11

•MRI KOLENAMRI KOLENA

OpravdanostOpravdanost i primena i primena

u praksiu praksi

Viši radiološki tehničar Mladen ErićViši radiološki tehničar Mladen Erić

Zavod za dijagnostiku magnetnom Zavod za dijagnostiku magnetnom rezonancom VAMED Novi Sadrezonancom VAMED Novi Sad

22

SADRŽAJSADRŽAJ

UVOD ( aparat,princip,priprema,pozicioniranje )UVOD ( aparat,princip,priprema,pozicioniranje ) PRIPREMA PACIJENTA ( buka,mir,dužina,anamneza )PRIPREMA PACIJENTA ( buka,mir,dužina,anamneza ) POZICIONIRANJE ( zglobna pukotina=centar kalema )POZICIONIRANJE ( zglobna pukotina=centar kalema ) INDIKACIJE I KONTRAINDIKACIJE INDIKACIJE I KONTRAINDIKACIJE ZASTUPLJENOST PO OBOLENJIMA ( povrede najčešće )ZASTUPLJENOST PO OBOLENJIMA ( povrede najčešće ) ALGORITAM DIJAGNOSTIKOVANJA ( RTG,UZ,MR )ALGORITAM DIJAGNOSTIKOVANJA ( RTG,UZ,MR ) PRIMERIPRIMERI ZAKLJUČAKZAKLJUČAK

33

UVODUVOD

MR dijagnostika je neinvazivna metoda bez štetnih dejstava, a u MR dijagnostika je neinvazivna metoda bez štetnih dejstava, a u primeni je skoro 40 godina. Koristi se kombinacija stalnog i primeni je skoro 40 godina. Koristi se kombinacija stalnog i promenjivog magnetnog polja koji radiofrekventnim talasom deluju na promenjivog magnetnog polja koji radiofrekventnim talasom deluju na vodonik u našem organizmu. S obzirom da je vodonik sastavni deo vodonik u našem organizmu. S obzirom da je vodonik sastavni deo molekula vode, a zastupljenost vode je oko 70% u ljudskom molekula vode, a zastupljenost vode je oko 70% u ljudskom organizmu, ova metoda je odličan izbor za snimanja organa sa sličnim organizmu, ova metoda je odličan izbor za snimanja organa sa sličnim procentom zastupljenosti vode. Jedan od njih je i koleno čije ćete procentom zastupljenosti vode. Jedan od njih je i koleno čije ćete snimke u daljem delu i videti. Praktično, MR metodom se ne snimaju snimke u daljem delu i videti. Praktično, MR metodom se ne snimaju samo pluća, želudac, tanka creva ( naziru se rešenja ) i delom debelo samo pluća, želudac, tanka creva ( naziru se rešenja ) i delom debelo crevo.crevo.

Za snimanje kolena se koristi i poseban kalem koji je istovremeno i Za snimanje kolena se koristi i poseban kalem koji je istovremeno i predajnik i prijemnik signala. Dobijeni odgovor nakon što je signal predajnik i prijemnik signala. Dobijeni odgovor nakon što je signal upućen ka snimanom organu se softverski obrađuje i dobijamo sliku. upućen ka snimanom organu se softverski obrađuje i dobijamo sliku. Osnovne vrste su tzv. T1 i T2 vremena relaksacije, a razlikuju se po Osnovne vrste su tzv. T1 i T2 vremena relaksacije, a razlikuju se po dužini slanja i prikupljanja signala tj. otežanja.dužini slanja i prikupljanja signala tj. otežanja.

44

Pored osnovnih vrsta sekvenci daljim razvojem i eksperimentisanjem Pored osnovnih vrsta sekvenci daljim razvojem i eksperimentisanjem kao i razvojem softvera se došlo do kombinovanih vrsta sekvenci kao i razvojem softvera se došlo do kombinovanih vrsta sekvenci određene talasne dužine kao što su sekvence koje imaju sposobnost određene talasne dužine kao što su sekvence koje imaju sposobnost da eliminišu ( gase ) signal masti koje su i te kako našle primenu u MR da eliminišu ( gase ) signal masti koje su i te kako našle primenu u MR pregledu kolena. To su SPIR (Spectral pregledu kolena. To su SPIR (Spectral Presaturation with Inversion Presaturation with Inversion RecoveryRecovery ) ) ili FATSAT ( Fat Saturation ) sekvence. ili FATSAT ( Fat Saturation ) sekvence.

