntatem. Accepimus literas dorainationis^vestre 10. augusti ex Jaurino ad nos datas, quibus nobis ad superiores nostras circa negotium exploratorum Nandoralbam mittendorum respondit; signifiVando nobis subinde, que de Tureharum gestis in regno Sclauonie ad eandem allata sunt; ac primo agimus dominationi vestre ingentes gratias, quod se ad nostram requisitionem pro inueniendis exploratoribus tarn faeilem. promptam et diligentem ostenderit, oflerentes nos, si unquam a domina-tione vestra pariter requisiti fuerimus, nos sua causa omnia facturos. Quod vero ad missionem exploratorum versus Nandoralbam attinet, nolumus dominationem vestram fugere, quod etiam iam antea ad alia quedam loca seripseramus pro perserutandis et explorandis Tureharum: rebus, conuentu, multitudine atque intentione, sed que de his nunctiantur, non videntur ad presens aliquod periculum istis regie maiestatis prouintiis afferre. Ać-eedit, quod non admondum ineerta fama affertur, Turchas in Selauonia se magis retro reeipere, quam contra has prouintias progredi, praut adhue hodie istis prouintiis nihil damni aut mali intulerunt, quibus nos rebus in spem adducimur has regie maiestatis Austriaeas prouintias, maxime hune arehidueatum Austrie hoc anno posse intactas manere et propterea vlteri-•ori aliqua singulari exploratione ad Nandoralbam vsque. non multum opus esse; visum est itaque pro nunc cum exploratoribus dominationis vestre supersedere. Attamen nihilominus rogamus dominationem vestram, velit nos de is, que dominatio vestra ab amieis et hominibus suis circa Tureharum res et gesta inposterum pereipiet, semper eertiores facere, sieuti haetenus fecit, pro quo eidem nacta oceasione amieabiliter gratiam rela-turi sumus, optantes dominationem vestram diu foeliciterque valere. Ex Vienna. XIL augusti, anno etc. XXXVI.

Von der regierung vnd chamer.

Na strani: An herrn Wakhitch Pauln. Koncept u c. i kr. kuć.. dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

Page 299: Monumenta 2

%H

301.

1536. 13. augusta. U Innsbmcku.

Kralj Ferdinand piše donjo-austrijskim vijećnicima, da su hrvatska gospoda nesložna, i da u slučaju turske pogibli bude Katzianer njima na

pornoć.

Ferdinand von gots genaden Römischer, jn Hungern vnd Behaim etc. khunig etc. Erwierdiger Furst. anđechtiger. eđln. ersamen. gelerttn-vnd lieben getreuen. Wir haben ewr schreiben, des am datum steet, den achten Augustj, sambt beygelegts Niclasen Juritschitzs, freyherrn etc. mi-sif emphanngen, vnd darauss verstannđen. welchermassen vnser lanndleutt jn Windisch lannden, sich jn den abzug. vnd zertrennung begeben haben sollten, mit mererm jnnhalt etc.. vrelhs wir aus vil vrsachen nit gern ge-hortt. wellen ew aber gnediger meinung nit verhalltn, nemblich, daz wir bey diser posst von vnserm stathalter jn Hungern. AUeiien Turso, des Windischen wesenns halben auch schreiben emphanngen. đasselb thuet aber nit. von der zertrennung vnser lanndleutt jn Windisch lannde. sonnder ullain von ettvvacž hinder sich rugkhen, vnsers versteens. bis auf mer be-stergkhung vnd zuekhunfit. vnser lannde hilff meldung, also, vnd sonnder-lich. dieweil vnns clerhalben von vnnserm obristen veldhaubtman vnserer Niderosterreichischen jannde.Hannsen Catzianner. freyherrn, nichtszuekhom-ben oder geschriben worden ist, daz wir verhoffen, die sachen seyen ettwaz milder, vnd 'weil sy gedachten Oaczianner(!) jm zuezug gewisst. sich jn dergleichen zertrennung noch nit begeben, vnd werde mit sein des Oaezianner zuezug. weil nach gelegennhaitt. des volkh«, so. wie des Juritschitzs schreiben lautt, zu baider seitt, wo er Oaczianner anderst zu jnen stosst, die Turgkhen den vnsern mit der menig, so gar nit vberle-gen, oder vngleieh, noch ettwaz fruchtpars ausgericht, vnd weil denn an diesem hanndl alien vnsern Niđer Osterreichischen lannden. wie jr selbst erwegen muegt, vnd bej ew nach lenngs auszefueren vnnott ist, jn vil weg treffennlich gelegen. vnd nemblich jn ainen oder den annđern weg, die notturfft groslich erforclert, daz sich jn gutte ordnung beraittschaft't vnd fursehung geschigkht, damit vnuersehenlich vnfall vnd verđerben ver-huett werden, so Avisst jr vnseren jn diser sachen vorgegeben beuelh nach, jn bedengkhen der nott, mit vnsern lanndleuth jn Osterreich deszt bas vnd ermesztlicher hanndlung. fur die hannd zunemben. vnd sy dahin zubeuegen. damit denen jn Windischen lannden, wo es annderst bej diser nott beharem vnd ettwaz fruchtparlichs damit auszerichten verhoffenlich sein wurde, hilff vnd zuezug gethan. Auch nicht weniger daneben not-turfltigelich bewogen berattslagt. vnd jn daz wegkh gericht werde. wie jn dergleichen notten khunfftigelich. wunschliche gegenwart vnd rettung furzenemben vnd ze thun sey, vnd jn solhem ali em zehanndeln, daz ew fur nucz, notturfft, gut vnd auch moglich zu erheben, angesehen ist, daz, haben wir ew auf ewr schreiben gnediger mainung zu antwurtt nit wel-

Page 300: Monumenta 2

295

leri verhallten, vnd jr erzaigt daran vnsern gefelligen willen. Geben jn vnnser stat Innsprugg. đen XIII. tag August], anno etc. XXXVIisten> "vn-serer reiche des Komischen jm sechsten, vnd der anndern jm zehenntten.

Ferdinand. Ad mandatum domini regis proprium.

Hwersperg(!).

Vani. Den erwirdigen vnnserm fursten, andeclitigen, edlen, ersamen, gelertn vnd. vnsern lieben getrewenn N., vnserm stathallter, cannczler, regenta vnd reten vnsers regiments der Nider Osterreichischen lannde.

Wienn. Oito Cito Citissimeque.

Original na papiru. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoren©. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

302.

1536. 5. septembra. U Lupoglavn.

Petar Kružić javlja kralju Ferdinandu razloge, za sto nije došao do njega; da Turci snuju graditi tvrdju protiv Klisa, a Mlečani čine svakojake neprilike. Moli plaću za vojnike i posadu za Klis. Moli, da kralj

Klis drugomu povjeri.

Serenissime et invictissime rex semper auguste et domine. domine clementissime. Seruiciorum meorum fidelium humilima ac debita commen-dacione premissa etc. Sacra maiestas. lam annus reuolutus est circa fe-stum Pasee proxime preteritiim, cum eo tunc maiestas vestra. turn verbo cum eeciam uteris suis michi spopondit, me ac meos pro fidelibus serui-ciis contentum redere. vt in uteris maiestatis vestre etc., postmodum vero anno presenti circa dictum festum Pasce maiestas vestra me per suas vo-cauerat. vt ad serenissimam maiestatem vestram personaliter ascendere de-berem, ego vero occupatus quodam bello Thurcarum, quod ibidem prope Olissium erat congregatum. ad serenissimam maiestatem vestram accedere non potui, ex vna propter ipsum bellum Thurcarum, ex alia propter Ve-netos et eorum officiates agentes per Dalmaeiam. et nulla mea de causa, vt serenissima maiestas vestra a probis et fidedignis personis clarius inte-ligere poterit. Iste sunt cause, quod ad serenissimam maiestatem vestram personaliter accedere non potui, et quod magis est. serenissima maiestas.

Page 301: Monumenta 2

296

quod ab ipso illustrissimo dominio Venetorum, nee ego nee nobilis Nico-laus, * familiaris meius, nee orator sacre eessaree maiestatis, nee vestre maiestatis non potuerunt tantam gratiam impetrare, vt serenissime maie-stati vestre per viam maris mitterem duos equos, vt ex aliis meis sere-nissima maiestas vestra plenius inteligere potuit, et nunc suma et extrema necessitate coactus, furtim ab ipso castro maiestatis vestre Olissio exiui, quia nollem accipere illam turpissimam mortem, qua dictum illustrissi-mum dominium et rectores ipsorum vellent me faeere mori, ac die noctu-que machinant contra me. Et si maiestas vestra michi non credat, credat illo egregio domino Jeronimo Seraphino, vicario maiestatis vestre Terre Fluminis, qui vt nuncius serenissime maiestatis vestre occulis suis pro-priis vidit et intelexit causam damni mei, et non solum ab ipso domino Jeronimo, verum eeciam a pluribus nobilibus et personis fidedignis sere-nissima maiestas vestra inteligere poterit, sed ipsi sunt causa, vt ex ca-pitulis presentibus alligatis iniurias et damna miehi ac dicto castro serenissime maiestatis vestre per ipsos illatas plenius inteliget. Et illud, quod factum est Spoleti, factum est sine voluntate mea, sed quia eo tunc, quando fuit combuxtum(!) meum nauilium. ipsi familiares mei ira comoti et visa iniuria, que fit in portu serenissime maiestatis vestre fecerunt ea, que facta sunt, sed ego tanquam bonus cristianus omnia ilia restitui et ad plenum satisfeci. Preterea serenissima maiestas iam postquam exiui ex illo castro maiestatis vestre et veni hie Lupoglaum, post terga mea vene-runt miehi noua ab illis meis loeumtenentibus, quod ipse Turee omnino statuerunt ex nouo erigere et fabricare vnum castrum contra Olissium, castrum maiestatis vestre, et alia noua dieti castellani michi notificaue-runt, quod fama est ipsis per viam Thurearum ab amieis fidei christiane notificata est, quod ipsi resalti Clissienses machinant aliquam prodieionem dieti castri faeere, quia non sunt ibidem alii pedites, quam ipsi resalti. quia a longo iam tempore non sunt soluti pro ipsorum seruieiis, ideo est dubitandum de aliquo malo. quod deus auertat, quamobrem humilime sup-plico serenissime maiestati vestre, dignetur graciose de aliquo subsidio dieti eastri et ipsis resaltis providere de aliqua graeiosa expedieione, ne quod absit, eompulsi suma necessitate faeiant aliquod malum, vt prius factum fuerat, et vtile esset serenissime maiestati, vt ipsa provideret de aliqua peeunia, cum qua aliquot pedites fideles ad aliquod menses ad ip-sum.castrum Olissiense mittere possem, vel quovsque dum a maiestate vestra ego redire poterim, quibus peditibus dictum castrum bene poterit se eonseruare, et nunc recta tramite ad maiestatem vestram ascenderem, sed quia duo equi maiestatis vestre et mei nondum potuerunt exire per viam maris propter timorem et obseruacionem rectorum Dalmacie, quas indies faciunt miehi et familiaribus meis, idcireo enixe supplico serenissime maiestati vestre, vt ipsa dignetur me ae meos seruitores pro fidelibus seruieiis contentum redere, vt verbo et Uteris suis maiestas vestra miehi gratiose dixit facturam, et dictum castrum Olissiense alicui alteri dare eonseruare, quoniam imposibile est miehi iam posse ipsum castrum per

1 Nikola Jađrijević.

Page 302: Monumenta 2

297

viam maris intrare propter dominii Veneciarum odium et ipsorum recto-rum Dalmaoie. A qua quidem serenissima maiestate vestra opptatam(I), graeiosam et celerem per latorem presencium expecto relacionem, quam-quidem serenissimam maiestatem vestram diu felicissime valere cupio. Ex Lupoglauo, die 5. septembris, 1536.

Eiusdem serenissime maiestatis vestre

fidelis seruus Petrus Crusich, capitaneus Olissii.

Vani: Serenissimo et inuictissimo Komanorum regi semperaugusto, ac Hungarie, Bohemie et Austrie regi etc., domino suo naturali et gra-tiosissimo humiliter presententur.

Original na papiru. Pečat je na rptu. U c* i kr. kućn., dvor. i drzav. arhivu u Beču: Hungarica.

303.

1536. 6. septembra. U Bozenu.

Kralj Ferdinand piše Aleksiju Thurzu, da ozbiljno nastoji o boljku kraljevstva hrvatskoga, i da će imenovati vrijedna bana.

Turzoni. Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifice, fidelis, dilecte. Eecepimus

binas literas tuas de 26. et 27. augusti, ad quas breuiter respondendum duximus, referentes nos scilicet ad proximas literas nostras de regno nostra Sclauonie nobis cure erit quam maxime, vt eius statum omnibus me-lioribus rationibus atque viis, quibus poterimus componamus, illiusque necessitatibus oportune succurramus et quoad eius fieri queat in tranquil-litate ac quiete, fideque et deuotione nostra retinere studebimus, eidem-que de bano, prout opus erit, prouidebimus, neque omittemus etiam Hungaricis rebus vel per concordiam toti regno vtilem et salutarem, vel armorum pr§paratione tandem consulere, pr^sertim cum quibus practicis weyuoda insistat, ad nos vndique perferatur, omnesque nemos in hoc in-tendere voluimus, vt regnum illud nostrum nedum ab imminentibus peri-culis conseruemus, verum etiam a quibusuis malis tutum atque liberum reddamus, teque et reliquos fideles nostros ab omni metu huiusque tem-pestatis procellis vindicare, inque nuJlis varus angustiis derelinquere, sed cum effectu et de facto si ita opus fuerit, defendere curabimus, id quod de nobis tibi certo persuadere potes et debes, similiter verum de Pewkry negotio tibi modo rationem inibimus, sicut rei magnitudo exigentiaque

Page 303: Monumenta 2

298

plane expostulare videtur, quod vero Sclauonie status episcopum Zagra-biensem in thesaurarium assumpserit, id cum temporis culpa factum sit, num quidem immutare seu retractare non possumus, sed nobis vtrumque ferendum est, atqui postquam ad nos nuntius eorum peruenerit. ipsius-que relationem perceperimus, turn nos quibus potissimum rationibus pro-uideamus, tanto melius deliberare statuereque poterimus; nunc vero in itinere versus Viennam existentes nihil non agimus tractamusque, quod ad publicam regnoruin nostrorum subleuationem conducturum existima-mus, et vt primo quoque tempore Viennam pertingamus, maiorem in modum certe adiutemur, queadmodum rebus ita stantibus plane necessa-rium esse videmus, requirentes te denuo vt fideles nostros bono modo confirmare retinereque stucleas, et quod facis nos de omnibus, que occur-runt diligenter admoneas, nostram expressam in eo executurus volunta-tem. Datum Bolzani, 6ta septembris. 1536.

Koncept u c. i kr. hum., dvor. i držav. arhivu u Bern: Hun-gariea.

304.

1536. 15. septembra — 6. novembra.

Vijesti o provalama Turaka iz pisama Ladislava Morea, Ludoviha Pe-hrija, Luke Marenczy-a i Pavla Bakica.

Incursiones et đamna per Turcos authumno proximo preterito in regno Sclauonie illata.

Ex Uteris Ladislai More. de XV. septembris liabetur, Thurcos vsque ad XIIII. diem eiusdem mensis XIII castra et castella ac Posegam occu-passe, et ab omnibus nobilibus et colonis destitutam esse.

Ex eiusdem uteris de vltima octobris et scriptis Ludouiei Pewkry cle VI. nouembris habetur, castrum et oppidum Djako, que(!) primaria sedes est episcopatus Boznensis et Üumini Drauo adiacet. arces etiam Chora, Pogorath, Palyna, Nywna. Zeklack et Zombathel captas, vadum Gradystha et Eewa(?) in manibus eorum esse.

Ex uteris Luce Ma,renzy cle XXIX. octobris habetur, Turcos arcem Bahowza post habuisse iterque suum versus Zenth Myklos et Zopyam arces direxisse et Zyglagsack, quod ad miliare vnum a Zopya distat, deua-stasse et homines inde abduxisse.

Ex Uteris Pauli Bakith de XXVIII. octobris habetur, Thurcas in ripa Draui quoddam castellum Sancti Georgii dictum fortissime muniuisse, hominesque in eo reliquisse in presidium; preterea aliud etiam fortali-tium erexisse in Perechke, qui locus per duo miliaria a Sancto Georgio

Page 304: Monumenta 2

299-

distat, presidiaque ibidem eollocasse, ex quibus vtrisque. locis comitatibus Symigiensi, Zaladiensi et de Baranja magnum periculum immineat.

Ex eiusdem Uteris de penultima odobriš habetur cesarem, Thurca-rum ad presentem estatem exiturum, zanzacumque Mehmetbeg Bud§ re-lidurum, Nandoralbe autem naues leuiores, vulgo sayka dietos, IIIC pr§-parare iussisse, quarum iam maior pars in promptu sit; misisse etiam Budam magistros, qui gaJeas illic existentes reforment.

Savrcmena bilješka u c. i kr. Jcućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hung urica.

)305.

15-36. 16. septembra. U Tridentu.

Kralj Ferdinand uvjerava Ludovika Pekrija o svojoj sklonosti prema. njemu. Foziva ga u Graz na dogovor pogledciu na parnicu njegovu s-

Batorima, i na namelnutu kraljevini Hrvatskoj izvanrednu taksu.

Ludouico Pewkry.

Ferdinandus etc. Magnifice. fidelis. đileete. Reddite sunt nobis teme litere tue ex rastro tuo Warasdini date, ex quibus que de rebus Srluoni-cis ad longum srripsisti simul et querelas tuas grauaminaque rirea taxa-tiones et alia abunde intelleximus. net: est cur de nostra in te dementia atque gracia quidquam dubitare debeas. aut earn suspitionem rapere, quasi aduersus te aliquid grauius statuerirnus. a qua re mens nostra semper aliena fuit, quin potius tibi grariose inclinati fuimus et adhuc sumus, licet in eo. quod contra illos cle Bathor preter viam iuris ac regni con-suetudinem de facto procedere ausus sis. non potuimus non grauiter ferre, eaqua de cusa magnificum, fidelem. nobis dilectum Oasparem Horwath de Wyngarth. cubiculariorum nostrorum magistrum ad te expediueramus. vt tecum super his nomine nostro accuratius ageret. sed quia eum ad te accedere noluisti. non erat. quod preterea facere possemus, preterquam quod controuersiam illarn inter vos quoquomodo compositum iri, teque a violentis ausibus in totum abstinere ex animo cupiebamus. sed quod de te puniendo aliquam actionem susceperimus. id nequaquam factum esse credas. neque tale de nobis tibi persuadero debes. quippe qui nostram in te gratiam diminuere non intendimus, nisi forte aliquid contra regni libertatem aiithoritatemque nostram violenlius attentare presumeres, id quocl tamen te pro tua in nos fidelitate euitaturum esse plane confidimus. et quia iam recto tramite versus Gratiam, duitatem nostram, pergimus, ad quam breui tempore peruenturi sumus, visum est nobis consultum te illuc voćare, non solum propter causam ill am cum Bathoriis, verum etiam, vt tecum coram de omnibus, que ex re et comodo regni istius nostri fore

Page 305: Monumenta 2

300

putabimus, eo melius tractare possimus, fidelitati proinde tue harum serie strictissime committentes, vt te ad nos Gratiam intra vnius mensis spa-tium a data presentium infallenter conferre, et nullo modo retardare de-beas, et licet non opus sit aliquibus saluiconductus Uteris; tamen quia forte veriturus sis, te non satis tuto ad curiam nostram accedere posse, periculumque fortasse ineisurum, vt qui te a nostra gratia excidisse suspi-•ceris, idcirco pro cautione ilia maiorique securitate et vt de nostri animi erga te benignitate tanto minus dubitare queas, tibi pro persona tua, ac seruitoribus, quos tecum adduxeris, saluum conductum bis anne-xum expedire iussimus, ne vllam excusationem habere possis, quominus te coram nobis in eiuitate nostra Gratia presentem constituas. Nam quod ad ordinationem taxe imposite attinet, certe mens nostra nunquam fuit nee est contra regnorum nostrorum antiqua priuilegia. libertatem, consue-tudinemque quidquam statuere, sed in his potius fideles nostros omnes gratiose conseruare ac manutenere intendimus, eorumque saluti et com-modis oportune prospicere; quod vero eiusmodi taxam non nisi ex summa regni necessitate decretam et conclusam preter morem indictam esse con-quereris, eamque omnibus modis, vt ex Uteris tuis etiam ad alios per-scriptis videre licet, quasi intolerabilem et minime acceptandam impedire niteris, hoc quidem probare non possumus, cum sepe in tälibus casibus, vbi regnicolis maius periculum ingruit, fieri consueuerit, vt ipsi non attends priuilegiis et libertatibus suis opem pro comuni defensione vel vltra vires afferre non dubitent, sicuti nunc certe propter huius difficillimi tem-poris tempestatem, regno isti nostro Sclauonie vsu venit, quorum subditos illud onus pro reipublice bono, ipsorumque tranquillitate patienter ferre clecet et conuenit, tametsi huius ipsius taxe collectionem pro nunc diffe-rendum duximus, super ea nimirum. cum ad Gratiam venerimus, latius disputaturi, persuadendo nobis, quod eius effectum ex causis rationabilibus, quas per te ipsum eonsyderare potes et a nobis clarius percipies, nedum impedire, verum promouere potius curaturus sis, que omnia sane ac simul ea que de priuatis rebus tuis eisdem in Uteris scripsisti et petiisti in ad-uentum nostrum ad Gratiam breui futurum reiicienda putauimus. vbi nos erga te et negotia tua quecumque habueris at'tulerisue ita gratiosum et benignum exhibebimus, vt re ipsa sentire possis nos tue persone seruiti-orumque clementem rationem ducere, quod tibi pro indubitato persuadere et prorsus cauere debes, ne vel contra illos de Bathor vel alios interea teraporis quidquam de facto aggredi coneris, sed te totum pacificum ac quietum teneas, nostram in his omnibus seriosam et omnimodam execu-turus voluntatem, Datum Tridenti, 16. septembris, 1536.

Koncept u c. i kr. kuca,., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hun-garica.

Page 306: Monumenta 2

301

306.

1536, 16. septembra. U Tridentu.

Kralj Ferdinand piše Simunu, biskupu zagrebačkomu, neka bi došao k njemu u Graz, da s njim dogovara, što se pisati ne može. I Ludovika

Pekrija je onamo pozvao.

Zagrabiensi.

Ferdinandus etc. Eeuerende, deuote, fidelis, dilecte. Eeddidit nobis venerabilis, deuotus, nobis dilectus Petrus Bypach, electus eeclesie Tini-niensis deuotionis tue. literas, quas simul cum his, que idem Petrus nobis ex parte deuotionis tue retulit. gratiose intelleximus, sed quia earum re-rum momenta eiusmodi sunt, vt maturo quodam iuditio ponderanda con-sultandaque esse videantur, existimauimus non posse de his certi quid-quam decernere. nisi antea quoque destinatum ad nos nuntium regni isti-us audiuissemus, quem cum in dies singulos expectemus, satius nobis visum est sane in ipsius aduentum tanti momenti negotia reiicere, preser-tim, cum non dubitemus ilium ad nos ea propediem allaturum fore, ex quibus nobis clarius intelligere licebit, quid nobis potissimum respondendum sit, accedit ad hoc etiam, quod nos iter versus Inferioris Austrie nostre. prouintias et ducatus Stirie, Carintieque prosequentes ad oppidum nostrum Gretiam iam properamus et hinc recta Viennam petituri sumus. in quo loco de tue deuotionis aliorumque consilio id totis viribus agere studebimus, quod ad regnorum istorum nostrorum salutem, auertendum-que periculum conducere videbitur, requirentes proinde deuotinem tuam, vt rebus illic nostris interim tali modo prouidere curet, vt cum se accer-siuerimus. ad nos illico accurrere possit. Oeterum de taxa imposita, etsi omnem rationem inituri sumus, vt ipsius effeetus absque aliquo impedi-mento consequatur, - tarn en eius collectionem pro nunc ex rationabilibus causis differendum censemus, visumque nobis est non inconsultum, Ludo-uicum Pewkry ad oppidum nostrum Gretiam voćare propter multos re-spectus, maxime vero, vt circa taxationis negotium secum tractemus, spe-rantes nos ilium in earn sententiam adducturos esse, vt non solum rem illam. a qua se alienissimum esse nunc testatur, non impedire pergat, ve-rum etiam adiuuare laboret, eodemque in loco de aliis rebus regni nostri Sclauonie statum concernentibus, prout magis expedire videbitur. iuxta eo-rum qualitatem, qu§ dictus nuntius nobis afferet, consilium capiemus et nos resoluemus; quamobrem, si quid deuotioni tu^interea temporis occur-rerit, quod ad commodum et euidentem regni istius nostri vtilitatem per-tinere indicabit. nos de eo continue admonere curet, sicuti pro sua in nos fide et olfitii sui debito, ac reipublice studio se facturum esse plane con-fidimus.

Quo vero ad alios literarum suarum articulos et petitiones, nos. erga se, cum Viennam venerimus, tales exhibere dignabimur, vt se penes .nos non vulgari gratia authoritateque valere cum efifectu sentire possit; cete-

Page 307: Monumenta 2

•302

rum dictum Petrum Bypach, ex quo non erat cur eum apud nos diutius retineremus. cum his nostris ad deuotionem tuam remittendum existima-uimus plenius responsum daturi, vbi prefati nuneii relationem aeeeperi-mus(!). quod deuotionem tuam latere noluimus. Datum Tridenti, 16. sep-tembris, 1586.

Koncept u c. i kr. kuću., dvor. i đršav. arhivu u Beču: Hun-garica.

307.

1536. 17. septembra. U Triclentn.

Kralj Ferdinand piše Petru Kružiću, da je primio do znanja njegova pisma, te ga poziva, da dodje u Graz.

Petro Orusith.

Ferdinandus etc. Egregie, fidelis, dilecte. Accepimus literas tuas rnacum capitulis damnorum et iniuriarum tibi ac castro nostro Clissiensi per comitern Spalatensem illatarum, nobis a seruitore tuo. latore presen-tium redditas. et ex his intelleximus, que nobis de facienda necessaria prouisione dicto castro nostro et aliis scripsisti, tuamque erga nos fidem et non vulgarem curam diligentiamque, quam in conseruando tuendoque castro illo nostro non sine vite tue periculo hactenus impendere non du-bitasti, maiorem in modum probamiis, committentes tibi, vt quia te summa necessitate coactum prefatam an-em nostram exiuisse, nee facile rursus per viam maris propter Venetorum ac rectorum suorum in te odium in-trare posse scribis, et ad curiam nostram te venire velle asseris, interim tamen ita imminent! castri nostri periculo pro virili tua prospicere tuos-que iideles seruitores in eo existentes ad defensionem illius melioribus quibus potes modis rationibusque cohortari, optimamque spem cle subsidio pecuniario, quod eis breui ordinandum curabimus, facere, illosque conf'or-tare consolarique studeas, vt tanto alacriori animo in conseruationem sepe-•dicti castri nostri int-umbere velint, quanto magis effecturi sumus, vt pro Melibus seruitiis eorum ipsos eontentos primo quoque tempore reddamus, nulloque modo derelinquamus. Cum autem propter vie longinquitatem nobis non tutum esse visum sit reliquam pecuniarum summam illuc impre-sentiarum transmittere, nobisque iam in itinere versus Viennam existenti-bus difficile sit de iis debitam prouisionem facere, priusquam vel Grecium "vel Viennam peruenerimus, non abs re fore arbitramur, vt cum castrum ingredi non possis, ad nos recto tramite iter capias, et Grecium versus proficiscaris, tecum enim presente multo commodius super castri istius nostri necessitatibus tractare deliberareque poterimus, id quod etiam fac-turi sumus. simulatque ad nos veneris tibique et seruitoribus tuis de stipendiis debitis per viam magis oportunam satisfacere curabimus, et

Page 308: Monumenta 2

803

propter fidelia et grata seruitia tua te in bona semper gracia tenere vo-lumus. Quod vero ad damna et iniurias tibi et castro nostro illatas atti-net. scribemus nos de iis ad illustrissimum Venetorum dominium, illudque requiremus maiori quo possumus studio, vt pro damnis illis recompensam faciant, quod tibi ad literas tuas graciose respondendum duximus. Datum XVII. septembris, 1536., Tridenti.

Koncept u c. i kr. Jcućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarian.

308.

1536. 27. septembra. U Lienzu.

Kralj Ferdinand odredjuje, da se gradovi Susjedgrad i Stubica izruče Ivanu Katzianeru.

Ferdinanclus diuina fauente dementia Romanorum rex semper augu-stus etc. Egregii, fideles, dilecti. Commiseramus uobis. ut castrum Zom-z-edwara, vnaeum eastello et castrum Stubitza ad manus generosi, fidelis, nobis dilecti Io«,nnis Oatzianer, baronis in Catzenstain et Fladnegg. su-premi re^rni nostri Hungarie capitanei. et nostro nomine tradere consigna-reque deberetis; vos autem. etsi mandate huiusmodi nostro pro vestre in nos fidelitatis debi to, obedienter parituros ostendistis, tamen cum timere-tis, ex quo non deessent plerique. qui ad pre fata castra se iura habere pretenderent. ne, si cederetis, nobis id alieubi fraudi esse possit, petere a nobis uisi estis, vt priusquam predicta castra, eo modo, ut prefertur, restitueretis, nobis sufiicientem assecurationem. de non incurrendo aliquo malum, siue damnum ex hac occasione dare dignaremur. Nos igitur in-demnitati vestre prospicere uolentes. vobis assecurationis literas ea de causa expeditas hys annexas transmittendas duximus, strictissime uobis vtrisque mandantes, ut absque ulteriori mora excusationeque prenominata castra et castellum, ad manus dicti Ioannis Oatzianer, ex parte nostra tradere, cede-eque debeatis, in quantum indignationem nostram grauissi-mara euitare uolueritis; secus minime facturi. Datum in oppido nostro Luentz, die vigesima septima septembris, anno domini MDXXXVL, regno-rum nostrorum Romani sexto, aliorum uero decimo.x

Čistopis (minuta) za cijelo neotpremljen, u c. i kr. Jcućn.. dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

1 Na rubu: Nihil. Za cijelo bilješka, koja označuje, daje ova odredba bez krjeposti.

Page 309: Monumenta 2

304

309.

1536. 30. septembra. U G-algöczu.

Aleksije Turzo iavlja kralju Ferdinandu vijesti o provalama Turaka u Slavoniju. Moli bezodvlačnu pomoć.

Sacratissima maiestas regia, domine elementissime. Fidelium serui-eiorum meorum humillimam eommendaeionem. Non dubito, quin via ad maiestatem vestram breuiore omnia ex Sclauonia perscribantur, que illic fiunt et aguntur; quia tamen et ad me ex varus locis vel eadem vel eciam plura perueniunt, non potui ilia sileneio preterire. Nam ex Uteris domini Zagrabiensis, domini fratris mei Petri Pereny et Ladislai More, aliorum quoque nobilium ex Posga quottidie ferme intelligo Thurcas facere con-tinuas ineursiones in Posgam et Sclauoniam, et quedam eciam eastella et fortalicia esse occupata, quedam vero de nouo erecta, prout maiestas ve-stra iam antea ex Uteris meis intellexit, et quod deterius est, Mehmeth-beg parat nouas copias, que iam pro maiori parte erant in procinctu ad obsidendum et expugnandum aliquod ex proximioribus castris in Posga aut in regno Selauonie. A plerisque eciam locis et nobilitas et ipsi coloni relictis edibus aufugerunt. Aliquos aiunt se Turcis subdidisse, qui pacificam haberent omnium fortunarum suarum possessionem. Non desunt in illis partibus tarn inter nobiles quam magnates, qui concordandum cum Thnr-eis ipsis arbitrantur pocius, quam hoc modo sine vlla defensione pereun-dum. Accedunt in illo regno Selauonie domestice dissensiones propter in-solencias Ludouici Pekry. quas habet cum episcopo et aliis dominis, et he non parum impediunt defensionem illius regni. Ego, quo pacto usee rebus prospicere debeam, non video, quum maiestati vestre perspectum sit, me non posse aliquas copias in defensionem illius regni vel mittere vel inter-tenere, etsi frequenter sim requisitus veluti locumtenens maiestatis Yestre,. preter tamen calamum et literas ego nihil prestare possum. Quum eius-modi propulsaciones hostium et capitan^os et milites. potissimum tamen

•peeuniam requirant, itaque aliud non restat, quam vt maiestati vestre sim tocies in iis rebus molestus et cogar eidem supplicare. ne paciatur hoc niodo et Posegam et regnum Selauonie sub nomine maiestatis vestre in manus infidelium peruenire; Mehmethbeg enim, vt certo ad me perlatum est, et naualibus et terrestribus copiis intendit omnino pociora castra in illis confinibus Selauonie occupare et fortassis de toto illo regno actum erit. Eundem Mehmethbegum aiunt nunciasse in Sclauoniam, vt si se sponie Ioanni subieeerint, nihil eos molestie sensuros. Non desunt fortassis ex nostris, qui hoc ipsum sentire videntur, et quamuis maiestas ve-stra tam ab ipso cesare Thurcarum, quam eciam ab istis Turcis confinia tenentibus aliam spem acceperit, opera tamen et facta Thurcarum videntur contrarium demonstrare. Que ad me Paulus Bakyth scribat de fcracta-tibus inter dominum Zagrabiensem, Yalentinum Therek et alios, maiestas vestra ex annexis hue illius uteris cognoscet; ego etsi similia iam antea. audierim, non ausim tamen ea omnia affirmare, quippe que mihi certitu-dinaliter non constent. Dignetur iam tandem maiestas vestra modum et

Page 310: Monumenta 2

305

viam inuenirc. qua reliquiis regnorum suonun prospiei possit. et maxime cum regnum Sclauonie sit in extremis perieulis, ne per maiestatem ve-stram deseratur; cum vero i am et indueie cum Ioanne firmate finem ha-beant. timendum est. ne et illi Turci, qui Bude resident, vna cum loan-nitis incipiant usee regionibus aliqua nocumenta inferre. Huic quoque rei prospiciendum in tempore foret. ne incidamus in eadem pericula, que ante sexennium hec terra perpessa est: hec autem omnia si propulsari debent. profecto maiestas vestra dignabitur prouidere, id quod sine pecu-nia et certo numero gencium fieri non poterit: subditi autem maiestatis vestre sunt omnino tot depredacionibus et calamitatibus vsque adeo ex-hatisti, vt vix se sustentare possint. dica autem presens, etsi prestetur, ad tantas necessitates profecto non est suffectura. in qua eeiam passim multe difficultates oecurrunt. propterea quod allegant vniuersi certis condicionibus banc dicam maiestati vestre fuisse oblatam. que in otiectum deducte non essent. Ego ob hec eoactus sum cum nobilibus comitatus huius persona-liter interesse. nee sine magna diffi.cult.ate. ne dicam coactione, inducere illos potui. dicam banc maiestati vestre prestaturos se dicerent. cum ob paulo ante commemoratam causam. turn quod den no quidam inceperunt in iis comitatibus nouas exercere depredaciones et spoliaciones. et quam-vis maiestas vestra in vltimis uteris suis ad me datis scribat se breui Yiennam redituram atque rebus Hungaricis vno vel alio modo prospectu-ram, interim tamen potissimum regno Sclauonie prospiciendum censerem: illud si a maiestate vestra deficeret. quod longe absit. magnam despe-randi occasionem aliis quoque fidelibus suis subministraret. Fidelia serui-cia mea maiestati vestre sedulo commendo. Ex Galgocz, vltima die septembri«. 1536.

Fidelis seruitor Thurzo.

Vani: Sacratissime maiestati regie, domino meo clementissimo.

Original na papiru. Na rpiu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U e. i kr. /,-U('u.. dvor. i držao, arhivu u Beču: Hnngarira.

310.

1530. 30. septembra, Ü Bjelaku.

Kralj Ferdinand piše Petru Kružiću, da je primio vijest o namjeri Turaka, da grade utvrdu protiv Klisa. Poziva ga, da kliske vojnike bodri na obranu grada, a on sam da dodje do njega, gdje mu drago bilo.

Petro Crusvth.

Fcrdinandus etc. Egregie, fidelis, dilecte. Ex relatione familiaris tui ad nos missi intelleximus, que đe Turcharum aduersus castruin nostrum

MONUMKN'IA HIST. XXXVIH. : MONUM. HA HSBIROICA II . 2 0

Page 311: Monumenta 2

306

Clyssium instituta erectione noui cuiusdem castelli in portu Salone nos scire voluisti. Gum autem, turn pro animi nostri instituto, quod semper quidem eiusmodi fuit et adhuc est. vt eastrum illud nedum non necessa-rio debitoque presidio derelinquere. sed potius omni auxilio opeque nostra tueri volumus. turn pro rei istius tarn ardue necesitate in hoc omnino iam simus, vt non solum castro illi. sed toti etiam regno nostro Sclauonie eiusque subditis subueniamus presentique remedio oportune succuramus. id vero tain subito forte prout rei necessitas exigere videtur. ad debitum effectum perduci nequeat, nosque interim nihil quod ad eastri illius de-fensionem eliberationemque neeessarium sit. abs te intermitti quam ma-xime cupiamus, tibi itaque strictissime committimus et mandamus, quatc-nus milites et seruitores nostros in eastro illo eonstitutos per; literas tuas spe et consolatione firma certaque confirmes. eosque hortari, qua meliori commoditate potes, non desinas, quo pro eiusdem defensione nullam ope-ram laboremque vti ficleles fbrtesque milites decent intermittant, sed ani-mose illud tantisper ab hostium istorum inuasione tueri contendant, donee illls debito necessarioque subsidio sucurrere possimus. id quod quam ci-tissime fieri poterit curabitur; hocque abste sic facto quamprimum te ad nos, vbivbi fuerimus. personaliter constituas. prout id etiam proximis Uteris nostris tibi eommisimus, quo tarn de hoc, quam ceteris etiam nego-tiis tecum agere ac pro rerum necessitate debita presidia adhibere quea-mus, nostram in eo omnimodam executurus voluntatem. Datum Yillaci. die vltima septembris. 1536.

Koncept u c-.ikr. hućn., dvor. i clržav. arkhm u Beču : Hungarica.

311. 1536. 28. oktobra.

Odlomak pisma Pavla Bakica o provalama Turaka u Hrvatsku.1

Ceterum rumores alios Sclauonicos, qualiter Turce fortalicia in locis vadorum erexere. ex quibus magna Sclauonie iactura imminet. iam domi-natio vestra bene cognouit; nunc rursus expositum est nobis, qualiter Thurce, in rippa Drawe quoddam Sanctum Georgium fortissime muni-erunt, homines in eis relinquentes. Iste autem Sanctus Georgius ab Ezeeli. duobus miliariis distat. similiter et in Perechke in rippa Drawe existente, que ab Sancto Greorgio II miliaria distat. ab Ezeek aurem IIII aliud for-talicium erexere. relietis in eo liominibus, ex quibus vtrisque magnum comitatibus Simigiensi, Zaladiensi et de Baranya ac aliis periculum prestolandum est: rogamus tamen dorninationem vestram. vt negocium domini Yalentini apud eandem in occulto sit; videat eadem si domino Ge-rendy manifestandum sit, nam domini Yalentini amicus ban us est

JY« savremenoj ceduljici u c- i kr. kućn.; dvor. i držao, arhivu u, Beču: Hungarica.

1 Sravni ispravu pod bi'. 304. g\ 1536. 15. sept. — 6. nov.

Page 312: Monumenta 2

807

312.

1536. mjeseca oktobra. U Senju.

Poslanik grada Senja razlaže kralju Ferdinandu jade i nevolje grada, iz kojega poradi turske napasti već se je veliki broj žitelja iselio. Turci već imaju u Obrovcu za navalu dva ratna broda. Hole dokinuće prodaje

komorske soli.

Sacre Eomane etc. regie maiestati. Vestra sacra regia maiestas in-telligere dignetur, qualiter pauperima ciuitas Segniensis .sub alis maiesta-tis vestre constituta miserabiliter omnium rerum penuria humano corpori subministrantium ob quottidianas Thurcharum concurrentias et depre-dationes affiicta est. indiesque magis atque magis affligitur. eo quia ipsam ciuitatem dues atque plebei pro conquirendo necessario uictu exire non audent, sicque quottidiana fame misere excruciantur. Nam hae do causa maior pars ciuium alienas petere et proprias relinquere sedes coaeta fuit. hyque pauci ciues, qui remanserunt, considerantes mala, que eos premunt et quod Thurce a-b immanitate sua, donee quicquid reliquum dicte ciuitatis esse norunt, non conquiescunt procul dubio, nisi maiestas vestra aliquid intercedat sufifragium, recessuri sunt, quia ipsi ullo pacto tot miseriis atque Thurcarum incursionibus resistere possunt, nam ipsi Thurce aut ui aut insidiis omnino dictam ciuitatem sub sua ditione habere intendunt, quia ipsam magno impedimento sibi esse norunt. Quamobrem humiliter suppli-catur maiestati vestre tanquam domino elementissimo, dignetur maiestas vestra ex benignitate sua quanto citius fieri poterit. tam pro conserua-tione ciuitatis sue cum etiam et plebis eiusdem cum maiori numero per-sonarum, videlicet pixidariomm prouidere, quo ipsi ciues diuino opitulante numine fortiter contra sacrosancte religionis hoste« pugnare. seque ad ipsius ciuitatis moenia et extra viriliter deffendere et tueri ualeant, ipsis-que stipendiariis committere, ut custodiam nocturnam, quam faciunt ciues, stante ipsorum inopia, ipsi facere et diligenter exercere deberent. Vlterius nouerit maiestas vestra per Thurcas duos biremes sine uulgo dictos fustes in oppido Obrouatii dominii Thurcarum, distantis a ciuitate Segniensi vnica dieta, armatas esse, quibus in portibus et iurisdictionibus dicte ciuitatis nauigia cum marcatoribus(!) ' properantibus ad ciuitatem inuadere et deripere non dubitant, taliter. quod ab ipsis Ohristi nominis hostibus ac-cessus ad sepedictam ciuitatem et per mare et per terram inclusi sunt, et nisi cito et in breui gratiose maiestas vestra de hoc urgenti importan-tissimo negotio prouidebit(I). actum erit procul dubio de ipsa ciuitate.

Etiam maiestas vestra sciat. quod predicta ciuitas, iam tot menses aguntur, ex quo suo caret capitaneo, hacque de causa multa damna et incommoda non solum ciuitati iam dicte, uerum eciam aliis prouinciis circumuicinis emergere potuissent, quia in ciuitate nullus ordo seruatur. nulla legum ueneratio, omnia sine ordine aguntur. de dictoque periculo decet maiestati vestre prouidere, ut pax, tranquillitas et obediencia in ciuitate oriantur, si ipsam sub alis suis saluam esse enpit.

Page 313: Monumenta 2

308

Multa autem mala sunt, que nee ore exprimere, nee calamo percur-rere possint, quibus ipsa ciuitas miserabiliter erueiatur. sed hoe malum in eiuitate omnia alia precedit, postquam camara(!) salis in ipsa instituta fuit, ol) quam institutionem nemo ad ipsam eiuitatem ex forensibus, qui res suas et alia victu necessaria deflerebant, de present! accedere in-tendit. dictorum nempe mereatorum eonuersatio in dicta eiuitate maiestatis vestre camare maiorem utilitatem prestabat, quam prestat et prestabit ipsa cam ara salis, prout ab exactore dati i maiestas vestra percipere potent, Quamobrem humiliter iterum atque iterurn ex parte ipsius ciuitatis maiestati vestre supplieatur, velit maiestas vestra super omnibus supra-scriptis sua misericordia, benignitate et dementia prouidere, ut dicta ciuitas salua remaneat sub alis et protectione maiestatis vestre vna cum ciui-bus et plebeis, et eiuitatem in pristinis et antiquis iuribus. libertatibus et exemptionibus eonseruare etc. Eiusdem vestre saere regie maiestatis burn i limns seruulus

nuntius ciuitatis Sognie.

Vani: Supplieatio nuntii communitatis Segnie.

Original u arkiuu c. i kr. zajedn. financ. ministarstva, u Beru : fasc. 16.399.

Glasom vjerodajnice od, 15. sept. 1536. bio je poslanik Senj ana-kod dvora u Beču plemić Bernardin de Martinellis.

Ikidi plaće i bolje opskrbe poslali su 2ti. oktobra 1530. novu molbu vojnici u Senju, Otočcu i Starigradu.

O 1 •_> ') l').

153t). 5. novembra. U Wiericnieiistacltu.

Kralj Ferdinand piše Simunu, biskupti zagrebačkomu, da je primio od njega vijesti o provali Turaka u Slavoniju. Javlja mu, da je odredio Ivana Katzianera. da s vojskom, na njih udari. Poziva ga u Beč na

dogovor.

Zagrabi ensi.

Ferdinandus etc. Eeuerende, denote, fidelis, dileete. ßeddite sunt nobis deuotionis tue litere penultima oetobris ad nos date,, ex quibus in-telleximus Turchas nedum ab inceptis desistere, verunrietiam indies ina-gis magisque progredi, occupandisque castris regni nostri Sclauonie vsque quaque imminere. quod quidem non nisi cum summo animi nostri dolore

Page 314: Monumenta 2

309

auđiuimus. Nam etsi paucis ante diebus pro defensione dicti regni nostri generosum, fidelem, nobis dileetum Johannem Oaczianer etc., illuc cum non contemnendis copiis destinare in animo habebamus, tamen cum obiter intellexissemus Turchas ipsos non solum retrocessisse, verum etiam nus-quam magis comparere, idcirco non abs re de veritate a deuotione tua edoceri voluimus, et quia turn ex uteris eiusdem deuotionis tue, turn ali-orum certifica [relatione] erudimur rem longe aliter habere. Turcharum-que vim in nostrorum regnicolarum damnificacionem eorundemque deua-stationem insurgere procedereque, quapropter visum est nobis consultum fore, prefatum Johannem Oazianer cum numero aliquanto maiori et neees-sario ad illas partes propediem expedire, ita sane, vt ex uobis haud de-futurum sit, quin pro virili nostra eiusdem regni ipsiusque regnicolarum fideliumque subditornm nostrorum defensionem suscepturi, eosque nullo pacto. quantum quidem in nobis erit, derelicturi simus. Porro quum de his et aliis communem regnorum nostrorum vtilitatem concernentibus propediem Vienne traetaturi sum us. tuaque opera et consilio in eisclem rebus non sine causa vti decreuimus: quocirca deuotioni tue studiose iniungi-mus eamque requirimus. vti se sine mora Yiennam ad nos et curiam no-stram conferat et in eo nihil retardet; ibi enim cum de istis Turcharum insultibus cohercendis, turn deuotionis tue petitionibus in uteris suis con-tentis. prout clernentem regem, patriarumque suarum dominum decet, tecum non minus quam cum aliis agere et deliberare decreuimus, atque adeo ita nos geremus, vt quiuis dispicere possit nos debitam regnorum nostrorum curam habere cupere, et ad subditorum nostrorum commodum semper propensiores ct inclinatos esse, id quod deuotionem tuam impre-sentiarum latere noluimus, quam etiam ad nos Viennam et incunctanter venturam pro fi.delit.atis sue debito sine dubio confidimus. Datum in Oiui-tate nostra Nona, 5"il nouembris. 1586.

Koncept u c.ikr. fau'n., door, i držav. arhivu u Beču: .Hungarica.

314.

1530. 5. novembra. U Wiencrneustadtu.

Kralj Ferdinand piše (Fetrn Erdödu't), da je primio od njega vijesti o provali Turaka u Slavoniju. Javlja mu. da je odredio Ivana Katzia-

nera s vojskom na obranu zemlje. Poziva ga na dogovor u Beč.

Ferdinandus diuina fauente dementia Komanorum rex semper augu-stus etc. Magnifice, lidelis. clilecte. Vidimus ex Uteris tuis tertia huius ad nos datis. que de continuis oppressionibus cleuastationibusque, quas Turci in regnum nostrum Sclauonie facere non cessant, non sine eommiseratione scripsisti. et quamuis generosum, fidelem, nobis dileetum Johannem Oatzi-aner etc.. vt a nobis coram accepisti, eo in auxilium regni istius mittere destinaueramus. tamen cum nobis relatum esset, Turchas iam recessisse,

Page 315: Monumenta 2

310

putauimus differeiidum esse subsidiiim illud, donee certius quiddam de istorum conatibus intelligeremus. lam vero postquam non solum eosdem Turchas non recessisse, verum etiam indies magis magisque in damnifi-cationem regnicolarum istorum nostrorum, castrorumque deuastationein oecupationemque, f-um ex tuis Uteris turn aliorum significatione percepi-mus. visum est nobis valde necessarium esse, prefatum Johannem Catzia-ner cum numero aliquanto maiori ad istas partes primo quoque tempore expedire, omnesque rationes ineundas, vt pro virili nostra dieti regni ipsi-usque regnicolarum. Meliumqne subclitorum nostrorum defensionem susei-piamus, quippe quos nullo pacto, quantum in nobis erit. derelicturi su-mus. Quamobrem cum de his et aliis communemregnorum nostrorum vti-litatem conseruationemque concernentibus breui aclmodum Vienne tracta-turi sumus, tuaque in hoc opera vti volumus. hine tibi omni studio in-iungimus et mandamus, vt te sine omni mora \riennam ad nos et curiam nostram conferas, inque eo nihil plane retard.es, vbi tecum simul et aliis de istis regnorum nostrorum necessitatibus opportunum et maturum consilium capere prouisionemque, quam meliorem poterimus, facere studebi-mus, ita quod cuius hand obscurum esse possit nobis regnorum subdito-rumque nostrorum salutem tranquilitatemque maxime et debite quiclem cure esse, quod te gratiose latere noliiimiis. Datum in Oiuitate nostra Noua, die quinta mensis nouembris. anno domini MDXXXVL, regnorum nostrorum Romani sexto, aliorum vero vndecimo.

('istopiš ne otpremljen (minuta) u c. i Jrr. kućn., dvor. i držav, arhivu u Beču: Hungarica.

a 15.

1536. 24. novembra. U Dubravi.

Simun, biskup zagrebački, piše Franji Bacanu o provalama turskim u Hrvatska, i o teškim posljedicama zauzeća Broda.

Magnifice domine et frater obseruandissime. Salutem et omnium bonorum augmentum. Post eas literas et nouitates, quas nuper ad magni-ilcam dominationem vestram dederamus, aduenerat cum Uteris homo domini Johannis Vngnad, regni Stirie capitanei sciscitatum, quo eardine, quibusque mediis hec misera patria fluctuaret. et quia fatebatur se ea omnia, que sibi per nos scripta forent, regie maiestati, domino cleinen-tissimo primo aduentu declaraturum omnes nouitates et impendentia regni pericula, que per id tempus obtigerant, sue dominacioni pro desiderio pa-tefecimus. Nouissime uero, id quod dominus Ladislaus More, nostro scrip-serat offieiali. presentibus inclusum acl magnificam dominationem vestram uolaturum opereprecium duximus. quare nostro arbitrio, si quid eadem apud regiam maiestatem effecit. reditus eius cum regni legatione esset

Page 316: Monumenta 2

ni

perutilis et gratissimus. ut quod longa expectatione liberande patrie men-tibus nostris deest, auđito felici nuncio restaurari val earn us. Turcarum res augentur indies, nostre uero minuuntur ultra modum; exploratores, qui nouissime redierunt, fatentur exercitum Bosnensem futura septimana rem suam innouaturum. et uel fortalicium aliquod expugnaturum uel miseram terrain in predam versurum; quid sperandum sit, stat in arbitrio diuino. Vterque zanczakus, Bosnensis videlicet et Samandriensis, proclamare facit omnes eos, qui uel ad fidelitatem eesaris Turcarum, uel Johannis eonuer-tuntur, pacem et immunitatem recepturos; hoc etiam audacter affirmare possumus, quod post expugnationem castri Brood, vnacum his, qui misere preda facti sunt, plusquam quadraginta millia animarum a fide Christiana defecerunt, et desciscent indies prefer numerum, arbitrati id, quod reli-quum vite superest, commodius pacatioribus temporibus transigere. Nostri quoque subditi audita libertate per Turcam proclamata, adeo rabidi facti sunt, ut metuam. ne simul et semel vna voce nobiles cum rusticis proela-ment sese * fideles Turcarum, nosque ne in domibus quidem simus securi, captiui uero seu maneipia, et que nobis obtigerunt et aliis vno sermone ferunt Turcarum cesarem, futuro anno ad euertendum hoc regnum et su-periores partes eggressurum. Proinde magnifica dominacio vestra fuerit pro magnitudine animi sui res huius misere patrie ita fouere, itaque tractare, ut iam tandem sentiamus auxilium regie maiestatis profuturum. sin minus, non erit vlterius quiquam sperandum. quam in reliquo felici-ter valere optamus. Ex castello nostro Dombrensi. in profesto beate Catherine virginis et martiris, 1530.

Simon, episcopus ecclesie Zagrabiensis.

Quod superest, miramur vehementissime. quod magnifica dominacio vestra tantam induerit taciturnitatem. ut penitus nihil nobis scribat. quo fine res nostre gerantur. quidue sperandum sit: de quibus, si me cerci-orem reddiderit. puto magnum amicitie munns factaram.

Vani: Magnifico domino Francisco Batthvan, consiliario regie maiestatis etc., domino et fratri obseruandissimo.

Na rptu bilješka: Exemplum literum episcopi Zagrabiensis ad Fran-ciscum Bathyan.

Savremeni prijepis u c. i kr. kućn., dvor. i držao, arhivu u Beču: Himcjariea.

Page 317: Monumenta 2

312

31(-5.

1586. 27. novembra. U Padovi.

Biskup pečahski Gjuro Su/jok piše kralju Ferdinandu o teškim prilikama u Hrvatskoj nakon provale Turaka. Preporuea obranu Zagreba

i \rarahlina, kao ključeva carstva.

Saeratissimo imperatore, signor clementissitno. La maiesta vestra credo che sara auisata. come li Turchi questa estate passata eđifieorno e fortificorno un casello sopra la ripa de la Zaua per poter hanere tanto piu libero et breue passo a li danni de li christiani. I)a poi hanno preso parecchi castelli in quelle parte, partim in la dioeesi Quinquecclesiensi. partim in Zagrabiensi, e nanno continuo occupanđo et spogiianđo quella prouincia. che e tra Draua e la Saua. a modo de una isola, prouincia tanto bella, fertile et abondante. che non si puo dir piu. e non e dubio nissuno. die la oceuparaimo tutta una a lc confine do Stiria et Oarinthia. occupaiido et fortiticando doe terrc, che sono nel capo di questa prouin-tia uerso Stiria et Oarinthia, vna se chiarna Zagrabia, che e sopra la ripa de la Zaua. e guard a Oarinthia. Oarniola et Italia cioe Friuli, laltra se chiama Varasdino. che guarda la Stiria, Austria, Tyroli et Alemania. donde loro meieranno li soi presidy. come hanno fatto de Belgrado. et de certi altri luoghi apresso il Danubio, per liauer passo in Vngaria,

E sapia la maiesta. vestra eesarea, ehi considera bene questa cosa. molto piu grande. sara questa perdita e piu pericolosa a la Christianita per terra, che non i'u quella de .Belgrado. e sapia la maiesta vestra eesarea. che li Turchi apparechiano la intrata in Italia et Alemagna per que-sti luoghi.

Et aceio che la uiaiesta vestra eesarea sia meglio instrutta del tutto. mando a la maiesta vestra eesarea la descriptione de quella prouincia con agionta de li paesi uicini.

E la maiesta vestra eesarea per amor de lo omnipotente dio. uoglia pensar de remedio et principiis obsta. quello che adesso se potria far con <-ento. per modo de dire, non se fara poi con mule, ne con X"1, Belgrado se poteua retegnire con poca spesa, quando fu perso. adesso non si puo recuperare, se non con grandissima forza. et inflnita spesa e effusione del sangue christiano.

La maiesta vestra eesarea me perdoni, suplico a quella humihnente. la necessita de quelli paesi me constringe esser importuno. e dio conserui la maiesta vestra eesarea sempre sana. gaiarda et uittoriosa. In la gratia de laquale la mia seruitu humilmente rieomando.

Patauii. XXYIL nouembris. anno MDXXXVL

Eiusdem vestre sacratissime cesaree maiestatis etc.

humilimus seruitor et capollanus Quinqueccclesiensis.

Page 318: Monumenta 2

313

Vani: Sacratissime. et inuictissime, cesaree et catholiee maiestati etc., domino semper clementissimo.

Original na papiru. Na rptu je pecat, [kojim, je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. hućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica,'

317.

1536. 3. decembra. U Dubravi.

Sin tun, biskup zagrebački, javlja kralju Ferdinandu, da Hrvatskoj prijeti pogibelj od Turaka.

Sacratissima regia maiestas, princeps et domine, domine clementis-sime. • Mandat mihi maiestas vestra. ut postpositis quibusvis negotiis privatis. ad se volarem. Ego per unuin atque alter um homines, et literas meas ad S. Vi turn ex Gracz civitates maiestati vestrae missos oravi maiestatem vestram, ut si negotium tarn grande esset. quod meam postularet praesentiam. potius in alteram harum eivitatem, me in conspectiim maiestatis vestrae contulissein. Quibus eausis ct rationibus iđ tune mihi facere licebat. mine triplicatae sunt, prout maiestatem vestram vel ex priori bus litteris meis, et aliorum. per me ad se missis, elare eognovisse non dubito.

Novissime vero per homines meos ad maiestatem vestram expedites, intimavi, copias Bosnensium Turearum esse in arinis, eaque iluvium Zavi. in nostrum periculum superasse. Quas praedas et rapinas eaedem paulo post in regno maiestatis vestrae patrarint, ex inclusis litteris eadem acei-piet liquide. U line et Mechmeth Beg Samandriac, et Bel građi zansehak. eonflata ingenti rnultitudine, positisque ad naves tormentis bellicis saevam huic patriae comminatur eversionein, et praecipue eastello meo Zopya, cuius obsidionem singulis diebus exspecto. Miserum autem vulgus iarn pene extremis ealamitatibus desperatum, proh dolor! abnegata tide Chri-sti salvatoris, ultro sese Mahumetanorum sectae devovet, iamque eo veni t. ut et coloni mei in bonis castelli Zopya degentes, a mo desciscant et pareant Turcae, quemadmodum maiestas vestra id ex Uteris fidelis sui. Ladislai More, et officialis mei de praefata Zopya, luce elarius co-gnoscet.

Quod vero maius est, tantus et in medio Selauoniae percrebuit rumor, ut plebs eum nobilitate passim musitet, in ditionem Turcarum sese submissuros, praesertim cum praesentia dominorum hoc regnum or-batum sit. Domini namque. Petrus Erdödy est ultra Savum. Hampo ultra Dravum, alii in Hungaria. alii vero sunt apucl maiestatem vestram; ipse cum domino Zryny hie insudo. Exspeetavi novum exereitus Bosnensis adven-

Page 319: Monumenta 2

314

turn, id quod brevi futurum puto. Quod si et ipse hinc solverem. conti-nuo putaret vulgus, salutem fuga me salvasse, foreque, nt simul et semel vel Turcae adhaereret, vel reliqum vitae tributo redimeret. Et quoniam pauca in hoc regno sunt fortalitia. quibus misera plebs cum rebus et armatis tuto sese committere possit. coepi hoc meum oppidum aggere cingere. ex quo etiam tempore excursionis Turcarum, ob iniquam vulgi opinionem ad tutiora me conferre non sum ausus, dato quod neque prae-missae causae, neque dolor, et infirmitas pedis, qua non mediocriter gra-vatus sum. obstent, prohibet tamen digressum ad maiestatem vestram meum maxima inundatio Dravi, quae tanta est. ut nequaquain currus trajici possint,

Nihilominus. si rei magnitudo nieam tantum praesentiam requirit, putatque maiestas vestra per hoc plus commodi. quam adversi. obtingi. ne mea absentia publiea utilitas turbetur. deereseente ista inundatione. non parcendo fatigiis et expensis, iubente maiestate vestra per omnes in-commoditates, ad se volare curabo. Quam altissimus pro telici regnorum suorum regiminc felicem et ineolumen conservare dignetur. Ex castello meo Dombrensi. 3. die decembris. 1536.

Simon, episcopus Zagrabiensis.

Georgius Pray: Epistolae procerimi regni Hungariae H. pag. 68.

318.

153(3. 13. decembra. U Beču.

Kralj Ferdinand hvali posadu klisku, te joj obeća je pomoe i nagradu za zamjernu njezinu hrabrost, iskazanu za podsada turskih.

Militibus in castro Olyssiensi existentibus.

Eerdinandus etc. Strenui, fideles, dilecti. Cum non ignoremus vos quantumuis magna obsidione Turcharurn in arce nostra Olyssiensi cinctos maximisque angustiis pressos et afflictos, forti infractoque animo in tuen-dum et conseruandum castrum illud nostrum incumbere, proque vestra in nos fide hasce afflictiones erumnasque constanter tolerare, atque adeo animose perferre statuisse. donee a nobis suppetie necessariaque subsidia ferantur, vos itaque latere nolumus. nos de modo succurrendi vobis iam-diu multumque tractasse ordinasseque pro vestri eliberatione earn proui-sionem. quam pro dissoliienda nimpenclaque ista obsidione omnino satis

Page 320: Monumenta 2

315

futurum confidimus, sicuti intra paucos dies cura efieetu sentietis, quibus hoc prorsus persuasum esse volumus. Nos non solum vos in hac necessitate non derelicturos fore. verum etiam vestram illam fidelitatem et. for-titudinem nobis cum alias turn iam vel maxime cognitam, erga vos omnes et quemlibet vestrum in solidum remuneraturos omnique gratia et muni-fieentia nostra regia recognituros esse. Quamobrem vos omni studio hor-tamur et requirimus, vt interim, duin nostra auxilia prouisionesque ne-eessarie ad vos perueniant, id quod propediem futurum pro certo credite. nihilque dubitate, solitam vestram op erara, curam diligentiamque, quam toties in vobis non sine maxima fortitudine oonstantissiraeque fidei vestre laude experti sumus, in defendendo animoseque retinendo castro nostro prefato impendere non desistatis. neque vos ab hoc vestro proposito vllo timore periculique magnitudine aut quauis den]um ratione deterrere sina-tis, sed certum potius auxilium nostrum, quod iamiam in promptu est. absque omni prorsus dubio expectetis, vobisque singulis propter vtilia et grata ista seruitia vestra cligna premia apud nos eonstituta fore credatis. quorum certe rationem non nisi optimam habere volumus, quemadmodum re ipsa comprobabimus, vosque nihil de eo diffidere volumus, nostram in his omnibus expressam et benegratarn executuii voluntatem. Datum Vienne. XTTT. decembris. 1536.

Koncept u e. i kr. kuću., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

319.

1530. 29. decembra. IT Zagrebu.

Kaptol zagrebački poUrdjuje, da je ..magnificus dominus Gaspar Ernusth de Ohakthornja" u smislu ucinjenoga ugovora in facto decimarum inter flumina Mura et Drawa, pertinenciis scilicet castrorum Ghaktornya pre-tacti et Sthrjgo vocatorum. ad mensain nostram capitularem spectancium, koju je desetinu dužan sa 300 for. godimice na Tomasevo (29. dec.) kaptolu plaćati, za tekuću godinu isplatio v po plemenitom Nikoli Laczo-wych de Botthyncz. provizoru grada Čakovca. Datum in prefato fešto beati Thome episeopi et martiris, anno domini millesimo quingentesimo

tricesimo sexto.

Original na pergament. Nekoć je pecat visio o žutoj i zelenoj svi-lenoj vrpci. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 321: Monumenta 2

316

320.

1530. 29. decembra, U Beču. Kralj Ferdinand poziva Franju Falta, Petra Frdöda, Ludovika Pekrija, Gjuru Frankopana Slunjskoga i Stjepana Blagajskoga, da vjerom saslušaju Ivana Kastelanovića, kojega šalje k njima u svrhu dogovora pogle

dom na probit kraljevstva, i da vrše njegove odredbe.

Ferdinandu* diuina fauente dementia Romanorum. Hungarie, Boe-raie etc rex semper augustiis, infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. Magnifi.ee1. fidelis, dileete. Oommisimus fideli nostro. egregio loanni Oastellanfy de Zenthlelek. aule nostre. familiari, nonnulla tibi clicenda. que publicum bonum et regni istius conseruacionem concernunt. Hortamur te. ut dictis ipsius Oastellanfy. non solum fidem adhibere. sed ad ea. que dieturus est eciam accedere debeas. Secus ne feceris. Datum Vienne in fešto beati Thome episcopi. anno domini millesimo quingentesimo trice-si mo sexto.

Ferdinandus. Wylaki.

Na rptu pisma I : MagTiiiico domino Francisco de Thah. aule nostre familiari. fideli dilecto.

II.: Magnifico Petro Erdewdy de Monyorokerek. agazonum nostro-rum magistro et comiti comitatus Zaladiensis. fideli, dilecto.

III.: Magnifico Ludouico Pewkry de Petrowyna, comiti Warasdiensi et capitaneo nostro. fideli, dilecto.

IV.: Spectabili et magnifico Georgio comiti de Zlwn. fideli, nobis dilecto.

V.: Spectabili et magnifico Stephano comiti de Blaga(!). fideli, nobis dilecto.

Pet originala na papiru. Na rptu je pritisnut mali pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

1536. 31. decembra. U Bvižinu.

Petar Keglević opisuje kralju Ferdinandu veliku pogibelj, koja prijeti od Turaka, i moli pomoć za Hrvatsku. Moli da se od njega preuzmu

gradovi Bihać i Ripać. Sacratissima regia maiestas, domine, domine mihi clementissime.

Post perpetuam debitamque fiđelitatem ac seruiciorum meorum humilli-1 Pisma pod IV. i V. imadu „Spectabilis et mag-nifice". Vidi notu

k ispravi.

Page 322: Monumenta 2

317

mara atque humillimam(!) commendaeionem. Xotum f'aeio vestre serenissime maiestati. quomodo castrum Isaehych distans per vnum miliare a Byha-ehio. iam a quindecim diebus manet desertima, nee est in eo vnieus homo. quod maiestati vestre prius ad scitum đedissem, tamen non fui hie in Cro-acia, sod ierain versus castrum meum Ffeyerky(!), quod est in maximo eciam periculo, ex quo non distat a rastro Gradyski nisi duo parua miliaria, et tunc, cum Turci castrum Gradyski ceperunt, confluxerat ibi maxima multitudo hominum fugientium. Tandem casu pestis incidit in eos. et plus quam septingenti homines in vno breui tempore mortui sunt, et nunc incessanter moriuntur timcndumque, ne custodes castri ipsa peste deficerent. Turci in id intrarent, vt conantur, et ad hoc oxspectant. Iue-ram faeere aliquem bonum ordinem, quomodo dictum castrum conseruare possem, ne ex eo periculum priori peius regnis vestre serenissime maie-statis eueniret, Sciat igitur vestra maiestas, quoinodocunque ex rastro Grady sky (!) ligneo breui tempore regno Sclauonie maximum periculum ouenit. sic ex eo rastro Isachich, si casu ad manus infldelium perueniret, in medio anno tota Croacia et Oarniola desolabitur, quia est castrum mu-ratum tripartitum tribus muribus, in loco pro eis multiim competenti si-tura, a castro Wdwyna a parte nostra in clistancia quattuor miliarium, a Bichachio vnius. quo capto. ianua Bychachio et, Eepachio introclucletur; possent in eo manere ducenti equites dcmptis peditibus, qui possent ma-nere in turri et castro interiori.

Maiestas vestra ordinauerat aliquam prouisionem Stephano Isachyrh. cuius fuit hoc castrum. et fuit ei data aliqua siimma. ignoro quanta, in terra Fluminis, sed postquain venerat ab illic, octauo die captus est a Turcis vnacum pecuniis et nunc est in captiuitate. Ainiserat in castro fratrem iuuenem ignarum. qui nesciuit requirere maiestatem vestram et nee hucusque potuisset tenere ipsuni castrum, nisi ego iuuassem eum victualibus et pulueribus ex castro vestre maiestatis Byhaehio. Srio. serenissime rex, domine mihi rlementissime. eandem habere multas ac graues expensas ad confinia vestra, tamen nescimus ad quern ronfugere, nee cui lamentari miserias huius regni. nisi maiestati vestre, qui es rex et domi-nus noster. Igitur humillime supplico maiestati vestre. dignetur ipsi castro quam cicius de opportuno remedio prouidere. ne ex eo pereant alia regna. Triginta homines pro custodia sufficerent in eum(!) et possent inve-niri hie homines, solum esset solucio. Ego serenissime domine, ex fideli-tate a me maiestati vestre semper observata misi in eum castrum homines meos in propriis expensis pro custodia, si poterint intrare priusquam Turci, et volo eos tenere, quousque lator presencium redibit a maiestate vestra. sed supplico vestre serenissime maiestati, ne tardet eum. quia ego habeo satis rnaximam curam et expensas ad eastra Kyhech et Repach et ad alia eastra mea confiiiialia. prout est, Ffeyerkv, quocl eciam perirlitat. A maiestate supplico et expecto ritam ac graciosam relacionem.

litem, serenissime rex. ac domine michi graciosissime, scripseram maiestati vestre, cum erat in Nona Oiuitate, quomodo instat tempus ac terminus mihi deposicionis castrorum Byhech et Rypeeh a<; assignacio-nis in manus vestras regias. videlicet festum Annunciacionis beate Marie virginis, nunc quoque ammonco et supplico vestre serenissime maiestati.

Page 323: Monumenta 2

318

dignetur in tempore ordinare hominem sew homines suos. qui dicta castra in eo termino a me suscipiant, quia mini videtur. quod (iam) esset tempus talibus se preparari necessariis pro suscipiendis talibus castris confinialibus, essetque cum maiori comodo eiusdem maiestatis, quod ad pretactum terminum venirent parati et susciperent a me in continenti dicta castra. secundum prout continentur in litteris vestre serenissime maiestatis mihi clatis. quam vt ego eotunc debeam ire querere vestram serenissimam maiestatem per regna eiusdem, castris ipsis in periculo re-lictis, quia recordor certa castra sic perisse, gubernatores eorum ibant ad curiam regiam solicitantes, interim hostes superuenerunt. castra inordi-nata reperta quacunque via acceperunt. Id ego timeo. id vito, serenissime domine, et idcirco supplico vestre serenissime maiestati, vt maiestas vestra interdum gereret curam de hys castris talem, vt eotunc et ego sim liber ot maiestas vestra quieta. Serenissime domine. hie manifeste dicitur et omnes captiui, qui veniunt, id refferunt, quod Turci postquam ceperunt ilia castra in Sclauonia, regnum Sclauonie omnino suum tenent et quarn primum nix euanuerit, continuo nituntur irruere Oroaciam et occupare. Igitur si maiestas vestra in tempore non subueniet et de oportuno remeclio huic regno prouidebit, vltimum periculum imminet, et ti-mendum est. Quare humillime supplico vestre serenissime maiestati. maiestas vestra dignetur me cerciorem reddere Uteris suis per hiinc latorem presencium. an debeo exspectare hie hominem vestrum regium ad terminum pretactum. vel debebo ire querere maiestatem vestram illic. vbi fue-rit; et cum hoc maiestati vestre seruicia mea, tandem hoc miserimum regnum. humillime recommendo et a maiestate vestra graciosam in omnibus relacionem supplico. Tandem deus bonus maximus maiestatem vestram augeat et protegat, conseruetque feliciter vnacuin regnis suis ad Nestoreos annos. Datum anno Ohristi natiuitatis millesimo quingentesimo trieesimo sexto, in profesto Oircumcisionis, ex castro Bwsyn etc.

Eiusdem vestre serenissime maiestatis tide!is servitor

Petrus Keglewych de Bwssyn.

Vani: Serenissime ac invictissimo principi et domino, domino Fer-dinando diuina fauente clemencia Romanorum, Hungarie, Bohemie etc regi semper augusto. archiduci Austrie, duci Burgundie etc. domino, domino mihi naturali graciosissimoque.

Original na papiru. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. f: c. i hr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Uungarica.

Page 324: Monumenta 2

319

322.

1537. 4. januara. U Been.

Kralj Ferdinand, nalaže kaptolu zagrebačkomu, da Ivana Kastellanfy-ja de Zenthleleiuk na osnovi nove kraljevske darovnice1 uvede u posjed grada Zelyna u županiji zagrebačkoj, i svih njegovih pripadnosti. Svojim povjerenikom (homo regius) označuje Nikolu Pwchych-a de Bokonok, ili Nikolu Gothal-a de Gothaloivcz, ili Mihalja ili Stjepana Homsky-ja de Horn, ili Nikolu Wynychky de Wynychno, ili Mihalja Thoth-a, ili Ga-spara ili Baltazara Woykowych-a de Klokoch. Izvještaj, kao i imena

prigovaratelja. neka podnese budućim banovima kraljevine Slavonije.

Iz uvodnice zagrebačkoga kaptola od 20. decembra 1537. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

1537. 7. januara. U Bee u.

Kralj Ferdinand nalaže Gašparu Krnustu Cakovačkomu. da uplati kr. „diku", koja je opredijeljena za plaću šajkaHma (nazadistae).

Ferdinandu« diuina fauente clemencia Romanorum. Hungarie et Boemie etc. rex semper augustus, infans Hispaniariim, arehidux Äustrie. dux Burgundie etc. Magnifice. n'delis. dilecte. Intelleximus quemadmodum tu adfco difficilem exhibuisses te in exoluenda bonorum tuorum et prete-rita et present! dica, vt ne in hune quidem diem bona tua connumerari permisisses. neque dicam exoluisses, quod displicet nobis, turn quod ipse-met eonsiderare potes, quantis in presencia euris et irapensis grauamur in exoluendis regni nostri Hungarie negociis. tuni. quod vnura te esse dicunt. qui preter ceteros statuta regnicolarum in exoluenda et preterita et presenti dica non obseruares. Mandamus Melitati tue, eommittentes firmissime, vt vtramque dicam, priorem scilicet et presentem, absque lon-giori aliqua mora, facta bonorum eorundem, si nondum perfeeta est. per dicatores nostros, ad quos bac de re scripsimus, connumeraeione, reddere et exoluere debeas. nam totam hanc peeuniam, vt ne ignores, ad soluci-onem nazadistarum deputauimus. quibus vt sine mora solucio fiat, redi-gique in ordinem primo quoque tempore possint. presens regni Hungarie status postulat. Secus igitur. in quantum indignacionem nostram cupitis(!)

1 Bojničić Iv.: Darovnice kralja Ferdinanda I. Ondje je datirano sa 4. jan. 1536., kako je u Lib. Reg. zem. arkivu.

Page 325: Monumenta 2

:-320

euitare non facturi(!). Datum Vienne. die dominieo proximo post festum Epiphaniarum domini. anno eiusdem inillesimo quingentesimo tricesimo septimo.

Ferdinandus. Albertus. prepositus Quinqueeedesiensis.

Na rptu: Magniiico Oaspari Ernusth de Ohakthoruya. fideli. no-bis dileeto.

Original na papiru. Pečat je na rptu, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

324.

1.537. 10. januara.. U Beču.

Kralj Ferdinand dozvoljava Ivanu Zalmj-u i Gasparu Ernustu Cakova-vkomu, da izmedju Lcgracla i Dubrave smiju urediti prijevoz i ubirati

od njega daće.

Xos Ferdinandus diuina fauente dementia Romanoruin. Hungariae. Boliemiae etc. rex. semper augiistus. infans Hispaniarum, arehidux Au-striae etc. memoriae cominendamus tenore praesentium signifieantes, qui-bus expedit universis, quod nos partim eonsiderantes servitia fiđelium nostrorum magnifieorum Toannis Zalay de Kerechen. comitis Posoniensis et Oasparis Ernust de Ohaaklornya. partim vero habentes respeetum misero-rum fugicntium. qui metu Thureorum ex partibus regni nos tri Sdauo-niae. aliisque locis partium illai'um ad interiora regni nostri Hungariae. cum iumentis ac pecoribus et caetcris ipsorum rebus ac sarcinis com-migrant. quibus ut plures pateant in tiuvio Mura traiectus. eisdem loan ni Zalay et Gaspari Ernust ex speciali nostra gratia, et regia autoritate id duximus annuendum. et coneedendum, ut ipsi inter possessiones ipsorum Legrad ac Dombro vocatas in rippa ipsius liuminis adiaeentes. in eodem fluvio Mura vaduin disponere in eoque ad trayciendum naves sufticientes habere et tenere, ac instar aliorum vacla in fiuvio ipso tenentium, moderates et iustas. quae de veteri lege et eonsvetudine fieri debent exactiones. aß proventus ab eiusmodi traiectione percipere libere valeant ac possint perpetuis semper temporibus. absque tamen praeiudicio aliorum vado-rurn, si quae illic in propinquo sunt: immo annuimus et concedimus ha-rum nostrarum vigore et testimonio litterarum mediante. Datum Viennae, in festo beati Pauli heremitae. anno domini inillesimo quingentesimo tricesimo septimo. regnorum nostrorum Romani anno sexto, reliquorum u tided mo etc.

Ferdinandus. Willakv.

Page 326: Monumenta 2

321

Prijepis sa klauzulom: Eevisum paenes suum par autentieatum per me Lad. Gole de Fürstenbucch m. p. U arkivu nadbiskupije zagrebačke.

325.

1537. 24. januara. U Ljubljani.

Benedikt Maluetius, biskup solinski i t. d. javlja kralju Ferdinandu, da Simun, biskup zagrebački opći s Trankvilom de Arabo, bivšim tajnikom

Gritti-jevim, i Vukom Svetačkim, koji su vrlo sumljive osobe.

Sacratissime rex et domine, domine mi clementissime, etc. Eelatu satis ficledigno infrascripta percepi, videlicet quidam Tranquillus de Arabo, quondam Alouisii Gritti secretarius, qui post Gritti nečem apud regern Galiae officium canzellarii egit. demumque ab ipso rege Galiae prouisione quadam šibi statuta pro eo Venetiis tanquam ipsius agens non absque pompa per aliquod tempus fait, vbi etiam usque acl estatem proxime ela-psam eum ita perseuerasse audio, iam ex Galia adueniens 2?°- die no-uembris nuper elapsi se ad episcopum Zagrabiensem contulit, apud quern ab hodierna ante octo dies adhuc erat ipsius episeopi continuus conuiua, semper ad eius latus assidendo. atque quasi omni die semel u el bis ad eius libitum, nempe summo mane et hora uesperarum ipsum episcopum ad secreta cubiculi libere solus adiens. diu ita in secretis uersando, quid cum eo tractet ignoratur, tantum aut quadam bona uia hoc intelligere potui, quod is Tranquillus, si auderet, libenter loannem vaywodam acce-dere uellet.

Credo autem rex sacratissime ilium nuntiis non negligere, id quod solus personaliter facere nequit.

Item intellexi quendam Vulfangum Semsche, cuius frater Christo-phorus nomine una cum Bath yan i Vrbano Turcharum caesarem adiisse fertur, cum et is Vulfangus et apud ipsum caesarem paujo ante fuerit, et iam sibi aditus et reditus ad Balibech bassam libere pateat, intellexi dico, dictum Vulfangum a Balibech bassa uenisse ad supradictum episcopum Zagrabiensem aliquibus uicibus, cum quo idem episcopus mirabiles iubi-lationes habuit, et presertim prima uice, qua acl eum uenit, et cum ante inter ipsos nulla conuersatio seu familiaritas fuisset, tunc simul singula-rem fraternitatem atque intrisecam necessitudinem contraxerunt, et illico idem episcopus omnes suos stipendiatos licentiauit, exceptis tantum centum equitibus quod ad persene. sue custodiam seruauit, ille uero Vulfangus Senschie(!) iam pluries eum familiarissime uisitauit, et multum tem-poris simul secrete loquendo consummunt, quid uero tractent ignoratur. Sed nil boni creditur, et presertim, quia ipse episcopus quodam presente, qui mihi retulit, pluries in hec verba prorupit, videlicet: Ego Iouanni regi plurimum seruiui, et tot rnillia aureorum perdidi, et Gritti, qui mihi

MONUMENTA H I S T . X X X V I I I . : MONUM. IIAI5SHURGICA I I . 21

Page 327: Monumenta 2

322

tenebatur ita obiit, deraum regi Ferdinandu serumi, et is dat mihi unum castrum, quod dicit mihi dono dare, attamen me oportuit quatuordecim millia aureorum persoluere et sua maiestas. promisit mihi in quadam taxa totidem restituere, sed ego haetenus nil nidi, et uideo nos perditos et derelietos, duobus quidem seruiui, quid faciam? tertimn etiam forsan experiar.

Item etiam intellexi, quod omnino decreuerit non adire dietam, qiu; Posonii in die conuersionis Pauli fieri debet.

Aliqua alia essent, que cum tanti momenti non sint breuitatis gratia non scribo, ea tamen clum dabitur oportunitas saeratissime maiestati vestre oretenus referam, suprascripta autem ratione raee seruitutis. qua maiestati vestre seronissime teneor, bona intentione diutius opticere nolui. qua in re si forsan maiestati vestre serenisime aliquam molestiam intuli, su-plico, vt mihi parcere dignetur. cui me tanquam domino meo elementis-simo, humiliter commendo. Datum Labaci. 24. ianuarii. 15. >7.

Eiusdem sacratissime maiestatis vestrae humilis sacellanus. Benedictus Maluetius.

dei gratia episeopus Salonensis. sutlra-ganeus Strigoniensis et abbas prope

Londstros.

Vani: Sacratissimae regiae maiestati etc. domini mei clementissimif!).1

Original na ijccpiru. Na rptii je pritisnut pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i Jer. kućn., dvor. i clržav. arhivu u Beču: Hun-garica.

326.

1537. 24. januara. U Dubravi.

Jeronim Oatta opisuje svoje nevolje u Hrvatskoj, u pismu upravljenom na Luku Pittera, župnika u Gorici.

Presbiter Hveronimus Oatta hero suo, domino Luce Pitter sali item plurimam dicit. Si dominacio vestra reuerenda ex sententia ualet bene est et incredibili afficior voluptate. Ne obliuiosus amicieie nostre a nobis iudicer (quod minime committam) et quo non possum corpore, mente fe-ror, statui quoeiens mihi certorum hominum potestas erit, quibus recte dem. meas neminem pretermittere et quoniam interuallo locorum et tem-porum disiuneti sumus, per litteras salutem sepissime uisere et colliqui necesse est, ne ineum in uos amorem aboluisse uicleatur, secl et domina-tioni vestre reuerende idem agere equum et par est, ut ab eiusdem lit-teris aliud argumentum nancissi(!) naleam. quia non habeo aliquid tale ad uos potissimum scribere, aut animo cogitare, preter triste quoddam et mi-

Nedosljednost u pisanju e, e. i ae pridržana je.

Page 328: Monumenta 2

323

serum genus litterarum, attamen si de rebus, statu et gratia animus do-minationis vestre reuerende scire gliscit, breuibus dieo, sic res habent mee, corpus quidem belle habet, sed animo male est, pariterque egrotat crumena, et hoc euenit, quia sum sub malo sidere natus, mihique superi parum sunt propieii, fortuna plerumque sequitur fugientes. fugit sequen-tis in insulis fortunatis, quo cum farcimenis Lucanicis manipula ligaren-tur me conferre putaui. sed longe aberraui a scopo, et non ex uoto se-qundum(!) fortuna fauit, quapropter quod enim (uos queso) uite genus iuxta mundum mihi eligam, in quo non sint abunde multa tristia atque aspera subenda tollerandaque, aulicam uitam quis nescit erumnarum, seditionum, adulationum inuidiarumque plenam, nisi uel inexpertus uel certe stultissi-mus deum immortalem. que istinch(!), quam diutina quam indigna seruitus perferenda. quanta sollicitudine ambienda principis gratia eblandiendus quo-que est fauor eorum, qui uel nocere possunt uel prodesse. Ego omnia meo periculo adisco. me fingere uultus minime preterit musitareque in-iurias op time noui, sed ut ad rombum deueniam nondum contigit preda, quam uenor et usque modo episcopus nihil ostendit spei, quamquam spe alendus est animus, facta fugi facienda, petiui querenda per orbem. altera terra mihi. sed mihi solatio est habere stulticie mee socios, et sepenu-mero me merentem illis Virgilianis carminibus solor. quibus olim Eneas Troianus commilitones suos ortabatur(I). Inquiens: 0 socii (neque enim ig-nari sumus ante malorum) o passi grauiora, dabit cleus his quoque finem. vos et Scilleam rabiem penitusque sonantes Acestis seopulos. uos et Ci-clopea saxa experti, reuocate animos mestumque timorem mittite, forsam et hec olim meminisse iuuabit. per uarios casus, per tot discrimina rerum. tendimus in Latiurn. sedes ibi fata quietas. ostendunt illic fas regna re-surgere Troie durate, et uosmet rebus seruate secundis, habetis ea que in re et animo uersantur meo. nunc suplex me totum conuerto dominationi vestre reuerende, quare si me amatis, prouinciam, quam in cellebrandis ebdomadatim tribus missis in altari meo suscepistis uos dilligentius quam si res vestra ageretur curare, uelle oro et etiam atque etiam obsecro, equi-dem si uices meas me abscnte ad unguem prestitisse cognouero, habebo gratiam et habiturus sum quod uiuam ex omnibus officiis. que plurima in me contulistis longe gratissimum. et quod oratione atque chyrographo pollicitus sum. re prestabo. si copia nummorum mihi modo essent(J), stipen-dium iam ordinatum transmisissem. verum nihil preter pedieulos hiis rusticanis oppidulis congessi, quamuis non tarn miser sum ut tiulgo dici solet, quando aliquis in paupertatem deuenit. non posse alere pediculum: testor deum, quod plures sanguine meo nescuntur, ita quod in dies ad minus infra decjmum et uigesimum numerum aliquos priuo eorum pre-benda ut et lenclinibus cedant: attamen spero loco et tempore constituto uobis debito satisfacere, forsan breui in patriam me eonferam et uobiscum conueniam, si minus debito satisfeeero. uos me conuenietis, cum alias a me accipietis litteras, quid de reditu in patriam uel de certa mansione in his regionibus optime intelligetis, usque modo sum anceps animi. et libet et timeo, nee adhuc exacta uoluntas, est satis, in dubio pectora nostra labant. sed hec missa faciamus, que nouiter istinch gesta narrataque sint a magnifico patre et domino meo scietis. Me commendo reuerende do-

*

Page 329: Monumenta 2

324

minationi vestre tanquam mecenati meo. dateque operam, ut ualeatis, omnibus illis reuorendis sacerdotibus nomine meo dicetis salutem et eorum precibus me eommendate. Data in Dombro. nono kalendas februaru, MDXXXVII.

Presbiter Hyeronymus Oatta, uester tanquam frater ac iilius.

Vani: "Reuerendo domino Luce Pittor, plebano Gorricie dignissimo, meo tanquam fratri et domino obseruandissimo.

Gorricie.

Original na papiru. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Eimgarica.

327.

1537. 26. januara. U Dubravi.

Simim, biskup zagrebački preporučuje Trankvila de Arabo i Oldaoija a Tabula Vuku de Soria. poslaniku carevom.

Magnifice domine et amice obseruande, et commendacionein. Non sum nescius superioribus diebus per literas a magnifica doininacione ve-stra excellentem virum dominum Tranquillum mihi fauorabiliter commen-datum, qui licet, cum ob eximias virtutes et animi prestaneiam, turn vero veterem cognicionem apud animum mourn satis commendatus haberi vi-debatur, aecedendo tamen magnifice dominationis vestre commendacionein. tanto fauore amplexatus sum, vt maiorem nequirem, et in signum tante beneuolencie, beneficium, quod impresenciarurn manutenebam, quam liben-tissime ipsi eonferebam, ipse tamen arbitror, timore rerum huius regni periculosarum perculsus, maluit regredi, quam in armorum fragore ocium ipsius oblectari; eundem igitur tanto studio magnifice dominationi vestre reeomrnendo, vt maiore nequeam; quicquid opis vel beneuolencie eadem in eum contulerit, nostra causa coUatum reputabimus.

Preterea, si qua in re excellentissimus dominus Octauianus a Tabula, phisicus meus, patrocinio magnifi.ee dominacionis vestre eguerit, rogo, ne velifc habita racione amicicie nostre operam suam ab eo retrahere. factura eadem nobis rem non minus neeessariam quam gratissirnam, rursum si qua in re rnea eidem opera necessaria fuerit. nunquam frusta requiret ofiicium meum, quam feliciter valere cupio. Ex castello meo Dombrensi, vigesima sexta ianuarii 1537.

Deditissimus

Simon, episcopus Zagrabiensis manu jiropria.

Page 330: Monumenta 2

335

Quod superest rogo et obseero magnificam dominacionem vestram. dignetur mihi per aliquem oportunum hominem syncere perscribere, num sit aliqua spes eoneordie inter cesaream maiestatem et Galium.

Vani: Magnifico domino Lupo de Soria, cesaree maiestatis oratori etc.. domino et amico obseruando.

Nouitates omnes magnifica dominatio vestra accipiet ex hoc domino Tranquillo.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica.

328.

1587. 26. januara. U Dubravi.

Simun, biskup zagrebački moli mletačku republiku, da što prije pusti natrag Oktavija a Tabula, njegovoga liječnika.

Ulustrissimi domini. domini et amici obseruandissimi. Seruitutem. Non sum neseius superioribus quoque diebus in fauorem excellentissimi viri, domini Octauiani a Tabula. Vineentini, arcium et medicine doctoris. phisici inei. certas ad illustrissimum dominium vestrum dedisse literas, quibus rogatum habueram illustrissimum dominium vestrum magnopere, vt reuisis. et fine optato conclusis causis. pro quibus tutandis preter ex-pectacionein regredi coactus fuerat, eundem ad me volaturum paterentur, nunc iterum illustrissimum dominium vestrum summopere precor, vt si que cause denuo exorte essent, dignarentur pro meis obseqiiiis et illis exoneratum. absolutumque, primo quoque tempore ad me venire perm.it-tere. eius siquidem opera et presencia, cum ob eximias virtutes et animi prestanciam. turn vero egritudines quasdam oceultas, que in plebem miro-modo irrepunt. in diesque magis atque magis inualescunt, nobis non minus grata, quam necessaria est, quanto enim huiusmodi egritudines inco-gnite sunt, tanto magis formidabiliores nobis ducimus. Quodsi illustrissimum dominium vestrum mea causa facere dignabitur. innitar omni studio ham.- eorum erga me beneuolenciam singularem dignis obsequiis re-fundere. quandoquidem et dies statutus, quo prefatus dominus Octauianus regressum ad nos suum pollicebatur, iampridem preterit. Illustrissimum dominium vestrum feliciter valere cupio. Ex castello meo Dombrensi. vi-gesima sexta ianuarii. MDXX.XVII.

Seruitor Simon, epi^copus Zagrabiensis manu propria.

Vani: Illustrissimo ducali dominio Yeneciarurn, dorainis et amicis obseruandissimis.

Original na -papiru. U c. i kr. kućn., dvor. i držao, arkivu u Beču: Hungarica.

Page 331: Monumenta 2

326-

:329.

1537. 26. januara. U Dubravi.

Simun, biskup zagrebački piše svomu liječniku Oktaviju a Tabula, da se što skorije povrati, jer u narodu hara neka nepoznata bolest.

Excellentissime domine, tanquam frater dilecte. Salutem. Tue nobis litere secundo die fešti beati Thome. Laibaci date, vigesima quarta ianu-arii, qua et presentibus incluse, ex Vienna allate. a fratre, vt opinamur, tuo scripte. reddite fuere, ex quibus cognouimus nostram tui nominis di-gnitatisque et persone commendacionem apud illustrissimum dominium Venetorum perneeessarium fore, que res, vt impreseneiarum ne in minimo quidem grauat. ita paulo ante minus oneris attulisset, si mentem tue ex-eellencie cognouissemus, nostramque apud illustrissimum dominium commendacionem vulgarem haberi non arbitrassemus. Seripsimus igitur tuam-que rem commendauimus magnopere, existimamus. si non vtilem neque nociuam habituram, quare tue fuerit humanitatis et diligencie perfectis et in bonurn finem deductis rebus et causis istis, citra moram ad nos aduolare; inualescit siquidem in plebe morbus quidam nobis ignotus, quern quia ignoramus, non possumus vehementer non vereri, et propterea, tuam nobis operam et pacienciam non minus gratam quam necessariam arbi-treris. reliqua tue prudencie, animique prestancie demandamus.

De humanista, si non obliuisceris, facias nobis rem plusquam gra-tissimam.

Incredibilem, tue opinioni, hac hyeme franculinorum habuimus co-piam, quam tu forte, teste domino Tranquillo vnacurn patre, temporibus vite tue, vidisti nunquam; sepe erat nobis animus, si quis cursor idoneus se nobis obtulisset, octo ad minus, ex eis. quibus tanquam ab finitimis oris missis iter necessarios tuos gloriari potuisses, tibi mittendum, at tua, credimus, infausta fortuna, lector noster Zagrabiensis sepius monitus, nunquam tabellarii copiam adipisci potuit, modo vero dominus Tranquillus eas port-are noluit. veritus, ne remissis his frigoribus fetore corruptas, vel abiicere. vel manducare cogeretur. Ex castello nost.ro Dombrensi vigesima sexta ianuarii, MDXXXVII.

Tuus

Simon, episcopus Zagrabiensis manu propria.

Vani: Excellentissimo domino Octauiano a Tabula. Vincentino, ar-cium et medicine doctori, phisico nostro etc., tanquam fratri dilecto.

Original na papiru. Pečat na rptu, kojim je 'pismo bilo zatvoreno otpao je. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

Page 332: Monumenta 2

327

no. 1537. 27. januara. U Beču.

Kralj Ferdinand piše Petru Kegleviću, da je primio njegovo pismo pogledom na gradove Izačić i Bijelustijenu; moli ga, da brani grad Iza-

čić. i da za sada ne napusti ni Bihać ni Ripač.

Petro Keglewith.

Ferdinandus etc. Magnifice, fidelis. dilecte. Literas tuas ad nos in profesto Circumeisionis ex castro tuo Busyn per seruitorem quendam tuum allatas accepimus, et ex his abunđe intelleximus, que de castro Isachych. et Feyerkhy et aliis arcibus seripsisti, molestoque animo ' ferimus tantas continuas incursione rapinasque a Turcis contra pacem perpetrari, sed iam assidue agiraus et tractamus de mittendo non paruo subsidio in istas partes, atque adeo plures equites eo nunc transmittendos ordinauimus. quoad per temporis commoditatem generalem expeditionem facere poterimus, in qua paranda non vulgarem certe operam damus; te vero omni studio requi-rimus, vt pro custođia iamdicti castri Isachych, si modo conseruari posse speres, debitam interim curam geras, tibi enim quod aequum erit, de im-pensis satisfacere volumus. tantisper, donec ordinem dabimus, quemadmo-dum retineri vlterius queat, ne cum sit tan ti vt scribis momenti, negli-genter perdatur. Quantum ad castra Bihech et Eypech attinet, te gratiose etiam requirimus, vt ea adhuc per aestatem proxime iuturam in manibus tuis tenere et eis tuendis conseruandisque necessario prouidere et prospi-cere velis, non obstante termino depositionis, nam pro expensis, quas ad curam illorum facies, ita nos erga te geremus, vt sen tire possit te non frustra hoc onus denuo suscepisse, omnino te eo nomine, prout conue-nit et computi ratio constabit contentum reddire curabimus, et te propte-rea liberaliori gratia nostra prosequi et plane confiđere volumus te iussis et voluntati nostre. vt debes, in his rebus fideliter et strenue obsecunda-turum esse. Uatum A ienne, 27. ianuarii, 1587.

Koncept u c. i kr. Imćn.. dvor. i držav. arhivu u Beča: Hungarica.

331.

1537. 28. januara. U Beču.

Kralj Ferdinand piše Gjuri Frankovanu, da je odredio uzdržavanje njegovih konjanika. Uvjerava ga o svojoj zahvalnosti.

Georgio de Frangepanibus. Ferdinandus etc. Magnifice, fidelis, dilerte. Super petitis tuis nobis

et an tea declaratis et rursus per nuntium tuum, presentium latorem insinu-

Page 333: Monumenta 2

338

atis. cum patriis et prouintiis nostris sedulo et diligenter egimus, ordi-nemque dedimus, vt tibi de intertentione equitum tuorum et aliis debito modo prouideatur, et tali quidem, quo te contentum fere non dubitamus, placetque nobis fidelitatis in nos tue studium, quod vt prosequaris te etiam hortamur, quandoquidem id omni gratia et liberalitate nostra regia erga te recognoseere volumus, et seruitiorum tuorum dignam semper rati-onem habebimus, prout re ipsa breui senties, et tibi nullum prorsus du-bium esse debet, quin oblationem tuam, que nobis Mem non nisi singu-larern animique tui erga nos constantia arguit, plurimum gratum habemus et te propterea maiori benefitio prosecuturi simus, quod tibi clementer si-gnificandum impresentiarum duximus. Datum Vienne, 28. ianuarii, 1537.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

332.

1537. 28. januara. U Beču.

Kralj Ferdinand piše Vuku Frankopanu, da, mu ne može podijeliti kapetaniju žumberacku, jer nju drži Ivan Puchler, zaslužan po svoju domo

vinu muž. Uvjerava ga o svojoj naklonosti.

Wolfgango de Prangepanibus.

Ferdinandus etc. Magnifice, iidelis. dileete. Intelleximus petitionem tuam super (rastro Siehelberg et capitaneatu, quem hactenus Ioannes Puchler gessit de Vskiochis, et quamuis gratiose propensi essemus desy-derio tuo satis faeere, tamen ob plures causas et respeetus nos merito mouentes, videtur nobis non conuenire, vt dictum Ioannem Puchler ab eiusmodi suo capitaneatu pro nunc amoueamus, cum propter sua longa et fidelia seruitia , turn etiam, quia se hucusque bene gessit, charusque et plurimum accepus sit patrie isti sue. Quantum vero ad alia postulata tua attinet, scias nos cum patriis et prouintiis nostris tractasse tali modo. quod tibi de honesta intertentione in breui prouidebitur. donee de tuis fidelibus nobisque gratis seruitiis melius disponere poterimus. tibi enim maiorem in inodum inelinati sumus et benigne faeere volumus, modo vt non dubitamus constanter in offitio tuo et fide erga nos permaneas, ad quod te plurimum hortamur, nam et de persona tua et seruitiorum tuorum meritis condignam rationem habere curabimus, ita quod sentire possis, te non frustra in gratia et dementia nostra spem tuam collocasse, persua-dentes nobis te talem dehinc etiam erga nos exhibiturum obsequia, que tua ita aceommodaturum esse, vt merito tibi liberalitatem nostram osten-dere debeamus. ad quod quoquomodo faciendum cum nostra sponte proni sumus, turn seruitia quoque tua nos vehementius hortantur. vt tui non obliuiscamur. pro certo enim credere potes et debes. nos cum effect u de

Page 334: Monumenta 2

329

tuis rebus ordinem daturos, et gratia nostra regia prosecuturos esse, quod tibi clementer de nostra erga te animi propensione hisce uteris nostris testatum esse voluimus. Datum Vienne, 28. ianuarii, 1537.

Koncept u c. i kr. hum., dvor. i drž. arhivu u Beču: Hungarica.

O 0 0 ooo.

1537. 29. januara. U Dubravi.

Simun, biskup zagrebački javlja kralju Ferdinandu, da Turci potsjedaju neke gradove u Slavoniji. Tuži se na Ivana Katzianera, koji mu je

oteo neke stvari.

Sacra regia maiestas, princeps et domine, domine clementissime. Oracionum mearum in domino et obsequiorum debita ac syncera commen-dacione premissa. Significaueram prioribus Uteris meis maiestati vestre. omnes copias Bosnenses euulsis ex Jaycza tormentis cesaris Turcarum, tara pedestres, quam eciam equestres et nauales esse in armis. propediem-que alteram duorum castrorum Kozthenycza et Dwbycza obsessuras. Ho-die vero reddite sunt simul bine litere, quibus vtrisque deelaratur Dwbyeze a Turea odsessum instantissime expugnari. Dominus Zriny, cuius literas vnacum aliis ad dominum Franciscum Batthyany expediui, scribit in illo castro septem homines relietos, alie uero liter.e declarant tres. Tantum-modo maiestas vestra pro magnitudine animi sui poterit diiuclicare, num ego his gentibus, que borndardas cesaris educere. ause sunt, possim con-grecli vel minus. Meo ettenim arbitrio numerus istarum gencium est cir-citer viginti milium hominum, contra quas quidem copias si miserum vulgus leuarem fortunamque attentare presumerem, perinde facerem atque dono illis offerein. Nuper eciam deus altissimus miraculose a periculo li-berauit, dum enim ad fortificandum castellum Jazenocz dominorum Zern-chey proposita per eos securitate. ipse proficisei constituissem, nisi fatis volentibus mihi precauissem, nunc essem mancipium cesaris Turcarum: eodem namque die. quo illic venire debuissem, Turca forti manu presto fuit illinc et Memhetbeeg, vel castrum Posgawar, aut capitulum, crudeli odsidione einctum sine interraissione oppugnat, equites, quibus illis obuiare possemus, habemus paucos, et eos quos habeo ex castello meo Zopya auellere non audeo; timeo enim, ne et illud vna dierum odsidea-tur; miseros vero colonos non puto illorum viridus coraparandos. Quare supplico maiestati vestre, dignetur hoc regnum piissimis oculis intueri. illudque iam tandem firmis presidiis munire, alioquin, vt propediem laba-tur, necesse est, hoc scripsi subito, terapus enim moram non patiebatur, preterea, dominus Kaczyaner superioribus annis ex Oassouia receperat quandam ladulam meam, in qua continebantur certe res et non con-tempnendi annul i aurei cum nonnullis Uteris obligatoriis super credita

Page 335: Monumenta 2

330

pecunia. et aliis Uteris literalibusque iustrumentis, pro qua, dum in eon-spectum maiestatis vestre essem, earn impedire nolui arbitrando, earn vel sine querela rehabiturum; et licet idem clominus Kaczyaner res, que ali-euius momenti erant consumpserit, supplieo nihilominus maiestati vestre, dignetur eidem per suas firmissime mandare, vt iam vel ladulam cum carthis, que sibi nullius vtilitatis sunt, restituat, curabo maiestati vestre gratiam perpetuis obsequiis apud earn promerere, quam altissimus feli-cem ae incolumem pro felici regnorum suorum conseruaeione conseruare dignetur ad felicissima tempora. Ex castello meo Dombrensi, vigesima nona ianuarii, MDXXXVII.

Dum he scribentur superuenit alius seruitor meus ex Zopya, medio cuius capitaneus gencium mearum indubitato nunciauit, Memhetbeg eius esse intencionis. vt expugnato castro Posgawar, continuo castrum domini Zriny Pokrecz voeatum obsideret, ne zanchakus Bosnensis eius obsidionem preriperet. Idem seruitor meus retulit, posteaque Zoppya duobus iam mil-liariis superasset. se in castro vicino Atthyna audiuisse sonitus bombarda-rum, quod aliud esse non puto. quam Turcam, superatis montibus, ex Po-sega predatum venisse.

Eiusdem maiestatis vestre sacratissime

humillimus seruitor et capellanus Simon, episcopus Zagrabiensis manu propria.

Vani: Saere ßomanorum, Hungarie, Rohemie etc. regie maiestati etc, domino et principi dementissimo.

Original na papiru. • Na rptu je trag pečata. U e. i kr. kuću., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

334.

1537. 2. februara. U Privlači.

Pavao Bojnicu i Ladislav Krnčić, kaštelan blinjski, javljaju Petru Ke-gleviću, da su Turke potukli kod Jasenovca.

Seruiciorum promptitudinem magniiice domine nobis semper gra-ciose. Eidem per presentes notuni facimus, quod feria quarta proxima ante festum purificationis Marie virginis in Ytzenowcz(!) cum Turcis pugna-uimus, et deo propicio et fortuna vestre magnifice dominationis preualui-mus; multos quidem trucidauimus, alios in aquis immersimus et alios wlnerauimus; principes Turcarum fuere Hazem1 wayda, Saffer Kobchich, Hazen1 zubasa et Maskoch wayda, ceterum his Thamos Hungarus dicet,

1 Hazan?

Page 336: Monumenta 2

331

qui et vidit. quomodo factum est. cuius dictis fidem creditiuam adhibere dignemini. Tandem vestram magrrificam dominacionem summopere roga-mus, nobis expensis prouidere dignemini. quibus summe indigemus. Datum in Priwlaka. feria sexta in festo purificacionis Marie virginis. anno domini 1537.

