DERIVACIJADERIVACIJADERIVACIJADERIVACIJA

OGRANIČENJA

1)Sintaksička klasa/podklasa inputa

Holandski:V – baar drink-baar ...VTRA – baar drink-baar ...

Srpski: udaren, razbijen, *seden, *spavan

→ Sufiksi koji ne zahtevaju posebnu sintaksičku kategoriju kao input:

Italijanski:

tavoloN “tabla" tavolinoN “mala tabla"

giallo “žut" giallino “žućkast"

Srpski: boravak, oporavak, anđelak, zračak ...

gialloA “žut" giallinoA “žućkast"

beneAdv “dobro" beninoAdv “razumno dobro"

Holandski:

zaalN “soba" zaaltjeN “mala soba"

blondA “plav" blondjeN “plava devojka"

speelV “igrati" speeltjeN “igračka"

Engleski: work-er, London-er

2) Ograničenja fonološke prirode2) Ograničenja fonološke prirode

Holandski: *berg-ig berg-achtig (“planinski")

Engleski: *greenen, blacken, whiten, soften[sכfən][sכfən]

↓ograničenje outputa

3) Prozodijska ograničenja

Holandski:

? nenaglašen + nenaglašen prefiks� naglašen + nenaglašen prefiks

?ge-ont-dek (“otkriće"), ?ge-ont-bos (“seča šume"),?ge-ont-dek (“otkriće"), ?ge-ont-bos (“seča šume"),?ge-be-loof (“obećanje“)

hér-ont-dek (“ponovo otkriti"), hér-be-gin (“ponovo početi"), hér-ge-bruik (“ponovo upotrebiti")

4) Stratumska ograničenja

STRATUM = rečnički sloj određenog istorijskog porekla

→ maternji i nematernji afiksi

- za izvođenje deadjektivnih imenica u germanskim jezicima nematernji sufiks –ity (engleski), -ität (nemački), -iteit (holandski)

Holandski:

+ domaći sufiksdomaći pridev

- strani sufiks

+ domaći sufiks+ domaći sufiksstrani pridev

+ strani sufiks

Strani pridev Derivirana imenica

absurd absurd-iteit / absurd-heid

stabile stabil-iteit / stabiel-heid

Domaći pridev

groen (“zelen“) *groen-iteit / groen-heid

zeker (“određen“) *zeker-iteit / zeker-heid

5) Ograničenja bazirana na morfološkoj strukturi inputainputa

Engleski:

V-ize + -ation / *-ion

verbalize → verbalization / *verbalizionverbalize → verbalization / *verbalizion

A-able + -ity / ?-ness

parsable → parsability / *parsableness

6) Semantička ograničenja

Engleski:

un-V ► obrnuta situaciju od značenja V

fold (“zaviti“) → unfold (“odviti, otkriti“)screw (“zavrnuti“) → unscrew (“odvrnuti“)

↓ ↓?unswim ?unkill

→ Eventualna pragmatička, stilistička, sociolingvistička ograničenjasociolingvistička ograničenja

Holandski:

aanvoerd-er/-ster (“kapetan" / "kapetanica")rederijk-er/-ster (“retor" / “retorka")reizig-er/-ster (“putnik" / “putnica")reizig-er/-ster (“putnik" / “putnica")

Srpski?

PRODUKTIVNOST

→ Produktivnost jednog jezika (sposobnost stvaranja novih reči)?

→ Produktivnost određenog morfološkog procesa unutar jednog jezika?unutar jednog jezika?

→ Produktivnost morfoloških procesa generalno (interesovanje morfološke tipologije)?

→ Razlika između potencijalnih i u jednom jeziku ostvarenih reči!ostvarenih reči!

jedilnica? rušač?

jedač? slatkarije?

psihološkinja? psihologica? psihologinja?psihološkinja? psihologica? psihologinja?

- usmerenost na ostvarene reči

→ Frekvencija tipa = broj različitih reči određenog morfološkog tipa u jezičkom uzorkumorfološkog tipa u jezičkom uzorku

Frekvencija jedinice = ukupan broj reči određenog morfološkog tipa u jezičkom uzorku

100 različitih imenica na –nje 100 različitih imenica na –nje

FT = 100 FJ = 100 +

→ Frekvencija tipa malo govori o stepenu produktivnosti određenog morfološkog procesa, produktivnosti određenog morfološkog procesa, jer se može raditi o zatvorenom skupu reči!

↓

HAPAKSI = jedinice (reči) određenog HAPAKSI = jedinice (reči) određenog morfološkog tipa koje se samo jednom pojavljuju u korpusu, i ne pripadaju skupu ostvarenih reči

→ Stepen produktivnosti P = n1/N

(n1 = hapaksi tipa 1, N = ukupan broj jedinica tog tipa)

- Baayen 1992: -ity / -ness u engleskom

Afiks N V n PAfiks N V n1 P

-ity 42.252 405 29 0,0007

-ness 17.481 497 77 0,0044

P* - globalna mera produktivnostiP* - globalna mera produktivnosti

= broj hapaksa određenog morfološkog tipa u nekom korpusu podeljen sa ukupnim brojem hapaksa u tom korpusuhapaksa u tom korpusu

→ Efekat blokiranja određenog morfološkog tipa, → Efekat blokiranja određenog morfološkog tipa, usled postojanja drugog tipa sa sinonimnim značenjem

kop – kopanje prolaz – prolaženje

Holandski:

absurd-iteit / absurd-heid stabil-iteit / stabiel-heid

REDOSLED AFIKSA

FLEKTIVNI PREFIKSI – DERIVACIONI PREFIKSI –KOREN – DERIVACIONI SUFIKSI – FLEKTIVNI SUFIKSI

→ Ograničenja inputa često utiču na redosled→ Ograničenja inputa često utiču na redosled

Engleski:

read-abil-ity

A –ity → N V –able → A

→ Stratumska ograničenja utiču na to da su u → Stratumska ograničenja utiču na to da su u germanskim jezicima domaći sufiksi periferni u odnosu na strane

O+domaći sufiks → domaća reč

*domaća reč + strani sufiks*domaća reč + strani sufiks

► strani koren + strani sufiks + domaći sufiks