55

PRIPREMA PACIJENTAPRIPREMA PACIJENTA

Priprema pre samog dolaska na pregled nije potrebna.Priprema pre samog dolaska na pregled nije potrebna. Po dolasku na pregled pacijent popunjava upitnik u kojem je Po dolasku na pregled pacijent popunjava upitnik u kojem je

objašnjeno šta će se događati u toku pregleda kao i sve što se očekuje objašnjeno šta će se događati u toku pregleda kao i sve što se očekuje od pacijenta da bi pregled bio uspešno obavljen.od pacijenta da bi pregled bio uspešno obavljen.

Zatim tehničar priprema pacijenta u posebnoj prostoriji gde se pacijent Zatim tehničar priprema pacijenta u posebnoj prostoriji gde se pacijent treba osloboditi sve svoje odeće sem donjeg veša koji nema nikakvih treba osloboditi sve svoje odeće sem donjeg veša koji nema nikakvih kopči ili dugmadi metalnog porekla. kopči ili dugmadi metalnog porekla.

Vrši se još jedna provera prisustva metala i uzima kratka anamneza da Vrši se još jedna provera prisustva metala i uzima kratka anamneza da bi se upoznali sa razlogom snimanja, te još jednom upozna pacijenta bi se upoznali sa razlogom snimanja, te još jednom upozna pacijenta sa tokom i načinom snimanja.sa tokom i načinom snimanja.

Nakon toga je pacijent spreman za snimanje.Nakon toga je pacijent spreman za snimanje. Uvek se vrši dupla provera podataka i objašnjavnje o pregledu da bi se Uvek se vrši dupla provera podataka i objašnjavnje o pregledu da bi se

smanjila mogućnost greške ( imamo dve noge, zar ne? )smanjila mogućnost greške ( imamo dve noge, zar ne? )

66

POZICIONIRANJE PACIJENTAPOZICIONIRANJE PACIJENTA

Princip je vrlo jednostavan i mogao bi se nazvati princip tri centra. Princip je vrlo jednostavan i mogao bi se nazvati princip tri centra. Drugim rečima centar regije koju želimo snimiti se postavlja u centar Drugim rečima centar regije koju želimo snimiti se postavlja u centar kalema za snimanje, a centar kalema se uvodi u sredinu magnetnog kalema za snimanje, a centar kalema se uvodi u sredinu magnetnog polja jer je u sredini polja najjači signal i najbolji kvalitet slike.polja jer je u sredini polja najjači signal i najbolji kvalitet slike.

Iako je snimanje kolena jedno od onih gde pacijent nije u potpunosti u Iako je snimanje kolena jedno od onih gde pacijent nije u potpunosti u tunelu ( MR bore ) jer se snimanje vrši tako da je gornji deo tela izvan tunelu ( MR bore ) jer se snimanje vrši tako da je gornji deo tela izvan tunela trebalo bi pacijentu dati signalnu pumpicu kojom bi kada je tunela trebalo bi pacijentu dati signalnu pumpicu kojom bi kada je pritisne nama signalizirao da zbog nekog razloga ne može nastaviti pritisne nama signalizirao da zbog nekog razloga ne može nastaviti ležati mirno tokom snimanja ( strah,bol…) ležati mirno tokom snimanja ( strah,bol…)

77

INDIKACIJE I KONTRAINDIKACIJEINDIKACIJE I KONTRAINDIKACIJE

Indikacije za pregled su raznolike ali najčešće se snimanje kolena vrši Indikacije za pregled su raznolike ali najčešće se snimanje kolena vrši zbog povreda ( u nekim statistikama i do 75% razloga za snimanje ) zbog povreda ( u nekim statistikama i do 75% razloga za snimanje ) kako kod aktivnih sportista tako i kod rekreativaca. Naravno, vrši se i kako kod aktivnih sportista tako i kod rekreativaca. Naravno, vrši se i snimanje zbog sumnji na neki drugi uzrok tegoba kao što su ciste, snimanje zbog sumnji na neki drugi uzrok tegoba kao što su ciste, tumori ili poremećaji cirkulacije regije.tumori ili poremećaji cirkulacije regije.