Paulus Boynichich. Ladislaus Kernchich,

castellanus in Glinja,1 votis vestre magnifice dominatio-

nis parati.

Vani: Magnitico domino Petro Keglyewich de Busyn, consiliario regie maiestatis etc., domino eorum semper gracioso.

Original na papiru. Pečati na rptu manjkaju. U c. i kr. kućn.> dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

335.

1587. 2. februara. U Ivaniću.

Simun, biskup zagrebački javlja, kralju Ferdinandu, da Turci potsjedaju Požegu.

Sacra regia ineiestas, princeps et domine, domine clementissime. Oracionum mearum in domino et obsequiorum syncera commendacione premissa. Significaueram superioribus diebus maiestati vestre, vel cast-rum Posgawar, vel capitulum Posegense a Turcis obsessum acriter oppugnari, quern finem vtrumque sit sortitum. quidue in futurum sperandum sit, maiestas vestra cognoscet ex introclusis luce clarius, quam altissimus pro conseruacione reipublice regnorum suorum felicem ac incolumen conser-uare dignetur ad desiderata tempora. Ex curia mea Iwanych. secunda mensis februaru, MDXXXVII.

Eiusdem2 maiestatis vestre serenissime

humillimus seruitor et capellanus, Simon, episeopus Zagrabiensis.

Vani: Sacre Eomanorum, Hungarie, Bohemie etc, regie maiestati etc., domino et principi clementissimo.

Original na papiru. Na rptu je peča,t kojim je pismo bilo zatvoreno. U e. i kr. kum., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

1 Blinya(?). 2 Odavle đo svršetka potpisa pisano rukom biskupa Simima.

Page 337: Monumenta 2

332

OöD.

1537, 3. februara. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže općini grada Zagreba, da ne svojata dohodak mitnice od trgovaca iz Koruške, koji dolaze od Susjedgrada u Zagreb,

jer taj pripada crkvi i kaptolu zagrebačkomu.

Ferdinandus diuina fauente elemeneia Eomanorum, Hungariae. Bohemiae etc. rex semper augustus, infans Hispaniarum, archidux Au-striae etc. fidelibus nostris. prudentibus et circumspectis, iudici et iuratis, ceterisque vniuersis ciuibus ciuitatis nostrae Montisgrecensis salutem et graciam. Questi sunt apud nos fideles nostri, capitulum ecclesiae Zagra-biensis, quomodo vos in hoc temporum disturbio quoddam tributum ecclesiae ipsorum, quod a peregrinis mercatoribus a Oarinthia et partibus ca-stri Zomzedwara venientibus in ciuitate ista exigitur, et quod ipsi capi-tulares a multis annis semper antea pacifi.ee ad ecclesiam ipsorum per-cepissent, iam tamen vos vobis vsurpassetis, eosque prouentus in grauem eorum iniuriam, praeiudiciumque iurium ac libertatum ecclesiae ipsorum vobis vendicare velletis. Quarum supplicacione accepta, quoniam eiusmodi prou[ent]us, quos veteres pietatis studio ad dei laudem et sustentacionem ministrorum ecclesiae dicarunt. non licet in alios vsus* quam in quos sunt constituti conuertere, mandamus vobis, vt rebus sic se habentibus, prouentos(l) ipsos praefatae ecclesiae, simulque ipsi capitulo citra aliquam excusacionem et excepcionem remittere, manusque vestras ex hys exci-pere debeatis; nolumus enim, ut exinde in diuinis officiis aliqua immi-nucio subsequatur. Secus igitur nullo modo feceritis; praesentibus perlectis, exbibenti restitutis. Datum Viennae, in festo beati Blasii episcopi. anno domini millesimo quingentesimo tricesimo septimo.

Ferdinandus. Wylaky.

Original na papiru. Odozdol je pritisnut mali kraljevski pecat. U arkivu kaptola zagrebačkoga: Acta capit. antiqua fasc. 10. No. 55. Deposit u kv. zem. arkivu u Zagrebu.

337.

1537. 17. marta. U Praga. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kružiću, da povrati oteti brod trgovaca,

koji ie robom imao ploviti u Mletke.

Crusyth. Ferdinandus etc. Egregie, fidelis, dileete. Eenunciauit nobis illustre

dominium Yenetorum per oratorem suum apud nos agentem non sine

Page 338: Monumenta 2

338

graui admodum querela ac grauamine, te nauira quandam varus pluri-misque ac preciosis mercemoniis onustam, negotiantium hominum, idque christianorum, quouis anno Venetias frequentare solitorum vi abduxisse, quemadmodum plenius ex ineluso suplicationis exemplo cognosces, quod quidem ipsum, si se ita haberet, non possemus sane non nisi molestis-sime omnino ferre, tibique vechementer indignari. quod earn rem tanta audatia aggredi non dubitasses, vnde quantum mali oriri possit, facile perspicies. Etiam bona ilia, quae occupasse diceris, non modo temere, sed nullo etiam i ure inuadere potuisti, quare iirmissime mandamus tibi di-stricte praecipientes, in quantum indignationem nostram grauissimam ac poenam desuper statuendam euitare malueris, vt praefata bona tamdiu sub arresto seu interdicto nostro penes te serues. donee quid rei sit ex-ploratum plane decisumque habeamus, neque vero quidquam interim ab illis aufferre alienareue praesumas, sed si quid forte alienatum a te sit ademptumque, protinus restituas. recoligas et in vnum conferas. ita ut bona ilia omnia integra, illesa inoffensaque permaneant; secus sub obe-dientia erga nos tua, fidelitatisque debito minime facturus. Datum Pragae, 17. martii. 1537.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču : Hungarica

33S.

1587. 2. aprila. U Pragu.

Kralj Ferdinand bodri klisku posadu.

Multibus in castro Olissiensi existentibus.

Ferđinandus etc, Strenui, fideles, dileeti. Potuistis procul dubio in-tellexisse nos in ferendis vobis suppetiis, liberandaque arce ista nostra ab obsidione Turcarum non mediocrem iam duđum curam suscepisse, elabo-rasseque. et quod nostri erat offltii vos tarn fortes et infract! animi viros, proque republica Christiana vestraque gloria ac nostri causa erumnas illas constanter animoseque tolerantes ab immanissimorum Turcharum oppres-sione, repentino auxilio eriperemus. Quod quia numero ac viribus impar fuit tam improuise et insperate dictorum Turcharum potentieque copias nostras, dum resistere conarentur, adeo magno impetu profligasse dicitur, vt in hac pugna melior pars fortissimorum hominum oceubuerit, haud leuem profecto đolorem ex hac dade et iactura concepimus. et ex animo lugemus istorum vicem multaque commiseratione ducimur eorum pro li-beratione vestra pugnantium fortitudinem, tam indigne et flebiliter victam et deletam esse, atqui quo minus id futurum sporabamus, tanto nunc mariš enitimur, vt numerosiori validiorique mox manu collecta vos pro vestra celeberrima in nos fide in tuendam et conseruandam arcem istam nostram acriter ineumbentes. ab obsidione ilia liberemus, quare omnino

Page 339: Monumenta 2

:-384

persuasum vobis esse volumus, nos nequaquam vos in presentibus angustiis derelieturos esse, sed dei optimi maximi auxilio. aliorumque accedente ope et opera, quam fieri potest velocissime eum vobis succursum suppetiasque transmissuros, que vos certo a Turcharum impressione eximere poterunt; hortantes itaque et requirentis vos maiori quo possumus studio, ut interim, dum eiusmodi nostra auxilia ad vos perueniant, id quod ocius futurum firmiter credite. solitam vestram operam. curarn diligentiamque, quam hactenus non sine maxima ibrtitudinis eonstantissimeque fidei vestre laude in retinendo castro prefato prestitistis. vlterius impendere studeatis, neque vos ab hoe vestro tarn glorioso proposito vilo timore periculique magni-tudine aut quauis demum ratione deterreri sinatis, sed certas nostras sup-petias absque omni prorsus dubio alacri et intrepido animo expectetis vobisque singulis quotquot estis propter vtilia et grata ista seruitia et be-nemerita vestra, vltra stipendii totius hactenus exaeti debitum, quod vobis ad assem persolui faeiemus, vberrima premia apud nos constituta esse credatis, vestram rationem non nisi optimam dignissimamque pro nostra regia munifieentia habituros. Datum Prage, secunda aprilis, 1537.

Koncept u c. i kr. kum., dvor. i držav. arhivu u Belu: Hangar i ca.

339.

1587. 5. aprila, ü Pragu.

Kralj Ferdinand moli svoga poslanika kod pape (Bernarda Clesa), da moli papu pomoć za grad Klis.

Perdinandus diuina fauente dementia Eomanoruin rex semper au-gustus, ac Germanie, Hungarie, Bohemie ete. rex, infans Hispaniarum archidux Austrie etc. Honorabilis, deuote, fidelis. dilecte. Post literas nostras ad primam diem huius ad te scriptas superuenerunt hodie nobis a barone de Turri eerta noua de iis, que. non satis prospere aceiderunt in expeditione nostra Clyssiensi, et in summa, ut ex eius seriptis cognoseere licet, uidetur non minim am causam istius casus fuisse tarditatem auxilii a sanctissimo domino nostro missi, quippe cum gentes sanctitatis sue ultra oeto dies nostri milites expeetarint priusquam aduenerunt, necpie bom-barclas murifragas, sed nisi faleenettas attulerint; sed his omnibus non obstantibus. sperat adhuc dictus barro ä Turri aliquid boni posse effici modo subito de repentino auxilio tormentisque prouisio fiat, presertim cum areem illam speret posse sese ad mensem vnum et dimidium tenere. Quare tibi omni studio iniungimus, ut tan to magis instes sollicitesque apud sanctissimum dominum nostrum, ut sanctitas sua tanta necessitate consyderata, uelit cum aliquo bono numero gentium et artillaria sine mora suppetias ferre, ex quo adhuc spes reliqua sit reeuperandi fortalita ilia, resarciendique damnum acceptum. presertim si absque ulteriori euncta-

Page 340: Monumenta 2

335

tione subueniatur, que tibi cum celeritate et suinmatim significare uolui-mus. ut omnibus modis urgeas interpellesque unacum illustribus oratori bus cesaris sanctitatem suam, ne desit suo officio pastorali, sed communis Ohristianitatis periculo propulsando de repente, qua potest et debet ope succurrat, nostram in eo expressam et omnimoclam executurus voluntatem. Datum in arce nostra regia Prage, die quinta mensis aprilis. anno do-mini MDXXXVIL, regnorum nostrorum Romani septimo. aliorum uero vndecimo.

Ferdinandus. Ad mandatum sacre

regie maiestatis proprium.

Ad. Carol us.

Original na papiru, bez naslova a c. i kr. kuću., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

340.

1537. 26. aprila. U Pragu.

Kralj Ferdinand piše Ivanu Kastelanoviću, da će pogledom na imanje Berizeke dati ispitati, dali je Petar Kružić ostavio potomstva. Katzi-

aneru da je naložio, neka broj njegovih konjanika poveća.

Ferdinandus diuina fauente dementia Eomanorum rex semper au-gustus, ac Germaniae, Hungarie, Bohemiae etc. rex, infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. Egregiae(I). fidelis, dilecte. Intelleximus ex Uteris tuis petitionem tuam circa bona Berizecke tibi conferenda: scripsimus igitur pro certa informatione nobis facienda, an Petrus Krusith reliquerit lieredes nee ne, eaque habita deliberabimus, quid fieri possit, tuaeque po-stulationis non erimus immemores. Oommisimus etiam generali capitaneo nostro, Johanni Oatzianer, l)aroni etc., ut in conducendis gentibus debita tui ratio habeatur, tibique equitum numerum augeat. quod te latere nolu-imus. Datum in arce nostra regia Pragae, die XXVI. mensis aprilis. anno domini MDXXXVIL. regnorum nostrorum Romani VIImo' aliorum uero XImo'

Ferdinandus.

Ad mandatum sacre regie maiestatis proprium.

Ad. Oarolus.

Page 341: Monumenta 2

336

Na rptu: Egresrio. fideli. nobis dilecto Johanni Oastellanfiy de Zent-loleck(l).1 -

Original na papiru. Na rptu je pečat, bez legende, kojim je bilo pismo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

226.

1537. 6. jula. U Pragu.

Kralj Ferdinand dozvoljava generalu Katzianeru, da može 200 konjanika opredijeliti za Bihać i Eipač od zapovijedi Petra Keglevića, te ih

upotrebiti i drugdje, a da ih ima plaćati.

Ferdinandus diuina fauente dementia Romanorum rex semper au-gustus, ac Germanie Hungarie, Bohemie, Dalmatie. Croatie et Sclauonie etc rex, infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. Generoso, fideli. no-bili, dilecto loanni Catzianer, baroni in Catzenstain et Fladnegg. consili-ario et supremo capitaneo nostro. graciam regiam et omne bonum. Quo-niam ut paujo ante ad te scripsimus, magnificum, fidelem. nobis dilectum Petnim Keglewyth de Bwsyn etc., in numerum duorum illorum millium equitum abste conductorum siue conducendorurn recipiendum, computan-dumque cum dueentis equitibus statuimus eo pacto, ut illos quidem ad tuendas arces nostras Wichitsch et Repitsch aclhibeat. sed cum illorum opera in reliquo exercitum uel alios pro necessitate regni istius nostri vti uoles, indigebisque, statim eos ipsos ad euoeaeionem tuam in quemcun-que euentum ad te transmitter debeat et teneatur, tibi harum serie fir-miter mandamus, ut preter vnius mensis stipendium. quod sibi hie in curia nostra ad rationem pr^dictorum equitum rmmerari fecimus. dehinc equitibus suis antedictis quolibet mense solutionem debitam et qualem relibui habent et percipiunt. fieri nostro nomine cures, idque tamdiu, quoad cetere gentes nostre intertenebuntur ad beneplacitum nostrum, no-stram in eo expressam et omnimodam executurus voluntatem. Presentibus perlectis, exhibenti restitutis. Datum in arce nostra regia Prage, die VI. mensis iulii, anno domini MDXXXVTL regnorum nostrorum Eomani VIImo> aliorum vero XI1"-

Ferdinandus. Ad mandatum sacre

regie maiestatis proprium. Ad. Oarolus

Original na papiru. Odozdol je pritisnut pecat. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

1 Nedosljednost pogledom na e i ae pridržana je.

Page 342: Monumenta 2

337

342.

1537. 25. jula. U Pragu.

Kralj Ferdinand nalaže Gasparu Ernustu Cakovackomu, da porez (diku) od svojih dobara smjesta uplati, jer je ovaj odredjen za plaću Šajkasa.

Ferdinandus diuina fauente clemencia Bomanorum, Hungarie, Boe-mie etc. rex semper augustus, infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. Magnifice, fidelis, dilecte. Credimus te non ignorare, quemadmodum hy-eme proxime preterita nobis Wienne adhuc constitutis, dicam bonorum tuorum, quam retinuisse ex subsidio anni preteriti dicebaris, nos ad fide-lium seruitorum nazadistarum nostrorum solueionem deputaueramus, quod te adeo facere non curasse accepimus, vt non modo iuxta nostram deli-beracionem nazadistis dicam ipsam petentibus reddere voluisses, sed totam duorum subsidiorum eiusdem anni preteriti pecuniam tibi reseruasse di-ceris, quod nobis vel ea de re molestum esse debet, vt alii quoque tuo ducti exemplo, idem facere non verebuntur. Oommittimus tibi firmissime, vt mox presentibus requisitus, pecuniam dice duorum subsidiorum reten-tam, de tuis bonis ad manus presencium ostensoris dare et assignare de-beas, ne defectu solucionis. quam nazadistis nostris ex hac pecunia, te non ignorante, faciendam esse decreuimus, a seruiciis nostris discedendi prebeatur oecasio, cuis rei nemo nisi tu, in causa eris. Secus igitur, in quantum indignacionem nostram euitare cupis, non facturus. Datum Prage, in fešto beati Jacobi apostoli, anno domini millesimo quingentesimo tri-cesimo septimo.

Ferdinandus. Wylaky.

Na rptu: Magnifico Gaspari Ernusth de Ohakthornya, fideli, dilecto.

Original na papiru. Na rptu je pritisnut srednji pecat kraljev, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

343.

1537. 19. augusta. Kod Koprivnice.

General Katzianer i hrvatska gospoda pozivlju Petra Keglevića, da dodje sa svojim četama u tabor i da vojuje na Turke.

Magnifiee domine et amice nobis honorande. Salutem et amicitiam. Constat nimirum vestre magnificencie, cum quibus auxiliaribus copiis in huius regni vestri, quo nimium conseruationem et defensionem nunc adsimus.

MONUMENTA HIST. XXXVIII. MONUM. HABSBURGICA II. 2 2

Page 343: Monumenta 2

338

adeoque nunc sumraa necessitas instantis hostis expostulare videatur, vt. nunc omnibus contractis viribus hosti obuiam progrediamur. Cum autem non minus vestre magnificencie res quam aliorum agatur, conuenit omnino. vt vestra magnificencia etiam ad patrie auxilium aecedat, ad quod pro-fecto ceteros quosque huius regni magnates eo quoque amor patrie tra-hit, vt non videantur sibimet ipsis in hoc defuisse, cum videant presertim tot exteras nationes omni auxilio ipsis adesse, adeoque optare vestram sa-lutem, que omnia vestre magriiiicencie non mediocriter cordi esse debe-rent. Proinde hortamur vestram magnificenciam, vt sese quam citissime hue ad nos conferat et arma vna cum ceteris capiat, ad hoc enim res admonet, speramus enim beneuolente deo, nos non solum victoriam ce-lebrem reportaturos, sed etiam vos ex omni calamitate, qua hactenus affliefci et oppressi fuistis erepturos, Quid igitur vestre magnificencie consequi inde poterit, si a tam pia christianaque expedieione ab futura erit, vestra magnificencia id pro sua prudentia colligere potest. Speramus tamen, quod vestra magnificencia nihil pacietur in eo desiderari a se, quin celeriter ad nos aduolabit et ea nobiscum faciei quod ex re et eommodo reipu-blice. christiane et regie maiestatis et sibi honori erunt. Quam bene va-lere optamus. Ex castris prope Kaproncza positis. XVIIII. die augusti, anno XXXVII.

Ioannes Catzyaner, baro, generalis capitaneus regie maiestatis et ceteri domini regni Scla-

uonie et aliarum exterarum nationum.

Vani: Magnifico Petro Keglewyfch de Bvvsyn, domino et amico nobis honorando.

Original na papiru, na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arJcivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

344,

1537. 13.—18. septembra. Kod Valpova.

Izvaci iz pisama generala Ivana Katzianera, pisanih s bojišta s Turcima u Slavoniji, u kojima se opisuje spremanje na odlučnu bitku.

Ex Uteris generalis capitanei Ioannis Oatzianer de statu expeditionis bellice in Sclauonia contra Turchas extractus.

In quibusdam Uteris ex castris prope Walpo, 13. septembris, ad re-giam maiestatem datis, capitaneus scribit sese ante biduum cum toto exercitu castrametatum ad duo millia via ab hostibus peruenisse, et cum inibi locus quidam paludibus repletus existeret, decreuisse ordinasseque fieri pontem. edoctum preterea fuisse a Turcis eaptis, Turcarum copias

Page 344: Monumenta 2

339

constare 20000 hominum numero, cum equitatu et peditatu, tarn in terra quam in aqua, vna etiam cum basse Bosnensis auxilio, quem cum 5000 hominibus in auxilium ad castrum Essegk uenisse dicunt, quodque. Ioan-nes wayuoda 26 naues ex Buda et circiter 1200 pedites in auxilium Tur-carum miserit. Turcas itaque intendere fretos ilia loci commoditate expec-tare ibi consertionem manuum, quam primum uero pons ille extructus fuerit, ipseque generalis capitaneus locum ilium explorauerit, se uelle aquam traiicere et ulterius rem contra inimicos aggredi.

In aliis Uteris datis 14. septembris ostendit ipse generalis capitaneus sese propter aeris intemperiem et assiduas pluuias non potuisse ulterius progredi, nihilominus tamen nonnulla leuia prelia commissa fuisse, in quibus nostri paruum damnum acceperunt, verum ex Turcis plerosque cesos et captos extitisse, preterea totam prouinciam Posegam, tarn nobiles quam plebem regie maiestati sese dedisse et per eos nonnulla castra et arces recuperatas fuisse.

In Uteris 16. septembris, ex castris prope Walpo ostendit se ex celi intemperie maximaque tempestate impeditum fuisse, quominus ulterius procedere potuerit, nihilominus tamen sex millia equitum leuioris et non-nullos equites grauioris armature cum duobus yexillis peditum sese inimi-cis ostentasset, ut eos ex ilia loci commoditate elicerent contra se, ipsos tamen inimicos loci illius opportunitatem dereliquere minime voluisse.

Item in Uteris datis 19. septembris, ex eisdem castris, scribit se aquam illam paludosam pridie traiecisse, ibique constitisse propter pluuias. cum vero aeris dispositio clarior sese ostendere ceperit, intendit ipse capitaneus minime feriari ulterius, sed recta acl hostem, qui vallis sese muniuit properare, idque deo dante efficere, propter quod hec expeditio suscepta est preterea, quod 14. septembris mane 32 naues Nassadistarum a castro Essegk usque ultra flumen Drauum quo ad naturales commeatus defertur ascenderent, ut ilium eriperent et prepedirent, sed tamen re in-fecta etiam cum eorum damno coactoš fuisse aufugere. quod etiam totus nobilium et ignobilium populus Posege ad regiam maiestatem defecit, se-seque contra Turcam fortificat, pari modo sese nonnulli Eascianorum ca-pitanei et wayuode offerunt atque maximam christianam affectionem osten-dunt, itaque ipsum capitaneum sperare in 5 aut sex diebus egregium aliquod facinus contra ipsos hostes edere.

Savremeni izvadak u c. i kr. kućn., dvor. i dr.žav. arhivu u Beču: Hungarica.

O vojni Katzianerovoj u Slavoniji sravni: Laszoivski: Tri priloga za povijest Kacijanerove vojne u Slavoniji g. 1537. u Vjesniku Jer. zem. arhivu III. st. 157 i dalje.

Page 345: Monumenta 2

340

345.

1587. 20. septembra. Kod Valpova.

Ivan Katzianer obvezuje se, da će Ivanu Kastelanoviću iz buduće „dikea

namiriti doznačenu mu po kralju svotu. Nos Johannes Koczianner, baro in Kacznstain et Flednyk, consilia-

rius ac generalis capitaneus regie maiestatis etc. recognoscimus et fate-mur per presentes, quod regia maiestas, dominus noster clementissimus deputauerat ex proxime preterita diea regni Sclauonie egregio domino Johanni Oastellanffy de Zenthlelek certam summam pecunie, quam qui-dem summam propter certas et arduas necessitates ex prefata preterita dica persolui facere nequimus, nihilominus tamen promittimus ex diea proxime futura eidem domino Johanni Castellanfiy, si vero (quod deus auertat) ipsi aliquid contigerit, heredibus et posteritatibus eiusdem ad đeputacionem regie maiestatis, domini nostri clementissimi florenos qua-dringentos et sexaginta quinque deputare ac persolui facere, florenos vero triginta quinque, qui ex preterita dica de bonis iamfati domini Johannis Castellanfiy provenirent, ad prefatam đeputacionem dicte regie maiestatis eidem relaxauimus, harum nostrarum sigillo nostro consignatarum vigore et testimonio mediante. Datum in castris sub Walpo positis, die vigesimo septembris, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo septimo.

Hans Katzianer.1

Original na papiru. Odozdol je pritisnut mali pečat s grbom Katzi-anerovim. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

346.

1537. 20. septembra. U Beču.

Kralj Ferdinand piše Petru Kegleviću, kapetanu bihaćkomu i ripačkomu, da je odredio vojsku i prah za gradove Bihać i JRipac.

Ferdinandus diuina fauente dementia ßomanorum, Hungarie, Bohe-mieque rex semper augustus etc. Egregie, fidelis, dilecte. Exhibite nobis sunt hisce diebus per famulum tuum litere tue, feria tertia post festum assumptionis Marie in Wywar emanantes, ex quibus intelleximus illos centum et quinquaginta pedites bombardarios, quos pro tuitione confinium nostrorum Wihigy et Eepeth, tue administrationis, ex Labaco illuc condu-cendos ordinauimus, hactenus ad predicta loca nondum peruenisse, nee ultra earn pecuniam tibi Prage, per nos numeratam a supremo capitaneo exereitus nostri in regno Sclauonie^ loanne Katzianer tibi in solutionem

1 Potpis vlastoručni, nu gotovo nečitljiv.

Page 346: Monumenta 2

Ml

ducentorum equitum quicquam esse ordinatum aut solutum. Insuper etiam defectum pulueris tormentarii in pr§dictis confinibus, quemadmodum hec omnia in uteris tuis prolixius continentur, ad que quidem sequens tibi darn us responsum, videlicet nos adhuc Prage prefato capitaneo nostro Ioanni Catzianer(!) per literas nostras iniunxisse et demandasse, quo tuos illos ducentos equites in numerum reliquorum equitum leuis armature reci-piat, ipsisque singulo quoquo tempore una cum ceteris solutionem eom-petentem per magistrum campestrium solutionum, Blasium Spiller, fieri curet et iubeat. Ad quorum quidem equitum stipendia et intertentionem nunc aliquot solutiones ordinauimus, de quibus procul dubio et tuis, quantum et aliis pro rata temporis iuxta commissionem nostram numeratum est. Oui quidem pr§dicto Catzianer iam denuo scribimus et committimus, ut in c§terum quandocunque iidem pro sustentatione exercitus nostri per nos pecunie mittuntur, quo de iisdem tuis etiam equitibus competentem solutionem ordinet, nee dubitamus, quin interim dum pr§sentes ad te peruenerint, eidem aliqua facta sit solutio.

Quantum uero attinet ad pedites bombardarios, quos pro maiori cu-stodia confinium nostrorum Wihigy et Kepetsch(!), fidei tue commissorum, in seruitia nostra conscribi iussimus, quod tamen hactenus factum non sit, nolumus te latere, nos iam antea in stipendia eorundem bombardari-orum certam pecuniarum summam ex curia nostra ad manus Ioannis Pei-gertzhamer ordinasse; ideoque non parum miramur, quamobrem iidem pedites bombardarii ex Labaco hactenus illuc missi non sint. Oerto tamen credimus, eos interim eonductos et nunc illic applicuisse; nam in nostra ordinatione, sicuti ex premissis dinoscere potes, nihil defuit.

Oeterum de puluere tormentario committimus inpr§sentiarum vice-domino nostro Oarniole, quo ex armamentario nostro Labacensi, aut aliis locis tibi in predicta castra et oppida, Wihigium et Bepetsch. puluere quanto citius poterit prospiciat, que te ad predictas literas et petitiones tuas latere noluimus, clementer et gratiose te hortantes ac admonentes, quo cum huiusmodi nostra ordinatione predicta loca usque ad ulteriorem dispositionem nostram (cuius haudquaquam obliuiscemur, sed nobis sum-mopere cure erit) erga aduersariorum nostrorum insultus fideli ac dili-genti custođia conserues et tuearis, quemadmodum in te clementer et gratiose confidimus, nostram denique in eo expressam executurus uolun-tatem. Datum in ciuitate nostra Vienna, die vigesima mensis septembris, anno domini MDXXXVII., regnorum nostrorum Eomani septimo, aliorum uero vndecimo.

Ferdinandus. Ad mandatum regis proprium

I. v. Dornberg, General manu propria.

W. Prantner, Ex. L. Hofman, Hochmaister.J manu propria.

1 Wolfgang Prantner bio je vel. meštar reda sv. Jurja i superintendent dvorske komore.

Page 347: Monumenta 2

34¾

Nr rptu: Egregio, n'deli, nobis dilecto Petro Keglowitsch de Busin, eapitaneo nostro Wihigiensi et Repetsch[ensi].

Original na papiru. Na rptu je bio pritisnut pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

347.

1537. 12. oktobra. Ü Beču.

Kralj Ferdinand piše Gasparu Ernustu Cakovačkomu, da mu ne može darovati „diku" od njegovih dobara, jer treba to za vojsku. Poziva ga,

da svu dužnu „diku" plati kr. komori. Ferdinandus diuina fauente clemencia Romanorum, Hungarie. Bohe-

mie etc. rex semper augustus, infans Hispaniarum, archidux Austrie, dux Burgundie etc. Magnifiee, fidelis, dilecte. Supplicacionem tuam. quam de remittenđa dica bonorum tuorum obtulisti, intelleximus. Petis enim -tibi illam condonari, quandoquidem maximis impensis cogereris gentes tuas, nunc penes fidelem nostrum, generosum loannem Oaczianer. aduersus Turcas alere; id quoniam, cum et alii fideles nostri, non solum Hungari, vt non ignoras. sed aliarum quoque prouinciarum subditi faciant, non debet et tibi pro communi omnium vestrum defensione facere graue et molestum; non ignoras autem te ad commissionem nostram, cum anno proxime preterito ex subsidio duorum florenorum, turn vero postea anno in presenti, ex regnicolarum eonstitucione. nihil in mine diem soluisse, cum tamen alii subditi nostri fere omnes, id nobis equo animo persolu-erunt. Mandamus propterea tibi firmissime. vt tantis istius regni necessi-tatibus consideratis, dicam bonorum tuorum et anni preteriti et presentis quam citissime, vti ad bonum et patrie amatorem pertinet subditum, sine longiori aliqua mora soluere et ad cameram nostram sub bono compute mittere debeas, ne videare vnus dedisse occasionem, si in tempore soluci-onis gencium, quas in Hungaria quoque in aquis et terris alimus, nequi-ret prospici. Secus igitur ne feceris. Datum Vienne, feria sexta proxima ante festum beati Oolomani martiris, anno domini millesimo quingenfe-simo tricesimo septimo.

Ferdinandus. Albertus, prepositus Quinqueecclesiensis.

Na rptu: .Magnifico Oaspari Ernusth de Ohakthornya, fideli, dilecto.

Original na papiru. Pečat na rptu, kojim je pismo bilo zatvoreno otpao je. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 348: Monumenta 2

343

348.

1537. 1. novembra. U Beču.

Kralj Ferdinand odobrava udaju nećakinje pokoj. Petra Kružića (kćeri sestre mu Jelene) za Lovru Kanturića.

Ferđinanđus etc. Honesta, deuota, nobis đilecta. Accepimus, egre-gium Laurentium Oanthurith, aulieum nostrum, fidelem, nobis dilectum cupere se tuam quandam nubilis aetatis filiam in uxorem ducere, eamque sibi legitime desponsari. Quod quidem honestum eius laudabileque desy-derium, cum nobis probetur plaeitumque admodum sit, si ea res effectual sortiatur, presertim cum tibi tuisque omnibus ob longa fideliaque fratris tui, quondam egregii Petri Crusith nobis prestita seruitia ac etiam ipsi Laurentio, qui nobis etiam summa cum fide diu seruiuit, cum gratia nostra regia inclinati simus et propensi, speremusque hoc connubium utique eommodum ac felix et faustum euenturum. Te proinde, in cuius potestate, cum sis mater, id maxima ex parte positum esse uidetur, co-hortandam et gratiose requirendam esse duximus, uti consyderatis quibus-que commodis, que tibi ac tue filie inde euenire facile possunt, matrimo-nium hoc ita adiuues et promoueas, ut dictus oanthurith voti sui tarn honesti compos euadat, nostram in eo bene gratam executura voluntatem. Datum Vienn§, die prima1 nouembris 1537.

Koncept u e. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

349.

1537. 1. novembra. U Been.

Kralj Ferdinand izrazuje nepoznatomu srećeniku za cijelo rodjaku Kru-žićevu veselje pogledom na udaju nećakinje pokoj. Petra Kružića za

Lovru Kanturića. Ferđinanđus etc. Honorabilis, religiose, dileete. Cum audiamus egrer

gium, fidelem, nobis dilectum Laurentium Oanthurith, aulieum nostrum, ualđe cupere, ut sibi egregii quondam, fidelis, nobis dilecti Petri Crusith sororis filia nubilis aetatis in matrimonium collocetur, nosque se istius-mođi uoti sui compotem euadere non mediocriter ob fidelia sua nobis ex-hibita seruitia optemus, potissimum etiam quod speremus hoc connubium utrique comodum faustumque futurum; te proinde hortamur, uti matrimonium hoc ita promouere et ad effectum perducere uelis et studeas, uti nomine intercessionis non paruam habitam fuisse consyderationem cogno-

1 Prekriženo „XVII. septembris 1537."

Page 349: Monumenta 2

344

scamus, id quod erga te q(ua)n(do)q(ue) dementia nostra regia recogno-scemus. Datum Vienne, prima nouembris1 1537.

Koncept u e. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica

350.

1537. 3. novembra. U Grazu.

Kralj Ferdinand piše Vuku Frankopanu Brinjskomu, da će biti zadovoljan s odgovorom, što ga je izručio njegovomu poslaniku. Pozivlje ga,

da dodje k njemu.

Wolfgango de Frangepanibus, comiti Brigniae.

Ferdinandus etc. Magnifiee, Melis, dilecte. Intellexirnus ea omnia, que nobis nuntius tuus, lator presentium in scriptis nomine tuo porrexit, super quibus singulis tale gratiosum responsum dedimus dicto nuntio tuo, vt non dubitemus te inde facile perspecturum fore fidelia et grata ser-uitia tua a nobis non parui fieri, nostramque clementem animi propensio-nem earn in te esse, ut vna vel alia via cogitemus tecum agere et tractare; quo circa petitiones tuas contentus esse possis, sicuti plenius et latius prefato nuntio tuo de iis omnibus voluntatem et deliberationem nostram exponendam duximus, cui ea verbis nostris referenti indubitatam fidem adhibeas, uolumus. Eequirentes te, ut vel te coram ad nos, si potes con-feras, vel commissarios nostros illic accedas, quibus speciale mandatuin dedimus tecum omnibus melioribus modis agendi, id quod te latere nolu-imus. Datum Gretii, tertia nouembris, 1537.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Bebu : Hungarica.

351.

1537. 8. novembra. U Gradiški.

Jeronim Zadranin moli kralja Ferdinanda za pripomoć, da iskupi sina iz turskoga ropstva. Šalje jednoga svoga sina k njemu s najtoplijom

preporukom.

Sacro et potentissimo re sopra tuti li altri signor, signor mio cle-mentissimo. Tanto con diligentia meo adoperato inuistigando di ritrouar

1 Prekrižženo „XVII. septeinbris".

Page 350: Monumenta 2

345

li miei figlioli, quali furono presi soto Olissa, dio sia laudato ho trouato sono uiui coe Andrea e pregione inchatenato sopra le galleae di Barba-rossa, de certo Vespasiano sie in Bossina non molto lontano dale marine, tenuto di uno Turcho molto naseosto et secreto et gia chono promutato in piu loci aschodendolo et questo, e arte di lui pouerino, perche lui sa bene sel uenisso in la mano del bassa che mai piu non ritornarebe te-mendo chel bassa de Bossina non gel tollesse uenendoli a orechie, che lui fusse uiuo, et per via di tui merchetanti o tonto tratato, che il Turcho, che lo tene pregione si contenta darlo areschodere per mille et cin-quecento duchati, ma da poi che le successa larotta de guerra tra il Turco et li signori Yenetiani non e piu ordene si possi pratichar in Tur-chia, ma io come fano li afitionati padri ali figlioli maxime quelli sono da bene ho trouato uno altro megio per il qualle spero in dio sera rischosso, perho porgiendo vostra maesta il suo gratioso aucto et fauore. La sorella del condam conte Pietro Orusich a alchuni Turchi pregioni con la qualle sono stato in propria persona a tratare et operato con lei, che 3e contenta adare dui di quelli Turchi, quali pagano de taglia 1250 du-cati et loro Turchi mi hanno promesso sia doue si uoglia in Turchia mio figliolo Vespasiano, che loro lo chauarano fora, ma io ho tratato con la sorella de Ohrusich con alcune conditione le qualle non mi posso exten-dere mettere in penna per alchuni a me necessarii respeto ma io mando il presente lator mio figliolo Domitiano, ali piedi di vestra maesta con ogni debita reuerentia et humilitate, supplicando a quella si uogli den-gniar per sua immensa dementia dare gratiosa audienta a ditto mio figliolo, e(t) dimostrare la sua benignia gratia come vestra maesta gratio-samente molte uolte a promesso mediante la qualle el fidel seruitor di vostra maesta mio figliolo Vespasiano sera liberate da captiuita di infideli, sencia inchargo di vno danaro dela' camara di vostra maesta solum besogniara vna gratiosa lettera di vostra maesta, come da mio figliolo Domitiano vostra maesta gratiosamente intendere potera, sperando che vostra maesta con grande gratia mi dara' questo gratioso fauore inelche sopra le altre obligatione, che tenimo di fidel seruitu uerso vostra maesta seremo io et li mei figlioli totaliter feruenti non speragniando seruire in ogni ocorrentia vostra maesta con ogni faticha per fino dio ne lassi uiui in questo mondo.

Oircha le siege et edifitii sopra il Lisontio sono in bono termine. Io mando da vostra maesta il maistro proprio dal qualle vostra maesta si potera' informare di tutti il qualle non solum in questi edifitii ma etiam in altre casse a grand ingiegno et e molto inclinato ale co se bellice. El desiderio suo seria de fare vno mulino a tute sue spere sopra laqua dutto il quale lui ha edifichato per questo uene ali piedi de vostra maesta, acio vostra maesta gli conceda gratia a fare talle mullino. Io fidelmente ari-cordo a vostra maesta. che seria molto apreposito, che vostra maesta gli concedessi gratissamente questa gratia, acio il si collochasse soto l'ombra de vostra maesta per essere lui homo de ingiegnio il qualle si potera adoperare in molte cosse in seruitii di vostra maesta et questo gli se po-teria fare sencia detrimento niuno dele siege et mulino di vostra maesta niente di meno far, che esso rechonoscersse, con qualche censo honesto ditto mullino dela camera de vostra maesta, acio peruenendo lui a morte

Page 351: Monumenta 2

346

resti nela camera di vostra maesta el qualle mullino de vostra maesta etiam lui fara tanto piu uoluntiera et minor pretio el quale humilmente a vostra maesta ricomando.

Io etiam comesso a mio figliolo Domitiano chel deba informare de alchune casse importante vostra maesta oretenus, delche vostra maesta gratiosamente intendera il tuto et con ogni debita humilitate et reuerentia me et lui a vostra maesta aricomando speranđo gratiosa expeditione de vostra maesta. Data a Gradišća, adi 8. nouembrio, del anno XXXVII.

De vostra sacra maesta etc. Immilissimo et obediente seruitor Hyeronimo de Zara p. propria.

Vani: Sacratissimo ac inuictissimo Bomanorum, Hungarie et Boemie etc. regi, domino, domino clementissimo.

Original na papiru. Na rptu je pečat (ovalan: gore križić ispod toga I. D. Z. u srednjem polju pas, a u donjem ljiljan), kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču : Hungarica.

352.

1537. 11. novembra. U Grazu.

Kralj Ferdinand hvali vjernost Bernarda Henyey-a, kaštelana valpova-čkoga, i moli ga, da se stara za nemoćne vojnike.

Bernardo Henyey, castellano arcis Walpo. Ferđinandus etc. Egregie, dilecte. lam crebrius informati sumus,

quemadmodum et ante et presertim nuper erga milites gentesque nostras in expeditione ita contra Turchas te virum christianum. hominemque omnino bonum et syncerum gesseris, talemqtie exhibueris, ut virtus, animique tui probitas meritis apud nos lauđibus celebrari ceperint. Nam etsi res istic bellica aliorsum utquam nos speraueramus ceciderit tamen fidedigno testimonio, certaque relatione compertum habemus, tuam fidelem operam, studiumque omni loco adeo inibi emicuisse, ut vix accuratius quidquam abs te fieri potuisset. Quamobrem tantam apud nos gratiam bis preclaris factis te iniuisse scito, ut propensissimi simus veluti clementis-simus rex et dominus studia tua tarn nobis grata et iucunda re ipsa re-cognoseere. Proinde magnifico, fideli, nobis dilecti Nicolao Jurischitz, ba-roni in Guns et capitaneo nostro generali imprimis iniunximus, ut tecum in omnibus istis rebus nomine, nostro perquam confidenter agat tractetque, cui plenam fidem adhibere velis, non aliter, ac si nos ipsi tecum agere-mus, quandoquidem addubitare non debes, quin quicquid sic tecum verbis nostris egerit, receperitque, id omne gratiose simus presti turi et obserua-

Page 352: Monumenta 2

347

turi. Vnum autem est, quod abs te etiam usque etiam vehementer peti-mus at efflagitamus, ut debiles egrotosque pedites, tarn Germanos quam alterius nationis bene tractari cures, eisque pro tuis facultatibus omnibus subuenire, opemque ferre studeas, neque ullo auxilio, in quantum potes, destituas aut deseres, tibi enim de iis, que in ealamitosos illos milites refocilandos erogaueris, gratiose restitui faciemus. Et hec sint, que im-presentiarum ad te, cum de bonis operibus tuis coram nobis facta1, turn ut gratiam nostram tibi testaremur, scribenda duximus. Datum Grecii, XI. nouembris, 1537.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

353.

1537. 21. novembra. U Grazu.

Kralj Ferdinand nalaze Ivanu Pastoru i Bernardu Pomazaniću, da podju u Tursku i istraže koliko je vojske u Slavoniji od Turaka zaro

bljeno; gdje se zarobljenici nalaze i kako bi se iskupili.

loanni Pastori ciui Zagrabiensi.

Ferdinandus etc. Honeste, fidelis dilecte. Quia magnopere scire de-syderamus, quot, qualesque ex nostris militibus in Sclauonia capti, et quo locorum per Turcos abducti fuerint, te ob tuam, turn rerum Turcicarum experientiam, eiusque gentis cognitionem, turn probatam atque fidem et industriam eligendum duximus, cuius opera et obsequio in iis rebus ex-plorandis uteremur; quapropter tibi omni studio iniungimus et committi-mus, ut te statim visis presentibus ad Turciam conferas, ac omnibus qui-buscunque poteris melioribus secretioribusque viis et rationibus indagare et certo investigare studeas, quantus numerus sit nostrarum gentium in captivitatem abductus, quo quisquam in loco detineatur, quales persone sint et ad quos pervenerint, ubinam custodiantur, quomodo liberari ac redimi queant, presertim vero optimam inquisitionem et explorationem habeas de iis, quorum nomina ex inclusa ceđula percipies, num omnes ćapti sint nee ne, et quid cum singulis actum sit, an partim supplicio affecti fuerint, si spes sit aliqua redemptions eorum et qua potissimum via ex cäptiuitate redimi possint. Et in summa de iis omnibus et singulis circumstanciis idque genus aliis maiori qua potes cura sagacitateque certa explorare labores, iisque quomodocunque exploratis et compertis te ad nos festinanter recipias, vt singula abs te coram inteligere possimus, tibi post-quam ad curiam nostram veneris, de iis omnibus, quod ad hasce res per-vestigandas in itinere exposueris, integre satisfacturi et operam studium-

Na strani: Ad te cum inducti predicatione de.

Page 353: Monumenta 2

348

que illud tuum fidele digno premio mercedeque recognituri, ac preter-quam, quod in eo nostram voluntatem exeeuturus, remque et piisimam et deo inprimis gratam facturus es, nostram vberiorem gratiam et bene-iicentiam promerereris. Datum in civitate nostra Grecii, 21. nouem-bris, 1537.

In simili ad Bernardinum Pomanichif!): honorabilis, deuote, dilecte.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

354.

1587. 22. novembra. U Zdencima.

Izvadak iz pisma Franje Zay-a, u kojem opisuje prilike slavonskih utvrda, i izvješćuje da Turci ondje traže primirje do Jurjeva.

Sensus literarum Francisci Zay.

Oflert et commenđat fidelia seruicia sacratissime maiestati Vestre. Exponit deinde, quod dominus Kaczyaner ex Petouia misit eum ad custo-dienda confinia et arces, que in finibus sunt, demandatamque .sibi esse omnem curam vigilantiamque, ne ipse arces aliquid detrimenti accipiant ab hostibus, iniunctum preterea sibi esse, vt exploratores teneat.

Quam curam ait ipse Franciscus impositam sibi esse periniquo suo tempore, quippe, qui omnia ferme que pauca habuit, amiserit. Ob eamque inopiam licet ad tantum onus longe impar sit, tamen, pro eo studio, quo semper maiestati vestre seruire cupit, nihil recusat, quitquid prestare potest. JSFullosque fugit labores, neque suam tenuem spectat conditionem, suamque presentem paupertatem, et si res requiret, neque sanguini et vite periculo parcet.

Ille autem arces in Posega, ad quas Kaczyaner iusserat facere solu-tionem protinus, vbi auditum est disoluta esse castra sub arce Gara et versa esse in fugam, mox rursus in hostium potestatem sunt redacte partim per insciciam atque etiam per prodicionem rusticorum, partim per terrorem, quod castra in fugam sunt versa.

Dicit ergo se soluisse illam pecuniam (que sibi data fuit a domino Koczianer) ad solucionem aliarum arcium, que videlicet Gredysthye, Ko-rodya, Darnoocz, Zenthmyklos, Kewwaar, Bakwar, Zenthysthwan, Ohaakthor-nya et Paxyncz, que sunt in comitatu Walko et in terminis Posega.

Cetere autem arces, que sunt in potestate basse seu prefecti Bozna(!), id est in finibus regni Sclauonie, de illis ait sibi non fuisse curam, quippe quarum onus et curam non suscepit, quoniam visus est sibi non esse suffi-

Page 354: Monumenta 2

34-9

eiens. Arces autem, que in meam inquit curara sunt commisse, ego ita curavi providendas et custodiendas, turn vigilantia turn solerti exploratorum teneione, turn alia (que a me prestari potest) diligentia, vt neque a pe-dite, qui furtim agunt, neque ab equite adhuc vllum acceperint detrimen-.tum. Daboque operam, quantum in me erit cum dei auxilio, vt donee maiestas vestra aliis hoc onus demandaverit, arces ipse defense erunt.

Ad prenominatas autem arces, que vt dixi in finibus Sclauonie, in potestate basse Boznensis sunt, ad illorum curam ac defensionem sunt designati Petrus Keglewyth, Ioannes Kastelanffy, Franciscus Thahy, et exer-eitus domini episcopi Zagrabiensis.

Turci autem, qui sub officio prefecti arcis Zenderew sunt, id est sub officio zancsak, illi omnes adeo decreverunt in numero, vt que arx habuit in presidio trecentos milites, vix habet nunc centum, alii enim sunt occisi, alii saucii, alii ad portam cesaris se receperunt, alii absque equis sunt, et sic sunt dissipati.

Zanchack, id est prefectus Boznensis in finibus et in loco residencie sue plures habet tarn equites quam pedites, quam ipse zanchak castri Zenderew. Nam aliis etiam temporibus ipse zanchak Boznensis maiorem copiam habuit militum. lam tamen vbique plures conveniunt in confinia. Itaque maiestas vestra ita prouideat ad fines regni, donee melior poterit adhiberi provisio, ut aliqua iactura non accipiatur, que quidem provisio nulla alia est, quam parata pecunia.

Mihi quidem ipsi erat accedendum ad sacratisimam maiestatem vestram, ut ipse coram exponerem maiestati vestre omnes raciones arcium finitima-rum et rumorum, qui hie vigent. Meas item necessitates. Pro meo tamen in vestram maiestatem studio omnes privatas necessitates meas postpo-nens, si quid seruicii illi prestare potero, volui pocius hie invigilare et obsequi, quantum in me est. quam pro meis privatis necessitatibus ad illam accedere.

De negocio, quod mihi dominus capitaneus maiestatis vestre dedit ad Bernardum Henyey, prefectum arcis Walpo, ita agam eo in negotio, veluti a sola maiestate vestra datum mihi fuisset documentum et instruc-tio. Quod spero me pro voto et desiderio maiestatis vestre ad bonum fi-nem perducturum. Qui quidem Bernardus ipsemet postulavit, vt mecum constituatur.

Ludovieus comes de Latron, quemadmodum et captivi et transfuge et exploratores referunt, apud zanchakum sive prefectum Bozne captiuus habetur. Sunt cum eo duo ex pocioribus captiui, nomina tamen eorum nesciunt referre. Misi tamen exploratores, qui intelligant eorum nomina et ubi intellexero, mox maiestati vestre curabo perscribere.

Quod ad periculum et cedem Thurcorum (sicut predictum est) atti-net, maiestas vestra ita certum id esse sciat, vt quemadmodum nos deus (ut ita dicam) afflixit, sic ipsos quoque deus per pedi'tes, qui in castris remanserant ideo attriuit, ut si non plures numero, tamen certe tot perie-runt, quot ex nostris, quod ipsimet nunc fatentur et affirmant plures ex primoribus periisse de numero ipsorum, quam de numero nostrorum.

Page 355: Monumenta 2

350

Bumbardas, quas sub aree Gara reliqueramus, portate postea sunt ad Ezzeek, que dum veherentur, ex arce Korod, optime inspexerunt no-, stri. Ex minoribus quattuor vel quinque reliquerunt in arce Gara.

Thurci, qui sub prefecto arcis Zenderew sunt, qui quidem in eomi-tatu de Walko et Posega resident, petunt inducias usque ad festum diui Georgii, de quibus impetrandis scripserunt medio cuiusdam Stephani. id est. Ztepan Kylanowith. Absque tamen scitu maiestatis vestre nullum eis voluimus dare responsum, potuit enim nosse maiestas vestra illorum inducias eousque durare, donee equos ac se ipsos reficiant et donee plures congregari possint. Itaque maiestas vestra dignetur dare documentum, quid sit in hoc negotio induciarum faciendum.

Oeterum sacratissime rex indicant mihi, turn alii amici. turn ipse Zthepan, quo potissimum uti fido exploratore utor, esse plerasque arces in Posega, que non bene prouise sunt, dantque spem, quod non magno labore possent expugnari et recuperari. Itaque sua maiestas vestra potest dare nobis fiduciam, quod nobis non deerit, quodque nos non deserat. quodque sub tutela maiestatis vestre eas retinere possumus, nos non de-erimus occasioni.

Ubi vero maiestatis vestre provisio et auxilium nobis non aöuerit, nedum eas retinere possemus, que iam nunc expugnarentur, sed rie eas quidem, quas nunc habemus in manibus, retinere possumus.

Arx Koroogh, quam maiestas vestra mihi donaverat, nunc communis mihi est cum domino Baltasaro Banffy. Hactenus maiestatis vestre sumptu est habita. tamen nee victualia neque pulueres, neque plumbus(I) nunc habentur, et preterea peditibus eciam, qui in ea sunt, explebitur mensis secundo die festi beate Catherine.

Ego capitaneum maieststis vestre de hiisce rebus admonui, nihil tamen horum, hoc est, neque victualia, neque pulveres, neque plumbum dedit, sed distulit ad maiestatem vestram totam hanc rem.

Itaque maiestas vestra dignetur ita prouidere mature hiis rebus, ne arx ilia, per necessitatem earum rerum amittatur. De quibus omnibus benignum expecto a maiestate vestra responsum.

Deus optimus maximus diu maiestatem felicissimam conservet. Datum in oppido Izdencz, in festo Cecilie, anno 1537.

Eiusdem maiestatis vestre sacratissime fi.delissim.us servitor

Franciscus Zay.

Na rptu: ,,2¾. novembris, 1537."

Savremeni izvadak. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

Page 356: Monumenta 2

351

355.

1537. 24. novembra. U Grazu.

Kralj Ferdinand moli Jelenu, sestru pok. Petra Kružića, da dade za otkup Vespazijana, sina Jeronima Zadranina, dvojicu Turaka, koje drži u ropstvu, tim više, ier će rečeni Vespazijan, kad bude slobodan, ože

niti njezinu kćer.

Helenae sorori Petri Crusith,

Ferdinandus etc. Honesta, devota, dilecta. Kenunciatum est nobis' per egregium. fidelem. nobis dilectum Hieronimum de Sara, consiliarum et capitaneum nostrum sancti Viti Terre Fluminis, nemorumque nostrorum in Istria, Foro Julio et Oarsia prefectum, te in manibus et potestate tua habere duos Turchos captivos, quibuscum filium suum Vespasianum, auli-cum nostrum, fidelem, nobis dilectum commode liberare posse confideret, seque propterea egisse et tractasse tecum coram adeo, quod non dubitaris ei promittere te illos pro eliberatione dieti Vespasiani daturam, ea videlicet conditione, ut cum redemptus fuerit, filiam quamdam tuam uxorem ducat, matrimoniumque inter eos legitimum contrahatur, eaque omnia non nisi cum conscensu(!) et uoluntate nostra factura sis. lis igitur intellectis, non solum gauisi sumus certain spem per te reliquum esse ex captivitate eruendi Vespasiani. cui cum ob morum suorum ac vite honestatem, virtu-tumque merita, turn patris sui fidelia et grata servitia, benigne admodum afficimur, verum etiam quam nobis placeret et grata esset ista inter vos tractatio, statim tibi presentibus clementer significandum ducimus, hortan-tes et requirentes te singulari studio et pro seruando et liberando prefato Vespasiano, turn bono prefato et Mele servitore nostro, duos illos Turchos missos facere. Et cum sic eliberatus fuerit, eidem filiam tuam in matri-monium collocare velis, quandoquidem in utroque turn nobis rem valde gratam et acceptam factura, turn voluntati et desyderio nostro amorem gestura es, qui tarn pro iis rebus, quam tratris tui, egregii quondam Petri Orusich, fidelissimorum seruitiorum intuitu, tibi semper uti gratiosus rex et dominus propensi esse nostramque in te clementiam atque gratiam, cum dabitur occasio, ostendere declarareque volumus. Datum Grecii, 24. novembris, 1537.

Koncept u c. i Jer, kućn., dvor i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

Page 357: Monumenta 2

352

356.

1537. 3. decembra. U G-razu.

Kralj Ferdinand želi dogovarati s Vukom Frankopanom, ka kojemu šalje svoga poslanika.

Ferdinandus divina favente dementia Bomanorum ac Hungarie, Bohemie etc. rex, infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. Magnifice, fidelis, dilecte. Intelleximus ea omnia, que nobis nuntius tuus, lator pre-sentium in scriptis nomine tuo porrexit. Super quibus singulis tale grati-osum responsum dedimus dicto nuntio tuo, ut non dubitamus te inde facile perspecturum fore fidelia et grata seruitia tua et nobis non parui fieri, nostramque clementem animi propensionem earn in te esse, vt vna vel alia via cogitemus tecum agere et tractare. Quo circa petitiones tuas contentus esse posses, sicuti plenius et latius prefato nuntio tuo de iis omnibus voluntatem et deliberationem nostram exponendam duximus. Oui ea verbis nostris referenti, indubitatam fidem adhibeas, volumus. Bequiren-tes te, vt vel te coram ad nos, si posses, conferas vel commissarios nostras illic aceedas, quibus speciaie mandatum dedimus tecum omnibus melioribus modis agendi, id quod te latere noluimus. Datum in ciuitate nostra Grecii, die tertia mensis decembris, anno domini MDXXXVIL, re-gnorum nostrorum, Eomani VIImo-» Hungarie XImo ' Bohemie vero duodecimo.

Ferdinandus.

Na rptu: Magnifico, fideli, nobis dilecto Wolfgango de Frangepa-panibus, comiti Brignie etc.

Dolje na rubu: Wolfgango de Frangepanibus responsive et partim credentiales in persona nuntii sui.

Original na papiru. U c. i kr. kućn. dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

357.

1537. 20. decembra. U Zagrebu.

Kaptol zagrebački „magnificis dominis Thome de>Nađasd et Petro Kegle-wych de Bwsyn, regnorum Dalmaeie, Croacie et Sclauonie b.anis" uz uvršten kraljevski nalog od 4. januara 1537. (vidi br. 322.) izvješćuje, da je s kraljevskim povjerenikom Mihajlom Thoth de Malchewcz izaslao svoga pouzdanika Nikolu „presbiterum de Hrazthowycza", prc-bendara, koji su u nedjelu poslije Lucijina (1.6. decembra) došli na lice mjesta u grad Zelynu, i kad su u prisuću susjeda i medjaša htjeli

Page 358: Monumenta 2

353

Ivana Kastellanffy-ja uvesti u posjed rečenoga grada i njegovih pripadnosti, prigovarao činu uvedenja providus Andreas Hladnowyeh in possession Ohetherthekhel aliter Thergowschye vocata litigiosa, pertineneiis videlicet presc-ripti castri Zelyna commorans u ime plemenitih Mihalja i Ladislava, sinova pokojnoga Pavla Kerechyny de Kanyaffewlde. Izaslanici pozvase istoga Kerechyny-a ad octauas fešti Epiphaniarum do-mini prosime venturas, pred banove in sedem Orisiensem, racionem eontradiccionis eorum reddituros. Datum quinto die diei exeeucionis pre-notate, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo septimo supra-scripto.

Original na papiru. Na rptu pecat kaptolski. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

358.

1537. Prije 27. decembra.

Toma Nadazd moli kralja Ferdinanda, da mu doznači obećanih 1000 for., i da Leonarda Kubini-ja uzme u službu.

Saeratissima regia maiestas. Mandauit mihi vestra maiestas, vt eon-seriberem, in quibus locis cuperem mihi deputari illos mille fiorenos, quos vestra maiestas dignata est in Graez mihi deputare faeere; supplico vestrae maiestati, dignetur in comitatibus Oastriferrei, Comaroniensis, Posoniensis et Mosoniensis, vel in Sclauonia deputare mandare; praeterea Leonardum Kubini dignetur vestra maiestas in seruicia sua graciose assumere, qui nunc nihil aliud op tat, quam vt habeat victum et amictum in camera vestrae maiestatis Hungarica, qui licet sit Hungarus, tamen seit linguas Latinam, Germanieam et Italicam, et poterit esse vsui vestrae maiestati.

Fidelis seruitor Nadasdy etc.

Original na papiru. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

359.

1537. 27. decembra. U Pragu.

Kralj Ferdinand dojavljuje Tomi Nadaždu neko svoje riješenje.

Thomae Nadasdy.

Ferdinanđus etc. Magnifice. fidelis, dilecte. Super articulis his in-clusis, quos nobis sic iubentibus Uteris commissos ad nos dedisti. ordi-

MONUMENTA HIST. XXXVIII : MONUM. HABSBURGICA II. 2 3

Page 359: Monumenta 2

354

nem et resolutionern feeimus, prout in margine eorum notatum videbis, id quod te latere noluimus. Datum Pragae, 27. decembris, 1537.

Koncept u e. i kr. kućn., dvor. i držao, arhivu u Belu: Hungarica,

360.

1537. 28. decembra. U Pragu.

Kralj Ferdinand nalaže Gašparu Emustu Cakovačkomu, da dužni porez (dica) odmah uplati, jedino će mu u račun uzeti 350 for., koje mu

je otpustio.

Ferdinandus diuina fauente clemencia Bomanorum, Hungarie et Bobemie etc, rex semper augustus, infans Hispaniarum etc, Magnifice, fidelis. dileete. Quamuis nos proximis hys diebus ad tuam suplicacionem relaxauerimus tibi in racionem bonorum tuorum intra Drauam et Mwram fluuios habitorum, aliorum eciam in comitatu Saladiensi existencium tre-centos et quinquaginta florenos, ad quam summam se bona ilia extendere clixisti, quemadmodum tamen ex declaracione fidelium earn ere nostre con-siliariorum accepimus, non modo vnius anni dica in prescriptis tuis bonis esset retenta, sed preteriti quoque et presentis annorum, anno eciam pro-xime preterite ex subsidio duorum. in presenti vero trium florenorum, iuxta constitucionem fidelium nostrorum regnicolarum, ne numus quidem ex tuis bonis solutus nobis fuisset, immo. quod plurimum displicet, homines eciam nostros ad bona tua eonniimeranda haud quaquam fuisse admissos, proinde committimus tibi firmissime, vt acceptis presentibus alio nostro mandato superinde non expectato. facta primum cum üdele nostro, egregio Paulo Bornem}rzza, secretario nostro, quem in certis rebus nostris in Sclauoniam misimus, de dicis bonorum tuorum supputacione, deductis illis trecentis et quinquaginta florenis, quos iam tibi relaxauimus, reliquum quod supererit, tarn de preteriti quam eciam presentis annorum dicis, id eidem secretario dare et assignare debeas, per eum ad cameram nostram lideliter importandum. Secus nulla racione facturus. Datum Prage, in festo sanctorum Innocentum, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo septimo.

Ferdinandus. Albertus, prepositus Quinqueecclesiensis.

Na rptu: Magnifieo Gaspari Ernusth de Chaakthornya, fideli, nobis dilecto.

Original na papiru. Pecat, kojim je pismo bilo zapečaćeno, otpao je. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 360: Monumenta 2

355

361.

1537. 28. decembra. U Pragu. Kralj Ferdinand izdaje vjerodostojnicu Pavlu Bornemiszi, svomu tajniku,

kojega šalje k Mihalju de Raven, ravnatelju kr. posala.

Litere credenciales ad Michaelem Bawony, direetorem causarum regie maiestatis.

Egregie, fidelis, dilecte. Dicet tibi nostro nomine nonnulla is fidelis nobis Paulus Bornemyza, seeretarius noster, cuius dictis fidem adhibere •debeas. Datum Prage, 28, decembris, 1537.

Koncept u ci kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Belu: Hungarica.

362.

1537. 28. decembra. U Pragu.

Kralj Ferdinand izdaje Pavlu Bornemiszi, svomu tajniku i Pavlu Posel-u, heroldu, vjerodostojnicu upravljenu na Nikolu JuriŠića i Franju Bacana,

kojima će predložiti ubirače poreza (dicatores) i tridesetničara.

Nieolaum Juritschicz et Franciscum Bathyani. Litere credenciales ad comissarios pro presentacione dicatorum et triee-

simatoris. Magnifici. fidelis, dilei*ti. Dieunt nonnulla vobis. nomine nostro ii

fideles, deuoti, egregii: Paulus Bornemyza, seeretarius noster, et Paulus Posel, heroldus noster, preseneium exibitores, cuius relatibus fidem adhibere debeatis.

Datum Prage, 28. decembris, 1537. Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica.

363.

1537. 30. decembra. U Pragu.

.Kralj Ferdinand Šalje svoje povjerenike u Bihać i Eipač, te ih preporučuje tamošnjim gradjanima.

Ciuibus Bihigii et Repatseh. Ferdinandus etc. Prudentes et circumspect!, fideles, dilecti. Oom-

misimus nobilibus, honorabili, deuoto Erasmo. commendatori baliuie or-*

Page 361: Monumenta 2

"356

dinis Theutonicorum in Austria, Francisco [a] baronibus de Turri et Cruce.. Ioanni Puehler, supremi capitaneatus trium prouintiarum nostrarum Au-strie, Stirie et Carinthie prefecto. Andree a Lamberg, Carniole prefecto,. Ioanni Peygerschamer, vectigalium administratori in Labaco et magi stro-solutionum in confinibus regni istius nostri Oroatie, commissariis nostris tidelibus, nobis dilectis quedam vobis nomine nostro exponenda, sicuti ab eis vel maiori eorum parte coram intelligetis, que cum non nisi vestrum omnium conseruationem, istiusque regni nostri necessariam defensionem concernant, quippe qui mandata a nobis habent, vt super prouisionibus castrorum et competenti militum conductione pro presidiis tenendorum, id quod expediens optimumque fnerit. diligenter agere et traetare. ac in illis rebus laeilius conficiendis vestram operam, opera, auxilium et assi-stentiam, cum et quando opus sit, requirere debeant; idcirco harum serie' fidelitatibus vestris et cuilibet vestrum serie precipimus et non solum eisdem commissariis nostris plenam et indubiam fidem adhibeatis in i is, que verbis nostris dixerint iusserintque, verum etiam vos superinde ita pro vestre in nos obseruantie et fidelitatis debito geratis, et neque operam neque stuđium neque obedientiam illis vestram defuisse sentiant ad ea ordinanda perficiendaque, que pro communi istorum regnorum bono ve-straque salute fieri iussimus; secus nulla ratione facturi. Datum Prage, penultima deeembris. 1537.

Koncept u c. i Jer. Jcućn., dvor i drzav. arhivu u Bebu: Hun-garica.

364.

1537.

Andrija Milialjević moli Jcralja Ferdinanda, da mu daruje Jcalcooo imanje, i da namiri ono, Što mu je ostao dužan polcoj. Petar Kružić,

Sacratissima maiestas, domine mihi clementissime. Et si maiestati vestre- sacratissime nulla vnquam adeo magna exhibuerim seruicia, sepe tamen in pluribus locis in seruiciis vestre maiestatis sacratissime me ex-posui periculo, et maxime semel labores raei vestre maiestati placuerunt, videlicet tunc, quum maiestatem vestram sacratissimam de mente et in-tentione condam Ludouici Gritty, ac de aduentu Thurce sub Wiennam, reddideram cerciorem, quod litere maiestatis vestre sacratissime ad me date testantur, quibus eciam Uteris de hereditate, nacta oportunitate, mihi graciose prouidere pollicetur, quamuis et prius satis dederat, et postea donauit, supra meritum meum, antea enim castrum Zelyna1 et preposi-

1 5. decembra 1527. u Ostrogonu, darovao je kralj Ferdinand grad Zelinu Petru i Ivanu Mihaljeviću de Frin i Petrovom sinu Andriji. — Boj-ničlć: Darovnice kralja Ferdinanda doc. VII.

Page 362: Monumenta 2

35?

"situram Glogoucensem in Sclauonia, postea castrum Blathnyeza, in partibus superioribus, sed nichil horum, vsque hunc diem obtinere potui, nam semper fuere in manu aduersa, postea, ab errore redeunti Petro Ersyk, cuius erat Blathnyeza, maiestas vestra saeratissima fecit graciam, quod optime factum est, vtinam in eo času, et Johanni đe Zapolja castrum Zellvna redderetur, vt maiestatem vestram sacratissimam, dominum et re-gem suum agnosceret, et ego perpetuo Zelyna carere, quia oJim erat johannis, et ah ipso Johanne dictum castrum Zelyna tenebat Franciscus Bodo, qui Franciscus, quum in captiuitatem incidisset, vxor eius dedit castrum in manus domini episeopi Zagrabiensis. et non post multos dies, ipse Zagrabiensis a maiestate vestra saeratissima defecit et Johanni ađhe-sit, inde iterum rediens, tarn super castro Zelyna, quam dicta prepositura Glogoucensi donacionem a maiestate vestra saeratissima peciit, et licet vestra maiestas saeratissima dederit, eonfido tamen in iusticia et elemen-cia eius, pro priori sue iuste donacioni locum dabitj prout et dedit, nam hac vltima vice Wienne iusserat vestra maiestas saeratissima dare man-datum domino Kaczianer, vt mihi castrum Zelyna, et preposituram prefa-tam iure mediante reddi faceret. sed dominus Wviaky. ob earn fidelitatis sinceritatem, quam erga maiestatem vestram sacratissimam gerit, me per-suasit, vt ad tempus a tali mandate abstinerem, quia forsan Zagrabiensis, qui arcem Zelynam vendidit, partim pro pecuniis. partim pro seruiciis Paulo Kerechyn, suo seruitori. preposituram autem fratri obtinuit et dedit, viso aut intellecto tali mandato. a maiestati vestra saeratissima fiet alienus, huic domini Wylaky consilio et persuasioni. pluris estimans com-modum patrie et maiestatis vestre sacratissime quam meum, parui et a petendo mandato abstinui. nunc iam, non solum mea me paupertas eogit, sed summa parentum senum miseria, sororumque viduitas, maiestati'. vestre sacratissime supplicare, parentes, quamuis viuentc- adhuc, pie memorie, serenissimo rege Luclouico, ex patria per Thurcas pulsi erant, sua tamen -maiestas de hereditate clementer eis prouiderat, modo amissa arce Olissi-ensi, et hereditas periit, sub Olissio autem vnus sororius cecidit gladio, alter captiuus ductus est. Supplieo igitur maiestati vestre sacratissime, si ob certas causas bonorum đonatorum modo aliquid reddi non potest, đi-gnetur, amore dei omnipotentis, de aliqua possessione clementer prouidere, vbi senes parentes sub alis vestre maiestatis sacratissime, paucos, qui illis supersunt, dies miirent, vel si eciam id fieri non potest, saltim aliquam benignam prouisionem annuatim faeere, et pro redempcione captiui sororii modo aliquod auxilium ferre.

Preterea habeo literas domini quondam Petri Krwsyth, quibus fate-tur auxilio patris mei et patrui arcem Clissiensem eciam tempore quondam pie memorie serenissimi regis Ludouici fuisse seruatam, et certo sciat maiestas vestra saeratissima, si eciam modo senectus patrem meum non oppressisset, et in arce Olissiensi fuisset, confido. quod a maiestate vestra arx non perisset, et ipse dominus Krwsyth patri meo et mihi re-mansit debitor octingentorum florenorum; supplieo igitur maiestati vestre sacratissime, si bona eius ad maiestatem vestram deuoluta sunt, dignetur -ex bonis eius mobilibus vel imobilibus satisfaeere, nam si de hac re sa-

Page 363: Monumenta 2

258

tisfieret, pro qua re superius suplico minus molestus esse, si autem he-redes, videlicet sorores possident, bene ab eis requiram, a maiestate vestra clementissima graciosam expecto relacionem.

Eiusdem maiestatis vestre sacratissime fidelis

Andreas Myhalewyth de Ffzyn.

Vani: Supplicacio Andree Myhalewyth. Original na papiru. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvo

reno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

365.

1538. 5. januara. U Pragu.

Kralj Ferdinand nalaže hrvatskim banovima, da štite Ludovika Bekrija i ženu njegovu od Andrije Batova, koji svojata njihova imanja.

Banis.

Ferdinandu« etc. Magnified, fideles, dileeti. Perfertur ad nos Andream Bathory in Ludouici Pewkry sueque vxoris bona violenter grassari cepisse, illorumque bonam partem occupasse, sicque in eo inuadencli genere ilium progredi audere, quasi a nobis ita vt faceret subornatus esset, id quod cum conniuere nequaquam possumus, neque vilo modo tolerari aut per-mitti a vobis velimus, presertim, cum nondum ad fidelitatem nostram redierit, et nimis inhonesta a nobis, quemadmoclum ex suis Uteris ad ma-gnificum Nicolaum Juritschits descriptis intelleximus, postulare non veri-tus sit, vobis precipimus et mandamus firmissime, vt illius conatus im-pedire auertereque pro virili curetis, neque patiamini ipsum talia bona, que adhuc sub lite indecisa pendent, queque ad vxorem prefati Pewkry legitime speetant, sibi vendicare; postquam autem bona fide fidelis nostri esse ceperit. id sane postulationibus suis, tarn in his, quam in aliis gratiose concedemus, quod iuste et per omnem aequitatem concedi posse videbitur, nostram in eo expressam executuri voluntatem.1 Datum Prage, quinta ianuarii, 1538.

Vani: Prefatio nobilitatis.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

1 Na strani : Expediatur.

Page 364: Monumenta 2

3b9

366.

1538. 10. januara. U Rakovcu.

Ivan Zrinski, gubernator priorata vranskoga, daruje Ivanu Dok many cJt-u, kaštelanu svoga grada Pakraca (Pekreez), i njegovoj ženi Doroteji. za njegove zasluge na vječna vremena tanquam sub treeentis florenis pignoris titulo possiđenđam, posjed Kwzak u kotaru grada Bosyako. Datum in eastello nostro Kokonok, feria sexta proxima post festum Bpiphaniarum domini, anno eiusdem millesimo quingentesimo tricesimo octauo. Ioannes Zrynyensis manu propria.

Original na papiru. Pečat je odozdol pritisnut. U kr. zem. arhivu u Zagrebu: Depos. Archiv. capit Zagrdb.: Loc. cred. D. 203.

867.

1538. 28. januara.

Molbe sestre pokoj. Petra Kružića upravljene na kralja, a raspvavljane u kr. vijeću.

Ex eonsilio regis.

Soror Petri Orusith supplicat maiestati vestre, dignetur šibi ad se-natum Venetum literas concedere, vt pecuniam, argentaria et equos redd i faciant per comites Spalatensem et Traguriensem, que acceperunt tempore interitus ipsius Petri Krusyth.

Item petit literas ad regentes siue commissarios in Labaeo, vt illas tres subbas, que in Terra fluminis sancti Viti detente sunt, sorori Kru-sith reddi faciant.1

Item petit literas proteetionales, quod maiestas vestra ipsam accipit in tutelam suam, et mandaret capitaneis prouintiaruni Oarniole Carinthie et Istrie vt ipsam contra omnes iniustos turbatores defendere et protegere debeant.2

Ex eonsilio regis, 28. ianuarii, 1538.

Vani: Soror Crusith.

Savremena bilješka u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Rungarica.

1 Nastrani: Fiat ad Hieronymum de Sara. 2 Na sirani: Fiat vt petitur.

Page 365: Monumenta 2

360

868.

1538. 31. januara. U Pragu.

Kralj Ferdinand nalaže hrvatskim banovima, da uznastoje, neka bi Vuk Frankopan Brinjski, povratio zaručnicu Luke Zekela.

Banis.

Ferdinandus etc. Magnifici, Meles, dilecti. Exposuit nobis egregius. iidelis, nobis dilectus Lucas Zeckel. consiliarius noster, desponsatam šibi superiori anno ritu christiano filiam Michaelis quondam Imbrefty, cum vi-olenter turn nullo iure a magnifico Wolfgango de Frangepanibus, comite Brigniense ereptam et vna cum matre in Croatiam abductam fuisse, dic-tumque Wolfgangum ab eodem Luča literas obligatorias expostulasse, qui-bus se obstringeret de bonis, que iure dotis a desponsata šibi virgine ob-uenirent, haud vnquam mentionem facturum esse, id quod cum veluti rem ab omni aequitate honestateque remotam renuisset, prefatum comitem annulum nuptialem, quem Lucas Zekel virgini dederat, vi eidem adem-ptum in uteris remisisse, rescribendo nimirum, vti eo annulo aliam sibi sponsam quereret, nobis propterea idem Zeckel humiliter supplieauit, vt sibi de oportuno et necessario remedio, quo virginem legitime, et cum scitu. voluntate et consensu matris. vitricique sui eidem desponsatam absque longiori mora impedimentoque assequi possit, prouidere dignemur; nos itaque eius precibus tamquam iustis et fauorabilibus clementer incli-nati, iidelitatibus vestris harum serie firmiter iniungimus. vti dictum Wolfgangum nomine et vice nostra acriter admoneatis et exhortemini, quo prefato Luce Zeckel desponsatam sibi virginem absque vlteriori dilatione et impedimento restituat, quod si facere recusauerit. extunc ambas partes primo quoque tempore ad certum diem coram vobis comparare iubeatis, illarumque causis, rationibus allegationibusque vtrinque accurate cognitis et perspectis. ipsas omnibus melioribus modis atque viis, quibus fieri queat, ad concordiam amicabiliter reducere studeatis, et si ilia quoque locum habere non potent, pro consuetudine regnorum istorum nostrorum id faciatis. quod iustitia suaserit et rationis ordo dictauerit, id est, vt causa bene discussa, ac post aequissimam desuper latam sententiam alteram partem secundum quam iudicaueritis, in iure suo pro offttio vestro et vice ac loco nostro defendatis et manuteneatis, et quicquid ita per vos sententiatum fuerit, debite 'executioni demandare curetis, nostram in eo expressam et omnimodam executuri voluntatem. Datum Prage, vltima ianuarii, 1538.1

Koncept u c. i kr. kuen., dvor. i držav. arhivu ti Beču: Hun-r/arica.

Nedosljednost pogledom na e, e i ae pridržana je.

Page 366: Monumenta 2

361

369.

1538. 15. februara. U Sutjeski (Sutinskoin).

Luka Zekel tuži se kralju Ferdinandu, da hrvatski banovi ne imaju vremena nastojati o povratu njegove zaručnice od Vuka Frankopana, koji

ju silom oteo. Moli, da mu dozvoli silom ju natrag preoteti.

Sacratissima regia maiestas, dornine, domine clementissime. Fideli-tatem sincerain et seruiciorum oblaeionem deditissimam. Suplicaueram maiestati vestre serenissime super facto et iniuriis per dominum grofi de Frangepanibus, mihi illatis, quod virginem rite clesponsatam mihi ađemit vtque me ab ilia separet, conatur, pro quo maiestas vestra dominis regno-rum suorum Dalmacie et Oroacie banis man dare et literas dare dignata est, vt ipsi nacta oportunitate intellectaque rei serie, in ea aut composici-one, aut iudicio fmem facerent, quam maiestatis vestre solitam in me cle-menciam, presertim hac in re arduissima factam, et fidelitate et obsequiis perpetuis curabo reseruire, sed tamen domini bani sunt adeo modo occu-pati in seruiciis maiestatis vestre et regni negociis, quod euram mei re-rumque mearum instanciam habere nequaquam possunt. Que res tamen saluo honore moram non patitur, sed vtique matura prouisione eget, ob inconstanciam dieti oomitis, et teineritatem. quam in honoris sui eciam iaeturam non semel ausus est attemptare, que ad presens scribere maiestati vestre obmitto. intelliget tamen. cum tempore maiestas vestra regia, in me qua vsus insoleneia est, quod sponsam dare recusat. aut quod peius, vt in irritum meum alio tradat in coniugem; id mihi timendum est vehe-menter, quoniam et sponsam meam et matrem suam contra phas inclusas habet, quas inuitas cogit mihi in sponsalibus renunciare et omnino con-tradicore, nil est ipsis in arbitrio, preter miserias, voluisset iam eas si potuisset sepius abhinc rapere et in Oroaciam ducere, vt quod iam diu molitus est malum facilius potuisset adimplere, timuit tamen, quod sensit me invigilasse. Offert mihi iudicium in foro ecelesiastieo, ego autem nullum ius ab eo postulo. nisi sponsam, quod si eciam esset mihi causa cum eo aliqua, et illam non alias, sed coram maiestate vestra vellem prosequere, suplico itaque maiestati vestre humilime tanquam domino meo elementissimo, dignetur ex solita sua clemeneia racionem huius negocii mei habere graciosissimam et subuenire mihi, quum res tendat in honoris detrimentum. Dignetur maiestas vestra vtriusque nacionis dominis harum regionum, qui mecum, si opus fuerit, aderunt, literas dare super beneplacito maiestatis vestre per-missiuas, liceat mecum eos insurgere posse in iustis meis negociis, nam si qua possem alia via succurrere negocio, optarem equidem plurimum. sed dominus groff non vvltl,!), quia intendit mihi in honore derogare, quem toto conamine auxilio maiestatis vestre ab eo saluare volo. Audio eciam, nunc ipsum grod oratorem siium, quendam presbyterum ergä maiestatem vestram misisse, quem non in tantum maiestatis vestre co-modi gracia, quemadmodum hic in communi de eo dieitur, quantum maiestatis vestre reipiibliceque sue detrimenti causa, maiestas vestra

Page 367: Monumenta 2

breui accipiet; graciosam relacionem specto et maiestatem vestram feli-cissimam esse cupio. Datum in Swthyska, 15. februaru, anno do-mini 1538.

Eiusdem vestre maiestatis regie

fidelis et seruitor deditissimus Lucas Zekel de Ormosd.

Vani: Sacratissimo Bomanorum, Hungarie, Bohemieque etc. regi et domino, domino meo dementissimo.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

370.

1538. mjeseca februara.

Vuk Frankopan tuži se kralju Ferdinandu na kr. pojerenike, opravdava svoj postupak sa zaručnicom Luke Zekela. Tuži se na Gjuru Gušića,. koji svojevoljno gospodari s imetkom Stjepana Frankopana Ozaljskoga i

moli. da kralj dade njemu u upravu ozaljska imanja.

Allerdurchleuchtigister, grosmiichtigister Bomischer kunig, allergenedigi-ster hen*.

Euer Bomisehen kunigdichen Maiestet gib jch in vnndertbenigister gehorsam zuuernemen, nemlichen vnnd als euer kunigdiche Maiestet, mir noch zu Gratz, jungstlich durch meinen gesanndten beuolchen, das jch euer Maiestet herrn comissarios in Krain ersueclien, vnnd dasselbst in meinem obligen. so jch euer gnaden(!) nun aber vnd abermals furge-tragen, ain gnedige antwort ocler relation haben soil; nun bin jch zu dennselben Herrn commissarios khomen, hab aber khain erspriesliche annt-wort gehaben mögen, als allain. das sy mir furgeworffen, jch sey aueh in der anzall, die da on vnnderlasz sollicitiern vnnd anhalten etc., vnnd haben mich aueh also mit solcher antwort, vnnd on ainiche expedition abziehen lassen, das mich aber zum hochsten beschmerczt, vnnd sonnder-lich, das jch vnnd bisheer, nach vilfelttigem gethanen nachraisen, vnnd vncossten, wes jch mich doch vertressten, ođer versehen sol, khainen verstanndt haben khann, vnnd wo jch aueh wesste, vnnd mir zu antwort wurde, das khain hofifnung oder einsehen zu gewartten wär, Avurde jch

Page 368: Monumenta 2

360:

in khunfitig den vncossten ersparn, vnnd thuen muessen, wie jch möcht vnnd mich got verstanndigen wurde, demnach jst nochmals, an euer Ro-misehe khunigcliche Maiestät mein vnnderthenigist anruffen vnnd bitten, euer Maiestet wellen mir đoch, ainstmals, aindweder, in meinen höchsten obligen, jamer vnnd nötten, so euer Majestet jch zu Grätz, nach lenngs erzelt, gnedigiste expedition geruechen, oder ain lauttern verstanndt vnnd antwort geben, wes jch mich doch halten vercrösten, oder wasz jch thuen soil.

So gib jch auch euer kunigclichen Maiestet, weitter in höchster beschwär zu uernemen, dann mich ain vnglickh nach dem anndern haimbsuechen thuet, naehdem jch weillendt des Fekhetj Michäl zu Krap-pin seligen gelassne wittfraw, mit vorwissen vnnd zuegeben. euer kunigclichen Maiestet, eelichen genomen, vnnd als sy zwo töchter, bej ge-meltem Fekhetj Michäl erworben, vnnd bej jr jm leben sein, gesehen,. hab jch wissen wellen, was doch jch, als der so durch die vnglaubigen, von seinem guet vnnd sitzen vertriben ist, zu gewartten hab, jch von derselben meiner hausfrawen, durch edl mein guet freundt vnnd lieb herrn, geistlich vnnd weltliehs stannds, dis zuesagen, verhaissen, vnnd anntwort emphanngen, wer sy eelichen hat, der soil auch alle jre gueter, vnnd nit allain Krappin, sonnder auch alles anders haben, vnncl besitzen. Darauf vnnd als jch in das schloss Krappin khomen, hat mir die gemelt mein hausfraw, die schltissl zu meinen aigen hannden, sambt alien diennern geantwort, vnnd beuolchen, vnnd das noch vill mer ist, so hat dieselb mein hausfraw, sambt jren zwaien töchtern solches jetz ober-zeltes. vor ainem ganntzen capitl zu Agram bekhennt, bestätt, vnnd rati-ficiert, nicht bezwungen noch bedranngt, sonnder aus freiem gueten willeiu. nemblichen, das jch als der wiert. vnnd elter, meinen tail erwehlen solle. begert, hab jch mir Krappin erwellet vnd ehegiert, nemlichen derwegen, das es mir zu anndern meinen guettern nachendt gelegen, aber den zwaien tochtern, hab ich jr zwen taill gelassen, auch gelegen in der cran Hungern. so vill pesser als Krappin ist, wo annderst ain frid ver-hannden; aber vnangesehen solches, hat sich vnlanngst verschiner zeit herr Lucasz Zeckhl vmb die ain tochter beworben, vnnd dieselb zu ainer hausfrawen begert, die jch jme dann, doch wo es an mein nachtail vnd schaden, auch mit der condition, vnnd pact, mit denen zwaien tochtern bescheen, wie oben gemelt, zu ainer^hausfrawen zuegesagt, dan jch jne ganntz gern ;zu ainem freundt haben welle, darauf mir herr Lucasz geschriben, er welle mir, der herrschafit Krappin halben, khainen eintrag thuen, gar in khain weisz, sonnder allemall gesagt, er beger nit des guets, sonnder nur der junkhfrawen, vnnd der rreundtschafl't, mein vnnd meiner hausfrawen etc. Nun auf solches hat herr Lukasz Zeekhl seiner dienner ainen abgeferttigt, den dann mein phleger eingelassen, vnnd als derselb zu wissen begert, ob man seinon herrn, die junckhfraw geben welle, oder nit, darauf jme mein phleger geantwort, man werde jme die junckhfraw geben, aber mit der condition vnnd pact, wie oben ver-stannden. vnnd das sich derwegen der herr Zeckhel, zuuor verschreiben soil, annderst wtirde es nit bescheen, gleicherweisz hat mein hausfraw..

Page 369: Monumenta 2

364

vnnd die zwo tochter, auch selbst 'freywilligclich, vnnd nit bezwungen gesagt, vnnd mit solchem ausgeding, hat die ain tochter, des herrn Žeckhl dienner ain zuesagen gethan. welch or dienner nach solchem zue-sagen abermals furgeben, sein herr beger khain guet, nur allain die junekhfraw, vnnd die freundschaflt, mein vnd meiner hausfrawen etc.

Aber allergenedigster kunig vnnd herr, wie jch nun von jme herrn Zeekhl, die gemelt verschreibung, guetliehen vnd freundtlichen ersuechen lassen, hat er mir dieselb zu geben abgeslagen, vnnd begert nun der junckhfrawen, mit dem anzaigen, als soil sy jme zuegehörig sein, das aber nit ist, dann es ist khain rechte khann beslossen, noch gemacht, -als was allain sein dienner, mich vnnd mein hausfraw, auch die junekhfraw betriegen hat wellen, aber solches khain crafft haben soil noch mag.

Nun bemuet sich herr Zäckhel(I), bej den Waan, vnd anndern herrn in Windisch lannd, vnnd ist des enntliehen vorhabens, mir die herrschafft. vnnd posses zu Krappin. aindweder mit raub oder gwalt abzutringen. vnnd wiewoll mir an seinem gwalt allain nit vill gelegen, vnnd wo es je zu solchem khumen, muesste jch mich gwalts mit gwalt erweren, will aber vnnd zuuor. euer Maiestet hier jnn wie billich, vmb hilf zu ersuechen, nit vnnderlassen, gar vnnderthenigclichen bittund, euer kunigeliche Maiestet. als mein allergnedigister herr vnd kunig, wellen ernnstliehen beuelchen vnnd verschaffen, damit gemelter herr Lucasz Zäckl, weder mich noch mein hausfrawen mit khainem gwalt, sonder ob er ainiche-lay khanschafft halben spruch zu haben vermaint, mit geistlichem recht, wie sich dann jn solchem faal gebueren will, verfaren, noch sich erzaigen soil, dann wasz alsdan mit recht erkhennt wirdet, dem-selben wellen jch vnnd mein hausfraw, gehorsamlieh geleben, zu got vnnd euer Maiestet vnnderthenigclichen hoffundt, euer Maiestet wer-den solche mein beger, vnnd erbietten, fur billich achten, vnnd mich vnnd mein hausfraw fiir gewalt, schutzen vnnd schermen. wo aber solches nit bescheen, wilrde jch mich seczen, auch gwalt mit gwalts erweren muessen, in gestallt vnnd massen, wie jch möcht. Solches welle jch doch euer Maiestet, vnangezaigt nit lassen, dann jch wider euer Maiestet in got will vnnd bisheer nie gethan, vnnd in got will darwider nit thuen, sonnder mich sambt meiner hausfrawen vnd toch-tern, hier jnn vnd sonnst zualbegerig vnnderthenigist treulich, beuölchen haben will.

Weitter allergnedigister kuaig vnnd herr. hab jch euer kunigclichen Maiestet. nun zu offtermallen, vnnderthenigelich angezaigt, wie das der jung graft Ste flan von Franngenpain, graft zu Ozell mein vetter. vngeuerlich alt bej neunzehen jarn, vnnd ain schöne person sey, aber khainen vor-stanndt hab. wie dann von jugendt auf etc., dann das dem also, so ist war, das Georg Gusisch sambt seinen gebruedern, auch heuttigs tags, all seine herschafft. vnnd gueter, als war er selbst herr. vnd ain erb darzue, vnndter hannden hat, vnnd dieselben regiern thuet, gibt auch vmb khainen euer Maiestet beuelch, dann er dem jungen graf Steffan, vnd sein schwester, wie euer Maiestet, begert, an derselben euer Maiestet kunigclichen hof, noch zu mir, als seinem nechsten freundt nit lassen

Page 370: Monumenta 2

365

will, dann er tregt fursorg, jme grauen möchte zu Gussich(!) seinem nutz vnnd fromen geratten. werden. Guschütz(!)herscht auf dem slosz Beim Tal('),1

haust nach allem seinen gefallen, vnnd wollust, das jme aber euer ku-nigcliche Maiestet nach rechten, vnd decret der cron Hungern nit ge-statten söllen, dann der jung graf St'effan jst von seinen eltern, in jren testament jn euer khunigehlichen Maiestet. schutz vnnd scherm, vnnd nach euer Maiestet, vnnsz, den von Franngenpain, vnnd nit den Guschitz(I), beuolchen vnnd legiert worden, das aber wir die von Franngenpain solches leiden, das macht, das wir jme zu schwaeh sein, auch vnns solches nit, sonnder euer Maiestet, einsehung, doch mit rate vnnd hilf der von Franngenpain zu thuen gebuern well, wie dann decret vnnd brauch des lanndsz eruordert.

Demnach, vnnd dieweil der gedacht jung graf Steffan, soldi herr-schafiten, so dann gar an die häfitigen gränitzen ligen, zu regieren, oder jnnzuhaben nit verstanndig, noch genuegsam, audi sich khains wegs gebuern will, das Guschitz, so denen von Franngenpain nit befreundt, sounder mein dienner gewesen, auch bej meinem vater erzogen ist worden, solche herschafften, heuser, vnnd gueter jnnhaben. damit seinen vnnd seinen gebrueder aigennutz betrachten vnnd des jungen grauen i'romen vmbgeen soil, dann er seines herrn muetter, seinem steufbrneder ainem, zu ainem weib geben, auch seines herrn sehwester, vill gueten herrn vnd leutten, so vmb sj werbung gethan, zu ainer eelichen haus-frawen abgeslagen hat, waisz got wasz er mit jr anfachen, oder villeicht jme selbst, oder seiner bruedern ainem verheiratten will, wie dann mit der mueter bescheen, das aber got vnd euer Maiestet verhietten welle, dieweil vnns aber euer Maiestet alweg zuesagen, vnnd versprechen timet,, vnnsz vor der denen feindten, vnnd vnglaubigen, zu schermen vnnd zu schutzen, wie dann solches allsuil muglich, beschiecht, so war doch euer gnaden villeichter, den gemelten Guschitz von solchen herrschafften, vnnd seinen aigennutzigen hanndlungen zu bringen, vnnd jm vmb sein vnge-horsam zustrafien; derohalben war mein rate, vnnd guet bedunckhen, euer Maiestet wellen derselben obristen veldhaubtman, herrn Niclasen Juritschiitz etc. beuelchen, damit er mir hilf thuet, mit zwaien stiickh puchsen, dann jch waisz sein des Guschitz hertz vnnd fraidigkhait, es bedorfft nit vill mile, man möcht das slosz Ozell. vnnd andere fleckh leichtlich bekhumen, alsdann wollte jch, sambt dem jungen grauen, vnns zu euer Maiestet verfuegen, damit euer Maiestet jne sach, vnnd mit jme redet, vnnd wo euer Maiestet alsdann sachen, das er zu regiern nit teug-lich, hoffet jch euer Maiestet wurde mir, als dem nächsten freundt, sein slosser vnnd herrschafften, vnnd dieweil meine grundt, mitten jn seinem gebiet liegen, zu regiern eingeben, die jch dann mit hilf des alroachti-gen, zu euer Maiestet hannden, treulichen jnhaben, beschutzen vnnd be-schiermen, auch euer Maiestet getrewer diener, znnd vnnderthan, wie dann bisheer, in gotwill bescheen, bisz in mein end beleiben, vnnd von derselben nit setzen, sonnđer mich gegen den veindten vnnd vnnglaubigen, ritterlich vnnd woi halten wollt, damit die armen vnnderthan auch be-

Vinodol.

Page 371: Monumenta 2

366

sehutzt, vnnd beschurmbt warden, so dureh den Guschitz herttigelich bedrangt, vnd beschwärt sein, will demnach euer Gnaden mich, vnnd den jungen graf. mit kunigclichen gnaden zubedennkhen gar vnnderthenig-clichen beuolehen haben, warttund gnedigclicher antwort vnnd relation, bej zaiger dises meines gesanndten, vnnd oberanntwortter, diser supplication.

Euer Bömischen kunigclichen Maiestet vnndertheniger trewer ge-horsamer

Wolf graf zu Franngenpain etc.

Vani: Graf Wolfen zu Franngenpain supplication.

Istoga sadržaja s nekoliko razlika, nalazi se uz ovaj njemački original i latinski 'prijevod, koji ovako glasi:

Sacratissime rex, domine, domine mihi gratiosissime. Humili et de-foita comendacione premissa. Elapso authumno, cum maiestas vestra fuit in Gracz, michi per nuncium meum comissit, ut deberem accedere comisa-rios eiusdem maiestatis vestre in partibus hiis Oarniole et ab eisdem nomine vero gratiosam relacionem habere spopondit, quos et adivi tamen nullam relacionem ab eisdem accepi; verum quidem dicunt me esse inscrip-tum in numerum mecum laborantium, tamen non habeo a maiestate vestra adhuc informacionem, quamobrem certe non parum conturbatus sum, •quod apud eandem non tantum promerui, ut prediceretis, quid de me fa-•cere intenditis, ut haberem viam dolendi vel ab eadem aliquid boni ex-peetandi, ut in uanum tot et tantas expensas in futurum non facerem, maiestas etenim vestra iam pluries et tunc in Gracz omnes necessitates et ealamitates meas intellexit, ad quas omnes graciosam rellacionem a maiestate vestra expecto et petto humilime, ut sciam quidnam sim facturus. Post hec volo maiestati vestre aliquantulum lamentari; varus enim curiš et infortuniis sum oceupatus, cum relictam quondam Michaelis Feketi in 'Orapina accepi in uxorem, cum consensu sacre regie maiestatis vestre; inveni apud earn filias duas, quas genuit cum dicto Michaele Feketi, an-tequam castrum intravi rescire volui quidnam cum dicta domina habere •debeo, tanquam homo a bonis et possessionibus suis per infideles expulsus, habeo promissioneni a predicta domina per nobiles rneos bonos et hone-stos viros, eciam per religiosos: Ut quisquis me habebit in uxorem, habebit et possessiones, non solum Orapinam, sed et alia; et illico cum castrum iam dictum sum ingressus iam sepedicta domina donavit mihi claves et manibus propriis presentavit, et omnes servitores presentavit et comenda-"vit; adhuc firmiorem testimonium habere volui, misi Zagrabiam et capi-tulum conduxi, coram quo domina predicta una cum filiabus ambabus. hec supradicta testiflcaverunt, non coacte vi et potencia, sed ex ipsorum libero arbitrio et bona voluntate, ut ego tanquam hospes et in domo senior

Page 372: Monumenta 2

367

partem eligere debeam, Crapinam elegi eo. quod est propinquius aliis bonis meis, ipsis autem puelis duas partes dimissi in Vngaria, queque pars est maioris valoris quam possessio Crapine, si pax illic est. Noviter autem diebus elapsis, Lucas Sekel missit iuniorem puellam petere in uxorem; ego responsum dedi, quod libentissime sibi puellam dabo in uxorem, si potest fieri sine meo damno et detrimento et cum grato animo pro amico aceeptare volebam, tame» cum condicione, sicut superius scriptum est de concordacione mea cum puellis. et quis eas in uxorem habere vult, pro-mittat litteris suis me in Crapina molestare nolle vi nec aliquo alio modo, non iam nec unquam, Lucas Sekel semper dicebat: Ego non postullo possessions vllas nisi puellam et amiciciam comitis et eius consortis, et in hiis predictus Lucas Sekel missit familiarem suum. quern castellanus meus intromissit et interrogavit quid vellet, ipsi autem retullit, ut scire Tellet si puellam dictam dabimus domino suo aut non in uxorem, castellanus meus respondit: Dominus meus puellam dabit, cum conditione ut supra, ut habeat litteras domini tui, alio modo non, et mater sola ore pro-prio una cum flliabus dixerunt sicut.et castellanus, non conpulse sed vo-luntate spontanea ex libero eorum arbitrio, et sic cum tali conditione fides a puella data est servitori dicti Luce Sekel. qui tunc post fidem datam iterum dixit: Dominus meus nil de possesionibus postullat nec postullabit, nisi puellam et amiciciam vt prius dixi. Et sic ego literas per familiares meos ab ipso Luce(!) Sekel amicabiliter postulavi, ipse autem dare recusa-vit, nisi puellam habere postullat et dicit ipsam esse suam, ego autem non dico suam, quia nullum matrimonium cum ipsa dictus Sekel finivit vel composuit, sed servitor suus fidem, quam dedit voles me decipere, seruet, nullius enim valoris est, nunc autem iam sepe đictus Lucas Sekel curit ad banos et ad alios dominos volsns mini castrum Crapinam aut furtu aut potencia occupare, de ipsius solis potencia non multum euro, denique rogo vestram sacram regiam maiestatem, dominum et regem meum gratiosisimum, ut sibi preeipiat, vt ui et potencia non procedat contra nos et consortem nostram, sed iure spirituali, sicut decet matrimonium sibi lucratus fuerit, obedire volumus, iterum suplicamus sacre regie maiestati vestre, ut et banis vestris precipiatis, nec nos ex ipsius falsa informacione aliqua potencia agrauent, quia nos defendere oporteret quo-quo modo possemus, nunquam certe aliquid contra maiestatem regiam vestram facere intendo.

Sacratissime rex. domine, domine mini semper gratiosissime. Humili et comendaeione premissa. Iam pluries intimavi maiestati vestre res et regimen istius patruelis mei, Stefani de Frangepanibus. comitis in Ozall. qui iam decern et novem annorum est, persona satis pulcra, nullum tamen in se habens intellectum vel sapienciam, sicuti in puericia esse exemplum vnum, quia in hodiernum diem Georgius Gusich gubernat eius dominium, immo et possidet cum omnibus fratribus suis, ita utiliter et audaciter ac si ueri essent bonorum illorum heredes, nec curat de tantis et tot maie-statis vestre mandatis, ut dictum comitem et eius sororem mitteret ad curiam eiusdem maiestatis vestre, promissit, sed noluit nec eum ad nos, qui eiusdem comitis consaguinei sumus đimittere vult, ut nos aliquando visitaret: timet enim, ne aliquis nostrum eum informaret ad eius aliquam

Page 373: Monumenta 2

368

utilitatem et commodum. et nunc in possessionibus Beyntul1 vocatis domi-natur et ad nota in đeliciis ad beneplaeitum delectatur; igitur maiestas vestra secundum ius huius regni talia pati non debet, ipse enim testa-mentaliter a suis predecessoribus est in tutella et protectione legatus ve-stre regie maiestatis, et post maiestatem vestram nobis dominis de Frangepanibus, et non Georgio Gusich. Nos de Frangepanibus, ut hec patimur potestates đeficiunt et nobis non decet, ex quo maiestas vestra de talibus providere teneretur, tamen non consilio dominorum de Frangepanibus. nil iuiuste petto a maiestate vestra. sed quod ius et đecretum haius regni expostulate Quod ius. ut mihi prestare dignaretis suplico humilime: ex quo igitur predictus comes hoc dominium in tarn accutissimis confi-niis regere non sit sufficiens, nee Georgio Gusich cleeet, qui non sanguine iunctus dominis de Frangepanibus, sed servitor meus existens apud patrem meum et me enutritus non de communi bono iam sepe dieti co-mitis et eius dominii, sed de propria vtilitate cum fratribus et amieis la-borat, matrem domini sui dedit uni vterino suo in uxorem. filiam eius, id est sororem domini sui, bonis dominis earn in uxorem postulantibus de-negavit, deus scit quid de ipsa cogitat, fortassis et ipsam sibi vel alicui ex fratribus subiungere exoptat, sicuti et de matre actum est (hoc deus avertat); maiestas vestra nobis semper promittit ab infidelibus nos tueri et def en dere et hoc pro posse tenetur, tamen multo levius est eidem, hunc predictum Georgium Gusich expellere de regimene iam dicti dominii et patroni ipsius, faciat si placit maiestas vestra mandatum capitaneo eiusdem supremo, qui fuerit in hiis eonfiniis, vt mihi sit in subsidium cum dua-bus bombardis murum frangentibus, scio et intelligo eius cor et audaciam, non multum laborabiinus, recuperabimus castrum Ozal et alia bona, qui-bus peractis una cum iam sepedicto comite veniam ad maiestatem vestram, vt eundem videat et coloquatur cum ipso, et si maiestates vestra tunc cum consilio eiusdem viderit, eum non meliorari intellectu et sapi-encia, tunc eidem suplicare volio humilime, ut ego. qui dicto comiti sanguine iunctus sum, et cum bonis meis in medio eius dominii situs, sim gubernator et defensor cum dei omnipotentis auxilio, et ut de hiis et meiis propriis bonis fideliter serviam maiestati vestre regie, et qualiter-cunque eadem mecum tunc compassuerit de gubernacione iam pluries dicti dominii, sicut sum deo et maiestati vestre fidelis, aclimplerem, et durante vita mea non defjeerem, hiis maiestas vestra me in hiis confiniis fidelem servitorem servare posset sine aliquibus expensis eiusdem. et iure mediante, quod unicuique administrare tenetur essem potencior servitor maiestatis vestre in hiis confiniis contra infideles, eciam me pocius et ilia bona defendere possem, iobagiones eciam dieti comitis, quiescerent, qui quottidie ab ipso gubernatore et eius fratribus, taxis et aliis daciis agravantur.

Original i latinski prijevod originala spisa u c. i Jer. Jaićn., dvor. i drzav. arJdvu u Beču: Hungarica.

1 Vinodol.

Page 374: Monumenta 2

869

371.

1538. 5. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand nalaže hrvatskim hanovima, da mirnim putem izravnaju spor izmcdju Luke Zekela i Vuka Frankopana. Pogledom na Jurja

Gusića. da podnesu svoje mnijenje.

Banis.

Ferdinandu« etc. Magnifiei. iideles. dileeti. Quemadmoduin nobis suplicauerit magnificus, fidelis. nobis dilectus Wolfgangus de Frangepani-bus. ab exemplo his ineluso1 intelligetis. et sicut antea vobis iniunximus, vt controuersiam illara inter dictum Wolfgangum et Lueam Zeckel rati-one desponsate virginis exortam, vel amicabiliter componere sedareque studeretis, vel si id fieri non posset, ex leg'ibus regni istius causam per vos cognitam deeideretis, ita et nunc quoque idem vobis committimus inandantes serio. vt omnibus melioribus quibus potestis viis atque modis ambos ad concordiam reducere euretis, ita vt prefatus Lucas Zeekl(!) earn, (juam šibi rite desponsatam asserit virginem. vxorem assequatur, et difference circa bona inter eos nate aliquo medio opportuno magisque con-gruo tollantur. Nolumus enim. vt alter alterum manu violenta potenterque inuadere tentet, sed si amicabilis compositio locum apud vtrumque habere non posset, tunc iure mediante fiat in ea re. quod aequm et iustum sit. prout vterque postulare videtur. Ceteniin. quod ad articulum ilium, vbi de Gregorio(!) Gusich memoratus "Wolfgangus conqueritur, attinet. volumus, vt quid nobis desuper statuendum sit. vestram nobis opinionem et sen-tentiam perscribatis. quo deliberatius et huic negotio non contemnendo consulere possimus. Nos tram in iis omnibus expressam et omnimodam executuri voluntatem. Datum Prage, quinta martii, 1538.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

372.

1538. 5. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand, piše Vuku Frankapanu, da je odredio svojim povjerenicima, da s njim urede pitanje pogledom na grad Brinje. S Lukom

Zekeloiit neka- se uredi mirnim putem.

Wolfgango de Frangepanibus. Ferdinandus etc. Magnifice. fidelis. dileete. Intelleximus supplicaci-

ones tuas nobis per capellanum tuum porrectas, et quo ad primum ar-

1 Sravni ispravu pod br. 870. MONUMENTA HIST. XXXVIII.: MONUM. HABSHURGTCA II. 2 4

Page 375: Monumenta 2

370

ticulum rernittimus nos ad ea. que commissuriis nostris teeiim tractanda iamdudum iniunxiinus. noil dubitantes, quin apud te egerint iuxta commissioner]! nostram. Scripserunt enim ad nos tibi centum vltra priorem summam pro intertentione Brignii nomine nostro soluisse florenos.

Oirea querelas vero tuas contra Lucain Zeekel. te monemus et hor-t'amur, vt potius concordiam secum ineas, sibique desponsatam virginem quoquomodo tradas. quam per viam iuris, id quod dubium sit. ei dictam virginem denegare coneris. Quare banis nostris commisimus, vt tecum nomine nostro tractent. eiusmodique controuersiam inter te et dictum Zeckl exortam componere sedarique studeant, prout latius ab eisdem cognosces. Quo ad petitionem tuam de patruele tuo et bonis suis in tutelam tuam dandis. eius quidem graciose erimus memores et in brevi quod nobis desuper faciendum sit, deliberabimus, istis non adest generalis capi-taneus noster. vt primum commoditas se obtulerit, cogitabimus clementem optatorum tuorum rationern habere, quod til»i clementer significandum duximus. Datum Prage. quinta martii, 1538.

Koncept u c. i kr. Inim., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hun-garica.

1538. 7. marta. U Oelju.

Nikola Jurišić piše hrvatskim banovima, da je u Celju vijećao s kapetanom štajerskim o pomoći Hrvatskoj. Drži, da nije velika pogibelj po

Hrvatsku, kad nikoji od banova nije došao na dogovor.

Magnifici domini et amici obseruandissimi. Salutem et mei com-.mendacionem. Superioribus meis Uteris vestris dominationibus magnificis exposui, me hue ad prouintialem capitaneum Stirie, aliosque nonnuiios prouintiales, maxime earn ob causam aduenisse, vt consultaremus vna. quibus mođis regno illo affiicto opitulari possimus, quemadmodum enim vestre dominationes magnifice petierunt a me, vt auxilio illis siem(!), alioquin regnum interiturum. Et quoniam nos omnes certo aduentum hue vnius vestrarum dominacionum magnificarum (qua absente commode nihil coneludi potuit) expectauerimus. tamen, cum minus vestrum vnus venerit, non putauimus necesse esse tantopere ferre vestris dominationibus auxilium, presertim, cum nunc etiam illud ligneum opus confecerint. Nunc non longius hie nobis morandum est, et transacta re constituit quisque hodie se domum conferre. Quamobrem, si qua in r* expostulate aliqua necessitate, meo auxilio vestre dominationes magnifice indiguerint. Iaciant me domi certiorem; nullam pr§termittam operam laborandi apud regiam maiestatem, turn pro solutione frequenti et assidua, turn pro alia necessaria prouisione, quam suam maiestatem certo et citissime facturam vestre dominationes magnifice certo sibi persuadeant. Vicissim tamen sua

Page 376: Monumenta 2

371

-maiestas pro sua singulari gratia et dementia in vestras dominationes jnagnificas postulat, velint eius maiestatis dignitati. eommodo et totius regni saluti, quantum admittit. illarum facultas studere, id ehim non.solum ipsis vestris magnifieis domihationibus et earum posteris laudi fut.u-rum est. sedapud: deum premium consequentur, quod: vt faciant etiaki atque etiam rogo. Ego vero. qua in re vestris dominationibus magnifieis inseruire et gratificari possum, faciam id libenter. Hodie irie recta ad meum Keuzeg moueo. Oupio vestras magnificentias felicissime valere. Ex Cilio, die VIT. marci(!), anno 38.

Nicolaus Jurisyth, baro. generalis capitaneus

resrie maiestatis.

Na rptu: Magnifieis dominis Thome, de Nadasd et Petro Keglovvith asyn, regnoru

amieis obseruandis. de Busyn, regnorum Dalmatie. Croatie et Sclauonie banis. -dominis et

Original na papiru. Na rptu je pritisnut pečat, kojim je pismo Mio zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

374.

1538. 21. * marta. U Prae-u ö '

Hinko Bergka od Duba. vrhovni sudac kraljevine Ceske•'"moli Petra Ke-glevića, da posreduje kod oslobodjenja sinova njegovih Zbinka i Ivana iz sužanjstva pase bosanskoga, kamo dospješc poslije poraza Katzi-

anera kod Gore.

Salutem et omnem felieitatem. Spectabilis et magnifi.ee doinine, domine mihi honoranđissime. Magnifiee. Amplitudini vestre summa cum benignitate signifieo. quod in ea profeetionej que anno superiori facta fuit ex hoc regno contra immanes* :-0hristi nom^nis et relligionis hos-tes, duo filii mei Zbynko et loannes' Bergkar de Duba., pro adoles-centia sua officium Christianum explere uolentes. simul exercitui Koma-norum. Hungarie et Boliemi§ etc. regis, domini, domini npstri clemen-tissimi et gratiosissimi sese adiunxerunt.; atque .,in hoc infoelici quidem eonflictu Turcico (prout fajna est credibilis) vita coniites euaserunt. concedente deo altissimo. et domino N. bassipQ Bossnensi in ea capto-rum diuisione forte fortuna ,dati sunt. ••, .....f;: ,..

Quamobrem magnificenciam vestram tanquam supremum. regnorum Đalmatie, Oroatie et Seluonie etc. banum,; ce\eberimum et dignissimum. oratum fatio precibus summis: vt dignetur opus facere christiano domino digmim et eisdem filiis meis apud eimdem.' dominum bassiam Bosnensem, turn etiam aput alios quoscunque paternum prestare consilium et patro-

*

Page 377: Monumenta 2

372

cinium. ut iusto medio liberare et ad patriam reduci possint. Qualiscun-que summa illis. qui vitam ipsorum tutati fuerint, danda et numeranda. est, ad plaeitum et pro voluntate magnifies amplitudinis vestre, dabitur, pro qua sinceram fidem et firmissimam hisee 1 Uteris meis do et promitto. Eritque preterea magnificenr-ie vestre. memoria aput me et posteros meos sempiterna, celebratissirua, omnibus officiis erga magnifieenciam vestram eiusdemque amicos recorapensanda, quam et foelicissime diuque valere-exopto. Datum in castro Pragensi. viiyesima prima die mensis marciL anno salutis MDXXXVIII.

Henricus Bergka a Duba et in Drzewenitz, supremus iudex

regni Bohemia

Vani: Spectabili et magnitieo domino Petro Keglewitz de Busyn,. regno rum Dalmatie. Croatia et Sclauonie etc bano, domino mi hi hono-randissimo.

Original na papiru. Pečat je na rptii, kojim je pismo bilo zatvo-eeno. (' arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

375.

1538. 24. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand nalaže Stjepanu Frankopanu Ozaljskomu, da povrati Gasparu Dominion imanja, koja mu je oteo Bernardin Frunkopan.

Ferdinandus diuina fauente clemencia Eomanorum. Hungarie, Bohe-rnie etc. rex semper augustus, infans Hispaniarum, arehidiix Austrie etc. fideli nostro, spectabili et magnifico comiti Stephano, comiti cle Frange-panibus salutem et graciam. Mandauimus iam pridem tibi, ut bona fide-lis nostri, egregii Gasparis Dominycz, que uti dtcitur quondam comes Bernardiniis, auus tuus inique et iniiiste per violeneiam a parentibus ipsius Gasparis Dominjcz occupauit, remitteres, manusque tuas ex iis exciperes. Nunc rursus ipse Gaspar querimonias ad nos detulit. exponens, te nec-dum bona ipsa remittere ei voluisse, que quidem sunt possessio vna Bud-mari, altera Stranicza, tercia Buchonycz et quedam domus nobilitaris Eib-nyk vocata, harumque possessionum omnium literas ac litteraria instrumenta ipse Gaspar apud se habere ait, iustoque iure eas ad se pertinere; tu tamen non habens racionem communis iusticie. bona ipsa contra ius. alienum viol-enter detines. que res contra deum et eius iusticiam est. Quapropter fidelitati tue iterum mandamus serio, ut tandem bona ipsa prefato exponent! remittas. omnemque corum possessionem ac- ins ei

Page 378: Monumenta 2

373

cedas. sk-iiti enim aequum non est. ut bona aliena per violeneiam teneas, i ta neque paciemur, ut ea contra ius alienum possideas, qui si aequitati(!) obtemperare non curaueris, mandamus tenore presencium banis istius regni nostri, ut ipsi cognitis iuribus prefati Gasparis id faciant. quod equitatis et iusticie racio deel'arat. Secus igitur ne feceris; presentes au-tem post lecturam reddi iubemus presentanti. Datum Prage, vigesima -quarta mareii, anno domini millesimo quingentesimo trieesimo oc-tauo.

Ferdinandu«. Wylaky.

Original na papiru. Odozdol je pritisnut mali pečat bez napisa. Jj urkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

376.

1538. 26. marta. U Kisegu.

Nikola Juriste moli banove Tomu Nadažda i Petra Keglevića. da uhode Turke.

Magnifi.ce domine et amice obseruande. Salutem et nostri commen-dationem. Allate sunt nobis litere a regia maiestate, quibus nobis com-mittit, vt in explorando Turearum statu summam adhibeamus operam, eui inuestigendo equidem propensi sumus; nunc vero, quo in statu sint res Tureice quidue moliri conentur, aut quo ten dan t eonsilia ipsorum Turearum, plane ignoramus. Qua de re. vt suam maiestatem exacte edocere possimus, rogamus vestras magnificas dominaciones maiori quo possumus studio, velint diligenter inuestigare et omne Turearum propositum, quante scilicet sint vires, quo apparatu bellico. quonam animum profieiseendi et inuadendi instituant. explorandum curare, quiequid tandem certi explorati habuerint, primo quoque tempore nobis preseribere velint, id enim rebus nostris gerendis quam maxime vsui et regie maiestati longe gratissimum <erit; quantopere autem regie maiestati suorum salus et defensio cure est, aperte nunc re" ipsa ostendet adeo, quod certo apud animum proposuerit propria in persona se i turam, quod nimirum iam dudum vestras dominaciones magnificas ab eius maiestate intellexisse arbitramur. Que res pro-fecto omnibus non mediocrem, immo firmam spem affert recuperande pristine salutis. Velint igitur eo magis vestre dominaciones magnifice in explorandis conatibus Turearum sumam dare operam, quod vt faciant etiam atque etiam rogamus. Que bene et feliciter valeant. Ex Gunnez. die XXVI. mareii. 38."

Nieolaus Jurisyth, baro, generalis capitaneus regni.

Page 379: Monumenta 2

374

Na rptu: Magnificis dominis Thome de Nadasd ac Fetro Keglowyth de Bysyn. regnorum Dalmatie, Croatie et Sclauonie banis et amicis ob-seruandis.

Original na papiru. Na rptu je pritisnut nejasan pecat. U kr. zem. arkivu H Zagrebu: N. A. Ä. a. 1538.

377.

1538. 28. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand nalaže Tomi Nadaždu i Petru Kcgleviću. lirvats'lrim hanovima, da svojom banskom vlašću učine, da Stjepan Frankopan po

vrati oteta imanja. GaŠparu Dominion u kotaru grada Ribnika.

Ferdinandus diuina fauente elemencia Bomanorum, Hungarie, Boe-miae etc. rex semper augustus, infans Hispanianim, archidux Austrian etc. fidelibus nostris, magnificis Thome de Nadasd et Fetro Kegleuith de Busyn. regnorum nostrorum Dalmacie, Oroaciae et Sclauoniae banis salutem et graciam. lam aliquocies fecit apud 110¾ querelas fidelis noster, egregius Gaspar Dominycz propter quasdam possessiones suas Budmary, Stranycza et Buchonycz vocatas. quas ait apud comitem Stephanum co-mitem(!) de Frangepanibus indebite et minus iuste haberi, una cum domo nobilitari Bybnik vocata, quippe quorum uniuersas litteras et litte-ralia instrumenta, omniaque iura ipse Gaspar apud se haberi dicit; comes tamen Bernardinus, auus ipsius Stephani comitis, per violenciam a parentibus ipsius Dominycz occupasset, iamque prefatus Stephanus quasi ius aliquod in illis pretendens, manus suas ex iis excipere nollet, dedimus igitur iam alteram mandatum ad ipsum, ut possessiones ipsas et domum nobilitarem prefato Gaspari remittat, qui si mandato nostro non obtempe-rauerit, admoneatis eum vos quoque authoritate vestri officii, ut manus suas ex bonis ipsis excipiat, eaque prefato Dominycz, ad quem spectant, vnacum omnibus pertinenciis et iiiribus cedat, alioquin cognita iusticia ae iuribus ipsius Dominycz eundem lege regni ad id ipsum compel-lere debeatis: est enim contra communem iusticiam, ut hoc modo iura aliena per vim teneat. Secus nullo modo feceritis; presentibus perlectis exhibenti restitutis. Datum Prage, in medio quadragesime, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo octauo.1

Ferdinandus. Wylaky.

Original na papiru. Odozdoi je pritisnut manji pecat kraljev. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

1 Nedosljednost u pisanje ae? e i e pridržana je.

Page 380: Monumenta 2

375

37S.

1538. i . aprila. U Bosiljevu.

Vuk Frankapan piše kralju Ferdinandu, da će grad Brinje samo njemu izručiti. Povredjen je, što Krsto Gusle moli od kralja grad Lupoglav.

koji je sam imao nade dobili od kralja.

Serenissime rex, domine, domine ac princeps clementissime. Post seruicia humilimma(!j obnixa eomenđacio. Ea que mihi maiestas tua medio capellani ac nuncii mei sub consciencia et fide eiusdem nuncii mei com-niissa, mea quoque sibi data, plane intellexi et congauisus sum, quod maiestas vestra me tarn Jiclit. et si prius uenissent mihi ista, quam me in hanc unitatem dominorum conscripseram, credito serenissime rex, ut uitam et bona mea pro te exponerem et in hiis et aliis seruirem ad posse eapiti ac persone mee. Verum est. ut contra scripta et honorem ac Mem meam non faciam, nisi prius eliberer ipsam. Mihi inuicliantur omnes, quasi aliqui . precipue. quod bis uisitaui commissarios maiestatis vestre in Laybaco, presertim iam iam tractando cum ipsis causa castri Brigniensis, nollens alicui dare alio, prefer maiestatem vestram(!) cum illo mocio et ordine uti forsan iam in formata est hucusque maiestas vestra per suos dictos commisarios, et forsan tali inuidia ac ira commoti, quid scio si soli domini Croacie et nobiles de liga sua me deponent, de qui-bus michi timendum, afamen nil curo. si ero et peruenero in meam pri-stinam libertatem, ilia faciam. que mihi tacienda erunt pro commodo ac utilitate mea. Ceterum est serenissime ac clementissime princeps. ecce sunt aliquot dies, ut iuit ad maiestatem vestram Cristoforus Gusichz. frater gubernatoris Sthephani pupilli de Frangepanibus, qui uti percipio nubsit nepotam condam optime memorie Petri Krusichz. suplicando maie-stati vestre pro eastello Lupoglawo. alias dicto Maromfels. quem(!) ego po-stulabam a maiestate vestra in racionem debiti mei. Ea est causa serenissime rex, ut uideretur michi maxima infamia, ut ipse hoc obtineret apud maiestatem vestram. ego uero non potui; alia est causa, quod omnes isti quotquot sunt, fratres gubernatoris predicti, una cum eo innume-rabilia mala michi perpetrant ac scandala, et nisi respiceremus omnes domini istius regni deum et miseriam colonorum. multa euenissent hucusque. Ideo suplico, ne preualeat me in hiis aduersarius meus, et ilia omnia secreta, que mihi sub fide mea dicta sunt per capellanum meum, sunt murata et edificata in corde meo, nee unquam aliquis resciet de me.

Vestre maiestati seruicia mea comendo. Ex castro meo Bosilio, quinta feria dominica(!) in passione, in anno domini 15B8.

Vestre regie maiestatis humillimus

Bolfkangus de Frangepanibus, comes Brignii, manu sua propria omnia hec suprascripta scripsit.

Page 381: Monumenta 2

376

Vani: Sa<Te regie maiestati Romanom in ac Hungarie. Bohemie. domino a:- domino prim-ipi clementissimo dentur ad manus proprias.

Oito. Cito. Oito.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je isprava bila zatvorena. U >'. i k. kuć., dvor. i držao, arkiou u Jleču: Htmgarica.

379.

1588 . 8. aprila. Ü Sarvaru .

Ban Toma JSadažd javlja kralju Ferdinandu, da se vraća u Hrvatska. Moli, da se ne obazire na klevete, iznesene protiv njega.

JSacratissima regia maiestas, domine, domine mihi clementissime. Post perpetuae fidelitatis ineae in gratiam vestrae maiestatis humilimam subiectionem. Iuxta mandatum vestre maiestatis contuleram me ad Murai-szombat pro reuidendis metis, vnde heri contuli me liuc domum, ut re-lictis rebus meis domesticis, meliori. quo pro ratione moderni temporis fieri possit modo, iterutn redirem in Sclauoniam, ad aream curarum et diseriminum. Interim mansit ibi collega meus cum suis et meis gentibus. Accepi hic domi rursus vnas literas vestrae maiestatis, quibus mandat mihi vestra maiestas, ut dicam ev bonis meis exsoluerem profecto, ante-quam ilia diea nee connumerata quidem fuit, ego ex bonis meis exege-ram, idque ex consensu adhuc condam Stepliani Pempflinger. et in ser-uiciis vestrae maiestatis exposui. Supplico vestrae maiestati tanquam domino meo clementissimo, dignetur in ea re me graciose supportatum habere, neque cogere, vt iterum a miseris colonis exigam. Neque existimet vestra maiestas bona mea in comitatu Castriferrei existentia magnam sum-mam facere, nam retulerunt mihi dicatores, preter centum et triginta quinque porfcas in bonis pertinentibus ad castra mea Saruar, Leuka et Kapu non esse dicatas. Oaeterum illos duos equos, quos vestrae maiestati in Gratz promiserarn, iam feci educere ex Sclauonia; perscribat mihi vestra maiestas. quo eos mittere debeam, nam iam tempus esset eos ad pascua emittere, ea est enim natura equorum Turcicorum, vt eo anno, quo ad herbam non emittuntur, non ita commode illis vti possunt, alio-quin singulo quoque anno, quo non emittuntur ad pascua, et de bonitate illis decedere solet, et vita illis magis abbreuiatur, vel si vult vestra maiestas, ut eos ad herbam mittere faciam. et preter quam e paseuis recepti et refecti fuerint, ad vestram maiestatem mittam, in hoc quoque sum contentus. modo intelligam mandatum vestrae inaiestatis. Postremo sacratissime rex, datur mihi intellegi a nonnullis amieis meis. quosdam non amicos meos, de me mussitare. que honori meo et iidelitati, quam vestrae maiestati debeo non conuenirent. et que forte et ad aures vestrae maiestatis peruenissent. supplico vestrae maiestati tanquam domino meo

Page 382: Monumenta 2

dl i

clementissimo, nolit taliuni leuium hominum verbis iidem adhibere, inau-•dita et incognita causa mea, sed vestra maiestas in simili re, neque mihi, neque emulis meis pareat, sed faci at vestra maiestas et me, et tales obtrectatores meos coram se accersere. et mihi in faci em loqui man dare, •et quocunque vestra maiestas mandarit. paratus sum eo me absque omni «aluo conductu tanquarn probus et fidelis seruitor vestrae maiestatis con-f'erre, et emulis meis ita respondere. ut vestra maiestas innocentiam meam intelliget et illi non amiei mei cognoseent, se veritati pepercisse, expecto a vestra maiestate graciosum responsuui. Deus optimus maximus vestram maiestatem felicissimam conseruet reipublicae christianae. Datum ex ca-stro meo Samar, feria secunda post douiinicam ludica, anno domini MDXXXVIII.

Eisdem vestrae sacratissimae maiestatis fidelis et humillimus seruitor Thomas Nadasd}7 etc., Banus.

Vani: Sacratissimae regiae maiestati JRomanorurn. Hungariae, Bohe-miae etc.. domino meo clementissimo.1

Bilješka: Literae banorum Croatiae et Sclauoniae ad regiam maiestatem etc, nee non aliarum personarum.

Original na papiru.Na rptu je bio pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i k>: kuću., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

880.

1538. 29. aprila. Ü Pragu.

Kralj Ferdinand nalaze hrvatskim banovima, da pogledom na utvrdji-vanje grada Sokola, raspravljaju s vlasnicima toga grada.

Ban is. Ferdinandus etc. Magnifici. fideles. dileeti. Oum pro conseruatione

castrorum et oppidorum nostroruin Wihigii et Bepasch plurimum inte-resse cognoscamus, ut castrum Sockol imposito presidio muniatur firrne-turque. proinde uobis serio committimus et mandamus, vti cum heredibus et iis, qui ad dictum castrum ins habere pretendimt, nomine nostro dili-genter agere et tractare debeatis, ut ipsi contenti esse uelint, quo nos hoc periculoso tempore idem castrum siue arcem dictorum locorum con-seruandorum gratia munire. denique debito et necessario imponendo presidio prouidere possimus, cum proinissione et assecuratione, quod nos, quando rerum presentium status non in vsque adeo magno periculo ver-sabitur. sed aliquam pacis et tranquilitatis faciem consequetur. eisdem

1 Nedosljednost u pisanju pogledom na e. e. i ae je pridržana.

Page 383: Monumenta 2

heredibus et i us habere pretendentibus, prefatam arrem gratiose resti-tuere uoluraus. Nostram in eo expressam et omnimodam executuri volunta-tem. Datum Prage, 29. aprilis. 1538.

Ko?icept u c. i kr. kum., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungariea.

381.

1538. 9. maja. U Opt uju.

Nikola Juriši 6 piše hrvatskim banovima Tomi Nadaždu i Petru Kegle-viću pogledom na gradnju utvrde u. Jasenovcu. Preporuča 500 Hrvata, da se uzmu u vojnu službu. Sultan hoće radije na Budim krenuti, nego li

prema Furlanskoj.

Missiles Nieolai baronis Jurisichj, generalis eapitanei regii ad Tho-mam de Nadasd et Petrum Keglewichium, banos, quibus notificat. regiam inaiestatem suos commissarios et peeunias ad illos ordinavisse, seque ex suae inaiestatis coramissione Labacum proficisei. Condolet. gentes regiae inaiestatis illis non obediisse in aedificatione Jessenovecz. Miratur tamen, quod iidem bani regiae maiestati seripserint, Jessenovecz iam esse aedi-ficatuin. Item, commissum esse a regia maiestate et eo ipso magistro solucionum. ut ex praesente regni huius dica confinia propediem solvat et ressiduum iisdem banis dare debeat; sed quantum intelligit, id banos suo vicegerent! praehibuisse. Perpenđant igitur, si quisquam locus in ista confinitate amissus fuerit, regiam maiestatem inculpabilem reddi. Suadet, ut unum hominem in Croatian) ad dominum Johannem Puchler mittant, qui 500 Croatos in seruitia regiae maiestatis assumet, diligentiamque apponet, ut ipsorum banorum obedientiam Croatos ipsos dirigat. Petit noua, si quae habuerint. ad sui expensas sibi Labacum significari, idque se facturum pollicetur. Scribit, Turcicum imperatorem Budam potius ob-sidere velie. quam in Forum Julium penetrare et Bosnenses iam in Dal-matia esse.

Bilješka B, Lopašića navodno iz arkiva Jugoslavenske akademije u Zagrebu. Taj spis nijesam ondje našao.

382.

1538. 21. maja. U Grazu.

Ivan ZJngnad, vrhovni kapetan Štajerske moli Petra Keglevića, bana, da dodje sa svojim drugom na dogovor u Optuj. Moli ga, da dovede sobom

i vojsku. Vijećat će se o obrani Hrvatske. Magnilice. generose ac inprimis amice et domino colende. Post sa-

lutem seruitiorum meorum commendationem. Certo mihi polliceor magni-

Page 384: Monumenta 2

379

ficam dominationem probe nosse actiones. item et commissiones. quas Romanorum, Vngarie et Boemie maiestas regie(!) nuper mecum Prage elementer adeo tractauit de Turcica clade regnis maiestati sue, imminente, presertim vero laudabili terre Sclauonie et huie adiacentibus prouintiis et terris. Hec inquam ex maiestas(!) regia eiusdemque scriptis lueulenter nos cognouisse, quod innuitur maiestas regia(!) sibi persuaded; et quia pre-dicta commissio ex predictis et aliis grauibus causis hue presertim ten-dit, ut dominatio vestra magnifiea cum alio domino bannot!) et supremo exercitus capitaneo, ego quoque cum ceteris ad hoc ordinatis gerendi belli consiliariis quam eitissime simul conueniamus consulturi ac omnera operam nauaturi, in quo preuidere ac preuenire possimus, singulaque lbca, vel in terra, aut fluminibus, ubi hostibus viam nos adoriendi esse possit,-maturo satis preeludere et obseruare. quo immanium Turcarum presum-ntio, qua cuncta deuastare conantur, impediatur, simul et misera Slauorum plebs. in quantum deus gratiam dederit, vnacum eonfinibus eorum in tempore admoneatur, quemadmodum hec omnia in instructione maiestatis regie satis innuuntur. quam maiestas sua ad moclum paterae et clemen-ter, et ipsa necessitas requirebat, inuulgauit, quemadmodum in conuenti-one nostra aperte audietis. Hec itaque nomine maiestatis regie [uojbis nota facere uolui, sicut et ceteris dominis paryforma nota feci, sed quia forte vos vel ceteri domini, aliis ex causis uidelicet propter remotionem, vie distantiam, aut quia hec noh satis mature eis insinuata fuerint, ante tricesimum aut tricesimum primum huius mensis diem conuenire commode non possint. nisi ad Petouiam, cripsi ceteris dominis nomine maiestatis regie, vt iam predicto tempore ad Petouiam properent, causas ct negotia maiestatis regie in manus sumpturi. Ideo nomine maiestatis regie requiro, meo uero nomine amice peto, vt predictas [ob] causas indubitanter Petouiam concedatis, et si possibile fuerit nobilem vnum et alteram, qui ad has res bellicas consilium dare possit et fidelis sit, adducere uelitis. Specialiter autem bonum esset, si dominum Bochiano(!) Franciscum uo-biscum adducere possitis. confido certe uos cito aduolaturos. Et forte tarn vehementer hostis instaret Slauoni§, ut ad predictos dies non posset de-ferri conuentus noster, id queso per dies et noetes sine vlla mora ad me e uestigio prescribere uelitis, simulque uos absque ulla mora ad Petouiam properetis, nam simul atque huiusmodi literas vestras perciperem, noctu atque die ad uos Petouiam aduolare collaturi cum commune quic-quid optimum possemus, quod si autem magnifica dominacio vestra et alter dominus banus Petouie non essetis, quid queso uos utile expediri,. turn posset harum rerum omnium in transcursu admoneri uos volui.

Demum renuncio vobis, a nonnullis dominis, nempe domino Micha-ele et domino Petro Wakhitsch, domino1 . . . ad me literas esse datos(!), quibus me [mjonuerunt, vt inter duo millia expeditorum equitum, quos maiestas regia tenere consennsit(l), etiam adsummerem seruos, et quia noui maiestatem regiam de hac re mandasse nobis, rescripsi predictis dominis, magnifieam dominationem vestram vnacum altero domino banno>

Slijedi neispisano mjesto za neko ime.

Page 385: Monumenta 2

380

ratione honim duorum milium equitum et regni Slauonie, ceterarumque •adiacentium prouintiarum necessitatibus haud dubio, vt supra memini, Petouiam aduenturos, item condueturos equites et singula deinde dispo-situros. Possunt ergo et ii illuc ad Petouiam se conferre, et ut mea qui-dem fert sententia. ii equites, quos modo concluxistis, bonum esset si ethos ad Petouiam venire uel[e]retis. tunc questor 1., qui peeunias soluit, quiuis eo tempore fuerit. posset et diuersoria. solutiones ceteraque dispo-nere comuiodius, et quod idem(!) equites continue adsummerentur. ad loca magis necessaria constituendi. Sed an ad Petouiam equites vel seruitores constituere velitis, aut non, vestre committo inđustrie, qui nostis maiestatis regie hae in re necessitatem considerare. Hee obitor uobis. vt necessaria transcribers visum fait. Demum quid aqui(!) bonique vobis prestare possum, id libenter fecero. Bene valete. Date Gracz, die 21. maii, anno etc. 38.

loannes Vngenad. baro in Suneckh, regie maiestatis consiliarius.

supremus capitaneus Stirie etc.

Na rptu: Generoso ac rnagnifico domino, domino Petro Keglawitz(l). maiestatis regie Romanorum etc. a consiliis, regni Slauonie banno, singulari meo amico et domino etc.

Cito. Gito. Oito. Oito. Oitissime.1

Original na papiru. Na rptu je pritisnut pečat, kojim je pismo hilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

ovo ÖOO.

1538. 22. maja. U Pragu.

Kralj Ferdinand poziva gradjanc zagrebačke, da posluju naimenovanoga zagrebačkoga kapetana, Zigmtmda Weiehselbcrga, koji će čuvati grad

i njih.

Ciuitati Zagrabiensi obendientionales(!).

Ferdinanđus etc. Fidelibus, prudentibus et cireumspeetis. iudici, iuratis et toti communitati ciuitatis nostre Zagrabiensis, graciam regiam et omne bonum. Considerantes nos presentium rerum statum propter con-tinuos et assiduos bellicos apparatus Turcharum, tarn in partibus istis. quam alibi, maiorem in modurn periculosum esse, operepretium sane du-ximus, ad ciuitatem nostram Zagrabiensem capitaneum aliquem constituere, qui pro huius temporis dispositione omnia nos tro nomine pro con-seruatione et defensione iamdicte ciuitatis nostre, eiusque fidelium ciuium,

1 Nedosljednost u pisanju ae, e i e pridržana je.

Page 386: Monumenta 2

381

incolarumque agere prouidereque studeret, que a fidelissimo et in istius modi rebus bene experto nomine agi prouidereque possent. Quare cum inter ceteros nobis tides, industria diligentiaque. presertim in re belliea fidelis, nobis dileeti Sigismundi a Weiehselberg iamdudum in multis ne-gotiis probata fuerit. consultum putauimus eundem, cum ob sua diuturna et fidelia seruitia nobis longo tempore prestita, turn propter eiusdem in militari scientia peritiam, eapitaneum dicte ciuitati nostre Zagrabiensi pre-ticere, sicuti eum ex nostra scientia animoque bene deliberato prefecimus. Fidelitatibus vestris ac cuiuslibet vestrum harum serie firmiter preeipi--endo mandantes, vt dictum Sigismundum pro vero capitaneo vestro sic a nobis creatum et deputatum habere recognoscereque debeatis, illique de-bitum honorem et obedientiam in omnibus ad eiusmodi offitium suurn speetantibus exhibeatis, ita, vt que a nobispro benefitio vestro et tuitionis(l) dicte ciuitatis nostre in mandatis accepit, tanto facilius vestro vnanimi consensu, adiutorioque exequi administrareque possit. In quo modo expres-sam omnimodamque nostram adimplebunt voluntatem. verum etiam rem vestre in nos fidelitatis debite dignam, et a communi bono vestro earn alienam facturi estis, nostra erga vos gratia regia rocognoscendam. Datum Prage. 22. maii. 1588.

Koncept u c. i kr. kuću., dvor. I držav. arhivu u Beču: Hungarica.

384.

1538. 23. maja. U Ljubljani.

Krazmo Turn, kapetan hrvatski, moli Tomu Nadažda i Petra Kegle-ića, banove hrvatske, da ga pomažu kod obrane hrvatskih gradova i

utvrda.

Spectabilis(I) ac magnifici domini. Cum procul dubio magnifice vestre doininationes non ignorent, quo pacto nos regia maiestas in eapitaneum suum quarundam arcium, ac siipremum eapitaneum omnium loeorum in confiniis regni Oroatie elegerit, eorumque loeorum ac arcium curam nobis omnino demandauerit, (quemadmodum etiam ex ipsis uteris regiis, hisce nostris adiunctis, clarius accipere poteritis), quare. cum ad ilia loca et arces muniendas, tormenta seu bombardae atque aliae munitiones neces-sariae transportandae sint, primo uos nomine sacrae regiae maiestatis re-quirimus. deinde quoque nostro nomine sedulo hortamur. ut nos in ea re, quo scilicet illae munitiones ac tormenta ad ista loi-a tutius et com-modius transportari possint, diligenter iuuetis, ne regia maiestas ex ea, si quid negligentius actum fuerit, damnum aliquod aut detrimentum pa-ciatur. Porro quid in ea re facere decreueritis, per hunc presentem et proprium nuntium certiores reddi cupimus. In quo nobis rem vehementer

Page 387: Monumenta 2

382

gratain et regiae maiestatis expressam voluntatcra estis facturi. Bene va-leatis. Datum Labaci. clie XXIII. mensis maii, anno etc. XXXVIII.

Erasmus baro a Tuni et in Cruce. comendator balye in Austria etc..

Na rptu: Spectabilibus ac magnificis dominis. domino Thome Na-dasdy et domino Petro Keglobitsch(!) de Busyn. regnorum Dalmati§. Croatia ac Sclauonie banis. dominis et amicis nostris honorandis, vtrisque vel coniunctim, vel'seorsim legendae etc.1

Original na papira, Xa rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

385.

1538. Prije 2U. juna.

Neki pristaše kralja Ivana Zapolje mole Stjepana Brodarica, biskupa, vackoga, da isprosi u kralja. Ferdinanda dozvolu, da njegovi vjernici

smiju s njima općiti.

Ceterum sunt nonmilli sub fidelitate serenissimi regis Komanorum. •qui nobis veteri necessitudine iuncti sunt, quibuscum pene a puero magna familiaritate vsi sumus, agatis itaque apud suam maiestatem, vt duin illos ad nos pro mutua saltern colloquucione voćari faciemus. ad nos venire paciatur, assecurare namque suam maiestatem nomine nostro potestis. quod in nullum alium finem, nisi vt tandem nobis cum illis colloqui li-ceat illos voćari faciemus, cum enim his grauiora beneficiis dei inter nos iam conueniant, facile id sua maiestas annuere potest; si autem huic peti-cioni nostre sua maiestas consenserit. accipietis ab ea literas in earn sen-tenciam. vt quoniam intelligat nos velle cum quibusdam subditis suis. qui nobis veteri necessitudine iuncti essent, illisque multqs annos familia-rissime vsi sumus. agere et conuersari. liber illis ex indultu suo pateat ad nos aduentus. et hisce literas vobiscum reportetis.

Savremeni izvadak iz ovećega za cijelo pisma u c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arhivu u Beču :• liungarica. Prilog pismu od 29. juna 1538. pod br. 388.

Nedosljednost u pisanju ae, e i e je pridržana.

Page 388: Monumenta 2

383

386. 1538. Prije 29. juna.

Nepoznati pisac savjetuje kralju Ferdinandu, kako će turskoga pasu pobijediti.

Crediderim esse fortunam Ohristianorum et vestre inaiestatis, quod ille bassa inter fluminä nostra veniat. sive veniat inter Sauum et Drauum, sive inter Drauum et Danubium, dummodo vestra maiestas et ille alius, quern nomiriare nolo, habeant bonam curam, bonos capitaneos, vel capi-taneum poeius. Vires navales de gentibus non dubito eas esse posse tan-las, ut sufficiant contra u ires illius. vel ijlorum. Maxime si exercitus Itali-cus accederet, sed eciam sine illo semper fere ante ultimam eladem diui regis Lodoüici, ubi nee ordinem ullum, nee capitaneum, nee artellarias, que bene fuissent tractate habuimus, decern raillia Hungarorum victoriam habuerunt contra viginti vel viginti quinque millia et plura Tlmrcarum. Nullum autem videtur maius stratagema in hoc bassa devincendo, quam collectis pri us in loca tuciora populis, permittere ipsum progredi ulterius quo volet(!j, vel ut ponat se ad obsidendum aliquem locum, siue ille sit Buda, siue Walpo, siue quid aliud; et interim dare omnem operam ad intercipiendum pontes, quos vel super Drauum, si in Hungariam nobis nunc transdanubianam, vel super Sauum habuerint, si in Sclauoniam ve-nerint. Quod eciam ipsorum vestra maiestas non existimet possibile non esse. Tunc credat mihi vestra maiestas, nesciet nee quo fugere, nee ubi consistere. et victoria erit facillima. domino deo annuente. opus autem est eeleritate, perito capitaneo, victualibus, viribus naualibus et secreto.

Maiestas vestra boni eonsulat, tenetur quisque in tanto perieulo com-mimi dicere quod sapit..

Luteranis principibus ut essent auxilio fortasse non esse! ne°gandum, quod non agetur cum eis, nisi scriptura sacra, in quo vestra maiestas nescio quid posset errare.

Savremeni izvadak iz ovećega za cijelo pisma u c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica. Prilog pisma od 29. juna 1538. pod br. 388.

387.

1538. 29. juna. U Optuju.

Ivan Ungnad, vrhovni kapetan Štajerske uvjerava Petra Keglevića, bana, da će skoro stići povoljan odgovor kralja, koji se svojski brine za obranu

Hrvatske. Magnifice domine et amice nobis obseruande. Salutem^ et nostram

commenđationem. Binas vestre magnificentie literas, vnas pridie, alteras

Page 389: Monumenta 2

384

heri datas aceepimus, in quibus seribit dies sibi perscriptos nunc elapses esse. Creditum id nobis facile est, tamen si ad illud dierurn spatium bi-duum aut circiter accesserit, ob longum itineris inteniallurn, quo maiestas regia abest, speramus non oneri vestro dominationi magnifiee hane exi-guam moram futuram. Nunc vero dominatio vestra magnifica certe ha-beat propediem a sua maiestate nobis sine vlla longiori mora responsuni adtuturum, illo accepto vestre magnifiee dominationi eo ipso nos merito significandum non difleremus; affert enirn nimirum hoc regium respon-sum secum, quod vestre magnifiee dominationi ex optato et summo emo-lumento ac vsui erit, adeo vt tantum temporis sese expectasse haud pe-nitebit. Nam multis argumentis quodammodo exploratum habemus. quante et quam summe cure maiestati regie sit salus regnorum istorum, et quam totis viribus, omnibusque facultatibus nunc incumbat, laboret, studeatque defensioni, eonseruationique eorum; procul dubio res ipsa breui iarniam inquam ostendet. Nee est, vt vllus apucl animum cogitet, suarn maiesta-tem nolle occidenti et conquassate reipublice regnorum istorum succurrere.. vel quod non capiat conseruand§ sal litis suorum, vitam quoque discri-mini opponere, vicissim tamen §que sibi persuadens in tanto rerum dis-crimine et perturbatione sue, maiestatis fidelium, fidem sinceram in suam maiestatem nusquam etiam defuturam. adeo. vt iam tandem, vt sese quis-que ostenđet cogitando id, quid su§ maiestati, quid patrie saluti debeat sua maiestas experiri vulfc. Ex quamuis nobis nullum plane dubium sit. quin vestra magnifica dominatio grauiter id factura est, que erunt sui officii et fidei in regiam maiestatem. tamen sue maiestatis quoque esse arbitramur alios, itidem vt faciant adhortari.

Eas literas, quas vestra magnificentia ad nos dedit, illas regie maiestati transmisimus, cuius aduentus Lyntium versus appropinquare certo dicitur, eo tandem celerius. singule queque litere ad nos perferri possint.

Scripsimus etiam prouintiis his. significando illis omnem verurn statum, his adiunctis, vbi denuo per nos admoniti fuerint ingruente summa necessitate, vt sese mm illorum equitatu aeeinetos et paratos redd ant.

Oonscripti insupcr sunt ducenti equites leuis armature, quosque a. regia maiestate cle omnibus rebus sue maiestati perscriptis responsum afferatur. Quit-quid tandem sua maiestas facere statuerit, aut nos facere velit, id exequendum parati sumus. Quare vestra dominatio magnifica. hanc exiguam moram dignetur §quo animo et patienter fere, et vt nos, si quid rerum nouarum de Turcis habuerit, eertiores faeiat. etiam a[t]q[ue] etiam rogamus. Que- prostre-et fe-hViter valeat. Peftoui§. %9. iunii. anno XXXYIli.

Ioannes Vngnad, baro et ceteri regie maiestatis consiliarii bellici Pettouie.

Na rpf/f.: Magnifico domino Petro Keglowyth de tfusyn, regnorum Dalmatie, Oroatie et Sclauonie bano ac comiti comitatus Warasdiensis. domino et amico nobis obseruando.1

Nedosljednost u pisanju e i e pridržana je.

Page 390: Monumenta 2

385

Original na papiru. Na rptu su pritisnuta četiri mala, pečata s grbovima : 1. U štitu tri prama gore okrenuta šiljka (Spitze). nad štitom slova W. V, A. (Attems). 2. U Štitu neka na desno okrenuta ptica, nad štitom A. V. H. 3. U štitu konj u skoku na desno, nad štitom T. V.A. -i.* Grb Ungnadov. U arkivu Jugoslavenske akademiie u Zagrebu.

388.

1538. 29. juna. U Kremsieru.

Stjepan Brodario, biskup vacki Šalje kralju Ferdinandu na mnijenje zamolbu nekih Zapoljevam, da se smiju s njegovim vjernicima poraz-

g ovo riti.

Serenissime rex, domine mihi clementissime. Post servitutis me. hurnilimam commendationem. Post diseessum seruitoris uestre maiestatis qui heri vesperi apud me fuit cum Htteris domini Thurzonis ad vestram maiestatem missis, satis siiperque cogitaui de illo negoeio et uisum fuit mihi fortasse etiam magis audaciter quani par esset perscribere ad vestram maiestatem in hac sceda presentibus inelusa, quid ego de hoe seiitirem, que vestra maiestas perlegere dignabitur et boni eonsulere etiam si minus prudenter scribantur, procedunt tamen ex sincero corde et in obsequium vestre maiestatis ac bonum publicum propensissimo. Suplico autem vestre maiestati. ne dicar talium rerum auctorem propter bonos respeetus.

Vestram maiestatem dominus deus conseruet semper felicem ac sa-nain. In Kremsyr, 29. iunii, 1538.

Eiiisdem vestre saeratissime maiestatis

humilimus servulus Vaciensis subscripsit.

Na rptu: Serenissimo principi et domino Ferdinando diuina fauente clemencia regi Romanorum etc. semper augusto etc.. domino meo cle-mentissimo.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kum., dvor. i držav. arkivu u Beru: Hungarica.

MONUMEXTA HIST. XXXVIII : MONUM. HABSBURGICA II. 25

Page 391: Monumenta 2

389,

1538, 4. jula. U Optuju.

Ivan Ungnad i ratni vijećnici u Optuju. mole Petra Keglevića, bana, da ispita nasilja Ladislava JSiore-a, nanesena Franji Zay-u.

Magnifiee domine et amice nobis obseruande. Salutem et officiorum nostrorum commendationem. Quod magnificns dominus Ladislaus More satis temerarie seruitores domini Francisci Zay, direptis illorum equis aliisque rebus in vincula coniecerit, quemadmodum eniin ipse Franciscus Zay nobis questus est, videtur nobis plane indigne per ilium factum esse, presertim, cum ipse Zay nullam ipsi ansam aut causam tante infe-rende iniurie se dedisse sibi sciat. Sane pro presentis temporis conditi-one longe satius esset abstinere sese ab exercendis intestinis odiis et dis-sidiis, studere potius communi tranquillitati quam huiusmodi dissidia ex-citare. presertim, cum videamur res nostras non in mediocri discrimine positas esse. Que discordie, vt auertentur et componantur, putanms id esse vestre dominations magnifiee officii, quam diligenter rogamus et horta-mur, vt curet hanc dissidii causam. cur suborta et quam ob rem capti sint, sedulo perquirendam, et quemadmodum ipsa vestra magnifica do-minatio nouit, quanta maiora incommoda deuenire inde soleant, veiit nego-tium hoc componere melioribus quibus poterit rationibus et deinceps pro sui officii ratione dare operam, ne similes temerarii actus perpetrentur et committantur, facit dominatio vestra magnifica in hoc rem se officioque suo dignam, nos vero vicissim ipsi gratificari et inseruire libenter volumus. Que bene valeat. Ex Pettouia, die 4. iulii, anno 38.

loannes Vngnad, baro. et ceteri regie maiestatis

consiliarii bellici Pettouie constituti.

Na rptu: Magnifico domino Petro Keglowyth(!j de Busyn, regno-rum Dalmatie, Croatie et Slauonie bano, ac comiti comitatus Warasdien-sis, domino et amico obseruando.

Original na papiru, na rptu su 4 pečata, kao na listini pod br. 387. kojima je pismo bilo zatvoreno. Tr arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 392: Monumenta 2

387

890.

1538. Prije 14. jula,

Vojvoda Radogoj, Vuk Pafka i Štipan Graf mole Erazma Tu ma, kapelana, bihaćkoga, da u kralja izmoli za njih nova naselja.

0. Copy. Wir sehreibeim dem brieff dier her Oreutzer. hauptman zu Wihisehtz.

vonn dem wayuoda Radoguo und vonn Wuckh Paffka vonn dem wayuoda und Stopan Graff, damit ir wist, dasz wir dem groszenn haupmann und hernn sehreiben, denn wir wissen, dasz er gewelltig ist bey clem khunig. darumb herr, we]lest iieysz habenn unsz wonung zuwegen bringenn. wir wellen gott und dier woll diennenn, der Wuekh wierd Euch die saeh antzaigen.

Sav remeni prijepis, prilog pismu od 21. jula, 1538. pod br. 396. U c. i kr. kućn.. door, i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

391.

1538. Prijo 14. jula.

Vojvoda Radogoj, Vuk l'af ka i Štipan Graf mole Erazma Turna, kapetana bihaćkoga, da ini isposluje u kralja nova naselja za 500 uskoka.

Ćopi. Wir sehreiben dier, herr Oreutzer, haupman zum Wihitschtz, vonn

den wayuoda Radoguo. wayuoda Paffka, wayuoda Stopan Graff, wier habenn dem hernn haupman gesrhribenn, und darumbenn wellest unnsz guett wonung zuwegenn bringenn. Es sind unser fiinf hundertt guetter mannen, dasz nuer ein wonung etbo fuer unsz were, wier wellen gott und dir woll diennenn.

Sac remeni prijepis, prilog pismu od 21. jula, 1538. pod br. 396. U ('. i kr. kuću., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

392. 1538. 14. jula. U Bihaću. Erazmo Turn, kapetan bihaćki piše kralju Ferdinandu, da je nekoliko stotina Uskoka spremno stupiti u službu kralja pod stanovitim uvjetima, te oteti Turcima Udbinu i Obrovac. Javlja, da Petar Keglević ne

dade iz ruku grada Cazina.

Allerdurleichtigster, grosmechtiger Kunig, allergnedigster herr. Euer Rom. kim. Majestet sein mein untterthänigist schuldig und pflichtig dienst

*

Page 393: Monumenta 2

388

alltzeit zu uorann beraitt. Euer Majestet genedigst schreiben von Pres-slau auss hab ieh in aller untterthänigister gehorsam vernumben. vvie ich zu Zenng gewest und nachmalen hieher ankhumen, haben Euer Majestet numals ausz meinem schreiben, so ich Euer Majestet von hie gethann, sonder zweiffei vernummen, wasz diesem orttfleckhen allenn dienst-lich mit beuestigung und ander fuersehung nott ist, hab ich nicht gefeirt und will noch kainen fieysz sparren.

So hab ich auff Euer Majestet gnedigist begernn laut meiner jn-struction durch ein Uuszkhokhn practiciertt und handelen lassen mit ettlichenn wayuoda der Turkhen, die dann in die 3 oder 4 hundert heu-ser under innen haben, die alle auri diše stundt heruber zu fallenn be-wegtt worden sein. allain dasz sie vonn Euer Majestet gnedigist zuesagenn zu habenn begerenn, was innen Euer Majestet fuer freyheit und wo sie bauen, weib und Khindtt sy nider thain mechttenn. Aut! solihes der her lantzhauptmann ausz Orain und ich sollen bienn ein glaytt schickhen. wie sie dann in sunderhaitt clen heren lantzhauptmann schreibenn, so will sich ausz dennen Wayuoda ainer zu ainem schein fahen lassenn und all sachenn mit mier beschliessenn und ob Euer Majestet gedachtenn Wayuoda souer er khumbt selbs herenn wellenn, will ich den zu Euer Majestet gar hinausz schickhenn. 1st demnach an Euer Majestet rnein unterthani-gist bitt, Euer Majestet wellen derhalben mit dem ehesten gnedigist or nung und beschaitt gebenn, wie es mit innen allenthalbenn irer komung und freyhaitt betreffentt, gehalten soil werdenn unci gnedigist gedachtt. ob sie heruber fallen, ire obristen hauptter mit einer eerung zu versehen verschaffen, clann sie erbietten sich hoch Euer Majestet grossen nutz nncl frummen schaffen. die grenitzen zu erweittern, Vdbin und ander fleckhenn zu Euer Majestet handenn einnemen. Der herr landszhauptman der wi-clerratt, dasz man der leut khain clitzmal ami Euer Majestet hot! lassen soil, hat mier auch beuolhenn bey innen zu handeln, ob sie khumettn in ierem Woyzug, Obrowatz und Udbing zu Euer Majestet ban den zu Avegen bringen, oder dem Moracl Wauoda fennckhlich, nach dem sy der her landszhauptman und ich gegen innen verschreibenn werdenn, umb dasz. dasz muglich ist, bey Euer Majestet auffzurichtenn. Euer Majestet wierdt unss deszhalbenn ami schademi haltenn. Ich hab Euer Majestet zu Prag underthitnigist angelangtt, wie dasz schlos Zaszin ein n.utzlich hausz disem orttffeckh wer, der ursach und ausz khainer andern gerechti-kait, wie ich vernimb. hatz her Petter Khegieuisch, da er die fleckhen eingenumen vonn Euer Majestet erlanngt und ausz seinenn henndenn dem pap Eepatsch, jnhaltt Euer Majestet beuelchs, nit abtretten wellenn. dijweyll er die orttfleckhen darausz profentieren muesz. Nu ietz, so er mier die fleckhenn eingeandtvvurdtt, ist abermalsz mein untterthänigist: bitt ann Euer Majestet, dieselb welle mit dem geclachttenn Kegläbiscii(!) handelnn lassenn, damit er mir gedacht schlosz Zaszin abtrett und. ein-antwurdtt, so will ich vonn Euer Majestet järlich ein hundertt guldenn weniger, dan yetz besoldung nemenn. Jetz hat Euer Majestet gar nicht darvonn, wenn die mayst profandt, der man sich hie enthelt, wird daselb her gepracht. Unnd ob sich etbann einigerlay widerwillenn und unainig-khaitt zwischen diesem hieurnb gesessnen grauen unci edlleutten zuetrueg,

Page 394: Monumenta 2

389

dasz man dišem fleekhen kain profanntt znegenn wurdtt lassenn, mecht in dem und andernn Zaszin ein grosse hilfl erzaigenn. Xeusz waisz ich Euer Majestet dieser zeit nicht zu schreiben, dan dasz noeh all khund-sehafrter und die gefangen antzaigen, Morat Wayuoda well entlich fuer Wihitsch disen sumer. wie dann Euer Majestet ausz der khundschaffe, so ich derselben jungist zuegeschicklit, gnedigist verstanden habenn. Will mich hiemit Euer Majestet alls meinen allergnedigistenn hernn under-thänigklichen bevelchenn.

Datum Wihitzsch, denn 14. Julii, anno im 38. etc Euer kun. Majestet untherthäniger dienner

Erasra. freyher von Turrm. Landshaupman.

Vani; Oopey so vonn herr A*m(!) freyherm vonn Turan, haupman zu Wihitsehtz ann die kunigliehe Majestet auszgangen ist.

Savremeni 'prijepis u e. i kr. kuću., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica. Prilog pismu od 21. jula 1538. pod br. 395.

393.

1538. 17. jula. U Linzu.

Kralj Ferdinand nalaže gradu Varaždinu, da prime u grad posadu u svrhu obrane od Turaka.

Oiuitati Warasdiensi.

Ferdinandus. Prudentes et circumspect!, fideles, dilecti. Cum pro presenti rerum statu plurimum necesse esse existimauerimus. non minus eiuitatem istam, quam reliqua circumvieina loca aliquo presidio contra Turcharum impetus communire. idque etiam nos facturos antea ad sum-mam petitionem magnifici Ludouici Pewkry sueque coniugis promiseri-mus. icleirco commissariis et consiliariis nostris bellicis Pettouiae congre1

gatis de toto negotio isto imponendisque presicliis commissionem bonum-que ordinem dedimus. fidelitatibus proinde vestris et cuiuslibet vestrum firmiter precipiendo mandantes, vt eiusmodi presidium ad vestri tuitionem. eiuitatisque istius eonseruationem a nobis deputation statim. cum a commissariis requisiti fueritis, intra menia vestra admittatis et recipiatis promp-tisque animis obediatis commissariorum nostrorum consiliis, ita, „vt man-data nostra in munitionibus, rebusque aliis ad conseriiationem necessariis et oportunis prouidendis sine aliquo impedimento nullaque temporis mora interiecta perficere queant, presertim, cum ilia non sint nisi in commu-nem totius regni nostri Sclauonie vtilitatem, atque vestrum, potissimum

Page 395: Monumenta 2

390

protectionem salutemque cessura; postquara autem necessitas presentis temporis tarn periculosi propter Turchas depulsa fuerit, vt non amplius presidio vllo opus sit. extemplo milites et gentes nostras absque omni grauamine, lesione damnoque vestro ex partibus istis cliscedere fat-iemus. quapropter, vt ordinationi huic nostre pro bono vestro suseepte incontinent! et sine eontraclictione aliqua per vos satisfiat, vobis serio precipimus nostram in eo expressam et omnimodam executuri voluntatem. Datum Lintii, 1?. iulii, 1538.

Koncept u c. i kr. kuću., dvor. i držao, arhivu u Beču: Hun-garica.

394.

1588. Prije 21. jula. Vojvode Radom, Pafko i Stjepan mole Nikolu Jurišića. da im od kralja

za 500 uskoka isposlujc naselja.

D. Oopei der Siertisehen brieff.

Yon dem weyda Badoma. auch von dem weyda Paffkho. von dein weyda Stepan geben dir grosser haubtman Mikhula,1 wie unsem herrn zu wissen, das mit uns funfhundert gueter mannen in den diennst dei-nes khunigs ergeben vvollen, zu diennen der cristenhait, wiewol wir von dem khayser guet diennst und narung haben, aber wir wellens verlassen. denn wir hören, das dein khunig ritterlich leut lieb hat. Wir wissen jn auch vill zu diennen. darumb wollest uns verorclnen wonung under dein. damit wir khunnen unnser weib, khindt und viech erhalten. Unser perso-nen vvaistu wol zu brauehen, den wir wellen dein guet dienner seiii. Wir haben deinem dienner den Wuckh Popowickh beuolhen. diesen brieff in dein handt zu uberanntworten, damit du unnser gewisz pisst.

Savremeni prijevod. Prilog pisma od 21. jula 1538. pod br. HV6. V c. i kr. hućn., dvor. i drzav. arhivu u Beču: Hungariea.

395.

1538. Prije 21. jula. Vojvoda Ivan Peiak moli Nikolu Jurišića, da. u kralja isposluje naselje

za 150 Uskoka.

Ain sunder brieS. Ich Iban Peyatzkh weyda embeut dir herr grosser haubtman Juri-

sehitzkhn alien gesundt und giückh. damit du waissi. herr. das mit mir

1 Nikola Jurišić.

Page 396: Monumenta 2

291

hiindert und funffzickh gueter manner auf deines khunig diennst gen. Darumben wellest unns antzaigen. wo unser wonung sein soil bey dir. wir wellen trew dienner der ehristenhait sein und auch deines khunigs. Darumb hab Ich dir yetzund geschriben bei deinem dienner Wuckh Po-powickh, welcher sy von wegen der khundtschafit bey unns enthalten hat. Darumb bit Ich, du wellest unns ain aigen brieft schreiben. damit wir nit verfurt werden und dasz paid geschiecht, denn wir verlassen unns auf dein seell und eer.

Na rptu: Oopej der zween Turckhischen priell, so dem lannds-haubtman in Ohrain geschriben worden.

Savremeni prijevod. Prilog pismu od 21. jula 1538. pod br. 396. (I c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hunganca.

396.

1538. 21. jula. U Ljubljani.

Nikola Juri si ć razlaze kralju Ferdinandu, kako i kamo bi naselio Uskoke, koji se nudjaju pod kraljevo gkrüje.

Allerdurchleuchtigister könig. Ich hab alle khundschafften, so mir von herrn Land Oomentheur und herrn Hannsen Puchler zuekhomen sind, den kriegsrätten gen Petau zu yeder zeyt geschickht, sonđeiiich aber darumb weyl mich dieselben nach gelegenhait nit fur gewiss zu sein angesechen, hab Ich Euer Majestet damit nit bemuhen wellen. Ich hab des Wichitschcz gar khain sorg im bedacht. das der Turkhisch kayser zu geschweigen der Murat Voyuoda alls ein schlechter haubtmann damit zu schaffen hette.

Yetzo der zeyt waysz Ich khain mengl, den herr Land Oomentor in den ortfleckhen hete, wiewoll Ich Ine mit muhe hinein pracht hab, so doch bey jme khain ander ursach, dan das er ettwas am leib schwaeh gewest. Das geschutz und municion hat er hindter Ime zu Mettling im fieekhenn gelassen und hat doch gellt und volckh gehabt. Sein entschul-digung wie an im selbst ist, das zu derselben zeit grosse Vngewitter vnd wasser gewesen, derhalb Euer Majestet ein besonnder unncosten aufgan-gen. dan man hat solhs in der eyll hinein furdern mussen,

Der herr Land Oomendor hat mir ettlicher turkischer brief copi zuegeschickht, nemblich die mit B.1, wie er dan Euer kun. Majestet geschriben, hat es mich fur notturfftig angesechen solh copien Euer kun. Majestet auch zu sehickhen, dergleychen ein copi mit 0.2 verzaichent, wie Ime ettlich Syrffen schreyben, welehe mir đanebenauch geschriben, wie

1 8ravni pisma od 14. jula 1533. pod br. 392. 3 Sravni pisma pod br. 390. i 391.

Page 397: Monumenta 2

392

Euer kim. Majestet in der ćopi mit D.1 verzaichnet gnedigst vernemen werden. Darauff hab ich von stundan doeh mit rat gedachtz herrn Land Oomentors ain sonndere personn zu Inen abgefertigt mit vleyssiger ver-monung Irem erpieten naeh heruber zu fallen, doch in dem mugliehen vleysz lurzeckheren, ob Sy Obrawatz, Vdwynn oder Dubytza zu iren han-nden bringen. dagegen Ich mich erpotten dieselben fleckhen mit parem gellt von Inen abzuledigen, oder ob sy im abtzug den Murat Vayuoda oder aber einen andern namhafften turckhen zu mein handen bringen möchten mit erpieten. Inen dieselb sehätzung zu betzallen und nicht we-niger bey Euer Majestet guet freyhaiten zu erlangen vnd sonderlich das Ire obrissten wolgehallten werden sollen.

Under anderm aber Ires begerens ainen aus Inen zu Euer kun. Majestet zu schiekhen, hab Ich Inen in Ir bedennkhen gestellt. was ge-feriigkheit in alien wo derselb auszkhundschafft wilrde, daraus erfolgen mochte. das nur ainer heraus zutziechen vermaint und die andern all die weyll in der turkhey auf Ine verharren. Sonderlich aber und im be-dacht, das sy wissen, wie es dem Voyuoda so in gleicher practickhen bei herrn Hannsen Ootzianer im leger gewesst, ergangen sey. Deshalb Ich Inen geratten, das mit gemainem rott heufflich mit einander heraus-ziechen und sich on die ortt Inen durch mich angetzaigt, nemblich umb Molynn, Grabnickh und Oosstell, alda sy zu Irem viech und anderr Irer handlung raum und stat genueg haben, nyder thuen sollen. Bin also noch aller beschaids von Inen gewartend. Wie woll der so von Inen heraus khomen, zaigt an, erst in dem dritten monat wollten sy heraus ziechen. dan Sy muessen ain weyll gueter noch versylbern.

Allergnedigister kunig, mit solhen leuten, so sich also heruber be-geben, wurd man was nutzlichs auszrichten mogen. wo anders nit ein subtilles practickhen hinder Inen verporgen, das Ich aber dem gesannd-ten. so yetzo deshalb von Inen bey mir gewest, den obgemelten beschayd geben und sonderlich der ainen personn halben, der sich die furgestellt practickhen zuuordrist mit Euer Majestet, oder aber mir zu besliessen angepotten. 1st allain darumb beschehen, weyll ich dieselben leut mit Irem furnemen und practiciern subtil und lisstig erkhenn und waysz. Ob sy also durch dise ainige personn Euer Majestet hoi! und derselben thuen. wesen. land und leut erfaren, auszkhundschafften und erjnern möchten. villeycht nachmals ain ergers alls Ir anpieten ist, daraus zu besorgen.

Und wie woll Ich daneben bedennkhe, dise leut werden aufi mein gegeben beschayd der sachen nachgedennkhen, es sey nun zu einem guet-ten oder pösen mittl gelegenhait Ires furslags furzenemen, derhalb ir an-khunft sich ein zeyt lais hin in den herbst verweyllen mochte. Yedoch erfordert die notturft, wo es sich ye dermassen schickhte. daz sy jrem anpieten nach heruber fiellen, auff das zu erhaltung guets willens was merekhlicher nachdruckh meines entgegen beschehen anpietens der freyhaiten und anders mer wie obgemelt bey Euer Majestet zu erwerben wer auff ein fursorg nit ungelegen, das Euer Majestet Iner weyll ein frey-

1 Sravni pisma pod br. 394. i 395.

Page 398: Monumenta 2

393

brief! mit nachuolgunden artickhln aunrichten und vertigen liessen. Nem-lieh, da« Euer Majestet ain yecler hauszgesincl so zu uersteen under einem ranch unci dach aul einem grund wonnen. wurde 20 Jar aller dienstper-kheit irey handln und wandln lassen wollte. daneben audi einem yeden haubtman oder Voyuoda, der 200 maim under seiner versehung hete. so lang er sich in Euer Maiestet cliensten eerlich und woll hiellte, ain Jar funlfzig gulden Reinisch zu prouision geben wollte. Dergleyehen was sy also an den unglaubigen (ausserhalb stett unci schlosser, dergleichen die namhatiten turkischen haubleut,- welehe Euer Majestet beuor steen sollen.) gewynnen. das soil Tr sein. doch wo die In Euer Majestet cliensten mo-natlieh besold wurden, clas sy von dem gewuunen guet Euer Majestet den dritten phening ze handen derselben zalmaister raichen. welh gellt Euer Majestet nachmalls auch mit gelegenhait widerumben an sy wennden wollten. Nemblich oh ettwo Ir ainer gefangen, Lie damit zu lecligen, oder aber sonst, welher auss Inen ein redliche Thatt thette, denselben davon zu bezalen und ein sonclern phortail ze thuen.

Aus einem solhen furgeben. gnedigister khonig, werden die leut sich belieyssen. Iren saehen und hancllungen desst embsiger und vleys-siger obzeligen. Deshalb wellen Euer Majestet solhen freybrieff mit clem eesten auffzerichten und dem gedachten herrn Land Oomentheur zue-zesehiekhen gnecligist nachgeclacht sein.

Neben dem were mein unclerthenigister ratt und guetbedunkhen. das Euer Majestet dem obristen profantmaister beuelch geben. damit er ein antzahll trayds. es sey hiersz oder anders an ein bequemlich ortt gelegt hete. aulf das wan die leut an dieselben ortt gelegenhait ankhomen. alls out auri ain personn ain zwen nietzen clesselben trayds zu unclerhallt ge-geben werden mochte. Mit einem solhen kleinen uncossten wurde Euer Majestet nit allain bey Tnen, sounder auch in der Turkhey ein grossen ruern und lob erliallten. derhalb und aus dem villeicht bey Iren bekhannten und befreunclten in Iren practickhen desster mer glaubens und ansechens machen wurde. x^ber uber das alles welle Euer Majestet gnedigist nach-gedacht sein. ob uber clise antzall Turkhen noeh mer derselben heruber fallen wollten oder wurden. das man dieselben in AVindisehland oder der-selbe gränitzen zu unclerpringen ordnung geben und furgenomen hete.

Dan allergenedigister kunig. Aviewoll Ich Euer Majestet des turkhi-schen kaysers wesen und thuen ob dem khundschaflter. so yetzo heraus-khomen, zu erfragen. gern was glaubwirdigs zuegeschriben, so hab Ich doch nichtz gewisser bey und ob Ime zu erjnern mögen. Allein clas er antzaigt. der turkhisch kheyser hete ains weylls seins kriegsfolkh wider den Moldiselien wayda verordennt unci clas Wossneriscli kriegsuolkh sambt dem Murat woyuoda solle auf das perckhwerch in Krabathen und des-selben graffen1 gepiet und nit aufl; Wichitschz sein antzug nemen.

Neben dem so zeigt der khundschaffter an, das der vorgemelt Murat, alls er in Wossen ankhomen mit tod abgangen und ime vergeben sein solle.

(ivozdansko, rudnici Nikole Zriuskoga.

Page 399: Monumenta 2

394

Disen hiepeyligendon sendbrieff von Jacob Raunacher an mich aus-gangen, schickh Ich Euer Majestet allain darmit zue. auff das Euei* Ma-jestet zum tayll beyleuffig der \renedigisehen und turkhischen armada thuen und handlung erjnneni. wiewoll ich solhs von disem ortt gewiss zu sein fursorg trage etc.

Das alles nab Ich Euer kun. Majestet furgefallner notturft naeb zu underthenigisten bericht, der Ich mich daneben alls meinem allergnedi-gisten herrn gehorsamlich thue beuelhen, nit verhallten wellen. Datum Laybach. den 21. tag Julii, anno etc im ucht und dreyssigisten jar.

Euer kuniglichen Majestet undenhenigister diener

iSiclass Jurisehitschz.

Vani: An die Kömisch Hungrisch vnd Böhamiseh kun. Majestet etc.. meinem Allergenedigisten herren.

Original na papiru. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U ć. i Icr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

397.

1538. 6. augusta. U Senju.

Vojnici u Senju, Starigradu i Jablancu mole pukovnika barona Erazma Turna za zaostalu plaću. Glad je svuda i nestašica lirane na otocima i u Vinodolu, kako će to razložiti poslanici njihovi Ivica Florić i Vid

Balosić. Erw irdiger, wolgeborner, genediger nerr etc. (ieben euer gnaden

zuuernemen. wie und welicher inassen aus vns der maist thail yeczt in das funfft monat an bezallung in groser armuet schwerlich dienen, haben vns in aller vnderthanigkait versehen. vnser bezallung soil vns auf euei gnaden verordnen genedig zuesagen vor langst versehiner zeit geraicht ocier zuegestelt worden sein. haben also piss auf yetz verhardt. wie hart vnd schwiirlich es vns ankhamen ist. nun ist es vns als euer gnaden selbst genediclichen bedenkhen mugen weitter zu Avartten nit mensch ich noch muglich. nachdem vveder bey den edlleuten noch den kaufleutn khain vermuglich furstreckhen wie vor piser vns dennochs in solichen vil guetten freundschaft. wie meniclich waiss, beschehen ist, wie gern see es noch thaten. so ist heuer der wein noch draids hievmb auf den inseln vnd in Weinthal vbl vnd gar nicht geratten, das see also mit innen selbst geimeg zuthuen haben, demnach so bitten wir euer gnaden mit dem vnderthanigisten, welle vns also genedigist bedenkhen, vnd vns mit dem furderlichisten vnsere bezallung der alt ausstendig rest sambt der neuen bestallung zuuerschaffen verordnen, andere wissen wirs weitter nicht zu erschwingen. dhan wir vns hards bej den vergemelten hieigen edlleudteu

Page 400: Monumenta 2

395

vnd kaufleuten verschuldt. dardurcli zum thai vnser drauen vnd glauben bej innen verloren, nachdem wir inen vnsern zuesagen nach. \vie sy ge-buerdt. nicht haben halten khunen noch mugen. nach dein vns đj be-zallung zu der zeit, als wir ir gewardent gevvest sein. nicht khumen ist. wiewol wir von Hansen Lenkhouiteh. vnsern. o))gesezten haubtman vernom-men haben. was raassen ime euer gnaden yetzt geschriben. das der Ko-misehen khuniglichen Majestet, vnseres allergnedigisten herrn vnd derglei-chen euer gnaden schukls nicht ist. sundern der darauf euer gnaden ver-wisen worden vnd wie euer gnaden derselben diener yetzt an vie! oris gelt aufzubringen ausgeschickht der zuuesicht, soliches in kurtzen hieher an-zukhumen. das auch an den zalmaister pisher nicht gemenglt. sunder sollichen auf euer gnaden genecligist verordnen aufzubringen vast bemueds. wellich.es wier auch von andern mer Avarhaft bericht sein, das wir vns gegen euer gnaden in allervnderthanicait mit den högsten bedenkhen, aber wie mug vns geschehen, die nun alles. was wir vns vnd an haben. verseezt vnd verthan, yetzt niehts mer zu leben haben. sunder der mere thail aus vns grosz not vnd hunger leiden. vns nit lenger vndenhalten mugen. wie dhan euer gnaden von Ybfica Floritch vnd Vids Bulloschitsch genedicliche zu vernemen haben. vnd wie wir des khain zweitl zu euer gnaden tragen, sunder vnser verdrauen gantzlieh dahinstellen wellen. ver-hoffe euer gnaden warden vns nicht verlassen, sonder auch vnseren schuldn. arinuet vnd not erledigen. Datum Zeng, am 6. august. 1538.

Der Eömischen khuniglichen Majestet vnd euer gnaden gedreue

dienstleudt Zeng. Starigrad vnd IhaMenitz.

Vani: Deni etc Erasnien ireyhern von Thurn vnd zum Creutz, Landtkhumenthuer der Xiederöstereichisrhen belley. Eomischer khunigli-i-her Majestet raat vnd obrister vber die Krawatischen orthflekhen vnd haubtman in der Mecltling.

lJrijepis B. Lopašića bez oznake nalazišta. Za cijelo iz c. i kr. arkiva zajedn. jinanc. nrinist. u Beru.

398.

1538. 14. augusta. U Linzu.

Kralj Ferdinand izdaje Ladislavv More de Jula provodno pismo.

Saluus conduetus pro Ladislao More.

Ferdinandus etc. Magnitico. fideli. nobis dilecto Ladislao More de Iwla gratiam nostram regiam et omne bonum. Licet non feramus contra te indignationem aliqiiam. neque vel causam cur ad illain moueremur, sci-

Page 401: Monumenta 2

396

amus ita. ut nullo saluo eouductu ti bi opus sit; nihilominus tamen. vt eo magis omnem eiusmodi suspectionem abiicias. voluimus hune saluum condiictum expediri et ti bi transmitti lacere: proinđe te prenominatum Ladislaum de nostro pleno et amplo saluo conductu affirmauimus et asse-curauimus ac affirmamus et assecuvamus per presentes. ita quod sub ha-rum vigore et sub verbo nostro regio tam ad nos et curiam nostram. quara ad nostros regnorum nostrorum Dalmatie, Oroatie et Sclauonie banos. dum et quoties volueris, libere et secure venire, ac per regna. dominia et prouintias nostras quascumque similiter libere et secure transire, in eis-demque stare, agere, negociari. morari et quando tibi placuerit recedere et denique queeunqne tibi incumbentia tractare et expedire pro arbitratu tuo possis et valeas sine omni prorsus impedimento et molestatione; pro-mittentes tibi etiam per presentes in verbo nostro regio, quod nee per nos neque ali quern, alium iussu et ordinatione nostra aliqua vis. violentia. litisfaetio ac iuris strepitus vel tibi vel alicui ex tuis inferetur. sed quod sub hoc nostro saluo conductu dummodo te illi vna cum tuis contormem geras, saluus et securus esse possis et debeas: mandantes idcirco et pre-«•ipientes vniuersis et singulis generaliter nostris cuiuscunque status aut ordinis officialibus et subditis, tam spiritualibus quam secularibus vbilibet existentibus sub indignatione nostra grauissima et capitis bonorumque amissione. quatenus te Ladislaum Morem liberum. seeurum, saluum et illesum, cum libitum tibi fuerit vel ad nos curiamque nostram. vel acl dictos banos venire et per dicta regna. dominia nostra, ut premittitur, pro rerum tuarum exigentia versari permittant, tibique et tuis in nullo prorsus impedimentum. grauamen aut molestiam aliquam inferant sen inferre presumant. in quantum indignationem nostram et predictam poenam vo-luerint euitare. Harum testimonio et sigilli impressione etc. Datum Lintii. die 14. augusti. 1588.

Koncept u c. i kr. kuću., dvor. i držao, arkivu u Beru: hun-garica.

1538. 15. septeinbni. U Onniizu.

Ban Petar Keglccić opisuje kralju Fcrdhiaialn, kako su ga ophtjski ratni vijećnici zavaravali isplatom njegore plaće. Moli. da mu se ova

doznaci.

llHistrissinie ac serenissime princeps et domine, domine mihi ele-mentissiine. Seruiciorum nieorum humillimam commendaeionem. Postquam maiestas vestra, dominus mens clementissimus ex benignitate sua regnorum suorum mihi officium banatus contullit. hyeme et anno transactis in persona propria cum exercitu meo in seruiciis maiestatis vestre die noctu-que semper in confiniis eiusdem extiti. Interim die dominico in capite

Page 402: Monumenta 2

397

ieiunii, quo incoatur noua istoria Inuocauit1. allate sunt mihi litere maie-statis vestre preeeptoriales, debere me constitui cum domino Nicolao Iw-rysyeh, supremo capitaneo maiestatis vestre Petouie absque mora, ibique ab eo intelleetis mandatis maiestatis vestre memini magnificeneiam suam pro solario meo vti in uteris maiestatis vestre continuiturf!); ipse vero responds nondum allatam fuisse pecuniam maiestatis vestre Petouiam, eepit-que me monere, ne ab ineeptis seruiciis maiestatis vestre, domini nostri clementissimi rethraherer(!). promittens cittisime me solueionem habere, itaque exercui sese multo tempore absque solueione in eoniiniis maiestatis vestre tueri et defendere confinia eiusdem, imponendo onus solucionis fa-miliarium meorum de die in diem, tandem reuoeatus per dominos comis-sarios bellicos maiestatis vestre seeunda et tercia vicibus Pethouiam pro traetandis negociis maiestatis vestre, acceptoque quod allata esset pecu-nia maiestatis vestre Pethouiam in manus eomissariorum, eepi hortari eos, vt vsque ad illud tempus pro seruieiis meis solueio mihi impende-retur, si non omnino, tamen seeundum posse eorum in solarium banatus. Ipsi vero ad hec responderunt se non habere informacionem a maiestate vestra, nisi vt deberent se transferre in oppidum Ohasma ad mustram, ibique daretur mihi peeunia mensis vnius sieut et illis. quos de nouo eonabantur conducere; ea causa indignatus, vt mihi sieut et illis sollucio daretur et de seruieiis meis neque meneio aliqua fieret, intellexeram si-quidem, quod eeiam quosdam infideles maiestatis vestre conantur conducere et eandem solueionem eis, quam et mihi, qui semper ab inicio rnaiestati vestre fidelis extiti et ero. impertiri velle, ea eausa renui iliac me transferre, sed transtulli me cum exercitu meo in confinia maiestatis vestre prope castrum Thwrcarum Dwbycze duo miliaria, ab exercitu vero maiestatis vestre de nouo eonducto ferme tri a miliaria, tandem transaetis aliquot diebus, cum a nullo solueio nobis nulla tribueretur, wyczebanum(!), egregium nostrum enim Paulum Rathkay, nobilem generosum, quibus eum pro seruiciis suis contentum redderre ad propria dimissimus, qui vsque ad presens, si aliqua sollucio mihi prestabitur, ad seruicia nostra expectat. Iterum quarta, vice per eomissarios bellicos Pethowyenses(I) ad oppidum Caproncza euocatus sum, non ad dellectum siue mustram, nisi pro traetandis negociis maiestatis vestre. sicut testor mediantibus uteris eorum, ab hinc vero vsque ad oppidum Ormosdh, ibi turn intelleetis mandatis maiestatis vestre monui eos pro seruiciis meis in solarium banatus; ipsi vero omnino renuerunt me solutum reddere pro seruiciis meis imponendo eausam, quod dimisissem vyczebanum meum; tandem vnanimiter delega-uerunt me eum quibusdam articulis in oppidum Methlyke debere se eon-stitui, ibidem cum magnifico domino Nicolao Iwrysyez, supremo capitaneo maiestatis vestre, postpositis omnibus relacionibus iam sepefatorum comis-siariorum Pethouiensium iter arripui in negociis maiestatis vestre, cum quibus ab eisdem deputatus sum in hys prescriptis articulis, omnem ne-giigenciam, si que esset, potest maiestas vestra intelligere, est ne culpa mea, an ipsorum, quam obrem humillime supplico rnaiestati vestre. domino

1 10. marta 153S.

Page 403: Monumenta 2

398

meo clementissimo, dignetur me maiestas vestra pro seruieiis meis c.on-tentum reddere, cum a me familiares mei talem solueionem ex postulant, vt eciam arma bellica, que in cede Ioannis Coczyanner amiserunt, refor-rnari potuerint, et vt ad seruicia maiestatis vestre prompciores sint. lam-iam clementissime domine, nouem menses elapsi dinoscuntur. quod pro seruieiis meis non nisi trium mensium. et hoc separatim mihi pecunie date sunt, et si quis inimicorum maiestati vestre meorum seruicia mea molliretur denigrare, extunc tali inimico, ne reletibus suis detur locus, quia ego semper fidelis et vnanimis extiti et ero maiestati vestre quoad vixero et herredibus(!) maiestatis vestre. et ad hec omnia a maiestate vestra. domino meo clementissimo graciosissimam atque benignissimam relacio-nem exoppto, quem altissimus peroptime conseruet et maiestatis vestre regna amplificet. Datis in Ormozdh. XV. die mensis septembris. anno domini 1538.

Tllustrissime ac sacratissime maiestatis vestre fidelis

Petrus Keglyewyeh de Bwsyn, banus etc.

Na priloženoj ceduljici: Tandem clementissime domine inueni maiestati vestre bonos duos thwrcales gradarios. quos prius missem(!) maiestati vestre quia macri fuerunt, ideo certificet me maiestas, quem in locum sum rnissurus eos maiestati vestre.

Vani: Illustrissimo ac serenissimo principi et domino, domino Fer-dinando, dei gracia Eomanorum, Hungarie, Boemie etc. regi etc. et arehi-duci Austrie etc, domino mihi clementissimo presententur etc.

Original na papiru. Na rptu je bio pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i hr. kućn., dvor. i držav. arhivu a Beču: Hungarica.

400.

1538. 22. septembra. U Linzu,

Kralj Ferdinand nalaže Zagrepčanima, da u svrhu 'potreba države plate Pavlu Bornemisi 400 for., i neka se ne protive tomu.

Prudentes et cireumspeeti, iideles, dileeti. Propter graves expensas nostras, quas pro illius regni defensione a certis annis facere coacti su-mus. non potuimus et liberis civitatibus, tarn in regno nostro Hungarie, quam in aliis provintiis nostris existentibus parcere, quin singulo anno ali-quod subsidium ab eisdem accepissemus. Quum autem vo«, non et aliquo subsidio sumptus nostros in tanta reipublice vestre necessitate sublevasse-tis. sed ne iuxta regnieolarum in proxima dieta Orisiensi constitutionem

Page 404: Monumenta 2

398

Vosmet ipsos die are permisistis. Quapropter fidelitati vestre harum serie firmiter committimus et mandamus, ut pro instantibus illius regni neees-sitatibus, quadringentos florenos ad cameram nostram. ad manus fiđelis nostri. egregii Pauli Bornemissae(I) seeretarii et proventuum nostrorum in eodem regno Sclauonie administratis, vel qui vos cum hisce nostris uteris requisiverit, dare et contribuere debeatis. Secus facere nequaquäm presumatis. Cetera dieet nostro nomine praefatus(!) Paulus Bornemisa(!). cuius dietis vos plenam fidem adhibere volumus. nostram in eo seriosam exeeuturi voluntatem. Datum in oppido nostro Lynntz. die XXII. septembri«, anno domini etc. XXXVIII.

Ad cives Montis Grechensis.

Protocollum „Hungarische Registratur' annor. 15^4-.—1540. fol. 117-a, U arbitru e. kr. zajedn. JinavcijaJtioga m'tnist. u Beru.

401.

1538. 25. septembra. U Ormužu.

Luka Zckel zanzimlje se za službenike svoje i Gjulajeve, <la. smiju ostati u Virovitici.

Egregie domine et am ice' honorande. Salutem et commendacionem. Ad ereberimas peticiones domine sororis nostre. relicte condam domini Johannis Banffy etc.. ad ipsam hebdomada preterita transieramus, cui pa-lam beniuolenciam vestre dominacionis erga earn aperuimus. earn videlicet, qua seruitores nostros et domini Giulay in Werewcze permanere per-misisset, de qua ipsa domina soror nostra agit vestre dominacioni gracias immortales. dicitque vnacum suo filio, domino Stephano Banffy velle in perpetuum omni bona amicicia erga eandem refunđere. Attain en aclhue eciam rogat vestram dominacionem vehementer, item et nos rogamus diligenter, quatenus velit in hoc eciam mense venturo ipsos seruitores nostros et domini Giulay ibidem in Vereweze(I) permanendos pati. nec ad vllam viam aut monstram illinc eos exire cogat, vt miseri eoloni interim vina eorum congregare et vietum adducere possint; nam si eos vestra dominaeio euoeauerit, non erit libertas eolonis neque ciuitatem egrediendi, vnde passuri essent maximum dampnura, et tandem eciam desolacionem. Rogamus itaque rursum summopere, vt vestra dominaeio peticioni nostre satisfacere velit. quod vestre dominacioni et dominus Stepbanus Banffy et nos eurabimus amice refunđere. idque comode fieri potest modo; vestra dominaeio ne ađuersetur nostre peticioni. quam tandem valere optamus. data bona relatione, quam optamus. Datum ex eastro nostro Ormosd, fe-ria quarta post Gerardi, 1538.

Lucas Zekel de Kewend, dominus in Ormosd. manu propria.

Page 405: Monumenta 2

400

Na rptu: Egregio domino Johani Gasteilaniiv de Zenthlelek. eapi-taneo supremo huzaronum reü'ie maiestatis in Sriauonia. domino et amieo honorando.

Original na papiru. Pecat na rptu, kojim je pismo bilo .zatvoreno, otpao je. U arkicu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

402.

1538. 25. septembra. U Topuskom.

Ban Petar Keglević poziva Ivana Kastelanovića. da bude s četama pripravan, kad mu dodje glas za vojnu.

Egregie domine frater, amice nobis honorande. Salutem et nostri commendationem. Eedueatur memorie vestre egregie dominaeionis. quo ex Ormozd per dominos eomissarios missus fueram modo ante in castrum nostrum Thopozkam reuersi sumus; igitur petimus egregiam doininaeio-nem vestram, vt gentes rnaiestatis sue vobis creditas semper uobiseum sint. et cum a nobis etiam iniormaeionem. aceeperitis et quorsum ire de-bebitis, absque mora moueainini. Nos autem in breuis eitto vos certos reddemus. quid eritis facturi. Datum in castro nostro Thopozka, feria quarta post Mathei apostoli et ewangeliste, anno 1538.

JPetrus Keglvewych de Bwsyn. comes et ban us.

Vani: Egregio domino Toanni Castellantl'y de Zenthlelekh. eapitaneo regie rnaiestatis in regno Sclauonie etc. domino fratri et amieo nobis honorando.

Original na papiru. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. l: arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

4()¾.

1538. 30. septembra. U Topuskom.

Ban. Petar Keglević opisuje kralju, kako bi bio lako zauzeo Kostajnicu, koju drže Turci, da je imao dovoljnu pomoć. Boji se velikoga zla, koje

će Turci počiniti odonuda. Šerenissime. illustrissime atque clementissime princeps et domine.

domine mihi graciosissime. Seruieiorum meorum humilimam commenda-cionem.. Non dubito. qiiin maiestati vestre. domino meo cleinentissimo

Page 406: Monumenta 2

401

comissarii belliei Pethouienses ad seitum pertullerunt, quoniain transacto mense augusto, cum essem in seruiciis maiestatis vestre prope castellum Thwrcarum Dwbycza duo miliaria, ibique perseuerando, intellexeram dictum castellum a Thwrcis neque hominibus neque victu esse munitum; colloeutique fueramus ego et collega mens eo tunc quanto cicius rehaberi posse castellum illud. Interim docima quinta die dicti mensis augusti, miseram ad dominos comissarios bellicos Pethouienses petendo ab eis auxilium, quoniam cicius rehaberi poterit dictum castellum. Ipsi vero vo-cauerunt me mediante Uteris eorum. deberem se constitui cum eis duo-decima die mensis septembris in oppido Ormosdh pro parte negocii eius-dem, ab illic autem per eosdem missus sum in Methlykam, vt illic deberem constitui cum spectabili ae magnifico domino Nicolao Iwrisych, supremo capitaneo maiestatis vestre, cum quo et constitutus fui vigesima secunda die dicti mensis septembris. Accepto itaque, quod nee ab ipsis dominis comissariis bellicis. turn eciam ab ipso domino capitaneo nullum auxilium, neque bombardarum, neque peditum habere possum, regress us ex Methlika veni ad magnifieum dominum Stephanum de Frangepan, in castellum suum Ozal, intellexeram siquidem eum habere maehinas tres medioeres, quarum vnam ex illis minorem ad petita nostra promiserat se nobis concessurum, dicebat autem. quod apparatu, globiš et pulueribus careret, ab illinc itaque festino equitatu veni in Oroaciam vigesima sexta die dicti mensis; conuocaui ad se dominos Croatos. aliqui vero legatos suos ad nos miserunt. en i quidem conuocacioni nobiles Croacie eciam castellani castri Cozthanyeze. qui in vicinitate sunt propinqui castello Dwbycze miliare vnum. interfuerunt. Exposui itaque eis. quod pro tantis meis a iam fatis comissariis neque ab ipso capitaneo nullum auxilium ad rehabendum casirum Dwbycze habere potui, quorum animos non modicum talia eonlurbauerunt. nisi cepi colloqui cum eis, si iam memorate rei essemus soli sufficientes an non. Interrogaui itaque comites Zrynyenses, quanto ipsi ex fodinis possent mouere pixidarios; ipsi vero respondent non nisi ducentos interiecta causa, quod ipsi fodulatores nollent ire, timen-tes, ne aliquos propter aquarum incurssiones ammitterent foueas. turn spe-rabamus, quod multo plures possent facere. Reliquorum dominorum legati affirmabant, quod domini eorum nullos haberent pixidarios, accepi itaque, quod Thwrce intellecto conatu nostro castellum illud hominibus et victua-libus fortiter munierent, tandem persuaso consilio ab hominibus vnanimiter, quod absque pixidariis et bombardis, quibus municiones frangi possent, non bonum esset nos tentari rehaberi castellum Dwbycze, quia si rehaberi non poterit, causa hec esset, ipse hostis Thwrca visa modica parte, qua sub maiestate vestra, domino nostro clementissimo fungor. festinet citissime fortis et paratus circumsepi ac muniri iam dictum castellum et muniendo molietur hunc(!) miserimum regnum igne et ferro vastare et de-populari; tandem rogabant me omnes vnanimi voce, vt scriberem maie-stati vestre, domino nostro clementissimo petens humilliter, ne maiestas vestra iam sepefatum castellum relinquat in manibus ipsius inimici, quia si maiestas vestra, dominus noster clementissimus ex benignitate sua de recuperacione dicti castelli non prouiderit hac futura hieme, ex ipso castello hunc miserimum regnum omnino đeuastabitur et depopulabitur,

MONUMENTA HIST. XXXVIT1. : MONUM. HABSTSFRGICA I!. 2 6

Page 407: Monumenta 2

402

cui me ipsum et seruicia mea humillime oflerens commendo, maiestatis quoque vestre, domini nostri clementissimi optime regna sua dilatet. hostes quoque suos subpeditet. Datum in Thapozka. vltimo die mensis septem-bris, anno domini millesimo 538.

Senator maiestatis vestre liumilimus Petrus Keglyewych de Hwsyn.

Vani: Ulustrissimo. serenissimo atque clementissimo principi et domino, domino Ferdinandu dei gracia regi Romanorum semper augusto etc., Hungarie et Bohemie regi etc., tie- infanti Hispaniarum et archiduci Austrie etc.. domino mihi clementissimo.

Original na papiru. Na rptu je bio pečat, kojim je -pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

404.

1538. 1. oktobra. U Optuju.

Ivan Ungnad i ratni vijećnici u Optuju pišu Ivanu Kastelanoviću, da je Krsto Svetački sam kriv, što nije uvršten u broj konjanika. Plaću za

konjanike dobit će skoro.

Egregie domine et amice plurimum honorande. Salutem et officio-rum nostrorum singularem commendation em. Accepimus literas egregiae dominationis vestrae, quas in commendationem egregii Ohristophori Sern-chey, quo et ipse rursus ad stipendia regia maiestatis acceptaretur, ad nos dedit. Etsi autem quominus antea cum delectus in Ooproncza habe-batur, in eum equitum numerum relatus sit, sua culpa accidit tamen, et huius et alterius, cuius pridem etiam in Orrnosd mencionem apuđ nos fecit intuitu egregiae dominationis vestrae, quantum quidem idem commode deinceps fieri poterit, sedulam rationem habituri sumus.

Quod vero pro solutione equitum rursus nos admonet, et ut mittatur instat. scripsimus antea egregiae dominationi vestrae, nos eius rei gratia satis accurate ad maiestatem regiam literas seripsisse, idque non semel, sed hactenus responsum nullum allatum est, quod tamen ubi acceperimus, subito egregiam dominationem vestram certiorem facere cu-rabimus.

Oaeterum quinquaginta florenorum ratione, quos ad explorandi usus šibi persolui postulat, nondum a domino Blasio Spiller, magistro soluti-onum, causarn cur eos non dederit, quando quidem nunc egrotat, intelligere

Page 408: Monumenta 2

4():-5

potuimus. sed respondebimus per proximas literas, et id quoque(!) par erit statuemus. Eandem feliciter ualere optamus. Datum ex Petouia, die prima -octobris mensis, anno dom ini MDXXXVTII.

Ioannes Vngnad, baro, et N. caeteri commissarii bellici

in Pettouia(l).

Na rptu: Egregio domino Ioanni Oastellamffy do Zemplelek(!), capi-taneo gencium regiae maiestatis in regno Sclauoniae, domino et amico honorando.

Original na papiru. Na rplu su pritisnuta četiri pečata, kojima je pismo bilo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

405.

1538. 10. oktobra. U Varađinu.

Ivan Pastor izvješćuje kralju Ferdinandu o prilikama u Moldavskoj i javlja, da Turci kane udariti na Hrvatsku.

Post perpetuorum seruiciorum humillissimam comendationem. Sere-nissime et inuictissime rex, dornine, đomine clementissime. Nudius tercius est, quod maiestati vestre ex parte Turcharum cum vayuoda Moldauo scripsi et misi literas per viam Petouie per proprium hominem meum. in quibus continetur, quod imperator Turcharum Petrum vaywodam Mol-dauum ex Moldauia expulit et propugnauit; fuit autem idem Petrus vayuoda Alius bastardus condam Stephani vayuode Moldauie, qui vayuoda dimiserat in curia ipsius imperatoris Turcharum vnum filium legittimum, cui regnum Moldauie legittime pertinet. Itaque cum Turclius regnum Moldauie ad uota sua subiugasset et omnes boiarones ei obedienciam de-dissent, constituit ilium filium legittimum vayuodam in Moldauia, et ei gubernatorem constituit quendam Turchum nomine Mihalbekouyth. et istum vayuodam nouum dicunt esse totaliter Turchum.

Petrus expulsus ex vayuodatu est exul et affugit cum omni tes'auro suo in castrum Kykel in Transsilvaniam, quod castrum pertinet regno Moldauie et est in maximis palludibus, fortissimum et bene muratum, et quia Ioannes rex habet intelligenciam cum Turcha, misit fratrem Geor-gium,1 tesaurarium cum 12000 bellatorum , vt expugnet dictum castrum et dictum Petrum vayuodam exulem captum mittat Constantinopolim ipsi imperatori Turcharum. Ideo consideret bene maiestas vestra cui con-fidere debet, quia hie nihil aliud tractatur, nisi vt caesaream maiestatem et maiestatem vestram in expedicione contra Turchas seducere possunt.

1 Gjuro Utješenović-Martinuzzi.

Page 409: Monumenta 2

404

Sub isto terrore, vt Turehus veniret in Transsilvaniam, Ioannes rex finxit se eomposicionem fecisse cum Turchu(!) pro treeentis miiibus duea-tis et Tur cum retenuisset a tali conatu, quos 300000 ducatos cum solue-ret Tureho. promisit idem Sirimium reddere et perpetuam pacem cum Hungaria inire (quod absit). Et hoc saltern finxit Ioannes rex. vt a Trans-siluanis et Hungaris illos 300000 ducatos extorquere possit. quo nego-eio intellecto, Hungari et Transsiluani promiserunt eidem Ioanni regi taxam 300000 ducatorum persoiuere, et sic seducti đimisit eos domtim reuerti.

Sunt autem dies octo elapsi. quod idem imperator Turcharum cum omni apparatu suo ex Moldauia reuersus est ad propia et ordinauit Meh-met-bek cum viginti miiibus bellatorum, vfc invadet Sciauoniam, Stiriam et Oorintiam, omniaque in fumum et pulueres conuertat (quod deus auer-tat). Ideo maiestas vestra in tempore prouideat et committat banis et ca-pitaneis in Sclauonia, vt parati sint, quia inimicum paratum habent.

Intellexi eciam, quod Ioannes rex mittit vnum oratorem suum ad maiestatem vestram pro declarandis negoeiis etaliis fictiuys(!j, tamen nescio quid tractabit, sed iudico, quod aliquem naualem apparatum per Danubium expostulabit, usque ad centum nazados vel saykas.

Et bonum esset, postquam non indiget istis Hispanis et Germanis, qui hie sunt, quod maiestas vestra mitteret eos in Sciauoniam, forsan prima vere possent expugnare Essek et ilia castra finitima et precipue si' imperator Turcharum proficiscetur versus Rodum ad resistendum apparatu cristianorum maritimo.

Hec volui maiestati vestre auisare, cui me humillime comendo. Datum Varadiny, X. die octobris, 1538.

Eiusdem maiestatis vestre

humillimus et deuotus seruitor

Ioannes Pastor đe Zagrabia, manu propria.

Vani: Serenissimo et inuictissimo principi, domino, domino Perdi-nando Eomanorum, Hungarie et Boemie regi etc., infanti Hispaniarum, archiduci Austrie, duci Burgundie etc., domino meo clementissimo.

Lynczii. Cito. cito, cito.

Original na papiru. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Bebu: Hungariea.

Page 410: Monumenta 2

405

406.

1538, 17. oktobra. U Bihaću. Mrasmo Turn, kapetan bihaćki, javlja kralju Ferdinandu, da, su Uskoci •iz Srba onamo se doselili. Isto hoće i obrovački Cici, samo im neka

Nikola Jurišić doznači naselja u Kranjskoj (Sichelberg). Allerdurchleuchtigister, grosmechtigister khunig, allergenedigister

herr. Euer khuniglicher Majestet sein mein underthanig schulđig phlichtig dienst yeder zeit zuuor in berait. Ich gib hiemit Euer Maiestet undertha-nigister gehorsamb zu vernemen, das ich als heut dato in diser stundt sambt dem Kegleuitsch Euer Majestet ban und anderen crabatisehen gra-fen die leut yon Serb, mit denen ich den ganzen sumer gehandlt oder praetieiert, welche aueh Euer Majestet mit einem ireibriefi" gnedigkhlieh •begabt,1 mit htlirl des almechtigen glukhlich heruber pracht hab. und sein derselben nit ein geringe antzall sambt eim tröffenlichen hauffen vieeh. Douon ich Euer Majestet in khurtz merern vnd grundtlichem be-richt schreiben will.

Unter dem sein auch die jssterreichischen Zittschen. die sidi vnder Obrowatz aufgehalten, nit fasst mit einer geringern antzal] volgkhs und vieeh in die 40000 als die andern herubergefalln. Diesel ben, dieweile sy allein auf mein zuesagen und vertrosstung heruber khumen sein und noch mit khainer freihait begabt. aueh inen khain ortt, wo sy wonen möchten, angetzaigt, ist an Euer khunlichen Majestet, meinen allergene-digisten herrn mein underthänigist bitt, Euer Majestet Avelle gedachte leut oder Zittsehen gleiehermassen wie die andern mit khunigelichen freihaiten und priuilegien gnedigklich begaben vnd nachfolgundt herrn landeshaubtman in Orain beuelhen. damit er darob und verholfen sev. damit die armen leut an ein ortt, do sy sieh mit irem vieeh. weib und khindt niđerthun migen, furderlich gewisen wern, dann jnen der winter nunmals auf dem hals ist. Was aber Euer Majestet von disen leuten fur nutz eruolgen, wierdt Euer Majestet mitler zeit sehen und vernemen. Das hab ich Euer khuniglichen Majestet. der ich mich underthänigister gehorsamb beuilch aus schuldiger phlicht in eyll unangetzaigt nit lassen mign. Datum Wyhitsch, den 17. tag Oetobris, um 6 vr nachmittag, anno etc 38.

Euer khuniglichen Majestet underthäniger Erasm freiherr vom Turn.

Vani: Der Ehömischen zu Hungern vnd Behaim etc. khuniglichen Majestet, meinem allergnedigisten herrn.

Oito. cito, cito, cito, citissime. Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvo

reno. U c. i kr. kućn.. dvor. i držav. arkivu ti Beču: Hungarica. 1 Sravni dr. Ivić: Dolazak Uskoka u Žumberak. Vjesnik kr. zem. arkiva

IX. str. 128.

Page 411: Monumenta 2

406

407.

1538. 18. oktobra, ü Ljubljani.

Kapetan Jean Lenkooić javlja kralju Ferdinandu žalosno stanje' hrvatske krajine. Otočac da je •porušen i zapušten i moli hranu i

obskrbn.

Allerdurchleuchtigister. grossmäehtigister kliunig. Als mich Euor kuniglichen Majestet rat vnd obrister der Krabatischen ortilegkhen, Herr Erasm feyher von Thurn vnd zu Kreuz zu euor Majestet vnteugliehen haubtman gen Zeng bestellt vnd aufgenommen, habe ichs bis auf die-zeit naeh meinem pošten vnd treuesten vleiss vermelt vnd versehen. vvievvol durch ouer Majestet dienstleut taglichs vrali ir pezalhmg. profand vnd not-turft gemeltn flegkhens angloffen vnd zu ettlich malle die Üegkhen zu uer-lassen sich hören lassen, hab ich in ansehung der nott dikhermallen vmb einsehung angerueft vnd sonderlich in yez verschinen gweltigen anzug des Warbarossa, was mir aber fur hilf zuekhomen. das habt euer Majestet sonders zweifels aus meines herrn obristen vnd meines sehreiben ver-nomen vnd wie sein gnad hinein mit aignen person ankumen. hab ich in meinen Peuelch vnd sider noch etlich mal anzaigt, das mir weder erschwinglich noch miiglich ist, bei der vbln fursehung an dem ort euer Majestet zu dienen. In dem sein inir von euer Majestet zwai gne-digiste sehreiben zuekhomen. darin ich euer Majestet gnedigisten willen. des ieh vmb euer Majestet als derselben wenigister vnd. kleinster diener nieht verdient, vnderthenigist vernomen. darin euer Majestet vnder an-dern begern, ich soil noch lenger in dem l>euelch verharen. Nun hah ich euer kunigliche Majestet von jugent auf bis auf yetz in derselben kö-nigreichen. landen vnd granitzen. audi der Eomischer khuniglichen Majestet in Italia ehrlich vnd treulich diennt. vnd pin noch des willens bis auf mein end darinen zuuerharen. Aber in diesen beueleh. so pit ich euer khunigliche Majestet in den allervnd, den ortflegkhen Zeng sambt den andern anhengigen vnd sonderlich Ottotschicz daran mer eur Majestet vnd derselben landen glegn dan an Zeng. das dan yetz alles zu hau-fen felt, als vill muglich wirt zuepefestigeii. mit profand vnd munition nach notturf versehen, audi mit einer gueten anzal merers kriegsvolkh'v vnd gewisse quatemberliche oder monatliche pezallung init ernst gnedi-gist verordnen, so will ich mich des wider mit getreuten vleiss vndersteen, aber auf aufpott der pawernschaft dicz landts khan vnd mag ich mich nieht weisen lassen. dan euer Majestet soil mir gewiss gnedigist glauben. das aller vncost, so daraus lauft vergeben, noch sieh darauf zuuerlassen ist. Wo mich euer Majestet derselben obristen oder haubtleut, stellen oder zu prauchen wissen, will ich mit geringer pesoldung vnd vnderhal-tung, so uill das ich leben mog, gern eur khuniglichen Majestet gehor-samsts vleiss dienen. Das auf eur Majestet pegern. euer Majestet dienstleut zu geduld pewegen zuuor vnd ee mir euer khunigliehn Majestet gnedigst schreil»en zuekam, hat oft gemelter mein herr obrister aigner person

Page 412: Monumenta 2

407

vnd ieh aber vice mit inen gehendelt vnd sie dahin beredt. das sy ver-wiligt, noch ain zeit biss ire gesandte von euer Majestet khumen, zu plei-ben, doch das man in profundt vnd anders zu irer notturft, damit sy Ie-ben mtlgen, mitler zeit fiirstrekhen. Aber die von Ototichitz(I) haben vetz zu đriten mal zu mir geschikht vnd das geschloss von inen zu nemen pe-gert. Waiss auch nichts \vie es geen \virt. dan ich hab inen ainmal nichs zu geben. Der profandt von ainer ersarnen landschaft hinein geor-dent, ist in verschinen larms des Barbarossa den đienstleuten austaiit vnd verzert worden.

Aus Krabaten, davon sich Zeng am maisten prouiantirt, kumbt nie-mant mit traidt aus ursaeh. dass die Turklien zu ros und fuess an den-selben waldem haftig streifen. von dem Yenedigeren. aus der March vnd andern orten her an iner khumbt auch nichts. den sy leiđen selbs allent-halben hungern vnd nott. allain das euer Majestet fur profant hinein ver-schatfen. dauon erhelt sich das volgkh. aber es klegkht alles nichts. die maisten dienstleut haben weib vnd kinder, etlich ir freundt. Was sy für profanat empfachen. ist von stund an alles verczert. dan es sen mer den tausent personen zu Zeng zum essen. darzwischen nicht drithall) hundert manen jung und alt mit dinsleut vnd alien. Was euer Majestet gnedigist envegen. \vie doch müglich war. den oftgedachten vnbefestigten tlegkhen. so er am wasser oder lands angriil'en. von den Veindten zu erhalten. Datum Laibach, den XVIII. tag oetoher, in XXXVIII.

Gehorsamster diener Hanss Lenkhouitz.

Vani: Den allerđurchleuchtigisten lierrn Ferdinand kfmig zu Hungern vnd Behaimb.

Original na papiru u <\ i kr.arkivu zajedn. /iiianc. ministarstva n Beču : fasc. 10.8!)!).

408.

1538. 21. oktobra. U Bihaću.

Erasmo Tarn, kapetan bihaćki preporuea doseljenje Vslcoha iz Srba i Obrovca.