Kontraindikacije su retke i uglavnom spadaju u grupu opštih Kontraindikacije su retke i uglavnom spadaju u grupu opštih kontraindikacija za pregled na MR aparatu kao što je ugrađen kontraindikacija za pregled na MR aparatu kao što je ugrađen pejsmejker ( apsolutna kontraindikacija ) ili prisustvo metala ( relativna pejsmejker ( apsolutna kontraindikacija ) ili prisustvo metala ( relativna kontraindikacija ). Prisustvo metala je relativna kontraindikacija jer je kontraindikacija ). Prisustvo metala je relativna kontraindikacija jer je ugrađeni metal već duži period titanijumskog porekla sa kojim se bez ugrađeni metal već duži period titanijumskog porekla sa kojim se bez većih problema može obaviti pregled uz manje artefakte koji rastu sa većih problema može obaviti pregled uz manje artefakte koji rastu sa jačinom polja te se u vrlo jakim poljima ( 3T ) ta snimanja izbegavaju.jačinom polja te se u vrlo jakim poljima ( 3T ) ta snimanja izbegavaju.

Relativna kontraindikacija bi bila i klaustrofobija jer posao tehničara i Relativna kontraindikacija bi bila i klaustrofobija jer posao tehničara i jeste da pripremi pacijenta adekvatno i da ga upozna sa jeste da pripremi pacijenta adekvatno i da ga upozna sa olakšavajućom činjenicom da je glava pacijenta izvan tunela.olakšavajućom činjenicom da je glava pacijenta izvan tunela.

88

ALGORITAM DIJAGNOSTIKOVANJAALGORITAM DIJAGNOSTIKOVANJA

Iako je za koleno MR pregled zlatni standard dijagnostikovanja ipak ne Iako je za koleno MR pregled zlatni standard dijagnostikovanja ipak ne treba izostaviti klasične metode tj. RTG i eventualno UZ jer se na taj treba izostaviti klasične metode tj. RTG i eventualno UZ jer se na taj način vrši trijaža i utvrđivanje neophodnosti dalje dijagnostike. Stoga, način vrši trijaža i utvrđivanje neophodnosti dalje dijagnostike. Stoga, prilikom zakazivanja snimanja napomenuti pacijentu da obavezno prilikom zakazivanja snimanja napomenuti pacijentu da obavezno ponese rezultate prethodno obavljene dijagnostike. ponese rezultate prethodno obavljene dijagnostike.

99

PRIMERIPRIMERI

Primeri koje ćemo videti su snimanja koja su obavljena zbog sportskih Primeri koje ćemo videti su snimanja koja su obavljena zbog sportskih povreda i u nekoliko primera zbog artrotičkih promena.povreda i u nekoliko primera zbog artrotičkih promena.

Takođe, ćemo videti šta se može desiti kad se ne uspostavi puna Takođe, ćemo videti šta se može desiti kad se ne uspostavi puna saradnja između tehničara i pacijenta.saradnja između tehničara i pacijenta.

Loša saradnja=motion artefacts

A dobro je krenulo

1010

PRIMERI USPEŠNIH SNIMANJAPRIMERI USPEŠNIH SNIMANJA

Središnji sagitalni presek Metalni inplantat Središnji sagitalni presek Metalni inplantat

(titanijumski šraf u kolenu)(titanijumski šraf u kolenu)

1111

Degenerativna lezija medijalnog meniskusa

Koštana modrica PD koronala-stara sekvenca

Koštana modrica T2 SPIR koronala-nova sekvenca

1212

PD Sagitala - ruptura LCA

PD SPIR Sagitala-FP izliv

Metalički artefakt PD Spir Sagitala-ruptura LCA

1313

MORA SE VIDETI I OVOMORA SE VIDETI I OVO

Odlomljen bioresorptivni šraf

1414

GENEZA NEKIH MAŠINAGENEZA NEKIH MAŠINA

1515

ZAKLJUČAKZAKLJUČAK

ODLIČNA METODA IZBORA ZA DIJAGNOSTIKU ODLIČNA METODA IZBORA ZA DIJAGNOSTIKU KOLENAKOLENA

NEINVAZIVNA,BEZ ŠTETNIH DEJSTAVANEINVAZIVNA,BEZ ŠTETNIH DEJSTAVA KOMFORNA METODA ZA PACIJENTAKOMFORNA METODA ZA PACIJENTA NE TREBA KOMPLIKOVANA PRIPREMA ZA PREGLEDNE TREBA KOMPLIKOVANA PRIPREMA ZA PREGLED RELATIVNO SKUPA METODA ( SVE DOSTUPNIJA )RELATIVNO SKUPA METODA ( SVE DOSTUPNIJA ) U STALNOM RAZVOJUU STALNOM RAZVOJU

1616

NAJLEPŠE HVALA NAJLEPŠE HVALA NA PAŽNJINA PAŽNJI