Allerdurchleuchtigister, grosmcchtigister khunig. allergenedigister herr. Euer khuniglichen Majestet sey mein schuldige gehorsam mit under-thenigm vleisz yeder [zeit] zuuor. Allergnedigister herr. als ich jungst Euer khuniglichen Majestet underthenigist geschriben und anzaigt. \vie ich mich laudt der yetzigen khundtschatftn. so mir des thurkisehn hör halben zuekhomen auf Wichitseh zue Euer Majestet audi derselben landt und leudtn zu guet erhebenn wollt. wiedaim besdidien. uimd da ich fasst

Page 413: Monumenta 2

408

den halben weg erraicht, schreibt mir mein underhaubtman auss Wi-chitsch derer leudt halben von Särb, die heruber falln solltn, nemlichn wie zwen irer oberssten gen Wichitseh ankhomen warn, die pattn umb gottes [willen], mann sollt jnnen mit ainer antzall folkhs eillendts zu htillf khomen, damit sy ir weib, khindt, hab und guet sicher heruber pringn möchtn, dann jr furnembn war numalsz offenbar vnd dem 'Wäscha auss Wossn zu khundt thann etc Dasselb schreibn hab ich von stunan dem herrn landtshaubtman verschlossen zugeschigkht, meins achtens er Averdt solhes Euer Majestet auch ubersenndt habn, vnd verrer alle mei-nung Fetter Keglouitsch, Euer Majestet Pan. auch graffen lorgn von Slun. derselbn haubtman vber 500 geringe pherdt zuegeschribn und enndeckht ja in Euer Majestet namen höchlich ermandt, damit sy die sachen zu furdern nit wolltn feyrn. sonder souill jnen muglich mit iren undergeb-nen dienstleudtn hülff vnd furschub thun, darauf sy samentlich gantz gutwillig entsehlossen sein. wie Euer Majestet auss des Ban sehreiben. so in Woszenerischer sprach gestellt. zu vernembn habn, auf nechstkhunf-ftign suntag oder montag den zug hinein zu nembn, und wie obgemelt die leudt von Serb herauss zu pringen. Aber under dem. allergenedigi-ster herr, so sein widerumb nächtn spadt drei personen von denen leudtn. so under Obreuatsch wonen, dass der thurgkh aufs new erpaudt, zu mir geschickht, die pitten gleichermassen. wie die von Sörb umb gottes willen, mann well sy sambt den andern herauss pringen. dann das thur-kiseh hör, dass Obreuatsch erpaudt. war hungers halbn gar gehelligt und zumb taill aufs windisch lanclt. aui-h anhaimbs getzogen, deshalben wir unss dann nichts zu besorgen hattn, mit mererm antzaigen, wouer sy yetz von Obreuatsch hinwegkh khömen. so wuerde dass new gepeu edt pleiben unnd vergebens sein. Auch wolltn sy Euer Majestet ire khöpf zu phandt setzen noch diesen winter die grünitzen biss an Chleuna zu er-weittern. Uber das alles haben sy auch. damit mas sich bei inen khainer pösen practikhenn oder verreterei besorgen möcht, zugesagt. wie auch die von Sörb gethann, ire obersstn sambt irn khindern zu geysslenn ze geben, auf welh ir begern ich noch nächtn die zwen von Obreuatsch widerumb anhaimb unci mit inen 2 meiner dienner abgefertigt auch inen beuolhen. sy wellen sich aller ding fertig und gerecht machen, welhe stundt wir khämen, dass sy auf sein; den dritn hab ich die weill bei mir behalltn, der innen den tag, wann wir khomen solln antzaig.

Will mich der halb mit herrn Ban und graftn von Slun weitter unterreden auch hierinn ires rats phlegn, ob paide von Sörb und Obro-uatsch under ainem zug heruber gepracht wuerden, und soil on meiner personn souill muglich und mennschlich solhes alles zu uoltziehen zu lob und er dem allmechtign, auch Euer Majestet unci derselben landt und leudtn zu nutz neben andern graffn und herrn gar nichts erwinden, solln auch in meinem abwesen die flegkhen als ich in aigner personn da wer nicht weniger verbardt sein.

Das hab ich Euer Majestet, meinem allergnädigistn herrn meiner phlicht naeh in eill unangetzaigt nit lassen mugn mit gehorsamister bit, Euer Majestet Avelle enntgegn irer armen dienstleudt getrew clienst und

Page 414: Monumenta 2

409

•die gross noti so sy der theurung und betzallung halb gedulden mues-sen. rait gnediger und furderlicher fursehung, dam it sy irer schulden und armuedt ergetzt werden. gnedigist behertzigen. Euer Majestet sich mich hirjnn jm underthenigisten gehorsam thue bevelhen. Datum Wi-•chitsch, am 21. tag Octobris, anno etc. im 38tetl-

Euer Ehomischen khuniglichen Majestet underthenigister

Erasm freyherr vom Thurn.

Vani: Bhomischer zu Hungern vnnd Behaimb etc. khuniglicher Mayestatt etc.. rneinem allergenedigisten herren.

Cito, cito. cito. cito. Original na papiru, na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvo

reno. U c. i Jer. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica.

409.

1538. 22. oktobra, U Ljubljani.

Nikola Juristi piše kralju Ferdinandu o naseljenju Uskoka. Želi nešto poduzeti protiv Kostajnice. Hvali hrvatske velikaše.

Allerclurchleuehtigister, grosmechtigister khunig. allergenedigister herr. In diser stundt schreibt mir herr Petter Keglauischt, Bann. mit-sambt andern Crabatischen grauen, wie sy mit gltickh ankhuraen sein unci die Sirfen, welcher ain grosse antzall isi mit Iren weib. khindt unci viecli heruberbraeht, gleichwol etlich geferlichkhait vberstannđen, nacli-dem die Turckhen auf zwaien ortn auf sy gewartt, aber nit thuern sy angreiften.

Nun genedigister khunig. dieweil herr Erasin freiherr vom Thurn. haubtman zu Wichitsch, nit der wenigist ursacher ist. damit di Sirfen heruber gefallen sein. deshalben bit ich Euer Eomische khunigiiche Majestet gedaehten von Thurm ain genedigs schreiben thuen,1 dergleichen herrn Petern Keglawitsch. grauen von Slun. Seringi und dem Plagej. damit sy hinfur audi so vleissig werden. Sy haben warlich di zwen ino-nat sold nit umbsunst emphangen, sy werden audi vber 6 tag auf Euer Eomischen kuniglichen Majestet beuelh all gevrlaubi wiewoll es ain grosse notturft war, das die Crabatischen grauen auf jr person dieweil sy khain dieimst haben. prouision hietten.

Was der herr khumentheur in seinem schreiben meldt. class man den herubergefallen dj wonting antzaigen soil, dasselb ist beschehen vor

1 Na strani: Fiat per dominum Cart.(?)

Page 415: Monumenta 2

410

ainem halben jar, er hat auch den freybrierl bey im, den Euer Romischen kuniglichen Majestet herein geschickht hat, so haben sy all von mir ain verschreibung, das jn alles das wirt gehalten, was jnen Euer Romische kunigliche Majestet zuegesagt hat. Ich setireib hiemit dem khumenthuer, damit er auch cli Walächen, welche bei uns allt Römer genennt sein und auch yetzundt von den Turckhen mitsambt anndern heruber gefalien, nach inhallt Euer Romischen kuniglichen Majestet verschreibung und freibrieff, so den Sirfen geben ist worden, in gleicher mass zuesagen thuen soil.

Allergenedigister khunig. Euer Romische kunigliche Maiestet well bedennckhen. das Euer Majestet und denselben landen, an dem volklt vill gelegen, ich wirdt nunmaln von inen täglichen vberloften und zusambl dem, das ich jnen guete wort geben wirdt mussen, dj dartzue diennstlich muessen scin, so wirdt jch nit khunnen umbgeen eerung, gellt, tuech, traidt furstreckhen, es ist auch ain notturfft, damit sy woll gehalten wer-den, der allmechtig got der möcht di gnadt tailen, damit dem Tuerckhen hindurch ain auffruer hinder seinen unnderthanen enndsteen möcht; jn dem alien welle Euer Romische kunigliche Majestet gnedigkclich gedacht sein, dero jch mich alls meinem allergenedigisten herrn in aller under-thenigkhait time beuelhen, Datum Laybach. den 22. tag octobris. anno etc. im 38ten-

Euer Romischen kuniglichen Majestet

underthenigister dienner Niclasz Jurischitz.

Ich .hiet Euer Romischen kuniglichen Majestet der Banen und Oraba-tisehen grauen schreiben gern geschickht, also sein sy crabatisch ge-schriben. Ich schickh aber zwen edlleut zu jnen hinein und zum dem; vom Thurn, damit man đi leut desster ee under)»ringt. unci ob noch muglich war etwas gegen Dubice zu handln. 'Di windischen pherdt sein: vrsach. das man bisher nichts gegen Dubice hat furgenuinen. Der Nadasj mitsambt denselben pherdtn von anschnit vnd den khriegsrätn mit arg-list jr butzalung ausbracht. aber heruber vber di Saw hat ir khainer gegen den veindt nit khumen wellen. Hietn nur di khriegsrat inen dj betza-lung verhaltn. so war das alles verhuet worden. Wo jch den Orabaten di bezalung ditz monats nit verhaltn hiet, so war di raisz auch nit hinein beschehen. Wenn der wolft* sat ist, so ist er nichts werdt.

Original na papiru. U a. i kr. kuen.. dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

Page 416: Monumenta 2

411

410.

1538. 6. novembra. U Beču.

Kralj Ferdinand hvali Petra Keglevića, Gjuru FranJmpana Slunjskoga, Zrinskoga i kneza Blagajskoga pogledom na njihovo djelovanje oko naše--

ljivanja Uskoka Srba, Vlaha i Cica.

Petro Keglewyth.

Ferdinandus etc. Magnifice. fidelis, dilecte. Accepimus ex Uteris turn nobilis Nicolai Juritschitz, baronis in Guns etc., turn aliorum etiam te in hoc. quod capitanei et woyuode Easciani siue Seruiani atque Va-lachi, quos vulgo Zytschy vocant, cum eorum subditis et adherentibus fidem deuotionemque erga nos amplexi iam nunc ad loca ditionemque nostram commigrarunt et bona eorum omnia mobilia salua transportarint, sedulam promptamque operam vna cum ceteris nauasse ac non vulgare adiumentum, quo id faeilius fieret, per te allatum [fuisse. Quae(!) res, quia nobis non solum atque regnis et prouintiis nostris, verum etiam toti rei-publice christiane successu temporis vtilis esse potest, nobis valde grata accidit, tuumque studium tarn fideliter in hanc rem adhibitum merito a nobis probatur et dementi abs te animo suscipitur, quern gratiose requi-rimus,1 vt deinceps queque si quid occurrerit, in quo consilio operaque tua opus erit, sic te gerere studeas, quemadmodum et hominem fidelem sedulumque facere conuenit, et nos te omni tempore acturum esse nihil prorsus dubitamus, id quod gratia et liberalitate quandoque nostra regia recognoscemus. Datum Vienne, 6. nouembris, 1538.

Koncept u c. i Jer. kuću., dvor. i držao. arklvu u Belu: Hun-garica.

411.

1538. 7. decembra. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže gradu Zagrebu, da pozajmi potrebni novac za obranu zemlje.

Ferdinandus dei grada rex Hungarie(!), Bohemie etc.. in fans Hispa-niarum, archidux Austriaef!). dux Burgundiae etc. Prudentes et circumspe-cti, fideles, nobis dilecti. Videtis in quem statuin hec misera patria. simul cum prouinciis sibi subiectis partim per internum et externum hostem, partim vero per faccionem Ioannis de Zapolya, sit adducta. Scire et hoc-

1 Na stran/: In simili ad comitem f luny, Scriny, Plag'ey.

Page 417: Monumenta 2

412

potestis, quod sit spoliata et exhausta misera rustieitas, usque adeo, ut que antea ad omnes necessitates defendendi regni taxabatur, nunc vix suam sustinet vitam. Quum autem omnes prouentus ceterorum regnorum ac prouinciarum nostrarum. ad apparatum expedicionis, quam futuro vere. tarn terra quam aqua contra Turcum, auxiliante deo, non solum repellen-dum, sed eeiam debellandum, producturi sumus, impendore et convertere debeamus, ne interea temporis hoc ipsum regnum et partes sibi subiecte vobiscum simul. in deteriorem eeiam statum ac periculum adducatur, co-acti sumus inter alios a vobis quoque aliquam pecunie summam ad de-fensionem regni mutuo et sub certissima spe restitucionis accipere, eom-misimusque fidelibus nostris consiliariis camere nostre Hungariee, ut hoc negocium mutui, iuxta modum et informacionem, quam eisdem in scrip-tis dedimus exequantur; habent autem iidem eonsiliarii nostri plenam a maiestate nostra non solum informacionem, sed eeiam authoritatem per se et alios, quos iuxta voluntatem nostram ad hoc deputauerint, vobiscum simul et seorsum tractancli, agendi et concludendi, atque eeiam si opus fuerit per omnes modos eogendi; quare hortamur fidelitatem vestram et Testrum quemlibet, mandamusque eisdem firmissime, ut non grauemini illam pecunie summam, quam fidelis noster, egregius Petrus Saflaryth per prefatos consiliarios camere nostre, de speciali commissione nostra ad vos missus, nostro nomine a quolibet vestrum mutuo est postulaturus, quam primum mutuare, neque ulterius nos vel in personis vel per literas, vel per nuncios vestros superinde requiratis, de cuius certissima restitucione vos et quemlibet vestrum per alias literas nostras asseeurabimus. Cetera dicet idem Petrus Safiaryth, eui credere debeatis, et aliud in premissis facere non audeatis. Datum Wienne, in vigilia concep[eionis] Marie, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo octauo.

Ferdinandu s. Na rptu: Prudentibus et circumspectis iudiei et iuratis, ceterisque

i-iuibus ciuitatis nostre Zagrabiensis, fidelibus, nobis dilectis. Original na papiru. Na rptu trag pritisnutog pečata, kojim je pi

smo bilo zatvoreno. U h\ zem. arhivu u Zagrebu; Depos: Arhiv slob. i Jer. grada Zagreba.

412.

1538.

,Nikola Bakalović. kaštelan lupoglavshi moli kralja Ferdinanda, da mu izda pismo o vjernom čuvanju istoga grada, i da mu daruje neki razva-

Ijeni mlin u Istri.

Sacra regia maiestas et đomine, domine clementissime. Sacre maie stati vestrae(!) bene constare videtur, quos et quantos labores feci cum filio meo pro fidelibus servitiis sacre maiestatis vestre et conservationem ca-

iri Clvssiensis, ac castri vestre sacre maiestatis Maranfels. quod castrum

Page 418: Monumenta 2

41 a

bene et fideliter custodivi, et conservavi, quapropter humillime supplico' sacre meiestati vestre, dignetur mihi dare litteras expeditorias, qualiter bene et fideliter servivi inprimis sacre regie maiestati vestre et deinde quondam magnifico domino Petro Crusith in conservation dicti castrt Maranfels, et quod sacra maiestas vestra pro huiusmodi meis bonis ac. fidelibus servitiis velit me accipere in tutelam et specialem proteetionem cum filiis meis, ut maiestatem vestram spero facturam tanquam dominum. meum clementissimum.1

Ceterum sacra maiestas et domine clementissime post tot ac tantas^ meas fatigas et servitia mea fidelia dignetur sacra maiestas vestra me ac filios meos remunerare, quia pauper nobilis homo sum, expulsus per Turchas ex mea dulci patria. iam sunt decern et octo anni, et si non de-alio saltern providat mihi maiestas vestra sacra de uno molendino vacuo-et deserto, forsan a triginta annis combusto et funditus ruinato, posito in Istria in Arsia, spectans et pertinens ad supradictum castrum maiestatis vestre Maranfels, qui molendinus est communis cum dominis de Ooslacho, quern si quomodo possem erigere cum ipsis dominis de Ooslacho, et re-manere in serviciis sacre maiestatis vestre, ne pauper homo moriar fame cum filiis ac filiabus meis, quod iterum atque iterum supplico sacre maiestati vestre.

Eiusdem sacre regie maiestatis vestre humilis ac fidelis seruulus

Nicolaus Bacalouich, castellanus Lupoglaui.

Vani: Supplicatio pro nobili Nicolao Bacalouich, castellano Maranfels. Original na papiru. U c. i kr. kućn,, dvor. i držav. arhivu u

Beču: Hungarica.

413.

1538.

Gjuro Bakalović zauzimlje se kod kralja Ferdinanda za Kružićevu sestru.

Sacra regia maiestas et domine, domine clementissime. Per magni-ficum dominum Johannem Scot ex parte maiestatis uestre, pro negocia(!) sorori quondam Crusich, relacionem recepi. Sed ipsa soror quondam Oru-sich, absque relacione in litteris a maiestate vestra date(!), mesti animo me-videbit. et me in aliquam suspecionem(!) habebit, et inde magis đolebit et

1 Na strani: Fiat ut petitur.

Page 419: Monumenta 2

41

timebit. ne per alliquem negoeia eius apud sacram maiestatem vestram essent disturbata, uti orfana neminem preter maiestatem uestram, tutorem et defensorem habens; quam ob rem maiestati vestre humiliter supplier», ut ipsam per litteris(!) suis(!), sorori quondam Orusich, graeiosam relario-Tiem dare digneretur, quam clementissimam maiestatem vestram faetu-ram spero.

Georgius Bacalouich, nuncius sorori(!) quondam

Crusich.

Vani: Supplicaeio pro negoeia sorori quondam Crusich.

Original na papiru. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungariea.

414

1588. •Gjuro Bakalović moli kralja Ferdinanda, da izda njegovomu ocu Nikoli

pismo o vjernom čuvanju grada Lupoglava (Marenfels).

Sacra regia maiestas et domine, domine clementissime. Diebus prozirne elapsis pro alliqua patris mei et raea negoeia propria maiestati no-stre(!) binas supplicaciones humiliter porexi, in quibus pro fidelia(!) servi-cia(!) ac labores nostros(!) in serviciis maiestatis vestre exhibitos unam •exiguam graciam postulauimus, denuoque humiliter supplicamus, ut ipsa maiestas dignetur dare patri meo literas expeditorias, qualiter bene et iideliter servivit, primum sacre maiestati vestre, deinde quondam domino Petro Orusich in conservacione dicti castri raaiestatis nostre Marenfejs, et •quod maiestas vestra pro huiusmodi patris mei ac meis bonis et fidelis(!) servicis(') humiliter supplico vuellit(!) maiestas vestra patrem meum ac-cipere in tutelam et specialem protectionem cum filiis suis, uti maiestatem •vestram spero facturam tanquam dominum clementissimum.

Georgius Bacalouich. filius Nicolai, castellani

Marenfels.

Vani bilješka: Supplicacio pro Georgio Bacalouich. filio castellani Marenfels.

Original na papiru. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

Page 420: Monumenta 2

415

415.

1538. Gjuro Radivojević vojvoda Uskoka, moli kralja Ferdinanda, da mu da

ruje selo Cernik u kotaru grada Sichelberga.

Sacra regia maiestas et domine, domine mini clementissime. Sepius supplicavi sacre maiestati vestre. ut sacra maiestas vestra pro iidelibus serviciis meis, qui in exeduccione profugum sacre maiestati vestre ex-hibui et in futurum exhibere conabor, maiestas vestra sacra mini pro meis exhibitis ac futuris seruiciis villam Oernyk1 ex regali gracia donare digneretur; ego autem promitto me.aduc(!) plures fugos ex regno cesaris Thurcorum in regnum sacre maiestatis vestre extraducere. graciosam a serenissima maiestate vestra expecto relacionem.

Eiusdem saere maiestatis vestre fidelis

Georgius Ikdiwoewieh. wayuoda profugum.

Vani: Supplicacio Georgii Radiwoewich, wayuode profugum.

Original na papiru. U c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica. »

416.

1538 .

Gjuro Frankopan Slmijski moli od kralja Ferdinanda, da mu dade grad Stenišnjak, a on će mu of pustiti svoju tražbinu. Moli prah sa Le

denice, Cetin i Slunj.

Sacratissima regia maiestas et domine. domine mihi clementissime. Et prius misseram ad sacram regiam maiestatem vestram in meis ma-gnis necessitatibus petens, ut me eaque in perpetuum servitorom suscipe-ret et aliqua provisione vel salario provideret; item humilime suplicaui et nunc suplico. ut mihi quattuor millia florenorum solvere dignaretur, que elapsis annis debitta(!) mansit; item ut maiestas vestra sacratissima a gubernatore comitis Stefani de Frangepanibus, consanguinei mei conmi-teret(!) querere rationem medio mei et comisariorum vestre regie maiestatis ; item ut castrum Stenicznak cum pertinenciis in Croatia possitum. quod nunc dominus Thoma de Nadasch iniuste possidet. secundum iura meaque

1 1539. 29. decembra pita kralj Ferdinand Nikolu Jurišića, može li se Cernik u Sichelbergu podijeliti Jurju Radivojeviću. Vjesnik kr. zem. ark. IX. 133. — Dr. Ivić: Dolazak Uskoka u Zumberak.

Page 421: Monumenta 2

416

ad dictum castrum habio(I), mini reddere maiestas vestra dignabitur, rogo humilime; tunc ilia debitta omnia maiestati vestre regie omittam. Si autem castrum Stenicznak fieri non potest, extunc petto(!j pro castro Sche-ling vocato, quod nunc possidet dominus Petrus de Erdeud, similiter in-iuste et indebitte, me ad hoc ponere volo, cum amicis et consanguineis in expensis propriis recuperaro, ut adhereat maiestas vestra rogo, quod si adimplere deus concedet, supradicta debitta regie maiestati vestre relaxaba et esse servitor in perpetuum non recusabo.

Item sunt aliqui iobagiones in quibusdam villis meis in Gore Lito-vaniche vocatis, ab eisdem officiates maiestatis vestre semper taxam pe-tunt ad triginta vel quadraginta dueatos, qui pauperes iobagiones omni hora Thurearum incursiones ad se expectant, sicut ipsis iam pluries eve-nit. Suplico itaque sacratissime maiestati vestre, ut ipsos per aliquod tem-pus liberos taxe facere dignaretur. esset certe vestre maiestatis magnum opus misericordie. Ceterum deus mihi sit testis, quod in omnibus locis, ubi possum, maiestati vestre servire desidero et volo, cupio tamen, ut sacra regia maiestas vestra de regno eius Oroaeie aliquam meliorem pro-vissionem facere dignaretur, nullus einim(!) curat ex dominis de illo regno; putat unus quisque in bonis suis in pace perseverare, de pericujis Thurearum nihil cogitans. Demum suplico tue sacratissime regie maiestati pro tribus castris meis in acerimis confiniis possitis, quasi fere diru-tis et devastatis, nomine Ledenicz, Slung et Oetin, ut ad ea aliquod sub-sidium de.pulueribus gratiose facere dignaretur similiter et de pixidibus; a maiestati vestra gratiosam expecto relacionem.

Sacratissime regie maiestati vestre fidelis et humilis servitor

Georgius de Frangepanibus, comes de Sluny.

Vani: Suplicacio Georgii de Frangepanibus, comitis de Slun.

Original na papiru. U c. i kr. kućn.. dvor. i drzav. arhivu u Beču: Hungarica.

417.

1538. Luka Rađmilović moli kralja Ferdinanda, da mu daruje posjed Trste-

nik u kotaru grada Susjeda. Sacratissima regia maiestas et domine. domine mihi clementissime.

Postquam maiestas vestra regia in regem nostrum eoronata est, in illis confiniis regni vestri Oroaeie et aliis in locis ubi opus fuit inservire regie maiestati vestre nunquam deesse volui. sed semper ad mandata eiusdem regie maiestatis vestre capitanois obediens interfui, sicuti magnificus do-

Page 422: Monumenta 2

417

minus Nieolaus Jurischich, baro de Gins, nunc eapitaneus Leybacensis, aliique capitanei regie maiestatis vestre testificare possunt, nunc autem, ex quo in illis confiniis regni vestri Croacie cum familia mea, ubi caput inclinare non habio(!), bonis meis per infideles expulsus, humilime su-plico sacre regie maiestati vestre pro quadam villa Terstenik vocata, in qua decern sunt colones(!) in pertinenciis castri vestri Sumseduara, vt mihi eadem maiestas vestra ex sua innata clemencia graciose dare et do-nare dignetur, vt ceteri nobiles eo exemplo ad servicia maiestatis vestre fervencius concitentur; ego eciam in futurum et post me lieredes mei vestre regie maiestati et vestris heredibus servire non defficiant, a vestra sacra maiestate graciosam expecto relacionem, cui me oftero atque humilime comendo. Et illam villam nunc possidet Georgius Vidoschich, adver-sarius maiestatis vestre et primus familiaris Johannes Kaczner, qui eum exduxit a carceribus.

Sacratissime regie maiestatis vestre fidelis humilis servitor

Lucas Badmilovich, ex Croacia.

Vani: Suplicacio Luce Badmilovich ex Croacia.

Original na papiru. U c. i kr. kućn., dvor. i đržav. arkivu u Beču: Hungarica.

418.

1539. 7. januara. U Beču. Kralj Ferdinand potvrdjuje ugovor sklopljen izmedju bana Petra Keglevića i njegovih sinova Jurja, Ivana, Gaspara, Franje, Matije, Nikole. Petra i Simuna s jedne strane, te Franje Wylaky-a, biskupa jegarskoga s druge strane, kojim rečeni biskup dozvolom kralja stavlja izvan kreposti kraljevsku darovnicu učinjenu biskupovom nećaku Ladislavu Wylaky-u pogledom na posjede izumrle porodice Nikole Pivchych-a u kraljevini Slavoniji, te istu prenio na Petra Keglevića i njegove sinove. Nu Keglević ima za to u roku od jednog mjeseca, kad zaposjedne rečene posjede, samomu biskupu, ili ako bi ovaj umro njegovim nećacima Ladislavu i Vuku platiti u Beču 600 ugar. forinti u zlatu, a bude li tad biskup otsutan, ima taj novac položiti u ruke bečkoga suca. Sve to pod obvezu gubitka fidei. honoris et humanitatis Petra Keglevića i sinova mu et insuper sub poena succubitas duelli facti maioris potencie. Datum Vienne, feria tercia proxima post festum Epiphaniarum domini, anno eiusdem mil-lesimo quingentesimo tricesimo nono. Lecta per Beway.

Original na papiru. Odozdol je pritisnut srednji kr. pečat. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

MONUMENTA HIST. XXXVIII.: MONUM. HABSBURGICA II. 27

Page 423: Monumenta 2

418

419.

1539. 12. januara. U Beču.

Ivan Kastehmović piše svojoj supruzi Barbari Osi, r da ga je kralj poslao u Vesprim, gdje će preuzeti vojsku od 4000 Španjolaca, s kojima će

krenuti u Slavoniju. Thyzthelende nekem zerelmes athanfya, kezenetemnec vtana. Legen

hala vr istermee. vagioc jo egessekben, kytt kyvanoc the tylled es az my yermekeintil hallanya. Touabban irhatom azth the neked, hog may napon indultam kyrral e felsege aearathyabol Vezpremre, merth jw felsege valaz-tot az spanyoloc hada elett vg mynth enen kepeben, kyk wadnac kezel nyg ezeren. kikel onan megek Totorzagra, ha vr isfcen engedy. Touaban jw felsege Bradach Emrehnel nekem haytota az nyghzaz forintot, kytt koryan neky haytot volt. Az erth az kyrral leueleuel, ban leueleuel myn-den kesedelem nelkyl kyleh hozza Gherg papot my plebanusunkat, hog az pynzth neky meg aggya. Mert ha meg nem aggya, karaual es fogya megadnya, es haa megadangya, tehät a myrre zykseked lezen kelcheed, megleen en meg jeuek, en pedyk semmit nem kessem. Touaban jw felsege egebkeppen kechelmes valazthal bochatot, kytt mkoron zemben lezenk megmondom, ha isten acarya, fyzethessem lezen. Kyuanlac jo egessekben leenned. Keith ez leuel Beehbeenn, remette zenth Pal nap vtan valo zorn-baton 1539.

Castellan ffy Janos.

Vani: Thyzthellende Ewsy Borbara azzonniac adassek ez leuel.

Original na papiru, pisan neobično lošim pravopisom, koji smo pridrzali. Pečat na rptu, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

420.

1539. 15. februara. U Beču.

Kralj Ferdinand hvali Ivana Kastelanovića, što se skrbio za opskrbu Španjolskih četa. Plaća za vojnike će stići, a buntovne vojnike neka

zadrži. Ferdinandus diuina fauente dementia Eomanorum, Hungarie, Bohe-

mie. etc. rex. infans Hispaniarum, archidux Austria etc. Egregie, fidelis, dilecte. Eeddite sunt nobis litere tue, ex quibus abunde intelleximus ea, que de statu militum nostrorum Hispanorum. idque genus aliis diligenter acl nos perscripsisti, et laudamus quidem operam illam et curam tuam de

Page 424: Monumenta 2

419

prouidendis uictualibus adhibitam. eamque grato abs te animo suscipi-mus. Nam, quod ad solutionem stipendiorum attinet, ad hanc peeuniam iam antea ordinauimus, simul et certis uteris nostris mandauimus, ne vexilla ilia peditum, de quorum insurreetione scribis, abire permittant, quin potius eis transitum occludant; confidimus autem, postquam nunc peeuniam acceperint, eessaturos illos ab ista diseedendi cupiditate, in qua re te etiam laborare volumus, ut in officio simul retinentur; super reli-quis uero articulis, responsum nostrum ex aliis percipies Uteris. Tu interim, que. suceedent, nos accurate fac admoneas(I), nostram in eo omni-modam executurus voluntatem. Datum in ciuitate nostra Vienna, die XV. mensis februaru, anno domini MDXXXIX., regnorum nostrorum Eomani IX., aliorum uero XIII.

Ferdinandus. Ad mandatum sacre.

regie, maiestatis proprium. Ad. Oarolus.

B. Bienger.

Vani: Egregio, fideli, nobis dilecto Johanni Castellanphi(!) de Zenthlelek.

Original na papiru,. Na rptu je pritisnut veliki pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

421.

1539. 18. februara. U Ivanića.

Simun, biskup zagrebački spočituje Ivanu Kastelanoviću, sto hoće Španjolske čete ukonačiii na njegovim imanjima, jer se to protivi odredbi

kraljevoj. Bgregie domine, amice honorande. Salutem. Accepi pariter literas

regie maiestatis, domini nostri clementissimi et egregie dominationis ve-stre longe diversarum sententiarum; litere namque regie maiestatis iubent, vt gentibus suis, dominis Hispanis in defensionem huius regni delegatis commeatus, consiliique et opis presidio, quantum in me esset, prospice-rem; litere vero egregie. dominationis vestre declarant manifesto edicto, earn a sua maiestate aecepisse informationem, has gentes collocandas in bonis episcopatus mei, que res, vt sunt diuers§, ita variam mihi pepere-runt opinionem. Quantum ad mandatum regie, maiestatis, domini clementissimi attinet, tantum abest illud, me non equo velle amplecti animo, vt paratus sim, non victualibus solum et consilio gentes su§ maiestatis iuuare. verum etiam necessitate postulante non dubitem charum caput contra hostes periculo exponere, et vbi copia victualium bona mea deficerent, non grauabor pro mea in suam maiestatem iidelitate, amoreque patrie his

Page 425: Monumenta 2

420

gentibus et ex Hungaria propriis laboribus et impendiis annone cepiam conuectare; verum vbi a sua maiestate nullus certus locus consedendi sit designatus. egregia quoque dominatio vestra destinato animo asserat se edoctum, bona episcopatus mei debere ingredi, nihil aliud mihi diuinare possum, quam persuasione quorundam mihi inuidorum. sine scitu regie maiestatis, in bonorum meorum calamitatem nescio quid mali fabricatum id, quod omnium amicorum litere contestantur.

Oomminisci subinde poterit egregia dominatio vestra, quantam desolation em et anno superiori in districtu Chasmensi milites regie maiestatis. duce egregia dominatione vestra feeerint; adeo districtus ille ob liberam militum iniuriam consumptis fabulo et omni genere victualium exinanitus est, vt ex ducentis curribus, qui priusquam egregia dominatio vestra eo venisset, ad primam oceasionem leuari poterant, iumentis fame concisis. non crediderim superesse triginta duos, alii ex colonis quotidianum com-meatum hostiatim queritant, plures relietis edibus contulerunt sese in alias regiones commoraturos. Summa damnorum tunc illatorum facili supe-rat trium milium ducatorum. Oerto deinde tenet egregia dominatio vestra in manibus meis esse septem castra, que propriis prouentibus conseruari nequaquam poterint a dominis et regnicolis, ne reliquie quidem decima-rum administrantur, sed necessario cogor omnia castra et curiam prouentu agriculture mee Dombrensis propriis bobus quotannis sustentare. que quidem bona ingressa, si sine solutione (prout vno omnium ore fertur) vastarentur. futurum esset. vt et castra episcopatus mei periclitarentur, et ipse nolens volens, quotidianum victum ab aliis petere. Sed ut ad rem redeam, quia egregia dominatio vestra clara voce adserit se informationem de premissis a regia maiestate habere, exploraturus animum erga me sue maiestatis, expediturus sum proprios homines ad suam maiestatem, per quos et meam erga suam maiestatem fidem et integritatem. quo hactenus et imposterum neminem mihi preferendo citra fueuin seruiui. declaraturus, et eorum ora, qui me apud suam maiestatem falso nomine per inuidiam detulerunt, obturaturus sum. Interim egregia dominatio vestra extra fines bonorum episcopatus mei, vbi maluerit. gentes ipsas collocet, certificetque et vnacum dominis eapitaneis Hispanis me per literas animet, de non ferendo damno vel iniuria, ego vicissim promitto meam operam non in prestandis solum victualibus aut consilio, verum etiam rebus postulantibus

in ferendo contra hostes presidio presentia capitis mei defuturam existimet egregia dominatio vestra me contra gentes regie maiestatis vires meas collegisse. nisi quod inclarescente omnium rumore intelligebam. mihi iniuriam laturam, nolebam quospiam vt non est animus citra meam voluntatem bona mea dilaceranda ingredi. quod quidem meum his ratio-onibus decretum desiderium, si a dominatione vestra, dominisque eapitaneis Hispanis probatum fuerit, assecurent et certificent me per literas primo quoque tempore; ego vicissim simulatque homines mei a conspectu regie maiestatis redierint, dominationes vestras certificaturus sum. quid sua maiestas in hoc negotio velit. Oeterum egregiam dominationem vestram valere cupio. Ex Iwanych, 18. februaru. 1539.

Simon, episcopus ecclesie Zagrabiensis.

Page 426: Monumenta 2

421

Vani: Egregio domino loanni Castellanffy de Zenthlelek, eapitaneo et commissario regie maiestatis etc, amieo honorando.

Original na papiru. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademiie u Zagrebu.

422.

1539. 18. februara. U Beču.

Kralj Ferdinand piše Ivanu Kastelanoviću, da je zadovoljan s viješću o Španjolcima. Njegovu tražbinu od Bradača imadu utjerati banovi.

Ferdinandus điuina fauente clemeneia Komanorum, Hungariae, Boe-iriiae etc. rex semper augustus, infans Hispaniarum, archidux Austriae etc. Egregie, fidelis, dilecte. Aceepimus literas tuas, quibus q signijficasti totam seriem negocii, quod cum Turcis milites nostri Hispani habuerunt gratam fecisti, deinceps eciam quitquid accident scriptu digDum, primo quoque tempore perscibendum non negligas. Quantum ad tua seruitia pertinet, commisimus hie coram banis nostris, ut «am pecuniam, quam tibi apud Bradach deputauimus. ubi primum eo uenerint, ipsum Bradach ad reddendum compellant et astringant, alio etiam modo tibi prouidere graciose volumus. Datum Viennae, decima octaua februaru, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo nono.

Ferdinandus.

Dolje na rubu: Iauriensis.

Na rptu: Egregio loanni Castellanffy de Zenthlelekh, consiliario nostra, Meli, nobis dilecto.

Original na papiru. Na rptu je pecat (mali), kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

423.

1539. Koncem februara. U Kueanu.

Ivan Kastelanović piše Franji Bacanu, kako Simun, biskup zagrebački i Keckeš ne dozvoljavaju ukonacenje vojske, a Turci i domaći ljudi čine

nesigurnost u zemlji.

Magnifice domine, domine mihi obseruandissime. Post mei obsequii recommendacionem. Intellexi literas vestre magnifice dominaeionis de omni sua erga me beneuolencia, annuat deus, quod vestre magnifice dominacioni

Page 427: Monumenta 2

422

reseruire valeam. Denique vestra magnifica dominacio conqueritur super dampnis illatis in Thoron, deum tester, neque cum voluntate nostra neque capetanei facta sunt, nam sunt octodecim dies, quod nos traiicimus Dra-uam cum magistro de campo et vno alio vexillo; sperabamus et alia vexilla nos sequi. sed dominacio vestra magnifica intellegere(!)potuit, qua-lem insurectionem fecerant contra capitaneum eorum, neque voluerunt Drauum traiicere, donee solucio illis non prestaretur, modo illis solueio facta; sed tamen in nullum oppidum nos intromitere voluerunt, neque episeopus Z[agrabiensis] ad Dombro, neque Kechkes ad Warasdinum. Vic-tualia eciam cum maximo labore illis acquiruntur; satis sum in maxima cura et labore cum istis gentibus, modo autem ingens exercitus vtriusque zansaky incursiones omni hora facere expectatur, nullibi habemus tutum locum, quo condescendi possimus cum ipsis gentibus sue maiestatis; habemus vtrumque inimicum, et Turcham et nostros proprios; omni die expecto desolacionem trini regni. nam absque equestri exereitu parum prodest proficere pedestris exercitus; dominacio vestra regie maiestati et dominis consiliariis scribat, provideant citissime de equestri exereitu, nam quum patria peribit, neque ipse gentes, si que erunt, habebunt vbi mo-rari in deserta patria. De Zamlachya, vbi vestra magnifica dominacio scri-bit, adhuc vsque modo nullum acceperunt dampnum; de equo vbi vestra magnifica dominacio scribit, qui est apud capitaneum, est quidem satis pulcher equus, sed ipse nollet eum a se alienare et tenet ducentis aureis. Alia dicet vestre magnifiee dominaeioni Ambrosius literatus, seruitor ve-stre magnifiee dominacionis ex parte nostri, cui fidem indubiam adhibere dignetur vestra magnifica dominacio, quam felicem valere opto. Ex villa Kwchyan prope Warasdinum, 1539.

Johannes Castellanffy de Zenthlelek.

Vani: Magnifico domino Francisco de Bathyan, consiliario regie maiestatis, domino mini obseruandissimo.

Original na papiru. Pečat na rptu otpao. U c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arhivu u Beču: Hungarica.

424.

1539. 1. marta. U Zalonoku.

Franjo Bacan javlja kralju Ferdinandu, kakove neprilike imadu Španjolske čete u Hrvatskoj.

Serenissime princeps et domine, domine, domine clementissime. Post fiđelium seruiciorum meorum humillimam commenđacionem. Noua que maiestati vestre scribere vellem aut possem, nunc maiestas vestra ex lite-

Page 428: Monumenta 2

423

ris domini Ioannis Castellanffy intelliget,1 quomodo res se habeat et quo-modo tractantur et excipiuntur gentes maiestatis vestre; itaque ex quo maiestas vestra habet istic superius dominos banos, mea opinione maie-stas vestra det eis instructionem, quomodo est procedendum, quia regnum est in periculo,2 ego istos Ispanos ad collegas eorum deducere curabo et dabo operam, ne defectum aliquem habeant in victualibus, saltern ex-pecto a maiestate vestra informacionem, qua eos deducere valeam3 et de-beam, super quo expecto citissimam relacionem. sicuti et hactenus maiestati vestre perscripsi; itaque domine clementissime, a maiestate vestra expecto instructionem, si a maiestatis vestre vocacione ero liber, egomet deseendam cum eis erga alios Ispanos,4 qui sunt inferius et seruiam maiestati vestre et reipublice pro mea facultate, maiestas vestra det operam ad animaduertendum in tales rebellos, qui neque deum, neque pa-triam, neque maiestatem vestram estimant, alioqui.et alia dissidia orien-tur et rebelliones, si maiestas vestra in tales non animaduerterit. Nunc multa maiestati vestre scribere non possum, cum hys me maiestati vestre veluti domino meo clementissimo recommendo et relacionem cito expecto. Datum in Zalonok, die 1. marcii, 1539.

Eiusdem maiestatis vestre seruitor humillimus

Franciseus Batthyany.

Vani: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando diuina fauente dementia Eomanorum, Hungarie, Bohemie etc. regi, domino meo clementissimo.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. TJ c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

425.

1539. 2. marta. U Bistrici.

Mirko Bradač obavijesćuje Ivana Kastelanovića, da su knezovi Zrinski iz Rakovca porobili njegove kmetove u Ladomiru.

Egregie domine et amice nobis honorande. Salutem plurimam ac nostri commendacionem. Damus ad noticiam egregie dominacionis vestre, quomodo domini comites Zrinienses, nescitur quo animo moti, ex Boko-

1 Na strani: Mittit literas Castelanphi. 2 Na strani: Petit dominis bani(!) instructionem dari. 3 Na strani: Hispanos deducet in Sclauoniam. > 4 Na strani: Offert semet cum Hispanis profepturum.

Page 429: Monumenta 2

424

nok per suos homines in possessione nostra, que pertinet ad castellum nostrum Lodomercz, super pauperes iobagiones nostros maxima damna et priuaciones hys temporibus fecerunt, arripiendo et abducendo vinum ex celleriis ipsorum, fruges, larda et ceteras res, quecumque aufferri possent, ui et potencia mediante in dampnum nostrum maximum adeo, vt id eciam. quod parum rei remansit, ipsis nostris iobagionibus auflerre et dissipare conantur. Nos equidem deum testamur, ipsis dominis comitibus in nullo se culpabilem vel reum esse sentimus, quur(!) taliter iobagiones nostri pri-uari deberentur. Propter hoc negoeium eciam domino Paulo Rathkay, vicebano scripsimus, exquo ipse nos ab hys talibus protegere et deflen-dere haberet, sed tamen ignoramus qualem relaeionem ab illo habebimus. Ideo rogamus generosam dominacionem vestram, velit nobis median-tibus suis Uteris ad scitum dare, si domini bani proxime et tempestiue a regia maiestate venient, et si aliud quodpiam auxilium belli ex Grermania simus expectaturi, quod nos a talibus protegere queat. Et tandem rogamus egregiam dominacionem vestram, velit nos cerciores reddere, quando cum Hispanis regie maiestatis Crisium venire velit. Nos enim, (prout cum egregia dominacione vestra concluseramus), libenter et beniuole cum ea-dem illic constitui optaremus. Bt si egregia dominacio vestra aliquos nouos rumores aliunde percepifc et precipue a parte Turcharum, nobis ad scitum egregia dominacio vestra dare digneatur. Eandem mlere op-tamus felicissime. Ex Byztrycza, dominica Eeminiscere, anno domini 1539.

Emericus Bradach de Lodomercz.

Vani: Egregio domino Johanni Oastellanfiy de Zenthlelek, comissa-rio et consiliario regie maiestatis, nee non capitaneo etc, domino et amico nobis honorando.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

426.

1539. 3. marta. U Oazmi.

Simun, biskup zagrebački piše Ivanu Kastelanoviću, da je sve odredio, kako bi se živež za španjolske čete pripremio u Križevcima. Tuži se na Franju Bočkaja, koji mu je oteo kola i konje otpremljene u Ugarsku po

pšenicu. Egregie domine, amice honorande. Salutem. Reddite sunt litere.

egregie, dominationis vestre,, quibus aduentum suum et dominorum Hispa-norum Crisium deelarantibus rogat, rt victualia his gentibus necessaria subministrarem. Ego, quod in me erit, vt antea promiseram, in hoc ge-

Page 430: Monumenta 2

425

nere officii prebebo diligentiam libero animo, sed timeo. ne magnifica ilia spes, quam de copia commeatuiim in bonis meis Dombro habitorum predixerunt, imminuatur; audio namque plures iam ex colonis fame labo-rare, nihilominus iussi per alias meas literas medio Imius tabellionis pro-uisori meo Dombrensi, vt quanto maiorem poterit commeatuiim copiam in aduentum dominationum vestrarum faciat preparari. Erat mihi animus, audito dominationum vestrarum in regnum hoc aduentu, commeatuiim pe-n uri am, que profecto multorum opinione immodiea dicitur futura, tritico hungarico augere; cumque ad priorem dominationum vestrarum admonitio-nem pro mercando et convectando tritico homines meos expediuissem, ad-hibita ipsis pecunia necessaria, et saccis circiter IIIIC in leui curru kochy. prout hodie indubitate relatione admonitus sum. Franciscus Bochkay, pu-blic^ vtilitatis turbator, predonico modo homines meos ad Drauum vsque persequutus est, cumque hi, qui pecuniam habebant Drauum iam supe-rassent, arrepto kochy, qui nondum transierat, sed stabat in ripa fluminis, ilium vnacum auriga et equis abduxit. aurigam. diris vinculis mancipando. Quare rogo dominationes vestras plurimum, velint eius deploratam mali-tiam ita cohibere, vt ad primam earum eomraonitionem cogatur aurigam meum vnacum kochy et saccis dimittere. profecturum rectam in Hunga-riam conuehendi oberati tritici gracia; forte priusquam furor Turcarum in maiorem accresceret violentiam, omnem annonam in necessitatem gentium regie maiestatis, domini clementissimi, emptam adducere possem. alioquin timeo. ne ingruente tempestate' operam et impensam amittam. potissimum. si dominationes vestre Pranciscum Bochkay parati facinoris non admonuerint.

Quem rumorem Nicolaus Horwath, officiali meo scripserit. do-minationibus vestris in specie misi, eandem famam dominus Ladislaus More nuneiauit.

Oeterum egregiam dominationem vestram bene valere cupio. Ohasme, tercia martii, 1539.

Simon, episcopus ecclesie Zagrabiensis etc.

Vani: Egregio domino Ioanni Oastellanffy de Zenthlelek, capitaneo et commissario regie maiestatis etc., amico honorando.

Original na papiru. Pečat na rptu, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 431: Monumenta 2

426

427.

1539. 6. marta. U Eavnu.

Marta, supruga Mihalja od Ravna, protonotara, moli Ivana Kastelano-vića, da ju obavijesti, kuda će prolaziti španjolski vojnici, kojih se nje

zini kmetovi silno plaše.

Salutem plurimam. Magnifice domine mihi plurime obseruandissime. Kogamus vestram magnificenciam ob respectum domini mei graciosissimi, qui nunc ad regiam maiestatem est profectus, ut bene notum est vestre magnifice dominacioni, vt mihi notifieare velitis, quando et vnde sint transituri Spanioli, ante quos vestra magnifica dominacio est, quia ioba-giones mei nil laborant penitus nee mihi nee sibi ipsis, timentes pro bonis ipsorum, semper sunt in fuga, ex quo aiunt aliqui, quod absque pe-cuniis accipiunt tarn pecora quam et alia quecunque; alii dicunt, quod non. Hoc rogo mihi significare velit vestra magnifica dominacio, quod dominus meus graeiosissimus tempore futuro reseruire studebit vestre magnifice dominacioni. Et cum hys val ere opto vestram magnificam dominacionem. Ex Eawen, feria quinta proxima ante festum Thome de Aquino, anno domini 1539.

Martha, conthoralis egregii domini Michaelis Eawen, prothonotarii

regni Sclauonie etc.

Vani: Magnifico domino Johanni Castellanfiy de Bykzad, capitaneo exercitus regie maiestatis, domino sibi plurimum(!).

Original na papiru. Pečat na rptu, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

1539, 8. marta. U Beču.

Kralj Ferdinand piše Ivanu Kastelanoviću, da Simun, biskup zagrebački priječi premještenje španjolskih četa i da protiv toga poradi.

Ferdinandus diuina fauente dementia Eomanorum ac Hungarie, Bohemi§ etc. rex semper augustus etc. Egregie, fidelis, dilecte. Accepimus literas tuas die dominico ante Mathie apostoli datas,1 quibus nobis copia-

1 23. febr. 1539.

Page 432: Monumenta 2

427

rum nostrarum statum et id genus alia significasti, quae(!) cum diligen-tiam et operam tuam valde commendent, actiones eiusmodi tuas elementi abs te animo suscipimus et probamus. Quod autem ZagrabieiiKsis obstinate recusauerit gentes illas nostras Hispanas in loca sua recipere, vel eorum transitum impedire uoluerit, non sine animi nostri displieentia audiuimus, sed te scire volumus, quod iam antea per literas nostras magistro de campo serio commisimus. ut sine omni vel Zagrabiensis vel aliorum ob-staculo, Hispanos ipsos ad eas partes traducere curet, ubi omnifno] com-modissime, tarn propter victualium rationem, quam ob meliorem contra Turcas defensionem castra loeare, seseque sustinere possint, et si aut dictus Zagrabiensis, aut alii qualescunque illis transitum receptumque impedire quouis modo conarentur, statim vel armata manu viam illis aperire, et contra rebelles inobedientesque de facto procedere studeat. Id quod tibi propterea notum fecimus, ut intellecta voluntate et commissione nostra,, eidem te accommodare labores, ipsique magistro de campo ad exequenda iussa nostra, omni qua potes ope, auxilio, consilio assistas, nihilominus tamen dieti Zagrabiensis nuntios expeetabimus, illisque auditis, latius quod opus fuerit statuemus ordinabimusque. Circa stipendii sui(!) solutione, cum proximo mense Hispanis pecunia numerabitur, ordinem dabimus, ut tu quoque honebte contenteris. Oeterum banos primo quoque tempore hine expedire est animus, sicuti nunc tota de eorum necessaria expeditione tractamus, ut se cum equitibus suis instructos reddere possint, ad prohi-bendas nimirum tanto magis Turcarum incursiones et augendum militum nostrorum numerum. Hortantes te et requirentes etiam atque etiam, vt omnem diligentiam, sicut facis adhibeas, sedulamque operam pro rerum istarum exigentia naues, prout in te elementer confidimus, et erga te gratia nostra regia recognoscemus. Datum in ciuitate nostra Vienna, die V1IL mensis martii, anno domini MDXXXVIIII., regnorum nostrorum Eomani nono, aliorum vero decimo tertio.

Ferdinandus. Ad mandatum saerae regiae

maiestatis proprium. B. Bienger. Ad. Oarolus.

Na rptu: Egregio Ioanni Castellamphy de Zenthlelek, fideli, nobis dilecto.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 433: Monumenta 2

428

429.

1539. 10 marta. U Beču.

Kralj Ferdinand priznaje svoj dug banu Petru Kegleviću.

[ Ferdinandus] diuina fauente clemencia Romanorum. Hungariae et Bohemiae rex [semper augjustus. infans Hispaniarum. archidux Austriae etc. recognoscimus per [praesentes ljiteras nostras, quod nos iuxta positam racionem cum fidele nostro, magnifico [Petro Ke]glewyth. regnorum no-strorum Dalmaciae, Oroaciae et Sclauoniae bano etc. [debit]ores illi reman-simus viginti quatuor millibus ducentis et uigintiquatuor florenis hunga-ricalibus, quorum tres mille ducentos et uigintiquatuor florenos nunc ei-dem persoluemus et persolui faciemus. Mille uero florenos deputauimus ei soluendos in comitatu Warasdiensi ex dica proxime uentura. De reli-quis uero viginti mille florenis, super quibus praefato Petro Keglewyth et haeredibus suis assecuracionem litteris nostris dedimus, iuxta earundem litterarum nostrarum continenciam satisfaciemus, harum testimonio medi-ante. Datum Yiennae, decima mensis marcii, anno domini millesimo quin-gentesimo tricesimo nono.

Ferdinandus. Albertus, secretarius.

Original na papiru vlagom oštećen; gornji lijevi ugao manjka. Odozdol je pritisnut srednji pečat. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

430.

1539. 10. marta. U Oštrcu.

Mirko Bradat šalje k Ivanu Kastelanoviću Jurja Ladomera, svoga pouzdanika.

Egregie domine et amice nobis plurimum honorande. Salutem plu-rimam ac nostri eommendacionem. Misimus erga egregiam dominacionem vestram Georgium Ladomer, fidelem nostrum seruitorem in quibusdam negociis nomine nostro oretenus eedem dominacioni vestre refferendis et enarrandis. Earn ob rem rogamus egregiam dominacionem vestram, velit verbis suis fidem creditiuam et indubiam adhibere, tanquam proprie no-stre persone, eumque cum bona sperataque relacione ad nos remittere non dedignaberit. Eandem felicissime valere optamus. Datum in castro nostro Oztercz, feria secunda proxima post dominicam Oculi, anno 1589.

Emericus Bradach de Ladomercz.

Page 434: Monumenta 2

42£

Vcmi: Egregio domino Johanni Castellanfly de Zenthlelek. commis-sario et consiliario atque capitaneo regie maiestatis etc., domino et amico nobis plurimum honorando.

Original na papiru. Na rptu je pečat (grb: desno uklopljena ruka gore okrenuta, koja tura mač u uspravno stojeću glavu i vrat vuka(?),. gore slova EM. BR.) U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

431.

1539. 17. marta. U Čazmi.

Simun, biskup zagrebački piše Ivanu Kastelanoviću, da mu je nemoguće živežom opskrbiti španjolske čete. Tuži se, da je Franjo Bockaj oteo

kola i konje njegove. Spočitava mu, da ga tako progoni.

Egregie domine, amice honorande. Salutem. Premisso dominorum Hispanorum aduentu hortatur me egregia dominacio vestra. vt copiam commeatuum omnis generis Oisium conuehi facerem. Non ignorat eadem a me iam pridem šibi significatum, non esse in bonis meis tantam copiam commeatuum, qui sufficerent saltern ad propriam miserorum indi-genarum necessitatem, tantum abesse. vt tam conferte multitudini suppe-terent; deinde quo pacto Franciscus Bochkay currum cum auriga, equis-que et saccis. quos pro conuehendo ex Hungaria trecentorum florenorum frumento miseram, pertinaci temeritate ademerit, simulque dominacionem vestram egregiam pariter cum domino Christofero magistro campi rogatum habueram, vt hanc infamem iniuriam vindicarent, nihil tamen in hae re mihi patrocinatum esse cognoui, vt nisi istius destinata inalicia proposi-tum meum retardasset, iam pridem totam vim frumenti aduehi fecissem. Nihilominus scribat egregia dominacio vestra officiali meo Dombrensi de pr§parandis victualibus, quicquid a miseris fugitiuis colonis extorquere poterit, opera non negabit. Illud tamen demiror vehementer. quod egregia dominacio vestra tam deplorata simultate me prosequatur, vt eciam modo cum domino Desewffy animo vindici in bonis meis consederit, nulla alia ratione, quam vt miseros colonos, et alioquin plurimum abunde contritos, in extremam miseriam redigat, tempori quidem cedendum est, superue-niet tamen olim grata hora, qua licebit et me parem vni ex vobis fieri. Oeterum egregiam dominacionem vestram feliciter valere cupio. Chasme. 17. martii, 1539.

Simon, episcopus ecclesie Zagrabiensis etc.

Vani: Egregio domino loanni Castellanfly de Zenthlelek. commissa-rio et capitaneo regie maiestatis etc., amico honorando.

Original na papiru. Pečat na rptu, kojim je pismo bilo zatvoreno otpao je. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 435: Monumenta 2

430

432.

1539. 18. marta. U Oazmi.

Šimun, biskup zagrebački piše Ivanu Kastelanoviću, da mu je nemoguće opskrbiti Španjolske čete zivežom sa svojih imanja.

Egregie domine, amice honorande. Salutem etiam atque etiam. Horta-tur me egregia dominatio vestra [vt] de copia commeatuum aduentui domino -rum Hispanorum prospieerem. Mini sane gratissimum foret, si vel in hoc genere officii dominationibus vestris gratificari possem; non tamen puto ex soliš bonis episcopatus mei tantam vim hominum commeatu posse sa-ciari, tan ta est rerum omnium inopia, id quod egregia dominatio vestra quoque vestris rationibus1 metiri poterit. Nihilominus iussi per alias meas officiali meo Dombrensi medio hominis egregie dominationis vestre, vt quicquid victualium colligere poterit, incunctanter Orisium mittat. Oete-rum egregiam dominationem feliciter valere optamus. Ohasme, 18. martu, 1539.

Simon, episcopus ecclesie Zagrabiensis etc.

Vani: Egregio domino Ioanni Oastellanffy de Zenthlelek, commissa-rio et capitaneo regie maiestatis etc.. amico honorando.

Original na papiru. Pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno otpao je. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

433.

1539. 26. marta. Pod Oštrcem.

Mirko Bradač šalje k Ivanu Kastelanoviću svoga pouzdanika Ivana Vranišića.

Egregie domine et amice nobis apprime honorande. Salutem pluri-mam ac nostri commendaeionem tanquam domino et amico nostro. Misi-mus erga egregiam dominacionem vestram Johannem Wranisych, presen-cium videlicet exhibitorem, in certis negociis nostris nomine nostro eidem reterendis; earn ob rem rogamus egregiam dominacionem vestram, velit dictis et relatibus suis Mem creditiuam et indubiam exhibere, exindeque bonam, optatam, speratamque relacionem ab eadem dominacione vestra

Slijedi prekriženo: exper.

Page 436: Monumenta 2

431

rogamus diligencius et confise expectamus. Eandem felieissime valere cu-pimus. Ex curia nostra sub Oztercz, feria quarta proxima post festum annunciacionis beatissirne virginis Marie, anno 1539.

Emericus Bradach. do Ladomercz.

Na rptu: Egregio domino Johanni Castellanfiy de Zenhlelek, com-missario, consiliario necnon capitaneo regie maiestatis etc., domino et amico nobis plurimum honorando.

Original na papiru. Na rptu je pecat (grb izlizan, gore: EM.BR.). U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

434.

1539. 5. aprila. U Oštrcu.

Mirko Bradač šalje k Ivanu Kastelanoviću svoga pouzdanika Pavla Špana svetoivanečkoga.

Egregie domine et amice nobis plurimum honorande. Salutem plu-rimam. Misimus erga egregiam dominacionem vestram hunc Paulum, spa-num nostrum in Zenth Iwanez, presencium videlicet ostensorem, in qui-busdam negociis nomine nostro eidem refferendis; eapropter rogamus egregiam dominacionem vestram tanquam dominum amicum nostrum, qua-tinus dictis et relatibus eius fidem creditiuam adhibere velit, eumque cum bona, optata, sperataque relacione ad nos remittere non dedignaberit, quod eidem nacta oportunitate omni amicicia remunerare sumus parati. Eandem valere optamus quam felieissime. Ex castro nostro Oztercz, sab-bato sacro, anno domini 1539.

Emericus Bradach. de Ladomercz.

Vani: Egregio domino Ioanni Oastellanfiy de Zenthlelek, commissa-rio necnon capitaneo regie maiestatis etc., domino et amico nobis plurimum honorando.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu,

Page 437: Monumenta 2

mi

435.

1539. 9. aprila,. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Luki Zekelu i Leonardu de Kubyn, predstojnicima slavonske tridesetnice, da Zagrepčani imadu plaćati trideset\nuy

ali za uzdržavanje grada imadu od ove primati godimice 200 for.

Ferdinandus etc. Fidelibus nostris, magnifico Lucae Zekel de Or-mosd, ac egregio Leonhardo de Kubyn, praefectis tricesimarum nostra-rum regni Sclauoniae salutem et gratiam. Scire vos vol um us, nos ex deli-beratione consilii nostri statuisse, ut cives et incolae civitatis nostrae Mon-tisgrecensis in Zagrabia, non obstante privilegio eorum. quo se ab exolu-tione tricesimarum exemptos esse dicunt, tricesimam tarn de inducendis, quam etiam educendis mercibus de cetero et Zagrabie(!) et locis aliis exolvant, verum, ne ea ipsa civitas nostra Montisgrecensis defectu provisions, praesertim hoc periculoso tempore corruat. vel in maiorem ruinam et desolationem deveniat, acl munitionem illius singulis quibusque annis ducentos florenos ex proventibus dictae tricesimae nostrae per vos eisdem civibus, accepta quietantia, dandos esse deputavimus; mandamus earn ob rem vobis, ut deinceps de mercibus cuiuscunque generis existant, quae per Zagrabiam cives ipsi educunt vel inducunt, debitam et iustam tricesimam exigatis. et nostris vicegerentibus vel servitoribus ubique locorum exigendam committatis. Mandavimus autem praefatis civibus Montisgrecensis, ut in hac solutione tricesimae sese obedientes exhibeant, pacato n.(!) deo volente isto regno, remotisque hostibus tandem libertatum suarum, quatenus temporis patitur conditio, clementer sumus rationem habituri. Secus non facturi; praesentibiis pro nostra expeditione reservatis. Datum Viennae, feria .Till, post festum Pascae, anno etc. XXXIX.

Quod Montisgrecensi civitati annuatim IIC floreni e tricesimis exol-vantur.

Dolje bilješka: Literae istae sunt expeditae per dominum Albertum Pereg apud cameram Hungaricam.

Protocollum „Hungarische Begistratur" annor. 1534.—1540. fol. 154. b. U arkivu c. i kr. zajedn. jinanc. ministarstva u Beču.

436.

1539. 9. aprila. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže gradjanima zagrebačkim, da plaćaju trideset-nicu, ali će od ove dobivati godimice 200 for. za uzdržavanje grad

skih utvrda. Prudentes et circumspecti, fideles dilecti. Quum istud regnum no

strum Selauonie in earn ruinam et desolationem sit coniectum, ut iam

Page 438: Monumenta 2

433

quoties hostium voluntati collibuerit, in eum incursiones facere et pr§dam agere libere liceat; ipsius igitur rei summa necessitas cogit. ut maiores longe sumptus quam antea ad conservandas gentes, que pro presidio illie sint, faciamus, in tanta vero proventuum nostrorum inopia solution em ipsam non aliunde commodius parare posse nobis visum est, quam ex tricesimis istius regni nostri. Proinde vobis committimus firmissime, ut deinceps non obstante vestro privilegio, libertateque, de mercibus omnibus cuiuscunque generis existant, que per istam tricesimam Zagrabiensem et loca eiusdem filialia sive inducantur, sive edueantur, debitam tricesimam solvere debeatis. Ne tamen deesse possit vobis facultas, tarn periculoso tempore civitatem istam muniendi, ex deliberatione consilii nostri statui-mus et decrevimus, ut officiales nostri ex proventibus tricesime nostre, singulis quibusque annis, ad munitionem civitatis ducentos florenos vobis solvant et numerent, quos debebitis ad necessaria aedifiea(!) et munitionem impendere. Pacato autem regno, hostibusque dei optimi maximi procul remotis, dementia vestre libertatis et privilegiorum earn rationem nos habituros esse non dubitetis, qu§ in vestre reipublice commodum a bono et principe clementissimo subditis fidelibus est speranda. Secus igitur nulla ratione facturi. Datum Vienne. feria quarta proxima post festum Pasce, anno etc. XXXIX.

Na glavi isprave bilješka: Quod Montisgrecensi civitati exemptiones tricesimarum tollantur.

Dolje bilješka: Expedite, per dominum Albertum Pereg in cancellaria Hungarica.

Protocollum „Hungarische Begistratur" annor. 1534.—1740. fol. 145. a. U arkivu c. i kr. zajedn. jinanc. ministarstva u Beču.

437.

15B9. 16. aprila. U Brunnu.

Kralj Ferdinand nalaže, da se pomoćne čete poslane u Hrvatsku u nekom hrvatskom mjestu bez zapreke ukonačavati imadu.

Ferdinandus etc. Egregii, fideles, dilecti. Cum pro conseruatione et defensione regni nostri Sclauonie auxiliares copias militum a nobis trans-missas iis in locis versari necesse sit, vbi pro Turcharum incursionibus magis opus esse videbitur, nosque antea etiam vobis iniunxerimus, vt gentes nostras, cum eo accederent, intra oppidum istud recipere deberetis, presertim cum absque offensione et sine preiuditio magnifici Ludouici Pewkry coniugisque sue futurum esset, vos autem hunc non sine magna displicentia nostra iussis nostris minus obedientes fueritis. idcirco vobis per has nostras sub indignatione nostra grauissima precipimus et manda-

MONUMENTA HIST. XXXVIII. MONUM. HABSBURGICA II. 28

Page 439: Monumenta 2

434

mus, vt copias nostras ab aditu illius oppidi nullo modo posthac prohi-bere presumatis, sed ad commissionem hane nostram libere et sine ali-quo impedimento intromittatis, attento. quod in eo neque dicti Pewkry. sed(!) coniugis sue iurisdictioni et libertati preiudicium facere intendimus, neque vllum adeo incommodum sen damnum inferri paciemur; quod si secus faceretis, nostrisque dietis. presertim in eo, quod pro bono et com-muni defensione istorum regnicolarum agimus et suscepimus non auscul-taretis, vobis iam predictum et notum esse volumus, nos non solum ad grauissirnam indignationem propterea commotum iri, verum etiam istius-modi inobedientiam vestram nequaquam toleraturos. quin potius viam per capitaneos nostros iniri iussuros, vt nihilominus voluntati nostre in hac re satisfiat. Datum PrunnaeO), 16. aprilis, 1539.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hun-garica.

438.

1539. 16. aprila. U Brunnu.

Kralj Ferdinand piše Stjepanu Frankopanu i Jurju G'ušicu, da pogledom na preselenje Uskoka porade sa kapetanom Erasmom Turnom, koji

će k njima doći kao kr. izaslanik.

Oomiti Stephano de Frangepanibus. Ferdinandus etc. Magnifice. fidelis, dileete. Oommisimus nobili et

honorabili, fideli, nobis dileeto Erasmo baroni a Turri et ad Orucem etc. capitaneo nostro nonnulla tibi ratione certorum locorum, tarn iis, qui ex Tureia ad nostri fidelitatem sese contulerunt, quam illis qui idem faci-endi in animo habent, nomine nostro exponenda, prout ab eo coram vel per literas latius intelliges. commitentes proinde tibi, vt ei plenam fidem habeas et sic desuper gerere et exhibere velis, prout in te confidimus tueque fidelitatis erga nos clebito et christiany viri offitio conuenit. quod nostra erga te gratia recognosceinus. Datum Prunnae, 16. aprilis, 1539.

Vani: In simili ad Georgum. Gusschitz: egregie, fidelis, dilecte.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i drz. arkivu u Beču: Hun-garica.

Page 440: Monumenta 2

435

439.

1539. 8. maja. U Dubravi.

Hrvatski sabor u Dubravi potvrdjuje, daje Mirko Bradat položio račun o ubranom -porezu (taoca), ustanovljenom g. 1537.

Nos vniuersitas dominorum regnicolarum regni Selauonie memorie commendamus, quod nobis in present! congregacione nostra generali, pro festo apparieionis beati Miehaelis archangeli, hie, Dombri eelebrata consti-tutis et existentibus. egregius Emericus Bradaeh de Ladomercz, pridem thezaurarius noster, iuxta literatorium mandatum serenissimi domini no-stri regis superinde sibi factum, nostram et magnificorum dominorum Thome de Nadasd et Petri Keglewyeh de Bvvsyn, regnorum Dalmacie. Croacie et Sclauonie banorum, necnon Francisci de Batthyan, oratoris, in hacque parte commissarii prefati domini nostri regis, personaliter veni-ens in preseneiam, de et super taxa duorum florenorum in anno domini millesimo quingentesimo tricesimo septimo. tempore videlicet expedicionis generalis contra Turcam facte, ad eonsemacionem gencium leuis armature et peditum pixidariorum, de omnium nostrum bonis et eciam a nobilibus vnius sessionis in comitatibus Crisiensi, Zagrabiensi et Warasdiensi habi-tis et existentibus, et tercii similiter floreni prefato domino nostro regi per nos vnanimiter imposita et oblata, coram eisdem dominis banis, horn i nibusque nostris per nos ad id specialiter deputatis et electis, iuxta connumeraeionem et dicacionem egregii magistri Miehaelis de Rawen, pro-thonotarii nostri,.. . . am racionem dedit atque computum, plenarie et sine defectu ponere curauit, in qua quidem racione posita et compute idem Emericus Bradaeh de predicta taxa trium florenorum per eum exacta, remansit debitor sexingentis quinquaginta septem florenis et denariis quadraginta quinque, quam summam sexingentorum quinquaginta septem florenorum et quadraginta quinque denariorum prefatus Emericus Bradaeh annotatis dominis Thome de Nadasd et Petro Keglewyeh. banis. admandatum eius-dem domini nostri regis plenarie et integre et absque omni defectu de-posuit reddiditque et persoluit per eosdem dominos banos ad prefati domini nostri regis regnique necessitates distribuendam. Vnde nos super plenaria racione et computo eum ipso Emerico Bradaeh, modo premisso facta et posita, ae reddicione et deposicioue ac persolueione prefatorum sexingentorum quinquaginta septem florenorum et denariorum quadraginta quinque ad plenum contenti, eundem Emericura Bradaeh quittum et expeditum reddimus et absoluimus ac relinquimus; immo reddimus et committimus modis omnibus absolutum, harum nostrarum sigillo nostro generali consignatarum vigore et testimonio literarum mediante. Datum in prefata congregacione nostra generali Dombri eelebrata. anno domini millesimo quingentesimo tricesimo nono.

Iz originalnog prijepisa bana Petra Keglevića u Zagrebu 1. marta 1540. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

*

Page 441: Monumenta 2

436

440.

1539. 11. maja. U Bathoru.

Kata Kastelanović, supruga Ladislava JBathora; pita brata svoga Ivana Kastelanovića, dali joj sin Franjo još živi. Pozivlje ga u svatove svo

je kćeri.

Post salutem ac nostri ipsius commendaeionem. Magnifice domine et frater honorande. Ex voluntate dei optimi, optima fruuimur(!) sanitate, vestramque vnacum subditis vestris audire desideramus. insuper vestram rogamus vehementissime, quatinus eadem vestra magnifica dominacio di-gnetur ob amorem dei atque peticionis nostre nos certum(!) reddi fecere(!), si filius noster vnicus Franeiscus nomine vivit. an non. quoniam tarn diw(!) fama inter nos sic viget, quood(!) ipse obisset(l); ideo nos die noctuque, a qua id audiuimus, cessare non valuimus a fletu, ideo si eadem id fe-cerit, vestre magnifice dominacioni perpetualiter regraeiari conabimur, nam non tan(!) remute(!) sumus a dominacione vestre, si eadem nos in hoc certum facere wit Eciam rogamus vestram magnifieam dominacionem, vt eadem velit ipsum consulere filium nostrum, vt veniat hue ad prouinciam nostram, nam et hie invenimus inter magnificos seruicium sibi; eciam rogamus magnifieam dominacionem vestram, vt eadem velit venire hue ad nos ad dominicam post festum corporis Ohristi, quoniam nos dedimus vnam filiam nostram in coniugem, quem vestre regraciare studebimus. Magnifieenciam tandem vestram felicissime op tarn us. Ex Ba-thor, die dominico ante ascensionis(l) domini, anno domini 1539.

Oatherina Oastellanffy, consors egregii

Ladislai de Bathor.

Na drugoj strani pripisak: Eciam rogamus magnifieam dominacionem, vt eadem velit dominum et fratrem nostrum Melkyorem Oastellanffy invitare ad nupcias filie nostre, eciam de valetudine ipsius nobis scribere, si venire non wolt(!), quem vestre dominacioni regraciar(!) volumus, sed de filio nostro rogamus. vt nos certum faciat. eadem quomodo vita ipsius stat.

Vani: Magnifieo domino Johanni Oastellanffy de Bykzad. domino ac fratri nobis plurimum honorando.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 442: Monumenta 2

43?

441.

1539. 21. maja. U Bisagu.

Ivan Kastelanović upućuje Mateja Horvata. kaštelana u Siraču, kako da nekoga zarobljenika doprati.

Nobilis, nobis sincere dilecte. Literas tuas intelleximus, quod scribis nobis, vt equum tuum in Zerdahel accepissent, earn ob causam, vt cum captiuis in bonis ipsorum ambulasses, pro qua re nos erga đominos banos mitere(!) voluimus. Tandem ilium captiuum mox acceptis presentibus, erga nos mitere velis. Si Andreas presbiter in castrum intrare potest, eum hene doceas, quomodo ibi castrum custodial, et tu solus cum ipso captiuo venire velis. Si enim haberes aliquem timorem in presenti, extunc tu redeas, et ipsum captiuum ducat Janchi de Sirimio, castellanus de Pod-borya, vnacum Johane Nagh et Georgio seruitoribus nostris, quos obvi-am vestri misimus, ne velitis quoque ad partes illas venire, vbi domini iDani cum ipsorum exercitu manent, sed per alias partes ipsum ducite, et caute. Si tu redibis, quos cum illo captiuo miseris, bene eos doceas, quomodo venire debeant. Secus ne feceris. Ex castro Bygzad, feria quarta ante festum Elene, anno domini 1539.

Johannes Castellanffy de Zenthlelek etc.

Vani: Nobili Matheo Horwath, castellano castri nostri Zyrch etc., nobis sincere dilecto.

Original na papiru. Pečat na rptu, kojim je pismo bilo zatvoreno? •otpao je. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

442.

1539. 30. maja. U Bakra.

Stjepan Frankopan moli kralja Ferdinanda, da se nadoknade štete, koje je na njegovim vinodolskim imanjima nanesao pokoj, kapetan Nikola

Rauber.

Sacra regia maiestas, domine, domine michi elementissime. Et plu-ries conquestus sum tue serenissime regie maiestati contra quondam ma-gnificum Rauber, tunc locumtenentem Labacensis capitaneatus. de iniuriis •et dampnis michi ab ipso factis et presertim in Beintol,1 omnes enim castellani mei sibi. tanquam capitaneo Laybacensi confidebant, quibus in-

1 Vinodol.

Page 443: Monumenta 2

438

fide coDVoeatis ab eisdem castella mea postulauit nomine maiestatis vestre. et si quis eorum dare nollet. ipsum suspendere promitebat, nullus eorum recusauit, sed illi omnia ilia castella. ex quo nomine tue maiestatis i'ue-runt postulata, dederunt, qui eadem castella aliquot annis ad sue domina-eionis beneplacitum diuiserat, die-ens semper testificari posse vestram maie-statem hee illi faeere eommisisse, nuncquam tamen ea complere potuit nee per maiestatem vestram, nee per rectorem eiusdem Wienensem sibi commissa esse. Maiestas tua mihi sepius graeiose pollieita fuit, vt, domi-nus Eauber me omnino con ten turn reddet, qui eerte pro decern millibus ducatorum dampni intulit mihi, qui me more Thurcarum depredauit. Sacra regia maiestas, domine clementissime, tuam non latet maiestatem, quia aims meus in mortis articulo me orphanum tue maiestati legauit et eommendauit; iterum supplieo eidem. vt cle anima tue maiestatis recogi-tet et precipere dignetur heredibus predieti olim domini Nicolai Rauber, vt mihi de meis tantis dampnis satisfacere et me eon ten turn reddere non reeusarent. Semper fui fidelis seruitor eiusdem tue maiestatis, in aliquam ligam contra eandem nee in paeem cum Thureis me vnequam intromit-tere volui, viginti tria castella teneo et prouideo fere deserta, a maiestate tua non habeo subsidium, nee prouisionem aliquam vel sallarium sicut alii, que castella sunt in vieinitate prouincie vestre maiestatis Oarniole a mare vsque ad Zawum, quamuis eadem maximis cum expensis et labo-ribus teneo et prouideo. nullum tamen adhue in manus infidelium veniri admisi. Hee omnia graeiose recogitare et mihi graeiosam relaeionem maiestas vestra dare vt dignaretur, suplieo humillime euisdem(!) vestre sacre regie maiestati, quam deus conseruet felicissimam. Ex Bakar, XXX. maii. anno 1539.

Eiusdem vestre saere maiestatis

fidelis comes Stephanus de Frangepan[ibus] etc.

Vani: Saeratissime regie maiestati Eomanorum, Hunsrarie, Boheinie regi etc., et domino, domino ac principi graciosissimo.

Original na papirn. Pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno otpao je. U c. i kr. kum., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

443.

1539. 23. juna. U Velikoj.

Ban Toma Nadažd obaviješćuje Barbaru, ženu Ivana Kastelanovića, da njezini sluge nemaju pravo na dio plijena, Što je Turcima ugrabljen.

Generosa et egregia domina, nobis honoranda. Salutem. Litteras eiusdem intelleximus, quibus scribit, suos seruitores fuisse participes pro-

Page 444: Monumenta 2

439

fligacionis et eorum luc-ri nuper per Th ureas factis(!). Nos quidem a singulis familiaribus nostris diligenter de hae re scisdtauimus, ipsi tamen nulla via dicunt esse partidpes illos. nee interfuisse profligacionis ipsius(!) vel re-rum aceepcionis sociasse eos. Nos igitur sub hac condicione nesdmus, quo paeto seruitores vestre generose et egregie dominadonis contentari facere, si illos paydasnycos vel adfuisse eertauimus: nos audiamus preterea. nuper seruitores vestri adhuc in presencia domini maritis(!) sui ad bona familiaris nostri Gasparis Petthew profecti fuerunt, illicque multa dampna sibi ac suis intulissent, Equos eciam certos abduxissent. de qua re. quamuis dominum loannem, maritum vestre generose et egregie dominadonis re-quisiuimus personaliter, qui edam pollieitus erat de darapnis illis seruito-rem nostrum eontentum reddere. Nihilominus petimus vestram domi-nacionem, velit negodum ipsum rectificari. ne vlterius exinde aliqua ori-atur maior dissessio.- Et eandem valere optamus feliciter. Datum in aree nostra Welika. in vigilia natiuitatis beati loannis Baptiste, anno 1539.

Thomas de Nadasd, comes et banus.

Vani: Generose et egregie domine Barbare Ewssy, consorti egre-gii domini loannis Oastellanfy etc.. clomine nobis honorande.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

444.

1539..2. jula, U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Nikoli Jurišiću, kapetanu kraljevine Hrvatske, da makar i silom zauzme od bana Petra Keglevića grad Cazin, i da ga

preda Petru Eipam.

Ad Nicolaum Ivvryssyth, capitaneum regni Sclauoniae. Nicolao Juritschitz.

Ferdinandus etc. Magnifice, fidelis, dileete. Scire te volumus. episeo-patum Tininiensem atque arcem Ozazyn, que vnica iam ex bonis illius episeopatus a vastitate Thurcorum superest, iam olim fideli nostro, vene-rabili Petro Rypach, canonieo eeclesie Zagrabiensis, propter eius virtutem ac fiđelia seruicia a nobis esse donatam, que arx cum sit apud manus magnifici Petri Keglewyth, bani regni nostri Sclauonie, monuimus eum permultis Uteris et mandatis nostris, aliquocies vero eciam coram ore nostro eommisimus, vt ipsam arcem prefato Petro Rypach cederet, qui semper aliis atque aliis excusacionibus vsus in hoc vsque tempus contra nos-tram volimtatem arcem ipsam in grauera ipsius Petri iniuriam temere

Page 445: Monumenta 2

440

tenuit et nunc tenet, nouissime quoque, cum ei hie apud nos existenti coram serio precepissemus, deinde literas quoque nostri mandati ad eum ea in re dedissemus, iterum solita excusacione vsus est. respondens ipsi Petro Bypaeh, si literas expeditorias a Petro Horwath afferat, se arcem ipsam cessurum, sine litteris tamen (saluo honore suo) cedere non posse ex eo, quod arcem ipsam a manibus seruitoris ipsius Petri Horwath acce-pisset. Qua in re te ignorare nolumus, nihil attinere ad ipsum Petrum vel de litteris expeditoriis, vel đe vila alia re ac negocio ipsius arcis, neque enim ipse Petrus Horwath neque ipse Keglewyth quitquam iuris in ea arce habent, imo nostri iuris est, nostrumque est de ea disponere. Itaque a nobis sunt petende littere expeditorie, quas tamen iam olim per ipsum Petrum ßypaeh ei misimus; nee tamen parere voluit nostris mandatis, nunc ergo vltimum iam mandatum ad eum dedimus, qui si obstinato animo obstiterit, volumus, tibique mandamus, vt nostra authoritate arcem ipsam etiam per vim, adhibitis eciam tibi si opus sit Hispanorum nostrorum exercitu. a manibus ipsius bani adimas, moxque ipsi Petro Rypach tradas, relicto in arce convenienti inuentario, sufficientibusque victualibus, aliisque necessariis rebus, ne arx in finibus posita in quacunque re defi-ciat, ab hosteque intercipiatur. Dedimus autem commissionem ad capita-neum militum nostrorum Hispanorum, vt si a te requisiti fuerint, vadant tibi in auxilium. Secus ergo nulla racione feceris. Datum Vienne, secunda iulii, 1539.

Koncept (minuta) u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungariea.

445.

1539. 4. jula. U Wienerneustadtu.

Kralj Ferdinand nalaze hrvatskim banovima, da pomognu Nikoli Juri-siću rastjerati Magjare, koji hoće kod Radgonje graditi nasipe.

Banis. Ferdinandus etc. Magnified, fideles, dileeti. Quantumuis hactenus

magno studio curauerimus, ut controuersia super aggeribus et fossis prope Eakerspurg ducendis iam dudum suborta, uel amicabili via, uel iure me-diante eomponireturH), ideoque mandata etiam nostra, donee scilicet alteram •eorum fieret, vtrique parti dederimus. tamen longe secus ex Uteris ordi-num et prouincialium ducatus nostri Stiriae iam euenire intelligimus; scri-bunt enim nobis, quod spectabilis et magnified Alexii Thurzonis, locum-tenentis nostri aliorumque subditorum nostrorum' Hungarorum homines isthic non paruo numero congregati sint, pluresque in dies concurrant eo animo atque consilio, ut per vim et armata manu aggeres erigant et fos-•sas faciant. Quod ipsum si ita est. sane non potest non nobis grauissimum

Page 446: Monumenta 2

441

indignissimumque merito videri, quippe cum hoc turbulento rerum statu nihil alienius nihil magis perniciosum aut magis in diminutionem et oftensionem authoritatis nostrae accideri potuisset, quoniam igitur ea de re non solum ad prefatum locumtenentem nostrum aliosque quorum refe-rebet, magna seueritate scripsimus, sed et ad generalem capitaneum nostrum, magnificum Nicolaum Juritschitz, baronem in Gilnsz, specialem com-missionem dedimus, ut eas subito rationes et vias ineat. eaque remedia paret, quo isti homines ad propria reuocentur, congregatioque ilia tota dissipetur aut etiam si opus sit, contractis quarumcuncque gentium nostr-a-rum viribus, omnes eiusmodi potentiariae et violentae actiones acerrime vindicentur. Idcirco uobis pro Meli tate in nos vestra harum serie firmis-sime precipientes committimus et mandamus, quatenus communis tran-quillitatis conseuruaudae intuitu ad petitionem praedicti generalis capitanei nostri eidem cum copiis sub ductu vestro existentibus praesto sitis, neque patiamini adeo intollerabilem audatiam latius serpere. aut quouismodo contra priora edicta nostra, priusquam per sententiam iuris aut placida tractatione ut diximus, lis ita dirimatur in actu deduci. Tu vero Thoma Nadasdy, si quos homines ex tuis subditis in eadem congregatione forte habes, quando1 te controuersiam istam nonnihil concernere arbitraris, fac statim reuoces, in quantum gratiam nostram charam habes, nostram in eo expressam et plusquam seriam exequituri(l) voluntatem. Datum in Noua Ciuitate nostra, die 4. iulii, 1539.2

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arhivu u Beču: Hungarica.

446.

1539. 11. jula. U Nemet-Ujvär-u. Franjo Bacan javlja kralju Ferdinandu, da su Turci porobili sve do Križevaca, Čazme i Dubrave. Moli pomoć za Hrvatsku. Izvješćuje o šte

tama nanesenim (kod Optuja) Turzu. Serenissime princeps et domine, domine clementissime. Post fiđe-

Jium seruiciorum meorum solitam et humillimam commendacionem. Fa-mam aliam nunc maiestati vestre seribere non possum, nisi quod hesterna die allate sunt mihi litere a fratre meo Ohristophoro Batthyani. in quibus scribit mihi. quod die döminico proxime preterito3 Thurce vsque Orisium, Ohasmam et Dombro et alias pertinentias omnino depopulauerunt, vasta-runt et combusserunt, magnam multitudinem hominum et pecorum abdu-xerunt et abegerunt. Scribit frater meus, quod sex millia Thurcarum fue-runt, qui nunc excursiones fecerunt, in duplo tamen maiorem copiam hominum et pecorum abduxerunt et abegerunt, quam ipsi Thurce fuissent. Itaque domine clementissime, regnum istud Sclauonie postremo periculo

1 Može biti i quum. 2 Nedosljednost u pisanju ae, i e ostavili smo. 3 6. jula 1539.

Page 447: Monumenta 2

442

est expositum; maiestas vestra veluti ehristianus et bonus princeps curam gerit et gessit acl huiusmodi reipublice periculum, sed alii quorum inter-esset, non curant proxime ardentem parietem extinguere (auertat deus), sed timeo. quod et ipsi breui gustabunt huiusmodi oppressionem, quam nunc illi miserimi regnicole paciuntur. Tabellio, qui attulit mihi literas, referebat mihi. quod iterum alter exereitus Thurcarum paratus circa ila-pronczam, sed nondum sci tur quorsus excursiones facere intendit, per-scribent mihi et ego quamprimum maiestati vestre perscribere curabo. Oeterum domino elementissime. maiestati vestre et locutus sum et. supplicaui pro negocio meo cum domino de Polham; maiestas vestra vi-dit iura mea et sentenciam contra ipsum; suplico igitur maiestati vestre iterum, vt maiestas vestra ei mandare dignetur, vt caueat, ne deinceps prebeat alicuius mali aut controuersie occasionem; ego non libenter in-gero me ad aliquam controuersiam. verumtamen, si pacificus a l)onis meis esse non desierit, sicuti et coram maiestate vestra significaui. pro meo-posse cogar defendere bona mea ab illo.

Preterea domine elementissime. id quoque maiestati vestre scribere possum, quod domini Germani prouincio Stirie domino Thurzoni istis pre-teritis diebus magnum damnum feeerunt, sicuti maiestas vestra ex cedula ista officialis sui ad me missa intelliget; vtinam vestra maiestas adhuc aliquando videret causam, tunc intelligent maiestas vestra, quod racione fiuuii illius et decursus aque immerito patitur clominus Thurzo huiusmodi damnum et iniurias ab eis; itaque maiestas vestra ad hoc prouidere dignetur, quia suum cuique dolet, si ipsi nolunt aliquam iniuriam eis inferri, eo modo nee eis esset inferendum alteri. Ex talibus enim solet oriri discordia; earn ob rem maiestas vestra ad hoc prouidere dignetur, ne huiusmodi scandala eontingant inter fideles maiestatis vestre. Vie et ser-uicia mea maiestati vestre veluti domino meo clementissimo intime com-mendo; deus optimus maximus maiestatem vestram felicissime eonseruet. Datum in arce mea Nemeth Wywar, die 11 iulii, 1539.

Eiusdem maiestatis vestre

seruitor et fidelis Franciscus Batthyani.

Vani: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando diuina fauente dementia Romanorum, Hungarie, Bohemie etc. regi. domino clementissimo.

Original na papiru. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i clržav. arkivu u Beču: Hungarica.

Page 448: Monumenta 2

443

447.

1539. 18. jula. (U Zagrebu).

Kaptol zagrebački tuži se kralju Ferdinandu na velika nasilja španjolskih pomoćnih četa, i moli, da se ove odazovu.

Sacratissima maiestas regia, prineeps et domine, domine elementis-sime. Oraeionum in domino deuotarum et obsequiorum nostrorum surama cum fidelitatis constancia humillimam commendaeionem. DifnVillimus et in-tollerabilis rerum nostrarum status et condicio cogit nos ad vestram sacra-tissimam maiestatem confugere; scit enim eadem vestra sacratissima maiestas. quod ab inicio semper, dum primum istud regnum Sclauonie in di-cionem eiusdem deuenit, nos omni fideJitate, omni ope et auxilio eciam pecuniario quo potuimus, i ta vestre sacratissime maiestati seruiuirnus et in omni re fuimus obedientes et obsequiosi, vt poteramus sperare nos sub alis et protectione eiusdem fere ab omni, pres'ertim domestico hoste se-curos. Nunc autem vnde salus expectabatur, inde superuenit calamitas, namque gens ista Hispanica, quam sacratissima maiestas vestra in pro-tectionem huius regni vnacum quibusdam equitibus Hungaris misit. ita statum nostrum omnem a quindecim iam diebus attriuit et atterere non cessat eciam modo, vt vis iam nomen capituli, et canonicus aliquis did possit. Inter nos ingressi enim sunt violenter et hostiliter in domos primum nostras et adductis fere trecentis quibusdam (cum gracia sacratissime maiestatis vestre loquendo) scortis, personas nostras tanquam villissimas et abiectissimas turpiter e domibus eiecerunt et villissimis ill is feminis cubicula et oratoria nostra concesserunt, res omnes domi repertas in ma-nifestam predam et rapinam conuerterunt, seruitores et familiares nostros partim abegerunt, partim diris verberibus affectos, sibi et suis scortis ser-uire compulerunt, nos intra ecclesiam capituli nostri conclusos morte et suspensione territantes, si copiam nostri habere potuissent, vbi et nunc aliquot conclusi manemus, ceteris in dispersionem diffugientibus. Deinde conuertentes se ad miseros colonos nostros, qui nos alebant, eos partim occiderunt, partim vero verberibus et plagis affeeerunt, bona eorum omnia sine discrimine in manifestam et hostilem predam conuerterunt. animalia eciam occiderunt, omne genus frumenti, vini, bladi ac feni. quo nos ipsos et exercitum vestre sacratissime maiestatis per plures menses alere poteramus, similiter in predam et in vsus inutilissimos conuerterunt. Paupe-res colonos, si qui pro rebus suis loquentur, crudelissime tractando suc-cessiue, ne quid hostilitatis supersit, turmatim ex loco capituli nostri pro cedendo in villas et possessiones nostras excurrerunt, illic omne genus fe-ritatis et impietatis exercendo et bona colonorum capta tanquam predam, hostilem cum triumpho quodam ad castra sua conuehendo, ilium si qui peeunias peteret crudeliter tractantes. Hie est status et condicio nostra clementissime domine et nos. qui prius inter omnia Hungarie capitula, ad seruicia sacratissime maiestatis vestre primi eramus et plus aliis sufficie-bamus, ne vnum quidem militem cum victualibus dare poterimus omnibus

Page 449: Monumenta 2

444

ita bostiliter distraetis; ita nos tractant eciam nunc et i ta imposterum quoque tractaturos minantur, vt nisi sacratissima maiestas vestra huic no-stre calamitati prouiderit, cogimur omnes derelicta eeelesia in dispersionem gencium proficisci. Vnde snpplicamus eidem saeratissime maiestati vestre. amore omnipotentis đei et ob respectum nostre fidelitatis. hane gentem a nos amouere dignetur, vt pro eadem sacratissima maiestate vestra deum exorare et eidem more solito adh'uc seruire valeamus. Quam deus con-seruet sanam et felicem cum ineremento felieitatis et regnorum suorum ad multa tempora. Datum decima octaua mensis iulii, anno domini 1539.

Eiusđera saeratissime maiestatis vestre

humillimi et deuoti capellani Capitulum eeclesie Zagrabiensis.

Vani: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando diuina fauente clemencia Romanorum. Hungarie, Bohemie etc. regi semper au-gusto, infanti Hispaniarum, archiduci Austrie etc., domino ipsorum cle-mentissimo.

Na priloženoj ceduljici točke riješenja :

Memoriale ad magnificum dominum viceeancellarium maiestatis regie.

Vt sacratissima maiestas regia graciose annuere dignata est exer-«itus Hispanorum tam sani quam eciam infirmi ciuitate maiestatis sue Montisgrecense omnino debeant abstinere, super hys domino generali scri-bere dignabitur. suplieatur, vt regia maiestas literas similis tenoris ciui-tati sonantes graciose conferre dignaretur. Ne fieret tandem aliqua dife-rentia in relacione sue maiestatis, item vt sua maiestas capitulo eeclesie Zagrabiensis in scriptis relacionom facere dignetur,

Niže bilješka: Irer gesandten werbung vernomen; genaigt zu ver-sehonen; auf ali muglich weg gedaeht zu sein; zu vnderpringen ain vmb andern: des sy jre Majestet der muglichait: ob aber ye die feundts(?) notdurt(?) erzaigen, das nit vmbgangen sy gar oder zum tail. So gne-diglich aus der haltung wider jne selbs jrer gunst widererhaltung wer-din gehorsaintlich erzaigen.

Original na papiru. Pečat na rptu, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hun-garica.

Page 450: Monumenta 2

445

448.

1589. 27. jula. U Beču. Kralj Ferdinand piše kaptolu zagrebačkomu, da je odredio istragu pro

tiv nasilnih Španjolskih četa.

Capitulo Zagrabiensi. Ferdinandus etc. Honorabiles, deuoti, fideles, dilecti. Accepimus lite

ras vestras, in quibus perquam flebiliter significastis nobis, quantam in-dignitatem milites nostri Hispani in vos et eolonos vestros exercuerint superioribus diebus. Que res si ita est, non modo nobis magnopere dis-plicet, verum etiam tanta nos molestia afficit, vt in authores antesigna-nosque istiusmodi rapinarum merito animađuerti debere statuerimus, nam impresentiarum generali eapitaneo nostro, magnifico Mcolao Juritschiz, ba-roni in Günsz etc. firmiter iniunximus, vti vnacum magistro eopiarum Hispanarum reliquisque ducibus diligentem et certam omnino de perpe-tratis violentiis istis inquisitionem h&beri, illataque damna iniuria affectis rependi, nee non debita pena eos, qui istius audacie fuere authores ince-ptoresque puniri curet, simul et vt quantum presentis temporis conditio rerumque status ferre queat, in remouendis ab istis locis gentibus nos-tris oportunas idoneasque vias inire studeat ita, vt grauamina. quibus propter exercitus nostri mansionem durius affligi eonquerimini quoquo fieri potest modo a vobis depellantur, quandoquidem et vobis et ciuibus istis nostris merito pre aliis ob vestram in nos fidelitatem parcendum esse existimamus, atque adeo a grauioribiis molestiis calamitatibusque plane vos liberos et immunes esse cupimus. Id quid clementer ad literas vestras respondendum duximus, requirentes et hortantes tamen vos enixius, vt . stius temporis iniquitatem forti animo perferre et hostiles Turcarum ^onatus pro virili portione vestra a regni isto, vtpote patria vestra arceri, prout vos fideliter facturos esse non dubitamus, iuuare velitis, quod pe-culiari aliquando gratia nostra erera vos reeognoscemus. Datum Viennae(l), 27. iulii, 1539.

Koncept u c. i kr. kućn.. dvor i držav. arkivu u Beču: Hungarica*

• 449.

1539. 21. augusta. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže nekomu hrvatskomu velikašu i Jurju Gušiću, da sporazumno radi sa povjerenicima kraljevim pogledom na naselenje

cetinskih Uskoka.

Credential es. Ferdinandus etc. Magnifice, fiđelis, dileete. Oommisimus fidelibus,

nobis dileetis Andree a Lamberg, đucatus nostri Oarniole supprefecto et

Page 451: Monumenta 2

446

Sigismundo a Durr, vicedoinino ibidem. consiJiariis nostris, nonnulla tibi occasione Vszkochorum ex Zetyna nomine nostro exponenda, prout ab eis simul vel eorum altero latius intelliges. Idcirco te serio requirimus et vo-lunaus, vt vtrique ipsorum in iis. que sic tecum verbis nostris agent trac-tabuntque, plenam et indubitatam fidem adhibere debeas. teque superinde ita exhibeas, prout tue in nos fidelitatis offitio debitoque conuenit. Quod erga te nostra, cum dabitur oecasio, gratia regia recognoscemus. Datum Viennae(!), 21. augusti, 1539.

In simili ad N. Gusith, egregie, fidelis, dilecte.

Koncept u c i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

450.

1589. 5. septembra. U Beču.

Kralj Ferdinand piše Luki Zekelu, predstojniku tridesetnice u Hrvatskoj, pogledom na ubiranje tridesetine od Zagrepčana i potporu za uzdrža

vanje zagrebačkih utvrda.

Edler. lieber, getrewer. Wir haben dein sehreiben des Datum steet Fridaw, am achtzehennden tag Augusti nechstuerschines, darinn du vnns vnsers Beuelchs, so deren von Agram halben an dich auszganngen. dasz sy des dreissigist gefreyt sein sollen, erinnderst, mit vermeldung zu was Nachtail vnnsers Oamerguets solhes raichen werde, vnd was grosser Annzall vich gemelte von Agram durehtreiben, auch annder mer sonnder Personen mit gwalt durch zutreiben vnndersteen, nach lenngs vernomen, vnd geben dir darauf disen Beschaid und Anntwort, das vnser Maynung nit ist, das die von Agram noch annder Stet, vnd sonnder personen vber jungst vnnsere auszgangne General vnd manndat der dreissigist frey sein sollen, Sy haben dann des von vns, nach ordnung vnserer Hofcamer sonnder geferttigt frey brief, oder ob wir etlichen Steten ein Summa gelts zu befestigung derselben Stet aus den dreissigisten bewilligt, vnd sy des von vns durch vnserer Hofcamer. ferttigung sonder Beuelch hetten, denselben sollest du solch gellt raichen, doch sambt dem Gegenschreiber dein Aufmerckhen vnd Erkhundigung halt&n. das solh gellt zu Notturfft derselben Stet gepew vnd Befestigung wol angelegt, vnd nit anderswohin gewenndt werde, vnd wo du vermerckhest, das anders damit gehanndet, dasselb abstellest oder vns berichtest, vnd also khainen andern Beuelch der wider vorige vnsere Mandat vnd gegeben Beschaid auszganngen, vnd nit bey vnserer Hofcamer geferttigt Avärn, annemest noch denselben vol-ziehung thuest.

Dann was betrifft die geweltig durchtreibung des Viechs, haben wir dir, vnd dem Gegenschreiber auch hieuor Beschaid geben, wie du

Page 452: Monumenta 2

44?

dk-h darinn halten, vnd dieselben vngeh.orsam.en in den nechsten ge-richten aufhalten lassen sollest, wie dann solhes vnser Schreiben ver-mag, demselben sollest du aueh also geleben, vnd nachkhomben. An dem alien thuest du vnsern ernstlichen willen vnd maynung, vnd wollen wir dir zur Anntwort nicht verhalten. Geben zu Wienn, den funfften tag Sep-tembris, anno etc. im XXXVIIII.

An Herr Lucasz Zägkhl. Na glavi isprave bilješka: Agram vnd annderer dreissigist sachen

Windisch-Landt anntwort.

Protocollum : Hungar. Registratur, anno 1534.—1540. fol. 180. b. U arhivu c. i kr. zajednič. financ. ministarstva u Beču.

451.

1589. 2. oktobra. U Särväru.

Franjo Nadažd preporučuje kralju Ferdinandu Mihalja suca krizevač-koga. koji polazi preda nj u poslovima svoga grada.

Sacratissima regia maiestas, domine, domine mihi semper clemen-tissime. Post perpetue fidelitatis et seruitutis mee in graciam vestre sacratissime maiestatis humillimam subieecionem. Accedit in conspectum vestre sacratissime maiestatis fidelis eiusdem, egregius Michael literatus, iudex inferioris ciuitatis vestre sacratissime maiestatis Orisiensis, suppli-caturus atque multiplices necessitates eiusdem ciuitatis vestre sacratissime maiestati expositurus, qui cum alias semper, turn superiore eciam mense iulio, tempore quo superiorem ciuitatem vestre sacratissime maiestatis Orisiensem Thurce igne et ierro vastassent, solicita cura, diligentique la-bore et fatigis, et expost omni eciam vigilancia in conseruacione eiusdem inferioris ciuitatis vestre sacratissime maiestatis Orisiensis et fortalicii eiusdem Meliter seruierit, qui ni (absit adulacio) in eadem ciuitate esset, iam dudum reliqui ciues omnes ex eadem profugissent. Quanta denique seruicia et labores fatigasque, dum Hispani milites vestre sacratissime maiestatis in eadem ciuitate hac estate egissent, exhibuisset et subisset, poterit ex eisdem militibus Hispanis, si qui illorum in curia vestre sacratissime maiestatis est(j) in presenciarum, et vel primum a generali capita-neo vestre sacratissime maiestatis, domino Mykwlycza, qui laborum et seruiciorum, solidtudinumque ipsius iudicis omnium vestre sacratissime maiestati fidelem facient, vestra sacratissima maiestas intelligere; quapro-pter humillime vestre sacratissime maiestati supplico tanquam domino meo clementissimo, dignetur vestra sacratissima maiestas ex innata sua regia benignitate eundem conspectui vestre sacratissime maiestatis clementer admittere, graciosamque audienciam relatibus et dictis eiusdem prebere, et cum graciosa sperataque relacione absque diuturniori remoracione in

Page 453: Monumenta 2

448

eandem ciuitatem vestre saeratissime maiestatis Crisiensem remittere; lon-gior enim absencia ipsius ciuitati periculosa esse poterit, et nisi vestra sacratissima maiestas tempestiue clementerque eidem ciuitati succurrerit, ea diucius stare non poterit. et que nunc centum florenis expediri pos-sent, expost ne mille quidem, et que nunc mille, ea posthac ne decern quidem et vltra millibus expediri poterunt, quaquidem ciuitate amissa, quum tocius regni Sclauonie sit principalis vestre saeratissime maiestatis ciuitas, locusque et sedes, in qua generales diete et congregaciones domi-norum ac nobilium, regni iudicia denique semper solita fuerant celebrari. Decidet cor et contremiscet animus omnium incolarum regni. stat igitur in vestre saeratissime maiestatis gracia et clemencia, vt eadem ciuitas et fortalieium eiusdem ope et prouisione vestre saeratissime maiestatis con-seruetur. Reliquum est, deus optimus maximus vestram sasratissimam maiestatem conseruet felicissimam. Datum ex castro meo Sarwar, 2. die mensis octobris, anno domini 1539.

Eiusdem vestre saeratissime maiestatis

fidelis et perpetuus seruitor Nadasdy etc.

Vani: Saeratissime regie maiestati Eomanorum, Hungarie, Bohemie etc., domino meo mihi semper clementissimo.

Original na papiru. Na rptu je pečat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica.

453.

1539. 12. oktobra. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže hrvatskim banovima, da zaštite križevačke gra-djane od nasilja susjednih plemića.

Banis. Ferdinandus etc. Magnifici. fideles, dilecti. Exposuerunt nobis fideles

nostri ciues ciuitatis nostre Orisii eorum iudice ad nos misso, quemad-modum nobiles circumuicini eos in dies multis modis ac magis magisque molestent, turbent. inquietent, nullumque prorsus grauandi finem faciant, nobis propterea supplicantes humiliter, ut eorum indemnitati benigne in eo prouidere dignaremur, quamobrem nos indignum sane existimantes ipsos ciues, fidei deuotione nobis inprimis constantes, cognitos atque pro-batos, pretereaque eius causa in his bellorum temporibus multis incom-modis affectos, nunc etiam ab iis, quorum auxilio tutati esse deberent. absque omni iusta causa tantopere grauari, vobis serio committimus et

Page 454: Monumenta 2

449

v mandamus, vt pr§fatos nobiles ab huiusmodi molestationibus infestationibus-que coherceatis atque refrenetis et grauamina dissidiique casus1 iuridica reuisione prorsus tollatis, prout aequitati(l) et officio uestro conuenire non ignoratis. Nostram in eo seriam et omnimodam executuri uoluntatem. Datum Vienne, die XII. mensis octobris, 1589.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Bebu: Hungarica.

453.

1539. 12. oktobra. U Beču.

Kralj Ferdinand piše gradjanima hriževačhim, da se je pobrinuo za njihovu obranu, i da je odredio istragu protiv plemića, koji su im na-

nasali nasilja.

Oiuitati Orisiensi.

Ferdinandus etc Prudentes et circumspecti. fideles, dilecti. Cum ex supplicatione per fidelem nostrum Michaelem literatum, iudicem, e medio vestri ad nos missum. exhibita. turn ex eiusdem sermone grauamina et querelas vestras petitionesque intelleximus, sumusque sane propensi, in his omnibus, quante nobis <-ur§ sint res vestre et quanta omnino singulari dementia vos prosequamur, ostendere. nam ut in offitio et fide con-stanter perseuerastis, omniaque eius causa perferre non dubitastis, ita vi-cissim nos ad vtilitates commodaque et eouseruationcm vestram nihil non opis allaturos esse re ipsa plane sentietis. Quoniam autem iam toti in eo versamur, ut ad ilia loca pro confinium tuitione iusta auxilia primo quo-que tempore conferamus, equidem primum omnium petitionum vestrarum cleinenter memores erimus. dabimusque operam, ut vobis de opportuno presidio, de bombardis, pulueribus plumbo aliisque rebus necessariis commode prospiciatur. Verum de commeatu in ea arce posito, cum nesciamus quantus numerus sit, iniunximus iam supremo capitaneo nostro, magni-fieo Nicolao Juritehitz. baroni in Gunsz etc., ut de eo perquirat atque ita demum ex eodem vobis ad usus vestros impertiatur et suppeditet. Pr§te-rea mandauimus etiarn banis nostris serio, ut nobiles isthic circumuicinos, qui molesti vobis esse non desinunt, refrenent et coherceant aut iuridica. reuisione grauamina tollant, sicut et aequitati(!) et eorum officio inprimis, coniieniet. Volumus enim prorsus vos indemnes esse, ut qu§ vestra sunt possiderc tuerique sine iniuria possitis. Datum Vienne, die XII. octobris, anno 1539.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica..

1 Causas? MONUMENTA HIST. XXXVIII. *. MONUM. HABSBURGICA II. 29

Page 455: Monumenta 2

450

454.

1539. 4. novembra. U Been.

Kralj Ferdinand hvali bana Petra Keglevića, što mu je pismeno saopćio neke važne stvari.

Keglevyt(l) banno.(I)

Ferdinandus etc. Magnifice, Melis, dilecte. Aecepimus literas tuas, quas sabatho proximo post festum Luce Euangeliste, hoc est 25 mensis octobris proxime preteriti, ad nos dedisti, et ea que nobis significasti abunde intelleximus, atque etiam abs te dementi animo suscepimns, tuam-que istiusmodi fidelem et diligentem operam, qua te in rebus et negotiis quibusuis nostris vti agnoseimus, valde et quidem graciose probamus, il-lam quandoque gratia erga te nostra regia recognituri. Datum Vienne. die quarta mensis nouembris, 1539.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

455.

1539. 5. novembra. Ü Metliki.

Matija Kamer, vitez njemačkoga reda, javlja kapetanu metličkomu Era-zmu barunu Turnu o nasilju, što ga učini knez Vuk Frankopan u Bo-

siljevu podanicima njemačkoga reda (u Metlici i Crnomlju).

Erwirdiger, wolgeborner, gnadiger herr. Ich gebe euer gnaden zu uernemen, das meines ordens etlich vnderthanen sich auf die halt aufs graf Steffans von Frankhopan herschaft gegeben haben, vnd es sich zue-tragen het. das der graf Wolf von Wosilay sich mit den Dheschitzen zw tragen hat, vnd den graf Steffan sein arm leudt etlich plundert hat, đar-zwischen meines ordens vnderthanen sich auch genomen vnd in die steig geben, bin ich zuegefarn, hab dem graf Wolfen geschriben, er sol meines ordens vnderthanen das irig wider hinder sich geben, wem sy sind im nechst; schreibt er mir herwider zw ainer andtwordt, er hat etlich dieb, die vnder grafen Stefan seind, gestraft, vnd het nit gebist. das vnser vnderthanen sich zwischen denselben war(!). sonder er hat den raub.alien in die peit geben, vnd seine diener hetten soliches vertrunkhen. Bit hierauf euer gnaden, wellen mir ratten, wie ich mich in den Fall hallten sol. Metling, den f>. November, anno in XXXVilli.

Mathia Karner. Teutsi.-h ordens.

Page 456: Monumenta 2

451

Vani: An hern Erasmen Freiherr von Turn. Comthieur. haubtman in der Metling.

Savremeni prijepis, prilog izvještaju Jurlšićevu. U arkivu zajedn. financ. ministarstva u Beču: -fasc. 15.399.

456.

1539. 6. novembra. U Papi.

izvadak iz pisma Valentina Tereka pisanoga banu Tomi Nadaždu o umorstvu Ivana Katzianera.

Novi illud, quod dominatio vestra de deeollato misero Joanne Kaczi-aner scribit. grate accepimus, ex quo primitus illud ex ipsa cognovera-mus, cuius tam absurda pernicies, et interitus ignoramus a quo probari possit. Nos id solum dominationi vestrae seribimus, et officio veri et fidi amici svademus. ut capitis sui et bonorum suorum custodiae provideat. Oui enim homo fidere possit, non satis scimus, cum iuris iurandi violatio sit omnibus in commune, ut nulla res aeque vilioris census reputetur, quam frangere fidem, quam credimus Kaczianer cum comitibus de Zrinio habuisse, neque alias se illi commisisse. Novarum rerum nos nihil aliud habemus, quam quod maiestas regia scribit, nobis brevi specialem homi-nem suum ad nos missurum, cuius medio de singulis rebus nobis niui-ciatura sit. — — Adsunt apud eius maiestatem pontificis et Turcorum imperatoris oratores et legati. Eediit item dominus Statilius Transilvanen-sis. Ex arce nostra Papa, in crastino festi beati Emerici ducis. 1539.

Valentinus Thörök de Enningh, comes comitatus Simighiensis.

Georgius Pray: Epistolae procerum regni Hungariae II. pag. 77.

457.

1539. 18. novembra. (U Senju.)

Senjani javljaju po svom poslaniku kralju Ferdinandu grozno svoje stanje radi vječnih napadaja Turaka, od kojih nije ih u stanju obraniti niti njihov valjani kapetan Ivan Lenković. Za navale Barbarose jedva su živi ostali, dobivši nešto pomoći iz Bihaća. Mole dobavu soli i žita iz Napulja.

Serenissime et inuictissime rex et domine, domine mihi gratiosis-sime. In quantis angustiis, miseriis et calamitatibus propter crebras Thur-carum incursiones et infestationes pauperima illa communitas Segniensis

*

Page 457: Monumenta 2

452

reperitur, uix uerbis vllis eonsequi valeo, quibusquidem compulsa indigen-tiis me ad vestram regiam maiestatem destinare curauit. ab eadem oportuna in hys subsidia imploraturum. et ea que ab ipsis infidelibus mala et incomoda inferrunt vestre regie maiestati enaralurus, hunc aiitoni ve-stra sacratissima regia maiestas dignetur intelligere, qualiter ilia pauperima comunitas quottidiauis infidelium Turcarum incursionibus infestatur sine intermissione earpimur, alii trucidantur, alii in eaptiuitatem abeunt. res diripiuntur. eiuitatem egrecli non audemus. muris tantum salutem def-fendimus, et quod peius est, neque in ciuitate nos tutos fore arbitramur, quia admodum pauci sumus, neque sufficientes minimo exercitui resistere. Quocirca vestre sacratissime regie maiestati humiliter supplieatur tanquani domino nostro clementissimo, dignetur vestra maiestas in hys opportunam prouisionem facere, nam noster charissimus dominus supremus capitaneus cum omnibus suis stipendiatis et seruitoribus, quos ipse tenet, non valet, illam eiuitatem a minimo. Thurcarum impetu deffendere et quo modo in multis maioribus ageret,

Vlterius nouerit maiestas vestra. qualiter estate transacta sumino metu ilia miserima ciuitas erat perculsa propter aduentum Barbarosse in hoc sinu Adriatico, quem expugnatum castrum Novum, omnino tota Dalmatia sue ditioni subiugare aiitumabant. omniumque erat opinio et firma propositi, quod neque Segniain intactam pretermitteret, et Lit eiuitatem pre-dictam domini Carniole a tanto metu et periculo opportunis rebus suble-uarent, ipsis extitit summa cum instantia supplication non semel. sed pluries, per quos minime prouisum fuit, et nisi elarissimus dominus no-sfer supremus capitaneus in illis tumultuosis diebus ex Bihachio aliquas personas misisset, quibus aliquantulum spei ciuibus aecreuit et certain summam de suis propriis frurnentis destinasset, tamen pre nitnis fame turn etiam metu Barbarosse ciuitatis moenia procul clubio sola remansis-sent; itidem si diebus predictis quedani innata bonitas domini nostri ea-pitanei. Johannis Lenchouich non adesset, qui ita probe et ingenue sepius erga piebem se exhibuit, vti bonuni decet capitaneum. et suo quodam iniro ingenio plebis aniinos auxit, ad )>ene speranda et ea agenda, que bonos decet dues, resque dicte(?) ciuitatis multo deterius se habuissent: quem nenipe non possum us non lauclare et vltra alias, quod eiuitatem in suis iuribus et antiquis consuetudinibus manutenet,

Item vestre regie maiestati humiliter supplieatur. dignetur maiestas vestra oppidum Ottocatz. quod summam iminet ruinam, facere restaurari et cum restauratuin fuerit, ipsum munire turn gentibus. turn comeatu ali-isque opportunis. ne ad manus hostium deueniat, quod si deuenerit. quod deus auertat, nobis precipue nulla erit Segnie causa viuendi.

Item vestre regie maiestati supplieatur, dignetur maiestas vestra pro augmento ciuitatis sue sepedk-te confirmare literas alias ad cardinalem Oolonam, viceregem Xeapolis conscriptas, circa tractam salis et tritici et denuo ad modernum viceregem Neapolis eodem moclo et forma, qua prime fuerunt sciiptc. litems exarare. postquam ille prime preueniente morte eardinalis Oolone. non fuerunt debite exeeutioni demandate. Quod si et omnia iam. quo ad illius ciuitatis sue salutem spe-taut, maiestas ve-

Page 458: Monumenta 2

453

stra regia efficere curauerit. nihil deo gratias, nihilque eiuitati sue salu-brius hoc tempore efficere poteret maiestas vestra. cui me genibus flexis humiliter commendo atque seruitia offero.

Eiusdem serenissime maiestatis vestre regie fidelissimus seruitor, nuntius ciuitatis Segnie.

Vani: Ad regem 18. 9bris. 1539. Original na papiru, u arkivu zajedn. fina ne. ministarstva u

Beču: fasc. 15.399. G. 1539. bio je zastupnik Senjana kod, dvora: nobilis hmus ciui

tatis Petrus Furlanieh. a u oktobru iste godine nob. Vincentinus Luz-chouieh.

458.

1539. 23. novembra. U Beču.

Kralj Ferdinand piše Ivanu Kaštela no vicu. da je grad i imanje Miha-Ija Tereka drugomu darovao. Odred ju je mu plaću za 50 konjanika.

Ferdinandus diuina fauente elernencia Romanorum, Hungarie, Boe-inie etc. rex semper augustus. infans Hispaniarum. archidux Austrie etc. Egregie, fidelis. dilecte. Literas et supplicacionem tuam plane intelleximus. Quod igitur de arce et bonis quondam Miehaelis Therek scribis, nos sane tuorum fidelium seruiciorum semper memores fuimus. arcemque et bona ilia tibi vitro dare volebamus, quia tamen visus es ea abnuere et nolle accipere. sic tandem instantibus aliis apud nos. non potuimus ea fideli subdito nostro negare, et quum alii ea donauerimus, reuocare iuste non possumus donacionem. Nacta tamen alia opportunitate. seruiciorum tuorum racionem habebimus. tibique clementer prouidebimus. Quid autem de tuis seruiciis seribis. missuri sumns presidia in defensionem parcium istarum. ex peeunia uidelicet. quam fideles regnicole nostri obtulerunt. Ex eadem igitur peeunia iussimus tibi quoque ad quinquaginta equites dari soluci-onem. De nostra igitur munificencia nihil dubites, dum se oceasio offerefc. Datum Vienne. in festo dementis pape, anno domini millesimo quingen-tesimo trieesimo nono.

Ferdinandus.

Dolje niže: Jauriensis.

Na rptu: Egregio loanni Gastellanfy de Zenthlelek. consiliario. aule nostre familiari. fideli. diiecto.

Original na papiru. Na rptu je pritisnut, srednji pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 459: Monumenta 2

454

459.

.1539. 26. novembra. U Kreseićinia,

Ban Petar Keglević piše kralju Ferdinandu, da se Turci sakupljaju u Hlivnu. On i ostala hrvatska gospoda spremni su na obranu zemlje.

Moli plaću za vojnike.

Sacratissima regia maiestas et domine. domine et princeps clementissime. Post debitam meorum fidelium perpetuorum seruiciorum commendaci-onem. Ad scitum volui dare maiestati vestre, domino meo clementissimo, quo-modo exploratores mei venerunt đieentes veraeiter M wrath um in Bezthercze, turciter vero nuncupate Hlywno, quod distat a Byhychyo duodecim millia-ria, bellum congregare et spacio duorum aut trium dierum incursiones regnis maiestatis vestre Carneole siue Croacie inferre. Deđimus itaque ad scitum spectabili ac magnifico domino Nieolao Jwrysych, vt et ipse ad sese homines militares congregaret et sese penes oppidum Methlyke vna cum illis gentibus eollocaret, ibidemque euentum rei huius expectaret, ego quoque cum exercitu meo hodie moui me versus Kryschyche, quod distat a Byhychyo milliaria quatuor, misique cittissime pro exereittu(!) magnified domini Thome Nadasdi, domini et college mei, quern conseruat ad serui-cia maiestatis vestre in regno Sclauonie, vt et ipsi se transferant in Croaeiam in subsidium nostri. Domini comittes(l) Croat! et cum gentibus ipsorum nobiscum sunt, dominos eciam Sclauouos pecieram(?), vt ipsi quoque in subsidium nostri venirent, qui iniecta causa, quod insoluti es-sent, venire renuerunt, ittidem et comittes Croatici cum aliquid subueniri possent Sclauonie, eadem causa iniecta ire nollunt, quos minime leuare potui, nilhominus(!) hie in Kryschyche, vbi nobis ad hoc oppcior locus vide-tur, has incurssiones expectabimus, quocunque curssitauerint, siue in Croaeiam siue in Carneolam; si cursitauerint in Croaeiam, extunc dictus dominus generalis vna cum gentibus suis nostri veniet in auxillium, si in Carneolam, nos cum dominis Croatis mouebimur se sibi in auxillium, et sic mutuis vnus alteri erimus auxiliis, sperantes in deo. quocunque se moue-rint dicte(!) Thwrce, quod absque profligacione non redibunt. Oeterum cle-mentissime domine, hodie est dies quartus, seruittores(I) nostro pergendo per alpinum(?) montis Garychynycza, obuios contingenter habuerunt quadra-ginta quinque Thurcas, nostri vero fuerunt quadraginta, et sic irrumpentes vni in alteros, ex Thurcis đuodecim ad mortem cesi sunt, reliqui vero trigintatres viui capti sunt, ita vt vnusquidem manus eorum non aufiugit, profligati sunt, ittidem clementissime domine, et vado existente in fluuio Oupa, per quos insedentes Thwrce equis pertransire potuerunt, transacta septimana(?j vnum penes oppiđum Syscii, alterum vero sub ciuitate Hraz-thortyczense(!), tercium penes castellum Pokwszky et quartum in Ympry-czewyna, qui vocatum Zthrylychky, fortiflcari fecimus, per quos magna solebant fieri mala populo christiano. Ceterum clementissime domine, plu-ries supplicaui maiestati vestre, modoque supplico ex parte solarii, turn mei et college mei, de quo maiestas vestra ad nos clementer prouidere

Page 460: Monumenta 2

'455

velit. cum seruittores nostri nos insoluti seruire nequiunt, neque volunt. de illorum solucione maiestas vestra prouideat, cuius et regna omnipo-tens in longum et latum amplificet, eandemque sanam et incollumem multa per tempora conseruet. Datis in Kryschyche. XXVI. nouembris. anno domini, 1539.

Seruitor maiestatis vestre Petrus Keglyewych de

Bwsyn eto.

Vani: Sacratissime regie maiestati, domino, domino et principi Ferdi-nando diuina fauente clemencia Eomanorum, Hungarie. Bohemie regi etc. semper augusto etc.. domino mini clementissimo.

Original na papiru. Na rptii je pečat kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kućn.. dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

460.

1539. 12. decembra. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Simimu, biskupu zagrebačkomu, da dvojicu službenika pokoj. Ivana Katzianera bezodvlačno pusti na slobodu.

Episcopo Zagrabiensi.

Ferdinandus etc. Reverendissime, deuote, syncere dilecte. Expositum nobis est, quemadmodum deuotio tua duos quondam Ioannis Oatzianer seruitores, quorum alter Vitus Gangolf nuncupetur, captiuari fecerit et nunc etiam captos detineat, neque hactenus sine precio liberos dimittere uoluerit, quoniam autem eos et pauperes et, inoxios esse audimus, deuo-tioni tue hisce nostris firmissime precipientes mandamus, uti eosdem duos captiuos sine precio et omni postposita excusatione statim ad hanc iussi-onem nostram relaxet, eis tamen serio iniungat, atque imperet, ut quam-primum coram nobis se constituant atque presentent, ulteriorem reso-lutionem a nobis ipsis recepturi. In quo deuotio tua nostram seriam ei omnimodam exequetur uoluntatem. Datum Vienne, die 1¾. decem-bris, 1539.

Koncept u c. i kr. kućn., door, i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

Page 461: Monumenta 2

456

461.

1539. 22. decembra. U IW-u.

Kralj Ferdinand šalje svoje pouzdanike k nekom hrvatskom velikašu i Jurju Gusiću.

Oredentiales.

Ferdinandus etc. Magnifiee. fidelis. dileete. (Jommisimus magnifico Nicolao Jurischitz. baroni in Gunsz etc. et Andree a Lamberg. nec non üigismundo de Durr, vieedomino nostra in Orain. consiliariis nostris, fide-libus, nobis dileetis, nonnulJa ti bi nomine nostra exponenda, sic-uti ab eis vel eorum aliquibus coram intelliges. que cum de mera voluntate nostra procedant, fiđelitati tue precipimus. vt eis in Us. que sic verbis nostris retulerint. plenam et indubitatam fidein adhibeas, teque superinde ita ge-ras. prout fidelitatis in nos tu§ oflitio conuenit. nostram in eo omnimodam executurus voluntatem. Datum A'ienne. 22. decembris. 1539.

In simili ad fieorgium ftwssytb. Koncept u c. i kr. kuću., dvor. i držao, arkivu u Beču: Hungarica.

462.

1539. 23. decembra. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, da sredi razmiricu izmedjn Ivana Marije de Bonicellis i Stjepana Blagaja.

Petro Keglowyth.

Ferdinandus etc Magnifiee, fidelis. dileete. Quam multis et cuius-modi grauaminibus se fidelis noster Joannes Maria de Bonicellis a magnifico Stephano comite de Plagai affectum fiiisse nobis conqueratur. et super quibus rebus de iure suo contra ipsum comitem experiri et inridice agere intendat. id tu ex inelusa supplicatione clarius cognosces. Nos ita-que petitionem dicti Ioannis Marie omnino iustam et aequam(!) censentes. fiđelitati tue tenore presentium firraiter committimus et mandamus, ut euocatis ad statutam aliquam diem partibus. causam et causas eiusmodi audias, eognoseas et fine debito termines. atque ins et iustitiam admini-stres. non obstantibus quibuscunque. Nostram in eo seriani et omnimodam executurus voluntatem. Datum Yienne(!). die 23. decembris. 1539.

Koncept u c.ikr. kućn., dvor. i držav. arkivu u B£ču: Hungarica.

Page 462: Monumenta 2

457

463.

1539. 27. decembra, U Been.

Kralj Ferdinand nalaže banu Petru Kegleinću, da odustane od utjerivanja, nekoga zaostatka (poreza) na imanjima Susjedu i Stubici, svojini

nekoć Ivana Katzianera.

Petro Kegleuvth. bano.

Perdinandus. Magnifice, fidelis. dileete. Conquestus est nobis nobi lis. fidelis. nobis dileetus Vldaricus baro đe Eytzing. se ex uteris socrus sue intellexisse, quod tu et dicatores regni nostri Sclauonie iussu et hor-tatu tuo ex bonis castrorum Sossed et Stobawitz(!), quondam Ioannis Kaczyaner. eius mariti, restantiam sexingentorum florenorum exigere cona-mini ea seueriiate et bis minis propositis, quod nisi absque mora et pro-erastinatione residuum illud totaliter exoluant. velitis pertinentias dictorum castrorum et colonos miseros penitus deuastare et ad extremam pauper-tatem redigere. Quoniam autein nullam vim aut iniuram subditis nostris inferri quoquo modo passi sumus. omnesque eonquerendi oceasiones ele-menter semper euitauimus. idrirco tibi harum serie firmi ter mandamus, u ti te tuosque. et presertim dicatores nostros ab huiusmodi exactione pror-sus abstineas et eohibeas. neque aliquod negotium. ac inolestiam ullam hac in re atque causa dictis Oatzianeri bonis exhiberi sinas et permittas. in quantum indignationem nostram pro meritis decernendam euitare malu eris. Nostram plusquam seriam exequuturus voluntatem. Datum Vienne. die 27. decembris. post natiuitatem domini anno 1539.

Koncept u c. i kr. kuću., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica

464.

1539. 29. decembra. U Sarvani.

Toma Nadaždi moli Ivana Kaštelanovi ća. da ga obavijesti, kako je njega minulih elana grdio na kraljevskom dvoru Franjo Bacan.

Egregie domine. amice honorande. Salutem. Datur nobis intelligi. qualiter diebus hys superioribus Franciscus Batthany(!) Vienne in aula sa-cre regie maiestatis. domini nostri clementissimi. nos presonte vestra egregia dominacione vituperiis et inhonestis dictis affecisset et deturpasset et contra honorem nostrum oblocutus fuisset. Ad que qualiter illi re-sponderimus. quod pari is inclusis vestra egregia rlominacio intelliget. her autem ea de causa ad scitiirn ipsi dare voluimus. vt intelligeret negocia

Page 463: Monumenta 2

"4#8

nostra surđa stare nolle pertransisse. ner- transire velle. Que in reliquo Jtelieiter valeat. Datum ex castro nostro Sarwar, ieria secunda inter oc-tauos fešti natiuitatis domini. anno eiusdem 1539.

Thomas de Nadasd. thauernicorum regalium magister et comes comitatus Oastri ferrei.

Vani: Egregio domino loanni Gastellanffy de Szentlelek, aulico regie maiestatis, domino amico nobis honoranđo.

Original na papira. Pecat, kojim je pismo bilo zapečaćeno, otpao je. I) arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

465.

1540. 13. januara. U Beču.

Kralj Ferdinand javlja grofovima Zrinskim, da šalje k njima svoga pouzdanika Nikolu JuriŠića, kojemu imadu vjerovati ono, što ini bude

rekao.

Oomitibus Seriny. Ferdinandus etc. Magnifici, fideles, dileeti. Oommisimus nobili,

lideli. nobis đileeto Nicolao Juritschitz, baroni in Gunsz etc.. nonnulla vobis nomine nostro exponenda, sieuti ab eo coram intelligetis, que. cum de mente et voluntate nostra prorsus veniant, vobis committimus, vt illi tum plenam et indubitatam fidem adhibeatis, turn vos ita superinde ge-rere et exhibere velitis, prout vestr§ in nos fidelitati obedientieque con-uenit et vos facturos esse clementer confidimus. Datum Vienn§, XIII. ia-nuarii, 1540.

Koncept u c. i kr. kum., dvor. i drzav. arhivu u Beču: Hungarica.

466.

1540. 24. januara. U Beoti.

Kraljica Ana nalaže Petru Kegleviću, da obustavi utjerivanje poreza (dica) na imanjima pok. Ivana Katzianera (Susjedgrad i Stubica).

Petro Keglewyth. Anna etc. Magnifi.ee. fidelis, dileete. Exposuit nobis nobilis, fidelis,

nobis dileetus Vdalricus baro de Eytzing ex parte socrus sue. quomadmo-

Page 464: Monumenta 2

459

dum exactores dicarum regni Sclauouie de bonis quondam Ioannis Gaczi-aner restantiam illam dice, que nondum persoluta est. nimis violenter extor-quent, eiusque colonos partim capiunt, partim alioqui grauiter affieiunt. Quoniam autem plures respectus et rationabiles cause sunt, cur eos colonos hoc tempore quietos et inderanes esse velimus, idcirco mandamus tibi firmiter. vti statim visis uteris nostris. dicatores illos penitus cohibeas, neque permittas, ut dictis bonis ullam molestiam aut iniuriam afierant, imo nulla ratione se ingerant aut inmisceant, sed tantisper ab omni ex-actione supersedeant, donee tibi hac de re vlteriorem mentem nostram resolutionemque declarauerimus. Nostram in eo seriani et omnimodam exequuturus voluntatem. Datum Vienne. die 24. ianuarii, anno 40.

Koncept u c. I kr. kuću., dvor. I držav. arhivu u Beču: Hungarica

467.

1540. Početkom mjeseca februara.

Ivan i Nikola Zrinski javljaju kralju Ferdinandu, da su potjerali Turke od Dubice, i da Pakrac potsjedaju Turci. Mole pomoć.

Sacra regia maiestas, domine, domine et princeps clementissime. Quamuis vestra maiestas diebus non longe elapsis, vt vestram maiestatem adire debuissem, mihi mandauerat, cui ex animo obtemperassem, quum tamen me iam itineri accinxeram, superuenere certissimi rumores, a naua-lium et equestrium Thurcarum copiis eastrum Dubioza fuisse obsessum; et nisi ipse cum fratre meo germano cum gentium nostrarum equestrium et peditum copiis et seruitoribus nostris potioribus. pixidariis plurimis. puluerum et uictualium impositione illud munientibus auxilium citissime personaliter lati fuissemus. in hostium manus (quod deus maximus prohibit t sua dementia) ne deuenisset, uerenđum erat, vnde toti regno Oro-atief!) et šibi uicinis prouintiis ultimum periculum extremumque exitum fuisse sequuturum, iudicari potuisset, licet feria quarta proxima ante puri-ficationis virginis Marie festum preteritum1, illos summo mane aggredi animo nobis erat, qui tamen nos contra sese aduenientes sencientes, nobis non expectatis, quanquam ab illis ađ unum modo miliare distabamus, noctis in silentio, equestros per siccum et nauales per aquas se in fugam dederunt, quibusquidem minerariorum et aliorum peditum nostrorum eo-pias ad obuianđum premiseramus, qui ipsum nautam Thurcorum, deo fauente ad libitum, nisi per Christophorum Zempche}^ ipsis tuta uia pate-facta fuisset, profligare potuissent. '

Tandem hys, ut premissum est sic uersantibus. denuo rumores su-peruenerunt, bassam Mehmet begh Posegawar. Posega Zenthpether^prepo-

1 29. januara 1540,

Page 465: Monumenta 2

"460

siturum et alia plurima castra expugnasse. eertura est. nee ipsum ex Po-sega exiturum se dixisse ferunt. dum totam Posegam sue potestati sub-iiciat. Castro quoque nostro Pkrecz(!). quod istis uicinura est. seua obsi-dione interminari. sub quo iam eolonorum agit nemo, obsessumque id et per Thurcas expugnatum ac captum si fuerit, orane regnum Selauonie(!) et Carniole. ac illis propinquum erit interiturum. cuius arcis causa etiain nostre fodine(I)1 modo usque, ut vestram maiestatem non latet. impigno-rate habentur.

Insuper cum finitimorum arcium nostrarum, cumque seruitorum nostrorum. quamuis grauissimis cum cxpensis hactenus seruatione quoque habuimus, singula exposuisse dinoscimur. tamen hucusque ipsos ad fide-lia seruitia vestre maiestatis sperante* a maiestate vestra auxilium fuisse daturum, tenere coacti fuirnus. nunc efiam quo ad sexingentos equites. qui dietim seruitia poscunt, habeinus.

Demum arces tinitimas. que nonnulle forent. queque ingeniis. pulue-ribus. pixidariis. uictualibus. semper sunt muniende. seruitores etiam qui-bus continua solutio debetur. quibus iam manuteneamus et defendamus. nisi a maiestate vestra gratiosissimura pecuniariura. ingeniorum. puluerum auxilium prestitum fnerit. non habemus. In quo se maiestati vestre sarra-tissime humiliter commendamus.

Eiusdem sacratissime regie maiestatis vestre

tideles seruitores Joannes et Nicola us comites de Zrynyo.

Saorcmeni prijepis. U <-. i kr. kuću., door, i držao, arkio/i u Beču: Hungarica.

468.

1540. 22. februara. U Zagrebu. Mihael de Zempche. vicebanus et comes ac iudices nobilium comitatus Zagrabiensis. izvješćuju, da su- 12. februara neki službenici Franje de Thah po nalogu svoga gospodara, oružanom silom navalili u šumu Mirka Bra-dacha de Ladomercz kod PaivkotricercJi.-a u županiji zagrebačkoj te ondje ugrabili više mjerooa tritic-i scilicet ac siliginis et auene siraul pronidi Georgii Mykwlyeh in eadera possessione Pavkowerch vocata com-morantis, per eundem Georgium Mykwlycti proüter metum Thwrcaniin pro tuciori conseruacione silna in eadem cumulatos triturassent.

Original na papiru. Na rptu su pritisnuta tri pečata, l,.' arkiou Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Gvozdausko.

Page 466: Monumenta 2

461

469.

1540. 22. februara. U Zagrebu.

Petar Keglević, ban hrvatski, drži u nedjelu Reminiscere u Zagrebu sud, ad quera scilicet terminum vniuerse cause regnicolarum comitatus ac se-dis Zagrabiensis generaliter fuerunt prorogate, te prepisuje ispravu od š. maja 1539., kojom je Mirko Brada.6 od sabora dobio absolutory o ubranom porezu. Prijepis taj izdan je sub sigillo egregii Michaelis de Zenipehe. vieebani et comitis Zagrabiensis, 1. martii 1540.

Original na papiru. Na rptu pecat. Jr arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

470.

1540. 4. marta U Dubravi.

Simun. biskup zagrebački tuži se Ivanu Pngnadu na nasilja, što ili trpi od bana Petra Keglevića.

Generose et magnitiee dornine, do mine et amice obseruande. Salu-tem et prosperitatem. Etsi perpauds ante diebus, turn uteris, turn etiam oratione iudicis Crisiensis abunde plurimum deelarauerim meara bono-rumque meoruni iiifandam molestiam inagnificae dominationi vestrae a diuersis hominibus. et presertim domino Petro bano mihi ingestam. crescent e tamen iniuria creseit et dolor adeo, vt ingesta violentia videatur loiige vicisse meam pacienciam et ob id nouos clolores duxi noiiis Uteris, nouisque querimoniis magnifice dominacioni vestre detegendos. Quantum dosolationis ipse dominus Pet rus Keglewyth. banus. continuis superioribus annis in hoc regno commiserit. ficlem facit miserorum indigenarum eolo-n i'rum deplorata paupertas, vel me taeente. nunc etiam aerioribus spoli-andi .stimulis vritur, idque omnium agit. ut ex miseris rusticis faciat men-dicantes; pro saturanda vero voluntate sua. quo facilius et tueius sine contradietore milites suos in bonis alienis preter solueionem alere posset, col legit seruitores dominorum Praneisci Bathyany, Balthasari Banfly, Michaelis Zemchey, et quiequid erat raptoruin atque suis adiuimt, eollec-tisque plurimis. iusserat eos in bonis meis condescendere, qui cum scele-ratc viuerent admoniti per meum otflcialem, noluerunt exire nisi coacti, illi ob inuidiam per vim relictorum bonorum nostrorum, quibus spe com-meatus descenderant, ausi sunt duas alias possessiones meas diripere. videlicet Podrocz et Kalecz; et non solum bona miserorum auferuntur, verum etiam vina cesis vais in terrain effimduntur. et r-oloni captiui abducuntiir exemplo Turcarum. Indubitato relatum mihi est, in prefata Kalecz dua< mulieres oceisas esse, non ob aliam eausam. nisi quod atiectu mulie))ri. inrercederent, ne mariti vinuti abducrentur, post, quid in bonis preposi-ture mee (ialgocza vocate. a regia maiestate. domino clenientissimo collate

Page 467: Monumenta 2

46¾

egerint, magnifiea dominacio vestra ex inelusis officialis meis uteris acci-piet, hic dominus banus iam eo inuidie, prolapsus est. ut militibus suis promittat premia necis certorum seruitorum meorum apud se nominatim notatorum, aliis promisit ducentos, aliis plus, aut minus, ut faoilius desi-derio suo satisfierit, non miror tantum premii suis promisisse. potuit enim his annis immodicam vim thesauri congerere, quippe qui seruitoribus suis nihil soluit. regnum passus est per suos spoliare, insuper aerarium regie maiestatis spoliauit, gens exacerbata partim petit šibi prestari facul-tatem abeundi quo vellet. modo ab iniuria suorum esset libera cum libe-ris, partim imprecatur hostem, commisit deinde militibus suis, vt non solum bonis et seruitoribus meis, sed etiam mihi ad omnem occasionem nocerunt, id quod ex parte ipsis factis comprobat. huic ipse desolationi bonorum meorum inhiat, parte ex altera a Zagrabia dominus Zriny (qui cum domino bano non vulgaris quedam contra me intercessit familiaritas) bona castri mei Zagrabiensis invasit. violataque curia cuiusdam nobilis predialis eeclesie. mee, quicquid erat rerum et vini abstulerunt. certos etiam ex colonis abduxerunt. Oeterum idem dominus banus, contra iura et libertatem patrie in comitatu Zagrabiensi creauit vicebanum proprio arbitrio, cuius domus verius diceretur spelunca latronum, quam domus ad necessitatem facta, collegit et ille quosdam spoliatores, sin non dissi-milles, qui quicquid rapuit conuectant in eastellum suum; insuper contra iuramentum suum mandatumque regie maiestatis negauit decimas meas certorum annorum vnacum Francisco Batthyany, a quibus primum pro bono exemplo debebant persolui, quod maius est: anno superiori presente vindemia nee precibus, nee precio potui obtinere, ut ipse dominus banus plagiarios regni, qui id temporis tuenda publica tranquillitate conserua-bantur ad montes meos Garyth auertendis plagiariis turcicis, saltern ad duo miliaria ad certos dies misisset; audiui preterea regiam maiestatem, dominum noslrum clementissimum, conscribendis damnis huius regni, a diuerse condicionis et ordinis hominibus illatis, dominum Ioannem Castel-lanffy delegasse, id quidem a sua maiestate pie, sancte et religiose factum iudicatur, videtur tamen sua maiestas agnum lupo commisisse, quippe qui primus ante annos tres, dum se capitaneum regie maiestatis nomine profiteretur, bona mea ausus est inuadere et magna vi pr§dari, ceterum decimas meas certorum annorum propria virtute contra mandatum regie maiestatis detinuit, et propterea impossibile est ilium syncero affectu posse commodis multorum prospicere, qui habet cor infectum malo zelo, et alioqui, quum domino bano plurimum faueat, parum vel nihil faciet pre-ter voluntatem eius. Proinde obsecro magnifieam dominacionem vestram, dignetur pro suscepto officio partes negociorum huius regni in persona regie maiestatis ita tutari, ut reliquie miserorum indigenarum optima spe foueantur, h§e ideo commenclam lUeris ehirographo roboratis, ut oblata occasione coram omnibus aperta voce contestor omnia, sed his maiora esse vera. Cetera dicturus est hic homo meus, Sebastianus, qui has ma-gnifice dominacioni vestre reddidit literas. Quam bene valere cupio. Dom-bri, quarta martii, 1540.

Simon, episcopus Zagrabiensis, manu propria.

Page 468: Monumenta 2

463-

Vani: Generoso et magnifieo domino, domino loanni Wngnad, ba-roni et partium inferiorum regie maiestatis capitaneo generali etc.. domino et amico clementissimo.

Bilješka: Presentatum am 8. Marz, im 40. Peschwerung wider den Keglowiz wan, vnd gast . . , . . .1

Na priloženoj ceduljici: Quod reliquum est pr§cor magnifiearn do-minacionem vestram, dignetur has meas per primam oecasionem ad regiam maiestatem mittere, nam plurimum refert suam maiestatem hec nosse, et si sua maiestas adesset, longe his plura haberem dicere.2

Original na papiru. Pečat na rptu, kojim je pismo bilo zatvoreno otpao je. U c. i k. kuću., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hun-cjariea.

471.

1540. 6. marta. U Beču.

Kraljica Ana hvali bana Petra Keglevića, Što je odazvao vojsku, koia je napadala Turke i lako krnjila primirje.

Petro Keglowyth.

Anna etc. Magnifi.ee, fidelis, dilecte. Reddite sunt nobis litere tue, quos(!) Zagrabie, die XXIII. elapsi mensis ad nos dedisti, probamusque sane clementer adhibitam diligentiam tuam in esequendis manđatis nost-ris, inque reuocandis illis equitibus peditibusque, qui preter inducias in-cursionem in Thurciam facere moliebantur; similiterque in poštenim, si quid huiusmodi senseris, vt facias plane volumus, ne vilo pacto dicte in-duei^ a nostris violentur et debilitentur.

Caeterum, quod nos de crebris Turcarum in regnum illud et ipsius confinia incursionibus admones hortarisque, ne nimium induciis fidamus, certe non pretermisimus, neque adhuc pretermittimus summa diligentia apud omnes regnorum et prouinciarum nostrarum status elaborare, easque prouisiones facere, ut que ad defensionem ditionum nostrarum pertinent, quouis tempore in promptum sint et habeantur.

Quantum vero ad explorationes, qua« diligenter fieri opus esse scri-bis attinet, iam supremum capitaneum ea de re tecum ut tractet ac agat. admonuimus, ad quern te remittemus.

1 Slijede dvije nečitljive riječi. 2 Nedosljednost pogledom na e? e i ae pridržana je.

Page 469: Monumenta 2

4H4

Quicquid tamen comperti exploratique habueris, nos confestini eertio res facias. Nostram in eo bene gratam exequuturus voluntatem. Datum Vienne, die 6. martii. anno 1540.1

Koncept u c. i kr. toićn.. dvor. i držav. arkivu u Beču Hun-garica.

472.

1540. 10. marta, U Beču.

Kraljica Ana nalaže Petru Kegleviću. banu, da 30—40 svojih konjanika dade u pomoć za obranu Bihaća l Bipra.

Petro Keglowyth.

Anna etc, Magnifice, fidelis, dilecte. Exposuerunt nobis magnificus ac egregii. fideles. nobis dilecti eapitaneus prouincialis vicegerens ac viee-dominus, dueatus nostri Carniole. quemadmodum damna et grauamina a plagiariis Tureieis subditis nostris ae fidelibus prope Wyhitseh et Ee-pytsch habitantibus, quottidie multifaria inferantur adeo, quod timendum sit, ne loea quedam nostra eircumvieinia vi oecupent et deuastent. Quare. ne huiusmodi quippiam in nostrum detrimentum a dietis plagiariis atten-tetur. mandamus tibi gratiose. vt ex his equitibus. qui sub duetu tuo aluntur. numerum 80 uel 40 prefato eapitaneo vel eius viceragerenti, quan-docunque ab eis requisitus fueris. in eorum loeorum defensionem primo quoque tempore mittas, desque operam, ut eiusmodi hostiles irruptiones eorum opera subinde arceantur et eohibeantur. Nostram in eo bene gratam exequuturus voluntatem. Datum Vienne. die X. mensis martii. anno domini MDXXXX.°.

Koncept u c. i kr. kućn., door i držav. arkicu a Beču: Hun-garica.

473.

1540. 14. marta, U Optujii.

Nikola Zrinski moli kralja Ferdinanda i kraljim Anu. da mu pomognu branit/ njegove građooe od- Turaka, i da ga novcem opskrbe.

Sacratissima reginalis maiestas et domina ac regina mihi clemen-tissima. Premissa fidelitatem(') iideliumque et perpetuorum seruieiorum me-

1 Nedosljednost u pisanju e i e i ae pridržana je.

Page 470: Monumenta 2

465

orum humillima commendacione. Signifieo serenissime maiestati vestre reginali dictum esse mihi pro certo, que et reuera intellexi, cesarem Thur-earum tres bassas sew zanchakos suos cum innumerabili et maxima mul-titudine Thurcarum, equitum et peditum et cum bombardis ad bona mea depopulanda, eastraque mea in Croacia sita expugnanda et occupanda ex-pediuisse et misisse, quos iamiam venturos esse reuera intellexi, vnde mox personaliter aecessi magnificum dominum Ioannem "Wgnad, eapita-neum saeratissime regie maiestatis generalem, omniaque necessaria sue dominacioni magnifi.ee veraciter deelaraui, supplicando pro deo altissimo. paceque et permansione regnorum maiestatis eiusdem regie et tote ehri-stianitatis, vt mihi contra ipsos Thurcarum(!) auxilium et iuuamen prestare et celeriter faeere dignetur. Sua vero đominacio magnifica mihi respondit et dixit pacem sew treugam ac inducias inter eundem cesarem Thurcarum et prefatam regiam maiestatem, dominum nostrum elementissimum. esse factam pt firmatas, et quod non posset sine sci tu et voluntate saeratissime maiestatis vestre regie mihi nunc contra Thurcos aliquod prestare subsidium. Quare humillime supplico serenissime maiestati vestre regie, ob amorein dei omnipotentis, intuituque permansionis regnorum eiusdem. mihi sine mora contra Thurcos ipsos auxilium prestare dignetur. Ego enim sine iuuamine maiestatis vestre castra ipsa conseruare contra tan-tum hostem non valeo, quorum vnicum, si in eorum (quod deus auertat) incident manus, eadem pro certo sciat, quod totum regnum Croacie ex-inde peribit, vnde toti christianitati et presertim Carinthie et Oarniole Stirieque ingens detrimentum erit; sunt enim castra ipsa mea a parte Thurcarum ante totum regnum Croacie tanquam elipeus regni, ah illinc-que et hue vsque regno eidem fuerunt excubie. a diuque Thurci ipsi ad fodinas meas argenti et plumbi ac ferri, que ibidem manifeste sunt, cepe-runt aspirare. Supplico igitur rursum, eadem maiestas vestra prospiciat; statum tocius christianitatis et quid exinde sequi poterit, si castra mea peribunt. Si vero inducie sunt, neseio quales essent iste inducie, vbi regnum occupant.1 Ego semper instanter et fideliter inseruiui vnacum fratre meo serenissimo domino et regi nos tro clementissimo, regnisque sue maiestatis regie christianis. prout et progenitores mei semper fecerunt, omnesque thezauros nostros iam exposuimus et nullomodo nos tenere possumus sine celeri adiutorio maiestatis vestre regie, et protestor deo omnipotenti vestreque maiestati regie ac tote christianitati, quod ego nedum omnia castra mea, sed neque vnicum eorum sine subsidio vestre maiestatis regie valeo conseruare. et si quid castris ipsis accident, supplico, ne postea id mihi maiestas vestra imputet. Ceterum sciat sacratissima maiestas vestra, ab annis iam aliquot in hys presertim turbulentis temporibus, ego cum fratre meo sine quauis solucione maiestatis vestre regnorumque eiusdem penes fidelitatem saeratissime regie maiestatis ac penes regnum eiusdem maiestatis vestre conseruaui equites multos, prout et nunc eciam plus quam sexingentos equites leuis armature penes maiestatem vestram regnaque eiusdem teneo, ad eorum-

1 Može biti i: oceupatur.

MONUMENTA HIST. XXXVIII.: MONUM. HABSMJRGICA II. 3 0

Page 471: Monumenta 2

406

que conseruacionem nujlam penitus solucionem et prouisionem habeo, ad quorum conseruacionem omnes meas res exposui, ac cum eisdem semper eidem sacratissime regie maiestati ac regnis eiusdem cum copiosa sanguinis mei ac eonmdem familiarium meorum effusione inseruire non post-posui, prout et posthac inseruire ero paratus donee viuam. Supplicaui et prius eidem regie maiestati, domino meo clementissimo, vt sua maiestas ad conseruacionem eorundem mihi prouisionem et pecuniarum solucionem facere dignata fuisset. Vnde sua maiestas semper bonam mihi fecit rela-cionem et assecurauit me sua maiestas, tarn per literas suas regias, quam eciam per homines meos, quod mihi vellet facere prouisionem, que pro-uisio prorogata est .vsque modo. Nunc vero oportuni essent mihi promto-res eciam si plures possem tenere in tanta presertim mea necessitate, quam eidem maiestati vestre hie perscripsi. Quare supplico eidem maiestati vestre reginali humillime, vt si prouisio eiusdem sacratissime maie-statis regie adeo est protracta, dignetur eadem iam tandem me iuuare mihique prouisionem facere. vt eosdem meos familiares possim contentare et conseruare cum eisdemque, tarn sacratissime regie, quam vestre reginali maiestatibus ac regnis earundem et tote christianitati valeam inseruire. Supplico preterea. quod maiestas vestra reginalis in castra ipsa mea, que ita hosti exposita sunt, pulueres plures necnon pixides barbatas, alia-que necessaria dari facere. de hysque omnibus prefato domino Johanni Wgnad, capitaneo etc. informacionem dare dignetur, quamuis iam de pul-ueribus idem dominus capitaneus mihi dederit, pluribus tamen est ne-<-esse, quia castra sunt aliquot. Exindeque ab eadem maiestate vestra reginali per hnnc hominem meum graciosam expecto relacionem: deus conseruet eandem felicissime. Ex Pethowya. in dominica [udica, anno domini 1540.

Eiusdem vestre maiestatis reginalis fidelissimus seruitor.

Johannes comes perpetuus Zrynyensis.

Vani bilješka: Oopia literarum comitis de Zrinio ad maiestatem reginalem.

Savremeni prijepis u c. i kr. kuću., dvor. i držav. ark i vit u Beču: Rung arica.

474. 1540. .19. marta. U Beču. Kraljica Ana piše Nikoli Jurišiću i upraviteljima Kranjske, da odobrava imenovanje Martina Gala kapetanom bihaćkim, a da- se sa knezom Frankopanom ima ugovarati radi smjestenja Uskoka u tako zvanom voj

vodstvu ( Vivodini). Anna von Gottes genaden Kömische, zu Hungani vnd Behem Ku-

nigin. .Edel vnd lieben getrewen. Wir haben euer "schreiben, des datum

Page 472: Monumenta 2

467

steet zu Laybach zu ausgang des monats februaru negst uersehinen. wel-chermassen ir mit Merten Gallen von wegen der haubtmanschafft Wihitsch vnd Repetsch gehandlt, das er dieselb haubtmanschafft auf ain jar lang vnd vmb die besoldung nemblich filnff hundert gulden Reinisch vnd ain hundert flint vnd zwanzig sold, darundter auf ain schreibgn ain topi soldt sambt vierzig geringer pherdt beslossen, vnd das wir gemel-ten Gallen darauf ain bestelbrief sehikhen, auch ain halben jar sold vor-hinein zu anfang seiner hauswirtschafft verordnen sollen, sambt ferrer vermanung vnderbringung halben der Vsskhokhen vnd sy mit ainen haubt-man zu versehen etc, alles nach lenngs vernommen vnd geben euch darauf zu genedigen antwort vnd bschaidt.

Erstlieh was belangt des Mert Gallen bestallung. befinden wir in •den ratslag vnd verordnung, so vnser lieber herr vnd gemahl vor seiner lieb aufpruch von hie an euch ausgeen hat lassen, das sein lieb euch ain solche mass gibt, die bestallung aines haubtmans zu Wihitsch etwas auf ain ringers, dann dem zu Zeng, der nur vierhundert Gulden jährlich besoldung hat. zu stellen. angesehen das Zeng, des protands vnd anderer vngelegenhait halben an ainer rauchen Sporn art ist, der halben ir vnsers achtens etwas zu wait gangen. Wie aber dem alten dieweil ir maiestet •ober euern gehabtn vleiss niemands an das orth bewegen khönn, des vnd gedachten Mert Gall als ain landsman zu solehen hauswirtschafft ge-•schickht vnd redlich vernernbt vvirdet, so ist vnser beuelch, dass ir noch-mals mit gemelten Mert Gallen auf die bestallung wie der haubtrnan zu Zeng bestellt ist, alles vleiss handlet, vnd ine đahin zu bewegen ver-suechet. wo aber ye bey ine nichts erhalten werden mikht, so sollet ir gemelten Gallen von vnsern wegen zuesagen, das ime zu ausgang des j'urs von fiinffzig, sechzig, achzig oder wo irs anders nit erhaltn mocht. die obigen ainhundert gulden Renisch gar, als ain verehrung gewisslich geraieht werden sollen,"das beschieht darumb, damit der haubtmann zu Zeng oder khunftig haubtleut zu Wihitsch nit vrsach nemen, souiel •oder ain merers fur besoldung zu begern, vnd also ain eingang ze ma-chen. wie wir dan solches vnsers lieben herrn vnd gemahel also zuege-•schriben haben, vnd wie ir darauf befliesset, vns desselbn berichtet, so wellen wir alsdan der pherds halben vnd etwas dem Gallen an seiner besoldung zu einrichtung der hausvvirtschaft zuuerorden beschaidt geben, vnd achten gleichwoll aus. den vrsachen in eurem schreiben vermelt, das nit vmbgangen werden milge, ain dreissig geringe pherdt zu haltn, vnd <las ehe an den fuessfolkh souil geringert werde.

Von wegen der eringung der Vsskokhen dieweil ir anzaigt am ort genant das Herzogthumb1, so zum gueten fall öd sein vnd an die herr-sehaft Sichelberg stossen solle, aber daneben nicht vermeldet, wem solch erdtrich vnd grundt diser zeit zuegehörig, damit darauf gehandelt werden möcht, so ist vnser beuelch, das ir euch desselben erkundet vnd vns berichtet.

Darzue auch etlich personn, so zu verwaltung der haubtmanschafft vber die Vsskohoken zu gebrauchen wären, vnd mit namen verzaichnet,

1 Vivodina.

Page 473: Monumenta 2

468

zueschikhet. damit wir solches ferrer angemelten vnsern lieben herrn vud gemahel gelangen lassen vnd sein lieb sich darauf auch von wegen Šiehelberg ainen haubtman vber die Vsskokhn einzegeben ainen beschaidt haben zuentsehliessen.

Dami als ir in berürten euern schreiben anreget, das die versehung der ortfleckhen vnd Vsskokhen den obristen veldhaubtman angelegt wer-den sollen, haben wir euch hieuor auf derglaichen euer begern die vrsa-chen, warumb solches nit sein kan angeftiert, mit genedig beger, ir wel-let auf bemellts vnsern lteben herrn vnd gemahls vor beschehene veror-dung das pest thuen vnd handln, inmassen euch sein lieb vertraut, das wolten wir euch diczmals auf berurt euer schreiben nicht verhalten. Geben zu Wien, den XVIITI. tag marcii, anno im vierzigisten.

Anna. Ad mandatum serenissime domine regiue proprium.

Josef von Lamberg. F. Dornberg.

Wyndawerther(?).

Vani: Den edlen vnd vnsern lieben getrewen Niklasen Juritschitz,. freyherrn zu Günss, vnnsers gemahles Cammrer Lannđtshaubtman. Andreen von Lamberg, landsverweser, vnd Sigmunden von der Turi, Viczdoinb in Graz.

Original na papiru u ljubljanskom Rudoljinu: Landesveriheidi-gung L. A. F. 143.

475.

1540. 23. marta U Beču. Kraljica Ana piše banu Petru Kegleviću i Ivanu Zrinskomu, da će ini.

Ivan Ungnad odgovoriti na njihovo pismo. Sukno će dobiti u Optuju.

Petro Keglow}rth.

Anna. Magnifiee, fidelis. dilecte. Accepimus literas tuas, easque )>e-nigniter audiuimus, que autem superinde tibi respondenda erant, ex ma-gnifico, fidele, nobis dilecto Ioanne Vngnad etc., supremo capitaneo v)>e-rius cognosces, acl quern te remittimus, hortantes te graciose, vt quemad-modum serenissimus dominus et conthoralis noster ante discessum suum ad cesaream maiestatem tecum pro singulari sua in te fiducia conclusitr ita officio tuo praesis(I), vti expectationi opinionique maiestatis et dilecti-onis sue nostreque abunde plurimum satisfecisse videaris. Nam. qu§ ad grauamina tua attinent, senties nos in his subleuandis apud prefatum se-renissimum dominum et conthoralem nostrum tibi perbenignam operam nauasse.

Quod vero ad rationem panni in valorem 500 florenorum tibi deputati attinet, fidelis noster Michael Kleperger iam in mandatis habet, vt

Page 474: Monumenta 2

409

illos tibi tradat et consignet, cum primum Pettouiam venerit, sicut id ipsum etiam memorato capitaneo generali, hac de re nobiseum agenti respondimus. Vienne. die 23. martii, anno 1540.

In simili nersona domini capetanei generalis fuerunt scripte litere ad dominum comitem de Serinio.

Koncept u c. i kr. Imćn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

476.

1540. 24. marta. U Topuskom. Petar Keglević lavlja kraljici Ani tešku pogibelj, koja prijeti Hrvatskoj

od Turaka. Moli pomoć za vojsku.

Sacra reginalis maiestas, domina mihi elementissima. Humili et debita commendacione premissa. Notifico eiđem maiestati vestre. quemad-modum venerunt mihi exploratores et eustodes. omnesque mihi equaliter narantes, quod Mwrathbegh cum magno apparatu equitum et peditum est in Lywachmezw vocato prope vadum Gradischa Ry voeatum, habet-que magnum apparatum in fluuio Zawy super saykas, bombardasque vi-ginti medioeres wlgo tharazky vocatas, tamen maiores expectant bombar-das a Mehmetbego ex Belgrad, ex quo et ipse Mahmethbegh(I) est cum magno apparatu iam in itinere in quoddam(!) vadu(!) Beryslo vocato Brod. vnaque cum Murathbegh vires ipsorum iungere volunt. Ad minus viginti •quinque millia erunt aut vltra, vt aiunt exploratores. Et hoc maiestas ve-stra sacratissima pro certo credere potest, nee rem fietiuam dubitet esse, quamuis fama vigeat ipsam Thurcam(!) bona comifcum Zriniensium obses-suros et deinde totam Croaciam occupaturos.

Alii vero aiunt ad quoddam castellum. quod ex commissione regie maiestatis, domini nostri clementissimi per me edifiicatum est nomine ca-stelli Iczenowch1 vocati(J), quod ante aliquod temporis per Thurcas occu-patum erat. postea vero per nostrates igni eombustuin est; quod castellum situm est in litore sew portu Zawe, vbi fluuius quidam Oonya2 vo-catus in Zawam incidit, et est edificatum in defensionem istorum mise-rorum regnorum, videlicet Oroacie, Sclauonie, vt Turci per nazadistas, per fluuium Zawa ista miserima regna obprimere sew devastare ne va-leant, et ea de causa timendum est illi castello, quod castellum, si non esset edificatum adhuc anno elapso, ista miserima regna multo maiora damna passa fuissent. Tamen pro certo nescimus, quonam irruent, si Zauam transfretare ceperint, nobis custodes ztrasarum prius tribus aut quatuor diebus notum facient. et hoc verum erit ipsas Thurcas in regnum Sclauonie irruere, si autem Zawam non traieeerint. tunc seimus eosdem in regnum Oroacie irruere.

1 Jasenovac. 2 Una.

Page 475: Monumenta 2

470

De istis quidquid melius vestre sacre maiestati videtur. id agat. Tandem et prius suplicaui saeratissime maiestati vestre đe salario meo acl treeentos equites, ad quos a mulfo tempore nihil habeo, nee ad explora-tores, neque ad custodes, neque ad intertencionem mense mee, sieuti meo officio banatus deceret. Et nunc supplico humillime, vt mei seruicii ve-stra sacratissima maiestas memor esse velit, atque de omnibus a vestra sacratissima maiestate graciosam relacionem expecto: eandem vestram sa-cratissimam maiestatem deus conseruat(!) felicissime. Datum ex arce nostra. Thopozka, feria quarta post Palmatem, anno domini 1540.

Eiusdem vestre saeratissime maiestatis seruitor fidelis

Petrus Keglewych de Bvvsyn.

Vani: Saeratissime reginali maiestati et domine, domine Anne. Ro-manorum, Hungarie et Rohemie regine, domine mee clementissime.

Cito. Cito. Oito. Oitissime.

Bilješka: Petrus Keglewiseh de Pwsin(!), feria quarta post Palma-rum, a0- 1540. Reginali maiestati.

Original na papiru. Pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno otpao-je. U c. i kr. hum., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica.

477.

1540. Prije 25. marta.

Ulomak lista (iz Velike ?) s vijestima o provalama turskim u Slavoniju..

. . . . preterea possum magnifieentie vestre ad scitum dare, quo-modo homines, qui fuerunt sub istis eastris in confiniis existentibus, videlicet Kwkyniowcz, Kalinowez, Peker Zerdahel, Chiawlowcz et Miholcz, feria quinta ante dominieam Palmarum1 versus Hungariam se mouerant simul cum vxoribus, filiis et filiabus, rebusque ac curribus per viam, que ten-dit versus Werewcze, dumque peruenissent ad quendam locum qui dicitur Tollowcz et Ztromecz, tunc illic plagearii wlgo Martalocz ex vtraque parte in eos irruerunt, qui fortissima obstacula fecerant et sic miserimos chri-stianos profligauerant, dieuntque, quod fuissent christiani in numero Ylc> alii vero dicunt, quod et mille animarum christianorum vnacum rebus ipsorum in partes suas abduxerunt et multos ex ipsis oeciderunt, vix triginta ex eis ewaserunt.

1 18. marta 1540.

Page 476: Monumenta 2

471

Deinde hane famam quoque magnificentie vestre possum seri-bere, quod Mehmeth begh vnacum filio suo cum maximo exercitu et bello essent in Gorgwiyowcz, dicunt exploratores magnified 'domini Lädi-slai More, quod vellet ire ad deuastandum regnum Hungarie, alii dicunt quod vellet ire ad bona dominorum Zrini. Nunc vero venit quidam Tureus et poklizar de Gradischarewe. qui similiter dicunt, quod bellum Boz-nense1 vellet obsidere castrum Koztanyeza, et dicunt. in maiori parte ipsum bellum2 paratum fore. Ignoro quid exinde consequetur, nam id eciam possum scribere magnificentie vestre, nescio quale treuge sunt facte inter principes et cesarem Turcarum, nam et nunc tanti plageatores(I) sunt, qui magis cleuastant regnum quam antea, nee homo audet exire ad aliquos labores exereendos, • nam ista elapsa ebdomadä ex Garyghnycza, Noua-cur(ia](?) et Zenth I wan in cultura vinearum plus quam viginti homines perierunt, nuper ante dominicam Letare3 Tureus Skrobacz dictus tota ipsa ebdomada in istis siluis penes castellum Chiawloez scrutatus fuit, qui se tamen cum nouem Turcis manifestauit, alii vero fuerant in siluis latitan-tes, quod si peecora hominum et iobagionum magnificentie vestre in Cri-staloez existencium abigi potuissent, sed laudetur deus, nihil nocere potu-erunt. lam plagearii et montes Lathkowyna ac Defnyche intrauerunt, qui iam bis ipsos montes depopulauerunt et multos homines abduxerunt.

Savremeni ulomak prijepisa. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. ar-kivu u Beču: Hungarica. Za cijelo prilog pismu od 25. marta 1540. pod

478.

1540. 25. marta. U Sdrvaru.

Toma Nadažd javlja kraljici Ani novosti o kršenju primirja s Turcima.

Sacratissima ete. Post perpetue fiđelitatis et seruitutis meae in graciam vestre sacratissime maiestatis humillimam subiunetionem. Accepi literas vestre sacratissime maiestatis, quibus vestra sacratissima maiestas gratiose dignata est ad meas literas respondere. Mandat vestra sacratissima maiestas, ut adhuc instem pro habenda relatione ad literas domini Lasky, quas ipse medio offitialium meorum Welykiensium waywode de Gredisthie miserat, vt ille eas basse Bozwensi(!) mitteret, et quicquid rursus bassa ad eas literas responderet, illud responsum nuncii Belykienses(!) reportarent; sciat itaque vestra sacratissima maiestas, quod dum poklicza-rones Welikienses cum uteris domini Lasky ad Gredisthie peruenissent.

1 Može biti: bassa Bosnensis. 2 Može biti: bassam. 3..7. mart 1540.

Page 477: Monumenta 2

472

raultis diebus eos waiuoda eius loci ibidem detinuit, et interim dimissis equitibus praerant Skrobacz et Szamowoiska, miseros colonos meos in Wy-dociensi fortalicio existentes fere omnes cum vxoribus et liberis, pecoribus-que ipsorum abduxerunt, nihil tale verentes, ex quo dominus Lasky, dum esset in Welyke de induciis eos assecurauerat. facta autem ista depopu-latione, tandem remisit waywoda Gredisthiensis pokliczaronem Welikiensem cum relatione non basse, sed sua et non ad dominum Lasky, sed saltern ad castellanum meum Welikiensem. Videt igitur sacratissima vestra maie stas quomodo indutie [a] Turca seruantur, relationem autem ipsius wai-uode castellano meo factam misi in specie vestre sacratissime maiestati, ex quibus cognoscat vestra sacratissima maiestas astuciam ac perfidiam Turcicam. quas (iteras iterum dignabitur vestra sacratissima maiestas gra-ciose mihi remittere. Si quid etiam deinceps intellexero, non patiar ve-stram sacratissimam maiestatem pro mea fidelitate iusta mandatum vestre sacratissime maiestatis latere, sed litere vestre sacratissime maiestatis tarde ad me defieruntur, id quod fit ex eo, quod Posonium deferuntur. tandem illic tarde et per varias man us ad me perueniunt, poterit vestra sacratissima maiestas commode semper suas literas Sopronium mittere. quo quottidie ex Vienna homines vadunt, ex Sopronio index quottidie potterit ad me perferre facere, cum ierre quottidie Sopronienses negotiandi gratia eunt et redeunt per bona mea. I)eus optimus et maximus vestram sacratissimam maiestatem vnacum sacratissima regia maiestate. domino meo clementissimo et sere-nissimis liberis suis felicissimam conseruet. Datum ex castro meo Sarwar, feria quinta Ooene domini, 1540.

Eiusdem vestre sacratissime maiestatis h'delis et perpetuus seruitor

Thomas Nadasdy.

Postquam meae literae essent i am scripte nondum tamen clause et obsignate, superuenerunt literae ex Welyke. quas in specie vestre sacratissime maiestati hys annexas misi.1

Original na papiru. U c. i kr. kum., dvor. i dršav. arhivu u Beču: Hungarica.

479. 1540. 29. marta. U Beču. Kraljica, Ana piše banu Petru Kegleviću, da je naloženo Ivanu Ungnadu pogledom na obranu Hrvatske od Turaka, neka se s njime sporazumi.

Plaću za vojsku, kao i sukno dobit će. Petro Keglewyth.

Anna etc. Magnifice. fldelis, dileete. Accepimus literas tuas, quibus ea que per exploratores tuos tibi de Turcarum bellicis apparatibus nun-

1 Za djelo pismo pod br. 477. Nedosljednost u pisanju ae, e i e pridržali smo.

Page 478: Monumenta 2

473

•ciata sunt perscripsisti, probam usque sane clementer diligentiam tuam, non pretermissure illam sicuti antea, ita nunc quoque Uteris nostris apud serenissimum principem, dominum et conthoralem nostrum dilectissimum laudatam simul et testatam facere.

Veram, quod ad Turcarum conatus sicubi erumpant reprimendos attinet, iam ea de re cum capitaneo generali, magnifico, fideli, nobis dilecto Ioanne Vngnad, barone in Sonegg etc., nonnulla tractauimus, informatio-nemque ei dedimus, quid in eum euentum agendum, statuendumque sit, ne regna ista grauius detrimentum capiant, itaque te ad ilium reiicimus, gra-tioseque inhortamur et requirimus, uti te in his. que ita tecum commu-nicauerit. pro nostra in te singulari fidutia proque tue fidelitatis ac officii debito alac-rem. promptum et obsequentem geras, ostendasque tibi omnia potius, quam voluntatis nostre exequende studium et tuende istius patrie tue desyderiüin defuisse.

Porro super solutione salarii tui ad treuentos equites et item alios usus necessarios, quos ostendisti iam pridem, memorato serenissimo domino et conthorali nostro prolixe scripsimus, literasque tuas, quas turn eo nomine similiter ad nos clederas, eidem transmisimus, neque dubitamus, •quin tarn breui responsum superinde simus habiture, quod cum allatum fuerit. dabitur a nobis omnis opera, vti expectationi tue satisfiat.

Pro panno autem, qui dudum tibi destinatus fuerit, fac hominem unacum Uteris mandati, quas habes. Petouiam. mittas. iam enim hinc fide-lis noster Michael Kleperger, solution urn castrensium magister, ea gratia .seruitorem suum eo missurus est, ut tibi earn quantitatem panni subito tradat et consignet. Id quod te in presentiarum latere noluimus. Datum Vienne, die 29. marcii. anno 1540.

Koncept u r. i kr. kuen., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

480.

1540. 30. marta. U Zagrebu.

Simun. biskup zagrebački, daje pogledom na opustjeli kaptol kanonicima zagrebačkim slobodu, da mogu polovinu vrijednosti svojih kuća ostaviti

za popravak stolne crkve, a polovinom da mogu slobodno raspolagati. Nos Simon dei gratia episeopus ecclesiae Zagrabiensis etc. Quum

scripture diuinitus tradite ingenio, consensu doceant episcoporum esse oflicium omnium saluti ac incolumitati, uel sue uite dispendio succurrere, idque omnium agere, ut quemadmodum Christus, dominus noster, in cuius uices successerunt, saluandis • omnibus natus ac demum uitam redimendis nobis suapte sponte impendit, ita episeopi, vicarii sui, commodis aliorum, maxime domesticorum fratrum, peculiari diligentia debeant inuigilare. Nos igitur. qui diuina benignitate ad hoc officii episeopalis eleeti sumus, cui-

Page 479: Monumenta 2

474

que per omnem u i tarn publica salus ecclesiae quoque nostra et eius ministrorum, fratrum uiclelicet nostrorum charissimorum neeessitas. dies et noetes animo uersatur, memores illius periculosae ruinae, qua superio-ribus disturbiorum annis regibus Hungari§ impiis annis mutuis conflicta-tionibus, furieritibusque quorundam priuatorum hominum discordiis, non solum eeclesia Jiostra prefata, uerurn etiam ministri eius, fratres nostri, domini canonici, domusque et bona eorundem igne atque depredationibus haud parurn abunde fuerant uastata, adeo. ut iidern domini fratres nostri cogerentur nouis edifleiis ruinarn et conriagrationem, edium statum resar-cire; turn igitur ob perpetuam tante ruine recordationem, turn vero, ut nostra benignitate aui eorum. presentibus malis multum afiiicti, nonnullarn desiderate spei caperent consolationem, hac immunitate, hoeque priuilegio cunctis retro seculis duximus eosdem dignandos, nimirum: quod quicun-que ex ipsis sine in area capitulari, sine in hoe ipso castro nostro Zagrabiensi, domos seu habitacula hucusque construxissent, uel extruerent in futurum, facta presentibus quatuor personis de dominis oapitularibus a capitulo ad id delectis et arehitectis peritis boneque fidei, iusta et fauore non formata aestimatione. potestatem habeant aequalem dimidietatem pretii estimatae domus, ad repartionem et restaurationem ecclesie suae, vnde stipem uitae collegerant, legare, reliquam uero medietatem fratri-bus. eonsanguineis aut amicis necessariis. uel quibus mallent, siue in uita, siue in morte legare, donare, ac de ilia pro libito disponere possint atque ualeant. Simili ratione, si quando cuipiam fratrum nostrorum de meliori domo prouideremus, estimationem prioris domus, qua inhabitauit, cuius-que estimatum pretium numeruerat, nouus successor priori possessors siue suo predecessori totam sortem estimationis sit obligatus in solidum persoluere. Ad que omnia inuiolabiliter obseruanda, reuerendos clominos-episcopos predicte ecclesie nostre, futuros scilicet successores, nostrosque-et eorum officiates in predicto castro nostro Zagrabiensi, modernos et futuros, solum uigore presentium monemus, hortamur, astringimus, obliga-musque et obstrictos obiigatosque fore decernimus. In cuius rei memo-nam, firmitatemque perpetuam presences nostras literas secreto sigillo nostro annullari impendenti, chirographoque roboratas ipsi capitulo nostro Zagrabiensi, dominisque fratribus canonicis duximus dandas et con-cedendas. Datum in castro nostro predicto Zagrabiensi, penultima mensis-martii, anno domini millesimo quingentesimo quadragesimo.1

Simon, episcopus Zagrabiensis manu propria. Lecta per

loannem Feyertoy, secretarium.

Original na pergameni. Visi crvena i zelena vrpca bez pečata. U kr. zem. arhivu u-Zagrebu: Depos. Areh. Capit. eccl. Zagrabiensis: Acta capit. antiqu. , fasc. 17. No. 86..

Nedosljednost pisanja sa e; i ae pridržana je.

Page 480: Monumenta 2

475

481.

1540. mjeseca marta. (?)

Vijesti o Turcima.

Ex uteris areani exploratoris cuiusdam.

De Thurcarum rumoribus dominacioni vestre magnifiee certo signU fico, quo(!) Mehmethbeg vna cum filio suo cum magno exercitu ad Ger-wrocz peruenisse, eo etiam bombardas duxisse, quo autem se mouebit nescitur. Fama tamen est in suis castris, eundem ad partes vestras sine personaliter profecturum, siue filium suum cum bello missurum, in ore eorum plerumque sonat et fertur contra Oroaciam etc.

Savremeni izvadak u c. i kr. hum., dvor. i drzav. arhivu u Beču: Hungarica.

482.

1540. mjeseca marta.

Izvadak iz pisma Ivana Zrinshoga, u kojemu javlja kraljici Ani, da Turci kane navaliti na njegova imanja.

Ex Uteris comitis de Zrinio ad reginalem maiestatem datis.

Significo serenissime maiestati vestre dictum mihi esse, ae pro certo intellexisse, eaesarem Thurcarum tres bassas seu zanchakos suos cum innumerabili et maxima vi. tam equitum quam peditum ac etiam tormen-tis bellicis ad bona mea depopulanda ac inter[ci]pienda, castraque mea in Croatia sita expugnanda et occupanda expediuisse, quos iam iam venturos intellexi; tamen ne eorum vnus(!) ad manus suas consequatur sedulo ope-ram nauabo, nam si (quod deus auertat) in ipsius potestatem vnicum in-cideret, pro certo sciat totum regnum Croatie exinde periturum, ex qua perditione toti christianitati et presertim Carinthie Carniole Stirieque in-gens perieulum et detrimentum imminebit. Sunt enim ipsa eastra mea tanquam clypeus et propugnacula a parte Thurcarum regno Croatie,. Ego tamen vit§ perieulum pro tota christiani[ta]te subire non dubito.

Savremeni izvadak iz pisma, u mnogom slična onomu pod br. 41 lk U c. i kr. hućn., dvor. i drzav. arhivu -u Beču :• Hungarica.

Page 481: Monumenta 2

476

483.

1540. 8. aprila. U G-eiitu.

Kralj Ferdinand saopćuje knezovima Zrhiskim, da je neki dogovor s njima povjerio Ivanu Ungnadu, s toga da, ga vjerom saslušaju.

Ooraitibus de Zrinio.

Ferdinandus etc. Magnifici, fideles, dilecti. Oommisimus nobili. fideli, nobis dileeto loanni Vngnad, baroni in Sonneg, nostro consiliario, prouin-ciaii capitaneo Styri§, capitaneo et vicedomino Oilie et supremo campi-ductori prouintiarum nostrarum Sclauonie et Austrie nonnulla vobis expo-nenda, sicuti ab eodem coram intelligetis, que cum de mente et voluntate nostra procedant, vos serio requirimus, vt eidem in hys, que vobis expo-suerit, tractaueritque vobiscum nomine nostro, plenam et indubiam fidem adhibere. vosque superinde ita gerere et exhibere uelitis, prout summo-pere necessarium esse videtis. nosque de vobis gratiose confidimus. Datum Gandaui. die 8. aprilis. 1540.

Koncept u c. i kr. kuću., dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

484.

1540. 12. aprila. U Top us kom.

Petar Keglević javlja Ivanu Ungnadu, da su Turci navalili na Krupu i Mračaj, ali su suzbijeni.

Spectabilis et magnifice domine et amice nobis obseruandissime. Sa-lutem et seruitiorum nostrorum commendacionem. Hane certissimam et veram famam magnificentie vestre perscribere poterimus, quod explorat o-i-es(!) nostri(!) pars(!) in Turcica terra conseruamus, qui per aliquot dies per cognatos ipsorum alimentis conseruantur, venerunt asserendo(?), pro-xime preterito sabbato, quod duo zansakhv fertur proxima feria iuxta cum exercitibus ipsorum hue in Oroatiam mouebunt, ilia scribimus vestre magnificentie. que ab ipsis accepimus. Feria quoque tertia proxime preterita.1 intra castra Krupam et Mrachay venerunt quadringenti Turce. «quites centum, reliqui pedites pixidarii et hastilarii, volentes transfretare lluuium A¥na, per zthrasam nostrarurn(!) comperti et iam aliqui transfreta-uerunt, coaeti sunt nihil lucri habentes retrogradi aut reuerti; hie per-pendere potest magnifieentia vestra, quod ista non concordant ad hanc que diuulgatur pacem. Ideo inuigilet magnifica dominacio negotiis sibi

1 6. aprila 1540.

Page 482: Monumenta 2

4 / i

cređitis; homo magnificentie vestre et noster, qui cum uteris eiusdem et nostris ad zansakham(!) recesit, adhuc non venit. timendum est, vt «um hys zansakhys est venturus. Magnificentiam vestram val ere optamus. Datum in Thopozka, feria 2 l post Misericordiam domini, anno domini 1540.

Petrus Keglowitz de Bwsyn. comes et banus.

Vani: Magnifico domino loanni Vngnad, baroni etc.. generali ac-supremo capitaneo regie maiestatis.

Savremeni prijepis u c. i kr. kućn. dvor. i držav. arhivu u Beču: Hungarica.

485.

1540. 17. aprila. U Bih aru.

Kapetan Bartol Raunach moli Nikolu Jurišića pomoć i bolju opskrbu za Bihać, gdje je izgorila župna kuća sa još drugih sedam, koje su za

cijelo popalili Uskoci.

Wolgebomer, genediger herr. Eur gnaden hab ich als gestem in der nacht ain Turken khuntschaft zuegeschickht. vvelche khaum bei ainer halben meyl wegs von der statt khomen, hat, sich in des Herrn pharers haus alhie so ain [feur]brunst begeben, also (wouer der wenigist wint gewesst wer) nit drey hauser bleiben hetten mugen. Des aber Got lob zum pesten khomen, jedoch dennach des pharers sambt siben hausern zu grunt verprunen. Vnd nachdem sich die sache dermassen sechen lasst, das anclerst nit zugedenkhen sey, soncler durch legung vnd fursatz auf-komen ist zu besorgen den gemainen geschray nach, dass dj Vssgogen sol ich e practicen vnd vereterey zugeben vndersteen, ist darauf dess ge-main volkh vnd burgerschaft dermassen in schrekhen khomen. das sy sich offentlich gegen mir hören lassen, sy sehen vnd mörkhen, das dj Röini-sche kunigliche Majestet khain verordnung oder fursehung volckhs vnd andern muniiion halben gnedigst nachgedacht sey, khenen vnd mtigen sy sehen, das wir des wenig dienstvolkh jme zu khainen beschicz oder vorstandt sein mugen, demnach sy der 'belegerung des feindts (weliche gewisslich beschehen soil) nit zue warten im vorhaben seyen; in ansehung diser gefurlichait meins genedigen herrn Erasm freiheirn von Thurn diener (welicher der not aller sachen gantz guets wissen hat) zu euer gnaden mit werbung abgefertigt. Bitt euer gnaden als meinen genedigen herrn, euer gnaden wellen furderlich nachgedacht, damit in was weg es sey, vns hilf mitgethailt wirt. Wurt sich aber mittlerweileu durch welch nutz-ung derselbigen was zuetragen, das der Eomisehen khuniglichen Majestet landen vnd leuten zu nachtail geraichen wurt, vnd wolle ich mich hie-

Page 483: Monumenta 2

478

mit entschuldigt haben, das meiner vervvarlosung halben nieht beschicht, euer gnaden wollen auch ob wolgedachts euer gnaden herrn diener in alien anzaigen als raeiner person gelauben geben. Datum Wihitsch, de XVII. aprili.s vmb mittag, a XL.

Euer gnaden williger Bartholome von Eaunaeh.

Vani: Wolgebornen herrn. herrn Niclasen Juritschiczen, freihern zu Gunss, Romischen kliunglichen Majestet rate. Ohamerer vnd landt-haubman von Krain.

f b 9 n a . t^E,0aa. ü'&OnS.

Original na papiru u ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt, 120.

486.

1540. 19. aprila. II Beču.

Kraljica Ana piše Nikoli JuriŠiću i upraviteljima Kranjske pogledom na namještenje Martina Gala za kapetana u Bihaću, uporabu Uskoka za

krajišku vojsku i ostalih potreba obrane na krajini, Anna von Gottes genaden Rornis^he. zu Hungarn vmb Behaimb

kunigin. Edler vnd lieben getrewen. Wir haben euer schreiben, des datum steet zu Laybach am andern tag du-z monats aprilis, betreffendt die versehung der haubtmanschafit Wihitsch. vnderbringung der Vskog-khen vnd andere anheinngige saehen der orttflekhen nach lenngs verno-men. so sein die comissari die in den orttfleckhen gewest. nemblich Franncz Yicar(?) vnd Michael Kleperger vor ettlichen tagen auch hie ankhu-men vnd vns ir handlung vnd ausrichtung relation gethan. Darauf geben wir euch Aveitter anndtwort vnd beschaidt,

Erstlich belangendt Mertn Galln bestallung der haubtmanscharft Wihitsch ist gleich wohl des Lenckhowicz halben gesezt worden. das er nur vierhundert guldin ßeinisch besoldung haben soil, den wir in erse-hung seiner bestallung hernach befunden. das er fünfhundert gulden Rei-nisch jerlich hat, derhalben wir den Gallen ain bestallung laut beyligun-der copey vnd auch ain instruction durch vnnsern frundtlichen, lieben herrn vnd gemahl geferttigt hinach zueschikhen Avellen, vnd Aviewol wir gennczlich darfur achten, die vierzig geringen pherdt werden nit höher. dan wie bisheer beschehen, besoldt werden. Dieweil aber vnser frundt-licher, lieber herr und gemahl laut hierinn beslosen articls zu vvissen begert, was der obgemelten vierzig pherdt monatlich auf ain jedes für besoldung gerait wirdet, so wellet vns desselben berichten.

Dann als ir vermeldet, dem Gallen zu einrichtung seiner hauswirth-vschafft ain halben jar sold vor hinein zu uerordnen, an dem selben wellen

Page 484: Monumenta 2

479

wir es auch nit ervvinden lassen. Vnd nachdem wir den verordenten in Ohrain vmb .darstrekhung ain tausent gulden Reinisch .auf dj sechs järig hilff zu notturfft der ortfieckhen, wie ir wist geschriben, als ir dan in jeczigen eurm schreiben meldung thuet, das er.derhalben mit den verordenten handlen wellet. so ist vnser beuelch, das ir also mit den verordenten allcs vleiss handlet, solich aintausend gulden Reinisch auf dj vor-beschehnen fursleg darzustrekhen, vnd von demselben gelt dern Galln den halben jarsold. das ist zwaihundert funfzig gulden Reinisch zu raithen verordnet, doch das gemelter Gall dj quittung auf vnsern Kriegszallmai-ster Hansen Peigerezhaimer stelle. so solle fnsers lieben herrn vnd ge-mahls hofzalmaister die verordennten darumb quittiren vnd er durch den Peigerczheimer widerumb quittirt werden, damit solehes ordenlich in em-phang vnd ausgab khumb.

Betreffendt vnnderbringung der Vskokerimherczogfchumb,1 dieweil wir filrsorg tragen, dj Vskockhen ober die so yeczo in dienst sein vnd ge-braucht werden in Windisehland, wie ir in euren schreiben melđung thuet, hart vnnderbracht vnd ir anzaigt, das berurtes herczogthumb graf Steffan von Frangenpan jeezo in besiczung hat, so ist vnser beuelch, das ir mit gemelten graf Steffan derhalben alles vleiss handlet vnd sunder-lieh ime einbildet, das er vnd die seinen vmb souil mer des Turggn halben beschuczt werden. vnd alle andere beweglichaiten, die ir hierzue dienstlieh zu s-ein achtet, furwendet vnd geprauchet vnd ob der graf die vnschicktliehait vnd vngehorsam der Vskoker, dardurdi ime schaden vnnd nachtail enntsteehen sollt. besorgen. vnd euch solehes furwerlfen wurcle. sollet ir ime dasselb mit clem das gedachten Vsskhogkhen ain tap fere vnd taugliche personn zu ainem haubt gesezt wirdet, der sy in zucht vnd gehorsam erhalteii mag, ablainen, wie ir dann das vnd anders mit pestem fueg zehanndlen werdet wissen, vnd was alsdan desselben beri-chet, nicht minder wellen wir mit den landtleuten in Windischlannd onderbringung halben der Vsskogkher handlung zuthuen auch verordnen.

Dann als ir uns etlich personen. die zu der haubtmanschafft vber •die Vsskhoggen zu gebrauchen waren. anzaigt, dasselb eur anzaigen haben wir vnsern freundlichen. lieben herrn vnd gemahl zuegeschrieben, dar-uber wir beschids gewartten.

Yerrer als ir abermals die purde der orttfieekhen beschwärlich an-ziht mit erzellung der vrfachen etc.. nun ist vnsers achtens vnsers lieben herr vnd gemahls geschehne verordnung vnd beuelch nicht dahin zuuer-steen, das sein lieb im faal, wo eine blegerung vnd vberfaal der fleckhen sich zuetrueg, das euch die rettung allarm zu thuen aufgelegt sey, son-nder ir als seiner lieb rathe vnd ober ambtleut des fürstenthumbs Crain die disen orttflekhen am neehsten gelegen, durch haltung der khundt-sehafit vnd in ander weg guet aufmerkhen habt, wann sich also ain vn-ratt zuetragen wolt, das in der eyll biss ir dasselb an vnnsern lieben herrn vnd gemahl oder vns gelanngen lassen miigt, ein zuesacz in die fleckhen beschähe. wie dan sein lieb mit beschreibung der anzall personen in den stetten und herrschafiten durch euch ordnung gebeii hat. Das ir

1 Vi vođina.

Page 485: Monumenta 2

480

audi in den was sein lieb oder wir in derselben abwesen mit gepew, profannt. geschticz aufnemung vnd vrJaubung der dienstleute vnd derglei-chen notturfften hinein verordnen, darob seit damit das«elbig volczogen vnd gefurdert werde. Damit wellen wir eur beswärung vnd entschuldi-gung genedigelieh abgelaint haben vnd vns versehen, auch in khain zweifel seezen, ir werdet eurm erpitten naeh darinn wie bisher das pest hanndlen vnd thun.

Das ir die streifizug auf das Turrgkhisch bey den Vskokhn abge-stelt vnd verpotten, darob tragen wir ain genedigs gefallen mit befelch. das ir also darob haltet, damit den anstandt khain zurrtlttung beschech.

Von wegen der phärdt, so zu Wihitsch gehalten worden. geben wir euch zu erkhennen, das den gesanndtn, so jungst mit den dienstleuten in den orttfleckhen abzurechnen vnd bezallung zu thuen verordent in ir instruction vnnder anndern aufgelegt worden. mit bezallung der reyter. so sy allda finden warden, nachdem der vom Thurn. lanntcomentheur etc. selbst geschriben, er well soliehe plierdt auf die windter zeit erlauben still zusteen, so befinden wir doch aus gemelter gesanndten relation ir hanndlung, das noch zu Wihitsch vnd Eepitsch ainhundert sechsund-zwainzig pherdt vnd fünffvndsibenczig personen fuessfolkh sein, mit denen die gesanndten ir besoldung abgerechnet, vnd darauf in abslag ain bezallung beschehen ist, darab wir das der instruction in disem articl nit ge-Jebt verwunderung haben, sunnderlich das die zeit heer als durch euch in beysein des von Thurn beratslagt worden, das zu Wihitsch vnd des-selben zuegewanndten fleckhen vierczig pherdt vnd ainhundertfunff vnd zwainczig sold zu halten genueg sey. sofill pherd gehalten worden sein, wie wir dan solches gedachtem von Thurn laut beyligender copey auch zuegeschriben haben.

Vnd dieweil ir mit Mertn Galln wie vorsteet. dj bestallung auf hun-dert funmindzwanczig sold vnd darczue vierczig rings pherdt gestelt, so ist vnnser mainung vnd befelch, das ir auch den pherden, so zu Wihitsch vnd in clenselben fleckhen geurlaubt vnd aber noch da sein, vierzig an-zenemen verordnet, also das der pherdt vberall vierczig vnd der fuess-khnecht ainhundert filnf vnd zwanczig sold seyen, vnd dieweil wir gleich wol bedenkhen, das die reitter, so vrlaubt worden, on entrichtung irer ausstand nit zufriden sein werden, damit dan dieselben reiter. die sich mit etwas tröstlichen worten, wie vns gemelter vom Thurn zuegeschriben vnd die gesanndtn bericht gethan hören lassen, etlicher massen gestillt werden milgen, so haben wir ain anzal tuech, so zu Pettaw ligt, auf dieselben reitter so weitdas geraiteri mag, aiiszutaillen, zu handeri gemelts von Thurn verordent, darauf wellet den Mert Gallen on verzug gen Wihitsch fertigen vnd daneben die sache mit den geurlaubten vnd vngeur-laubten dienstleuten daselbst zum pesstn zu handlen vnd das geschray zu-uerhuetten beuelchen, sonnderlich auch, das dj dienstleuth, denen der von Thurn ir besoldung halben versprochen war, ine dieweill er an der haubt-manschafft abtritt, ledig lassen, vnd soliches bey vnsern lieben herrn vnd gemahl annemen.

Dieweil auch die dienstleuth, so in alien ortfleckhen noch in dienst

Page 486: Monumenta 2

481

sein, vmb bezalhmg ir alten rest hoiJh vuci streng anlangen, sein wir auch in handlung ein gelt darauf zu uerordnen.

Belangendt des von Thurn bestallung warum er derselben nit ge-inäss gelebt, das wellet auch nochmals erkhunden vnd vns berichten, >so wirdet verordnung beschehen. die bezalhing vnd abraitung darauf mit ime zu thuen.

Die zween puchsemeister sein durch die niderösterreichisch earner hinein gen Laibach geschickht vnd dj bezallung ir underhaltung bey den viczthumb daselbs verordnet,

Die eingeschlossen Turggen kundschafften sein vns gleicher mas-sen vor eurm schreiben von anndern orten zuekhumen.

Das des lanndts Grain kriegsrat mit satnbt tausent gulden reinisch auf des obristen veldhaubtman schreiben ^en Pettaw geferttigt wirdet. das lassen wir vns gnedigelich gefallen. Das alles wolten wir euch auf berurt eur schreiben zu genediger anntwurt diczmals nit verhalten. Ge-ben zu Wien. den neunzehennden tag des monats aprilis, anno etc. in vierzigisten.

Anna. Ad mandatum serenissime domine regine proprium.

Joseph voji Lamberg. F. Dornberg. II. Lindaver.

Vani: Den edlen vnsern lieben, getrewen Niclasen Juritschicz, frey-herrn zu Giinss, vnssern freundtlichen lieben herrn vnd gemahels etc. Oha-merer, landshaubtman, Andreen von Lamberg, verveser, vnd 8igmunden von der Durr, vizdom in Grain, all drey seiner lieb rathen.

Original na papir« n ljubljanskom Rndolfinu: Landesoertheidi-gung L. 'F. A. alt, 120.

487.

1540. 25. aprila U (Trvozdanskom.

Ivan Zrinski moli Ivana Ungnada za pomoć, jer Turci kane njegove gradove podsjedati.

Magniiice domine et amice nostri obseruandissime ac sororie. Hono-res, salutem et obsequiorum meorum commendationem. Scripsi pluries vestre magnifice dominationi et supplicaui assidue pro subsidio in castra mea finitima nunc in periculo existentia, mihi pro necessitate prestare, omnesque famas, quascumque intelligere potui. eidem mox signifieaui:

MONUMENTA HIST. XXXV11I : MOXUM. HABSBURGIOA II. o l

Page 487: Monumenta 2

482

scio quidem, quod et vestra magiiifica dominatio habet exploratores in istis confinibus regni et a domino Hieronymo Lasco, oratore regie male-1

statis et ab aliis quoque amicis potest assidue magnificentia vestra conatus Turcarum intelligere. Sed nescio qualem ipsi rem dominationi vestre magnifies significent; ego hoc pro certissimo vestre magnificentie notificare valeo. quod hac hora, qua presentes sunt scripte, venit verus meus ex-plorator directe ex bello Turcarum illicque fuit in bello per aliquod dies, qui mihi pro certo dixit, quod maxima multitudo Turcarum, tarn equi-tum. quam peditum cum Murathbego esset in campo Zewach1 dicto. congre-gatur et dicitur esse quasi viginti millia, ab illincque his diebus sint profecturi, quoniam et si vellent, illic longo tempore stare non possent.

Fama communis inter eos est. quod vellent obsidere aliquod meo-rum castrorum et expugnare bonaque mea deuastare et oecupare;. ego certe contra tantum hostem sufficere non possum, castra etiam mea non sunt tarn fortia, quod sine forensi iuuamine se possent contra eum seruaro. Oredat igitur vestra magnificentia hanc famam esse verissimam et videat ob amorem dei omnipotentis iam tandem, quid est facturum, mihique aliquod prestet subsidium, ne simul pereat mecum totum regnum. Ego si quid possem, totis viribus libenter resisterem, sed non possim sine iuuamine regie maiestatis, et protestor deo et vestre magnificentie me inces-santer et adeo subsidium petiiiisse, prout et nunc etiam peto. quoniam non possum tanti hosti resistere sine iuuamine, faciat igitur magnifica dominatio vestra cito, si quid vult facere et me adiuuet, quoniam plus exposui ad assiduos nuncios, quam est mihi datum. Valeat dominatio vestra magnifica felicissime, cui me eommendo. Ex castro nostro Gossdanzky. in festo sancti. Marci. 1540.

." loannes., comes de Zrinio.,.

Bilješka: Exemplum literarum comitis loannis de Zrinio ad domi-. mini I. Vngnad.

Original u <\ikr:kdA<n.,door.idržav.arkivuuBeču: Hungarka.

488.

1540. 2. maja.. U Been.

Kraljica Ana nalaze Frankopanima i Blagaju, da svoje podanike odrede za- radnje oko utvrda otočkih, jer se kmetovi iz Kranjske ne mogu

•••'• onamo poslati. -.

Comiti de Frangepan. . • \ ' Anna etc, Magniiice. Metis, dilecte. Quam.Ms;: ad rep'arandas sub-

striiöüones Ottotstitz(I) ex prouincia nostra Carniole superiori tempore non'

1 Le\vach(?). ' ' l

Page 488: Monumenta 2

483

-exiguus colonoruin numerus expeditus fuerat, tamen propter cell intem-periem et subortas tempestates tarn longinquum iter perficere non potuit. Oum autem nunc quoque graue et difficile sit, ex ea nostra prouincia. propter illius loci distantiam ullos colonos eo transmitere, eumque tu ceterique comites. videlicet. Zluny, Plagay et Prundl, ad quos similiter hac de re literas dedimus, iobagiones vestros isthic in propinquo habeatis, quarum ministerio longe facilius atque commodius vti liceat, id-dreo te gratiose inhortamur et requirimus, postquam ea raparatio(!) et restauratio vobis omnibus magnam securitatem sit allatura, et certe sine graui vestro detrimento diutius suspendi non possit, quatenus imperes vicinis illic colonis tuis, ut pro mercede, quam paratam habituri sunt, labores faeiant, illisque. qui eius restaurationis curam gerunt, adesse non recus'eiit, dentque omnino operam, ne quicquam a se infungandis(l) illis Ia-boribus feriatum aut cessatum esse videatur. In quo quidem non modo tibi rebusque tuis maxime consules. sed et nobis rem gratam fades, gratia nostra reginali erga te recognoscendam. Datum Vienne. 2. maii, an rib 1540. " ' '

[ Zlun. In simili ! Plagay.

I Prundl.

Koncept u c. i kr. kuću., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hun-<f arica.

489.

1540. 4. maja. U Gvozdanskom,

Knez Ivan Zrinski javlja Nikoli Jurišiću, da su Turci njegova imanja •porobili i popalili, rude gvozdanske uništili, ali da su juriši na gradove

Zrin,'Gvozdanski i Pedalj sretno suzbijeni.

Wolgeboren, gestreng, edl vnd vest gnadig gebiettund lieb hern und freundt.,. Auf vnser schreiben. so wir an euch than haben vnd anzaigt, in was massen vnd wie vns der Tirann Turken schwarlich vberzogen hat, :$es-halben wir vmb hilf zu euch geschikht vnd angemeft. Nun wiss gestreng vnd freudschaften. das vns der bemelt Tiran..grossen:sehaden than, auch auf alien v^nsern Herschaften alles dan verprennt,; so sy yberkomen he.tten, darzue das ganz perkhwerkh mit sambt.den tiuettwerkh'• yerderbet vftd-feiprent, auch zu villmals Gwosdansko,. Pogi; vncf Zi'in j mit stur-bm, ange-loffen, aber ,Gott hab lob....^ins>fei'obe^t;Vnoch..-^ew^nei3^;sondern also mit. den prannt abzogen, wie wo.1.1• sy Jdj Turken ; l i ^n" ;lassen.j-.wi] ;vns iiochv < welter mit geschutz vberziehen ^tojüen. Darauf \yir; ...yer&tanden gnaden vjul-herr. hilfliche;, vertrostungv, so \veit .ea • die .• ;notturfft hin-

*

Page 489: Monumenta 2

484

furan ertbrdern wird. audi dessgleichen eur gnaden vnd herr gesanuter mundlichs anbringen mit guetter vertrostung verstanden, des war vns aufs allerhochst gegn euer gnaden vnd herrn bedankhen eur guettwiligig er-bietten, fuegen euer gnaden darueber zu wissen aut euer gnaden und herrn vertrostung vnd zuesagen. ob es sy begab vnd der Turkh von seinen furnemen nit absten wolt, wollen wir an euer gnaden vnd herrn kain vergebung anrueffen thuen, sondern wen wir deshalben genuegsame kund-schafft haben werden, alsdan zu euer gnaden vnd herrn auf euch zusagen vmb hilf schiken guetter zuuersicht vns dj also zu weisen willigst wer-det. Deshalben wir vns euer gnaden vnd herrn treulich beuelchen thun. Datura Gwodansskho. den 4. tag maj. 1540.

Johan (i raft zu Zryn.

Vani: Dem wolgeboren herrn Niclasn Jureschitz. freyherr z\v Giinss, Eom. khun. Majestet rath vnd landthaubtman in Krain vnd derselben landsehaften verordent, vnsern sondern gonstigen lieben hern, vnd freundten.

Original na papiru u ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidi-gung L. A. F. alt 120.

490.

1540. 7. maja. U Senju.

Kapetan Jvan Lenković obznanjuje zemßljskomu kapetanu Kranjske vijesti iz Turske i moli za obskrbu Krajine.

VVollgeborner gnädiger herr landeshaubtmann. Ioh zaig euer gnaden in der eyll an, wie ich nehten vmb vesper zeit, hieher ankhomen. ha|>en etlich mein vndergebene diensleut die wachen im walld pey Hleffno, an zweien orten 6 Türkisch chauffleut oder Halantsche mitt ros-sen vnd gyettern geffangen gehabt, vnd ist inen von den Tiirkhen vnd Venedigischen nachgeyllt, biss guetter vnd ein geffangnen abgeeyllt vnd abdringen worden, drey geffangnen chauffleut haben die dienstleut an der Audit nidergehauen, vnd von alien gewin nicht mer. dan zwen der-seiben Halantsche herprocht. Dieselben zaigen an von der versamlung der zweien Voyuoda. Wie mein khundtschaflften, des euer gnaden sunder zweyfl bis her nun zu zwaien mallen vernomen, vnd zaigen darneben an, dieweill sy nachent bey Hletino geffangen vnd die zwen Voyuoda des wissen, (Mecht solicher) ftirgenommer zug derselben Voyuoda, diser zeitt hinder-stellig vnd villeieht nicht fur sich geen, yedoch wir sollen uns nicht dar-auff verlassen vnd sollen gedachte Voyuoda 6 hundert pferdt vnd bey ein tausent zu fuess starkh sein. Vom Tiirkhischen khayser zaigen syr an, er

Page 490: Monumenta 2

485

werd ditz jar mitt seiner person khein zug thuen, sunder anheimbs pelei-ben. Aber etlieh Sanschakhen werd er auff Vngern verordent haben. Ofen zu besizen, vnd was zoin khunigreich Hungern gehört güllt eine-inen. vnd daselbs inhaben schutzen vnd schermen. vnd gegen dem Soffy hab er auch ein gross harr vnd seinen viesier Damutt abgefertigt, vnd was dise der kayserliehen Mayestet grenitzen vnd fleckhen am meer sein sollen vns entlich versehen. Als vill sy vernemen mygen ir khayser habs verordent durch sein sehiffuns am meer alles zuerobern vnd zersehlaipfen, Ietz vor Pesst sollen fiinff Sanschaken gewesst. Sein all haimb khumen, vnd Murat voyuoda soil gen Oberwassen ankumen sein, krankh, aber Mal-khotsch soli vor Pesst vmb ehumen sein, Khassuin voyuoda soil zu Often bej dem Munich mitt einer anzall Ti'irkhen pelliben sein, bis das ander verordnet Tllrkhen her daselbst hin ankhumbt. Hab ich euer gnaden als vill ich mieh von gemelten gefangen erindern mtigen in der eyll anzai-gen wellen, vnd in. der stund, hab ich auf Venedigisch geschikht zu mei-nen freunden, die mir vor auch geschriben. das der Tiirkhisch khayser in aigner person, ditz jar mindert hin zeicht. Wie euer gnaden wais, was mir von inen oder andern orten verkhindt wirt. will ihs euer gnaden bej den Chanturisch zuschreiben.

Vnser profandtt aus Puya ist nich nicht ehumen. Die Tiirkhischen fuschten haben die tag vill schiff mitt traid genomen. Der so vmb ge-melt profandt worden (hatt hieher geschriben) er mag sieh nicht erheben, er werd dan ein geweligen stetten wird uber khumen, der in bis in Dallm . . . fill* die fuschten mitt gewallt wekch segltt ist, drauff an euer gnaden mein vleyssig bitt, euer gnaden wollen bey den verwalter vitztumb ambtz ernstlich clarob sein, cfamitt die verordent profandt von stund dem . . . . zuegestelltt vnd mit dem e . . . . wie die verchaufft werden mag. So will ich morgen auff den Venedigischen ein chauff beschliessen, vmb etlieh hundert star traiden. den star waitz nach geringer dan vmb 20 patzen, den star hirsch vmb 14 oder 15 patzen. Wo ich aber ietz durch den vitztumb . . . vnd ander hier nie gehindert vnd nicht von stund an mitt den profandt gelt vorstehen vnd gefiirdert, will ich euer gnaden bitten ditz meines anrueffs jetz vnd vor zu Laibach beschehen bej kayserliehen Majestet, oder wo es von notten wirt, zugedenkh sein. Das es an meinen treuen vleis vnd zimblicher erhalltung ergstes an mir nicht erwinden.

Verer so pitt ich euer gnaden mit dem darlehen auff die dienstleut vnd mitt emssiger anhalltung diser armen diensleut volliger pezallung bej kayserliehen Majestet dergleichen mitt deren zuestellen merers volkhs, pulfers vnd anderes mein vnd des elenten flekchens nicht zuvergessen. (Dan herr, es war zeitt zu lang ist zu lang. Jetz palld wirt niemandt mer) nicht vill am meer schpatzieren faren an disen orten. Das vbrig ist euer gnaden vnott zuschreiben. Dan euer gnaden wissens vorhin thue jnich heut euer gnaden beuelchen dan eylenden. Zeng. den 7. M'aii, in 40.

Hans Lenkhowisch, haubtmann zn Zene.

Page 491: Monumenta 2

486

Vani; An herrn landeshaubtmann in Orain vnd meinen gnadi-gen herrn.

Tiirken chundsehaftt

Original na papiru. U e. i kr. kumi., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

491.

1540. 8. maja. U Optuju.

Ivan Ungnad, kapetan štajerski želi sastati se s banom Petrom Kegle-vićem, da dogovara s njim neke važne stvari.

Spectabilis et magnifice domine comes, domine et am ice nobis col-lendissime. Salutem et nostri commendationem. Postquam vestrae speeta-bili et magniflcae dominationi nunc saepius scripsimus, vt eadem nos propter res magni momenti tractandas conueniret, praeterea autem none-rit spectabilis vestra magnificentia, quod spectabilis dominus comes de Zrinio nunc in ipso itinere nos accedendi est, et forsitan non procul a Pethouia, quemadmodum ex nostro nunctio atque domino Schrot certiticati sumus. Quare nos. cum nesciuimus eandem esse in Kostel, misimus eundem nunctium ad vestram magnificentiam quam celerrime potuimus. qui vestram magnificentiam per literas nostras idem significaret. Oete-rum(!) eandem obnixe rogamus. vt semota omni mora atque negligendo alia, iter suum versus Petouiam sumat, quoniam nomine regiae maiesta-lis non contemnenda sunt nobis agenda negotia, quamuis me male habet, quod vestra magninca dominatio nos conuenire debeat, quam nos potius inuisere maluissemus, attamen rebus his stantibus aliter fieri non potuit. Expectamus ita vestrae spectabilis magnificentiae aduentum summo cum desiderio ac gaudio, cui omnem foelicitatem praecamur. Datum Petho-uiae, 8. die maii circa noctem rapto calamo, anno etc, 1540.

Ioannes Vngnad, baro in Sonnekh etc., generalis regiae maiestatis capitaneus

Stirie ac Ciliae satrapes etc,

Na rptu: Spectabili ac magnifico domino, domino Petro Keglowitz de Bwsin comiti, Oroatiae Sclauoniaeque bano dignissimo, domino et amicö honorando.

Original na papiru. Pečat na rptu, kojim je pismo bilo .zatvoreno otpao je. U arkivti Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Page 492: Monumenta 2

48?

492.

1540. 8. maj a. U Beču.

Kraljica Ana zahvaljuje Tomi Nadaždu za priopćene vijesti. Moli ga, da i dalje izvijcšćuje. Drži, da ne će Turci rise provaljivati, kad su

Zrinskomu se osvetili.

Thome Nadasdy.

Anna etc Magnifice, fidelis, dilecte. (^uamuis et aliorum Uteris ea, que de rebus Turcicis ad nos scripsisti, prius a-creperamus, tamen elementi animo is tarn tuam sedulitatem atque solicitudinem agnoscimus, in-hortantes te gratiose, ut quicquid id generis no u arum rerum emerserit. nos protinus certiores facias.

Nam quod ad prouisionem faciendam attinet. licet arbitremur Tur-cas hoc*- tempore nihil grauius molituros, postquam iam id quod volebant perfecerunt, de comitibusque Zriny se vlti sunt, tamen quia illis lidere nunquam satis t.utum est. certe nihil pretermittimus eorum. que tuition! conseruationique istorum regnorum vsui esse quouis modo possunt; et preterea quidem te ignorai'e nolumus. nos hisce diebus a serenissimo principe, domino et contorale nos tro dilectissimo. literas accepisse, quibus nobis dilectio et maiestas sua de relius non solum hactenus cum sacra caesarea et catholica maiestate et nonnullis christianis principibus a se ac-tis, sed etiam nunc ad diem Trinitatis cum vniuersis stati bus imperii agendis et perficiendis op tim am sane spem faeit adeo, ut nullum dubium nobis sit. quin breui alia rerum facies sit futura, et ista regna prouincie-que Jiostre iunctis. consociatisque aliorum viribus se aduersus imminentia pericula validius opponent. Id quod tibi solatii causa perbenigne quoque signinVandum duximus. Datum Vienne. die 8. mensis maii. anno 40.1

Koncept it c. i kr. kućn., door, i držav. arkivu a Beča: Hangar i ea.

493.

1540. 1.0. maja. U Bihaću.

Martin Gall, naimenovani kapetan bihaćki, izvješćuje o preuzeću Bihaća i okolišnih utvrda, te opisuje nedostatke, koje je ondje našao.

Wolgeborn, edl, gestreng, gnedig vnd gunstig herrn. Euer gnaden vnd gunst sein yederzeit meiil getrew vnd vleyssig willig dienst zuuor. Auf der Römiseh kuniglichen Majestet gnaden und gunst beueleh bin ich hieher. ankhomen. Vnd als vorgestern ist mir durch Barthlmeen von

2 Nedosljednost u pisanju e, e i ae, pridržana je.

Page 493: Monumenta 2

488

Raunaeh das schloss Wihitseh, Stat vnd etliche andere zuegeherundt fieckhen naeh laut des iimentari, des abschrift ich euer gnaden vnd gunst hienoben ilbersendt, eingeandtwort worden. wil ouch solliehe fieckhen als ein getreur diener, als vil vnd lang mir müglich vnd menschiich 1st. der Römisch kuniglichen Majestet aueh Jandt vnd leutten zu guet mit alien vleiss halten vnd bewaren.

Was aber betrift die einemung Repitsch, gib ich eur gnaden vnd gunst disen berieht, das Jurey Grabusch solich haus nit abtretten wellen, sondern zaigt an. er.welle zuuor zu dem herrn Landtchomentheiir reitten vnd sich seines gliib myessigen, halt aber wol. es beschäch mer von we-gen seiner aussteundten schuldt als des gliib wil, villeicht euch gnaden vnd gunst von ime selbst khlarlich vernemen werden mugen. dann ich vil mit ime gehandlt. aber ime zu der abti-ettung khaineswegs bewe-gen mugen.

Ich ha)) audi aus dem schreiben. so der herr landtchomenteur dem von Raunaeh gethan. verimmen. das er, der von Raunaeh das schloss So-khol, wo er durch den Wragoych ersueeht wurde, ime dem Wragoytch einantwortten solle. Dieweyl aber niemandt derhalben khumen, hat er inirs eingeantwort. Bitt derhalben von eur gnaden vnd gunst ainen schrift-lichen berieht. wie ich mieh. AVO er. der Wragoitsch sollich haus von mir begert. gegen ime halten solle. Dann ich bin berieht. wie daselbig hauss. wei! es in des 'Wragoitsch handen. gar iibl versehen vnd out khain zween khnecht darinnen gewest sein. auch mit khainer municion versehen. vnd wann solich haus in der veindt hendt, welches doch Got lang verhuetten welle. khäme. trueg ich sorg, das sich weder Repitsch noch Wihitseh in die leng nit erhalten mocht. Darauf wellenn eur gnaden vnd gunst wol bedacht seyn. wievvol ich warlieh die kneeht, so ich darein vorordent, hio woll bedurfft war. Bit also mich furderlich zu berichten vnd guette vur-sehung zu verordnen.

So ist auch der Isatsehitz. der das schloss Isatschitz, so sein aigen ist belt, zu rnir khumen, vnd mir die provision, so er von der Römi-schen kuniglichen Majestet gehabt. aufgesagt vnd daselbig schloss weit-ter nit halten wellen. Hab ich die weil. biss ich von euer gnaden vnd gunst weittern beuelch erlangt. etlich khnecht darin legen muessen. derhalben ich abermals von euer gnaden vnd gunst furderlichen berieht be-ger. wie wol es mich ansieht. das sollich haus zerschleiften besser, als aufrecht war. dan daraus khain nucz zuverhoffen, sondern nuer verge-bennlich uncosten darauf laufft.

So hab ich auch mit den dienstleuthen. so ich dieserzeit bekhumen mügen, mit dem aller vleissigisten vnd treulichisten gehandlt vnd sy warlieh schwärlich dahin bewegt, das sy di besoldung, wye euer gnaden vnd gunst auss dem Muster Register zuuernemen haben angenumen, haben sich aueh nit lenger als auf ditz monat. oder als ich innen die bezallung thuen wieder bestellen wellen lassen. vnnd sonderlich dj Reutter in An-sehung das ir nit mer als viertzyg gehalten sollen sein. worden sich in denn dienst khains wegen begeben wellen, dardurch verursacht etlich fueszknecht Soldt aut die Phärdt zu wennden, vnnd souil anemen mues-

Page 494: Monumenta 2

489

semi; dan wo nit Phärdt bey clisen Ortfleckhen, so sein die Fueszkneeht auch nieht zu gebranchen. darauff rueft ich abermals an, damit mich euer gnaden vnnd. gunst mit monatlicher bezallung versehenn. dann al dienstleyt wellen nit lenger dienen, sonnder als lang ich innen dj bezallung raieh oder fur solche bezallung versprich. in ansehung das sy vonn denn Herrn Landkhoraentheur vmb dj versproehene bezallung nit ver-gnuegt noeh bezalt sein. so hab ich euer gnaden vnnd zuuor genuegsarn anzaigt. dasz ich innen rait dem wenigisten vmb ir bezallung nit zuuer-sprechen wisse; derhalben sy nur ain Monat zu diennen zuegesagt. das hab ich eur gnaden vnd gunst abermals vnangezaigt nit lassen wellen. damit eur gnaden vnnd gunst zeittlich vnnd furderliche fuersehung zu thuen wissen, dann wo dj bezallung nit zu rechtcr zeit khäme oder nie-niandt darumben versprechen wolt, wiirde ich warlich das Dienstvolkh njt mere erhalten mugen; so mugen eur gnaden vnd gunst gar leichtlich erwegen, ob ich mit meiner Parson allain ainige Fleckhenn. zw schwei-gen vier oder funf, ann welehen dann nit das wenigist henngkht, erhalten mi'ige.

So hab ich auch etlich Soldt einpuessenn muessen. das ich khains-wegs vmbgeen mugen. als mit Pesserung auf die Edlleut, leib Wacht-maister. Schreyber vnnd annder, so in ambtern gebraucht werden muessen. wie im Muster Register verzaichennt ist. welich.es mir an der Anzall des Volckhs auch ainen abganng bringt, darauf wissen eur gnaden vnnd gunst Zallmaister weyttern beuelch zu geben.

Vnnd dieweil ich dann so uil Heuser mit ainer sollichen khlainen Anzals Volckhs halten solle. haben eur gnaden vnnd gunst zu bedenckhen. mit was grossen Sorg vnnd geuerlichkhait ich das thuen muess. pit darauf eur gnaden vnnd gunst, die wellen neben disenn meinem Schreiben bey der Romisch kuniglichen Majestet. vnnsern allergenedigisten Herrn treulich anhalten, damit ich mit ainer merer anzall versehen werdo, dan solches samt mit mir allain zwgeen, wo die Ortflekhen wolbewart, sonnder der Romisch khunigelichen Majestet zu uerdrist auch Lannden vnnd leuttn dervnder ich einige Zuuersich ir Majestet werdenn mich mit alien gnaden bedenkhenn.

Eur gnaden vnnd gunst wel auch verholffen sein, damit mir mein bstelbriefT sambt ainer khunigclicher lauttern Instruction, wie dem Haubt-man zu Zeng bey Rhomisch khuniglichen Majestet aufgericht. gefertigt auch mit dem furderlichisten zuegeschickht werde.

Es lanngt auch an eur gnaden vnnd gunst mein gar vleissig bit. die wellen das Gelt auf die Post vnnd Sehkhart, so im Gepirg gehalten werden; mit dem furderlichisten herein verordnen, dann die Posstleut schon ir monat ausgedient . häben, vnnd t'aglich vmb verere bezallung anhalten, damit durch vnfursehenhait der Posst khain versaummung oder schaden entste.

So hab ich denn von Raunach vmb dj 200 gulden Reinisch, so im von eurn gnaden vnd gunst zuegeschickht werden. sambt des Herrn Landshaubtmans diener Wolffen Hager angesprochen, vnnd dieselbigen zu gemelts Herrn Landszhaubtmans dienner Hannden zu stellen begert, abef

Page 495: Monumenta 2

490

cr geantwort. er hat sy angriffen vnnd den J)ienstleutten furgestrekht vnnd nit rner als zwen vnnd dreyssig dueaten in gelt widerumben geben, vmb das vbrig hat er- khain Raittung geben wellen, darumben wissen eur gnaden vnnd gunst von irnb Peittung vmb das vbrig zu nemen zu be-uelhen, vnnd dieweil dann sollich Gelt nit gefunden worden. dauon ich mein halben JarsbesoJdung nemen mugen, bit ich eur gnaden vnnd gunst. mir dieselbig mit dem eisten herein zuuerordnen. dan mir vvaiiich der Anfanng schwar ist, vnnd ich gelts nit geratten mag. wie wol mir Wolff Hager dj dreyssig dueaten in Goldt in abschlag meiner Besoldung geben hat wellen. hab ichs nit. dieweil ich vil daran verliern muesst. anemen wellen. vnd also wider hinauszfuern lassen. bit eur gnaden vnnd gunst. die wellen furan nit Goldt oder andre vngengige maas. als Vnnga-risch Pfening oder dreyei' herein schickhen, damit die armen Diensleiit nit, dieweil die Besoldung an ir selbst khlain. schaden leiden rnuessen. Auch die Besoldung an die Sekhart vnnd Post auf zway oder drey Mori at mit einannder herein schickhen. damit ich nit albey ainen aige-nen Potten darumben abfcrtigen vnd vergeben Vncossten darauf wenn-den muesz.

Ich wil audi eur gnaden vnnd gunst nit verhalten. das ain khup-feren Falkhonetl, wie dan im Inuentary begriflen. zersprengt worden ist. derhalben grosz von notten. damit ain anncleres herein gebracht wurde. vnnd diweil ich dann verste, das zu Gurkhfelt an Falkhonetl sey, so herein verordent worden. vnnd als ich vergebenlich gebort. als sol dem Abt von Sittich dasselbig herein zufuren aufgelegt worden sein, so pit ich eur gnaden vnd gunst. die wellen souil handln, damit es mit dem aller fur-derlichisten herein gebracht werde, dan warlich so vnangesehen des AIKS-stands so rasten sy taglich. vnnd verfueren das arm Volckh. vnnd ist warlich allergeferligkhait zu gewartten.

Gnedig vnnd gunstig Herrn, als mir das Schlos Wihitsch laut der Inuentierung' aingeanntwortt worden. hab ich in demselben Inuentieren das Pulffer alles gar vnordonlieh vnd verdormbries gefundent, ich west auch nit ain ainigen gewissen Schusz mit sol lie-hern Pulfer zu thuen. sonder es ist grostlich von notten, daselbig alles zu sterkhen. derhalb an eur gnaden vnd guns mein vleissig pit, die wellen ainen guetten Puxen-maister sambt sollich er Nottyrfft zu Besterkhung des Pultters mit aller-eisten herein verordnen, dan wo heint oder morgen ain Not. da Got der almechtig vor sey. furfiel. war diser vnnd ander Fleckhen mit guettem Pulffer nit ain tag versehen, darauf werden eur gnaden vnnd gun-tt des vnuermeidlichen Nottdurflt nach guette vnnd ft'irderliche Yerordnung zu then wissen. \

Unnd dieweyl auch gar khain Faan, weder denen Reuttern noch Fueszvolckh hie gefunden. sonnder der Herr ]>ndschomenteur beidt Faannen hinweckh fueren lassen. nun siech mich fur ain Notturft an, damit dennocht in ainem solichen ansechlichen Ortfleckhen ain Fan ge-halten, auf das wo etwo ain Zusamenzug beschäch, die Dienstleut von Vili itsčh auch ir Aufsehen darauf haben mochten, bit also eur gnaden vnnd gunst, wellen ainem sollichen khlainen vnnd notturftigen Oosten ansehen, vnd disen Ortfleckhen mit ainem Rennfaan furderlich versehen.

Page 496: Monumenta 2

.491

Was aber die Erkhundigung des dritten Tails betriift. werdenn eur gnaden vnnd gunst von Wolffen Hager deshalben Bericht empfahen.

Gleieh in diser Stundt ist die Profant hieheran khomen, aber die-weyl des Profanndtmaister Dienner khain mas mit, gebracht, hab ich. mit der hieygen masz einmessen muessen. die maim Wihiseher quartn nent. der sein zwayhundert vnnd vyerzehenthalbe, khan aber khainen Anschlag darauf mat-hen, dieweil ich nit waisz, was die Mas bisher gestet. sounder eur gnaden vnnd gunst sollen dern Prafanntmaister beuelhen. das er das vberschlag. wie man die Masz an Schaden hingeben wierdt mugen, audi das er sein Masz mit herein schickh. das es zum andern mal gemessen werden mug, es sein auch nit mer als hundert vnd nei'ithalbe quarten guet Waitz, das ander ist gar sehlechter Waytz, vnnd ist warlich • zu besorgen. das man denselben an Schaden nit wol an werden wierdt mugen. wil aber darinnen auch so uil muglich khann Vleisz sparen.

Damit auch eur gnaden vnd gunst Erinnerung haben, wie sich die Hanndlung zwischen dem Michel Wudoschitz vnnd dennen hieygen Burger von wegen etlich Vnnderthannen verloffen. zaig ich Eur Gnaden vnd Gunst an. das Bartlme von Eaunnach von seinem Herrn schrifttlich inn Beuelch gehabt. dieselbigen Vnnderthannen dem Wudoschitz einzuant-worten. welliches er thuen wollen. aber dy Burger sein mit gwerter Hanndt init der gantzen Geman hinaus vnd solicho Entsatzung khains vvegs zuegeben wellen, sonder sy haben begert einemi khuniglichen Beuelch darumben zu sehen; als sy aber die Einsetzung nit gestatten. hab ich sollich Vnnderthannen widerumben zu dritter Hannd nemen wellen. das sy auch gar nit thuen wellen. sounder begeren auch von mir ain khunigclich Schreiben darumben zu zaigen, vnnd halten gleieh also mit gewalt innen, bit darauf ewr gnaden vnnd gunst, wellen mir Vnndericht zueschreyben, wes ich mich verer.s gegen innen halten solle. sy lassen sich auch horn, das sy dieselben Vnnderthannen niemandt abtrettenn, sonder sy wellen ir Leben bey inen lassen, vnnd ist grosslich zu besor-gen, damit jiit etbo ain merer Vnrat daranste.

So tragen auch Eur Gnaden vnnd Gunst guett wissen. was massen die Paschstain von AVasen in der Stat-Maur aufgepaut worden. welliche aber warlich nit bestandig ist. wo ir nit mit ainer Maur geholffen woerdt, vnnd ob sy widerumb nidergeen solle. wurdt mer nur vnneossten darauf lauffen, damit die Ert widerumb vonn der Maur geraumbt wurd, als auf đas Aufpauen geloften, wo ir aber in dem vmbmaurn geholflen, moches es ain Eeyggepey peleyben, derhalben mugen Eur Gnaden vnnd Gunst nachgedenkhen vnd mich berichten, damit ich zeittlich den Khal-Hch prenen vnnd herze zuebringen mocht, auf das nit ain Maurer, warm ainer herein verordent wurdt, darauf wardten dürft. Das alles Eur G nađen vnnd Gunst anzuzaigen hat mich fur ain vnuermeitliche Notturfft' an-gesehen, damit Eur Gnaden vnnd Gunst alle furderliche vnd guette fur-sehung zu: thuen wissen, dennen ieh mich vnnderthenigs VIeysz beuelhen thue. Datum Wihisch, am X ten tag Maii, im XXXX. Jar.

Mert Gall.

An Herrn Landshauptman. Landuerweser. Vitztomb.

Page 497: Monumenta 2

492

Xa rptu bilješka: 18. inaii, anno 1540. ßelacion von Herrn Mert Halm, was gestalten rlemselben die Statt vnd Scblosz Wihitseh sarnbt denen vmbligenden Vösstungen als new angehenden Haubtman daselbst eingeantwort worden. mit Bit. vnterschidliche aldort wahrgenombene Man-camenta oder mängl eheistens zuuerbessern.

Dabey ist das Musterregister der in dor Vöstung Wihitseh sambt incorporiertcn Gränizheisern vorhandenen Soldatosca.

Original na papira. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Bilješka na rptu ove isprave spominje „Muster-Register" bihaćke posade, kao i posade okolišnjih utvrda. Doista prileži takav registar da-toran u Bihaću 14. maja.

U Bihaću bilo je ukupno sa zapovjednikom 70 momaka. Mert dali (kapetan), dobivao je 6 Grgur von Ninderthaimb. Wachtmeister S, a ostali vojnici 3 for. plaće na mjesec.

U gradu Sokolu dobivao je Nikola Jeglovčić (Pjlegar) 3 y2, a ostala šestorica vojnika po 3 for. mjesečno plaće.

U gradu .Izaćiću bilo je 4 vojnika sa plaćom od. 3 for. mjesečno. U Topuskom tornju, (Topplitz) bila su 3 vojnika sa mjesečnom

plaćom od 3 for. Kapetan bihaćkih konjanika bio je Mert Gall von Rudolf seek. Četa

je brojala 47 konjanika, za svakoga se plaćalo 3 for. mjesečno. Ukupna plaća vojnika bihaćke kapetanije iznosila je tad 414 rajn

skih for, koje je isplatio toga dana (1.4. maja) Hans Baigenshaiuer ..Kriegszahlmeister der krabatischeii Ortfleeken".

494.

1540. 12. maja. U Beču.

Kraljica. Ana pozi vije kranjske staleže, da obavijeste knezove Slunjskoga, Blagaja i Brinjskoga, da sklopljeni, sa Turcima mir obsize i njihova dobra; isključen je jedino knez Zrinski, što ga nedavno Turci za kazan

porobiše.

Anna etc. Edler, ersarnen, geistlichen, andechtigen vnd lieben getre-Nven. Wir haben eur sehreiben de dato Laybach. den leezten tag negst-uerschinen monats Aprillis mit samt inligenden eopeyen, was der landts-haubtman durch de grafen von Serin, dergleichen den grafen Slun, Pla-gey vnd Prundl gesehriben, vnd ir samentlich inen widerumb darauf zu aritwort geben, emphangen, vnđ anfemglich euer hanđlung mit berurten grafen geptiegen zu griedigen vnd dankhnernbligen gefallen verit, ir häbt aueh daran gannez recht vnd wolgehandlt. das aber die berurten drey grafen vermainen, sy seven neben den grafen von Serin auch auss den

Page 498: Monumenta 2

493

fridtlichen anstandt ausgeschlossen, solihen verđacht wellet nochmals ' >ey inen abstellen, vnd inen von vnsers wegen lauter zuiiersteen geben. das in denselben gemaehten anstandt die ganncz Cristenhait begriffen sein vvorden. allain die grauen von Serin ausgenomen. die im der Turkh zu straflen vorbehaben. wie dann jeczo beschehen ist.

\rnd naehđem sich auch die graffen von Serin beschweren. als voron sy vor vns in irem notten verlassen, des haben sy nit vrsach. dann wir ynen jederzeit souil muglich gewest, alle hilfl vnd furderung zu be-saczung irer heuser vnd in anđer weg durch den ecllen. vnnsern lieben getrewen Hannsen Vngnaden, Obristen veldhaubtman bewisen vnd erczaigt. Derhalben ir solich ir beschwär mit besten fnegen auch abczelaynen wer-det wissen, mit vertröstung, das sy sich zu vnnsern liebsten herrn vnd gemahl, der inen am maisten zu guetem sich auf ein so beschwerliche weite reis begeben. vnd nun bey den kayserlichen Majestet vil frucht-]>ars ausgericht, vnd noch auf den tag Trinitatis1 zu Speyr bey den für-sten vnd stennden des reichs auszurichten in hoffnung steet, aller hilti. trost. rettung vnd beistant versehen sollen. Des wolten wir eueh auf berurt. euer schreiben gnediger maynung nit verhalten. vnd ir thuet daran vnsern gefelligen willen vnd mainung. (}eben in vnnser stat Wien. den XII. Maii. anno domini XXXX.

Anna. Ad mandatum domine regine jtroprium.

Joseph von Lamberg.

Vam: Der ersamen landschaft in Crain.

Original na papiru. JJ ljubljanskom Mudolfinu: Landesverthchli-ffunff L. A. F. alt. 120.

495.

1540. 23. maja. TT Beču.

Kraljica Ana uvjerava kneza Ivana Zrinskoga. da će ona i kralj brinuti se za obranu njegovih gradova.

loanni eoraiti Zriniensi. Anna etc. Magnifice, iidelis, dilecte. Accepimus literas tuas, quum

anteni ea ipsa de re statuisse scilicet tecum magnifico. fiđele, nobis dilec|:o Tlioma Nadasdy conuenire. capitaneus generalis, maguificus. fidelis, nobis dilectus Ioannes Vngnad ad nos seripsisset, respondimus ei tecum ut ageret, ad quem te reiicimus, a quo in eo atque aliis istiusmodi negotiis mentem voluntatemque nostram intelliges.

1 23. maja 1540.

Page 499: Monumenta 2

4U4

Pr§terea, quod ad conseruationern prouisionemque castrorum tuorum aitinet, scias nos diligenter et prolixe de rebus omnibus ad serenissimum principem, dominum et conthoralem nostrum dilectissimum scripsisse, pror-susque in expeetione esse, ex quo maiestas et dileetio sua regnis istis propinquius constituetur. veniet enim aut iam ni fallimur, venit in impe-rium clietarn generalem celebratura. in qua hoc quoque potissimum agetur, quo afflicti fideles nostri a perieulis et Turcarum tyrannide vindieentur, quod propediem res.ol.utio ilia adfutura sit; persuaclere autem tibi debes, et quidem firmiter nos de tua tuorumque castrorum conseruatione curam nunquam deposituras, neque passuras quoquo modo, ut tibi benigna opera nostra sicuti hactenus re ipsa sensisti, defuisse videatur. Id quod tibi, quo christianum et infract urn istum animum tuum obfirmares, clementer respondendum duximus. Datum Vienne, die 23. maii, anno 40.

Koncept u c. i kr. kućn., dvor. i drzav. arhivu u Beču: Hun-gar.ica.

496. '

1540. 8 1 . maja. U Beču.

Kraljica Ana piše Tonu Nadazdu, da -je-^njegovo pismo poslala kralju, koji će sve učiniti što treba za obranu Hrvatske.

Thome Nadasdy:

Anna etc, Magnifice. ftdelis. dilecte. Accepimus literas tuas, q-uas proxime ad nos vna cum transmissis quarunclam literarum exemplis de-disti, eaque clementer audiuimus, nee non illas prout cupiebas ad serenissimum principem, dominum et conthoralem nostrum dilectissimum transmisimus, miniine dubitantes, quin breui superinde resolutionem com-modam simus habiture. Quandoquidem enim maiestas et dileetio sua non nihil propius regnis hisce iam aplicuit, non est quod adeo verearis. ut que acl defensionem afflicti illius regni subditorum pertinent, usquam sint defutara.

Ceterum literas tuas sicuti petieras, rursus acl te remittimus, horta-murque te, ut nihil nos eorum. que porro isthinc habueris, nos latere sinas. Nostram in eo gratiosam exequuturus voluntatem. Datum Vienne. die 3:1. maii. anno 1540.

• -Koncept u c. i kr. kućn... dvor.. l držav. -arkivu u,-Beča: Mun-garica. • - . . . . • "• •••••.. •i.^-i;

Page 500: Monumenta 2

495

497.

154(). 9. juna. U Zagrebu.

Knez Ivan Zrinski javlja Ivanu Ungnadu, vrhovnom kapetanu, da su Turci razbili njegove ljude i prijete navalom na njegove gradove. Jurja Kobasica poslat će, kad- se vrati iz Turske, jer se onamo zadanom vje

rom morao vratiti. Šalje brata Nikolu na dogovor.

Generose et magnifice domine et amice ac afiinis mihi obseruandis-sime. Salutem et obsequiorum meorum commendationem. Literas vestre magnifice dominacionis die hesterno iam sub noetein accepi et intellexi. Alias eciam literas eiusdem vestre magnifice dominacionis egregio Andree de Tarnoez assignaui. Litteras has expectaui die et noete et paratum me tenui proficisci ad vestram magnifieam dominacionem. sed nunc magnifice vestre dominaeioni significare possum, quod Turci quottidie faciunt oxcursiones ad bona mea in Oroacia. miserosque colonos abducunt, Nup.er eciam sub castrum meum Koztanyeza adue[nerunf|. quos dum seruitores mei, qui ibi prope aderant. persensissent. pro eliberanda preda fuerunt in-secuti et prope castrum turcale Kywwar [eos?] propulerunt. ereptaque preda, dum ipsi familiares mei talionem [aptam?J Turcis inferre fuissent conati, mox Turci in maiore copia vndique in eosdem familiares meos irruerunt, in ipsisque familiaribus meis [stragem?] fecerunt: specialesque seruitores mei ca.pt-i. alii vero occisi extiterunt et quasi quindecim perierunt. Vnde reliqui mei seruitores et [eciam?] iobagiones sen coloniin Oroacia existentes quasi aberrauerunt: [quare] timeo, ne defcctus aliquis in rebus meis et eciam castris sequatur. cogorque pernecessario festinare ad Oroaciam et sedare ac confortare ipsos meos miseros homines et propterea nunc personaliter non possum venire ad vestram magnifieam dominacionem. hoc. eciam pre-scripta eidem per expressum volui dare ad scitum. Nihilominus in nego-cio inter nos habito, mitto fratrem meum. comitem Nicolaum de Zrinio. cum plena informacione et plenaria autoritate ac pleno mandato tractandi et coneludendi de omnibus cum vestra magnifica dominaeionc. qui sine mora vnacurn pre fat o Andrea de Tarnoez recta bine proficiseetur ad vestram magnifieam dominacionem et infra terminom statütum per vestram magnifieam dominacionem istie eonstituetur. Rogo eandem tanquam doxtti-nuin meum et affinem obseruandissimum, dignetur tempestkie in eisdem meis et fratris mei rebus bonum finem facere. . quoniam iam pro cerfo intellexi, quod tempore messis future.. Turci rursus bona mea inuadere eastraque obsidere et expugnare decreuerunt,- vnde toti christianitati in-gens iactura ,posset euenire. quod deus auertat. Geterum, scribit. vestai magnifica dominacio, vt nuncium ilium.: Mwrathbegy, qui hys diebus fuit apud me, dimitterem, eo quod reginalis quoque maiestas superinde vestre magnifice dominaeioni nunciasset. Sciat vestra magnifica dominacio. quod Turcüs ille diu est dimissus et abut in Turciam. exindeque Vestre magnifice dominaeioni iam non est opus seribere. Vbi vero scribit mihi vestra magnifica dominacio, vt ..Georgium Kobasyeh, castellanum castri mei

Page 501: Monumenta 2

496

Koztanycza. qui nuper fuit captus per Tun-as. ad vestram magnilicam dominacionem transmittere deberem, sciat vestra magnifica dominacio. quod hoc facerem et eura transmitterem. sed ipse rursus intrauit in Tur-ciam, eo quo fuit per Turcos ad fideni emissus. compromiseratque, quod rursum ad diem prefixum intraret, et propterea fidem obseruare est coac-tus. Dum redierit, si voluntas vestre magniflce dominacionis fuerit, emu mox ad eandem transmittere curabo.

Deus conseruet vestram magnificam dominacionem felicissime. Kx Zagrabia. nona die mensis iunii. anno domini 1540.

Johannes comes Zrynyensis manu propria.

Vani: Generoso ac magnifico domino loanni Yngnad. baroni in Sonnegk, supremo capitaneo regie maiestatis etc.. domino et amico a<-affini obseruandissimo.

Bilješka: Liter^ romitis Ioannis Zriniensis die 9 iunii. anno 40. Original na papiru izjeden. Pecat na rptu, kojim je pismo bilo za

tvoreno otpao je. U c. i kr. kum., dvor. i držav. arkivu u Beru: Hune/arka.

498.

1540. 18. juna. U Beču.

Kraljica Ana nalaze banu Petru Kegleviću, da plemiće Gornja-Shtbi-eane štiti od nasilja kaštelana donjo-stubičkoga.

Petro Keglowyth. Anna etc. Magnitiee, lidelis. dilecte. Exposuenmt nobis non sine

graui querela fideles. nobis dilecti etc. communitas nobilium Superioris Ztobicza. eis multifariam, turn occupatione bonorum ipsorum. turn aliis in rebus contra donationis etiam literas, quas a quondam serenissimo principe, domino Ludouico Hungarie etc. rege felicis recordationis habenr. damna per Erasmum Steren. eiusque in Inferiori Ztobicza cas.tellauum in-ferri. quemadmodum ex his inserta(!) ipsorum supplici libello f'usius cognosces. Idcirco hortamur te gratiose. vt eorundem nobilium iurisdictionem defenda,s, neque eos in posterum contra donationem eis per serenissimum quondam Ludouiciim regem concessam, contraque ius et aequitatem gra-uari patiaris. Nostram in eo benegratam exequuturiis voluutatem. Datum Vienn§, die 18. iunii, anno 1540.1

Koncept, ti.c. i kr. kuću., dvor.i držav. arkivu u Beču: Hungarka.

1 Nedosljednost ü pisanje e. e i a.e, pridržana je.

Page 502: Monumenta 2

49?

499.

1540, 23. juna, U Optujn.

Ratni vijećnici u Optuju pišu banu Petru Keglcviću. da u otsutnosti vrhovnoga kapetana (Ivana Ungnada) ne mogu podaniku k Uzrembegu dati

putni trošak.

Spectabilis et magnifice domine comes et bane. Salutem repreea-•jnur et obsequibilia nostra seruitia etc. In hoc huius dioi uespero vestre magnifice dominationis literas accepimus. in quibus prirno statim intuitu intelleximus, quomodo nunctio, cui regie maiestatis literas ad Turcuum(!) bassam Husrambeg perferendas negotium datum est. viaticum sen itine-ris sumptus desit, vti nos absente generali capitaneo pecunias ad iter, tri-ginta videlicet aureos, elargiremur. Siquidem vero magnificus dominus generalis capitaneus nunetium perferendis uteris ablegauerit. procul dubio eidem quoque ad iter eonfleienduni pecunias impertiri fecit, aut uiain aliquam ad hanc profectionem commodissimam nobis ignotam prescripse-rit, quia illuc .sumptibiis sufficienter prouisus, commigrare ac remigrai'e queat, nos profeeto ad expendendas pecunias neque regie maiestatis mandatum, neque magnitici domini capitanei generalis commissionem habemus.

Preterea an tern vestra spectabilis ac magnifica dominatio de suo sallario ac sumptibiis in Zagrabia faciendis in suis script-is commemorat, cui in presentia al iter non subuenire possumus. nam ut i am superius dictum est. nullum nee mandatum nee iussum in hoc al.) vllo accepimus, aduentus tarn en magnitici domini capitanei generalis indies expectatur, quern etiain propediem athiturum scimus, cui vestre magnifice dominatioiiis scripta sine ulla mora ot'feremus, ex quo vestra magnifica dominatio de his rebus omnibus quam ocyssime copiosius certificabitur. cui nos ex aequo plurimum commendamus, et eandem quam toelicissime val ere op-iamus. Datum Pethouiae. 2d. die iunii, anno etc. .1.540.

N. et N. rerum bellicarum cousiliarii etc.

Vani: Spectabili ac magniiico domino Petro Keglouitz. de AVusin comiti, Dalmatiae, (Jroatiae et Sclauoniae bano dignissimo. domino et amico obseruaudissimo etc.1

Original na papiru. Pismo je bilo zapečaćeno s tri pečata. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

1 Nedosljednost u pisanje e, e i ae pridržana je.

MONOMKNTA HIST. XXXV11I.: MONUM. HAKSIHJRGICA II. i]2

Page 503: Monumenta 2

498

500.

1540. mjeseca juna.

Hams a, vojvoda gradiški piše Imštelanu veličkomu. da je Uzrembeg odredio, da se s turske strane ne pljačka. Želi zarobljenoga Radića iskupiti.

Hainza vayuoda de Gradiczka castellano de Velike salutem. Nunc ut sciat vestra dominacio iam intelleximus. quod nobis scripseratis de pace. Hactenus non peruenerunt ad nos littere a domino nostro Huzrem-beg. sed nunc prirnum allate sunt litere. ne araplius mittamus istuc ad predanclum neque pedit.es. neque equites vsque ad quatuor menses. Quod autem scribitis. quod Martolossi abduxerunt aliquot homines, hoc fecerunt antequam a nostro domino mandatum accepissent. quoniam paucis ante diebus venit istud ad nos mandatum. ne tarn pedites. quain equites mittamus ad vos predatum. Nunc rogo vos uti fratrem. est quidam Eadicz captus in Hrastouicze, faciatis eurn adduci istuc in Velike, et quid conue-niet de redemptione eius. sine equus fuerit, sine alio res. mittatis ve-strum horninem. queni nos et precium simul cum ipso vestre domina-cioni mittemus, cui gracias agimus de duabus pennis dono missis et nos vicissim misimus vobis vnas czismas. Boni consulite et deus vos letifi-cet. Amen.

Va-ni: Exemplura literarum Hamze vayuode.

Savremeni, za cijelo prijevod s hrvatskog originala it e. i 1er > kućn., dvor. i drzav. arkivu u Beču: Hungarica.

501.

1540. 15. jula. U Beču.

Kraljica Ana nalaže gradjanima bihaćkim, da budu poslušni svomu kapetanu Martinn Gallu.

Patentes.

Anna etc. Frudentibiis et cireumspeetis N. iudici. consulibus ac communitati ciuitatis Wyhitsch, gratiam nostram reginalem et omne bornim. Quoniam serenissimus princeps. dominus et conthoralis noster dilec-tissimus. ađministrationem capitaneatus castri ac totius ciuitatis Wyhitsch. vna cum pertinentibus ac hactenus ex Wyhitsch prouisis oppidulis. fideli. nobis dilecto Martino Gallo concredidit et commisit. conuenit igitur opere pretium que est,, vt dicto Gallo nomine prefate maiestatis et dileetionis sue in omnibus rebus a vobis et cuilibet vestrum obedientia prestetur, ac

Page 504: Monumenta 2

499

vbicunque opus fuerit mandatis et iussis eius obtemperetur. Ideireo nomine pređicti serenissimi domini et eonthoralis nostri, vobis harum serie firmiter mandamus, quatenus eundem Galium pro vestro capitaneo reco-gnoscatis, eique quacunque in re opem vestram expetiuerit. omni fauore. consilio. ope et auxilio assistatis. ae tarn temporibus pacis, quam belli bonam correspondentiam cum eo habeatis, nee secus ulio modo faciatis. seriam in eo ac omnimodam serenissimi principis. domini et eonthoralis nostri dilectissimi ae nostram exequuturi voluntatem. Datum Vienne, die 15. iulii, anno 1540.

ludici ac ceteris ciuibus ciuitatis Wyhitseh.

Koncept u c. i kr. kum., dvor. i držav. arkivu u Beču: Hungarica.

502. 1540. 15. jula, U Optuju.

Ivan Ungnad vrhovni kapetan štajerski moli bana Petra Keglevića, e da se, ne raspusti vojska županije varaždinske, što bi moglo uroditi slim

posljedicama- kod austrijskih pokrajina. Magnilice domine et amice honorande. Salutem et seruitiorum no-

strorum commendationem. Fuit hic apud nos egregius dominus loannes Alapy. inter alia nobis exponens. quod centum illi pedites plagiarii, quos hactenus comitatus Warasdinensis tenuit, i am dimittentur, et non diutius tenebuntur. tantummodo propter solutionem, que non habetur. Cum tamen ipse dominus Alapy dicat, pecuniam ob tenendos illos centum pedites iam pridem oblatam. exactam et congregatam et paratam esse; quare non po-tuimus intermittere, quin eius rei causa ad vestram magnificentiam scri-bamus. requirentes et rogantes eandem diligenter, uelit tan turn curare efficereque. ut centum illi pedites plagiarii prout necessitas presentium temporum uehementer postulat, diutius teneantur, alioqui si non fiet. co-gitare vestra magniiicentia potest, an non merito et regia maiestas. dominus noster clementissimus et ipse inferioris Austrie prouincie moleste hoc ferrent. imo prel)eretur per hoc ipsis predictis prouinciis causa, ut et suas gentes et copias equitum et peditum auocarent. et tantummodo pro tutandis suis confiniis tenerent. Qua in re nos profeeto excusati esse uolumus. Videtur itaque nobis, immo neeesse est. ut vestra magniiicentia absque omni mora de hoc certorem faciat dominum Alapi.1 an centum illi plagiarii diutius tenebuntur, aut non. Qu§ bene valeat. Ex Pethouia, 15. iulii, anno etc. 40.

loannes Yngnad, baro in Zonnegk. generalis capitaneus rerum . bellica-rum in regno Sclauonie et prouin-ciarum in terris Austrie et capitaneus

prouincialis Stirie. 1 Ove dvije riječi su na rubu dodane.

Page 505: Monumenta 2

500

Vani: Magnifico domino Petro Keglowyth de Busvn. regnorum Dalmacic. Oroacie et Selauonie etc. bano. et corniti comitatus Varasdinen-sis. domino et amico honorando.

Original na papira. Na rptu je pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno. I a?'kicu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

503.

1540. 20. jula. U Varaždinu.

Gjuro Vragović, podžupan varaždinski, svjedoči, da je Baltazar Herković pozvan, da položi račun o ubranom podimnom novcu (pecunia fumalis).

Nos Georgius Wragoych de Maryasowcz. vieecomes ac iudices no-bilium comitatus Warasdiensis memorie commendamus, quod cum nos ad instantem et legitimam petieionem magnifici domini Petri Keglevvych de Hwsyn. regnorum Dalmaeie. Croaeie et Selauonie bani etc, ac comitis huius comitatus Warasdiensis. Stephanum Dragas de Pleternyeze. vnum ex nobis, scilicet iudicem nobilium ad infrascriptam amonicionem facien-dam de seđe nostra iudiciaria legitime destinasscinus. qui tandem exinde ad nos reuersus, nobis retulit in hune modum: qualiter ipse dominira proxima post festum beate Margarethe virginis et martiris proxime transacts preteritum,1 ad porcionem possessionariam egregii Balthasaris Herk-phy de Zaiezda. in possessione Wydowez vocata. in hoc comitatu Waras-diensi babitam, personaliter accessisset. ibique eundern Balthasarem Herk-]jhy per prouidum loannem Jelenych, iobagionem eiusdem in eadem Wydowez eommorantem. racione et pretext u fumalium pecuniarum huius comitatus Warasdiensis superioribus annis egregiis Stephano de Gywia et loanni Kastellanphy. oratoribus ad regiam maiestatem deputatis et missis solui debendorum. et ad manus eiusdem Balthasaris Herkphy. tanquam exactoris earundem administratorum et exolutorum. vt idem Balthazar Herkphy superinde plenariam et omnimodam iustamque et debi-tam racionem dare in prima congregacione et sede iudiciaria. huius comitatus post hac vbiuis primitus celebranda. coram nobis comparere. iudi-eiumque et iudiciariam deliberacionem preuia racione iiendam recipere debeat et teneatur, legitime amonuisset testimonio presencium mediante. Datum Warasdini, tercio die diei amonicionis prenotate. anno domini milJesimo quingentesimo quadragesimo.

Original na papiru. Na rplu su bila pritisnuta tri pečata. U ar-kicu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

1 18. jula 15-10.

Page 506: Monumenta 2

501

504.

1540. mjeseca jula.

Gjuro Vragović prima od Martina Galla, kapetana bihaćkoga grad Sokol.

Ego Georgius AVragoych de Maryasowcz reeognosco tenore presen-eium. quod nobilis et egregius Martinus Gali de ßuedolfsegk, hoc tempore Romanorum regie maiestatis, domini nostri clementissimi capitaneus Wihieensis, ex mandato et cornmissione eius regie maiestatis mihi resti-tnit ac ad man us dedit castrum Zokol vocatum [cum] omnibus suis pro-ventibus, intratis et aliis rebus ad illud attinentibus. nihil denique exeep-tum vel qualecunque nomine alicui rei(?) dari possit, hac tamen lege, conditione et pacto. qu<xl si mihi a regia mai estate pro dicto castro in alio loco satisfieret, vel sua maiestas se satisfaeturam offeret, vt sim obligates et obstrietus dicto capitaneo. vel qui tunc temporis capitaneatum Wyhicensem geret. castrum Zokol ad eiusdem capitanei man us dare et restituere omnibus prouentibus, intratis aliisque rebus ad illud pertinenti-bus. quemadmodum michi ab dicto capitaneo restitutum et datum est.

Deinde. vt sata et semina hoc anno ab eodem capitaneo sub castro Zokol seminata. vnacum feno abscindere. colligere. idque cum meis subditis fieri, ac Wihieen[sibus] vel quodcunque(!) ilia frumenta et fena vo-iuerit habere, cum dictis meis subditis deferri ac deduci sim obligatus et. obstrietus.

Vt eciam suos hortos. pomeria. aggeres. sub et iuxta Wyhicensium existentes. singulis a-nnis et debito tempore excoli. seminari, abscindi, eolligi. in suas horreas deduci et deforri et vt summatim dicam. omnibus rebus necessariis et ad ilia pertinentibus cum meis colonis et subditis diligenfer et fideliter perfici sim obligatus et obstrietus: atque eciam singulis annis in autumno cum meis subditis circulos. sua vasa ad vimle-miam religenda. idque cum dictis meis colonis fieri, ac in castrum Wy-hieense deferri sim obligatus et obstrietus. donee prefatus Martinus Gall capitaneatum AVyhicensem geret.

Et quoniam sepedictus capitaneus a regia maiestate. domino nostro clementissimo in mandatis habet. arcem Wyhicensem reedificare, me ob-ligo et as tri ago omnia lignamema. que ad dictum edificium opus erunt, cum meis colonis et subditis illuc AVyhicensium(!) deferri et deportari.

Preterea me obligo et obstringo in deeima. que antehac ad episco-patum Timiensem(!) pertinuit, nunc vero post obitum episcopi semper Wyhicensium est data delataque. me in ilia dicto capitaneo. vel qui post-hac capitaneus futur us erit, nullum dampnum facturum.

Postremo me obligo et obstringo. quod si regie maiestatis. domini nostri clementissimi homines ac subditi ab hostibus et inimieis aliquam vim paterentur et fugere cogerentur. me illos in castrum meum receptu-ros. defensuros et quod homini ehristiaiio laudibile ac possibile facturum.

Page 507: Monumenta 2

502

que omnia ita firmiter iimiolabiliterque seruaturum me obligo et obstringo bona et vera fide fidutiaque. Insuper eciam has preseiites mea manu et sigillo subscripsi et signaui et maioris seeuritatis ac fidei causa rogaui venerabilem dominum Nicolaum Sturlycz, vicarium ecclesie sancti Domi-nici et nobilem ac egregium Petrum Rebrowycz, qui se ambo mecum subscripserunt et eorum sigilla et signa impresserunt.

Sav remeni prijepis. U c. i Jer. kućn.. dvor. i držao, arhivu u Beču: Hungarica.

Page 508: Monumenta 2

DODATAK. 505.

1531. Prije 9. augusta..

Zelje i zahtjevi hrvatskoga plemstva, koji su se imali iznijeti pred kraljem.

Mandata ac capita rerum ore noštro referendarum.

Primum, volumus certo scire vestram regiam Jimiestatem. bassam Bosnensem facere expedicionem, esseque in procinctu masno cum appa-ratu. ut inuadat Croacie regnurn uel animo depopulandi, vel occupandi. prout, accepimus ex certis exploratoribus.

Quare necesse esset nos quoque paratos esse, ut ei resistere possi-mus. quod auxilio dei fieri posse non dubitaremus. si exercitus nobis ]iromissus aleretur in finibus Oharinthie.

Deinde opereprecium esset. vt regia maiestas vestra regias arces ad regemque pertinentes in regno nostro occuparet reciperetque custodiendas, quibus amissis, actum est de regno, presertim Byhesch ac Rypasch, eis-que preficeret duos prefeetos, alteram Bohemum. qui posset(!) inilitibus ac custodibus earum, alteram vero Almanum. qui prouideret refectioni ac municioni arcium ipsaruiiL

Item Segniam. Othoczytz, Starigrad et Clyz, quas habet nunc- Pe-trus Orusycb. a quo recipiende essent bono modo. prouidendumque eis per mare (sunt enim maritime), vel de regno Xyapolitano. vel ex Hystria, nam nobis Alpibus ab eis diuisis difficile est eis subuenire.

Ceterum necesse esset. vt ingenia cum pulueribus haberentur semper in Methlyka. ne capitaneus vestre regie maiestatis. cum vsus posceret, cogeretur de loinginquo(l) talia petere. sed essent ad manum.

Ad hec optaremus. ut vestra regia maiestas vondicaret oceuparetque sibi fodinas. quas habet Nicolaus Zrini, qui paratus est tradere eas vestre regie maiestati, stareque pacto inito ac compositioni. que facta luerit cum eo, fide iubente pro eo. si opus fuerit loanne comite Oorbauie, quare. qui mittendi sunt eo ex consilio maiestatis vestre et suorum regentum Vienne. habeant plenain autoritatem super hac re transigenda.

Page 509: Monumenta 2

504

Preterea. si quo fato vestra regia maiestas inierit pacem, in graciam-que venerit cura Ioanne wayuoda. optaremus. vt terminus iurisdiccionis eius fieret Drauus. et ad suinmum Sauus, quoniain nos in Slauonia ha-bitamus poći us quam in Croatia.

Oeterum. locumtenenti vestre regie rnaiestatis adiunximus quattuor assessores consiliariosque. ut eo melius in causis decerneretur. quibus quattuor optaremur prouideri de aliquo stipendio.

Item, interim dum exercitus ad fines Oarniole conscribi possit. rnit-tendi essent centum uel pi ures pedites capitaneo. qui possint esse presidia locis. quibus magis timemus.

Ad hec. optaremus vniri ac quasi in vnuin coalescere corpus cum aliis regnis vestre regie rnaiestatis. vnumque ex nobis semper interesse consiliis eiusdem. que fiunt Vienne.

Preterea optamus a vestra regia inaiestate. vt illi. quos huic regno prefecerit suo. habeant earn et informacionem et autoritatem, vt eos qui inter nos agunt possint inducere. et si opus erit. cogere ad coneordiarn nobiscum tenendam. et ne quisquam inonetam cudere possit. preter ve-strain regiam maiestatem.

Item, vtile nobis videretur, vt vestra maiestas ascisceret sibi obliga-retque Petruin lveglewich, cum sibi adherentibus. qui tempore suo sciret seruire vestre regie maiestati.

Item, arx Merschyn. nunc sine omni custodia munienda esset XII aut plurium militum presidio, est enim in bono loco, quare si hostis earn occupauerit. nocumento erit toti regno.

Item, si quos vestra regia maiestas miserit ox consilio ad videndiini statum regni nostri. habeant in mandatis lusfrare visitareque et alias ar-ces. vt est Orupa. Brynye et Vlagav. quarum bona prouisio ac munitio toti regno esset auxilio ac presidio.

Original u c.ikr. kue., dvor. i držač-. arkivu u Beču: Huugarica.

500.

1.533. 1. maja. U Beču.

Kralj Ferdinand nalaže gradjanima Zagreba, da s mjesta, ustupe kulu kod gornji/t vrata (Popov Turen) zagrebačkomu kaptolu, i da plate

duž ne desetine, te da ne uznemiruju kaptolske kmetove.

Ferdinandus diuina fauente dementia ßomanorum. Hungariae. Boe-miae etc. rex semper augustus. infans Hispaniarum. archidux Austriae etc fidelibus nostris. prudentibus et circumspectis iudici, iuratis. ceteris-que ciuibus et incolis ciuitatis nostrae Montisgrecensis salutem et graciam. Constat uobis euidenter. domos et curias fidelium nostroriim canonicorum ecdetiae Zagrabiensis funditus esse eombustas et desolatas, ac eos incer-

Page 510: Monumenta 2

505

tis sedibus uagari: iidelitatibus igitur uestris harum serie firmissime com-mittimus et mandamus, quatenus statim acceptis praesentibus, turrim eorurn ad portam superiorem istius ciuitatis nostrae Montisgrecensis, vnacum domo. curia et horto ad eandem pertinentibus sitam et fundatam. ipsis remittal s et restituatis, decimas quoque eorurn, tarn praeteritas. quam futuras de medio vestri prouenientes,, ipsis et nemini alteri plenarie reddatis et persoluatis. In colonos quoque eorurn nullum i us, nullamue auctoritatem vobis uendicetis, sed eos iuxta decretum et voluntatem [nosjtram in aliens nostris expressam, pari voto quiete et pacifice gubernari et mode-rai'i sinatis et permittatis. ac contra omnes molestatores et turbatores ipsis fauore et auxilio adesse debeatis et teneamini. Set*us non facturi; praesentibus perlectis, exhibenti restitutis. Datum Viennae. in festo beatorum Philippi et Jacobi apostolorum, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo tercio.

Ferdinandus. Wylaky.

Original na papiru. Odozdol je pritisnut veliki pecat. U kr. zem. arhivu u Zagrebu: Depos. Archiv. cap/t. Zagrab.: Acta eapituli anti-quo fasc. 10. No. 0.

507.

1533. 2. septembra. U Beoti.

Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, svomu povjereniku u Hrvatskoj, da utjera desetinu dužnu kaptolu zagrebačkomu.

Ferdinandus diuina fauente dementia Komanorum. Hungariae. Boe miae etc. rex semper augustus. in fans Hispaniarum. archidux A us trie etc. Meli nostro. magnifico Petro Keglcvvyth de Bwsyn, in regnis nostris Oroacie et Sclauonie commissario nostro, salutem et graciam. Expositum est nobis in personis fidelium nostrorum. venerabilis capituli ecelesie Za-grabiensis, quemadmodum essent plerique in istis regnis nostris, qui contra instituciones pias maiorum suorum ex bonis eorurn decimas ecdesie, ipsis exponentibus reddere et persoluere non curarent, sed eas sibipsis retine-rent in detrimentum anime ipsorum manifestum. Cum itaque nostra in-tersit. ecclesias dei, earumque ministros contra quoscunque tueri et manu-tenere, nolumus per non restitucionem [ipsa]rura clecimavum cultum diuinum in dicta ecclesia Zagrabiensi extinguendum permittere; iccirco fidelitati tue mandamus firmissime. vt dictum capitulum in bonis et pro-uentibus eorurn vniuersis contra quoscunque impeti tores tueri et protegere. ac eo[s]. qui in restitucione decimarum difficiles se prebuerint, ad resti-tuendas decimas ipsas eidem capitulo, omni ad hoc adhibito re medio cogere et compellere debeas. nostre maiestatis in persona et auctoritate

Page 511: Monumenta 2

506

til)i eoneessa inediante. Secus non iacturus; presentibus perlectis exhi-benti restitutis. Datum Vienne. feria tercia proxima post fes turn beati Egidii abbatis. anno domini millesimo quingentesimo tricesimo tercio.1

Ferdinandus. Wylaky.

Dolje na rubu; Proteccionales. Original na papiru. Odozdol je pritisnut mali pečat bez legende.

U kr. zem. arklou u Zagrebu: Depos. Arch, capit. Zagrab.: Acta cap it. antiqiM fasc. !•'>. No. ö.

508.

1533. 22. novembra. U Vespriinu.

Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, povjereniku u Hrvatskoj, da sasluša svjedoke Stjepana Deshaza protiv Ivana Pilchlera.

De commissionc domini regis. Ferdinandus diuina fauente dementia Romanorum. Hungarie et

Hohemie etc. rex semper augustus, inians Hispaniarum, arehidux Austrie, dux Burgundie etc fideli nostro. magnifico Petro Keglewyth. commissario nostro in Croatia et Selauonia salutem et granam. Expositum est nobis in persona tidelis nostri. magnifici Stephani Deshazy de Zorazedwara, co-mitis comitatus Comaromiensis. quemadmodum ipse in quadam causa, quam contra iidelem nostrum, egregium loannem Pwlyar. vicecapitaneum prouincie nostre Carniole racione inuasionis. vulneracionis sin ac seruito-rum suorum habet, fassione et attestacione nonnullorum fidelium nostro-rum nobilium et ignobilium esset necessarius. Proinde fidelitati tue stric-tissime eommittimus et mandamus, vt aceeptis presentibus. quoscunque idem Stephanus Deshazy duxerit nominandos. in vno certo et breui ter-mino. sub pena in decreto expressa coram te citare. et quicquid ipsis super huiusmodi inuasione et vulneracione ipsius Stephani Deshazy, ac seruitorum eiusdeni constiterit. ad Mem eorum deo debitam, fidelitatem-que nobis et sacre corone nostre obseuandam, fateri. dicereque, referre et attestari facias. Super quibus tandem fassionibus et attestacionibus litteras sub tuo sigillo necessarias eidem exponent!, iurium suorum vberi-orem ad cautelam dare debeas. Secus non facturus; presentibus perlectis exhibenti restitutis. Datum Vesprimii, sabatho ante festum beate Catherine virginis et martiris. anno domini millesimo quingentesimo trice-simo tercio.

Original na papiru. Odozdol je pritisnut veliki kraljevski pečat. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Nedosljednost u pisanju e i ae pridržana je.

Page 512: Monumenta 2

507

509.

1538. 31. decembra. U Innsbrucku.

Senjski biskup Franjo Jozefić priznaje, da mu je kralj^ Ferdinand dao punomoć, da zbog neojerstva zagrebačkog biskupa Simuna on pribiva

biskupske prihode.

Nos Franciscus dei et apostolice sodis gratia episcopus Segniensis recognoscimus et fatemur per presentes, quod cura hodierno die date presentium serenissiraus dominus Ferdinandus diuina fauente dementia Romanorum. Hungarie, Bohemie. Dalmatie, Oroatie. Sclauonie etc. rex nobis ob infidelitatem moderni episcopi ecclesie Zagrabiensis, plenam auc-toritatem. commissionem atque manđatum dederit et concesserit. omnes et singulos fructus. redditus, prouentus. decimas, tricesimas. obuenciones, dauas, pedagia, dicas siue taxas, census, mulctas. accidentia, iura et emo-lumenta vniuersa, cuiusvis fuerint uel nature in et sub episcopatu Zagra-biensi eiusque districtu et iurisdictioni seu alias ubilibet existentia et ad suam maiestatem et episcopum Zagrabiensem tara iure regni illius. quam de iure quocunque alio nec non eonsuetudine. uel ex prescriptione seu pacto aut quouis alio titulo oceasione episeopatas Zagrabiensis respectiue speetantia et pertinentia, sueque inaiestati et episeopo Zagrabiensi debita et đebenda a quibusvis illorum illarumve debitoribus cuiuscunque fuerint status, gradus, ordinis, conditionis et preeminentie petendi. exigendi, extor-quendi et subleuandi et de receptis quietandi. Idcirco e contra promisimus fide publica et per presentes promittiraus. quod dicta iura. emoluments et accidentia omnia et singula superius specificata, diligenier et nrleliter ac pro possibilitate nostra colligemus et subleuemus. atque de illis prefate sue maiestati uel cui seu quibus sua maiestas commiserit in oppido Po-soniensi uel alias, ubi et quoties eidem sue maiestati plaeuerit et man-dauerit, debitam et iustam ration em et computum i'aciemus et reddemus, necnon omne id. in quo premissorum causa post datara et redditam rati-onem et computum reperti fuerimus debitores, dicte maiestati sue uel illius homini legit-time, real iter et cum effect u persoluemus et numerabi-mus ac restituemus. Ad quod faciendum nos pleniori et meliori modo ac forma obligamus presentium vigore. Oontradictione seu exceptione quan-tumcunque reuelandi et iure causa non obstantibus quibuscunque. hi cuius fidem presentes manu nostra subscripsimus et sigilli annullaris nostri impressione cominuniuimus. Actum in oppido Insprugg, die vltima men-sis decembris. anno a natiuitate domini millesimo quingentesimo trice-simo tertio.

Franciscus Josephith, episcopus Segniensis manu propria subscripsit.

Original na pergament. Ispod pisanog udaren je neposredno na listinu pečat od voska, prevučen hartijom. Na pečatu grb Jozcflćev. U c. i kr. hućn., dvor. i držav. arhivu u Beču: Innerösterrcichische Urkunden. Frepisao i ustupio za naše izdanje dr. Aleksa Ivić.

Page 513: Monumenta 2

SOS

510.

1533. 31. decembra, U Innsbrucku.

Biskup senjski Franjo Jožefić. kome je kralj Ferdinand poklonio opatiju' Topusko, obećava, da će na granici izdržavati o svom trosku 50 lakih konjanika, i jedan od gradova, izuzev Senj i Bihać, da će o svom

trošku opraviti i spremiti kako treba.

Nos Franciseus dei et apostolice sedis gratia episeopus Segniensis. fateinur et recognoscimus presentium per tenorem. quod cum serenissimus dorninus, dorninus Ferdinanclus, diuina fauente dementia 'Romanorum. Hungarie. Bohemie, Dalmatie, Oroatie etc. rex. infans Hispaniarura, arehi-dux Austrie. dux Burgundie etc., marchio Morauie etc, et comes Tirolis etc., dorninus noster gratiosissimus. nobis abbatiam de Topuska regni Cro-atie gratiose eontulerit et donauerit, ipsaque abbatia in terminis et confi-nibus prouintiarum immanissimi Turcarum tiranni sita sit. ex qua incur-siones et depredationes Turcarum ut plurimum prohiberi possunt. quod fieri non potest nisi dicta abbatia militibus et aliis necessariis sit prouisa atque hec res in vtilitatem et defensionem sanguinis Ohristiani tendant. Nos itaque econtra promittimus fide publica per presentes, quod post-quam prelate abbatie possessionem fuerimus eonseeuti, volumus pro de-fensione predicta necnon propulsatione predictarum ineursionum et depredation um, deinceps semper et continuo sine intermissione et diminutione aliqua quinquaginta equites leuis armature adhue idoneos, expeditos et sufficientes expensis nostris propriis intertenere et alere. Preterea vnum oppidum cum uel sine castro. uel solum castrum quodcunque in capita-neatu Segniensi situm. exceptis Segnia et Bihigio. quod prefatus rex nobis cluxerit noininandum et deputanclum, similiter expensis et sumptibus nostris propriis cum omnibus requisites muniiionibus ad defensionem i Ni us necessariis et sufficientibus debite prouidere, defendero et manutenere sine damno et expensis regis predicti, in cuius Mem presentes uterus manu nostra propria subseriptas et annullo nostro sigillari signatas fieri curauimus. Datum in oppido Insprug. die vltima mensis decembris. anno [a] natiuitate domini rnillesimo quingentesimo tricesimo tertio.

Franciseus Josephith. episeopus Segniensis et abbas predictus manu propria subseripsit.

Original im pergameni. Ispod pisanog udaren je neposredno na listinu pecat od voska, prevučen hartijom. Na pečatu grb Jožefićev. i; c. i kr. kuću., dvor i držav. arkivu u Beču: U ugari sohe Urkunden. Frijepisao te nam ustupio dr. Aleksa Ivić.

Page 514: Monumenta 2

509

oil . 1534. 29. januara. U Pragu. Petar Keglević se obvezuje, da će braniti građorc Bihać i Blpač i opatiju Topusko i da će drugu stotinu konjanika o svom trosku izdržavati.

Ego Petrus Keglewyth de Bvvsvn. regnorum Oroacie et Sclauonie locumtenens serenissimi et excellentissimi principis et doraini, domini Ferdinandi diuina f'auente clemencia. Romanorum. Hungarie, Boemie etc. regis, domini mei elementissimi. recognosco per presentes litteras ineas, eandem sacratissimam regiam maiestatera, dominum 7iieum clemen-tissimum, ex sna speciali et singulari grada, abbaciam ecclesie beate vir-ginis Marie de Thopwczka venerabili Francisco Keglewyth, filio meo de-disse et contulisse. Quamquidem graciam et clemeneiam eius maiestatis. saeratrssime pro mea erga suam maiestatern fidelitate quantum in me est. seruiciis meis promereri ab eius maiestate vol ens, obligo me vnacum ipsa filio tneo, in dicta ecclesia. more alias consueto. suffieientes fratres pro per-agendo cultu diuino tenere. cultumque ipsum diuinum augere pocius. quam diminuere. Preterea accipio in me et in personam meam onus quo-que et curairi conseruacionis ac defensionis castrorum Bewhegh et Rypacz. in dicto regno Oroacie existencium. intra spacium trium integrorum anno-rum a die resignacionis in manus meas eorundem castrorum computando, promittendo fide humanitate honoreque meo mediante. cultum diuinum in ipsa ecclesia diminui et negligi non permittere. ac intra tempus pre-missurn arces prefatas Bewhegh et Rypacz ex redditibus eiusdem abbacie ac meis propriis sumptibus conseruare, defendere et manutenere et vltra centum dicto abbacie pro defensione dictorum regnorum; imrno promitto liarum m ear urn vigore et testimonio litterarum. Datum Prage. feria quinta proxima post festurn conuersionis beati Pauli apostoli, anno domini mil-lesimo quingentesimo tricesimo quarto.

\\c;x\\\ Kcraemifi pi;KOM CKOKOM.

Original na papira. Pokraj listine nalazi se i kopija njena. Na listini udaren je pečat od crvenog voska (kameja). U c. I kr. kućn.. dvor. i držav. arhivu, u Beču: Ungarische Urkunden. Prepisao i ustupio za naše izdanje dr. Aleksa Ivić.

512.

1534. 29. januara. U Pragu. Kralj Ferdinand se obvezuje, da će poslije tri godine uzeti natrag gra

dove Bihać l Bipač od Petra Keglcvića.

Assecuraeio Petri Keglewyth. quod regia maiestas vltra tres annos castra apud eum non tenet.

Xos Ferdinandus etc. Recognoscimus per presentes litems nostras, quod fidelis noster, magnificus Petrus Keglewyth de Bwsyn. regnorum no-

Page 515: Monumenta 2

ölO

strorum Oroacie et Sclauonie locuintenens noster. ad requisicionem nostram curam defensionis ot conseruacionis castrorum Bewhegh. et Rypacz intra spaeium trium integrorum annorum a die resignaeionis eorundem castrorum in maims suas computando suscepit er. in se accepit. promittendo nobis arces ipsas intra tempus premissum ex prouentibus et redditibus abbaeie de Thopwczka ac propriis suis sumptibiis conseniaturum. Quo autein idem Petrus Keglewyth effiuxo trium annorum spacio ab eorundem castrorum cura et conseruacione se et suos filios liberaturos non du-bitet, assecurandum eundem duximus, quod vltra tempus premissum, trium scilicet annorum, apud eum arces ipsas non reliquemus. sed ab eodem auferemus. immo assecuramus harum nostrarum vigore et testimonio lit-terarum. Datum Prage, feria quinta proxima post festum conuersionis beati Pauli apostoli, anno 1534.

Savremeni prijepis na papiru. U c. i kr. kućn., dvor. i držao. arhivu u Beču: UngariscJie Urkunden. Prijepis ustupio za naše izdanje dr. Aleksa Ivić.

513.

1535. 6. juna. U Beću.

Kralj Ferdinand daruje Radovanu Preradooiću posjed- Gusinci u kotaru grada Sichelberga.

Wir Ferdinand von Gots gnaden Romiseher. zu Eungern. Behem. Dalmatien. Croatien vnnd Sclauonien etc. Knnig, Infant in Hispanien. Erczherczog zu Osterrelch, Herczog zu Burgundt. Steir. Karnndtn. Grain, vnnd Wiertenberg etc. Graue zu Tiroll etc, Bekennen fiir vnns vnd vnnser Erben offenntlich mit diesem Brief, als wir den Ijeuten, so sich kurtz-uorschiner Zeit sambt Iren Freunndtn. Weib vnnd Kynnden aus Bossen von dem Turggischen Zwanng in vnnser gehorsamt vnd vnnderthenig-kait ergeben. etlich Huebn vnnd grunndt zu vnnd bey Sichlberg zuege-stelt vnnd sy ingemain auf zwainczig Jarlanng aller Zins. Diennst. Zeh-enndt. Robat vnnd Stewr auf denselben Hueben vnnd grundt genedigelich befreit, doch das Sy vnns sonnst gehorsam vnnd in aufpoten wider vnnser vnnd vrmserer Lannde Viendt vngehorsamer vnd bescliediger. auf Iron aygen Oosstn on waigrung raisen sollen. wie dann vnnser gabbriet Inen deshalben verfertigt mit mererm Innhalt aufweist. in welcher yecztgemel-ten gemainen gab vnnd Preihait vnnser getrewer lieber Radouan Prera-douikh1 mit einer Hueben zu (fusinczi neben andern auch begriffen ist. Nun haben wir angesehen die Redlichait vnnd schigclichaut darinnen vnns gedachter Preradouikh glaubwirdig fur annder angezaigt vnnd be-rumbt worden vnnd die vnnderthenige diennst so Er vnns bewisen vnnd

1 Pisano : Pre Radouich.

Page 516: Monumenta 2

511

sich hinfuro zuthun erpoten hat vnnd wolthun ma»' rand soil, vnnd Ime darumben die besonnder gnad gethan haben, thun das auch hiemit wis-sentlich crafft cuts Briefs also, so die obbemeltn zwainczig befreiten Jarr verschinen vnnd Er eelich manndlich leibserben hette oder hinter Ime verliesse, das dann dieselben sein mandlichen leibserben oder ob die aueh' abgingen vnnd nit verhandn vveren, alsdann wo Er Brueder oder Brue-ders Sun verliesse. alsdann dieselben s(ein)e Brueder oder Breeders Sun mannss Stamen die obbemelt Hueben zu Gusinczi hinfuro solanng sein oder seiner Brueder manns Stamen beleibt, Zins. Zehennt. Robat vnnd Stewr, Prey Manns lehensweise innhaben, nuczen vnnd nlessen vnnd Vnns dauon niehts annders dann die gehorsam vnderthenigkait vnnd das sy vnns yeder Zeit in aufpoten wie in der obbemelteu zwainczig Jarigen Freyunng begriffen auf Iren aigen Oostn zureisen schuldig vnnd getrew sein. vnnd so offt sich dureh todfaal. Khanf oder in annderweeg damit vorandrung zuetregt die Lehen von vnns oder wer des von Vnns beuelh vnnd gewalt haben wirde wie sich geburt emphahen sollen. Wann aber Er vnnd sein auch seiner Brueder Manns Stamen mit tod abgeen vnnd die Erbschafit auf Tochter oder weiblich geschlacht kumen wurden. alsdann sollen dieselben Ir Erben die Zinnss. Zehennt. Eobat vnnd annders von obbestimbter Hueben wie den anndern geinain nach ausganng der beruerten zwainczig Jarr aufgelegt ist, hinfuro zuraichen schuldig sein vngeuerlich. Mit vrkunnt dits Brieis besiglt mit vnserm Kuniglichen an-hanngunden Insigl. Geben in vnnser Statt Wienn, am sechsten tag des monats Juny nach Christ! vnnsers lieben Herren geburd Funnffczehen-hunndertvnnd Im Funnffvnnddreišsigsten. Vnnserer Eeiche des Romischen im Funnften vnnd der andern ira neunndten Jaren.

Ferdinand. Dolje na prioinutom okrajku: Ad mandatum domini regis proprium.

Brandwenn1

Original na pergament. Pecat i. vezica manjka. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

Vitezović mjesečnik za genealog., biograf., heraldiku i sfragistiku I. str. 47.

514.

1538. 7. jun». U Tati.

Matija Baronyay piše banu Toml Nadaždu, kako sude Turci o miru izmedju, kralja Ferdinandu i Ivana Za/polje, i što se dogadja« His diebus praeteritis reverenđissimus frater Georgius thesaurarius

regiae maiestatis, domini nostri elementissimi ad Turciam quemdam suum

1 Nejasan potpis.

Page 517: Monumenta 2

512

familiarem pro eraendis equis, nomine Olementem Nagy expediverat ad zanziacum Istrambeg, cui in Turcia dederunt dono 4 equos turcales. duos vero ibidem peeuniis emit. Qui Clemens Nagy refert hoc. quod eum sub maxima custodia tenuerint illic ita. ut die extra ambulare eum non permiserint, sed quae sibi necessaria fuerunt, ad hospitium suum ad-duxerunt. Retulerunt sibi Tureae, quod rex Joannes cum rege Ferdinando in Vissegrad interfuisset. ac inter se coneordiam fecissent: ipse vero Clemens Nagy ad haec Turcis tale feeisset responsum. quod dum regia maiestas in Vissegrad fuisset. et ipse Clemens tunc illic npn adfuisset. sed regem Ferdinandum illic non vidisset. nisi si angelus dei fiiisser, ut per muros penetrasset. ita eum videre non potuisset. Praeterea dicit. quod Turci Budam nimiurn nominant. ac optant etiam, hocque retulerunt Turci eidem dementi Nagy. quod si Joannes rex cum rege Ferdinando ad in-vicem concordat! sunt, ipse Joannes rex super caesare Turcorum maxi-mam feeisset proditionem. ex quo iam bis dedisset .Budam in manibus regiae maiestatis. Dicit et hoc idem Clemens, quod, dum eum de Turcia exportarunt. die non portanint, nisi tempore noctis, ut hie in Eungaria nihil dicere sciret. equitarunt eum usque ad Barka. Qui Clemens refert. inter Zemlin. Zabach 25000 hominum sub Mehmet in castris esse, quia fama inter Turcos viget, quod Alem ami i descensuri essent. Nunc regia maiestas domino Stephano Maylath, vayvodae Transsilvaniensi socium ad-didit in vayvodatu Emericum Balassa. ita. ut ultra Danubium ipse domi-nus Maylath fiat capitaneus regiae maiestatis. Emericus autem Balassa in Transsilvania permaneat. Referunt etiam regiam maiestatem brevi ad Lip-pam venire, solum cum vayvodis Moldaviensi, et Transalpinensi vult con-stituere. et cum illis in omnibus negotiis concludere. qualiter se se ad bella tenere debeant. Ex aire Tata, feria 6. proxima ante dominicam Pen-tecostes, 1588.

Mathias Barony ay.

Georgius Pray: Epistolae procerum regni. ITungariae TI. pag. 78.

515.

1539. 1. augusta, ü Bccu.

Kralj Ferdinand 'prima Vuka, Frankopana Bruijskoga u broj svojih dvorjanika i odredjujc mu 500 for. nagradu za uzdžavanje 100 ko

njanika.

Ferdinandus diuina fauente clemencia Romanorum rex semper au-gustus ac Germanie. Eungarie, Bohemie. Dalmacie. Oroacie et Sclauonie

1 Xejasno.

Page 518: Monumenta 2

\

513

eto. rex. infans Hyspaniarum. archidux Austrie. dux Burgundie. Stirie, Ga-rinthie. Carniole et Wirtemberge etc.. comes Tirolis etc. recognoscimus ac, fatemur tenore presencium. quod nos considerantes singularem integritatem, multipliciaque probitatis et virtutum merita, quibus magniflcum, fidelem, nobis dilectum Bolfgangum de Frangepanibus. comitem Brignii. preditum et deooratum esse nouimus, et preeipue laudabilem et aprobatam fidei et integritatis erga nos constanciam. quibus eundem nobis ac domui nostre Austrie deditum esse ac vsque hue constanter adhesisse coinpertum ha-bemus, cupientes eundem in hac sua erga nos seruitute et inuiolabili tide vlterius retinere, ideoque nos eundem Bolfgangum. Brignii comitem ad tractationem per capiianeum nostrum generalom ac consiliarios nostros beJ-licos nuper cum eodem habitam, in domesticum et familiarem nostrum sus-cepimus. assumpsimus et constituimus, prout tenore presencium suscipimus et constituimus. numeroque, cetui et eonsorcio aliorum huiusmodi comi-tum. baronum ac familiarium nostrorum agregamus et ascribimus ita. quod deinceps omnibus et singulis priuilegiis, honoribus. eminenciis, liber-tatibus et aliis quibuscunque iuribus. quibus et ceteri ipsius similes nostri clomestici comites ac familiares pociuntur. frui et gaudere possit ac commodum et vtilitatem nostram promouere. damna vero et incommöda nostra pro posse suo auertere et precauere et summatim omnia alia fa-cere, agere et exercere studeat. quibus strenuum ac fidelem comitem et familiarem regi et principi suo obstrictum esse decet; obque eius seruicia et in eiusdem eo commodius ac feruencius persistere seque et suos a Thurcarum vi et insultibus eo facilius tueri et sustinere possit. nos vero sibi annuatim quingentos florenos hungaricales. florenum centum dena-riis hungariealibus aut septuaginta quinque cruciferis computato. binis vieibus nunc et a data presencium incipiendo. ac deinceps semper sub ini-cium vniuscuiusque medii anni meditate, scilicet sibi ducentos et quin-quaginta florenos per magistrum militarium solucionum in confinibus Croacie et Foryuly, quiounque pro tempore erit. numerandos et soluendos vigore harum litterarum proinittimus ac pollicemur, ea tamen condicione, quod idem comes Brignii nobis centum equites leuis armature domi sue de huiusmodi sua deputata intertencione quingentorum florenorum hun-garicalium ad precauendas Thurcarum impressiones subditorumque nostrorum tuicionem alere et intertenere obligatus existat. Itaque cum eodem ad singula mandata nostra subeunda quoquo tempore instruetus esse possit. prout hec omnia nobis prestito iidelitatis iuramento ad manus eiusdem capitanei generalis ac consiliariorum nostrorum bellicorum spopondit et eciam litteris reuersalibus desuper erectis erga nos se ipsum obligauit. quibus eciam nunc primum terminum huiusmodi intertencionis. videlicet ipsi florenos đucentos quinquaginta hungaricales pretacti valoris in prompta et parata pecunia numerari fecimus. ac imposterum in principio vniuscuiusque anni prescripto modo absque aliqua dilacione rite exsolui faoiemus. Casu vero. quod nobis eodem eiusque equitibus in hello a.ut aliis ioeis extra Oroaciam iuxta exigenciam nostram vtendum sit, tunc eidem ad prescriptum equitum suorum numerum. singulis mensibus sicuti et ceteris consuota et debita stipendia porigi et exsolui faeiemus, harum testi-monio litterarum. sigilli nostri impressione munitarum. Datum in ciuitate

MONUMENTA HIST. XXXVI1T. MONUM. HABSBURGICA II. 3 3

Page 519: Monumenta 2

514

nostra Vienna, die prima mensis augusti, anno domini 1589.. regnorum nostroruin Romani nono. aliorum vero omnium tredecimo.

Iz originalnoga reversa Vuka Frankapana od 10. novembra 1539. (pod br. 510). U c. i Jer. kućn., dvor. i držav. arkiou u Beču: (Jn-garische Urkunden. Prijepis nama ustupio dr. Aleksa lvić.

516.

1539. 10 novembra.

Revers l'tika Frankopana Brinjskog, izdan kralju Ferdinandu f da će držati 1<>() konjanika za borbu 'protiv Turaka uz pripomoć od 500 ugar

skih forinta.

Ego Bolfgangus de Frangepanibus. comes Brignii. recognoseo ac fateor tenore presencium, cum sacra Komanorum etc. regia maiestas, do-minus mens ad tractacionem capitanei sui general is et consiliariorum bellicorum nomine sue maiestatis mecum habitam. in domesticum ac fa-miliarem sue maiestatis cum annuo stipendio quingentorum fiorenorum hungaricalium, fiorenom centum denariis hungaricalibus aut septuaginta quinque eruciferis computato asumpserit et constituent, ea tamen condici-one. quod sue roaiestati de hoc nostro deputato stipendio centum equites ad precauendum Thurearum impressiones subditorumque suorum defensi-onem, domi nostre alere et intertenere. ac cum eisdem aliisque nostris sub-ditis sicuti hactenus sue maiestati constanter ac lideliter adherere et ad singula sue maiestatis mandata quoquo tempore instructus et paratus esse debeam. prout hec omnia littere a sua regia maiestate michi desuper exhibitc lacius in se continent, quarum quidem literarurn tenor talis est: (Slijedi isprava kralja Ferdinanda od 1. augusta 1539. pod br. 515). Quod ego propterea prefate sue regie maiestati. domino meo eiemen-tissimo harum serie bona Ude et sub verbo veri comitis promitto et po-licito, me hec omnia premissa et quidquid mihi insertis sue maiestatis litteris iniunctum est, firmiter ae inuiolabiliter tenendum, obseruandum et prestandum. nec ab eisdem quovis pacto declinaturum, quemadmodum ingenuum ac sincerum comitem decet. In cuius rei fidem ac testimonium me hue propriis mani bus subscripsi et singillo (sic!) meo hysce litteris imprimi feci. Actum in profesto beat! Martini episcopi. anno domini mil-lesimo quingentesimo tricesimo nono.

Bolfgangus de Frangepanibus, comes Brignii manu propria.

Original na papiru. Jspod pisanoga udaren pečat prevučen papirom. Na pečatu je grb Frankopana. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Beču: Ungarische Urkunden. Prepisao i ustupio za naše izdanje dr. Aleksa lvić.

Page 520: Monumenta 2

515

517.

J 540. 19. marta. U (rentu. Kralj Ferdinand zalaze Jeronimu Laskiju gradove Susjedgrad i Stubiat.

Ferdinandus diuina fauent.e dementia Romanomm rex semper augustus, ac Germanie, Hungarie, Bohemie, Dalmacie, Croacie et Scla-uonie etc. rex. in fans Hispaniarum, archidux Austrie. dux Burgundie, Stirie, Garinthie, Oarniole et Wirtemberge etc., comes Tirolis etc. fatemur et recognoscimus tenore presentium pro nobis, heredibus ae succesoribus nostris regibus Hungarie. Cum nos magnifico, fideli, nobis dilecto Hyero-nirno Laski. palatino Syradiensi, consiliario nostro, iuxta obligationem nos-tram quatuordecim rnillia florenorum hungaricalium. tioreno septnaginta quinque cruciferis calculato debeamus, quod nos propterea eidem Hiero-nimo Laski ex certa scientia animoque deliberato, intuitu suorum fidelium nobis hactenus multifarie prestitorum seruitiorum castra et dominia nostra Sosset et Stolbitza in regno nostro Sdauonie sita. una cum omnibus suis villi«, subditis, colonis, iuribus, possessionibus, emoluments, prouentibus et adtinentiis quibuscunque. pro nouem millibus florenis hungaricalibus pretacti ualoris in defalcationem predictorum quatuordecim millium florenorum inscripsimus et impignorauimus, prout tenore presentium hypo-tbeeamus. inscripsimus et impignoramus ita, quod eadem castra et dominia Sosset et Stolbitza cum omnibus suis adtinentiis et prouentibus nunc deinceps pro antenorninatis nouem millibus florenis hungaricalibus possidere. illisque uti et frui possit, nee de eisdern cedere teneatur. nisi prius eidem tricesimam nostram in Aroua. u el eastrum Scharos, vti nunc in manibus nostris existit, aut Ohythwar aut ali ud eastrum eiuscemodi ualoris dederimus et contulerimus. Quamprimum autem ex prenominatis aut aliis castris eiuscemodi ualoris vnum. seu tricesimam in Aroua con-feremus. tunc prefata castra et dominia Sosset et Stolbitza (accepta a nobis prius dictorum nouem millium florenorum. uel si non prius accepta tamen reali solutione) vna cum omni suppellectili et munitione, que nunc iuxta inuentarium eidem tradita est, integre et plene ad manus nostras uel mandataru nostri absque omni in mora iterum resignare tenebitur. insuper quoque idem Hyeronimus Laski eadem castra interim et quarndiu in po-testate et administratione sua permanserint, sufficienti ac decenti custo-dia et munitione. propriis tamen sumptibus et expensis prouidere nobis ac nostris in eadem et iterum ex eisdem quandocunque libuerit. liberum aditum et regress u m in illisque nostris tamen expensis morari permittere. absque scitu nostro nullum inchoare bellum nee. cum hostibus nostris, si quod habituri essemus, ex eisdem pacisci, indutias aut vllam inire coneor-diam: iura superioritatem et adtinentias eorundem acriter raanutenere et conseruare, nee de eisdem quicquam attentare aut alienare, turn etiam colonos et subditos contra equitatem et consuetos census ac semitia ne-quaquam grauare debebit, prout hec omnia nobi^ coram spopondit et etiam Uteris reuersalibus seipsum erga nos obligauit. super qua denique inscrip-tione et assignatione nostra prefatorum castrorum sepedictum Hyeroni-mum Laski contra omnes lites et oecurrentias aliorumque iura et postu-lationes iuxta morem et consuetudinem preseripti regni nostri Sdauonie

Page 521: Monumenta 2

616

clementer tueri et omniiio indemnem reddere. sique easdem arces per Turcarum aut aliorum hostium vim absque sua negligentia e manibus suis adimi contigeret. quod nos eidem pretaetam sumam nouem millium fiorenorum ex aliis prouentibus nostris iterum resarcire ct exoluere uolu-mus et debebimus. dolo et i'raude remotis. Harum testimonio literarum sigilli nostri quo tanquam rex Hungarie utimur, appensione munitarum Mandantes et preeipientes iccireo banis, locumtenentibus, capitaneis, castel-lanis et subditis nostris. quibuscunque in eodem regno nostro Sclauonie constitutis. quod sepedictum Hyeronimum Laski in hae nostra inscriptione et assignatione manuteneant et eonseruent, illisque libere et quiete uti et frui sinant, in quantum indignationem nostram euitare maluerint. Datum in Gandauo, die deeima nona mensis martii, anno domini millesimo quin-gentesimo quadragesimo, regnorum nostrorum Eomani decimo. aliorum uero omnium decimo quarto.

Iz originalnoga reversa Jeronima Laskija od 20. marta 1540. (b>\ 51H.) U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu u Bebu: Ungarisclie Urkundeu.

518. 1540. 20. marta. U Grentu. Be vers palaüna sieradskog Hieronima Laskija, izdat kralju Ferdinandu na posjedovanje gradova Susjedgrada i Stubice. koje mu je kralj zalo

žio za 9000 ugarskih forinta. Ego Hyeronimus Laski, palatinus Siradiensis. sacre Romonorum,

Hungarie ac Bohemie regie maiestatis, domini mei clementissimi consili-arius, fateor et recognosco tenore presentium pro me heredibus ac. succes-soribus meis, cum sua regia maiestas ini hi nunc castra et dominia sue maiestatis Sosset et Stolbitcza, in regno Selaiionie sita, vnaeum suis adtinentiis pro nouem millibus ilorenis hungaricalibus. rloreno septuaginta quinque eruciferis computato inscripserit et assignauerit, cuius inscriptionis regie series hec est: (Slijedi isprava kralja Ferdinanda od 19. marta 1540. pod br. 517.) Quod propterea prelate regie maiestati suisque heredibus et successoribus regni Hungarie ego idem Hyeronimus Laski. me et heredibus meis tenore presentium et sub uerbo ueri baronis promitto ac polli-ceor, me omnia ea que mihi in preinserta regia inscriptione iniunguntur et committuntur firma, rata, grata et inuolabiliter obsematurum. In cuius rei iidem ac testimonium me hue propria manu subscripsi et secretum meuin super hasce literas impressi. Datum in Gandauo. die vigesima mensis martii. anno domini millesimo quingentesimo quadragesimo.

Hieronymus de Laski manu sua.

Original na papiru; ispod, pisanoga udaren je pecat od voska i papirom prevučen. Na pecala je grb Laskoga i inicijali H. L. U c. i kr. kućn., dvor. i držav. arkivu-u Beču: Ungarisclie Urkunden. Ispravu •ovu ustupio nam dr. Aleksa loić.

Page 522: Monumenta 2

SADRŽAJ. 1. 1531. 1. januara. U Zagrebu. Petar Eipač. kanonik zagre

bački, tuži se Ivanu Katzianeru, da mu uskraćuje po kralju određjenu desetinu za opskrbu vojske. Javlja novosti o namjerama turskim . . 1

2. 1531. 3. januara. U Beču. Eatno vijeće piše Ivanu Katzianeru, da se čudi. što nije došao na sabor u Hrvatsku 2

3. 1531. 3. januara. U Zagrebu. Plemstvo županije zagrebačke šalje k Ivanu Katzianeru Ivana Imprych-a, da s njime raspravlja. Mole, da ga vjerom sasluša . , 3

4. 1531. 3. januara. U Susjedgradu. Stjepan Deshazy javlja Ivanu Katzianeru, da su Turci u Kobašu sagradili utvrdu, koja je veoma pogibeljna po Hrvatsku. Moli pomoć 3

5. 1531. 3. januara. U. Zagrebu. Općina zagrebačka šalje na koruški sabor svoje pouzdanike 4

6. 1531. 3. januara. U Zagrebu. Općina zagrebačka šalje k Ivanu Katzianeru svoje pouzdanike 5

7. 1531. 6. januara. Na Rijeci. Općina riječka šalje k Ivanu Katzianeru i ljubljanskom saboru plemića Antuna Eossouic-h-a, gradjanina i suca svoga, da ga u njegovom poslu vjerno sasluša 5

8. 1531. 6. januara. U Novomgradu. Ban Ivan Karlović javlja kapetanu Ivanu Pirsu dolazak Turaka , 5

9. 1531. 6. januara. U Novomgradu. Ban Ivan Karlović javlja Ivanu Katzianeru dolazak Turaka. Moli pomoć 6

10. 1531. 8. januara. U Novomgradu. Ban Ivan Karlović javlja Ivanu Katzianeru, da je pogibelj od Turaka jenjala 6

11. 1531. 10. januara. U Rasinji. Ludovik Pekri javlja Ivanu Katzianeru, da se je povratio s vojne u Ugarskoj, i da je primirje sa Za-poljom isteklo 7

12. 1531. 25. januara. U Nemet Ujväru. Ban Franjo Bacan moli kralja Ferdinanda, da ga ne tjera od sebe 8

13. 1531. 29. januara. U Budimu. Kralj Ivan Zapolja daruje plemiću Matiji Bobnarich-u de Iwanch za zasluge i vjernost, cijeli posjed Zwgyawa, što je prije oduzeo nevjernomu Franji de Bathyan i darovao Mihalju de Eawen. koji se je takodjer njemu iznevjerio. Osim toga mu daruje sve njegove posjede u Sydyni u županiji križevačkoj . 8

14. 1531. 3." februara. U Zagrebu. Općina zagrebačka piše Ivanu Katzianeru, da će Ivan Krajač, gradjanin zagrebački povratiti vola Sama-riji, gradjaninu ljubljanskom 9

Page 523: Monumenta 2

518

15. 1531. 5. februara. U Varaždinu. Banovi Ivan Karlovic i Franjo Bacan te Ludovik Pekri preporučuju Ivanu Katzianeru Stjepana Deshaza kao veoma zaslužna muža i mole. da se zaštite njegova imanja u Komoranu 9

16. 1531. 11. februara. U Subotici. Ban Franjo Bacan šalje kralju Ferdinandu pisma vbana Ivana Karlovića. od 5. i 9. februara, u kojima se opisuju prilike Simuna. biskupa zagrebačkoga: moli vojsku i topove 10

17. 1531. 11. februara. U Rakovcu. Ban Ivan Karlovic želi se sastati s Ivanom Katzianerom 11

1.8. 1531. 13. februara. U Kostelu. Petar Keglević moli Ivana Katzianera, da pusti na slobodu njegovoga pouzdanika, koji mu je minule jeseni dojavio krivu vijest o padu Budima i zarobljenju Ivana Zapolje 11

19. 1531. 24. februara. Na Rijeci. Nikola i Bernardin Poma-zanić. putni drugovi Jurišićevi do Carigrada, pišu [vanu Katzianeru i Nikoli Jurišiću. da je zaostao bio u Drinopolju . Javljaju vijesti iz Turske i mole novaca 13

20. 1531. 17. marta. U Senju. Lovro Kanturić i Antun Tadio-lović javljaju Erazmu Saueru. kapetanu senjskomu, da su vojnici iz Brinja i Otošca došli u Senj. i da bez plaće neće služiti. Mole. da to uredi 13

21. 1531. 20. marta. U Krupi. Ban Ivan Karlovic priopćuje Ivanu Katzianeru. da će Turci doskoro navaliti na njegova imanja. Moli potporu, da udari na te Turke, koje će jamačno moći potući 14

'22. 1531. 22. marta. U Spljetu. Andrija Mihaljević javlja Ivanu Katzianeru skoru potsadu Klisa po Turcima 15

23. 1531. 27. marta. U Senju. Općina senjska šalje k Ivanu Katzianeru plemića i svog patricija Jeronima de Blasiolis. te moli da ga u predmetu njezinih nevolja i neprilika vjerom sasluša . . . . . 15

23. 1531. 29. marta. U Lukavcu. Ban Ivan Karlovic tuži se Ivanu Katzianeru. što ga kralj zapostavlja . , , 15

25. 1531. 2. aprila. U Plovdinu (kod Kutine). Petar Erdödi tuži se Stjepanu Deshazu na kapetane i upravitelje kralja Ferdinanda, koji toliko zulumćare, da će kraljevine sasvim uništite. Nedavna oteli su njemu četiri lagva vina sa kolima i volovima 16

26. 1531. 2. aprila. U Bihaću. Gradjani bihaćki javljaju Ivanu Katzianeru vijesti iz Turske i mole pomoć i opskrbu 17

27. 1531. 3. aprila. U Bihaću. Pleme Humljana kod Bihaća moli pomoć . . . . , 19

28. 1531. 5. aprila. Na Rijeci. Luka Spiranis Riječanin, ispričava se Ivanu Katzianeru radi nekog pisma 19

29. 1531. 6. aprila. U Lukavcu. Ban Ivan Karlovic piše Ivanu Katzianeru, da biskup zagrebački ne mari za mir; onomad oteo je 80 goveda Gašparu de Pastoris. Bojat se je za Zagreb, da ga neprijatelji ne otmu. Turci se spremaju ili na Bihać, ili Ripač, ili Krupu. Moli 6 puškara za Krupu 20

30. 1531. 7. aprila. U Bihaću. Gjuro i Petar Kobasić odgovaraju Ivanu Katzianeru na pismo, da mu pošalje Turčina, koji zna pismo

Page 524: Monumenta 2

519

tursko i hrvatsko. Traže pravicu protiv opata koštanjevičkoga glede umorstva oca njihovog , . . . 21

31. 1531. 9. aprila. U Bihaću. Vojnici bihaćki mole Ivana Katzianera zaostalu plaću u dobrom novcu, koji valja u bihaćkoj okolici . 23

32. 1531. 13. aprila. U Senju. Senjski vojnici mole. da im se doznači plaća i živež. na što oni davno čekaju. Ne udovolji im se, to će iz Senja otići 24

33. 1531. 14. aprila. U Stubici. Stjepan Deshazv moli Gjuru Rai-henberga, da u Ivana Katzianera isposluje barut za obranu gradova 24

34 1531. 17. aprila. U Stubici. Stjepan Deshazi priopćuje Ivanu Katzianeru. da se primirje slabo drži a Turci opet u Kobašu prova-liše. Najveća je pogibelj za Hrvatsku, jer ako ona padne.v postradat će i austrijske pokrajine. Turci nedavno opustošiše grad Zelin i odve-doše mnogo naroda u ropstvo. Prepouća kraljevinu i moli pomoć u oružju i zairi 25

35. 1531. 20. aprila. U Zagrebu. Stjepan, sudac zagrebački i Petar Safranić. načelnik, javljaju Ivanu Katzianeru, da je u Zdencima prikupljeno 40.000 vojske, koja ide na Zagreb. Po nalogu biskupa Simuna Erdoda čine kmetovi biskupski i kaptolski pripreme, kako da imetak i sebe od štete sačuvaju. Mole pomoć 2t>

36. 1531. 25. aprila. U Zagrebu. Ban Ivan Karlović piše Ivanu Katzianeru, da se vojska u Zagrebu buni. jer ne dobiva plaću . . 27

37. 1531. 28. aprila. U Medvedgradu. Ban Ivan Karlović šalje k Ivanu Katzianeru plemića Petra Sarczich-a. svog službenika, te moli. da ga vjerom sasluša 28

38. 1531. 30. vaprila. U Pragu. Kralj Ferdinand nalaže Vuku i Gašparu Ernustu Cakovačkomu te Ivanu Golcu. da desetinu izručuju Petru od Ripea 28

39. 1531. 1. maja. U Lupoglavu. Petar Kružić moli Andriju de Burgo, kraljevskoga poklisara kod pape. da papa pomogne gradu Klisu 29

40. 1531. 3. maja. U Petrovini. Nikola Pekri moli kralja Ferdinanda, da mu doznači zasluženu plaću 30

41. 1534. 7. maja. U Pragu. Kralj Ferdinand nalaže Stjepanu Deshazu. da desetinu i četvrtinu kaptolsku izručuje njegovom sekretaru Ivanu Maju 31

42. 1531. 7. maja. U Lukavcu. Ban Ivan Karlović moli Ivana Katzianera, da ga po njegovom poslaniku, nekom mladiću, obavijesti, gdje bi se mogao s njime sastati, da raspravlja o važnim nekim stvarima, i kad bi mogao s njime ići do kralja 32

43. 1531. 9. maja. U Bihaću. Bihaćka obćina šalje u svojim poslovima do Ivana Katzianera gradskoga župnika i sudca 32

44. 1531. 14. maja. Na Rijeci. Petar Kružić javlja Ivana Katzianeru. da nije našao na Rijeci obećano oružje i hranu, a bez tih stvari da ne može Klis braniti. Otklanja odgovornost 33

45. 1531. 16. maja. U Bihaću. Hans Pierss šalje vijesti o Turcima, što mu ih poslao Pavao Mili , 33

46. 1531. 18. maja. U Modrušu. Petar Covnić i Grgur Gojmer-čić javljaju Ivanu Katzianeru, da su razbili tursku četu pod T)eli Radi-

Page 525: Monumenta 2

520

ćem i zarobljene Brinjane izbavili. Mole umnožanje straža i bolju plaću za iste ' 34

47. 1531. 24. maja. U Pragu. Kralj" Ferdinand javlja Ivanu Ka-stelanoviću. da je odgodio ugar. sabor, i da će njega. Keglevića i Svetačke za štete nanesene po Turcima otštetiti 35

48. 1531. 24. maja. U Pragu. Kralj Ferdinand piše banu Franji Bacanu pogledom na odbranu grada Körmenda 30

49. 1531. 24. maja. U Pragu. Kralj Ferdinand piše Banfft'ju. da odgađja ugarski sabor, i sažaljuje Petra Keglevića i plemiće Svetačke s pretrpjelih šteta od Turaka 37

50. 1531. 30. maja. U Klokoću. Juraj Kobasić javlja Ivanu Katzi-aneru, da ne može doći na sud u Ljubljanu, te preporučuje svoj grad Brekovicu. jako važan za krajinu hrvatsku . 38

51. 1531. 30. maja. U Klokoću. Ban Jvan Karlović ispričava Jurja Kobasica, da ne može na sud u Ljubljanu, te ga Ivanu Katzianeru preporučuje kao veoma zaslužna viteza 39

52. 1531. 31. maja. U Dubovcu. Kapetan Gašpar Karšan javlja Ivanu Katzianeru. da je ozaljski pmvidnik Juraj Gusić digao na njegove čete pod Eibnikom do 000 seljaka, S banom Karlovićem kani četovati u Unae iza Bihaću 40

53. 1531. 1. juna. U Pragu. Ludovik Pekri moli kralja Ferdinanda za novac i sukno 40

54. 1531. 3. juna. U Bihaću. Juraj sudac i obćina bihaćka tuži Ivanu Katzianeru susjednu vlastelu, naročito plemiće Kobasice, vlastelu u Brekovici. da jiin otimlju zemlje, bez kojih ne mogu živiti . . 41

55. 1531. 6. juna. U Crnomlju. Nikola Siska, upravitelj Orno-mlja moli Ivana Katzianera plaću za 20 konjanika Petra Kružića, Da ih ne hrani knez Vuk Frankopan. već bi bili od zla poginuli . . . 42

50. 1531. 7. juna. U Bihaću. Petar Bebrović. potkapetan. moli Ivana Katzianera. da opskrbi cetinske Vlahe 43

57. 1531. Prije 9. juna. Erazmo Turn, kapetan bihaćki, tuži se kralju Ferdinandu, da opat topuski daje u zakup desetinu. Moli, da se dade u zakup posadi bihaćkoj 44

58. 1531. 9. juna. U Pragu. Kralj Ferdinand poziva Bihaćane. da poprave gradske zidove 45

59. 1531. 9. juna. U Pragu. Kralj Ferdinand poziva Andriju Tuš-kanića. biskupa kninskoga, i Erazma Turna, kapetana bihaćkoga, da izvide, tko je Bihaćanima oteo neke zemlje i da se ove povrate . . 45

00. 1531. 9. juna. U Pragu. Kralj" Ferdinand poziva Andriju Tuškanića, biskupa kninskoga, da desetinu bihaćku izdade u zakup kapetanu Erazmu Turnu . v. . . . 40

01. 1531. 12. juna. U Ivaniću. Lan Brada piše Simunu, biskupu zagrebačkomu o kožama, koje je od zagrebačkih gradjana posvojio u ime naknade šteta, koje su mu nanijeli . .v 47

6.2. 1531. 13. juna. U Čazmi. Šimun. biskup zagrebački piše Ivanu Katzianeru. da njegovi podložnici nijesu oteli kože Samariji Bonizel-li-ju, već da. su ih oteli nekom zagrebačkom gradjaninu . . . . 4S

Page 526: Monumenta 2

521

63. 1531. 13. juna. U Pragu. Kralj Ferdinand piše Andriji, biskupu kninskom, da će mu se plaća doznačiti 49

64. 1531. 13. juna. U Pragu. Kralj Ferdinand piše Ludoviku Pe-kriju, da će povjerenici njegove tražbine urediti . . . . . . . 49

65. 1531. 13. juna. A Pragu. Kralj Ferdinand piše banu Franji Bacanu pogledom na obranu grada Körmenda, štete nastale za primirja, odgodjeni ugarski sabor i naplatu zaslužene plaće. Nalaže mu, da ga izvijesti o nasiljima biskupa zagrebačkog 50

66. 1531. 21. juna. U Senju. Kaptol senjski šalje k Ivanu Katzi-aneru svog areidjakona 51

67. 1531. 2L. juna. U Senju. Općina senjska šalje k Ivanu Katzi-aneru Krsta Abobus. areidjakona senjskoga, te moli. da ga glede njezinih poteškoća sasluša 51

68. 1531. 22. juna. U Zagrebu. Sajvator Prencinger moli Ivana Katzianera za pomoć Zagrebu, na koji se spremaju udariti. Turci . 52

69. 1531. 26. juna. U Susjedgradu. Stjepan Deshazv očituje Ivanu Katzianeru svoje jade i nevolje 53

70. 1531. 5. jula. U Novomgradu na Krajini. Ban Ivan Kar-lović javlja Ivanu Katzianeru. da se paša bosanski potužio na provalu naših kod Novog i Belaja- u Lici. učinjenu za vrijeme mira 53

71. 1531. 6. jula. U Ivaniću. Simun Erdođi. biskup zagrebački šalje k Ivanu Katzianeru kanonika Blaža Bogdaša i preporučuje ga na putu u Rim 54

72. 1531. 6. jula. U Susjedgradu. Stjepan Deshazv piše Ivanu Katzianeru. da ne može u raspri sa Ivanom Piichlerom na sud u Novo-mjesto. već moli. da se po kralj, odredbi sud drži u kojem mjestu Hrvatske i po domaćim zakonima, Priopćuje razne dogadjaje i novosti iz Ugarske i Hrvatske te opći napredak Zapoljeve stranke 55

73. 1531. 7. jula. U Susjedgradu. Stjepan Deshazv moli ljubljanskoga biskupa Krsta Raubera. da mu isposluje kod Ivana Katzianera ročište protiv Ivana Püchlera u Zagrebu. Samoboru ili Krapini . . 57

74. 1531. 7. jula. U Bihaću. Potkapetan Petar Rebrović opravdava se pred Ivanom Katzianerom radi neke osvade zbog prebjega (uskoka) 59

75. 1531. 7. jula. U Zagrebu. Juraj Bišen. kaštelan zagrebački, odgovara Ivanu Katzianeru. da biskup, kao vlastel. drži službenika koliko hoće i gdje hoće. a da za vkaptol ništa ne odgovara. Medjutim. da je Katzianer kapetan vojske u Štajerskoj. Koruškoj i Kranjskoj, a u Hrvatskoj da ne ima službe 59

76. 1531. 9. jula. U Bakru. Marija, supruga Jeronima Zadranina, moli Ivana Katzianera, da odgodi rok za polaganje računa pogledom na upravu grada Bakra 60

77. 1531. 9. jula. U Zagrebu. Petar Ripač priopćuje Ivanu Katzianeru, da su pristaše Simuna, biskupa zagrebačkoga posvojili neke posjede zagrebačkoga kaptola. Moli ga, da mu priskrbi kakav drugi beneficij, jer ne može radi neprijatelja ostati u Zagrebu 61

78.v 1531. (9. jula. U Zagrebu.) Iskaz sela i kmetova, koje su pristaše Simuna, biskupa zagrebačkoga posvojili 62

Page 527: Monumenta 2

522

79. 1531. 10. jula. U Budjejovicama. Kralj Ferdinad piše Lu-doviku Pekriju. da će mu bečka komora dati sukna 63

80. 1531. 16. jula. U Senju. Općina senjska tuži se Ivanu Katzi-aneru na nevolje, što ih trpi od Turaka, i moli pomoć . . . . 64

81. 1531. 18. jula. U Budjejovicama. Kralj Ferdinand hvali Petra Kružića, i preporuča mu obranu Klisa . . . . . . . . 65

82. 1531. 20. jula. U Požunu. Aleksije Thurzo i ostali savjetnici izvješćuju kraljuvFerdinandu o raznim stvarima, naročito o hrvatskom saboru i nasiljima Španjolaca ' 65

83. 1531. 24. jula. U Budjejovicama. Kralj Ferdinand moli mletačkoga dužda. da Franju Kaćana stavi u uživanje nekog zapisa, uči-njenog njegovim predjima po mletačkim duždevima 68

84. 1531. 2. augusta. U Lukavcu. Ban Ivan Karlović piše Krstu Purgstalu, potkapetanu kranjskomu, da ne će biti sabora u svrhu zaključka danka Turcima, ali će biti sabor u Zagrebu 10. augusta . . 69

85. 1531. Prije 9. augusta. Ban Ivan Karlović izvješćuje kralju Ferdinandu o dohotcima imanja Petra Erdöda izmedju Kupe i Save 70

86. 1531. 9. augusta. U Senju. Senjani javljaju Riječanima, da su Turci u Obrovcu i u Novom gradu spremali brodove za navalu na Senj. i da ih u tom poslu pomažu Mlečani. Mole pomoć 70

87. 1531. 10. augusta. U Linču. Kralj Ferdinand piše banu Franji Bacanu, da će mu na njegovo pismo odgovoriti i neka se drži vjerno kao dosad 71

88. 1532. 10. augusta. U Linču. Kralj Ferdinand piše Nikoli Turocu. svom savjetniku, da uznastoji kod Zapoljevaca isposlovati, da biskup zagrebački nadoknadi učinjene štete 72

89. 1531. 13. augusta. U Ljubljani. Krsto Purgstal i Andrija Lamberg, javljaju Ivanu Katzianeru smrt bana Ivana Karlovića . . 72

90. 1531. 21. augusta. U Linču. Kralj Ferdinand nalaže Nikoli Zrinskomu i ostalim izvršiteljima oporuke Ivana Karlovića, da zadovolje pravici pogledom na desetinu biskupa kninskoga 74

91. 1531. 22. augusta. U Likovi. Ludovik Pekri moli kralja Ferdinanda, da inu daruje ošasna imanja Lana Karlovića: Medvedgrad. Rakovac i Lukavec 74

92. 1531. 22. augusta. U Bihaću. Bihaćani javljaju kapetanu Erazmu Turim, da su Turci potsjeii Krupu, i da je velika pogibelj za Bihać i cijelu Hrvatsku v 76

93. 1531. 31. augusta. U Modrušu. Pavao Oolnić javlja Ivanu Katzianeru o provalama Martoloza 77

94. 1531. 15. septembra. U Stuttgartu. Kralj Ferdinand piše Ludoviku Pekriju. da sa ošasnim imanjem Ivana Karlovića ne može raspolagati, dok se ne uputi u prilike 77

95. 1531. 17. septembra. U Filesd-u. Kralj Pan Zapolja daruje grad i imanje Zelinu Petru Erdödu 78

96. 1531. 23. septembra. U Stuttgartu. Kralj Ferdinand piše Nikoli Thurzu. da pomno razmišlja o osobi novoga bana. Izrazuje negodovanje pogledom na nasilja Španjolaca 78

Page 528: Monumenta 2

52^

97. 1531. 24. septembra. U Zagrebu. Knez Nikola Zrinski ob-riče, da će s Petrom Keglevićem držati mir 80

98. 1531. 25. septembra. U Stuttgartu. Kralj Ferdinand piše Ludoviku Pekriju. da šalje k njemu Aleksija Thurza. i da mu vjeruje, što bude rekao 81

99. 1531. 26. septembra. U Majaru. Petar de Cueto moli Ivana Katzianera, da njegove Španjolce makne s otoka Majara 81

100. 1531. 26. septembra. U Majaru. Petar de Cueto moli donjo-austrijske savjetnike, da ga maknu s otoka Majara 82

101. 1531. 29. septembra. U Bihaću. Pavao Mili, zapovjednik u Bihaću, moli Ivana Katzianera. da mu za vstražare pošalje novac . . 83

102. 1531. mjeseca septembra. Žitelji županije zagrebačke daju uputu svom odaslaniku. na koja sve nasilja hrvatskih velikaša se ima potužiti savjetnicima u Požunu 83

103. 1531. 12. oktobra. U Topuskom. Jeronim Horvat iz Klisa šalje Ivanu Katzianeru svoga pouzdanika Gašpara Križanića . . . . 86

104. 1531. 19. oktobra. U Trnavi. Baltazar Banffy piše Ivanu Katzianeru o Valentinu Tereku. i dogovaranju s Nikolom Thurzom . 87

105. 1531. 22. oktobra. U Čazmi. Simun. biskup zagrebački, ban Dalmacije, Hrvatske i Slavonije daruje za zasluge Ivanu Tompi i Petru Palfiv-u de Erded posjede u Lemeszentgergh i Prezeku u županiji kri-ževačkoj, koji su bili pokojnog plemića Rmerika Garazda de Garazdyncz, umrvšeg bez potomstva. Nalaže kaptolu čazmanskom, da ih uvede u posjed u prisuću njegovog povjerenika Matije Zermegh-a, ili Martina Kezesy-a, ili Ivana Borotvve. ili Andrije Zerketvch-a, ili Nikole Kengeloczy-ja . . 88

106. 1531. 26. oktobra. U Kaufbeuern-u Kralj Ferdinand nalaže knezu Nikoli Zrinskomu, da ne svojata grad Krupu 89

107. 1531. 20. novembra. U Senju. Općina senjska javlja Ivanu Katzianeru. da vojnici senjski (stipendiati et seruitores) kano odlučno ostaviti grad, ako ne dobiju plaću: moli, da se plaća doznači. Inače će i gra-djanstvo morati seliti drugamo, i ostat će grad bez obrane . . . . 89

108. 1531. 25. novembra. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand piše Aleksiju(?) Thurzu o popunjenju banske stolfr-e. o prilikama u Ugarskoj, i da je pomilovao Ladislava Moreja 90

109. 1531. 25. novembra. U Zelinu. Stjepan Deshazy prikazuje Ivanu Katzianeru teške prilike u Hrvatskoj, nastale smrću Ivana Kar-lovića 92

110. 1531. 5. decembra. U Zemcu. Nikola Thurzo piše kralju Ferdinandu, da će velikaši držati neki sabor, premda to kralju nije pravo 93

111. 1531. 8. decembra. U Zemču. Aleksij Thurzo piše kralju Ferdinandu, da ne može doći na dogovor, jer mora prisustvovati dogovoru s Franjom Bacanom, Valentinom Terekom, Pekrijem i s drugima . 95

112. 1531. 20. decembra. U Gvozdanskom. Knez Nikola Zrinski podvrgava se mirovnom sudu u razmirici s Petrom Keglevićem 96

11.3. 1531. Stjepan Deshazy tuži se kralju Ferdinandu na nasilja, koja mu nanesao Ivan Pi'ichler. Moli. da se krivci kazne . . . . 97

114. 1531. UHlivnu. Murat. namjestnik paše bosanskoga, obznanjuje

Page 529: Monumenta 2

524

krajiškomu zapovjedniku Ivanu Püchleru. da je mir učinjen s kraljem Ferdinandom i za to treba da bude mir na Krajinama. Pošilja jedan list kraljevskoga poslanstva za Ivana Katzianera 98

115. 1531. Huserepbeg, paša bosanski spočitava Ivanu Katzianeru, da se vrijedja primirje . * 99

116. 1531. Murat vojvoda moli Ivana Katzianera, da dozvoli iskup Živana Kovačevića 100

117. 1531. Na Rijeci. Braća Tomo i Stjepan de Dionisiis iz Au-kone.'mole po svome zastupniku Petru Jakobu de Jacominis Ivana Katzianera, da ih opet uvede u grad Bakar, što gaje bio dao za zasluge kralj Matija Franji de Dionisiis, ali si ga je bio po smrti kraljevoj silom prisvojio pokojni knez Bernardin Frankopan 100

118. Oko 1531. Popis palili junaka u vojni na Turkef?) . . 101 119. 1532. 11. februara. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand dozvo-

Ijuje Senjanima, da mogu kruh i meso bez svake daće. a sol uz običnu daću slobodno kupovati i prodavati 102

120. 1532. 13. februara. U Varaždinu. Ban Franjo Bacan i neki hrvatski i ugarski dostojanstvenici pišu kr. kancelaru Tomi. biskupu jeo-arskom. i Aleksiju Thurzu. kr. dvor. sucu. da dodju na sastanak u1Papu . . . . . . . . . 103

121. 1532. 20. februara. U Zemču. Aleksije Thurzo. kr. dvorski sudac sumnjiči pred kraljem neke hrvatske i ugarske velikaše . . 104

121. 1532. 5. aprila. U Pakracu. Ivan Tali javlja Ivanu Kastela-noviću. da će Turčin provaliti u Hrvatsku. Moli ga, da mu otpusti oteta imanja. Despot srpski se takodjer sprema 105

123. .1532. 9. aprila. U Senju. Toma Nemanić javlja Jeronimu Zadraninu, da Turci kreću u Hrvatsku i sve do Beča 10 li

124. 1532. 10. maja. U Veneciji. Nikola Jadrijević. kaštelan h r poglavski. javlja kralju Ferdinandu, da Alojzije Gritti. sin dužda mletačkoga, kani zauzeti grad Klis. koji nije nikako opskrbljen . . . . 10?

125. 1532. 29. maja. U Ujvar-u. Ban Franjo Bacan pita Tomu. biskupa jegarskoga. kr. kancelara, i Ivana Katzianera. za što ne odgovaraju na njegove izvještaje. Tuži se, što Antun Hanfiv nije dobio plaću . 108

120. 1532. 31. maja. U Lipi. Kralj Ivan Zapolja pozivlje Franju de Dobo. da inu se kod dočeka Sulejmanova u pratnji pridruži, kamo je sazvao i ostale velikaše i plemiće 109

127. 1532. 4. juna. U Mihovu. Ivan Püchler preporuća kralju Ferdinandu, da grad Stenišnjak dade knezu Gjuri Frankopanu Slunjskomu, jer prijeti pogibelj, da će doći u ruke pristaša Ivana Zapolje . . . 110

128. 1532. 5. juna. U Mihovu. Ivan Püchler javlja kralju Ferdinandu, da Turci dolaze u Gvozdansko ka knezu Nikoli Zrinskomu na sajam. ."Prijeti pogibelj, da će rude u Gvozdanskom doći u turske ruke. Pita jeli primio pismo Zapolje. upravljeno na francuskoga kralja. Javlja, da Turci kreću na Hrvatsku . . . . ^ • . • 112

129. 1532. 11. jula. Šimun, biskup zagrebački, pozvan od kralja Ivana Zapolje, da se njegovoj pratnji kod dočeka Sulejmanova pridruži, piše Tomi Nadaždu, da se nikako ne će pokloniti sultanu . . . . 113

Page 530: Monumenta 2

525

130. 1532. 29. jula. U Gjuru. Pavao Bakić javlja (Ivanu Katzia-neru?), kuda i kako polazi sultan Sulejman u Ugarskoj. Pita, na koju li će on stranu sa svojim četama krenuti. Svjetuje neke mjere za odbranu od turske vojske • 114

131. 1532. 31. jula. U Varaždinu. Ludovik Pekri moli kralja Ferdinanda, da mu doznaci zasluženu plaću. Turci su s one strane Drave. Slijedi riješenje: obećanje kraljevo . . . 1 1 6

132. 1532. 7. augusta. U Loboru. Petar Keglević, Ivan Kaštela-nović, Stjepan üeshazy i Ivan Svetački mole kralja Ferdinanda zasluženu plaću, da uzmognu braniti se od Turaka, koji su već provalili u Ugarsku. Javljaju, da je Ivan Zapolja u Gjuli. Slijedi riješenje, kojim im kralj obe-ćaje nagrade 117

133. 1532. 14. augusta. U Sombathely-u. Ludovik Pekri piše kralju Ferdinandu, da je primio pismo njegovo, kojim mu se nalaže, da dodje u Krems. On će i ostale obavijestiti o toni nalogu. Javlja, da Turci potsjedaju Kiseg 119

134. 1532. 14. augusta. U Körmend-u. Ludovik Pekri piše Tomi Nadaždu o potsadi Kisega 120

135. 1532. 17. augusta. U Sarvar-u. Franjo Nadaždv piše Tomi Nadaždu o potsadi Kisega 121

136. 1532. 22. augusta. U Kisegu. Nikola Jurišić. branitelj Kisega. opisuje kralju Ferdinandu I. potsadu Kisega 122

137. 1532. 10. septembra. U Zagrebu. Gjuro Frankopan Slunj -ski potsjećava Stjepana Deshaza na neki dogovor s njime . . . . 125

138. 1532. 22. septembra. U Klisu. Petar Kružić javlja Andriji Burgo. oratoru kralja Ferdinanda u Rimu. da je osvojio tursku utvrdu u Solinu. Moli pomoć za Klis, jer se je bojati, da će Turci osvetiti svoj poraz • . . 125

139. 1532. 26. septembra. Petar Kružić iskazuje kako je grad Klis natrag oteo Grittiju. te potvrdjuje, da je od pape i kralja primio novac za obranu Klisa 127

L40. 1532. 28. septembra. U Ljubljani. Andrija Lamberg javlja kralju, da su senjski kapetan Eraztno Scheuer i riječki kapetan Andrija Rićan išli u pomoć kapetanu Petru Kružiću u Klis, i da su posve razorili utvrdu solinsku, što ju dao utvrditi prošle godine turski car, . . . 128

141. 1532. 2. oktobra. U Križevcima. Vuk Frankopan piše kralju Ferdinandu, da nije voljan pokoravati se nalozima kr. povjerenika, već samo njegovim. Moli, da mu se dadu u upravu vinodolska imanja, koja pripadaju malodobnomu Stjepanu Frankopanu 129

142. 1532. 25. novembra. U Bosiljevu. Vuk Frankopan moli kralja Ferdinanda, da mu dade u upravu vinodolska imanja, koja pripadaju malodobnomu Stjepanu Frankopanu. Opisuje oskudice, što ih trpi on i njegovi ljudi od Turaka 131

143. 1532. Ivan Kastelanović moli kralja Ferdinanda, da mu daruje gradove Dijankovac i Plovdin te trg Kutinu 134

144. 1532. Petar Keglević moli kralja Ferdinanda, da mu daruje neka imanja (valjda Petra Erdöda) 135

Page 531: Monumenta 2

526

145. 1532. Popis gradova, što ih Petar Erdödy drži u Hrvatskoj i Ugarskoj 135

146. 1532. Petar Patačić i Ivan Lipsinović mole kralja Ferdinanda, da im daruje imanja nevjernoga Matije Brodarica 13(5

147. 1532. Gjuro Stifković moli kralja Ferdinanda, da mu se povrate imanja i kmetovi, koje je posvojila udova Fernanda Frankopana 13?

148. 1533. 26. januara. U Innsbrucku. Kralj Ferdinaitđ nalaže Petru Kružiću, da Erazmu Schayreru. kapetanu senjskomu, ustupi polovinu topova otetih Turcima u Solinu 137

149. 1533. 28. februara. U Gvozdanskom. Pankraeij Lustaller uzajmljuje 40 maraka od Pavla Jankovića u svrhu rudarskih poduzeća u Gvozdanskom 138

150. 1533. 3. marta. U Linču. Kralj Ferdinand poziva Nikolu Zrinskoga. da namiri dug Ivanu Ungnadu 139

15L. 1533. 4. marta Ü Beču. Krsto Eauber. biskup ljubljanski, javlja kralju Ferdinandu, da Petar Keglević i Stjepan Deshazy polaze u Požun. Preporuča ih kao vrle junake 139

152. 1533. 25. aprila. U Beču. Kralj Ferdinand obećaje Petru Kružiću plaću, te mu dozvoljava kazniti nevjerne Klisane. Imanje Brest ne može darovati njegovom sestričinom, jer je to imanje drugomu darovao . 140

153. 1533. 10. maja. U Budimu. Kralj Ivan Zapolja nalaže zagrebačkomu kaptolu, da Petra Erdöda uvede u posjed grada Zeline . 141

154. 1533. Prije 24. maja. U Lupoglavu. Petar Kružić šalje svog poslanika Nikolu Jadrijevića ka kralju Ferdinandu, koji će razložiti njegove molbe 143

155. 1533. 27. maja. U Beču. Kralj Ferdinand obećaje Petru Ke-gleviću, da će mu dug platiti 143

156. 1533. 7. juna. U Beču. Kralj Ferdinand postavlja Ivana Ka-stelanovića ubiračem ratne daće u Hrvatskoj 144

157. 1533. 9. juna. U Budimu. Simun, biskup zagrebački piše Tomi Nadaždu o prilikama u Budimu i što se iščekuje od Gritti-ja Javlja, da je Palota osvojena 145

158. 1533. 15. juna. U Lindavi. Antun Banfly javlja kralju Ferdinandu, da je Franjo, biskup senjski pouzdana osoba 146

159. 1533. Prije 19. juna. Petar Kružić moli kralja Ferdinanda. da naplati zasluge njegove i njegovih službenika.vi da odredi, da dobije u ruke grad Brezovicu, koji je u vlasti biskupa Šimuna 147

160. 1533. Prije 19. juna. Bilješka o pripomoći papinoj danoj Petru Kružiću u svrhu obrane Klisa 149

161. 1533. 19. juna. U Beču. Kralj Ferdinand poziva Petra Kružića, da se za pomoć Klisa strpi do Miholja. i da bude na oprezu u dogovaranju s biskupom zagrebačkim 149

162. 1533. 29. juna. U Carigradu. Ludovik Gritti. gubernator Ugarske, šalje Isidora de Zegliacho k hrvatskim velikašima. Preporučuje ga kao svoga pouzdanika 150

163. 1533. 2. jula. U Krapini. Knez Vuk Frankopan Brinjski uvjerava kralja Ferdinanda, da je Franjo Jožefić, biskup senjski, odani pristaša njegov • - 151

Page 532: Monumenta 2

527

164. 1533. 8. jula. U Grebengradu. Franjo Bacan piše Ivanu Kastelanoviću, neka nema brige za svoja imanja 152

165. 1533. 4. jula. U Velikom Taboru. Pavao Patkay uvjerava kralja Ferdinanda, da je Franjo Jožeiić. biskup senjski, njegov odani privrženik 158

166. 1533. 9. jula. U Tršcu. Knez Nikola Frankopan uvjerava kralja Ferdinanda, da je Franjo Jožefić. biskup seujski. njegov odani privrženik . . . . • 154

167. 1533. 23. jula. U Beču. Kralj Ferdinand odgovara Petru Erdödu po Longinu Puheimu 155

168. 1533. 25. jula. U Beču. Kralj Ferdinand piše Vuku Fran kopan u pogledom na vinodolska imanja' i grad brinjski. Ispričava mu se, što nije poslao svog zastupnika na njegov pir 155

169. 1533. 25. jula. U Beču. Kralj Ferdinand poziva Jurja Gušića. odgojitelja Stjepana Krankopana. da sa svojim štićenikom dodje k njemu 156

170. 1533. 27. jula. U Beču. Kralj Ferdinand poziva Jurja Gušića, da Stjepana Frankopana. koji je postao punoljetnim, dovede k njemu . . 156

171. 1533. 1. augusta. U Zužemberku. Gjuro Auersperg piše Petru Kegleviću, da je spreman biti mu na pomoć protiv njegovih protivnika 157

172. 1533. 5. augusta. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, da sudi razmiricu izmedju Petra Karausa i Stjepana Klinčića 158

178. 1533. 11. augusta. U Brezicama. Jorg od Peichenburga moli kralja Ferdinanda, da opskrbi Stjepana Deshaza prahom i olovom, jer Ivan Zapolja i biskup zagrebački hoće biskupiju zagrebačku izručiti Ludoviku Gritti-ju 158

174. 1533. 4. septembra. U Beču. Kralj Ferdinand piše Petru Kegleviću. povjereniku u Hrvatskoj, i Ivanu Kastelanoviću, da će sve za-službe svojih kapetana platiti tek o Tri kralja, jer o Miholju ne može. Poziva ih, da budu sa svojom konjicom spremni 159

175. 1533. 13. septembra. U Beču. Kralj Ferdinand piše Franji Bacanu, da je primio njegovo pismo i pismo sultana Ivanu Zapolji. Hvali njegovu vjernost • 160

176. 1533. 15. septembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, da prisili Pavla Ratkaja. da plati dužnu desetinu Gjuri Frigi-dinu, kanoniku zagrebačkomu 161

177. 1533. Prije 19. septembra. Franjo Jožefić, biskup senjski, moli kralja Ferdinanda, da mu podijeli opatiju Topusko i da ga opskrbi potporom za božić, pošto vrlo kukavno živi 161

178. 1533. 19. septembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, da Franji Jožefiću, biskupu senjskomu, koji ne može od svojih dohodaka dostojno živiti. dade godimice 200 for. od dohodaka opatije topuske 163

179. 1533. 25. septembra. U Beču. Kralj Ferdinand piše Petru Kegleviću, da je razumio njegove želje 168

180. 1533. 29. septembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Keglevića, komesaru u Hrvatskoj, da utjera ratni porez (subsidiumj 164

Page 533: Monumenta 2

528

181. 1533. 6. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand poziva Zagrepčane, da drže mir. što ga je sklopio s Turcima 164

182. 1533. 14. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand piše Petru Kegleviću. da je odredio, da se njemu i vojnicima u Bihaću i Ripču doznači plaća. 0 darovanju opatije Topuske sinu njegovomu Franji, još će razmišljati 1(55

183. 1533. 15. oktobra. U Bisagu. Ivan„Kastelanović javlja Stjepanu Deshazu novosti iz Hrvatske i Ugarske 166

184. 1533. 17. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand odgovara Petru Kružiću, i hvali njegovu vjernost i junaštvo 16?

185. 1533. 20. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand piše Stjepanu Deshazu, da je uvjeren o njegovoj vjernosti, ako bi se i oženio sa sestrom biskupa zagrebačkoga. Prah i olovo dobit će, samo neka označi mjesto, gdje to želi kupiti 168

186. 1533. 24. oktobra. U Velikom Taboru. Pavao Ratkav ispričava se kralju Ferdinandu, što ne može platiti porez (taxa) . . 169

187. 1533. 24. oktobra. U Bužinu. Petar Keglević javlja kralju Ferdinandu, da je (rritti-jevog pouzdanika Izidora de Zegliacho uhvatio, koji je došao k Nikoli Zrinskomu u Gvozdansko. Preporuća pažnju na slične špijune 170

188. 1533. 25. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand piše Petru Kegleviću. da je zadovoljan s njegovim radom oko čuvanja mira s Turcima 173

189. 1533. Prije 26. oktobra. Na molbu Stjepana Strezowa. kojega je Petar Rušnović zatvorio u Cazinu, nalaže kralj potonjemu, da Strezowa uz porućanstvo pusti iz tamnice 178

190. 1533. Prije 27. oktobra do 2. novembra. Erazmo Sauer tuži se kralju Ferdinandu, da mu Petar Kružić neće izručiti polovinu plijena ugrabljena Turcima prigodom zauzeća utvrde turske u Solinu. Iznosi razne nepodopštine počinjene navodno po Kružiću. U kraljevskom vijeću se odredjuje. da Petar Keglević u toj stvari dade nalog Kružiću 174

191. 1533. 28. oktobra. U Požunu. Kraljevski upravitelji dohodaka pozivaju Iva.na Kastelanovića. da položi račun o ubranim porezima u Hrvatskoj 176

192. 1533. 29. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Rušnoviću. da, Stjepana Strezowa uz porućanstvo pusti iz tamnice . 177

193. 1533. 29. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Erazmu Turim, kapetanu bihaćkomu, da Pavla Milija, suca bihaćkoga, kojega je držao u tamnici, pusti na slobodu uz običajno poručanstvo . . . 178

194. 1533. 29. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, da imanja i kmetove Franje Stubenberga poštedi od ubiranja poreza (taxa) . / '. 178

195. 1533. 3. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, da zarobljenoga Izidora de Zegliacho dovede sigurnim putem k njemu 179

196. 1533. 3. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand piše Nikoli Zrinskomu. da je primio po njemu priposlano pismo Izidora de Ze-gliae'ho 179

Page 534: Monumenta 2

529

197. 1533. 17. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kružiću, da polovinu plijena iz zauzete turske utvrde u Solinu izruči Erazmu Saueru, kepetanu senjskomu . . . . . . . . . . . . . 180

198. 1533. 22. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, da štiti gradjane zagrebačke, koji trpe štete od kraljevih neprijatelja 181

199. 1533. 22. novembra. U Zagrebu. Plemićki suci županije zagrebačke istražuju nasilja nanesena gradjanima zagrebačkim u firašću po službenicima Stjepana Deshaza 181

200. 1533. 11. decembra. U Pragu. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kružiću i Gjuri Frankopanu Slunjskomu, da se drže misa utanačenoga s Turcima 183

"201. 1533. 31. decembra. U Pragu. Kralj Ferdinand nalaže Nikoli Zrinskomu, da se stvari Izidora de Zegliaćho. ostavljene kod despota srpskoga, kao i srebrnina, koja je zaostala kod kapelana Petra, njemu natrag predadu v. . . . 184

202. 1533. Iskaz kmetova Vuka i Gašpara Ernusta Oakovačkoga u kotaru grada Čakovca, kojima su ljudi Ludovika Pekrija načinili štete 185

203. 1534. 29. januara. U Pragu. Kralj Ferdinand podij elj uje opatiju Topusku opatu Franji Kegleviću, sinu Petra Keglevića . .. 18?

204. 1534. 15. februara. Na Rijeci. Jeronim Zadranin javlja kralju Ferdinandu, da povjerenici u poslu soli i drva nijesu mogli poći u Senj. Opisuje nezgodu svoga sluge i Aleksandra Lazarina u Crikvenici. Javlja vijesti o Petru Kružiću . . . " ,188

205. 1534. 15. februara. Na Rijeci. Aleksandar Lazarin javlja kralju Ferdinandu nezgodu, što ju pretrpio u Crikvenici od Frankopano-vih podanika . 189

206.v1534. Poslije 22. februara. Iskaz kmetova Vuka i Gašpara. Ernusta Oakovačkoga u kotaru Starigradskom. koji su trpili štetu od vojnika Ludovika Pekrija i9.1.

207.v1534. Poslije 22. februara. Iskaz kmetova Vuka i Gašpara Ernusta Oakovačkoga u kotaru grada Gjürgjevca, koji su pretrpili štete od ljudi Ludvika Pekrija v. 192

208. 1534. 6. marta. U Budimü. Stjepan Verböczy poziva Simuna Erdöda, biskupa zagrebačkoga i bana hrvatskog ha postojanost, izvješćujući ga o napretku mira medju kraljem češkim i turskim carem . . . . 193

209. v 1534. Poslije 11. marta. Iskaz kmetava Vuka i Cfašpara Ernusta Oakovačkoga u kotaru grada Gjurgjevca, koji su od ljudi Ludovika Pekrija pretrpili štete , . . . 194

210. 1534. 9. aprila. U Pečuhu. Valentin Lupus (Farkas) javlja Tomi Nadaždu. da se Turci vraćaju u Osijek, a djelomično ostaju u Budimu . . . . . . . . . 1.95

211. 1534. 27. aprila. U Pragu. Kralj Ferdinand- oduzimlje kapetaniju bihaćku i ripačku Petru Kegleviću. a podijeljuje ju Erazmu Turnu . ' . ' . ' . ' . . 196

212. 1534. 28. maja. U Padovi. • Toma Bakoč, prepošt zagrebački, moli Petra Erdođa za pomoć, da može iz Padove poći na nauke u Bolonju . . . . . . . . . . . . • ': . . . . . . 1 9 7

MONUMENTA HIST. XXXVIII.: MONUM. HABSBURGICA II. 3 4

Page 535: Monumenta 2

530

213. 1534. 7; juna. U Klisu. Petar Kružić brani se od kleveta svojih neprijatelja. Moli pomoć za Klis '.HIS

2.14. 1534. 9. juna. U Pragu. Kralj Ferdinand obećaje svima pomilovanje, koji su pristali za vrijeme primirja uz Ivana Zapolju. ako se k njemu povrate . 2 0 1

215. 1534. 13. juna. U Zemču. Franjo Bacan zahvaljuje se kralju Ferdinandu na časti župana županije željezne . . . . . . . . . 203

216. 1534. 16. juna. U Bihaću- Petar Keglević moli kralja Ferdinanda, da mu doznaci dužnu plaću 204

217. 1534. 17. juna. U Bihaću. Petar Keglević javlja kralju Ferdinandu o turskom haranju oko Bihaća, Ripaca i Klisa. Moli prah i oružje 205

21S. 1534 23. juna. U Dubravi. Biskup Simun Erdödy piše Ivanu Kastelanoviću radi nekoga • laneta, što ga je odveo Vidu Hor-vatu. Spočitava mu. da hoće ubirati neke daće od pristaša kralja Ivana Zapolje 20?

219. 1534. 25. juna. U Zagrebu. Pred zagrebačkim kaptolom prosvjeduje Ursuk udova' Ivana Novakovića protiv osude, koju bi imao izreći ban, biskup Simun ili njegov vikar Baltazar Hobetić. u pravdi izmedju Katarine Ovetnić i općine Vugre . . . • 20S

220. 1534. 19. jula. U Pragu. Kralj Ferdinand nalaže svomu namjesniku Petru Kegleviću, da izreče presudu u pravdi izmedju Klare kneginje Krbavske, žene Ivana de Lapitz. glede dijela obiteljskoga, koji si prisvojiše knezovi Zrinski • 200

221. 1534. 21. augusta. U Zagrebu. Pred zagrebačkim kaptolom prosvjeduje Ivan Kaštelanovi«'- po svom službeniku protiv otudjenja grada Zeline .' ' . ' . . ' 210

222. 1534. 5. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću. da vrati zagrebačkomu kaptolu otetu desetinu u Zagrebu, Zelinu, Stubici. Susjedgradu i Zagorju 211

223. 1534. 10. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže 'Franji i Ladislavu Zekelu, da se ne opiru ubiranju poreza u Hrvatskoj . . 2.1,2

224. 1534. 30. novembra. U Ripču. - Petar Keglević moli kralja Ferdinanda, da ga ispriča, što ne može doći preda nj u odredjenom roku. Daljina i briga za grad Ripač to ne dozvoljavaju 213

225. 1534. 6. decembra. U Beču. Kralj Ferdinand, zabranjuje kaptolu zagrebačkomu, da dnevni sajam varoši zagrebačko prenaša na kaptol . '. . . . " . . . . . . . 214

22t). 1534. 14. decembra. U Beču. Kralj Ferdinand poziva Petra Keglevića na kraljevski . dvor pogledom na uredjenje ostavine susjed-gradskoga vlastelina Stjepana Deshaza . . . • 215

227. 1534. 31. decembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću. svom namjesniku u Hrvatskoj, da strogo pripazi na tudjince. koji putuju Hrvatskom u Italiju v 210

228. 1535. 12. januara. U Ivaniću. Simun, biskup zagrebački, piše Tomi Nadaždu, da ne može doći u njegove svatove, ve«: šalje svoga nećaka Petra Palffy-ja. kojemu može potpunoma vjerovati 217

Page 536: Monumenta 2

531

229. 1535. 20. januara. U Sušjedgradu. Petar Keglević daruje Andriji Martinškoviću imanje Kobiljak . 218

230. 1535. 25. januara. U Lupöglavu. Petar Kružić ispričava se Latinu Juvenalu, papinskom tajniku, sto mu ne može dobaviti lovačke pse. Moli. da kod pape isposluje indulgeneije za kapelu sv. Ane u Brezovici . . 219

231. 1535. 27 januara. Uv Lupo glavu. Petar Kružić moli papu Pavla III. za pomoć gradu Klisu. Šalje k njemu svoga pouzdanika Andriju Tadijolovića 230

232. 1535. 27. januara. U Lupoglävu. Putar Kružić preporuća svoga poslanika k papi Andriju Tadijolovića Petru Lučo, savjetniku papinom 22.1

233. 1535. 27. januara. U Lupoglavu. Petar Kružić preporuća svoga poslanika k papi. Andriju Tadijolovića kardinalu Bernar-dinu Olesu 222

234. 1535. 18. februara. U Krapini. Vuk Prankopan Brinjski zauzima se za Luku. koji je uapsen u Mariboru 222

235. 1535. 26. februara. U Znojnu. Aleksij Thurzo,v dvorski sudac, odgadj a osudu protiv kaštelana Susjedgrada, Stubice i Zelina u parnici pogledom na rečene gradove 223

236. 1535. 26. februara. U Znojnu. Kralj Ferdinand svjedoči, da jo Petar Keglević izručio grad i imanje Stubicu. pokojnoga Stjepana Des-haza Tomi de Zalahaza, kr. kancelaru, kao po kralju naimenovanom sekvestru Deshazove ostavštine 224

237. 1535. 26. februara. U Znojnu. Kralj' Ferdinand potvr-djuje, da je Petar Keglević izručio grad i imanje Susjedgrad Tomi de Zalahaza. biskupu jegarskomu. kao sekvestru imanja pokojnoga Stjepana Deshaza 225

238. 1535. 2. marta. U Kastavu. Jeronim Zadranin izvješćuje o istrazi protiv Petra Kružića 2"2(5

239. 1535. 10. marta. (U Padovi?). Nepoznati pisac javlja Simünu. biskupu zagrebačkomu vijesti o njegovom rodjaku. prepoštu Tomi Bakocu i ostalim pristašama Zapolje u Padovi 235

240. 1535. 17. marta. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Krstu Frankopanu, da njegovomu pouzdaniku. Ivanu Marianu de Parsisiis. bude na pomoći 23(5

241. 1535. 29. marta. U Zagrebu. Petar, kanonik lektor zagrebački, piše prepoštu Tomi Bakocu o raznim prilikama kod kaptola i o njegovim privatnim stvarima 237

242. 1535. 8. aprila. U Kreštelbvcu. Katarina, žena bana Franje Bacana, piše Lanu Kastelanoviću pogledom na neki važni dogovor . 2'SH

243. 1535. 15. aprila! U Sv. Ivanu. Mirko Bradač javlja Ivanu Kastelanoviću, da se Simun, biskup zagrebački sprema ka kralju . 239

244. 1535. 20. aprila. U Zagrebu. Pred kaptolom zagrebačkim prosvjeduje Petar Keglević pogledom na podijeljeuje liiskupije kninske i <rrada Cazina Petru Ripaču 240

245. 1535. 21. aprila. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Jurju

Page 537: Monumenta 2

uz frankopanu Sliinjskomu i. Stjepanu • Frankopanu Ozaljskomu, da povrate Tomi Nadaždu imanja, što su ih posvojili za vrijeme primirja . . . 241

246. 1535. 9. maja. U Beču. KraljvFerdinand piše Tomi Nadaždu. da dodje k njemu u Beč. gdje su već bili Simun. biskup zagrebački i Petar Erdödy . . . . '.' '. 242

247. 1535. 30. maja. U Beču. Kralj Ferdinand poziva hrvatsko plemstvo, da dužnu desetinu plati zagrebačkomu kaptolu 242

248. 1535. 30. maja. U Padovi. Gjuro Grangja, kanonik zagrebački moli Petra, rektora škole zagrebačke, da mu pošalje novaca . . 243

249. 1535. 18 juna. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Jeleni, udovi Nikole Zrinskoga i njezinim sinovima, da ne posvajaju zemlje grada Zagreba . . . " 244

250. 1535. 20. juna. U Stolnom Biogradu. Luka Zekel prosvjeduje pred konventom stolno-biogradskih križara, protiv posvojenja grada Dobrekuće 245

251. 1535. 15. jula. U Beču.' Kralj Ferdinand nalaže Stjepanu Frankopanu Ozaljskomu, da svakako dodje preda nj, da se opravda od pritužbi, koje su učinjene protiv njega i njegovih službenika . . . 245

252. 1535. 16. jula. U Bihaću. Petar Kružić piše Tomi de Zala-haza, biskupu vesprimskomu, da polazi u Kim. k papi. Moli, da se zauzme za njegovoga poslanika (Andriju Tadijolovića), kojega drži u zatvoru Jeronim Zadranin. Obećane konje v nastojat vće mu poslati 246

253. 1535. 21. jula. U Čazmi. Simun, biskup zagrebački, piše Tomi Nadaždu o prilikama u Hrvatskoj, i nada se. da će mnogo njih preći na stranu kralja Ferdinanda . . 247

254.v1535. 15. augusta. U Zagrebu. Pred zagrebačkim kaptolom prodaju Simun, biskup zagrebački, Petar Palffy de Zelina. Ivan Thompa de Brdeud. za 3500 zlatnih forinti grad Zelinu, trgovište, Ohetert-hekhel, te sela Plavnicza, Ivanykalcz. Banyehevcz. Obres. Thopolychicza. Kalyn te Superior et Inferior Oresye sa svim pravima i užicima Pavlu Kerecheny de Kanyaffewlde i njegovim sinovima 248

255. 1535. 25. augusta. U Ivaniću. Simun, biskup zagrebački, traži od Petra (Ripača), vikara biskupije namire za neke novce i sre-breninu . 249

256. 1535. 31. augusta. U Beču. Kralj Ferdinand obećaje Petru Ivegleviću, da će mu platiti zaostalu opskrbninu 249

257. 1535. 23. septembra. U Varaždinu. Ivan Golec, bivši kaštelan grada Eipča, moli kralja Ferdinanda, da mu pruži neku službu, da može živiti • . 250

258. 1535. Prije 24. oktobra. Nacrt pisma kralja Ferdinanda na Petra Kružića 251

259. 1535. 24. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kružiću, cla nadoknadi štete nanesene Turcima i Mlečanima . . . . 252

260. 1535. 25. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand kori Petra Kružića radi nasilja počinjenih Turcima i Mlečanima. Ima sve nadoknaditi. Za Klis brinut će se kralj kao i prije 253

261. 1535. 12. novembra. U-Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru

Page 538: Monumenta 2

538

Erdödu, da povrati stvari pokojnoga Polidora, opata viktorijskoga, koje je uzeo iz samostana Pernau-a 255

262. 1535, 21. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand potvrdjuje ispravu Stjepana Zylaghy-a od Deshaza i njegova roda, kojom 17. juna 1527. ovi osnivaju i nadaruju novi franjevački samostan u sv. Gorici (Brdo vc u) kod Susjedgrada 256

263. 1535. 30. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand šalje k Petru Kružiću svoga poslanika 258

264. 1535. 30. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand kori Petra Kružića, što je orobio Popoviće, Morlake trogirske, čime bi mogao izazvati spor s Mlećanima i Turcima 258

265. 1535. 30. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Jeronimu Zadraninu, da odredi osobu, koja će ispitati i ustanoviti, u koliko su istinite tužbe na Petra Kružića 259

266. 1535. 9. decembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Vuku Hampo Cakovačkomu, da s mjesta odustane od nasilja, što ih činio službenicima Luke Zekela u poslovima tridesetnice 260

267. 1536. 2. januara. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Ivanu Kastelanoviću, da se drži zaključka posljednjega požunskoga sabora. Odre-djuje mu plaću za 50 konjanika i zabranjuje utjerivati kr. porez (diea) 261

268. 1536. 9. januara. U Beču. Pred Aleksijem Thurzom,v dvor. sucem prosvjeduju gradjani zagrebački protiv darovanja posjeda Siljako-vine i Petrovine. koje je učinio kralj Ferdinand Pavlu Bakicu . . . 262

269. 1536. 26. januara. U Zagrebu. Pred zagrebačkim kaptolom prosvjeduju gradjani zagrebački protiv darovanja posjeda Petrovine i Ši-Ij ako vine. učinjenog po kralju Ferdinandu Pavlu Bakicu 2(53

270. 1536. 27. januara. U Klisu. Petar Kružić piše kralju Ferdinandu, da oteta marva kod Trogira, nije Mlecana već Turaka, i da Turci ne drže primirje 264

271. 1536. Prije 6. februara. (U Senju). Senjani i Otoćani mole kralja Ferdinanda za plaću, koju ni jesu već više godina dobili, j avl j aj u ujedno, da su ih nedavno Turei plijenili ' . . . . . 265

272. 1536. 29. februara. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand prima do znanja izvještaj Petra Kružića, pogledom na ugrabljenu marvu kod Trogira. Opominje ga na dobro prijateljstvo s Mlečanima 2(5(5

273. 1536. 10. marta. U innsbrucku. Kralj Ferdinand nalaže knezu Stjepanu Blagajskomu. da ne ubire carinu od ljubljanskih trgovaca i da ne diže tridesetnicu u Bojni 267

274. 1536. v29. marta. U Požunu. Kralj Ferdinand nalaže Vuku i (iašparu Ernustu Cakovačkomu, da se ne protive popisivanju i ubiranju kr. poreza (diea) na svojim imanjima u zalađskoj županiji (Medjumurje) 268

275. 1536. 29. aprila. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand hvali Dubrovčane, koji mu dojaviše neke novosti 269

276. 1536. 11. maja. U Zagrebu. Pred zagrebačkim kaptolom prosvjeduje općina grada Zagreba protiv darovanja posjeda Petrovine i Siljakovine Petru Erdođu . '". ' 270

277. 1536. 16. maja. U Senju. Hans Eečan javlja zemaljskomu kapetanu u Kranjskoj, da Turci provaljuju u Hrvatsku. Moli pomoć 271

Page 539: Monumenta 2

584

:278. 1536. 18. maja. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand • poziva knezove Frankopane i Zrinske, da se drže izdaniii odredaba pogledom na solne komore 271

279. 1536. 19. maja. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand poziva knezove Frankopane i Zrinske, da se drže izdaniii odredaba pegledom na sol. i da ovu nabavljaju u Senju i na Rijeci 272

280. 1536. 28. maja. Na Rijeci. .Jeronim Serafin javlja kralju Ferdinandu kakova nasilja čine Mlečani. Spljećani i Trogirani Petru Kružiću 278

281. 1536. 27. maja. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand preporučuje Nikoli. Gjuri i Stjepanu Frankopanima Pavla Verger jj a, novonaime-novanoga biskupa modruškoga 275

282. 1536. 7. juna. U Senju. Scnjani mole kralja Ferdinanda, da ih oslobodi od nove daće i riješi dužnosti, da. daju svaki dan šest stražara 275

288. 1536. 9. juna. U Spljetu. Rektor spljetski tuži se na nasilja Petra Kružića 277

284. 1536. 11. juna. U Spljetu. Rektor spljetski javlja navalu Kusana i Uskoka na Spljet 278

285. 1536 30. juna U Innsbrucku. Ivralj Ferdinand šalje svoga pouzdanika k Petru Kružiću 279

286. 1536. 5. jula. U Kisegu. Nikola Jurišić javlja donjo-austrij-skim savjetnicima vijesti o Turcima i o dogad jajima u Ugarskoj i Hrvatskoj 279

.287. 1536. 6. jula. U Mihovu. Ivan Pilchler, kapetan, javlja Ivanu Katzianeru, da su Turci provalili u Hrvatsku 280

288. 1536. 7. jula. U Mihovu. Kapetan Ivan Püchler javlja Ivanu Katzianeru vijesti, sto ih o provali Turaka primio od Petra Keglevića 281

280. 1536. 7. jula U Ljubljani, han Katzianer piše (Ivanu Piih-leruV) pogledom na provalu. Turaka u Hrvatsku 282

290. 1536. 23. jula. U Senju. Ivan Rečan. potkapetan senjski, preporuča dvojicu plemića kaptolu senjskomu kao svjedoke iskaza kanonika senjskih pogledom na razmiricu Petra Kružića sa Spljećanima 288

291. 1536. 25. jula. U Senju. Kaptol senjski svjedoči, da su (Ijum Batalović i otac njegov Nikola vjerni službenici kralja 284

292. 1536. 26. jula. U Senju. Kaptol senjski preslušava dva kanonika senjska pogledom na razmiricu Petra Kružića sa. Spljećanima 285

298. 1536. 31. jula. U Beču. Donjo-austrijsko vijeće piše Pavlu Bakicu, da doista znade, da se Turci spremaju preko Save udariti u Hrvatsku, ali ne zna sve potankosti. Moli daljnje i točnije vijesti . . . 280

294. 1536. 1. augusta. U Innsbrucku. Ivralj Ferdinand piše Aleksiju Thiirzu. daje poduzeo sve u svrhu obrane Hrvatske od Turaka 287

295. 1536 8. augusta. U Varadinu. Ivan. naslovni nadbiskup Lundski. piše donjo-austrijskim savjetnicima o provali Turaka . . . 288

290. 1536. 26. jula. Kod Kutjeva Petar Erdödj javlja Uptujća-nima. da Turci provaljuju u Hrvatsku 289

297. 1536. 4. augusta U Optuju. Sudac i vijeće grada Optuja

Page 540: Monumenta 2

9 Ö 0

pišu Mihalju-Meixneru, vieedomu štajerskomu, da su doznali od uhoda i od Petra Erdöda. da Turci prelaze Savu kod Broda, ali da se hrvatska vojska još nije s njima sukobila 280

298. 1536. 5. augusta. U Galgöczu. Aleksije Thurzo piše đonjo-austrijskomu vijeću, da su Turei već prodrli u Slavoniju, a hrvatska vojska da je kod Orahovice. Ižazlaže nastalu pogibelj" 290

299. 1536. 6. augusta. U Kisegu. Xikola Jurišić javlja donjo-austrijskom vijeću, da su Turci provalili u Slavoniju i da je hrvatska vojska uzmakla u utvrde. U Štajerskoj valja da budu na oprezu . . . 292

300. 1536. 12. augusta. U Beču. Austrijska vlada i komora zahvaljuje Pavlu Bakicu, sto je odaslao uhodo u Biograd. Drži, da nema velike pogibli od Turaka 293

301. 1536. 13. augusta. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand piše donjo-austrijskim vijećnicima, da su hrvatska gospoda nesložna. i da u slučaju turske pogibli bude Katzianer njima na pomoć 294

;>02. 1536. 5. septembra. U Lupoglavu. Petar Kružić javlja kralju Ferdinandu razloge, za što nije došao do njega, da Turci snuju graditi tvrdju protiv Klisa, a Mlečani cine svakojake neprilike. Moli plaću za vojnike i posadu za Klis. Moli. da kralj Klis drugomu povjeri . 295

303. 1536. 6. septembra. U Bozenu. Kralj Ferdinand piše Ale-ksiju Thurzu. da ozbiljno nastoji o boljku kraljevstva hrvatskoga, i da će imenovati vrijedna bana 29?

304. 1536. 15. septembra — 6. novembra. Vijesti o provalama Turaka iz pisama Ladislava More-ja. Ludovika Pekrija. Luke Marenczv-ja i Pavla Bakica ' . . ' . . . . . . . * '298

305. 1536. 16. septembra. U Tridentu. Kralj Ferdinand uvjerava Ludovika" Pekrija o svojoj sklonosti prema njemu. Poziva ga u Graz na dogovor pogledom na parnicu njegovu s Batorima. i na nametnutu kraljevini Hrvatskoj izvanrednu taksu 299

300. 1536. 16. septembra. U Tridentu. Kralj Ferdinand piše Siinunu, biskupu zagrebačkomu, neka bi došao k njemu u Graz. da s njim dogovara, što se pisati ne može. I Ludovika Pekrija je onamo pozvao 301

307. 1536. 17. septembra. U Tridentu. Kralj Ferdinand piše Petru Kružiću, da je primio do znanja njegova pisma, te ga poziva, da dodje u Graz 302

308. 1536. 27. septembra. U Lienzu. Kralj Ferdinand odredjuje, da se gradovi Susjeđgrad i Stubiea izruče Ivanu Katzianeru . . . 303

309. 1536. 30. septembra. U Galgöczu. Aleksije Thurzo javlja kralju "Ferdinandu vijesti o provalama Turaka u Slavoniju. Moli za bezod-vlaćnu pomoć 304

310. 1536. 30. septembra. U Bjelaku. Kralj Ferdinand piše Petru Kružiću, da je primio vijest o namjeri Turaka, da grade utvrdu protiv Klisa. Poziva ga, da kliske vojnike bodri na obranu grada, a on sam da dodje do njega, gdje mu drago bilo 305

311. 1536. 28. oktobra. Odlomak pisma Pavla Bakica o provalama Turaka u Hrvatsku 300

312. 1536, mjeseca oktobra. U Senju. Poslanik grada Senja

Page 541: Monumenta 2

536

razlaže kralju Ferdinandu jade i nevolje grada, iz kojega poradi turske napasti već se je veliki broj žitelja iselio. Turci već imaju u Obrovcu za navalu dva ratna broda. Mole dokinuće prodaje komorske soli . . . 307

v313. 1536. 5. novembra. U Wienerneustadtu. Kralj Ferdinand piše Simunu. biskupu zagrebačkomu, da je primio od njega vijesti o provali Turaka u Slavoniju. Javlja mu, da je odredio Ivana Katzianera, da s vojskom na njih udari. Poziva ga u Beč na dogovor „ . • 308

314. 1536. 5. novembra. U Wienerneustadtu. Kralj Ferdinand piše (Petru Erdödu?). cla je primio od njega vijesti o provali Turaka u Slavoniju. Javlja mu, da je odredio Ivana Katzianera s vojskom na obranu zemlje. Poziva ga na dogovor u Beč . ; . . . . • • 309

3.15. 1536. 24. novembra. U Dubravi. Simun. biskup zagrebački, piše Franji Bacanu o provalama turskim u Hrvatsku, i o teškim posljedicama zauzeća Broda 310

31(5. 1536. 27. novembra. U Padovi. Biskup pečuhski Gjuro Suljok piše kralju Ferdinandu o teškim prilikama u Hrvatskoj nakon provale Turaka. Preporuća obranu Zagreba, i Varaždina kao Ključeva carstva v 312

317. 1536. 3. decembra. U Dubravi. Simun. biskup zagrebački, javlja kralju Ferdinandu, da Hrvatskoj prijeti pogibelj od Turaka . 31.3

318. 1536. 13. decembra. U Beču. Kralj Ferdinand hvali posadu klisku, te joj obećaje pomoć i nagradu za zamjernu hrabrost, iskazanu za podsada turskih 314

319. 1536. 29. decembra. U Zagrebu. Kaptol zagrebački potvr-djuje, da je Gašpar Ernust de Ohaktornya u smislu učinjenoga ugovora dužan kaptolu zagrebačkomu u ime desetine medjumurske plaćati. 300 for. na godinu, što je na Tomaševo (29. dec.) za tekuću godinu isplatio po plemenitomu Nikoli Laczowvch de Botthjncz. provizorij grada Čakovca 315

320. 1536. 29. decembra. U Beču. Kralj Ferdinand poziva Franju Taha, Petra Brdöda, Ludovika Pekrija, Gjuru Frankopana Slunjskoga i Stjepana Blagajskoga, da vjerom saslušaju Ivana Kastelanovića. kojega šalje k njima u svrhu dogovora pogledom na probit kraljevstva, i da vrše njegove odredbe 316

321. 1536. 31. decembra. U Bužinu. Petar Keglević opisuje kralju Ferdinandu veliku pogibelj, koja prijeti od Turaka. Moli pomoć za Hrvatsku. Moli. da se od njega preuzmu gradovi Bihać i Ripač 310

322. 1537. 4. januara. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže kaptolu zagrebačkomu, da Ivana Kastelanovića cle Zenthlelewk na osnovi nove kraljevske darovnice uvede u posjed grada Zeline u županiji zagrebačkoj 319

323.v 1537. 7. januara. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Gašparu Ernustu Oakovačkomu. cla uplati kr. „diku", koja je opredijeljena za plaću šajkašima (nazadistae) 319

324. 1537. 10. januara. vU Beču. Kralj Ferdinand dozvoljava Ivanu Zalay-u i Gašparu Ernustu oakovačkomu, da izmedju Legrada i Dubrave smiju urediti prijevoz i ubirati od njega daće . • . . . . . . 320

325. 1537. 24. januara. U Ljubljani. Benedikt Maluetius, biskup solinski i t, cl., javlja kralju Ferdinandu, da Šimun, biskup zagrebački

Page 542: Monumenta 2

537

opći s Trankvilom de Arabo, bivšim tajnikom (Mtti-jevim, i Vukom Svetačkim, koji su vrlo sumljive osobe 321

326. 1537. 24. januara. U Dubravi. Jeronim Oatta opisuje svoje nevolje u Hrvatskoj, u pismu upravljenom na Luku Pittera, župnika u Gorici v 322

357. 1537. 26. januara. U Dubravi. Simun, biskup zagrebački, preporučuje Trankvila de Arabo i Oktavija a Tabula Vuku de Soria. poslaniku carevom v 324

328. 1537. 26. januara. U Dubravi. Simun, biskup zagrebački, moli mletačku republiku, da što prije pusti natrag Oktavija a Tabula, njegovog liječnika v. . • 325

329. 1537. 26. januara. U Dubravi. Simun, biskup zagrebački, piše svomu liječniku Oktavi ju a Tabula, da se što skorije povrati, jer u narodu hara neka nepoznata bolest 326

330. 1537. 27. januara. U Beču. Kralj Ferdinand piše Petru Ke-gleviću, da je primio njegovo pismo pogledom na gradove Izačić i Bijelu-stijenu; moli ga, da brani grad Izačić. i da za sada ne napusti ni Bihać ni Eipač 327

331. 1537. 28. januara. U Beču. Kralj Ferdinand piše Gjuri Frankopanu, da je odredio uzdržavanje njegovih konjanika. Uvjerava ga o svojoj zahvalnosti 327

332. 1537. 28. januara. U Beču. Kralj Ferdinand piše Vuku Frankopanu. da mu ne može podijeliti kapetaniju žumberačku, jer nju drži Ivan Püehler, zaslužan po svoju domovinu muž. Uvjerava ga o svojoj naklonosti v 328

333. 1537, 29. januara. U Dubravi. Simun. biskup zagrebački, javlja kralju Ferdinandu, da Turci potsjedaju neke gradove u Slavoniji. Tuži se na Ivana Katzianera, koji mu je oteo neke stvari 329

334. 1537. 2. februara. U Privlači. Pavao Bojničić i Ladislav Krnčić, kaštelan blinjski, javljaju Petru Kegleviću, da su Turke potukli kod Jasenovca v 330

335. 1537. 2. februara. U Ivaniću. Simun, biskup zagrebački, javlja kralju Ferdinandu, da Turci potsjedaju Požegu . . . . . . 331

336. 1537. 3. februara. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže općini građa Zagreba, da ne svojata dohodak mitnice od trgovaca iz Koruške, koji dolaze od Susjedgrada u Zagreb, jer taj dohodak pripada, crkvi i kaptolu zagrebačkomu • 332

337. 1537. 17. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kružiću, da povrati oteti brod trgovaca, koji je robom imao ploviti u Mletke ° 332

338. 1537. 2. aprila. U Pragu. Kralj Ferdinand bodri klisku posadu 333

339. 1537. 5. aprila. U Pragu. Kralj Ferdinand moli svoga poslanika kod pape (Bernarda Olesa), da moli papu pomoć za grad Klis 334

340. 1537. 26. aprila. U Pragu. Kralj Ferdinand piše Ivanu Ka-stelanoviću, da će pogledom na imanje Berizeke (Brezovica?) dati ispitati, dali je Petar Kružić ostavio potomstva. Katzianeru da je nalazio, neka broj njegovih konjanika poveća 335

MONUMENTA HIST. XXXVIII.: MONUM. HABSBURGICA II . 3 4 ¾

Page 543: Monumenta 2

538

341. 1537. 6. jula. U Pragu. Kralj Ferdinand dozvoljava generalu"?. Katzianeru, da može 200 konjanika opredijeliti za Bihać i Kipač od zapovjedi Petra Keglevića. te ih upotrebiti i drugdje, a da ih ima plaćati 336

342;, 1537. 25. aprila. U Pragu. Kralj Ferdinand nalaze Gašparu Ernustu Cakovačkomu, da porez (dica) od svojih dobara s mjesta uplati, jer je ovaj odredjen za plaću šajkaša 337

343. 1537, 19. augusta. Kod Koprivnice. General Katzianer i hrvatska gospoda pozivlju Petra Keglevića. da dodje sa svojim četama u tabor i da vojuje na Turke 337

344. 1537. 13—18. septembra. Kod Valpova. Izvaci iz pisama generala Ivana Katzianera, pisanih s bojišta s Turcima u Slavoniji, u kojima se opisuje spremanje na odlučnu bitku 338

345. 1537. 20. septembra. Kod Valpova. Ivan Katzianer obvezuje se. da će Ivanu Kastelanoviću iz buduće „dike" namiriti doznačenu mu po kralju svotu 340

346. 1537. 20. septembra U Beču. Kralj Ferdinand piše Petru Kegleviću, kapetanu bihaćkomu i ripačkomu. da je odredio vojsku i prah za gradove Bihać i Eipač 340

347v 1537. 12. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand piše Gašparu Ernustu Cakovačkomu, da mu ne može darovati „diku" od. njegovih dobara, jer treba to za vojsku. Poziva ga, da svu dužnu „diku" plati kr. komori 342

348. 1537. 1. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand odobrava udaju nećakinje pokoj. Petra Kružića (kćeri sestre mu Jelene) za Lovni Kanturića 343

349. 1537. 1. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand izražuje nepoznatomu svećeniku, za cijelo rodjaku Kružićevu, veselje pogledom na udaju nećakinje pokoj. Petra Kružića za Lovru Kanturića 343

350. 1537. 3. novembra. U Grazu. Kralj Ferdinand piše Vuku Frankopanu Brinjskonm. da će biti zadovoljan s odgovorom, što ga je izručio njegovomu poslaniku. Pozivlje ga. da dodje k njemu . . . . 344

351. 1537. 8. novembra. U Gradiški. Jeronim Zadranin jnoli kralja Ferdinanda za pripomoć, da iskupi sina iz turskoga ropstva. Šalje jednoga svoga sina k njemu s najtoplijom preporukom 344

352. 1537. 11. novembra. U Grazu. Kralj Ferdinand hvali vjernost Bernarda Henyey-a, kaštelana valpovačkoga, i moli ga. da se stara. za nemoćne vojnike 346

353. 1537. 21. novembra. U Grazu. Kralj Ferdinand nalaže Ivanu Pastoru i Bernardu Pomazaniću, da podju u Tursku i istraže koliko je vojske u Slavoniji od Turaka zarobljeno, gdje se zarobljenici nalaze i kako bi se iskupili 347

354. 1537. 22. novembra. U Zdencima. Izvadak iz pisma Franje Zay-a, u kojem opisuje prilike slavonskih utvrda, i izvješćuje, da Turci ondje traže primirje do Jurjeva 348

355. 1537. 24. novembra. U Grazu. Kralj Ferdinad moli Jelenu, sestru pok. Petra Kružića, da dade za otkup Vespazijana, sina Jeronima

Page 544: Monumenta 2

539

Zadranina, dvojicu Turaka, koje drži u ropstvu, tim više, jer će rečeni Yespazijan, kad bude slobodan oženiti njezinu kćer 351

356. 1537. 3. decembra. U Grazu. Kralj Ferdinand želi dogovarati s Vukom Frankopanom, ka kojemu šalje svoga poslanika . . 352

357. 1537. 20. decembra. U Zagrebu. Kaptol zagrebački javlja hrvat, banovima, da je s kraljevskim povjerenikom .Mihajlom Thoth do Malchewcz izaslao svoga pouzdanika Nikolu „presbiterum de Hraz-towyeza". prebendara, koji su u nedjelju poslije Lucijina (16. decembra) došli na lice mjesta u grad Zelinu, i kad su u prisuću susjeda i medjaša htjeli Ivana Kastelanovića uvesti u posjed rečenoga grada i njegovih pripadnosti, naišli na prigovor sa strane Mihalja i Ladislava, sinova pokojnoga Pavla Kerechyny-a . . 352

358. 1537. Prije 27. decembra. Toma Nadažd moli kralja Ferdinanda, da mu doznači obećanih 1000 for., i da Leonarda Kubini-ja uzme u službu 353

359. 1537. 27. decembra. U Pragu. Kralj Ferdinand dojavljuje Tomi Nadaždu neko svoje riješenje 353

360. 1537.v 28. decembra. U Pragu. Kralj Ferdinand nalaže Ga-šparu Ernustu Cakovaćkomu, da dužni porez (dica) odmah uplati, jedino će mu u račun uzeti 350 for., koje mu je otpustio 354

361. 1537. 28. decembra? U Pragu. Kralj Ferdinand izdaje vje-rodostojnieu Pavlu Bornemissi, svomu tajniku, kojega šalje k Mihalju de Raven, ravnatelju kr. posala 355

362. 1537. 28. decembra. U Pragu. Kralj Ferdinand izdaje Pavlu Bornemissi. svomu tajniku i Pavlu Posel-u, herolđu, vjerodostojnicu upravljenu na Nikolu Jurišića i Franju Bacana, kojima će predložiti ubi-rače poreza (dicatores) i triđesetničara 355

363. 1537. 30. decembra U Pragu. Kralj Ferdinand šalje svoje povjerenike u Bihać i Ripače, te ih preporučuje tamošnjim gradjanima 355

364. 1537. Andrija Mihaljević moli kralja Ferdinanda, da mu daruje kakovo imanje, i da namiri ono, što mu je ostao dužan pokojni Petar Kružić 356

365. 1538. 5. januara. U Pragu. Kralj Ferdinand nalaže hrvatskim banovima, da štite Ludovika Pekrija i ženu njegovu od Andrije Batora, koji svojata njihova imanja 358

366. 1538. 10. januara. U Rakovcu. Ivan Zrinski, gubernator priorata vranskoga. daruje Ivanu Dokmanych-u, kaštelanu svoga grada Pakraca (Pekrecz), i njegovoj ženi Doroteji, za njegove zasluge na vječna vremena tanquam sub trecentis florenis pignoris titulo possidendam, posjed Kwzak u kotaru grada Božjakovine 359

367. 1538, 28. januara. Molbe sestre pokojnoga Petra Kružića upravljene na kralja, a raspravljane u kr. vijeću . .• 359

368. 1538. 31, januara. U Pragu. Kralj Ferdinand nalaže hrvatskim banovima, da uznastoje, neka bi Yuk Frankopan Brinjski, povratio zaručnicu Luke Zekela 360

369. 1538. 15. februara. U Sutjesci (Sutinskom). Luka Zeke! tuži se kralju Ferdinandu, da hrvatski banovi ne imaja vremena nasto-

Page 545: Monumenta 2

540

jati o povratku njegove zaručnice od Vuka Frankopana, koji ju silom oteo. Moli, da mu dozvoli silom ju natrag preoteti 361

370. 1538. mjeseca februara. Vuk Frankopan tuži se kralju Ferdinandu na kr. povjerenike, opravdava svoj postupak sa zaručnicom Luke Zekela. Tuži se na Gjuru Gušića. koji svojevoljno gospodari s imetkom Stjepana Frankopana Ozaljskoga i moli, da kralj dade njemu u uprava ozaljska imanja 362

371. 1538. 5. marta U Pragu. Kralj Ferdinand nalaže hrvatskim banovima, da mirnim putem izravnaju spor izmedju Luke Zekela i Vuka Frankopana. Pogledom na Jurja Gušića, da podnesu svoje mnijenje . 369

372. 1538. 5. marta. U Pragu. Kralj Ferdinad piše Vuku Fran-kopanu, da je odredio svojim povjerenicima, da s njim urede pitanje pogledom na grad Brinje. S Lukom Zekelom neka se uredi mirnim putem 369

373. 1538. 7. marta. U Celju. Nikola Jurišić piše hrvatskim banovima, da je u Celju vijećao s kapetanom štajerskim o pomoći Hrvatskoj. Drži, da nije velika pogibelj po Hrvatsku, kad ni koji od banova nije došao na dogovor 370

374. 1538. 21. marta. U Pragu. Hinko Bergka od Duba. vrhovni sudac kraljevine Ceske, moli Petra Keglevića, da posreduje kod oslobodjenja sinova njegovih Zbinka i Ivana iz sužanjstva paše bosanskoga, kamo dospješe poslije poraza Katzianera kod Gore 371

375. 1538. 24. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand nalaže Stjepanu Frankopanu Ozaljskomu, da povrati Gašparu Dorniniću imanja, koja mu je oteo pokoj. Bernardin Frankopan 372

376. 1538. 26. marta. U Kisegu. Nikola Jurišić moli banove Tomu Nadažda i Petra Keglevića, da uhode Turke 373

377. 1538. 28. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand nalaže Torni Nadažđu i Petru Kegleviću, hrvatskim banovima, da svojom banskom vlašću učine, da Stjepan Frankopan povrati oteta imanja Gašparu Dorniniću u kotaru grada Eibnika 374

378. 1538. 4. aprila. U Bosiljevu. Vuk Frankopan piše kralju Ferdinandu, đa će grad Brinje samo njemu izručiti. Povredjen je, što Krsto Gušic moli od kralja grad Lupogiav, koji je sam imao nade dobiti od kralja • 375

379. 1538. 8. aprila. U Särväru. Ban Toma Nadažd javlja kralju Ferdinandu, da se vraća u Hrvatsku. Moli, da se ne obazire na klevete, iznesene protiv njega 376

380. 1538. 29. aprila. U Pragu. Kralj Ferdinand nalaže hrvatskim banovima, da pogledom na utvrdjivanje grada Sokola, raspravljaju s vlasnicima toga grada 376

381. 1538. 9. maja. U Optuju. Nikola Jurišić piše hrvatskim banovima Torni Nadaždu i Petru Kegleviću pogledom na gradnju utvrde u Jasenovcu; preporuča 500 Hrvata, da se uzmu u vojnu službu. Sultan hoće radije krenuti na Budim, nego li prema Furlanskoj . . . . 378

382. 1538. 21. maja. U Grazu. Ivan Ungnad, vrhovni kapetan Štajerske, moli Petra Keglevića, bana, da dodje sa svojim drugom na dogovor u Optuj. Moli ga. da dovede sobom i vojsku. Vijećat će se o obrani Hrvatske 378

Page 546: Monumenta 2

o41

383. 1538. 22. maja. U £ragu. Kralj Ferdinand poziva vgradjane zagrebačke, da poštuju naimenovanoga zagrebačkoga kapetana, Zigmunta Weichselberga, koji će čuvati grad i njih . 380

384. 1538. 23. maja. U Ljubljani. Erazmo Turn, kapetan bihaćki, moli Tomu Nadažda i Petra Keglevića, banove hrvatske, da ga pomažu kod obrane hrvatskih gradova i utvrda 381

385. 1538. Prije 29. juna. Neki pristaše kralja Ivana Zapolje mole Stjepana Brodarica, biskupa vackoga, da isprosi u kralja Ferdinanda dozvolu, da njegovi vjernici smiju s njima općiti 382

386. 1538. Prije 29. juna. Nepoznati pisac savjetuje kralju Ferdinandu, kako će turskoga pašu pobijediti 383

387. 1538. 29. juna. U Optuju. Ivan Ungnad, vrhovni kapetan Štajerske, uvjerava Petra Keglevića. bana, da će skoro stići povoljan odgovor kralja, koji se svojski brine za obrana Hrvatske 383

388. 1538. 29. juna. U Kremsieru. Stjepan Brodarić. biskup va-cki, šalje kralju Ferdinandu na mnijenje zamolbu nekih Zapoljevaca, da se smiju s njegovim vjernicima porazgovoriti 385

389. 1538. 4. jula. U Optuju. Ivan Ungnad i ratni vijećnici u Optuju. mole Petra Keglevića. bana, da ispita nasilja Ladislava More-ja, nanesena Franji Zay-u • . , 386

390. 1538. Prije 14. jula. Vojvoda Kadogoj, Vuk Pafka i Štipan Graf mole Erazma Turna. kapetana bihaćkoga, da u kralja izmoli za njih nova naselja 387

391. 1538. Prije 14. jula. Vojvoda Eadogoj, Vuk Pafka i Štipan Graf mole Erazma Turna, kapetana bihaćkoga, da im isposluje u kralja nova noselja za 500 Uskoka . . . • . • 387

392. 1538. 14. jula. U Bihaću. Erazmo Turn, kapetan bihaćki, piše kralju Ferdinandu, da je nekoliko stotina Uskoka spremno stupiti u službu kralja pod stanovitim uvjetima, te oteti Turcima Udbinu i Obrovac. Javlja, da Petar Keglević ne daje iz ruku grad Cazin . . . . 387

393. 1538. 17. jula. U Linzu. Kralj Ferdinand nalaže gradu Varaždinu, da primi u grad posadu u svrhu obrane od Turaka . . . 389

394. 1538. Prije 21. jula. Vojvode Radom, Pafko i Stjepan mole Nikolu Jurišića, da im od kralja isposluje naselja za 500 Uskoka . 390

395. 1538. Prije 21. juia. Vojvoda Ivan Pejak moli Nikolu Jurišića, da u kralja isposluje naselje za 150 Uskoka 390

396. 1538. 21. jula. U Ljubljani. Nikola Jurišić razlaže kralju Ferdinandu, kako i kamo bi naselio Uskoke, koji se nudjaju pod kraljevo okrilje 391

397. 1538. 5. augusta. U Senju. Vojnici u Senju, Starigradu i Ja-blancu mole pukovnika baruna Erazmu Turna za zaostalu plaću. Glad je svuda i nestašica hrane na otocima i u Vinodolu, kako će to razložiti poslanici njihovi Ivica Florić i Vid Balošić 394

398. 1538. 14. augusta. U Linzu. Kralj Ferdinand izdaje Ladi-slavu More-ju de Jula provodno pismo 395

399. i538. 15. septembra. U Ormužu. Ban Petar Keglević opisuje kralju Ferdinandu, kako su ga optujski ratni vijećnici zavaravali isplatom njegove plaće. Moli. da mu se ova doznači 396

Page 547: Monumenta 2

542

400. 1538. 22. septembra. U Linzu. Kralj Ferdinand nalaze Zagrepčanima, da u svrha potreba države plate Pavlu Bornemissi 400 for., i neka se ne protive tomu . . . • 398

401. 1538. 25. septembra. U Ormužu. Luka Zekel zauzimlje se za službenike svoje i Gjulajeve, da smiju ostati u Virovitici . . . 399

402. 1538 25. septembra. U Topuskom. Ban Petar Keglević poziva Ivana Kastelanovića, da bude s četama pripravan, kad mu dodje glas za vojnu 400

403. 1538. 30. septembra. U Topuskom. Ban Petar Keglević opisuje kralju, kako bi bio lako zauzeo Kostajnicu, koju drže Turci, da je imao dovoljnu pomoć. Boji se velikoga zla. koje će Turci počiniti odonuđa 400

404. 1538. 1. oktobra. U Optuju. Ivan Ungnad i ratni vijećnici u Optuju pišu Ivanu Kastelanoviću, da je Krsto Svetački sam kriv, što nije uvršten u broj konjanika. Plaću za konjanike dobit će skoro 402

405. 1538. 10. oktobra. U Varadinu. Ivan Pastor izvješćuje kralju,Ferdinandu o prilikama u Moldavskoj i javlja, da Turci kane udariti na Hrvatsku 403

406. 1538. 17. oktobra. U Bihaću. Erasmo Turn, kapetan bihaćki, javlja kralju Ferdinandu, da su Uskoci iz Srba onamo se doselili. Isto hoće i obrovački Cici, samo im neka Nikola Jurišić doznači naselja u Kranjskoj (Sichelberg) 405

407. 1538. 18. oktobra. U Ljubljani. Kapetan Ivan Lenković javlja kralju Ferdinandu žalosno stanje hrvatske krajine. Otočac da je porušen i zapušten. Moli hranu i opskrbu . . . • 406

408. 1538. 21. oktobra. U Bihaću. Erasmo Turn, kapetan bihaćki, preporučuje doseljenje Uskoka iz Srba i Obrovca 407

409. 1538. 22. oktobra. UvLjubljani. Nikola Jurišić piše kralju Ferdinandu o naseljenju Uskoka. Želi nešto poduzeti protiv Kostajnice. Hvali hrvatske velikaše 409

410. 1538. 6. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand hvali Petra Keglevića, Gjuru Frankopana Slunjskoga, Zrinskoga i kneza Blagajskoga pogledom na njihovo djelovanje oko naseljivanja Uskoka Srba. Vlaha i Cica . . . . . . . . . . ' . 4 1 1

411. 1538. 7. decembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže gradu Zagrebu, da pozajmi potrebni novac za obranu zemlje 411

412. 1538. Nikola Bakalović. kaštelan lupoglavski, moli kralja Ferdinanda, da mu izda pismo o vjernom čuvanju istoga grada, i da mu daruje neki razvaljeni rnlin u Istri 412

413. 1538. Gjuro Bakalović zagovara kod kralja Ferdinanda Kruži-ćevu sestru 413

414. 1538. Gjuro Bakalović moli kralja Ferdinanda, da izda njegovomu ocu Nikoli pismo o vjernom čuvanju grada Lupoglava (Ma-renfels) 414

415. 1538. Gjuro Kadivojević, vojvoda Uskoka, moli kralja Ferdinanda, da mu daruje selo Cernik u kotaru grada Sichelberga . . 415

416. 1538. Gjuro Frankopan Slunjski moli kralja Ferdinanda,

Page 548: Monumenta 2

543

da mu dade grad Stenišnjak, a on će mu otpustiti svoju tražbinu. Moli prah za Ledenice, Oetin i Slunj 415

417. 1538. Luka Badmilović moli kralja Ferdinanda, da mu daruje posjed Trstenik u kotaru grada Susjeda . . . . 416

418. 1539. 7. januara. U Beču. Kralj Ferdinand potvrdjuje ugovor sklopljen izmedju bana Petra Keglevića i njegovih sinova s jedne strane, te Franje Wylaky-ja, biskupa jegarskoga s druge strane, kojim' rečeni biskup, dozvolom kralja, stavlja izvan kreposti kraljevsku darovnicu učinjenu biskupovom nećaku Ladislavu Wylaky-ju pogledom na posjede izumrle porodice Nikole Pwehych-a u kraljevini Slaroniji, te istu prenosi na Petra Keglevića i njegove sinove 417

419. 1539. 12. januara. U Beču. Ivan Kastelanović piše svojoj supruzi Barbari v Osi, da ga je kralj poslao u Yesprim, gdje će preuzeti vojsku od 4000 Španjolaca, s kojima će krenuti u Slavoniju . . . 418

420. 1539. 15. februara. U Beču. Kralj Ferdinand hvali Ivana Kastelanovića, što se skrbio za opskrbu španjolskih četa. Plaća za vojnike će stići, a buntovne vojnike neka zadrži . . . v 418

421. 1539. 18. februara. U Ivaniću. Simun, biskup zagrebački, spočituje Ivanu Kastelanoviću. što hoće španjolske čete ukonačiti na njegovim imanjima, što se protivi odredbi kraljevoj . 4 1 9

422. i539. 18. februara. U Beču. v Kralj Ferdinand piše Ivanu Kastelanoviću, da je zadovoljan s viješću o Španjolcima. Njegovu tražbinu od Bradača imadu utjerati banovi . 421

423. 1539. Koncem februara. U Kučanu. Ivan Kastelanović piše Franji Bacanu, kako Simun, biskup zagrebački i Kečkeš ne dozvoljavaju ukonačenje vojske, a Turci i domaći ljudi čine nesigurnost po zemlji 421

424. 1539. 1 marta. U Zalonoku. Franjo Bacan javlja kralju Ferdinandu, kakove neprilike imadu španjolske čete u Hrvatskoj . . . 422

425. 2. marta. U Bistrici. Mirko Bradač obaviješćuje Ivana Kastelanovića, da su knezovi Zrinski iz Rakovca porobili njegove kmetove u Ladomiru 423

V v

426. 1539. 3. marta. U Čazmi. Simun, biskup zagrebački, piše Ivanu Kastelanoviću, da je sve odredio, kako bi se živež za španjolske čete pripremio u Križevcima. Tuži se na Franju Bočkaja, koji mu je oteo kola i konje otpremljene u Ugarsku po pšenicu 424

427. 1539. 6. marta. U Ravnu. Marta, supruga Mihalja od Ravna, protonotara, moli Ivana Kastelanovića, da ju obavijesti, kuda će prolaziti španjolski vojnici, kojih se njezini kmetovi silno plaše . . . . 426

428. 1539. 8. marta. U Beču. Kralj Ferdinand piše Ivanu Kaste -lanoviću. da Simun, biskup zagrebački, priječi premještenje španjolskih četa i nalaže mu, da protiv toga poradi 426

429. 1539. 10. marta. U Beču. Kralj Ferdinand priznaje svoj dug banu Petru Kegleviću '428

430. 1539. 10. marta. U Oštrcu. Mirko Bradač šalje k Ivanu Kastelanoviću Jurja Ladomera. svoga pouzdanika 428

431. 1539. 17. marta. U Čazmi. Simun, biskup zagrebački, piše Ivanu Kastelanoviću, da mu je nemoguće živežom opskrbiti španjolske čete

Page 549: Monumenta 2

544

Tuži se, da je Franjo Bockaj oteo kola i konje njegove. Spočitava mu, da ga tako progoni . • • . . v. . . .v 429

432. 1539. 18. marta. U Čazmi. Simun, biskup zagrebački, piše Ivanu Kastelanoviću, da mu je nemoguće opskrbiti španjolske čete žive-žom sa svojih imanja . 430

433. 1539. 26. marta. Pod Oštrcem. Mirko Bradač šalje k Ivanu Kastelanoviću Ivana Vranišića, svoga pouzdanika 430

434. 1539. 5. aprila. U Oštrcu. Mirko Bradač šalje k Ivanu Kastelanoviću svoga pouzdanika Pavla, špana svetoivanečkoga . . . . 431

435. 1539. 9. aprila. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Luki Zekelu i Leonardu de Kubyn, pretstojnicima slavonske tridesetnice, da Zagrepčani imadu plaćati tridesetnicu, ali za uzdržavanje grada imadu od ove primati godimice 200 for 432

436. 1539. 9. aprila. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže gradjanirna zagrebačkim, da plaćaju tridesetnicu, ali će od ove dobivati godimice 200 for za uzdržavanje gradskih utvrda 432

437. 1539. 16. aprila. U Brunnu. Kralj Ferdinand nalaže, da se pomoćne čete poslane u Hrvatsku u nekom hrvatskom mjestu bez zapreke ukonačavati imadu 433

438. 1539. 16. aprila. U Brunnu. Kralj Ferdinand piše Stjepanu Frankopanu i Jurju Gušiću, da pogledom na preselenje Uskoka porade sa kapetanom Erazmom Tiirnom, koji će k njima doći kao kr. izaslanik 434

439. 1539. 8. maja. U Dubravi. Hrvatski sabor u Dubravi po-tvrdjuje, da je Mirko Bradač položio račun o ubranom porezu (taxa). ustanovljenom g. 1537 435

440. 1539. 11. maja. U Bäthoru. Kata Kastelanović. supruga La-dislava Bathora, pita brata svoga Ivana Kastelanovica, dali joj sin još živi, Pozivlje ga u svatove svoje kćeri 436

441. 1539. 21. maja. U Bisagu. Ivan Kastelanović upućuje Ma-teja Horvata, kaštelana u Siraču, kako da nekoga zarobljenika doprati 437

442. 1539. 30. maja. U Bakru. Stjepan Frankopan moli kralja Ferdinanda, da se nadoknade štete, koje je na njegovim vinodolskim imanjima počinio pokoj, kapetan Nikola ßauber 437

443. 1539. 23. juna. U Velikoj. Ban Toma Nadažd obavješćuje Barbaru, ženu Ivana Kastelanovica, da njezini sluge nemaju pravo na dio plijena, što je Turcima ugrabljen 438

444. 1539. 2. jula. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Mkoli Juri-šiću, kapetanu kraljevine hrvatske, da makar i silom zauzme od bana Petra Keglevića grad Cazin, i da ga preda Petru Ripaću 439

445. 1539. 4. jula. U Wienerneustadtu. Kralj Ferdinand nalaže hrvatskim banovima, da pomognu Nikoli Jurišiću rastjerati Magjare, koji hoće kod Eadgonje graditi nasipe 440

446. 1539. 11. jula. U Nemet Ujvar-u. Franjo Bacan javlja kralju Ferdinandu, da su Turci porobili sve do Križevaca, Oazme i Dubrave. Moli pomoć za Hrvatsku. Izvješćuje o štetama. nanesenim (kod Op-tuja) Thurzii '. V . 4 I I

Page 550: Monumenta 2

545

447 1539. 18. jula. (U Zagrebu). Kaptol zagrebački tuži se kralju Ferdinandu na velika nasilja španjolskih pomoćnih četa. i moli. da se ove odazovu 44?>

448. 1539. 27. jula. U Beču. Kralj Ferdinand piše kaptolu zagrebačkomu, da je odredio istragu protiv nasilnih španjolskih četa $ . . 445

449. 1539. 21. augusta. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže nekomu hrvatskomu velikašu i Jurju Gušiću. da sporazumno rade sa povjerenicima kraljevim pogledom na naseienje cetinskih Uskoka 445

450. 1539. 5. septembra. U Beču. Kralj Ferdinand piše Luki Zekelu. pretstojniku tridesetnice u Hrvatskoj, pogledom na ubiranje tri-desetine od Zagrepčana i potporu na uzdržavanje zagrebačkih utvrda 44(1

451. 1539. 2. oktobra. U Särväru. Franjo Nadažd preporučuje kralju Ferdinandu Mihalja, suca križevačkoga, koji polazi preda nj u poslovima svoga ^rada 447

452. 1539. 12. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže hrvatskim banovima, da zaštite križevačke gradjane od nasilja susjednih plemića 448

453. 1539. 12. oktobra. U Beču. Kralj Ferdinand piše gradjanima križevačkim. da se je pobrinuo za njihovu obranu, i da je odredio istragu protiv plemića, koji su im nanašali nasilja 449

454. 1539. 4. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand hvali Petra Keglevića. što mu je pismeno saopćio neke važne stvari 450

455. 1539. 5. novembra. U Metliki. Matija Karner, vitez njemačkoga reda. javlja kapetanu metličkomu. Erazinu barunu Turnu, o nasilju. što ga učini knez v Vuk Fran kopan u Bosiljevu podanicima njemačkoga reda (u Metlici i Ornomlju) . . . • 450

456. 1539. 6. novembra. U Papi. Izvadak iz pisma Valentina Tereka pisanoga banu Tomi Xadazdu o umorstvu Ivana Katzianera 45.1

457. 1539. 18. novembra. (U Senju). Senjani javljaju po svom poslaniku kralju Ferdinandu grozno svoje stanje radi vječnih napadaja Turaka, od kojih nije ih u stanju obraniti niti njihov valjani kapetan Ivan Lenković. Za navale Barbarose jedva su živi ostali, dobivši nešto pomoći iz Bihaća. Mole dobavu soli i žita iz Napulja 451

458. 1539. 23. novembra. U Beču. Kralj Ferdinand piše Ivanu Kastelanoviću, da je grad i imanje Mihalja Tereka drugomu darovao. Od-redjuje mu plaću za 50 konjanika 453

459. 1539. 26. novembra. U Kreščićima. Ban Petar Keglević piše kralju Ferdinandu, da se Turci sakupljaju u Hlivnu. On i ostala hrvatska gospoda spremni su na obranu zemlje. Moli plaću za vojnike 454

460. 1539. 12. decembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Šimu-nu. biskupu zagrebačkomu, da dvojicu službenika pokoj. Ivana Katzianera bezodvlačno pusti na slobodu 455

461. 1539. 22. decembra U Beču. Kralj Ferdinand šalje svoje pouzdanike k nekom hrvatskom velikašu i Jurju Gušiću 456

462. 1539. 23. decembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću. da sredi razmiricu izmedju Ivana Marije de Bonicellis i Stjepana Blagaja 456

MONUMENTA HIST. XXXVI1I. MONUM. HABSBURGICA II. 3 5

Page 551: Monumenta 2

546

463. 1539. 27. decembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaze banu Petru Kegleviću. da odustane od utjerivanja nekoga zaostatka (poreza) na imanjima Susjedu i Stubici. svojini nekoć Ivana Katzianera . . . . 457

464. 1539. 29. decembra. U Särväru. Toma Nadažd moli Ivana Kastelanovića, da ga obavijesti, kako je njega minulih dana grdio na kraljevskom dvoru Franjo .Bacan 457

405. 1540. 13. januara. U Beču. Kralj Ferdinand javJja grofovima Zrinskim. da šalje k njima svoga pouzdanika Nikolu Jurišića. kojem imadu vjerovati ono. što im bude rekao 4 38

466. 1540. 24. januara. U Beču. Kraljica Ana nalaže Petru Ke-gleviću. da obustavi utjerivanje poreza (diea) na imanjima pok. Ivana Katzianera (Susjedgrad i Stubica) 458

467. 1540. Početkom mjeseca februara. Ivan i Nikola Zrinski javljaju kralju Ferdinandu, da su potjerali Turke od Dub ice. i da Pakrac potsjedaju Turci. Mole pomoć 459

468. 1540. 22. februara. U Zagrebu. Milialj Svetački, viceban. izvješćuje, da su 12. februara neki službenici Franje Thaha po nalogu svoga gospodara, oružanom silom navalili u šumu Mirka Bradača de Ladomercz kod Pawko\vwerch-a u županiji zagrebačkoj, te ondje ugrabili više mjerova žita Gjure Mikulića 460

469. 1540. 22. februara. U Zagrebu. Petar Keglević. ban hrvatski, drži u nedjelju Reminiscere u Zagrebu sud. te prepisuje ispravu od 8. maja 1539.. kojom je Mirko Bradač od sabora dobio absolutorij o ubranom porezu v 461

470. 1540. 4. marta. U Dubravi. Simun. biskup zagrebački, tuži se Ivanu Ungnadu na nasilja, što ih trpi od bana Petra Keglevića 361

471. 1540. 6. marta. Ü Beču. Kraljica Ana hvali bana Petra Keglevića. što je odazvao vojsku, koja je napadala Turke i tako krnjila primirje 463

473. 1540. 10. marta. U Beču. Kraljica Ana nalaže Petru Kegle-viću. banu. da 30—40 svojih konjanika dade u pomoć za obranu Bihaća i Ripča 464

473. 1540. 14. marta. U Optuju. Nikola Zrinski moli kralja Ferdinanda i kraljicu Anu. da mu pomognu braniti njegove gradove od Turaka, i da ga novcem opskrbe 464

474. 1540. 19. marta. U Beču. Kraljica Ana piše Nikoli Jurišiću i upraviteljima Kranjske, da odobrava imenovanje Martina Gralla kapetanom bihaćkim, a da se sa knezom Frankopanom ima ugovarati radi smještenja Uskoka u tako zvanom vojvodstvu (Vivodini) 46(5

475. 1540. 23. marta. U Beču. Kraljica Ana piše banu Petru Ke-gleviću i Ivanu Zrinskomu, da će im Ivan Ungnad odgovoriti na njihovo pismo. Sukno će dobiti u Optuju 468

476. 1540. 24 marta. U Topuskom. Petar Keglević javlja kraljici Ani tešku pogibelj, koja prijeti Hrvatskoj od Turaka. Moli pomoć za vojsku . 469

477. 1540. Prije 25. marta. Ulomak lista (iz \relike?) s vijestima o provalama turskim u Slavoniju 470

Page 552: Monumenta 2

547

478. 1540. 25. marta. U Sarvaro, Toma Nadažd javlja kraljici Ani novosti o kršenju primirja s Turcima 471

479. 1540. 29. marta. Ü Beču. Kraljica Ana piše banu Petru Kegle-viću. da je naloženo Ivanu Ungnadu pogledom na obranu Hrvatske od Turaka, neka se s njime sporazumi. Plaću za vojsku kao i sukno dobit će ' . . . ; . . . . . . . . . . 472

480. 1540. 30. marta. U Zagrebu. Simun, biskup zagrebački, daje pogledom na opustjeli kaptol kanonicima zagrebačkim slobodu, da mogu polovinu vrijednosti svojih kuća ostaviti za popravak stolne crkve, a polovinom da mogu slobodno raspolagati . 478

481. 1540. mjeca marta(?). Vijesti o Turcima 475 482. 1540. mjeseca marta. Izvadak iz pisma Ivana Zrinskoga. u

kojemu javlja kraljici Ani. da Turci kane navaliti na njegova imanja 475 483. 1540. 8. aprila. U Gentu. Kralj Ferdinand saopćuje knezo

vima Zrinskim. da je neki dogovor s njima povjerio Ivanu Ungnadu. s toga da ga vjerom saslušaju 47(5

484. 1540. 12. aprila. U Topuskom. Petar Keglević javlja Ivanu Ungnadu, da su Turci navalili na Krupu i Mračaj. ali su suzbijeni 47(5

485. 1540. 17. aprila. U Bihaću. Kapetan Bartol Raunach moli Nikolu Jurišića za pomoć i bolju opskrbu za Bihać, gdje je izgorila župna kuća sa još drugih sedam, koje su za cijelo popalili Uskoci . . . 477

486. 1540. 19. aprila. U Beču. Kraljica Ana piše Nikoli Jurišiću i upraviteljima Kranjske pogledom na namještenje .Martina Galla za kapetana u Bihaću, uporabu Uskoka za krajišku vojsku i ostale potrebe obrane na krajini . 478

487. 1540. 25. aprila. U Gvozdanskom. Ivan Zrinski moli Ivana Ungnada za pomoć, jer Turci kane njegove gradove potsjedati . . 481

488. 1540. 2. maja. U Beču. Kraljica Ana nalaže Frankopanima i Blagaju, da svoje podanike odrade za radnje oko utvrda otočkih, jer se kmetovi iz Kranjske ne mogu onamo poslati 482

489. 1540. 4. maja. U Gvozdanskom. Knez Ivan Zrinski javlja Nikoli Jurišiću. da su Turci njegova imanja porobili i popalili, rude gvoz-danske uništili, ali da su juriši na gradove Zrin. Gvozdanski i Pedalj sretno suzbijeni 48o

490. 1540. 7. maja. U Senju. Kapetan Ivan Lenković obznanjuje zemaljskomu kapetanu Kranjske vijesti iz Turske i moli za obskrbu Krajine 484

491. 1540. 8. maja. U Optuju. Ivan Ungnad. kapetan štajerski, želi sastati se s banom Petrom Keglevićem. da dogovara, s. njim neke važne stvari 4-8(5

492. 1540. 8. maja. U Beču. Kraljica Ana zahvaljuje Tom i Nada-ždu za priopćene vijesti. Moli ga, da i dalje izvješćuje. Drži, da neće Turci više provaljivati, kad su Zrinskomu se osvetili . 487

498. 1540. 10. maja. U Bihaću. Martin (-fall, naimenovani kapetan bihaćki, izvješćuje o preuzecu Bihaća i okolišnih utvrda, te opisuje nedostatke, koje je ondje našao 487

491. 1540. 12. maja. U Beču. Kraljica Ana pozivlje kranjske sta-

Page 553: Monumenta 2

548

leže. da obavijeste knezove Slunjskoga, Blagaja i Brinjskoga. da sklopljeni sa Turcima mir opsiže i njihova dobra: isključen je jedino knez Zrinski, sto ga nedavno Turci za kazan porobiše .• 4%2

495. 1540. 23. maja. U Beču. Kraljica Ana uvjerava kneza Ivana Zrinskoga. da će ona i kralj brinuti se za obranu njegovih gradova 49¾

496. 1540. 31. maja. U Beču. Kraljica Ana piše Tomi Nadaždu. da je njegovo pismo poslala kralju, koji će sve učiniti što treba za obranu Hrvatske" 491

497. 1540. 9. juna. U Zagrebu. Knez Ivan Zrinski javlja Ivanu Ungnadu, vrhovnom kapetanu, da su Turci razbili njegove ljude i prijete navalom na njegove gradove. Jurja Kobasica poslat vće. kad se vrati iz Turske, jer se onamo zadanom vjerom morao vratiti. Šalje brata Nikolu na dogovor 495

498. 1540. 18, juna. U Beču. Kraljica Ana nalaže banu Petru Kegleviću, da plemiće Gornjo-Stubičane štiti od nasilja kaštelana donjo-stubičkoga 496

499. 1540. 23. juna. U Optuju. Katni vijećnici u Optuju pišu banu Petru Kegleviću, da u otsutnosti vrhovnoga kapetana (Ivana Un-gnacla) ne mogu poslaniku k Uzembergu dati putni trošak . . . . 497

500. 1540. mjeseca juna. Hamza. vojvoda gradiški, piše kaštelanu veličkomu, da je Uzrembeg odredio, da se s turske strane ne pljačka. Želi zarobljenoga Radića iskupiti 498

501. 1540. 15. jula. U Beču. Kraljica Ana nalaže gradjanima bihaćkim, da budu poslušni svomu kapetanu Martinu Gallu . . . . 498

502. 1540. 15. jula. U Optuju. Ivan Ungnad, vrhovni kapetan štajerski, moli bana Petra Keglevića, e da se ne raspusti vojska županije varaždinske, što bi moglo uroditi zlim posljedicama kod austrijskih pokrajina 499

503. 1540. 20. jula. U Varaždinu. Gjuro Vragović. podžupan varaždinski, svjedoči, da je Baltazar Herković pozvan, da položi račun o ubranom podimnom novcu (peeunia furnalis) 500

504. 1540. mjeseca jula. Gjuro Vragović prima od Martina Galla. kapetana bihaćkoga, grad Sokol . . . v 501

505. 1531. Prije 9. augusta. Želje i zahtjevi hrvatskoga plemstva, koji su se imali iznijeti pred kraljem 503

506. 1533. 1. maja. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže »Tadjanima Zagreba, da s mjesta ustupe kulu kod gornjih vrata (Popov Turen) zagrebačkomu kaptolu, i da plate dužne desetine, te da ne uznemiruju kaptolske kmetove 504

507. 1533. 2. septembra. U Beču. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, svomu povjereniku u Hrvatskoj, da utjera desetinu dužnu kaptolu zagrebačkomu 505

508. 1533. 22. novembra U Vesprimu. Kralj Ferdinand nalaže Petru Kegleviću, povjereniku u Hrvatskoj, da sasluša svjedoke Stjepana Deshaza protiv Ivana Pilchlera 506

• 509. 1533. 31. decembra. U Innsbrucku, Senjski biskup Franjo

Page 554: Monumenta 2

549

Jožeiić priznaje, da mu je vkralj Ferdinand dao punomoć, da zbog nevjer-stva zagrebačkog biskupa Simuna on pribira biskupske prihode . . 50?

510. 1533! 31. decembra. U Innsbrucku. Biskup senjski Franjo Jožefić, kome je kralj Ferdinand poklonio opatiju Topusko, obećava, da će na granici izdržavati o svom trošku 50 lakih konjanika i jedan od gradova, izuzev Senj i Bihać, da će ga o svom trošku opraviti i spremiti kako treba 508

511. 1534. 29. januara. U Pragu. Petar Keglević se obvezuje, da će braniti gradove Bihać i Ripač te opatiju Topusko i da će drugu stotinu konjanika o svom trošku izdržavati 509

512. 1534. 29. januara. U Pragu. Kralj Ferdinand se obvezuje, da će poslije tri godine uzeti natrag gradove Bihać i Ripać od Petra Keglevića 509

513. 1535. 6. juna. U Beču. Kralj Ferdinand daruje Radovanu Preradoviću posjed Gusinci u kotaru grada Sichelberga 510

514. 1538. 7. juna U Tati. Matija Baronyay piše banu Tomi Na-daždu, kako sude Turci o miru izmedju kralja Ferdinanda i Ivana Za-polje. i što se dogadja 511

515. 1539 1. augusta. U Beču. Kralj Ferdioand prima Vuka Frankopana Brinjskoga u broj svojih dvorjanika i određjuje mu 500 for. nagradu za uzdržavanje 100 konjanika 51¾

516. 1539. 10. novembra. Revers Vuka Fvankopana Brinjskoga. izdan kralju Ferdinandu, da će držati 100 konjanika za borbu protiv Turaka uz pripomoć od 500 ugarskih forinta 514

517. 1540. 19. marta. U Gentu. Kralj Ferdinand zalaže Jeronimu Laskiju gradove Susjedgrad i Stubicu 515

518. 1540. 20. marta. U Gentu. Revers palatina sieradskog Jeronima Laskija, izdat kralju Ferdinandu na posjedovanje gradova Susjed-grada i Stubice. koje mu je kralj založio za 9000 ugarskih forinta 516

Page 555: Monumenta 2
Page 556: Monumenta 2

Kazalo.

A.

Abobus Krsto, arcidjakon senjski. poslanik općine senjske 51 .

Abruci (Abrucia), gorje u Italiji 220 222.

Adamovec (AđamoAvez). Vidi: Pa-rys dc A.

Alapić (Alapy, Alaphius) Ivan 186, 499.

Alberto prepošt pečuhski, sekretar kralja Ferdinanda 108, 2(52, 269, 320, 342, 354, 428.

Alsolindwa. Vidi: Banff'y de A. Ana, kraljica ugar.-hrvat. 464, 466,

468, 470, 472. 478, 481 , 492^ 493, 494, 496, 498.

Ancona, grad u Italiji 29, 100, 101, 128, 227.

Andrija, biskup kninski. Vidi: Tuš-kanić.

Andrija, svećenik 437. Antolković (Jantolkowych) de Kalvn,

plemić 142. Antun, gvardijan franjev. u Biha

ću 18. Arabo Trankvilo de, tajnik Al. Grit-

tija 321, 324, 326. ' Arhipelag (Arcipellago), more 12. Arnoldo ..dominus capellae regis'" 62. Arsia rijeka u Istri. Vidi: Basa. Auersperg (Hwersperg) 295. Auersperg (ab Aursperg) Gjuro, ba

run a Sehiinberg 157. Augustinić (Augusthvnvch) Matija

i 85.

Austrija 312. Austrija donja (Inferior Austr., Nie-

deroesterreich). pokrajina 294, 301, 499.

Austrije donje bajlija reda sv. Jur-ja ' l96 .

Austrijske (Austriacae) pokrajine 150.

Bady Emerik, gradjanin stolno-bio-gradski 245.

Bakalović, (Bathalouich, Bacalouich) Gjuro, pouzdanik Kružićeve sestre 283, 284, 285, 414.

Bakalović (Bathalouich, Batalouich, Bacalouich) Nikola iz Skradina, kaštelan lupoglavski, kancelir P. Kružića 108, 233, 284, 413.

Bakar (Bakarv, Bachar, Buecaro). grad 61, 101, 106, 438.

Bakić (Bakith, Bakytth. Bakych, Wakhith, Wakhitsch) de Lak. 'Pa-vao, kr. kapetan 79, 90, 93 , 104, 105, 115, 262, 263. 293,

.298, 304, 379. Bakoč (Bakvcz, Bakocz) Toma, pre

pošt zagrebački 197, 198, 23.6, 238.

Bakšić (Baksych) Ivan iz Bihaća 23 . Balassa Mirko, vojvoda erdeljski

512. Balibeg (Balibech). paša 321. Balyhkha Ivan ]f>Ci.

Page 557: Monumenta 2

55¾

Ban Antun 194. Bančio (Banchych) Mihalj 192. Banffy de Alsolyndwa Antun 108,

147. Banffy de Thallocz Baltasar 88,

350, 461, Banfty (Wanphi) Ivan (Janusch) 148,

280, 399. Bann'y de Alsolindwa Ana, udova

Ivana 256. Banffy Stjepan 399. Banieevac (Banychewcz), posjed 249. Banjanić (Banyanych) Bernard 185. Bankovac (Bankowcz). posjed 191. Baranya. županija 299, 306. Barbarossa (Warbarossa), turski ad

miral 345, 406, 4 5 2 . ' Barka, varoš 512, Barlić, vojnik 102. Baronyay Mato, plemić 512. Barsisiis Ivan Marian do, savjetnik

kralja Ferdinanda 236. Bartol Bartol i Gjuro 182. Batalović. Vidi: Bakalović. Bäthyany (de Bathyan, Wathian,

Bochiano, Batthyan) Franjo, ban hrvat., župan željezne županije, kr. povjerenik i kr. savjetnik 8, 10, 31,35, 37, 68, 72, *75, 91, 92, 95, 104, 112, 115, 119, 203, 235, 236, 292, 311, 329, 335, 355', 379, 422, 423, 435', 441^ 457, 461, 462.

Bäthyany (de Battbyan) Kata, žena Franje Bacana 239.

Bäthyani Krsto, brat Franje 4 4 1 . Bäthyani Urban 321. Bäthor, grad u Ugarskoj 436. Bathory (de Bathor) Andrija 224,

225, 299, 300, 358. Bäthory (Bathor) Gjuro de, 67. Bathory (de Bathor) Ladislav, sin

Lađi slava 436. Bathory (de Bathor) Ladislava žena

Kata Kastelanović, Franjo, sin ovih 436.

Bebek 145.

Beč (Vienna, Wien, Vianna, Vyena). grad 3, 15, 41 , 63, 82, 106, 114, 124, 140, 141, 144, 150, 152, 153, 1 5 5 , - 1 5 7 , 158, 160, 161, 163, 164, 165, 168, 173, 177— 181, 198, 204, 212, 214, 215, 216, 237, 241 , 242, 243, 244, 246, 247, 250, 253, 254, 255, 257—263, 287, 293, 295, 298. 301, 302, 305, 309, 310, 314, 227—329, 332, 337, 341, 343 , 344, 356, 3 5 7 / 4 I I , 412, 417, 418, 427, 428, 432, 433, 438, 440, 445. 446, 447, 449, 450, 453, 455, 456, 457, 458, 459, 464, 468 , 469, 472, 473, 481 . 483, 487, 493, 494, 496, 499, 503 — 506, 511, 514.

Beghethey Ivan 192. Belaj (Bellay, Belaig), grad u Lici

54, 99. " Belec (Belecz) Nikola 195. Belko Benko 194. Berenhyda, mjesto u Ugarskoj. On

dje sabor 104. Bergka de Duba in DrzeAvenitz llen-

rik, vrhovni sudac kraljevine Češke 372.

Bergka de Duba Zbinko i Ivan sinovi Henrikovi 371.

Bernard kmet 192. Bršee (Bersez), grad u Istri 228,

231 . Biagius, špan 185. Bibar, grad u Ugar. 115. Bienger B., sekretari'?) kralja Fer

dinanda 419, 427. Bihać (Bihach, Bihic, Byhech, By-

hach,Byhagh, Bihigium, Wihitsch, Wihie, Bewhegh, Wihigy, Wichi-tschecz), grad, varoš, tvrdjava 18, 22, 32, 34, 40, 42—46, 59, 76, 83, 89, 107, 165, 178, 196, 204—207, 240, 247, 271 , 280, 284, 317. 327, 336,' 340, 341, 342', 355, 377, 387, 389, 391. 393, 405', 407, 408, 452, 454, 464, 467, 478', 480, 488, 491 .

Page 558: Monumenta 2

553

492, 498, 499, 501, 503. 508, 409, 510.

Bijela stijena (Feyerkhy, Ffeyerky), grad 317, 327.

Biograd (Belgrado, Khrichisch-Weis-. senburg, Nandor Aba, Beelgrad),

grad u Srbiji 18, 248, 279 ,286 , 293, 299, 312, 469.

Biogradski (Belgrad, Weilgradi) sandžak 114, 291, 313.

Biogradski zapovjednik (praefectiis) 291.

Bisag (Bykzad, Bygzad, Byksakd), grad u Hrv. 166, 238, 437.

Bisag (Bykzad), kao predikat Kaste-lanovića. Vidi: Kastelanović.

Bistrica (Byztricza), grad u Ilrv. 167.

Bistrica (Beztercze), grad u Ugarskoj 90.

Bistrica (Bezthercze). Vidi: Hlivno 454.

Bišen (Byssen) Gjuro, kaštelan i upravitelj biskupovoga grada u Zagrebu 60.

Bjelak (Villacum), grad u Koruškoj 306.

Blafič (Blafycli) Antun 192. Blagaj (Vlagay), grad 504. Blagaj (Plagey, Blaga, Blagaya)

Stjepan, knez 69, 76, 84, 85, 267; 316, 409, 456, 483 , 492.

Blagaja (de Blagav) Antuna udovica 85.

Blasiolis Jeronim de, patricij i poslanik senjski 15, 64.

Blaškovićev (Blaskovitia) junak 102. Blatnica (Blathnycza), grad 357. Blaž literat, kaštelan želinski 182. Blaž Dubrovčanin (Biasio Raguseo),

vlah 227. Blaž i spot Kalnika 192. Blažić. Vidi: Blatić. Blinja (Glinya), grad 331. Boban Ivan iz Bihaća 23. Bobnarić (Bobnarych) de Ivanić (I-

wanch) Matija, hrv. plemić 8. Boch Ivan 186.

Bochkay Franjo 425, 429. Boday Toma 192. Bodo de Mezthegnyeu Franjo 249.

357. Bogač (Bogach) Petar 195. Bogačevo (Bogachewo). Vidi: Hor-

vath de B. BogaČović (Bogachoych) Gjuro 192. Bogdanić (Bogdanich) Toma, ple

mić senjski '284, .283. Bogdasa Blaž de, kanonik zagreb.,

poslanik biskupa zagrebačkoga 54, 55.

Bohom Akacij 195. Bojna (Voyna), mjesto 268. Bojničić (Boynichieh) Pavao, ple

mić 331. Bologna (Bononia), grad u Italiji

171, 197. Bolša, vojvoda 186. Bonincasa Jakob, gradjanin jakin-

ski 29. Bonitzelli (de Bonicellis) Ivan (Zuan)

Marija, gradjanin ljubljanski 267, 456.

Bonizelli Samarija, gradjanin ljubljanski 9, 47, 48.

Boračkoga (Borachkoga) junak 102. Borčić (Borchych Gjuro , 94. Boričević (Borychewych) CJjuro, ple

mić 85. Bornemyzza (Bornemyza) Pavao, taj

nik kralja Ferdinanda, upravitelj kr. dohodaka u Hrvatskoj 354, 355, 399.

Borongaj (Batan-Bay), selo 63. Borotwa Ivan, povjerenik bana 88 . Borotwa de Zentlidyanes Krsto, ple

mić 88. Bosanska biskupija 298. Bosanska provincija malobraćana sv.

Franje 256. Bosanska vojska 199. Bosanski paša (Bozniensis, Wassa

von Wossen) 53, 54. 171, 173, 183, 189, 200, 205—207, 234, 287, 291, 339, 348, 349, 371 , 408, 471, 503.

Page 559: Monumenta 2

554

Bosanski Turci 27«), 28«, 313, 329, 378.

Bosanski sandžak 107, 114, 311, 349.

Bosiljevo (Bosilio, Wosilay, Bozyle-wo), grad 133, 205, 375, 4-50.

Bosna (Bozna, Wossen), kraljevina 113, 131, 170, 171, 179, 345, 393.

Bosna gornja (Obenvossen) 485. Bošnjak (Bosnyak) Jakob 192. Bošnjakovića (Bosgnakovicha) ju

nak 102. Botinec (Bottliynecz). Vidi: Lacko-

vić de B. Bozen (Bolzanum), grad u Tirolu

298. Božić (Bozycli) Gjuro 195. Božjakovina (Bosyako), grad 359. Brač (Brazza), otok, grad 278. Brada Ivan, upravitelj Ivanića 47. Bradać (Bradach) de Lodomercz Eme-

rik 167, 211, 240, 418, 421 , 424, 428, 431, 435, 4(10, 4(U.

Brandwenn, sekretar kralja Ferdinanda 511.

Brdovec (Berdowcz) kod Susjed-grada, samostan malobraćana sv. Pranje 256.

Bregi (Bregh), selo 192. Brekovica iBrykoAvycza), grad ple

mića Kobasica 38. Brest (Brezth), selo u Hrvat. 141. Brestje (Brezthve). selo 63. Brezovica (Brcsouicza, Brizouicza,

Brisouica, Berizecke), imanje u Hrvatskoj s kapelom sv. Ane 148, 149, 219, 335.

Brezice (Bain), grad u Kranjskoj 159.

Brilehić (Brylehych) Martin 186. Brin Petar .195.^ Brinj (Brinye, Brignie,, Brynye Bri-

gni. Brignium, Prundl), grad 13, 34, 43, i 29, 155, 370, 375, 504, 513, 514.

Brinjsko polje (campus Brvnven-sis) 34.

Brixianis Polidor de, pokojni opat viktorijski 255.

Brlić (Berlvch) Valent 192. Brod (Brood, Wrod) na Savi. mje

sto, grad 290, 311. Brodarić (Brodaricb) Matija, hrv.

plemić, pristaša Zapolje 13G. Brodarić Stjepan, biskup vacki 382,

385. Brumno (Brnnen), grad 2G8. Brunić (Brunycb) Matej 185. Brunn (Prunna), varoš u Austriji

434. Bubišić (Bubisitscb), plemić 149. Budim (Buda, Ofen), grad 2, 8, 12,

56, 115, 141, 142, 146, 166, 194—196, 286, 291 , 299, 3<>5, 339, 378, 383, 4 85.

Budišić (Wudoscliitz), plemić 4 9 1 . Budišić (Bwdysych, Bwdyssych) Mi

li alj, sudac plem. žup. zagr., kaštelan de Cresnouo 80. 85, 232.

Budjejovice (Buduitium), grad u Češkoj' 63, 65, 68.

Budmari (Budmary), posjed u kotaru grada Bibnika 372, 374.

Bugherliey Ivan 192. Bukovac (Buohonycz), posjed u ko

taru grada Ribnika 372, 374. Bukovica (ßakwar). grad 348. Bulošić (Bulloscbitsch) Vid, posla

nik grada Senja ka kralju Ferdinandu 395.

Burgo Andrija de, poslanik kralja Ferdinanda kod pape 30, 127, 149.

Busak (Bwsak) Ivan 195. Butzvolia Andrija, službenik Petra

Kružića 127. Bužin (Busyn), grad Petra Kegle-

vića 327. Predikat Keglevića. Vidi: Keglević de B.

C Carigrad (Constantinopolis) glavni

grad Turske 12, 105, 145, 151, 170, 188.

Page 560: Monumenta 2

555

Carolus Adamus, sekretar kralja Ferdinanda 335, 330, 419, 427.

Catta Jeronim 322, 324. Cazin (Zaszin, Czazyn), grad 173,

174,177, 240, 389, 439. Cekavtrić (TJzekawthrich) Andrija

•191. Celje (Cilia, Ciliuni) g-rad, varoš

371, 470. Cernik (Cernyk). selo u Žumberku

415. Cerovica sv. Ivan (Czerowytcza

Zenthywan), selo 194. Cestar (Chesthar) Gjuro 180. Cetin. grad 410. Cetina (Cetinna, Zetnia), kraj u Dal

maciji 43 ; 280 ; 282. Cetinski uskoci (Vszkochi ex Cety-

na) 440. Chakay Valentin 192. Ciglenica(?) (Czuglenicz), selo 03. Cinthii de Dionisiis Aleksandar, gra-

djanin jakinski 100. Cles Bernard, kardinal, papin legat,

gubernator Marcbije 151, 181 , 222, 261.

Clitin Toma 180. Colona, kardinal 452. Companvos Ambrozij, kanonik za

grebački 237. Corsino Antun, tajni agent france-

skoga kralja 229, 230, 231, 232, 233.

»Cotzer Karlo, tridesetničar u Levo-či (Leucho) 92.

Cravzar Gabro 00. Cresnouo(?) grad frankopanski 232. Crikvenica (Zirkhenitz, Zergkhfenitz),

mjesto u Primorju 188, 190. Cvetnić (Czwethnvch). Vidi: Hor-

vat—C. Cueto Petar de. 8.1, 82. Cvetrović fCzwethroych) Ivan 195. Cvitarić (Czwytharich) Toma 182. Czaciis(!). selo 03.

C. i C.

Caklovac (Chakthornva), grad 348. Cakovac (Chakthornva), grad 185, „ 315. Čakovački (de Chakhtornya). Vidi:

Ernust de C. Cavlovac(?) (Chiawlowcz), mjesto

470, 471. ' Čazma (Chazmansis), distrikt 420. Čazma (Chasma), trgovište 397, 429^ v 430, 441 . Čazma (Chazma), grad biskupa za

grebačkog 48, 248. Cazmanski (Chasmensis) arcidjakon

237. Cenaković (Chenakoveh) Demetrij

192. Cerglav (Cherglaw) Antun 195. Cernomalj (Zernemal, Cernemel,Czer-

neml), trgovište, grad u Kranjskoj 43,^77. 232.

Ceglović (Chegloych) Gjuro 192. Česi (Bohemi) vojnici 145. Ceska (Bohemia), kraljevina 10. Cetrtek (Cheterthekhel), trgovište

249. Cevlešić (Czewlesych) Gjuro 192. Čiče Staro (Vetus Chielie), selo 182. Čiči (Zittschen, Zytschy), Vlasi kod

Obrovca 405. 411 . Colnić (Colnihc, Cbownycb) Pavao

35, 77. Čovović (Chowoycli) Toma 192. Črečan (Chrechan), selo 185. Crečan (Chreclian). Vidi: Drago-

vanić de C. Cučerje (Gziczerve), selo 02. Čugovac (Czwgowcz), selo 03.

D.

Dalmacija 171, 220, 295, 290, 452. Debelić (Debelich) Toma 185. Delius Jakob 180. Delius Toma 180.

Page 561: Monumenta 2

55b'

Deli Radić (Radych), turski vojvoda 34.

Dente Petar :2))8. Derošić (Deroszych) Benko 186. Deržirnerec (?)(Dewecherch), selo

18(5. Desanović (Desanoich) Štipan, voj

nik 102. Deshazi Ana, supruga t Stjepana

Deshaza 218. Deshäzy (Deshasi. Deschhazy, de

Deeshaza) Zylagy Susjedgradski (de Zomzedwara) Stjepan, župan komaronski 4, 9. 17, 24, 26, 31 , 56, 58, 80, 93, 97, 98, J18. 125, 139, 150, 167, 168, 182,' 183, 215, 216, 218, 224—226, 256, 257, 506.

Despot srpski 56, .105, 292. Desewffy 429. Dešić (Desehitz), plemić 450. Desnica (Defnycza), brdo 471. Dianeš (Zenthdyanes) plera. predi

kat plemića Borotwa 88. Diankovac (Dyanwara, Dyanowcz),

grad u Hrvatskoj 134, 135. Dianosić (Dyanosicli) Nikola 195. Dijak (Dvak) Andrija 195. Dimitrić i Dymytrychj Antun 195. Dimitrić (Dymytrych) Demeter 195. Dionisiis de Ancona, Franjo, Cintij,

Vincencij, Petar, Jeronim i Aleksandar, gradjani jakinski 101.

Dionisiis de Ancona, Toma i Stjepan, braća, gradjani jakinski 100, 101.

Djakovo (Dvako), grad, trgovište 298.

Dlamoč (Dramox). prijedjel 18. Dobković (Dobkoycli) Ambrosij 194. Dobković (Dobkoych) Mihalj' 194. Dobovec iDobowcz). Vidi: Hobetić

de D. Dobra. Vidi: Martinšković de D. Dobrakuća (Dobrakwchya), grad 245. Docv 145. Dokmanić (Dokmanycli) Ivan; Dora

njegova žena :-159.

Dombrić (Dombrych) Dioniz 195. Dominić (Dominvch) G-ašpar, ple

mić 372—374. Domjanić (Domyanych) Dioniz 195. Domjanić (Domyanych) Mirko 194. Donath Šimun, službenik Stj. Des

haza 215, 225. Dornberg F., činovnik kancelarije

kraljice Ane 468, 481 . Dornberg I., general 341. Doruat Matej 186. Dragas de Pleternycze Stjepan, su

dac plem. žup. varažd. 500. Dragovanić (Dragowanych) de Chre-

chan Nikola, plemić 142. DraniČkaić (Dranichkaich Nikola,

vojnik 102. Drauburg (Traaburg), grad 282. Drava (Drawus, Draua, Traa), rijeka

107, 114, 1.16, 170, 292', 298, 306, 312—315, 339, 354 ; 383, 422, 462, 504,

Drenovac (Darnoocz), grad 348. Drinopolje (Drinopolye, Drinopuli),

grad u Maćedoniji 12, 113. Dropučić (Dropwchych) de Crechan

Stjepan, plemić 142. Drvar (Derwar) Nikola 192. Drzewenitz. Vidi: Bergka a Duba

et in D. Duba. Vidi: Bergka de D. Dubica (Dwbvcza, Dobitza), grad 290,

329, 397," 401, 410, 459. Dubovac (Dobouacz). grad 40. Dubrava (Dombro), kašteo 208, 311,

314, 325. 326, 420, 425, 429, 430, 435, 441.

Dubrava (Dombro), mjesto u Medju-murju 320

Dubrovnik (Rugusa), grad 12, 227, 269, 277.

Dukmanić (Dukgmanitsch), kaštelan ostrožacki 76.

Dunav (Danubius), rijeka 114, 145, 383, 5.12.

Dupplicio Kornelije 233.

Page 562: Monumenta 2

557

Durär Andrija, phlegar u Beršeu 228 t 231.

Durr Zigmunt a, vicedom kranjski 446, 456, 481.

E.

Eberau (Oberaw). Vidi: Monyoro-kerek.

Egerwara Ivan de, ugar. plemić ^141, 142.

Eneas Trojanac 323. Engleski (Angliae) kralj 236. Ennyng, pridjevak Tereka. Vidi:

Terek Erdelić (Erdelych) Gjuro 192, Erdelj (Transilvania), vojvodina 56.

118, 196, 237, 403, 404. Erdeljski (Transilvanensis) vojvoda

169, 512. Erdödy (de Erdeud) Ivan Thompa,

brat Šimuna, biskupa 88, 248. Erdödy (Erdeudj, Erdewdy, de Er-

dud, Erdeudi, von Ebraw) Palft'y de Monyorokerek Petar, župan željezne županije, župan zaladski, mešt. kr. konjušnika, 2, 3, 17, 25, 36, 37, 50, 70, 78, 88, 134, 135, 141, 142, 153, 198, 211, 217, 237, 242, 248, 249, 270, 289, 290, 313, 316, 416.

Erdödy (Erdeudy, episc. Zagrabi-ensis) Šimun, biskup zagrebački, hrv. ban 10, 24, 25, 27, 47, 48, 50, 52, 65, 56, 60, 61, 72, 88, 113, 134, 142, 146, 148, 150, 194, 208, 217, 236, 239, 242, 248, 249, 287, 298, 304, 311, 314, 321, 324, 325, 330, 331, 349, 357, 420, 422. 425, 427, 429, 430, 455, 462,' 473, 507, 508.

Ernust (Ernusth, Hermesch) Hampo de Chakthornya Gašpar 28, 186, 191, 192, 194, 195, 269, 313, 315, 520, 337, 342, 354.

Ernust (Ermesch) Ivan de Chyak-thornya 29

Ernust (Ernusth, Hermesch) Hampo de Chakthornva Vuk 28, 18(3, 191, 192, 194, 195, 261, 269.

Ersyk Petar 357. Erwencze Ladislav de, hrv. plemić,

službenik Petra Keglevića 163. Ewsy (Ewssy) Barbara, žena Ivana

Kastelanovića 418, 439. Eytzing Vlrik, barun 457, 458.

F. Facić (Faczych) Petar 193. Farkas Nikola 186. Farkas (Lupus) Valentin 196. Farkos Ivan 186. Fekhety (Feketi) Mihalj. Vidi: Im-

refty. Felhewyz, mjesto u Ugar. 145. Ferdinand, kralj ugarsko4irvatski

8. 16, 20, 2«. 32, 35, 36, 37, 41, 45, 46, 49, 50, 63, 65, 72, 74, 81, 89, 98, 102, 103, 108, 111, 113, 116, 118, 120, 127, 131, 133, 137, 139, 140', 143, 144, 147, 149, 152, 153, 15 1, 155, 158, 159, 160, 161, 163 164,165, 167, 168, 170,172,173, 177, 178, 179—181, 183, 184. 187, 190, 196, 200, 201, 202, 204, 207, 209, 210, 211, 212 — 215, 216, 223, 224, 231, 236. 237, 241—243—245, 249, 250, 251, 252-256 , 257—263, 266, 267—272, 275, 276, 279, 287, 294, 295, 297, 299, 301, 303,. 305, 318, 319, 320, 321, 327, 332—336, 337, 340-344 , 346, 347, 351, 352, 353—355, 358, 360, 369, 372, 373, 377, 385, 389, 395, 402, 404, 411, 417, 41.8, 419, 420, 421, 423, 426. 427, 428, 432, 433, 439, 440, 442, 444, 445, 448. 450, 453,

Page 563: Monumenta 2

558

455. 456, 457, 504, 505, 500, 507, 508, 50!), 510, 511, 512, 514, 515

Feyertoy Ivan, tajnik biskupa zagrebačkoga 474.

Filetinec (Filetincz). Vidi: Grdak. Filipović (Pliilypoych) Pavao 191. Filipović (Philipowych) Toma, Ben-

ko i Gjuro 182." Finčevac (Fynthyncz). Vidi: Frančić. Fiorenza, grad u Italiji 231. Fladneg. 'Vidi: Katzianer de F. Florić (Floritch) Ivica (Ybfica), po

slanik senjski ka kralju Ferdinandu 305.

Fodrovac (Fodroez), posjed 401. Forčlć (Forchych) Nikola 1.85. Franceski kralj (re di Franza, Gal-

liae rex) 112, 172. 220—229, 231, 321, 325.

Frančić (Franchych) de Fynthyncz Mati ja, plemić 143.

Frankopan (de Frangepanibus) Bern a r d s , knez 80, "lOO, 101, 372 374.

Frankopan (de Frangepanibas) Ferdinand, otac Stjepana F. 85.

Frankopan Slunjski (Slwlny. de Slun, Slimy) Gjuro (Gorg, Jorg, Grof zum Slun), .1.10, 1.27, 241, 273, 275, 310, 327, 408. 409, 410, 483, 492

Frankopan pok. Krsto, pristaša Za-polje 134.

Frankopan (de Frangepanibus) Brin-ski Krsto 1.50, 230.

Frankopan (de Frangepanibus) Marija, udova kneza Ferdinanda 137.

Frankopan (de Frangepanibus) Nikola 154, 275.

Frankopan (de Frangepanibus, Fran-genpain, comes pupillus) Ozaljski Stjepan, 40, 132, 133, 150, 155, 15(5, 232, 241, 272, 275, 304^ 305, 367, 372, 375, 401, 415. 434, 438, 450, 479, 482.

Frankopan (de Frangepanibus, Fran-gapanibus, Frangenpain) knez

brinjski (Brignie, Brinie) i mo-druški Vuk (Wolfgangus, Bolf-kangus) kr. dvorjanik 133, 134, 150, 152, 205, 222, 223, 272. 328, 344. 352, 360, 301, 300. 369, 375, 450, 483. 492, 513.

Frankopani, knezovi 271. Frankopanski kmetovi u Griz an i ma

1.90. Fridau (Fridaw). ^ i d i : Ormož. Frigidinus Georgius, doktor, arci-

djakon vrbovaćki. kanonik zagrebački 101 .

Frin. Vidi: Mihaljević de F. Fronthak Stjepan 1.95. Furlanić (Furlanieh) Petar, plemić,

poslanik senjski ka kralju Ferdinandu 453.

Furlanska (Friul, Forum Julium, Fo-ryuly, Ferywl') 171, 312, 351. 378, 5.13.

Fülesd (Fylesd), mjesto u Ugarskoj 78. 142.

G.

Gabijanić (Gabyanych) Jakob 180. Gaj (Gay), selo 03. Galgocz, grad u Ugar. 287, 305. Gall von Kudolfseck Martin (Mert).

kapetan bihaćki 407, 478—480. 491 , 492, 498, 499. 501 .

Galli Martin 191. Gangolf Vid, službenik Ivana Kat-

zianera 455. Garazda de Garazdyncz Mirko, ple

mić 88. Garić (Garych), gora 462. Garićnica (Garychnycha). gora 454. Garićnica Novidvor (Garyghnycza

nova curia), mjesto 471 . Gehević (Gehevych) Berlek i Abra

ham 191. Gent (Gandauum), grad u Belgiji

476, 516. Gerejević (Gereyewych) Ivan 1.86. Gei'endy, gospodin 306. ,

Page 564: Monumenta 2

559

Gerjenjevič (Gergenvewych) Mihalj 186.

Gerojrić (Genryrich) Ivan 18(5. Gjur (Jaurinum), grad u Ugarskoj

' 115,' 293. Gjurančić(Gy\vranchych,) Martin 182. Gjurgjeković (Gywrgekoych) Ivan-

tomir (Cantomir) 195. Gjurgjevac (s. Georgii castrum), grad

' 192, 194, 298, 306. Gjurinović (Gywrynoych) Toma 195. Gjurkan (Gywrkan) Pavao 182. Gjuro iz Bihaća (de Byhygio), me

štar, tajnik Petra Keglevića 240, 24-1.

Gjuro puškar u Windischgrätzu 26. Gjuro, sluga 437. Gjuro (Georgius), službenik bana

Ivana Karlovića 21 . Gjuro, sudac bihaćki 42, 83. Giavasti (Glavazti) Juraj, vojnik 1.02. Glavina (Giawyna) Mihalj, plemić 86. Glavniković (Glavnikovicli) Toma,

desetnik 102. Glogovnica ^Gloguucensis), prepoštija

OO l . Godinica (Ghodynycza, Godynycza).

Vidi: Pisac de G. Gojmerčić (Goymerchych) Grgur 35. Gokić (Gokych) de Bergh Toma 192. Gelec (Golech, Golecz, Goletz) de

Sutinsko (Zutezka) Ivan, kr. dvor-janik, podžupan varaždinski 28, 29, 80, 216, 251.

Gomilac (Gomylacz), uskok 59. Gorica (Gorricia) slovenska, »rad

324. Gorica (sancta Gorica), posjed kod

Susjedgrada .256. Gorica, selo 195. Gorjan (Gara, Chora), »-rad 298, 348, . 350. Gorjanec (Goryanczj selo 192. Gotal (Gothal) de Gothalowcz Ni-• kola 319. Grabnik (Grabnickh), mjesto u Žum-

berku(?) 392.

Grabuš (Grabosch) Gjuro,zapovjednik Bipča 488.

Gračina (Gracchvna), predikat plemićki 88.

Gradac, grad u Kranjskoj 77. Gradiška (Gradišća), grad u Furlan-

skoj 346. Gradiška (Gradysky, Gradiszka, Gra-

dyschye, Gradische, Gradystha, Gradisthie, Gradischa By, Rewe). sijelo turskoga vojvode, kašteo, prijelaz na Savi (vadum) 206. 298, 317, 348, 469, 471, 472, 498.

Graft' Stjepan (Stopan), vojvoda 387, 390.

Graltendorffei- Gašpar 24. Grahovo (Gruchovra), mjesto u Bo

sni 280," 282. Grangja (Grangiaj Gjuro. kanonik

zagrebački 23S, 243, 244. Grangja (Grangia) Petar, rektor za

grebačke škole 23S, 243, 244, Grangja ('Grangya) Stjepan 243. Grasswein (Grewzebian) 41 . Graz (Gratia, Gretia, Gracz. Grätz).

grad Štajerske 299,300, 301 . 302, 313, 344, 347, 348. 351—353 , 562J 363, 366, 380.

Grdak (Gerdak) de Fyletincz Ivan, sudac plem. županije križev. 1.42.

Greben, grad u Hrvatskoj 152, 238. Grgur, literat, službenik Stj. Des-

haza 216. Grgur, prokurator, vojnik 102. Grgur (Ghergh), župnik 418. Gregurčič (Grgwochych) Matej 1 85. Gregurovići (GorgwoyoAvcz, Geow-

rocz) mjesto 471, 475. Gritti Gjuro, brat Ludovika 234,

235. Gritti (Grvti) Ludovik (Alouisius).

grof marmaroški, gubernator Ugarske, kapetan i vrbov, rizničar kralja Ivana Zapolje 107, 115, 127, 145, 150, 151, 171, 172, 321, 334, 335.

Page 565: Monumenta 2

560

Grižane (Geischach, Geischan), grad i gospoštija 188, 190.

Grobnik (Grobnyk), grad, trgovište 106.

Gudekovac(?) (Gwdekowcz). selo 62. Gumnik (Gemlech), grad 47. Giins, grad. Vidi: Kiseg. Gurkfeld. Vidi: Krško. Gusinci (Gusinczi), posjed u Žum-

berku 510, 511 . Gušić (Gtisich, Chwssych, Jwssych,

Gussigh, Guschütz, Gusith, Gu-sikh) Juraj, upravitelj grada Oz-lja 40, 85, 86, 137, 156, 246, 365—369, 446.

Gušić (Gusiehz) Ivan, otac Gjure 232.

Gusić (Gusich) Krsto, brat Gjure 375.

Gvozdansko (Gwozdanzky, Gossdan-zky, Gwosdanzko, Gwozdanzka) 112, 138, 170, 482—484.

Gvozdansko (Gwosdanczka, Gwosz-danszko, fodinae mineratae) rudnici 96, 112, 138, 268, 459.

Gvozdenić (Guosdenich) Zoppo Toma, uskok, kapetan u Klisu 233.

Gyula (Gywla), grad u Ugar. 118. Gyulay (Giulay), plemić 399. Gyulay (de Gywla) Stjepan, posla

nik ka kralju Ferdinandu 500.

H.

Habjanović (Habyanowych) Mihalj 195.

Hacušić (Haczusycli) Ivan 195. Hager Vuk (Wolf), sluga Jurišićev

489, 490, 491. Halabertić (Halaberthych) Gjure u-

dova Urša 186. Haladyn Element 195. Hampo Vuk. Vidi: Ernust Čako-

vaČki. Hamza, vojvoda gradiški 498. Hasan (Hazem) vojvoda, zapovj. tur

ski 330.

Hasan (Zazen) subaša, zapovjednik tu]'ski ."30.

Hassady (Ilasehadi) Dioniz, štitnik malod. Kinizija 110.

Haum Petra udova Dora 197. Henyey Bernard, kaštelan valpova-

č i i 846, 349. Hennyng Margareta, udova Ivana

Banffy-ja de Alsolindva 256. Hercegovac (Herczkowcz), selo 191. Hercegovački (Herzekowiensis) paša

171 . Herendići (Herendvch) plemići 86. Herković (Herkphy) de Zaiezđa

Baltasar, plemić 500. Hermanovac (Hermanowcz). posjed

191. Hetetić (Hethethych) Antun 195, Hetetić (Hethethych) Ivan 195. Hladnović (Hladnowych) Andrija,

kmet 353. Hlivno (Hlywno vulgo Bistrica-Be-

stereze, Hleffno, Khleckno, Kleo-bno), mjesto u Bosni 280, 281, 454, 484.

Hobetić (Hobethych) de Dobowz Balthasar, vikar in tempor. biskupije zagrebačke 209.

Hodnić (Hodnych) Jakob 185. Hođnvk Petar 185. Hofman L., ekspeditor kr. kancela

rije 341. Horvat (Horwath). ime porodično

186. Horvat Ivan i Luka 192. Horvat (Horwath) de Wyngarth Ga-

špar, komornik kralja Ferdinanda 299.

Horvat Gjuro 192. Horvat (Horvath) de Bogachevo Gr

gur, službenik Iv. Kastelanovića 210, 211.

Horvat (Horwath) de Klvz Jeronim, upravitelj opatije Topusko 87.

Horvat (Horwath)— Cvetnić (Czweth-nychj Kata, udova Grgura 209.

Horvat (Horvath) Martin, porkolab 186.

Page 566: Monumenta 2

Horvat Matej, kaštelan u SiraČu 437.

Horvat (Horwath) Nikola, službenik biskupa zagrebačkoga 425.

Horvat (Horwath) de Klyz Petar 240.

Horvat (Horwath) Petar, kaštelan cazinski(?) 440.

Horvat (Horwath) de Treme. Vidi: 207, 208.

Horvatić (Horwathych) Matej 195. Horvatić (Horwathych) Nikola 185. Horvatinović (Horwathynowych) Gju-

ro 186. Hosnjak (Hosnyak) Ilija 1.91. Hosnye Ivan 191. Hrastovica (Hrazthortyclia, Hraztho-

wyha Krastouiza), posjed zagrebačkoga biskupa, varoš, mjesto 232, 352, 454, 498.

Hrašće (Hraschya), posjed 182. Hraščiua (Hrasehyna), selo 186. Hrvatiuić (Hrwathynyeh) porodično

ime 192. Humljani (Homlgan), pleme 19. Humski (Homsky) de Hom Mihalj

i Stjepan 319. Hunjad, grad u Erdelju 79. Husrembeg (Huzrembeg) paša 497,

498. Huserepbeg bosanski 99.

I. Ibrahim-paša (Ibraim, Brainbasa),

turski zapovjednik 12, 1.66, 122. ImbriČevina (Yrmprychew3rna). utvr

da 454. Imprić (Imprych) Ivan, poslanik

plemstva župan, zagrebačke 3. Imrefty (Fekethi) Mihalj, vlastel u

Krapini 360, 363, 366. Innsbruck (Insprugae, Insprwk, Ins-'ffprugk, Insprugg), grad 92, 103, f 131, 138, 267, 268, 269, 273,

275, 279, 288, 295, 507, 508. Istra (Istria, Hystria), pokrajina 351,

359, 413, 503 . MONUMENTA HIST>, XXXVIII.: MONUM.

561

Italija 216, 312, 406. Ivan, nasi, biskup lundski 288. Ivan, elemosinarij 62. Ivan, kapetan u Klisu 232. Ivan, špan 185. Ivanac iz Mraclina, vojnik 102. IvanČić (Iwanchych) Pavao i Stje

pan 192. Ivanec (Zenth Iwanez), selo 4 3 1 . Ivanec (Iwanecz) Ivan 182. Ivanić (Iwanych, Iwanitsch), grad,

dvor biskupa zagrebačkoga, trgovište 47. 55, 217, 249, 280, 331, 420.

Ivanić (Iwanych) Iwan 186. Ivanikalcz, posjed 249. Ivanja reka (Iwanya Reka), selo 63. Ivanković (Iwankoych) Gjuro 191. Iwanovec (Ywanowch), selo 185. IzaČić (Isachych, Isatschitz), grad

317, 327, 488, 492. Izačić (Isachych, Isatschitz) Stje

pan, plemić, zapovjednik grada IzaČića 317, 488.

J.

Jablanac (Jablonitz, Yablenitz), grad u Hrvatskoj 129, 395.

Jackov zet (Jaczkow zeth) Stjepan 195.

Jacominis de Flumine, Petar Jakob, svećenik, poslanik grada Rijeke 100.

Jadransko more (mare Adriaticum) 452.

Jađrijević (Jađrievich) Nikola, kaštelan lupoglavski 143, 296.

Jagodić (Jagodych) J urica, zastavnik 101.

Jagodica (Jagodiha) junak 102. Jagodno, selo 182. Jagustinić (Jagusthynych, Jagwsthy-

nych) Gjuro (ßuorgius) 185, 194. Jajce (Jaycza), grad u Bosni 1, B,

106, 329. HABSBURGTCA II. 3 6

Page 567: Monumenta 2

562

Jakopović (Jakopoych) Martin i Mirko 192.

Jaksil (Jaxil) paša, tatarski vladar 105.

Jakupić (Jakwpych) Antun 194. Jakuš (Jakws) đe Cračina Mir

ko 88. Jakuševac (Jakossowcz). Vidi: Skro-

pilović do S. Jalševec (Jalsscwcz, Jalsewcz), selo

62, 191 . Jarabor Gjuro 191. JanČi Srijemac (Janchi de Sirmio),

kaštelan u Podborju 437. Jancić (Janchyck) Miloš i Toma 192. Janković (Jancouith) Pavao 138. Jasenovac (Jessenowcz, Jaczenocz,

Yczenowcz, Ytzenowch), kašteo, utvrda 329, 33Ü, 378, 469.

Jastrebarsko. (Jaztrebarzka, Jastre-barzka, Jaska) grad, trgovište 17, 70, 237.

Jegarski (Agriensis) biskup 15, 37, 68, 79, 90, 91, 104, 109, 213.

Jeglovčić (Jeglouchich) Nikola „Pfle-ger" u Sokolu 492.

Jelčić (Jelckich) Pavao 182. Jelenić (Jelenych) Ivan, kmet 500. Jelengrad (Sarwaskw, Gellen), grad

u Hrvatskoj 135. Jemrihov sin (Jemryhow zin) Toma

195. Jolševac (Jolsevach) Toma, vojnik

102. Jožefić (Josephith, Josephitz) Fra

njo, biskup senjski 29, 146, 151, 153, 154, 162, 163, 507, 508.

Juduci(?) Mato 186. Juras, službenik bana Ivana Karlo-

vića 53. Jurica, vojvoda 102. Jurić (Jwrych) Toma 182. Jurišić (Jurisichy, Jurisihy, Juri-

schicz, Jurischütz, Jurisyth, Juri-sich, Jwrisych, Haubtman Mi-kliula) barun od Kisega (Giinss'i, Nikola, vrhovni kapetan u Hrvat

skoj, kapetan ljubljanski 12, 13, 15, 111, 125," 180, 192, 294, 346, 355, 358, 365, 371, 373, 378, 390, 394, 397, 401, 410, 411 , 417, 439, 441 , 449, 454, 456, 458, 468, 481 , 484.

Juvenal Latinus, tajnik papin 220.

K.

Kaczner Ivan 417. Kalinje (Kalyn), posjed 249. Vidi

takodjer: Antolković de K. Kalinovac (Kalinovcz), mjesto 470. Kalmar Grgur, gradjanin zagre

bački 262. Kalnik (de sub Kemlek), grad 192. Kahvar Luka 186. Kamengrad (Kamenngrad, Kewwaar,

Kywwar), grad 112, 348, 495. Kamenjanin (Kamegnianin Jurica,

vojvoda 101. Kanyafewlde. Vidi: Kerechenyi de K. Kanysa Dora de, udova Mirka Pe-

rena 66. Kanysa Franjo de, 66. Kanturić (Canthurith, Canturich) Lo-

vro, gradjanin senjski, kr. dvor-janik 13, 343.

Kaniža (Kanissa), grad u Ugar. 114. Kapolnay Franjo, plemić 288. Kapu, grad u Ugarskoj 376. Karauz Petar 158. Karčan (Kharsehan, Karelian, Krs-

senner) Gašpar, kapetan 34, 40, 230.

Karinčić (Karinaych) Ivica, rodjak Gjure Kobasica 22.

Karlo V., car njemački 25, 171. Karlović Ivan Torkvat (Carlowich,

Joannes Torquatus, Graf zu Kra-baw), knez krbavski (Corbavae), hrvat, ban 5, 6, 7, 10, 1 1 , 14, 16, 21 , 28, 31 , 32, 3 9 , 59, 69, 70, 72, 74, 75, 78, 79, 83 , 86, 503.

Kastav (Castua), grad u Istri 226.

Page 568: Monumenta 2

563

Kastelanović (Castellanffy) Barbara, žena Ivana 439. Vidi takodjer,: Ewssy.

Kastelanović (Castellanffy) Gjuro, Petar i Krsto, sinovi Ivana 210.

Kastelanović (CastellanfH, Kastellanffy, Kastellanphy) de Zenth-lelek, ubirač poreza u Hrvatskoj, kr. dvorjanik, poslanik, kapetan 36, 72, 80, 106, 11.7, 118, 134, 144, 153, 160, 166, 177, 208, 210, 239, 240, 249, 262, 316, 319, 340, 349, 353, 400, 403, 418, 419, 421 , 422, 423, 424, 425, 426, 427, 429, 430, 431, 436, 437, 439, 453, 458, 462, 500.

Kastelanović (Kastellanffy) Katarina, žena Ladislava Batora, sestra Ivana 436.

Kastelanović (Castellanffy) Melkior, brat Ivana 238, 436.

Kasuin (Khassuin), vojvoda turski 485.

Kasina (Kassyna), selo 62. Katedrarić (Cathedrarieh) Jonas, vi

kar senjske biskupije 285. Katzenstein (Katzenstain). Vidi: Kat-

zianer de C. Katzianer (Cacigner, Kaclizaner, Coc-

zianar, Cazianer, Chocian, Cocia-ner, Kaczianer, Catzianer, Khat-zianer) barun in Katzenstein et Fladnegg Ivan (Hanns), pasani vitez, vrhovni kapetan Kranjske, Koruške i Štajerske, vrhovni kapetan u Slavoniji, 2, 4, 5, 6, 7, 9, 1.1, 12, 14, i.5, 16, .19, 20, 21 , 22, 23, 24, 26—27, 28, 32, 33, 35, 38, 40, 42, 43 , 47, 48, 51 , 52, 53, 54, 57, 58, 59, 60, 61 , 62, 64, 69, 71, 73, 77, 82, 8 3 , 8 7 , 88, 89, 93, 95, 98, 99, 100, 109, 166, 276, 281, 282, 283, 287, 294, 303, 309, 310, 329, 330, 335, 336, 338, 340, 341, 342, 348, 349, 357, 393, 398, 451, 455, 457, 459.

Kaufbeuern (Kauffpeurn^, grad u Njemačkoj 89.

Kavkanič (Kawkanych) Blaž 185. KeČkeš (Keckis) Franjo 186. Kečkeš (Kechkes, Kechkis) Pavao,

kapetan Varaždina 186, 422. Keglević (Keglewych) Franjo, sin

Petra bana, opat topuski 187, 417, 503.

Keglević (Keglewich) Juraj, Ivan, Gašpar, Mato, Nikola, Petar i Si-mun, sinovi bana Petra 417.

Keglević (Keglewich, Keglowith, Keglewych, Cheglouitz, Keglevitz, Keglowitsch, Kheglobitsch, Khö-globitsch, Keglawitz) de Bužin Petar, župan varaždinski, kr. komesar u Hrvatskoj, kr. savjetnik, kapetan Bihaća i Kipča, hrvatski ban, vrhovni kapetan u Hrvatskoj 12, 36, 37, 80, 85, 96, 117, 118, 135, 139, 143, 157, 158, 160, 163, 164, 172, 173, 176, 178, 181, 187, 196, 197, 204, 207, 210, 211, 2.14, 216, 217, 224, 225, 226, 240, 241, 250, 280, 281, 282, 318, 327, 336, 338, 349, 352, 372, 374, 378, 380, 382, 384, 386, 388, 398. 400, 402, 405, 408, 409, 411 , 417, 428, 435, 439, 440, 450, 455, 456, 458, 4 61 , 463, 468, 470, 472, 477. 486, 496, 497, 500, 504—506, 509.

Kelčević (Kelchewych) Stjepan, gra-djanin zagrebački 263, 264.

Kelek Klement i Mihalj 182. Kenesse, mjesto sabora 95. Kengeloczy Nikola, povjerenik ba

na 88. Kepec (Kepecz) Toma 182. Kerecheny (Kerechyny) de Kanyaf-

fewlde Mihalj, Andrija, Ladislav, Ludovik, Ivan i Matija, sinovi Pavla 249, 353.

Kerecheny (Kereehyn) Pavao 357. Kereković (Kerekoisch) Akacij 191.

*

Page 569: Monumenta 2

564

Kerlevački (Kerlyewechky), plemići 96.

Kewathal, ime porodično 186. Kewend. Vidi: Ormuž. Keves Stjepan, plemić 121. Kezesy Martin, povjerenik bana 88. Khupris(V), mjesto 281. Kiljanović (Kylanowith) Stjepan 350. Kinizi (Khenezey) pok. Ladislav;

Franjo njegov sin 110. KirČ (Kyreh) Nikola 185. Kiseg (Gunncz, Giins, Gins, Gunns,

Kwzegh, Kewzegh), grad u Ugar. 120, 121, 125, 280, 292, 373, 417.

Klečković (Klechkovich) Ivan, poslanik grada Senja i Otošca 277.

KlementVII.,papa 127, 220, 229. Kleperger Mihalj, „solutionum cam-

pestrium magister" 468, 473, 478. Kletić (Klethych) Ivan 1.95. Klinčić (Klynthych) Stjepan, hrv.

plemić 158. Klis (Clisz, Cliss, Clissium, Chlysiumj

Clyzium), tvrdjava u Dalmaciji 15? 29, 33, 64, 107, 126, 127,§128, 129, 140, 141, 143, 147, 148, 149, 150, 167, 168, 175, 180, 189, 198, 199, 200, 206, 207, 219—221, 222, 226, 227, 230, 233, 234, 235, 240, 246, 247, 253, 254, 258, 259, 265, 267, 273, 274, 277, 278, 283, 285, 295, 296, 297, 302, 306, 314, 333, 334, 357, 412, 503.

KlokoČ (Klokoch), distrikt 84. KlokoČ (Klokoch), grad Ivana Kar-

lovića 38, 39, 73. Klokoč (Klokoch). Vidi: Vojković

de K. Kloštar (Gorbonok), grad u Hrvat.

105. Knin (Tnina), grad 8. Kninjanin (Thnyanyn) Mihalj iz Bi

haća 23. Kninjanin (Thnynanyn) Toma iz Bi-

h.-.ć.i 23. Kninski (Tininiensis), biskup, bisku

pija 45, 46, 74, 174, 187, 240, 301, 439. Vidi takodjer: Tiiška-nić. KipaČ.

Knosak Nikola 1.95. Kobasić (Kobasich, Kobasych, Ko-

bazich, Khobasics) Juraj, plemić, kaštelan kostajnički 22, 38, 39, 280, 495.

Kobasić (Kobasych, Kobazych) Petar, plemić 22, 38, 39.

Kobasici (Kobazychy), plemići 42. Kobaš (Kobach), prijelaz, grad, gaz

na Savi, trgovište 3, 25, 107. Kobiljak (Ottok Kobylyak), otok 218. Kobiljak (Kobylyak), selo 63. Kočevje (Chocheuie), grad i kraj u

Kranjskoj 77. Kolarić (Kolarych) Toma 185. Koll Matija, upravitelj grada Neu-

hausa 174. Koločki (Colocensis) nadbiskup 145. Komarom, grad 9, 56, 11.5. Komarom (Komarom, Comaromien-

sis), županija, župan županije 17, 24, 26, 56, 93, 125, 1.67, 353, 506.

Konjski (de Konska) Petar, protonotar kraljevine Slavonije 80.

Kopar (Chapo d' Istria), grad u Istri 229, 230.

KopČić (Kobchich) Saffer, zapovjednik turski 330.

Koprivnica (Kaproncza, Coproncza, Caproncza), grad 358, 397, 402, 442.

Kopsa Stjepan 191. Körmend (Kermend), grad u Ugar.

36, 50, 121, 136. Korogj (Korocl, Koroog, Korodya),

grad 348, 350. Koroghy (Korod) Pavao 1.86, 192. Korothal Gjuro 192. Koruška (Karinthia, Carinthia), voj

vodina 25, 57, 69, 97, 301, 312, 332, 404, 465. Spominje se još na mnogim nevažnijim mjestima.

Koruški (Corinthie) sabor u Ljubljani 4.

Page 570: Monumenta 2

565

Košić (Kozyeh) Blaž 192. Košnica (Koznycza). Vidi Saronić

đe K. Kostanjevica (Lonđstros, Landstros),

opatija u Kranjskoj 22, 322. Kostajnica (Kozthenycza, Cozthany-

cza, Kozthanicza), grad 170, 829, 401, 471, 495, 496.

Kostel (Kozthel, Koztel), grad P. Keglevića 12, 250, 486. 'v

Kostel (Cosstell), mjesto u Žumber-ku(?)'392.

Košiee (Cassouia), grad u Ugar. 94, 329.

Kovač (Faber) Gjuro, sin Valentina 182, 192.

Kovačević (Chouazeuiz), vojvoda tur-ski(?) 77.

Kovačević (Chouaceuic) Ivan (Giu-an, Guan), Turčin 99, 100.

KovaČić (Kowachieh) Blaž 195. Kovačić (Kowathych) Krsto 186. Kozelja (Kozelya) Valent 19.1. Kozičić (Kozichych) Mihalj 191. Kozka Petar, plemić ugar. 75 78. Kozljački (de Coslacho), plemići is

tarski 413. Krajač (Crayach) Ivan, sin Bonka,

gradjanin zagreb. 9. Krajačić (Krayachych) Nikola 191. KrajaČić (Krayachych) Petar 195. Krajačić (Krayachych) Toma 191. Krajina (Oaina) 1.00. Kraljevac (Kralyewacz), selo 63. Kraljišće (Kralyschye), mjesto kod

Samobora 218. Kranić (Kranych) Matej 185. Kranjec (Kranyecz) Gjuro 191. Kranjska (Carniola). Spominje se

vrlo često, a na važnijim mjestima: 206, 246, 312, 365, 482.

Krapina (Krapyna, Krappin), grad, trgovište 56, 58, 152, 363—367.

Kras (Carsia) 351. Krbava, knežija (comes de). Vidi:

Karlović, knez krbavski. Krbavska (de Corbauia) Klara, žena

Ivana~de|Lappitz 209, 210.

Kreković (Krekoych) Matej, župnik u Staromgradu (Owar) 191.

Krems (Crembs), trgov. u Austriji 119.

Kremsier (Kremsyr), grad 385. KrešČići (Kryschyche), mjesto kod

Bihaća 454, 455. Kreštelovac (Kristhalowcz, Crista-

locz), mjesto, kašteo 101, 238, 239, 471.

Križanić (Khrysanych) Gašpar, plemić 86.

Križari (Cruciferi) stolnobiogradski (de Alba domus s. Steph. regis) 245.

Križevački sabor 398. Križevci (Crisium, Krisium), varoš

131, 429, 441, 447—449, 46]. Križevci (Oisiensis), županija 8,

88, 245, 435. Krka (Gurch, Churcha), rijeka u

Kranjskoj 232. Krnčić (Kernchich) Ladislav, kašte

lan u Glini (Blinji?) 331. Krok Stjepan 191. Krsto, „magister campi" 429. Krško (Gurkhfelt, Kerchky), trgov.

i grad u Kranjskoj 97, 490. Krtić (Kerthych, Krthych) Gjuro

186, 192. Krupa (Krwpa, Krupp, Kruppa, Gru

pa), grad na Krajini 21, 73, 76, 84, 89, 476, 504.

Kružić (Crusith) Jelena, sestra Petra K. 351,

Kružić (Krwsyth, Kruzicz, Crosych, Crusich, Krusith, Gruschitz, Kru-zich, Croxisc, Krwsith) Petar, zapovjednik Klisa, knez (comes) Klisa i Lupoglava 15, 33, 42, 43, 65, 107, 127—129, 130, 137, 143, 148, 149, 168, 174-- 176, 180, 183, 189, 199, 200, 206, 219, 221, 222, 226. 227, 228, 229,' 250, 231, 232, 233, 234, 235, 247, 251, 258, 259, 260, 265, 266, 273, 274, 277, 279, 283, 284, 285, 297, 302, 332,

Page 571: Monumenta 2

566

335. 343, 345, 351, 357, 359, 375 ,413 , 414, 503.

Kubyn (Kubin) Leonardo de, predstojnik slavon. triđesetnice 353, 432.

Kucin (Kwczyn) Marko 191. KuČan (Kwchan), selo kod Varaždi

na 422. Kukunjevci (Kwkyniowcz), mjesto

u Slavoniji 470. Kupa (Ćupa, Kwppa), rijeka 75,

454. Kutina (Kuthyna, Kothenya), trgovi

šte 134, 135.' Kutjevo (Gotho), grad, mjesto u Sla

voniji 289. Kuzak (Kwzak), posjed kod Božja-

kovine 359. Kuzmić (Kwzmych) Petar 195. Kvugović (Quiwgoych) Ivan 192. Kykel, grad u Erdelju 403.

L.

Lacij (Lacium), pokrajina rimska 323.

Laeković (Laczkowych) đe Botthyncz Nikola, plemić, provizor grada Čakovca 315.

Ladislav II., pok. ugarsko-hrvatski kralj 97.

Ladomer Gjuro. službenik Mirka Bradača 428.

Ladomir (Ladomercz) imanje 424. Vidi: Bradač de L.

Ladron (Latron) grof Ludovik 349. Lak (Laagk), grad u Ugar. 114. Lak. Vidi: Bakić de L. Lamberg Andrija, upravitelj „Verve-

seru Kranjske, potprefekt kranjski 73, 356, 445, 456, 463. 481 .

Lamberg Josip, poslanik kralja Ferdinanda, kr. savjetnik, tajnik kraljice Ane 113, 246, 468, 481, 493.

Lappitz Ivan de; Klara Krbavska, njegova žena 209.

Lazarino. Vidi: Losarius. Lasić (Lasych) Matija 185. Lasić (Lasych) Nikola 185, 186. Lasky (Lazky, Laschko) Jeronim,

pouzdanik Ivana Zapolje, palatin siaradski, savjetnik kralja Ferdinanda 112, 146, 4 7 1 , 4 7 2 , 482, 515, 516.

Lašević (Lassheych) Gjuro 195. Latinus (Latino), nuncij pape u

Mlecima 226, 227, 230. Latkovina (Lathkowyna), brdo 471. Laymisch(?), mjesto 281. Lazina (Lazyne), selo 182. Lazinski (Lazynzky) de Lažne Stje

pan, provizor susjedgradski 182. Ledenice (Ledenicz), grad 41.6, Legrad, mjesto u Medjumurju 320. Lemeš (Lemeszentgergh), posjed 88. Lenghyel Ivan, kr. stolnik 66, 67. Lenković (Lenkhouitsch. Lenkhouitz,

Lenkowicz) Ivan (Hans), senjski kapetan 395, 407, 452, 478, 485.

Lennek Gjuro i Luka 186. Lepnić (Lepnych) Pavao 186. LervokrajaČić (Leruokrayachych)

Matej 191. Letovanićke gore (Gore Litovaniche)

416. LovoČa (Leucho), grad u Ugar. 91 ,

376. Lienz (Luentz), grad u Tirolu 303. Lika (Lyka). prijedjel u Hrvatskoj

34, 54. Likova (Lykowa), grad u Ugarskoj

74, 76. Lindaver H.. činovnik kr.kancel. 4 8 1 . Lindov. grad u Ugar 1.47. Linz (Lintium. Lyntium, Lynntz),

grad 72, 74, 93, 95. 116, 139, 140, 3S3, 390, 396, 399, 404.

Lipa (Lypa). grad u Ugar. 110. Lipčinović (Lipczinowich) Ivan, hrv.

plemić 136. Lipovac (Lipowacz), gospoštija 70. Liptova (Lypthouiensis). županija

75, 78. Litavski (Litauiae) vojvoda 36, 50.

Page 572: Monumenta 2

567

Litić (Lythych), plemići 85. Livadjani (Lywachmezzw, Campus

Lewach, Zewaeh), mjesto kod Gradiške 469, 482.

Ljubljana (Labacum, Leybacum,!(Lya-

baeh, Glubblania), glavni grad Kranjske, kapetanija 4, 5, 9, 11, 1 2 , 1 3 , 2 0 , 3 8 , 3 9 , 47, 48, 73 ,129 . 13-2, 138, 231 , 267, 283 , 306, 322, 326, 341 , 356, 359, 375, 378, 382, 394, 410, 417, 437, 467, 478, 481 , 485, 492.

Ljubljanski (Labacensis) biskup 58, 58, 98, 170. Vidi takođjer: Eau-ber Krsto.

Ljubljanski sabor (dieta Labacensis) 5.

Ljuboc (Lywbocz) Gjuro 195. Lobkovic (Lubkowicz). Vidi : Poppl. Lobor, grad u Hrvat. 118. Loborski (Lobory) Ivan, prebenđar

zagreb. 142. Ločan (Lochan) Toma 195. Losarius Aleksandar, „Einember"

na Rijeci 190. Loss, šuma u Kranjskoj 232. Lovro (Lorencz), sluga Vuka Fran-

kopana 222. Luce Petar, papin savjetnik 221 . Lučović (Luzchouicb) Vinko, posla

nik senjski ka kralju Ferdinandu 453.

Ludovik II. pok. ugar.-hrvat. kralj 85, 97, 203, 357, 383, 496.

LukaČić (Lwkaehych) Antun 185. Lukačić (Lwkaehych) Stjepan 191. Lukarić (Lwkarych) Stjepan, ple

mić 88. Lukavec (Lwkawcz, Lwkowcz, Lw-

kawecz), grad u Turopolju 16, 21 , 69, 75.

Lundski (Lunđensis) naslov, biskup 288.

Lupoglav (Lupoglau, Lupoglaw, Ma-romfels. Morunfels), grad u Istri 30, 108, 143, 219, 220, 221, 222, 227, 235, 297, 375, 412 —414.

Lurek (Lwrek) Martin 186. Lustaller Pankracij, gradjanin ljub

ljanski 138. Luter Martin, njegova sljedba 94,

383.

M.

Maćković (Machkoych) Toma 192. Magdalenić (Magdalenych) Nikola

192. Magjar (Hungarus) Toma 330. Maiar, mjesto 82. Maius (Mayus) Ivan, sekretar kra

lja Ferdinanda 31 , 32, 36, 62, 70, 149, 168, 181 , 202, 216, 250, 261.

Malčevac (Malchewch) Aleksij, plemić 143.

Malčevac (Malchowcz). Vidi: Tot. Malizana di Moran di Ferywl Polo-

nij, službenik Zegliacha 171. Maluetius Benedikt, biskup solinski,

sufragan ostrogonski, opat kosta-njevički 322.

Marchia, pokraj, italska 220, 222. Marenzy Luka 298. Margareta, punica Stj. Deshaza 218. Margareta, udovica 185. Marian de Barsissiis Ivan, savjetnik

kralja Ferdinanda 236. Maribor (Marpurg, Malpurg), grad

u Štajerskoj 222, 223. Mariborsko polje (Campus Malpur-

gensis) 170. Marija, kraljica ugar.-hrvat. 75. 97,

193. Marko, župnik bihaćki 18. Markuševac (Markwssewcz), selo 62. Marmäros (Marmarus), grad u Ugar.

145. Marmaroški župan (Maromarusiensis

comes) 150. Maromfels. Vidi: Lupoglav. Martinellis Bernard de, plemić, po

slanik senjski na kr. dvoru 308. Martolozi (Martholoz. Msrtolossos.

Page 573: Monumenta 2

568

Martalosi, Martalocz) 34, 77, 106, 2ö l , 47Ü, 498.

Marulić (Marulich) iz Knina (de Tniua) Marko, kanonik zagrebački 228, 229, 230, 232.

Martin, provizor u Jastrebarskom 237.

Martinšković (Martynskowych) de Dobra Andrija, plemić 218.

Maruševac (Mayasowcz). Vidi: Vra-gović de M.

Marx Petar 288. Masković (Maskoych) Henko 191. Matečić (Mathechych) Gjuro 186. Matija Korvin, pok. ugar.-hrv. kralj

101, 276. Matija krznar, gradjanin zagreba

čki 263, 264. Matija literat, gradjanin zagrebački

262. Maylath Stjepan, vojvoda erdeljski

104, 121, 512. Maxyan Gjuro, gradjanin zagrebački

270. Meević (Meczvych) Ivan 186. Medak (Medaak) Matija (Matej), služ

benik Stj. Deshaza,kaštelan že-linski 182, 215, 223.

Medjimurec (Megyumorecz) Nikola 194, 195.

Medvedgrad (Medwe. Medwewara, Medwed), grad 10 , '73 , 75, 244.

Mehar Matej 186. Mehmetbeg (Mehmetwegkh, Mehmet-

begh), sandžak biogradski 114, 291, 299, 304, 313, 329, 330, 404, 459, 469, 471, 475, 512.

Meixner Mihalj, kr. savjetnik 290. Meniškić (Meniskhitsch) Luka. gra

djanin ljubljanski 267. Merey Mihalj 67. Mesar (Mezar) Grgur 186. Mesarić (Mezaiych) Andrija 195. Metlika (Methlika, Metling, Mettling,

Metlieha). grad u Kranjskoj 6, 14, 40, 77, 232, 391, 397, 401 , 450, 451 , 454, 503.

Mezthegnyen. Vidi: BododeM. 249. Mihalbeković (Mihalbekouyth), tur

ski vojvoda 403. Mihalinović (Mialinovih) Bartol, voj

nik 102. Mihalj, gospođin 379. Mihalj literat, sudac križevački

447, 449. Mihalja sinovi . . 150. Mihaljević (Mihalewych) de Frin Pe-ü^tar i Ivan; Andrija, sin Petra 356,

358. Mihalković (Myhalkowych); porodi

čno ime 186. Miholjac (Miholcz), mjesto 470. Mihovo (MyhoAvo, Mauhaw, Mechau),

grad u Kranjskoj 56 ; 57, 111, 113, 281, 282.

Mihulić (Mihulych) Martin 185. Miketič (Myketych) Ilija 192, Mikevlić (Mykewlych) Petar 191. Mikloška. Vidi: Sv. Nikola. Miko, desetnik iz Posavja 102. Mikšić (Myksych) de Poganchecz

Nikola, plemić 88. Mikulica(Mykwlycza), gospodin 447. Mikulić (Mikulich), zapovjednik gra

da Kisega 120. Mikulić (Mykwlych) Gjuro, kmet

460. Mikulić (Mykwlych) Ivan 191. Miianšćaković (Mylanschyakowyeh)

Pavlek, Gjuro i Toma 182. Miletić (Miletieh) Mihalj, arcipop

kaptola senjskoga 285., Mili (Myly) Pavao. kapetan bihać

ki 23, 34, 83. Mirko uzdar, gradjanin zagrebački

270. Mirko, župnik sv. Ivana u Zagrebu

197. Mirko (Emericus), kanonik zagreba

čki (za cijelo Ruchinus) 237. Mišljenović (Mislenowych) Toma, ple

mić 22. Mladić (Mladych) Toma 192. Mleci, Mlečani (Venetiae, \Tenetiani,

Veneti, Venediger), republika gra-

Page 574: Monumenta 2

56»

djani 71, 107, 108, 199, 219, 226, 227, 228, 229, 231, 232, 234, 235, 236, 251, 252, 253, 254, 258, 259, 264, 267, 273, 274, 295, 296, 297, 302, 303, 316, 321, 325, 326, 332, 333, 359, 394, 407, 485.

Modruš (Modrussium, Modrusch, Mo-drusia), grad 35, 77, 281.

Modruški (Modrusiae) biskup 275. Mogry, kapetan 186. Moldavska vojvodina 403, 404, 512. Moldavski vojvoda 393, 403. ' Monyorokerek (Oberaw, Muneruke-

rek), grad u Ugar., svojina Erdö-da 17,. 136, 237, 255.'

Moravska (Morauia), pokrajina 194. Morunfels (Marunfels). Vidi: Lupo-

glav. Morlaci (Murlaki) 54. Morlaci (Murlachi) trogirski 258. Moslavina (Monozlo, Moyzlawina),

grad 135, 238. Molunje (Molyun), selo 392. More de Jula Ladislav 91, 146,

248, 291, 298, 304, 310, 313, 386, 395, 396, 425, 571.

Moskoč (Moskoch), vojvoda, zapovjednik turski 330.

Mostarski (Moztarzky) paša 206. Mostarski (Mostardzky) sandžak 107. Mošonska(Mosoniensis) županija 353. Mraclin. selo u Turopolju 102. MraČaj (Mrachay), grad 476. Mrsin (Merschyn), grad 504. Mrsin (Marzin) Petar đe, plemić

hrvat. 10. Mucović (Mwczowych) Martin 186. Mudrovčić (Mudrouchich, Mudrofcich)

Franjo, poslanik grada Senja i Otošca 277, 284, 285.

Muhameđova (Machumetorum) vjera 313.

Muhmet, turski vojskovodja 195, Munarić (Mwnarych) Gjuro 186. Munjašić (Muniasych) Gjuro 186. • Mura (Mwra), rijeka 320, 354. Murat beg vojvoda (Mwrath, Mo-

MONUMKN1A HIST. XXXVII1. : MONUM.

rad), potpaša bosanski 22, 34, 53, 71, 77, 98—1.00, 388, 38.9, 391—393, 454, 469, 482, 485, 495.

Musihašić (Mwzihashych), ime obiteljsko 186.

Mustafić (Mwzthafych) Antun 186. Mustašić (Muzthashys) Stjepan 186. Myklowstusch Mihalj 191. Minthzenthy Gjuro, službenik Stj.

Deshaza 215, 223.

N.

Nadasd (Nadasj, Nadasdy) Franjor župan željez. županije 122, 410.

Nađažd (de Nadasd, Nadasch, Na-điscche) Toma, ban, kr. tavernik, župan željezne županije 110, 113,. 241, 352, 353, 371, 377, 378 382, 415, 435, 439, 441, 448 454, 458, 472, 487, 493, 494.

Nagh Emerik, potpalatin ugar. 66. Nagli Ivan, sluga Ivana Kastelano-

vića 437. Nagy Element, plemić, službenik

Mate Baronyaja 512. Nagh Marko 186. Napulj (Napoli, Puia), kraljevstva

485, 503. Napulj ci (Appuli) bjegunci 264,

267. Napulj ski potkralj 452. Nart (Naid), selo 63. Nazadisti (Nasadistae) ugarski šaj-

kaši vojnici 56, 286, 337, 359. Nebopik Gjuro 186. Nedeljišće (Nedelche), trgovište 186. Nemanić (Nemanigh, Nemanyth)

Toma, senjski plemić, upravitelj, Senja 106. 128. 129.

Nemet Ujvär (Nemeth Wywar). ürad. 442.

Neretva (Narenta) u Dalmaciji 277, 278, 285.

Nespeški (de Nezpessa) Pavao, literat, kr. povjerenik 142.

HABSBURGICA II. 3 6 a

Page 575: Monumenta 2

570

Nestorove godine 318. Neuhaus (Newhaws), grad 174. Nevna (Nywna), grad 298. Nevorić (Neworyeh) Vuk (Farkas)

1.86. Njemci (Germani), zarobljenici u

Turskoj 447. Njemačka (Germania. Alemania). car

stvo 114, 118. 312, 424. Njemačka (Germani. Teutonici) voj

ska 13, 143, 503. Njemački red (Ordo Teutonicus)

' 356. Nikola iz Hrastovice, svećenik, pre-

bendar kaptola zagr. 352. Ninderthaim Grgur, plemić, stražme-

štar u Bihaću 492. Nitra (Nitria). grad u Ugar. 90. Nogarolis (Nagrol. Nagaroli) Leo

nardo de, grof, komor. i savj. kralja Ferdinanda 113, 201.

Nova civitas Vidi: Wienerneustadt. Novak (Nowak), selo 63. Novaković (Noakoych) Gjuro 192. Novaković (Nowakoych) Ursula, udo

va Ivana; Petar, Ivan i Ana, djeca njezina 208, 209.

Novarski (Nouariensis) Ivan 62. Novi (Noui), grad u Lici 54, 99. Novidvor (Wywdwar), kašteo u Hr

vatskoj 238. Novi dvor u Garičnici (Garyghnycza

Noua curia), dvor, mjesto 471 . Novigrad (Nouum castrum), grad

Iv. Karlovića na Krajini 5—7, 54. Novi grad (Novum castrum) u Dal

maciji 71, 452. Novipazar (New Passar), sandžak

271. Novo Cice (Noua Chyche), selo 182. ]STovomjesto (Noua ciuitas), varoš u

Kranjskoj 55, 57, 61. Novoselci (Nowozelacz', selo 63.

0. Oblec (Oblecz) Antun 191. Obrež (Obresj, posjed 249.

Obrovac (Obrouatium, Obrowatz, O-breuatsch, Obreuacz), grad u Dalmaciji 71 . 307, 388. 392. 405, 408,'

Očekajić (Ocheehaych) Pavao 191. Očić (Ochych) Martin 191. Ognjan (Ognan) Petar, vojnik 1.02.

' Okić (Ochiz, Okyth), gospoštija, grad 70, 229.

Oporo vac (Opporouacz), selo 62. Optuj (Petau, Pethowya, Petovia),

grad u Štajer. 130J 132, 289, 290, 348, 379, 380, 384, 386, 389, 391, 397, 401, 403, 466, 469, 473, 481, 486, 497, 499.

Optujsko polje (campus Pethovien-sis) 170.

Orahovica (RohoMza), grad 298. Orehovica (Horechowycha), selo 185. Orešje (Oresya) Gornje i Donje,

posjed 249 Ormuž (Fridaw, Ormosdh, Ormozd),

mjesto u Štajerskoj 245, 397— 402, 446. Vidi takodjer: Zekel de 0 .

Osijek (Ezeek, Essegh, Eszek) 19 5, 306, 339.

Ostrogon (Strigonium), grad u Ugar. 7, 66—68, 72. 78, 79, 97, 152.

< )strogonski (Strigoniensis) sufragan 322.

Ostrožac (Ostrosacz), grad 76. Ostrožić (Ostrozith) Nikola 79. Oštormanić (Osthormanych) Gjuro

182. Oštre (sub Oztercz), dvor 431 . Oštre (Oztercz.), grad 431 . Otočac (Ottocie, Ototschicz, Otto-

czac, Ottoczat. Ototichitz, Otto-tschitz, Ottotsitz, Othoczyth). grad, varoš 13. 129. 266, 277, ' 406, 407, 452, 482, 503.

Otok, selo 63. Ovär, posjed 191.

•Ovčić (Owchych) Nikola 192. Ozalj (Ozl, Ozall. Ozell), grad 40,

364, 365, 367, 368, 401 .

Page 576: Monumenta 2

571

P .

Paezner Hanus, meštar 52. Padova (Padua, Patauium). grad u

Italiji 197, 236, 2:-38, 243, 312. Pafka Vuk, vojvoda 387. Pag, otok, grad 70, 71. Pahorić (Pahorych) Marko i Mihalj

182. Pakrac (Pkrecz, Pekrocz), grad 1.0(5,

330, 359, 4(50. Pakrac-Središće (Peker Zerdahel),

mjesto 470. Palffy de Zelyna Petar. Vidi: Erdödy. Palin (Palyna), grad 298. Palota (Palotlia), grad u Ugar. 146« Papa, grad u Ugar. 103, 104, 451 . Papotzy (Franjo), kanon. zagr. 237. Pargo Romano di časa Ursina Ča

milo, poslanik francus. kralja 172. Paršić (Parsych) Nikola 1.92' Parys de Adamowcz Ivan, sudac

plem. žup. zagreb. 142, 18.1, Pastor Ivan, gradjanin zagrebački

347, 404. Pastor Gašpar iz Fiorence, trgovac

zagrebački 20, 230, 231, 252. Patačić (Pataczicli) Petar, Jirv. ple

mić 136, 137. Paukovac (Pawkowwerchj, selo 460. Pavao, špan Mirka Bradača 431 . Pavao. vikar spljetski 285. Pavlova žena 195. Paxyncz, grad u županiji vukovskoj

348. Pazin (Pisino), grad, kapetanija 33. Pečuh (Quinqueecclesiae), dieceza 312. Pečuh (Quinqueecclesiae), grad 56.

196. Pečuhski (Quinqueecclesiensis) pre-

pošt 2(52, 269, 320, 342, 354. Pedalj (Pogl). grad 483. Peesa(!), selo 63. Peigertzhamer (Peigerczhaimer, Pey-

gersehamer Ivan (Hanns). upravitelj carinare u Ljubljani 341 , 356,' 479.

Pejak (Peyatzkh) Ivan (Iban), vojvoda 390.

Pekri (Pewkri. Pekrei, Peccorj. Pewkry , de Petrowyna Ludovik (Laws', kapetan, župan varaždinski 1, 7, 10, 30, 4 1 , 63, (57, 76, 81, 90, 91 , 93. 104, 1< 5, 11(5, 120, 121, 1(57, 185, 186, 191, 1.92, 194. 1.95, 280, 287 , 297—299, 301, 31(5, 358, 389, 433, 434.

Pekri (Pekry) Nikola 49. Pekrv Vuk 186. Pempfflinger (Pempflinger) Stjepan,

predstojnik ugar. komore 79, 177. 269, 376.

Peranski (de Pergnya, Pernnye) Krsto. plemić, vlastel. hrvat., sudac plemića županije zagreb. 22. 30, 80.

Perdanowcz. selo 63. Perechke, kašteo blizu Gjurgjevca

298, 306. Pereg Alberto, član ugar. komore

432, 433. Peren Emerik, pal at in 66. Peren (Pereny) Petar 304. Perhat vojvotka 186. Pernau (Pernnaw), samostan 255. Peručuć (Perwchycli) Blaž 192. Pesthieny Grgur, comes, dvor. su

dac kralja Ivana Zapolje 8. Pešta (Pesst. Pesth), varoš, grad

109, 185, 195, Petar, kanonik lektor zagrebački.

Vidi: Gragna Petar. Petar, kmet 1 92. Petar, vojvoda moldav^ki 403. Petar Hajčev sin (Haychewzyn) 19J. Peteranec (Petherncho). selo 186. Peterčić (Peterchych) Matej 191. Petev (Petthew) Gašpar. službenik

bana Tome Nađažda 439. Petrov gvozd (Peter Waldt), gora

271. Petrov zaton (Petrow zathon), zaliv

Save 218. ' Petrovina (Petlirowyna, Petrowyna),,

Page 577: Monumenta 2

572

mjesto, posjed 31, 49, 262, 270, Vidi takodjer: Pekri de Petrovina.

Pfu Petar, provizor moslavački 238. Piero. sluga Jeronima Zadranina

188. Pirs (Pierss) Ivan. kapetan u Me

tlici 6. 34. Pirliathy, ime obiteljsko 186. Pisac (Pyzacz, Pyzach) de Ghodyny-

cza Gjuro, sudac plem. žup. zagrebačke 80, 181.

Pisani (Pyzany) Petar 182. Fitter (Pitor) Luka. župnik u Slov.

Gorici 322, 324.' Platetić (Platetyeh) Gjuro 186. Plavnica (Plavnitcza), posjed 249. Plemstvo hrvatsko (universitas nobi-

lium) 163. Pleternica (Pleternycze). Vidi: Dra-

gas de P. Plovdin (Lovdyn, Plowdin), kašteo,

grad u Hrv, 17, 134, 145. Podborje (Podborya). grad 437. Poclgorilec (Podgorylech) Ilija 186. PodgoraČ (Pogorath), grad 298. Podravina (Traufeld) 290. Pogančec (Poganchecz), predikat

plem. Mikšića 88. Pokupski (Pokuszky), kašteo 454. Polham. Vidi: Pucheim. PoHČanin (Polychanin) Gjuro, kape

tan 192. Poljana (PolyamO, selo 195. Poljaničaković (Polyanichakoych) Ma

te] 195. Pomazanić (Pomazanichi, Pomaza-

nicy) Bernadin, pouzdanik kralja Ferdinanda 12, 13, 346.

Popovac (Popouacz), selo 62. Popović (Popowickh) Vuk (Wuckh),

sluga Nikole Jurišića 390. 391. Popovići (Popouichii), trogirski Mor-

laci 258. Poppl de Lubcowitz Ladislav, sa

vjetnik kralja Ferdinanda 287. Porkolath Martin 186. Portugalski (Portugaliae) kralj 105.

Posavac (Posavach) Medven, vojnik 102.

Posavje 102. Posel Pavao, kr. herold 355. PovsinsČak (Powsynschak) Valent

191. Postojna, grad u Kranjskoj 232. Požega (Possegha, Posgawar. Pose-

gauar), grad, tvrdjava 3, 107, 330, 331 , 348, 459, 460.

Požega (Posega Zenthpether), pre-poštija 459.

Požega (Poschega, Posga), pokrajina, županija 248, 289, 304. 339, 348, 350.

Požgaj (Posghay, Posga}') Gabriel 185, 186.

Požgaj (Posghai) Ivan 186. Požun (Posonium, Prespurg), grad

15, 68, 74, 79, 83, 140, 177, 269, 322.

Požunski sabor 261 . Požunski (Posoniensis) župan, župa

nija 41 , 67, 320, 353. Prag (Praga), glavni grad Ceske

18, 29,^32, 36, 37, 41 , 45, 46, 49, 51 , 116, 119, 184, 187, 188, 190, 196, 202, 204, 210, 333—337, 340, 341, 354—356.' 360, 369, 370, 372—374, 37s', 379, 381, 509, 51.0.

Prandtner W., vel. meštar sv. Jurja, superintendant dvor. komore 341.

Praščevački (de Praschowcz) Stjepan, plemić 142.

Prenzinger Salvator, „Leyittynger" u Zagrebu 52.

Preradović (Preradouikh) Radovan 510.

Preseka (Prezeka), posjed 88. Preseka sv. Petar (Prezeka-Zenthpet-

ter), župa 88. Pribeg (Prybeegh) Stjepan 191. Pribići (Prybych), plemići 86. Pryborgh Stjepan i Jakob 192. Prikraj (Peykray), selo 192. Prisanić (Prysanych) Mihalj 195.

Page 578: Monumenta 2

573

Privlaka (Priwlaka), mjesto u Hrv. 331.

Pruski (Prussiae) vojvoda 36, 50. Pucheim (Puechaim, Polham) Lon-

gino 155, 442. Piichler (Pychler, Biichler, Piller,

Pwlyar, Pulyar, Pyler, Puchler) Ivan (Hans, Johannes), kapetan, vlastel u Mihovu u Kranjskoj, kapetan sichelberški, kapetan Austrije, Štajerske i Koruške, pot-kapetan kranjski 53, 54—56, 57, 58. 97, 98, 111, 113, 129—131 , 206, 207, 281, 282, 356. 378, 391, 506.

Pučić (Pwchych) Franjo, hrv. plemić 4 1 7 . '

Pučić (Pwchych) de Rokonok Nikola, plemić 319.

Pulković (Pwlkoych) Blaž 185. Pnrgstall (de Purkstell, Purkstall,

Pilrkstal) Krsto, potkapetan i upravitelj (Verweser) Kranjske 69, 73, 87.

Pustakovac (Pwzthakowcz, selo 185, 194.

Q.

Quinqueecclesiae, grad, biskupija. Vidi: Pečuh.

R.

Raday Pavao 192. Radgonja (Radkerspurg, Kakers-

purg(!) Raknspurk), grad, varoš 64, 119, 440.

Radić (Radicz), zarobljenik 498. Radivojević (Radiwoewich) Gjuro,

uskočki vojvoda 415. Radmilović (Radmiloich) Luka, Hr-

vat-Uskok 417. Radogoj (Radoguo, Radom), vojvoda

337. Radusić (Radwsych) Gjuro 186.

Radušić (Radwsych) Marko 185. Ragusa. Vidi: Dubrovnik. Rakovac (Rakownok, Rakonok), grad

11, 75, 359, 423, 424. Vidi ta-kodjer: Pučić đe R.

Rakovica (Rakowycza). potok 218. Rasinja (Razymya, Razyna), grad u

Hrv. 7, 167. Ratka, posjed u sjever. Ugarskoj

169, Ratkay (Rathkay) Velikotaborski (de

Naghtabor) Pavao, hrv. podban 153, 161, 170, 397, 424.

Rauber Krsto, biskup ljubljanski, upravitelj sekavske biskupije, i .,Stathallter" 58, 98, 140, 169, 170,

Rauber Nikola, namjesnik ljubljanskog kapetana 115, 437, 438.

Raunach Bartol, kapetan bihaćki 478, 487, 488. 489, 491 .

Raunach (Raunacher) Jakob, kapetan 174, 175, 394.

Raven (Raven), posjed 426. Raven (Rawen, Rawony) Mihalj de,

plemić, protonotar hrvat., „director causarum regalium" 8, 142, 355, 426, 435.

Rebrović (Rebrowych, Rebrowicz), potkapetan bihaćki 18, 43, 59, 502.

Rečan (Ritschan) Andrija, kapetan riječki 128.

Rečan (Rezan, Richan, Retschan, Ri-zan) Ivan (Hans), kapetan riječki i senjski 7 1 , 73, 271, 283—285.

Regensburg (Ratispona), grad u Njemačkoj 130.

Regyen Ivan 192. Reichenburg (Rahymberg) Gjuro

(Jorg) von, štajer. plemić 24—26, 159."

Reicherstorffer Gjuro, kr. savj. 79. Remetski samostan (fratres Heremi-

tae prope Zagrabiam) 26 ,27 , 52. Renšić (Rensych) Blaž 185. Resnik (Reznik), selo 63. Retkovac (Retkowcz), selo 63.

Page 579: Monumenta 2

574

Rewa, prijelaz na Savi kod Gradiške 298.

Reway Franjo, kr. personal 67, 79, 417.

Ribaić (Ribaih) Maljac, desetnik 1.02.

Ribnik, plem. dvor 372, 374. Ribnik, gospoštija 40. Ricco Martin 186. Rijeka (Fiume, Terra s. Viti Flu-

minis, Flumen, St. Veit am Pflaum), grad, kapetanija 5, 13, 20, 33, 71, 73, 100, 126, 128, 188, 190, 226, 228, 229, 231, 233, 273, 274, 296, 317, 351, 359.

Rim (Roma, Urbs), grad 30, 128, 222, 226, 227, 229, 230, 235, 247.

RipaČ (Rypach, Repac, Repech, Ryp-pach, Repach, Repeth, Repetscb, Repatscb, Rypasch, Repytsch, Ry-pacz), grad na Krajini 21 , 1.65, 196, 205, 206, 213—215, 250, 317, 327', 336, 340, 341, 355, 377 ; 404, 480, 488, 503, 509, 510.

Ripač (Ryppach, Rypach) Petar, kanonik zagreb., arcidjakon varaždinski, administrator kaptola zagrebačkog, kr. dvorjanik, izabr. biskup kninski 2, 28, 29, 31 , 60. 62, 240, 249. 301, 302, 439, 440.

Roganić (Roganych) Mirko 195. Roma. Vidi: Rim. Rogendorf (Rogondorf) Vilhelmo,

kapetan u Östrogonu 7, 250. Rosis Ivan de, prebendar zagreba

čki 88. Rosović (Rossouich) Antun, plemić,

poslanik građa Rijeke 5. Ručin (Ruchinus?) Emerik, kanon,

zagreb. 237. Rulla, mjesto 71 . Ruski (Russiae) vojvoda 36, 50. Rušnović (Rwsnowych) Petar, brat

Andrije Tuškanića, biskupa kninskoga 173, 174, 177.

s. Sablić (Zablich) Pavao 34. Sahanić (Salianych) Matko i Stje

pan 182. Saj Franjo, ugar. plemić 280. Sakač (Zakath) Stjepan 186. Salaraić (Zalaraych) Matija 186. Salomon, paša mostarski 206. Samobor (Zamobor), trgovište, grad

56, 58, 218, Samovojska (Szamowoiska), vodja

Turaka 472. Sampuh (Sampwh) de Felsev Tho-

plychycza Ivan, sudac plem. županije zagreb. 181.

Sarčić (Sarczych) Petar, plemić, službenik bana Ivana Karlovića 28.

Sarkewz Alberto de, meštar 67. Särvär (Sarvar), grad u Ugarskoj

122, 376, 377, 448, 472. Sašić (Sasych Petar 191. Sauer (Sarar, Scheyer, Sclieyr, Say-

rer) Krasmo, pasani vitez, kapetan senjski 14, 34, 71 , 128, 129, 137, 138, 176, 180, 232, 276.

Sava (Sauus, Zawus, Saua, Zawar Sau, Zaws, Saw), rijeka 1, 25 , 56, 70, 75, 107, 1.70, 206, 218, 280, 281, 286, 289—292, 312, 313, 383, 410, 438, 469, 504.

Sćepančić (Schepanchych) Luka 195. Schonberg-, barun. Vidi: Auersperg'. Scheling, grad u Austriji 416. Schrot Vilimf?), podupravitelj u Šta

jerskoj (?) 486. Scot Ivan 413. Sebastijan, opat viktorijski 255. Seckau (Seggaw), biskupija u Šta

jerskoj 140. Sedlarica (Zedlarewh), selo 192. Sedmogradski biskup (Transilvanus

episc.) 287. Sekavske (Secouiensis) provincije

upravitelj 58. Selye, posjed 87. Semberger Martin 185.

Page 580: Monumenta 2

575

Senj (Segnia, Segna, Zengg, Zenng), grad, luka, 13, 14, 15, 51 , 64, 71 , 73, 102, 103, 126, 128, 129, 138, 174, 188, 190, 226, 228. 232, 258, 264, 266, 267, 271, 273, 276, 277, 283—286, 308, 395, 406, 407, 452, 453 , 467, 485, 503, 508.

Senjski (Segniensis) biskup, biskupija 146, 151. 153, 154, 162, 163, 285, 507, 508. Vidi tako-djer: Jožeh'ć.

Senjski kaptol 284, 285. Senjski vojnici 24. Serafin (Seraphinus) Jeronim, posla

nik kralja Ferdinanda, vikar riječki 2fi4, 267, 774, 296.

Serafin, župnik u Nedjelišću(?) 186. Seredy Gašpar, ugarski plemić 146. Serketić (Zerketych) Andrija, povje

renik bana 88. Seršić (Zersych) Matej 191 . Sertić (Zerthych) Gjuro, Pavao i

Petar 182." Sesvete (Omnium Sanctorum villa),

selo 63. Severić (Zewerych) Marko 192. Severić (Zewerych) Nikola 192. Siaia Stjepan, vnjnik 102, Sieradski (Siradiensisl palatin Jero

nim Lasky 515, 516. Sichelberg (Sichberg), grad u .Kranj

skoj 328, 405. 468, 51.0. Simigium. Vidi: Somogyvär. Sinavić (Zynawyeh) Blaž 195. Sirač (Zyrch), grad u Slavoniji 166,

437. ' Sisak (Svscium), trgovište 454. Skradin (Scardona), grad u Dalma

ciji 171, 284. Skalić (Skalych) Matija, poslanik

grada Zagreba 4, 5. Slačić (Zlacliich) Antun i Pavao iz

Bihaća 23. Slaveni (Slavorum plebs) 379. Slavonija (Windischland). Spominje

se malo ne u svakoj ispravi. Slavonska gospoda 1, 15.

Sleska (Slesia), pokrajina 194; Slunj (Slun, Slung) 408, 416. Vidi

takodjer: Frankopan Slunjski. Smederevo (Samandria, Zendrew),

grad, sandžak u Srbiji 311 , 313, 349, 350.

Smokoyic (Zmokoych) Ivan 192. Soča (Lisontio), rijeka u Istri 345. Sophi (Zofia, Zoffy, Softy), vladar

Peržana 105. 236, 485. Sokol (Sokhol, Zokol), grad 488,

492, 501. Solenik (Zolenvk) Gjuro i Mihalj

191. Soliman, sultan 99, 113. Solin (Solyn. Salin, Solon, Salona),

grad turski 126, 128, .129, 137, 138, 147, 168, 175, 176,' 180, 200, 234, 273, 274, 278, 285, 306.

Solinski biskup 322. Somogyvär (Simigium, Somogwar),

grad u Ugarskoj 114. Somogjska (Simigiensis), županija

79, 299, 306, 415. Sopje (Zopya), kašteo zogrebaČke

biskupije 298, 313, 329, 330. Soria Vuk (Lupus) de, poslanik

cara 325. Speier (Spevr), grad u Njemačkoj

493. Spičko (Spycko) Mihalj 186. Spiller Blaž, „magister campestri-

ura solutionum" 341, 402. Spljet (Spaletum, Spalatum, Spala-

tro), grad u Dalm. 15, 19, 1.29, 253, 273, 277, 283—286, 302, 359.

Srb (Serb, Sorb), mjesto 405, 408. Srbi (Rasciani, Svrffen, Serviani),

339, 391, 409 , ' 411 Središće (Zerdahel), mjesto u Hrvat.

437. Središće kod Pakraca (Peker-Zer-

dahel), mjesto 470. Srem (Srenj), granica prema Tur

cima 280, 282,

Page 581: Monumenta 2

576

Srijemac (de Sirimio) JanČi, kaštelan podborski 437.

Srijemski (Sirmiensis) biskup 145. Staniša (Staneha) Matijaš, junak

102. Starigrad u Dalmaciji 129, 395,

503. Statilius Transilvanensis 451. Stenišnjak (Stanischnik, Stanicznak,

Zthenychnyak), grad 84, 86, 110, 415. 416.

Steren Erasmo, kaštelan donjostubi-čki 496.

Stifković (Stiphkowicli) Gjuro, hrv. plemić 137.

Stipšić (Stipsich) Antun, službenik Petra Kružića 127.

Stjepan, sudac zagreb. 27. Stjepan, vojvoda moldavski 403 . Stjepan, župnik u Donjoj Stubici

'216 . Stolnibiograd (Alba Regalis), kon-

vent križara 245. Stolnobiogradski (Albensis) pre-

pošt 68. Stradbić (Zthradbych) Pavao i Mi-

halj 182. Stranica (Stranicza), posjed u ko

taru grada Ribnika 372, 374. Strigova (Sthrygo), grad 315. Strilečko (Zthrylyehky), utvrda 454. Strmec (Zthermecz), posjed 218. Strmec (Stromecz), mjesto u Slavo-

niji 470. Stubenberg (Stumberg) Franjo, pe-

harnik vojvodine Štajerske 157, 178, 179.

Stubica Donja (Zthobycza, Stobawitz, Inferior Ztobicza, Zthwbycza), ka-šteo 24, 26, 211, 218, 223, 224, 262, 303, 457, 496, 515, 5.16.

Stubica Donja (Infer. Stwbycza) župa 216.

Stubica Gornja (Superior Ztobicza), općina plemića 496.

Stubički (Zthobycliay) Franjo 186. Stuković (Sthwkoych) Avenard 1 86.

Sturlić (Sturlycz) Nikola, vikar crkve sv. Dominika 502.

Stuttgart (Stutgardia), grad u Njemačkoj 78. 79, 81 . "

Subotica. Vidi: Szombathely. Sugnetić (Sugnethych) Grgur, po

slanik grada Zagreba 4, 5. Suhodolski (de Zuhodol) Stjepan,

kr. povjer. 142. Suhovec (Zwhowecz) Benko 195. Sulyok (Swlyok) Gjuro, biskup pe-

Čuhski 104, 312.' Sumat (Swmath) Fabijan 186. Susjedgrad (Zomzedwara, Sumsed-

uara, Sosset, Sosadt) grad 4, 9, 26, 31 , 53, 56, 58, 81 , 93, 98, 118, 125, 159, 182, 211, 218, 219, 223 , 225, 256, 257, 262. 303, 332, 417, 515, 516.

Sutinsko (Swthyska) Zothezka, Zute-zka), dvor, imanje i predikat plemića Golca 28, 80, 362.

Svetački (Zemchey, de Zemche) Ivan 118.

Svetački (Zempchey,Semchey) Krsto 402, 459

Svetački (de Zempche, Zemche) Mi-halj, podban, podžupan zagrebački 460, 461.

Svetački (Semsche) Vuk (Vulfangus)

Svetački f de Zemphe, Zemchey), plemići 36, 37, 329.

Sv. Duh (Zenthloleck, Zenthlelek), predikat Kastelanovića. Vidi: Ka-stelanović.

Sv. Franjo dela Vigna, crkva u Mlecima 230.

Sv. Ivan (Zenthywan), mjesto 240. 471 .

Sv. Nikola (Zenthmiklos, Szentmi-klos).grad 298, 348.

Sv. Petar (Zenthpether), selo ] 94,. 195.

Sv. Stjepan (Zenthysthwan), grad 348.

Sveti Vid (Zenthwydh), selo 185.

Page 582: Monumenta 2

Sv. Vid (S. Vitus), mjesto u Koruškoj 313.

Sybrik Benedikt, plemić 121. Sydyna posjed u Hrvat. 8. Szentlelek. Vidi: Sv. Duh. Szeplak (Zeklack)^ grad u ugar. 298. Szombathely (Zabaria, Sabaria, Zom-

bathel). trgovište, grad u Ugar. 10, 115, 119, 120,298.

Š.

Sabac (Zabach), grad u Srbiji 512. šafarić (Saffarytk) Petar 412. Šafranić (Saffranycz) Petar, načel

nik (magister civium) zagrebački 27.

Saronic(Saronych) de Košnica (Ko-znycza) Ivan, sudac plem. žup. zagreb. ! 81.

Šavlović (Sawlowych) de Sawlowcz Valentin, plemić 142.

Sćitnik (Schitnigkh) Gašpar, gra-dj an in ljubljanski 267.

Sepnica (Zepnycza), posjed 209. Šibenik (Sibenicum), grad u Dalm.

253. Siljakovina (Sylyekowina, Sillyako-

wyna), posjed 262, 263, 270. Šimun, biskup zagrebački. Vidi;

Erdödi Š. šimonović (Symonoych) Stjepan 185. Šimunić (Symwnych) Matej i Ni

kola 195. Simunović (Symwnoych) de Chre-

chan Ivan, plemić 192. Šiška (Schischka) Nikola, upravi

telj grada Cernomlja 43. škriljak (Skrylak) Mihalj 186. Skrlec (Skrlch) Ivan 192. Škrobac (Skrobacz) vodja Turaka

472. Skropilović (Skropylowych de Jakos-

sowczj, kr. povjer. 142. Šopronj (Sopronium), grad 472. Španjolci (Hispani), pomoćne čete

67, 81, 82, 90, 95, 404, 418, MONUMENTA HIST. XXXVIII.: MONUM.

419, 420, 421, 423, 424, 427, 430, 440', 443, 444, 445, 447.

Špič (Spicho), mjesto kod Trogira 258.

Štajerska (Stiria), vojvodina 25, 67, 312, 404, 440, 4 65. Osim na ovim važnijim mjestima spominje se Štajerska vrlo često,

štefanec (Sebephanch), selo 185. Šulinečki (Swlynzky) de Swlyncz

Petar plemić 143. šut (Sutli) Jeronim. 194.

T.

Tabula Oktavije de, iz Vicence, fizik zagreb. biskupa 324, 325, 326.

Tadiolović (Tadiolovich, Thadiolo, de Tadiolis) Antun, plemić, gra-djanin senjski, službenik Petra Kružića 13, 221, 222. 226— 230, 232, 234, 235, 283, 285.

Tahi (Thahy) Franjo, dvorjanik kralja Ferdinanda 316, 349, 460.

Tahi (Thahi, de Tah, Tahj) Ivan (Janusch), upravitelj vranskoga priorata 106, 160.

Takač (Thakach) Ivan 185. Talijani (Itali), narod 130, 283, Tarnocz Andrija de, plemić 495. Tata, grad u Ugar. 542. Tatari, turska vojska 114. Tatarin 105. Tauris, grad u Aziji 236. Terek Ivan 192. Terek Petar 192 Therek Barnaba 192. Therek (Thewrek) Mihalj, ugarski

plemić 84, 166, 453. Therek (Teurek, Tereek, Thewrek,

Thörök, Turcus) de Enying Valentin, kapetan, župan simeški 79. 87, 90, 93, 95, 104, 105, 114, 146, 304, 306, 451.

Thofej Matej 193. Thorma Krsto 192.

5BURGICA II. 3 7

Page 583: Monumenta 2

57S

Tliompa de Erdeuđ. Vidi: Erdödy. Thoron, mjesto 422. Thurn (de Turri et Crnce, v. Thurn

u. zu Oeutz, Crsatacz, Herr Creu-tzer) barun Erasmo, kapetan bihaćki, ripaČki i metliČki, konitur austrijske bajlije njemačkog reda, kr. savjetnik, vrhov. kapetan u Hrvatskoj, vicedom Kranjske 23, 42. 45, 46, 76, 89, 178, 196, 334, 355, 356, 382, 387, 389. 395, 405, 406, 409, 410, 434, 451, 468, 477, 480, 481 .

Thurn (a Turri) Nikola, vitez 98. Thuroczy(Thwroczy),dominus 66,67. Thurzo, prepošt stolnobiogradski 68. Thurzo (Turzo, Turezo, Thwrzo)

de Bethlenfalva Aleksije, grof, dvor. sudac, locumtenens kralja Ferdinanda u Ugar. 37, 81 , 87, 94, 95, 104, 105, 152, 201, 223, 260, 262, 291, 294, 297, 305, 385, 440, 442.

Tirol 312. Tisa (Tizia), rijeka 217. Tkalec (Kalecz). posjed 461. Tokaj (Tokav), grad u Ugarskoj

146. Tolovac(V) (Tollowcz), mjesto 470. Toma,, literat 186. Toma, prior franjev. u Bihaću 18. Toma, župnik presećki 88. Tomaseković (Thomasekoych) An

drija 192. Tomašić (Thomassych) Fabijan, Ivan

i Lacko 195. Tompić. Vidi: Tumpić Topličlca (Thoplvchicza), posjed 249. Toplićica Gornja (Felsew Thoply-

chycza). Vidi: Sampuh de F. Topuski toranj (Topplitz), utvrda

kod Bihaća 492. Topusko (Topolska, Toplieza, Tho-

plica, Topoltza, Thopozka, Tha-pozka), grad, opatija, crkva sv. Marije 44, 45, 46, 84, 87, 157, 162, 163, 165, 187, 400, 402. 470, 477, 508—910.

Torkvat. Vidi: Karlović. Tot (Thot) Mihalj 319. Tot (Thot, Thot'h) de Malchewcz

Mihalj, kr. povjerenik 142, 352. Totovec (Tothowth), selo 185. Trglav (Therglaw) Matej 1.92. Treme. Vidi: Horvat de Treme. TrenČin (Trinchin), županija 90. Trgovište (Thergowschye aliter Che-

therthekhel), selo 353. Trident, grad u Tirolu 300, 302,

303 . Tridentski (Tridentinus), kardinal.

Vidi: Cles. Trnava (Thirnavia), grad u Ugar.

87, 88. Trogir (Tragurium), grad u Dalm.

258, 264," 273, 359. Troja, grad staroga vijeka 323. Trsat (Tersato), grad 232. Trsat (Tersat), samostan 188. Trst (Trieste), grad 230. Trstenik (Therzthenyk, Terstenik),

selo 256, 257, 417. Trupćić (Trupchych) Marko iz Bi

haća 23. Trušić (Thrwsych) Matej 191. Tumpić (Thwmpych) Bernard, hrv.

plemić 84, 85, 130. Tumpić (Thwmpych, Thoinpych) de

Zechenye Ivan, sudac plem. žup. zagreb. 80, 84, 85.

Tumpić (Thompych) Mihalj 191. Tumpić (Thompich, Thompych) Ni

kola, hrv. plemić 191, 192, 195, Turci 1, 2, 3, 6, 12, 14. 15, 18,

19, 21 , 22, 23, 24, 25, 26, 29, 30. 33, 34, 35, 36, 37, 38. 39, 40. 42, 46, 52. 64. 66, 69, 76, 83^ 94, 104, 195. 106, 107, 109, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 11.7, 118, 120, 121, 122, 123, 124, 126, 127, 129, • 1.30, 136, 139, 140, 145 , 146, 1.47, 153, 158, 160, 163, 164, 165, 166, 168, 170, 171, 172, 173, 174, 175. 180. 183, 1.84, 189, 195, 198, 198, 199—201 ,

Page 584: Monumenta 2

579

2 0 4 , 2 0 5 — 2 0 7 . 2 1 9 , 220, 221, 230, 234, 235^ 236, 247. 251 , 252, 253, 254, 256, 258. 259. 264, 265, 266, 267, 271 , 274, 276, 277, 278, 279. 2 8 0 — 2 8 1 , 282, 284. 285.' 286^ 287, 288, 289, 299, 291, 292, 293, 294, 295, 296, 298. 299, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 311—313. 31.4, 317, 320, 321, 327, 329, — 331. 334. 338, 339, 342, 345, 346, 347, 349, 351 . 356, 357, 371, 373, 376, 378, 379, 380, 383, 389 — 391, 393, 397, 398, 401, 403, 404, 407, 409, 410, 412, 413, 41.6, 421 , 422, 424, 425. 427, 433. 434, 435, 438, 439^ 441 , 442, 445, 447, 451, 452, 454, 459, 460, 461 , 463, 464, 465, 469, 471 , 472, 473, 475, 476, 477, 479, 480, 481, 482, 483, 484, 485, 486', 487, 493, 494^ 495, 496, 497, 510, 512, 513, 514.

Turković (Thwrkowych) Ivan, špan u Zelinu 182.

Turopolje (Campus), plem. općina 211,

Tuškanić Andrija, biskup kninski i opat topuski 45, 74, 173, 187.

Tyak Mihalj 191.

U.

Udbina (Wdwyna, Vdbin, Wdbeng, Wdwynn, Wduinga), grad u Hrvatskoj 6, 205, 206, 317, 388. 392.

Udovičić (Wdovixych) Sapherbeg, Turčin 22.

Ugarska (Ungarn, Hungaria). Spominje se vrlo često.

Ugra (Wgra), općina 209. Ugrin (Vgrin) Matijaš, junak 102. Ugrinović (Vgrinowych), plemić 22. Ujlaki. Vidi: Wylaky. Ujvär (Wywar), grad Bacana u

Ugarskoj 8, 103, 109, 340.

Uljar (Wlyar) Petar 185. Una (Vna, Vnna, Wn, On), rijeka

21, 56, 170, 205, 476. Unac (Vnatz, Vnacz), mjesto u Bo

sni 40, 280, 282. Ungnad (Vgnađ, Vngnad, Vngenad)

Ivan, baro in Soneck, kr. savjetnik, vrhovni kapetan Štajerske, satrap i gospodin celjski, vrhovni kapetan donjih krajeva (partium infer.) 139, 170, 310, 380, 384, 386, 403. 463, 465 , 466, 468, 473, 476, 477, 486 , 493, 496, 499.

Uskoci (Vskiochi, Uuszkhokhn, Vs-skokhen, Vschochi) 278, 328, 334, 388, 446, 467, 468, 478 —480,

Utješenović (Eremita) Gjuro, fratar kr. rizničar 196, 403.

Uzrembeg (Wzrembegkh), sandvak bosanski 114.

V.

Vacki biskup 385. Vajčević (Waycheych) Gjuro 192. Vajdić (Waydych) Toma 195. Valpo (Walpo), grad 338, 339,

340, 346, 349, 383. Varadin (Wardein, Waradinum), grad

u Ugarskoj 237, 288. Varaždin (Varasd. Varasdinum, Wa-

rasdin, Varasdino), varoš, grad. 10, 104, 116, 153, 2 5 1 , 299, 312, 422, 500.

Varaždin (Varasdinensis), županija 12,80, 96, 167, 197, 316, 384. 386, 428, 435, 499, 500.

Varluić (Warhvych) Valent 185. Vas (Was) Petar 185, 186, 192, Vasarhely, grad u Ugar. 217. Vasvär (Castrum ferreum), župa

nija 35, 37, 198, 203. Vasvary (Waswary) Gjuro 192. Većeslavić (Wechezlaych) Ivan 192. VeČković (Wechkowych) Marko, ple

mić 86.

Page 585: Monumenta 2

580.

Velika (Velvka, Welike, Belyka), grad 248, 439, 471, 472,. 498.

Veliki Tabor (Nagytabor), grad u Hrvat, 153, 170.

Vergerij (Vergerius) Petar Pavao, papin nuncij, biskup modruški 275.

Vesžprem (Vezprem), grad u Ugar. 418, 506.

Vicar(?) Franjo 478. Vicentia, grad u Ital. 325, 326. Vidašić (Vidasich) iz Hrastovice

(Krastouica) 232. Vidošić (Vidoschich) Gjuro, plemić

417. Vidovec (Wydowcz), posjed 500. Vidovec (Wydoc), utvrda 472. Vidovski (Vydowczky) Andrija'185. Vijagović (Wiagoych) Ivan, Petar i

Stjepan 192. Vikavušić (Wikavusyeh) Gjuro 195. Viktorijska (Victoriensis) opatija

255.' Vilim (Gwelhelmus), kapetan cara,

Karla V. 25. Villach. Vidi: Bjelak. Viuički (Wynyehky) de Wynnycze,

de Wynychno Nikola, kr. povjerenik (homo regius) 319.

Vinkovićev (Vinkovihev) brat 102. Vinodol (Weinthal, Beintol, Bainto-

li, YVeintall, Beyntul, Beintal, Bo-ynthal),106, 130, 131, 155, 188,

• 233, 365, 368, 394, 437. Virgilije (Virgilius), rimski pjesnik

323'. Virovitica (Werowcze), grad, župa

nija 399. Višegrad (Wissegrad), kr. grad 512. Vivodina (Herzogthumb), prijedjel

u Hrvat. 467, 479. Vlasi (Valahi, Walachen) 410, 411 . Vlasi (Wolaliy) cetinski (de Oetin-

na) 43. Voćin (Atthyna) ,grad 330. -Vojković (Woykowych) de Klokoch

Baltasar i G-ašpar 31.9. Vojkovići (Woykowych), plemići 84.

Vokanić (Wokanych) Gjuro iz novih Cica, puškar u Zelinu 182.

Vokomerić (Vokomercz), selo 63. Vokoslavić (Wokozlawych), ime obi

teljsko 186. Voljavec (Wolyawecz) Fabijan 191 . Vozarić (Wosarvch) Gjuro, Ivan i

Petar 191. Vozić (Wozych) Antun 191. Vragaić (Wraghaycli) Gjuro 192. Vra'gović (VVragoych. Wragoitsch)

de Mariasowcz Gjuro, podžupan varažd., zapovjednik grada Sokola 488, 500, ' 5 0 1 .

Vranišić (Wranisych) Ivan, pouzdanik Mirka Bradača 430.

Vranjica (Uranicza, Vranicza), mjesto kod Špljeta 278.

Vranski priorat (Aurana) 106, 359. Vrazi vrtal (Ortus diaboli), mjesto

kod Bihaća 205. Vrbovećki (Wrbowcz) arcidjakon

327. Vugrinić (Wgrynych) Stjepan 185. Vukašin (Vkazin), vojvoda 102. Vukičević (Vkisevich) Garko, voj

voda 101. Vukovo (VValko), županija 348, 350. Wyndawerther, činovnik kancelarije

kraljice Ane 368.

W.

Wreger Matej 195. Weichslberger (Weixelberg, Wei-

xelberger, Weichselberg, Baysli-berger) Zigmund, kr. savjetnik, kapetan zagrebački 2, 34, 40, 130, 381. "'

Werbewczy (de Werbewcz) Stjepan, vrh. sekretar kralja Ivana 14(5, 194.

Wien. Vidi: Beč Wienerneustadt (Noua Ciuitas) 115,

140, 309, 310, 317, 441. Windischgrätz (Byndysgracz), m j e-

sto u Štajerskoj 26.

Page 586: Monumenta 2

581

Wyngarth. .Vidi : Horwat de W. Wlat Benko 186. Wozak Pavao 191. Wykatws Andrija 195. Wyläky Franjo, biskup gjurski, se

kretar kralja Ferdinanda 103, 144, 160, 165, 187, 212, 215. 224, 242—244, 316, 320, 332,

'.337, 357, 374, 417, 421 , 453, 505, 506.

Wylaky Ladislav i Vuk, nećaci biskupa gjurskoga 417.

Wyryan đe Gracchyn Gjuro, plemi? mali sudac plem. žup. krize va-čke 88.

Z.

Zadar (Žara), grad u Dalm. 71 . Zadranin (de Žara) Andrija i Do

micijan, sinovi Jeronima 345, 346. Zadranin (đe Žara, de Sara, de Ja-

dera) Jeronim, kapetan bakarski i riječki, upravitelj šuma Istre, Fur-lanske i Krasa 106, 107, 188, 189, 226, 230, 233, 235, 247, 346, 351, 359.

Zadranin (de Žara) Marija, supruga. Jeronima 61 .

Zadranin (de Sara) Vespasijau, sin Jeronima 345, 346, 351.

Zafer, vojskovodja turski 199. Zagorje (Zagoria) u Hrvat. 211. Zagreb (Zagrabia, Monsgrecensis,

Monsgretiensis, Agram, Aggram). grad (arx), varoš 1, 2, 3, 4, 5, 20, 25—28, 47, 48, 52, 56, 58, 60—62, 66, 69, 80. 97. 125. 140, 153, 158. 159. 165, 170, 181, 182, 183. 197, 211, 214. 229, 230. 232, 238, 244, 262. 263, 276, 288, 312. 332, 347. 380, 381, 399, 404, 412, 432^ 433, 444, 446, 447, 461 , 462^ 463, 474, 496, 497, 504, 505.

Zagreb (Zagrabiensis), biskupija, die-ceza 166. 168, 209, 219, 312.

Zagreb (Zagrabiense, Agram), kaptol 101, 141, 208, 2 1 1 . . 214, 240, 242, 270, 315, 332, 352, 363, 366, 444, 445, 505.

Zagreb, županija 80, 84, 142, 181 . 182, 218, 262, 263, 270, 319, 435, 460, 461 , 462.

Zagrebačke županije plemstvo 3. Zagrebec (Zagrebech) Mihalj 185. Zagrmović (Zagermovyeh) Toma 191 . Zaieta Mihalj, desetnik 102. > Zajezđa (Zaiezda.) Vidi: Herković

de Z. Zala (Zala, Salađiensis, Zaladia),

županija 268, 270, 289, 299, 306, 316, 354.

Zalahaza Toma de, biskup jegarski, onda vesprimski, kr. kancelar 79, 90, 91, 93, 95, 101 j 104, 109, 213, 223—226, 247.

Zalamkene Andrija 186. Zalav de Kerechen Ivan, župan po-

žunski 41 , 67, 320. Zälonok, mjesto u Ugarskoj 423. Zamlačje (Zamlachya), imanja 422. Zapolja Ivan (Ioannes Zapolya, co

mes Scepusiensis Wayda, Januch Wayda, Zuane re), kralj. ugar. 8. 20 . ' 56 , 78, 109, 110, 111 , 113, 118, 141, 158, 160, 166, 168, 169. 201, 202, 231 , 236, 237, 249, 279, 280, 288, 305, 311 , 323, 339, 357, 403, 404> 4 1 1 , 512.

Zapoljeva stranka (Johannistae) 11 , 72*. 104.

Zatično (Sittich), opatija 490. Zay Franjo 348, 350, 386. Zdenci (Izdencz), trgovište, mjesto

u Slavoniji 52, 350. Zdenčec (Zdenchecz). selo 1 9 1 . Zecheuye, predikat Tumpića 80. Zegliacho (Segliacho, Ciliaco) de

Codroipo di Ferywl Isidor (Side-rius) poslanik Ludovika Grit-tija 151, 171, 179, 184.

Zekel de Ormosd Franjo, sin pok. Nikole 213, 245.

Page 587: Monumenta 2

582

Zekel de Ormosd Ladislav, sin pok. Nikole 245.

Zekel (Zekel, Sekel. Zeckl, dominus in Ormosd) de Ormozd aliter de Kewend Luka, sin Jakoba, pret-stojnik tridesetnice u Hrvatskoj, kr. savjetnik 113. 245. 251, 260, ,862 - 364. 367, 369, 370, 399, 432.

Zekel Matej 192. Zekel (Zeckel) Vuk 369. Zelajković (Zelaykoych) Marko 195. Zelenac (Zelenach) Matija 186. Zelina (Zelyna), grad 78, 142. 211.

248, 249, 319, 352, 353, 356, 357.

Zemchey. Vidi: Svetački. Zerarić* (Zemrych) Mihalj 192. Zemun (Zemlin), grad 512. Zenthlazlay Gjuro. službenik Stj,

Deshaza 215, 223. Zepnić (Zepnych) Grgur 186. Zerdehelh Mirko 186. Zermegh Matija, povjer. bana 88. Zirgić (Zyrgych) Stjepan 185. Zimić (Zymych) Gjuro, plemić 84. Znojno (Znovma), grad u Moravskoj

224, 225*.' Zomayam, posjed u Ugarskoj 114. Zovtić (Zowthych) Klement 185. Zraščanski (Zraschansky) Benko 186. Zrin, grad 483. Zrinski (de Zrynyo, Zryny) Ivan, gu

bernator priorata vranskoga 138, 170, 273. 248, 313, 359, 462. 466, 468, 475, 480, 482—484, 486. 493, 496.

Zrinski (de Zrinio) Jelena, žena pok. Nikole Zrinskoga 209, 210, 244.

Zrinski (Zriny) Matija 273. Zrinski (de Zrynio, Zriny, Serin,

Ziriny, Zriniensis comes) grof Nikola stariji i ml. 56, 74, 75, 80, 85, 89, 96, 112. 150, 157, 184, 209. 210, 273, 329, 330, 480, 495, 503.

Zrinski (Comites de Zrinio, Serigni) knezovi 272, 401, 409, 423, 451, 458, 469, 471, 476, 487, 492, 493.

Zthrezoya Ztrzowe, Ztrezowo Stjepan, kaštelan grada Cazina 173,

„174, 177, 240. Zučivić (Zvchivich) Mihalj, vojnik

102. Zuković (Zwkoych) Klement 186. Zunić (Zunich) Jeronim, gradjanin

spljetski 286. ZvorniČki (Zwornyczky) sandžak 107. Zwgyawa, posjed u Hrvat. 8. Zwychabowcz, selo 193. Zychy Ivan 192. Zyglagsack, grad 298. Zylagy de Deeshaza. Vidi: Deshazy

' 259.

Ž.

Želin (Selyn), grad u Hrvat. 93. 182, 211, 218, 223, 256, 262.

Željezna županija fCastrum ferreum, Vašvar) 68, 109, 122. 152, 353,

376. 458. Zigmund, kralj poljski 36, 50. Žumberak. Vidi: Sichelberg. Žužemberk (Seysenberga), grad u

Kranjskoj 157.

Page 588: Monumenta 2
Page 589: Monumenta 2